ภูมิศาสตร์ ม.2 หน่วยที่ 3

๑. วเิ คราะห์ลักษณะทางกายภาพของทวีปยุโรปและทวปี แอฟรกิ า
โดยใชเ้ ครอื่ งมือทางภมู ศิ าสตรส์ ืบค้นข้อมูล (ส ๕.๑ ม.๒/๑)

๒. สารวจและระบุทาเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคม
ในทวปี ยุโรปและทวีปแอฟรกิ า (ส ๕.๒ ม.๒/๑)

๓. วิเคราะห์ปัจจยั ทางกายภาพและปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อ
ทาเลที่ตั้งของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมในทวปี ยุโรป
และทวปี แอฟรกิ า (ส ๕.๒ ม.๒/๒)

สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปที ่ี ๒

สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี ๒

๑. ลักษณะทางกายภาพ

แอฟรกิ าเป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ ๒
รองจากทวีปเอเชีย จากความกว้างใหญ่ของพื้นท่ีทา
ให้มีความแตกต่างของลักษณะภมู ิประเทศ ภมู อิ ากาศ
พื ช พ ร ร ณ ธ ร ร ม ช า ติ ต ล อ ด จ น วั ฒ น ธ ร ร ม ข อ ง
ประชากรท่ีอาศัยอยู่ ในบรเิ วณต่าง ๆ

ใ น อ ดี ต ท วี ป แ อ ฟ ริ ก า ยั ง ไ ม่ เป็ น ที่ รู ้ จั ก ข อ ง
ชาวโลก ทวีปแอฟริกาจึงได้ช่ือว่า “กาฬทวีป” หรือ
“ทวปี มดื ”เน่ืองจากมีลักษณะภูมิประเทศที่ทุรกันดาร
แ ล ะ มี พื้ น ที่ ท ะ เ ล ท ร า ย ก ว้ า ง ใ ห ญ่ ท า ใ ห้ ย า ก
ต่อการเขา้ ถึง

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ ั้นมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ที ี่ ๒

แผนที่ประเทศต่าง ๆ ในทวปี แอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ ั้นมัธมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

๑.๑ ตาแหน่งที่ต้ัง

ทวีปแอฟริกาตั้งอยู่ระหว่างละติจูด ๓๗ องศา ๒๑ ลิปดาเหนือ ถึง ๓๔ องศา
๕๒ ลิปดาใต้ และระหวา่ งลองจิจูด ๕๑ องศา ๒๖ ลิปดาตะวันออก ถึง ๑๗ องศา ๓๓ ลิปดา
ตะวันตก จึงทาให้ทวีปแอฟริกามีพ้ืนที่ท้ังส่วนที่เป็นซีกโลกเหนือและซีกโลกใต้เกือบ
จะเท่า ๆ กัน

๑.๒ ขนาด

ทวีปแอฟริกามีขนาดพื้นท่ีประมาณ ๓๐,๒๔๔,๐๕๐ ตารางกิโลเมตร มีระยะทาง
วดั จากเหนือถึงใต้ประมาณ ๘,๐๐๐ กิโลเมตร และมีระยะทางวัดจากตะวันออกถึงตะวันตก
ประมาณ ๗,๕๐๐ กิโลเมตร

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ ัน้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๑.๓ อาณาเขต

ทวปี แอฟรกิ ามีอาณาเขต ดังนี้
ทิศเหนือ จดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ช่องแคบยิบรอลตาร์ และติดต่อกับทวีปเอเชีย
บรเิ วณคาบสมุทรไซนาย โดยมคี ลองสุเอซกั้นอยู่
ทิศตะวันออก จดมหาสมุทรอินเดีย ทะเลแดง และอ่าวเอเดน
ทิศตะวนั ตก จดมหาสมุทรแอตแลนติก และอ่าวกินี
ทิศใต้ จดมหาสมุทรแอตแลนติก และมหาสมุทรอินเดีย

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชั้นั้นมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ีที่ ๒

๑.๔ ลักษณะภูมปิ ระเทศ

ทวี ป แ อ ฟ ริก า เ กิ ด จ า ก ก า ร ป ร ะ ก บ กั น ข อ ง แ ผ่ น ท วี ป เ ก่ า ก อ น ด์ ว า น า แ ล น ด์
เ ม่ื อ ๑ ๖ ๐ ล้ า น ปี ม า แ ล้ ว ก า ร เ ค ล่ื อ น ตั ว ป ร ะ ก บ กั น ท า ใ ห้ เ กิ ด เทื อ ก เ ข า ท บ ตั ว เป็ น
เทือกเขาโก่งโค้งงออยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือและทางใต้ ตอนกลางทวีปตามรอยแตกจะมี
หย่อมหินภูเขาไฟทาให้เกิดเป็นที่ราบสูง หินภูเขาไฟสลับกับแอ่งต่าที่อยู่โดยรอบ บริเวณท่ี
เป็นแอ่งต่าจะถูกทับถมด้วยดิน ทราย และกรวด กลายเป็นทะเลทรายกว้างขวางและใหญ่
ท่ีสุ ดของโลก คือ ทะเลทรายสะฮารา ทางซีกตะวันออกของทวีปมีภูมิประเทศเป็น
แนวร่องแตกภายในทวีปท่ี ใหญ่และยาว (great rift valley) เป็นสัณฐานภูมิประเทศที่เด่น
ตามแนวรอยแตกทาให้เกิดภมู ิประเทศสาคัญ คือ ทะเลสาบใหญ่ ๆ ที่วางตัวตามแนวรอยแตก
น้าตกขนาดใหญม่ ภี ูเขาไฟที่เกิดสัมพันธก์ ับรอยแตกมากมาย รวมถึงยอดเขาคิลิมันจาโรและ
ที่ราบสูงเอธิโอเปีย ซ่ึงเป็นท่ีราบสูงในแนวรอยแตกนี้ เป็นต้นกาเนิ ดสาขาแม่น้ าไนล์
ซ่งึ เป็นแมน่ ้าท่ียาวท่ีสุดในโลก

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั ั้นมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ีท่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภูมิประเทศ

โดยรวมทวีปแอฟริกา คือ ทวีปที่มีหินฐานเก่าที่อยู่ในรู ปท่ีราบสู งมากมาย
ถูกปกคลุมไปด้วยตะกอนทราย ทาให้เกิดเป็นภูมิประเทศทะเลทรายกว้างขวาง มีรอย
แตกแยกของแผน่ หินเก่า ทาให้มีแมกมาแทรกดันเป็นภูเขาไฟ ใหมท่ ่ีสูงของทวีป หินฐานเก่า
และตามแนวสัมผัสแมกมาท่ีแทรกดันข้ึนมามีแรธ่ าตุสาคญั มากมาย ทาให้ทวีปแอฟรกิ าเป็น
ดินแดนแห่งแรธ่ าตทุ ่ีอุดมสมบูรณ์ การมีแนวเส้นศูนย์สูตรอยู่กลางทวีปทาให้ทวีปแอฟรกิ า
มที ะเลทรายทั้งซีกโลกเหนือและซีกโลกใต้

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชั้นั้นมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ีที่ ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ิประเทศ

แผนที่ลักษณะภมู ปิ ระเทศทวปี แอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั ้ันมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภูมปิ ระเทศ

เขตภมู ปิ ระเทศของทวีปแอฟรกิ า แบง่ ออกเปน็ ๔ เขต ดังนี้
๑) เขตเทือกเขาสูงทางตอนเหนือ ได้แก่ บริเวณประเทศโมร็อกโก แอลจีเรยี และ

ตูนิเซีย มีเทือกเขาที่สาคัญ คือ เทือกเขาแอตลาส ท่ีวางตัวในแนวตะวันออกเฉียงเหนือ-
ตะวันตกเฉียงใต้ขนานไปกับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มียอดเขาตูบคาลเป็นยอดเขาสูงสุด มี
ระดับความสูง ๔,๑๖๕ เมตร อยู่ ในเขตประเทศโมรอ็ กโก การวางตัวของเทือกเขาแอตลาส
ทาให้เป็นแนวปะทะฝนภูเขา ส่งผลให้เขตชายฝ่ ังหน้าเขามีปริมาณฝนตกมาก จึงเป็นท่ีตั้ง
ของเมืองใหญ่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่น ได้แก่ เมืองราบัต ประเทศโมร็อกโก และ
แอลเจยี ร์ ประเทศแอลจีเรยี ขณะที่ด้านหลังเขาเปน็ เขตเงาฝน ทาให้มีปรมิ าณฝนตกน้อย

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั ั้นมัธมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ีท่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภูมิประเทศ

๒) เขตท่ีราบสูงและเทือกเขาสูง แบ่งออกเปน็ ๒ เขต ดังนี้
(๑) เขตท่ีราบสูงและเทือกเขาสูงด้านตะวันออก ได้แก่ บริเวณประเทศเอธโิ อเปีย

เคนยา ยูกันดา แทนซาเนีย และมาลาวี ทางตะวันออกของทวีปแอฟริกาเป็นเขตที่มี
ความสูงมาก ท่ีสาคัญ ได้แก่ ท่ีราบสูงเอธิโอเปีย นอกจากนี้ ยังเป็นเขตท่ีมีภูเขาสูง
เกินกว่า ๓,๐๐๐ เมตร หลายยอด ยอดเขาคีโบบนภูเขาคิลิมันจาโรเป็นยอดเขาที่สูงท่ีสุดใน
ทวีปแอฟรกิ า อยู่ในเขตประเทศแทนซาเนีย ซ่ึงมีระดับความสูง ๕,๘๙๕ เมตร ทาให้มีหิมะ
ปกคลุมบนยอดเขาตลอดท้ังปี และเทือกเขาในเขตน้ียังเป็นต้นน้าของแม่น้าไนล์ ซ่ึงเป็น
แม่น้าท่ีมีความยาวมากที่สุดในโลก

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชนั้ ้นัมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ี่ ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ิประเทศ

๒) เขตท่ีราบสูงและเทือกเขาสูง แบง่ ออกเป็น ๒ เขต ดังน้ี

ยอดเขาคี โบ เป็นยอดเขาที่มีความสูงมากที่สุด
ในทวปี แอฟรกิ า (ประเทศแทนซาเนีย)

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้ันั้นมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ

๒) เขตท่ีราบสูงและเทือกเขาสูง แบ่งออกเปน็ ๒ เขต ดังนี้

เทือกเขาดราเคนส์เบริ ก์ (สาธารณรฐั แอฟรกิ าใต้)
(๒) เขตท่ีราบสูงและเทือกเขาสูงทางตอนใต้ ได้แก่ บริเวณสาธารณรัฐแอฟริกาใต้
และเลโซโท เทือกเขาท่ีสาคัญ ได้แก่ เทือกเขาดราเคนส์เบิรก์ ซ่งึ เปน็ เทือกเขาที่สูงท่ีสุดในเขตน้ี
และเป็นต้นกาเนิ ดของแม่น้ าหลายสาย ด้านตะวันตกของเขตน้ี เป็นทะเลทราย ได้แก่
ทะเลทรายคาลาฮารแี ละทะเลทรายนามบิ

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ ัน้มัธมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ีที่ ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ

๓) เขตที่ราบสูงด้านตะวันตก เป็นที่ราบกว้างใหญ่ มีอาณาเขตตั้งแต่ทะเลทราย
สะฮาราถึงอ่าวกินี มีทิวเขาท่ีสาคัญ ได้แก่ ทิวเขาอาฮักการ์ ทางตอนใต้ของประเทศแอลจีเรีย
และทิวเขาทิเบสตี ในประเทศชาด มีที่ราบสูงกินี ท่ีราบสูงฟูตาจาโลน ที่ราบสูงอาฮักการ์
ท่ีราบสูงตาดีเมท ที่ราบสูงเอจเจอร์ ท่ีราบสูงอาดามาวา และที่ราบสูงดารฟ์ ูร์

ทะเลทรายสะฮารา อยู่ทางตอนเหนือของทวีปแอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้นั ั้นมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ีท่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ

๔) เขตท่ีราบล่มุ น้า เป็นบรเิ วณท่ีมีดนิ อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การทาเกษตรกรรม และ
เป็นบริเวณท่ีมีประชากรต้ังถิ่นฐานอยู่อย่างหนาแน่นมาตั้งแต่อดีต ที่ราบลุ่มน้าที่สาคัญ
ในทวปี แอฟรกิ า มีดังน้ี

ที่ราบลุ่มน้าไนล์ อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของทวีป ในเขตประเทศซูดานและ
อียิปต์ บริเวณดินดอนสามเหล่ียมปากแม่น้าไนล์ เป็นท่ีราบลุ่มน้าที่มีความอุดมสมบูรณ์
เป็นแหล่งอารยธรรมโบราณ และเป็นที่ต้ังของเมืองใหญ่ที่มีประชากรหนาแน่ น
คือ กรุงไคโร ประเทศอียิปต์

ที่ รา บ ลุ่ มน้ าค อ ง โ ก อ ยู่ท า ง ตอ น ก ล า ง ขอ ง ท วี ป ใ น เ ขต ป ร ะเทศ คอ ง โ ก แล ะ
สาธารณรัฐคองโก เป็นท่ีราบลุ่มน้าท่ีมีขนาดใหญ่รองจากท่ีราบลุ่มน้าแอมะซอนใน
ทวปี อเมรกิ าใต้

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชนั้ นั้มัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภมู ิประเทศ

๔) เขตที่ราบล่มุ น้า เปน็ บรเิ วณท่ีมดี ินอุดมสมบรู ณ์ เหมาะแก่การทาเกษตรกรรม และ
เป็นบริเวณที่มีประชากรต้ังถ่ินฐานอยู่อย่างหนาแน่นมาต้ังแต่อดีต ท่ีราบลุ่มน้าที่สาคัญ
ในทวีปแอฟรกิ า มดี ังน้ี

ท่ีราบลุ่มน้าไนเจอร์ อยู่ทางตะวันตกของทวีป ในเขตประเทศไนจีเรียและไนเจอร์
เป็นที่ราบล่มุ อันกวา้ งใหญ่ พนื้ ท่ีบางส่วนเปน็ ท่ีราบต่า มีน้าขงั ไมส่ ามารถใชเ้ พาะปลูกได้

ท่ีราบลุ่มน้าแซมบีซี อยูท่ างตะวนั ออกของทวีปในเขตประเทศแองโกลาและซมิ บบั เว
เป็นท่ีราบล่มุ น้าที่มีขนาดเล็กและเปน็ บรเิ วณแคบ ๆ

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ ั้นมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๑.๔ ลักษณะภูมิประเทศ

ภาพจากดาวเทียมท่ีราบล่มุ น้าไนล์ บรเิ วณประเทศอียปิ ต์

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชนั้ ัน้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

๒. ลักษณะภูมิอากาศ

ทวีปแอฟรกิ ามีภูมอิ ากาศหลายลักษณะ เน่ืองจากปัจจัย ดังน้ี

๒.๑ ตาแหน่งท่ีต้ัง

ทวีปแอฟริกาต้ังอยู่ระหว่างละติจูด ๓๗ องศา ๒๑ ลิปดาเหนือ ถึง ๓๔ องศา
๕๒ ลิปดาใต้ ทาให้มเี ส้นศูนย์สูตรลากผ่านตอนกลางของทวปี ส่งผลให้พน้ื ท่ีส่วนใหญ่อยู่ใน
เขตรอ้ น ยกเวน้ เหนือสุดและใต้สุดอยู่ ในเขตอากาศอบอุ่น

๒.๒ ลักษณะภมู ิประเทศ

ลักษณะภูมิประเทศที่ชายฝ่ ังไม่เว้าแหว่ง มีอ่าวและคาบสมุทรน้อยทาให้ความชื้น
จากมหาสมุทรเขา้ ไปไม่ถึงตอนในของทวปี จงึ ทาให้เกิดทะเลทรายขนาดใหญ่

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้ันนั้มัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๒. ลักษณะภูมอิ ากาศ

ทวีปแอฟรกิ ามีภมู อิ ากาศหลายลักษณะ เนื่องจากปจั จยั ดังน้ี

๒.๓ การวางตัวของเทือกเขาสูง

บริเวณด้านหน้าภูเขามีปริมาณฝนตกมาก เช่น ด้านรับลมของเทือกเขาแอตลาส
จะมีปรมิ าณฝนตกมากกวา่ ด้านหลังเขา

๒.๔ ระบบลมประจา

ระบบลมประจาท่ีมีอิทธิพลต่อทวีป คือ ลมค้าและลมฝ่ายตะวันตก ลมค้าจะพัด
ความช้ืนของแผ่นดินออกจากทวีป ส่งผลให้พื้นท่ีละติจูด ๒๐ องศาถึง ๓๐ องศาเหนือ
และ ๒๐ องศาถึง ๓๐ องศาใต้ เป็นทะเลทราย ส่วนลมฝ่ายตะวันตกพัดเอาความช้ืนจาก
พ้ืนน้าเข้าสู่แผ่นดินทาให้เกิดเขตอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียนทางตอนเหนือและตอนใต้
ของทวีป

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชนั้ ้ันมัธมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ีที่ ๒

ทวปี แอฟรกิ ามภี ูมอิ ากาศหลายลักษณะ เนื่องจากปัจจยั ดังนี้

๒.๕ กระแสน้าในมหาสมุทร

กระแสน้าที่มอี ิทธพิ ลต่อลักษณะภมู ิอากาศของทวีปแอฟรกิ า ได้แก่

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชั้นั้นมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

แผนที่เขตภมู อิ ากาศและกระแสน้าของทวีปแอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้ันน้ัมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

ลักษณะภูมอิ ากาศของทวปี แอฟรกิ า แบ่งออกเป็น ๗ เขต ดังนี้
๑. เขตภูมิอากาศป่าดิบชื้น เป็นเขตที่มีอุณหภูมิเฉล่ีย ๒๗ องศาเซลเซียส และมี

ฝนตกชุกตลอดปี เนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมค้าท่ีพัดเอาความชื้นจากมหาสมุทร-
แอตแลนติกมาตกเป็นฝนตามชายฝ่ ัง รวมถึงมีที่ราบสูงกั้นขวางจึงทาให้ด้านรับลม
มีปรมิ าณฝนตกมาก และเน่ืองจากอยู่ ในเขตศูนย์สูตรจึงทาให้มีอุณหภูมิเฉล่ียสูงในแต่ละ
เดือน ลักษณะอากาศเช่นน้ีพบในบริเวณชายฝ่ ังรอบอ่าวกินี บริเวณท่ีราบลุ่มน้าคองโก
และฝ่ งั ตะวันออกของเกาะมาดากัสการ์

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้ันนั้มัธมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ีที่ ๒

ลักษณะภูมอิ ากาศของทวปี แอฟรกิ า แบ่งออกเปน็ ๗ เขต ดังน้ี
๒. เขตภูมิอากาศทุ่งหญ้าสะวันนา เป็นเขตที่มีอากาศร้อนตลอดปี มีฝนสลับกับ

ฤดูแล้งอย่างละ ๖ เดือน อุณหภูมิเฉล่ีย ๓๐ องศาเซลเซียส เขตทุ่งหญ้าสะวันนาในทวีป
แอฟรกิ ามีพนื้ ท่ีมากที่สุดเม่อื เปรยี บเทียบกับทวปี อ่ืน ๆ ลักษณะอากาศเช่นน้ีพบในบริเวณ
พื้นท่ีท่ีอยูถ่ ัดไปจากเส้นศูนยส์ ูตร ได้แก่ บรเิ วณโดยรอบท่ีราบลุ่มน้าคองโก บริเวณตอนใน
ถัดจากท่ีราบชายฝ่ ังอ่าวกินี และฝ่ งั ตะวนั ตกของเกาะมาดากัสการ์

ต้นไมท้ ่ีรอดพ้นจากความรอ้ นและแห้งแลง้ ในท่งุ หญา้ สะวันนา

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชนั้ นั้มัธมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

ลักษณะภมู อิ ากาศของทวีปแอฟรกิ า แบ่งออกเปน็ ๗ เขต ดังนี้

๓. เขตภูมิอากาศก่ึงทะเลทราย
เป็นเขตที่มีอุณหภูมิประมาณ ๓๐ องศา
เซลเซียส ปริมาณฝนตกเฉลี่ย ๒๕๐-๕๐๐
มิ ล ลิ เ ม ต ร ต่ อ ปี เ ป็ น เ ข ต เ ล้ี ย ง สั ต ว์
แบบเร่ร่อน ลักษณะอากาศเช่นนี้ พบใน
บริเวณพื้นที่รอบทะเลทรายสะฮาราและ
ทะเลทรายคาลาฮารี

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชั้นั้นมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ที ่ี ๒

ลักษณะภูมอิ ากาศของทวีปแอฟรกิ า แบ่งออกเปน็ ๗ เขต ดังน้ี
๔. เขตภูมอิ ากาศทะเลทราย เป็นเขตที่มีปรมิ าณฝนเฉลี่ยน้อยกว่า ๒๕๐ มิลลิเมตร

ต่อปี และเป็นเขตท่ีมีอุณหภูมิสูงท่ีสุดในโลก คือ ประมาณ ๓๐-๕๐ องศาเซลเซียส รวมถึง
มอี ุณหภูมิแตกต่างกันมากระหวา่ งกลางวนั กับกลางคืน ลักษณะอากาศเชน่ นี้พบในบรเิ วณ
ทะเลทราย

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ้นัมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

ลักษณะภมู ิอากาศของทวปี แอฟรกิ า แบง่ ออกเป็น ๗ เขต ดังน้ี

เนินทรายที่อยู่ในทะเลทรายนามบิ ต้นเม็กซิกันพ็อปปี (mexican poppy)
ทางทิศตะวนั ตกเฉียงใต้ ในทะเลทรายคาลาฮารี ดอกจะผลิบาน
เพยี งแค่ ๒-๓ วันหลังชว่ งฤดแู ล้งได้ผ่านพ้นไป
ของทวีปแอฟรกิ า (ประเทศนามิเบีย)
สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ั้นมัธมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ีท่ี ๒

ลักษณะภูมิอากาศของทวปี แอฟรกิ า แบ่งออกเป็น ๗ เขต ดังนี้

๕. เขตภมู ิอากาศเมดิเตอร์เรเนียน เปน็ เขตที่มอี ุณหภมู ิสูงและแห้งแล้งในชว่ งฤดรู อ้ น
ส่วน ในฤดูหนาวอากาศอบอุ่นและมีฝนตก ลักษณะอากาศเช่นนี้พบบริเวณชายฝ่ ังทะเล
เมดิเตอร์เรเนียน ทางตอนเหนือสุดของทวีป ในเขตประเทศโมรอ็ กโก แอลจีเรีย ตูนิเซีย และ
บรเิ วณตอนใต้สุดของทวปี ในเขตเมอื งเคปทาวน์ แอฟรกิ าใต้

๖. เ ข ตภูมิอ ากาศ อ บ อุ่นชื้น เป็น เ ขตอ บ อุ่ น ตล อ ด ปี มีฝน ต กชุ ก เนื่ อ ง จ า ก มี
กระแสน้าอุ่นโมซัมบิกไหลผ่าน ลักษณะอากาศเช่นนี้พบทางตะวันออกเฉียงใต้ของทวีป
บรเิ วณประเทศแทนซาเนีย แซมเบยี ซิมบบั เว โมซัมบกิ และแอฟรกิ าใต้

๗. เขตภูมิอากาศแบบภูเขา เป็นเขตท่ีมีอุณหภูมิแตกต่างกันตามระดับความสูงของ
พ้ืนที่ คือ ย่ิงสูงข้ึนอากาศจะเย็นลงและมีปริมาณฝนตกน้อยลง ลักษณะอากาศเชน่ น้ีพบใน
บรเิ วณท่ีสูงเอธโิ อเปยี ท่ีสูงเคนยา ทางทิศตะวนั ออกของทวปี

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชนั้ ั้นมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ี่ ๒

๓. ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั ้นัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ี่ ๒

๓.๑ พชื พรรณธรรมชาติ

พชื พรรณธรรมชาติในทวปี แอฟรกิ ามีความหลากหลายและแตกตา่ งกันตามสภาพ
ภมู ปิ ระเทศ ภมู อิ ากาศ และปรมิ าณฝน แบ่งได้ ๖ เขต ดังน้ี

แผนท่ีแสดงพืชพรรณธรรมชาติในทวีปแอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ้ันมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๓.๑ พชื พรรณธรรมชาติ

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั น้ัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๓.๑ พชื พรรณธรรมชาติ

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั น้ัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๓.๑ พชื พรรณธรรมชาติ

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั น้ัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๓.๒ ทรัพยากรดิน

ดินในทวปี แอฟรกิ ามีความแตกต่างกันตามลักษณะภูมปิ ระเทศ ดังน้ี
๑) ดินในบริเวณเทือกเขาสูง ส่วนใหญ่เป็นดินตื้นซ่ึงมีความอุดมสมบูรณ์สูง

ในระยะแรกเมื่อถูกน้ าฝนชะล้างหน้ าดิน ทาให้ธาตุอาหารในดินถูกพัดพาไป ได้แก่
บรเิ วณภูเขาสูงต่าง ๆ ทั้งด้านตะวนั ตกเฉียงเหนือ ด้านตะวนั ออก และด้านใต้

๒) ดินในบริเวณท่ีราบสูง ถ้าอยู่ในเขตฝนมาก ดินจะเกิดการชะล้างสูง ทาให้ดิน
ขาดความอุดมสมบูรณ์ ส่วนดินบรเิ วณท่ีราบสูงที่เป็นทะเลทรายจะเป็นดินในเขตแห้งแล้ง
ไ ม่ เห ม า ะ แ ก่ ก า ร ป ลู ก พื ช แ ล ะ ดิ น บ ริเว ณ ที่ ร า บ สู ง ท่ี มี ทุ่ ง ห ญ้ า จ ะ เป็ น ดิ น ร่ ว น ซุ ย
มีธาตุอาหารสูง เหมาะแก่การปลูกพืชเศรษฐกิจ ได้แก่ ท่ีราบสูงด้านตะวันตกเฉียงเหนือ
ด้านตะวนั ออก และด้านใต้

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชั้น้ันมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีที่ ๒

๓.๒ ทรัพยากรดิน

ดินในทวีปแอฟรกิ ามีความแตกต่างกันตามลักษณะภมู ปิ ระเทศ ดังน้ี
๓) ดินในเขตที่ราบ เป็นดินที่มีการสะสมวัตถุต้นกาเนิดดินจึงมีความอุดมสมบูรณ์

เหมาะแก่การปลูกพืช โดยเฉพาะดินในบริเวณที่ราบลุ่มน้า ส่วนบริเวณที่ราบลุ่มหรือ
ท่ีลุ่มน้าขัง จะเป็นดินท่ีมีการสะสมซากพชื ท่ียอ่ ยสลายในระดับต่าง ๆ เชน่ บรเิ วณแอ่งคองโก

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชั้นั้นมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ี่ ๒

๓.๓ ทรัพยากรนา้

ทวีปแอฟริกามีแม่น้าสาคัญ ๔ สาย ดังนี้
๑) แม่น้าไนล์ มีต้นน้ามาจากทะเลสาบวิกตอเรีย ไหลจากท่ีราบสูงทางตะวันออก

ลงสู่ทะเลเมดิเตอรเ์ รเนียนทางตอนเหนือของทวปี แมน่ ้าไนล์เป็นแมน่ ้าที่มีความยาวมากท่ีสุด
ในโลก คือ ยาว ๖,๖๗๐ กิโลเมตร อยู่ ในประเทศอียิปต์ และเป็นแหล่งอารยธรรมโบราณ
ที่สาคญั ของโลก

แมน่ ้าไนล์ เปน็ แมน่ ้าสายสาคัญท่ี ใชเ้ พ่อื การเกษตรกรรมและการคมนาคม (ประเทศอียปิ ต์)

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้นั ัน้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ่ี ๒

๓.๓ ทรัพยากรนา้

ทวปี แอฟริกามีแม่น้าสาคัญ ๔ สาย ดังนี้
๒) แมน่ ้าคองโก มตี ้นน้ามาจากเทือกเขาด้านตะวันออกและที่ราบสูงภาคเหนือของ

ทวีปไหลลงสู่มหาสมุทรแอตแลนติกทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของทวีป แม่น้าคองโก
มีความยาวเป็นอันดับ ๒ ของทวีป คือ ยาว ๔,๓๐๐ กิโลเมตร บริเวณปากแม่น้าคองโก
มีลักษณะเป็นร่องลึก เรือเดินสมุทรสามารถเข้ามาจอดได้ แต่ ในลาน้ามีแก่งและน้าตก
หลายแห่ง ทาให้เดินเรอื ไมส่ ะดวก

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั ัน้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ีที่ ๒

๓.๓ ทรัพยากรนา้

ทวปี แอฟริกามีแม่น้าสาคัญ ๔ สาย ดังนี้
๓) แม่น้ าไนเจอ ร์ มีต้น น้ าม า จา ก ภูเ ขาใน ปร ะเทศ กินี ไห ล ลง สู่ อ่า ว กินี ทา ง

ทิศตะวนั ตกของทวปี แม่น้าไนเจอรม์ คี วามยาว ๔,๑๘๓ กิโลเมตร ยาวเปน็ อันดับ ๓ ของทวีป
ใช้เป็นเส้ นทางคมนาคมทางฝ่ ังตะวันตกของทวีป บางช่วงของแม่น้ ามีลักษณะเป็น
ท่ีลุ่มน้าขงั จึงมปี ่าดิบตามธรรมชาติข้ึนอยูต่ ามรมิ สองฝ่ ังแมน่ ้า

แม่น้าไนเจอร์ ประเทศมาลี

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชัน้ น้ัมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ี่ ๒

๓.๓ ทรัพยากรน้า

ทวปี แอฟริกามแี ม่น้าสาคัญ ๔ สาย ดังนี้
๔) แม่น้าแซมบีซี มีต้นน้ามาจากท่ีสูงทางตะวันออกของทวีป ไหลลงสู่มหาสมุทร-

อินเดียทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ แม่น้าแซมบีซีมีความยาว ๒,๗๓๕ กิโลเมตร ยาวเป็น
อันดับ ๔ ของทวีป เป็นแม่น้าท่ีไหลผ่านที่ราบสูงและไหลเช่ียวมาก จึงมีการสร้างเข่ือน
เพ่ือผลิตกระแสไฟฟ้า คือ เขอื่ นคารบิ า และมนี ้าตกขนาดใหญ่ คือ น้าตกวิกตอเรยี

น้าตกวิกตอเรยี เปน็ น้าตกขนาดใหญ่
อยูร่ ะหวา่ งประเทศแซมเบียกับซิมบบั เว

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชัน้ น้ัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ีท่ี ๒

๓.๔ ทรัพยากรแร่และพลังงาน

๑) แร่ ทวปี แอฟรกิ ามแี รห่ ลายชนิด แรท่ ี่เป็นสินคา้ ส่งออกสาคญั ได้แก่
ถ่านหิน พบมากในประเทศแอฟริกาใต้ นับเป็นแหล่งถ่านหินท่ีสาคัญที่สุดของ

ทวีปแอฟรกิ า นอกจากนี้ยงั พบในประเทศซมิ บบั เว แซมเบีย และโซมาเลีย
ทองแดง พบมากในประเทศคองโก นอกจากน้ียังพบในประเทศแซมเบีย และ

แอฟรกิ าใต้
เห ล็ ก พ บ ม า ก ใ น ท่ี ร า บ สู ง ม า ล า วี ป ร ะ เท ศ ม า ล า วี น อ ก จ า ก นี้ ยั ง พ บ ใ น

ประเทศแอฟรกิ าใต้ ซิมบับเว ไลบเี รยี กินี มอรเิ ตเนีย ตนู ิเซยี และโมรอ็ กโก
ทองคา พบมากในประเทศแอฟริกาใต้ นอกจากนี้ยังพบในประเทศซิมบับเว

กานา และคองโก
เพชร พบมากในประเทศแอฟริกาใต้ นอกจากนี้ ยังพบในประเทศคองโก

นามิเบยี ไลบเี รยี บอตสวานา โกตดิวัวร์ แองโกลา แอฟรกิ ากลาง และกานา

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั ัน้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาป่ี ๒ที ี่ ๒

๓.๔ ทรัพยากรแร่และพลังงาน

๒) พลังงาน ประกอบด้วยน้ามันดิบและแก๊สธรรมชาติในเขตทะเลทรายสะฮารา
ได้แก่ ประเทศไนจเี รยี แอลจีเรยี ลิเบีย และอียปิ ต์

การขุดเจาะน้ามนั ดิบในทวปี แอฟรกิ า (ประเทศลิเบยี )

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั นั้มัธมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๓.๔ ทรัพยากรแร่และพลังงาน

แผนที่แสดงแหล่งแรแ่ ละพลังงานในทวปี แอฟรกิ า

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ้นัมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ่ี ๒

๔. ลักษณะทางประชากร สังคมและวฒั นธรรม

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั นั้มัธมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ที ่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

ทวีปแอฟริกามีประชากรประมาณ ๑,๒๘๔ ล้านคน (พ.ศ. ๒๕๖๑) ประเทศท่ีมี
ประชากรหนาแน่นที่สุด คือ ประเทศไนจีเรยี

ทวีปแอฟริกาเป็นทวีปท่ีมีอัตราเกิดของประชากรสูงกว่าอัตราตาย คือ มีอัตรา
การเพิ่มของประชากรสูงถึงร้อยละ ๒.๖ ทาให้ประชากรในวัยแรงงานต้องรับภาระเลี้ยงดู
ประชากรวัยพ่ึงพิงทั้งวัยเด็กและวัยชราเป็นจานวนมาก โดยเฉพาะในประเทศไนจีเรีย
คองโก เอธโิ อเปีย อียปิ ต์ และยูกันดา ส่งผลให้ประชากรต้องแสวงหาพื้นท่ีทากินมากข้ึนอีก
ทั้งประเทศเหล่าน้ีเป็นประเทศขนาดเล็กมีทรัพยากรธรรมชาติไม่มากนัก มีความก้าวหน้า
ทางเทคโนโลยคี ่อนข้างต่า และขาดศักยภาพในการผลิตสินคา้ อุตสาหกรรม

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชั้นน้ัมัธมยัธมยศมึกศษึกาษปีทาปี่ ๒ที ่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ้ันมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชชน้ั ้ันมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

จ า ก ต า ร า ง ค ว า ม ห น า แน่ น ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร ต่ อ ๑ ต า ร า ง กิ โ ล เ ม ต ร ข อ ง
พืน้ ท่ีใชป้ ระโยชน์ในทวีปแอฟรกิ าเฉล่ีย ๕๕๓ คนต่อตารางกิโลเมตร ภูมิภาคแอฟริกากลาง
และแอฟรกิ าตะวันออกสูงสุด คอื ๖๕๔ และ ๖๕๑ คนต่อตารางกิโลเมตร

ทวีปแอฟริกามีจานวนประชากร ๑,๒๘๔ ล้านคน คิดเป็นร้อยละ ๑๖ ของ
ประชากรโลก (ประชากรโลกประมาณ ๗,๖๒๑ ล้านคน) อัตราเกิดสูงทุกภูมิภาค คือ
มากกว่า ๒๒ คนต่อประชากร ๑,๐๐๐ คน ภมู ิภาคแอฟริกากลาง มีอัตราเกิดสูงที่สุด คือ ๔๑
คนต่อ ๑,๐๐๐ คน แอฟริกาตะวันตกและแอฟริกาตะวันออก มีอัตราเกิด ๓๘ และ ๓๖ คน
ตามลาดับ

อัตราตายต่อประชากร ๑,๐๐๐ คน ในแต่ละภูมิภาคมีอัตราใกล้เคียงกัน
คือ ๘-๑๑ คนต่อ ๑,๐๐๐ คน ยกเว้นภูมิภาคแอฟรกิ าเหนือ มอี ัตราตาย ๖ คน

พิจารณารอ้ ยละของประชากรวัยเด็กและวัยชรา (< ๑๕-> ๖๕) พบว่าทุกภูมิภาค
ของทวีปแอฟรกิ ามีประชากรวัยเด็กสูงกวา่ วัยชรา

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชัน้ น้ัมธัมยธั มยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ที ่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

ประชากรในทวีปแอฟรกิ าแบ่งตามเชอื้ ชาติออกเป็น ๒ กลุ่ม ได้แก่
๑) กลุ่มนิกรอยด์ เป็นชนกลุ่มใหญ่ของทวีปแอฟริกา มีผิวดา ผมสีดา และหยิกติด

หนังศีรษะ รมิ ฝีปากหนา กะโหลกศีรษะยาว เป็นเผ่าพันธุ์พ้ืนเมืองดั้งเดิมของทวีปแอฟริกา
ที่เรยี กวา่ แอฟรกิ ันนิโกร

นิกรอยด์ ในทวีปแอฟรกิ า แบง่ ออกเปน็ กล่มุ ย่อย ดังน้ี
กลุ่มบนั ตู เปน็ ชนเผ่าท่ี ใหญ่ท่ีสุดในทวีปแอฟรกิ า มีรูปร่างสูงใหญ่ อาศัยอยู่บรเิ วณ
แอฟริกาตะวันออก แอฟรกิ าตะวันตก แอฟรกิ ากลาง และแอฟรกิ าใต้ กลุ่มบันตูแบ่งออกเป็น
หลายเผา่ เชน่ เผา่ คคิ ยู ู เผา่ วาตซู ี เผา่ มาไซ เผา่ ซูลู
กล่มุ ซูดานนิโกร มีรูปรา่ งสูงใหญ่ อาศัยอยู่บรเิ วณแอฟรกิ าตะวนั ตก ชายฝ่ ังอ่าวกินี
กลุ่มปิกมี บุชเมน และฮอตเทนทอต อาศัยอยู่เป็นกลุ่มเล็ก ๆ เช่น ปิกมีอาศัยอยู่
บรเิ วณล่มุ น้าคองโก บุชเมนและฮอตเทนทอตอาศัยอยูบ่ รเิ วณทะเลทรายคาลาฮารี

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชชน้ั นั้มธัมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

กล่มุ นิกรอยด์

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวฒั นนธธรรรรมมชช้ันน้ัมธัมยัธมยศมึกศษึกาษปทีาปี่ ๒ีที่ ๒

๔.๑ ลักษณะทางประชากร

๒) กลุ่มคอเคซอยด์ เปน็ กล่มุ ประชากรที่มีผวิ ขาว แบง่ ออกเปน็ ๒ กล่มุ ใหญ่ ได้แก่

๑. ชนผวิ ขาวด้ังเดิม
ชนผวิ ขาวด้ังเดิม ได้แก่ ชาวอาหรบั และเบอรเ์ บอร์
มรี ูปรา่ งสูง ผมหยกิ เปน็ ลอน รมิ ฝปี ากบาง จมูกโด่ง
ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ทางตอนเหนือของทวีป บรเิ วณ
ชายฝ่ ังทะเลเมดิเตอรเ์ รเนียน เชน่ อียปิ ต์ โมรอ็ กโก

สังคสัมงคศมึกศษึกาษาศาศสาสนนาาแแลละะวัฒนนธธรรรรมมชช้ันั้นมัธมยธั มยศมึกศษึกาษปีทาป่ี ๒ีท่ี ๒