นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน Geo Knowledge
ขนั้ ที่ 4 ขยายความเขา ใจ ทา� เลทตี่ งั้ ทางเศรษฐกจิ ของทวปี อเมรกิ าใต้
ทวีปอเมริกาใต้มีพ้ืนท่ีส่วนใหญ่อยู่ทางซีกโลกใต้ มีลักษณะภูมิประเทศและภูมิอากาศหลากหลาย
1. ครูใหนักเรียนรวมกันอภิปรายและเช่ือมโยง มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ โดยเฉพาะแร่ที่มีความส�าคัญทางเศรษฐกิจ เช่น เหล็ก ถ่านหิน
ความรูเก่ียวกับลักษณะเศรษฐกิจของทวีป ประชากรตัง้ ถิ่นฐานบรเิ วณใกล้แมน่ �้าและชายฝัง่ ทะเล ส่งผลใหห้ ลายเมืองมปี ระชากรอาศยั อยหู่ นาแนน่
อเมรกิ าใต จากนนั้ รว มกนั วเิ คราะหแ ละอภปิ ราย เปน็ ศนู ยก์ ลางทางเศรษฐกจิ สังคม วัฒนธรรม และการคมนาคมของประเทศหรอื ของทวปี
ถึงความสัมพันธของลักษณะทางกายภาพกับ
ลกั ษณะเศรษฐกิจ เมอื งสา� คญั ในทวีปอเมรกิ าใต้
ท�าเลที่ต้ังท่ีได้เปรียบและมีศักยภาพด้านเศรษฐกิจได้กลายเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและสังคม
2. ครูและนักเรียนอภิปรายเก่ียวกับทําเลท่ีตั้ง ของทวปี อเมรกิ าใต้ โดยเฉพาะบรเิ วณชายฝ่ังตะวนั ออกและชายฝัง่ ตะวนั ตกของทวีป เมอื งสา� คัญ เชน่
ทางเศรษฐกิจของทวปี อเมริกาใต ยกตวั อยา ง เซาเปาล ู รีอูดีจาเนรู บราซิเลยี บวั โนสไอเรส ซันติอาโก ลมิ า โบโกตา
เมืองที่มีความสําคัญทางเศรษฐกิจ วิเคราะห
ปจจัยสําคัญที่ทําใหเมืองเหลานี้มีความเจริญ ๑ ๒๓
ทางเศรษฐกิจ เชน ทําเลท่ีตั้ง ลักษณะทาง
กายภาพ การพัฒนาทางดานการคมนาคม
และเทคโนโลยี จากหนังสือเรียน ภูมิศาสตร
ม.3 และใชแ ผนทร่ี ฐั กจิ ทวปี อเมรกิ าใตป ระกอบ
การอภิปราย โดยครูเปดโอกาสใหนักเรียน
ไดแสดงความคิดเห็นอยา งหลากหลาย
โบโกตา : โคลอมเบีย ลมิ า : เปรู ซนั ตอิ าโก : ชิลี
พนื้ ท ่ี : ๑,๕๘๗ ตร.กม. พ้ืนที ่ : ๒,๖๗๒ ตร.กม. พ้ืนที ่ : ๖๔๑ ตร.กม.
ประชากร : ๗.๔ ล้านคน ประชากร : ๑๐.๖ ลา้ นคน ประชากร : ๖.๗ ล้านคน
เมืองหลวงของโคลอมเบีย ตั้งอยู่ เมืองหลวงของเปรู ตั้งอยู่ทาง เมอื งหลวงของชลิ ี ตั้งอยู่ในหบุ เขา
บนที่ราบสูงทางตะวันออกของ ตอนกลางของประเทศ บนฝั่ง ทางตอนกลางของประเทศ บน
เทือกเขาแอนดีส ในระดับความ แม่น�้ารีมัก ห่างจากเมืองกายาโอ ท่ีราบฝั่งแม่น้�ามาโปโซ ซ่ึงอยู่สูง
สูง ๒,๖๑๐ เมตร เป็นเมืองที่มี ซึ่งเป็นเมืองท่าชายฝั่งไปทางทิศ จากระดับทะเลปานกลาง ๕๒๐
การวางผังเมืองอย่างเป็นระเบียบ ตะวนั ออก ๑๓ กโิ ลเมตร สงู จาก เมตร สามารถมองเห็นเทือกเขา
เป็นศูนย์กลางการค้าและการเงิน ระดบั ทะเลปานกลาง ๑๕๖ เมตร เปน็ แอนดสี อยทู่ างตะวนั ออกของเมอื ง
ของประเทศ มีผลิตภัณฑ์ยาสูบ ศนู ยก์ ลางเศรษฐกจิ และวฒั นธรรม เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและ
และเคมภี ณั ฑ ์ รวมทงั้ เปน็ ทต่ี ง้ั ของ ของประเทศ มอี ตุ สาหกรรมทส่ี า� คญั วฒั นธรรมของประเทศ รวมทงั้ เปน็
มหาวทิ ยาลยั และวทิ ยาลยั หลายแหง่ เช่น ส่ิงทอ เคร่ืองหนัง อาหาร เมืองอุตสาหกรรมที่ส�าคัญ เช่น
มีมหาวิหารและหอดูดาว แปรรูป เสื้อผา้ สงิ่ ทอ รองเท้า ผลติ ภณั ฑ์อาหาร
๑๓๒
เกร็ดแนะครู กิจกรรม เสริมสรางคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค
ครูอาจชวยใหนักเรียนเขาใจเก่ียวกับทําเลท่ีต้ังทางเศรษฐกิจไดดีมากขึ้น ครูต้ังสถานการณสมมติวา หากนักเรียนเปนนักธุรกิจและ
โดยการเปด คลปิ วดิ โี อใหน กั เรยี นดเู มอื งสาํ คญั ทางเศรษฐกจิ ของประเทศในทวปี ตองการไปลงทุนในทวีปอเมริกาใต จะเลือกประกอบธุรกิจอะไร
อเมรกิ าใต หรอื ภาพความเจรญิ เตบิ โตของเมอื ง แลว ใหน กั เรยี นชว ยกนั วเิ คราะห ในประเทศใด เพราะเหตใุ ด โดยคํานึงถงึ ประเด็นตา งๆ เชน
ถงึ ปจจัยทมี่ ีอิทธิพลตอ ทาํ เลทีต่ ง้ั ทางเศรษฐกจิ และผลจากการเปน เมอื งสาํ คัญ
ทางเศรษฐกจิ ตอการดํารงชวี ิตของประชากร • ลกั ษณะตลาด
• พฤตกิ รรมผบู ริโภค
• ทรัพยากรในการผลิต
• โอกาสทางการคาการลงทุน
จากนัน้ อภปิ รายและแสดงความคิดเหน็ รว มกันในช้นั เรยี น
T142
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๔ ๕ ขน้ั สอน
เซาเปาลู : บราซิล รอี ูดจี าเนรู : บราซลิ ขั้นท่ี 4 ขยายความเขาใจ
พนื้ ที่ : ๑,๙๖๘ ตร.กม. พ้ืนที่ : ๑,๕๘๐ ตร.กม.
ประชากร: ๒๑.๘ ลา นคน ประชากร: ๑๓.๔ ลา นคน 3. ครูใหนักเรียนแบงกลุม หรือใชกลุมเดิม
ทําชิ้นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) เพ่ือจัดทํา
เมืองหลวงของรัฐเซาเปาลู เปนเมืองใหญท่ีสุดของทวีป เมืองหลวงของรัฐรีอูดีจาเนรู เปนเมืองทาสําคัญและ กิจกรรม จัดโปรแกรมทัวรทองเท่ียวประเทศ
ในทวปี อเมริกาใต 2-3 ประเทศ แลว นาํ เสนอ
ในชนั้ เรยี นในรูปแบบตา งๆ เชน คลปิ วิดโี อ
และในซีกโลกใต ตั้งอยบู นฝง แมน ้ําเตยี เต เปนศูนยกลาง เปนศูนยกลางการคมนาคมขนสงและอุตสาหกรรม
อตุ สาหกรรม การคมนาคมและการขนสง และการพิมพ ตาง ๆ เคยเปนเจาภาพจัดการแขงขันกีฬาโอลิมปก
ของบราซิล มีอุตสาหกรรมมากมาย ไดแก เหล็กกลา ฤดรู อ นคร้ังท่ี ๓๑ เมือ่ พ.ศ. ๒๕๕๙ นับเปนคร้งั แรก
เครอ่ื งมอื กล รถยนต กลนั่ นา้ํ มนั และสนิ คา อปุ โภคบรโิ ภค ทท่ศัีจันดยีขภึ้นาใพนงทดวงีปาอมเแมลระิกมาีเใทตศ กเาปลนกาเมรนือวีงลัท1ทอ่ีมงชีเทื่อี่ยเสวยี ทงี่มี
มากมาย รวมท้ังเปน ศนู ยกลางวัฒนธรรม
แผนท่ีเมืองสาํ คัญทางเศรษฐกิจของทวปี อเมริกาใต ๖
500 มาตร0าสวน 1 : 60,000,0010,000กม.
80 Wํ 70 ํW 60 Wํ N
50 ํW 40 ํW
10 ํN 10 ํN
โคลอมเบโบียโกตา 0 ํ บัวโนสไอเรส : อารเ จนตินา
0ํ
เปรู พน้ื ท่ี : ๒,๒๖๖ ตร.กม.
ประชากร : ๑๕.๑ ลา นคน
10 Sํ บ ร า ซิ ล 10 Sํ เมอื งหลวงและเมอื งทา ที่ใหญท สี่ ดุ
ลมิ า ของอารเ จนตนิ า ตง้ั อยบู รเิ วณปาก
20 ํS ชิลี เซาเปาลู รอี ดู จี าเนรู 20 ํS แมน้ํารีโอเดลาปลาตา ทางตอน
30 Sํ บวั โนสไอเรส 30 Sํ กลางคอนไปทางตะวันออกของ
ซันติอาโก ประเทศ เปนศูนยกลางการคา
อารเ จนตนิ า และอตุ สาหกรรม เชน แปง เบยี ร
เครอื่ งแกว เคร่อื งหนงั มชี อื่ เสียง
ดานสถาปตยกรรมและกิจกรรม
40 ํS 40 Sํ ทางวัฒนธรรม รวมทั้งเปนท่ีตั้ง
คำอธิบายสัญลักษณ ของมหาวิทยาลัยหลายแหง
เมืองหลวง
เมืองสำคญั
50 Sํ เขตประเท5ศ0 ํS
เขตรฐั
90 ํW 80 ํW 70 ํW 60 ํW 50 ํW 40 ํW 30 Wํ
หมายเหตุ : ขอ มูลประชากร พ.ศ. ๒๕๖๑ จาก www.worldpopulationreview.com (2018)
๑๓๓
กิจกรรม ทาทาย นักเรียนควรรู
นักเรียนสืบคนขอมูลเก่ียวกับเมืองสําคัญที่เปนศูนยกลาง 1 เทศกาลการนีวัล เปนอีกหนึ่งเทศกาลที่ถูกจัดขึ้นในหลากหลายประเทศ
กิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมของทวีปอเมริกาใตเพิ่มเติม ที่มีการนับถือคริสตศาสนานิกายโรมันคาทอลิก เชน สเปน โปรตุเกส อิตาลี
จากหนังสือเรียน จากนั้นวิเคราะหแนวโนมการเปล่ียนแปลง และเกอื บทุกประเทศในภูมิภาคลาตนิ อเมรกิ า แตหากกลา วถงึ เทศกาลการน ีวัล
ในอนาคตของเมืองสําคัญดังกลาววาจะมีการเปลี่ยนแปลงไป ทค่ี นทว่ั ไปนกึ ถงึ และมชี อ่ื เสยี งทว่ั โลกกค็ อื เทศกาลการน วี ลั แหง นครรอี เู ดจาเนรู
อยางไร ท้ังในดานเศรษฐกิจและสังคม สรุปสาระสําคัญลงสมุด ประเทศบราซิล ปจจัยที่ทําใหเทศกาลการนีวัลจากเมืองนี้โดงดังและดึงดูด
บันทกึ สงครผู สู อน นกั ทอ งเทย่ี วนบั ลา นคนจากทวั่ โลกมาเยอื นในแตล ะป มที มี่ าจากยคุ ลา อาณานคิ ม
ของยุโรปในดินแดนอเมริกาใต โดยชาวโปรตุเกสไดนําวัฒนธรรมการนีวัลของ
ยุโรปมาเผยแพรยังบราซิลซ่ึงเปนอาณานิคมของโปรตุเกสในสมัยน้ัน ตอมา
เมื่อมีการคาทาส นําทาสจากแอฟริกาตะวันตกเขามายังบราซิล ทําใหทาส
ชาวแอฟรกิ านาํ วฒั นธรรมการเตนแซมบา เขา มาเผยแพรด ว ย และใน ค.ศ. 1920
ไดมีการนําการเตนแซมบามาผสมผสานในเทศกาลการนีวัลเปนครั้งแรกใน
บราซิล การผสมผสานทางวัฒนธรรมจากยุโรปและแอฟริกาเขาดวยกันทําให
การน ีวัลของบราซลิ มีเสนหแ ละแตกตางจากการน ีวัลท่วั ไปในยุโรป
T143
นาํ สอน สรปุ ประเมิน
ขน้ั สรปุ ๓สรปุ สาระสา� คญั
ข้นั ที่ 4 ขยายความเขา ใจ หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่
ภมู ปิ ระเทศ
1. ครูใหนักเรียนรวมกันอภิปรายและทบทวน ทวีปอเมริกาใตม้ ีพืน้ ทีส่ ่วนใหญ่อยู่ในซีกโลกใต ้ โดยบรเิ วณทางด้านตะวนั ตกเป็นเทือกเขาสงู มีเทือกเขาแอนดีส
ความรู โดยรว มกนั สรปุ สาระสาํ คญั หรอื ใช PPT เปน็ แนวยาวตลอดชายฝง่ั ทางตะวนั ตกของทวปี จากเหนอื จดใต ้ และมพี น้ื ทล่ี าดเทไปทางทศิ ตะวนั ออก โดยปรากฏ
สรปุ สาระสําคัญของเนือ้ หาท่ีไดศึกษามา เป็นเขตท่ีสูงและเขตที่ราบ มีเขตที่ราบและท่ีราบลุ่มท่ีส�าคัญ คือ ที่ราบลุ่มน้�าแอมะซอน ซ่ึงมีขนาดใหญ่ที่สุด
ในโลก และมีเกาะและหมู่เกาะต่าง ๆ
2. ครูใหนักเรียนทําใบงานที่ 3.5 เรื่อง ลักษณะ ภูมอิ ากาศ
เศรษฐกจิ ของทวีปอเมริกาใต มีลักษณะภูมิอากาศท้ังเขตร้อน เขตแห้งแล้ง เขตอบอุ่น เขตหนาว
และเขตข้วั โลก ซึ่งแตล่ ะเขตมพี ชื พรรณธรรมชาติแตกตา่ งกัน เชน่
3. ครูใหนักเรียนรวมกันทําแบบฝกสมรรถนะฯ แถบศนู ยส์ ตู รและเขตมรสมุ มปี า่ ดบิ ชนื้ หรอื ปา่ เซลวาสทม่ี พี รรณไม้
และแบบวัดฯ ภูมิศาสตร ม.3 เกี่ยวกับเร่ือง หลายชนดิ ข้ึนหนาแน่น เขตขวั้ โลกมมี อสส์ ไลเคน และหญา้
ลักษณะเศรษฐกจิ ของทวปี อเมริกาใต บางชนิด
ขนั้ ประเมนิ ทรพั ยากรธรรมชาติ
มีทรพั ยากรธรรมชาติอุดมสมบรู ณ์ ทัง้ ดิน น้า� ปา่ ไม ้
ขั้นท่ี 5 ตรวจสอบผล สตั วป์ า่ และแรต่ า่ ง ๆ ทรพั ยากรแตล่ ะประเภทแตกตา่ งกนั
ทวปี ในแต่ละพ้ืนท่ี เช่น ป่าดิบชื้นแถบลุ่มน�้าแอมะซอน
1. ครูใหนักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียน อเมรกิ าใต้ มสี ตั วป์ า่ เฉพาะถนิ่ หลายชนดิ บรเิ วณเทอื กเขาแอนดสี
หนวยการเรียนรูที่ 3 เร่ือง ทวีปอเมริกาใต มีแร่หลายชนดิ เช่น ทองแดง เงิน ถ่านหนิ
เพื่อวัดความรูความเขาใจที่เรียนมาและ
เปรียบเทียบพัฒนาการระหวางกอนเรียนกับ ประชากร
หลังเรยี น
เนือ่ งจากลกั ษณะภูมปิ ระเทศทมี่ ีปจั จัยจา� กดั ท�าใหก้ าร
2. ครูประเมินผลโดยสังเกตจากการตอบคําถาม กระจายประชากรหนาแน่นมากบริเวณพื้นท่ีชายฝั่งด้าน
การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงาน ตะวันออก บริเวณตอนบนของทวีป บริเวณที่มีประชากร
หนา ชนั้ เรยี น เบาบาง เชน่ แถบลมุ่ นา้� แอมะซอนทม่ี ปี า่ รกทบึ ประเทศตา่ ง ๆ
มีอตั ราเกดิ และอตั ราตายต�า่ จึงมปี ระชากรเพิม่ ไม่มาก
3. ครูตรวจสอบผลจากการทําใบงาน แบบฝกฯ
และแบบวัดฯ ภมู ิศาสตร ม.3 สงั คมและวฒั นธรรม
4. ครูตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนจากการ มีชาวอนิ เดียนเปน็ ชนพ้ืนเมอื งด้ังเดมิ และมชี าวยุโรปทอ่ี พยพเขา้ มาใหม่ ได้แก่
ทําชิ้นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) ในการทํา สเปนและโปรตเุ กส ท�าให้ได้รบั อทิ ธพิ ลวฒั นธรรมแบบลาตนิ อเมรกิ า ตอ่ มามีชาวแอฟรกิ า
กิจกรรมทริปทองอเมริกาใต จากการจัด และชาวเอเชยี เขา้ มาตงั้ ถนิ่ ฐานมากขน้ึ สง่ ผลใหเ้ กดิ การผสมผสานกนั ทางสงั คมและวฒั นธรรมของกลมุ่ ชนตา่ ง ๆ
โปรแกรมทัวรทองเทย่ี วในทวปี อเมริกาใต
เศรษฐกจิ
ประเทศสว่ นใหญเ่ ปน็ ประเทศกา� ลงั พฒั นา แตม่ ที รพั ยากรอดุ มสมบรู ณ ์ ประชากรสว่ นใหญป่ ระกอบอาชพี ทางดา้ น
การเกษตรและการบริการ ปัจจุบันหลายประเทศได้ส่งเสริมการลงทุนจากต่างประเทศ โดยเฉพาะในภาค
อุตสาหกรรม ท�าใหป้ ระเทศท่พี ฒั นาแล้วยา้ ยฐานการผลิตเข้ามาลงทนุ โดยอาศยั แรงงานท้องถ่ินมากข้นึ
๑๓๔
แนวทางการวัดและประเมินผล กิจกรรม 21st Century Skills
ครูสามารถวัดและประเมินความเขาใจเน้ือหา เรื่อง ลักษณะเศรษฐกิจ นกั เรยี นศกึ ษาคน ควา เกยี่ วกบั ภมู ภิ าคตา งๆ ในทวปี อเมรกิ าใต
ไดจ ากการตอบคาํ ถาม การรว มกนั ทาํ งาน และการนาํ เสนอผลงานหนา ชนั้ เรยี น และสรุปสาระสาํ คญั ในประเดน็ ดังนี้
โดยศึกษาเกณฑการวัดและประเมินผลจากแบบประเมินการนําเสนอผลงาน
ทแ่ี นบมาทายแผนการจัดการเรียนรูหนว ยท่ี 3 เรื่อง ทวปี อเมริกาใต • ลกั ษณะทางกายภาพทสี่ ง ผลตอ การดาํ เนนิ ขวี ติ ของประชากร
• ลกั ษณะทางกายภาพท่สี ง ผลตอ กิจกรรมทางเศรษฐกิจ
แบบประเมินการนาเสนอผลงาน • ความสัมพนั ธระหวางสิง่ แวดลอ มทางกายภาพกับมนุษย
จากนนั้ นกั เรยี นนาํ เสนอขอ มลู ทไ่ี ดโ ดยใชแ ผนทเ่ี ฉพาะเรอื่ งหรอื
คาชแ้ี จง : ให้ผู้สอนประเมินผลการนาเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการ แลว้ ขดี ลงในชอ่ งท่ี เครอ่ื งมอื ทางภูมศิ าสตรอ น่ื ๆ ประกอบการนําเสนอหนาช้นั เรยี น
ตรงกับระดับคะแนน
ลาดบั ที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 ความถูกต้องของเนื้อหา
2 การลาดับขั้นตอนของเรื่อง
3 วธิ ีการนาเสนอผลงานอยา่ งสร้างสรรค์
4 การใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ
5 การมีส่วนร่วมของสมาชกิ ในกล่มุ
รวม
ลงชื่อ...................................................ผปู้ ระเมิน
............/................./................
เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกับรายการประเมินสมบรู ณ์ชัดเจน ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ เป็นส่วนใหญ่
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ บางส่วน
เกณฑก์ ารตัดสนิ คณุ ภาพ
ชว่ งคะแนน ระดบั คณุ ภาพ
12 - 15 ดี
T144 8 - 11 พอใช้
ตา่ กว่า 8 ปรับปรงุ
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
คา� ถามเน้นการคิด เฉลย คําถามเนน การคดิ
๑. ต�าแหนง่ ทต่ี ั้งของทวปี อเมริกาใตม้ ีข้อดแี ละข้อเสยี อยา่ งไร 1. ขอ ดี ทต่ี ง้ั และอาณาเขตครอบคลมุ ทงั้ เขตรอ น
๒. ทวปี อเมรกิ าใต้มลี กั ษณะภูมปิ ระเทศและภูมิอากาศเด่นอยา่ งไร อบอนุ หนาว จึงสงผลใหพ ืชพรรณธรรมชาติ
๓. วิเคราะหค์ วามสมั พนั ธข์ องลักษณะทางกายภาพท่มี ีผลต่อกิจกรรมทางเศรษฐกิจของทวีป มคี วามหลากหลาย อกี ทงั้ ตง้ั อยรู ะหวา งนา นนาํ้
สาํ คญั คอื มหาสมทุ รแปซฟิ ก และแอตแลนตกิ
อเมริกาใต้ไดว้ า่ อยา่ งไร ขอ เสยี มที ร่ี าบนอ ย สว นใหญเ ปน ทร่ี าบชายฝง
๔. แม่น้�าแอมะซอนมคี วามส�าคญั ตอ่ ทวีปอเมริกาใต้อยา่ งไร ขนาดเล็ก และทรี่ าบสงู ทีแ่ หง แลง ไมสามารถ
๕. ปจั จบุ นั โครงสรา้ งทางประชากรของทวปี อเมริกาใต้เป็นอยา่ งไร และมแี นวโนม้ เปลี่ยนแปลง เพาะปลกู ได
ไปอย่างไร เพราะเหตใุ ด 2. ภูมิประเทศแบบเทือกเขาสูงทางตะวันตกที่มี
๖. ลักษณะสังคมและวัฒนธรรมของประเทศต่าง ๆ ในทวีปอเมริกาใต้เหมือนหรือแตกต่างกัน ภูเขาไฟกระจายอยู ท่ีราบ เชน ที่ราบลุมนํ้า
แอมะซอน ที่มีปาไมดิบช้ืนขึ้นอยูหนาแนน
อยา่ งไร เพราะเหตุใด ลักษณะภูมิอากาศ พ้ืนท่ีใกลเสนศูนยสูตร
๗. เพราะเหตุใดเศรษฐกิจของประเทศบราซิลจึงเจริญก้าวหน้ามากกว่าประเทศอ่ืน ๆ ในทวีป มอี ากาศแบบรอ นชนื้ ในเขตละตจิ ดู กลางเปน
แบบทะเลทรายเขตอบอุน ในเขตละติจูดสูง
อเมรกิ าใต้ ทางใตข องทวีปมีอากาศเยน็ แบบขัว้ โลก
กจิ กรรมพัฒนาทักษะ 3. บริเวณท่ีเปนที่ราบ การคมนาคมสะดวก
จึงเปนศูนยกลางทางเศรษฐกิจท่ีสําคัญของ
๑. นักเรียนแบ่งกลุ่มศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพและสังคมของทวีปอเมริกาใต้ ทวปี เชน ทีร่ าบชายฝง ตะวันออกของบราซลิ
แลว้ เขยี นสรปุ เปน็ แผนผงั ความคดิ และนา� มารว่ มกนั อภปิ รายแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็ รว่ มกบั สว นในเขตเทอื กเขาสงู แอนดสี มแี รอ ดุ มสมบรู ณ
เพือ่ น ๆ ในชน้ั เรียน จงึ เปน แหลงอุตสาหกรรมเหมืองแรท่สี ําคญั
๒. นักเรียนหาข่าวหรือเหตุการณ์ที่เกิดข้ึนในทวีปอเมริกาใต้ที่เก่ียวกับการเปล่ียนแปลงทาง 4. เปน แหลง นาํ้ จดื ขนาดใหญแ ละแหลง ทอี่ ยอู าศยั
ประชากร สังคมและวัฒนธรรม และเศรษฐกิจ แล้วร่วมกันอภิปรายแสดงความคิดเห็น ของสตั วป ระจาํ ถ่ิน รวมถงึ ใชเ ปน เสนทางเดนิ
เก่ยี วกับสาเหตแุ ละผลจากการเปลีย่ นแปลงดังกลา่ ว เรือสินคาดว ย
๓. นักเรียนแบ่งกลุ่มสืบค้นข้อมูลประเทศในทวีปอเมริกาใต้ กลุ่มละ ๑ ประเทศ ในประเด็น 5. ประชากรวัยเด็กมีสัดสวนลดลง เนื่องจาก
ลกั ษณะทางกายภาพ สงั คมและวฒั นธรรม เศรษฐกจิ สถานทที่ อ่ งเทย่ี วสา� คญั รวบรวมขอ้ มลู อัตราเกิดลดลง ในอนาคตอัตราเกิดของ
และท�าเปน็ สมุดภาพ นา� เสนอหนา้ ชน้ั เรยี น ประชากรจะลดตํ่ามาก ประชากรวัยเด็กจะ
ลดลงและเขา สสู ังคมผสู งู อายุ
๑๓๕
6. คลายคลึงกัน ประชากรสวนใหญมีเชื้อสาย
ทเี่ กดิ จากชาวพนื้ เมอื ง ชาวยโุ รป ชาวแอฟรกิ า
จนเรยี กวา กลมุ เลอื ดผสม ซึ่งมีกลมุ เมสติโซ
เปนประชากรสวนใหญของทวีป นอกจากนี้
มวี ฒั นธรรมทค่ี ลา ยกนั เชน การใชภ าษาสเปน
และการนับถือคริสตศาสนา
7. เนอื่ งจากพน้ื ทกี่ วา งใหญ อดุ มไปดว ยทรพั ยากร
ธรรมชาตทิ ่สี ําคญั เชน ปาไม นํ้ามัน แรเ หลก็
ซง่ึ มคี วามสาํ คญั ตอ ภาคอตุ สาหกรรมและสง ออก
เฉลย แนวทางประเมินกจิ กรรมพฒั นาทกั ษะ
ประเมนิ ความรอบรู
• ใชในการประเมินความรอบรูในหลักการพื้นฐาน กระบวนการความสัมพันธของขั้นตอนการปฏิบัติงาน รวมถึงทักษะการคิดในเรื่องตางๆ โดยท่ัวไป
งานหรือชน้ิ งานใชเ วลาไมน าน งานสําหรับประเมินรูปแบบน้อี าจเปนคําถามปลายเปดหรือผงั มโนทศั น นิยมสาํ หรับประเมนิ ผูเรยี นรายบุคคล
ประเมินความสามารถ
• เชน ความคลอ งแคลว ในการใชเ ครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตร การแปลความหมายขอ มลู ทกั ษะการตดั สนิ ใจ ทกั ษะการแกป ญ หา งานหรอื ชนิ้ งานจะสะทอ นถงึ
ทักษะและระดับความสามารถในการนาํ ความรไู ปใช อาจเปนการประเมนิ การเขียน ประเมนิ กระบวนการทํางานทางภมู ศิ าสตรตา งๆ หรือการวิเคราะห
และการแกปญ หา
ประเมนิ ทกั ษะ
• มเี ปาหมายหลายประการ ผเู รยี นไดแ สดงทกั ษะ ความสามารถทางภูมศิ าสตรต างๆ ที่ซบั ซอนขึน้ งานหรือชิ้นงานมักเปน โครงงานระยะยาว ซ่ึงผูเรยี น
ตองมกี ารนําเสนอผลการปฏิบตั งิ านตอ ผเู กยี่ วขอ งหรือตอ สาธารณะ
สิ่งท่ีตองคํานึงถึงในการประเมิน คือ จํานวนงานหรือกิจกรรมที่ผูเรียนปฏิบัติ ซึ่งผูประเมินควรกําหนดรายการประเมินและทักษะท่ีตองการประเมินให
ชดั เจน
T145
Chapter Overview
แผนการจดั สือ่ ที่ใช้ จุดประสงค์ วธิ ีสอน ประเมนิ ทักษะที่ได้ คุณลกั ษณะ
การเรียนรู้ อนั พงึ ประสงค์
แผนฯ ท่ี 1 - หนังสอื เรียน 1. วเิ คราะหล์ กั ษณะทาง กระบวนการ - ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรยี น - การสังเกต 1. ใฝ่เรียนรู้
ภัยพบิ ตั ิ
และแนวทาง ภูมศิ าสตร์ ม.3 กายภาพของทวีป ทางภมู ศิ าสตร์ - ต รวจการทำ� แบบฝกึ สมรรถนะ - การแปลความ 2. มุ่งม่ันในการ
การจัดการ
ในทวีป - แ บบฝึกสมรรถนะและ อเมรกิ าเหนอื ทสี่ ง่ ผลตอ่ (Geographic และการคดิ ภมู ศิ าสตร์ ม.3 ขอ้ มลู ทาง ทำ� งาน
อเมรกิ าเหนือ
การคดิ ภูมิศาสตร์ ม.3 การเกดิ ภยั พิบตั ไิ ด้ (K) Inquiry - ตรวจใบงานที่ 4.1 ภูมศิ าสตร์
2
- แ บบทดสอบก่อนเรียน 2. วิเคราะห์ผลกระทบและ Process) - ประเมินการน�ำเสนอผลงาน - การคดิ เชิงพน้ื ท่ี
ช่ัวโมง
- PowerPoint แนวทางการจัดการ - ตรวจผลงาน/ชิ้นงาน - ก ารคดิ
- ใบงานท่ี 4.1 ภัยพิบัตขิ องทวีป - สงั เกตพฤติกรรมการท�ำงาน แบบองค์รวม
อเมรกิ าเหนอื ทยี่ ง่ั ยนื ได้ รายบคุ คล - การใช้เทคโนโลยี
(K) - สังเกตพฤติกรรมการท�ำงาน
3. ใ ชเ้ คร่อื งมือทาง กลมุ่
ภมู ิศาสตรส์ บื ค้นขอ้ มูล - ป ระเมนิ คณุ ลกั ษณะ
เกยี่ วกบั ภยั พบิ ัติและ อนั พงึ ประสงค์
แนวทางการจดั การของ
ทวปี อเมรกิ าเหนอื ได้ (P)
4. เหน็ คณุ คา่ ของการ
ศกึ ษาเกยี่ วกบั ภัยพิบตั ิ
และแนวทางการจดั การ
ของทวปี อเมรกิ าเหนอื (A)
T146
แผนการจดั สอื่ ที่ใช้ จุดประสงค์ วิธีสอน ประเมิน ทกั ษะที่ได้ คุณลักษณะ
การเรียนรู้ อนั พึงประสงค์
แผนฯ ที่ 2 - ห นงั สือเรยี น 1. ว เิ คราะหล์ กั ษณะทาง กระบวนการ - ต รวจการทำ� แบบฝกึ สมรรถนะ - การสงั เกต 1. ใฝ่เรียนรู้
ภัยพิบตั แิ ละ
แนวทางการ ภมู ศิ าสตร์ ม.3 กายภาพของทวีป ทางภมู ศิ าสตร์ และการคิด ภมู ิศาสตร์ ม.3 - ก ารแปลความ 2. ม ุ่งม่ันในการ
จดั การในทวีป
อเมรกิ าใต้ - แ บบฝึกสมรรถนะและ อเมรกิ าใตท้ ่ีสง่ ผลต่อ (Geographic - ตรวจใบงานท่ี 4.2 ข้อมลู ทาง ท�ำงาน
2 การคดิ ภมู ศิ าสตร์ ม.3 การเกิดภยั พบิ ตั ไิ ด้ (K) Inquiry - ประเมินการนำ� เสนอผลงาน ภมู ิศาสตร์
ช่วั โมง - PowerPoint 2. วิเคราะห์ผลกระทบและ Process) - ตรวจผลงาน/ชน้ิ งาน - การคิดเชิงพืน้ ท่ี
- ใบงานที่ 4.2 แนวทางการจดั การ - สงั เกตพฤติกรรมการท�ำงาน - การคิด
ภยั พิบัตขิ องทวปี รายบุคคล แบบองคร์ วม
อเมรกิ าใตท้ ยี่ ง่ั ยนื ได้ (K ) - สังเกตพฤติกรรมการท�ำงาน - การใช้เทคโนโลยี
3. ใชเ้ ครื่องมือทาง กลุ่ม
ภมู ิศาสตร์สบื ค้นขอ้ มูล - ป ระเมนิ คุณลกั ษณะ
เก่ยี วกบั ภัยพิบัติและ อันพึงประสงค์
แนวทางการจดั การของ
ทวีปอเมรกิ าใตไ้ ด้ (P)
4. เหน็ คุณค่าของการ
ศกึ ษาเก่ียวกับภยั พบิ ัติ
และแนวทางการจดั การ
ของทวีปอเมริกาใต้ (A)
T147
แผนการจัด สื่อที่ใช้ จุดประสงค์ วธิ สี อน ประเมิน ทกั ษะที่ได้ คณุ ลกั ษณะ
การเรยี นรู้ อนั พงึ ประสงค์
แผนฯ ที่ 3 - หนังสือเรยี น 1. สบื คน้ อภปิ รายประเดน็ กระบวนการ - ต รวจการทำ� แบบฝกึ สมรรถนะ - การสงั เกต 1. ใฝ่เรยี นรู้
ปัญหา
ทรพั ยากร ภมู ิศาสตร์ ม.3 ปัญหาจากปฏิสัมพันธ์ ทางภมู ศิ าสตร์ และการคิด ภมู ิศาสตร์ ม.3 - การแปลความ 2. มุ่งม่ันในการ
ธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม - แบบฝึกสมรรถนะและ ระหวา่ งสง่ิ แวดลอ้ มทาง (Geographic - ตรวจใบงานท่ี 4.3 ข้อมูลทาง ท�ำงาน
ในทวปี
อเมรกิ าเหนอื การคดิ ภูมศิ าสตร์ ม.3 กายภาพกับมนุษย์ Inquiry - ประเมนิ การน�ำเสนอผลงาน ภูมศิ าสตร์
2 - PowerPoint ที่เกิดข้ึนในทวีป Process) - ตรวจผลงาน/ชิ้นงาน - การคิดเชิงพนื้ ท่ี
ชวั่ โมง - ใบงานที่ 4.3 อเมรกิ าเหนือ (K) - ส งั เกตพฤติกรรมการท�ำงาน - การคิด
2. วิเคราะห์ผลกระทบ รายบุคคล แบบองค์รวม
และแนวทางการจดั การ - ส ังเกตพฤติกรรมการท�ำงาน - การใชเ้ ทคโนโลยี
ทรัพยากรธรรมชาติ กลมุ่
และสงิ่ แวดลอ้ มของทวปี - ประเมินคุณลักษณะ
อเมรกิ าเหนอื ทยี่ ง่ั ยนื ได้ อันพงึ ประสงค์
(K)
3. ใชเ้ ครอื่ งมอื ทาง
ภมู ศิ าสตรส์ บื คน้ ข้อมลู
เกย่ี วกับปญั หา
ทรัพยากรธรรมชาติ
และสงิ่ แวดลอ้ ม
และแนวทางการจดั การ
ของทวปี อเมรกิ าเหนอื
ได้ (P)
4. เหน็ คุณค่าของการ
ศกึ ษาเกย่ี วกบั ทรพั ยากร
ธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม
และแนวทางการจดั การ
ของทวปี อเมรกิ าเหนือ
เพม่ิ มากขนึ้ (A)
T148
แผนการจดั สอ่ื ที่ใช้ จุดประสงค์ วิธีสอน ประเมนิ ทกั ษะที่ได้ คณุ ลกั ษณะ
การเรียนรู้ อันพึงประสงค์
แผนฯ ท่ี 4 - หนังสอื เรยี น 1. สบื คน้ อภปิ รายประเดน็ กระบวนการ - ต รวจการทำ� แบบฝกึ สมรรถนะ - การสังเกต 1. ใฝเ่ รียนรู้
ปัญหา
ทรพั ยากร ภมู ศิ าสตร์ ม.3 ปัญหาจากปฏิสัมพันธ์ ทางภมู ศิ าสตร์ และการคดิ ภูมศิ าสตร์ ม.3 - การแปลความ 2. มุ่งม่ันในการ
ธรรมชาติและ
สิง่ แวดลอ้ ม - แ บบฝึกสมรรถนะและ ระหวา่ งสง่ิ แวดลอ้ มทาง (Geographic - ตรวจการท�ำแบบวัดและ ขอ้ มลู ทาง ทำ� งาน
ในทวปี
อเมริกาเหนือ การคิด ภูมิศาสตร์ ม.3 กายภาพกบั มนุษย์ Inquiry บนั ทกึ ผลการเรยี นรู้ ภมู ศิ าสตร์
2 - แ บบวัดและบนั ทึกผล ท่ีเกดิ ขึ้นในทวีป Process) ภูมศิ าสตร์ ม.3 - การคดิ เชิงพนื้ ท่ี
ช่วั โมง การเรียนรู้ ภมู ิศาสตร์ อเมรกิ าใต้ (K) - ตรวจใบงานท่ี 4.4 - การคิด
ม.3 2. วิเคราะห์ผลกระทบและ - ประเมนิ การน�ำเสนอผลงาน แบบองคร์ วม
- แบบทดสอบหลังเรียน แนวทางการจัดการ - ตรวจผลงาน/ชน้ิ งาน - การใชเ้ ทคโนโลยี
- PowerPoint ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละ - สงั เกตพฤติกรรมการทำ� งาน
- ใบงานที่ 4.4 สงิ่ แวดล้อมของทวปี รายบคุ คล
อเมรกิ าใตท้ ย่ี ง่ั ยนื ได้ (K) - ส ังเกตพฤติกรรมการท�ำงาน
3. ใช้เครอื่ งมอื ทาง กล่มุ
ภูมศิ าสตร์สืบคน้ ขอ้ มลู - ป ระเมินคณุ ลกั ษณะ
เกยี่ วกบั ปญั หาทรพั ยากร อันพงึ ประสงค์
ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม - ต รวจแบบทดสอบหลังเรียน
และแนวทางการจดั การ
ของทวปี อเมรกิ าใต ไ้ ด้ (P)
4. เหน็ คณุ คา่ ของการศกึ ษา
เกยี่ วกับทรพั ยากร
ธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ ม
และแนวทางการจดั การ
ของทวปี อเมริกาใต้
เพ่ิมมากข้นึ (A)
T149
นาํ นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ นาํ (Geographic Inquiry Process) ๔หนว่ ยการเรยี นรทู ่ี ภยั พบิ ตั ิ การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติ
และสง่ิ แวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าเหนอื และ
1. ครูแจงใหนักเรียนทราบถึงวิธีสอนโดยใช ทวปี อเมรกิ าใต้ à¾ÃÒÐà˵Øã´
กระบวนการทางภมู ศิ าสตร ชอื่ เรอ่ื งทจ่ี ะเรยี นรู
จดุ ประสงคก ารเรียนรู ทวปี อเมริกาเหน�อและ
ทวปี อเมรกิ าใตจ้ ึงประสบ
2. ครูใหนักเรียนทําแบบทดสอบกอนเรียนหนวย ไฟปา่ บอ่ ยคร้ัง และมี
การเรียนรูที่ 4 เร่ือง ภัยพิบัติ การจัดการ แนวทางการจดั การ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมในทวีป ภัยพบิ ัติอย่างไร
อเมรกิ าเหนือและทวปี อเมริกาใต
3. ครูใหนักเรียนวิเคราะหภาพและคําถาม
(Big Question) หนาหนวยการเรียนรูที่ 4
จากหนงั สอื เรียน ภมู ศิ าสตร ม.3 แลว รว มกนั
อภปิ รายเชอ่ื มโยงเกย่ี วกบั ความสมั พนั ธข องภาพ
คําถาม หรืออาจใหนักเรียนดู PPT ที่เกย่ี วขอ ง
กับภัยพิบัติที่เกิดข้ึนในทวีปอเมริกาเหนือ
เพ่มิ เติม
ปัจจุบันทวีปอเมริกาเหน�อและทวีปอเมริกาใต้ต้องประสบ ตัวช้ีวดั ส ๕.๑ ม.๓/๒
กับภัยพิบัติและปัญหาส�ิงแวดล้อมท่ีนับวันย�ิงทวีความรุนแรง ส ๕.๒ ม.๓/๓, ม.๓/๔, ม.๓/๕
มากขน้ึ ภยั พบิ ตั แิ ละปญั หาสง�ิ แวดลอ้ มทเ่ี กดิ ขน้ึ ในแตล่ ะทวปี ลว้ น
มที ง้ั ความเหมอื นและความแตกตา่ งตามปจั จยั ทางกายภาพของ สาระการเรียนรู้แกนกลาง
ภมู ภิ าคนน้ั ๆ การเรยี นรเู้ รอ่ื งภยั พบิ ตั ิ ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาติ • สาเหตุการเกิดภัยพิบัติและผลกระทบ
และสง�ิ แวดลอ้ ม จะทา� ใหเ้ ขา้ ใจถงึ สาเหตุ ผลกระทบ รวมทง้ั เสนอ ในทวปี อเมรกิ าเหนอ� และทวปี อเมรกิ าใต้
แนวทางการจดั การภยั พบิ ตั ไิ ดอ้ ยา่ งเหมาะสมและยง�ั ยนื • ประเด็นปัญหาจากปฏิสัมพันธ์ระหว่าง
๑๓6 สิ�งแวดล้อมทางกายภาพกับมนุษย์ที่
เกิดขึ้นในทวีปอเมริกาเหน�อ และทวีป
อเมรกิ าใต้
• แนวทางการจัดการภัยพิบัติและการจัด
การทรัพยากรและสิ�งแวดล้อมในทวีป
อเมรกิ าเหนอ� และทวปี อเมรกิ าใตท้ ย่ี ง�ั ยนื
• เป้าหมายการพัฒนาท่ยี ัง� ยนื ของโลก
• ความร่วมมือระหว่างประเทศที่มีผลต่อ
การจดั การทรพั ยากรและสง�ิ แวดลอ้ ม
เกร็ดแนะครู
ครูควรจดั กจิ กรรมการเรยี นรูโดยเนน ทักษะกระบวนการ เพื่อใหน ักเรียนเขาใจถึงสาเหตุของการเกิดภยั พิบัติแตล ะประเภท รูจ กั แนวทางจัดการภัยพิบตั ิ
การจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอมที่เกดิ ขน้ึ ในทวปี อเมริกาเหนือและทวปี อเมรกิ าใต โดยจัดกจิ กรรม ดังน้ี
• ครยู กตวั อยา งหรอื ใหน กั เรยี นดภู าพขา วเหตกุ ารณภ ยั พบิ ตั ิ ปญ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ มทส่ี าํ คญั แลว ใหน กั เรยี นรว มกนั วเิ คราะหถ งึ สาเหตุ
ผลกระทบ และแนวทางการจัดการ
• ครูต้ังประเด็นเก่ยี วกับภัยพบิ ัติ ปญหาทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอมทสี่ าํ คัญ แลวใหน ักเรยี นรวมกนั อภิปรายและแสดงความคิดเห็น
• ครใู หนักเรยี นสบื คน ขอมลู เกย่ี วกับภัยพิบตั ิ ปญ หาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ มที่สาํ คญั จากแหลง ขอมลู ตางๆ เชน หนงั สือพิมพ เว็บไซต
T150
นาํ นํา สอน สรปุ ประเมนิ
๑ ภัยพิบัติในทวปี อเมรกิ าเหนือและทวีปอเมริกาใต ขนั้ นาํ
๑.๑ ภยั พบิ ัตใิ นทวปี อเมรกิ าเหนอื 4. ครูใชก จิ กรรมเกม “ทอยตอ แตม” เพือ่ กระตุน
ความสนใจ/กระตุนความคิดเก่ียวกับภัยพิบัติ
แตล ะปท วปี อเมรกิ าเหนอื ตอ งเผชญิ กบั ภยั พบิ ตั ทิ างธรรมชาตหิ ลากหลาย ทปี่ ระสบมาก มดี งั น้ี ในทวีปอเมริกาเหนือ และเปนการนําเขาสู
พสงิ่ากยอุหสม๑รนุ า)นง อวโดากยตเขใภนตยั ทรอวคปีนอื อภแเมยลั ทระกิพเ่ี กาาดเิยหจุฝนาุนกอื3พแลายะทลุ มวปีแอรงเมจนรกิทาาํ ใใตหจเ กะดเิ ปคน ววาามตเสภยี ยั หจาายกแพกาอ ยาทุ คอารรนบาา โนดเ1รพอื านยตเุ ฮน อไมรร แเิ คลนะ2 การเรียน โดยใหนักเรียนจับกลุมทอยลูกเตา
๑.๑) สาเหตกุ ารเกิด แบง ตามวาตภัยแตละชนิดได ดงั นี้ แลวเดินตามจํานวนที่ทอยไดบนตาราง หาก
(๑) พายทุ อรน าโด เปน พายทุ มี่ ขี นาดเสน ผา นศนู ยก ลางคอ นขา งเลก็ มคี วามกวา งประมาณ เดนิ ไปหยดุ ตรงจดุ ทเี่ ปน ภาพปรศิ นา ใหน กั เรยี น
๒๐๐ เมตร สรา งความเสยี หายในบริเวณแคบ ๆ แตมีความรุนแรงมาก สวนใหญมักกอตัวบนแผนดิน ดแู ลวบอกวาเปน ภาพภัยพิบตั ใิ ด หากตอบถกู
หากกอ ตวั ในทะเล เรยี กวา “นาคเลน นา้ํ ” พายทุ อรน าโดมสี าเหตเุ กดิ จากพายฝุ นฟา คะนองแบบซเู ปอรเ ซลล จะไดทอยลูกเตาและเดินตอ แตหากตอบผิด
(supercell tornado) ทม่ี รี ะบบอากาศหมนุ วน เรยี กวา “เมโซไซโคลน” ไหลวนอยภู ายในเมฆพายุ ความเรว็ จะตองกลับไปยังจุดเริ่มตน กลุมใดถึงเสนชัย
การหมนุ ของเมโซไซโคลนทาํ ใหเกิดกรวยเมฆหมุนออกจากฐานเมฆควิ มูโลนมิ บัสลงมาถึงพน้ื ดนิ กอนในเวลา 3 นาทีจะเปน ผูช นะ
เมฆเรอื นยอดหรอื ยอดเมฆ กระบวนการเกดิ ขน้ั สอน
ไซโคลนตอนกลางเพมิ่ ความรนุ แรง เมอ่ื อากาศเยน็ เคลอื่ นทเี่ ขา หาอากาศรอ น ข้ันท่ี 1 การตงั้ คาํ ถามเชงิ ภูมศิ าสตร
จนอาจเกดิ ลมหมนุ เปน พายทุ อรน าโด
1. ครใู หน กั เรยี นใชส มารต โฟนสแกนดู QR Code
กอนเมฆขนาดใหญม าก ทําใหอากาศรอนซ่ึงมีนํ้าหนักเบากวา เร่ือง ทอรนาโด จากหนงั สือเรียน ภมู ศิ าสตร
(supercell) ลอยตวั ขน้ึ สดู า นบน สวนอากาศเยน็ ไหล ม.3 จากนั้นใหนักเรียนรวมกันต้ังประเด็น
คําถามทางภูมิศาสตรเกี่ยวกับภัยพิบัติในทวีป
3 เมฆควิ มโู ลนิมบัส เขามาแทนที่และมีกระแสอากาศไหลขึ้น อเมริกาเหนือ เพื่อคนหาคําตอบ เชน
เมโซไ2ซโคลน หยาดนํา้ ฟา ที่ตกจากใตฐ านเมฆ ลงสลบั กนั ทาํ ใหเ กดิ การหมนุ วนของกระแส • พายุทอรน าโดเกิดจากอะไร
ระเหยกอนตกลงถงึ พืน้ ดิน อากาศภายในเมฆควิ มูโลนมิ บสั ความเรว็ • ทําไมสหรัฐอเมริกาจึงเกิดพายุทอรนาโด
เกดิ พายุ อากาศเย็นจะกอ ตวั และ บอ ยกวาพ้ืนทอี่ น่ื
หมุนสูงข้นึ เขาสูเ มฆ
ผนงั เมฆ เ ่ลือนไหล ้ขึน ของการหมุนวนบริเวณจุดศูนยกลางเมฆ
เ ื่ลอนไหลลง พายุทําใหเกิดลําอากาศท่ีมีลักษณะคลาย
ฝน ลกู เห็บ กรวยพัดออกจากฐานเมฆลงสูพื้นดิน
1 พายุทอรนาโดมีระยะเวลาการเกิดส้ัน
ทศิ ทางของพายุ สภาพอากาศท่ีไมเ สถียรทาํ ใหอ ากาศ ประมาณ ๑๐-๒๐ นาที จึงจะสลายตวั
พายุทอรน าโด อนุ และชนื้ ยกตัวเขา สอู ากาศเยน็
แผนท่พี ื้นท่ีเสย่ี งเกดิ พายทุ อรนาโด จากแผนท่ี พื้นที่เสี่ยงเกิดพายุ
ทอรน าโดมากทสี่ ดุ คอื บรเิ วณตอนกลาง
N อาวฮัดสัน 5ม0า0ตราส0ว น 1 : 1001,,000000,0ก0ม0.
40 ํN 40 ํN ของสหรัฐอเมริกา หรือบริเวณที่เรียกวา
Tornado Alley เนื่องจากมีภูมิประเทศ
เปนที่ราบและไมมีภูเขาขวางกั้นลม จึง
30 ํN มหาสมทุ รแอตแลนติก 30 ํN เออ้ื ตอ การปะทะกนั ระหวา งมวลอากาศเยน็
20 ํN ที่พัดมาจากข้ัวโลกเหนือกับมวลอากาศ
คำอธิบายสัญลกั ษณ
เขตประเทศ
ทางนำ้
20 ํN แหลงน้ำ อา วเมก็ ซิโก อนุ ช้ืนที่พดั มาจากอา วเมก็ ซโิ ก
ท ะ เ ล แ ค ริ บ เ บี ย น
พน้ื ทเี่ สี่ยงพายทุ อรนาโด มหาสมุทร
เสยี่ งนอย
10 Nํ เสี่ยงปานกลาง แปซิฟก
เสี่ยงมาก 10 ํN
เสย่ี งท่ีสดุ ทอรนาโด ๑๓๗
130 ํW 120 ํW 110 ํW 100 ํW 90 Wํ 80 ํW 70 Wํ
ขอ สอบเนน การคิด นักเรียนควรรู
ปจ จัยในขอ ใดไมมผี ลตอการเกดิ พายทุ อรน าโด 1 พายุทอรนาโด พายุหมุนรุนแรงท่ีมีขนาดเสนผานศูนยกลางไมมาก เปน
1. ปรากฏการณเ อลนโี ญ ปรากฏการณทางอากาศที่มีความรุนแรงที่สุด เกิดจากพายุฝนฟาคะนอง
2. พายฝุ นฟา คะนองแบบซเู ปอรเ ซลล อยา งรนุ แรง และมลี กั ษณะเปน แนวเมฆพงุ จากฐานเมฆฝนฟา คะนองไปสพู น้ื โลก
3. สภาพอากาศไมเ สถยี ร อากาศอนุ ชน้ื ยกตวั เรยี กอกี ช่ือหนึง่ วา ลมงวง (twister)
4. ทร่ี าบกวา งใหญท ม่ี ลี มรอ นและลมเยน็ มาปะทะกนั 2 พายุเฮอรริเคน พายุหมุนเขตรอนซึ่งเกิดขึ้นในมหาสมุทรแอตแลนติก
เหนือทะเลแคริบเบียน อาวเม็กซิโก และในมหาสมุทรแปซิฟกแถบฝงทะเล
(วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. ปรากฏการณเอลนีโญเปน ดา นตะวนั ตกของประเทศเมก็ ซโิ ก มคี วามเรว็ ลมสงู สดุ ทศ่ี นู ยก ลางตง้ั แต 65 นอต
ปรากฏการณทางธรรมชาติที่ไมมีผลทําใหเกิดพายุทอรนาโด หรือ 117 กิโลเมตรตอช่วั โมงข้ึนไป หากพายุเชน เดยี วกันนเี้ กดิ ข้ึนในมหาสมุทร
สวนปรากฏการณลานีญาเปนปรากฏการณตรงขามกับเอลนีโญ แปซิฟก ตะวนั ตกและในทะเลจนี ใต เรียกวา ไตฝ ุน
ทําใหเกิดกระแสลมแรงในบรรยากาศชั้นบน จากนั้นเมื่อมัน 3 พายฝุ ุน พายชุ นดิ นี้มีลกั ษณะคลายกาํ แพงฝุนเคลอื่ นตัวไปขา งหนา อาจมี
เคลือ่ นตวั มาเจอกบั สภาพอากาศที่อบอนุ กวา ในแถบแคนาดาและ ความยาวดา นหนาหลายๆ กิโลเมตร และสงู กวา 1,000 เมตร ในบางครงั้ อาจมี
สหรัฐอเมริการวมกับความช้ืนท่ีพัดมาจากอาวเม็กซิโก ทําใหเกิด ลมบา หมเู กดิ ขนึ้ ลว งหนากอ นหรือเกดิ ขึน้ พรอมกบั พายฝุ นุ
พายุรนุ แรงและมพี ายทุ อรนาโดเกดิ ขน้ึ ดวย)
T151
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน (๒) พายุเฮอร์ริเคน เป็นพายุหมุนเขตร้อน1ขนาดใหญ่ท่ีก่อตัวในทะเลหรือ
มเกหดิ าจสามกทุการรเขกตอ่ รตอ้วั นขอมงกัเมเคฆลคอื่ วิ นมตูโลวั เนขมิ า้ บสสัชู่2บายรเิฝวง่ัณบกรลเิ วาณงมอหา่ าวสเมมก็ทุ ซรโิ ซกแงึ่ เลปะน็ หผมลเู่ มกาาจะแากคอรบิณุ เหบภยี มูนพิ มน้ื สี ผาวิเหนตา�้ ุ
ขัน้ ท่ี 1 การตงั้ คําถามเชงิ ภมู ศิ าสตร ทะเลสงู กวา่ ๒๗ องศาเซลเซยี ส ทา� ใหไ้ อนา้� พฒั นาเปน็ หยอ่ มความกดอากาศตา่� และกอ่ ตวั เปน็ พายุ
หมุนเขตรอ้ นขนาดใหญ่
2. ครูนาํ สนทนาการเกดิ พายุเฮอรรเิ คนถึง
กระบวนการเกิด บริเวณท่ีเกิด โดยดูภาพ กระบวนการเกิด
การเกดิ และแผนท่บี ริเวณเกิดพายุจาก
หนังสอื เรียนประกอบและกระตุนใหน ักเรยี น กระแสอากาศไหลลง กระแสลมพัดออก เมื่ออุณหภูมิพ้ืนผิวน�้าทะเลสูงกว่า ๒๗
เช่ือมโยงความสําคัญของการศึกษาภัยพิบัติ องศาเซลเซยี ส เน่อื งจากไดร้ บั ความรอ้ น
ในทวปี อเมรกิ าเหนอื จากกจิ กรรม “ทอยตอ แตม ” เมฆคิวมูโลนิมบสั จากดวงอาทิตย์ ท�าให้น้�าทะเลเกิดการ
จากขั้นนําที่ผานมา แลวต้ังประเด็นคําถาม ไอน�า้ ลอยตวั ระเหยอย่างรวดเร็วและลอยตัวสูงข้ึน
ตอยอดเพ่ิมเติมเพื่อกระตุนและเช่ือมโยงให พฒั นาเปน็ หยอ่ มความกดอากาศตา�่ เหนอื
นกั เรยี นต้ังประเดน็ คาํ ถามทางภมู ศิ าสตร แผนทีบ่ ริเวณที่เกิดพายเุ ฮอรร์ ิเคน 40 Wํ พนื้ ทะเล และกอ่ ตวั เปน็ พายหุ มนุ เขตรอ้ น
เกี่ยวกับภยั พบิ ัตใิ นทวปี อเมรกิ าเหนอื เชน 160 Wํ 120 ํW 80 Wํ ท่ีมีลมพัดเข้าสู่ศูนย์กลางความกดอากาศ
• ลักษณะทางกายภาพใดบางท่ีเปนปจจัย มาตราสวน 1 : 190,000,000 ต�่าในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาในซีกโลก
ทาํ ใหเกิดวาตภยั ในทวีปอเมรกิ าเหนอื N 0 1,600 3,200 กม. เหนือ ส่วนซีกโลกใต้มีทิศทางตามเข็ม
• วาตภัยในทวีปอเมริกาเหนือจะเหมือนกับ นาฬิกา ซ่ึงเป็นผลมาจากการหมุนรอบ
วาตภัยในทวปี แอฟรกิ าหรอื ไม ตวั เองของโลก ที่เรยี กว่า แรงคอริออลสิ
• การเกิดภัยพิบัติของทวิปอเมริกาเหนือ และจะสลายตวั เมอื่ พดั เขา้ สู่แผน่ ดิน
มีอะไรบาง และเกิดจากสาเหตุใด
จากแผนที่ จะเห็นว่า แหล่ง
60 Nํ 60 ํN ก�าเนิดพายุเฮอร์ริเคนต้ังอยู่ระหว่าง
ละติจูด ๕-๓๐ องศาเหนือ ได้แก่
มหาสมุทรแอตแลนตกิ บริเวณตะวันตกของมหาสมุทร
แอตแลนติกและบริเวณมหาสมุทร
30 ํN (เพฮ.อคร.-รพิเค.ยน.) เ(มฮิ.อยร.-รพิเ.คยน.) 30 ํN แปซิฟกิ ตะวนั ออก โดยแหลง่ ก�าเนิด
พายุเฮอร์ริเคนท่ีมีความถี่มากท่ีสุด
เสนศนู ยส ูตร มหาสมทุ รแปซฟิ ก พบในบริเวณทะเลแคริบเบียนและ
30 ํS อ่าวเม็กซิโก โดยมีทิศทางเคล่ือน
30 ํS เข้าสู่ชายฝั่งของสหรัฐอเมริกาและ
ประเทศในหมู่เกาะแคริบเบียนเป็น
สว่ นใหญ่
แหลงกำเนิดพายุเฮอรร ิเคน
เสนทางการเคลื่อนทขี่ องพายุ
160 Wํ 120 ํW 80 ํW 40 Wํ
๑๓8
นักเรียนควรรู ขอสอบเนน การคิด
1 พายุหมุนเขตรอน มีชื่อเรียกแตกตางกันไปตามแหลงกําเนิด เชน พายุ บรเิ วณใดในทวปี อเมรกิ าเหนอื ทป่ี ระสบภยั พบิ ตั จิ ากพายเุ ฮอรรเิ คน
ท่ีเกิดในอาวเบงกอลและมหาสมุทรอินเดีย เรียกวา ไซโคลน (cyclone) บอยคร้ังมากที่สดุ
เกดิ ในมหาสมทุ รแอตแลนติกเหนือ ทะเลแคริบเบียน อา วเม็กซิโก และทางดาน
ตะวนั ตกของเม็กซิโก เรียกวา เฮอรร เิ คน (hurricane) เกดิ ในมหาสมุทรแปซฟิ ก 1. ตอนกลางของสหรฐั อเมรกิ า
เหนือทางดานตะวนั ตก มหาสมุทรแปซิฟก ใต และทะเลจนี ใต เรยี กวา ไตฝุน 2. ทะเลแคริบเบยี นและอา วเมก็ ซโิ ก
(typhoon) 3. ท่ีราบสงู โคโลราโดและเกรตเบซนิ
2 เมฆควิ มโู ลนมิ บสั เมฆกอ นขนาดใหญ เกดิ โดยการไหลขนึ้ ของกระแสอากาศ 4. ทะเลสาบเกรตเลกสและลุมนาํ้ มสิ ซิสซปิ ป
มรี ปู ลกั ษณะคลา ยภเู ขาหรอื เปน ทรงหอคอยขนาดใหญ อาจเกดิ ขนึ้ อยา งโดดเดยี่ ว
หรือเกิดรวมกับเมฆชนิดอื่น เปนเมฆท่ีแสดงถึงสภาวะอากาศไมดี เม่ือกอตัว (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. บริเวณอาวเม็กซิโกและทะเล
เตม็ ท่ี ยอดเมฆมกั จะแผต วั แบนออกจนมลี กั ษณะคลา ยรปู ทง่ั ฐานเมฆทห่ี นาทบึ แคริบเบียน เปนพื้นที่ท่ีพายุหมุนเขตรอนเคลื่อนที่ผานอยูเสมอ
จะเปน สดี ําและมักมีฝนตกลงมาดว ย หรือเรียกไดวาเปนทางเดินของพายุ เน่ืองจากพายุเฮอรริเคน
สว นใหญก อ ตวั ในทะเลแครบิ เบยี นและเคลอ่ื นตวั ไปยงั ซกี โลกเหนอื
T152 ตามแรงที่เกดิ จากการหมนุ รอบตัวเองของโลก (แรงคอรอิ อลิส))
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
(๓) พายุหมุนนอกเขตร้อน เปน็ พายุหมนุ ทเ่ี กดิ ข้ึนในเขตละติจดู ๓๐-๖๐ องศา ขน้ั สอน
เจเขหาม็นกนเือขาแตฬลกิกะ่ึงใาโตซ้ ในนมรซีลอ้ ีกักนโษกลณบักมใะตเวป้จละ็นอพลาัดมกตาพศาัดมเยเเวข็นีย2ม็จนานจกาาขฬก้วั กิภโาลากยมนสี อากเหเขต้าเุ สกู่ศดิ ูนจายก์กกลาารงปะใทนะซรีกะโหลวก่าเงหมนวือลจอะาพกัดาศท1อวุ่นน
กระบวนการเกดิ ข้นั ท่ี 2 การรวบรวมขอ มูล
มวลอากาศเย็น มวลอากาศเยน็
มวลอากาศอ่นุ เมื่อมวลอากาศเย็นจากขั้วโลกเคล่ือนท่ี 1. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายกระบวนการ
มาปะทะกับมวลอากาศอุ่นจากเขตกึ่ง เกดิ พายหุ มนุ นอกเขตรอ น บรเิ วณทเ่ี กดิ พายหุ มนุ
โซนร้อน มวลอากาศเย็นจะเคล่ือนเข้า โดยใชภาพจากหนังสือเรียนประกอบ แลวให
L มวลอากาศอุน่ แทนทแ่ี นวอากาศอนุ่ ทา� ใหม้ วลอากาศอนุ่ นกั เรยี นแบง กลมุ ออกเปน 6 กลมุ โดยรบั ผดิ ชอบ
รวบรวมขอมูลภัยพิบัติในทวีปอเมริกาเหนือ
ลเกอิดยเตปัว็นสศูงูนขยึ้น์กเลหานงือคมวาวมลกอดาอกาากศาเศย3็ตน่�าแลมะี ตลอดจนแนวทางการจัดการภัยพิบัติท่ียั่งยืน
ภัยละ 2 กลุม ดงั น้ี
• วาตภยั
• ภยั แลง
• ไฟปา
มวลอากาศเยLน็ อากาศเยน็ พดั เขา้ หาศนู ยก์ ลาง และกอ่ ตวั
เป็นเมฆควิ มูโลนมิ บสั เกิดเปน็ พายุฝนฟา้
คะนองรนุ แรง บางครงั้ อาจมพี ายหุ มิ ะและ
ฝนตกเป็นบริเวณกว้าง ครอบคลุมพื้นท่ี
กวา่ ๓๐๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร
มวลอากาศอุ่น
แผนท่บี รเิ วณทเี่ กดิ พายุหมนุ นอกเขตร้อน จากแผนที่ แสดงให้เห็นพายุ
หมุนนอกเขตร้อนขนาดใหญ่ที่มี
มาตราสวน 1 : 60,000,000 0 500 1,000กม. N 11001028 ศูนย์กลางอยู่ท่ีรัฐวิสคอนซิน โดยมี
50 ํN 1016 ความกดอากาศต�่าสุดอยู่ท่ี ๙๖๘
มิลลิบาร์ ส่งผลให้พ้ืนท่ีโดยรอบ
1 0 0040 1020L1101020201649894L79668H เกรตเลกส์ (ทะเลสาบทง้ั ๕) รวมถงึ
1008 1 บริเวณตะวันออกของสหรัฐอเมริกา
40 Nํ 10110612 H 1090902 มแหอตาสแมลุทนรตกิ 1020 ซึ่งเป็นพื้นท่ีแนวปะทะอากาศที่มี
1016 11001028 มวลอากาศเย็นจากข้ัวโลกและมวล
1020 1016 016 อากาศอนุ่ ชนื้ จากเขตโซนรอ้ นเคลอ่ื น
10 H 80 ํW เข้ามาปะทะกัน ไดร้ บั ผลกระทบจาก
30 Nํ พายหุ มุนนอกเขตร้อน ท�าใหเ้ กิดลม
มหาสมุทร แนวปะทะอากาศปด พดั แรงและมฝี นตกเปน็ บริเวณกว้าง
แปซิฟก 1012 พน้ื ทแ่ี นวปะทะอากาศ
๑๓9
อ10า1ว2เม็กซโิ ก
120 ํW 110 Wํ 100 Wํ 90 ํW
คำอธบิ ายสญั ลักษณ L ความกดอากาศต่ำ
H ความกดอากาศสงู แนวปะทะอากาศอุน
แนวปะทะอากาศเย็น
ขอ สอบเนน การคิด นักเรียนควรรู
พายุหมุนนอกเขตรอ นมสี าเหตุเกดิ จากอะไร และเกิดขนึ้ ได 1 มวลอากาศ อากาศในบริเวณกวางซ่ึงมีสมบัติคลายคลึงกันโดยเฉพาะ
อยา งไร อณุ หภมู ิและความช้นื
2 มวลอากาศเย็น มวลอากาศที่มีอุณหภูมิตํ่ากวาผิวพ้ืนซึ่งมวลอากาศนั้น
(แนวตอบ มสี าเหตเุ กดิ จากการปะทะระหวา งมวลอากาศอนุ จาก เคลอ่ื นทผี่ า นไป เชน มวลอากาศเยน็ ทเ่ี กดิ ขนึ้ เหนอื ไซบเี รยี พดั ผา นจนี มาถงึ ไทย
เขตกงึ่ โซนรอ นกบั มวลอากาศเย็นจากข้ัวโลก โดยเมื่อมวลอากาศ ในฤดมู รสมุ ตะวันออกเฉียงเหนอื เรยี กกนั เปน สามญั วา ลมหนาว
เย็นจากขั้วโลกเคลอื่ นทม่ี าปะทะกบั มวลอากาศอุนจากเขตก่ึงโซน 3 ความกดอากาศ นํ้าหนักของอากาศท่ีกดทับเหนือบริเวณนั้นๆ ตามแรง
รอน มวลอากาศเย็นจะเคลื่อนเขาแทนที่แนวอากาศอุน ทําให โนม ถว งของโลก วดั ไดด ว ยบารอมเิ ตอร มหี นว ยวดั หลายหนว ย วดั เปน เซนตเิ มตร
มวลอากาศอุนลอยตัวสูงขึ้นเหนือมวลอากาศเย็นและเกิดเปน หรือเปนน้ิว ดวยการคิดเทียบกับความสูงในทอปรอทของเคร่ืองบารอมิเตอร
ศูนยกลางความกดอากาศต่ํา มีอากาศเย็นพัดเขาหาศูนยกลาง ซ่งึ สมดลุ กับนาํ้ หนักของบรรยากาศ หนว ยทน่ี ยิ มใชม ากทีส่ ดุ คือ มลิ ลิบารและ
และกอ ตวั เปน เมฆควิ มโู ลนมิ บสั เกดิ เปน พายฝุ นฟา คะนองรนุ แรง) พาสคลั
T153
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน (๔) พายุฝุน เป็นปรากฏการณ์ท่ีเกิดในเขตทะเลทรายหรือพื้นท่ีแห้งแล้ง มี
ลไหักลษลณงซะเง่ึ ปเป็นน็ลผมลพมาายจุราุนกแกรางรพกัด่อพตวัาขทอรงาพยไาปยยฝุ ังนพฟื้นา้ ทคะ่ีใกนลอ้เง1คโียดงยพแัดลหะมอีบสาเอเหาผตงุเกฝิดุ่นจหารกอื กเมระด็ แทสรอาายกไปาศสู่
ขั้นท่ี 2 การรวบรวมขอมลู บริเวณอืน่
2. ครูใหนักเรียนแตละกลุมรวมกันสืบคนขอมูล พายุฝนฟา้ คะนอง กระบวนการเกิด
ประกอบการใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร
หนงั สือเรยี น ภูมิศาสตร ม.3 หรือแหลงเรียนรู เมอ่ื เยน็ ตัวลง กระแสอากาศไหลลง ในขณะที่มีการก่อตัวของพายุฝนฟ้าคะนอง
อื่นๆ รวมทงั้ แตล ะกลมุ จะตอ งศึกษาและตอบ จะไหลลงมาเปน็ อากาศร้อนจะลอยตัวสู่เบ้ืองบนและเย็นตัวลง
ประเดน็ คาํ ถามทางภมู ศิ าสตรจ ากขนั้ ที่ 1 ดว ย กระแสอากาศไหลลง และไหลลงผวิ พนื้ ทา� ใหเ้ กดิ กระแสอากาศไหลลง
(downdraft) สู่พื้นโลกด้วยความเร็วลมสูง ซึ่งมี
3. ครูใหค วามรเู พิม่ เตมิ เกีย่ วกับพายฝุ นุ ลักษณะเป็นลมกระโชกแรง พัดหอบเอาทราย
กระบวนการเกดิ โดยใชภ าพ Infographic และ และฝุน่ ในทะเลทรายไปยงั บรเิ วณใกล้เคียง
แผนท่ีบริเวณที่เกิดพายุฝุนในสหรัฐอเมริกา
ประกอบการอธบิ าย และรว มกนั สรปุ ผลกระทบ อากาศร้อนลอยตวั อากาศรอ้ นลอยตวั
จากพายุฝุน และอาจแนะนําแหลงขอมูล ลมกระโชกแรง
สารสนเทศทนี่ า เชอื่ ถอื ขา วทเ่ี กย่ี วกบั สถานการณ
ภยั พบิ ัตใิ นทวปี อเมรกิ าเหนอื หรอื อาจใหน กั เรยี น
ศกึ ษาจากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 ประกอบ
การศึกษาและรวบรวมขอมลู เพ่ิมเตมิ
แผนท่บี ริเวณท่เี กดิ พายุฝุ่นในสหรฐั อเมรกิ า จากแผนที่ พบว่า บริเวณที่
120 ํW 110 ํW 100 ํW 90 ํW 80 ํW 70 ํW
แ ค น า ด า N 0มาตราสว5น001 : 50,010,00,0000ก0ม. ได้รับผลกระทบจากพายุฝุ่นในระดับ
วอชิงตัน รนุ แรงมาก คอื รฐั ทางตะวนั ตกเฉยี งใต้
ออริกอน มินนโิ ซตา 40 Nํ ของสหรฐั อเมรกิ า ไดแ้ ก่ รฐั แอรโิ ซนา
มชิ ิแกน นวิ ยอรก
40 Nํ และแคลิฟอร์เนีย เน่ืองจากบริเวณ
โคโลราโด โอไฮโอ ดังกล่าวมีทะเลทรายขนาดใหญ่ท่ีมี
เนวาดา อลิ ลนิ อยส
แคลฟิ อรเ นย� นอรทแคโรไลนา สภาพอากาศแห้งแล้ง จึงมักมีการ
แอรโิ ซนา นวิ เม็กซิโก กอ่ ตวั ของพายุฝนฟ้าคะนอง ซง่ึ เปน็
30 ํN เทก็ ซสั จอรเจยี มหาสมุทร 30 ํN
แอตแลนติก
ผลกระทบจากพายฝุ ุน ฟลอรดิ า สาเหตุท�าให้เกิดพายุฝุ่นพัดพาทราย
อ า ว เ ม็ ก ซิ โ ก ไปบรเิ วณอน่ื
นอ ยที่สุด มาก เม็กซิโก
นอย รุนแรง
ปานกลาง รนุ แรงมาก
110 ํW 100 Wํ 90 ํW 80 Wํ
๑4๐
นักเรียนควรรู ขอสอบเนน การคิด
1 พายฝุ นฟาคะนอง ปรากฏการณฟ า แลบฟารองทเ่ี กิดขึ้นพรอ มกบั เมฆควิ มู พายุท่ีมักกอตัวในรัฐแอริโซนาและรัฐเท็กซัสอยูบอยคร้ังและมี
โลนมิ บัส และมกั มีฝนซู ลูกเห็บ หิมะ หรือเกลด็ นํ้าแข็งตดิ ตามมาดวย ระดบั รนุ แรงมาก เปนลมพายุประเภทใด
ส่ือ Digital 1. พายุฝนุ
2. พายุหมิ ะ
ศกึ ษาคน ควาขอ มูลเพ่ิมเตมิ เก่ยี วกบั พายฝุ นุ ไดท ี่ 3. พายโุ ซนรอน
• https://scijinks.gov/dust-storm/ 4. พายเุ ฮอรร ิเคน
• https://www.weather.gov/safety/wind-dust-storm
(วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 1. เนอื่ งจากพน้ื ทสี่ ว นใหญข องทงั้ 2 รฐั
มที ะเลทรายขนาดใหญซ ง่ึ มอี ากาศรอ นและแหง แลง ทม่ี กั กอ ตวั เปน
หยอมความกดอากาศต่ําและพัฒนาเปนพายุฝนฟาคะนองอยู
บอยครง้ั ซงึ่ เปนสาเหตทุ ําใหเกดิ ลมกระโชกแรงพัดพาฝุนในทะเล
ทรายไปปกคลมุ พ้นื ท่ดี งั กลาว)
T154
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๑.๒) ผลกระทบ ท่ีสา� คัญ มดี งั น้ี ขน้ั สอน
(๑) พายทุ อรน์ าโด จะสรา้ งความเสยี หายในบรเิ วณแคบ ๆ ความเสียห1ายจะขน้ึ
อยูก่ บั ความรุนแรงของพายุ ซง่ึ มกี ารจา� แนกระดบั ความรุนแรงของพายุตามมาตราฟุจติ ะท่ีคิดคน้ ข้ันท่ี 3 การจัดการขอ มูล
โดยเทตซึยะ ฟจุ ติ ะ โดยแบง่ ระดบั ความรนุ แรงของพายุตามกา� ลงั ทา� ลายและความเรว็ ลม ตงั้ แต่
เสยี หายเล็กนอ้ ย (EF 0-1) เช่น กิง่ ไม้หกั ปา้ ยต่าง ๆ เสียหาย เสยี หายหนกั (EF 2-3) เชน่ หลงั คา 1. สมาชิกแตละคนในกลุมนําขอมูลที่ตนไดจาก
หลุดออกจากตวั บ้าน ต้นไมใ้ หญ่หักโค่น เสียหายรนุ แรงมากถงึ มากท่ีสุด (EF 4-5) เช่น บ้านเรือน การรวบรวม มาอธิบายแลกเปล่ียนความรู
เสยี หายเปน็ จา� นวนมาก รถยนตแ์ ละสงิ่ ปลกู สรา้ งสามารถลอยไปตามลมพายุ พนื้ ทที่ างการเกษตร ระหวางกัน โดยใชเทคนิคเลาเร่ืองรอบวง
ได้รับความเสยี หายอยา่ งหนกั ใหสมาชิกเลาขอมูลท่ีตนไดจากการรวบรวม
ทีละคน จนครบทัง้ กลมุ
ระดับความรุนแรง ความเร็วลม (กม./ชม.) ความเสียหาย
2. สมาชกิ ในกลมุ ชว ยกนั คดั เลอื กขอ มลู ทถ่ี กู ตอ ง
EF O เสยี หายนอย 105-137 ก่งิ ไมหกั บานเรือน ปา ยตา ง ๆ เสียหาย นา เชอ่ื ถอื และจดั การคดั แยกขอ มลู ทไี่ มจ าํ เปน
ออก
EF 1 เสียหายปานกลาง 138-177 หลงั คาบา นเริม่ หลดุ ประตแู ละหนา ตางแตกเสียหาย
ขนั้ ท่ี 4 การวเิ คราะหและแปลผลขอ มูล
EF 2 เสียหายหนกั 178-217 ตน ไมใหญถ กู ถอนราก สง่ิ ของปลิววอ น
1. นักเรียนแตละกลุมวิเคราะหขอมูลรวมกัน
EF 3 เสียหายรนุ แรง 218-266 หลังคาบานทแ่ี ข็งแรงหลดุ รถไฟพลิกควาํ่ จากน้ันสมาชิกแตละกลุมรวมกันตรวจสอบ
รถยนตล อยข้ึนจากพนื้ ความถกู ตองของขอ มูล
EF 4 เสียหายรุนแรงมาก 267-322 บานท่มี ีโครงสรางแขง็ แรงถกู ทําลาย ตึกสงู พงั ทลาย 2. ตัวแทนกลุมนําเสนอขอมูลหนาชั้นเรียน
สง่ิ ของหนักปลวิ วอน ทีละกลุม จากน้ันสมาชิกกลุมอ่ืนผลัดกันให
ขอคดิ เห็นหรือขอ เสนอแนะเพิ่มเตมิ ตลอดจน
EF 5 เสยี หายรุนแรงมากทีส่ ุด >322 บา นหรือตึกที่มีโครงสรางแข็งแรงหลดุ ออกมาเปนชนิ้ อภิปรายความรูรวมกัน และรวมกันวิเคราะห
สง่ิ ของหนกั ปลิวไปไกลกวา 100 เมตร ผลกระทบจากการเกิดพายุทอรนาโด และ
พายุเฮอรร เิ คน
ทมี่ า : spc.noaa.gov
(๒) พายเุ ฮอรร์ เิ คน มกี ารจา� แนกระดบั ความรนุ แรงของพายตุ ามมาตราแซฟเฟอร-์
ซิมปส ัน แบ่งออกเป็น ๕ ระดบั ตามความเรว็ ลม ตงั้ แต่ระดับ ๑-๒ มีลมก�าลงั ปานกลาง ประตู
หน้าตา่ งบ้านเรอื นเร่มิ หลุดออก ตน้ ไม้ขนาดเลก็ หักโคน่ ระดับ ๓-๔ คลืน่ ลมในทะเลมีกา� ลังแรง
เปน็ อันตรายตอ่ การเดนิ เรอื ต้นไมใ้ หญ่และเสาไฟฟ้าหักโค่น จนถงึ ระดับ ๕ มีฝนตกหนกั ในหลาย
พ้ืนท่ี มคี ล่นื ซัดฝัง่ ขนาดใหญ่ เกดิ อทุ กภัยและดินโคลนถล่ม
ความเร็วลม (กม./ชม.) ระดบั ความสูงของคล่นื ความเสยี หาย
1 119-153 1.2-1.5 เมตร ไมส ง ผลตอสิ่งกอ สรา ง มนี ํ้าทว มขังเล็กนอย
2 154-177 1.8-2.4 เมตร หลงั คา ประตู และหนาตางบานเรือนเริม่ เสยี หาย
3 178-209 2.7-3.7 เมตร แผงปองกันพายตุ ามบานเรือนไดรับความเสยี หาย
4 210-249 4.0-5.5 เมตร แผงปอ งกนั พายเุ สยี หายหนกั หลงั คาบา นเรอื นถกู ทาํ ลาย
5 >250 >5.5 เมตร หลงั คาบา นเรอื นทแี่ ขง็ แรงถกู ทาํ ลาย มนี าํ้ ทว มหลายพน้ื ท่ี
ท่มี า : nhc.noaa.gov ๑4๑
กจิ กรรม สรางเสริม นักเรียนควรรู
นกั เรยี นในชนั้ เรยี นอภปิ รายรว มกนั ถงึ สาเหตุ กระบวนการเกดิ 1 มาตราฟุจิตะ คดิ คน โดยเทตซึยะ ฟุจติ ะ รวมกับอัลเลน เพียรสัน หวั หนา
บรเิ วณทเ่ี กดิ หรอื เสยี่ งภยั และผลกระทบของวาตภยั ประเภทตา งๆ ศูนยทํานายพายแุ หง ชาติของสหรฐั อเมริกา (Storm Prediction Center: SPC)
ในทวปี อเมริกาเหนอื ทงั้ พายทุ อรนาโด พายเุ ฮอรร เิ คน พายหุ มนุ ซ่ึงใชวัดความรุนแรงของพายุทอรนาโด ท่ีใชกันแพรหลายทั้งในสหรัฐอเมริกา
นอกเขตรอน และพายฝุ ุน จากน้นั สรปุ เปน แผนผงั ความคิดนําสง และแคนาดา พายทุ อรน าโดถกู จําแนกความรนุ แรงไว 6 ระดบั ไดแ ก F0 ถึง F5
ครผู สู อน เปนการกําหนดชวงความเร็วลมโดยประมาณ ผานการคํานวณจากสภาพ
ความเสียหายทีเ่ กดิ ขน้ึ บนภาคพื้นดนิ หลงั พายสุ งบลง ซ่ึงในชว งเวลาน้นั การวัด
ความเร็วลมสูงสุดของพายุทอรนาโดท่ีเกิดข้ึนจริงมีโอกาสเปนไปไดนอยมาก
สงผลใหเกิดการศึกษาและพัฒนามาตราวัดฟุจิตะแบบด้ังเดิมจนกลายเปน
“มาตราวดั ฟจุ ติ ะฉบบั ปรบั ปรงุ ” (Enhanced Fujita Scale) แบง เปน 6 ระดบั ไดแ ก
EF0 ถึง EF5 โดยกําหนดชวงความเร็วลมสูงสุดขนึ้ ใหม เน่ืองจากระดับความเรว็
ลมที่กําหนดไวในมาตราวัดด้ังเดิมน้ันสูงเกินไป มาตราวัดฟุจิตะฉบับปรับปรุง
จึงไดถูกนํามาใชแพรหลายในสหรัฐอเมริกาและแคนาดาต้ังแต ค.ศ. 2007
เปนตน มา
T155
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน (๓) พายุหมุนนอกเขตร้อน1 มลี ักษณะการกอ่ ตัวของเมฆคิวมูโลนมิ บสั ทา� ให้เกิด
พายุฝนฟ้าคะนองที่รุนแรง ส่งผลให้เกิดวาตภัยและลมกระโชกแรง มีฝนตกเป็นบริเวณกว้างและ
ข้ันท่ี 4 การวเิ คราะหแ ละแปลผลขอมลู เกดิ พายลุ กู เหบ็ ในบางพนื้ ทเี่ กดิ นา้� ทว่ มฉบั พลนั
และดินโคลนถล่ม ท�าให้เส้นทางคมนาคมถูก
3. ครูถามคําถามเพ่ือใหนักเรียนไดวิเคราะห ตดั ขาด
ขอ มูลเพ่มิ เตมิ เชน (๔) พายุฝุน จะส่งผลกระทบ
• พายหุ มนุ เขตรอ นและพายหุ มนุ นอกเขตรอ น ท�าให้หน้าดินถูกท�าลาย ดินขาดความอุดม
แตกตางกันอยางไร สมบูรณ์จากการพัดพาและกัดกร่อนโดยลม
(แนวตอบ แตกตางกันบริเวณที่เกิด พายุ อีกทัง้ เป็นอันตรายต่อการคมนาคม รวมถึงเป็น
หมุนเขตรอนเปนพายุหมุนขนาดใหญท่ีเกิด อนั ตรายตอ่ สขุ ภาพของประชาชน ทา� ใหเ้ กดิ โรค
เหนือทะเลหรือมหาสมุทรในเขตรอน สวน ระบบทางเดินหายใจและการแพร่กระจายของ พายุฝ่นุ ปกคลุมเมอื งฟนี กิ ซ์ รฐั แอริโซนาใน พ.ศ. ๒๕๕๗
พายหุ มนุ นอกเขตรอ นจะเกดิ ในเขตละตจิ ูด เชอ้ื โรค ท�าให้เกิดมลพิษทางอากาศจนส่งผลให้ทัศนวิสัยในการ
30-60 องศาเหนือใต) มองเหน็ ลดลง และยงั มีผลตอ่ สขุ ภาพของประชาชน
• พายฝุ ุน สงผลกระทบดานใดบาง
(แนวตอบ ดานทรัพยากรธรรมชาติ ทําให ๑.๓) แนวทางการจัดการ มมี าตรการ วธิ ีปอ้ งกัน และการปฏบิ ตั ติ นท่ีสา� คัญ ดงั นี้
หนา ดนิ ถกู ทาํ ลายจากการพดั พาและกดั กรอ น
โดยลม ดา นสาธารณสขุ สง ผลตอ ระบบทาง ก่อนเกิดภัย
เดนิ หายใจและสขุ ภาพของประชาชน รวมถงึ • เตรยี มชดุ อปุ กรณย์ งั ชพี ใหพ้ รอ้ ม
การแพรก ระจายของเช้ือโรค) • ติดตามข่าวพยากรณอ์ ากาศและเตรยี มตัวอพยพเมอื่ ได้รับการแจง้ เตอื น
• หม่นั ตรวจสอบและซอ่ มแซมอาคารบา้ นเรอื นใหม้ ัน่ คงแข็งแรง
• ตัดตน้ ไม้ทีอ่ าจหกั ทับบา้ นเรอื น
• จัดเกบ็ สิง่ ของท่ีอาจปลิวไปกบั ลมใหม้ ดิ ชดิ เพอ่ื ปอ้ งกันอันตรายจากสิ่งของกระแทกใส่
• ทา� หลมุ หลบภยั ภายในหรือภายนอกอาคาร
ขณะเกิดภยั
• หลบอยู่ในท่ีก�าบังท่ีมั่นคงแข็งแรง เช่น หลุมหลบภัยใต้ดิน จนกว่าพายุจะสงบ รวมถึงติดตามข่าวสาร
การเตือนภยั อยู่เสมอ
• ปดิ ประตู หนา้ ตา่ ง ชอ่ งทางลม และอยู่ใหห้ า่ งจากหนา้ ตา่ ง โดยเฉพาะหนา้ ต่างทเ่ี ป็นกระจกบานใหญ่และ
ควรหลบอย่ใู ตโ้ ตะ๊ ทแ่ี ขง็ แรง
• งดใช้อุปกรณ์ไฟฟา้ โทรศพั ท์เคล่อื นท่ี และกิจกรรมทอี่ าจกอ่ ใหเ้ กิดประกายไฟ
• ไม่อยู่ใกล้ชายฝ่งั ทะเล และเรือทุกชนดิ ควรงดออกจากฝง่ั
หลังเกดิ ภัย
• ไมค่ วรออกไปในที่โลง่ แจง้ ทันทีหลงั จากพายสุ งบ ควรอยู่ในทีป่ ลอดภยั อย่างนอ้ ย ๑-๒ ช่วั โมง และติดตาม
ข่าวสารอยา่ งใกลช้ ิด
• สา� รวจตนเองและคนรอบขา้ ง หากมผี ไู้ ดร้ บั บาดเจบ็ ใหท้ า� การปฐมพยาบาล แลว้ รบี นา� สง่ โรงพยาบาลโดยเรว็
• สา� รวจความเสยี หาย เกบ็ กวาดซากปรกั หกั พงั ไมเ่ ขา้ ใกลส้ ายไฟฟา้ ขาด หรอื เสาไฟฟา้ ลม้ เพอ่ื ความปลอดภยั
๑4๒
นักเรียนควรรู ขอ สอบเนน การคดิ
1 พายุหมุนนอกเขตรอน บริเวณความกดอากาศต่ําขนาดใหญที่กอตัวใน บุคคลใดปฏิบัติตนไดอยางถูกตองและเหมาะสมขณะเกิด
แถบละตจิ ดู กลางและเหนอื ขนึ้ ไป มลี กั ษณะเปน ลมพดั เวยี นจากภายนอกเขา หา วาตภยั
ศูนยกลาง ในซีกโลกเหนือจะพัดทวนเข็มนาฬกา ในซีกโลกใตจะพัดตามเข็ม
นาฬก า พายนุ มี้ ขี นาดเสน ผา นศนู ยก ลางประมาณ 900-1,800 กโิ ลเมตร ในบรเิ วณ 1. เอเปด ประตู หนาตางรับลม
พายุจะมีลมพัดแรง เมฆมาก และฝนตกกินบริเวณกวา 300,000 ตาราง 2. บีออกไปเดนิ เลนขา งนอกบาน
กิโลเมตร พายุน้ีเกดิ จากความแตกตา งระหวางมวลอากาศ 2 ชนิด คือ กระแส 3. ซอี ยใู นอาคารบา นเรือนและปด ประตู หนา ตาง
อากาศเย็นพัดจากข้ัวโลกกับกระแสอากาศรอนช้ืนพัดจากเขตรอนมาปะทะ 4. ดีเปด ใชอ ุปกรณไ ฟฟา ตา งๆ และโทรศพั ทเคล่ือนท่ี
กันบริเวณละติจูดกลาง ดังนั้น พายุน้ีจะเกิดควบคูไปกับแนวปะทะอากาศเย็น
และแนวปะทะอากาศรอน โดยที่ศูนยกลางพายุจะมีอากาศเย็นพัดเขาหาใน (วิเคราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 3. การทซี่ ีหลบอยูในอาคารบานเรอื น
ระดบั ตํา่ ซงึ่ ตางจากพายหุ มนุ เขตรอ นที่ศูนยก ลางเปน อากาศรอนชื้น และปด ประตู หนา ตางขณะเกดิ พายุรนุ แรง ถือเปน การปฏิบตั ติ น
ขณะเกิดภัยไดอยางถูกตองและเหมาะสม ขณะท่ีขออ่ืนเปนการ
ปฏิบัติตนท่ีไมถูกตองและไมเหมาะสม เพราะอาจเกิดอันตราย
ตอ รา งกายและชีวิตได)
T156
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๑.๔) ตัวอยา ง วาตภัยครั้งสําคญั เชน ขนั้ สอน
ตัวอยา่ ง เหตกุ ารณพายทุ อรนาโดถลมหลายรฐั ของสหรฐั อเมรกิ า เมื่อ พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้นั ที่ 4 การวิเคราะหและแปลผลขอ มูล
เมอ่ื ตน เดือนมีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ไดเ กดิ พายุ 4. ครใู หน กั เรยี นใชส มารต โฟนสแกนดู QR Code
ทอรนาโดในบางสวนของรัฐแอละแบมา จอรเจีย เร่ือง พายเุ ฮอรร ิเคนเออรม า จากหนงั สอื เรียน
ฟลอริดา และเซาทแคโรไลนา โดยเริ่มจากพายุ ภูมิศาสตร ม.3 จากน้ันใหนักเรียนรวมกัน
ทอรนาโดขนาดเล็กหลายลูก ตอมาไดพัฒนาเปน วเิ คราะหค ําตอบในประเด็น เชน
พายุทอรนาโดขนาดใหญที่เกิดจากพายุฝนฟา • พายุดังกลาวสงผลกระทบตอสหรัฐอเมริกา
คะนองแบบซูเปอรเ ซลล (supercell tornado) ขน้ึ อยา งไร
คลุมท้งั ภูมิภาค ความรนุ แรงของพายุระดบั EF 4 • หากนักเรียนตองอยูในสถานการณดังกลาว
ในชว งเวลาเพยี ง ๖ ชวั่ โมง มพี ายทุ อรน าโดลงสพู นื้ จะมแี นวทางรบั มอื หรือปฏบิ ัติตนอยางไร
ถงึ ๔๑ ลูก
สภาพความเสยี หายของบา นเรือนในรฐั แอละแบมา
จากพายทุ อรนาโด ความรนุ แรงระดับ EF 4
ผลกระทบ ทาํ ใหม ผี เู สยี ชวี ติ กวา ๒๓ คน บาดเจบ็ เกอืิ บ ๑๐๐ คน ในพนื้ ทช่ี นบทของรฐั แอละแบมา
บานเรือนพงั ราบ ตนไมหักโคน รถยนตพ ังเสยี หาย พายุทอรนาโดยังคงเคลอื่ นท่ีไปทางตะวันตกของรัฐ
เขา พ้ืนท่ีชมุ ชนใหมดว ยความรนุ แรงระดับ EF 3 ทาํ ใหส งิ่ กอ สรา งและอาคารในเมืองเสียหายอยางมาก
ตัวอย่าง เหตกุ ารณพ ายเุ ฮอรร เิ คนเออรม าพดั ถลม ประเทศแถบแครบิ เบยี นและรฐั ฟลอรดิ า
สหรัฐอเมรกิ า เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๖๐
เมื่อตนเดอื นกันยายน พ.ศ. ๒๕๖๐ พายเุ ฮอร-
รเิ คนเออรม าไดก อ ตวั ขนึ้ ในมหาสมทุ รแอตแลนตกิ
มคี วามเรว็ ลมสงู ถงึ ๒๙๕ กโิ ลเมตรตอ ชว่ั โมง ความ
รุนแรงอยูในระดับ ๕ (ระดับสูงสุด) ถือเปนพายุ
เฮอรริเคนท่ีมีกําลังแรงสูงสุดท่ีกอตัวในมหาสมุทร
แอตแลนตกิ ในรอบ ๑๐ ป เม่ือเขาพดั ถลม ชายฝง
ของหมูเกาะแคริบเบียน กอนที่จะลดกําลังลงจาก
ระดับ ๕ เหลอื ระดบั ๔ เม่อื เคล่อื นตวั เขาสชู ายฝง
รฐั ฟลอรดิ า สหรฐั อเมรกิ า ดว ยความเรว็ ลมสงู สดุ ท่ี ภาพจากดาวเทียมแสดงพายุเฮอรริเคนเออรมา
๒๑๐ กโิ ลเมตรตอ ช่ัวโมง ทก่ี อ ตวั ในมหาสมุทรแอตแลนตกิ
ผลกระทบ: จากอทิ ธพิ ลของพายทุ าํ ใหเ กดิ ฝนตกหนกั ลมกระโชกแรง และคลนื่ ทะเลสงู ประชาชนเสยี ชวี ติ
เกือบ ๑๐๐ คน ท้ังในหมูเกาะแครบิ เบยี นและรัฐฟลอริดา ในรฐั ฟลอริดาประชาชนกวา ๖.๕ ลา นคน
หรอื เกือบ ๑ ใน ๓ ของประชากรทั้งรัฐตอ งอพยพหนีภยั และอกี ประมาณ ๗๖,๐๐๐ คน ไมม ีไฟฟา ใช
ความเสยี หายทัง้ หมดคิดเปน มลู คา ประมาณ ๕๐,๐๐๐ ลานเหรยี ญสหรฐั
๑๔๓
กจิ กรรม ทาทาย เกร็ดแนะครู
นักเรียนสืบคนขอมูลเพ่ิมเติมเก่ียวกับวาตภัยรุนแรงท่ีเกิดข้ึน ครูอาจแนะนําใหนักเรียนดูภาพขาว หรือคลิปวิดีโอเก่ียวกับวาตภัยรุนแรง
ในทวีปอเมรกิ าเหนือ ในประเดน็ ทเ่ี คยเกดิ ขน้ึ ในทวปี อเมรกิ าเหนอื รวมถงึ การจดั การภยั พบิ ตั ขิ องประเทศในทวปี
แลวใหนักเรียนในช้ันเรียนอภิปรายรวมกันถึงความสําคัญของปญหาภัยพิบัติ
• ชอ่ื เหตุการณวาตภัยรนุ แรง และการจดั การ เพ่ือปอ งกันบรรเทาผลกระทบท่จี ะเกดิ ข้นึ กบั ประชาชน
• สาเหตุของภยั พบิ ตั ิ
• ผลกระทบของภยั พบิ ตั ิ
• แนวทางการจัดการภยั พิบตั ิ
• การนาํ แนวทางการจดั การมาปรบั ใชใ นการจดั การภยั พบิ ตั ิ
ของประเทศไทย
จากน้ันสรุปขอมูลท่ีไดเปน ผลงานรูปแบบตางๆ เชน แผน พับ
โปสเตอร เสนเวลา (Timeline) นาํ เสนอหนา ชน้ั เรียน
T157
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน ตวั อย่าง เหตกุ ารณพ์ ายหุ มนุ นอกเขตรอ้ นพดั ถลม่ พน้ื ทแี่ ถบมดิ เวสต์ (Midwest)
ของสหรฐั อเมรกิ า เมือ่ พ.ศ. ๒๕๕๓
ข้ันที่ 4 การวเิ คราะหแ ละแปลผลขอ มูล
ภาพจากดาวเทยี มแสดงพายหุ มนุ นอกเขตรอ้ นพดั ถลม่ เมอื่ ปลายเดอื นตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ พายุหมนุ
5. ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ วา พายฝุ นุ เปน ปรากฏการณ พน้ื ที่เกรตเลกส์และมดิ เวสต์ นอกเขตร้อนได้ก่อตัวข้ึนบริเวณรัฐทางตอนกลาง
ธรรมชาติท่ีเกิดในเขตทะเลทรายชวงฤดูแลง แถบมิดเวสต์ โดยมีสาเหตุเกิดจากอากาศเย็น
ปริมาณของฝุนละอองจะขึ้นอยูกับความเร็ว จากมหาสมุทรอาร์กติกเคล่ือนตัวมาปะทะกับ
ลม ลักษณะโครงสรางพ้ืนผิว และลักษณะ อากาศอุ่นช้ืนเขตโซนร้อน ท�าให้เกิดศูนย์กลาง
ภมู ปิ ระเทศท่ีลมพัดผาน จากนน้ั ครูต้ังคําถาม ความกดอากาศต�่าก�าลังแรง และพัฒนาขึ้นเป็น
เพอื่ ใหนักเรียนไดวเิ คราะหข อมลู เพ่ิมเติม เชน พายุที่มีความรุนแรงเทียบเท่ากับพายุเฮอร์ริเคน
• พน้ื ทใี่ ดของทวปี อเมรกิ าเหนอื มกั ประสบภยั ระดบั ๓ และถอื เปน็ พายหุ มนุ นอกเขตร้อนท่มี ีคา่
จากพายฝุ นุ เพราะเหตุใด ความกดอากาศบริเวณจุดศูน1ย์กลางต่�าที่สุดเท่าท่ี
(แนวตอบ บริเวณรัฐทางตะวันตกเฉียงใต เคยวดั ได้ที่ ๙๕๕.๒ มิลลิบาร์
ของสหรัฐอเมริกา เน่ืองจากมีทะเลทราย
ขนาดใหญ สภาพแหงแลง )
ผลกระทบ : จากอิทธิพลของพายุทา� ใหเ้ กิดลมกระโชกแรง ฝนตกหนัก มีลกู เห็บ และหมิ ะตกหนกั ใน
หลายรฐั เชน่ รฐั นอรท์ ดาโคตา แมนโิ ทบา อลิ ลนิ อยส์ ทา� ใหเ้ ทยี่ วบนิ ตา่ ง ๆ ถกู ยกเลกิ กวา่ ๓๐๐ เทย่ี วบนิ
และทา� ให้เกดิ พายุทอรน์ าโดในหลายพน้ื ท่ี เช่น แอละแบมา อาร์คนั ซอ มิชิแกน โอไฮโอ สง่ ผลใหอ้ าคาร
และสิง่ ปลกู สร้างได้รับความเสียหาย เสาไฟฟ้าหกั โค่น
ตวั อย่าง เหตกุ ารณพ์ ายฝุ นุ่ พดั ปกคลมุ พนื้ ทร่ี ฐั แอริโซนา สหรฐั อเมรกิ า เมอื่ พ.ศ. ๒๕๖๑
เม่ือต้นเดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้เกิด
พายุฝุ่นพัดปกคลุมหลายเมืองของรัฐแอริโซนา
โดยสาเหตเุ กดิ จากการกอ่ ตวั ของพายฝุ นฟา้ คะนอง
ใกล้กับทะเลทรายในรัฐแอริโซนา ท�าให้มีกระแส
อากาศไหลลงสู่พ้ืนผิวโลกเกิดเป็นลมกระโชกแรง
โดยมคี วามเรว็ ลมอยทู่ ่ี ๙๖ กโิ ลเมตรตอ่ ชวั่ โมง พดั
พาทรายและฝนุ่ จา� นวนมากปกคลุมในหลายพน้ื ท่ี
ผลกระทบ : ทา� ใหท้ ศั นวิสัยในการมองเหน็ ลดลง
ซงึ่ ทางการสหรฐั อเมรกิ าประกาศเลอ่ื นกา� หนดการ
เดนิ ทางโดยเครอ่ื งบนิ ทา� ใหป้ ระสบปญั หาเทย่ี วบนิ
พายุฝุ่นพดั ปกคลมุ เมอื งฟีนกิ ซ์ รัฐแอรโิ ซนา ล่าช้า ประชาชนกว่า ๓,๐๐๐ คน ได้รับความ
เดือดร้อน เน่ืองจากไฟฟ้าดับในหลายเมืองเป็นเวลาหลายชั่วโมง อาคารบ้านเรือนได้รับความเสียหาย
นอกจากนี้ ยงั สง่ ผลกระทบตอ่ สขุ ภาพของประชาชนในหลายพื้นท่ี
๑44
นักเรียนควรรู ขอ สอบเนน การคิด
1 มิลลิบาร หนวยวัดความกดบรรยากาศที่มีคาเทากับเศษหน่ึงสวนพัน เดวิดขับรถไปตามถนนแหงหนึ่งในรัฐแอริโซนาและเผชิญเขา
ของบาร (bar) ความกดอากาศ 1 มิลลิบาร จะมีคาเทากับความกดอากาศ กับพายุฝุน เขาจะตอ งปฏิบัติตนตามขอ ใดจงึ จะเหมาะสม
1,000 ดายน บนพน้ื ท่หี นา ตดั 1 ตารางเซนตเิ มตร หรอื เทา กบั ความกดทฐี่ าน
ของทอปรอท ซึ่งสูง 0.75 มิลลิเมตร ความกดอากาศท่ีใชรายงานเก่ียวกับ 1. ขับรถวกกลบั ไปทางเดมิ โดยเรว็ ทสี่ ดุ
ลมฟาอากาศโดยทั่วไปตามปกติใชเปนมิลลิบารซึ่งสามารถเปลี่ยนมาใชวัดดวย 2. ขับรถตอไปเหมือนไมม ีเหตุการณใดๆ เกดิ ข้ึน
ความสูงของทอปรอทเปนนิ้ว หรือเปนมิลลิเมตรแทนได ปจจุบันใชหนวย 3. ขอความชวยเหลอื จากรถคนั ขางๆ หรือบคุ คลรอบขา ง
เฮกโตพาสคัลแทนมลิ ลิบาร 4. หยดุ รถ เปดไฟฉกุ เฉนิ และตรวจสอบประตู หนาตางรถ
T158 ใหแนน สนิท
(วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 4. ในกรณที ข่ี บั รถอยแู ละเผชญิ กบั พายฝุ นุ
ควรหยุดรถในตําแหนงที่มั่นใจวาอยูในระยะท่ีปลอดภัยจากถนน
หลักและอยูหางจากรถคันอื่น ปดไฟหนารถและใหตรวจสอบวา
ไฟเบรกและไฟเล้ียวปดสนิท นอกจากนี้ยังตองตรวจสอบประตู
หนาตา งรถใหสนทิ เพือ่ ปองกันฝนุ ทรายเขามาภายในตัวรถ
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๒) ภัยแล้ง เป็นภัยธรรมชาติที่เกิดจากการมีฝนตกน้อยกว่าปกติหรือฝนไม่ตกต้องตาม ขน้ั สอน
ฤดูกาล ความรุนแรงของช่วงฝนแล้งขึ้นอยู่กับความชื้นในอากาศ ระยะเวลาที่เกิดความแห้งแล้ง
และขนาดพน้ื ทท่ี ่ีไดร้ บั ผลกระทบ ภยั แลง้ สง่ ผลกระทบตอ่ วถิ ชี วี ติ ของประชากรในทวปี อเมรกิ าเหนอื ขั้นท่ี 4 การวเิ คราะหแ ละแปลผลขอมลู
อยา่ งมาก โดยเฉพาะภาคการเกษตร สง่ ผลใหผ้ ลผลิตทางการเกษตรลดลง
ลานีญาเกิด๒ข.้ึน๑) โดสยาเปหรตาุกกฏารกเากริดณ์ลภาัยนแีญลา้งทใน�าใทหว้กีปรอะแเมสรนิก้�าาเยเห็นนเปือร1มูทัก่ีไเหกลิดจหาลกังทจวาีปกอมเมีปรริกาากใฏตก้ขาึ้นรมณา์ 6. ครใู หนักเรียนดแู ผนทบี่ ริเวณท่ีเกดิ ภยั แลง จาก
มคี วามรนุ แรงมากกวา่ ปกติ สง่ ผลใหอ้ ณุ หภมู พิ น้ื ผวิ นา�้ ทะเลบรเิ วณมหาสมทุ รแปซฟิ กิ ฝง่ั ตะวนั ออก หนงั สอื เรียน ภูมิศาสตร ม.3 แลวใหน ักเรียน
ลดต่�ากว่าปกติ มีการระเหยน้อยลง ไอน้�าในอากาศน้อยลงกว่าปกติ ท�าให้ประเทศในแถบนี้ ตอบคาํ ถามจาก Geo Question ประกอบการ
ท้ังสหรฐั อเมรกิ า เมก็ ซโิ ก และทวปี อเมริกาใต้มีฝนตกนอ้ ยกวา่ ปกตแิ ละเกิดภยั แล้งรนุ แรง วเิ คราะหข อ มลู เพมิ่ เตมิ จากนนั้ ครถู ามคาํ ถาม
แผนทีบ่ รเิ วณท่เี กดิ ภยั แลง้ เพิม่ เตมิ เชน
จากแผนที่ พบว่า • ปญ หาการขาดแคลนนาํ้ ในทวปี อเมรกิ าเหนอื
0มาตราสว 5น001 : 50,10,0000,000ก0ม. N ระดบั ความแหง แลง บริเวณที่ได้รับผลกระทบจาก เกดิ จากอะไร และพบไดบ รเิ วณใด
แหง แลง เล็กนอ ย ภยั แลง้ รุนแรง คือ พื้นท่ตี อน (แนวตอบ เกิดจากมีปริมาณฝนตกนอย
แหง แลงปานกลาง กลางและชายฝั่งตะวันตก การกกั เกบ็ นา้ํ ตามธรรมชาตมิ นี อ ย และมกี าร
แหงแลง มาก เฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา ผสมของนํา้ เค็ม จะพบไดใ นเขตทะเลทราย
แหงแลงรุนแรง ได้แก่ รัฐแอริโซนา ยูทาห์ ของเมก็ ซโิ ก และหมเู กาะในทะเลแครบิ เบยี น)
แหง แลงรุนแรงมาก
60 ํN
50 Nํ
อาวฮัดสัน
50 ํN แ ค น า ด า
เท็กซสั โคโลราโด นวิ เม็กซโิ ก
โอคลาโฮมา และแคนซสั รวม
40 ํN 40 Nํ ถึงพื้นท่ีชายฝั่งตะวันตกของ
ส ห รั ฐ อ เ ม ริ ก า เม็กซิโกได้รับผลกระทบจาก
ภัยแล้งในระดับปานกลางถึง
30 Nํ รุนแรง เนื่องจากเป็นบริเวณ
30 ํN ที่ได้รับอิทธิพลจากกระแส
มหาสมุทร
มหาสมุทร แอตแลนติก
แปซิฟก
อา วเมก็ ซโิ ก น้�าเย็นเปรู ส่วนรัฐทางตอน
เ ม็ ก ซิ 20 Nํ กลางของแคนาดาได้รับผล
คำอธบิ ายสัญลกั ษณ กระทบจากภัยแล้งในระดับ
เขตประเทศ 20 Nํ โก ทะเลแคริบเบียน เลก็ นอ้ ยถงึ ปานกลาง
เขตรฐั
แหลง นำ้ 110 Wํ 100 ํW 90 Wํ 80 ํW
Q? euoestion
สาเหตุการเกิดภัยแล้งในทวีปอเมริกาเหนือมีความเก่ียวข้องกับปรากฏการณ์ลานีญาอย่างไร และ
รัฐบาลมีวิธกี ารจดั การปญั หาอย่างไร
๑45
ขอ สอบเนน การคดิ นักเรียนควรรู
ภัยแลง ทีเ่ กดิ ขน้ึ ในทวีปอเมริกาเหนือมีสาเหตมุ าจากอะไร 1 กระแสนา้ํ เยน็ เปรู เกดิ จากการไหลแยกของกระแสนาํ้ พน้ื ผวิ แถบลมตะวนั ตก
ในมหาสมุทรแปซิฟกตอนใต แลวไหลข้ึนไปทางเหนือ เขาไปยังชายฝงของ
(แนวตอบ มกั เกดิ จากปรากฏการณล านญี าทท่ี าํ ใหก ระแสนา้ํ เยน็ ประเทศชลิ แี ละเปรู
เปรูท่ีไหลจากทวีปอเมริกาใตขึ้นมามีความรุนแรงมากกวาปกติ
สง ผลใหอ ณุ หภมู พิ นื้ ผวิ นา้ํ ทะเลบรเิ วณมหาสมทุ รแปซฟิ ก ฝง ตะวนั ออก
ลดตํา่ กวาปกติ มกี ารระเหยนอยลง ไอน้ําในอากาศนอยกวาปกติ
ทาํ ใหป ระเทศในแถบนท้ี งั้ สหรฐั อเมรกิ า เมก็ ซโิ ก รวมถงึ ทวปี อเมรกิ าใต
มีฝนตกนอยกวาปกตแิ ละเกิดภัยแลงรุนแรง)
T159
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน ๒.๒) ผลกระทบ ท่สี �าคัญ มดี ังน้ี (๑) สร้างความเสียหายทาง
ข้นั ที่ 4 การวเิ คราะหและแปลผลขอมูล เศรษฐกิจ เช่น ในสหรัฐอเมริกา ภัยแล้งได้
สร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจให้กับประเทศ
7. ครูใหนักเรียนรวมกันศึกษา Geo Tip เร่ือง ประมาณรอ้ ยละ ๐.๕-๑ หรือประมาณปีละ ๗๕-
ทาํ ความรจู กั เอนโซ เอลนโี ญ และลานญี า และ ๑๕๐ พันล้านเหรียญสหรัฐ โดยเฉพาะพ้ืนที่
รว มกนั วเิ คราะหข อ มลู เพมิ่ เตมิ วา ปรากฏการณ เกษตรกรรม จะเห็นได้จากพ้ืนที่แถบมิดเวสต์
ดังกลาวมีความสัมพันธกับการเกิดภัยแลง (Midwest) ทเ่ี ปน็ แหลง่ ผลติ อาหารของประเทศ
ในทวีปอเมริกาเหนืออยางไร โดยครูอาจให มีความเสียหายปีละประมาณ ๓๕ พันล้าน
นกั เรยี นใชสมารตโฟนสแกน QR Code เรอ่ื ง
ปรากฏการณ ENSO ประกอบการวิเคราะห
คําตอบเพมิ่ เตมิ
ภาวะภัยแล้งที่รุนแรงส่งผลกระทบต่อพ้ืนท่ีปลูกข้าวโพด เหรียญสหรัฐ ส่งผลต่อผลผลิตทางการเกษตร
ในแถบมดิ เวสต์ ทา� ใหข้ ้าวโพดยนื ตน้ ตายเป็นจา� นวนมาก โดยเฉพาะขา้ วโพดและถว่ั เหลอื ง ทา� ใหม้ ปี รมิ าณ
ลดลง ปรมิ าณอาหารสตั วล์ ดลงสง่ ผลกระทบเป็นลูกโซต่ ่อเน่อื งไปถึงการปศสุ ัตวแ์ ละอุตสาหกรรม
ทเ่ี กีย่ วขอ้ ง เชน่ อตุ สาหกรรมเนือ้ สตั ว์ อตุ สาหกรรมอาหาร อุตสาหกรรมเกษตรอืน่ ๆ นอกจากน้ี
เกดิ การลดการจา้ งงานตามมาเมอ่ื อตุ สาหกรรมไมส่ ามารถด�าเนนิ การผลติ ได้
(๒) ส่งผลกระทบตอ่ แหล่งน้�าและสตั วท์ ะเล โดยภยั แลง้ ทา� ใหแ้ หลง่ น้า� ขนาดใหญ่
ตน้ื เขนิ และแห้งจนมีผลกระทบตอ่ สตั ว์น้า� เชน่ การท่ปี ากแมน่ า�้ ต่าง ๆ ถกู เนินทรายปิด ส่งผลให้
ปลาแซมอนไม่สามารถเข้ามาวางไขไ่ ด้ ทา� ให้ปริมาณปลาแซมอนลดลง
iepo (EI Nin~o-Southern ท�าความร้จู ักเอนโซ เอลนโี ญ และลานญี า
Osillation: ENSO) คอื ความผนั แปรของระบบอากาศในซีกโลกใต ้ เป็นการ
เอนโซ
เรยี กรวมปรากฏการณเ์ อลนโี ญกบั ลานญี า ปรากฏการณเ์ อนโซเปน็ สาเหตทุ า� ใหพ้ นื้ ท่ีใกลเ้ สน้ ศนู ยส์ ตู รรอบ ๆ
มหเอาสลมนทุีโญรแป(EซIฟิ Nกิ มin~สี oภ)าพเปภ็นมู ปอิ ราากกาฏศทกาผี่ รดิ ณปก์ทต่ีอิุณซหงึ่ อภาูมจิพท้ื�านใผหิว้เกนิด้�าสทภะเาลวใะนแมลง้หจาดั สหมรุทือรฝ1แนปตซกิฟมิกากฝกั่งวต่าะปวกันตติ ก
(เชน่ ออสเตรเลยี อนิ โดนีเซีย เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต)้ สูงกว่าปกติ เน่ืองจากลมคา้ มีกา� ลังอ่อนลง ทา� ให้
กระแสน�้าอุ่นท่ีปกติจะไหลมายังมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งตะวันตกไหลวกกลับไปทางทิศตะวันออก ส่งผลให้
พื้นที่บริเวณแปซิฟิกตะวันตกท่ีเคยชุ่มชื้นเกิดความแห้งแล้งผิดปกติ ในขณะที่แปซิฟิกตะวันออกกลับมี
ฝนลตากนหญี นากั (ผLดิaปNกin~ตaิ ) เปน็ สภาวะทต่ี รงขา้ มกบั เอลนโี ญ ทีอ่ ุณหภูมพิ น้ื ผวิ น�้าทะเลในมหาสมุทรแปซิฟิกฝั่ง
ตะวนั ออก (เชน่ ชายฝั่งของเอกวาดอร์ เปรู ชลิ )ี ลดต�า่ กวา่ ปกติ เนือ่ งจากลมค้ามีก�าลังแรงกวา่ ปกติ จงึ
พดั พาผวิ นา�้ ทะเลทอ่ี นุ่ จากแปซฟิ กิ เขตรอ้ นฝง่ั ตะวนั ออกไปสะสมอยทู่ างตะวนั ตก (เชน่ บรเิ วณอนิ โดนเี ซยี
ออสเตรเลยี ) มากย่ิงขนึ้ ดงั นนั้ กระแสนา้� เยน็ จากดา้ นล่างของมหาสมทุ รจงึ ไหลเวียนขึน้ มาแทนทก่ี ระแส
นา�้ อนุ่ ทถี่ กู พดั พาไป ทา� ใหพ้ น้ื ทชี่ ายฝง่ั ตะวนั ตกของทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวปี อเมรกิ าใตม้ อี ากาศแหง้ แลง้
ผดิ ปกติและเกิดภยั แล้งรนุ แรง ส่วนพ้ืนทีแ่ ปซิฟกิ ตะวันตกจะมีฝนตกหนกั กวา่ ปกติ
๑46 ปรากฏการณ ENSO
นักเรียนควรรู ขอสอบเนน การคิด
1 ลมคา ลมประจาํ ถนิ่ พดั ในบรรยากาศชนั้ ลา ง จากระบบความกดอากาศสงู เพราะเหตุใดพ้ืนท่ีตอนกลางและชายฝงตะวันตกเฉียงใตของ
ในเขตกึ่งโซนรอนไปสูบริเวณความกดอากาศต่ําท่ีเสนศูนยสูตร โดยมีทิศทาง ทวีปอเมริกาเหนือ จึงเปนบริเวณท่ีไดรับผลกระทบจากภัยแลง
จากตะวนั ออกเฉยี งเหนอื ในซกี โลกเหนอื และจากตะวนั ออกเฉยี งใตใ นซกี โลกใต รนุ แรง
สื่อ Digital 1. ฝนไมต กตามฤดูกาล
2. พื้นดินเกิดการเปล่ียนแปลงอณุ หภูมิ
ศกึ ษาคน ควา ขอ มลู เพมิ่ เตมิ เกย่ี วกบั ปรากฏการณเ อลนโี ญและลานญี า ไดท ่ี 3. ไดรับอทิ ธพิ ลจากปรากฏการณล านญี า
http://www.lesa.biz/earth/hydrosphere/elnino 4. ไดรับอทิ ธพิ ลจากกระแสน้ําเย็นแลบราดอร
T160 (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เพราะบริเวณดังกลาวอยูติดกับ
มหาสมุทรแปซิฟกที่มักเกิดปรากฏการณลานีญา ทําใหกระแส
น้ําเย็นเปรูที่ไหลจากทวีปอเมริกาใตข้ึนมามีความรุนแรงมากกวา
ปกติ สงผลใหอุณหภูมิพื้นผิวนํ้าทะเลบริเวณมหาสมุทรแปซิฟก
ฝง ตะวนั ออกลดตํา่ กวาปกติ มีการระเหยนอยลง ไอน้าํ ในอากาศ
นอยกวา ปกติ)
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๒.๓) แนวทางการจดั การ มมี าตรการ วิธปี ้องกนั และการปฏิบัติตนทีส่ �าคัญ ดงั น้ี ขนั้ สอน
ก่อนเกิดภยั ข้ันท่ี 4 การวิเคราะหแ ละแปลผลขอ มลู
• ตดิ ตามระบบการเตอื นภยั การเกดิ เอลนโี ญและลานญี า
• เตรียมวางแผนพัฒนาระบบชลประทานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น มีการจัดสรรการใช้น�้าอย่างเหมาะสม 8. ครูใหนักเรียนสืบคนวิธีการบริหารจัดการนํ้า
ของสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะรัฐทางตะวันตก
เพือ่ ใหม้ ีปรมิ าณน้�าส�ารองไวใ้ ช้หากเกดิ ภยั แลง้ ของประเทศท่ีมักประสบภัยแลงอยูเสมอ เชน
• สง่ เสรมิ การเพาะปลกู พชื ทนแลง้ ท่ใี ชน้ า้� นอ้ ย รฐั แคลฟิ อรเ นยี มสี าํ นกั งานทรพั ยากรนา้ํ ทาํ งาน
• สง่ เสรมิ การใชซ้ า้� (Reuse) โดยนา� นา้� ทผี่ า่ นการบา� บดั แลว้ มาใชใ้ นดา้ นตา่ ง ๆ เชน่ เกษตรกรรม รวมกับบริษัทตางๆ ดูแลโครงการน้ําของรัฐ
ขณะเกดิ ภยั ซึ่งแตละโครงการมีวัตถุประสงคแตกตางกัน
• ออกมาตรการเพ่ือรับมือภัยแล้ง เช่น รัฐแคลิฟอร์เนียได้จ�ากัดการแจกจา่ ยนา้� ใหแ้ กเ่ มอื งตา่ ง ๆ และจา� กดั เพอื่ เตรยี มความพรอ มในกรณที เ่ี กดิ เหตกุ ารณ
ฉกุ เฉิน
การใชน้ า้� ของพลเมอื ง
• ปรับเปลีย่ นพฤติกรรมเพอื่ การประหยดั น้�า เช่น เปลย่ี นสนามหญา้ หน้าบา้ นและหลงั บา้ นมาปลูกพชื กง่ึ ทะเล
ทราย หรอื ใชห้ ญ้าเทยี ม หันมาใชจ้ านกระดาษท่ีใช้แลว้ ทงิ้ รณรงค์ให้ดม่ื น้�าทีผ่ ่านการบ�าบัดน้า� เสยี
หลงั เกดิ ภยั
• วางแผนพฒั นา ว1จิ ัยเก่ยี วกับการท�าเกษตรใหส้ อดคล้องกับปริมาณน�้าในพื้นที่ เช่น เทคโนโลยปี ลกู พืชไรด้ ิน
แบบ Aeroponics หรอื การพฒั นาพันธ์พุ ชื ท่ปี ระหยดั การใชน้ า้�
• ใชน้ า้� อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยใชห้ ลกั การ 3R ไดแ้ ก่ Reduce (ลดการใชน้ า�้ ) Reuse (ใชน้ า้� ซา�้ ) และ Recycle
(นา� น้�าท่ีใช๒แ้ ล.4ว้ ก) ลตับวัมอายใช่าใ้ งหมภ่)ยั แลง้ ครัง้ ส�าคญั เชน่
ตวั อย่าง เหตกุ ารณ์ภยั แล้งในเดือนพฤษภาคมของสหรฐั อเมรกิ า พ.ศ. ๒๕๕๗
ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ประมาณ
ร้อยละ ๔๐ ของแผ่นดินสหรัฐอเมริกามีสภาวะ
อากาศแห้งแล้งผิดปกติหรือเข้าสู่สภาวะแห้งแล้ง
ปานกลาง ความแห้งแล้งมากที่สุดอยู่บริเวณ
ฝั่งตะวันตก รวมถึงบริเวณ The Great Basin
(ส่วนใหญ่ของรัฐเนวาดา ครึ่งหน่ึงของรัฐยูทาห์
บางส่วนของรัฐไอดาโฮ ไอโอมิง ออริกอน และ
แคลิฟอร์เนีย) และที่ราบในเขตตะวันตกตอนใต้ ทะเลสาบโอโรวลิ ล์(Oroville) แหลง่ กกั เกบ็ นา�้ ขนาดใหญ่
รวมถึงบางพนื้ ที่ในรัฐเทก็ ซัส โอคลาโฮมา และรฐั อันดับ ๒ ของรัฐแคลิฟอร์เนียท่ีเกือบจะแห้ง โดยมี
โดยรอบ โดยเฉพาะในรฐั แคลฟิ อรเ์ นยี ทเ่ี กดิ ภยั แลง้ น้�าเหลือเพยี งร้อยละ ๓๒ ของความจุ
ตดิ ตอ่ กนั มาเปน็ ปที ี่ ๔ ครอบคลมุ พน้ื ท่ีกว่าร้อยละ ๔๔ ของรฐั
ผลกระทบ : ส่งผลกระทบต่อผลผลิตทางการเกษตรและการปศุสัตว์ โดยเฉพาะในรัฐแคลิฟอร์เนียซึ่ง
ผลติ สินคา้ อาหารป้อนสหรัฐอเมริกาและหลายประเทศทั่วโลก เชน่ ท�าใหภ้ าคการเกษตรสญู เสียรายได้
ประมาณ ๒.๒ พันลา้ นเหรยี ญสหรัฐ และยังท�าใหผ้ นื ดนิ เพื่อการเกษตรลดลงรอ้ ยละ ๕ และเมอื่ วตั ถุดบิ
ป้อนโรงงานลดลงกส็ ง่ ผลตอ่ การผลิตอาหารตามมา ราคาสนิ คา้ อาหารแพงขนึ้ และการจ้างงานทลี่ ดลง
๑47
กิจกรรม สรา งเสริม นักเรียนควรรู
นักเรียนจับคูกันตั้งประเด็นคําถามทางภูมิศาสตรเกี่ยวกับ 1 Aeroponics การปลกู พชื โดยไมใ ชด นิ ในลกั ษณะรากพชื เปลอื ยอยใู นอากาศ
ภัยแลงในทวีปอเมริกาเหนือ เชน พ้ืนที่บริเวณใดในทวีป ไมส มั ผัสกบั สงิ่ ใดเลย ดงั นั้นจงึ ตอ งมกี ารจบั ยดึ สวนโคนของลําตน พชื ใหตั้งตรง
อเมริกาเหนือท่ีเกิดภัยแลงบอยครั้ง เกิดจากปจจัยใด ภัยแลงใน และรากลอยอยูในอากาศได จากน้ันจะมีการฉีดพนสารละลายธาตุอาหารเปน
ภูมิภาคอเมริกาเหนือมีลักษณะเหมือนหรือแตกตางจากภูมิภาค ละอองฝอยไปท่ีรากพืชโดยตรงอยา งตอเนื่อง หรือพน เปนระยะๆ โดยใชร ะบบ
อเมริกากลางและภูมิภาคแคริบเบียนหรือไม อยางไร ภัยแลง ตั้งเวลาเปนตัวควบคุม ขอดีของระบบนี้ คือ สามารถประหยัดสารละลาย
รนุ แรงทเี่ กดิ ขนึ้ สง ผลกระทบอยา งไร ประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนอื ธาตุอาหารไดเปน อยางดี เหมาะสําหรับการปลกู พชื ในพ้ืนทจี่ าํ กัดและมีน้ํานอย
มีแนวทางการจัดการภัยพิบัติอยางไร จากน้ันรวบรวมขอมูล เชน ชายคาบาน หรอื ยอดอาคารตึก
จากแหลง เรยี นรตู า งๆ ชว ยกนั วเิ คราะหข อ มลู เพอ่ื แสวงหาคาํ ตอบ
แลวสรปุ ขอมูลลงสมุดบนั ทกึ สง ครูผูสอน
T161
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน ๓) ไฟปา่ ไฟปา่ เปน็ ไฟทเ่ี ผาไหมเ้ ชอ้ื เพลงิ ตามธรรมชาตใิ นปา่ และลกุ ลามโดยไมม่ ขี อบเขต
ขนั้ ท่ี 4 การวิเคราะหและแปลผลขอมูล ในทวปี อเมรกิ าเหนอื เกดิ ไฟปา่ รนุ แรงบอ่ ยครง้ั โดยเฉพาะหลายรฐั ในฝง่ั ตะวนั ตกของสหรฐั อเมรกิ า
เชน่ รัฐไอดาโฮ ออริกอน แคลิฟอร์เนยี ซึง่ สร้างความเสยี หายให้แก่พื้นทปี่ า่ เปน็ บรเิ วณกว้าง
9. ครถู ามคาํ ถามเพอ่ื ใหน กั เรยี นวเิ คราะหข อ มลู
เพม่ิ เติม เชน ๓.๑) สาเหตุการเกิด เกิดจากสาเหตุตา่ ง ๆ ดังนี้
• สาเหตุและปจจัยใดบางที่ทําใหเกิดไฟปา ๑. สาเหตุจากธรรมชาต ิ ได้แก่
ในทวปี อเมรกิ าเหนอื (๑) สภาพพ้ืนที่ บริเวณชายฝั่งตะวันตกของทวีปท่ีต้ังอยู่ในเขตภูมิอากาศ
• พน้ื ทใ่ี ดของทวปี อเมรกิ าเหนอื ประสบปญ หา
ไฟปา บอยครัง้ เพราะเหตุใด อบอนุ่ และมกี ระแสนา้� เยน็ ไหลผา่ น ทา� ใหป้ รมิ าณไอนา้� ในอากาศมนี อ้ ย มคี วามแหง้ แลง้ เปน็ เวลานาน
• ทวีปอเมริกาเหนือมีแนวทางในการจัดการ บริเวณดงั กลา่ วจึงเส่ยี งเกดิ ไฟปา่ ไดม้ ากกวา่ บริเวณอ่นื
ภยั พบิ ตั ทิ ี่เกดิ ขน้ึ อยางไร
(๒) พืชพรรณธรรมชาติ บนเทือกเขาในภาคตะวันตกของทวีปอเมรกิ าเหนือ
10. นักเรียนรวมกันวิเคราะหและเช่ือมโยงขอมูล ส่วนใหญเ่ ปน็ ปา่ ละเมาะและป่าสนเขา ซ่ึงง่ายต่อการติดไฟ รวมท้ังมีเศษวชั พืช หญา้ แห้ง จึงเป็น
เพมิ่ เตมิ ผา นการทาํ ใบงานท่ี 4.1 เรอ่ื ง ภยั พบิ ตั ิ เชื้อเพลิงอย่างดีต่อการเกดิ ไฟปา่ และทา� ใหไ้ ฟลุกลามได้อย่างรวดเรว็
และแนวทางการจดั การในทวีปอเมรกิ าเหนือ
และรว มกนั เฉลยคาํ ตอบโดยครแู นะนาํ เพม่ิ เตมิ (๓) อทิ ธพิ ลจากความกดอากาศสงู บรเิ วณละตจิ ดู ท่ี ๓๐ องศาเหนอื ทา� ใหพ้ นื้ ที่
ชายฝง่ั ตะวนั ตกและตอนกลางของสหรฐั อเมรกิ ามสี ภาพอากาศแหง้ แลง้ มากยง่ิ ขนึ้ นอกจากนี้ อทิ ธพิ ล
จากความกดอากาศสูงยังท�าให้เกิดลมพัดรุนแรง และอิทธิพลของกระแสลมที่พัดผ่านขณะที่เกิด
ไฟป่า เช่น กระแสลมตะวันตก ท่มี ีก�าลังแรงในชว่ งท่ีเกิดไฟป่า ทา� ใหไ้ ฟป่าลกุ ลามได้อยา่ งรวดเร็ว
(๔) การเปลีย่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ ซง่ึ เป็นผลมาจากภาวะโลกรอ้ น ทา� ให้
พนื้ ทห่ี ลายแหง่ ของสหรัฐอเมริกาและแคนาดามอี ณุ หภูมสิ ูงข้นึ จนท�าใหเ้ กดิ ไฟปา่ ไดง้ ่าย
(๕) ฟ้าผ่า สภาพอากาศท่ีร้อนและแห้งแล้งท�าให้เกิดพายุฝนฟ้าคะนองและ
มฟี า้ ผา่ กลายเป็นเพลิงลุกลามอย่างรวดเรว็
๒. สาเหตุจากมนุษย์ จากข้อมูลของกรมอุทยานแห่งชาติสหรัฐอเมริกา พบว่า
สาเหตุการเกิดไฟป่าของทวีปอเมริกาเหนือส่วนใหญ่เกิดจากความประมาทของมนุษย์ เช่น
การค้างแรมในป่าแล้วจุดไฟท�าอาหารและไม่มีการดับไฟหรือดับไม่สนิทก่อนออกจากพื้นที่
การท้ิงกน้ บุหร่ลี งในพ้นื ท่ีท่มี ีเศษวัชพชื แหง้ ท�าให้เกิดไฟป่าลุกลามในหลายพืน้ ที่
๑48 ไฟปา่ อเี กลิ ครกี (Eagle Creek) ในรฐั ออรกิ อน สหรฐั อเมรกิ า เกดิ ขน้ึ เมอ่ื เดอื นกนั ยายน พ.ศ. ๒๕๖๐ มสี าเหตุ
มาจากการใชด้ อกไม้ไฟของกลุม่ วยั รุ่นอย่างผดิ กฎหมาย
สื่อ Digital ขอสอบเนน การคดิ
ศึกษาคน ควาขอ มลู เพม่ิ เติมเกี่ยวกับไฟปา ในสหรัฐอเมรกิ า ไดท ่ี ขอ ใดไมใ ชอ งคประกอบของการเกดิ ไฟปา
• https://www.ncdc.noaa.gov/societal-impacts/wildffi ires/ 1. เชื้อเพลิง
• https://www.nifc.gov/fifireinfo/fireinfo_stats_totalFires.html 2. ออกซิเจน
3. ความรอ น
4. ฟาแลบ ฟา ผา
(วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. ไฟปาจะเกิดข้ึนไดก็ตอเมื่อมี
องคประกอบท่ีจําเปน 3 ประการ ไดแก เช้ือเพลิง ความรอน
และออกซเิ จน ที่เรยี กวา สามเหลยี่ มไฟ เมอื่ องคประกอบทั้ง 3
มารวมกนั ในสดั สว นทเ่ี หมาะสมกจ็ ะเกดิ การสนั ดาปเกดิ การลกุ ไหม)
T162
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๓.๒) ผลกระทบ ทสี่ า� คญั มดี ังน้ี ขน้ั สอน
(๑) สร้างความเสียหายต่อชีวิตความเป็นอยู่และสุขภาพของประชาชน ท้ัง
ขั้นท่ี 5 การสรุปเพ่อื ตอบคาํ ถาม
ประชาชนทอ่ี าศยั อยใู่ นพน้ื ทแี่ ละใกลพ้ น้ื ทที่ เ่ี กดิ ไฟปา่ รวมถงึ นกั ผจญเพลงิ ควนั และฝนุ่ ละอองจาก
ไฟปา่ ยงั ส่งผลกระ(ท๒บ) ตเพอ่ ม่ิระปบรบมิ ทาณางแเดกินส๊ เหราอื ยนใกจรหะาจกก1สซูดงึ่ดเปมน็คสวันาเเหขตา้ สุไปา� คในญั ปขรอมิ งาภณาวมะาโกลกรอ้ นและทา� ให้ 1. นกั เรยี นในชน้ั เรยี นรว มกนั สรปุ เกยี่ วกบั ภยั พบิ ตั ิ
อณุ หภมู ิของบรรยากาศสงู ขึน้ ดว้ ย และแนวทางการจดั การในทวปี อเมริกาเหนือ
(๓) เกิดความสูญเสียของระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ ไฟป่า 2. ครูใหสมาชิกในแตละกลุมชวยกันสรุปสาระ
นอกจากจะสรา้ งความเสยี หายแกพ่ นื้ ทปี่ า่ ไมแ้ ลว้ ยงั ทา� ใหส้ ตั วป์ า่ ลดจา� นวนลงจนอาจสญู พนั ธ์ุ หรอื สําคัญเพ่ือตอบคําถามเชิงภูมิศาสตร โดยครู
อพยพไปยังแหล่งท่ีอยู่อาศัยใหม่ นอกจากนี้ การเผาไหม้ของต้นไม้และพืชคลุมดินยังท�าให้ แนะนําเพิ่มเติม
หน้าดินเปิดโล่งจนเสี่ยงต่อการพังทลายของดิน และอุณหภูมิสูงท่ีเกิดจากไฟป่ายังท�าให้ดินขาด
ความอุดมสมบูรณ์ 3. นกั เรยี นทาํ แบบฝก สมรรถนะฯ ภมู ศิ าสตร ม.3
เร่ือง ภัยพิบัติและแนวทางการจัดการในทวีป
(๔) เกดิ ความเสยี หายตอ่ ระบบเศรษฐกจิ อยา่ งมาก เชน่ ในสหรฐั อเมรกิ า รฐั บาล อเมรกิ าเหนอื เพอ่ื ทดสอบความรทู ไี่ ดศ กึ ษามา
กลางต้องเสียค่าใช้จ่ายในการดบั เพลงิ ไฟป่าเป็นจ�านวนเกอื บ ๓ พันล้านเหรยี ญสหรฐั ใน พ.ศ.
๒๕๖๐ และประมาณ ๓.๑ พันลา้ นเหรยี ญสหรัฐ ใน พ.ศ. ๒๕๖๑ ซึง่ ถือวา่ เปน็ จา� นวนท่สี งู มาก
ในการจัดการไฟปา่
๓.๓) แนวทางการจัดการ มีมาตรการ วิธีปอ้ งกัน และการปฏบิ ัติตนทสี่ �าคัญ ดังน้ี
กอ่ นเกดิ ภัย
• ภาครฐั ควรสร้างระบบเตือนภยั ทีแ่ ม่นย�า
• ตดิ ตามข่าวสารในช่วงฤดไู ฟปา่ เรยี นรวู้ ธิ ปี อ้ งกนั ไฟปา่ และวธิ ีใชเ้ คร่อื งดบั เพลงิ
• ตรวจสอบปลอ่ งไฟ สัญญาณเตือนควนั และรางน้�า ไม่ให้มเี ศษกิ่งไม้ ใบไมแ้ ห้งทบั ถม
• จดั ท�าแผนการอพยพกบั สมาชกิ ในครอบครัว รวมทงั้ เตรียมชุดอุปกรณ์ยังชีพให้พรอ้ ม
ขณะเกิดภัย
• ตดิ ตามขอ้ มลู ขา่ วสารฉุกเฉินลา่ สดุ และพร้อมปฏิบตั ติ ามค�าแนะน�าจากหน่วยงานท้องถ่นิ
• เตรยี มตวั ใหพ้ ร้อมทีจ่ ะอพยพได้ตลอดเวลา
• หากไมอ่ พยพออกจากบา้ น ใหป้ ิดหนา้ ต่างและประตูทกุ บานในบา้ นเพือ่ ลดควันไฟเขา้ บ้าน
• ย้ายสิง่ ของท่อี าจตดิ ไฟทงั้ หมดออกจากบา้ น เช่น เก้าอี้ โต๊ะ
• หากไฟป่าอยู่ใกล้ ใหส้ วมชุดปอ้ งกันและรองเท้าหนา ๆ เพื่อปอ้ งกนั ประกายไฟและข้เี ถา้
หลงั เกิดภยั
• ตรวจสอบกับเจ้าหน้าทด่ี บั เพลิงเพอ่ื กลับเขา้ บา้ น หรอื เขา้ สูบ่ รเิ วณทีถ่ กู ไฟไหม้อยา่ งระมดั ระวงั ๑49
• สวมใส่อปุ กรณ์ป้องกนั เชน่ รองเท้าบตู แวน่ ตานิรภยั หนา้ กากป้องกันฝุ่น
• หากบา้ นเรอื นถกู ไฟไหมเ้ สยี หายมาก ใหต้ ดิ ต่อหนว่ ยงานท้องถิน่ เพ่ือชว่ ยหาที่อยอู่ าศยั ชว่ั คราว
ขอสอบเนน การคดิ นักเรียนควรรู
หากนักเรียนต้ังถ่ินฐานอาศัยอยูท่ีรัฐแคลิฟอรเนียซ่ึงเกิดไฟปา 1 แกสเรือนกระจก เชน แกสคารบอนไดออกไซด แกสมีเทน แกสไนตรัส
บอยคร้งั นกั เรยี นควรปฏิบัตติ นอยา งไรเพือ่ เตรียมพรอ มรับมือกบั ออกไซด แกสคลอโรฟลูออโรคารบอน แกสเหลานี้เปนตัวการหลักของการ
ภยั พบิ ัติ เกิดภาวะเรือนกระจก เนื่องจากมีอายุสะสมเฉล่ียยาวนานและสามารถดูด
กลืนรังสีอินฟราเรดไดดีกวาแกสเรือนกระจกอื่นๆ อีกท้ังยังสงผลกระทบใหผิว
(แนวตอบ ควรติดตามขา วสารสถานการณไฟปา ศกึ ษาความรู โลกมีอุณหภูมิสูงขึ้นโดยทางออมไดดวย แมวาประเทศตางๆ จะมีการรณรงค
เกย่ี วกบั ไฟปา และวธิ กี ารรบั มอื เรยี นรูวธิ ใี ชเ ครอื่ งดบั เพลงิ เกบ็ กวาด เพื่อลดการปลอยแกสเรือนกระจกกันอยางกวางขวาง แตอตั ราการเพ่ิมปริมาณ
เศษก่ิงไม ใบไมแหงบริเวณรอบบานไมใหกองทับถม วางแผน แกส เรอื นกระจกกย็ ังมีมากข้นึ ทั้งนเี้ ปนผลมาจากฝม ือมนุษย
เสน ทางการอพยพไปยงั สถานทป่ี ลอดภยั และเตรยี มอปุ กรณย งั ชพี
ท่ีจําเปน ใหพ รอ ม เปนตน)
T163
นาํ สอน สรุป ประเมิน
ขน้ั สรปุ ๓.4) ตวั อย่าง ไฟป่าครง้ั ส�าคัญ เชน่
ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความรูเกี่ยวกับภัย ไฟปา รฐั แคลฟิ อรเ์ นยี เกดิ ไฟปา่ รนุ แรงอยบู่ อ่ ยครงั้ เนอ่ื งจากมสี ภาพอากาศแหง้ แลง้
พบิ ตั แิ ละแนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าเหนอื ยาวนาน โดยเฉลี่ยเกดิ ขึน้ ราว 6 เดือน (พ.ค.-ต.ค.) สง่ ผลใหพ้ ชื พรรณแหง้ ตาย
ตลอดจนความสาํ คญั ทมี่ อี ทิ ธพิ ลตอ การศกึ ษาและ ครั้งสําคัญ จึงกลายเป็นเช้ือไฟอย่างดี นอกจากน้ี อุณหภูมิที่เพ่ิมขึ้นจากการเปลี่ยนแปลง
การดําเนินชีวิต หรือใช PPT สรปุ สาระสําคัญของ สภาพภูมิอากาศได้ส่งผลให้เกิดไฟป่าบ่อยครั้ง ไฟป่าครั้งส�าคัญ เช่น ไฟป่า
เนอื้ หา จากนนั้ ใหน กั เรยี นดภู าพ Infographic ไฟปา ในรฐั แคลฟิ อรเ นยี เมนโดซิโน คอมเพล็กซ์ (Mendocino Complex) ไฟปา่ ทอมัส (Thomas Fire)
ครั้งสําคัญในรฐั แคลฟิ อรเ นยี จากในหนงั สอื เรียน
แลวสืบคนขอมลู เพ่ิมเตมิ Klamath Theater Complex สาเหตุ
พ.ศ. 2551 801.23 ตร.กม. • เกดิ จากสภาพอากาศทแ่ี หง้ และกระแส
ขน้ั ประเมนิ
ซิสกยิ ู Rush ลมแรง
1. ครูประเมินผลโดยสังเกตจากการตอบคําถาม แลสเซน พ.ศ. 2555 • พ้ืนที่ส�าคัญที่ได้รับผลกระทบ เช่น
การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงาน 1,100.38 ตร.กม.
หนา ชั้นเรียน เมืองเวนทูรา เมืองแซนตาบาร์บารา
Rim เมืองแซนดีเอโก เมืองเมนโดซโิ น
2. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ ใบงานและแบบฝก พ.ศ. 2556 ผลกระทบ
สมรรถนะฯ ภมู ศิ าสตร ม.3 1,041.31 ตร.กม. • จากรายงานของศูนย์ดับเพลิงแห่งชาติ
(National Interagency Fire Center:
Mendocino Complex NIFC) ใน พ.ศ. 2561 รฐั แคลฟิ อรเ์ นยี
มไี ฟปา่ เกดิ ขน้ึ ประมาณ 8,054 คร้งั มี
พ.ศ. 2561 พนื้ ทถี่ กู เผาไหมป้ ระมาณ7,365 ตาราง
1,858 ตร.กม. กิโลเมตร
• ไฟปา่ เมนโดซโิ น คอมเพลก็ ซ์ กลายเปน็
ทอู อเลอมี ไฟป่าคร้ังใหญ่ท่ีสุดในประวัติศาสตร์
ของรัฐ โดยมีพ้ืนที่ถูกเผาประมาณ
Marble 1,858 ตารางกิโลเมตร บ้านเรือนถูก
Cone ทา� ลายประมาณ 280 แหง่ มผี เู้ สยี ชวี ิต
พ.ศ. 2520 มอนเทเรย 1 คน
719.79 ตร.กม. ไฟปาเมนโดซิโน คอมเพล็กซ 12 ส.ค. 2561
Thomas แซนตาบารบ าเวรนาทูรา ปา สงวนแหงชาตเิ มนโดซโิ น
พ.ศ. 2560
1,100.74 ตร.กม.
สัญลกั ษณ์ ระดบั พน้ื ทเ่ี สยี่ งไฟปา่ แซนดเี อโก ทะเลสาบเคลยี ร
ชือ่ ไฟปา่ เสีย่ งสงู Cedar
ปที ี่เกดิ เสยี่ งสูงมาก พนื้ ท่ที ี่ไดรับผลกระทบ
พน้ื ทีป่ ่าถูกทา� ลาย พ.ศ. 2546 รพนุ ้นื แทรี่ทงี่ไดรับผลกระทบ
1,105.78 ตร.กม.
๑5๐ ทีม่ า : California Public Utilities Commission
แนวทางการวัดและประเมินผล กจิ กรรม ทา ทาย
ครูสามารถวัดและประเมินความเขาใจเน้ือหา เรื่อง ภัยพิบัติและแนวทาง นักเรียนสืบคนขอมูลเก่ียวกับไฟปาในรัฐแคลิฟอรเนียและ
การจัดการในทวีปอเมริกาเหนือ ไดจากการตอบคําถาม การรวมกันทํางาน ไฟปาในรัฐอื่นๆ ของสหรัฐอเมริกา แลววิเคราะหเปรียบเทียบ
และการนําเสนอผลงานหนาชั้นเรียน โดยศึกษาเกณฑการวัดและประเมินผล ในประเด็น จํานวนครั้งที่เกิดไฟปา สาเหตุการเกิด ผลกระทบ
จากแบบประเมินการนําเสนอผลงานท่ีแนบมาทายแผนการจัดการเรียนรู ทางเศรษฐกิจ งบประมาณท่ีใชในการปราบปรามไฟปา จากน้ัน
หนว ยที่ 4 เรือ่ ง ภัยพบิ ัติ การจดั การทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ มในทวปี นําขอ มูลท่ไี ดม าจดั ทําในรูปแบบ Infographic ตกแตงใหสวยงาม
อเมริกาเหนือและทวปี อเมริกาใต แลว นาํ เสนอหนา ชน้ั เรยี น
แบบประเมนิ การนาเสนอผลงาน
คาชแี้ จง : ให้ผู้สอนประเมนิ ผลการนาเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการ แลว้ ขดี ลงในช่องที่
ตรงกบั ระดับคะแนน
ลาดับท่ี รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 ความถกู ต้องของเน้อื หา
2 การลาดับขัน้ ตอนของเร่ือง
3 วิธีการนาเสนอผลงานอย่างสร้างสรรค์
4 การใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ
5 การมีสว่ นร่วมของสมาชกิ ในกลมุ่
รวม
ลงชอ่ื ...................................................ผปู้ ระเมนิ
............/................./................
เกณฑ์การให้คะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ สมบรู ณช์ ัดเจน ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ เปน็ สว่ นใหญ่
ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมินบางสว่ น
เกณฑ์การตดั สนิ คณุ ภาพ
ช่วงคะแนน ระดบั คณุ ภาพ
T164 12 - 15 ดี
8 - 11 พอใช้
ตา่ กวา่ 8 ปรบั ปรงุ
นาํ นํา สอน สรปุ ประเมนิ
๑.๒ ภัยพิบัตใิ นทวปี อเมรกิ าใต้ ขน้ั นาํ (Geographic Inquiry Process)
ในแตล่ ะปีทวปี อเมริกาใต้ต้องเผชิญกับภัยพบิ ัติทางธรรมชาตหิ ลากหลาย ที่สา� คญั มีดงั น้ี 1. ครูแจงใหนักเรียนทราบถึงวิธีสอนโดยใช
กระบวนการทางภมู ศิ าสตร ชอ่ื เรอ่ื งทจ่ี ะเรยี นรู
๑) ไฟป่า ทวีปอเมริกาใตเ้ ป็นภมู ิภาคหนึง่ ท่ีมกี ารเกิดของไฟปา่ ค่อนขา้ งสงู ดงั น้ัน จึงมี จดุ ประสงคก ารเรียนรู
ความจ�าเปน็ ทีจ่ ะตอ้ งปอ้ งกันเพือ่ ปกปอ้ งปา่ ไมท้ ี่ยงั เหลอื อยูใ่ นภมู ภิ าค 2. ครแู ละนกั เรยี นรวมกันทบทวนความรเู กี่ยวกับ
๑.๑) สาเหตกุ ารเกดิ สาเหตหุ ลกั เกดิ จากการกระทา� ของมนษุ ย์ เชน่ การเผาปา่ บรเิ วณ ภัยพิบัติและแนวทางการจัดการในทวีป
ปา่ แอมะซอนเพอ่ื ขยายพนื้ ทเ่ี พาะปลกู และทา� ปศสุ ตั ว์ นอกจากนี้ ยงั เกดิ จากการเปลย่ี นแปลงสภาพ อเมรกิ าเหนอื ท่ีไดศ ึกษาเมือ่ ช่ัวโมงท่ผี านมา
ภูมิอากาศและปรากฏการณ์เอลนีโญที่ท�าให้สภาพอากาศบริเวณป่าแอมะซอนแห้งแล้งกว่าปกติ
เปน็ เหตุทา� ให้เกดิ ไฟป่าบอ่ ยครง้ั และมีความรุนแรงลุกลามไปหลายพื้นที่ 3. ครูใชก ิจกรรมการทายภาพ เพ่ือกระตนุ ความ
สนใจ/กระตนุ ความคดิ เกย่ี วกบั ภยั พบิ ตั ใิ นทวปี
๑.๒) ผลกระทบ ท่สี า� คัญ มดี ังนี้ อเมรกิ าใต และเปนการนาํ เขา สูบทเรยี น โดย
(๑) ทา� ลายพนื้ ทปี่ า ไมแ้ ละแหลง่ ทอี่ ยอู่ าศยั ของสตั วป์ า รวมถงึ ความอดุ มสมบรู ณ์ ครูนําภาพเหตุการณภัยพิบัติที่เกิดขึ้นใน
ทวีปอเมริกาใตในรอบ 10 ป 5 ประเภท ไดแก
ของดนิ จนนา� ไปสกู่ ารสญู เสยี ระบบนเิ วศและความหลากหลายทางชวี ภาพตามมา โดยเฉพาะบรเิ วณ วาตภยั อทุ กภยั ภยั แลง ไฟปา และแผน ดนิ ไหว
ลมุ่ นา้� แอมะซอนซงึ่ เปน็ ทตี่ ง้ั ของปา่ ฝนเขตรอ้ นที่ใหญท่ สี่ ดุ ในโลกและมคี วามหลากหลายทางชวี ภาพ มาใหนักเรียนกลุมเดิมจากช่ัวโมงที่แลวดู
มากทส่ี ุดแห่งหน่งึ ของโลก จํานวน 5 ภาพ แลววิเคราะหวา เกี่ยวของ
กับภัยพิบัติใด ภายในระยะเวลาท่ีครูกําหนด
(๒) เพมิ่ ปรมิ าณแกส๊ เรอื นกระจก ความรนุ แรงของไฟปา่ ไดป้ ลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจก กลมุ ใดใชเ วลาไดน อ ยทส่ี ดุ จะถอื เปน กลมุ ทชี่ นะ
จ�านวนมากสบู่ รรยากาศ สง่ ผลให้การเปล่ยี นแปลงสภาพภมู ิอากาศรนุ แรงยงิ่ ขึ้น
(๓) ก่อให้เกิดการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ไม่ว่าจะเป็นอาคาร
บ้านเรอื นและส่งิ ของเครอื่ งใชต้ า่ ง ๆ ถูกไฟเผาไหม้ พ้นื ทกี่ ารเกษตรถูกท�าลายเสียหาย ผู้คนตอ้ ง
บาดเจ็บลม้ ตาย
PM 2.51ยงั มผี ลกร(ะ๔ท) บปตญ อ่ หระาบสบขุ ทภาางพเดจนิากหหายมใอจกขคอวงนัมจนาษุ กยไห์ฟาปกา สดูโดดยมเคฉวพนั าไะฟฝปนุ่ า่ ลเขะอา้ ไอปงใขนนปารดมิ เลาณก็ มเชาน่ก
(๕) สญู เสยี งบประมาณในการจดั การไฟปา เปน็ จา� นวนมาก รวมถงึ การซอ่ มแซม
ฟื้นฟูทอ่ี ยู่อาศยั และระบบสาธารณปู โภคตา่ ง ๆ ให้กลบั สูส่ ภาพปกติ
ภาพจากดาวเทียมรายละเอียดสูงของบริษัท Planet Labs Inc. แสดงวิกฤตไฟป่ารุนแรงในป่าแอมะซอน ๑5๑
เขตบราซิล เมือ่ เดือนสิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ซึ่งไฟปา่ ลกุ ลามเป็นบริเวณกว้างจนสามารถมองเห็นได้จากอวกาศ
ขอสอบเนน การคดิ นักเรียนควรรู
สาเหตุหลักของการเกิดไฟปาแอมะซอนในทวีปอเมริกาใตคือ 1 PM 2.5 เปนฝุน ละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน หรือมขี นาดเล็กประมาณ
ขอ ใด 1 ใน 25 ของเสน ผมมนษุ ย สามารถแพรกระจายสูทางเดนิ หายใจ กระแสเลือด
และแทรกซมึ กระบวนการทาํ งานของอวยั วะตา งๆ องคก ารอนามยั โลกกาํ หนดให
1. การเสียดสขี องก่ิงไม PM 2.5 อยใู นกลมุ ท่ี 1 ของสารกอมะเร็ง ตง้ั แต ค.ศ. 2013 เปนสาเหตทุ ี่ทําให
2. การปะทขุ องภูเขาไฟ 1 ใน 8 ของประชากรโลกเสียชีวิตกอนวัยอนั ควร เพิ่มความเสยี่ งโรคเร้ือรงั เชน
3. การจุดไฟไลส ตั วปาเพอ่ื ลาสัตว โรคหลอดเลอื ดในสมอง โรคปอดอดุ กน้ั เรอ้ื รงั โรคมะเรง็ ปอด โรคหวั ใจขาดเลอื ด
4. การเผาปา และการตดั ไมทาํ ลายปา โรคตดิ เชอื้ เฉยี บพลนั ในระบบหายใจสว นลา ง สาํ หรบั สาเหตขุ อง PM 2.5 เกดิ จาก
ฝนุ จากการจราจร เขมาไอเสียรถยนต ฝุน จากงานกอสรา ง ทัง้ รถไฟฟา อโุ มงค
(วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 4. การเกิดไฟปาแอมะซอนในทวีป คอนโดมิเนยี ม ฝนุ จากการเผาในทีโ่ ลงแจง เชน เผาหญา ฝนุ จากการผลิตโดย
อเมรกิ าใต มสี าเหตหุ ลกั มาจากการเผาปา และตดั ไมเ พอ่ื ขยายพนื้ ท่ี ภาคอตุ สาหกรรม วิธีปองกนั ตวั จากฝนุ ละอองขนาดเล็ก PM 2.5 เชน หลกี เล่ยี ง
เกษตรกรรมและทําปศสุ ัตว และยังเกดิ จากสาเหตอุ นื่ ๆ ดวย เชน หรือลดการทาํ กจิ กรรมกลางแจง หรือใชห นา กากแบบ N95
การเปลีย่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ)
T165
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน ๑.๓) แนวทางการจัดการ มมี าตรการ วธิ ปี อ งกนั และการปฏิบตั ติ นท่สี ําคัญ ดงั นี้
ขั้นท่ี 1 การตั้งคําถามเชงิ ภมู ิศาสตร กอ นเกิดภัย
• ตดิ ตามขาวสารในชว งฤดไู ฟปาและเรยี นรูว ิธีปอ งกันไฟปา
1. ครูกระตุนและเช่ือมโยงใหนักเรียนตั้งประเด็น • จดั ทําแผนการอพยพกบั สมาชกิ ในครอบครวั รวมทั้งเตรยี มชุดอปุ กรณย งั ชีพใหพรอม
คําถามทางภูมิศาสตรเก่ียวกับภัยพิบัติในทวีป • เกบ็ กวาดเศษใบไม กงิ่ ไม และหญาแหงออกจากลานบาน
อเมริกาใต เชน • จดั ใหม กี ารฝกอบรมใหค วามรูเกย่ี วกบั ไฟปาและการฝกซอมหลบภัยท่ีถูกตอ งแกป ระชาชน
• สาเหตสุ ําคัญของไฟปาแอมะซอนคอื อะไร • เตรยี มเครื่องมอื และอปุ กรณด ับไฟใหอ ยใู นสภาพพรอ มใชงาน
• ไฟปา ทเ่ี กดิ ขนึ้ ในทวปี อเมรกิ าใตเ หมอื นหรอื • พัฒนาระบบเตือนภัยไฟปาใหม ีประสทิ ธภิ าพและพรอมใชง าน
แตกตางจากประเทศไทยอยา งไร • สรา งจิตสาํ นกึ ในการอนรุ กั ษปาไมแ ละไมบุกรกุ ทาํ ลายปา
2. ครูใหนักเรียนรวมกันตั้งประเด็นคําถามทาง ขณะเกิดภัย
ภูมิศาสตรเกี่ยวกับภัยพิบัติในทวีปอเมริกาใต • ตดิ ตามขอ มูลขา วสารฉุกเฉินลา สดุ และพรอมปฏบิ ตั ิตามคาํ แนะนําจากหนว ยงานทองถนิ่
เพ่อื คน หาคําตอบ เชน • เตรยี มตวั ใหพ รอมทจี่ ะอพยพไดต ลอดเวลา
• ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศของทวปี อเมรกิ าใตส ง ผล
ตอ การเกิดภัยพบิ ัติอยางไร หลังเกดิ ภัย
• ปจจัยใดบางท่ีทําใหเกิดภัยพิบัติในทวีป • ตรวจสอบกบั เจา หนาทดี่ ับเพลิงเพอื่ กลับบาน และระมัดระวงั เมื่อเขา สูบริเวณทถี่ กู ไฟไหม
อเมรกิ าใต • สวมใสอ ปุ กรณป อ งกัน เชน รองเทา บตู แวน ตานริ ภัย
• จัดหาทีอ่ ยอู าศยั ช่ัวคราวหากมผี ูไดรบั ผลกระทบ
ขัน้ ที่ 2 การรวบรวมขอมลู
๑.๔) ตวั อยาง ไฟปา ครงั้ สาํ คัญ เชน
1. ครูใหนักเรียนแบงกลุมโดยใหรับผิดชอบ
รวบรวมขอมลู ภยั พบิ ัตใิ นทวปี อเมรกิ าใต เชน ตวั อยา่ ง เหตกุ ารณว กิ ฤตไฟปา แอมะซอน ในเขตบราซลิ เมอื่ เดอื นสงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
ไฟปา แผนดินไหว ตลอดจนแนวทางการ
จดั การภัยพิบตั ทิ ี่ยงั่ ยนื ไฟปาแอมะซอนมีท้ังเกิดจากฝมือมนุษย เชน บราซลิ
การตดั ไมท าํ ลายปา และเกดิ จากธรรมชาตทิ ส่ี ภาพ โบลิเวีย
2. ครูอาจแนะนําแหลงขอมูลสารสนเทศที่นา อากาศแหง แลง ซง่ึ สถาบนั วจิ ยั อวกาศแหง ชาตขิ อง
เชื่อถือ ขาวที่เก่ียวกับสถานการณภัยพิบัติใน บราซลิ (INPE) ใหข อ มลู วา ตลอดชว ง ๘ เดือน พน้ื ทจ่ี ดุ ความรอ น (hotspot) ทเ่ี กดิ บรเิ วณปา แอมะซอน
ทวปี อเมรกิ าใตป ระกอบการศกึ ษาและรวบรวม (ม.ค.-ส.ค.) ใน พ.ศ. ๒๕๖๒ พื้นท่ีปาแอมะซอน แสดงดว ยจดุ แดง ในชว งวนั ท่ี ๙-๒๓ สงิ หาคม พ.ศ.๒๕๖๒
ขอ มลู เพ่มิ เตมิ ในเขตบราซิลตองเผชิญกับไฟปาแลวอยางนอย ภาพจากดาวเทียมเทอรรา (Terra) ดวยระบบโมดิส
๗๒,๘๔๓ ครัง้ เพมิ่ ขน้ึ ถึงรอยละ ๘๓ เมื่อเทยี บ (Modis)
กบั ชวงเวลาเดียวกันของ พ.ศ. ๒๕๖๑ และยงั เปน
สถิตสิ งู ท่สี ดุ ตั้งแต INPE บันทกึ สถติ กิ ารเกดิ ไฟปา
ในเขตปาแอมะซอนของประเทศเม่อื พ.ศ. ๒๕๕๖
โดยตั้งแตว นั ท่ี ๑๕-๒๑ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ เกิด
ไฟปาแลวมากกวา ๙,๕๐๐ ครง้ั
ผลกระทบ : สงผลใหพื้นที่ปาถูกทําลายกวา ๓,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร จากกระแสลมแรงในพื้นที่
ดังกลาวทําใหหลายเมืองของบราซิล รวมถึงเมืองเซาเปาลูมีกลุมควันหนาทึบปกคลุม ประชาชนตอง
เผชญิ กบั กลมุ ควนั และฝนุ พษิ และเทย่ี วบนิ พาณชิ ยต อ งเปล1ย่ี นเสน ทาง นอกจากน้ี ไฟปา ยงั ทาํ ลายแหลง
ผลิตออกซเิ จนของโลก และปลอ ยแกส คารบ อนไดออกไซดจํานวนมากสูบ รรยากาศ
๑๕๒
นักเรียนควรรู ขอ สอบเนน การคิด
1 แกสคารบอนไดออกไซด เปนหน่ึงในแกสเรือนกระจก (Greenhouse ไฟปา สง ผลกระทบตอ การดาํ รงอยขู องสงิ่ มชี วี ติ ตา งๆ ในระบบ
Gases) ซ่ึงเปนแกสที่มีอยูตามธรรมชาติและไมเปนอันตรายหากมีในปริมาณ นิเวศอยางไร
นอ ย แตท วา ในสถานการณป จ จบุ นั ไดม กี ารเพม่ิ ขน้ึ ของแกส คารบ อนไดออกไซด
เปนอยางมาก สาเหตุของการเพิ่มขึ้นสวนใหญก็มาจากฝมือของมนุษย เชน (แนวตอบ ไฟปา สง ผลกระทบตอ สงิ่ มชี วี ติ ในระบบนเิ วศ ทง้ั ตน ไม
การเผาไหมเ ชอ้ื เพลงิ ในยานพาหนะตา งๆ โรงงานอตุ สาหกรรม การตดั ไมท าํ ลายปา พชื และสตั ว รวมถึงมนษุ ย เชน ทําใหทัง้ พชื สตั ว รวมถงึ มนุษย
การผลติ ไฟฟา จนทาํ ใหถ งึ ระดบั ทส่ี ง ผลตอ การเปลย่ี นแปลงทางธรรมชาตติ า งๆ ถูกไฟเผาทําลาย เมื่อตนไมถูกเผาไหมมากทําใหเกิดการสูญเสีย
ความชุมชื้นและความอุดมสมบูรณของพืชและดิน สัตวปาที่
เหลือรอดตองขาดแคลนพ้ืนที่อยูอาศัยและแหลงอาหารจนอาจ
ทําใหเกิดการลมตายเพิ่มข้ึนจนเสี่ยงตอการสูญพันธุ หรือยาย
แหลงทีอ่ ยูอ าศยั )
T166
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๒) แผ่นดินไหว1 ทวีปอเมริกาใต้เป็นอีกทวีปหน่ึงที่ประสบภัยแผ่นดินไหวบ่อยคร้ังและ ขน้ั สอน
รุนแรงเชน่ กัน โดยเฉพาะประเทศท่ีอยูบ่ ริเวณชายฝ่งั ตะวนั ตกของทวีป เช่น เปรู ชิลี เอกวาดอร์
ซ่ึงอยูใ่ นแนววงแหวนแห่งไฟในมหาสมทุ รแปซิฟกิ ขน้ั ที่ 3 การจดั การขอมูล
๒.๑) สาเหตกุ ารเกดิ สาเหตหุ ลกั เกดิ แนวรอยเล่ือนของแผน่ เปลือกโลก
จากก2ารเคล่ือนตัวอย่างฉับพลันของรอยเลื่อน 1. สมาชิกแตละคนในกลุมนําขอมูลที่ตนไดจาก
มพี ลงั ในชน้ั เปลอื กโลกซงึ่ ยงั คงมกี ารเคลอื่ นทอ่ี ยู่ การรวบรวม มาอธิบายแลกเปลี่ยนความรู
เสมอ การเคลอื่ นตวั ของรอยเลอ่ื นในเปลอื กโลก ระหวางกัน
จะปลดปลอ่ ยพลงั งานทย่ี งั ทรงพลงั ออกมาทา� ให้
เกดิ แผน่ ดนิ ไหว 2. สมาชกิ ในกลมุ ชว ยกนั คดั เลอื กขอ มลู ทถ่ี กู ตอ ง
ส�าหรับในส่วนของวงแหวนแห่งไฟ เ ทื อ ก เ นา เชอ่ื ถอื และจดั การคดั แยกขอ มลู ทไี่ มจ าํ เปน
ในมหาสมทุ รแปซฟิ กิ ทพี่ าดผา่ นทวปี อเมรกิ าใต้ แผนอเมรกิ าใต ออก
ประกอบดว้ ยแผน่ เปลอื กโลกขนาดใหญ่ ๒ แผน่
คือ แผ่นนาสกาและแผ่นอเมริกาใต้ ดังนั้น ขา ข้นั ท่ี 4 การวเิ คราะหและแปลผลขอมูล
จึงเกิดแผ่นดินไหวบ่อยและรุนแรงเมื่อแผ่น
แผน นาสกา แ อ น ดี ส 1. นักเรียนแตละกลุมวิเคราะหขอมูลรวมกัน
จากน้ันสมาชิกแตละกลุมรวมกันตรวจสอบ
เปลอื กโลกดังกล่าวเคล่ือนที่ บางครงั้ ท�าใหเ้ กดิ ความถกู ตองของขอ มูล
ภูเขาไฟปะทแุ ละสึนามติ ามมาดว้ ย
๒.๒) ผลกระทบ ทส่ี �าคัญ มีดังนี้ 2. ตัวแทนกลุมนําเสนอขอมูลหนาช้ันเรียน
(๑) ทา� ให้มีผู้เสยี ชวี ิต ทีละกลุม จากน้ันสมาชิกกลุมอื่นผลัดกันให
บาดเจบ็ และไรท้ อ่ี ยู่อาศัยเป็นจา� นวน ขอ คิดเหน็ หรือขอ เสนอแนะเพ่มิ เตมิ ตลอดจน
มาก เชน่ เหตุการณแ์ ผ่นดนิ ไหว แผน นาสกา การเคลอ่ื นท่ีของ อภิปรายความรรู ว มกนั
ท่ชี ิลี เมือ่ พ.ศ. ๒๕๕๓ มีผู้เสียชีวติ แ ผนอเม ิรกาใ ต แผนธรณีภาค
กว่า ๕๐๐ คน หรือแผ่นดนิ ไหวทเ่ี อกวาดอร์ เคลอ่ื นหากนั 3. ครูถามคําถามเพ่ือใหนักเรียนไดวิเคราะห
แยกจากกนั ขอ มลู เพิม่ เติม เชน
ตามแนวระดับ • ประเทศใดในทวีปอเมริกาใตที่มักประสบ
ทิศทางการเคลือ่ นท่ี ภัยจากแผนดินไหว และไดรับผลกระทบ
เขตมดุ ตัว อยางไร
เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๙ มีผู้เสียชีวิตกว่า ๖๐๐ คน 4. นักเรียนรวมกันวิเคราะหและเช่ือมโยงขอมูล
นอกจากนี้ แผ่นดนิ ไหวรุนแรงแตล่ ะคร้งั ก็ยงั สร้างความเสยี หายอย่างมากต่ออาคาร ส่งิ ปลกู สรา้ ง เพมิ่ เตมิ ผา นการทาํ ใบงานที่ 4.2 เรอื่ ง ภยั พบิ ตั ิ
และระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ และแนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าใต และ
(๒) เกิดภัยพิบตั อิ น่ื ๆ ตามมา เช่น สนึ ามิ ดังกรณเี กิดแผ่นดนิ ไหวขนาด ๘.๓ รว มกนั เฉลยคาํ ตอบ โดยครูแนะนําเพิม่ เติม
ท่บี ริเวณชายฝงั่ ตะวันตกของชิลี เมอ่ื เดือนกนั ยายน พ.ศ. ๒๕๕๘ ทา� ให้เกิดสึนามสิ งู ๔.๘๘ เมตร
(๓) ระบบเศรษฐกิจเสียหายอย่างมาก ดังเช่น เหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่
ท่ีชิลี พ.ศ. ๒๕๕๓ ขนาด ๘.๘ สร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจคิดเป็นมูลค่า ๔,๐๐๐-๗,๐๐๐
ล้านดอลลาร์สหรัฐ และยงั ทา� ให้กรุงซันตอิ าโกขยับไปจากพิกดั เดมิ ๒๘ เซนตเิ มตร
๑5๓
ขอ สอบเนน การคดิ นักเรียนควรรู
เพราะเหตุใดบริเวณชายฝงตะวนั ตกของทวีปอเมริกาใต 1 แผนดินไหว เปนการสั่นสะเทือนของแผนดินท่ีรูสึกไดในจุดใดจุดหน่ึง
จงึ ประสบกับแผน ดนิ ไหวรุนแรงอยูบ อ ยครั้ง บนผิวโลก สวนใหญเกิดจากการคลายตัวอยางรวดเร็วของความเครียดภายใน
เปลือกโลก ทม่ี กี ารกอ ตวั ของความเครยี ดอยา งชา ๆ อันเปนผลสบื เนอื่ งมาจาก
1. อยใู นแนววงแหวนแหงไฟแปซิฟก การเคลื่อนตัวของเปลือกโลกในรูปของการเล่ือนตัวของหินหรือการปะทุของ
2. ไดร บั อทิ ธิพลจากกระแสนาํ้ เยน็ เปรู ภูเขาไฟ แตใ นปจ จบุ นั การปะทขุ องระเบดิ นิวเคลียรก ็อาจทาํ ใหเ กดิ แผนดินไหว
3. ไดร บั อทิ ธพิ ลจากสนึ ามิใตมหาสมุทร ไดเ ชนกนั
4. มกี ารละลายของหิมะบนเทือกเขาแอนดีสอยูเสมอ 2 รอยเลื่อนมีพลัง รอยเล่ือนบนเปลือกโลกที่สามารถตรวจสอบได หรือ
มีหลักฐานทางธรณีวิทยาวายังคงมีการเล่ือนตัวอยูในปจจุบัน และอาจมี
(วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 1. แนววงแหวนแหงไฟในมหาสมุทร การเลื่อนตัวอกี ในอนาคต
แปซิฟก เกิดจากการเคลื่อนท่ีและการชนกันของแผนเปลือกโลก
ที่เลื่อนและแยกตัวกันเปนแผนๆ จึงเปนแนวที่เกิดแผนดินไหว
จาํ นวนมากแลวยังเปน แนวของ “ภเู ขาไฟ” ดว ย)
T167
นาํ สอน สรุป ประเมนิ
ขนั้ สอน ๒.๓) แนวทางการจดั การ มมี าตรการ วธิ ีป้องกนั และการปฏบิ ตั ิตนทสี่ �าคัญ ดังนี้
ขั้นที่ 5 การสรุปเพ่อื ตอบคาํ ถาม กอ่ นเกดิ ภัย
• ออกแบบอาคาร สง่ิ ปลูกสรา้ ง ทรี่ องรับการส่ันสะเทือนจากแผน่ ดนิ ไหว
1. นกั เรยี นในชน้ั เรยี นรว มกนั สรปุ เกยี่ วกบั ภยั พบิ ตั ิ • ตรวจสอบสภาพท่ีอยู่อาศัย ยึดเครื่องใช้ในบ้านที่อาจโค่นล้มได้เข้ากับผนัง และวางวัตถุที่หนักไว้ช้ันล่าง
และแนวทางการจัดการในทวปี อเมรกิ าใต
เพือ่ ปอ้ งกันการแตก หรือทา� ให้บาดเจ็บ
2. ครูใหสมาชิกในแตละกลุมชวยกันสรุปสาระ • ให้ความรู้เก่ยี วกับแผ่นดนิ ไหวและการรบั มอื ภยั พิบัตแิ กป่ ระชาชน รวมถึงจัดฝึกซ้อมหลบภยั แผน่ ดินไหว
สําคัญเพ่ือตอบคําถามเชิงภูมิศาสตร โดยครู • ตดิ ตามขา่ วสาร เตรยี มชดุ อุปกรณย์ ังชพี ให้พรอ้ ม และวางแผนเสน้ ทางการอพยพไปยงั สถานท่ีปลอดภัย
แนะนาํ เพ่มิ เติม • มรี ะบบตดิ ตาม ตรวจสอบ และเตอื นภยั
• รฐั เตรียมความพร้อมในการสร้างศูนย์อพยพ เมื่อประสบภัยจะได้พร้อมอพยพ
3. นกั เรยี นทาํ แบบฝก สมรรถนะฯ ภมู ศิ าสตร ม.3
เร่ือง ภัยพิบัติและแนวทางการจัดการในทวีป ขณะเกิดภัย
อเมริกาใต เพ่ือทดสอบความรูทไี่ ดศกึ ษามา • หากอยใู่ นบา้ น ใหห้ มอบหรอื หลบในทกี่ า� บงั ทแ่ี ขง็ แรง เชน่ ใตโ้ ตะ๊ ใตเ้ ตยี ง และถอยหา่ งจากประตู หนา้ ตา่ งกระจก
• หากอยู่ในอาคารสูง ใหร้ ีบออกหา่ งจากอาคารและห้ามใชล้ ิฟต์
ขน้ั สรปุ • หากอย่นู อกอาคาร ให้อยู่ในท่ีโล่งหา่ งจากอาคารสงู กา� แพง และเสาไฟฟ้า
• หากขับรถอยู่ ให้หาทจี่ อดทันทแี ละอยู่ในรถจนกว่าแผน่ ดินไหวจะยุติ
ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความรูเก่ียวกับ
ภยั พบิ ตั แิ ละแนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าใต หลังเกิดภัย
ตลอดจนความสําคัญท่ีมีอิทธิพลตอการศึกษา • ตรวจสอบร่างกายตนเองและผอู้ นื่ รอบขา้ ง หากบาดเจบ็ ให้ปฐมพยาบาลเบ้ืองตน้ แล้วรีบน�าส่งโรงพยาบาล
และการดาํ เนินชีวิต หรือใช PPT สรปุ สาระสาํ คญั • ตดิ ตามสถานการณ์ เมอื่ ปลอดภัยแลว้ จงึ กลับที่พกั อาศยั ของตนเอง
ของเนื้อหา • ตรวจสอบทอ่ น้�า สายไฟฟา้ แกส๊ หากได้กล่ินแกส๊ ใหเ้ ปดิ หนา้ ต่าง ประตูทง้ั หมด และรายงานเจา้ หน้าที่
• ระวงั บริเวณท่มี เี ศษแก้วและเศษวัสดุที่แตก ควรสวมรองเทา้ หมุ้ สน้
ขน้ั ประเมนิ • อยหู่ า่ งจากชายหาดเพราะอาจเกดิ สนึ ามไิ ด้
1. ครูประเมินผลโดยสังเกตจากการตอบคําถาม ๒.4) ตัวอย่าง แผน่ ดนิ ไหวครัง้ ส�าคญั เช่น
การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงาน
หนาช้ันเรียน ตวั อยา่ ง เหตกุ ารณแ์ ผน่ ดินไหวรนุ แรงที่เอกวาดอร์ พ.ศ. ๒๕๕๙
2. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ ใบงานและแบบฝก จากการเคลอื่ นทข่ี องแผน่ เปลอื กโลกนาสกามดุ
สมรรถนะฯ ภูมศิ าสตร ม.3 ลงใตแ้ ผน่ เปลอื กโลกอเมรกิ าใต้ ทา� ใหเ้ กดิ แผน่ ดนิ ไหว
ขนาด ๗.๘ ที่เอกวาดอร์ เมอ่ื เดอื นเมษายน พ.ศ.
๒๕๕๙ ศูนย์กลางการเกิดแผ่นดินไหวอยู่ห่าง
จากกรุงกีโตทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ประมาณ
๑๗๓ กิโลเมตร จุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวอยู่ใน
เขตเมืองพีเดอร์นาเลส ความลึก ๐-๖๙ กโิ ลเมตร
จัดว่าเป็นแผ่นดินไหวระดับตื้นท่ีท�าให้พ้ืนดิน เจ้าหน้าที่กู้ภัยก�าลังเร่งค้นหาและให้ความช่วยเหลือ
ส่นั สะเทือนรนุ แรงมาก ผปู้ ระสบภัยท่ีติดอยู่ในซากอาคารถลม่
ผลกระทบ : ทา� ให้มีผเู้ สยี ชวี ติ มากกว่า ๖๔๖ คน บาดเจบ็ มากกว่า ๔,๐๐๐ คน (ข้อมลู ณ วนั ท่ี ๒๑
เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๙) บา้ นเรอื นประมาณ ๓๕,๐๐๐ หลงั ถูกทา� ลายหรือได้รบั ความเสยี หาย ท�าให้มี
ผูต้ ้องการทพ่ี กั อาศยั มากกวา่ ๑๐๐,๐๐๐ คน สาธารณปู โภค โรงพยาบาล และสถานพยาบาลถูกท�าลาย
๑54
แนวทางการวัดและประเมินผล กิจกรรม เสรมิ สรา งคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค
ครูสามารถวัดและประเมินความเขาใจเน้ือหา เร่ือง ภัยพิบัติและแนวทาง นักเรียนแบงกลุมสํารวจภัยพิบัติท่ีเกิดข้ึนในทวีปอเมริกาเหนือ
การจัดการในทวีปอเมริกาใต ไดจากการตอบคําถาม การรวมกันทํางาน และทวีปอเมรกิ าใต เชน แผน ดนิ ไหว ไฟปา สนึ ามิ ภเู ขาไฟปะทุ
และการนําเสนอผลงานหนาช้ันเรียน โดยศึกษาเกณฑการวัดและประเมินผล แลว นาํ มาวเิ คราะหส าเหตุ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขน้ึ จากนน้ั รว มกนั เสนอ
จากแบบประเมินการนําเสนอผลงานท่ีแนบมาทายแผนการจัดการเรียนรู แนวทางการจัดการ หรือแนวทางการปฏิบัติตนเพื่อรับมือภัยพิบัติ
หนว ยที่ 4 เรือ่ ง ภยั พบิ ัติ การจัดการทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ มในทวปี รวมถึงแนวทางการปรับใชในการจัดการภัยพิบัติในประเทศไทย
อเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต โดยสรุปขอมลู ทไ่ี ดล งบนโปสเตอร หรือแผนพบั ตกแตง ใหส วยงาม
แลวนําไปเผยแพรในบริเวณตางๆ เชน ชุมชน หรือโรงเรียน
แบบประเมนิ การนาเสนอผลงาน ตามความเหมาะสม
คาชแี้ จง : ให้ผู้สอนประเมนิ ผลการนาเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการ แลว้ ขีด ลงในชอ่ งท่ี
ตรงกบั ระดบั คะแนน
ลาดับที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน 1
32
1 ความถกู ตอ้ งของเนอื้ หา
2 การลาดบั ขนั้ ตอนของเร่ือง
3 วิธกี ารนาเสนอผลงานอย่างสรา้ งสรรค์
4 การใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ
5 การมสี ่วนรว่ มของสมาชกิ ในกลมุ่
รวม
ลงช่ือ...................................................ผปู้ ระเมิน
............/................./................
เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ สมบรู ณช์ ัดเจน ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ เป็นสว่ นใหญ่
ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ บางสว่ น
เกณฑ์การตัดสินคณุ ภาพ
ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ
T168 12 - 15 ดี
8 - 11 พอใช้
ตา่ กว่า 8 ปรับปรุง
นาํ นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๒ ใป นญั ทหวีปาทอเรมัพรยกิ าากเหรธนรอื รแมลชะาทตวแิ ีปลอะเสม่งิรแกิ วาดใตล้ อ้ ม ขนั้ นาํ (Geographic Inquiry Process)
แมว้ า่ ทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวปี อเมรกิ าใตม้ ที รพั ยากรธรรมชาตอิ ดุ มสมบรู ณ ์ แตย่ งั ประสบ 1. ครูแจงใหนักเรียนทราบถึงวิธีสอนโดยใช
กบั ปัญหาทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเส่ือมโทรมเช่นเดยี วกบั ทวีปอืน่ ๆ ของโลก กระบวนการทางภมู ศิ าสตร ชอื่ เรอื่ งทจี่ ะเรยี นรู
จุดประสงคการเรยี นรู
๒.๑ ป ญั หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าเหนอื
2. ครูและนกั เรียนรวมกนั ทบทวนความรเู กย่ี วกบั
ทวปี อเมรกิ าเหนอื มคี วามเจรญิ ทางเทคโนโลย ี แตย่ งั มปี ญั หาทรพั ยากรธรรมชาตทิ สี่ า� คญั ดงั นี้ ภัยพิบัติและแนวทางการจัดการในทวีป
อเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใตที่ไดศึกษา
๑) ปญั หามลพษิ ทางอากาศ กา� ลงั คกุ คามสขุ ภาพของประชากรโดยเฉพาะตามเขตเมอื งใหญ่ เมอ่ื ชวั่ โมงท่ผี านมา
๑.๑) สาเหตุ ท่ีสา� คัญ มดี ังนี้ 3. ครูใหนักเรียนรวมกันอภิปรายขอคําถาม
(๑) สาเหตุจากมนุษย ์ มีทั้งเกดิ จากยานพาหนะ เช่น แก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์ Geo Question จากหนงั สอื เรียน ภมู ิศาสตร
ม.3 เกี่ยวกับปญหาทรัพยากรธรรมชาติและ
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไนโตรเจนไดออกไซด์ ไฮโดรคาร์บอน เกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงและ สง่ิ แวดลอ มในทวปี อเมรกิ าเหนอื โดยครแู นะนาํ
กระบวนการผลติ ทางอุตสาหกรรม เชน่ แกส๊ คารบ์ อนมอนอกไซด์ ซลั เฟอร์ไดออกไซด ์ ฝุ่นละออง เพิ่มเติม
ขนาดเลก็ ไฮโดรเจนซลั ไฟด ์ เกดิ จากกจิ กรรมทางการเกษตร เชน่ แกส๊ มเี ทน แอมโมเนยี นอกจากน้ี
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ รวมถึงไฟป่าจากฝีมือมนุษย์ก็ยังท�าให้เกิดมลพิษทางอากาศ
รกุนารแกรรง่อขนน้ึ 2ขดอว้ งยลเชมน่ (ก๒กาัน) รสราะเเหหตยุจขาอกงธสรารรมกชัมามตนั ิ ตเชรังน่ ส ตี ไฟามปธา่ รทรีเ่มกชดิ าจตาิ กแธตร่มรมีโอชกาาตส ิ เกกาดิ รไปมะบ่ ท่อขุ ยอมงาภกูเขนาักไ ฟ1
๑.๒) ผลกระทบ จากรายงานสถานการณ์คุณภาพอากาศโลก (State of Global Air)
ใน พ.ศ. ๒๕๖๒ ระบวุ า่ ใน พ.ศ. ๒๕๖๐ มลพษิ ทางอากาศมสี ว่ นทา� ใหม้ ผี เู้ สยี ชวี ติ เกอื บ ๕ ลา้ นคน
ทั่วโลก ซ่ึงจากรายงาน “สถานะทางอากาศ” (State of The Air) ของสมาคมโรคปอดแห่ง
สหรฐั อเมรกิ า (ALA) พ.ศ. ๒๕๖๒ พบวา่ คณุ ภาพอากาศในประเทศสว่ นใหญต่ า�่ ลงกวา่ ในชว่ ง พ.ศ.
๒๕๕๘-๒๕๖๐ และชาวอเมริกนั รอ้ ยละ ๔๓ หรอื ประมาณ ๑๔๐ ล้านคน อาศัยอยูใ่ นเขตท่มี ี
อากาศไมด่ โี ดยเฉพาะตามเมอื งใหญ ่ เชน่ นครลอสแอนเจลสิ เมอื งแซคราเมนโตในรฐั แคลฟิ อรเ์ นยี
เมอื งลาสเวกสั เมอื งเฮนเดอรส์ นั ในรฐั เนวาดา ซงึ่ มลพษิ ทางอากาศโดยเฉพาะฝนุ่ ละอองขนาดเลก็
PM 2.5 และมลพิษโอโซน ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อตา โรคระบบทางเดินหายใจ โรคปอด
โรคมะเรง็ นอกจากน ี้ แกส๊ เรอื นกระจกจากมลพษิ ทางอากาศยงั ทา� ใหเ้ กดิ ภาวะโลกรอ้ นและนา� ไปสู่
การเปล่ียนแปลงสภาพภมู ิอากาศ
Q? euoestion
ปจั จัยใดบ้างที่ทา� ให้เกดิ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อมในทวปี อเมรกิ าเหนือ
๑55
ขอสอบเนน การคิด นักเรียนควรรู
การกระทาํ ของบคุ คลในขอ ใดมสี ว นทาํ ใหเ กดิ ปญ หามลพษิ ทาง 1 การปะทุของภเู ขาไฟ การท่ีหินหนืดใตพ ื้นผิวโลกแทรกดัน และ/หรอื พงุ ขนึ้
อากาศ มาตามรอยแยกของเปลือกโลกจนพนพื้นผิวดิน
2 การกรอน กระบวนการหนึ่งหรือหลายกระบวนการท่ีทําใหสารเปลือกโลก
1. น้ําฉีดพน สารเคมีปราบศตั รพู ืชในสวน หลุดไป ละลายไป หรือกรอนไปโดยตัวการธรรมชาติ ไดแก ลมฟาอากาศ
2. นอ งขร่ี ถมอเตอรไ ซคไ ฟฟา ไปจา ยตลาด สารละลาย การครดู ถู การนาํ พา ทงั้ น้ีไมร วมถึงการพังทลายเปนกลมุ กอน เชน
3. นนทช ว ยคุณตาเผาวชั พชื เพอ่ื เตรียมพนื้ ทเี่ พาะปลกู แผน ดินถลม หรอื ภูเขาไฟปะทุ
4. นนี า ชวนเพอื่ นๆ มารอ งเพลงเสยี งดงั ทบี่ า นในตอนกลางคนื
(วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. การเผาวัชพชื ทําใหเ กิดหมอกควัน
ท่ีเปนมลพิษตอสิ่งแวดลอม จึงเปนสาเหตุหน่ึงท่ีทําใหเกิดปญหา
มลพิษทางอากาศ)
T169
นาํ นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั นาํ ๑.๓) แนวทางการแก้ไข ท่สี �ำคัญ มดี ังนี้
(๑) ออกมาตรการหรอื กฎหมายเพอ่ื ควบคมุ การปลอ่ ยมลพษิ เชน่ สหรฐั อเมรกิ ำ
4. ครูใชกิจกรรม “ชักชวนดูหนังรัก(ษ)” เพื่อ มกี ฎหมำยอำกำศสะอำด(CleanAirAct) ตงั้ แต่ พ.ศ. ๒๕๑๓ ท่ีใหอ้ ำ� นำจทง้ั รฐั บำลกลำงและรฐั บำล
กระตุนความสนใจ/กระตุนความคิดเกี่ยวกับ รฐั ตำ่ ง ๆ ออกกฎเกณฑจ์ ำ� กดั กำรปลอ่ ยแกส๊ ตำ่ ง ๆ ทงั้ กบั โรงงำนอตุ สำหกรรมและยำนพำหนะ หรอื
ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมใน เม็กซโิ กออกมำตรกำรงดใชร้ ถ ๑ วันต่อเดอื น เพ่อื ลดปัญหำมลพิษ
ทวีปอเมริกาเหนือ และเปนการนําเขาสูการ (๒) ส่งเสริมให้ประชาชนใช้จักรยาน และมีระบบขนส่งมวลชนที่มีประสิทธิภำพ
เรียน โดยครนู ําภาพยนตรต วั อยา งทเ่ี กี่ยวของ เช่น รัฐแคลิฟอร์เนียห้ำมใช้รถโดยสำรสำธำรณะชนิดแก๊สและดีเซลในกำรขนส่งมวลชนและ
กับปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม หันไปใช้ระบบไฟฟ้ำแทน หรือรัฐนิวยอร์กออกกฎหมำยควบคุมปริมำณรถ ให้บริกำรกำรใช้รถ
และการอนุรักษมาใหนักเรียนดู จํานวน 3 ร่วมกัน (ride sharing) เพ่ือลดปริมำณกำรใช้รถบนถนน เช่น อูเบอร์ (Uber) ลิฟต์ (Lyft)
เรอื่ ง โดยใชเ วลาเรอ่ื งละไมเ กนิ 3 นาที จากนนั้ เพอื่ แก้ไขกำรจรำจรตดิ ขัดในเมอื ง
ใหนักเรียนเขียนปญหาทรัพยากรธรรมชาติ (๓) จัดตั้งหน่วยงานเพ่ือดูแลเก่ียวกับการปกป้องส่ิงแวดล้อม เช่น ส�ำนักงำน
และสง่ิ แวดลอ มทพี่ บจากการดหู นงั รกั (ษ) และ คุ้มครองสิ่งแวดลอ้ มแห่งสหรฐั อเมริกำ หรอื อีพเี อ (Environmental Protection Agency: EPA)
อภปิ รายขอ มลู รวมกนั เชน มีหน้ำท่ีออกระเบียบและช่วยเหลือรัฐต่ำง ๆ ในกำรวำงแผน ทบทวนแผน ตรวจสอบ รวมท้ัง
• Wall-E (เร่ืองราวเก่ียวกับความรักของ มกี ำรกำ� หนดมำตรฐำนของสำรพษิ ในอำกำศ 1
หุนยนตที่มีหนาที่เก็บขยะของมนุษยโลก (๔) เพม่ิ พนื้ ทสี่ เี ขยี ว เพอ่ื ผลติ อำกำศบรสิ ทุ ธิ์ เชน่ เมก็ ซโิ กจดั ทำ� โครงกำรเวยี เวริ ด์
ทีท่ ง้ิ ไวเปนเวลากวา 700 ป) (Via Verde Project) หรอื ทำงสเี ขียว ในกรุงเมก็ ซิโกซติ ี เพ่อื แกป้ ัญหำมลพษิ ทำงอำกำศ
• A Plastic Ocean (เรื่องราวมีที่มาจาก ๑.๔) ตัวอย่าง ปญั หำมลพษิ ทำงอำกำศที่ส�ำคญั เชน่
ขาวรายเกี่ยวกับสถานการณพลาสติกใน
มหาสมุทร) ตัวอยา่ ง ปญั หามลพิษทางอากาศในรฐั แคลฟิ อรเ์ นีย สหรัฐอเมริกา
• River blue (เรื่องราวมีท่ีมาจากเบื้องหลัง
แฟชัน่ เทรนดล า สดุ คอื โรงงานผลิตเครอ่ื ง แคลิฟอร์เนียเป็นรัฐหนึ่งที่มีปัญหำมลพิษทำง
แตง กายท่กี อปญ หาสิ่งแวดลอมใหญห ลวง) อำกำศมำกท่ีสุดในสหรัฐอเมริกำ สำเหตุส�ำคัญ
มำจำกกำรเกิดไฟป่ำบ่อยคร้ัง นอกจำกน้ี เมือง
อุตสำหกรรมบำงแห่งกย็ ังประสบกบั ปญั หำอำกำศ
เปน็ พษิ จำกรถยนตแ์ ละโรงไฟฟำ้ เชน่ แซครำเมนโต
นครลอสแอนเจลิส แซนดีเอโก จำก PM 2.5 และ
มลพษิ โอโซน รำยงำนStateoftheAir พ.ศ. ๒๕๖๒
ระบวุ ำ่ จำ� นวนประชำกรในรฐั แคลฟิ อรเ์ นยี ทง้ั หมด
ประมำณ ๓๙.๔ ลำ้ นคน เปน็ โรคเก่ียวกบั ปอดกวำ่ รฐั แคลฟิ อรเ์ นยี ประสบปญั หำมลพษิ ทำงอำกำศในระดบั สงู
๔.๓ ลำ้ นคน แบง่ เปน็ โรคหอบหดื ในเดก็ ๕.๖ แสนคน เนอื่ งจำกกำรเผำไหมเ้ ชอื้ เพลงิ จำกโรงงำน ยำนยนต์ ไฟปำ่
โรคหอบหดื ในผ้ใู หญ่ ๒.๔ ล้ำนคน โรคหลอดลมอดุ ก้นั เรอ้ื รัง ๑.๓ ล้ำนคน โรคมะเรง็ ปอด ๑.๖ หม่ืนคน
และโรคหวั ใจและหลอดเลอื ด ๑.๙ ลำ้ นคน ซง่ึ ภำครฐั กไ็ ดพ้ ยำยำมแกไ้ ขปญั หำน้ี เชน่ ตง้ั เปำ้ หมำยจะเปลยี่ น
รถโดยสำรสำธำรณะในเมอื งทงั้ หมดใหก้ ลำยเปน็ รถไฟฟ้ำภำยใน พ.ศ. ๒๕๘๓ หรอื ผลกั ดนั โครงกำรผลติ
ไฟฟำ้ พลงั นำ�้ รปู แบบใหม่ กำรใชพ้ ลงั งำนทดแทนซง่ึ จะลดกำรพง่ึ พำกำรผลติ ไฟฟำ้ จำกเชอื้ เพลงิ ฟอสซลิ
๑56
นักเรียนควรรู กิจกรรม ทาทาย
1 โครงการเวีย เวริ ด หรือ Green Way สวนแนวตั้งทคี่ รอบคลมุ พื้นท่ี 60,000 นักเรียนสืบคนขอมูลเกี่ยวกับปญหามลพิษทางอากาศของ
ตารางเมตรรอบเมก็ ซโิ กซติ ี จะถกู ตดิ ตง้ั บนมอเตอรเ วยก วา 1,000 เสา ครอบคลมุ ประเทศตางๆ ในทวีปอเมริกาเหนือมา 1 ประเทศ ในประเด็น
ระยะทางกวา 27 กโิ ลเมตร คาดวา จะเปน แหลง ผลติ ออกซเิ จนขนาดใหญ ซง่ึ เพยี งพอ สาเหตุของปญหา ผลกระทบ แนวทางจัดการของประเทศน้ันๆ
สาํ หรบั ประชากร 25,000 คน พรอมๆ ไปกบั ทําหนาทีก่ รองแกส พษิ ในอากาศ และแนวทางการนํามาปรับใชกับปญหามลพิษทางอากาศใน
จํานวน 27,000 ตัน ฝุน ละออง 5,000 กโิ ลกรมั โลหะหนักกวา 10,000 กโิ ลกรมั ประเทศไทย ลงสมุดบนั ทึกนาํ สงครผู สู อน
เปนฉนวนปองกันความรอนที่จะชวยลดอุณหภูมิได 8 องศาเซลเซียส รวมถึง
ลดมลพษิ ทางเสยี งได 10 เดซเิ บลตอ ป นอกจากนย้ี งั จะมกี ารออกแบบเทคโนโลยี
ข้ึนมาเฉพาะทั้งระบบชลประทาน การบํารุงรักษา การสํารองและบําบัดนํ้าฝน
สําหรับใชเปนแหลงน้ําเพื่อใหความชุมชื้นและความอุดมสมบูรณของพืชพรรณ
อยไู ดต ลอดทั้งป
T170
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
1 ขน้ั สอน
๒) ปญั หาขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ์ ปจั จบุ นั ทวปี อเมรกิ าเหนอื ประสบปญั หาขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ข้ันที่ 1 การต้ังคาํ ถามเชงิ ภูมิศาสตร
(E-waste) ในปริมาณมากทกี่ ่อให้เกิดมลพษิ จนเป็นอนั ตรายต่อมนษุ ย์และสง่ิ แวดลอ้ ม ครกู ระตนุ ใหน กั เรยี นเชอื่ มโยงปญ หาทรพั ยากร
๒.๑) สาเหตุ ปัญหาขยะอเิ ลก็ ทรอนิกส์ในทวปี อเมริกาเหนอื เกดิ จากสาเหตุ ดังนี้ ธรรมชาติและส่ิงแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือ
(๑) การเพิ่มข้ึนของจ�านวนประชากร เมือ่ ประชากรมีจ�านวนมากข้นึ สง่ ผลทา� ให้ จากกิจกรรม “ชักชวนดูหนังรัก(ษ)” จากข้ันนํา
ท่ีผานมา แลวตั้งประเด็นคําถามตอยอดเพิ่มเติม
การใชส้ ินค้าอิเลก็ ทรอนกิ สเ์ พิม่ ขน้ึ ตามไปดว้ ย เพื่อกระตุนและเช่ือมโยงใหนักเรียนตั้งประเด็น
(๒) ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี มีส่วนเร่งให้สินค้าอิเล็กทรอนิกส์อยู่ใน คําถามทางภูมิศาสตรเก่ียวกับปญหาทรัพยากร
ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือ
สภาพตกรนุ่ เรว็ ยงิ่ ขนึ้ โดยเฉพาะคอมพวิ เตอรส์ ว่ นบคุ คลและโทรศพั ทเ์ คลอ่ื นที่ ซงึ่ มกี ารเปลย่ี นรนุ่ เชน
บอ่ ยทส่ี ุดเพ่ือใหม้ ีความทันสมัยและตอบสนองความตอ้ งการของผ้บู ริโภคไดห้ ลากหลาย จึงท�าให้
ปริมาณขยะอิเลก็ ทรอนกิ สม์ มี ากข้ึนเรอ่ื ย ๆ • ทาํ ไมสหรฐั อเมรกิ าจึงไมร วมลงนามใน
สนธิสัญญาความตกลงลดโลกรอ น
๒.๒) ผลกระทบ ผลิตภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์มีส่วนประกอบของโลหะหนักอันตราย ซึ่ง
อาจรั่วไหลลงสแู่ หล่งดนิ และน�้า ปนเป้อื นในอากาศ สารพิษจะสะสมในสิง่ แวดล้อมและทา� ลายทง้ั • แนวทางหรือปจจัยใดบางที่สามารถนํามา
พืช สตั ว์ รวมถึงสขุ ภาพของมนษุ ย์ เช่น โทรศพั ท์เคลอ่ื นท่แี ละแบตเตอร่ีจะมีสารต่าง ๆ เช่น ตะก่วั แกปญหาขยะพลาสติก หรือปญหาขยะ
มีผลท�าลายระบบประสาทส่วนกลางและระบบโลหิต นิกเกิล เป็นสารก่อมะเร็ง เกิดการแพ้ของ อเิ ลก็ ทรอนกิ สข องทวปี อเมรกิ าเหนอื ไดอ ยา ง
ผวิ หนัง ลิเทยี ม ท�าลายระบบทางเดินหายใจ รวมทั้งดวงตาและผวิ หนงั ย่งั ยืน
นอกจากน้ี จากกราฟแสดงประเทศทผ่ี ลิตขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์มากท่ีสดุ ใน พ.ศ. ๒๕๕๙
จะเห็นว่า สหรัฐอเมริกาผลิตขยะอิเล็กทรอนิกส์มากถึง ๖.๓ ล้านเมตริกตัน หรือเฉลี่ย ๑๙.๔
กโิ ลกรมั ตอ่ คน รวมถงึ การฝงั กลบและเผาทา� ลายไดม้ สี ว่ นสรา้ งแกส๊ เรอื นกระจก ทา� ใหอ้ ณุ หภมู โิ ลก
สูงข้ึนซ่ึงมีผลต่อการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ อย่างไรก็ดี ประเทศพัฒนาแล้วอย่าง
สหรัฐอเมริกาและแคนาดาได้ส่งออกขยะอิเล็กทรอนิกส์ไปรีไซเคิลยังสถานที่ต่าง ๆ เช่น ในทวีป
แอฟรกิ าและทวปี เอเชยี โดยเฉพาะในอนิ เดยี กย็ ง่ิ ทา� ใหป้ ระเทศปลายทางประสบปญั หาขยะอนั ตราย
ลน้ เมืองจนกลายเปน็ ปญั หาสิง่ แวดลอ้ มเรือ้ รัง
กราฟประเทศทผี่ ลิตขยะอิเลก็ ทรอนิกสม์ ากทส่ี ุด ๑๐ อนั ดับ ใน พ.ศ. ๒559 กโิ ลเก5ฉร.ล2มั ย่ี /คน
19.4
จีน หน่วย : ล้านเมตรกิ ตัน 7.2 16.9
สหรฐั อเมรกิ า 6.3 1.5
2.1 22.8
ญ่ปี นุ่ 2.0 7.4
อินเดีย 1.9 9.7
เยอรมนี 1.5 21.3
บราซิล 1.4 4.9
รสั เซยี 1.4 18.9
ฝรง่ั เศส 1.3
อนิ โดนเี ซยี 1.2
อติ าลี
ที่มา : The Global E-waste Monitor, 2017 ๑57
ขอ สอบเนน การคิด นักเรียนควรรู
เพราะเหตใุ ดสหรฐั อเมรกิ าจงึ ประสบกบั ปญ หาขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 1 ขยะอิเล็กทรอนิกส เปน ผลติ ภัณฑเครอื่ งใชไฟฟา และอเิ ลก็ ทรอนิกสท ่ีหมด
ในปริมาณมากเปน อนั ดบั ตน ๆ ของโลก อายกุ ารใชงานหรือที่เราไมต องการแลว แบงเปน 10 ประเภท ไดแ ก
(แนวตอบ เพราะสหรฐั อเมรกิ าเปน ประเทศผผู ลติ สนิ คา อเิ ลก็ ทรอนกิ ส 1. เคร่ืองใชไฟฟาและอุปกรณอิเล็กทรอนิกสในครัวเรือนขนาดใหญ เชน
มากเปน อนั ดบั ตนๆ ของโลก โดยเฉพาะสนิ คา ประเภทอุปกรณ IT เครอ่ื งซกั ผา ตูเยน็
โดยสาํ นกั งานคมุ ครองสง่ิ แวดลอ มสหรฐั อเมรกิ า (EPA) ประเมนิ วา
ในแตละปมีอุปกรณอิเล็กทรอนิกสตางๆ กลายเปนขยะมากกวา 2. เครื่องใชไฟฟาและอุปกรณอิเล็กทรอนิกสในครัวเรือนขนาดเล็ก เชน
400 ลานชิ้น และชาวอเมริกันยังสรางขยะอิเล็กทรอนิกสใน เตารีด เคร่อื งดูดฝนุ
ปริมาณมาก ขณะที่การรีไซเคิลขยะยังไมสามารถกําจัดไดหมด
เมื่อเทียบกับปริมาณขยะที่มีมากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนี้ยังมีการ 3. อุปกรณ IT เชน คอมพิวเตอร โนต บุค โทรศพั ทเคลอื่ นท่ี
สงขยะอิเล็กทรอนิกสไปกําจัดยังประเทศกําลังพัฒนา ปลายทาง 4. เครอื่ งใชไ ฟฟา และอปุ กรณอ เิ ลก็ ทรอนกิ สส าํ หรบั ผบู รโิ ภค เชน โทรทศั น
หลัก ไดแ ก จนี อนิ เดยี ประเทศในทวปี แอฟริกา รวมถึงอาเซยี น) 5. อุปกรณใหแสงสวา ง เชน หลอดไฟฟลูออเรสเซนต
6. ระบบอุปกรณเครอื่ งมือการแพทย
7. เครอ่ื งมือวัดหรอื ควบคมุ ตา งๆ เชน เครอ่ื งจบั ควัน
8. ของเลน เชน เกมบอย
9. เครอ่ื งมือไฟฟาและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส เชน สวานไฟฟา เล่ือยไฟฟา
10. เคร่อื งจําหนายสนิ คา อัตโนมัติ เชน เครอ่ื งจาํ หนา ยเคร่ืองด่ืมอตั โนมตั ิ
T171
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน ๒.๓) แนวทางการแก ้ไข ทีส่ า� คัญ มีดงั นี้
(๑) สง่ เสรมิ การรไี ซเคลิ ขยะ เชน่ ในสหรฐั อเมรกิ าและแคนาดามโี ครงการรไี ซเคลิ
ข้นั ที่ 2 การรวบรวมขอ มูล
ขยะอิเลก็ ทรอนกิ ส์
1. ครูแบงกลุมออกเปน 6 กลุม โดยใหนักเรียน (๒) คัดแยกขยะเพื่อจ�าหน่ายต่อ โดยโรงงานแยกขยะรีไซเคิลจะมีการคัดแยก
แตละคนเลือกหนังรัก(ษ) จากข้ันนําท้ัง 3
เรื่อง ตามความช่ืนชอบสวนบุคคล จากน้ัน ชน้ิ สว่ นอเิ ล็กทรอนิกสท์ ีย่ งั ใชง้ านได้ออกเป็นประเภทต่าง ๆ เชน่ ทองแดง เงนิ ทองคา� แผงวงจร
รวมกันสืบคน และเชื่อมโยงขอมูลประกอบ แลว้ ส่งขายให้แกบ่ ริษัทอนื่ ตอ่ ไป เปน็ การแปรขยะเปน็ มลู ค่าแทนท่ีจะถกู ฝังไวใ้ นสถานที่ฝงั กลบ
การใชเคร่ืองมือทางภูมิศาสตรเกี่ยวกับหนัง
รัก(ษ) และปญหาทรัพยากรธรรมชาติและ (๓) ออกกฎหมายในการจัดการขยะ โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกาและแคนาดามกี าร
สิ่งแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือ ตลอดจน คบวังาคมับรใับชผ้กดิฎชหอมบาทยเี่เพพ่ิม่ือขจ้ึนัดขกอารงผซ้ผูากลิตเค1ร่ืองใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งสอดคล้องกับหลักการ
แนวทางการจัดการและความรวมมือในการ
แกปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม (๔) สง่ เสรมิ ความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศในการจดั การขยะ เชน่ หนว่ ยงาน EPA
ในทวปี อเมรกิ าเหนอื ทย่ี ง่ั ยนื โดยใหร บั ผดิ ชอบ แหง่ สหรัฐอเมริกา และ EPA ของไตห้ วัน ไดร้ ว่ มประชุมเชิงปฏิบัติการเครือขา่ ยการจดั การขยะ
ปญ หาละ 2 กลุม ดังน้ี อิเล็กทรอนิกสร์ ะหว่างประเทศ ครง้ั ที่ ๘ ท่ปี ระเทศฟิลปิ ปนิ ส์ เม่อื พ.ศ. ๒๕๖๑ เพ่อื เพ่ิมการจดั การ
• ปญ หามลพษิ ทางอากาศ ขยะอเิ ล็กทรอนิกสท์ เี่ ปน็ มติ รกบั ส่ิงแวดลอ้ ม
• ปญ หาขยะอิเล็กทรอนิกส
• ปญหาการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ (๕) บริโภคสินคา้ อเิ ลก็ ทรอนิกส์อย่างรคู้ ณุ คา่ เชน่ ซ้อื สนิ คา้ อิเลก็ ทรอนิกส์อย่าง
โดยแตละกลมุ จะตองศึกษาและตอบ รอบคอบเพื่อประหยดั คา่ ใช้จ่าย หากสินคา้ ช�ารุดหรือเสียหายเลก็ น้อยควรซ่อมแซมกอ่ นแทนท่จี ะ
ประเดน็ คาํ ถามทางภมู ศิ าสตรจ ากขนั้ ที่ 1 ดว ย ซอื้ สนิ คา้ ใหม่ หรอื ใชส้ นิ คา้ ทม่ี สี ว่ นผสมหรอื ผลติ มาจากวสั ดรุ ไี ซเคลิ ซง่ึ จะชว่ ยลดปรมิ าณขยะลงได้
2. ครูอาจแนะนําแหลงขอมูลสารสนเทศท่ีนา ๒.4) ตวั อย่าง ปญั หาขยะอิเล็กทรอนกิ สท์ ่สี า� คัญ เชน่
เช่ือถือ ขาวที่เก่ียวกับสถานการณปญหา
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมในทวีป ตัวอย่าง ปญั หาขยะอิเล็กทรอนิกส์ ในสหรฐั อเมรกิ า
อเมริกาเหนือ ตลอดจนแนวทางการจัดการ
หรอื จากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 ประกอบ ใน พ.ศ. ๒๕๕๙ สหรัฐอเมริกาผลิตขยะ
การศึกษาและรวบรวมขอมลู เพมิ่ เติม อเิ ล็กทรอนกิ ส์ประมาณ ๖.๓ ล้านเมตรกิ ตัน และ
จัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์ได้เพียง ๑.๔ ล้าน
เมตริกตัน หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ ๒๒ ของ
ขยะอิเล็กทรอนิกส์ในประเทศ ขยะบางส่วนถูกน�า
ไปรีไซเคิล ตกแต่งใหม่ หรือถูกก�าจัดในหลุมฝัง
กลบ หรอื การเผา อยา่ งไรกต็ าม หากจดั การขยะ
อิเล็กทรอนิกส์อย่างไม่เหมาะสมก็อาจก่อให้เกิด
สารพิษตกค้างในอากาศ ดังน้ัน สหรัฐอเมริกา
จึงมีการส่งออกขยะอิเล็กทรอนิกส์ไปรีไซเคิลยัง
ตา่ งประเทศ โดยเฉพาะประเทศกา� ลงั พฒั นา เพราะ พนักงานตรวจสอบขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่รอการรีไซเคิล
ไม่ได้ให้สัตยาบันอนุสัญญาบาเซล โดยใน พ.ศ. ทโ่ี รงงานรไี ซเคลิ ในเมอื งโฮลลสิ ตนั รฐั แมสซาชเู ซตส์
๒๕๕๓ คาดวา่ มีการส่งออกคอมพวิ เตอร์ โทรทศั น์ โทรศัพท์เคลอ่ื นที่ คิดเป็นรอ้ ยละ ๘.๕ มีนา้� หนกั รวม
๒๖.๕ กิโลตนั ซึง่ ส่งผลใหป้ ระเทศปลายทางตอ้ งเผชญิ กับปญั หาขยะและสารพิษตามมา
๑58
นักเรียนควรรู ขอสอบเนน การคดิ
1 หลักการความรับผิดชอบที่เพิ่มข้ึนของผูผลิต (Extended Producer นอกจากการนาํ ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ สม ารไี ซเคลิ แลว สหรฐั อเมรกิ า
Responsibility: EPR) เปนนโยบายใหมเก่ียวกับผลิตภัณฑท่ีเร่ิมข้ึนในยุโรป ยงั มวี ธิ จี ดั การปญ หาขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ สท มี่ เี ปน จาํ นวนมากอยา งไร
เพ่อื แกปญ หาของเสียจากผลิตภณั ฑ เชน ของเสยี จากผลติ ภัณฑอ เิ ล็กทรอนิกส
และซากรถเกา โดยมวี ัตถุประสงคเ พอื่ สง เสรมิ ใหผูผลติ มสี ว นรบั ผิดชอบในการ 1. ทาํ ลายโดยการเผา
บริหารจัดการผลิตภัณฑของตนท่ีขายออกสูตลาด เชน การรับภาระคาใชจาย 2. สงออกไปรีไซเคิลทอ่ี ื่น
ในการจดั การซากผลติ ภัณฑ ตงั้ แตการรวบรวม การรีไซเคลิ และการกําจัดซาก 3. ใหรฐั บาลกลางรับผิดชอบกาํ จดั ขยะ
ของผลิตภัณฑท่ีตนเปนผูผลิต ซึ่งหลักการ EPR เปนหลักการหน่ึงท่ีนาสนใจ 4. นําขยะทงั้ หมดไปแปรรปู เปนเชอ้ื เพลิง
และควรสนับสนุนใหนํามาใชในการแกปญหาผลกระทบดานสิ่งแวดลอม
จากผลติ ภัณฑไ ดอ ยางย่งั ยืน (วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 2. ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ สส ว นใหญจ ะถกู เกบ็ ไว
หรือนําไปฝงกลบ ซึ่งการฝงกลบทําใหเกิดสารพิษปนเปอนตอ
T172 ส่ิงแวดลอม จนหลายรัฐไดออกกฎหมายหามการฝงกลบและ
สงเสริมการนํากลับมาใชใหม นอกจากน้ียังมีการสงออกขยะ
อเิ ลก็ ทรอนกิ สไ ปรไี ซเคลิ ยงั ประเทศอนื่ เชน จนี อนิ เดยี ทวปี แอฟรกิ า
รวมถงึ อาเซยี น เพอื่ นาํ ไปแปรสภาพเปน สนิ คา อน่ื ๆ ตอ ไป)
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๓) ปัญหาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ ทวีปอเมริกาเหนือ เช่น สหรัฐอเมริกา ขน้ั สอน
แคนาดา เมก็ ซโิ ก มกี ารปลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจกสชู่ นั้ บรรยากาศในปรมิ าณมาก ซงึ่ แกส๊ เรอื นกระจก
ส่งผลท�าใหอ้ ณุ หภูมโิ ลกสูงข้ึนและนา� ไปสู่การเปลีย่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ ขนั้ ที่ 3 การจัดการขอ มลู
๓.๑) สาเหตุ เกิดจากการปล่อยแก๊สเรือนกระจกจ�านวนมหาศาลเข้าสู่ชั้นบรรยากาศ
โลกทุก ๆแกปส๊ ี เโรดอื ยนสกหรระฐั จอกเสมว่รนิกใาหเปญน็ ม่ ปารจะาเกทกศาทรป่ีเผลาอ่ ไหยแมกเ้ ช๊สอ้ื เรเพอื ลนงิกจราะกจฟกอมสาซกลิเ1ปท็นใี่ ชอใ้ นันดกบัาร๒คมขนอางคโมลขกนรอสงง่ 1. สมาชิกแตละคนในกลุมนําขอมูลท่ีตนไดจาก
จากจนี การรวบรวม มาอธิบายแลกเปลี่ยนความรู
อตุ สาหกรรม และภาคเกษตรกรรม แกส๊ เรอื นกระจกในชน้ั บรรยากาศเปน็ ตวั ขวางกน้ั การสะทอ้ นกลบั ระหวา งกัน
ของความร้อนจากพ้นื ผวิ โลก ท�าใหอ้ ณุ หภมู ภิ ายในโลกเพ่ิมสูงขึน้
๓.๒) ผลกระทบ จากข้อมูลหน่วยงานด้านดาวเทียมของสหภาพยุโรป (Copernicus 2. สมาชกิ ในกลมุ ชว ยกนั คดั เลอื กขอ มลู ทถี่ กู ตอ ง
Climate Change Service: C3S) พบว่า เดอื นกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ เป็นเดอื นท่มี อี ุณหภมู ิ นา เชอ่ื ถอื และจดั การคดั แยกขอ มลู ทไ่ี มจ าํ เปน
สูงสุดจากที่เคยวัดได้ โดยสูงข้นึ กว่าเดอื นกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ ซึ่งเปน็ สถติ ิเดิม อยู่ ๐.๐๔ องศา ออก
เซลเซยี ส และมแี นวโนม้ เพม่ิ สงู ขนึ้ เรอ่ื ย ๆ เนอื่ งจากปรมิ าณแกส๊ เรอื นกระจกในชนั้ บรรยากาศโลก
และปัญหาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกในปัจจุบัน ส่งผลท�าให้หลายพื้นท่ีของทวีป ขั้นที่ 4 การวเิ คราะหแ ละแปลผลขอมลู
อเมรกิ าเหนอื ไดร้ บั ผลกระทบจากคลนื่ ความรอ้ น โดยเฉพาะบรเิ วณเกาะกรนี แลนด์ ซงึ่ วดั อณุ หภมู ิ
ได้ถึง ๒๒ องศาเซลเซียส โดยตลอดเดือนกรกฎาคมมีน�้าแข็งละลายถึง ๑.๙๗ แสนล้านตัน 1. นักเรียนแตละกลุมวิเคราะหขอมูลรวมกัน
ในอนาคตหากอณุ หภูมิโลกยังคงเพ่มิ สงู ขึ้นเรือ่ ย ๆ ธารน้า� แขง็ บนเกาะกรีนแลนดแ์ ละในเทอื กเขา จากน้ันสมาชิกแตละกลุมรวมกันตรวจสอบ
รอ็ กกอี าจจะละลายจนหมด สง่ ผลใหร้ ะดบั นา้� ทะเลเพมิ่ สงู ขน้ึ ทา� ใหป้ รมิ าณไอนา�้ ทรี่ ะเหยขน้ึ สอู่ ากาศ ความถูกตอ งของขอมูล
มปี รมิ าณมากข้นึ และอุณหภูมิระดบั ผวิ น�า้ มอี ุณหภมู ิสูงข้นึ ด้วย เป็นเหตทุ �าใหพ้ ายหุ มนุ เขตร้อน
ในอ่าวเมก็ ซโิ กมคี วามรนุ แรงและมโี อกาสเกิดบ่อยขนึ้ เมืองใหญ่ ๆ หลายแห่งอาจเส่ียงต่อการถกู 2. ครใู หน กั เรยี นแตล ะกลมุ เชอื่ มโยงและนาํ เสนอ
น้า� ท่วม ขอมูลเปนแผนผังประกอบบัตรภาพท่ีครู
เตรียมมา พรอมท้ังเสนอแนวทางการจัดการ
ท่ียั่งยืนเพ่ิมเติมและอภิปรายรวมกัน โดยครู
แนะนําเช่ือมโยงใหนักเรียนเห็นความสําคัญ
ของสถานการณปญหาทรัพยากรธรรมชาติ
และส่ิงแวดลอมท่ีเกิดขึ้นในปจจบุ ัน
3. ครูถามคําถามเพ่ือใหนักเรียนไดวิเคราะห
ขอมูลเพม่ิ เตมิ เชน
• ปจจัยใดท่ีสงผลใหเกิดปญหาสิ่งแวดลอม
ในทวปี อเมริกาเหนอื
4. นักเรียนรวมกันวิเคราะหและเชื่อมโยงขอมูล
เพ่มิ เติมผานการทาํ ใบงานที่ 4.3 เร่อื ง ปญ หา
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมและ
แนวทางการจดั การในทวปี อเมริกาเหนอื และ
รว มกันเฉลยคาํ ตอบ โดยครแู นะนําเพมิ่ เติม
2 ๑59
ธารน�้าแขง็ บรเิ วณเกาะกรนี แลนด์ละลายลงอย่างรวดเร็ว เปน็ ผลมาจากอณุ หภมู โิ ลกที่เพม่ิ สงู ขนึ้
กิจกรรม เสรมิ สรา งคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค นักเรียนควรรู
นักเรียนหาขาวที่เกี่ยวของกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 1 เช้ือเพลิงจากฟอสซิล เปนเช้ือเพลิงท่ีเกิดจากการทับถมกันของซากพืช
ของโลกในปจจุบัน แลวนํามาวิเคราะหถึงสาเหตุและผลกระทบท่ี ซากสตั วใ นทะเลขนาดเลก็ เปน เวลายาวนานนบั ลา นป การทบั ถมและตกตะกอน
ทําใหเกิดภัยพิบัติหรือความเสียหายตอทวีปอเมริกาเหนือ จากนั้น เปน ช้นั หนานับพันเมตรจนกลายเปนชั้นหนิ ใตผวิ โลก ทําใหไดร ับความรอ นจาก
เสนอแนวทางการจดั การหรอื แนวทางการปฏบิ ตั ติ นเพอื่ ปอ งกนั และ ใตพิภพและเกิดการสลายตัวของอินทรียสาร ทําใหซากพืชซากสัตวเหลาน้ัน
แกไขปญหาดังกลาว โดยสรุปขอมูลแลวนํามาเขียนเปนโปสเตอร สลายตัวกลายเปนวัตถุท่ีสามารถเปนเชื้อเพลิงและใหพลังงานได เชื้อเพลิง
หรือแผนพบั ตกแตง ใหส วยงาม อาจตดิ ลงปายนิเทศ หรอื เดนิ แจก ดงั กลาว ไดแก ถา นหิน นาํ้ มนั ดิบ และแกสธรรมชาติ
ตามโรงเรียนหรือชุมชน หรือนําไปเผยแพรลงในส่ืออินเทอรเน็ต 2 ธารน้ําแข็ง มวลน้ําแข็งขนาดใหญท่ีเกิดบนแผนดินโดยการอัดตัวและ
และโซเชยี ลเพอื่ ใหเ กดิ ความตระหนกั ในความสาํ คญั ของปญ หาและ การตกผลึกใหมของหิมะและเคลื่อนท่ีอยางชาๆ ลงมาตามไหลเขา เชิงเขา
มีสว นรวมในการแกไ ขปญหา แผกระจายไปทกุ ทิศทางอันเนอื่ งมาจากนํ้าหนักของตัวมันเอง
T173
นาํ สอน สรุป ประเมิน
ขน้ั สอน ๓.๓) แนวทางการแก้ ไข ท่สี า� คัญ มีดงั นี้
(๑) สนับสนุนการใช้พลังงานหมุนเวียน ปัจจุบันทวีปอเมริกาเหนือได้พัฒนา
ขั้นที่ 5 การสรุปเพื่อตอบคําถาม
พลงั งานทางเลอื ก เพอ่ื เปน็ การลดการผลติ และการใชพ้ ลงั งานจากฟอสซลิ โดยมสี หรฐั อเมรกิ าและ
1. นกั เรยี นในช้ันเรยี นรว มกนั สรปุ เกยี่ วกบั ปญ หา แคนาดาเป็นประเทศผู้น�าด้านการผลิต เช่น สหรัฐอเมริกาสามารถผลิตไฟฟ้าจากพลังงานน�้า
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม ผลกระทบ พลังงานแสงอาทติ ย์ และพลงั งานลมไดป้ ระมาณ ๖๘.๕ ลา้ นเมกะวัตต์ชั่วโมง
และแนวทางการจัดการในทวีปอเมริกาเหนือ
เปา หมายการพฒั นาทยี่ งั่ ยนื ของโลกและความ (๒) มาตรการดา้ นภาษี เช่น แคนาดาน�าระบบการเก็บภาษคี าร์บอนมาใช้ โดย
รวมมือระหวางประเทศท่ีมีผลตอการจัดการ เก็บภาษีจากเช้ือเพลิงที่ก่อให้เกิดมลพิษต่อสภาพอากาศ ซ่ึงรายได้จากภาษีจะถูกคืนให้กับ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอม ผู้เสียภาษแี ละผ้ทู ี่มรี ายได้ตา่� หรอื เมก็ ซิโกมีการเรยี กเก็บภาษีมลพษิ (Emission Tax) โดยก�าหนด
อตั ราภาษขี องเช้อื เพลิงแต่ละชนิดแตกต่างกนั ข้นึ อยกู่ ับปรมิ าณคาร์บอนทอ่ี ยู่ในเช้อื เพลงิ
2. นักเรียนทําแบบฝกสมรรถนะฯ ภูมิศาสตร
ม.3 เรื่อง ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและ (๓) สง่ เสรมิ ความร่วมมือระหว่างประเทศดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม เช่น พธิ สี ารเกียวโต
สิ่งแวดลอมและแนวทางการจัดการในทวีป เปน็ ขอ้ ตกลงทจ่ี ะลดปรมิ าณการปลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจก ทเี่ ปน็ สาเหตทุ า� ใหเ้ กดิ ภาวะโลกรอ้ นภายใน
อเมรกิ าเหนอื เพอื่ ทดสอบความรทู ไี่ ดศ กึ ษามา เวลาทก่ี �าหนด ประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนือได้ให้สัตยาบนั รว่ มกัน ยกเว้นสหรฐั อเมรกิ าทไี่ มร่ ่วม
ลงนามเพราะกระทบตอ่ อตุ สาหกรรมหลกั สว่ นแคนาดาปฏเิ สธการลงนามตอ่ สญั ญาเพราะเกรงวา่
ขน้ั สรปุ จะสูญเสียโอกาสทางธรุ กิจ แตก่ ็ยงั ด�าเนนิ งานต่าง ๆ เพือ่ ลดการปลอ่ ยแกส๊ เรือนกระจก
ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความรูเกี่ยวกับ ๓.4) ตวั อยา่ ง ปญั หาการเปล่ียนแปลงสภาพภมู ิอากาศที่สา� คญั เชน่
ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมและ
แนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าเหนอื ตลอดจน ตัวอย่าง ไฟปา่ ในรฐั แคลิฟอรเ์ นยี
ความสําคัญที่มีอิทธิพลตอการศึกษาและการ
ดําเนินชีวิต หรือใช PPT สรุปสาระสําคัญของ แคลิฟอร์เนียเป็นรัฐหน่ึงในสหรัฐอเมริกาท่ีได้ ไฟปา่ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในรฐั แคลฟิ อรเ์ นยี สว่ นหนงึ่ เปน็ ผลมาจาก
เนื้อหา รบั ผลกระทบจากการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ท�าให้เกิดภัยพิบัติ
รุนแรง ส่งผลให้มีสภาพอากาศแห้งแล้งยาวนาน รนุ แรงและบอ่ ยครงั้
ขนั้ ประเมนิ โดยเฉลย่ี ๖ เดือน โดยเฉพาะนครลอสแอนเจลสิ
มีปริมาณฝนเฉล่ียในช่วงฤดูร้อน ๑.๓ นิ้ว เมือง
1. ครูประเมินผลโดยสังเกตจากการตอบคําถาม แพราไดสม์ ปี รมิ าณฝนเฉลย่ี เพยี ง ๐.๑๔ นว้ิ สภาพ
การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงาน อากาศแห้งแล้งเป็นเวลานานท�าให้พื้นท่ีบริเวณน้ี
หนา ช้นั เรยี น เกดิ ไฟปา่ ครง้ั ใหญห่ ลายครง้ั จากสถติ กิ ารเกดิ ไฟปา่
พบว่า ต้งั แต่ พ.ศ. ๒๕๔๙ จนถึงปจั จบุ ัน ไฟป่ามี
2. ครตู รวจสอบผลจากการทาํ ใบงานและแบบฝก แนวโนม้ รนุ แรงและสรา้ งความเสยี หายเปน็ บรเิ วณ
สมรรถนะฯ ภมู ศิ าสตร ม.3 กว้างอีกดว้ ย
Q? euoestion
การท่ีสหรัฐอเมริกาไม่ร่วมลงนามในพิธีสารเกียวโต เพ่ือลดปริมาณการปล่อยแก๊สเรือนกระจก
๑6๐นกั เรียนคดิ วา่ จะส่งผลอยา่ งไรบ้าง
แนวทางการวัดและประเมินผล ขอสอบเนน การคิด
ประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนอื ไดม แี นวทางในการจดั การปญ หา
ครูสามารถวัดและประเมินความเขาใจเนื้อหา เร่ือง ปญหาทรัพยากร การเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศอยางไรบา ง จงยกตวั อยาง
ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือ ไดจากการตอบคําถาม
การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงานหนาชั้นเรียน โดยศึกษาเกณฑการ (แนวตอบ ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือไดมีการสงเสริมการ
วัดและประเมินผลจากแบบประเมินการนําเสนอผลงานท่ีแนบมาทายแผน ใชพลังงานหมุนเวียนเพื่อลดการใชพลังงานจากฟอสซิล เชน
การจัดการเรียนรูหนวยที่ 4 เรื่อง ภัยพิบัติ การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ สหรัฐอเมริกาผลิตไฟฟาจากพลังงานนํ้า พลังงานแสงอาทิตย
และสิ่งแวดลอ มในทวปี อเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต และพลังงานลมไดประมาณ 68.5 ลานเมกะวัตตชั่วโมง มีการ
ออกมาตรการดานภาษี เชน เม็กซิโกมีการเรียกเก็บภาษีมลพิษ
แบบประเมินการนาเสนอผลงาน นอกจากนี้ยังมีการสงเสริมความรวมมือระหวางประเทศดาน
ส่ิงแวดลอม เชน การใหสัตยาบันและลงนามในพิธีสารเกียวโต
คาช้ีแจง : ให้ผู้สอนประเมินผลการนาเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการ แล้วขดี ลงในชอ่ งท่ี ทีจ่ ะชว ยลดปรมิ าณการปลอยแกสเรอื นกระจก)
ตรงกบั ระดบั คะแนน
ลาดับที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 ความถกู ตอ้ งของเน้ือหา
2 การลาดบั ขนั้ ตอนของเรื่อง
3 วธิ กี ารนาเสนอผลงานอยา่ งสรา้ งสรรค์
4 การใช้เทคโนโลยีในการนาเสนอ
5 การมีสว่ นรว่ มของสมาชกิ ในกลมุ่
รวม
ลงชือ่ ...................................................ผปู้ ระเมนิ
............/................./................
เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ สมบูรณ์ชดั เจน ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมินเป็นส่วนใหญ่
ผลงานหรอื พฤตกิ รรมสอดคล้องกับรายการประเมนิ บางสว่ น
เกณฑ์การตดั สินคุณภาพ
T174 ช่วงคะแนน ระดบั คณุ ภาพ
12 - 15 ดี
8 - 11 พอใช้
ตา่ กว่า 8 ปรับปรุง
นาํ นํา สอน สรปุ ประเมนิ
๒.๒ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ้ มในทวีปอเมริกาใต้ ขนั้ นาํ (Geographic Inquiry Process)
ทวปี อเมรกิ าใตม้ ปี ระชากรอาศยั อยู่ในเขตเมอื งอยา่ งหนาแนน่ ทา� ใหม้ กี ารบรโิ ภคทรพั ยากร 1. ครูแจงใหนักเรียนทราบถึงวิธีสอนโดยใช
ธรรมชาติในปริมาณมากและส่งผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม ปัจจุบันหลายประเทศได้ตระหนักและ กระบวนการทางภมู ศิ าสตร ชอ่ื เรอื่ งทจี่ ะเรยี นรู
ให้ความสนใจท่ีจะแก้ไขปัญหาสง่ิ แวดลอ้ มร่วมกนั จุดประสงคก ารเรียนรู
๑) ปญั หาการบกุ รกุ พน้ื ทปี่ า่ แอมะซอน ปา่ แอมะซอนเปน็ พนื้ ทป่ี า่ ดบิ ชน้ื กวา้ งใหญท่ สี่ ดุ 2. ครแู ละนักเรยี นรว มกันทบทวนความรเู กีย่ วกบั
ของโลก ครอบคลุมพน้ื ที่ ๙ ประเทศ พ้ืนที่ส่วนใหญอ่ ยู่ในบราซลิ รอ้ ยละ ๖๐ หรอื ประมาณ ๓ ลา้ น ปญ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ มและ
ตารางกิโลเมตร โดยต้ังแต่ พ.ศ. ๒๕๒๑ เป็นต้นมา พื้นท่ีป่าแอมะซอนถูกท�าลายไปแล้วกว่า แนวทางการจัดการในทวีปอเมริกาเหนือที่ได
๘ แสนตารางกิโลเมตร การตดั ไมท้ �าลายป่าเพ่ิมขึ้นในบราซลิ โคลอมเบยี เปรู และโบลเิ วีย ศึกษาเมื่อช่ัวโมงที่ผานมา
๑.๑) สาเหตุ ทส่ี า� คญั มีดังนี้
(๑) สาเหตุจากมนุษย์ ได้แก่ การบุกเบิกป่าเพื่อขยายพื้นท่ีเพาะปลูก เช่น 3. ครูใหนักเรียนรวมกันอภิปรายสัดสวนการ
ถว่ั เหลอื ง โคคา เพอื่ ทา� ปศุสัตว์ รวมถึงกจิ กรรมเชงิ พาณิชย์ เชน่ การทา� เหมืองแรแ่ ละการปลกู ตัดไมทําลายปาแอมะซอน พ.ศ. 2553-2560
พชื เชิงเดีย่ ว จากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 แลว เชอ่ื มโยง
กับปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
ในทวปี อเมรกิ าใต โดยครแู นะนําเพมิ่ เตมิ
(๒) สาเหตจุ ากธรรมชาติ จากสภาพอากาศทรี่ อ้ นและแหง้ แลง้ ทา� ให้ในชว่ งเดอื น
มกราคม-สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ ตรวจพบการเกิดไฟป่าในป่าแอมะซอนเขตบราซิล มากกว่า
๗๒,๐๐๐ ครง้ั เพมิ่ ขนึ้ จากปที แ่ี ลว้ คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๘๓ ซงึ่ มากทสี่ ดุ นบั ตง้ั แต่ พ.ศ. ๒๕๕๖ เปน็ ตน้ มา
ส่วนหนึ่งน้ันเป็นผลมาจากการเปล่ียนแปลงสภาพ
1,6เ5ป4ร, ู476%2 8โค6ล3อ,6ม7เ8บีย 4% ภมู ิอากาศท่ีท�าให้เกิดภัยแลง้ รนุ แรงมากข้ึน
เฮกตาร์ เฮกตาร์
๑.๒) ผลกระทบ การตัดไม้ท�าลายป่า
โบล2,ิเ2ว6ยี 9 1,603%6 อ73่ืน7 ๆ,0* 632% แอมะซอนเปน็ การเพมิ่ ความเขม้ ขน้ ของแกส๊ เรอื นกระจก
เฮกตาร์ เฮกตาร์ จากแผนภมู วิ งกลม จะเหน็ วา่ ในช่วง พ.ศ. ๒๕๕๓-
สัดส่วน ๒๕๖๐ บราซิลมีการตัดไม้ท�าลายป่าร้อยละ ๗๖
การตัดไมท้ า� ลาย มากกวา่ ประเทศอ่นื ๆ ในทวปี จงึ ทา� ใหป้ รมิ าณแกส๊
ป่าแอมะซอน เรือนกระจกในเขตป่าแอมะซอนของบราซิลเพ่ิมขึ้น
พ.ศ. 2553-2560 จาก ๑.๘๖ พันล้านตัน เป็น ๑.๙๓ พันล้านตันใน
พ.ศ. ๒๕๕๗ หรอื ปรบั ตวั สงู ขนึ้ รอ้ ยละ ๓.๕ แกส๊ เรอื น
กระจกท่ีเพ่ิมข้ึนมีผลกระทบรุนแรงต่อการเกิดภาวะ
โลกรอ้ นและนา� ไปสกู่ ารเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ
บ1ร7า,ซ78ลิ 4 7,766%2 ทเี่ ปน็ อันตรายท้ังต่อมนุษยแ์ ละสิ่งแวดลอ้ ม ส่งผลให้
เฮกตาร์ ภยั พบิ ตั ทิ างธรรมชาตริ นุ แรงมากขน้ึ 1รวมถงึ เกดิ การ
สูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศ
ท่มี า : MONGABAY using Hansen et al. 2018 ตามมา ๑6๑
* อื่น ๆ หมายถึง เวเนซเุ อลา เอกวาดอร์
กายอานา ซูรินาม และเฟรนช์เกยี นา
ขอ สอบเนน การคดิ นักเรียนควรรู
ขอใดไมใชผ ลกระทบจากการตดั ไมท ําลายปา แอมะซอน 1 ความหลากหลายทางชีวภาพ เปนความแตกตางของพันธุกรรมภายใน
1. เพิม่ ปริมาณแกสเรือนกระจก สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน ตลอดจนความหลากหลายของระบบนิเวศ เชน ทะเล
2. เกิดภยั พบิ ตั ทิ างธรรมชาติรนุ แรง ทราย ปา ไม พื้นที่ชุมนา้ํ ภเู ขา ทะเลสาบ แมน้าํ ทะเล โดยในแตล ะระบบนิเวศ
3. ทาํ ใหคุณภาพนา้ํ จากแมน ้ําแอมะซอนลดลง จะมสี ง่ิ มชี วี ติ ตา งๆ (รวมถงึ มนษุ ย) อยรู ว มกนั เปน สงั คม มปี ฏสิ มั พนั ธร ะหวา งกนั
4. เกิดการสญู เสยี ความหลากหลายทางชีวภาพ รวมท้ังมปี ฏสิ มั พนั ธกับสงิ่ ไมม ีชวี ติ อ่ืนๆ ท่ีอยูรอบตัวทั้งอากาศ นํ้า และดินดวย
(วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. การตัดไมทําลายปาแอมะซอน T175
สงผลกระทบหลายประการ เชน ทําใหพื้นท่ีปาลดลง เม่ือปา
ซึ่งเปนแหลงท่ีอยูอาศัยและแหลงอาหารลดลงก็สงผลใหสัตวปา
ลดลงดวย จนทําใหเกิดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
ตามมา เพม่ิ ปรมิ าณแกส เรอื นกระจกในชนั้ บรรยากาศ เกดิ ภยั พบิ ตั ิ
ทางธรรมชาติ เชน อุทกภัย ภยั แลง สวนขอ 3. ไมเก่ียวของกับ
ผลกระทบจากการตัดไมทําลายปาแอมะซอน)
นาํ นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั นาํ ๑.๓) แนวทางการแก้ ไข ทสี่ �าคัญ มดี ังนี้
(๑) ออกกฎหมายเพ่อื อนรุ กั ษ์พนื้ ทีป่ า เชน่ รัฐบาลบราซิลไดก้ า� หนดใหเ้ จา้ ของ
4. ครใู ชกิจกรรม “หมอดูคูหมอเดา” เพ่อื กระตุน
ความสนใจ/กระตุนความคิดเกี่ยวกับปญหา ทด่ี นิ จะตอ้ งมพี น้ื ทปี่ า่ ในเขตทด่ี นิ ของตนเองในอตั ราสว่ นรอ้ ยละ ๓๕-๘๐ ของพน้ื ท่ี เพอ่ื แกป้ ญั หา
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทวีป การลดลงของพน้ื ทปี่ ่าและอนุรกั ษ์พื้นที่สเี ขยี ว
อเมรกิ าใต และเปน การนาํ เขา สกู ารเรยี น โดยครู
นาํ สถานการณป ญ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละ (๒) มีการนา� เทคโนโลยสี มยั ใหมม่ าช่วยในการดแู ลพน้ื ทปี่ า เชน่ การใช้ภาพจาก
ส่ิงแวดลอมในปจจุบันมาใหนักเรียนวิเคราะห ดาวเทยี มเพอ่ื ประเมนิ พน้ื ทเี่ สยี หาย การตดิ ตามเฝา้ ระวงั และรายงานผลการบกุ รกุ พน้ื ทปี่ า่ ไดอ้ ยา่ ง
และทายตวั เลขทเ่ี กยี่ วขอ ง โดยบอกวา “มากกวา ” รวดเรว็ และมีประสทิ ธภิ าพ
หรือ “นอยกวา” จํานวนตัวเลขที่ครูกําหนด
เชน จํานวนสัตวน้ําในทะเลที่ตองตายเพราะ (๓) สง่ เสรมิ ใหเ้ อกชนและประชาชนมสี ว่ นรว่ มในการปลกู ปา เชน่ รฐั บาลบราซลิ
ขยะพลาสตกิ ในแตล ะป (100,000 ตัว) หลาย มเี ปา้ หมายส�าคญั ว่า ภายใน พ.ศ. ๒๕๗๓ ตอ้ งมพี ื้นท่ีป่า ๓๐ ลา้ นไร่ โดยสง่ เสริมใหท้ ้งั ภาครัฐและ
ทศวรรษผา นมาพลาสตกิ ถกู ผลติ ขน้ึ มากเทา ใด ภาคเอกชนรว่ มกนั ปลูกป่าทดแทนพน้ื ที่ป่าท่ถี ูกท�าลาย เพือ่ แก้ไขปญั หาภาวะโลกรอ้ นในอนาคต
(8,300 ลานตนั ) ประเทศไทยผลติ ขวดนํา้ ด่ืม
พลาสตกิ ใน พ.ศ.2560 มากเทา ใด (185,000 ตนั ) (๔) สง่ เสรมิ คว1ามรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศในการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาตแิ ละ
และอภิปรายขอมลู รว มกัน สิ่งแวดลอ้ ม เชน่ องค์กรกรนี พซี (Greenpeace) องค์การกองทนุ สตั ว์ปา่ โลกสากล (WWF) ไดเ้ ข้า
มามีส่วนร่วมในการศึกษาปัญหาและผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม รวมถึงร่วมกันอนุรักษ์ ดูแล
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสตั วป์ า่ ให้คงความหลากหลายทางชวี ภาพ
๑.4) ตัวอย่าง ปญั หาการบุกรกุ พน้ื ทปี่ า่ แอมะซอนทีส่ า� คญั เช่น
ตัวอยา่ ง การบกุ รกุ พน้ื ทปี่ า่ แอมะซอนเพอื่ ทาํ ปศสุ ตั วแ์ ละเกษตรกรรมในเขตบราซลิ
การปศุสัตว์ยังคงเป็นสาเหตุหลักของการ
ท�าลายป่าแอมะซอนเขตบราซิล นับตั้งแต่ พ.ศ.
๒๕๔๔-๒๕๕๖ คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ ๖๓ รอง
ลงมาเป็นการท�าเกษตรกรรมขนาดเล็ก (ท้ังแบบ
ยงั ชพี และเชงิ พาณชิ ย)์ รอ้ ยละ ๑๒ ไฟปา่ รอ้ ยละ ๙
เกษตรกรรมขนาดใหญ่ เชน่ ถว่ั เหลอื ง ร้อยละ ๘
การตดั ไมเ้ ฉพาะตน้ รอ้ ยละ ๖ อนื่ ๆ รอ้ ยละ ๒ จาก
การเติบโตอย่างต่อเน่ืองของอุตสาหกรรมปศุสัตว์
ทา� ใหร้ ะหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๓๖-๒๕๕๖ นกั วจิ ยั ประเมนิ
วา่ ฝงู สตั วม์ กี ารขยายตวั คดิ เปน็ จา� นวนเกอื บ ๖๐
ลา้ นตวั และประมาณ ๒๐๐ ลา้ นตวั ในปจั จบุ นั ทา� ให้
พนื้ ทป่ี า่ แอมะซอนในบราซลิ กวา่ รอ้ ยละ ๘๐ ถกู ทา� เปน็
ทงุ่ หญา้ เลย้ี งสตั ว์(ประมาณ ๙ แสนตารางกโิ ลเมตร) การเปลี่ยนแปลงพื้นท่ีป่าเปน็ พื้นทปี่ ศุสตั ว์
ผลกระทบจากการทา� ลายปา่ แอมะซอนเพอื่ ทา� ปศสุ ตั วแ์ ละเกษตรกรรม ทา� ใหเ้ กดิ การปลอ่ ยแกส๊ เรอื น
กระจกจ�านวนมากสชู่ ั้นบรรยากาศ โดยเฉพาะแกส๊ คาร์บอนไดออกไซดแ์ ละแกส๊ มเี ทน ซงึ่ สง่ ผลกระทบ
ต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกอยา่ งมาก
๑6๒
นักเรียนควรรู กจิ กรรม สรา งเสรมิ
1 กรีนพีซ เปนองคกรสาธารณประโยชนนานาชาติท่ีดําเนินกิจกรรมดาน นักเรียนในชั้นเรียนอภิปรายรวมกันถึงสถานการณการตัดไม
สิ่งแวดลอ มและสันติภาพ โดยมเี ปา หมายเพือ่ ทําลายปาแอมะซอน หรือวิกฤตไฟปาแอมะซอน โดยวิเคราะห
เชื่อมโยงถงึ ผลกระทบดานสิ่งแวดลอ มท่ีโลกจะไดร ับ จากน้ันสรปุ
• คงอุณหภูมิเฉลี่ยผิวโลกไมใหเกิน 1.5 องศาเซลเซียส เพื่อหลีกเล่ียง ขอ มลู เปนแผนผังความคิดนําเสนอหนา ชัน้ เรยี น
ผลกระทบท่เี ปนหายนะจากวิกฤตสภาพภมู ิอากาศ
• ปกปอ งความหลากหลายทางชวี ภาพในทุกรปู แบบ
• ลดวิธีการบริโภคที่ลนเกินและเรียนรูที่จะใชชีวิตภายใตขีดจํากัดทาง
นิเวศวิทยาของโลก
• สนบั สนนุ ระบบพลงั งานหมนุ เวยี นทสี่ ะอาดเปน ทางออกของพลงั งานโลก
• สนบั สนนุ สนั ติภาพ การลดกําลังอาวุธ และการไมใ ชค วามรุนแรง
T176
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๒) ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ปัจจุบันปัญหาการเปล่ียนแปลงสภาพ ขน้ั สอน
ภูมิอากาศเป็นประเด็นใหญ่ท่ีท่ัวโลกเห็นถึงความส�าคัญ ซึ่งทวีปอเมริกาใต้ได้รับผลกระทบจาก ขัน้ ที่ 1 การตั้งคําถามเชิงภมู ศิ าสตร
ปญั หาน้ีอย่างมาก
1. ครูกระตุน ใหนักเรยี นเชอ่ื มโยงปญหา
๒.๑) สาเหตุ ทีส่ า� คัญ มดี งั น1้ี ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมในทวีป
(๑) สาเหตจุ ากมนุษย์ เกิดจากกจิ กรรมตา่ ง ๆ ของมนษุ ย์ เช่น การตดั ไม้ทา� ลาย อเมริกาใตจากกิจกรรม “หมอดูคูหมอเดา”
จากขั้นนําท่ีผานมา แลวตั้งประเด็นคําถาม
ปา่ เพอื่ ขยายพน้ื ทเ่ี พาะปลกู และปศสุ ตั ว์ การเผาไหมเ้ ชอ้ื เพลงิ ของเครอ่ื งยนต์ ทปี่ ลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจก ตอยอดเพิ่มเติมเพื่อกระตุนและเชื่อมโยงให
จา� นวนมากสบู่ รรยากาศ มผี ลทา� ใหอ้ ณุ หภมู ขิ องโลกเพมิ่ สงู ขน้ึ นกั เรยี นตง้ั ประเดน็ คาํ ถามทางภมู ศิ าสตรเ กยี่ ว
กับปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม
(๒) สาเหตุจากธรรมชาติ ปรากฏการณ์เอลนีโญและลานีญาที่มีก�าลังแรงข้ึน ในทวปี อเมริกาใต เชน
เปน็ เหตใุ หเ้ กดิ ความผกผนั ของอณุ หภมู ผิ วิ นา้� ทะเลและสง่ ผลตอ่ การเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ • การลดลงของพนื้ ทปี่ า แอมะซอนกบั พน้ื ทป่ี า
ในหลายประเทศของทวปี อเมรกิ าใต้ ในประเทศไทยมปี จ จยั สาเหตหุ รอื ผลกระทบ
ทีเ่ หมอื นหรอื แตกตางกันอยางไร
๒.๒) ผลกระทบ จากข้อมูลกราฟการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิพ้ืนผิวเฉลี่ยของทวีป • ทวีปอเมริกาใตไดรับผลกระทบจากปญหา
อเมรกิ าใต้ พบว่า ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๓-๒๕๖๐ อุณหภูมิเฉลี่ยของทวีปอเมริกาใต้เพิ่มสูงขึ้นจาก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอยางไร
ค่าปกติ ๑ องศาเซลเซยี ส โดยปที ีม่ อี ณุ หภมู เิ พม่ิ ขนึ้ มากท่ีสดุ คอื พ.ศ. ๒๕๕๘ ซึง่ สงู กวา่ คา่ ปกติ
ถึง ๑.๔๕ องศาเซลเซียส และปัจจุบันมีแนวโน้มเพ่ิมสูงข้ึน โดยมีสาเหตุมาจากการปล่อยแก๊ส
เรอื นกระจกขน้ึ สชู่ นั้ บรรยากาศ ในอนาคตหากอณุ หภูมิยังคงสูงขน้ึ เร่ือย ๆ จะทา� ใหท้ วีปอเมรกิ าใต้
เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่รุนแรงยิ่งขึ้น ท�าให้ธารน้�าแข็งท่ีอยู่บนเทือกเขา
แอนดสี ละลาย เกิดภาวะขาดแคลนน้า� และภัยแล้งรุนแรง สง่ ผลให้ปริมาณผลผลิตทางการเกษตร
ตกต�า่ และน�าไปสูก่ ารบุกรุกพนื้ ที่ป่าเพอื่ ขยายพ้นื ทท่ี �าการเกษตรดว้ ยม่งุ หวงั ให้ไดผ้ ลผลิตมากขนึ้
กราฟการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิพื้นผวิ เฉล่ยี ของทวีปอเมรกิ าใต ้ พ.ศ. ๒5๑๓-๒56๐
อณุ หภูมทิ ตี่ า่ งจากคา่ ปกติ (องศาเซลเซียส) เสน้ แนวโนม้
อุณหภูมิพืน้ ผิวสงู กว่าคา่ เฉลยี่
1.50 C� อณุ หภมู ิพ้นื ผวิ ต่า� กว่าค่าเฉลย่ี
1.20 C�
1.00 C�
0.80 C�
0.60 C�
0.40 C�
0.20 C�
0.00 C�
-0.20 �C2513 2523 2533 2543 2553 2560พ.ศ.
Q? euoestion ทมี่ า : https://www.ncdc.noaa.gov/cag/
แกส๊ เรอื นกระจกมอี ทิ ธพิ ลตอ่ การเพม่ิ ขน้ึ ของอณุ หภมู เิ ฉลยี่ พน้ื ผวิ โลกอยา่ งไร นกั เรยี นคดิ วา่ ประเทศ
ต่าง ๆ สามารถลดการปลอ่ ยแกส๊ เรอื นกระจกลงไดห้ รอื ไม่ เพราะเหตุใด ๑6๓
กิจกรรม ทาทาย นักเรียนควรรู
นักเรียนดูกราฟการเปล่ียนแปลงอุณหภูมิพื้นผิวเฉลี่ยของ 1 สาเหตุจากมนุษย นับต้ังแตสมัยปฏิวัติอุตสาหกรรม มนุษยไดเผาผลาญ
ทวีปอเมริกาใต พ.ศ. 2513-2560 จากหนังสือเรยี น หนา 163 แลว เชื้อเพลิงฟอสซิลซ่ึงเปนแหลงพลังงานสําคัญในการพัฒนาอุตสาหกรรม ทําให
อภิปรายรวมกันถึงสาเหตุที่ทําใหอุณหภูมิเกิดการเปลี่ยนแปลง เกดิ ปฏกิ ริ ยิ าเรอื นกระจก ซงึ่ กอ ใหเ กดิ ภาวะโลกรอ นและสง ผลใหเ กดิ การเปลย่ี น
และวิเคราะหแนวโนมการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ พรอมทั้ง แปลงสภาพภูมิอากาศในท่ีสุด โดยรายงานการประเมินการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ผลกระทบทีอ่ าจจะเกิดขึน้ ในอนาคต ภมู ิอากาศ ครั้งที่ 4 ของคณะกรรมการระหวา งรฐั บาลวา ดวยการเปลี่ยนแปลง
สภาพภมู อิ ากาศ (IPCC) ใน ค.ศ. 2007 ไดร ายงานวา ผลจากกิจกรรมตางๆ
ของมนุษย เชน การใชพลังงานจากเช้ือเพลิงฟอสซิล การเปล่ียนแปลงการใช
ท่ีดินและสิ่งปกคลุมดินในชวงหลังจากการปฏิวัติอุตสาหกรรม ไดกอใหเกิด
แกสเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศมากขนึ้ กวา ในรอบ 650,000 ปก อ นยคุ ปฏิวัติ
อตุ สาหกรรม ซงึ่ เปน สาเหตทุ าํ ใหอ ณุ หภมู ทิ พี่ นื้ ผวิ โลกเพม่ิ ขน้ึ 0.6 องศาเซลเซยี ส
และมแี นวโนม วา ภายในอกี 100 ปข า งหนา อณุ หภมู อิ าจเพมิ่ ขนึ้ อกี 1.4-5.8 องศา
เซลเซียส ปจ จบุ นั กิจกรรมตา งๆ เชน การเผาไหมน ้ํามนั และถา นหิน การขับข่ี
ยานพาหนะ การใชพ ลังงานไฟฟา การตัดไมท าํ ลายปา และการทาํ การเกษตร
Tก็มีผลอยา งย่ิงในการทําใหเ กดิ การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ
177
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน ๒.๓) แนวทางการแกไข ทส่ี าํ คัญ มดี ังนี้
(๑) รณร1งคใหใชพ ลงั งาน
ขนั้ ท่ี 1 การตั้งคาํ ถามเชงิ ภูมิศาสตร แหมสงนุ อเวายี ทนิตเยช2น เพพลรงั างะาเนปลนมมพิตลรงั ตงาอนสน่ิงาํ้แพวดลงัลงอามน
ชว ยลดการปลอ ยแกส เรอื นกระจก เชน ใน พ.ศ.
2. ครูใหนักเรียนรวมกันต้ังประเด็นคําถามทาง ๒๕๕๗ องคก ารกองทนุ สตั วป า โลกสากล(WWF)
ภูมิศาสตรเกี่ยวกับปญหาทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งานลมเปน พลงั งานหลกั ทอ่ี รุ กุ วยั ผลติ ไฟฟา เพอื่ ใชใน ไดป ระกาศใหอ รุ กุ วยั เปน ประเทศกลมุ “ผนู าํ ดา น
และสงิ่ แวดลอ มและแนวทางการจดั การในทวปี ประเทศและเพ่อื สง ออก พลงั งานสะอาด” เนอ่ื งจากเปน ผนู าํ ในการลงทนุ
อเมรกิ าใต เพอื่ คน หาคาํ ตอบ เชน
• ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม เพื่อพลงั งานหมนุ เวยี น เชน ใชพลงั งานลม พลังงานแสงอาทิตย พลังงานชีวมวลจากการเกษตร
ในทวีปอเมริกาใตแตละประเภทมีสาเหตุ (๒) ออกมาตรการหรอื นโยบายเพ่ือลดมลพิษ เชน บราซิล อารเจนตินา ออก
ทเ่ี หมือนหรือแตกตา งกนั อยา งไร นโยบายลดการใชเช้ือเพลิงฟอสซิล โดยสงเสริมใหผลิตรถยนตที่ใชเช้ือเพลิงชีวภาพได หรือเปรู
• ลักษณะทางกายภาพของทวีปอเมริกาใต ลดภาษนี าํ เขารถยนตไฟฟา ใหเ หลือรอ ยละ ๐ เพื่อจูงใจใหคนในประเทศหนั มาใชร ถยนตไฟฟา
สง ผลตอ การเกดิ ปญ หาทรพั ยากรธรรมชาติ (๓) ลงนามในขอ ตกลงความรว มมอื ระหวา งประเทศ ทกุ ประเทศในทวปี อเมรกิ าใต
และส่ิงแวดลอ มอยา งไร
• แนวทางการจดั การปญ หาทรพั ยากรธรรมชาติ
และสงิ่ แวดลอ มทย่ี งั่ ยนื สามารถทาํ ไดอ ยา งไร
ลงนามในพธิ สี ารเกยี วโต โดยมขี อ ตกลงรว มกนั ในการลดการปลอ ยแกส เรอื นกระจกเพอื่ แกไ ขปญ หา
ภาวะโลกรอ น
(๔) พัฒนาระบบขนสง สาธารณะใหมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยยกเลิกการใชร ถโดยสาร
สาธารณะท่ีใชเ ชอื้ เพลงิ คารบ อนและนาํ รถขนสง มวลชนพลงั งานไฟฟา มาใช เชน ชลิ แี ละโคลอมเบยี
นาํ รถโดยสารสาธารณะระบบไฟฟามาวิ่งใหบรกิ ารตามเมอื งใหญ
๒.๔) ตัวอยาง ปญ หาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศท่ีสําคญั เชน
ตวั อยา่ ง การถอยรน ของธารนา้ํ แข็งบนเทอื กเขาแอนดีสปจจบุ นั พ.ศ. ๒๕๕๘
ปญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลก พ.ศ. ๒๕๒๘
ทาํ ใหพ ้ืนท่ีหลายแหง มอี ณุ หภมู เิ ฉลีย่ สงู ขึน้ สง ผล
ใหธารนํ้าแข็งบนเทือกเขาแอนดีสละลายเพ่ิมขึ้น
จากการสํารวจภาพจากดาวเทียม เปรียบเทียบ
ระหวา ง พ.ศ. ๒๕๒๘ กบั พ.ศ. ๒๕๕๘ ขององคก าร
นาซา พบวา ธารนาํ้ แขง็ ขนาดใหญบ ริเวณหบุ เขา
ในเขตปาตาโกเนยี ละลายและถอยรน ไปเปน ระยะทาง
๑๓ กโิ ลเมตร ทง้ั นี้ เปน ผลมาจากการเปลยี่ นแปลง
สภาพภูมิอากาศโลก และหากอุณหภูมิโลกยังคง ภาพจากดาวเทียมเปรียบเทียบใหเห็นการถอยรนของ
สงู ขนึ้ อยางตอเนือ่ ง ในอนาคตธารนาํ้ แขง็ ดังกลา ว ธารน้ําแข็งในเขตปาตาโกเนีย ซึ่งเปนผลมาจากการ
จะหายไป เปลีย่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศโลก
๑๖๔
นักเรียนควรรู ขอ สอบเนน การคดิ
1 พลังงานลม เนอ่ื งจากพลังงานลมมอี ยทู ่วั ไป เปนพลังงานทส่ี ะอาด ไมก อ ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใตมีสวนชวย
ใหเกิดอันตรายตอสภาพแวดลอมและสามารถนํามาใชประโยชนไดอยางไมรู จัดการกับปญหาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกอยางเปน
จักหมดส้ิน ปจจุบันมนุษยจึงไดใหความสําคัญและนําพลังงานจากลมมาใช รูปธรรม โดยมกี ารรวมมอื ระหวางประเทศตามขอ ใด
ประโยชนมากข้ึน ไดแก เทคโนโลยีกังหันลม ซึ่งเปนเคร่ืองจักรกลอยางหนึ่ง
ทสี่ ามารถรบั พลงั งานจลนจ ากการเคลอ่ื นทขี่ องลมใหเ ปน พลงั งานกลได จากนนั้ 1. พิธสี ารเกียวโต
นาํ พลังงานกลมาใชประโยชนโดยตรง เชน การบดสเี มลด็ พชื การสบู น้ํา หรือใช 2. อนสุ ญั ญาไซเตส
ผลติ เปนพลงั งานไฟฟาในปจ จบุ นั 3. อนสุ ญั ญาบาเซล
2 พลังงานแสงอาทิตย เปนพลังงานทดแทนประเภทหมุนเวียนที่ใชแลว 4. อนุสญั ญาแรมซาร
เกิดข้ึนใหมไ ดต ามธรรมชาติ เปน พลงั งานทส่ี ะอาด ปราศจากมลพิษ และเปน
พลังงานท่ีมีศักยภาพสูง การใชพลังงานแสงอาทิตยสามารถจําแนกออกเปน (วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. พิธีสารเกียวโตเปนขอตกลง
2 รูปแบบ คือ การใชพลังงานแสงอาทิตยเพื่อผลิตกระแสไฟฟา และการใช ระหวา งประเทศทเี่ ชอ่ื มโยงกบั อนสุ ญั ญาสหประชาชาตวิ า ดว ยการ
พลังงานแสงอาทิตยเ พอื่ ผลติ ความรอ น เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่กําหนดใหประเทศภาคีลดการ
ปลอยแกสเรือนกระจกตามเปาหมาย ซ่ึงประเทศตางๆ ในทวีป
T178 อเมริกาเหนือและทวีปอเมรกิ าใตก ไ็ ดรว มลงนามดว ย)
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๓) ปัญหาขยะและสิ่งปฏิกูล ปัจจุบันเมืองใหญ่ในทวีปอเมริกาใต้หลายแห่งมีประชากร ขน้ั สอน
อาศัยอยเู่ ปน็ จ�านวนมาก ซึ่งสง่ ผลใหเ้ กิดปญั หาขยะลน้ เมืองตามมา ขนั้ ที่ 1 การตัง้ คําถามเชงิ ภมู ศิ าสตร
๓.๑) สาเหต ุ ปัญหาขยะและสงิ่ ปฏกิ ลู มีสาเหตหุ ลักมาจากมนษุ ย์ ที่ส�าคัญ มดี ังนี้
3. ครูใหนักเรียนรวมกันวิเคราะหถึงสาเหตุและ
(๑) การเพิ่มขึ้นของจ�านวนประชากรในเขตเมือง ท�าให้เกิดชุมชนแออัด เช่น ผลกระทบจากปญ หาขยะและสง่ิ ปฏกิ ลู ในทวปี
เมืองรีอูดีจาเนรู เมืองเซาเปาลูในบราซิล กรุงบัวโนสไอเรสในอาร์เจนตินา และกรุงโบโกตาใน อเมริกาใต โดยครูอาจใหนักเรียนศึกษาจาก
โคลอมเบีย ซงึ่ ความหนาแน่นของจา� นวนประชากรทเี่ พ่ิมขนึ้ เปน็ เหตุใหม้ ีปริมาณขยะเพิ่มมากข้ึน Geo Tip เรอื่ ง การคดั แยกขยะเพอ่ื สง่ิ แวดลอ ม
และปญั หาขาดการจัดการขยะอย่างเปน็ ระบบ จากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 โดยครแู นะนาํ
เพม่ิ เติม
(๒) การเข้ามาของขยะอเิ ล็กทรอนกิ ส์ (E-waste) ซ่ึงเป็นซากผลติ ภัณฑเ์ ครื่อง
ใช้ไฟฟา้ และอิเล็กทรอนกิ สท์ ี่เปน็ อนั ตราย ถือเปน็ ขยะมลู ฝอย (Solid waste) ประเภทหนึ่ง เช่น
แบตเตอรี่ท่ีช�ารุดหรือใช้งานไม่ได้แล้ว ท่ีถูกน�าเข้ามาจากประเทศพัฒนาแล้วเพื่อท�าการก�าจัด
ประเทศในทวปี อเมรกิ าใตท้ มี่ ีขยะอเิ ล็กทรอนิกสม์ ากท่ีสดุ คือ บราซลิ
(๓) การทิ้งขยะโดยไม1่ค�านึงถึงผลกระทบท่ีจะเกิดขึ้น โดยขยะส่วนใหญ่ในทวีป
อเมริกาใต้ร้อยละ ๕๔ เปน็ ขยะอนิ ทรยี ์ ในภมู ภิ าคมีการทิ้งขยะโดยเฉลีย่ คนละ ๑.๑-๔ กิโลกรัม
ต่อวัน สว่ นใหญ่ทิง้ ในท่ีโล่งและไมม่ ีการคดั แยกขยะก่อนทง้ิ
๓.๒) ผลกระทบ จากสถติ ิของธนาคารโลก ระบุวา่ การขยายตวั ของเมอื งสง่ ผลท�าให้
ทวีปอเมรกิ าใตม้ ีปรมิ าณขยะ ๑๒๐ ล้านตนั ต่อปี หรอื คดิ เป็นรอ้ ยละ ๑๖ ของปริมาณขยะมลู ฝอย
ของโลก และมสี ดั สว่ นการนา� ขยะกลบั มาใชห้ มนุ เวยี นนอ้ ยมาก พบวา่ มขี ยะเพยี งรอ้ ยละ ๒ เทา่ นน้ั
ที่ถูกน�าไปรีไซเคิล ขยะในปริมาณมากถูกน�าไปทิ้งในท่ีสาธารณะและก�าจัดด้วยวิธีท่ีไม่เหมาะสม
ก่อให้เกิดปัญหามลพิษต่อส่ิงแวดล้อม ท�าให้เกิดการปนเปื้อนของโลหะ เช่น ตะกั่ว แคดเมียม
สารปรอท ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพอนามัยของประชากร อีกทั้งเป็นสาเหตุของโรคระบาด
ท่มี แี มลงเป็นพาหะ เช่น อหวิ าตกโรค โรคไทฟอยด์ โรคฉ่หี นู
iepo การคัดแยกขยะเพ่ือสง่ิ แวดลอ้ ม
การคดั แยกขยะเปน็ วิธีการหนงึ่ ในการลดปริมาณขยะและชว่ ยรกั ษาสงิ่ แวดลอ้ ม
ขยะท่วั ไป ขยะอนิ ทรยี ขยะรไี ซเคิล ขยะอนั ตราย
ขยะท่ยี ่อยสลายยาก ขยะท่เี นา่ เสยี และยอ่ ยสลาย ขยะทส่ี ามารถนา� มารีไซเคิล ขยะที่มีอันตรายตอ่
ไมเ่ หมาะนา� มารีไซเคิล ได้เรว็ เชน่ เศษผกั หรอื ขายได้ เช่น ขวดแกว้ สิง่ แวดลอ้ ม เช่น
เช่น พลาสติกใสอ่ าหาร เศษอาหาร เปลอื กผลไม้ ขวดนา้� พลาสตกิ กระปองน�้า ยาฆ่าแมลง ภาชนะ
หลอด ซองขนม กลอ่ งกระดาษ บรรจุสารอนั ตราย
๑65
กิจกรรม เสรมิ สรา งคุณลักษณะอนั พึงประสงค นักเรียนควรรู
นกั เรยี นแบง กลมุ สาํ รวจปญ หาขยะมลู ฝอยในโรงเรยี น ในประเดน็ 1 ขยะอนิ ทรยี เปน ขยะทย่ี อ ยสลายไดต ามธรรมชาติ เชน เศษอาหาร เศษใบไม
• สาเหตขุ องปญ หา แตถงึ แมว าจะยอยสลายไดง า ย แตขยะอนิ ทรียก ลบั เปนหนึง่ ในขยะทค่ี นละเลย
• ปริมาณขยะทีถ่ ูกทงิ้ มากท่ีสุด โดยมักทิ้งรวมกับขยะประเภทอ่ืนๆ ทําใหการกําจัดท้ังขยะอินทรีย
• ผลกระทบของปญ หา และขยะประเภทอื่นๆ ไดร บั ผลกระทบไปดวย
จากนั้นสมาชิกในกลุมรวมกันเสนอแนวทางการจัดการปญหา
แลว นาํ แนวทางดงั กลา วไปปรบั ใชใ นการแกไ ขปญ หา เปน เวลา 1-2
สัปดาห บันทึกผลท่ีไดลงสมุด จากน้ันสงตัวแทนออกมานําเสนอ
ผลจากการจัดการ พรอมทั้งบอกอุปสรรคหรือปญหาที่พบและวิธี
แกไขระหวางทํากิจกรรม
T179
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน ๓.๓) แนวทางการแก ้ไข ที่สา� คญั มดี ังนี้
(๑) สนบั สนนุ ใหม้ กี ารคดั แยกขยะ โดยแบง่ เปน็ ขยะทวั่ ไป ขยะอนิ ทรยี ์ ขยะรไี ซเคลิ
ข้ันที่ 2 การรวบรวมขอมลู
และขยะอนั ตราย เพอ่ื ชว่ ยลดปรมิ าณขยะในหลมุ ฝงั กลบและงา่ ยตอ่ การนา� ไปรไี ซเคลิ เชน่ ในบราซลิ
1. ครแู บง กลมุ ออกเปน 6 กลมุ เพอื่ รว มกนั สบื คน สนับสนุนให้มีโครงการคัดแยกขยะ โดยแจกถุงให้กับประชาชนเพื่อแยกขยะรีไซเคิลออกจากขยะ
และเช่ือมโยงขอมูลประกอบการใชเคร่ืองมือ ทวั่ ไป
ทางภมู ศิ าสตรเ กยี่ วกบั ปญ หาทรพั ยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอมในทวีปอเมริกาใต ตลอดจน (๒) พฒั นาระบบรไี ซเคลิ ประเทศในทวปี อเมริกาใตท้ ม่ี ีประชากรอาศัยอยู่ในเขต
แนวทางการจัดการและความรวมมือในการ เมอื งจ�านวนมาก เชน่ บราซิล อารเ์ จนตินา มีการแก้ไขปญั หาขยะดว้ ยการพัฒนาระบบก�าจัดขยะ
แกปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม แบบรีไซเคลิ ให้มีความทันสมัยและสามารถกา� จดั ขยะไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ
ในทวีปอเมริกาใตที่ย่ังยืน โดยใหรับผิดชอบ รา่ งกฎหมายหา้ ม(ก๓า)ร ใใชชถ้ม้ งุาพตรลกาาสรตทิกางเพกฎือ่ หลดมปายริมเาชณน่ ขยชะลิ พเี ปล็นาสปตระิก1เทศแรกในทวปี อเมริกาใต้ท่ผี า่ น
ปญ หาละ 2 กลมุ ดงั น้ี
• ปญหาการบกุ รกุ พ้ืนทีป่ าแอมะซอน (๔) รณรงค์ลดการใช้ถุงพลาสติก ในทุกประเทศมีการรณรงค์ให้ประชาชนลด
• ปญ หาการเปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ การใช้ถุงพลาสติก เพื่อลดปริมาณขยะมูลฝอยและลดปัญหาการย่อยสลายของถุงพลาสติก
• ปญ หาขยะและสง่ิ ปฏกิ ลู ทส่ี ง่ ผลกระทบต่อสิง่ แวดลอ้ ม
๓.4) ตัวอยา่ ง ปัญหาขยะและสง่ิ ปฏิกลู ท่สี า� คัญ เชน่
ตัวอย่าง แหลง่ ขยะมูลฝอยในบราซลิ
เมอื งจารด์ มิ กรามาโช (Jardim Gramacho) ภาพจากดาวเทียมเวิลด์วิว-๔ (WorldView-4) ของ
ต้งั อยหู่ ่างจากกรุงรีอดู ีจาเนรู ๒๐ กิโลเมตร ไดร้ ับ บริษัท ดจิ ทิ ัลโกลบ (DigitalGlobe) แสดงบริเวณจาร์ดิม
การขนานนามว่าเป็นหลุมฝังกลบขยะท่ีใหญ่ท่ีสุด กรามาโช หลมุ ฝงั กลบขยะที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
แหง่ หนงึ่ ของโลก มปี รมิ าณขยะทถ่ี กู นา� มาทงิ้ เฉลยี่
๙,๐๐๐ ตนั ตอ่ วนั ส่งผลใหย้ า่ นนเี้ ตม็ ไปดว้ ยมลพษิ
จากขยะที่ส่งกล่ินเหม็น นอกจากน้ี ยงั ปลอ่ ยแกส๊
เรือนกระจกจ�านวนมากสู่ชั้นบรรยากาศ อีกท้ัง
มีการรั่วไหลลงสู่ทะเล ก่อให้เกิดมลพิษท่ีอ่าว
กวานาบารา(Guanabara) จนกระทงั่ ใน พ.ศ.๒๕๕๕
รฐั บาลบราซลิ ไดม้ คี า� สงั่ ใหป้ ดิ ตวั ลงหลงั จากใชง้ าน
มานานกวา่ ๓ ทศวรรษ และกอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หามลพษิ
ตอ่ ส่งิ แวดลอ้ ม
Aectoivity
นักเรียนร่วมกันอภิปรายเกี่ยวกับปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในทวีปอเมริกาเหนือ
และทวปี อเมรกิ าใตท้ กี่ า� ลงั เปน็ ประเดน็ สา� คญั ในปจั จบุ นั พรอ้ มทง้ั เสนอแนวทางการจดั การปญั หา
๑66
นักเรียนควรรู ขอ สอบเนน การคิด
1 ขยะพลาสติก ปจจบุ ันขยะพลาสตกิ ซง่ึ เปน วัสดทุ ่ีไมส ามารถยอ ยสลายดว ย ประเทศในทวีปอเมริกาใตไดมีสวนในการจัดการปญหาขยะ
ตวั เองมปี รมิ าณมากขนึ้ จากขอ มลู พบวา โดยเฉลย่ี “ถงุ พลาสตกิ ” จะเปน ขยะทม่ี ี และสงิ่ ปฏิกลู ดวยวธิ ใี ดบาง จงยกตัวอยา ง
ปริมาณมากที่สุดและถูกท้ิงมากในทุกๆ วันทั่วโลก โดยเฉพาะอยางยิ่งในเมือง
และชมุ ชนขนาดใหญ รองลงมาจะเปน “หลอดเครอ่ื งดมื่ ฝาพลาสตกิ และภาชนะ (แนวตอบ เชน ประเทศบราซลิ สนบั สนนุ ใหม โี ครงการคดั แยกขยะ
บรรจุอาหาร” ปญ หาขยะพลาสติกจํานวนมหาศาลนับวนั ยง่ิ เพ่ิมจํานวนมากขึ้น โดยแจกถงุ ใหก บั ประชาชนเพอ่ื แยกขยะรไี ซเคลิ ออกจากขยะทว่ั ไป
ทกุ ป ถงึ แมจ ะมกี ารตนื่ ตวั และรณรงคใ หน าํ พลาสตกิ กลบั มาใชใ หมก ต็ าม แตเ มอื่ หรือประเทศอารเจนตินา บราซิล พัฒนาระบบกําจัดขยะแบบ
นํามาใชซํ้าหลายครั้ง คุณภาพของพลาสติกย่ิงดอยลง อีกทั้งยังตองคํานึงถึง รีไซเคิลใหมีความทันสมัย และกําจัดขยะไดอยางมีประสิทธิภาพ
ความสะอาดและความปลอดภัย และเมื่อเปรียบเทียบกับขยะพลาสติกที่ถูกทิ้ง หรือประเทศชิลี ผานรางกฎหมายหามการใชถุงพลาสติกเพ่ือลด
ท้ังหมดในแตละวัน ยังถือวาปริมาณการนําขยะพลาสติกกลับมาใชใหมมีเพียง ปริมาณขยะ)
สวนนอ ยเทาน้ัน
T180
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๓ เปาหมายการพัฒนาท่ีย่ังยืนและความร่วมมือระหว่าง ขน้ั สอน
ประเทศในการจดั การทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม ข้นั ที่ 2 การรวบรวมขอ มลู
ในทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวปี อเมริกาใต้
2. จากประเด็นคําถามทางภูมิศาสตรในขั้นที่ 1
ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มมกั เกดิ จากการกระทา� ของมนษุ ยเ์ ปน็ หลกั ดงั นน้ั ครูใหนักเรียนแตละกลุมรวมกันสืบคนขอมูล
มนษุ ย์จงึ ตอ้ งเขา้ มามสี ่วนรว่ มในการแกไ้ ขปญั หาเพอ่ื ใหเ้ กดิ การพัฒนาทยี่ ่งั ยืน ประกอบการใชเครื่องมือทางภูมิศาสตร
หนงั สอื เรยี น ภูมศิ าสตร ม.3 หรือแหลง เรียนรู
๓.๑ เปาหมายการพฒั นาทยี่ งั่ ยืน (Sustainable Development อ่ืนๆ รวมท้ังแตล ะกลมุ จะตองศึกษาและตอบ
Goals: SDGs) ประเดน็ คาํ ถามทางภมู ศิ าสตรจ ากขน้ั ที่ 1 ดว ย
“เปา้ หมายการพัฒนาทีย่ ง่ั ยนื ” เป็นกรอบทิศทางการพัฒนาของโลกภายหลัง พ.ศ. ๒๕๕๘ 3. ครูอาจแนะนําแหลงขอมูลสารสนเทศที่นา
ทีอ่ งคก์ ารสหประชาชาตกิ �าหนดขึน้ เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างยัง่ ยนื ในด้านเศรษฐกจิ สงั คม และ เช่ือถือ ขาวท่ีเกี่ยวกับสถานการณปญหา
สง่ิ แวดลอ้ มในชว่ งระยะเวลา ๑๕ ปี (พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๗๓) สา� หรบั เปา้ หมายการพัฒนาที่ยั่งยนื ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทวีป
ที่เก่ียวข้องกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีทั้งหมด ๑๗ เป้าหมาย และที่ อเมรกิ าใต ตลอดจนแนวทางการจัดการ หรือ
เกีย่ วข้องกบั สง่ิ แวดลอ้ มมี ๕ เปา้ หมาย ดังน้ี จากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 ประกอบการ
ศึกษาและรวบรวมขอมูลเพ่มิ เตมิ
เปา หมายที่ จดุ มงุ่ หมาย/แนวทางการดําเนนิ การ
• เพ่อื การรองรับการมีนา้� ใช้ การจดั การน�้าและสขุ าภบิ าลทยี่ ่ังยืน
6 น้าํ สะอาดและ • แนวทางของทวปี อเมรกิ าเหนอื เชน่ แคนาดาและสหรฐั อเมรกิ ามขี อ้ ตกลงดา้ นคณุ ภาพนา�้
สุขาภิบาล
(Great Lakes Water Quality Agreement: GLWQA) เพอื่ ฟืน้ ฟแู หลง่ นา�้ ทะเลสาบให้มี
คุณภาพ รวมถึงระบบนิเวศท่ปี ราศจากมลพิษ
• แนวทางของทวปี อเมรกิ าใต้ เชน่ ธนาคารเพอ่ื การพฒั นาแหง่ ลาตนิ อเมรกิ า (Development
Bank of Latin America: CAF) ได้เข้าร่วมเปน็ พันธมิตรเชงิ กลยทุ ธ์ในการประชุมลาตนิ
อเมรกิ า เร่อื งการสขุ าภิบาล (LATINOSAN) ครง้ั ที่ ๕ จดั ขน้ึ ระหวา่ งวันที่ ๑-๓ เมษายน
พ.ศ. ๒๕๖๒ ในคอสตาริกา เพ่อื สง่ เสริมการเข้าถงึ การสุขาภบิ าลทม่ี ีคุณภาพสูงและยง่ั ยนื
ในภมู ิภาค โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ในพืน้ ที่ชานเมอื งและชนบท
7 พลังงานสะอาด • เพอื่ ใหท้ กุ คนเขา้ ถงึ บรกิ ารพลงั งานในราคาทซี่ อื้ หาได้ และเพม่ิ สดั สว่ นของพลงั งานทดแทน
และจายได • แนวทางของทวีปอเมริกาเหนือ เช่น เม็กซิโกได้ผ่านกฎหมายการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ภมู อิ ากาศและสญั ญาวา่ จะลดการปลอ่ ยแกส๊ คารบ์ อนไดออกไซดล์ งรอ้ ยละ ๕๑ ของภาคธรุ กจิ 1
• แนวทางของทวปี อเมรกิ าใต้ เช่น บราซลิ ตงั้ เปา้ ส่งเสรมิ ก�าลังการผลิตพลงั งานหมุนเวียน
เปน็ 60 GW ใน พ.ศ. ๒๕๗๓ ขณะที่ใน พ.ศ. ๒๕๖๑ มกี า� ลงั การผลติ จา� นวนทงั้ สนิ้ 31 GW
โดยทีไ่ ฟฟา้ พลงั น�้ายังคงเปน็ แหล่งพลงั งานหลกั ของประเทศ
๑67
ขอสอบเนน การคิด นักเรียนควรรู
เปา หมายการพฒั นาทยี่ ง่ั ยนื (SDGs) คอื อะไร และมจี ดุ ประสงค 1 พลงั งานหมนุ เวยี น เปน พลงั งานทมี่ อี ยหู รอื เกดิ ซาํ้ ในสง่ิ แวดลอ ม ใชไ ดอ ยา ง
เพือ่ อะไร ไมมวี ันหมด เปนพลังงานทีไ่ ดจ ากแหลง ตา งๆ ในธรรมชาติ เชน แสงอาทิตย
ลม น้ํา และความรอนใตพิภพ พลังงานหมุนเวียนเปนพลังงานที่สะอาด ไมมี
(แนวตอบ เปา หมายการพฒั นาทยี่ ง่ั ยนื หรอื SDGs เปน เปา หมาย ผลกระทบตอ สง่ิ แวดลอ ม และเปน พลงั งานทห่ี างา ย มอี ยทู วั่ ไปในทอ งถนิ่ ขอ ดขี อง
การพัฒนาระดับนานาชาติ จัดทําขึ้นโดยองคการสหประชาชาติ พลงั งานหมนุ เวยี น ไดแ ก ชว ยลดมลพษิ ชว ยลดการนาํ เขา นาํ้ มนั จากตา งประเทศ
หรือ UN ท่ีใชกําหนดทิศทางการพัฒนา โดยมีจุดประสงคเพ่ือ ลดปริมาณแกสเรือนกระจกซ่ึงทําใหเกิดภาวะโลกรอน รวมถึงสงเสริมให
มุงหวังจะชวยแกปญหาที่โลกกําลังเผชิญอยู เชน ความยากจน ชุมชนหรอื เอกชนสามารถผลิตพลงั งานไดเอง เชน การผลติ ไฟฟา จากพลังงาน
ความไมเ ทา เทียม ภาวะโลกรอ น และสันตสิ ุข เรม่ิ ใชต ้ังแต ค.ศ. แสงอาทิตย พลงั งานไฟฟาจากนํ้าตก
2015 และคาดวา จะทาํ สาํ เรจ็ ไดภายใน ค.ศ. 2030 ประกอบดว ย
เปา หมายหลัก 17 ขอ) ส่ือ Digital
ศึกษาคนควาขอมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับเปาหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน ไดท่ี
https://www.un.or.th/globalgoals/th/the-goals/
T181
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขนั้ สอน เปา หมายท่ี จุดมงุ หมาย/แนวทางการดําเนนิ การ
• เพื่อเสรมิ สรา งภูมิตานทานในการปรับตัวตอปญหาการเปลยี่ นแปลงสภาพภูมิอากาศ
ขั้นท่ี 3 การจัดการขอ มูล 13 การรบั มอื กับ
Climate • แนวทางของทวปี อเมรกิ าเหนอื เชน กระทรวงพลงั งานของสหรฐั อเมรกิ าสนบั สน1นุ การวจิ ยั
1. สมาชิกแตละคนในกลุมนําขอมูลท่ีตนไดจาก Change
การรวบรวม มาอธิบายแลกเปล่ียนความรู และพัฒนาเทคโนโลยี การดักจับ การใชประโยชน และการกักเก็บคารบอน (Carbon
ระหวา งกัน Capture, Utilization and Storage: CCUS) โดยใน พ.ศ. ๒๕๖๒ มกี ารวางแผนดาํ เนิน
โครงการวิจัยพัฒนากระบวนการใชเทคโนโลยีท่ีจะนําแกสคารบอนไดออกไซดท่ีจับไดไป
2. สมาชกิ ในกลมุ ชว ยกนั คดั เลอื กขอ มลู ทถี่ กู ตอ ง กักเก็บหรอื นาํ ไปใชป ระโยชน ซึ่งสนบั สนุนทนุ สูงถงึ ๔๐ ลานดอลลารส หรัฐ
นา เชอ่ื ถอื และจดั การคดั แยกขอ มลู ทไ่ี มจ าํ เปน • แนวทางของทวีปอเมรกิ าใต เชน บราซิลไดล ดการตดั ไมทาํ ลายปาในปา ดิบชน้ื แอมะซอน
ออก ลง ๖๑๐ ลานตัน และลดการปลอยแกส คารบ อนไดออกไซดล ง ๑๗๐ ลา นตนั ในพืน้ ท่ี
ทุง หญา เซอราโด (Cerrado)
ขนั้ ท่ี 4 การวเิ คราะหแ ละแปลผลขอมูล
14 นิเวศทางทะเล • เพอ่ื การอนรุ ักษแ ละใชป ระโยชนจากมหาสมุทรและทรพั ยากรทางทะเลอยางย่งั ยนื
1. นักเรียนแตละกลุมวิเคราะหขอมูลรวมกัน และมหาสมทุ ร • แนวทางของทวีปอเมริกาเหนือ เชน ใน พ.ศ. ๒๕๕๓ แคนาดาตกลงที่จะต้ังเปาหมาย
จากนั้นสมาชิกแตละกลุมรวมกันตรวจสอบ
ความถูกตองของขอ มลู การอนุรักษทางทะเลภายใตอนุสัญญาวาดวยความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention
on Biological Diversity: CBD) หรือทร่ี ูจักในชอื่ เปา หมายไอจิ ๑๑ (Aichi Target 11)
2. ครใู หน กั เรยี นแตล ะกลมุ เชอ่ื มโยงและนาํ เสนอ เพ่ือการอนุรักษพ้ืนที่ชายฝงทะเลและทางทะเลรอยละ ๑๐ ผานเครือขายที่มีการจัดการ
ขอ มลู เปน แผนผงั ประกอบบตั รภาพทค่ี รเู ตรยี มมา อยางมปี ระสิทธิภาพในพ้ืนทคี่ ุมครองภายใน พ.ศ. ๒๕๖๓
พรอมท้ังเสนอแนวทางการจัดการท่ีย่ังยืน • แนวทางของทวีปอเมริกาใต เชน ชิลีเปนประเทศแรกในทวีปอเมริกาใตที่ออกกฎหมาย
เพิ่มเติมและอภิปรายรวมกัน โดยครูแนะนํา หามใชถุงพลาสติกในธุรกิจท่ัวประเทศ ธุรกิจที่ไมปฏิบัติตามกฎหมายจะถูกปรับสูงกวา
เช่ือมโยงใหนักเรียนเห็นความสําคัญของ ๓๗๐ เหรียญสหรฐั
สถานการณปญหาทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดลอมที่เกิดขึ้นในปจจุบัน และความ 15 ระบบนเิ วศ • เพ่ือปกปอ ง ฟนฟู และสนบั สนุนการใชร ะบบนิเวศบนบกอยา งยั่งยืน
รวมมือระหวางประเทศท่ีมีผลตอการจัดการ บนบก • แนวทางของทวีปอเมริกาเหนือ เชน คอสตาริกาเปนประเทศแรกในทวีปอเมริกาเหนือ
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอม
ทอี่ อกกฎหมายหา มลา สตั วท กุ ชนดิ และมผี นื ปา อดุ มสมบรู ณท ส่ี ดุ แหง หนง่ึ ของโลก จากการ
3. ครใู หน กั เรยี นตอบคาํ ถามทา ทายการคดิ ขน้ั สงู มเี ขตปา สงวนถงึ รอ ยละ ๒๕ ของประเทศ และตงั้ เปา จะลดการปลอ ยแกส คารบ อนไดออกไซด
เกย่ี วกบั ปญ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ ม ใหไดเ ทากับ ๐ ภายใน พ.ศ. ๒๕๖๔
และแนวทางการจัดการในทวีปอเมริกาใต • แนวทางของทวปี อเมรกิ าใต เชน รฐั บาลเปรมู กี ารจดั ตงั้ ปา คมุ ครองอลั โตมาโย(AltoMayo
จากหนงั สอื เรยี น ภมู ศิ าสตร ม.3 ประกอบการ Protected Forest: AMPF) ขึ้นในภูมิภาคซานมารตินทางตอนเหนือของประเทศเมื่อ
วิเคราะหและแปลผลขอมูลเพ่มิ เติม พ.ศ. ๒๕๓๐ ครอบคลมุ พน้ื ท่ี ๔๕๐,๐๐๐ เอเคอร หรือประมาณ ๑,๘๒๐ ตารางกโิ ลเมตร
เพ่อื คมุ ครองการอยูรอดของสตั วประจาํ ถน่ิ และพชื ในเปรู
คาํ ถามทา ทายการคดิ ขน้ั สงู
นกั เรยี นสามารถมสี ว นรวมในการจัดการทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดลอ มในชุมชนตามแนวทาง
“เปา หมายการพฒั นาที่ย่ังยนื ” ไดด วยวธิ กี ารใดบาง และจะสงผลอยา งไรตอสิง่ แวดลอม
๑๖๘
นักเรียนควรรู กจิ กรรม สรางเสรมิ
1 การดกั จับ การใชป ระโยชน และการกักเกบ็ คารบ อน เปนเทคโนโลยีหนงึ่ นกั เรยี นสบื คน ขา วเกยี่ วกบั แนวทางการจดั การปญ หาทรพั ยากร
ที่หลายๆ ประเทศกําลังพัฒนา เพื่อใชประโยชนและลดปญหาการปลอยแกส ธรรมชาติและส่ิงแวดลอมของประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและ
คารบอนไดออกไซดในกิจกรรมตางๆ จากการเผาไหมเชื้อเพลิงฟอสซิลท่ีมี ทวีปอเมริกาใตเพ่ิมเติมจากหนังสือเรียน จากน้ันนํามาอภิปราย
ผลตอสภาพภูมิอากาศ โดยใชวิธีการดักจับแกสคารบอนไดออกไซดจาก รวมกันในชั้นเรียนวา สอดคลองกับเปาหมายการพัฒนาท่ียั่งยืน
ปลองควันสูงตามโรงไฟฟาและนําไปเก็บไวใตดินหรือใตมหาสมุทรไมใหแกส ขอใด และแนวทางการจัดการดังกลาวสงผลตอประเทศ ทวีป
คารบอนไดออกไซดก ลับเขาสูช ้ันบรรยากาศไดอกี และโลกโดยรวมอยางไร
T182
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
๓.๒ ความร่วมมอื ระหว่างประเทศในการจัดการ ขน้ั สอน
ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม
ขนั้ ท่ี 4 การวิเคราะหแ ละแปลผลขอมูล
ทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต้ได้มีความร่วมมือระหว่างประเทศท่ีเกี่ยวข้องกับ
4. ครูถามคําถามเพื่อใหนักเรียนไดวิเคราะห
ส่งิ แวด๑ลอ้) มอเปน็นุสจัญา� นญวนาสมหากปทรง้ั ะใชนาระชดาับตนิวา่านดาช้วายตกแิ าลระเรปะดลบั่ียภนมู แิภปาลคงทสสี่ภา� าคพญั ภมูมีดิองั านกี้ าศ1 (United ขอมูลเพมิ่ เตมิ เชน
• ปญ หาสง่ิ แวดลอ มเปน พษิ ในทวปี อเมรกิ าใต
Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) จากปญั หาแก๊สเรอื นกระจก เกิดจากสาเหตุใด และเก่ียวของกับมลพิษ
ทสี่ ง่ ผลใหอ้ ุณหภูมสิ งู ขึน้ จึงได้มกี ารประชมุ เพ่ือหาทางแก้ไขและป้องกันผลกระทบที่จะเกดิ ขึน้ ใน ทางดานใดบา ง
พ.ศ. ๒๕๓๕ มวี ัตถปุ ระสงคเ์ พ่อื ป้องกนั การคกุ คามทอี่ นั ตรายของมนุษย์ต่อระบบภมู อิ ากาศ โดย (แนวตอบ การเพมิ่ ขน้ึ ของประชากรและความ
การควบคุมความเข้มข้นของแก๊สเรือนกระจกท่ีเกิดข้ึนโดยมนุษย์ ให้อยู่ในระดับที่ไม่ก่อให้เกิด ตองการที่จะพัฒนาเศรษฐกิจใหขยายตัว
อนั ตรายตอ่ สภาพภมู อิ ากาศ นอกจากนี้ ยงั ตอ้ งสรา้ งความมนั่ คงดา้ นการผลติ อาหารและการพฒั นา มากข้ึน ซ่ึงปญหามลพิษท่ีสําคัญประกอบ
อยา่ งยง่ั ยืนของมนุษยชาติ ดวยมลพิษทางอากาศ ทางเสียง ทางน้ํา
ขยะมูลฝอยและส่งิ ปฏิกูล)
๒) อนสุ ญั ญาวา่ ดว้ ยการคา้ ระหวา่ งประเทศซง่ึ ชนดิ สตั วป์ า่ และพชื ปา่ ทใี่ กลส้ ญู พนั ธ ์ุ • อนุสญั ญาบาเซลมีวัตถปุ ระสงคอยา งไร
(แนวตอบ เพื่อควบคุมการขนสงสารเคมี
(The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora: อันตรายขามพรมแดนและควบคุมการ
CITES) เรียกโดยย่อว่า “ไซเตส” หรือเป็นที่รู้จักในชื่อ อนุสัญญาวอชิงตัน (Washington กําจัดกากของเสียอันตราย โดยผลักดัน
Convention) ใน พ.ศ. ๒๕๑๖ สหภาพนานาชาตเิ พอื่ การอนรุ กั ษธ์ รรมชาตแิ ละทรพั ยากรธรรมชาติ จากประเทศตนไปสูประเทศอื่นอยางผิด
ได้จดั ประชุมท่ีกรุงวอชิงตนั ดี.ซี. สหรฐั อเมริกา เพื่อร่างอนสุ ัญญาว่าดว้ ยการคา้ สตั วป์ า่ และพชื ป่า กฎหมาย)
ทใ่ี กลส้ ญู พนั ธ์ุ มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ ควบคมุ การคา้ สตั วป์ า่ และพชื ปา่ ทใ่ี กลส้ ญู พนั ธ์ุ ตลอดจนผลติ ภณั ฑ์ • อนุสัญญาวาดวยความหลากหลายทาง
จากสัตว์ป่าและพืชป่า โดยสร้างกลไกที่มีโครงข่ายท่ัวโลกเพื่อควบคุมการสร้างระบบการออก ชีวภาพมีวัตถุประสงคเพ่ืออะไร
ใบอนุญาตในการน�าเขา้ สง่ ออก หรือนา� ผา่ นของสัตว์ปา่ และพชื ปา่ ท่ีใกล้สูญพันธุ์ (แนวตอบ เพือ่ อนุรกั ษค วามหลากหลายทาง
ชีวภาพ การใชประโยชนขององคประกอบ
๓) อนุสัญญาบาเซลว่าด้วยการควบคุมการเคลื่อนย้ายข้ามแดนของของเสีย ความหลากหลายทางชีวภาพอยางย่ังยืน
อันตรายและการก�าจดั (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements และแบงปนผลประโยชนที่ไดจากการใช
ทรัพยากรทางพันธุกรรมอยางยุติธรรม
of Hazardous Wastes and their Disposal) หรือเรียกโดยย่อว่า อนุสัญญาบาเซล (Basel และเทา เทียมกนั )
Convention) จากปญั หาการลกั ลอบนา� ของเสยี อนั ตรายไปทง้ิ หรอื กา� จดั ทา� ลายในประเทศดอ้ ยพฒั นา
ก่อใหเ้ กิดผลกระทบตอ่ สขุ ภาพอนามัยของมนษุ ยแ์ ละสง่ิ แวดลอ้ ม ทา� ให้โครงการส่งิ แวดล้อมแห่ง
สหประชาชาติ (UNEP) รว่ มกบั ผแู้ ทนจากประเทศสมาชกิ จดั ท�าอนสุ ญั ญาบาเซลและมผี ลบงั คบั ใช้
ใน พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื กา� หนดขอ้ ตกลงระหวา่ งประเทศในการควบคมุ การนา� เขา้
การสง่ ออก การนา� ผา่ น พรอ้ มทง้ั การจัดการของเสียอันตรายให้มีความปลอดภัย ไมก่ อ่ ให้เกิดผล
กระทบตอ่ สขุ ภาพอนามยั ของมนษุ ยแ์ ละสงิ่ แวดลอ้ ม อกี ทง้ั เปน็ การปอ้ งกนั การขนสง่ ทผี่ ดิ กฎหมาย
Q? euoestion
ทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต้มีความร่วมมือระหว่างนานาประเทศในการจัดการทรัพยากร
ธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อมอะไรบ้าง และมีแนวทางการด�าเนินงานอยา่ งไร
๑69
กจิ กรรม ทา ทาย นักเรียนควรรู
นักเรียนจับคูสืบคนขอมูลเกี่ยวกับการลดการปลอยแกส 1 อนุสัญญาสหประชาชาติวาดวยการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในการ
เรอื นกระจกตามความตกลงปารสี ของประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนอื ประชุมรัฐภาคีกรอบอนุสัญญาฯ สมัยที่ 21 (COP21) ซ่ึงจัดขึ้นระหวางเดือน
และทวปี อเมริกาใต ในประเดน็ พฤศจิกายนถึงธันวาคม ค.ศ. 2015 ที่กรุงปารีส ประเทศฝร่ังเศส ไดบรรลุ
ความตกลงปารสี (Paris Agreement) ทมี่ เี ปา หมายสาํ คญั ทจ่ี ะควบคมุ การเพม่ิ ขน้ึ
• ประเทศที่รวมลงนาม ของอณุ หภมู เิ ฉลยี่ ของโลกใหต า่ํ กวา 2 องศาเซลเซยี ส และตา่ํ กวา 1.5 องศาเซลเซยี ส
• เปา หมายทตี่ ้งั ไวในการลดการปลอยแกสเรือนกระจก หากสามารถกระทําได ซึ่งความตกลงปารีสถือเปนกาวสําคัญอีกกาวหนึ่งของ
• การวางแผนเพอ่ื ใหบรรลเุ ปา หมายดงั กลา ว การดาํ เนนิ การดา นการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศของประชาคมโลก หลงั จาก
• กิจกรรมหรอื การดําเนินงานทป่ี ฏบิ ัติไปแลว การประชมุ กนั ทกี่ รงุ ปารสี ขา งตน ประเทศตา งๆ ไดม ารวมตวั กนั อกี ครงั้ หนงึ่ เมอ่ื
• ผลท่คี าดวา จะไดรับ ค.ศ. 2016 ในพธิ ลี งนามความตกลงอยา งเปน ทางการ ซงึ่ ไทยกไ็ ดร ว มลงนามกบั
จากนน้ั นกั เรยี นในชน้ั เรยี นรว มกนั อภปิ รายแนวโนม ความสาํ เรจ็ ประเทศตา งๆ จํานวนมากกวา 180 ประเทศ และไดก าํ หนดเปาหมายการลด
ในการลดการปลอยแกส เรอื นกระจก การปลอยแกส เรอื นกระจกลงรอยละ 20-25 ภายใน ค.ศ. 2030
T183
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
ขน้ั สอน 4) อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention on Biological
ขัน้ ที่ 4 การวิเคราะหและแปลผลขอ มลู Diversity: CBD) เปน็ ขอ้ ตกลงดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มระหวา่ งประเทศทม่ี เี จตนารมณ์ใหร้ ฐั บาลทกุ ประเทศ
พัฒนาประเทศโดยไม่ละเลยการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ โดยมีการก�าหนด
5. นักเรียนรวมกันวิเคราะหและเชื่อมโยงขอมูล วัตถุประสงค์หลกั ไว้ ๓ ประการ ไดแ้ ก่ ๑) เพ่อื อนรุ ักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ ๒) เพือ่ ใช้
เพมิ่ เติมผา นการทําใบงานท่ี 4.4 เร่อื ง ปญ หา ประโยชน์จากความหลากหลายทางชวี ภาพอย่างย่ังยนื และ ๓) เพอ่ื แบ่งปันผลประโยชน์ท่ีได้จาก
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมและ การใชท้ รพั ยากรพนั ธุกรรมอยา่ งเทา่ เทยี มและยุตธิ รรม
แนวทางการจัดการในทวีปอเมริกาใต และ
รว มกนั เฉลยคําตอบ โดยครแู นะนาํ เพิ่มเตมิ 5) ข้อตกลงอเมริกาเหนอื ว่าด้วยความร่วมมือด้านส่ิงแวดล้อม (North American
6. ครใู หน กั เรยี นทาํ แบบฝก สมรรถนะฯ ภมู ศิ าสตร Agreement on Environmental Cooperation: NAAEC) ใน พ.ศ. ๒๕๓๗ แคนาดา เมก็ ซโิ ก และ
ม.3 เรื่อง ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและ สหรัฐอเมริกา ได้ร่วมมือกันปกป้องสิ่งแวดล้อมของทวีปอเมริกาเหนือผ่านข้อตกลงดังกล่าว
ส่ิงแวดลอมและแนวทางการจัดการในทวีป มีผลบังคับใช้ในเวลาเดียวกันกับข้อตกลงเขตการค้าเสรีอเมริกาเหนือ หรือนาฟตา (NAFTA)
อเมริกาใต เพ่ือเปน การบานนําสงครใู นชัว่ โมง แสดงถึงความมุง่ มั่นในการเปดิ การคา้ เสรแี ละการเตบิ โตทางเศรษฐกิจ พร้อมกบั ความรว่ มมอื ทม่ี ี
ตอไป ประสทิ ธภิ าพในการคมุ้ ครองสง่ิ แวดลอ้ ม ปจั จบุ นั มกี ารกา� หนดแผนยทุ ธศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๖๓
เพื่อแกไ้ ขปัญหาสิง่ แวดลอ้ มในภูมภิ าคและเพอ่ื สนับสนนุ การทา� งานของรัฐบาล
ขน้ั ท่ี 5 การสรุปเพ่ือตอบคาํ ถาม
6) อนุสัญญาเพ่ือการคุ้มครองและพัฒนาสภาพแวดล้อมทางทะเลในภูมิภาค
1. นกั เรยี นในชั้นเรยี นรว มกนั สรปุ เกย่ี วกบั ปญ หา แคริบเบียน (The Convention for the Protection and Development of the Marine
ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมและ
แนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าใต เปา หมาย Environment in the Wider Caribbean Region: WCR) หรอื อนุสัญญาการ์ตาเฮนา (Cartagena
การพัฒนาที่ยั่งยืนของโลกและความรวมมือ Convention) เปน็ ขอ้ ตกลงทางกฎหมายระดบั ภมู ภิ าคสา� หรบั การปกปอ้ งทะเลแครบิ เบยี น เนอ่ื งจาก
ระหวา งประเทศทมี่ ผี ลตอ การจดั การทรพั ยากร ทรพั ยากรและสงิ่ แวดลอ้ มในทะเลแครบิ เบยี นมคี วามอดุ มสมบรู ณ์ มคี วามหลากหลายทางชวี ภาพ
ธรรมชาติและส่ิงแวดลอ ม อนุสัญญานี้จะช่วยป้องกันการบุกรุกท�าลายส่ิงแวดล้อมในบริเวณอ่าวเม็กซิโก ทะเลแคริบเบียน
และพนื้ ท่ีของมหาสมทุ รแอตแลนตกิ ท่ีอยตู่ ดิ กัน โดยมีผลบังคบั ใช้เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๒๙
2. ครูมอบหมายใหนักเรียนทําช้ินงาน/ภาระงาน
(รวบยอด) การออกแบบและจดั ทาํ แบบจาํ ลอง 7) องค์การสนธิสัญญาปกป้องแอมะซอน (The Amazon Cooperation Treaty
แสดงภัยพบิ ัติ หรือปญหาทรัพยากรธรรมชาติ
และส่ิงแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือหรือ Organization: ACTO) เป็นความร่วมมือของประเทศในลุ่มน�้าแอมะซอน ไดแ้ ก่ โบลเิ วยี บราซลิ
ทวปี อเมรกิ าใต โคลอมเบยี เอกวาดอร์ กายอานา เปรู ซรู นิ าม และเวเนซเุ อลา โดยมวี ตั ถปุ ระสงคห์ ลกั เพอ่ื สง่ เสรมิ
การพัฒนาอย่างย่ังยืนของลุ่มน�้าแอมะซอน 1ซ่ึงลุ่มน�้าแอมะซอนเป็นป่าฝนท่ีใหญ่ที่สุดของโลก
3. นักเรียนทําแบบวัดฯ ภูมิศาสตร ม.3 เร่ือง มีระบบนิเวศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ และเป็นเจ้าของน�้าจืดร้อยละ ๒๐ ของโลก ซ่ึงมี
ภัยพิบัติ การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและ อิทธิพลอยา่ งมากต่อสภาพอากาศโลก นอกจากน้ี แอมะซอนยังเป็นทอี่ ยอู่ าศัยและเขตเศรษฐกิจ
ส่ิงแวดลอมในทวีปอเมริกาเหนือและทวีป ของประชากรในทอ้ งถิ่นท่ีมคี วามหลากหลายทางวฒั นธรรม
อเมริกาใต เพื่อทดสอบความรูทีไ่ ดศกึ ษามา
Aectoivity
นักเรียนแบ่งกลุ่มสืบค้นข่าวปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อมในทวีปอเมริกาเหนือและ
ทวปี อเมรกิ าใต้ ทวปี ละ ๑ ปญั หา นอกเหนอื จากหนงั สอื เรยี น จากนน้ั รว่ มกนั อภปิ รายเชอ่ื มโยงตามประเดน็
สาเหตุ ผลกระทบ แนวทางการจดั การ และความร่วมมอื ระหวา่ งประเทศ แลว้ น�าเสนอหน้าชน้ั เรียน
๑7๐
นักเรียนควรรู กิจกรรม Geo - Literacy
1 ระบบนิเวศท่ีมีความหลากหลายทางชีวภาพ ปาแอมะซอนเปนท่ีอยูของ นักเรียนแบงกลุม สํารวจปญหาสิ่งแวดลอมในโรงเรียน หรือ
สรรพชวี ติ นานาชนดิ โดยองคก ารสนธสิ ญั ญาปกปอ งแอมะซอน (ACTO) ระบวุ า ชมุ ชนวามปี ญหาอะไรบา ง จากนั้นเลือกมา 1 ปญหาทีค่ ดิ วาสําคญั
มพี ืชทีไ่ ดรบั การจาํ แนกราวๆ 30,000 ชนดิ ปลา 2,500 ชนิด นก 1,500 ชนดิ ท่ีสดุ ทาํ การสบื คน ขอ มลู ของปญ หา ในประเด็น
สตั วเ ลยี้ งลกู ดว ยนม 500 ชนดิ สตั วเ ลอ้ื ยคลาน 550 ชนดิ และแมลงอกี 2.5 ลา นชนดิ
และในชวง 20 ปทผ่ี า นมา มสี ง่ิ มชี วี ติ สปชีสใหมท ง้ั พืชและสตั วมกี ระดูกสนั หลงั • สาเหตุของปญหา
ไดรบั การคน พบอีกประมาณ 2,200 ชนดิ • ผลกระทบที่เกิดขนึ้
• แนวทางในการแกไขปญหา
สมาชิกในกลุมทําการศึกษาปญหาโดยใชกระบวนการทาง
ภูมิศาสตร แลวนําขอมูลท่ีไดมาจัดทําเปนโครงงานแนวทางแกไข
ปญ หาสงิ่ แวดลอ มในโรงเรยี น หรอื ชมุ ชน โดยใชเ วลาปฏบิ ตั กิ จิ กรรม
1-2 สัปดาห บนั ทกึ ผล แลวสงตวั แทนออกมานําเสนอผลจากการ
ปฏิบตั ิหนาช้นั เรยี น
T184
นาํ สอน สรุป ประเมนิ
๔สรปุ สาระสาํ คญั ขนั้ สรปุ
หนว่ ยการเรียนรทู ่ี ครูและนักเรียนรวมกันสรุปความรูเก่ียวกับ
ภยั พบิ ตั ิในทวปี อเมรกิ าเหนอื ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมและ
แนวทางการจดั การในทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวปี
ภัยพิบัติท่ีพบมาก เช่น วาตภัย โดยเฉพาะพายุทอร์นาโดและพายุเฮอร์ริเคน อเมริกาใต ตลอดจนความสําคัญท่ีมีอิทธิพลตอ
ภัยแล้ง เกิดจากปรากฏการณ์ลานีญาและการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ การศึกษาและการดําเนินชวี ติ หรอื ใช PPT สรุป
ไฟปา่ เกดิ บ่อยในสหรฐั อเมริกาโดยเฉพาะบริเวณทางตะวันตกของประเทศ สาระสาํ คญั ของเนอ้ื หา
ภยั พบิ ตั ิในทวปี อเมรกิ าใต้ ขน้ั ประเมนิ
ภัยพิบัติท่ีพบมาก เช่น ไฟป่า เกิดจากมนุษย์เป็นหลัก รวมถึงการ
เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและปรากฏการณ์เอลนีโญ มักเกิด 1. ครูใหนักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียนหนวย
บ่อยแถบป่าแอมะซอน แผ่นดินไหว เกิดบ่อยในประเทศทาง การเรียนรูที่ 4 เร่ือง ภัยพิบัติ การจัดการ
ชายฝั่งตะวันตกของทวีปที่อยู่ ในแนววงแหวนแห่งไฟใน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมในทวีป
มหาสมทุ รแปซิฟิก อเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต
ภัยพบิ ตั ิและการจัดการ ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาติ 2. ครูประเมินผลโดยสังเกตจากการตอบคําถาม
ทรพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าเหนอื การรวมกันทํางาน และการนําเสนอผลงาน
และสงิ่ แวดล้อมในทวปี หนา ชัน้ เรยี น
อเมริกาเหนอื และ ที่พบมาก เช่น ปัญหามลพิษทางอากาศ พบมาก
โดยเฉพาะในเขตเมอื งใหญ่ ปญั หาขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 3. ครูตรวจสอบผลจากการทําใบงาน แบบฝก
ทวีปอเมรกิ าใต้ โดยเฉพาะประเทศท่ีพัฒนาแล้วมีการผลิตขยะ สมรรถนะฯ และแบบวัดฯ ภูมศิ าสตร ม.3
ในปริมาณมาก และปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ภมู อิ ากาศ ทเ่ี กดิ จากการปลอ่ ยแก๊สเรือนกระจกขนึ้ สู่ 4. ครูตรวจสอบความเขาใจของนักเรียนจากการ
ช้ันบรรยากาศจา� นวนมาก ทาํ ชน้ิ งาน/ภาระงาน (รวบยอด) การออกแบบ
และจัดทําแบบจําลองแสดงภัยพิบัติ หรือ
ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาติ ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
และสงิ่ แวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าใต้ ในทวปี อเมรกิ าเหนือหรือทวีปอเมริกาใต
ที่พบมาก เช่น ปัญหาการบุกรุกพ้ืนท่ีป่าแอมะซอน ปัญหา
การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากกิจกรรม
ทางเศรษฐกิจของมนุษย์ ปัญหาขยะและส่ิงปฏิกูล เป็นผลมาจาก
จ�านวนประชากรทเ่ี พมิ่ ขึ้นและการขาดการจดั การท่ีดี
เปา หมายการพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื และความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศในการจดั การ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม
• เ ป้าหมายการพฒั นาทีย่ ่ังยืน เป็นเปา้ หมายของโลกภายหลัง พ.ศ. ๒๕๕๘ ทีอ่ งคก์ ารสหประชาชาติกา� หนดขน้ึ
มที งั้ หมด ๑๗ เปา้ หมาย ในสว่ นทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั สง่ิ แวดลอ้ มมี ๕ เปา้ หมาย ไดแ้ ก่ เปา้ หมายที่ ๖, ๗, ๑๓, ๑๔ และ ๑๕
• ความร่วมมือระหว่างประเทศในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทวีปอเมริกาเหนือและทวีป
อเมริกาใตป้ ระสบกับปัญหาต่าง ๆ เช่น มลพิษทางอากาศ ขยะและส่ิงปฏิกลู การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ซึ่งประเทศต่าง ๆ ได้ร่วมมอื กันระหวา่ งประเทศเพื่อหาแนวทางแก้ไขและเพอ่ื ใหเ้ กดิ การพฒั นาอยา่ งยั่งยนื
๑7๑
กิจกรรม 21st Century Skills แนวทางการวัดและประเมินผล
นักเรียนแบงกลุมจัดทําคลิปวิดีโอสั้นเก่ียวกับปญหาส่ิงแวดลอม ครูสามารถวัดและประเมินความเขาใจเน้ือหา เรื่อง ปญหาทรัพยากร
และทรัพยากรธรรมชาติของทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ มในทวปี อเมรกิ าใต ไดจ ากการตอบคาํ ถาม การรว มกนั
ในปจจุบัน พรอมทั้งการจัดการปญหาและการมีสวนรวมในการ ทํางาน และการนําเสนอผลงานหนาชั้นเรียน โดยศึกษาเกณฑการวัดและ
แกไ ขปญหาดังกลา ว เพ่อื เผยแพรข อมลู เก่ยี วกับปญ หาสง่ิ แวดลอม ประเมินผลจากแบบประเมินการนําเสนอผลงานท่ีแนบมาทายแผนการจัดการ
เพ่ือใหเกิดความตระหนักในความสําคัญของปญหาและมีสวนรวม เรียนรูหนวยที่ 4 เรอ่ื ง ภัยพิบตั ิ การจดั การทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ ม
ในการจดั การปญหาอยา งยง่ั ยืน ในทวปี อเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต
แบบประเมินการนาเสนอผลงาน
คาชแ้ี จง : ใหผ้ ู้สอนประเมนิ ผลการนาเสนอผลงานของนักเรยี นตามรายการ แล้วขดี ลงในชอ่ งที่
ตรงกับระดบั คะแนน
ลาดับที่ รายการประเมนิ ระดับคะแนน 1
32
1 ความถกู ตอ้ งของเนอื้ หา
2 การลาดับข้ันตอนของเร่ือง
3 วธิ ีการนาเสนอผลงานอย่างสร้างสรรค์
4 การใชเ้ ทคโนโลยใี นการนาเสนอ
5 การมีส่วนรว่ มของสมาชิกในกลุ่ม
รวม
ลงชอื่ ...................................................ผูป้ ระเมนิ
............/................./................
เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 3 คะแนน
ผลงานหรือพฤตกิ รรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ สมบูรณ์ชดั เจน ให้ 2 คะแนน
ให้ 1 คะแนน
ผลงานหรือพฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมนิ เปน็ ส่วนใหญ่
ผลงานหรอื พฤติกรรมสอดคล้องกบั รายการประเมินบางส่วน
เกณฑก์ ารตดั สนิ คุณภาพ
ชว่ งคะแนน ระดับคณุ ภาพ T185
12 - 15 ดี
8 - 11 พอใช้
ตา่ กว่า 8 ปรบั ปรุง
นาํ สอน สรปุ ประเมนิ
เฉลย คาํ ถามเนนการคิด คาํ ถามเนนการคดิ
1. ภัยพิบัติท่ีสําคัญของทวีปอเมริกาเหนือ เชน 1. จาํ แนกภยั พิบตั ิที่เกดิ ข้ึนในทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวีปอเมรกิ าใต้ และวเิ คราะหสาเหตุ
ไฟปา สว นใหญเ กดิ จากฟา ผา กอ ใหเ กดิ หมอกควนั ผลกระทบทีม่ ตี ่อประชากรและสงิ่ แวดลอ้ มในภูมภิ าค
ซ่ึงสงผลกระทบตอสุขภาพประชากรและ
สิ่งแวดลอมเปนบริเวณกวาง ภัยแลง มักเกิด ๒. วเิ คราะหแนวทางการจัดการภยั พิบัติท่ีเกิดขึน้ ในทวปี อเมริกาเหนือและทวปี อเมริกาใต้
หลงั จากมปี รากฏการณล านญี า ทาํ ใหเ กดิ ความ ๓. ปญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ มในทวปี อเมริกาเหนือและทวปี อเมริกาใตท้ ีส่ าํ คญั
แหงแลง ขาดแคลนนํ้าในการอุปโภคบริโภค
วาตภัย มีท้ังพายุทอรนาโด พายุเฮอรริเคน มีอะไรบา้ ง เกิดจากสาเหตุใด และมผี ลกระทบอยา่ งไร
พายุหมุนนอกเขตรอน และพายุฝุน ซึ่งสราง 4. ปญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศส่งผลต่อการเกิดภัยพิบัติในทวีปอเมริกาเหนือและ
ความเสียหายตออาคารสิง่ ปลกู สราง และพื้นท่ี
เกษตรกรรม สวนภัยพิบัติท่ีสําคัญของทวีป ทวปี อเมริกาใตอ้ ยา่ งไร และจะมีแนวทางใดในการจดั การปญหาดังกลา่ วไดอ้ ย่างยัง่ ยนื
อเมรกิ าใต เชน ไฟปา เกดิ จากการเผาปา สง ผล ๕. ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต้มีความร่วมมือกันในการจัดการทรัพยากร
ใหเกิดปญหาหมอกควันและมลพิษทางอากาศ
แผนดินไหว เกิดจากการเคลื่อนตัวของแผน ธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มอย่างไร จงยกตวั อย่าง
เปลอื กโลก ทาํ ใหเ กดิ ความเสยี หายตอ ผคู นและ
ส่งิ ปลกู สราง กิจกรรมพัฒนาทกั ษะ
2. แนวทางการจดั การภยั พบิ ตั ใิ นทวปี อเมรกิ าเหนอื 1. นักเรียนแบ่งกลุ่ม จับสลากเลือกสืบค้นภัยพิบัติท่ีเกิดข้ึนในทวีปอเมริกาเหนือและทวีป
และอเมรกิ าใตม กี ารดาํ เนนิ การทงั้ ในเชงิ นโยบาย อเมริกาใต้ จากน้ันวิเคราะห อภิปราย และนาํ เสนอข้อมูลผ่านการแสดงบทบาทสมมติ
และการพฒั นาระบบการเตอื นภยั รวมถงึ สง เสรมิ
จากภาครัฐ โดยการใหความรูในการปองกัน ๒. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ สบื คน้ ภาพปญ หาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าเหนอื
และแกไ ขปญหา และทวปี อเมรกิ าใต้ จํานวน ๘-๑๐ ภาพ แลว้ นํามาจัดเรียงลงในกระดาษฟลิปชารตในรูปแบบ
แผนผัง เขียนเช่อื มโยงถึงสาเหตุ ผลกระทบ และแนวทางการจดั การ นาํ เสนอหน้าช้นั เรียน
3. เชน ปญ หามลพิษทางอากาศ มสี าเหตุจากการ
ขยายตัวทางเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม สงผล ๓. นกั เรยี นหาภาพจากดาวเทยี มทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั ภยั พบิ ตั ดิ า้ นตา่ ง ๆ แลว้ วเิ คราะหเ ชอ่ื มโยงสาเหตุ
กระทบตอสุขภาพ ปญหาการบุกรุกพื้นท่ีปา การเกดิ กบั ลกั ษณะทางกายภาพ ผลกระทบต่อวิถชี วี ติ ของมนษุ ย และแนวทางการจัดการภัย
เกดิ จากความตอ งการขยายพนื้ ทเ่ี พาะปลกู สง ผล จากนั้นนําเสนอหนา้ ช้นั เรยี น
ทําใหเกิดภัยแลงและแกสเรือนกระจกในชั้น
บรรยากาศเพิม่ สงู ขึ้น 4. นกั เรยี นหาขา่ วเกย่ี วกบั ความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนอื และทวปี อเมรกิ าใต้
ด้านสิ่งแวดล้อม แล้ววิเคราะหความสัมพันธที่มีผลต่อการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม
4. ปญหาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศสงผล บันทกึ ลงสมดุ ส่งครผู ู้สอน
ใหห ลายพน้ื ทมี่ สี ภาพอากาศแปรปรวน ทง้ั อณุ หภมู ิ
และความช้ืนในอากาศ ซ่ึงทําใหเกิดภัยแลง ๕. นักเรียนจับคู่สืบค้นเก่ียวกับการดําเนินงานตามเปาหมายการพัฒนาท่ียั่งยืนด้านการจัดการ
หรอื อทุ กภยั ทร่ี นุ แรง ซงึ่ หลายประเทศไดต ระหนกั ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศในทวีปอเมริกาเหนือและทวีปอเมริกาใต้
และมีนโยบายลดการปลอยแกสเรือนกระจก จากน้ันสรปุ สาระสําคัญเปน แผนผังความคดิ นําเสนอหน้าช้ันเรียน
และเพ่มิ พ้นื ทปี่ าเพื่อแกปญหาดังกลา ว
17๒
5. เชน การรว มลงนามในอนสุ ญั ญาสหประชาชาติ
วา ดว ยการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ (UNFCCC)
เพอ่ื ปอ งกนั และควบคมุ ปรมิ าณแกส เรอื นกระจก
การรวมลงนามในองคการสนธิสัญญาปกปอง
แอมะซอน (ACTO) เพื่อสงเสรมิ อนรุ กั ษผืนปา
และลมุ น้ําแอมะซอนอยา งย่ังยนื
เฉลย แนวทางประเมินกจิ กรรมพัฒนาทกั ษะ
ประเมนิ ความรอบรู
• ใชในการประเมินความรอบรูในหลักการพื้นฐาน กระบวนการความสัมพันธของข้ันตอนการปฏิบัติงาน รวมถึงทักษะการคิดในเรื่องตางๆ โดยทั่วไป
งานหรอื ชิ้นงานใชเวลาไมนาน งานสาํ หรับประเมนิ รปู แบบน้อี าจเปน คาํ ถามปลายเปดหรือผงั มโนทัศน นยิ มสาํ หรบั ประเมินผูเ รียนรายบุคคล
ประเมนิ ความสามารถ
• เชน ความคลอ งแคลว ในการใชเ ครอื่ งมอื ทางภมู ศิ าสตร การแปลความหมายขอ มลู ทกั ษะการตดั สนิ ใจ ทกั ษะการแกป ญ หา งานหรอื ชนิ้ งานจะสะทอ นถงึ
ทักษะและระดับความสามารถในการนําความรูไปใช อาจเปน การประเมินการเขียน ประเมนิ กระบวนการทํางานทางภูมิศาสตรต า งๆ หรอื การวิเคราะห
และการแกป ญหา
ประเมินทักษะ
• มเี ปาหมายหลายประการ ผเู รยี นไดแสดงทกั ษะ ความสามารถทางภมู ศิ าสตรต า งๆ ท่ีซับซอนขนึ้ งานหรอื ชิ้นงานมกั เปน โครงงานระยะยาว ซง่ึ ผเู รยี น
ตอ งมกี ารนําเสนอผลการปฏิบัตงิ านตอผูเ ก่ียวของหรอื ตอสาธารณะ
สิ่งที่ตองคํานึงถึงในการประเมิน คือ จํานวนงานหรือกิจกรรมท่ีผูเรียนปฏิบัติ ซึ่งผูประเมินควรกําหนดรายการประเมินและทักษะท่ีตองการประเมินให
ชัดเจน
T186
บรรณานุกรม
คนิ เดอรส์ ลยี ์, ดอร์ลงิ ก.์ ๒๕๕๓. แผนทีโ่ ลก ฉบบั สมบรู ณแ์ ละทนั สมยั ทส่ี ุด. (นุชนาฏ เนตรประเสริฐศร,ี ผูแ้ ปล). กรงุ เทพมหานคร : นานมี
บุค๊ สพ์ ับลเิ คชัน่ ส.์
ทสมล ชนาดศิ ยั . ๒๕๖๑. อจั ฉริยะ ๑๐๐ หน้า สหรัฐอเมรกิ า. กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทร์พริน้ ตง้ิ แอนดพ์ บั ลิชชิง่ .
ปัญญา จารุศริ ิ และคณะ. ๒๕๕๗. ภูมิศาสตร์กายภาพ. กรุงเทพมหานคร : ดา่ นสทุ ธาการพมิ พ.์
มาตรนิ ี รกั ษ์ตานนท์ชัย และคณะ. ๒๕๕๗. ภมู ิศาสตรม์ นุษย.์ กรุงเทพมหานคร : ดา่ นสทุ ธาการพิมพ์.
ราชบณั ฑติ ยสถาน. ๒๕๔๙. พจนานกุ รมชอ่ื ภมู ศิ าสตรส์ ากล เลม่ ๑ (อกั ษร A-L) ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน. กรงุ เทพมหานคร : ราชบณั ฑติ ยสถาน.
. ๒๕๔๙. พจนานกุ รมศัพท์ธรณวี ิทยา ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน. กรุงเทพมหานคร : ราชบณั ฑติ ยสถาน.
. ๒๕๔๙. พจนานุกรมศพั ทภ์ มู ิศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๔. กรุงเทพมหานคร : ราชบณั ฑติ ยสถาน.
. ๒๕๕๐. พจนานุกรมช่ือภูมศิ าสตรส์ ากล เล่ม ๒ (อกั ษร M-Z) ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน. กรงุ เทพมหานคร :ราชบณั ฑิตยสถาน.
วโิ รจน์ เอ่ียมเจรญิ และคณะ. ม.ป.ป. Aksorn World Atlas. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทศั น์.
สากล สถติ วิทยานันท์. ๒๕๕๕. ทรัพยากรธรรมชาติและการจดั การ. กรุงเทพมหานคร : สำ�นกั พิมพม์ หาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร.์
ส�ำ นกั งานพฒั นาเทคโนโลยอี วกาศและภมู สิ ารสนเทศ (องคก์ ารมหาชน). ๒๕๕๒. ต�ำ ราเทคโนโลยอี วกาศและภมู สิ ารสนเทศ. กรงุ เทพมหานคร :
อมรินทร์พริน้ ตงิ้ แอนด์พบั ลิชช่ิง.
สริ ิพร เกรยี งไกรเพชร และคณะ. ๒๕๕๙. ภมู ิศาสตร์เทคนคิ . กรงุ เทพมหานคร : ดา่ นสุทธาการพิมพ.์
อดัมส,์ ไซมอน และคณะ. ๒๕๕๑. แผนท่โี ลกฉบับเยาวชน. (เอมอร เอาฬาร, ผู้แปล). กรุงเทพมหานคร : ปาเจรา.
Abramson, Helen., Horobin, Wendy., Setford, Steve and Skene, Rona. (Eds.). 2013. It Can’t Be True! The Book of Incredible
Visual Comparisons. New York: DK Publishing.
Bunnett, R. B. and Pask, Raymond. 2015. Reading Tropical Map. 7th ed. Singapore: Pearson.
DK Concise World Atlas. 2016. 7th ed. London: DK Publishing (Dorling Kindersley).
Falken, Linda. 2013. Big Book of Where 801 Facts Kids Want to Know. New York: Time Home Entertainment.
Ghee, Khoo Ming and Pin, Tan Say. 2009. Earth Our Home Full Geography. 2nded. Singapore: Marshall Cavendish Education.
. 2011. Earth Our Home Geography Elective. 5th ed. Singapore: Marshall Cavendish Education.
Harrison, James and Mcrae, Anne. 2008. Children World Atlas. Florence: Anne McRae, Marco Nardi.
Janssen, Sarah. 2018. The World Almanac and Book of Facts 2019. Indiana: LSC communications.
Kaplan, David H. and Monmonier, Mark. 2006. Perthes World Atlas. Gotha: Klett-Perthes Verlag.
National Geographic. 2014. World’s Best Cities Celebrating 220 Great Destinations. Washington, D.C.: National Geographic
Society.
Pask, Raymond, Peters, Andrew and Yu, Sanda. 2017. All About Geography Upper Secondary Human Geography.
Singapore: Hodder Education.
Strahler, Alan H. and Strahler, Arthur N. 2004. Physical Geography: Science and Systems of the Environment. 3rd ed.
New York: Wiley.
Woodward, John. 2012. Earth. London: Dorling Kindersley.
T187
สอ่ื ข้อมูลอเิ ล็กทรอนกิ ส์
กรมอเมรกิ าและแปซฟิ กิ ใต้ กระทรวงการตา่ งประเทศ. ขอ้ มลู รายประเทศ. (online). Retrieved August 5, 2019. Available
http://www.mfa.go.th/aspa/th/information/7073
allianz-assistance. ระบบการรักษาพยาบาลในอเมรกิ า. (online). Retrieved August 5, 2019. Available
http://studentinsurance.allianz-assistance.co.th/content/index_content.php?LI_SEQ=1&COUNTRY_ID=2&CONTENT_
ID=7&SCREEN_ID=3
bangkokbiznews. สหรฐั ยกควายไบซันเปน็ สตั ว์ประจ�ำ ชาต.ิ (online). Retrieved August 5, 2019. Available
https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/697581
Beck, Hylke E. and others. Present and future Kop pen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution. (online). Retrieved
December 16, 2019. Available https://www.nature.com/articles/sdata2018214
Canadian Pork Council. Number of Farms Reporting Pigs. (online). Retrieved December 16, 2019. Available https://www.
cpc-ccp.com/hog-farm-data
ESRL Physical Sciences Division. PSD South America Daily Gridded Precipitation. (online). Retrieved August 5, 2019.
Available www.esrl.noaa.gov/psd/data/gridded/data.south_america_precip.html
European Parliament. Venezuelan population abroad (recent evolution). (online). Retrieved August 5, 2019. Available www.
europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/630343/EPRS_BRI(2018)630343_EN.pdf
Globthailand. เจาะลึกอุตสาหกรรมยานยนต์เม็กซิโก. (online). Retrieved August 5, 2019. Available https://globthailand.com/
mexico_0007/
Government of Canada. Mineral production in Canada, 2017. (online). Retrieved August 5, 2019. Available http://sead.nrcan.
gc.ca/MIS/MISTable.aspx?FileT=G01&Year=2017
Grim, Brian J. and others. Yearbook of International Religious Demography 2018. (online). Retrieved August 5, 2019. Available
https://www.researchgate.net/publication/329844381
Mongabay. Deforestation in the Brazilian Amazon by state, 2010-2017. (online). Retrieved August 5, 2019. Available https://
news.mongabay.com/2017/10/deforestation-drops-16-in-the-brazilian-amazon/
Population Pyramid. Population Pyramids of the World from 1950 to 2100. (online). Retrieved August 5, 2019. Available https://
www.populationpyramid.net/
Population Reference Bureau. 2018 World Population Data Sheet. (online). Retrieved August 10, 2019. Available
https://www.prb.org/wp-content/uploads/2018/08/2018_WPDS.pdf
United Nations. The International Migration Report 2017. (online). Retrieved December 16, 2019. Available https://www.un.org/
development/desa/publications/international-migration-report-2017.html
World Bank. Gross domestic product 2018. (online). Retrieved August 5, 2019. Available https://data.worldbank.org/indicator/
ny.gdp.mktp.cd
Worldometers. World-Population.(online).Retrieved December16, 2019.Availablehttps://www.worldometers.info/world-population/
World Population Review. World City Populations 2019. (online). Retrieved August 5, 2019. Available http://worldpopulationreview.
com/world-cities/
World Tourism organization (UNWTO). Tourism Highlights 2018 Edition. (online). Retrieved August 5, 2019. Available https://
www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419876
T188
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
ภูมิศาสตร์-ม.3
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search