ประวัติศาสตร์ ม.2 หน่วยที่ 2

อฟั กานสิ ถาน อฟั กานสิ ถานเป็นดินแดนที่ไมม่ ีทางออกสู่

ทะเล เนอ่ื งจากลักษณะภูมิประเทศและสภาพภูมิอากาศมี
ความแหง้ แลง้ ไม่เออ้ื อานวยในการเพาะปลูก ประกอบกับ
รัฐบาลประสบปัญหาการขาดเสถยี รภาพทางการเมือง จึง
ทาใหข้ าดการพฒั นาเศรษฐกจิ

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของอฟั กานสิ ถาน
อัฟกานิสถานตงั้ อยทู่ างตอนเหนอื ของเอเชียใต้ เปน็ จดุ แวะพกั และแลกเปลย่ี นสินค้า

ของนักเดินทางและพ่อค้าบนเส้นทางสายไหมระหว่างโลกตะวันออกกับตะวันตก ลักษณะ
ทตี่ ั้งทาใหม้ ชี นเผ่าตา่ ง ๆ เขา้ มาต้งั ถิน่ ฐานในดินแดนนม้ี าชา้ นาน

หญิงสาวและเด็ก ๆ ชาวปาทาน ในอัฟกานสิ ถาน

ในอดตี ดินแดนอฟั กานสิ ถานเคยอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิต่าง ๆ เช่น

กรีก เปอร์เชีย และมองโกล ต่อมาใน พ.ศ. ๒๒๙๐ ผู้นาของชนเผ่าปาทาน (Pashtun)
ซึง่ เปน็ ประชากรสว่ นใหญไ่ ด้สถาปนาประเทศอฟั กานิสถาน และมีกษตั รยิ ์ปกครองในระบอบ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์ต่อเนื่องมาถึง พ.ศ. ๒๕๑๖ จนเกิดการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการ
ปกครองเป็นระบอบสาธารณรัฐ หลังจากนั้นอีก ๖ ปี พรรคคอมมิวนิสต์ซ่ึงได้รับความ
ช่วยเหลือจากสหภาพโซเวียตสามารถยึดอานาจและปกครองอัฟกานิสถาน อย่างไรก็ตาม มี
ชาวปาทานและชนพื้นเมอื งกลุ่มอื่น ๆ ต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ ทาให้มีการสู้รบกันระหว่าง
กลุ่มตา่ ง ๆ อยา่ งต่อเน่อื ง

ปัจจุบันอัฟกานิสถานมีการปกครองในระบอบสาธารณรัฐ และมีประธานาธิบดี
เปน็ ผนู้ ารัฐบาลที่มาจากการเลอื กต้ัง

สงั คมของอฟั กานสิ ถานประกอบดว้ ยชนพนื้ เมืองท่สี ่วนใหญ่เป็นชนเผ่าปาทานกลุ่ม
ต่าง ๆ นอกจากนัน้ ก็เป็นชนเผา่ อื่น ๆ ทีอ่ พยพมาจากเขตเอเชียกลางและเอเชียตะวันตก เชน่
ชาวทาจิก ชาวอุซเบก ชาวเติร์ก ประชากรสว่ นใหญ่นบั ถือศาสนาอิสลามท่ีชาวอาหรับนาเข้า
มา
เผยแผ่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๒ ชาวอัฟกานิสถานจานวนมากอาศัยอยู่ในเขตชนบท มี
ฐานะยากจนขาดสิ่งอานวยความสะดวกและสาธารณูปโภคต่าง ๆ เช่น ถนน ไฟฟ้า
นา้ ประปา และระบบสาธารณสุขทที่ ันสมัย ทัง้ นเี้ ปน็ ผลมาจากปัญหาทางการเมืองและการสู้
รบระหว่างกลุ่มต่าง ๆ ภายในประเทศที่ยืดเย้ือยาวนาน จนทาให้รัฐบาลอัฟกานิสถานใน
อดีตขาดเสถยี รภาพและไมส่ ามารถพัฒนาเศรษฐกจิ ของประเทศ

ปัจจุบันรัฐบาลอัฟกานิสถานพยายามเร่งฟ้ืนฟูเศรษฐกิจของประเทศโดยได้รับ

ความช่วยเหลือจากต่างประเทศ โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาที่เข้ามาลงทุนสารวจแหล่ง
ทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งพบแหล่งแก๊สธรรมชาติและปิโตรเลียม รวมทั้งแร่ทองคา ทองแดง
และถ่านหินจานวนมาก ทรัพยากรเหล่านี้จะเป็นปัจจัยสาคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจของ
อฟั กานิสถานในอนาคต

เนปาล เนปาลเป็นประเทศที่ต้ังอยู่เขตเทือกเขาหิมาลัยและไม่มี

พื้นที่ติดต่อกับทะเล การเดินทางขนส่งสินค้าต้องอาศัย
เส้นทางผ่านประเทศอินเดีย จัดเป็นประเทศที่กาลัง

พฒั นาประเทศหน่ึง และมีปัญหาความไม่สงบในประเทศ
อนั เน่ืองมาจากการขาดเสถยี รภาพทางการเมอื ง

พฒั นาการทางประวตั ศิ าสตร์ สงั คม เศรษฐกิจ และการเมอื งของเนปาล

ประเทศเนปาลก่อต้ังขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๓๓๕ โดยมีกษัตริย์ปกครองในระบอบ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่สภาพภูมิประเทศท่ีเป็นเทือกเขาสลับซับซ้อนและมีพื้นท่ีเพาะปลูก
จากัดเฉพาะบริเวณที่ราบระหว่างหุบเขา ทาให้เนปาลต้องพ่ึงพาอินเดียทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะ
เส้นทางขนส่งสินค้า ส่งผลให้อังกฤษท่ีเข้ามาปกครองอินเดียพยายามขยายอิทธิพลเข้าไป
ในเนปาล แตช่ าวเนปาลกต็ ่อส้กู ระท่งั องั กฤษยอมรบั อธปิ ไตยของเนปาล

การปกครองในระบอบสมบูรณาญาสทิ ธริ าชยข์ องเนปาลดาเนนิ ต่อเน่ืองจนถึงทศวรรษ
๒๕๔๐ แต่เน่ืองจากรัฐบาลไม่สามารถพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศให้เจริญรุ่งเรือง
ทาให้ประชาชนไม่พอใจการบริหารประเทศของรัฐบาล เป็นเหตุให้นักการเมืองท่ีต่อต้านกษัตริย์
และฝักใฝ่คอมมิวนิสต์รณรงค์ให้ประชาชนเห็นข้อบกพร่องของระบอบการปกครองแบบ
สมบูรณาญาสิทธิราชย์ ใน พ.ศ. ๒๕๔๙ มีการประท้วงรัฐบาลนานติดต่อกันหลายสัปดาห์

การประทว้ งขยายออกไปตามเมอื งใหญ่ ๆ ของประเทศ ตอ่ มาใน พ.ศ. ๒๕๕๑ รัฐสภา
เนปาลได้รา่ งรัฐธรรมนญู ฉบบั ใหม่ทก่ี าหนดให้เนปาลมีระบอบการปกครองแบบสาธารณรฐั

ประชากรเนปาลประกอบด้วยชนพืน้ เมอื งในเขตเทอื กเขาหมิ าลยั เผา่ ตา่ ง ๆ สว่ น
ใหญน่ ับถอื ศาสนาพราหมณ์-ฮนิ ดู ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และดารงชวี ติ แบบพอเพียง
การพัฒนาสาธารณปู โภคขนั้ พนื้ ฐานของเนปาลยงั ไมส่ ามารถครอบคลุมทุกภูมภิ าคของ
ประเทศ เนอ่ื งจากขอ้ จากดั ของสภาพภูมิประเทศทเี่ ปน็ เทอื กเขาสูงชันและสลบั ซบั ซอ้ น แหลง่
รายไดส้ าคญั ของประเทศมาจากภาคเกษตรกรรมทม่ี ีการปลูกใบชา ขา้ ว ข้าวโพด อ้อย ข้าว
สาลี และการเลยี้ งสตั ว์ นอกจากนี้ ยังมรี ายได้จากอตุ สาหกรรมท่องเท่ียวและอุตสาหกรรม
แปรรปู อาหาร อยา่ งไรก็ตาม การท่ีเนปาลพฒั นาอุตสาหกรรมในวงจากดั ทาใหเ้ กดิ ปัญหา
การว่างงานคนหน่มุ สาวจานวนมากจงึ เดนิ ทางออกไปหางานยงั ต่างประเทศ สว่ นใหญเ่ ขา้ ไป
ทางานในอนิ เดยี ทมี่ คี วามใกล้ชิดกนั ทางวัฒนธรรม

ภฏู าน ภูฏานเป็นประเทศขนาดเล็ก ตั้งอยู่ทางด้านตะวันออก

สุดของเทือกเขาหิมาลัย สภาพภูมิศาสตร์ทาให้ภูฏานโดด

เด่ียวจากโลกภายนอก แต่สามารถดารงระบอบการ
ปกครอง เศรษฐกิจตลอดจนวิถีชีวิตของประชาชนแบบ

ดัง้ เดมิ ได้

พฒั นาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของภฏู าน

ภูฏานเป็นดนิ แดนในเขตเทอื กเขาหิมาลยั และมกี ารตั้งถ่นิ ฐานมาตง้ั แตส่ มยั ตน้
พุทธกาล ประชาชนประมาณครึง่ หนงึ่ เปน็ ชนพื้นเมืองดง้ั เดมิ ในเขตเทอื กเขาหมิ าลัยและนบั
ถือพระพทุ ธศาสนานกิ ายวัชรยานแบบทเิ บต ที่เหลอื อีกประมาณร้อยละ ๓๕ เปน็ ผู้อพยพมา
จากเนปาลและนาศาสนาพราหมณ์-ฮนิ ดเู ขา้ มาเผยแผ่ นอกนน้ั เปน็ ชนกลมุ่ อ่ืน ๆ ทอี่ พยพ
เขา้ มาในภายหลัง

ราชวงศข์ องภูฏานสบื เช้อื สายมาจากผนู้ าชาวทิเบตทอี่ พยพเข้ามาตง้ั ถ่ินฐานใน
ดินแดนนต้ี ัง้ แต่พุทธศตวรรษที่ ๒๒ ตอ่ มาเมอ่ื อังกฤษเขา้ มาปกครองอนิ เดียซงึ่ มพี รมแดน
ติดต่อกับตอนใต้ของภูฏาน ทาให้ภูฏานมกี รณพี พิ าทกบั อังกฤษเรอ่ื งพรมแดน กระท่ังเกิด
สงครามหลายครัง้ ใน พ.ศ. ๒๔๕๓ ภฏู านทาสญั ญายนิ ยอมเป็นดินแดนในอารักขาของ
อังกฤษ โดยอังกฤษควบคมุ การตา่ งประเทศของภฏู าน แต่ไม่แทรกแซงกจิ การ
ภายในประเทศ และให้การ

รับรองราชวงศ์ของภูฏาน เมื่ออังกฤษให้เอก

ราชแก่อินเดียใน พ.ศ. ๒๔๙๐ ภูฏานยังคงอ

ยู่ภายใต้อารักขาของอินเดียจนถึง พ .ศ.

๒๕๕๐ ปัจจุบันภูฏานมีการปกครองใน

ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็น

ประมุข มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ

แรก (พ.ศ. ๒๕๕๑)

พรอ้ มกบั การเลือกตัง้ สมาชกิ รัฐสภา สมเดจ็ พระราชาธบิ ดจี กิ มี เคเซอร์ นมั เกล วังชกุ

เศรษฐกิจของภูฏานได้รับอิทธิพล ทรงเข้าพธิ รี าชาภเิ ษก เม่อื วันท่ี ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๑
จากสภาพภูมิศาสตร์ที่ประกอบด้วยเทือกเขา โดยสมเดจ็ พระราชาธิบดจี กิ มี ซิงเย วงั ชุก ทรงเปน็ ผู้ประกอบ

สลับซับซ้อน ท่ีราบเชิงเขาและท่ีราบระหว่าง พระราชพธิ พี ระราชทานมงกุฎไหมสแี ดงดาแดพ่ ระองค์

หุบเขา และแหล่งน้าอันอุดมสมบูรณ์ท่ีมาจาก

น้าตกและธารน้าจานวนมาก รวมทั้งนา้ ฝนทเ่ี กดิ จากอทิ ธพิ ลของลมมรสมุ ในอา่ วเบงกอล
สภาพภูมศิ าสตร์ดงั กล่าวส่งเสริมการทาเกษตรกรรมซงึ่ เปน็ รายได้หลักของประเทศ และมีปา่

ไมซ้ ่ึงเป็นทรัพยากรสาคัญ โดยรวมแลว้ ชาวภฏู านยงั ดารงชีวติ แบบดัง้ เดิม คือ ทาการ
เพาะปลูกและเล้ยี งสตั ว์ เครง่ ศาสนา และใช้ชีวิตอย่างพอเพยี งต้ังแตช่ ว่ งพุทธศตวรรษ
๒๕๔๐ เปน็ ตน้ มา สังคมภฏู านไดต้ ิดตอ่ กบั โลกภายนอกมากขนึ้ มกี ารเปิดประเทศให้
นักทอ่ งเที่ยวเขา้ มาเยือน และเปดิ รับเทคโนโลยี ตลอดจนความเจริญตา่ ง ๆ เชน่ การ
คมนาคมขนส่ง โทรศพั ท์ อินเทอรเ์ น็ต โทรทัศน์ เครอื่ งจกั รกลตา่ ง ๆ แต่ยงั คงอย่ภู ายใต้
การควบคมุ ของรฐั เพื่อป้องกันไม่ให้วฒั นธรรมแบบด้ังเดมิ ถกู ทาลายไป

วดั ทักซงั (Taktsang) (ซ้าย) และชาวภฏู านกาลังหมุนกงลอ้ ภาวนาบรเิ วณระเบียงวัดทกั ซงั
แสดงใหเ้ ห็นถงึ การนบั ถอื พระพทุ ธศาสนานิกายวัชรยานแบบทิเบต (ขวา)

มลั ดีฟส์ มัลดีฟส์เป็นหมู่เกาะในมหาสมุทรอินเดียที่

เกิดจากการรวมตัวของหินปะการังหรืออะตอล (Atoll)
ต่าง ๆ เป็นเกาะขนาดใหญ่รวม ๒๖ เกาะ และเกาะ
ขนาดเลก็ อกี จานวนมาก ตั้งอย่บู รเิ วณเหนือเส้นศูนย์สูตร
ทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศอินเดีย เป็นประเทศที่
รู้จักกันแพร่หลายในฐานะแหล่งท่องเที่ยวสาคัญของ
ภมู ภิ าคเอเชียใต้

การปลกู สร้างหอ้ งพกั ยนื่ ออกไปในทะเล เปน็ เอกลักษณเ์ ฉพาะตัวที่ดงึ ดดู ความสนใจ
ให้กบั การทอ่ งเที่ยวของประเทศมลั ดฟี ส์

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของมัลดฟี ส์

ชาวสงิ หลจากเกาะลังกาและชาวอนิ เดียใต้ไดเ้ ข้าไปต้ังถ่นิ ฐานในหมเู่ กาะตา่ ง ๆ
ของ มลั ดฟี สต์ ้ังแต่สมยั พทุ ธกาล หลงั จากน้นั ไดม้ ีการนาพระพทุ ธศาสนานิกายเถรวาทเขา้ ไป
เผยแผ่ประมาณพทุ ธศตวรรษที่ ๑๗ ผู้นาชาวสงิ หลจากลงั กาไดส้ ถาปนาการปกครองแบ
กษัตริย์ในมัลดีฟส์ แตต่ ่อมาไดเ้ ปลี่ยนไปนับถือศาสนาอิสลามตามอย่างพ่อค้าอาหรบั ทีเ่ ข้ามา
ตดิ ต่อค้าขาย ทาใหร้ ปู แบบการปกครองเปลีย่ นเป็นระบบสลุ ต่านตามแบบรัฐอสิ ลาม
ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๓๐-๒๕๐๘ มลั ดีฟส์ไดต้ กเปน็ รฐั ในอารกั ขาของอังกฤษซงึ่ ขยายอิทธพิ ล
เข้ามาปกครองอนิ เดยี และศรลี งั กา เมื่อไดร้ ับสทิ ธใิ ห้ปกครองตนเองอยา่ งสมบรู ณแ์ ลว้ มัล
ดฟี ส์ยังมกี ารปกครองโดยสลุ ต่านต่อมาอีก ๓ ปี กระทั่ง พ.ศ. ๒๕๑๑ จงึ ยกเลกิ ระบบ
ราชวงศแ์ ละสถาปนาการปกครองในระบอบสาธารณรฐั มศี าสนาอิสลามเป็นศาสนาประจา
ชาติ

พฒั นาการทางประวตั ิศาสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมืองของมัลดฟี ส์

สภาพภูมิศาสตร์ของมัลดีฟส์เป็นเกาะท่ีสูงกว่าระดับน้าทะเลเพียงเล็กน้อยและ
ขาดแคลนน้าจืด ทาให้ไม่สามารถเพาะปลูกได้ ประชาชนส่วนใหญ่ดารงชีพด้วยการทา
ประมงและการคา้ ซงึ่ เปน็ อาชีพที่สร้างความร่งุ เรืองทางเศรษฐกิจให้แก่มัลดีฟส์มาตั้งแต่อดีต
เพราะเรือของพ่อค้าชาติต่าง ๆ ที่เดินทางผ่านมหาสมุทรอินเดียมักแวะติดต่อค้าขายและ
แลกเปล่ียนสินค้ากนั ในหมเู่ กาะแห่งนี้ ปัจจบุ นั มัลดฟี สม์ ีรายได้หลักจากการท่องเท่ยี ว

๓. ภูมิภาคเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ ภูมิภาคเอเชีย

ตะวันตกเฉียงใต้เป็นท่ีตั้งของแหล่งอารยธรรมสาคัญของโลกท่ีมีอิทธิพลต่อผู้คนในภูมิภาค

และโลกตะวันตก ทง้ั ยังเป็นแหลง่ กาเนิดศาสนาสาคัญของโลก คือ ศาสนาคริสต์และอิสลาม
ปัจจุบันเป็นศูนย์กลางของผู้นับถือศาสนาอิสลาม และมีความสาคัญต่อเศรษฐกิจโลก

เนอื่ งจากมี ทรพั ยากรน้ามันจานวนมาก ทงั้ ยงั เป็นภูมภิ าคทีม่ คี วามขัดแย้งทางการเมืองสงู

สภาพแวดลอ้ มทางภมู ศิ าสตรข์ องภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันตกเฉียงใต้ ทต่ี ้ังของภมู ภิ าคเอเชยี

ตะวันตกเฉียงใต้ส่วนใหญป่ ระกอบด้วยเทอื กเขาและทะเลทรายที่แห้งแล้งและทุรกันดาร
การต้ังถ่ินฐานและการพัฒนาอารยธรรมในสมัยแรก ๆ จึงเกิดข้ึนในบริเวณ
ที่ราบลุ่มแม่น้า การที่ภูมิภาคนี้มีพ้ืนที่ติดต่อกับทะเลหลายด้าน ทาให้ผู้คนในแถบน้ี
สามารถติดต่อค้าขายกับดินแดนอ่ืนมาต้ังแต่สมัยโบราณ รวมทั้งมีการถ่ายทอดและ
แลกเปลี่ยนอารยธรรมกบั โลกภายนอก

ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิภาคเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ต้ังอยู่ทางตะวันตก

ของทวีปเอเชยี และมพี นื้ ทต่ี ดิ ตอ่ กับทวีปยุโรป ประกอบด้วยประเทศกาตาร์ คูเวต จอร์แดน

ซาอุดีอาระเบีย ซีเรีย บาห์เรน เยเมน เลบานอน สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ อิรัก อิสราเอล
อิหรา่ น และโอมาน นอกจากนยี้ ังครอบคลมุ ถึงพื้นที่ของไซปรสั และพื้นท่ีส่วนใหญ่ของตุรกี

แต่ท้ังไซปรสั และตุรกตี า่ งจดั ตนเองเปน็ ประเทศยโุ รป เน่ืองจากมีวัฒนธรรม คล้ายคลึงกับ
ชาวยุโรป

พ้ืนท่ีของเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ทางทิศเหนือติดต่อกับทะเลดา ประเทศจอร์เจีย

อาร์มีเนีย อาเซอร์ไบจาน ทาจิกิสถาน เติร์กเมนิสถาน อุซเบกิสถาน และทะเลแคสเปียน
ทิศตะวันออกติดต่อกับประเทศปากีสถานและอัฟกานิสถาน ทิศตะวันออกเฉียงใต้และ
ทศิ ใตต้ ดิ ต่อกับมหาสมุทรอินเดีย ทิศตะวันตกติดต่อกับทะเลแดงและคลองสุเอซของอียิปต์
และทิศตะวันตกเฉียงเหนือติดตอ่ กบั ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน

ดินแดนทางตอนบนและตอนล่างของเอเชยี ตะวนั ตกเฉียงใต้มภี ูมปิ ระเทศแตกตา่ งกัน
กล่าวคอื พื้นที่ทางตอนบนประกอบด้วยเทือกเขาและทรี่ าบสงู สว่ นพนื้ ท่ที างตอนลา่ ง
เปน็ เขตทะเลทรายทแ่ี ห้งแล้งและทรุ กนั ดาร การต้ังถ่นิ ฐานมอี ยูห่ นาแน่นในบริเวณลุม่
แม่น้าท่ีสาคญั คือ ล่มุ แมน่ า้ ไทกรสิ และยเู ฟรทีสซึง่ เป็นบอ่ เกิดของอารยธรรมเมโสโปเต
เมยี และลุ่มแม่น้าจอรแ์ ดน ลมุ่ แมน่ า้ เหลา่ นเี้ ป็นเขตเกษตรกรรมของภูมิภาค สว่ นในเขต
ทะเลทราย โดยเฉพาะในคาบสมทุ รอาหรับมกี ารตงั้ ถ่ินฐานเบาบาง ส่วนใหญ่อยใู่ นเขต
โอเอซิสทมี่ แี หล่งน้าใตด้ ิน นอกจากนย้ี ังมกี ารตงั้ ถ่ินฐานตามเมืองท่าชายฝั่งทะเล เชน่
แถบทะเลเมดิเตอร์เรเนยี น ทะเลแดง ทะเลอาหรบั และอ่าวเปอร์เซีย ประชากรในแถบ

ชายฝั่งทะเล มคี วามสามารถในการเดนิ เรอื และการตดิ ตอ่ ค้าขายกบั ดนิ แดนภายนอก
ทงั้ อยี ิปต์ แอฟริกาตะวนั ออก เอเชยี ใต้ เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ และเอเชียตะวนั ออก

แมน่ า้ ไทกริส มีต้นนา้ จากทรี่ าบสูงทางตะวนั ออกของตุรกี ความยาวประมาณ ๑,๙๐๐ กิโลเมตร
ไหลผ่านชายแดนประเทศซเี รยี เข้าดนิ แดนอารยธรรมเมโสโปเตเมยี เดมิ หรอื อริ ักปัจจบุ ัน

ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิอากาศในเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ส่วนใหญ่

ร้อนจัดและแห้งแล้ง ท้ังยังมีลมมรสุมท่ีพัดเข้ามาทางตอนใต้และทางตะวันออกเฉียงใต้
เป็นประจาทุกปี ลมมรสุมนี้นาความแห้งแล้งและพัดฝุ่นทรายเข้ามาปกคลุมพ้ืนที่ในเขต

อ่าวเปอรเ์ ซยี อิรัก และซาอุดอี าระเบยี ลักษณะภมู อิ ากาศดงั กลา่ วมอี ทิ ธิพลตอ่ กาดารงชีวิต
การทามาหากิน ตลอดจนการแต่งกายของประชาชนท่ีมีชีวิตแบบเร่ร่อนและยากจน
ส่ ว น พ้ื น ที่ ท า ง ต อ น เ ห นื อ ก็ มี ภู มิ อ า ก า ศ แ ห้ ง แ ล้ ง แ ล ะ ห น า ว เ ย็ น ใ น ช่ ว ง ฤ ดู ห น า ว
ประชาชนส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพเลยี้ งสตั ว์

แผนท่ภี ูมภิ าคเอเชียตะวนั ตกเฉยี ง้ใต

ตารางแสดง้ขอมลู พ้นื ฐานของประเทศในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ตกเฉยี ง้ใต



พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื งของภมู ภิ าคเอเชยี

ตะวนั ตกเฉยี งใต้ ดนิ แดนในภูมภิ าคเอเชยี ตะวันตกเฉียงใต้เป็นศูนย์กลางของอารย
ธรรมเมโสโปเตเมยี ในอดีต โดยมีกลุม่ ชาติพนั ธุ์ต่าง ๆ ทั้งชนพน้ื เมอื งเผ่าเซมติ ิก

หลากหลายเผา่ พันธ์แุ ละชนเผ่าอารยนั ท่มี ถี ่นิ กาเนิดในเอเชยี กลาง ตา่ งผลัดเปลยี่ นกนั
เขา้ มาครอบครองดินแดนและไดส้ ร้างสรรคอ์ ารยธรรมท่ีเปน็ รากฐานของอารยธรรม

ตะวันตก ตอ่ มาดินแดนตา่ ง ๆ ในภูมิภาคนไ้ี ด้ตกอยภู่ ายใตก้ ารปกครองของจักรวรรดิ
โรมนั และจักรวรรดอิ อตโตมนั ตามลาดับ เมือ่ จักรวรรดิออตโตมนั ล่มสลายภายหลงั

สงครามโลกครง้ั ท่ี ๑ มหาอานาจตะวนั ตกจึงเขา้ มาปกครองดินแดนเหล่านฐ้ี านะรฐั
ในอารกั ขา และยินยอมมอบเอกราชให้หลังจากสงครามโลกครงั้ ที่ ๒ ยุติลง เมอื่ ไดร้ ับ
เอกราชแล้ว แต่ละประเทศต่างมพี ฒั นาการทางการเมือง เศรษฐกจิ และสงั คมของ
ตนเอง ประเทศในภมู ภิ าคนสี้ ว่ นใหญ่ (ยกเว้นอิสราเอล) มคี วามผูกพันกันในฐานะท่ี
เป็นรัฐอิสลามด้วยกนั

กาตาร์ การ์ตาตั้งอยู่บนคาบสมุทรขนาดเล็กในอ่าวเปอร์เซีย

มีพื้นที่ติดต่อกับซาอุดีอาระเบียทางตอนใต้ของประเทศ
และเปน็ ประเทศทร่ี ่ารวย

ดว้ ยทรัพยากรนา้ มันและ
แกส๊ ธรรมชาติ

ชคี ทามิม บิน ฮาหมัด อัล ธานี
เจ้าผ้คู รองรัฐแห่งรัฐกาตาร์

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของกาตาร์

กาตาร์เป็นรฐั ชายฝง่ั ทะเลในอา่ วเปอร์เซยี ทมี่ กี ารต้งั ถิน่ ฐานมาชา้ นานและ
มีการตดิ ตอ่ กบั แหล่งอารยธรรมในเขตลมุ่ แมน่ า้ ไทกรสิ และยเู ฟรทสี ดินแดนนี้รับ
ศาสนาอสิ ลามเข้ามาในพุทธศตวรรษที่ ๑๒ และเป็นศูนย์กลางทางการคา้ ของภูมภิ าค
โดยมีพอ่ ค้าชาตติ ่าง ๆ ท้ังจากดินแดนอาหรบั แอฟรกิ า อนิ เดยี และคาบสมทุ รมลายู
เขา้ มาตดิ ต่อคา้ ขายจานวนมาก ในยคุ อาณานิคม องั กฤษขยายอิทธพิ ลเข้ามาในอา่ ว
เปอร์เซีย ทาให้กาตาร์ตกเป็นรฐั ในอารักขาขององั กฤษจนถงึ พ.ศ. ๒๔๕๙ ซงึ่ เป็น
ช่วงสงครามโลกคร้งั ท่ี ๑

หลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี ๒ กาตาร์รว่ มกบั รฐั อนื่ ๆ ในอ่าวเปอรเ์ ซียเรยี กร้อง

ให้องั กฤษยุติการแทรกแซงทางการเมอื ง และได้เข้ารว่ มในกลุ่มสหพันธรัฐพร้อมกบั
รัฐเล็ก ๆ ในอ่าวเปอร์เซยี อีกหลายรฐั โดยมีบาหเ์ รนเปน็ แกนนา หลงั จากน้นั ไมน่ าน
กาตาร์ก็แยกตัวออกมาเป็นประเทศอสิ ระใน พ.ศ. ๒๕๑๔ ปจั จุบนั กาตาร์มีการ
ปกครองภายใตร้ ัฐธรรมนญู โดยเจา้ ผู้ครองรฐั หรือเอมีร์ (Emir) เปน็ ประมุขของรัฐ
และมอี านาจสงู สุด เน่อื งจากเป็นผแู้ ต่งตง้ั คณะรฐั บาลท่ีบรหิ ารประเทศ

กาตาร์เปน็ สังคมอสิ ลามทก่ี ้าวหน้าและให้สิทธิในการเลือกต้ังแกส่ ตรี
นอกจากน้ี กาตารย์ งั เปน็ ประเทศท่ีร่ารวยมากประเทศหนง่ึ รายได้หลกั มาจากการขาย
นา้ มนั และแกส๊ ธรรมชาติ ประชากรส่วนใหญเ่ ป็นชาวอาหรบั และชนชาตอิ ื่น ๆ เชน่
อินเดีย ปากสี ถาน และอหิ รา่ น มรี ายไดจ้ ากการคา้ และการทาประมง

คเู วต คูเวต เป็นรัฐเล็ก ๆ ในคาบสมุทรอาหรับ มีพื้นท่ีติด

กบั ซาอุดอี าระเบีย อริ กั และตอนเหนอื สดุ ของอา่ วเปอร์เซีย

เปน็ ประเทศทม่ี ่งั คง่ั และอุดมดว้ ยทรพั ยากรนา้ มัน

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื งของคเู วต
คเู วตเป็นเมอื งท่าในอ่าวเปอรเ์ ซยี ของชาวอาหรบั ทม่ี ถี น่ิ ฐานเดมิ อยูใ่ น

คาบสมุทรอาหรบั และเคยเป็นศูนยก์ ลางติดตอ่ ระหวา่ งอนิ เดยี กับเมโสโปเตเมียมาตง้ั แต่
อดีต ดินแดนแห่งน้เี คยอยู่ใต้การปกครองของอาณาจกั รทข่ี ยายอทิ ธิพลเขา้ มาปกครอง
ดนิ แดนเปอรเ์ ซยี และในพทุ ธศตวรรษที่ ๒๔ คูเวตได้ตกอยูภ่ ายใตอ้ ิทธพิ ลของ
จักรวรรดิออตโตมัน หลังสงครามโลกครงั้ ท่ี ๑ คเู วตมีฐานะเป็นรัฐในอารักขาของ
องั กฤษจนถงึ พ.ศ. ๒๕๐๕ อังกฤษจึงให้เอกราชแก่คเู วต โดยมีเจ้าผ้คู รองรัฐหรอื เอ
มรี ท์ ่ีสืบทอด
ตาแหน่งภายในราชวงศเ์ ป็นประมุขแห่งรฐั หลงั จากนนั้ คเู วตซึง่ รา่ รวยดว้ ยทรัพยากร
นา้ มนั ก็เติบโตอยา่ งรวดเรว็ และมกี ารพัฒนาอย่างกวา้ งขวาง แต่การมพี รมแดนตดิ ตอ่

กับอริ กั ทาให้เกดิ ความขดั แย้งระหว่างกนั

ใน พ.ศ. ๒๕๓๓ กองทัพอริ ักบุกเข้ายึดคูเวตนาน ๗ เดือน โดยกลา่ วหาวา่
คูเวต แอบขุดเจาะน้ามันจากแหล่งน้ามันที่เป็นเจ้าของร่วมกัน ระหว่างน้ัน
สหรัฐอเมริกาได้พยายามเจรจาไกล่เกล่ียให้อิรักถอนทหารออกจากคูเวต แต่อิรักไม่
ยินยอม เป็นเหตุให้เกิดสงครามอ่าวเปอร์เซียใน พ.ศ. ๒๕๓๔ โดยกองกาลังของ
ประเทศพนั ธมิตรท่นี าโดยสหรัฐอเมริกาได้ทาสงครามเพ่อื ช่วยเหลือคเู วต สงครามคร้ัง
น้ีอิรักเปน็ ฝ่ายพ่ายแพ้

การสู้รบในสงครามอา่ วเปอร์เซยี พ.ศ. ๒๕๓๔

หลงั สงคราม คเู วตประสบปัญหาเศรษฐกิจ เนอื่ งจากบ่อนา้ มันถูกทาลายไป

มาก นอกจากนี้ คเู วตตอ้ งใช้เงินจานวนมหาศาลในการฟ้นื ฟบู ูรณะประเทศท่ีได้รบั
ความเสยี หายจากสงครามและการยดึ ครองของอิรัก อกี ท้งั ยงั ตอ้ งจา่ ยเงินสนบั สนุน
ปฏิบัติการของกองทัพพนั ธมติ รชาตติ า่ ง ๆ ที่เขา้ มาทาสงครามชว่ ยเหลอื คูเวต แต่
ปจั จบุ นั คูเวตมีเศรษฐกจิ ที่ม่ันคง รายได้ประมาณรอ้ ยละ ๙๐ มาจากน้ามันและ
ผลติ ภัณฑป์ โิ ตรเคมี

คูเวตมปี ระชากรประมาณ ๓ ลา้ นคนเศษ ในจานวนนี้มผี ู้ได้รับสัญชาตเิ ปน็
พลเมืองคเู วตไมถ่ งึ ครึ่งหน่ึง ทเ่ี หลอื เปน็ ชนชาติต่าง ๆ ทั้งอาหรบั อยี ปิ ต์ และเอเชยี
(โดยเฉพาะชาวอินเดยี ) ซงึ่ ได้รบั อนญุ าตให้เขา้ มาตงั้ ถนิ่ ฐานและทางานโดยไมไ่ ดร้ ับ
สัญชาติ ประชาชนส่วนใหญ่มีรายได้จากการทางานในภาคอตุ สาหกรรม เช่น การต่อ
เรือ การกอ่ สร้าง และอุตสาหกรรมซเี มนต์ รวมทั้งการทางานในภาคการเงิน การ
ธนาคาร และการประมง

จอ้รแดน จอร์แดนต้ังอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของ

คาบสมุทรอาหรับ มีพรมแดนติดต่อกับซีเรีย อิรัก
ซาอุดีอาระเบีย และอิสราเอล ท่ีต้ังของจอร์แดนอยู่ใน
พื้นท่ีซ่ึงมีความขัดแย้งสูงระหว่างชาวอาหรับและชาวยิว
ท า ใ ห้ ต้ อ ง ป ร ะ ส บ ปั ญ ห า ก า ร เ ผ ชิ ญ ห น้ า แ ล ะ ก า ร ท า
สงครามกับประเทศเพ่ือนบ้านที่ส่งผลกระทบต่อการ
พฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศ

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของจอรแ์ ดน
ทต่ี ง้ั ของจอรแ์ ดนเคยเป็นศูนยก์ ลางความเจรญิ ของชนชาตติ า่ ง ๆ ในสมยั

อารยธรรมเมโสโปเตเมยี และเคยอยภู่ ายใต้การปกครองของจักรวรรดิมาซโิ ดเนยี โรมนั
ไบแซนไทน์ และออตโตมนั รวมท้ังเคยอยใู่ ตก้ ารปกครองขององั กฤษ ใน พ.ศ.
๒๔๘๙ จอรแ์ ดนไดร้ ับเอกราชจากองั กฤษ และปกครองโดยพระมหากษตั ริยภ์ ายใต้
รัฐธรรมนญู หลงั จากไดร้ ับเอกราชแล้ว จอร์แดนต้องเผชญิ กับปญั หาการเมืองใน
ภูมิภาคมาตลอด เนอื่ งจากได้เขา้ รว่ มกับประเทศอาหรับอ่นื ๆ ทาสงครามต่อต้าน
อสิ ราเอลในสงครามยิว-อาหรบั ที่เกิดขน้ึ หลายครง้ั สง่ ผลใหจ้ อรแ์ ดนต้องสญู เสียดินแดน
ทางฝง่ั ตะวนั ตกของแมน่ า้ จอรแ์ ดน หรือเขตเวสต์แบงก์ (West Bank) ให้แกอ่ สิ ราเอล
ในสงคราม ๖ วนั พ.ศ. ๒๕๑๐ นอกจากนี้ จอรแ์ ดนยงั ตอ้ งรบั ภาระดูแลผูล้ ี้ภัยชาว
ปาเลสไตน์ท่อี พยพออกมาจาก

ดนิ แดนปาเลสไตนด์ ้วย ต่อมาใน พ.ศ. ๒๕๓๗ รัฐบาลจอรแ์ ดนได้ทาสนธสิ ญั ญา
สนั ติภาพกบั อสิ ราเอล ซ่ึงส่งผลใหจ้ อรแ์ ดนยตุ ิการเผชญิ หนา้ กับอิสราเอล และมโี อกาส
ฟ้นื ฟเู ศรษฐกจิ และสงั คมของประเทศทข่ี าดการพฒั นา

จอรแ์ ดนไมม่ ที รพั ยากรน้ามนั เหมอื นกับประเทศอ่นื ๆ ในภูมิภาคประกอบ

กบั มีทรัพยากรธรรมชาติจากัด ภมู อิ ากาศท่ีแหง้ แล้ง และมพี น้ื ทเี่ พาะปลกู เฉพาะเขต
ทรี่ าบลมุ่ แม่นา้ จอร์แดน รัฐบาลจอร์แดนจึงต้องขอรับความช่วยเหลอื จากภายนอก
โดยเฉพาะจากกล่มุ ประเทศอาหรบั ใน พ.ศ. ๒๕๔๒ กษตั รยิ ์อบั ดุลลอฮท์ ่ี ๒ ไดท้ รง
ดาเนินนโยบายปฏิรูปทางเศรษฐกิจ เช่น การดาเนินนโยบายการค้าเสรี เพือ่ ดงึ ดดู นัก
ลงทุนจากต่างประเทศ นอกจากนี้ จอรแ์ ดนเป็นประเทศทีใ่ หโ้ อกาสทางการเมืองแก่
สตรี จะเห็นไดว้ ่า รฐั ธรรมนูญของจอรแ์ ดนกาหนดให้สงวนทีน่ ่งั สภาปกครองทอ้ งถ่นิ
ร้อยละ ๒๐ ไวใ้ หแ้ กส่ ตรี

แผนท่แี ม่นา้ จอรแ์ ดนและเขตเวสตแ์ บงค์

ซาอดุ ีอาระเบยี ซาอดุ อี าระเบยี ซาอุดอี าระเบยี เป็นทีต่ ้ังของ

ศนู ยก์ ลางทางศาสนาอิสลามทส่ี าคญั คือนครมกั กะฮ์
(Mecca) และเมดีนา (Medina) มีพืน้ ทีก่ วา้ งใหญ่

ท่สี ุดในเอเชยี ตะวันตกเฉยี งใตโ้ ดยครอบคลมุ พืน้ ทสี่ ่วน
ใหญ่ในคาบสมุทรอาหรับพื้นท่ีของซาอดุ อี าระเบียเป็น

เขตทะเลทรายทีแ่ หง้ แลง้ และร้อนจัดแตซ่ าอดุ อี าระเบีย
ก็รา่ รวยดว้ ยทรัพยากรน้ามันและเปน็ ประเทศสง่ ออก

นา้ มันรายใหญข่ องโลกทาใหม้ ีอทิ ธพิ ลทางการเมอื ง
ในภมู ภิ าค

พัฒนาการทางประวตั ิศาสตร์ สงั คม เศรษฐกจิ และการเมืองของซาอดุ อี าระเบยี

ดินแดนซาอุดีอาระเบียในอดีตเป็นถิ่นพานักของชาวอาหรับเร่ร่อนในเขต
ทะเลทรายของคาบสมุทรอาหรับท่ีมีอากาศร้อนและแห้งแล้ง ในปลายพุทธศตวรรษที่
๒๔ ผู้นาชาวอาหรบั ไดส้ ถาปนาราชวงศเ์ พอื่ ปกครองดินแดนในคาบสมุทรอาหรับ แต่
ไมส่ ามารถปกครองไดต้ ่อเน่อื ง ในชว่ งกอ่ น
สงครามโลกครั้งท่ี ๒ กษตั ริย์ของ
ซาอุดอี าระเบยี สามารถสถาปนา
อานาจปกครองประเทศทีส่ ืบทอด
มาถึงปจั จุบนั โดยทรงดารงตาแหน่ง
ประมุขแห่งรัฐและนายกรัฐมนตรี

นครมักกะฮ์ ศนู ย์กลางทางศาสนาอสิ ลามที่สาคัญ

เศรษฐกจิ ของซาอดุ ีอาระเบียรา่ รวยมัง่ คัง่ จากทรพั ยากรน้ามนั และมี

น้ามนั ดบิ สารองอยู่ประมาณร้อยละ ๒๐ ของปริมาณน้ามนั ดบิ สารองทั่วโลก สง่ ผลให้
ซาอุดีอาระเบียมบี ทบาทสาคญั ในกลมุ่ ประเทศผู้สง่ นา้ มันเปน็ สินคา้ ออกหรือโอเปก
(Organization of Petroleum Exporting Countries–OPEC) และมี
อทิ ธิพลต่อเศรษฐกิจของประเทศต่าง ๆ ทล่ี ว้ นตอ้ งพงึ่ พาพลังงานจากน้ามันดิบ
รายได้หลกั ของซาอดุ อี าระเบียประมาณรอ้ ยละ ๙๐ มาจากการส่งออกน้ามนั ซง่ึ ทาให้
เศรษฐกจิ ของประเทศเติบโตอย่างรวดเรว็ และมกี ารพฒั นาประเทศอยา่ งกวา้ งขวาง เช่น
การสร้างเมอื งใหมข่ นาดใหญ่เพือ่ เปน็ ศนู ย์กลางทางเศรษฐกจิ ของภมู ภิ าค การพฒั นา
ดา้ นสาธารณูปโภคและการคมนาคมขนส่ง

ด้านสังคม ซาอุดีอาระเบียเป็นสังคมอิสลามที่ใช้กฎหมายอิสลามเป็น
รัฐธรรมนูญของประเทศ โดยให้สิทธิเลือกตั้งเฉพาะพลเมืองชายที่มีอายุต้ังแต่ ๒๑ ปี
ขึ้นไป สตรีมโี อกาสได้รบั การศึกษาสูงถึงระดบั อุดมศึกษา แต่ไมม่ ีบทบาททางการเมอื ง

ซเี รีย ซีเรยี เปน็ ประเทศของชาวอาหรับ ตั้งอยทู่ างดา้ นตะวันตก

ของภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ตกเฉียงใต้ และมีความเขม้ แขง็ ทาง
การทหาร แต่ก็มีกรณีขัดแย้งกับประเทศเพือ่ นบา้ นอยเู่ นอื ง ๆ

โดยเฉพาะการทาสงครามกับอสิ ราเอลในสงครามยวิ -อาหรับ
ซง่ึ สง่ ผลกระทบตอ่ การพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมของ

ประเทศ

พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ สังคม เศรษฐกิจ และการเมอื งของซีเรยี
ซีเรียเป็นดินแดนท่ีหลายชนชาติเคยเข้ามามีอานาจปกครอง มีอาณาเขต

ครอบคลุมล่มุ แม่นา้ ไทกรสิ ต่อเนื่องมาถึงชายฝัง่ ทะเลเมดเิ ตอร์เรเนียน เน่ืองจากท่ีตั้งของซีเรีย
มที ้งั พ้นื ทเี่ พาะปลูกในเขตที่ราบลุ่มแม่น้าและชายฝั่งทะเล ทาให้สามารถติดต่อค้าขายกับโลก
ภายนอกได้อย่างกว้างขวาง หลังสงครามโลกคร้ังท่ี ๑ ซีเรียอยู่ภายใต้อารักขาของฝรั่งเศส
ซึ่งยินยอมให้เอกราชแก่ซีเรียใน พ.ศ. ๒๔๘๗ และถอนทหารออกไปท้ังหมดในอีก ๒ ปี
ตอ่ มา

หลังจากได้รับเอกราช ซีเรียมีการปกครองในระบอบสาธารณรัฐ มี

ประธานาธิบดีเป็นประมุข แต่รัฐบาลก็ประสบปัญหาการขาดเสถียรภาพทางการเมือง
เน่ืองจากมีการรัฐประหารอยู่เนือง ๆ ต้ังแต่ พ.ศ. ๒๕๑๓ เป็นต้นมา ประเทศซีเรียอยู่
ภายใตอ้ ทิ ธพิ ลการปกครองของพรรคบาธ (Baath) ซ่งึ ไดร้ บั การสนับสนุนจากกองทัพและ
มีนโยบายแข็งกร้าว ในด้านความสัมพันธ์กับต่างประเทศ ซีเรียได้ร่วมกับประเทศอาหรับ

อื่น ๆ ทาสงครามยวิ -อาหรับเพือ่ ขบั ไลอ่ ิสราเอล เป็นผลให้ทรี่ าบสงู โกลันของซีเรียถูก
อิสราเอลยึดครองไปในสงคราม ๖ วัน นอกจากนี้ ซเี รยี ยงั ถูกประเทศตา่ ง ๆ ต่อตา้ น
เน่อื งจากไดส้ ่งกองทัพเขา้ ไปยึดครองเลบานอนนานถงึ ๓๐ปี (พ.ศ. ๒๕๑๘-
๒๕๔๘) โดยอา้ งว่าเพื่อระงับสงครามกลางเมอื งในเลบานอน

ซเี รียมีรายได้หลักจากเกษตรกรรม การส่งออกนา้ มนั ดบิ และแก๊ส
ธรรมชาติ และอตุ สาหกรรมการท่องเทยี่ ว รัฐบาลซเี รยี พยายามสง่ เสรมิ ใหม้ ีการลงทุน
จากตา่ งประเทศ เพอื่ พัฒนาเศรษฐกจิ และแกป้ ัญหาการว่างงาน แตก่ ารลงทุนจาก
ต่างประเทศยังไม่ขยายตัว ประชากรซเี รยี สว่ นใหญเ่ ปน็ ชาวอาหรับซง่ึ ประกอบอาชีพ

เกษตรกรรม และไดร้ ับโอกาสทางการศกึ ษา ส่วนสตรีกไ็ ด้รับสทิ ธใิ หอ้ อกเสยี งเลอื กต้ัง
ได้

แผนท่แี สดงท่ตี ้งั ของท่รี าบสงู โกลนั

บาห์เรน บาห์เรนเปน็ หม่เู กาะขนาดเล็ก ตั้งอยู่ในอ่าว

เปอร์เซียทางตะวันออกของซาอุดีอาระเบีย เป็นประเทศที่
ร่ารวยจากอุตสาหกรรมกล่ันน้ามันและธุรกิจต่าง ๆ
จัดเป็นประเทศทมี่ กี ารพัฒนาทางเศรษฐกิจสงู

พัฒนาการทางประวตั ศิ าสตร์ สังคม เศรษฐกจิ และการเมอื งของบาหเ์ รน
ท่ตี ั้งของบาห์เรนอยู่ในอา่ วเปอรเ์ ซียซงึ่ เหมาะแก่การตดิ ตอ่ คา้ ขายกบั ดินแดน

ต่าง ๆ จึงเปน็ ท่ีตง้ั ถนิ่ ฐานของชาวอาหรับสมัยโบราณนานหลายพนั ปีมาแล้ว ตอ่ มา
ดนิ แดนน้ีได้ตกอยภู่ ายใต้การปกครองของจกั รวรรดิเปอรเ์ ซยี จักรวรรดิอสิ ลาม และ
โปรตเุ กสตามลาดับ ในพุทธศตวรรษท่ี ๒๔ เจา้ ผู้ครองรัฐตระกูลอลั เคาะลีฟะฮ์ (Al
Khalifah) จากคูเวตได้เข้ามายึดครองดินแดนบาหเ์ รนและทาสญั ญายินยอมอย่ใู ต้
อารักขาขององั กฤษ กระทั่งได้รบั เอกราชใน พ.ศ. ๒๕๑๔ หลงั จากนั้นบาห์เรนไดอ้ ยู่
ใต้การปกครองของเจ้าผูค้ รองรฐั หรือเอมีร์

เศรษฐกิจของบาห์เรนรุ่งเรอื งจากการค้า การกลนั่ นา้ มัน อุตสาหกรรมปิ

โตรเคมแี ละอะลูมิเนียม และการเป็นศนู ยก์ ลางทางการเงนิ ในภมู ภิ าค โดยรัฐบาลไดเ้ ปิด
ระบบการธนาคารอสิ ลามระหว่างประเทศขึ้นเปน็ ครง้ั แรก เพอื่ ใหบ้ รกิ ารทางการเงินใน
ต่างประเทศดว้ ย

เยเมน เยเมนตั้งอยู่ทางตอนใต้ของคาบสมุทรอาหรับ

มีลักษณะท่ีต้ังท่ีควบคุมเส้นทางเดินเรือระหว่าง

ทะเลแดงกับอ่าวเอเดนในทะเลอาหรับ ทาให้ประเทศ
มหาอานาจพยายามขยายอทิ ธิพลเข้ามาในเยเมนตั้งแต่

สมัยสงครามเย็น ส่งผลให้เยเมนขาดเสถียรภาพทาง
การเมอื งและไมม่ โี อกาสพฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศ

พัฒนาการทางประวัตศิ าสตร์ สงั คม เศรษฐกิจ และการเมอื งของเยเมน

สภาพภมู ิศาสตรข์ องเยเมนมีอาณาเขตตดิ ตอ่ กับทะเลแดงทางตะวนั ตกและ

ทะเลอาหรบั ทางใต้ ทาให้ดนิ แดนแห่งนี้เคยเป็นทตี่ ง้ั ของอาณาจกั รที่รงุ่ เรอื งใน
สมัยกอ่ นพทุ ธกาล และมีการตดิ ต่อคา้ ขายกับดนิ แดนตา่ ง ๆ เช่น แอฟริกาตะวันออก
อียิปต์ และเมโสโปเตเมยี เม่อื มกี ารขุดคลองสุเอซท่เี ช่ือมระหวา่ งทะเลเมดิเตอรเ์ รเนียและ
ทะเลแดงท่ตี ัง้ ของเยเมนก็มีความสาคญั เพ่ิมมากขน้ึ เพราะสามารถควบคมุ เสน้ ทาง
เดนิ เรือผ่านคลองสเุ อซ อังกฤษจึงได้ขยายอทิ ธิพลเขา้ มาทอี่ า่ วเอเดน สง่ ผลให้มกี ารแบ่ง
เยเมนออกเป็น ๒ สว่ น คอื เยเมนเหนอื ท่ยี ังคงอยภู่ ายใต้การปกครองของจกั รวรรดิ
ออตโตมนั และเยเมนใต้ ที่อยภู่ ายใต้ความคมุ้ ครองขององั กฤษ

ใน พ.ศ. ๒๔๖๑ เยเมนเหนือได้รับเอกราชจากออตโตมนั ส่วนเยเมนใต้ได้รับ
เอกราชจากอังกฤษใน พ.ศ. ๒๕๑๐ โดยเยเมนใตย้ ดึ ระบอบการปกครองแบบสังคมนิยม
ตามแนวทางของลทั ธิมารก์ ซ์ ทาให้มีผ้อู พยพล้ีภัยออกจากเยเมนใต้
ไปยังเยเมนเหนอื จานวนมาก ตอ่ มาใน พ.ศ. ๒๕๓๓ เยเมนเหนอื
และเยเมนใต้ได้ตกลงรวมประเทศและมีการปกครองระบอบ
สาธารณรัฐ อยา่ งไรก็ตาม อกี ๔ ปตี อ่ มาไดเ้ กิดสงคราม
กลางเมืองข้ึนทางตอนใตข้ องประเทศ ส่งผลใหส้ หรฐั อเมรกิ า
และซาอดุ อี าระเบยี เขา้ แทรกแซงเหตุการณค์ ร้งั น้ี ปัจจบุ ัน
แมเ้ ยเมนจะมรี ัฐบาลทีม่ าจากการเลอื กต้งั และไดร้ ับการยอมรบั
จากคนส่วนใหญ่ แตก่ ็ตอ้ งปราบปรามกลมุ่ กบฏท่ีมกั ก่อความ
ว่นุ วายอย่เู นือง ๆ และส่งผลกระทบตอ่ การฟืน้ ฟูเศรษฐกิจ

ภาพวาดคลองสุเอชใน พ.ศ. ๒๔๒๔