181 ความรู้สึกต่อการได้รับทุน กระผมมีความรู้สึกซาบซึ้งใจเป็นอย่างยิ่งที่มีโอกาสในการรับทุนการ ศึกษาในครั้งนี้ ถือได้ว่าเป็นการเปิดโอกาสให้กระผมได้เรียนรู้ สิ่งใหม่ๆ ที่ไม่เคยได้เรียนรู้มาก่อนในประเทศของกระผม ได้รู้จักเพื่อนใหม่ อาจารย์ใหม่ และสถานที่เรียนใหม่ ได้รู้จักประเพณี ความเป็นอยู่ของคนในประเทศไทย กระผมขอขอบพระคุณ เป็นอย่างสูงที่เลือกให้กระผมได้รับทุนในครั้งนี้ “ ” ความรู้สึกต่อการได้รับทุน กระผมน้้อมสำำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีีที่่�ทรงมีี พระเมตตา ทำำ ให้้กระผมได้้รัับโอกาสเรีียนต่่อ กระผมขอขอบพระคุุณ ทุุนพระราชทาน และ วิิทยาลััยนานาชาติิ มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีี พระจอมเกล้้าพระนครเหนืือ และอาจารย์์ทุุกท่่าน ที่่�ให้้โอกาสกระผม จนได้สำ้ำเร็จ็การศึึกษา กระผมมีกำีำลัังใจที่่จ�ะทำำ งานเพื่่�อเป็นกำ็ ำลัังสำำคััญของ ทั้้�งไทย และกััมพููชา ด้้วยความรู้้ที่่�ได้้ร่ำ ำ� เรีียนมาอย่่างเต็็มความสามารถ “ ” นาย วุฒิเทียวงศ์ สิน Mr.Sin Vutheavong หลักสูตร ศึกษาศาสตรบัณฑิต สถาบัน มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตตรัง ปีที่จบการศึกษา พ.ศ.2557 การทำ งานในปัจจุบัน นักศึกษา มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตตรัง นาย บุนเน ชาน Mr. Bunne Chann หลักสูตร บริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาวิชาการค้าระหว่างประเทศและธุรกิจโลจิสติกส์ (หลักสูตรนานาชาติ) สถาบัน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ์ ปีที่จบการศึกษา พ.ศ.2561 การทำ งานในปัจจุบัน พนักงานการตลาด และ การขายส่งออก, Inno-Cons (Thailand) Co.,Ltd.
182 ความรู้สึกต่อการได้รับทุน ผมรู้สึกดีใจมากๆ ทได้รับ่ีทนุพระราชทานฯ พระองค์คือผู้ให้อย่างแทจ้ริง ขอขอบพระคุณพระองค์ท่านเป็นอย่างยิง พระคุณของ่ท่านหาท่สีุดมิได้ ขอให้ท่านสุขภาพแข็งแรง สุขภาพพลานามัยยิงยื่นนานอยู่เป็นร่มโพธ์ิ ร่มไทรของกระผม และประชาชนชาวไทยไปอีกนานแสนนาน ถ้าไม่ได้ ทนุพระราชทานผมคงเรียนไม่ได้มีโอกาสศึกษาระดับปริญญาตรีใน ประเทศไทยเช่นน และผมคงไม่มี้ีวนนั ผมได้รับค้ีวามรู้ ประสบการณ์ การเป็นอยู่ และความอุบอุ่นในการดูแลของอาจารย์ เจ้าหน้าทและรุ่่ีนพี่ เป็นอย่างดี ซง่ึทำ ให้ผมได้นำความรู้ทงหมด้ัน้นั มาใช้ในการประกอบอาชีพ ได้อย่างสมบูรณ์อีกทงประ้ัสบการณ์ต่างๆ แนวคิดต่างๆในการใช้ชีวติ สุดท้ายผมขอกราบขอบพระคุณทุกท่านทให้โอกา่ีสน ผมขอให้้ีทุกท่าน สุขภาพแข็งแรง อายุยืนยาว มีแต่ความสุขตลอดไป “ ” Expression I would like to express my sincere gratitude to Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn for providing this scholarship to Cambodia, without this support I would never have chance to see the new world and would not have enough time to develop myself. “ ” นาย ลิว รานี MR. LIV RANY หลักสูตร สาขาวิศวกรรมเครื่องกล คณะวิศวกรรมศาสตร์และสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบัน มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน นครราชสีมา ปีที่จบการศึกษา พ.ศ.2564 การทำ งานในปัจจุบัน MANAGER, บริษัท REV Technology & Development, Cambodia ดร. สเร ลักขณา พัล Dr. Sereilakhena Phal Master of Science (Chemistry) (International program), Prince Songkla University Ph.D. program in Chemistry-Analytical Chemistry, Faculty of Science and Technology, Umea University, Germany Year of Graduated 2015 Working Lecturer, Program coordinator for Swedish-RUPP Biliteral Program, Royal University of Phnom Penh, Cambodia
183 Expression Studying abroad has always been my childhood goal. These four-year experience of living in Thailand gave me not only a study program, but also many things else that cannot be expressed in words but deep down, it is one of the best scholarship opportunities I ever achieved. “ ” Expression I am very grateful to the Royal Scholarship for providing me an opportunity to develop my ability in the field of Agriculture. After graduating my Master’s degree, I got more experiences on how to conduct field research and publish research articles in international journal. In addition, I am very confidence to do experiment and explore relevant researches for teaching my students. “ ” นาย โสปัญญา ยิม Mr. Sopanha Yim Bachelor of Engineering (Civil Engineering) (International Program), Suranaree University of Technology Year of Graduated 2022 Working Master’s Degree Student of Structural Engineering, Asian Institute of Technology นาย วิบูลย์ เป๋า Mr.Vibol PEUO Bachelor of Science (Agriculture Technology), Rambhai Barni Rajabhat University Year of Graduated 2010 Working Deputy department of Animal Science, National University of Battambang
184 Expression Without the scholarship, I don’t have a better life today! Her Royal Highness kindness always provides opportunities to a lot of Cambodian students to raise their better academic conditions and to have better lives after their graduation in Thailand. Wish Her Royal Highness the best in life! “ ” Expression KKU provided me not only academic and research knowledge but network and cultural exchange as well, which they were very significant for my career and my country development. After graduating Master’s Degree, I had a chance to continue my PhD in 2016-2019 via GMS-KKU Scholarship Program. Totally, without the Royal Scholarship, I cannot be stand and handle my current role and responsibilities. I would like to deeply thank the Royal Scholarship. “ ” นาย โบรัย แซต Mr. Borey Sat Bachelor of Business Administration Program in International Business Management, Chiang Mai Rajabhat University Year of Graduated 2015 Working Deputy Department Manager, Battambang Province Dr. Sophea NHEAN Master of Science in Agricultural Science, Khon Kaen University Year of Graduated 2016 Working Associate Dean for Research and Internal Quality Assurance, Faculty of Agricultural Economics and Rural Development, Royal University of Agriculture (RUA)
185 Expression Studying in Thailand was such an amazing opportunity for me. I learnt a lot, not only in the class but also all the people around me. Skill and experience that I got from the class were great. Moreover, I also met new friends, teachers, and professors. “ ” Expression I have gained a lot experiences and knowledge by getting this scholarship. I have improved my Thai and English language and learned different cultures. Moreover, I had the opportunity to teach Khmer language and share khmer cultures to other countries. “ ” นาย ตุลา เมือต Mr. Tokla Moeut Master of Business Administration, Surindra Rajabhat University Year of Graduated 2021 Working Teacher, Hun Sen Wat Svay High School นางสาว ซันคิม ลอร์ Miss Sunkim Lor Master of Education (Education Administration), Sakon Nakhon Rajabhat University Year of Graduated 2016 Working Khmer Teacher, Canadian International School of Phnom Penh
186 Expression I am delighted and honored to receive the scholarship. It paved the way for me to get good education. I am most thankful the opportunity. “ ” Expression I’ve learned and experienced, how effective communication looks, how academic research is conducted, and so on. I’ve had many experiences that I can’t describe in this text that my advisor told me once, “We have to experience failure before we can succeed,” This sentence inspires me to keep going. Thanks so much! “ ” นาย สุขเสฐา ลีMr.Soksedtha Ly Bachelor of Business Administration Program in International Business Management, Chiang Mai Rajabhat University Year of Graduated 2022 Working Software Engineer, Pints Trade Co., Ltd., Cambodia Chhuonvuoch Koem Master of Science in Disaster Management (International Program), Faculty of Engineering, Naresuan University Year of Graduated 2020 Working Natural Resource and Land Editor - Researcher / Project Coordinator, Open Development Cambodia (ODC), Phnom Penh, Cambodia
187 Expression First of all, I would like to express my most profound gratitude to Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn, who has founded this scholarship program. Thank you to my advisor, co-advisor, and instructors who have guided me on this road. Thank you to my friends, seniors, and juniors for helping me feel more confident and for never letting me feel alone. Without all your support, none of my success would have been possible. I’m honored to have all of you! Love and Respect “ ” Expression Being one of TRSC scholarship recipients is quite amazing honestly. I learnt a lot including new knowledge, culture and especially it allows me to know and connect to many people across the country. I really wish that I could have another opportunity to be a TRSC recipient again in the future. “ ” ซุย สเรย มม Ms.Suy Sreymom Bachelor of Education in Thai, Silpakorn University Year of Graduated 2020 Working Teacher, Battambang Teacher Education College นาย ซกเคียง ธี Mr. Sokkeang Try Master of Science Program in Engineering and Technology (International Program), Sirindhorn International Institute of Technology, Thammasat University, Thailand Year of Graduated 2020 Working Chief officer (Major Responsibility: Promoting Science, Technology and Innovation Section in Cambodia), General Department, Ministry of Industry, Science, Technology & Innovation, Cambodia
188 Expression One of the Greatest Opportunity of my life. There are countless lessons from this experience to study in a foreign country - the lifestyle, culture, language, and most importantly, the people. “ ” Mr. Keonarapong CHHENG Business Administration: Modern Trade Business Management (International Program), Panyapiwat Institute of Management Year of Graduated 2020 Working Sales Executive, TTT Corporation Co.Ltd.
189 ตามรอยพระราชกระแส “...ความต้้องการของข้้าพเจ้้า คืือ ต้้องการมีีส่่วนร่่วมในการให้้การศึึกษาเยาวชนที่่มีี ศัักยภาพเป็็นอย่่างดีี และถ้้าได้้ศึึกษาเล่่าเรีียนและฝึึกอบรมที่่ดีีแล้้วจะเป็็นประโยชน์์ต่่อตนเอง ต่่อสัังคมกััมพููชาและสัังคมโลกสืืบต่่อไป สิ่่งที่่คาดหวัังจากนัักเรีียนเหล่่านี้้คืือ ประการที่่ ๑ ต้้องการเห็็นนัักเรีียนมีีความรู้้ความสามารถด้้านวิิชาการ ที่่สามารถนำำความรู้้ไปทำำอาชีีพ ปฏิบัิติัิ งานต่่างๆได้้ และสามารถศึึกษาต่่อในระดัับขั้้นที่่สููงขึ้้นได้้ ประการที่่ ๒ ให้้เป็็นผู้้มีีคุุณธรรม มีีความซื่่อสััตย์์สุุจริิต พร้้อมที่่จะช่่วยเหลืือเพื่่อนมนุุษย์์ ประการที่่ ๓ มีีสุุขภาพที่่สมบููรณ์์แข็็ง แรง สามารถที่่จะปฏิิบััติิงานต่่างๆ ได้้ด้้วยดีี ประการที่่ ๔ เป็็นผู้้มีีความสามารถในการบริิหาร จััดการที่่ดีี โดยเฉพาะอย่่างยิ่่งอยากให้้มาช่่วยในการจััดการศึึกษาของโรงเรีียนนี้้ให้้ต่่อเนื่่องไป ไม่่ทอดทิ้้ง มิิให้้มีีคุุณภาพที่่ด้้อยลง หวัังว่่าเยาวชนเหล่่านี้้จะมีีความคิิดที่่พััฒนาให้้งานของเรา ดีีขึ้้นๆ จะได้้เป็็นประโยชน์์สร้้างชีีวิิต และสร้้างชาติิกััมพููชาต่่อไป... ” (คณะกรรมการโครงการโรงเรีียนพระราชทานในราชอาณาจัักรกััมพููชา,๒๕๔๙) ข้้อความข้้างบนนี้้คื�ือ พระราชกระแสเมื่่�อวันที่่ ั � ๒๒ สิิงหาคม พ.ศ.๒๕๔๘ ของสมเด็จ็พระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็จ็พระเทพรัตนัราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เมื่่�อครั้้�งทรงเป็น็ ประธานในพิธีิสีารความตกลงโครงการ และพิธีิสีาร ค.ศ. ๒๐๐๒ (พ.ศ.๒๕๔๕) ระหว่่างกรมราชองค์รั์ ักษ์์แห่่งราชอาณาจัักรไทย กัับกระทรวงศึึกษาธิิการ เยาวชน และการกีีฬาแห่่งราชอาณาจัักรกััมพููชา ว่่าด้้วยความร่่วมมืือในการจััดตั้้�งและพััฒนาวิิทยาลััยกำำ ปงเฌอเตีียล จัังหวััดกำำ ปงธม ราชอาณาจัักรกััมพููชา ในปีี พ.ศ. ๒๕๕๐ โครงการพระราชทานความช่่วยเหลืือราชอาณาจัักรกััมพููชาได้้นำำนัักเรีียนทุุน พระราชทานรุ่่นที่่� ๑ เข้้ามาฝึึกอบรมภาษาไทยโดยได้้รัับความร่่วมมืืออย่่างดีียิ่่�งจาก พัันตำำรวจโทสััมพัันธ์์ ปทุุมธนรัักษ์์ ผู้้อำำนวยการโรงเรีียนมััธยมพระราชทานนายาว ซึ่่�งได้้จััดทำำ โครงการอบรมภาษาไทยแก่่นัักเรีียนทุุน
190 Dr.Lyna Prak อดีีตนัักเรีียนทุุนในโครงการทุุนพระราชทานความช่่วยเหลืือแก่่ราชอาณาจัักรกััมพููชา “ผมขอเล่่าย้้อนกลัับไปเมื่่�อปีี พ.ศ.๒๕๕๐ ผมมีีโอกาสได้้ผ่่านการสอบคััดเลืือกเพื่่�อมาศึึกษาต่่อใน มหาวิิทยาลััยแห่่งหนึ่่�งที่่�ประเทศไทย แต่่เนื่่�องด้้วยขณะนั้้�นผมมีีปััญหาด้้านสุุขภาพ จึึงไม่่สามารถเข้้าศึึกษาใน มหาวิิทยาลััยในปีีการศึึกษานั้้�นได้้ (ปีีการศึึกษา ๒๕๕๐) อย่่างไรก็็ตาม ระหว่่างรัักษาตััว ผมถููกส่่งให้้ไปฝึึกฝน เรีียนรู้้ภาษาไทยที่่�โรงเรีียนตำำรวจตระเวนชายแดน ชื่่�อโรงเรีียนมััธยมพระราชทานนายาว (มนย.) ซึ่่�งตั้้�งอยู่่ที่่� บ้้านนายาว ตำำบลท่่ากระดาน อำำเภอสนามชััยเขต จัังหวััดฉะเชิิงเทรา โดยเข้้าเรีียนในระดัับชั้้�น ม.๖ เป็็นระยะ เวลา ๑ ปีีการศึึกษา (พ.ศ.๒๕๕๐ - ๒๕๕๑) โรงเรีียนมััธยมพระราชทานนายาวในขณะนั้้�น มีีครููใหญ่่ชื่่�อ ครููใหญ่่ สััมพัันธ์์ (พัันตำำรวจโทสััมพัันธ์์ ปทุุมธนรัักษ์์) เป็็นผู้้อำำนวยการโรงเรีียน ตลอดระยะเวลาเกืือบ ๑ ปีีที่่�ผมอยู่่ที่่�นี่่� ผมได้รั้ับการดููแลอบรมสั่่�งสอนเป็น็อย่่างดีจีากครููในโรงเรีียนทุุกท่่านโดยเฉพาะครููใหญ่่ แม้้ไปอยู่่ช่ว่งแรกผมยัังฟััง ภาษาไทยไม่่ออก เขีียนไม่่ได้้ แต่่ครููใหญ่่ คุุณครููนิ่่�มนวล และครููที่่�โรงเรีียนมานะสอนภาษาจนผมสามารถสื่่�อสาร ได้้ ตลอดช่ว่งระยะเวลาที่่�ผมเรีียนที่่นี่่� � ผมประทัับใจกัับแนวคิิดบริิหารของครููใหญ่่มาก ท่่านได้น้้ ้อมนำำหลัักคำำสอน ของพระพุุทธเจ้้า ตลอดจนปรััชญาเศรษฐกิิจพอเพีียง มาอบรมสั่่�งสอนนัักเรีียนและประยุุกต์์ใช้้ในการทำำ งานของ ท่่าน ทำำ ให้้ผมได้้ซึึมซัับไม่่ว่่าโดยตรงจากท่่านสอนผมและโดยอ้้อมจากการทำำ งานของท่่าน ครููใหญ่่เป็็นคนใจดีี พระราชทานชาวกััมพููชา จำำนวน ๒ รุ่่น ดัังนี้้� รุ่่นที่่� ๑ มีีจำำนวน ๕๐ คน เข้้ามาฝึึกอบรมอยู่่นาน ๑ เดืือน ส่วนรุ่่นที่่ ่ � ๒ มีจำีำนวนเพีียง ๑ ค น และเรีียนภาษาไทยอยู่่ที่่�โรงเรีียนมัธัยมพระราชทานนายาวอยู่่ถึึง ๑ ปีี นัักศึึกษาผู้้นั้้นคื�ือ นายลีีน่่า ปรััก (Lyna Prak) เหตุุการณ์์ที่่�ควรจะบัันทึึกไว้้ดัังที่่�เกิิดขึ้้�นในช่่วงนั้้�นคืือ นายลีีน่่า ปรััก เดิินทางเข้้ามาศึึกษาใน ประเทศไทยพร้้อมกัับเพื่่�อนๆ แต่่ภายหลัังป่่วยจนไม่่สามารถเรีียนได้้ ทางคณะกรรมการจึึงได้้กราบบัังคมทููล สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี ให้้ทรงมีีพระราชวิินิิจฉััย ที่่�สมควรจะส่่งนายลีีน่่า ปรััก กลัับประเทศกััมพููชาเพื่่�อรัักษาตััวให้้หายเสีียก่่อน แต่่ด้้วยพระมหากรุุณาธิิคุุณ ล้้นเกล้้าล้้นกระหม่่อมหาที่่�สุุดมิิได้้ของพระองค์์ จึึงได้้โปรดเกล้้าฯ ให้้ทางโครงการฯ นำำนายลีีน่่า ปรััก เข้้าไปรัักษาตััว ณ โรงพยาบาลประจำำอำำเภอสนามชััยเขตจนหายดีีแล้้ว และทรงพระกรุุณาโปรดเกล้้าฯ ให้้เข้้าเรีียนภาษาไทยที่่�โรงเรีียนมัธัยมพระราชทานนายาวอยู่่ในความดููแลของ พันตำั ำรวจโท สััมพันธ์ั ์ ปทุุมธนรัักษ์์ ผู้้อำำนวยการโรงเรีียนมัธัยมพระราชทานนายาวพร้้อมๆกัับเรีียนภาษาไทยไปด้ว้ยเป็น็เวลา ๑ ปีี ดัังที่่น�ายลีน่ี่า ปรััก ได้ท้บทวนความหลัังและเล่่าให้ฟั้ ังว่่า
191 ปััจจุุบััน ลููกศิิษย์์ชาวกััมพููชาจะแวะเวีียนไปหา พัันตำำรวจโทสััมพัันธ์์ และคุุณครููนิ่่�มนวล ที่่�เกษีียณอายุุ ราชการไปพำำนัักอยู่่ที่่�จัังหวััดกาญจนบุุรีีอยู่่เสมอ และบางครั้้�งคุุณครููทั้้�ง ๒ ท่่านจะได้้รัับเชิิญไปร่่วมงานมงคล ณ ประเทศกััมพููชาอยู่่บ่่อยครั้้�ง มีีเมตตา ท่่านดููแลเอาใจใส่่ผมเสมืือนคนในครอบครัวั แม้จ้ะเรีียนจบและเข้้าศึึกษาต่่อที่่�มหาวิิทยาลััยแล้ว้ ครููใหญ่่ กัับครููนิ่่�มนวลยัังได้้ไปเยี่่�ยมถึึงมหาวิิทยาลััยบููรพาที่่�ผมศึึกษา ความประทัับใจที่่�ผมมีีต่่อครููใหญ่่นั้้�นมีีอยู่่มากมาย จนผมไม่่รู้้จะหาคำำพููดใดมาบรรยายความรู้้สึึกนี้้�ได้้นอกจากคำำว่่า รัักและเคารพครููใหญ่่ และคุุณครููทุุกๆ ท่่าน... คิิดถึึงเสมอครัับ” ลีีน่่า ปรััก เป็็นตััวอย่่างของนัักเรีียนทุุนพระราชทานที่่�มีีความมุ่่งมั่่�นมาก เพีียรพยายาม ไม่่ท้้อถอย แม้มี้อุีุปสรรคขวากหนามมากมาย จนประสบความสำำเร็จจ็ากการเรีียนจนจบระดัับดุุษฎีบัีัณฑิติจากมหาวิิทยาลััย บููรพา ใช้้คำำนำำหน้้าชื่่�อว่่า Dr.Lyna Prak ได้้อย่่างเต็็มภาคภููมิิ เพื่่�อนร่่วมรุ่่นหลายคนที่่�ได้้เข้้ามาอบรมภาษาไทยรุ่่นที่่� ๒ มีีหลายคนที่่�ประสบความสำำเร็็จในการเรีียน และกลัับไปเป็็นกำำลัังสำำคััญในการช่่วยพััฒนาการศึึกษาของประเทศกััมพููชา อาทิิ ดร.เป็็ก เซีียง ผู้้อำำนวยการ สถาบัันเทคโนโลยีีกำำ ปงเฌอเตีียล ดร.กิิม เจีียง ผู้้อำำนวยการสถาบัันเทคโนโลยีีกำำ ปงสปืือ และ ดร.จััน เทง นัักการศึึกษาคนสำำคััญของประเทศกััมพููชา ความสััมพัันธ์์ระหว่่างครููไทยและลููกศิิษย์์ชาวกััมพููชานั้้�น เป็็นความ สััมพัันธ์์ที่่�ยั่่�งยืืนดีีงามจนไม่่อาจจะเล่่าได้้หมด เพราะครููไทยหลายๆ ท่่านที่่�ลููกศิิษย์์กััมพููชามัักจะเอ่่ยถึึงด้้วยความ เคารพ รััก และมัักจะบอกเล่่าต่่อๆ กันัมาว่่า ครููไทยหลายท่่านเปรีียบเหมืือนพ่่อ แม่่ ลุุง ป้้า น้้า อา พี่่� เพื่่�อนที่่�ให้้ความรััก ความเอ็็นดููและช่่วยเหลืือในทุุกกรณีี พัันตำำรวจโทสััมพัันธ์์ และครููนิ่่�มนวล ปทุุมธนรัักษ์์ เป็็นตััวอย่่างหนึ่่�งของความรััก ความผููกพัันระหว่่าง ครููกัับลููกศิิษย์์ ตลอดระยะเวลา ๑๕ ปีี (พ.ศ.๒๕๕๐ - ๒๕๖๕) ทั้้�งฝ่่ายครููไทยและลููกศิิษย์์ชาวกััมพููชายัังติิดต่่อกััน ไปมาหาสู่่กัันตลอดเวลา
192 ลููกศิิษย์์อีีกคนหนึ่่�งคืือ Ms.Sreymom Phath จบการศึึกษาระดัับปริิญญาโท ได้้รำำลึึกถึึงความหลัังไว้้ว่่า ประทัับใจทุุกสิ่่�งทุุกอย่่างในโรงเรีียนมััธยมพระราชทานบ้้านนายาว ไม่่ว่่าจะเป็็นคุุณครูู เพื่่�อนๆที่่�น่่ารััก โดยเฉพาะครููใหญ่่และครููแม่่นิ่่�มนวลท่่านใจดีีห่่วงใยพวกเราเสมอ สิ่่�งที่่�ภููมิิใจคืือ การเป็็นนัักเรีียนของโรงเรีียน มัธัยมพระราชทานบ้้านนายาวเพราะได้้อะไรมากมายจากที่่นี่่� � เช่น่ ความมีีวิินััยของนัักเรีียน ให้้เป็น็คนที่่มี�ีระเบีียบ มีีความรัับผิิดชอบ ให้้มีีความเป็็นผู้้ใหญ่่ เป็็นคนดีีและมีีน้ำ ำ�ใจแก่่เพื่่�อนมนุุษย์์ ให้้รู้้จัักการใช้้ชีีวิิตเพื่่�อดำำรงชีีวิิตใน สัังคมปััจจุุบัันได้้ ส่่วนเพื่่�อนๆ น้้องๆ ที่่�โรงเรีียนส่่วนใหญ่่เป็็นเด็็กที่่�ดีีอีีกด้้วย และคุุณครููในโรงเรีียนได้้ถ่่ายทอด ความรู้้อย่่างเต็็มที่่ทั้้� �งความรู้้ในห้้องเรีียนและนอกห้้องเรีียน ซึ่่�งรู้้สึึกประทัับใจมากที่่�ได้้เรีียนภาษาไทยอยู่่สถาบันนี้้ ั � นายเหมา ไส อายุุ ๒๕ ปีี บุุตรนายเหมา เซืือน และ นางตุุย นายไสเป็็นนัักศึึกษาที่่�จบการศึึกษาระดัับ ปริิญญาตรีี สาขาพืืชศาสตร์์ รุ่่นที่่� ๑ ปีี พ.ศ.๒๕๖๔ จากสถาบัันเทคโนโลยีีกำำ ปงเฌอเตีียล เข้้าทำำ งานในบริิษััท เอกชน ได้้รัับเงิินเดืือน เดืือนละ ๒๐๐ ดอลล่่าร์์ ในระยะเวลา ๑ ปีี นายไสคิิดว่่าตนน่่าจะสามารถหารายได้้มากกว่่านี้้� หากตััดสิินใจประกอบอาชีีพส่่วนตััวด้้านการเกษตรตามความถนััด ความรััก และความชอบของตนเอง และ เชื่่�อมั่่�นว่่าตนเองจะสามารถนำำความรู้้จากการปฏิิบััติิจริิงที่่�ได้้รัับมาจากครููบาอาจารย์์ของสถาบัันเทคโนโลยีี กำำ ปงเฌอเตีียล มาประกอบอาชีีพอิสิระได้้ เพื่่�อยกระระดัับคุุณภาพชีีวิิตของตนเองและครอบครัวซึ่่ ั �งพ่่อแม่มี่ ีอาชีีพ ในการปลููกผัักขายตามฤดููกาล เช่่น มะเขืือ ผัักคะน้้า ผัักชีี มะเขืือเทศ ถั่่�วฝัักยาว ฯลฯ การตััดสิินใจที่่�จะประกอบอาชีีพส่่วนตััวของนายไส ได้้รัับการสนัับสนุุนจากพ่่อและแม่่ ซึ่่�งมั่่�นใจในตััว ลููกชายโดยให้้เงิินลงทุุน ๑๐,๐๐๐ ดอลล่่าร์์ ที่่�สะสมไว้้ใช้้สำำหรัับปลููกบ้้าน นายไสใช้้เวลา ๓ เดืือน ในการเตรีียม แปลงปลููกผัักปลอดสารพิิษ ๖ แปลงใหญ่่ โดยจััดซื้้�ออุุปกรณ์์พร้้อมพัันธุ์์ผัักสลััด และผัักกาดที่่�กรุุงพนมเปญ และลงมืือจััดทำำ โครงเหล็็กยกแปลงผััก ติิดตั้้�งระบบน้ำ ำ� ทำำ หลัังคาโรงเรืือน ด้ว้ยตนเองทั้้�งหมด และเริ่่�มเพาะพันธุ์์ ั ต้น้กล้้า ลงแปลงปลููกผััก ใช้้ระยะเวลาอีีก ๕ เดืือน รวม ๘ เดืือน ผัักในแปลงขนาดใหญ่่ ๖ แปลงสามารถเก็็บผลผลิติ ขายได้้หมุุนเวีียนทุุกสััปดาห์์ ในรอบ ๒๑ วัันสามารถเก็็บผลผลิิต ได้้ ๖๐๐ กิิโลกรััม ราคาผัักสลััด กิิโลกรััมละ ๘๐ บาท และผัักกาดขาว กิิโลกรััมละ ๕๐ บาท ทำำ ให้้นายไสและครอบครััวมีีรายได้้ประมาณเดืือนละ ๓๘,๐๐๐ ถึึง ๔๐,๐๐๐ บาท หัักต้้นทุุน ๑๙,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ บาท และเป็็นรายได้้กำำ ไร ๑๙,๐๐๐-๒๐,๐๐๐ บาท ปััจจุุบััน ผลผลิิตยัังไม่่เพีียงพอกัับความต้้องการของตลาด และกำำลัังเตรีียมขยายแปลงผัักเพิ่่�มขึ้้�นอีีก ๓ แปลง นอกจากนี้้�นายไสมีีความสามารถในการประกอบชุุดปลููกผัักสำำเร็็จรููป ชุุดใหญ่่ขนาด ๖ แปลง ในแบบที่่�ผู้้สั่่�งซื้้�อยกไปตั้้�งแล้้วรอเก็็บผลผลิิตจำำหน่่ายได้้เลย ในราคาชุุดละ ๕,๐๐๐ ดอลล่่าร์์ ขณะนี้้�ขายไปแล้้ว ที่่�จัังหวััดกำำ ปงธม จำำนวน ๓ ชุุด การลงมืือปฏิิบััติิจริิงตามความมุ่่งมั่่�นของนายไสได้้รัับความสำำเร็็จอย่่างน่่าชื่่�นชม และนำำมาซึ่่�งความภาคภููมิิใจของพ่่อแม่่และชาวชุุมชนจัังหวััดกำำ ปงธม และสิ่่�งที่่�นายไสภููมิิใจมากที่่�สุุด คืือนอกจากสามารถประกอบอาชีีพอิิสระมีีรายได้้เพีียงพอแล้้วความสุุขที่่�สุุดคืือการได้้ใช้้ชีีวิิตอยู่่ดููแลพ่่อแม่่และ น้้องๆ อีีก ๓ คน ตััวอย่่างที่่�ยกมาเพีียง ๑ ตััวอย่่างนี้้� แสดงให้้เห็็นว่่าการจััดการศึึกษา ซึ่่�งดำำเนิินรอยตามพระราชกระแส พระราชดำำรัสัของสมเด็จ็พระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็จ็พระเทพรัตนัราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี นั้้น�ประสบ ความสำำเร็็จอย่่างงดงามยิ่่�ง วิิชาความรู้้ต่่างๆนั้้�นให้้ความรู้้ ให้้ประโยชน์์และให้้อาชีีพทั้้�งสิ้้�น
193 แปลงผักปลอดสารพิษของนาย เหมา ไส
194 บทสััมภาษณ์์ ความรู้้สึึกประทัับใจ ของนายแตม บุุนเตง ខ្ញុំំ�បាទឈ្មោះះ តែម ប៊ុុនតេង រស់់នៅៅភូូមិិសំំបូូរ ឃុំំសំំបូូរ ស្រុុកប្រាសាទសំំបូូរ ខេេត្តតកំំពង់់ធំំ ។ ខ្ញុំំ�បាទគឺឺជាអតីីតសិិស្្សដែល បានរៀៀននៅៅវិិទ្្យាល័័យកំំពង់់ឈើើទាលជំំនាន់់ទីី ១ (បច្ចុុ�ប្្បន្ននជាវិិទ្្យាស្ថាានបច្ចេេកវិិទ្្យាកំំពង់់ឈើើទាល)។ មូូលហេេតុុដែលធ្វើើ�ឱ្យខ្ញុំំ�បាទ សម្រេេចចិិត្តតមកសិិក្្សានៅសាលានេះះ ព្រោះះគ្រួួ�សាររបស់់ខ្ញុំំ�មិិនមានថវិិកាគ្ររប់់គ្រាាន់់ដើើម្្បីីផ្ដដល់់ឱ្យខ្ញុំំ�អាចបន្តតកាសិិក្្សានៅៅវិិទ្្យាល័័យនៅ ទីរួីួមខេេត្តតដែលត្រូ�វការចំំណាយច្រើ�ន ដូច្នេះះ ូ ហើយើ ទើើបខ្ញុំំ�បានសម្រាាច់ចិ់ ត្តតដាក់ ិ ់ពាក្្យសុំំបន្តតការសិក្្ ិ សានៅសាលានេះះតែែម្តតង ។ ការសិក្្ ិ សា នៅៅទីីនេះះបានផ្ដដល់់ចំំណេះះដឹឹងជាច្រើ�ន ជាពិិសេេសជំំនាញផ្នែែកភាសាអង់់គ្លេេស ដែលអាចធ្វើើ�ឱ្យខ្ញុំំ�យកមកប្ររកបជាអាជីីពមគ្គុុ�ទេេសក៍៍ នៅៅក្នុុ�ងតំំបន់់សហគមន៍ទេេ ៍ សចរណ៍៍ប្រាសាទសំបូំ ូរព្រៃៃគុុកបានរហូូតមកដល់់បច្ចុប្្បន្ន ុ� ននេះះ ។ ក្នុុ�ងអាជីីពរបស់់ខ្ញុំំ�នៅៅក្នុុ�ងវិស័ិ ័យទេេសចរណ៍៍ នេះះ ក៏៏បានជួួយបង្កើើ�នការងារបន្ថែែមទៀៀតដល់់ប្ររជាជនដែលកំំពុុងរស់់ក្នុុ�ងសហគមន៍៍កាន់់តែច្រើ�នទៀៀតដើើម្្បីីបម្រើ�សេេវាកម្មមដល់់ភ្ញៀៀ�វ ទេេសចរណ៍៍ជាតិិ និិងអន្តតរជាតិិ ដូូចជាការបង្កើើ�តជាផ្ទះះសំំណាក់់ Homestay អាហារដ្ឋាាន សេេវាកម្មមង់់ជួួល រទេះះគោោជួួល និិងការ តម្្បាញវត្ថុុ�អនុុស្្សាវរីីយ៍៍ ជាដើើម ។ ជាពិិសេេសទៀៀតនោះះ ខ្ញុំំ�បាទក៏៏បានទាក់់ទាញគម្រោោងពីីភ្ញៀៀ�វអន្តតរជាតិិ ដើើម្្បីីផ្ដដល់់ជាថវិិកាទិិញឈើើ និិងសម្ភាារះសំំរាប់់ជួួយសាងសង់់ផ្ទះះជូូនគ្រួួ�សារដែលខ្វះះខាតនៅៅក្នុុ�ងសហគមន៍៍បានចំំនួួន ១១ គ្រួួ�សារ បង្គគន់់ ចំំនួួន ៨ អណ្ដូូ�ងទឹឹក ចំំនួួន ២ និិងជួួយលាបថ្នាំំបន្ទទប់់ នៅសាលាបឋមសិិក្្សាសំំបូូរ និិងសាលាបឋមសិិក្្សាសំំរិិទ្ធធ បានចំំនួួន ២ ខ្ននង ។ ក្រៅៅពីីអាជីីពជាមគ្គុុ� ទេេសន៍៍ ពេលទំនេេ ំ ររៀៀងរាល់ល្ងា់ ចខ្ញុំំ� ា បានជួួយបង្រៀៀនភាសារអង់គ្លេ់ សដ េ ល់ក្មេេ ់ ងៗ ក្នុុ�ងភូមិូ ិដោោយស្ម័័គ្ររចិត្តត ិ ផងដែរ ហើយើ ព្ររមទាំំងបង្រៀៀន ពួួកគាត់់ឱ្យស្គាាល់ពី់ ីការថែែទាំំបរិស្ថាិ នផងដែ ា រ ការបោោសសម្អាតសម្រា ា មនៅៅតំំបន់់សហគមន៍ទៀ៍ ៀតផង ការចូូលរួួមស្ម័័គ្ររចិត្តតថែែ ិ រក្្សាតំំបន់់ ប្រាសាទជាដើើម ។ ខ្ញុំំ�បាទសូូមគោោរពថ្ងែែងអំំណរគុុណយ៉ាាងជ្រាលជ្រៅដល់់ព្រះះអង្គគម្ចាាស់់ក្ររត្រីីយ៍៍ មហាចក្រីីសិិរិិនថន ដែលបានព្រះះរាជទាន វិទ្្ ិ យាល័័យកំំពង់់ឈើទាលនេះ ើ ះ ដែលផ្តតល់ឱ់ កាសដល់់ខ្ញុំំ�បាទ និិងសិស្្ ិ សានុសិុ ស្្ ិ សដទៃៃទៀៀតដែលមានជីីវភាពខ្វះះខាតបានសិក្្ ិ សារៀៀនសូត្ររ ូ បង្កើើ�តអាជីីព មុុខរបរ និិងការងារជាច្រើ�ន សម្រាាប់់កសាងសេេដ្ឋឋកិិច្ចចក្នុុ�ង គ្រួួ�សារ និិងសង្គគមកាន់់តែែប្ររសើើរឡើើង ។ ខ្ញុំំ�សូូមក្រាបថ្វាាយព្រះះពរព្រះះអង្គម្ចាគ ាស់ក្្ ់ សត្រីីយមានព្រះះជន្មមយឺឺនយូូរ ព្រះះសុខុ ភាពបរិបូិ ូរណ៍៍ ជាម្លលប់់ដល់ប្ររជានុ ់ ុរាស្រ្តតជាដរាប ។ សូូមអរព្រះះគុុណ ข้้าพเจ้้านายแตม บุุนเตง อาศััยอยู่่ที่่�หมู่่บ้้านซ็็อมโบร์์ ตำำบลซ็็อมโบร์์ อำำเภอปราสาทซ็็อมโบร์์ จัังหวััด กำำ ปงธม อดีีตเป็็นนัักเรีียนของวิิทยาลััยกำำ ปงเฌอเตีียล รุ่่นที่่� ๑ สาเหตุุที่่�ข้้าพเจ้้าตััดสิินใจเข้้าเรีียนที่่�โรงเรีียน แห่่งนี้้� เพราะครอบครััวไม่่มีีทุุนทรััพย์์เพีียงพอที่่�ส่่งให้้ข้้าพเจ้้าได้้เข้้าเรีียนต่่อที่่�โรงเรีียนประจำำจัังหวััดซึ่่�งจะต้้อง เสีียค่่าเล่่าเรีียนเป็็นเงิินจำำนวนมาก ข้้าพเจ้้าจึึงตััดสิินใจสมััครเข้้าเรีียนที่่�โรงเรีียนแห่่งนี้้� การศึึกษาที่่�นี่่�ทำำ ให้้ได้้รัับ ความรู้้มากมาย โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งความรู้้ทางด้้านภาษาอัังกฤษ ซึ่่�งทำำ ให้้ข้้าพเจ้้าสามารถนำำความรู้้มาประกอบ อาชีีพเป็็นมััคคุุเทศก์์ได้้ตราบถึึงปััจจุุบัันนี้้� ในสถานที่่�ท่่องเที่่�ยวปราสาทซ็็อมโบร์์ไพรกุุกห์์ และอาชีีพของข้้าพเจ้้า ในด้้านการท่่องเที่่�ยวได้้มีีส่่วนสำำคััญช่่วยให้้เกิิดอาชีีพต่่างๆเพิ่่�มอีีกในชุุมชนแห่่งนี้้�เพื่่�อต้้อนรัับนัักท่่องเที่่�ยวทั้้�ง ในประเทศและชาวต่่างประเทศ อาทิิทำำ ให้้เกิิดการประกอบอาชีีพจััดบ้้านให้้เป็นที่่ ็พั�ักแบบโฮมสเตย์์ (Homestay) มีีร้้านอาหาร จัักรยานและเกวีียนให้้นัักท่่องเที่่�ยวเช่่าชมธรรมชาติิในหมู่่บ้้าน รวมทั้้�งการผลิิตเครื่่�องจัักสาน และ ทอผ้้าเป็็นสิินค้้าของที่่�ระลึึก เป็็นต้้น สิ่่�งสำำคััญยิ่่�ง ข้้าพเจ้้าได้้มีีโอกาสประสานงานกัับกลุ่่มนัักท่่องเที่่�ยวชาวต่่างชาติิจััดทำำ โครงการบริิจาค ทุุนทรััพย์์เพื่่�อจััดซื้้�อไม้้ และวััสดุุอุุปกรณ์์สำำหรัับช่่วยก่่อสร้้างบ้้านให้้ครอบครััวที่่�ยากจนในชุุมชนได้้จำำนวน ๑๑ ครอบครััว สร้้างห้้องส้้วมได้้ ๘ ห้้อง ขุุดบ่่อน้ำ ำ�ได้้ ๒ บ่่อและช่่วยทาสีีใหม่่ทุุกห้้องเรีียนให้้โรงเรีียน ประถมศึึกษาซ็็อมโบร์์ และโรงเรีียนประถมศึึกษาสััมฤทธิ์์� รวมจำำนวน ๒ หลััง นอกจากประกอบอาชีีพเป็็น มััคคุุเทศก์์ประจำำ ปราสาทซ็็อมโบร์์ ในตอนเย็็นของทุุกวัันเมื่่�อมีีเวลาว่่างข้้าพเจ้้าจะช่่วยสอนภาษาอัังกฤษ ให้้เด็็กๆในหมู่่บ้้านที่่�มีีความสนใจและตั้้�งใจเรีียน พร้้อมทั้้�งสอนให้้เด็็กๆมีีความรู้้ในการสร้้างจิิตสำำนึึกอนุุรัักษ์์ สิ่่�งแวดล้้อม ช่ว่ยกันกำั ำจััดขยะ และดููแลรัักษาความสะอาดของชุุมชน รวมทั้้�งเข้้าร่ว่มเป็น็อาสาสมััครช่ว่ยดููแลรัักษา ความสะอาดในพื้้�นที่่�บริิเวณปราสาทซ็็อมโบร์์อีีกด้้วย
195 ข้้าพเจ้้าขอแสดงความสำำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณเป็็นล้้นพ้้น ในองค์์สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดาฯ สยามบรมราชกุุมารีีที่่�พระองค์์ทรงพระราชทานวิิทยาลััยกำำ ปงเฌอเตีียล ซึ่่�งให้้โอกาสแก่ข้่ ้าพเจ้้าและนัักเรีียนคนอื่่น�ๆอีีกเป็นจำ็ ำนวนมากที่่มี�ีครอบครัวัขาดแคลนและยากจน ทำำ ให้มี้ีโอกาส ได้รั้ับการศึึกษาสามารถประกอบอาชีีพ และมีีงานทำำ เป็นจำ็ ำนวนมาก ช่ว่ ยให้้ครอบครัวมีั ีเศรษฐกิจดีิ ขึ้้ีน� และชุุมชน มีีความเจริิญมากยิ่่�งขึ้้�น ข้้าพเจ้้าขอกราบถวายพระพรชััยมงคล ขอพระองค์์ทรงพระเจริิญยิ่่�งยืืนนาน มีีพระพลานามััยแข็็งแรง เป็็นร่่มโพธิ์์�แก่่อาณาประชาราษฎร์์สืืบต่่อไป ขอขอบพระคุุณ ภาพประกอบการปฏิิบััติิงานของนายแตม บุุนเตง หััวหน้้ามััคคุุเทศก์์ประจำำ ปราสาทซ็็อมโบร์์ไพรกุุกห์์
196 ภาพประกอบการปฏิิบััติิงานของนายแตม บุุนเตง หััวหน้้ามััคคุุเทศก์์ประจำำ ปราสาทซ็็อมโบร์์ไพรกุุกห์์ บทสััมภาษณ์์ ความรู้้สึึกประทัับใจ ของนายเป็็อว โปจ ខ្ញុំំ�បាទឈ្មោះះ ប៉ូូច ពៅ ជាអតីីតសិិស្្សជំំនាន់់ទីី ១ នៃៃវិិទ្្យាល័័យកំំពង់់ឈើើទាល (បច្ចុុ�ប្្បន្ននជាវិិទ្្យាស្ថាាន បច្ចេេកវិិទ្្យាកំំពង់់ ឈើើទាល) ជាអតីីតនិិស្្សិិតអាហារូូបករណ៍៍ព្រះះរាជទានថ្នាាក់់បរិិញ្ញាាបត្រររងជំំនាន់់ទីី ១ និិងទទួួលបានអាហារូូបករណ៍៍ព្រះះរាជទាន ជាបន្តតបន្ទាាប់់ រហូូតដល់់បច្ចុុ�ប្្បន្នន (ឆ្នាំំ២០២២) កំំពុុងសិិក្្សាថ្នាាក់់បណ្ឌិិត ឆ្នាំំទីី ២ នៅសាកលវិិទ្្យាល័័យជុុឡាឡុុងកន ។ កាលពីីខ្ញុំំ�បាទរៀៀននៅៅថ្នាាក់់មធ្្យមសិិក្្សាបឋមភូូមិិ ខ្ញុំំ�បាទបានទទួួលព័័ត៌៌មានថា នឹឹងមានគម្រោោងព្រះះរាជ ឧបត្ថថម្ភភវិិទ្្យាល័័យ កំំពង់់ឈើើទាល របស់់ ព្រះះអង្គគម្ចាាស់់ក្្សត្រីីយ៍៍ មហាចក្រីីយ៍៍ សិិរិិនថន នៅៅក្នុុ�ងស្រុុកប្រាសាទសំំបូូរ ខេេត្តតកំំពង់់ធំំ ស្ថិិតក្នុុ�ងចម្ងាាយពីី ស្រុុកកំំណើើតប្ររមាណ ៦០ គ.ម ។ ព័័ត៌៌មាននេះះ ជាក្តីីសង្្ឃឹឹមរបស់់ ខ្ញុំំ�បាទជាក្មេេងកំំព្រានៅៅទីីជនបទម្នាាក់់ ដែលចង់់សិិក្្សារៀៀនសូូត្ររឱ្យ មានចំណេះះដឹ ំ ឹងខ្ពង់ព ខ្ព់ ស់ព ់នៅៅថ្ងៃអនាៃ គត ។ ក្រោោយពីីបានប្ររឡងជាប់ថ្នាាក់់មធ្្យមសិក្្ ិ សាបឋមភូមិូ ិ ក្នុុ�ងឆ្នាំ ២០០១ ខ្ញុំំ� ំ បាទបានសម្រេេចចិត្តត ិ ផ្ទេេរមកបន្តតការសិក្្ ិ សាថ្នាាក់់មធ្្យមសិក្្ ិ សាទុតិុ ិយភូមិូ ិ នៅៅវិទ្្ ិ យាល័័យកំំពង់់ឈើទាល ដែ ើ លពេលនោះះសាលាទើើបបើកទើ ទួួលសិស្្ ិ សឱ្យចូូលរៀៀន ជាលើកើ ដំបូំ ូង ។ ក្នុុ�ងពេលសិក្្ ិ សា ខ្ញុំំ�បាទត្រូ�វបានគ្រូ�ជ្រើ�សរើើសជាសមាជិិកក្រុុមសិស្្ ិ សស្ម័័គ្ររចិត្តត ិ ដើើម្្បីជួី ួយការងារសាលានៅពេលទំនេេ ំ រ មានដូូចជា ការយាមសាលានៅពេលយប់់ ការដាំំនិិងថែែទាំំដើើមឈើើដំំណាំំបន្លែែ ការមើើលថែែទាំំនិិងឱ្យចំំណីីសត្វវចិិញ្ចឹឹមមាន គោោ ជ្រូូ�ក ត្រីី មាន់់ទារ និិងជួួយការងារផ្្សេេង ៗ របស់់សាលា។ ជារឿឿយ ៗ ខ្ញុំំ�បាទ តែងឮលោោកនាយក និិងលោោកគ្រូ�អ្ននកគ្រូ� លើើកទឹឹកចិិត្តតថា បើើ សិិស្្សណារៀៀនពូូកែែ គម្រោោងព្រះះរាជឧបត្ថថម្ភភនឹឹងផ្តតល់់អាហារូូបករណ៍៍ឱ្យទៅៅសិិក្្សានៅៅប្ររទេេសថៃ ដែលនេះះជាបំំណងប្រាាថ្នាាដ៏៏ធំំមួួយ របស់់ខ្ញុំំ�បាទតាំំងពីក្មេេ ី ងចង់់បានអាហារូូបករណ៍៍ទៅៅសិក្្ ិ សានៅក្រៅៅប្ររទេេស ដើើម្្បីជួី ួយកាត់់បន្ថថយបន្ទុុ�កគ្រួួ�សារដែលមានជីីវភាពខ្វះះខាត ។ ទើើបខ្ញុំំ�បាទបានឆ្លៀៀ�តទៅៅស្វែែងរករៀៀនភាសាថៃក្រៅៅម៉ោោង ហើយបានយកមកអ ើ នុុវត្តតការទំំនាក់ទំ់ ំនងជាមួួយនឹឹងជនជាតិិថៃ និិងសាស្រ្តាា� ចារ្្យ ដែលតែងតែមកធ្វើើ�ការក្នុុ�ងសាលាជារៀៀងរាល់់ខែែរហូូតអាចប្រើ�ការបានខ្លះះ ៗ ។ ទីីបំំផុុត ក្រោោយពីីប្ររឡងជាប់់ថ្នាាក់់មធ្្យមសិិក្្សា ទុុតិិយភូូមិិ ខ្ញុំំ�បាទបានប្ររឡងជាប់់អាហារូូបករណ៍៍ព្រះះរាជទានជំំនាន់់ទីី ១ លើើមុុខជំំនាញ អេឡិិចត្រូ�និិចឧស្្សាហកម្មម នៅៅវិិទ្្យាស្ថាាន បច្ចេេកទេេសស៊ីីសាកេេត (Sisaket Technical College) និិងបានបញ្ចចប់់ការសិក្្ ិ សានៅឆ្នាំ ២០០៧ ដែ ំ លនេះះជាមោោទកភាព យ៉ាងា ក្រៃលែងរបស់់ខ្ញុំំ�បាទ និិងក្រុុមគ្រួួ�សារ ។
197 ក្រោោយពីីបញ្ចចប់់ការសិក្្ ិ សាថ្នាាក់់បរិញ្ញាិ បាត្រររងនេះះ ខ្ញុំំ�បាទបានប្ររឡងចូូលក្នុុ�ងក្ររបខណ្ឌឌតាមរយៈៈក្ររសួួងអប់រំ់ ំ យុុវជន និិងកីីឡា ដើើម្្បីចូី ូលបម្រើ�ការនៅៅវិទ្្ ិ យាល័័យកំំពង់់ឈើទាល ដោោយបាន ើ នាំំយកចំណេះះដឹ ំ ឹងនិិងបទពិសោិ ោធន៍៍ ដែលទទួួលពីីការសិក្្ ិ សានៅៅប្ររទេេស ថៃមកផ្្សព្វវផ្្សាយបន្តតដល់ប្អូូ ់ �ន ៗ ជំំនាន់់ក្រោោយ ព្ររមទាំំងបានជួួយកិច្ចច ិ ការសាលាជាច្រើ�នដូូចជា ការចូូលរួួមការងារសហករណ៍៍សាលា ការចូូលរួួមដឹឹកនាំំគ្ររប់់គ្ររងសកម្មមភាពនិិងវិិន័័យសិិស្្ស ជាពិិសេេសការងារអភិិវឌ្ឍនិិងគ្ររប់់គ្ររងវិិបសាយ និិងប្ររព័័ន្ធធបង្រៀៀននិិងរៀៀន តាមបែបអេឡិិចត្រូ�និិច (E-Learning) នៅៅក្នុុ�ងឆ្នាំំ ២០១១ ដែលជាសាលាដំំបូូងគេបង្អអស់់ក្នុុ�ងប្ររទេេសមាន ប្ររព័័ន្ធធនេះះប្រើ�ប្រាាស់់ ។ ក្នុុ�ងកំំឡុុងពេលធ្វើើ�ជាគ្រូ�បង្រៀៀន ខ្ញុំំ�បាទតែងទទួួលបានការជ្រើ�សរើើសពីីគណៈៈកម្មមការដំំណើើរការគម្រោោងព្រះះរាជទាន ដើើម្្បីីទទួួល អាហារូូបករណ៍៍ទៅបណ្តុះះ� បណ្តាលនៅា តាមបណ្តាសាកល ា វិទ្្ ិ យាល័័យល្្បីី ៗ ក្នុុ�ងប្ររទេេសថៃៃជាបន្តតបន្ទាាប់់ មានដូូចជា នៅឆ្នាំ ២០១១ ំ ថ្នាាក់់ បរិិញ្ញាាបត្ររ ឯកទេេសព័័ត៌៌មានវិិទ្្យា នៃសាកលវិិទ្្យាល័័យបូូរផា សាខាខេេត្តតស្រះះកែែវ (Burapha University Sakaeo Campus) ឆ្នាំំ ២០១៤ ថ្នាាក់់បរិិញ្ញាាបត្ររជានខ្ពពស់់ ឯកទេេសវិិស្វវកម្មមអេឡិិចត្រូ�និិច និិងទូូរគមនាគមន៍៍ នៃសាកលវិិទ្្យាល័័យបច្ចេេកវិិទ្្យារាជមង្គគល ថាន់់យ៉ាាបុុរីី (Rajamangala University of Technology Thanyaburi) និិង ឆ្នាំំ ២០២១ ថ្នាាក់់បណ្ឌិិត ឯកទេេសកម្មមវិិធីី សិិក្្សា និិងការបង្រៀៀន នៃមហាវិិទ្្យាល័័យគរុុសាស្ត្ររ សាកលវិិទ្្យាល័័យជុុឡាឡុុងកន (Chulalongkorn University) ។ ខ្ញុំំ�បាទសូូមសម្តែែងនូូវការចងចាំំនិិងកតញ្ញុុ�តាធម៌៌ចំំពោះះព្រះះមហាព្រះះករុុណាទិិគុុណរបស់់ ព្រះះអង្គគម្ចាាស់់ក្្សត្រីីយ៍៍ មហាចក្រីី សិិរិិនថន ដែលទ្ររង់់បានប្រោោសប្ររទាននូូវការសិិក្្សាអប់រំ់ ំជាទ្ររព្្យមិិនអាចកាត់ថ្លៃៃ ់ បាន ដល់់ខ្ញុំំ�បាទនិិងសិិស្្សនិស្្សិិតដ៏៏ទៃៃទៀៀតរាប់់ពាន់់ នាក់់បានសិក្្ ិ សារៀៀនសូត្ររ ូ និិងនាំំយកចំណេះះដឹ ំ ឹងទៅអភិិវឌ្ឍ គុុណភាពជីវិីិត ការប្ររកបអាជីីពដ៏គង់៏ ់វង្្ស ព្ររមទាំំងបានលើកើ ស្ទួួ�យសេេដ្ឋកិឋ ច្ចច ិ គ្រួួ�សារនិិងសង្គគម ឱ្យមាន ការរីីកចម្រើ�នជាបន្តតបន្ទាាប់់ ។ ខ្ញុំំ�បាទនឹឹងព្្យាយាមឱ្យអស់ពី់ ីសមត្ថថភាព ខិិតខំសិំ ក្្ ិ សារៀៀនសូត្ររ ូ ក្រេបយកចំណេះះ ំ ដឹឹង ក្នុុ�ងកំំឡុុងពេលសិិក្្សានៅៅប្ររទេេសថៃ ដើើម្្បីីនាំំយកទៅៅផ្្សព្វវផ្្សាយបន្តតដល់់យុុវជនជំំនាន់់ក្រោោយស្ររបតាមព្រះះរាជបំំណងរបស់់ ព្រះះអង្គគ ។ ស្ថិិតក្នុុ�ងឱកាសនេះះផងដែរ ទូូលព្រះះបង្គំំជាខ្ញុំំ� សូូមលើើកហត្ថថប្ររណមបួួងសួួងដល់់គុុណបុុណ្្យព្រះះរតនត្រៃ កែែវទាំំងបីី វត្ថុុ� ស័ក្តិ័ ិសិទ្ធិិក្នុុ�ងលោោក សូូមព្រះះអង្គគតាមជួួយបីីបាច់ថែែក្្ ់ សា អភិិបាល ប្រោះះព្រំំនូូវព្រះះសព្ទទសាធុុការពរជ័័យគ្ររប់ប្ររ ់ ការ ថ្វាាយចំំពោះះ ព្រះះអង្គគ ម្ចាាស់់ក្្សត្រីី មហាចក្រីីសិិរិិនថន សូូមព្រះះអង្គគម្ចាាស់់ក្្សត្រីីយ៍៍ទ្ររង់់ ប្ររកបដោោយព្រះះរាជសុុខភាពបរិិបូូរណ៌៌ ព្រះះបញ្ញាាញាណភ្លឺឺថ្លាា ព្រះះ កាយពលមាំមួំ ួន ព្រះះជន្មមយឺឺនយូូរ ដើើម្្បីគង់ី ជាម្លលប់់សម្រាាប់់អាណាប្ររជារាស្ត្ររគ្ររប់រូ់ ូប ។ សូូមព្រះះអង្គម្ចាគ ាស់ក្្ ់ សត្រីីយ៍៍ ទ្ររង់់ប្រោោសព្រះះរាជ មេេត្តាាទទួួលនូូវអភិិវន្ទទន៍៍កិិច្ចចដ៏៏ខ្ពពង់់ខ្ពពស់់បំំផុុតពីីទូូលព្រះះបង្គំំ ។ ข้าพเจ้า นายเป็อว โปจ อดีตนักเรียนรุ่นที่ ๑ วิทยาลัยกำ ปงเฌอเตียล อดีตนักเรียนทุนพระราชทาน ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง รุ่นที่ ๑ และได้รับทุนพระราชทานศึกษาต่อเป็นระยะ ๆ จนถึงปัจจุบันกำลัง ศึกษาระดับดุษฎีบัณฑิต ปีที่ ๒ คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่่�อข้้าพเจ้้าอยู่่ในระดัับมััธยมศึึกษาตอนต้้นข้้าพเจ้้าได้้ข่่าวว่่าจะมีีโรงเรีียนพระราชทานที่่�มีีความทัันสมััย อย่่างมากแห่่งหนึ่่�งที่่�ตั้้�งอยู่่ในอำำเภอปราสาทซ็็อมโบร์์ จัังหวััดกำำ ปงธม ห่่างจากบ้้านเกิิดประมาณ ๖๐ กิิโลเมตร ซึ่่�งเป็็นความหวัังของข้้าพเจ้้าที่่�เป็็นเด็็กกำำพร้้าคนหนึ่่�งที่่�อยากเรีียนหนัังสืือให้้ได้้ในระดัับที่่�สููง หลัังจากสอบผ่่าน ระดัับมััธยมศึึกษาตอนต้้นข้้าพเจ้้าจึึงได้้ตััดสิินใจย้้ายมาเรีียนต่่อระดัับมััธยมศึึกษาตอนปลาย (เกรด ๑๐-๑๒) ในปีีการศึึกษา ๒๕๔๔ ที่่�วิิทยาลััยกำำ ปงเฌอเตีียล ซึ่่�งเป็็นการเปิิดรัับสมััครนัักเรีียนเข้้าศึึกษาเป็็นรุ่่นแรก ในระหว่่างเรีียนนั้้�นข้้าพเจ้้าได้้รัับการคััดเลืือกจากคุุณครููให้้เป็็นอาสาสมััครเพื่่�อช่่วยงานโรงเรีียนในเวลาว่่าง เช่่น นอนเฝ้้าโรงเรีียนตอนกลางคืืน ปลููกต้้นไม้้ ปลููกผัักและรดน้ำ ำ� ต้้นไม้้ เลี้้�ยงวััว สุุกร ปลา และช่่วยงานต่่าง ๆ ในโรงเรีียน ในระหว่่างเรีียนนั้้�น ข้้าพเจ้้ามัักจะได้้ยิินจากท่่านผู้้อำำนวยการและครููบอกโดยตลอดว่่า ถ้้าเรีียน เก่่งจะได้้รัับทุุนมาเรีียนที่่�เมืืองไทย ซึ่่�งเป็็นความฝัันตั้้�งแต่่เด็็กที่่�อยากได้้รัับทุุนไปเรีียนในต่่างประเทศอย่่างมาก เนื่่�องจากฐานะทางครอบครััวไม่่ดีีนััก ข้้าพเจ้้าจึึงได้้แบ่่งเวลาไปเรีียนพิิเศษด้้านภาษาไทยและนำำมาฝึึกทัักษะการ สื่่�อสารกัับ คนไทยและคณาจารย์์ที่่�เข้้ามาช่่วยเหลืือโรงเรีียนในแต่่ละเดืือน จนสามารถใช้้งานได้้ในระดัับหนึ่่�ง สุุดท้้ายเมื่่�อเรีียนจบระดัับมัธัยมศึึกษาตอนปลาย ข้้าพเจ้้าสามารถสอบผ่่านและได้รั้ับทุนุพระราชทานเป็นรุ่่นที่่ ็ � ๑ ในสาขาอิิเล็็กทรอนิิกส์อุ์ตสุาหกรรม ที่่�วิิทยาลััยเทคนิิคศรีสีะเกษ สำำเร็จ็การศึึกษาปีี ๒๕๔๙ ซึ่่�งเป็น็ความภาคภููมิิใจ อย่่างมากทั้้�งของข้้าพเจ้้าและครอบครััว
198 หลัังจากที่่�สำำเร็็จการศึึกษาระดัับประกาศนีียบััตรวิิชาชีีพชั้้�นสููง ข้้าพเจ้้าได้้รัับการบรรจุุเป็็นครููระดัับ มััธยมศึึกษาตอนต้้นสัังกััดกระทรวงศึึกษาธิิการ เยาวชน และการกีีฬา ในวิิทยาลััยกำำ ปงเณอเตีียล และได้้นำำ ความรู้้ และประสบการณ์์ที่่�เรีียนในเมืืองไทยมาแบ่่งปัันให้้นัักเรีียนรุ่่นหลััง ตลอดจนได้้ช่่วยงานโรงเรีียนเช่่น การช่ว่ยงานสหกรณ์์ของโรงเรีียน การจััดกิจิกรรมและดููแลวิินััยนัักเรีียน โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งในปีี ๒๕๔๔ ได้พั้ ัฒนา และดููแลระบบเว็็บไซต์์ และระบบการจััดการเรีียนการสอนออนไลน์์ (E-learning) ซึ่่�งถืือว่่าเป็็นโรงเรีียนแห่่งแรก ในประเทศที่่�มีีระบบนี้้�ใช้้ในขณะนั้้�น ในช่ว่ งของการทำำ งานเป็น็ครูู ข้้าพเจ้้าได้รั้ับทุนุพระราชทานเพื่่�อพััฒนาความรู้้ความสามารถให้สูู้งขึ้้น�เป็น็ ระยะ ๆ ซึ่่�งคััดเลืือกโดยคณะกรรมการดำำเนินิการโครงการพระราชทานความช่ว่ยเหลืือแก่่ราชอาณาจัักรกััมพููชา เช่่น ในปีี ๒๕๕๔ ได้้รัับทุุนศึึกษาต่่อระดัับปริิญญาตรีี สาขาเทคโนโลยีีสารสนเทศ มหาวิิทยาลััยบููรพา วิิทยาเขต สระแก้้ว ปีี ๒๕๕๗ ได้้รัับทุุนศึึกษาต่่อระดัับวิิศวกรรมศาสตร์์มหาบััณฑิิต สาขาวิิศวกรรมอิิเล็็กทรอนิิกส์์และ โทรคมนาคม มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีราชมงคลธััญบุุรีี และปีี ๒๕๖๔ ได้้รัับทุุนพระราชทานฯ ศึึกษาต่่อระดัับ ดุุษฎีีบััณฑิิต สาขาหลัักสููตรและการสอน คณะครุุศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย ข้้าพเจ้้าขอกราบสำำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณแด่่องค์์สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จ พระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี ที่่�ได้้พระราชทานของขวััญอัันล้ำ ำ� ค่่าให้้แก่่ข้้าพเจ้้า และนัักเรีียน อีีกนัับพัันคนได้้เรีียนหนัังสืือ เพื่่�อนำำมาพััฒนาคุุณภาพชีีวิิตให้้ดีีขึ้้�น มีีอาชีีพการงานที่่�มั่่�งคง และสามารถยกฐานะ ทางเศรษฐกิิจของครอบครััวให้้เจริิญงอกงามยิ่่�งขึ้้�น ในการนี้้�ข้้าพเจ้้าขอสััญญาว่่า จะมุ่่งมั่่�นตั้้�งใจเรีียนหนัังสืือ เพื่่�อนำำความรู้้และประสบการณ์์ที่่�ได้้ไปสืืบทอดให้้คนรุ่่นหลัังตามรอยพระราชกระแสตลอดไป ข้้าพเจ้้าขอน้้อมเกล้้าน้้อมกระหม่่อม ขอพระราชทานถวายพระพรชััยมงคล ขออานุุภาพแห่่งพระรัตนตรััย และสิ่่�งศัักดิ์์สิ�ทธิ์์�ในสากล จงปกอภิิบาลประทานพรให้้ใต้ฝ่้่าละอองพระบาททรงมีีพระพลานามััยสมบููรณ์์ ปราศจาก โรคาพาธและอุุปััทวัันตรายทั้้�งปวง ทรงเจริิญพระชนมายุุยิ่่�งยืืนนาน ทรงพระเกษมสำำราญเป็็นนิิตย์์ ขอทุุกสิ่่�ง จงสััมฤทธิ์์�ดัังพระราชหฤทััยปรารถนา สถิิตเป็็นมิ่่�งขวััญของปวงข้้าพระพุุทธเจ้้า ตราบกาลนาน ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ข้าพระพุทธเจ้า นายเป็อว โปจ
199 บทสััมภาษณ์์ : ทัันตแพทย์์ เอืือ วุุฒถา - ខ្ញុំំ�បាទឈ្មោះះ អឿឿ វត្ថាាស្រុុកកំំណើើតៈៈ ភូូមិិកំំពង់់ឈើើទាល ឃុំំសំំបូូរ ស្រុុកប្រាសាទសំំបូូរ ខេេត្តតកំំពង់់ធំំ ។ - ចប់់ការសិិក្្សាថ្នាាក់់ទន្តតបណ្ឌិិត និិងទន្តតបណ្ឌិិតជាន់់ខ្ពពស់់ ពីីសាកលវិិទ្្យាល័័យម៉ាាហ៊ីីដុុល ប្ររទេេសថៃ ។ - ក្រោោយបញ្ចចប់់ការសិិក្្សា ខ្ញុំំ�បានត្ររឡប់់មកធ្វើើ�ការនៅកម្ពុុ�ជានៅៅទីីក្រុុងភ្នំំពេញ រហូូតដល់់បច្ចុុ�ប្្បន្នននេះះ ខ្ញុំំ�បាទបានចូូលរួួម ចំំណែកព្្យាបាលមាត់់ធ្មេេញ បានចំំនួួនប្ររមាណជា ៣,០០០នាក់់ ។ - ខ្ញុំំ�បាទមានមោោទនៈៈភាព នឹឹងដឹឹងគុុណយ៉ាាងជ្រាលជ្រៅៅចំំពោះះកម្មមវិិធីីអាហារូូបករណ៍៍ព្រះះរាជទាន ដែលបានផ្ដដល់់ឪកាស ការសិិក្្សាទាំំងថ្នាាក់់មធ្្យមសិិក្្សា រហូូតដល់់ថ្នាាក់់ឧត្តតមសិិក្្សា ។ - ការសិិក្្សាមានសារៈ�សំំខាន់់ខ្លាំំងណាស់់ រយៈៈពេលក្រោោយពីីទទួួលបានការជួួយផ្ដដល់់សាលារៀៀនមកយើើងឃើើញច្្បាស់់ ថា ជីីវភាពរស់់នៅរបស់់ប្ររជាជនក្នុុ�ងតំំបន់់មានកំំរិិតរីីកចំំរើើនយ៉ាាងច្្បាស់់ គំំរោោងជំំនួួយព្រះះរាជទានពិិតជាបានដើើរតួួរ យ៉ាាង សំំខាន់់ដល់់ការជួួយលើើកកំំពស់់ទាំំងចំំណេះះដឹឹង និិងជីីវភាពរបស់់ពលរដ្ឋឋ។ - គំំរោោងមួួយនេះះពិិតជាមានសារៈ�សំំខាន់់ខ្លាំំងណាស់់ដល់់ប្ររជាជនទាំំងក្នុុ�ងតំំបន់់ និិងសង្គគមទាំំងមូូលផងដែរ - ប្ររជាពលរដ្ឋឋកម្ពុុ�ជាពិិតជាកំំពុុងត្រូ�វការគំំរោោងនេះះយ៉ាាងខ្លាំំង - ជាចុុងក្រោោយខ្ញុំំ�បាទក៏៏ដូូចជាប្ររជាពលរដ្ឋឋទាំំងអស់់ សូូមថ្វាាយព្រះះពរដល់់ព្រះះអង្គគម្ចាាស់់ក្្សត្រីីសិិនិិរិិន្ទទថន មានព្រះះរាជ សុុខភាពបរិិបូូរណ៍៍ ជៀៀសផុុតពីីរោោគគាពាធទាំំងឡាយ ។ សូូមជូូនពរដល់់មន្ត្រីីពាក់់ព័័ន្ធធជាមួួយគំំរោោងទាំំងអស់់ សាកលវិិទ្្យាល័័យម៉ាាហ៊ីីដុុល សាកលវិិទ្្យល័័យផ្្សេេងទៀៀត លោោកគ្រូ� អ្ននកគ្រូ� ទាំំងថៃ និិងកម្ពុុ�ជា សូូមអោោយមានសុុខភាពល្អអ ជោោគជ័័យលើើគ្ររប់់ភារកិិច្ចច។ ข้้าพเจ้้านาย เอืือ วุุฒถา เกิิดที่่�หมู่่บ้้านกำำ ปงเฌอเตีียล ตำำบลซ็็อมโบร์์ อำำเภอปราสาทซ็็อมโบร์์ จัังหวััด กำำ ปงธม จบการศึึกษาทัันตแพทย์์ และทัันตกรรมทั่่�วไปขั้้�นสููง จากมหาวิิทยาลััยมหิิดล ประเทศไทยหลัังจาก จบการศึึกษา ข้้าพเจ้้าได้้เดิินทางกลัับประเทศกััมพููชา โดยอาศััยอยู่่ที่่�กรุุงพนมเปญมาจนถึึงปััจจุุบัันนี้้� ข้้าพเจ้้า ได้้มีีโอกาสให้้การรัักษาพยาบาลโรคเกี่่�ยวกัับปากและฟััน จำำนวนประมาณ ๓,๐๐๐ คน ข้้าพเจ้้ามีีความภาคภููมิิใจและสำำนึึกในพระมหากรุุณาธิิคุุณเป็็นล้้นพ้้นในโครงการพระราชทานทุุน การศึึกษา ที่่�ช่่วยให้้ข้้าพเจ้้าได้้มีีโอกาสเข้้ารัับการศึึกษาตั้้�งแต่่ระดัับมััธยมศึึกษาถึึงระดัับอุุดมศึึกษา การศึึกษา มีีความสำำคััญอย่่างยิ่่�ง ภายหลัังจากที่่�ทรงพระราชทานโรงเรีียน พวกเรามองเห็็นอย่่างชััดเจนว่่าการดำำเนิินชีีวิิต ของประชาชนในชุุมชนมีีความเจริิญรุ่่งเรืืองมากยิ่่�งขึ้้น� เป็นที่่ ็ �ปรากฏแน่ชั่ ัดว่่าโครงการพระราชทานความช่ว่ยเหลืือฯ เป็็นกำำลัังสำำคััญที่่�ช่่วยผลัักดัันให้้เกิิดการพััฒนาได้้อย่่างมากมาย ทั้้�งในด้้านส่่งเสริิมให้้มีีความรู้้สููงขึ้้�น รวมทั้้�ง ประชาชนมีชีีวิิตความเป็น็อยู่่ที่่ดี�ขึ้้ีน� โครงการพระราชทานฯ มีีความสำำคััญยิ่่�งต่่อประชาชนทั้้�งในชุุมชนและสัังคม โดยรวมอีีกด้้วย ประชาชนกััมพููชากำำลัังต้้องการความช่่วยเหลืือจากโครงการพระราชทานฯ เป็็นอย่่างยิ่่�ง สุุดท้้ายนี้้ข้�้าพเจ้้าก็็เช่น่เดีียวกัับประชาชนทั่่ว�ไป ขอถวายพระพรสมเด็จ็พระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็จ็ พระเทพรััตนราชสุุดาฯ สยามบรมราชกุุมารีี ทรงมีีพระพลานามััยแข็็งแรง ห่่างไกลจากโรคาพยาธิิทั้้�งปวง ขออำำนวยพรให้้บุุคลากรทุุกๆ ท่่านที่่�เกี่่�ยวข้้องในโครงการพระราชทานฯ ทั้้�งฝ่่ายไทยและฝ่่ายกััมพููชา คณาจารย์์ของมหาวิิทยาลััยมหิิดล มหาวิิทยาลััยอื่่�นๆ ขอให้้มีีสุุขภาพแข็็งแรง ประสบความสำำเร็็จในภารกิิจทุุกๆ ประการ
200 การทำำงานของ ดร. เอืือ วุุฒถา
201 ปั จฉิมบทของพระราชปณิธาน เป็็นที่่�ทราบกัันดีีอยู่่แล้้วว่่าสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็็จฯ พระราชดำำเนิินเยืือนประเทศต่่างๆ ทั่่�วโลกเพื่่�อทรงเจริิญสััมพัันธ์์ไมตรีีและ ทรงบันทึั ึกประสบการณ์ต่์ ่างๆ มากมายดัังตัวัอย่่างเมื่่�อครั้้�งเสด็จ็พระราชดำำเนินิเยืือนประเทศโปแลนด์์ ระหว่่างวันที่่ ั � ๑๓ - ๑๗ กุุมภาพัันธ์์ พ.ศ.๒๕๓๙ พระองค์์ทรงบัันทึึกบทสนทนาระหว่่างพระองค์์กัับประธานาธิิบดีีโปแลนด์์ (นายเลกวาเวนซา) ในหนัังสืือพระราชนิิพนธ์์ยามลมหนาว (เล่่ม ๑) ดัังความตอนหนึ่่�งว่่า “ชายแดนไทย - กััมพููชา มีีปััญหาเรื่่องคนอพยพลี้้ภััย สภาพประเทศไทยที่่อยู่่ท่่ามกลางประเทศที่่มีีการ สู้้รบกัันภายในก็็ต้้องถููกกระทบไปด้้วยการที่่จะดำำเนิินการใดๆ ก็็เป็็นเรื่่องที่่ต้้องระมััดระวัังเพราะเป็็นเรื่่อง ที่่ละเอีียดอ่่อนที่่เราต้้องคิิดถึึงมนุุษยธรรม ผลประโยชน์์ของชาติิ และความสััมพัันธ์กั์ ับประเทศเพื่่อนบ้้านไว้้ ไม่่ให้้ เป็็นการแทรกแซงกิิจการภายใน ชายแดนมีีความยาวมากเป็็นป่่าเขาและไม่่แน่่นอน ควบคุุมยาก ไม่่เป็็นไปตาม หลัักสากลระหว่่างประเทศ ถึึงแม้้ว่่าไทยจะมีีความสััมพัันธ์์ที่่ดีีกัับประเทศเพื่่อนบ้้าน แต่่ก็็มีีปััญหาบ้้างเพราะเหตุุ ที่่กล่่าวมา” จากบทสนทนาดัังกล่่าวเป็็นจุุดเริ่่�มต้้นที่่�สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี พระราชทานแก่่คณะกรรมการโครงการไว้ตั้้้ �งแต่่เบื้้�องต้น้ ทำำ ให้้ในระยะแรกคณะกรรมการได้้ พยายามปฏิิบััติิงานสนองพระราชดำำริิในเรื่่�องของการให้้การศึึกษาแก่่เด็็กและเยาวชนกััมพููชาตลอดมา ก่่อนที่่�สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี จะเสด็็จฯ เยืือนราชอาณาจัักรกััมพููชาครั้้�งแรกเมื่่�อวันที่่ ั � ๒๕ สิิงหาคม พ.ศ.๒๕๓๕ นั้้น� พระองค์์ได้้เสด็จ็ฯ ทรงเยี่่�ยมเด็็กกำำพร้้า ชาวกััมพููชาอพยพและผู้้ลี้้�ภััย ๒ ครั้้�ง ณ จัังหวััดตราดและจัังหวััดชายแดนในภาคตะวัันออกของไทยที่่�มีีชายแดน ติิดกัับกััมพููชา หลัังจากนั้้น� เมื่่�อทางราชอาณาจัักรกััมพููชาปลอดภััยจากสงครามและเปิิดประเทศรัับนัักท่่องเที่่�ยว ชาวต่่างชาติิ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี เสด็็จฯ เยืือน ราชอาณาจัักรอีีก ๑๔ ครั้้�ง เพราะทรงถืือว่่าราชอาณาจัักรกััมพููชาเป็็นอู่่อารยธรรมที่่�ยิ่่�งใหญ่่ของโลกแห่่งหนึ่่�ง ที่่�นัักประวััติิศาสตร์์และโบราณคดีี ถืือเป็็นแหล่่งเรีียนรู้้สำำคััญที่่�แสดงความเป็็นอารยะของมนุุษยชาติิ ในปััจฉิิมบทนี้้� ขอสรุุปพระราชปณิิธานของพระองค์์ท่่านที่่�สรุุปจากเอกสารโครงการพระราชทาน ความช่่วยเหลืือแก่่ราชอาณาจัักรกััมพููชา ดัังนี้้� พระราชปณิิธาน ๑. ทรงมีีอุุดมการณ์์ที่่�ช่่วยเหลืือเพื่่�อนมนุุษย์์โดยไม่่เลืือกเชื้้�อชาติิ วรรณะ ศาสนา ๒. ทรงมีีพระราชประสงค์ที่่์จ�ะตอบแทนน้ำ ำ�ใจและอัธัยาศััยไมตรีอัีนดีั ยิ่่ี�งของกััมพููชาที่่�ได้ต้้ ้อนรัับพระองค์์ ที่่�เสด็็จกััมพููชาหลายครั้้�ง ๓. ทรงทำำ หน้้าที่่�ทููตประสานสััมพัันธ์์กัับประเทศเพื่่�อนบ้้าน แต่่ในปััจจุุบัันภาวะสงครามและการอพยพ หมดสิ้้�นไป การดำำเนิินการต่่างๆของคณะกรรมการโครงการของทั้้�งสองฝ่่ายไทยและฝ่่ายราชอาณาจัักรกััมพููชา จึึงดำำเนิินและพััฒนาต่่อไปภายใต้้ MOU ซึ่่�งจะจบสิ้้�นภายในปีี พ.ศ.๒๕๖๘ นี้้�
202 ขอสรุุปจบเนื้้�อหาสำำคััญของ “ของขวััญที่่�ยั่่�งยืืน” ตามพระราชปณิิธานของสมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี ที่่�พระราชทานให้้แก่่ประชาชนชาวกััมพููชา ดัังนี้้� จากโครงการพระราชทานความช่่วยเหลืือแก่่ราชอาณาจัักรกััมพููชาด้้านการศึึกษาในกรณีีศึึกษาสถาบััน เทคโนโลยีีกำำ ปงเฌอเตีียล และสถาบัันเทคโนโลยีีกำำ ปงสปืือ ทำำ ให้้ได้้บทเรีียนอัันเป็็นแนวคิิด และแนวปฏิิบััติิ ในการดำำเนิินงานพััฒนาการจััดการศึึกษาและการพััฒนาครูู ดัังต่่อไปนี้้� ๑. การศึกึษาคืือของขวััญที่่ยั่่งยืืน ในแนวพระราชดำำรินั้้ิน�ของขวััญที่่ยั่่งยืืน คืือการให้้การศึึกษา เพราะ เป็็นการแพร่่ความรู้้เพื่่�อให้้มนุุษย์์ทุุกคนได้้รัับสิิทธิ์์�ในการพััฒนาตนอย่่างมีีศัักดิ์์�ศรที่่�จะพััฒนาตนเอง ชุุมชน และ ประเทศชาติิให้้เจริิญก้้าวหน้้าและเกิิดสัันติิภาพอย่่างยั่่งยืืน และทุุกคนที่่�มาร่ว่มงานการแพร่่ความรู้้นั้้นต้�้องมีีความ ตระหนัักทั้้�งความคิิดและความรู้้สึึกว่่าเป็น็งานบุุญ คืือเป็น็การร่ว่มสร้้างสรรค์สิ่่์ �งดีีงามเพื่่�อความเจริิญก้้าวหน้้าของ ส่่วนรวม ๒. ของขวััญที่่ยั่่งยืืน คืือ การให้้โดยไม่่แบ่่งแยก “To give without discrimination” และการให้้ สิ่่งที่่ดีีที่่สุุดหรืือการดำำเนิินงานที่่ดีีที่่สุุดให้้กัับทุุกคน “To choose the best things or best services to give to all” สิ่่�งที่่�ดีีที่่�สุุดนั้้�น ต้้องตรงตามความต้้องการของผู้้รัับและเป็็นสิ่่�งที่่�ผู้้ให้้ได้้เลืือกแล้้วจากความรู้้จริิง – รู้้แจ้้ง จากบทเรีียนแห่่งการปฏิิบััติิงาน เป็นสิ่่ ็ �งสำำคััญจำำเป็น็จะเป็น็เครื่่�องมืือสำำคััญที่่ช่�ว่ ยให้ผู้้รั้ ับได้รู้้้ เข้้าใจ และมีทัีักษะ ชีีวิิตและทัักษะอาชีีพในการพึ่่�งตนเองได้้อย่่างมีีศัักดิ์์�ศรีีและสามารถร่่วมมืือและพััฒนาครอบครััว ชุุมชน และ ประเทศให้้เจริิญก้้าวหน้้าอย่่างยั่่�งยืืน ๓. สิ่่งที่่ดีที่่สุุด (The best things) นอกจากจะตรงตามลัักษณะของความต้้องการของผู้้เรีียนและบริิบท ของผู้้เรีียนแล้้ว สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี ทรงมีี พระราชดำำริิว่่า รููปแบบที่่�ประสบผลสำำเร็็จนั้้�น การจััดการศึึกษาสำำหรัับนัักเรีียนในบริิบทที่่�ขาดแคลนนั้้�นคืือ “การให้้การศึึกษาระดัับมััธยมศึึกษาควบคู่่กัับการฝึึกอบรมวิิชาชีีพ (A successful model in deprived areas in the delivery of post – primary education together with vocational training) มโนทััศน์์ของระบบ คู่่ผสาน “A dual system” จะช่่วยให้้นัักเรีียนสามารถได้้ความรู้้สามััญและทัักษะวิิชาชีีพที่่�สำำคััญจำำเป็็นเพื่่�อที่่� ว่่าผู้้ที่่�ไม่่สามารถเรีียนต่่อจะมีีเครื่่�องมืือในการเลี้้�ยงชีีพต่่อไปได้้ นอกจากระบบคู่่ผสาน (สามััญและทัักษะวิิชาชีีพ) แล้้ว สิ่่งที่่ดีีที่่ควรจััดให้้มีีในหลัักสููตรระบบคู่่ผสมนี้้�คืือ สหกรณ์์โรงเรีียน และกิิจกรรมที่่สร้้างจิิตสำำนึึกในการ อนุุรัักษ์์และพััฒนาวััฒนธรรมและสิ่่งแวดล้้อมเพื่่อการพััฒนาที่่ยั่่งยืืน ๔. วิธีิดำีำเนิินการที่่ดีที่่สุุด (The best series) คืือ การให้้บนฐานของการบููรณาการเรีียนรู้้ การอนุุรัักษ์์และ การพััฒนาเพื่่�อการเปลี่่�ยนแปลงที่่ยั่่� �งยืนื กระบวนการดำำเนินิงานของพระองค์ท่์ ่านให้้ความสำำคััญกัับกระบวนการ วิิจััยและพััฒนา แบบปฏิิบััติิการแบบมีีส่่วนร่่วม ๕. หลัักการสำำคััญในการดำำเนินิงานตามแนวพระราชดำำริิในด้้านการจััดการศึึกษาในสถาบันัเทคโนโลยีทั้้ี�ง ๒ แห่่งให้้บรรลุุความสำำเร็็จนั้้�น ผู้้ปฏิิบััติิงานทุุกฝ่่ายทุุกคน รวมทั้้�งครููและผู้้บริิหารทุุกคน ต้้องมีีความเชื่่�อ ศรััทธา และวิิสััยทััศน์์ในการทำำ งานดัังนี้้� ๑) การศึึกษา คืือ โครงการที่่ต้�้องใช้้ระยะเวลานานแต่่เร่่งด่วน่ “Education is a long - term projected but yet urgent” ที่่�เร่่งด่่วนช้้าไม่่ได้้ เพราะนัักเรีียนเติิบโตขึ้้�นทุุกวััน (การช้้า คืือ การเสีียโอกาสสำำหรัับนัักเรีียน) ๒) การจััดดำำเนิินการศึึกษาสำำหรัับนัักเรีียนในบริิบทที่่�ยากลำำ บากไม่่ใช่่งานง่่าย ทั้้�งนี้้�เพราะสถานการณ์์ ในแต่่ละแห่่งไม่่เหมืือนกััน จึึงต้้องจััดให้้พอดีี คืือ (Tailor - made) ตรงตามความต้้องการและบริิบทเฉพาะนั้้�น ๓) งานการจััดการศึึกษายิ่่�งใหญ่่ไม่่มีีใครสามารถทำำ ได้้คนเดีียวเพราะงานนี้้�ต้้องเพิ่่�มต้้องมานะพยายาม ในการบรรสารอย่่างสมบููรณ์์ (It demands absolute concerted efforts and the sincere of all parties) เพราะจะต้้องร่่วมมืือรวมพลัังกัับหลายฝ่่าย หลายวััฒนธรรมจึึงจะสำำเร็็จได้้ สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า
203 กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี จะทรงสอนคณะทำำ งานให้้มีีการสื่่�อสารสร้้างสรรค์์ เพราะในการทำำ งานหลายฝ่่ายหลายกลุ่่ม หลายวััฒนธรรมย่่อมมีีปััญหาเป็็นธรรมดา เมื่่�อมีีเรื่่�องอะไรเกิิดปััญหา อะไรต้้องพููดจาปรึึกษาหรืือกัันตรงๆ เพื่่�อร่่วมทำำ ความเข้้าใจและร่่วมแก้้ไขพััฒนาอย่่างต่่อเนื่่�อง ๔) การจััดการศึึกษาจะเป็็นไปได้้ก็็ด้้วยความเห็็นอกเห็็นใจ (Compassion) ความรััก (Loving) ความเมตตา (Kindness) และความร่่วมมืือรวมพลัังแห่่งความรู้้รััก และสามััคคีี บทสุุดท้้ายนี้้�จะเห็็นได้้ว่่าจากประสบการณ์์ที่่�ได้้ทรงสั่่�งสมมายาวนานจากการช่่วยเหลืือสนัับสนุุน พััฒนาการศึึกษาไทยและประเทศเพื่่�อนบ้้าน โดยในกรณีีของราชอาณาจัักรกััมพููชา สมเด็็จพระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็็จพระเทพรััตนราสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี ทรงเชื่่�อมั่่�นว่่า การศึึกษาช่่วยพััฒนาคนให้้พึ่่�งพาตนเองได้้ ให้้รู้้จัักอนุุรัักษ์์ทรััพยากรธรรมชาติิ วััฒนธรรม ประเพณีี โดยควรจััดการศึึกษาแบบทวิิภาค (๒ ระบบ) ประกอบ ด้้วยสายสามััญและสายอาชีีพ ซึ่่�งจะให้้ผลลััพธ์์เป็็นความรู้้พื้้�นฐานอย่่างเพีียงพอสามารถอยู่่ในโลกได้้อย่่าง สร้้างสรรค์์และเรีียนต่่อในระดัับสููงได้้ และให้ทั้ ักษะอาชีีพที่่จำ�ำเป็น็ และการพััฒนาที่่ยั่่� �งยืนื ทั้้�งนี้้�ในการจััดการศึึกษา ทรงเน้้นว่่าเป็็นโครงการระยะยาวแต่่เร่่งด่่วน เป็็นเรื่่�องยากเพราะต้้องออกแบบให้้สอดคล้้องกัับบริิบทและ กลุ่่มงาน และเป็น็เรื่่�องที่่ยิ่่� �งใหญ่่เกินิกว่่าใครคนใดคนหนึ่่�งจะทำำ ให้สำ้ำเร็จ็แต่ต้่ ้องร่ว่มมืือกันัหลายฝ่่าย ทั้้�งผู้้สนัับสนุุน ผู้้ได้รั้ับประโยชน์์และเสีียประโยชน์์ จึึงต้้องอาศััยระบบการประสานความพยายามของทุุกฝ่่ายอย่่างสมบููรณ์์ และ มีีท่่วงทำำนอง (Concern of effect) ต้้องมาจากข้้อตกลงและความร่่วมมืือ (Commitment) ที่่�จริิงใจโดยไม่่มีี ผลประโยชน์์และการเมืืองแทรกแซง และเกิิดขึ้้�นด้้วยความเมตตา รัักใคร่่ สมานฉัันท์์ อดทน ห่่วงใย ทั้้�งนี้้�ต้้องให้้ สิ่่�งที่่�ดีี บริิการที่่�ดีีกัับทุุกคน โดยไม่่คำำนึึงในเรื่่�องความแตกต่่างทั้้�งเชื้้�อชาติิ ศาสนา ฐานะทางเศรษฐกิิจและสัังคม โดยมีีจุุดมุ่่งหมายร่่วมกัันเพื่่�อมาร่่วมในการสร้้างโลกที่่�ดีี โดยการศึึกษาจะเป็็นผู้้มอบโอกาสให้้อย่่างแท้้จริิง ขอสมเด็จ็พระกนิิษฐาธิิราชเจ้้า กรมสมเด็จ็พระเทพรัตนัราชสุุดา ฯ สยามบรมราชกุุมารีี จงทรงพระเจริิญ ยิ่่�งยืืนนาน คณะกรรมการโครงการพระราชทานความช่่วยเหลืือราชอาณาจัักรกััมพููชา
204 បច្ឆិមបទព្រះរាជប្រណិធាន មុុនពេលព្រះះអង្គគទ្ររង់់យាងមកព្រះះរាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជាជាលើើកដំំបូូងកាលពីីថ្ងៃៃទីី ២៥ ខែែសីីហា ឆ្នាំំ ១៩៩២ ព្រះះអង្គគបាន យាងទៅៅសួួរសុុខទុុក្ខខក្មេេងកំំព្រាាខ្មែែរភាសខ្លួួ�នចំំនួួន ២ ដងនៅខេេត្តតត្រាាតនិិងខេេត្តតជាយដែនខាងកើើតនៃៃប្ររទេេសថៃដែលមានជាយដែន ជាប់នឹ់ ឹងប្ររទេេសកម្ពុុ�ជា។ ក្រោោយពីីនោះះ ពេលខាងព្រះះរាជាណចក្ររកម្ពុុ�ជាមានសន្តិភាព ិ និិងបើកើ ប្ររទេេសទទួួលភ្ញៀៀ�វទេេសចរអន្តតរជាតិិ សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់យាងមកប្ររទេេសកម្ពុុ�ជាចំំនួួន ១៤ ដងទៀៀត ព្រោះះទ្ររង់់ចាត់់ទុុកថាព្រះះរាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជាជាប្ររភពអរិិយធម៌៌ដ៏៏អស្ចាារ្្យមួួយរបស់់ពិិភពលោោក ជាប្ររភពនៃអរិិយធម៌៌ដែលប្ររវត្តិិវិិទូូ និិងបុុរាណវិិទូូយកធ្វើើ�ជាកន្លែែងសិិក្្សាស្រាាវជ្រាាវដើើម្្បីីបង្ហាាញអំំពីីភាពជាអរិិយធម៌៌របស់់មនុុស្្សជាតិិ។ ក្នុុ�ងបច្ចឹឹមបទនេះះ យើើងសូូមសរុុបព្រះះរាជប្ររណិិធានរបស់់ព្រះះអង្គគ ដែលសរុុបចេេញពីីឯកសារគម្រោោងការព្រះះរាជទានជួួយ ដល់់ព្រះះរាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជា ដូូចខាងក្រោោម៖ ព្រះះរាជប្ររណិិធាន ១. ទ្ររង់់មានឧត្តតមគតិិក្នុុ�ងការជួួយមនុុស្្សដោោយពុំំប្ររកាន់់ជនជាតិិ វណ្ណៈៈ� សាសនា ២. ទ្ររង់់មានព្រះះរាជបំំណងតបស្ននងនូូវទឹឹកចិិត្តតនិិងមេេត្រីីភាពរបស់់ប្ររជាជនកម្ពុុ�ជាដែលបានស្វាាគមន៍៍ព្រះះអង្គគពេលទ្ររង់់ យាងមកប្ររទេេសកម្ពុុ�ជាច្រើ�នលើើក ៣. ទ្ររង់់បំំពេញតួួនាទីីទូូតទំំនាក់់ទំំនងជាមួួយប្ររទេេសជិិតខាង យើើងដឹឹងច្្បាស់់ហើើយថា សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់យាង ទៅៅប្ររទេេសផ្្សេេងៗ ទូូទាំំងពិិភពលោោកដើើម្្បីីចម្រើ�នសម្ព័័ន្ធធមេេត្រីីភាពនិិងទ្ររង់់កត់់ត្រាាបទពិិសោោធន៍៍ផ្្សេេងៗ ជាច្រើ�ន ឧទាហរណ៍៍ដូូច កាលទ្ររង់់យាងទៅៅប្ររទេេសប៉ូូឡូូញ ចន្លោះះថ្ងៃៃទីី ១៣-១៧ កុុម្ភៈៈ� ១៩៩៦ ទ្ររង់់បានកត់់ត្រាាកិិច្ចចសន្ទទនារវាងព្រះះអង្គគនិិងប្ររធានាធិិបតីី ប៉ូូឡូូញ (លោោកឡេេក្វាាវេេនសា) ក្នុុ�ងសៀៀវភៅៅព្រះះរាជនិិពន្ធធពេេលខ្្យល់់រងារ (ភាគ ១) ដូូចមានអត្ថថន័័យមួួយឃ្លាានិិយាយថា៖ "ព្រំំដែនថៃ-កម្ពុជាុ� មានបញ្ហាារឿឿងជនភាសខ្លួួ�ន។ ប្ររទេេសថៃៃស្ថិិតនៅៅចំំកណ្ដាលា ប្ររទេេសដែលមានសង្រ្គាា�មស៊ីីវិិលបង្ហូូ�រឈាម គ្នាា។ បញ្ហាានេះះថៃៃក៏៏ទទួួលរងផលប៉ះះ ពាល់់ដូូចគ្នាាដែរ។ ការចង់់ធ្វើើ�អ្វីីមួួយត្រូ�វមានបម្រុុងប្ររយ័័ត្ននខ្ពពស់់។ យើើងត្រូ�វគិិតអំំពីីរឿឿងមនុុស្្សធម៌៌ ផលប្ររយោោជន៍៍ជាតិិនិិងទំំនាក់់ទំំនងជាមួួយប្ររទេេសជិិតខាង ពុំំមែែនជាការជ្រៀៀតជ្រែែកផ្ទៃៃក្នុុ�ង។ ព្រំំដែនរវាងប្ររទេេសយើើងមានប្ររវែង វែង ភាគច្រើ�នជាព្រៃៃភ្នំំនិិងមិិនជាក់់លាក់់ ពិិបាកក្នុុ�ងការគ្ររប់់គ្ររង ពុំំទាន់់បានដំំណើើរការតាមគោោលការណ៍៍ជាសកលជាអន្តតរជាតិិ។ ថ្វីីបើើថាប្ររទេេសថៃមានទំំនាក់់ទំំនងល្អអជាមួួយប្ររទេេសជិិតខាង តែែក៏៏នៅតែមានបញ្ហាាមួួយចំំនួួនដោោយសារហេេតុុការណ៍៍និិងលក្ខខណៈៈ ដូូចដែលបាននិិយាយខាងលើើ"។ តាមរយៈៈបទសន្ទាានខាងលើើដែលជាចំំណុុចចាប់់ផ្ដើើ�មដែលសម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ព្រះះរាជទានដល់គណៈៈ ់ កម្មមការគម្រោោងការតាំំងពីដើើ ី មដំបូំ ូង ធ្វើើ�ឱ្យគណៈៈកម្មមការខិិតខំំអនុុវត្តតការងារដើើម្្បីីតបស្ននង ព្រះះរាជតម្រិះះក្នុុ�ងបញ្ហាានៃការផ្ដដល់់ការសិិក្្សាដល់់ក្មេេងនិិងយុុវជនកម្ពុុ�ជាជារហូូតមក។ បច្ចុុ�ប្្បន្ននបញ្ហាាសង្គ្រាាមនិិងជនភាសខ្លួួ�នត្រូ�វបានបញ្ចចប់់។ ការដំំណើើរការកិិច្ចចការផ្្សេេងៗរបស់់គណៈៈកម្មមការគម្រោោងការនៃ ទំាាងពីីរភាគីី ថៃៃនិិងកម្ពុុ�ជា ត្រូ�វបានដំំណើើរការនិិងអភិិវឌ្ឍជាបន្តតបន្ទាាប់់ក្រោោម MOU ដែលនឹឹងត្រូ�វបញ្ចចប់់ក្នុុ�ងឆ្នាំំ ២០២៥ នេះះ។ សេេចក្ដីីលម្អិិតនៃការអភិិវឌ្ឍការសិិក្្សាយើើងបាននិិយាយរួួចមកហើើយ។ ពេលនេះះយើើងសូូមមិិនលើើកមកនិិយាយទៀៀតទេេ។ សេេចក្ដីី សរុុបក្នុុ�ងសៀៀវភៅៅមួួយក្្បាលនេះះ យើងើ សុំំសរុុបបញ្ចចប់ខ្លឹឹ ់ មសារសំខាន់ ំ ់នៃ "ព្រះះរាជអំំណោោយជាចីីរភាព" តាមព្រះះរាជប្ររណិិធានរបស់់ សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ដែលបានព្រះះរាជទានដល់់ប្ររជាជនកម្ពុុ�ជា ដូូច ខាងក្រោោម៖ តាមរយៈៈគម្រោោងការព្រះះរាជទានជួួយដល់់ព្រះះរាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជាផ្នែែកការសិិក្្សាអប់់រំំ ករណីីសិិក្្សា វិិទ្្យាស្ថាានបច្ចេេកវិិទ្្យា កំំពង់់ឈើើទាលនិិងវិិទ្្យាស្ថាានបច្ចេេកវិិទ្្យាកំំពង់់ស្ពឺឺ ធ្វើើ�ឱ្យយើើងទទួួលបានបទពិិសោោធន៍៍ដែលជាគោោលគំំនិិតនិិងគោោលប្ររតិិបត្តិិក្នុុ�ងការ
205 ដំំណើើរការកិិច្ចចការអភិិវឌ្ឍការរៀៀបចំំការសិិក្្សានិិងការអភិិវឌ្ឍគ្រូ� ដូូចខាងក្រោោម៖ ១. ការសិក្្ ិ សាគឺឺជាអំណោោ ំ យប្ររកបដោោយចីីរភាពក្នុុ�ងព្រះះរាជតម្រិះះនោះះព្រះះរាជអំំណោោយជាចីីរភាព គឺជាឺ ការផ្ដដល់់ការសិក្្ ិ សា ព្រោះះជាការផ្្សព្វវផ្្សាយចំំណេះះដឹឹងដើើម្្បីីឱ្យមនុុស្្សគ្ររប់់រូូបបានទទួួលនូូវសិិទ្ធិិក្នុុ�ងការអភិិវឌ្ឍខ្លួួ�នឯង សហគមន៍៍និិងប្ររទេេសជាតិិឱ្យ រីីកចម្រើ�ននិិងកើើតសន្ដិិភាពជាចីីរភាព និិងគ្ររប់់គ្នាាដែលបានរួួមចំំណែកក្នុុ�ងការផ្្សព្វវផ្្សាយចំំណេះះដឹឹងត្រូ�វដឹឹងថាជាបុុណ្្យកុុសលមួួយ ប្ររភេេទ គឺឺជាការចូូលរួួមកសាងសេេចក្ដីីល្អអដើើម្្បីីការរីីកចម្រើ�នរបស់់សង្គគម។ ២. អំំណោោយប្ររកបដោោយចីីរភាព គឺឺជាការផ្ដដល់់ឱ្យដោោយមិិនរើើសអើើង (To give with out discrimination) និិង ការផ្ដដល់់ឱ្យនូូវអ្វីីដែលល្អអបំំផុុតឬការដំំណើើរការងារដែលល្អអបំំផុុតជូូនដល់់មនុុស្្សគ្ររប់់គ្នាា (To choose the best things or best services to give to all)។ អ្វីីដែលល្អអបំំផុុតនោះះត្រូ�វតែសមស្ររមតាមតម្រូូ�វការរបស់់អ្ននកទទួួលនិិងជាអ្វីីដែលអ្ននកឱ្យបាន ជ្រើ�សរើើសហើើយដឹឹងពីីការពិិត ដឹឹងច្្បាស់់ពីវិីិធីីអនុុវត្តតការងារ ជាអ្វីីដែលសំំខាន់និ់ ិងចាំំបាច់់ ជាឧបករណ៍៍សំំខាន់់ដែលជួួយឱ្យអ្ននកទទួួល បានដឹឹង បានយល់់ និិងមានបំណិំ ិនជីវិីិតនិិងបំណិំ ិនការងារក្នុុ�ងការជួួយខ្លួួ�នឯងបានយ៉ាាងមានសក្ដាានុុពលនិិងអាចសហការនិិងអភិិវឌ្ឍ គ្រួួ�សារ សហគមន៍៍និិងប្ររទេេសជាតិិឱ្យរីីកចម្រើ�នប្ររកបដោោយចីីរភាព។ ៣. ប្ររការដែលល្អអបំំផុុត (The best things) ក្រៅៅពីីការសមស្ររបតាមលក្ខខណៈៈនៃតម្រូូ�វការរបស់់អ្ននកសិិក្្សានិិង បរិិបទរបស់់អ្ននកសិិក្្សា សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់មានព្រះះរាជតម្រិះះ ថា ភាពជោោគជ័័យនៃការរៀៀបចំំការសិិក្្សាសម្រាាប់់អ្ននកសិិក្្សាក្នុុ�ងបរិិបទដែលខ្វះះខាតនោះះគឺឺ ការផ្ដដល់់ជូូននូូវការសិិក្្សាកម្រិិតមធ្្យម សិិក្្សាគួួបជាមួួយការហ្វឹឹកអប់់រំំបំំណិិនជីីវិិត (A successful model in deprived areas in the delivery of post - primaryeducation together with vocational training) មនោគតិិនៃៃប្ររព័័ន្ធធគួួបផ្្សំំ (A dual system) អាចជួួយឱ្យអ្ននកសិិក្្សាទទួួលបាននូូវចំំណេះះដឹឹងទូូទៅៅនិិងបំំណិិនជីីវិិតដែលសំំខាន់់និិងចាំំបាច់់ដើើម្្បីីឱ្យអ្ននកដែលពុំំមានសមត្ថថភាពរៀៀន បន្តតអាចមានសមត្ថថភាពចិិញ្ចឹឹមជីីវិិតខ្លួួ�នឯងជាបន្តតទៀៀតបាន។ ក្រៅៅអំំពីីប្ររព័័ន្ធធគួួបផ្្សំំ (ចំំណេះះដឹឹងទូូទៅៅនិិងបំំណិិនជីីវិិត) ប្ររការដែល សមស្ររបដែលគួួរតែរៀៀបចំំឱ្យមានក្នុុ�ងកម្មមវិិធីីប្ររព័័ន្ធធគួួបផ្្សំំនេះះគឺឺ សហគមន៍៍សាលារៀៀននិិងសកម្មមភាពបណ្ដុះះ� មនសិិកាអភិិរក្្សនិិង អភិិវឌ្ឍវប្្បធម៌៌និិងបរិិស្ថាានដើើម្្បីីការអភិិវឌ្ឍប្ររកបដោោយចីីរភាព។ ៤. វិិធីីដំំណើើរការដែលល្អអបំំផុុត (The best series) គឺឺ ការផ្ដដល់់បទដ្ឋាាននៃការស្ដាារការសិិក្្សាអប់់រំំ ការអភិិរក្្សនិិងការ អភិិវឌ្ឍដើើម្្បីីការផ្លាាស់ប្ដូ់ ូ�រប្ររកបដោោយចីីរភាព។ វិធីិ ដំី ំណើរការការ ើ ងាររបស់ព្រះះ ់ អង្គផ្ដដល់គ ់ភាពសំខាន់ ំ ់លើើវិធីិ ីការស្រាាវជ្រាាវនិិងអភិិវឌ្ឍបែប ប្ររតិិបត្តិិការដោោយមានការចូូលរួួមពីីភាគីីពាក់់ព័័ន្ធធ។ ៥. គោលការណ៍៍ណ៍៍សំំខាន់់ក្នុុងការអនុុវត្តតតាមព្រះះរាជតម្រិះះ ក្នុុ�ងការរៀៀបចំំការសិិក្្សាក្នុុ�ងវិិទ្្យាស្ថាានបច្ចេេកវិិទ្្យាទំាាង ២ កន្លែែងឱ្យសម្រេេចតាមគោោលដៅនោះះ អ្ននកអនុុវត្តតការងារគ្ររប់់ភាគីី រួួមទាំំងគ្រូ�បង្រៀៀននិិងអ្ននកគ្ររប់់គ្ររងទាំំងអស់់ត្រូ�វមានជំំនឿឿជាក់់និិង ទស្្សនវិិស័័យក្នុុ�ងការធ្វើើ�ការងារដូូចខាងក្រោោម៖ ១) ការសិិក្្សា គឺឺជាគម្រោោងការដែលត្រូ�វប្រើ�រយៈៈពេលយូូរតែបន្ទាាន់់ (Education is a long 3 term projected but yet urgent)។ ការដែលត្រូ�វតែបន្ទាាន់់ព្រោះះអ្ននកសិិក្្សាមានការធំំលូូតលាស់់និិងចម្រើ�នវ័័យជារៀៀងរាល់់ថ្ងៃៃ (ការយឺឺតយ៉ាាវ គឺឺជា ការបាត់់បង់់ឱកាសសម្រាាប់់អ្ននកសិិក្្សា)។ ២) ការរៀៀបចំំដំំណើើរការការសិិក្្សាសម្រាាប់់អ្ននកសិិក្្សាក្នុុ�ងបរិិបទដែលលំំបាកពុំំមែែនជារឿឿងងាយស្រួួលនោះះទេេ។ នេះះគឺឺ ដោោយសារស្ថាានការណ៍៍នៃៃទីីកន្លែែងនីីមួួយៗ មិិនដូូចគ្នាា ទើើបចំាាបាច់់ត្រូ�វរៀៀបចំំឱ្យសមស្ររប គឺឺ (Tailor - made) សមស្ររបតាម តម្រូូ�វការនិិងបរិិបទពិិសេេសនោះះ។ ៣) ការរៀៀបចំំការសិិក្្សាក្នុុ�ងទម្ររង់់ធំំពេកពុំំមានអ្ននកណាអាចធ្វើើ�តែែម្នាាក់់ឯងបានឡើើយព្រោះះកិិច្ចចការនេះះត្រូ�វការការតស៊ូូ ព្្យាយាមក្នុុ�ងការផ្្សារភ្ជាាប់់ដោោយពេញលេេញ (It demands absolute concerted efforts and the sincere of all parties) ព្រោះះត្រូ�វការការសហការជាមួួយភាគីីពាក់់ព័័ន្ធធដែលមានវប្្បធម៌៌ផ្្សេេងគ្នាាទើើបទទួួលបានជោោគជ័័យ។ សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់តែងតែអប់រំ់ ក្រុុ ំ មការងារឱ្យមានការ ទំំនាក់់ទំំនងប្ររកបដោោយការអភិិវឌ្ឍ ព្រោះះក្នុុ�ងការបំំពេញការងារជាមួួយច្រើ�នភាគីី ច្រើ�នវប្្បធម៌៌រមែែងមានបញ្ហាាជារឿឿងធម្មមតា។ ពេល មានរឿឿងអ្វីីកើើតឡើើងត្រូ�វនិិយាយគ្នាាត្ររង់់ទៅៅត្ររង់់មក ដើើម្្បីីសហការគ្នាាអនុុវត្តតងាយយល់់និិងរួួមគ្នាាដោះះស្រាាយកែែលម្អអជាជំំហានៗ។ ៤) ការរៀៀបចំំការសិិក្្សាដែលទទួួលបានលទ្ធធផលល្អអចាំំបាច់់ត្រូ�វមានការយល់់ចិិត្តតគ្នាាទៅៅវិិញទៅមក (Compassion) ការស្ររលាញ់់ (Loving) សេេចក្ដីីមេេត្តាា(Kindness) និិងកិិច្ចចសហប្ររតិិបត្តិិការនៃៃចំំណេះះដឹឹងនិិងសាមគ្គីីភាព។
206 ខ្លឹឹមសារស្ដីីអំពីំ ី "ការដង្ហែែតាមព្រះះរាជប្ររណិិធាន" យើងសើ ង្កេេតឃើញថាបទ ើ ពិសោិ ោធន៍៍ដែលទ្ររង់់ទទួួលបានជាយូូរមកហើយតាមរ ើ យៈៈ ការជួួយអភិិវឌ្ឍការសិក្្ ិ សារបស់់ថៃៃនិិងប្ររទេេសជិិតខាង ក្នុុ�ងករណីព្រះះ ី រាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជា សម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះ ទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់ជឿឿថា ការសិិក្្សាជួួយអភិិវឌ្ឍមនុុស្្សឱ្យអាចរស់់នៅដោោយពឹឹងលើើខ្លួួ�នឯងបាន ឱ្យចេះះ អភិិរក្្សធនធានធម្មមជាតិិ វប្្បធម៌៌ ប្ររពៃៃណីី ដោោយគួួររៀៀបចំំការសិិក្្សាបែបទ្វេេភាគ (២ ប្ររព័័ន្ធធ) រួួមមានចំំណេះះដឹឹងទូូទៅៅនិិងបំំណិិន ជីីវិិត ដែលទទួួលបានជាចំំណេះះដឹឹងមូូលដ្ឋាានយ៉ាាងគ្ររប់់គ្រាាន់់អាចរស់់នៅៅក្នុុ�ងពិិភពលោោកបានប្ររកបដោោយការរីីកចម្រើ�ននិិងរៀៀន តក្នុុ�ងកម្រិិតខ្ពពស់់បាន និិងផ្ដដល់់បំំណិិនជីីវិិតដែលចាំំបាច់់ ដូូចជា កសិិកម្មម អេឡិិចត្រូ�និិច កុំំព្្យូូទ័័រ សិិល្្បៈ� ជំំនួួញនិិងការអភិិវឌ្ឍប្ររក ដោោយចីីរភាព។ ទាំំងអស់់នេះះក្នុុ�ងការរៀៀបចំំការសិិក្្សាទ្ររង់់ផ្ដោោតលើើគម្រោោងការរយៈៈពេលវែងតែបន្ទាាន់់ ដោោយនេះះជាបញ្ហាាលំំបាក ព្រោះះត្រូ�វការការរៀៀបចំំឱ្យសមស្ររបនឹឹងបរិិបទនិិងក្រុុមការងារ និិងជាបញ្ហាាធំំលើើសពីីអ្ននកណាម្នាាក់់អាចធ្វើើ�តែែម្នាាក់់ឯងបាន តែត្រូ�វការ ការសហការពីីគ្ររប់់ភាគីីពាក់់ព័័ន្ធធ ទាំំងអ្ននកជួួយ អ្ននកទទួួលបានផលប្ររយោោជន៍៍និិងអ្ននកបាត់់បង់់ផលប្ររយោោជន៍៍ ទើើបត្រូ�វពឹឹងលើើប្ររព័័ន្ធធ ទំំនាក់់ទំំនងជាមួួយគ្ររប់់ភាគីីដោោយពេញលេេញនិិងស៊ីីចង្វាាក់់ (Concern of effect) ត្រូ�វមានកិិច្ចចព្ររមព្រៀៀងនិិងកិិច្ចចសហប្ររតិិបត្តិិ ការ (Commitment) ដែលជាក់់លាក់់ដោោយមិិនមានផលប្ររយោោជន៍៍និិងកិិច្ចចការនយោោបាយជ្រៀៀតជ្រែែក និិងកើើតឡើើងដោោយ សេេចក្ដីីមេេត្តាាស្ររលាញ់់រាប់់អាន សណ្ដោោសប្ររណីី អត់់ធ្មមត់់ ព្រួួ�យបារម្ភភ។ ទាំំងអស់់នេះះត្រូ�វផ្ដដល់់នូូវអ្វីីដែលល្អអសេេវាកម្មមដែលល្អអជាមួួយ មនុុស្្សទាំំងអស់់ដោោយពុំំរើើសអើើងជាតិិសាសន៍៍ សាសនា និិងស្ថាានភាពសេេដ្ឋឋកិិច្ចចនិិងសង្គគម ដោោយមានគោោលដៅៅរួួមគ្នាាដើើម្្បីីចូូលរួួម ក្នុុ�ងការកសាងសង្គគមដែលល្អអ ដោោយការសិិក្្សាជាអ្ននកផ្ដដល់់ឱកាសទាំំងអស់់នេះះយ៉ាាងពិិតប្រាាកដ។ សូូមសម្ដេេចព្រះះកនិិដ្ឋាាធិិរាជចៅៅ ក្ររមសម្ដេេចព្រះះទេេពរតនរាជសុុតា ស្្យាមបរមរាជកុុមារីី ទ្ររង់់ព្រះះចម្រើ�ននិិងព្រះះជន្មាាយុុ យឺឺនយូូរ។ គណៈៈកម្មមការគម្រោោងការព្រះះរាជទានជួួយដល់់ព្រះះរាជាណាចក្ររកម្ពុុ�ជា
207 EPILOGUE OF A ROYAL INITIATIVE Before Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn made her first visit to Cambodia on 25 August, 1992, she had already visited Khmer Refugee Camps in Trat and other border provinces in the East of Thailand twice. When peace returned to the Kingdom of Cambodia and foreign tourists were allowed into the country, Her Royal Highness visited Cambodia 14 times, in the belief that Cambodia was one of the world’s greatest ancient civilisations and deemed to be an important knowledge centre of humanity by historians and archeologists alike. In this epilogue, the royal initiative of HRH Princess Maha Chakri Sirindhorn can be summarised from the documents on Her Royal Highness’s support for the Kingdom of Cambodia as follows: 1. Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn offers aid to humanity without discrimination 2. Her Royal Highness wishes to repay the generosity and kindness of the Kingdom of Cambodia extended towards her during her previous visits to country 3. Her Royal Highness is performing a diplomatic role in forging ties between neighbouring countries. It is well known that Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn not only visits various countries around the world to strengthen diplomatic ties with those countries, and also keeps valuable records of her visits, such as during her visit to Poland from 13-17 February, 1996 when she recorded of her discussion with HE Mr Lech Valesa, the president of Poland, in her book Yam Lom Nao (Season of the Cold Wind) Book 1. There are issues of refugees along the Thai-Cambodian Border. Thailand, being amidst countries faced with civil unrest, cannot help but be affected. But addressing the issue requires caution due to extreme sensitivity where we have to consider humanitarian grounds, national benefits and relations with neighbouring countries. We should not be seen as interfering in internal matters. The Thai-Cambodian Border is long, covered with hills and forests and therefore undefined, and difficult to control, and not adhering to international principles. Despite Thailand’s close relations with our neighbour, there are often problems due to the above mentioned reasons. This conversation led to the royal directive of Her Royal Highness Princess Maha Chakri
208 Sirindhorn given to the Project committee. As a result, the committee concentrated on outreach projects in the field of education for the children and youth of Cambodia. Today, the issues of civil unrest and refugees have been resolved, and the project has therefore continued under an MOU between the two countries. The “Sustainable Gift” presented by Her Royal Highness Princess Sirindhorn to the people of Cambodia can be summarised as follows: 1. Education is a sustainable gift. Education gives mankind the right to self-development with dignity, leading to the growth and prosperity of the community and the country, which will result in sustainable peace. All who are involved in the dissemination of knowledge should be aware that they are creating great merit, doing good for common benefit. 2. “To give without discrimination” and “To choose the best things or best services to give to all” are sustainable gifts. They also have to fit the needs of the recipient, and given through the acquired knowledge and experience of the giver. They should be necessities, and tools that will enable the recipient to learn, understand, acquire life and vocational skills that will lead to self-sufficiency and dignity. This will then lead to the development of their families, communities and the country as a whole. 3. The best things are not only the things that fit the needs and context of the recipient, but should also be in a form that ensures success. In this case, it is “A successful model in deprived areas in the delivery of post-primary education together with vocational training”. The concept of “a dual system” will empower students with general knowledge as well as vocational skills, so if they cannot further their studies, they will be armed with tools to earn a livelihood. This dual system (general education/vocational training) should also include courses on school cooperatives as well as activities that will create awareness on cultural and environmental preservation and promotion for sustainable development. 4. The best series or execution is that which is holistic, comprising knowledge acquisition, conservation and development for sustainable change. Her Royal Highness’s method places emphasis on research and development with a participatory approach. 5. In order to achieve success in education management at the two institutes, all stakeholders need to have the same vision: 1) Education is a project that is long-term, yet urgent. That’s because children are growing up quickly, and any delay is a loss of opportunity for them. 2) Implementing education for deprived children is not simple because conditions vary from area to area, and education therefore needs to be tailor-made to meet the demands of each context. 3) Education is not a project that can be done independently; it requires the concerted efforts and sincerity of all parties. Her Royal Highness Princess Sirindhorn instructed the working group about creative
209 communication methods, because projects where various groups and cultures are involved are sure to face problems. It is necessary to communicate with each other to solve those problems together and create an understanding at all times. 4) Education projects require compassion and loving kindness, and the commitment towards the power of knowledge, love and unity. In this final chapter of “Implementing A Royal Initiative”, it is clear that the lessons learned from Her Royal Highness’s Education Development Projects in Thailand and other countries in the past have proved without a doubt that education is the key to helping people become self-sufficient, to become aware of environmental and cultural conservation. This has to be implemented as a dual system, comprising general education and vocational training which will result in sufficient knowledge to survive in the world or to further studies at a higher level. Vocational skills should target agriculture, electronics, computer, arts, business and sustainable development. Her Royal Highness has also stressed that education management is a long-term, yet urgent project, and its difficulty lies in creating tailor-made methods to suit each context and community. It requires the concerted efforts of all parties, both project practitioners and beneficiaries, and therefore relies on the total commitment and sincerity of all parties without political intervention or the desire for personal benefits. It requires loving kindness, unity, patience and concern, and provides the best things and best services without racial, religious, economic or social discrimination. The ultimate goal is to create a better world through access to education.
สายใยไทย - กััมพููชา ตามรอยพระราชปณิิธาน Thai-Cambodia Relations : Realising a Royal Vision in Education