FINAL MADHUBINDUO_3

50 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

yxfe òÞ íkuðwt LkÚke. ÞwØ Lk ÚkkÞ íkuðk ík{k{ «ÞíLkku f]»ý yLku Ãkktzðku
íkhVÚke ÚkkÞ Au, Ãkhtíkw ÞwØ ykðe s Ãkzu íkku Ä{oLkk (LÞkÞLkk) ÃkûkLkku sÞ ÚkkÞ
yuðe ¾uðLkk f]»ýLke A.u f»] ýLkku «¼kð yLku «íkkÃk ËwÞkouÄLk Ãký òýíkku níkk,u
ykÚke f]»ýLke {ËË {kxu ËwÞkouÄLk òÞ Au. f]»ý Mkíq kk nkÞu Au íkÚu ke íku íkLu kk {Míkf
ÃkkMku çkuMku Au. Úkkuzeðkh ÚkE íÞkt yswoLk ykðe ÃknkU[u Au. íku f]»ýLkk Ãkøk ÃkkMku
çkuMku Au. f]»ý WXâk íÞkhu íku{Lke «Úk{ árü yswoLk íkhV Ãkze. ÃkAe ËwÞkuoÄLk
íkhV Ãkkuíku Ãknu÷k ykÔÞku Au íkuðku Ëkðku ËwÞkuoÄLk fhu Au, Ãkhtíkw yswoLk ô{h{kt
ËwÞkuoÄLk fhíkkt LkkLkku Au, Ãkhtíkw f]»ý Axfe sðk {køkíkk LkÚke. íkuyku fnu Au,

‘„¢ã¢Ä²}¢ì ©|¢²¢ï: »± ÜUçÚc²¢ç}¢’ nwt çkLLkuLke MknkÞíkk fheþ, Ãkhtíkw
Ðí±¢Ú‡¢æ ¼é Ï¢¢H¢Ý¢æ Ðê±ü ÜU¢²ü}¢ì §ç¼ Ÿ¢éç¼: J çkk¤fkuLku y¼eü ðMíkw

Ãknu÷k ykÃkðe òuEyu yuðwt ©wríkð[Lk Au. f]»ýu fÌkwt, ‘‘yuf íkhV {khk suðk
s çk¤ðk¤k ËMk fhkuz økkuÃkkuLke MkuLkk Au. yk Mkki LkkhkÞý íkhefu s yku÷¾kÞ
Au. yk ËMk fhkuz MkirLkfku yuf Ãkûku Ãkzþu. ßÞkhu çkeò Ãkûku ÞwØ{kt ¼køk Lk
÷uðkðk¤ku yLku þ† Lk ô[fðkLkk MktfÕÃkðk¤ku nwt hneþ.’’ yk{ fne «Úk{

ÃkMktËøke fhðkLkwt yswoLk Ãkh Akuzu Au. yswoLk òýu Au fu f]»ý ‘ÝÚæ-± »±
Ýڢ}¢æ’ Au. ykÚke yswoLku f]»ýLke s ÃkMktËøke fhe.

f]»ý ÞwØ þY ÚkÞk Ãknu÷kt fýoLku {¤u Au. fýo fwtíkeLke fki{kÞo yðMÚkk{kt
MkqÞoÚke ÚkÞu÷ Ãkwºk níkku. {nkíkusMðe níkku. ykÚke íkuLku Ãkktzðku Ãkûku
÷zðk f]»ý Mk{òðu Au. nu fýo íkwt MkLkkíkLk ðuËðkËLku òýu Au yLku íku
Ä{oþk†Lkk Mkqû{ rMkØktíkkuLku Ãký Mkkhe heíku òÛÞk Au su fLÞkLku ÷øLk ÚkÞk
Ãknu÷kt Ãkwºk ÚkÞku nkuÞ yÚkðk su Ãkwºk ÷øLk ð¾íku øk¼o{kt nkuÞ íku çkLLku «fkhLkk
Ãkºw kku ‘fkLkeLk’ fnuðkÞ Au. yuðe fLÞk MkkÚku ÷øLk fhLkkh Ãkwhw»k íku ÃkwºkLkku rÃkíkk
økýkÞ yu{ þk† fnu Au. yux÷u íkwt Ä{oÚke ÃkktzwLkku Ãkwºk Au yLku Ä{oþk†Lkk
rLkÞ{Úke íkwt hkò ÚkEþ. yk{ Ãkktzðku íkkhk rÃkík]Ãkûk{kt Au yLku {khk Mkrník
ÞkËðku {kík]Ãkûk{kt Au. íkwt {khe MkkÚku ykðeþ yux÷u Ãkktzðku íkkhku {kuxk¼kE
íkhefu Mðefkh fhþu. ÿkiÃkËe íkkhe Ãký ÃkíLke çkLkeLku hnuþu. íkkhe {kíkk fwtíkeLku
íkwt ykLktË ykÃk. íkwt hkò ÚkEþ. ÞwrÄrch íkkhku Þwðhks Úkþu. ¼e{ Lku [k{h
Zku¤þu, yswoLk íkkhku hÚk [÷kðþu, yr¼{LÞw íkkhe Mkuðk fhþu yLku nwt íkÚkk
yLÞ hksðeyku íkkhk yLkwÞkÞeyku ÚkEþwt.

{Äw®çkËwyku-3 j 51
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

fýLo kku «íÞw¥kh òýðk suðku Au. nu f]»ý ík{u {Lku «u{Úke, r{ºkíkkÚke yLku
fÕÞkýLke RåAkÚke fÌkwt Au, Ãkhtíkw fwtíkeyu {khku íÞkøk fheLku sux÷wt ¾hkçk fÞwO
Au yxu ÷tw ¾hkçk {khtw çkeò fkEu yu fÞOw LkÚke. yrÄhÚk {Lku Ãkkíu kkLku ½hu ÷E økÞk
yLku {kíkk hkÄkyu {Lku «u{Úke WAuÞkuo. nwt fkIíkuÞ íkhefu yku¤¾kðk fhíkkt {khe
òíkLku hkÄuÞ fnuðk{kt økkihð yLkw¼ðwt Awt. {khe ÃkíLke ð]»kk÷e Ãký Mkqfíkw¤Lke
Au. íkuLkk îkhk s {Lku Ãkwºkku «kÃík ÚkÞk Au. {U ËwÞkuoÄLkLkk yk©ÞÚke Ä]íkhk»xÙLkk
fw¤{kt íkuh ð»ko MkwÄe rLk»ftxf hkßÞ fÞwO Au. {kxu nwt ðÄ, çktÄLk, ¼Þ yÚkðk
÷ku¼Lku ÷eÄu Ãký ËwÞkuoÄLkLkwt ¾hkçk ÚkkÞ íku{ RåAíkku LkÚke. nðu nwt yswoLkLke
MkkÚku {wfkçk÷ku Lk fhwt íkku {khe yLku yswoLk çkLLkuLke yÃkfeŠík ÚkkÞ. {kxu nu
{ÄwMkËw Lk ! ykÃkýe ðå[u ÚkÞu÷e økwÃík ðkíkLku ÞwrÄrch Mk{ûk «økx Lknª fhíkk,
Lkrníkh Ä{koí{k ÞwrÄrch {Lku {kuxku¼kE òýeLku hkßÞ MkkUÃke Ëuþu yLku nwt íkku
{nkLk Mk{]rØ Þwõík hkßÞ {¤u íkku Ãký ËwÞkuoÄLkLku s MkkUÃke ËEþ. yk{ Aíkkt
fýo fnu Au :

„ »± {}¢¢üy}¢¢ ࢢE¼: ¥S¼é ²éç{çDÚ: J
Ýï¼¢ ²S² N¯èÜUïà¢: ²¢ñh¢ ²S² {Ýæ…²: JJ

yÚko : suLkk Lkuíkk ©ef]»ý Au yLku suLkk ÞkuØk
yswoLk Au yu Ä{koí{k ÞwrÄrch þkïík hkò çkLke
hnku.
íÞkh ÃkAe fýo {nk¼khíkLkk ÞwØLkk Ãkrhýk{Lku yk»ko árüÚke (Ér»kLke
yËkÚke) swyu Au. íku fnu Au ËwÞkuoÄLkLkku þ†Þ¿k þY Úkþu. f]»ý yu Þ¿k
fhðkðk¤k çkúñk yLku yæðÞwo Au. yswoLk nkuíkk Au yk Þ¿kLkk {tºkku þ†rðãkLkk
{tºkku Au. ðehkuLkwt hõík nrð çkLkþu. {khwt {]íÞw yu Þ¿kLke Mk{kÂÃík suðwt nþu,
Ãkhtíkw ¼e{MkuLkLkk nkÚku ËwÞkuoÄLk nýkþu íÞkhu yk Þ¿kLke ¾he Ãkqýkonwrík Úkþu.
þwfLk-yÃkþwfLkLke árüyu rðsÞ ÃkktzðkLkku nþu. ÞwrÄrch ÃkkuíkkLkk ¼kEyku
MkkÚku nòh Úkk¼t ÷kðk¤k yuf Ÿ[k {nu÷ Ãkh [Ze hÌkk Au. çkÄkLkk ð†ku yLku
Aºk ïuík Au. Ãk]Úðe hwrÄhÚke Mk¼h Au yLku ÞwrÄrch nkzfkLkk Zøk÷k Ãkh
MkwðýoÃkkºk{kt ËqÄ-½e Ãke hÌkk Au. yk{ fýo ÃkktzðkuLkk rðsÞLkku rð»kkË Ãký
swyu Au. Ãkkuíku yÄ{oLkk Ãkûku Au íku fýoLku ¾çkh Au. fýoLkk SðLkLkk çku ÃkkMkk

52 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ynª Ëu¾kÞ Au yuf fýo ËwÞkuoÄLk, þfwrLk yLku Ëw:þkMkLkLke MkkÚku nwtfkh fhu Au
yLku f]»ýLke LkSf ykðu Au íÞkhu yk{ktLkk çkÄk ÃkzËk nxe òÞ Au.

fýoLku Mk{òððk{kt ©ef]»ý MkV¤ Lk ÚkÞk íÞkhu rðËwh fwtíkeLke ÃkkMku þkuf
«økx fhðk ÷køÞk. rðËwhLke árüyu fýoLkku ËwÞkuoÄLkLke [zk{ýeÚke ÃkktzðkuLkku
MkkiÚke ðÄw îu»k fhðkðk¤ku níkku. ykÚke fwtËe ¾qçk rð[kh fheLku fýoLku {¤ðk
øktøkkrfLkkhu økE. ynª ÔÞkMk {wrLk fnu Au, Ãk]Úkkyu ËMkk¤w íkÚkk
MkíÞ«rík¿kkðk¤k ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkku ðuË ÔÞkMkLkku ½k»u k Mkk¼t éÞk.u rËðMkLkk ÃkkA÷k
¼køk MkwÄe fýoLkk sÃk [kÕÞk. çku nkÚk Ÿ[k fhe Ãkqðo rËþk íkhV Vhe MkqÞoLku
yæÞo ykÃkíkk fýoLkk W¥kheÞLke AkÞk ftíw keLku {¤u Au. sÃk Ãkqhk ÚkÞk ÃkAe fýLo ke
árü fwtíke Ãkh Ãkze. fýoÃkkuíkkLkk sL{Lkwt hnMÞ nðu òýíkku níkku. hks{kíkk
íkhefu íkuýu fwtíkeLku «ýk{ fÞko yLku økðoÚke fÌkwt fu nwt hkÄuÞ ík{khk {kxu þwt fhe
þfwt ? yk íkf ÍzÃkeLku fwít keyu fýoLku íkuLkk sL{Lkwt hnMÞ fÌkwt yLku f]»ýu ykÃk÷u k
«÷ku¼Lkku VheÚke ykÃÞk. MkqÞuo Ãký ykfkþðkýe îkhk fýoLku fÌkwt fu, íkkhe
{kíkkLke ðkík Mkk[e Au yLku íkuLke RåAk «{kýu íkwt ðíkoLk fh. fýoLkku «íÞw¥kh
fXkuh Aíkkt ðehLku Aksu íkuðku níkku, ‘ík{u {khku íÞkøk fheLku {Lku ûkrºkÞÃkýkLkk
MktMfkhÚke ðtr[ík hkÏÞku Au. ík{khe yk ðkík {khk rník {kxu LkÚke yu íkku {kºk
ykí{rníkÚke fnuðkE Au. ð¤e ËwÞkuoÄLku yks MkwÄe {khwt MkL{kLk fÞwO Au. {Lku
ytøkËuþLkku hkò Ãký çkLkkÔÞku. nðu ËwÞkuoÄLkLkwt Éý [wfððkLkku {khku ðkhku Au.’
fýo òýu Au fu {kíkkLke yk¿kk Ãkk¤ðe òuEyu, Ãký yk¿kk su Mð\Ãku Au yu heíku
yuLkwt Ãkk÷Lk fhðwt þõÞ LkÚke. AíkktÞ íku fwtíkeLku fnu Au, ÞwrÄrchLke MkuLkk{kt nwt
{kºk yswoLkLkku s ðÄ fheþ. çkeò [kh ¼kEykuLku nwt nýeþ Lknª yLku ð[Lk
ykÃku Au fu íkkhk Ãkkt[ Ãkwºkku fkÞ{ hnuþu. yswoLk {]íÞw Ãkk{u íkku fýo MkkÚku yLku
fýo {]íÞw Ãkk{þu íkku yswoLk MkkÚku Ãkkt[ Sðtík hnuþu.

fýoLke yuf ðÄw fMkkuxe nS çkkfe níke. Ãkktzð-fkihð ÞwØ{kt ËMk rËðMk
ÃkAe ¼e»{ Ãkzâk. rÃkíkk{n ¼e»{ íkku çkLLku ÃkûkLku ðnk÷k níkk. ¼e»{u ytík{kt
ÃkktzðkuLku hkßÞ ðneðxLkwt ¿kkLk ykÃÞwt. ËwÞkuoÄLkLku Ãký VheÚke çkkuÄ ykÃÞku.
þhþGÞk Ãkh ÃkkZu u÷k ¼e»{ ÃkkMku yrøkÞkh{k rËðMku fýo økÞk.u fýo ðeh níkku yLku
ðehíkkLke fËh Ãký fhe þfíkku. ¼e»{Lku òuELku íkuLke ykt¾{kt yktMkw Q¼hkE
ykÔÞk. ¼e»{u çkÄk [kufeËkhkuLku Ëqh sðkLkwt fÌkwt yLku fýoLku yuf nkÚku ¼e»{

{Äw®çkËwyku-3 j 53
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¼uxâk yLku fÌk,tw ‘ykð {khk «ríkMÃkÄeo fý,o ykð. nu {nkçkkn,w íktw fítw keLkku Ãkºw k
Au, hkÄLkku LkÚke. MkqÞo LkkhkÞý íkkhk rÃkíkk Au yLku yk ðkík ¾Ëw LkkhËu {Lku fne
Au. ð¤e, ÔÞkMk (f]»ý îiÃkkÞLk) ÃkkMkuÚke Ãký {U Mkkt¼éÞwt Au,Ãkhtíkw íkwt yfkhý
Ãkkzt ðku «íÞu ðuh hk¾íkku níkku íkuÚke íkLku íkkhwt Ãkkýe Wíkkhðk MkqíkÃkwºk fnuíkku níkku.
ðehíkk{kt íktw yswoLk yLku f]»ýLke Mk{fûk Au. íktw ËÞk¤w yLku Äehsðk¤ku A.u íkwt òu
{khwt r«Þ fhðk {køkíkku nkuÞ íkku Ãkktzðku MkkÚku MktrÄ fhe ÷u.

fýuo ¼e»{ rÃkíkk{nLku sðkçk ykÃÞku, rLk:MktËun nwt fwtíkkÃkwºk Awt, Ãkhtíkw
{kíkk hkÄk yLku rÃkíkk yrÄhÚku {Lku MLkun ykÃÞku Au. ËwÞkuoÄLk suðk r{ºku {Lku
yiïÞo ykÃÞwt Au. nðu nwt r{ºkLku Aun Ëuðk {køkíkku LkÚke. ËwÞkuoÄLk {kxu MkðoMð
íÞkøkLkku {U rLkýoÞ fÞkou Au. Ãkkzt ðku MkkÚkuLkwt Ëkhwý ðuh nðu Aqxu íku{ LkÚke. {k{xu
ûkkºkÄ{o{kt hne nwt yswoLk MkkÚku ÞwØ fheþ {kxu nðu ík{u s {Lku ÞwØ fhðkLke
yk¿kk ykÃkku. ykÚke ÃkkuíkkLkk çk¤Lkku yk©Þ ÷ELku yswoLk MkkÚku ÞwØ fhsu.
ÞwØ{kt íkkhe ðehøkrík Úkþu. {U Ãkktzðku yLku fkihðku ðå[u MktÃk fhkððk ½ýe
fkurþþ fhe Ãký MkV¤íkk Lk {¤e.

fýo ÃkkuíkkLkwt MÚkkLk òýu Au. fýoLke {ËË ðøkh ËwÞkuoÄLku ÞwØ{kt Lk s
ÍwfkÔÞwt nkuík. ËwÞkuoÄLkLke MkkÚku íku {iºkeYÃke MkíÞÚke òuzkÞku yLku Auðx MkwÄe
÷zâku. ¼e»{ íkhVÚke Ãký íkuýu {kLk «kÃík fÞwO. yuLkk þkiÞo {kxu ykÚke {kuxwt
«{kýÃkºk çkeswt Lk nkuE þfu. fýo ¾hu¾h çkwØLke fûkkyu ÃknkU[u Au. {khLkk
rðrðÄ «÷ku¼Lkku Mkk{u su{ çkwØ xfe þõÞk níkk íku{ fýo xfe hnu Au. fýo ðeh
Au fu rLkçko¤ íkuLkk rðþu yLkuf [[koyku [k÷u Au. {hkXe{kt rþðkS Mkk{tíku {qXe
Ÿ[uhk {kLkðe íkhefu fýoLku MkL{kLk ykÃÞwt Au. hk{Äkhe®Mkn rËLkfh Lkk{Lkk
frðyu ®nËe{kt ‘hÂ~{hÚke’ (fýo) Lkk{u MkkíkMkøkoLkwt {nkfkÔÞ ÷ÏÞwt Au. Mkkík{k
MkøkoLkk ytík¼køk{kt fýoLkwt {]íÞw yswLo kLkk nkÚku ÚkkÞ Au íÞkhu ÞwrÄrch ¾wþ ÚkkÞ
Au, Ãkhtíkw f]»ý WËkMk ÚkE òÞ Au yLku ÞwrÄrchLku fnu Au :

Nβ ÜU¢ çÝcÜUÐŠТ±Ý çRU²¢ ÜU¢,
ÎçH¼-¼¢ÚÜU, „}¢éh¢ÚÜU çRU²¢ ÜU¢,
ϢǢ ϢïÇ Î¢Ýè ƒ¢ „β ƒ¢,
²éç{çDÚ ! ÜU‡¢ü ÜU¢ ¥Îì|¢é¼ Nβ ƒ¢ J

•

54 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¥¢y}¢¿¢¢Ýæ „}¢¢Úæ|¢: ç¼ç¼ÿ¢¢ {}¢üçÝy²¼¢ J
²}¢ƒ¢üó¢¢ÐÜU¯ü狼 „ ±ñ ÐæçǼ: ©Ó™¼ï JJ

({nk¼khík ¼køk 3/33/15)

yÚko : ‘‘suLkk{kt ykí{¿kkLk Au, Wãkuøk ÃkhkÞýíkk Au,
MknLkþe÷íkk Au, Ä{oLkk Ãkk÷Lk{kt íkíÃkhíkk Au yLku su
ÄLkLkk ÷ku¼{kt MkL{køkoÚke ¼úü LkÚke Úkíkku íku s Ãktrzík
fnuðkÞ Au.’’

Ä{koðíkkh rðËwh

{nk¼khíkLkk ºkeò ¼køk{kt 33Úke 41 MkwÄeLkk Lkð yæÞkÞku

rðËwhLkerík íkhefu òýeíkk Au. rðËwhLkerík{kt ÃktrzíkLkk ÷ûkýku çkíkkðLkkh
WÃkhkuõík &÷kuf ¾hu¾h íkku rðËwhLkk ÔÞÂõíkíðLku hsq fhu Au. rðËwh Ãkkuíku s
Ãktrzík, Ä{oLkk Ãkûkfkh,
rðîkLk, rððufe, [íkwh,
rsíkurLÿÞ, Lkerík¿k íkÚkk
{nkLk WÃkËþu fLkk YÃk{kt
{nk¼khík{kt þku¼u Au.

{nkhks ¼híkLkk
ðtþs þktíkLkw hkò
rLk»kkË fLÞk MkíÞðíke
íkhV ykf»kkoÞk níkk.
þktíkLkw hkòLku øktøkkÚke
ÚkÞu÷ Ãkwºk Ëuððúík (¼e»{) níkk s, Ãkhtíkw øktøkkËuðe ËuððúíkLkk sL{ ÃkAe
þktíkLkw hkòLku AkuzeLku síkk hnuíkk þktíkLkw hkòyu MkíÞðíkeLkk rÃkíkk ÃkkMku íkuLkk
nkÚkLke {køkýe fhe íÞkhu íkuLkk rÃkíkkyu þhík hk¾e fu MkíÞðíkeÚke su Ãkwºk ÚkkÞ

{Äw®çkËwyku-3 j 55
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

íkuLku s hksøkkËe {¤ðe òuEyu. þktíkLkw hkò {qtÍkÞk, Ãkhtíkw íkuyku
MkíÞðíke íkhV ykMkõík níkk. çkeS íkhV ßÞuc Ãkwºk Ëuððúík íkhV ¾qçk MLkun
Ãký níkku, Ãkhtíkw [íkwh Ëuððúík rÃkíkkLke {qtÍðý f¤e økÞk yLku MkíÞðíkeLkk
rÃkíkk ÃkkMku sELku Ãkkuíku «rík¿kk ÷eÄe fu íkuyku ßÞuc Ãkwºk íkhefuLkku yrÄfkh síkku
fhþu, Ãkhtíkw MkíÞðíkeLkk rÃkíkkyu fÌkwt fu ík{khu su Ãkwºk Úkþu íku íkku
yrÄfkh {køkþu s. ykÚke Ëuððúíku «rík¿kk ÷eÄe fu Ãkkuíku ykSðLk çkúñ[khe
hnuþu. suÚke Ãkwºk ÚkðkLkku «&™ s Q¼ku Lk ÚkkÞ. íkuLke ykðe «rík¿kkÚke Ëuððúík
¼e»{ íkhefu yku¤¾kÞk.

þktíkLkw hkòLkk MkíÞðíke MkkÚku ÷øLk ÚkÞk. íkuLku çku Ãkºw kku ÚkÞk. rðr[ºkðeÞo
yLku r[ºkktøkË. çkLLku ÞwðkLk ÚkÞk, Ãkhtíkw Lkçk¤k níkk. yu s Mk{Þu
fkþeLkhuþLke ºký fLÞkyku ytçkk, ytrçkfk yLku ytçkkr÷fkLkku MðÞtðh h[kÞku.
MkíÞðíkeLkk Ãkwºkku þkherhf heíku Lkçk¤k níkk yLku ¼e»{ çkúñ[khe hnuðkLke
«rík¿kk ÷eÄu÷e ykÚke fkþeLkhuþu nÂMíkLkkÃkwh{kt yk{tºký {kuf÷u÷ Lknª,
Ãkhtíkw ¼e»{ ÃkkuíkkLkk ¼kEyku {kxu ºkýu fLÞkykuLkwt yÃknhý fhe
÷kÔÞk. yk{ktÚke ytçkkLku þkÕð hkò íkhV «u{ níkku. ykÚke ¼e»{u ytçkkLku
ÃkkAe {kuf÷e ykÃke. òufu þkÕðu ÃkAeÚke ytçkkLkku Mðefkh Lk fÞkuo.
ykÚke íku çk¤e {he yLku çkeò sL{u þe¾tze çkLke. ¼e»{Lkk {]íÞwLkwt fkhý
çkLke. rðr[ºkðeÞo yLku r[ºkktøkË MkkÚku yLkw¢{u ytrçkfk yLku ytçkkr÷fkLkk
÷øLk ÚkÞk, Ãkhtíkw r[ºkktøkË yLku rðr[ºkðeÞo ÞwðkLk ðÞu s {]íÞw ÃkkBÞk.
ykÚke Ãkktzðku{kt ðtþ (ðkhMk)Lkku «&™ Q¼ku ÚkÞku. íku Mk{Þu rLkÞkuøk
ÃkØrík {kLÞ níke. MkíÞðíkeLku ÷øLk Ãknu÷kt Ãkhkþh {wrLkÚke ÚkÞu÷ Ãkwºk
ÔÞkMk ËiÃkkÞLkLku çkku÷kððk{kt ykÔÞk. íku{LkkÚke ytrçkfkLku Ä]íkhk»xÙ (ytÄÃkwºk)
ÚkÞku yLku yçt kkr÷fkLku Ãkkzt w Lkk{u Ãkºw k ÚkÞku. ytrçkfk yLku ytçkkr÷fkLke {LkkuËþk
ÔÞkMkLku Mðefkhðk suðe Lk nkuðkÚke ykðk Ãkwºkku sLBÞk. ykÚke yuf ËkMke îkhk
ÔÞkMk {wrLkÚke su ÃkwºkLke WíÃkr¥k ÚkE íku rðËwh. yk{ rðËwhS ÔÞkMk{wrLkLkk s
Ãkwºk níkk.

rðËwh{kt MkkÄwÃkwhw»kLkk ík{k{ ÷ûkýku níkk. íkuyku Ä]íkhk»xÙLkk ÃkwºkkuLku íkÚkk
ÃkktzwLkk ÃkwºkkuLku Mk{kLk økýíkk. ËwÞkuoÄLkLkk fkðíkhkykuÚke ÃkktzðkuLku çk[kððk
íku{Lkk Mk÷knfkh çkLke hÌkk níkk. íkuyku MÃküðõíkk níkk. íkuyku ËhufLku íku{Lkk

56 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ëku»k MÃkü heíku fne Mkt¼¤kðíkk níkk. MkËwÃkËuþ Ãký ykÃkíkk.
þw¼uåAk Ãký ykÃkíkk, Ãký ËwÞkuoÄLk nt{uþk rðËwhfkfkLkwt yÃk{kLk fhíkku.
Aíkkt rðËwhLku ytÄ Ä]íkhk»xÙ íkhV çktÄw¼kð níkku. Ä]íkhk»xÙLku Mk{òððk {kxu
rðËwhu su ðkíkku fhe íku rðËwhLkerík íkhefu «ÏÞkík Au. íkuyku ©ef]»ýLkk
Ãkh{¼õík níkk. rðËwh Ãkkíu kkLke MkkÄwíkkÚke íkÚkk ÄkŠ{fíkkÚke y{h ÚkE økÞk A.u
MktrÄ fhðk (Ãkktzðku ðíke) ykðu÷k f]»ý Ä]íkhk»xÙLku íÞkt Lk Qíkhíkk rðËwhLku íÞkt
QíkÞko níkk.

MktsÞ Ä]íkhk»xÙLkku {tºke níkku. íku ËqíkfkÞo Ãký fhíkku. hkrºkLkk Mk{Þu
ÃkktzðkuLku {¤eLku íku ÃkkAku VÞkuo yLku Ä]íkhk»xÙLku [uíkðýe ykÃke fu òu ÃkktzðkuLku
íku{Lkwt hkßÞ (rnMMkku) LÞkÞÃkqðof ykÃkðk{kt Lkrn ykðu íkku {kuxku rðLkkþ Úkþu
yLku Ãkkuíku Úkkfe økÞu÷ nkuðkÚke çkeò rËðMku hksMk¼k{kt s MktËuþkLke rðMík]ík
Aýkðx fhþu íku{ fÌkwt. yk Mk{k[kh {¤íkktLke MkkÚku Ä]íkhk»xÙLke Ÿ½ Qze
økE yLku hksMk¼k{kt Mkt¼rðík fÞk fÞk «&™kuLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzþu íkuLke
®[íkk Úkðk ÷køke. su ÔÞÂõík ¾kuxwt fkÞo fhðkLke RåAk hk¾íke nkuÞ íku fkuE
Ãký «&™ Mkkðso rLkf çkLku íkLu kkÚke yLku sLk{íkÚke yËt h¾kLkuÚke zhu Au. ykÚke
rðËwh ÃkkMkuÚke Ä{oÞwõík yLku fÕÞkýfkhe ð[Lkku Mkkt¼¤ðkLke RåAkÚke íkuLku
hkºku s çkku÷kðe {tøkkÔÞku.

rðËwhu ykðíkktðUík s Ä]íkhk»xÙLku fÌkwt fu, ‘Wòøkhk íkku çkr¤Þk
{Lkw»ÞÚke ËçkkÞu÷k MkkÄLkhrník Ëwçko¤ {kýMkLku ÚkkÞ, suLkwt ÄLk nhkE
økÞwt nkuÞ íkuLku ÚkkÞ, su fk{e nkuÞ íkuLku ÚkkÞ, [kuh nkuÞ íkuLku ÚkkÞ- yk{ktLkku
fkuE Ëku»k íkku ík{Lku (Ä]íkhk»xÙLku: MÃk~Þkuo LkÚke Lku ?’ ykx÷wt fÌkk ÃkAe
rðËwhu yLkuf rð»kÞku Ãkh Ä]íkhk»xÙLku ¿kkLk ykÃÞwt. su {nk¼khík{kt rðËhw Lkerík
íkhefu «ÏÞkík Au. íku{kt {kºk hksLkerík yÚkðk fqxLkeríkLktw s ¿kkLk LkÚke, Ãkhtíkw
ykí{¿kkLk, Mk{ksLke {ÞkoËkyku, MkßsLkíkk, Ä{o yLku fÞk {køkuo [k÷ðwt
çkhkçkh Au yu rð»kÞkuLkwt ÞkuøÞ {køkoËþoLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt Au. SðLk{kt
þÂõík yLku LkeríkLkku ÞkuøÞ Mk{LðÞ fheLku s [k÷ðwt yu çkwrØ{¥kkLkwt ¾kMk
÷ûký Au.

{Äw®çkËwyku-3 j 57
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

rðËwhLkeríkLkk Úkkuzk [{fkhk :

»ÜU: ТТçÝ ÜUéL¼ï ÈUHæ |¢éQUï }¢ã¢Ý…: J
|¢¢ïQU¢Ú: ç±Ðí}¢ì ©Ó²‹¼ï ÜU¼¢ü ΢ï¯ï‡¢ çHŒ²¼ï JJ

yÚko : ‘‘nu hkò (Ä]íkhk»xÙ), òu fu yuf ÔÞÂõík ÃkkÃk
fhu Au, Ãkhtíkw íkuLkwt V¤ çkÄkLku ¼kuøkððwt Ãkzu Au. yk
¼kuøkðLkkh Ëku»ke çkLku Au su íkuLkku WÃk¼kuøk LkÚke fhíkk
íku Mkwhrûkík hnu Au.’’ {ík÷çk fu fwxwtçk fu Mk{ks{kt fkuE
çkqhwt fkÞo fhu Au íkku íkuLke yMkh çkÄk Ãkh ÚkkÞ Au. ð¤e
¾kuxk fkÞo îkhk {¤u÷e MktÃkr¥k, hkßÞ fu Mk{]rØ su
¼kuøkðu Au íku çkÄkLku íkuLkwt rðþu»k V¤ ¼kuøkððwt Ãkzu Au,
Ãkhtíkw su íku ÃkkÃkf{oLke f{kE LkÚke ¼kuøkðíkk íku Mkwhrûkík
hnu Au.

mï ÜU}¢ü燢 ÝÚ: ÜUé±üÝì ¥çS}¢Ýì H¢ïÜUï ç±Ú¢ï™¼ï J
¥Ï¢íé±Ýì ÐéL¯æ ôÜUç™¼ì ¥„¼: ¥Ý™ü±: ¼ƒ¢ JJ

yÚko : fzðk ð[Lkku yLku fwMktøkÚke Ëqh hnuLkkhLku {kLk yLku
ykËh {¤u Au. íku s MkL{kLkLku Ãkkºk nkuðkÚke rðþu»k {kLkLkku
yrÄfkhe çkLku Au. {ík÷çk fu ðkýe{kt fzðkþ Lk ðkÃkhðe
yLku MkíMktøk fhðku.

m¢ñ ¥æ|¢ç„ çݱïCò¢ñ x¢Hï Ï¢Š±¢ ÎëÉ¢æ çà¢H¢}¢ì J
{ݱæ¼}¢ì ¥Î¢¼¢Úæ, ÎçÚÎíæ ™ ¥¼ÐçS±Ý}¢ì JJ

yÚko : çku «fkhLke ÔÞÂõíkykuLku øk¤k{kt ÃkÚÚkh
çkktÄeLku zçw kkze Ëuðe òuEyu su ÄLkðkLk Au, Aíkkt ËkLk ykÃkíkku
LkÚke yLku su Ërhÿ Au Aíkkt íkÃk-(Ãkwh»w kkÚk,o {nLu kík) fhíkku LkÚke.
ÄLkLke y{wf {kºkk (¼køk) ËkLk{kt Lk ykÃkLkkh ÔÞÂõík
Mk{ks{kt ykŠÚkf yMkít k÷w Lk ÃkËu k fhu A.u Ãkrhýk{u çkeò ÷kfu k{u kt
yMktíkku»k V÷u kÞ Au. íku s heíku økheçkkELkk økkýk økkLkkh Ãkhít kw
{nuLkík Lk fhLkkh ÔÞÂõík Ãký rĬkhLku Ãkkºk Au.

58 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ãÚ‡¢æ ™ ÐÚS±¢Ý¢æ ÐÚ΢ڢç|¢}¢à¢üÝ}¢ì J
„éHÎ: ™ ÐçÚy²¢x¢: ~¢²: ΢ﯢ: ÿ¢²¢±ã¢: JJ

yÚko : çkeòLkwt ÄLk (Mk{]rØ fu hkßÞ) nhe ÷uðwt,
çkeòLke †e íkhV Ëwr»kík ðíkoLk fhðwt - (çk¤kífkh,
ÔÞr¼[kh, yLkiríkf MktçktÄ), þw¼®[íkfkuLkku-Mkkhk
r{ºkkuLkku íÞkøk fhðku yk ºkýu Ëku»k MkðoLkkþLkk fkhý
Au. rðËwhSLkku MÃkü Rþkhku ynª ËwÞkuoÄLk íkhV s Au.

¯Ç §ü¯¢ü: ÐéL¯ï‡¢ §ã 㢼ò¢ |¢êç¼}¢ì §ÓÀ¼¢ J
çÝÎí¢, ¼æÎí¢, |¢²æ, RU¢ï{æ, ¥¢HS², ÎèÍ¢ü„ê~¢¼¢ JJ

yÚko : ðÄkhu Ãkzíke Ÿ½ íkÚkk rËðkMðÃLk òuÞk fhðk, ¼Þ,
¢kuÄ, yk¤Mk yLku rð÷tçkÚke fkÞo fhðkLke heík- yk A
Ëku»kkuLku MkV¤íkk {u¤ððk RåALkkh ÔÞÂõíkyu íkS Ëuðk.

§ü¯é: {뇢è Ý „æ¼éC: RU¢ï{Ý: çÝy²à¢æçQU: J
ÐÚ|¢¢x² ©Ð…è±è ™ ¯Çì »¼ï çÝy²Îé: JJ

yÚko : E»Þko fhLkkh, Ä]ýk (çkeòLkku ríkhMfkh) fhLkkh
yMktíkwü, ¢kuÄe, þtfkþe÷ Mð¼kððk¤k yLku çkeòLkk
yk©Þu SðLkkh {kýMk nt{uþk Ëw:¾e hnu Au.

Ý S±ï „é¶æ ±ñ ÜUéL¼ï Ðíã¯ü
Ý ¥‹²S² Îé:¶ï |¢±ç¼ ÐíãC: J
Îy±¢ Ý Ðp¢¼ì ÜUéL¼ï ¥Ýé¼¢Ð
„ ÜU‰²¼ï „yÐéL¯¢ ¥¢²üà¢èH: JJ

yÚko : su ÃkkuíkkLkk Mkw¾{kt çknw ykLktrËík LkÚke Úkíkku,
çkeòLkwt Ëw:¾ òuELku n»ko LkÚke Ãkk{íkku, fktEf ykÃke ËeÄk
ÃkAe ÃkMíkkðku LkÚke fhíkku (yÚkðk) íkuLkku «[kh LkÚke
fhíkku íku s ÔÞÂõík yk MktMkkh{kt MkßsLk yLku ©uc
økýkÞ Au.

{Äw®çkËwyku-3 j 59
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

±ÝSмï: ¥ÐÜU±¢çÝ ÈUH¢çÝ Ðíç™Ý¢ïç¼ ²: J
„ Ý ¥¢ŒÝ¢ïç¼ Ú„æ ¼ï|²: Ï¢è…æ ™ ¥S² ç±Ýà²ç¼ JJ

yÚko : su ð]ûkLkk fk[k V¤ku íkkuzu Au íkuLku íku{ktÚke hMk {¤íkku
LkÚke yLku íku ð]ûkLkwt çkes Ãký Lkkþ Ãkk{u Au. {ík÷çk fu
yÄehíkk, ¾kuxe Wíkkð¤, ÷ku¼, rð[khþqLÞíkk ðøkuhu fkhýkuMkh
fhðkLkwt fkÞo {kýMk fhe þfíkku LkÚke. íkuLku rLk»V¤íkk {¤u Au.

yk WÃkhktík hksLkeríkLke çkkçkík{kt íkku rðËwhSLkku MÃkü {ík Au

fu à¢Åæ Ðíç¼ à¢¢v²}¢ì J suðk MkkÚku íkuðk. fkhý fu søkík{kt ºký

«f]ríkLkk (MkíðMkT, hsMk yLku ík{MkT) ÷kufku Au. MkíðMkT «f]ríkLkk ÷kufku fkuE
ðMíkw Ãkh ÃkkuíkkLkku yrÄfkh s{kðíkk LkÚke. hsMkT «f]ríkLkk ÷kufku {kLku Au fu {khwt
yu {khwt yLku íkkhwt yu íkkhwt. ykðk ÷kufku ½ýe ðkh MðfuLÿe çkLke òÞ Au.
çkeòLkwt ¼÷wt fhe þfðkLkku økwý yk ÷kufku{kt nkuíkku LkÚke yLku ík{MkT «f]ríkLkk
÷kufku ÃkkuíkkLke ðMíkw fkuELku ykÃkíkk LkÚke, Ãkhtíkw çkeòLke nzÃk fhe ÷uðk{kt {kLku
Au. yk çkeS yLku ºkeS «f]ríkLkk ÷kufkuLku fkçkq{kt hk¾ðk {kxu hksMk¥kkLke-
Mkkhk LkuíkkLke sYh Au.

yksfk÷ fux÷kf LkkÂMíkf ÷kufku yuðwt {kLku Au fu Ä{oLkk økútÚkku ðkt[ðk Lk
òuEyu, Ãkhtíkw nfefík yu Au fu {nk¼khík suðk økútÚkLkku rðMíkkhÚke yÇÞkMk
fheyu íkku SðLk Sððk {kxuLkk ík{k{ {køkoËþof rMkØktíkku swËe swËe fÚkk-
ðkíkko-«Mktøkku îkhk òýðk {¤u Au. suLkkÚke ðk[f yLku ¾kMk fheLku rðãkÚkeoyku
{kLkrMkf heíku ðÄw {sçkqík çkLku Au.

•

60 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

„éH|¢¢: ÐéL¯¢ Ú¢…Ýì „¼¼æ çÐí²±¢çÎÝ: J
¥çÐí²S² ™ Љ²S² ±QU¢ Ÿ¢¢ï¼¢ ™ ÎéHü|¢: JJ

({nk¼khík-rðËwhLkerík yæÞkÞ 37/15)

yÚko : nu hksLk ! nt{uþk {eXwt çkku÷Lkkhk {kýMkku
Mknu÷kEÚke {¤u Au, Ãkhtíkw yr«Þ yLku rníkfkhe çkku÷Lkkh
yLku Mkkt¼¤Lkkh {¤ðk {w~fu÷ Au.

SðLk{kt fzðe Aíkkt Mkk[e xfkuh Mðefkhíkkt þe¾ðwt òuEyu.

Ãkktzðku çkkh ð»koLkku ðLkðkMk ¼kuøkðeLku ÃkkAk ykÔÞk ÃkAe ÞwrÄrchu Ëqík

(MktsÞ) îkhk Ä]íkhk»xÙLku çkÄkLkk ûku{fwþ¤Lke Ãk]åAk fhkðeLku hkßÞ, ÄLk
ðøkuhu{kt ÃkkuíkkLkk rnMMkkLke {køkýe fhe. Ä]íkhk»xÙu çkeò rËðMku Mk¼k{kt
ÞwrÄrchLkku MktËuþku fnuðkLkwt MktsÞLku sýkÔÞwt. Ëhr{ÞkLk Ä]íkhk»xÙu rðËwhLku
Mk÷kn{Mk÷ík {kxu çkkuÕÞk su {nk¼khík{kt rðËwhLkerík íkhefu (yæÞkÞ 33Úke
39) «ÏÞkík Au.

WÃkhkuõík &÷kuf{kt rðËwh Ä]íkhk»xÙLku Mk{òðu Au fu Mkk{kLÞ heíku hkòLku
yÚkðk WÃkheLku ¾wþk{ík¾kuh {kýMkku Mknu÷kEÚke {¤u Au su {eXwt {eXwt çkku÷u Au
Ãký ð¾ík ykÔÞu
rçk÷fw÷ {ËË
fhíkk LkÚke fu fhe
þfíkk LkÚke.
Ä]íkhk»xÙLke Mk¥kk
ËwÞkuoÄLk ¼kuøkðíkku
níkku yLku íkuLku fýo
íkÚkk þfwrLk suðk
yÄ{ MkkÚkeyku

{Äw®çkËwyku-3 j 61
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

{éÞk níkk. su íkuLku Mkk[e Mk÷kn ykÃku íku{ Lk níkk yLku yÂøLk{kt su{ ½e
çk¤íkýLkwt fk{ fhu íku{ ËwÞkuoÄLkLkku îu»k ðÄkhðk{kt {ËË fhíkk níkk.
rðËwhLkeríkLkk Mkkík yæÞkÞ{kt rðËwh MkíÞrLkc íkÃkMðe nkuðkLku ÷eÄu Mkk[e
Mk÷kn ykÃku Au su Mk÷kn ¾hu¾h yksLkk hksfkhýeyku {kxu Ãký yux÷e s
{n¥ðLke Au. MkíÞrLkc {kýMk MkíÞ fnu íÞkhu íku Mkkt¼¤ðkLke Mkrn»ýwíkk nkuðe
òuEyu. Ãkhtíkw Ä]íkhk»xÙ íkku ðkhtðkh yf¤kE QXu Au yLku íkuLke ðuÄfíkk íkuLkkÚke
Shðkíke LkÚke. Mk¥kkLku MkíÞ øk{íkwt LkÚke yLku Ãk[íkwt Ãký LkÚke.

sqLkk Mk{Þ{kt yuf fuL[qh Lkk{u çkkËþkn ÚkE økÞk. íkuLke ÃkkMku
¾wþk{ríkÞkyku ykðeLku ðkhtðkh fnuíkk fu çkkËþkn ! ík{u yux÷u ík{u ! ík{khe
Mkh¾k{ýe fkEu MkkÚku Lk ÚkE þf.u çkkËþkn ¿kkLke níkku íku òýíkku níkku fu ykðk
÷kufku zçk÷Zku÷fe çkòðLkkhk nkuÞ Au yLku ¼køÞu s Mkk[e Mk÷kn ykÃku Au.
yuf ðkh çkkËþkn ËrhÞk rfLkkhu {tºkeyku òuzu çkuXk níkk. ¾wþk{ríkÞkykuyu
¼kxkE fhðkLkwt þY fhe ËeÄwt. ykÃk íkusMðe Aku, MkqÞo[tÿLkwt íkus Ãký ykÃkLke
ÃkkMku Íkt¾w Ãkzu. Mk{wÿ Ãký ykÃkLke Mk¥kk nuX¤ Au. çkLÞwt yuðwt fu íku ¼híkeLkku
rËðMk níkku. Úkkuzeðkh{kt Ãkkýe shk ykøk¤ ðæÞwt. Äe{u Äe{u ðÄíkwt økÞwt.
hkòyu ÷køk òuELku ¾wþk{ík¾khu kLu ku fÌkwt fu {khe yk¿kkÚke Mk{ÿw Lku fnku fu Ãkkýe
ykøk¤ Lk ðÄu. ¾wþk{ík¾khu ku íkku nuçkíkkE s økÞk. íku{ýu hkòLke {kVe {køke
÷eÄe yLku hkòLku íkÚkk {tºkeykuLku s Ëqh sðkLkwt fÌkwt.

Ãký WÃkhkuõík rfMMkk{kt íkku çkkËþkn Mkòøk níkku. ßÞkhu ËwÞkuoÄLk íkku
{nkyr¼{kLke níkku. íkuLku íkku ÃkkuíkkLkk økðoLku Ãkku»ku yuðk s MkkÚkeyku òuEíkk
níkk. su íkuLku yLkkÞkMku s {¤e økÞk níkk. Ãkrhýk{u çkeò rËðMku MktsÞu
ÃkktzðkuLke LkeríkLkk ð¾ký fÞko yLku LÞkÞÃkqðof ðíkoðkLkwt fÌkwt, íÞkhu ËwÞkuoÄLk
yufË{ W~fuhkE økÞku yLku çkkuÕÞku fu nu rð¼w ! (Ä]íkhk»xÙ), ík{khu shk Ãký
zhðwt Lkrn yLku y{u çk¤ðkLk þºkwykuLku ÞwØ{kt SíkðkLku Mk{Úko Aeyu. ík{u
MktsÞ îkhk ÃkktzðkuLkk økwýøkkLk Mkkt¼¤eLku ¼Þ¼eík yLku Ëw:¾e ÚkÞk Aku. yk{
çkku÷e ËwÞkuoÄLku ©ef]»ý îkhk Ãkktzðku íkhVÚke ykðu÷ku MktrÄLkku «Míkkð Xwfhkðe
ËeÄku yLku {kºk Ãkkt[ økk{Lke s {køkýeLke çkkçkíku ÃkktzðkuLke Lkçk¤kE {kLke
÷eÄe. Ãkktzðku Lkçk¤k Ãkze økÞk Au. yíÞkhu íku{Lkku fkuE Ãkûk LkÚke yu{ {kLke
÷eÄwt. ¾hu¾h íkku f]»ý fkihðkuLkwt {kLkMk fuðwt Au íku òýðk {køkíkk níkk yLku íku

62 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

{kLkMk yíÞtík neLk yLku Mktfwr[ík Au. íkuLkku ík{Lku ÏÞk÷ ykðe økÞku. yk
«Míkkð XwfhkÔÞk ÃkAe s {ktzðku íkhÃkÚke ÷zkELkku rLkýoÞ ÷uðkÞku.

½ýe ðkh fnuðkíkk {kuxk {kýMkku Ãký ð¾ík ykðu MkíÞLkwt Wå[khý
fhíkk LkÚke. ykLke ÃkkA¤Lkwt fkhý rððþíkk nkuE þfu, Ãkhtíkw ykðu ð¾íku ½ýe
ðkh LkkLkku {kýMk ÃkkuíkkLkwt Mk¥ð Ëk¾ðeLku MkíÞLke «ríkck fhðk{kt WÃkÞkuøke
çkLke òÞ Au. fkihðMk¼k{kt ÿkuÃkËeLkwt yÃk{kLk yLku çkuEßsíke ÚkÞk íÞkhu
rðfýuo òuhËkh rðhkuÄ fÞkuo, Ãkhtíkw ¼e»{ rÃkíkk{nu {kiLk hnuðkLkwt Wr[ík {kLÞwt.
íkfMkkÄw yLku rník®[íkfLkku ¼uË Ãkkh¾ðkLke ûk{íkk {kýMku fu¤ððe òuEyu.
hkðýLku fzðwt MkíÞ fnuLkkh rð¼e»kýLku Mkkt¼¤ðkLke ûk{íkk hkðý{k{t Lk
níke. íku s heíku rðfýoLke ðkíkLku Mkkt¼¤ðkLke ûk{íkk ËwÞkuoÄLk{kt níke.
¼økðkLk f]»ý MÃkü ðõíkk níkk. yuf ðkh ËwÞkuoÄLku íku{Lku s{ðkLkwt rLk{tºký
ykÃÞwt íÞkhu f]»ýu çkwrØÃkqðof íkuLkk rLk{tºkýLkku yMðefkh fÞkuo yLku fÌkwt fu «u{
nkuÞ íkku fkuELku íÞkt s{ðk sðkÞ yLku fkt íkku ¾kðkLkwt Lk {¤íkwt nkuÞ íkku sðkÞ.
íkkhku {khk Ãkh «u{ LkÚke yLku {khu nsw ¼q¾u {hðkLkk rËðMkku ykÔÞk LkÚke.

Ä]íkhk»xÙLku yk WÃkhktík fux÷ef ðuÄf ðkíkku rðËwhu fhe níke íku
òuEyu :

1) su ðýçkku÷kÔÞku ytËh ykðu Au, ðý ÃkqAâu çkku÷çkku÷ fhu Au,
su yrðïkMkw Ãkh rðïkMk fhu Au íku yÄ{ {Lkw»Þ {qZ
çkwrØðk¤ku Au.

2) su {Lkw»Þ ÃkkuíkkLkk MkuðfkuLku Akuze Mkkhwt Mkkhwt ¼kusLk fhu Au yLku
Mkkhkt ð†ku Ãknuhu Au íkuLkk fhíkkt ðÄkhu ½kíkfe çkeòu fkuý Au.

3) Íuh yÚkðk þ† ½ýe ðkh yufLku {khu Au Ãkhtíkw hkò yÚkðk
MkhfkhLke {tºkýk{kt økhçkz økkuxk¤ku ð¤u Au íÞkhu yk¾e
«òLkku Lkkþ ÚkkÞ Au.

4) Mk{Úko nkuðk Aíkkt su ûk{kðkLk Au. Ërhÿ nkuðk Aíkkt su Ëkíkk
Au íku {nkLk Au.

5) fk{, ¢kuÄ yLku ÷ku¼ yu ºký LkhfLkkt îkh Au yLku íku ÃkkuíkkLkku
rðLkkþ ÷kðLkkhkt Au. {kxu íkuLkku íÞkøk fhku.

{Äw®çkËwyku-3 j 63
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

6) yiïÞo {u¤ððkLke RåAkðk¤kyu ðÄw Ãkzíke rLkÿk, íktÿk, ¼Þ,
¢kuÄ, yk¤Mk yLku Ëe½oMkqºkeÃkýwt (rð÷tçkÚke fk{ fhðwt) yk A
Ëku»kkuLkku íÞkøk fhðku òuEyu.

7) ykhkuøÞ, fhs rðLkkLke ÂMÚkrík, hͤÃkkx Lk nkuíkk MðMÚkkLk{kt
rLkðkMk, Mkkhk {Lkw»ÞkuLke Mktøkrík, ÃkkuíkkLku yLkwfq¤ Srðfk íkÚkk
rLk¼oÞíkk yk A Sð÷kufLkkt Mkw¾ Au.

8) su E»Þko fhíkku LkÚke, su ËÞk hk¾u Au, {ÞkoËk AkuzeLku çkku÷íkku
LkÚke, þktík ÚkÞu÷k ðuhLku VheÚke søkkzíkku LkÚke íku þe÷ðkLk Au.

9) su hkò ÃkkuíkkLkkt Úkkýktyku, LkVku, íkkuxku, ¼tzkh, ËuþLke ÂMÚkrík
ðøkuhu òýíkku LkÚke íku xfe þfíkku LkÚke.

10) su {Lkw»Þ ÍkzLkkt fk[kt V¤ íkkuze ÷u Au íku V¤ku{ktÚke hMk Ãkk{íkku
LkÚke. íku{ íku ÍkzLkk çkesLkku Ãký Lkkþ ÚkkÞ Au,Ãkhtíkw su {Lkw»Þ
ð¾íkMkh ðÄeLku Ãkkfu÷k V¤Lku ÷u Au íku V¤{ktÚke hMk {u¤ðu Au
yLku çkes{ktÚke Vhe hMk {u¤ðu Au.

11) Mkkhk fw¤{kt sL{u÷ku {Lkw»Þ Ëwhk[khe nkuÞ íkku íku {kLkLku ÞkuøÞ
LkÚke yLku n÷fk fw¤{kt sL{u÷ku {kýMk MkËk[khe nkuÞ íkku íku
©uc Au.

12) su {Lkw»Þ Ãkkhfk ÄLkLke, YÃkLke, Ãkhk¢{Lke, fw¤Lke, ðtþLke,
Mkw¾Lke, Mkki¼køÞLke yLku MkL{kLkLke E»Þko fhu Au íkuLku Ãkkh
rðLkkLke Ãkezk ÚkkÞ Au.

13) su hkò ÃkkuíkkLkk {LkLku ðþ{kt hkÏÞk rMkðkÞ y{kíÞkLkku ðþ
hk¾ðk RåAu yLku y{kíÞkLku ðþ hkÏÞk rMkðkÞ þºkwykuLku
Síkðk RåAu Au íku Lkkþ Ãkk{u Au. {kxu {LkkurLkøkúne s ÄehÃkwhw»k
Au.

su ð[Lkku rníkfkhe nkuÞ yLku r«Þ nkuÞ íku yuftËhu yufË{ Mkk[k nkuÞ
Au yLku íku «{kýu ðíkoLk fhðkÚke {Lkw»Þ ¾hk yÚko{kt {Lkw»Þ çkLku Au yLku
yk¾hu íkku ËwsoLk {eXwt çkku÷eLku f]Ãkk fhu Au Ãký Auðxu íkuLke f]ÃkkÚke ÷k¼ fhíkkt
LkwfMkkLk s Úkíkwt nkuÞ Au. íkuLkk Ëu¾eíkk MkkisLÞ ÃkkA¤ MðkÚko yLku «Ãkt[ hnu÷k

64 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

nkuÞ Au. ËwsoLkLke {nuhçkkLke {u¤ðLkkhu Auðxu íkuLkkt {kXk V¤ ¼kuøkððkt Ãkzu
Au. su{ þfwrLk yLku fýoLke f]ÃkkÚke Auðxu íkku ËwÞkuoÄLkLke yðËþk s ÚkE !

MkßsLkLkk MktÃkfoÚke fux÷ef ðkh {w~fu÷e Ãkzu Au. õÞkhuf MknLk fhðkLkku
ðkhku ykðu Au Ãký Auðxu ÷k¼ s ÚkkÞ Au. MkßsLk õÞkhuf økwMMku ÚkkÞ Au. íkuLke
ÃkkA¤ íkuLkku nuíkw þw¼ s nkuÞ Au. WËknhý íkhefu WLkk¤k{kt MkqÞoLkkt «¾h
rfhýkuÚke ¾qçk Wf¤kx ÚkkÞ Au, Ãký økh{eíke ðkˤkt çktÄkÞ Au yLku [k{u kMkk{kt
ðhMkkË Ãkzu Au. yk{ MkqÞoLke su{ MkßsLkLkku íkkÃk Mkw¾Ë Lkeðzu Au ! fkuELke
fzðe Aíkkt Mkk[e xfkuhÚke fux÷ktfLkk SðLk MkwÄhe òÞ Au.

òufu yk çkkçkík{kt rfþkuh÷k÷ {þYðk¤kLkku yLkw¼ð çknw Mkw¾Ë Au.
íku{Lkk{kt yux÷wt çkÄwt rLk¾k÷MkÃkýwt níkwt fu íkuyku ykùÞofkhf ÷køku íkuðe heíku
fzðtw MkíÞ çkku÷e Lkk¾íkk Ãký íkLu ke MkkÚku s y{u Lkku MkËT¼kð íkÚkk MkËTníu kw sýkE
ykÔÞk rðLkk hnuíkku LkÚke. fux÷kf {ursMxÙuxku íkÚkk {wLkMkVku (Mkçkss) MkkÚku
íku{Lku {iºke çktÄkE níke. yuf Mkçkss rðþu ½ýk ðfe÷kuLkku íkÚkk ¾wË
rfþkhu ÷k÷¼kELkku yuðku {ík níkku fu íku {nkhk»xÙeÞ ðfe÷ku íkÚkk {kuxk ðfe÷kuLku
ðÄkhu Mkøkðz ykÃku Au yLku LkkLkk ðfe÷kuLke ðkík Ãký LkÚke Mkkt¼¤íkk.
rfþkuh÷k÷¼kEyu ÃkkuíkkLkk {Lk Ãkh Ãkzu÷e yk ðkík yuf ðkh fuMk [÷kðíkk
[÷kðíkk su Ãku÷k MkçkssLku fne Mkt¼¤kðe. çkeòykuLku ÷køÞwt fu nðu yk
{wLkMkV ykzk [k÷þu Ãký íku {wLkMkVu íkku rfþkuh÷k÷¼kELkk yk rLk¾k÷Mk íkÚkk
MkíÞfÚkLkLke fËh fhe yLku çktLku r{ºkku ÚkE økÞk. rfþkuh÷k÷¼kEyu ÷ÏÞwt Au
fu, ‘{U ðfe÷kík Akuze íÞkhu íkuyku {khu íÞkt s{ðk Ãký ykðu÷k yLku íku{Lku
{wtçkE sðkLkwt ÚkÞwt íÞkhu íku{Lke ËefheLkku WÃk[kh zkì. Sðhks {nuíkk ÃkkMku
[k÷íkku níkku íku fk{ Ãký {Lku MkkUÃkeLku økÞk.’

çkeòu yuf «Mktøk ykfku÷kLkk ºktçkfhkð çkkÃkx ðfe÷ rðþu LkkUæÞku Au.
çkkÃkx rx¤f ÃkûkLkk níkk. ßÞkhu {khe nkur÷fk Mkt{u÷LkLke «ð]r¥kLkk MkqºkÄkh
Ëðu Äh ðøkhu u økku¾÷u ÃkûkLkk níkk. íkuÚke çkkÃkxu {khe MkkÚku ¾qçk ͽzku fhu÷ku Ãký
Úkkuzkt s Mk{Þ{kt y{u çktLku «k{krýf r{ºkku çkLke økÞk. MkwÄhkELkk fkÞo{kt
[k÷íke çkËe rðþu y{khe çktLkuLke ðå[u ¾qçk rð[khrðrLk{Þ Úkíkku.

ºkeòu «Mktøk ðfe÷kík Akuze íkuLkk Úkkuzk ð¾ík Ãknu÷kt ykfku÷k{kt {hfe
Vkxe Lkef¤ðkLkk r[nTLkku sýkÞk íÞkhLkku Au. zuÃÞwxe fr{þLkhu ÷kufkuLke yuf

{Äw®çkËwyku-3 j 65
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Mk¼k çkku÷kðe íku{kt ÷kufkuLku ®n{ík yLku {køkoËþoLk ykÃkðkLku çkË÷u ÷kufku òu
y{wf rLkÞ{kuLkwt Ãkk÷Lk Lk fhu íkku òíkòíkLke Ä{feyku ykÃkðk{kt ykðe.
rfþkuh÷k÷¼kEyu Mk¼k{kt Q¼k ÚkELku zuÃÞwxe fr{þLkhLke ¼k»kk{kt hnu÷e
WØíkkELku ð¾kuze fkZe, Ãkhtíkw çkÄkLkk ykùÞo ðå[u fr{þLkhu þktríkÚke Mkkt¼éÞwt
yLku fçkq÷ fÞwO fu Ãkkuíku ð»kkuoÚke yrÄfkh çkòðíkk ykðu÷k nkuðkÚke yuðe ¼k»kk
ðkÃkhðkLke xuð Ãkze økE Au.

òufu fux÷kf ykðk ÓËÞLkk ÷kufku MkíÞ Mðefkhe þõÞk LkÚke yLku fkuELke
yríkþÞ xefkÚke Q÷xku hkn Ãký Ãkfzu A.u yux÷u çknuíkh yu Au fu fkýkLku fkýku
Lkð fneyu, n¤ðu hneLku ÃkqAeyu, þkÚke ¾kuÞkt Lkuý ? yu{ shk ÞwÂõíkÃkqðof
¼q÷ çkíkkððkÚke Mkk{e ÔÞÂõíkLkk MkwÄkhðkLke ykþk rðþu»k hnu Au.

•

66 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¥ÐêÁ² Ðê…Ý¢¼ì ¥ »± ÐêÁ²¢Ý¢æ ±¢ ¥çÐ ¥Ðê…Ý¢¼ì J
Ýë{¢¼ÜU„}¢æ ТÐæ à¢E¼ì Ðí¢Œ¼Ý¢ïç¼ }¢¢Ý±: JJ

{nk¼khík- þktríkÃkðo- yæÞkÞ 284 &÷kuf -17

yÚko : ‘‘suyku ÃkqßÞ nkuÞ íku{Lkwt ÃkqsLk Lkrn fhðkÚke yLku
suyku yÃkqßÞ nkuÞ íku{LkwtÃkqsLk fhðkÚke {Lkw»Þ
LkhníÞkhkLkk suðku s ÃkkÃke ÚkkÞ Au.’’

rþðMkn†kíkk{

WÃkhkuõík &÷kuf

{nk¼khíkLkk þktríkÃkðo{kt
ÔÞkMk{wrLkyu ËÄer[ Ér»kLkk
{w¾{kt {qfu÷ Au. ½ýeðkh
y¿kkLkLkk fkhýu yÚkðk íkku
÷ku¼ðþ òýíkkt fu yòýíkkt
ykÃkýu ÃkqsLkeÞ ÔÞÂõíkLkku
ríkhMfkh fheyu Aeyu
yÚkðk yðnu÷Lkk fheyu Aeyu.
yLku yÃkqsLkeÞ ÔÞÂõíkLkku ykËh
fheyu Aeyu. yk çkLLku çkkçkíkku
ËÄer[ Ér»kLkk {íku yÞkuøÞ Au. ykðe ÔÞÂõík {nkÃkkÃke økýkÞ Au.

Ãknu÷kt rn{k÷ÞLke ík¤uxe{kt ykðu÷k ‘øktøkkîkh’ Lkk{Lkk «Ëuþ{kt Ëûk
«òÃkríkyu Þ¿k fÞkuo níkku. yu «Ëuþ Ér»kyku, rMkØÃkwÁ»kku, øktÄðkuo yLku
yÃMkhkykuÚke ÔÞkÃík níkku. ykðk MÚk¤u Ëûku Þ¿kLkku ykht¼ fÞkuo íÞkhu
Ãk]Úðe, ytíkrhûk yLku Mðøko÷kfu {kt hnuLkkhk çkÄk ÷kufku ËûkLke ÃkkMku nksh ÚkÞk
íku{s Ëuð, ËkLkð, øktÄðkuo, íkwçkhw, ðMkwyku, hwÿku, {hwLkøkýku ðøkuhu Ãký

{Äw®çkËwyku-3 j 67
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ykÔÞk níkk. yLkuf Ér»kyku yLku rÃkík]yku Ãký çkúñkLke MkkÚku ykÔÞk níkk,
çkÄk ÃkkuíkkLke ÃkíLke MkkÚku çkuXk níkk yu çkÄkLku òuELku ËÄer[ Ér»k yufË{
¢kuÄkðuþ{kt çkkuÕÞk - yhu ! su{kt hwÿËuðLkwt ÃkqsLk LkÚke íku Þ¿k, Þ¿k s Lk
fnuðkÞ yÚkðk Ä{o Ãký Lk fnuðkÞ. þtw Mk{Þ{kt VuhVkh ÚkE økÞku A.u fu ík{u
çkÄk LkkþYÃk çktÄLk{kt MkÃkzkE økÞk Aku ? þwt ík{u çkÄk LkÚke òuíkk fu nðu
rðLkkþ LkSf{kt s Au ?

WÃkh «{kýu fneLku {nkÞkuøke ËÄer[yu æÞkLkárüÚke òuÞwt íkku
rn{k÷ÞLkk rþ¾h WÃkh çkuXu÷k {nkËuð, Ãkkðoíke íkÚkk LkkhËLkk íku{Lku ËþoLk
ÚkÞk. ËÄer[yu çkÄk yríkrÚkykuLku fÌkwt fu ík{u çkÄkyu EhkËkÃkqðof þtfh
¼økðkLku rLk{tºký LkÚke ykÃÞwt. íkuÚke nðu fktEf y½rxík çkLkþu.

Ëûku fÌkw syu kuLkk nkÚk{kt rºkþ¤q nkuÞ Au yLku {Míkfu sxk nkuÞ Au íkðu k
hwÿku. y{khk{kt ½ýk Au yLku yrøkÞkh MÚkk{kt hnu÷k Au. - fu y{u òýeyu
Aeyu Ãkhtíkw íku rMkðkhLkku ‘{nuïh’ fkuý Au íku nwt òýíkku LkÚke. ËÄer[yu fÌkw
ík{khk çkÄkLkku ykðku rð[kh nkuðkÚke ík{u þtfhLku yk{ºt ký ykÔÞwt LkÚke Ãkhtíkw
þtfh fhíkkt W¥k{ çkeòu fkuE Ëuð LkÚke yLku íku{Lku rLk{tºký Lkrn ykððkÚke
yk Þ¿k MktÃkqýo hnuþu. Ãkhtíkw Ëûku fÌkwt fu nwt rð»ýwLku s MkwðýoLkk Ãkkºk{kt rðrÄ
yLku {tºkkuÚke Ãkrðºk yuðwt nrð»k yÃkoý fheþ. fkhýfu rð»ýwLku s Mkðo Þ¿k{kt
yk{tºký ykÃkðk{kt ykðu Au. yk{ fneLku íkuýu Þ¿kLkku ykht¼ fÞkuo.

íku s Mk{Þu rn{k÷Þ WÃkh çkuXu÷kt Ëuðe Ãkkðoíke çkkuÕÞk fu nwt yuðwt þwt fhwt
fu suÚke ¼økðkLk þtfh Þ¿kLkk yÄko ¼køkLku yÚkðk ºkeò ¼køkLku «kÃík fhu.
ykÚke «MkLLk ÚkELku ¼økðkLk þtfhu fÌkwt fu, ‘‘nu Ëuðe, íkwt {khk MðYÃkLku
òýíke LkÚke fxu ÷kf Ëüw ÷kufku Ãký {Lku yk¤u ¾e þfíkk LkÚke. {Lku ÷køku Au fu
íkLku Ãký {kun ÚkÞku Au yLku íkuLkk ÷eÄu s ºkýu ÷kuf Ãký yksu {qZ çkLke økÞk
A.u ’’ «íÞuf Þ¿k{kt çkúñðuíkk çkúkñýku {khwt s Ãksq Lk fhu A.u Ãkhít kw Ëuðeyu fÌkwt
fu MkðoMkk{kLÞ Ãkwhw»k Ãký †eykuLke Mk¼k{kt ÃkkuíkkLke «þtMkk fhu Au. íÞkhu
þtfhu fÌkwt fu, íkwt òu, nðu nwt þwt fhwt Aw yLku íku{ýu ¼Þtfh ¼qíkLku ÃkkuíkkLkk
{w¾{ktÚke WíÃkLLk fÞko yLku yk¿kk fhefu ò, ËûkLkk Þ¿kLkku íkwt Lkkþ fhe
Lkk¾. ykÚke ûkýðkh{kt s íkuýu ËûkLkk Þ¿kLkku Lkkþ fhe LkkÏÞku yLku
{nk¼Þtfh Ëu¾kíke {nkfk¤e ÃkkðoíkeLkk þheh{ktÚke Lkef¤eLku Þ¿kLkku Lkkþ

68 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

fhðk{kt MkkûkeYÃku økE.

yk ¼q÷ ¼økðkLkLkk ¢kuÄLkwt s MðYÃk níkku. íku yLktík çk¤ðku níkku.
íkuykuLke MktÏÞk nòhku{kt níke íku{Lkk þçËkuÚke ËuðkuLku ºkkMk ÚkÞku, Ãkðoíkku íkqxe
Ãkzâk, Ãk]Úðe ftÃke økE, Mk{wÿ ¾¤¼¤e QXâku yLku ðkÞwyku Vqtfkðk ÷køÞk.
{wÏÞ ¼qíkLkwt Lkk{ ðeh¼ÿ níkwt. ðeh¼ÿu ËûkLkk Þ¿k Ãkh [zkE fhe íÞkhu
yÂøLk Mk¤økíkku Lk níkku, MkqÞo, [tÿ yLku Lkûkºkku Ãký «fkþíkk Lk níkk. Mkðoºk
ytÄfkh níkku. Þ¿kLke Mkðo Mkk{økúe íkuykuyu ðuhý Auhý fhe Lkk¾e. íkuykuyu
ËuðkuLku Ãký ¼ÿ Ãk¤kzâku. ðeh¼ÿku Þ¿kËuðíkkLkwt {Míkf fkÃkeLku [kuíkhV ¼ÿ
Vu÷kÔÞku.

ÃkAe çkúñk ðøkuhu Ëuðíkkyku yLku «òÃkrík Ëûk çku nkÚk òuzeLku íkuLku
ÃkqAðk ÷køÞk fu, ‘‘ík{u fkuý Aku ?’’

ðeh¼ÿu fÌkwt, ¼økðkLk þtfhLkk ¢kuÄ{ktÚke nwt WíÃkLLk ÚkÞku Awt yLku
ynª {kºk íkkhk Þ¿kLkku Lkkþ fhðk {kxu s ykÔÞku Awt. {khe MkkÚku hnuðe Ëðu e
‘¼ÿfk¤e’ Lkk{Úke «rMkØ Au. íku Ãkkðoíke {kíkkLkk ¢kuÄ{ktÚke WíÃkLLk ÚkE Au.
¼økðkLk þtfhu Þ¿kLkku Lkkþ fhðk {kxu y{Lku çkLLkuLku ynª {kufÕÞk Au.

yíÞkhu Ëhuf Ëuþ{kt [qtxýe ð¾íku ykðwt s r[ºk òuðk {¤u Au. Mkkhe
ÔÞÂõík «{krýfíkkLkk fkhýu yLku ÃkiMkkLkk y¼kðu ÃkkuíkkLkku «[kh fhe þfíke
LkÚke. Ãkhtíkw ÄLkLkku AqxÚke yLku çkuVk{ WÃkÞkuøk fhLkkh W{uËðkh ÷kÞf Lk
nkuÞ Aíkkt íkLu ke «þtMkk ÚkkÞ Au yLku ½ýeðkh [qtxkE ykðu Au. yk{, yÞkuøÞ
ÔÞÂõíkLke Ãkqò ÚkkÞ Au yLku ÷kÞf ÔÞÂõíkLke yðøkýLkk ÚkkÞ Au íÞkhu
sLkMk{qn Ãkkuíku s ‘Ëuð’ fu þtfh çkLkeLku ykðu íkku s çkÄwt çkhkçkh ÚkkÞ Au.

yk íkku ykÃkýu shk yíÞkhLkk ÞwøkLke ðkík fhe Ãkhtíkw íku Mk{Þu
ðeh¼ÿLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku «òÃkrík Ëûku {nuïheLku «ýk{ fheLku Míkwrík
fhe. Ëûku fÌkwt, nwt EþkLkËuðLku þhýu òô Aw fu su yrðLkkþe yLku MkLkkíkLk
Au. {nkËuð Au, {nkí{k Au yLku Mk{økú søkíkLkk Ãkrík Au.’’ yu ð¾íku
¼økðkLk þtfh «ký yLku y{kLk ðkÞwLkku rLkhkuÄ fheLku yÂøLkfwtz{ktÚke «økx
ÚkÞk íku Mk{Þu íkuyku «çkhfk¤Lkk Lkk yÂøLk Mk{kLk ÷køkíkk níkk. {tË {tË
nMkeLku íku{ýu ÃkqAâwt çkku÷, nwt íkkhwt þwt r«Þ fhwt ? ÃkAe íkus Mk{Þu ËuðkLkk økwhw

{Äw®çkËwyku-3 j 69
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

çk]nMÃkríkyu ‘{¾kæÞkÞ’ Lkk{Lkku {tºkÃkkX ËûkLku fne Mkt¼¤kÔÞku. ykÚke ¼Þ
íkÚkk þtfk yLku ºkkMkLku ÷eÄu suLkkt Lkuºk{ktÚke y©wÄkhk ðnuíke níke íkuðk Ëûku
fÌkwt, ‘‘ykÃk {khk Ãkh «MkLLk ÚkÞk nku íkku su Þ¿kMkk{økúeLku ykÃkLkk økýkuyu
çkk¤e Lkk¾e Au, Lkkþ fÞkou Au íku Mkðuo VheÚke {Lku «kÃík Úkkyku.’’ íÞkhu «MkLLk
ÚkÞu÷k þtfhu ‘íkÚkkMíkw’ fÌkwt yLku Ëûku çku ½qtxýðíke Ãk]Úðe Ãkh Q¼k hneLku íkÚkk
çku nkÚk òuzeLku yuf nòh Lkk{ ðzu ¼økðkLk þfthLke Míkwrík fhe íku
Lkk{ku{ktLkk {wÏÞ {wÏÞ Lke[u «{kýu Au.

nðu rþðMkn†Lkk{ -

¼økðkLk þtfhLkk yk Lkk{ku ©ØkÞwõík {kýMkku ÃkkMku «økx fhðk
òuEyu. Ãkhtíkw ©Øk ðøkhLkk ÷kufkuÚke økwÃík hk¾ðk òuEyu yuðwt fÚkLk
{nk¼khík{kt Au. yk 284Lkk yæÞkÞ{kt &÷kuf 74Úke &÷kuf 181 MkwÄe
Ëûk rðrðÄ Lkk{ku ðzu Míkwrík fhu Au yLku ¼økðkLk þtfhLke MíkwríkÚke Úkíkku ÷k¼
&÷kuf 208 MkwÄe Ëþkoððk{kt ykéÞku Au.

¼økðkLk þtfhLkk {wÏÞ Lkk{ku -

Ëuðuþ, Ëuðyrhçk÷MkqËLk, ËuðËkðLk Ãkqrsík, rðrhÃkkûk, ºÞçktf,
økkuXýo, Ãkkrýfýo, þíkkuËh, økkÞºkeËÞ íku WÃkhktík Mkku{þheh,
yÂøLkþheh, çkúñþheh, hwÿ, ðhË, ÃkMkwÃkrík, rºkLkuºk, [tz, ytz, Ëtze{wtz
ðøkuhu.

çkeò Lkk{ku Äq{ú, Lke÷økúeð, «{ÞLkkÚk, ÄLðe, rnhÛÞøk¼o,
rnhÛÞÃkrík, þrðík, sÞuc, ©uc fk÷ LkkÚk

çkeò fux÷kf rðrþü Lkk{ku - rð¼e»ký, ¼e»{, ¼e{, ðíú kÄh, ð»] k,
ðhË, yríkðhË, yûk{kçke, AkÞk, rðhfík

rMkíkktøk , þ{þ{, ½tx, f÷f÷, íkkhf, Þs{kLk, ykíkÃkLk, íkx,
MknMkúLkÞLk, çkk÷YÃkÄh

ð¤e fux÷kf Lkk{ku ykðk Au

{wtsfuþ, Ãkw»Ãk, Äku»k, MkktÏÞ, [íkw»ÞÚkhÚk, fk{Ë, MkðoË, MktæÞkhkøk,
¼kufíkk, ÃkLkð

çkeò Ëþ yk «{kýu Au.

70 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

yLkçk, yLLkË, ytzwsYÃk, ¼qíkMk{wËkÞYÃk, ÉøðuË, Mkk{ðuË,
yku{fkh, Mkwh©uc, {u½YÃk, rðãwíkYÃk,

çkeò Ëþ Lkk{ -

røkrhrþ¾h, ÔÞkÄú, økhwz, þu»kLkkøk, ûkehMk{wÿ, ÄLkw»k, ð@, yíÞ,
øktøkkYÃk, Ä{o

çkeò Ëþ Lkk{ -

yÚko, fk{,yhwý, fÿw, frÃk÷, Lkeçk, hkurník, Mkwðýo, ÄLkkuÃk{,
Mkðw ýor«Þ

çkeò Ëþ Lkk{ -

neíkk, nkuBÞ, s÷[h, yfçk, furçkfçk, rþÂÕÃkf, Mðknk, Lk{Mfkh,
ËkLík {nuïh

nðu yk Mkn†{ktÚke Mkku Lkk{ ÃkMktË fheLku ¼økðkLk þtfhLke MíkwríkLkwt
{níð òuEyu.

Ëûk «òÃkrík fnu Au fu nu ¼økðkLk þtfh nwt ík{khe Mkqû{ {kÞk ðzu {qZ
çkLke økÞku níkku íkuLkk ÷eÄu s fËk[ rLk{ºt ký ykÃkðkLkwt hne økÞu÷wt Ãkhtíkw {khe
çkwrØ yLku {Lk fuð¤ ík{khk{kt s ÷eLk ÚkÞwt Au yLku ¼økðkLk þtfh ËûkLku
fÌkwt fu {khe fÃ] kkÚke íkLku Mkku çkksÃkÞu Þ¿kLkwt V¤ {¤þu yLku yfu ÃkkMkÃw kík Lkk{u
ðúík {U WíÃkLLk fÌkwt Au íkuLkwt V¤ íkLku {¤þu. yk ðúíkLkk «¼kðÚke íkkhku
{kLkrMkf MktíkkÃk Ëqh Úkkþu.

su ÔÞÂõík «òÃkrík Ëûku fhu÷k yk MíkkuºkLkwt ÃkXLk fhu Au íkuLkwt fËe
yþw¼ Úkíkwt LkÚke. yk MíkkuºkLkk MíkðLkÚke Þþ, hkßÞ, Mkw¾ yïi [o, fk{Lkk,
ÄLk yLku rðãkLke «krÃík ÚkkÞ Au. {kýMk, ÔÞkrÄ økúMík ÚkE økÞku nkuÞ, ËeLk
ÚkE økÞku íku{, [kuhkuLku ðþ ÚkE økÞku nkuÞ, ¼Þ¼eík nkuÞ yÚkðk hksfeÞ
fkÞo{kt òuzkELku {kuxk ¼Þ{kt ykðe Ãkzâku nkuÞ íkku Ãký yk MíkkuºkLkku ÃkkX
fhðkÚke {wõík ÚkE òÞ Au. yux÷wt s Lkrn yk MíkkuºkLkku ÃkkX fhLkkh {Lkw»Þ
þhehÚke s þtfhLkk økýkuLke Mk{kLkíkk Ãkk{u Au íku{s íkusMðe çkLku Au. ykðe
ÔÞÂõíkLku hkûkMk, rðþk[ fu ¼qík ÃkhuþkLk fhíkk LkÚke. þtfh WÃkh ¼Âõík¼kð
ÄhkðLkkhe †e çkúñ[ÞoLkwt Ãký Ãkk÷Lk fhu íkku rÃkík]Ãkûk yLku {kík]Ãkûk{kt ËuðLke

{Äw®çkËwyku-3 j 71
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ÃkuXu ÃkqßÞ ÚkkÞ Au.

yk MíkkuºkLkwt ÃkXLk yíkðk ©ðý fhLkkhLkkt çkÄk fkÞkuo rMkØ ÚkkÞ Au.
{Lk{kt su rð»kÞLkwt ®[íkLk fÞwO nkuÞ yÚkðk ðkýeÚke su rð»kÞLkwt fÚkLk fÞow nkuÞ
íku íku Mkðo «kÃík ÚkkÞ Au su {Lkw»Þ Þ{rLkÞ{Ãkqðof þtfh ¼økðkLk, fkŠíkfuÞ
Mðk{e, Ãkkðoíke{kíkk yLku LktrËfuïhLke ykhkÄLkk fhu Au íkuLkku Mkðo {LkkuhÚkku
Ãkqýo ÚkkÞ Au yLku {]íÞw ÃkAe Mðøko÷kuf{kt òÞ Au. Ãkþw«kýeLke ÞkurLk {¤íke
LkÚke. çkMk íkku Mkðo rMkrØ {u¤ððkLke EåAk nkuÞ íkku yku{ Lk{: rþðkÞ
[k÷íkkt- QXíkkt-çkuMkíkkt íkÚkk VwhMkËLkk Mk{Þu çkku÷íkk hnuðwt- Ãkhtíkw fkuELke
xefk-rxÃÃký{kt Qíkhðwt Lknª.

•

72 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¼æ ¥ï¼ï {¢¼±: Ðæ™ Ï¢ír¢ ²¢Ýì ¥„ë…¼ì ÐéÚ¢ J
„¢±ë¼¢ ²ñ §ü}¢ H¢ïÜU¢ï }¢ã¢|¢ê¼ ¥ç|¢„æç¼¼¢ JJ

yÚko : ‘‘ yk Mkðo søkíkLku Äkhý fhe hk¾Lkkh Ãkt[
{nk¼qíkku fu suykuLku Ãkqðuo çkúñËuðu WíÃkLLk fÞko Au yLku
su{Lkk{ktÚke yk Mkðuo ÷kufku ÔÞkó ÚkÞu÷kt Au.’’

Ãkt[{nk¼qíkku : Mk]rü h[Lkk Ãkt[{nk¼qíkku yLku Sðík¥ð

þhþGÞk Ãkh

ÃkkuZu÷k ¼e»{
rÃkíkk{n ÃkkMku ¿kkLk
÷uðk ©ef]»ý ÃkktzðkuLku
{kuf÷u Au. ÞwrÄrch
swËk swËk yLkuf
«&™ku ÃkqAu Au. ¼e»{
rÃkíkk{n rðMíkkhÚke
íkuLkk sðkçk ykÃku Au.
ynª Þrw Ärch Mk]rüLke h[Lkk yLku Ãkt[{nk¼qíkku rðþu ÃkqAu Au. ¼e»{u fÌkwt fu
Ãknu÷kt çkúñËuðu Mk]rüLke h[Lkk fhe. Ãk]Úðe, Ãkðío kku, {uÄku yLku íku rMkðkÞLkk su
{qŠík{kLk ÃkËkÚkkuo òuðk {¤u Au íku çkÄk Ãký s¤{ktÚke s WíÃkLLk ÚkÞk Au.
Ãknu÷kt yLktík ykfkþ MíkçÄ níkwt.íku{kt [tÿ, MkqÞo fu ÃkðLk Lk níkk ÃkAe
ykfkþ{kt s¤ WíÃkLLk ÚkÞtw. ÃkkýeLkk ËçkkýLku ÷eÄu ðkÞw WíÃkLLk ÚkÞku. rAÿ
rðLkkLktw Ãkkºk þçËhrník nkus Au ÃkAe ßÞkhu íku{kt Ãkkýe ¼hkÞwt íÞkhu þçËLke
WíÃkrík ÚkE. ðkÞw yLku s¤Lkk MktÄ»koLku ÷eÄu yÂøLk «økx ÚkÞku. yu yÂøLk
ÃkðLkLke MkkÚku hneLku s¤Lku ykfkþ{kt Wzkzðk ÷køÞku yLku ðkÞwLkk MktÞkuøkLku
÷eÄu ÄLke¼qík çkLÞku. ÃkAe yÂøLkLkku ÂMLkøÄ ¼køk ykfkþ{kt Ãkzâku íku Äè

{Äw®çkËwyku-3 j 73
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

çkLke Ãk]ÚðeYÃk çkLÞku. íku s yk Ãk]Úðe- Mkðo «fkhLkk hMkkLu kwt, øktÄkuLkwt, ÂMLkøÄ
ÃkËkÚkkouLkwt yLku «kýe{kºkLkwt WíÃkrík MÚkkLk A.u

Mkðo {Lkw»ÞkuLkk þheh Ãkt[{nk¼qíkku-ÃkðLk (ðkÞw), Ãkkýe, Ãk]Úðe,
ykfkþ yLku yÂøLkÚke çkLku÷k A.u fkhýfu íku{kt su [uük òuðk{kt ykðu Au, íku
ðkÞwLkku ytþ Au Ãkku÷ký ykfkþLkku ytþ Au. økh{e yÂøLkLkku ytþ Au,
«ðkne òuðk{kt ykðu Au íku s¤Lkku ytþ Au yLku nkzfkt - su frXLk ¼køk
òuðk {¤u Au íku Ãk]ÚðeLkku ytþ Au.

yk søkík{kt su su MÚkkðh støk{ þheh òuðk{kt ykðu Au íku
Ãkt[{nk¼íq k{ktÚke s çkLku÷k Au. yux÷wt s Lkrn Ãký fkLk,Lkkf, ykt¾, S¼
y™u [k{ze(íð[k) Ãký Ãkt[{nk¼qík{ktÚke s çkLku÷k Au. fkLk ©ðýurLÿÞ
ykfkþ{ktÚke WíÃkLLk ÚkE, Lkkf-ÄúkýurLÿÞ Ãk]Úðe{ktÚke, S¼-hMkLkurLÿÞ
s¤{ktÚke íð[k MÃkþuorLÿÞ ðkÞwÚke yLku ykt¾-[ûkw»krLÿÞ íkus (yÂøLk){ktÚke
WíÃkLLk ÚkE Au.

MÚkkðhk-u Ëk.ík. ð]ûkkLu kk þhehku Ãký Ãkt[{nk¼íq k{kÚt ke çkLku÷k Au. ð]ûkku
ÄLke¼qík Au, íku Ãký íkuyku{kt ykfkþ Au. òu ykfkþ Lk nkuík íkku íku{kt Vq÷ku
yLku V¤ku fuðe heíku ykðík ? íku{s ð]ûkku{kt V¤,Vq÷ yLku Ak÷-þw»f ÚkE
òÞ Au yu çkíkkðu Au fu íku{Lkkt W»ýíkk Au. ð¤e fux÷kf ð]ûkkuLku MÃkþo
fhðkÚke ík{u Lkk V¤-Vq÷ fh{kE òÞ Au yÚkðk ¾he Ãkzu Au. íku çkíkkðu Au fu
MÃkþuorLÿÞ Au. ð]ûkku ©urºkr»LÿÞÚke Mkkt¼¤u Au fu{fu ðkÞw, yÂøLk fu {u½Lkk
fzkfkÚke íkuykuLkk V¤Vq÷ ¾he òÞ Au. ð]ûkku [ûkw»kurLÿÞÚke òuE þfu Au
fkhýfu ðu÷ [kuíkhVÚke ð]ûkLku ðªxkE òÞ Au yLku ð]ûk WÃkh [zu Au. ð]ûkku
Ãkrðºk-yÃkrðºk øktÄ ðzu íkÚkk rðrðÄ «fkhLkLkk ÄqÃk ðzu hkuøkhrník çkLku Au.
Äkú ýru LÿÞLku ÷eÄu s yk þfÞ A.u ðû] kku s¤Lkwt ÃkkLk fhu Au yLku íkLu ku hkuøk ÚkkÞ
Au íÞkhu yki»kÄ ðøkuhuLkwt ®Mk[Lk fheLku hkuøk Ëqh fhkÞ Au yk çkíkkðu Au fu
MÃkþuorLÿÞ Ãk{ Au. ð]ûkku Mkw¾ Ëw:¾ yLkw¼ðe þfu Au yLku yuf ð¾Úk fkÃke
Lkk¾ðk{kt ykðu÷k ð]ûkLkwt çkes VheÚke Qøku Ãký Au íkÚu ke íkLu kk{kt Sð Ãký Au
yk{ MÚkkðhku{kt Ãký Ãkt[{nk¼qíkku hnu÷k Au.

Ãk]Úðeíkíð-«íÞuf {Lkw»ÞLkk þhehLke ytËh [k{ze, {ktMk, nkzfkt,
[hçke yLku MLkkÞw ÃkÚ] ðe{Þ Au.

74 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

yÂøLkík¥ð- íkus, ¢kuÄ, [ûkw, W»ýíkk, sXhkÂøLk yÂøLk{Þ Au.
ykfkþ ík¥ð - fkLk, Lkkf, {w¾, ÓËÞ yLku Ãkxu yk Ãkkt[
ykfkþ{Þ Au.
s¤ík¥kð - fV, rÃk¥k, ÃkhMkuðku, [hçke Lku ÷kune yk Ãkkt[ Äkíkwyku
s¤{Þ Au.
ðkÞwík¥ð - «kýðkÞw Lku ÷eÄu {Lk»w Þ ykð-ò fhe þfu Au. ÔÞkLkðkÞwLku
÷eÄu çk¤MkkæÞ WĤ fhe þfu Au. yÃkkLkðkÞw {¤{qºkLku çknkh fkZu Au.
Mk{kLkðkÞw ÓËÞ{kt ÂMÚkrík fhu Au yLku WËkLkðkÞwÚke ík{k{
Sðku ïkMkkuåAðkMk ÷E þfu Au íkÚkk ftX ðøkuhu «íÞuf MÚkkLkLkk ¼uËÚke çkku÷e
þfu Au.
þçË, MÃkþo, YÃk, hMk yLku øktÄ yk Ãkkt[ {nk¼qíkkuLkk økwýku Ãk]Úðe{kt
hnu÷k Au íku{ktÚke {wÏÞ økýkíkk øktÄLkk Lkð økwý yk «{kýu rðMíkkh Ãkk{u÷k
Au. yuf íkku EüøktÄ fMíkwhe ðøkuhuLke çkeS yrLkü øktÄ {wzËkt ð.Lke, ºkeS
{Äw økÄt , {Ä, Ãkw»Ãk ð.Lke, [kuÚke fxw økÄt {å[kt, ð.Lke. Ãkkt[{e rLknk[kt øktÄ
- nªøk ð.Lke, Aêe Mktník økÄt yLkuf ÃkËkþkuo Lku yuf MkkÚku ¾ktzðkÚke ykðíke
øktÄ, Mkkík{e ÂMLkøÄ øktÄ íkkòt Äe ð.Lke., ykX{e hwûk øktÄ MkhMkðLkk íku÷
ð.Lke yLku Lkð{e rðþË øktÄ zktøkh, ¼kík ðøkuhLu ke - þçË, MÃkþ,o YÃk yLku
hMk s¤{kt hn÷u k Au. Ér»kykuyu h[Lkk Au {Ïw Þ «fkh fÌkk Au {Ähw , ÷ðý
(¾khk)u , fzðku, íkqhku, ¾kxku yLku íke¾ku. íkusLke ytËh þçË, MÃkþuo yLku YÃk
yu ºký økwýku hnu÷k Au. YÃk økwýLkk 16 «fkh Au. Ëk.ík. òzku, Ãkkík¤ku,
økk¤u , ÷ktçkku, y{wf htøkLkku ðøkhu .u ðkÞw{kt þçË yLku MÃkþo yçu ku økwýku hnu÷k
Au. ík{u ktÚke MÃkþo {wÏÞ Au. Ëk.ík. W»ý, þeík, ÂMLkøÄ, Mkw¾fkhf, Ëw:¾fkhf
ðøkuhu MÃkþoLkk 12 økwý Au. ykfkþLke ytËh þçË økw{ Au. »kzTs, É»k¼,
{æÞ{, Ãk[t {, Äði ík, rLk»kkË yLku økÄt kh yk Mkkík þçËkuLkk økwýku A.u òu yk
økwýku ðkÞwLkk økwýku MkkÚku {¤e sELku ykðu íkku çkhkçkh Mkt¼¤kÞ Au. Ëk.ík.
Zku÷, {]Ëtøk ðøkuhu {ktÚke ykðíkku yðks.
Ãkt[{nk¼qíkku rðþu òÛÞk ÃkAe «&™ ÚkkÞ fu Sð þwt Au ? Sð yu
fkuE Mðíktºk íkíð LkÚke. Ãký Ãkt[{nk¼qíkkuLkk Mk{wËkÞLku s Sð fnuðk{kt
ykðu Au. {Lkw»Þ òu s¤{Þ ÃkËkÚkoLkku yknkh Lk fhu íkku Ãknu÷k þheh{ktÚke

{Äw®çkËwyku-3 j 75
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

s¤íkíðLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. ÃkuxLke ytËhLkk Ãkku÷kýLkku ¼køk òu ðkÞw ðøkuhuÚke
¼hkE òÞ íkku ykfkþ íkíðLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. yLLk ðøkuhuLkwt ¼kusLk Lk fhu
íkku yÂøLkíkíðLkku Lkkþ ÚkkÞ Au yLku Mkkuò ðøkuhu ÚkðkÚke þhehLkk
Ãk]Úðe ík¥ðLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. íkkíÃkÞo fu þhehLkk Ãkkt[ ík¥ðku{ktÚke òu
yufLkku Lkkþ ÚkkÞ íkku çkkfe hnu÷k Mkðo ík¥ðku rðLkkþ Ãkk{u Au yLku
ßÞkhu Mkðo ík¥ðku rðLkkþ Ãkk{u Au íÞkhu Sð fkuE fhe þfíkku LkÚke. fkÃke
Lkk¾u÷wt ð]ûk VheÚke Qøkíkwt LkÚke Ãký íkuLkwt çkes VheÚke Qøke Lkef¤u Au. íku{
{í] Þw Ãkk{u÷ku {Lk»w Þ ÃkrhðíkoLk ÃkkBÞk fhu Au íku{kt Ãkqðuo WíÃkLLk ÚkÞu÷wt çkes s
fkhý¼qík Au.

Mkðuo økwýkuLku økúný fhkðLkkhwt yLku Mkðo økwýkuLkku yk©Þ¼qík yuðwt {Lk
Ãký Ãkt[{nk¼qíkku{ktÚke s çkLku÷wt Au, suÚke {Lk Lkk{Lkwt fkuE swËwt íkíð
LkÚke. íkuÚke þhehLku [uükðk¤wt fhðk{kt {Lk fkhý¼qík LkÚke. Ãký
ytíkhkí{k Sð s fkhý¼qík Au. ytíkhkí{k {Lk îkhk «kýeLkk Ëhuf økkºk{k-t
ytøk{kt ÔÞkÃke hÌkku Au yLku íku Mkw¾ yLku Ëw:¾ òýe þfu Au Sðkí{k
ßÞkhu þhehLku íÞkøk fhu Au íÞkhu þheh Lkkþ Ãkk{u Au. íku{ktLkku yÂøLk þktík
ÚkE òÞ Au íku{kt W»ýíkk hnuíke LkÚke yLku MÃkþoLkku fu YÃkLkku íkuLku yLkw¼ð
Úkíkku LkÚke.

fux÷kfLku yuðwt ÷køku Au fu þhehLkk LkkþLku ÷eÄu SðLkku Lkkþ ÚkkÞ Au
fu{fu þhehLkku Lkkþ ÚkÞk ÃkAe SðLke økrík fu ÂMÚkrík òýðk{kt LkÚke ykðíkk
Ãkhtíkw s{u ÷kfzk{kt çk¤e økÞk ÃkAe yÂøLk òðu k{kt ykðíkku LkÚke. íkuLktw fkhý
yu Au fu ÷kfzkLkk y¼kðLku ÷eÄu rLkhkr©ík ÚkÞu÷ku yÂøLk ykfkþ{kt ÷eLk
ÚkE òÞ Au. Ãký íkuLkku Lkkþ Úkíkku LkÚke. yhrý{e hnu÷ku yÂøLk Mkqû{
nkuðkLkk fkhýu òuE þfkíkku LkÚke. Sð Ãký ykfkþLke ÃkuXu MkðoÔÞkÃkf
nkuðkÚke þhehLkk Lkkþ ÚkÞk ÃkAe òuðk{kt ykðíkku LkÚke.

Mkðo MÚkkðh-støk{ «kýeykuLkk þheh{kt hnu÷ku ðkÞw íkuykuLkk {hý
Mk{Þu ykfkþ{kt [kÕÞku òÞ Au yLku íkLu ke ÃkkA¤ yÂøLk Ãký òÞ A.u yk{,
ykfkþ, yÂøLk yLku ðkÞw yufYÃk çkLke òÞ Au. s¤ yLku ¼qr{ (Ãk]Úðe)
ÃkËkÚkkuo ÃkÚ] ðeYÃk çkLke òÞ Au.

Sð ßÞkhu «f]ríkLkk økwýkuÚke (MkíðMkT, hsMk yLku ík{MkT) Þwõík ÚkkÞ

76 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Au íÞkhu ûkuºk¿kw fnuðkÞ Au yLku {wõík ÚkkÞ Au íÞkhu ûkºu k (Ãkh{kí{k) fnuðkÞ
Au. íku s ykí{k Au. yLku yk ykí{k ËunLkk {hý Mk{Þu çkeò Ëun{kt síkku
hnu Au. ykr¢Þk ¾qçks Mkqû{ Au. íkku ÃkAe yk ykí{kLkk ËþoLk fkuý fhe
þfu ? su rðîkLk ÔÞÂõík yÕÃkknkhe yLku rðþwØ yk[hýðk¤e
nkuÞ íku ÞkuøkMkkÄLkk fheLku ÃkkuíkkLkk ytík:fhýÚke s ykí{kLkk ËþoLk fhe
þfu Au.

yk{ þhehþk† rðþuLkwt fux÷wt rð»kË ¿kkLk {nk¼khík Þwøk{kt
¼khík{kt níkwt íku ykLkk îkhk òýe þfkÞ Au. yk WÃkhktík ð]ûk{kt Ãký
Ãkt[{nk¼qíkku hnu÷k Au íkuÚke ð]ûk{kt Ãký Sð Au yu çkkçkík Ãký íÞkhu ÷kufku
òýíkk níkk.

•

{Äw®çkËwyku-3 j 77
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¼e»{ Wðk[:

çÝy² ©lév¼ïÝ ±ñ Ú¢…¢ |¢ç±¼Ã²æ ²éç{çDÚ J
Ðà¢S²¼ï Ý Ú¢…¢ çã Ý¢Úè ±: ©l}¢ ¥<…¼: JJ

{nk¼khík-þktríkÃkðo yæÞkÞ 57/1

yÚko : ¼e»{u fÌkw, nu ÞwrÄrch ! hkòyu rLkíÞ Wãkuøk
ÃkhkÞý s hnuðwt òuEyu. †eLke ÃkuXu Wã{ rðLkkLkk hkò
«þtMkkÃkkºk LkÚke.

hkò yLku hksÄ{o

ðehþGÞk-þhþGÞk Ãkh ÃkkuZu÷k ¼e»{Lku {¤ðk f]»ý yLku

Ãkktzðku ykÔÞk. f]»ýu ¼e»{Lku
hksÄ{o MktçktÄe Mkðo
çkkçkíkkuLkku WÃkËuþ ykÃkðkLkwt
¼e»{Lku fÌkw. f]»ýLke
yk¿kkÚke ¼e»{{kt òýu fu
[uíkLkLkku Mkt[kh ÚkÞku. ð¤e
W¥khkÞý{kt {]íÞw W¥k{
økýkÞ yux÷u ¼e»{u Úkkuzk
rËðMk {kxu {]íÞwLke «ríkûkk fhðkLke níke. íku{Lku EåAk{]íÞwLkwt ðhËkLk níkwt íku
íkku ykÃkýu òýeyu Aeyu f]»ýu fÌkwt yux÷u ¼e»{u ¾qçk ykLktËÚke yk ðkík
Mðefkhe ÷eÄe. Ãkktzðku{kt sÞuc ÞwrÄchu Mkki «Úk{ hksÄ{o rðþu òýðk
EåAk ÔÞõík fhe. ¼e»{u hkòLkwt MkkiÚke «Úk{ ÷ûký Wã{ ÃkhkÞýíkk Mkíkík
fkÞo fhðkLke EåAk yu økýkÔÞwt. Ãkhtíkw ÞwrÄrch íkku ‘hkò’ þçË fÞktÚke
ykÔÞku íkuLkku rðþu s «Úk{ òýðk {køkíkk níkk.

¼e»{u fÌkwt, MkíÞÞwøk{kt hkò fu hkßÞ Lk níkwt. Ëtz Lk níkku yLku ËtzLku

78 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ãkkºk fkuE ÔÞÂõík Lk níke. {kºk Ä{oLku yLkwMkheLku s «ò ÃkhMÃkhLkwt hûký
fhíke níke. íku Mk{ÞLkkt {Lkw»Þkuyu Ä{oÃkqðof ðíkeoLku ½ýkt ð»kkuo MkwÄe
yMkhÃkhMkLktw hûký fÞwO. Ãkhít kw yk heíku hûký fhðk{kt ½ýku s Ãkrh©{ Ãkzíkku
níkku yLku Äe{u Äe{u íku{Lkk{kt {kun Ëk¾÷ ÚkÞku. {kunðþ ÚkÞk íkuÚke ¿kkLkLkku
÷kuÃk ÚkÞku yLku ¿kkLkLkku ÷kuÃk ÚkðkÚke Ä{o Lkkþ ÃkkBÞku. yLku ÷ku¼Lkk MkÃkkxk{kt
ykÔÞk yLku ÃkAe íkku ÃkkuíkkLku Lkrn {¤u÷e ðMíkwLkk ÷ku¼Lku yÄeLk ÃkELku íku
ðMíkw {u¤ððk {kxu EåAk òøke yLku yk{ktÚke ‘fk{’Lkku sL{ ÚkÞku. yk{
íkuyku fk{sLÞ çkLÞk fu íkhík s ‘hkøk’ Lkk{Lkk þºkLw kku MÃkþo ÚkÞku y™hu køkLku
ykÄeLk ÚkÞu÷k {Lk»w Þku fkÞ-o yfkÞoLku rððuf ¼q÷e økÞk. þwt fhðwt òEu yu yLku
þwt Lk fhðwt òuEyu. þwt çkku÷ðwt òuEyu yLku þwt Lk çkku÷ðwt òuEyu ðøkuhu ík{k{
çkkçkíkku ¼q÷e økÞk. ykðku ¿kkLkrðÃ÷ð Úkyku íkuÚke ðuË-Ä{oLkku Lkkþ ÚkÞku
ykÚke ºkkMk Ãkk{e Ëðu ku çkúñk ÃkkMku økÞk. nu søkík rLkÞít kk ! yLku {køko çkíkkðku
çkúñËuðu ËuðkuLku MkktíðLk ykÃÞw yLku ÃkAe ÃkkuíkkLke çkwrØLkk çk¤Úke yuf ÷k¾
yæÞkÞLkwt ‘Lkeríkþk†’ íkiÞkh fÞwO. su{kt Ä{o, yÚko yLku fk{ yu «ÏÞkík
rºkðøkoLkwt ðýoLk Au yLku [kuÚkk Ãkwhw»kkÚko {kuûkLkk ºký ðøko MkíðMkT, hsMkT yLku
ík{MkTLkwt Ãký íku{kt ðýoLk Au. ËtzsLÞ rºkðøkoLkwt Ãký íku{kt ðýoLk Au. yk ËtzLkk
ºký «fkh MÚkkLk, ð]rØ yLku ûkÞ Au. hkßfeÞ ËtzLkk fkhýu ðuÃkkhe ÂMÚkrík
{sçkqík ÚkkÞ Au. ËtzLkk çk¤Úke íkÃkMðeykuLkwt íkÃk ðÄu Au yLku [kuh ÷qtxkhkLkku
ûkÞ-Lkkþ ÚkkÞ Au. LkeríksLÞ Ä økwýku r[ík, Ëuþ, fk¤, WÃkkÞ, f]íÞLkwt ðýoLk
Au. LkeríkLkk çk¤Úke «òLkwt r[¥k ÔÞðÂMÚkík ÚkkÞ Au. ËuþLke Ãkkt[{kLkk ÚkE
nkuÞ íkku Ãký ykçkkËe ÚkkÞ Au. fr¤Þwøk [k÷íkku nkuÞ íkku Ãký MkíÞwøkLkwt
ðkíkkðhý «økx ÚkkÞ Au. ykÚke MknkÞfku ykðe {¤u Au.

çkñú ËuðLkk yk þk†{kt økÃw ík[hku MktçktÄe {krníke ykÃke Au. Mkk{, Ëk{,
Ëtz, ¼uË yLku WÃkuûkk yuÃkkt[ WÃkkÞku Þkusðk MktçktÄe rðMíkkhÚke ðýoLk Au.
ð¤e yu þk†{kt hkßÞ MktçktÄe økwÃík rð[khkuLkwt þºkw Mkk{u [zkE fhíke ð¾íku
æÞkLk{kt hk¾ðk{kt ykðíke çkkçkíkku íku{s yLkuf «fkhLke «fx yLku økwÃík
MkLu kkykuLke {krníke A.u Lkkifkçk¤ s{kððk rðþu, hkßÞLkk ¾[oÚke Ä{oÄËuþfku
hk¾ðk rðþu Ãký ðkík Au. íku WÃkhktík økún, Lkûkºk ðøkuhu {køkoLkkt V¤ku, 84
«fkhLkk Ãk]ÚðeLkk økýw ku, {ºt k-íktºk, fkh¾kLkktykuLke Ëu¾h¾u ðøkhu u Mkçt ktÄe ¿kkLk

{Äw®çkËwyku-3 j 79
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Au. økúnÞwØ íkÚkk Äq{fuíkw MktçktÄe {krníke, ík{k{ «fkhLkk ÞwØ yLku MktrÄLke
{krníke Au. f÷k rðãk yLku fMkhík rðãk, {Õ÷rðãk ðøkuhu MktçktÄe ¿kkLk Au.
økúnÞwØ íkÚkk Äq{fuíkw MktçktÄe {krníke, ík{k{ «fkhLkk ÞwØ yLku MktrÄLke
{krníke Au. ¾e÷ rðãk yLku fMkhík rðãk, {Õ÷rðãk ðøkuhu MktçktÄe {krníke
Au. ¾e÷ rðãk yLku fMkhík rðãk, {Õ÷rðãk ðøkuhu MktçktÄe ¿kkLk Au. ËkLkLkk
«fkh, {]økÞk, swøkkh, ð]ûkku, ¾uíke ðkze, fhðuhk, ðkrsºkku, ËkMk-ËkMkeyku
ðøkuhu MktçktÄe Ãkw»f¤ {krníke Au. Ãkkíkk¤÷kuf rðþu Ãký {krníke Au.

yk þk†{kt Ëþkoðu÷k ËtzLkk WÃkÞkuøkÚke ÷kufku Ãkwhw»kkÚko íkhV ð¤u yu
níu kwÚke yk økútÚkLku ‘ËtzLkerík’ Lkk{ ykÃkðk{kt ykÔÞtw. Mkki «Úk{ ¼økðkLk þtfhu
yk Lkeríkþk†Lkku yÇÞkMk fÞkuo. Ãkhtíkw Äe{u Äe{u {kýMkLkk ykÞw»Þ{kt ½xkzku
ÚkðkÚke þtfh ¼økðkLku çkúñËuðLkk yk þk†Lku ‘ðiMkkçkk÷’ Lkk{ ykÃke. ËMk
nòh yæÞkÞ{kt MktrûkÃík fÞw.O ¼økðkLk #ÿ, þtfhLkk yk þk†Lku ‘çkknwËtíkf’
Lkk{Úke Ãkkt[ nòh yæÞkÞ{kt «økx fÞwO yLku çk]nMÃkrík yu ‘çkúknoMÃkíÞ’
Lkk{Úke ºký nòh yæÞkÞ{kt íkuLkwt MktrûkÃík fÞOw yLk Mk¢w k[kÞo yk Lkeríkþk†Lku
yuf nòh yæÞkÞ{kt «økx fÞwo.

çkúñËuðLkk Lkeríkþk†Lke h[Lkk ÚkÞk ÃkAe Ëuðku rð»ýw ÃkkMku økÞk yLku
Mkðo©uc Ãkwhw»k nkuÞ íku çkíkkðku yu{ fÌkw yLkuf «r¢Þk{ktÚke ÃkMkkh ÚkÞk ÃkAe
ðuLkLkk ÃkwºkLke ÃkMktËøke hkò íkhefu ÚkE. {nŠ»kykuyu hkòLku íkuLke Vhs
Mk{òðe. hkòyu «kýe{kºk íkhV Mk{¼kðÚke òuðwt, fkuE Ä{orðhwØ Ãkøk÷wt
¼hu íkuLku Ëtz fhðku, ðuËÄ{oLke hûkk fhðe ðøkuhu hkòLkkt fíkoÔÞku Lk¬e ÚkÞk.

nðu ¼e»{ rÃkíkk{nu ÞwrÄrchLku hksÄ{o rðþu Mk{s ykÃkðkLkwt þY
fÞwO. ¼e»{u fÌkwt fu «òykuLkwt hûký yu hkòLke {wÏÞ Vhs Au. yk hûkkÄ{o
{kxu økwÃík yLku «fx çkLLku «fkhLkk Ëqíkku hk¾ðk. xqtf{kt Ãkku÷eMk yLku
MkeykEze ÞÚkkÞkuøkT Mk{Þu çkÄkLku Ãkøkkh [wfððk. hkòyu {íMkhLkku íÞkøk
fhðku. ÞwÂõíkÃkqðof «ò ÃkkMkuÚke fhðuhk ÷uðk. Ë{LkLkeríkLkku WÃkÞkuøk fheLku
hks¼kuøk Lk ÷uðk hkòyu MkíÃkwhw»kkuLkwt {tºke{tz¤ hk¾ðwt, þqhðehíkk yLku
znkÃkýLkku WÃkÞkuøk fhðku. «òykuLkwt rník fhðwt. Mkh¤íkkÚke yÚkðk
fwrx÷íkkÚke Ãký þºkwÃkûk{kt VkxVqx fhðe. sqLkkt ÚkÞu÷k {fkLkkuLkku ÃkwLkhwoÄkh
fhkððku, Ëw:¾e {Lkw»ÞkuLke {kðsík fhðe, ÞÚkkÞkuøÞ Mk{Þu þkherhf yLku

80 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

{kLkrMkf ËtzLkku WÃkÞkuøk fhðku. MkËTøkwýe {tºkeykuLkku íÞkøk Lk fhðku, Mktøkún
fhðk ÞkuøÞ ÄkLÞLkku ykÃkríkfk¤-Ëw»fk¤ ðøkuhu {kxu Mktøkún fhðku. MkiLÞLkk
÷kufkuLkku ¾wþ hk¾ðk- hkßÞLkk ¼tzkhLke (¾òLkkLke) nt{uþk ð]rØ fÞko
fhðe. nt{uþk MkkðÄ hnuðwt. ÃknuhuøkehkuLkku Ãký MktÃkqýo rðïkMk Lk fhðku.
þºkwhkòLke r{ºkhkòLke íkÚkk íkxMÚk hkßÞLke yktíkrhf íkÃkkMk fhðe. þºkwLkwt
Ãký ÞkuøÞ Mk{Þ ykïkMkLk fhðwt.

hkòyku MktrÄ fhðk ÞkuøÞ Mkk{u MktrÄ fhðe yLku rðhkuÄ fhðkLke sYh
nkuÞ íÞkt rðhkuÄ fhðku. hkò, {tºke, r{ºk, fkuþ, Ëuþ, Ëwøko yLku MkiLÞ yk
Mkkík hkßÞLkkt ytøkku Au. yk{ktLkk fkuELkwt Ãký yr«Þ fhLkkh ÔÞÂõíkLku Mk¾ík
Mkò fhðe òuEyu. çk]nMÃkríkyu fÌkwt Au fu økwhw Ãký økŠðc çkLke sELku
yð¤k {køkoLkku Mðefkh fhu yLku fkÞo-yfkÞoLkk rððufÚke ¼úü ÚkkÞ íkku íkuLku
Ãký Mk¾ík Mkò fhe þfkÞ Au. WËknhý íkhefu økwhw ÿkuýk[kÞoLku Ãký ÞwØ{kt
{khðkLke yk¿kk ©ef]»ýu ÃkktzðkuLku fhe níke. hkòyu Mk{Þ ykÔÞu LÞkÞ
¾kíkh ÃkkuíkkLkk ytøkík MðsLkLku Ãký Mkò fhðe Ãkzu Au. Mkøkh hkòLkku Ãkwºk
yMk{tsMkT LkøkhLkk çkk¤fkuLku ÃkhuþkLk fhíkku níkku. ykÚke hkòyu íkuLku
ËuþrLkfk÷Lke Mkò fhe níke. {nkíkÃkMðe Ér»k WÆk÷fu Ãký çkúkñýkuLku
XøkLkkh ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ïuíkfuíkwLkku íÞkøk fÞkuo níkku.

hkòyu MktrÄ, rðøkún, ÞkLk, ykMkLk Mkt©Þ y™u ÿiðe¼kð yu A
hksLkeríkLkk økwýkuLkku íkÚkk Ëku»kkuLkku nt{uþk rð[kh fhðku. þºkw çk¤ðkLk nkuÞ
íkku íkuLke MkkÚku MktrÄ fhðe - Mk÷kn Mkçkçkík fhðe. þºkw Mk{Lkk çk¤ðk¤ku
nkuÞ íkku íkuLke MkkÚku ÷zkE ònuh fhðe íku, rðøkún fnuðkÞ Au. þºkw rLkçko¤
nkuÞíkku íkuLke Mkk{u ÷zkE fheLku íkuLkk rfÕ÷k ðøkuhu Síke ÷uðk íkuLku ‘ÞkLk’ fnu
Au. þºkw fhíkkt òu Ãkkíu ku rLkçko¤ nkÞu íkku rfÕ÷k{kt hneLku s Ãkkíu kkLkwt hûký fhðtw
íkuLku ‘ykMkLk’ fnu A.u þºkw fhíkkt òu Ãkkuíku rLkçko¤ nkuÞ íkku þºkwMkuLkk{kt VkxVqx
fheLku fkÞo MkkÄe ÷uðwt íkuLku ÿiðe¼kð fnu Au. òu Ãkkuíku rLkçko¤ nkuÞ íkku r{ºk
ðøkuhuLke {ËË ÷E ÞwØ fhðwt íkuLku Mkt©Þ fnu Au.

su hkòLke «ò Lkerík-yLkeríkLku òýLkkhe nkuÞ, fu¤ðkÞu÷e nkuÞ íku
hkò ðkMíkrðf heíku ‘hkò’ fnðu kÞ Au. Ëhuf {Lk»w Þu «Úk{ íkku Mkkhk hksLku -

{Äw®çkËwyku-3 j 81
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ðneðx fhLkkhLku {u¤ððku òuEyu. ÃkAe çkeò fkÞkuo ykÃkku ykÃk MkkÄe þfkÞ
Au. yk ðkík ¼e»{u fhe Au. yíÞkhu ykÃkýk Ëuþ{kt MkhfkhLke xefk fhLkkh
ðøko ½ýku {kuxku Au- yk çkhkçkh Au- Ãkhtíkw {ík ykÃkðk {kxu ÷kufku síkk LkÚke
íku çkhkçkh LkÚke fkuELkku çk[kð fhðkLke ðkík LkÚke Ãkhtíkw Mkhfkh yLku «ò-
hkò-«ò çkLLku Ãkûku n¬ yLku Vhs çkLLku çkkçkíkku {n¥ðLke Au. «k[eLk
Mk{Þ{kt ¼khíkLkwt MÚkkLk ËwrLkÞk{kt «Úk{ níkwt. su nðu rðfkMkþe÷ Ëuþ íkhefu
yku¤¾kÞ Au. ykðwt ÃkrhðíkLo k fu{ ÚkÞwt ? yk¤Mk yu ykÃkýku {Ïw Þ Ëwøkwoý A.u
çkeòu Ëwøkwoý ¼ú»xk[kh Au ykÃkýu ykÃkýk Ëku»kkuLku ÃktÃkk¤eyu Lkne íkku ¼khík
Ëuþ yuf yLku yËT¼qík çkLke þfu íku{ Au.

•

82 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

§}¢ï ±ñ }¢¢Ý±¢: „±ïü {}¢ü Ðíç¼ ç±à¢æçÜU¼¢: J
ÜU: ¥„æ {}¢ü: ÜUé¼: {}¢ü: ¼¼ì }¢ï Ï¢íéçã çм¢}¢ã JJ

({nk¼hkík þktríkÃkðo yæÞkÞ - 259 &÷kuf -1)

yÚko : ÞwrÄrchu rÃkíkk{n ¼e»{Lku ÃkqAâwt, ‘‘Mkðo {Lkw»Þku Ä{o
«íÞu þtfkþe÷ Au ykÚke ykÃk {Lku fnku fu Ä{oLkwt MðYÃk yLku
íkuLke WíÃkrík fuðe heíku ÚkE ? ð¤e Ä{o fuð¤ yk÷kuf {kxu
s Au fu Ãkh÷kuf {kxu Ãký ?’’

Ä{oLkwt Mkqû{ hnMÞ

fwhwûkuºkLkk ÞwØ{kt
çkLLku MkuLkkykuLkk ¼Þtfh
Mktnkh ÃkAe ¼e»{ rÃkíkk{n
ðehþÞLk{kt ÃkkuZâk níkk.
íku Mk{Þu LkkhË ðøkuhu rMkØ
Ér»kyku íÞkt ykÔÞk níkk
íku{s ÞwrÄrch, ¼e{,
yswoLk, Lkfw÷, MknËuð íkÚkk
Ä]íkhk»xÙ ykÔÞk níkk. LkkhËu
fÌkwt fu ¼e»{ nðu MkqÞoLke ÃkuXu yMík ÚkðkLke íkiÞkhe{kt Au {kxu ík{khu suýu su
«&™ku ÃkqAðk nkuÞ íkku ÃkqAe ÷uðk. ykÚke çkÄk ¼e»{ ÃkkMku økÞk. Ãkhtíkw fkuELke
fþwt ÃkqAðkLke ®n{ík [k÷e Lkrn. ÃkAe ÞwrÄrchu ©ef]»ýLku fÌkwt fu ykÃk rMkðkÞ
fkuELke ®n{ík rÃkíkk{nLku «&™ku ÃkqAðkLke LkÚke. ©ef]»ýu ¼e»{Lku ÃkqAâwt fu
ykÃkLke hkrºk Mkw¾Ãkqðof Lkerík fu Lkrn ? ¼e»{u fÌkwt fu ©ef]»ý {khk þheh{kt
sux÷k {kun, ©{, ø÷krLk, Ëw:¾ yLku ÔÞÚkk Úkíkk níkk. íku ík{khe f]ÃkkÚke Lkkþ
ÃkkBÞk Au. ¼qík, ¼rð»Þ yLku ðíko{kLkLkk Mkðo rð»kÞkuLku nwt òuE þfwt Aw.

{Äw®çkËwyku-3 j 83
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ykÃkLkk ðh«ËkLkLkk «¼kðÚke ðuË yLku ðuËktík{kt fnu÷k Mkðo Ä{kuoLkwt ¿kkLk nwt
Mkkhe heíku òýwt Aw. ykÚke nwt Mkðo rð»kÞkuLkwt ¿kkLk ykÃke þfwt íku{ Au. Ãkhtíkw ík{u
Ãkkuíkus ÞwrÄrchLku fu{ ¿kkLk ykÃkíkk LkÚke.

©ef»] ý çkkÕu Þk, Mkðo Þ¿kLktw íkÚkk ©uÞLkwt nwt {¤q Au yLku søkík {ktnuLkk Mkðo
Mkík-yMkíkT ÃkËkÚkkuoLke {khk{ktÚke WíÃkrík ÚkE Au. Ãkhtíkw {khu ík{khk ÞþLku yk
ËwrLkÞk{kt rðMíkkhðku Au yLku íku {kxu {u íku{Lku rðþk¤ çkwrØ yÃkýo fhe Au.sÞkt
MkwÄe yk Ãk]Úðe y[¤ hnuþu íÞkt MkwÄe ík{khe feŠík hnuþu. ík{u ÞwrÄrchLku su
WÃkËuþ ykÃkþku íku ðuËð[LkLke ÃkuXu Mkðo{kLÞ hnuþu. ykÚke ík{khk Ãkwºkku, Ãkkiºkku
MkLkkíkLk Ä{oLkku MktçktÄ{kt su fktE ÃkqAu íkuLkk W¥kh ykÃkòu. ÞwrÄrch ¼e»{ ÃkkMku
ykðíkkt zhíkk níkk. fkhýfu Þæw Ä{kt ½ýkt ðtËLkeÞ Ãkwhw»kkLu ku ðÄ ÚkÞku níkk.u Ãkhtíkw
¼e»{u ÞwrÄrchLku fÌkwt fu Ä{oLkk hûký {kxu ûkrºkÞku ÞwæÄ fhu íku yrLkðkÞo Au {kxu
yu çkkçkíkLkku çkkuòu {Lk Ãkh Lk hk¾ku yLku su ÃkqAðwt nkuÞ íku ÃkqAku.

{nk¼khíkLkk þktríkÃkðo{kt yswoLk yLkuf rð»kÞkuLke òýfkhe rÃkíkk{n
ÃkkMkuÚke {u¤ðu Au íku{ktÚke Ä{oLku ÷økíkk yswoLkLkk «&™Úke ¼e»{ rÃkíkk{n
çkúkñý òsr÷ yLku ði~Þ íkw÷kÄkhLke ðkík fhu Au. Ä{oLkwt MðYÃk yufË{ Mkqû{
Au yLku íkuLkk yÚko½xLk {kxu yLkuf yktxe½qtxe Au. ykÚke ÞwrÄrch WÃkhkufík
&÷kuf{kt yLkuf «&™ku fhu Au. ¼e»{u sýkÔÞwt fu ðuË, M{]rík yLku MkýÞkh ºkýu
îkhk Ä{oLkwt ÷ûký òýe þfkÞ Au. Ä{o yk ÷kuf yLku Ãkh÷kuf çkLLku {kxu
rníkfkhe Au. yk[kh yu s Ä{oLkku {wÏÞ ykÄkh Au. {kxu yk[khLkku yk©Þ
÷ELku Ä{oLkwt MðYÃk òýe þfkÞ A.u su f{o {Lkw»Þ ÃkkuíkkLkk {kxu ÞkuøÞ Ähkðíkku
Lk nkuÞ íkuðwt f{o íkuýu çkeS íkhV Lk fhðwt òuEyu.

Ä{oLkk MðYÃkLku rðþË heíku Mk{òððk {kxu ¼e»{u {nk{wrLk òsr÷
yLku fki~Þ íkw÷kÄkhLke fÚkk fne. fkuE yuf ðLk{kt òsr÷ Lkk{Lkku {nkíkÃkMðe
çkúkñý Äkuh íkÃkùÞko fhíkku níkku íku s¤ íkÚkk MÚk¤, çkLLku søÞkyu rLkðkMk
fhíkku níkku yLku {Lk Mk{kLk ðuøk Äkhý fheLku Mkðoºk rð[khðk ÷køÞku íku íkÃk
fhíkku níkku íÞkhu íkuLkk {kÚkk Ãkh- sxk{kt yuf [f÷k íkÚkk [f÷eyku {k¤k
çkktÄðk {ktzâku. òsr÷ yu ÃkûkeykuLku yk{ fhíkkt yxfkÔÞk Lkrn íkku íku XqtXkLke
su{ yu{ Lku yu{ Q¼ku hÌkku. Mk{Þ síkkt [f÷eyu íkuLke sxk{kt #zk {qõÞk
yLku íku{ktÚke çkå[kt ÃkuËk ÚkÞk, Ãkûkeyku hkus Mkðkhu QzeLku ¾kuhkfLke þkuÄ{kt

84 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

síkk yLku Mkkst u ÃkkAk {k¤k{kt ÃkkAk ykðe síkk. yk{ fhíkkt fhíkkt çkå[kt Ãký
{kuxk ÚkÞk. Ëqh Ëqh Qze økÞk. íÞkt MkwÄe òsr÷ yk s heíku rLkùuü XqtZkLke su{
s hÌkku.

òsr÷Lkwt íkÃk ¾qçks ðÄe økÞwt Ãkhtíkw ykÚke íkuLku yr¼{kLk ykÔÞwt. íkuLku
ÚkÞwt fu Ãkkuíku ¾qçk {nkLk Ä{o «kÃík fÞkuo Au. yu s ð¾íku ykfkþðkýe
ÚkE fu íkwt íkw÷kÄkhLkk sux÷ku ÄŠ{c LkÚke. fkþe{kt rLkðkMk fhLkkhku íkw÷kÄkh
{nk ÄŠ{c Au. Aíkkt nu çkúkñý íkwt su økðo fhu Au íku ÞkuøÞ LkÚke. yk
ykfkþðkýe Mkkt¼¤eLku òsr÷ ¾qçk r[zkE økÞku yLku íkw÷kÄkhLku {¤ðk íku s
Mk{Þu fkþe WÃkzâku. íÞkt sELku frhÞkýkLke ðuÃkkhe íkw÷kÄkhLku {éÞku. íkw÷kÄkhu
íkuLkwt Mðkøkík fÞwO.

íkw÷kÄkhu fÌkwt, ík{u ykððk LkeféÞk íÞkhu s {U ík{Lku yku¤¾e ÷eÄu÷k.
ík{u Mk{wÿLkk s¤{Þ «Ëuþ WÃkh rLkðkMk fheLku Q¼k Q¼k íkÃk fÞwO Au
íkÃkùÞkoLkk «¼kðÚke ík{u rMkØ ÚkÞk íÞkhu ík{khk {kÚkk Ãkh Ãkûkeykuyu {k¤ku
çkktæÞku yLku íku{kt íkuykuLkk çkå[kt WíÃkLLk ÚkÞk, yLku su{Lku ík{u WAuheLku
ík{khe sxk{kt {kuxk fÞkO. íku ÃkAe çkå[kt Lku ßÞkhu Ãkkt¾ku ykðe yLku íkuyku [khku
[ýðk {kxu yk{ íku{, Qzðk ÷køÞk, íÞkhu nu çkúkñý ík{u òÛÞwt fu,
‘‘[f÷kLkwt hûký fheLku {U Ä{o MktÃkkËLk fÞkuo Au.’’ Ãkhtíkw íkus Mk{Þu nu ©uc
çkúkñý ík{u {khk MktçkÄt e ykfkþðkýe Mkkt¼¤e suÚke ík{u {khe ÃkkMku ykÔÞk Aku,
nwt ík{khwt þwt r«Þ fhwt ?

òsr÷yu fÌkwt, nu ðrýfÃkwºk ! íkwt Mkðo «fkhLkk hMkkuLku, Mkðo «fkhLkk
øktÄkuLku, ðLkMÃkríkykuLku, yki»krÄykuLku íkÚkk yLkuf «fkhLkk ftË{q¤kuLku ðu[u Au
Aíkkt íkLku ykðe yufrLkckðk¤e çkwrØ fÞktÚke «kÃík ÚkE yLku ykðwt ík¥ðrð»kÞf
¿kkLk íkLku fÞktÚke {éÞwt ? íku Mkðo íkwt {Lku fnu. ykÚke íkw÷kÄkhu Äe{u Äe{u Ä{oLkkt
Mkqû{ íkíðku fnuðk {ktzâk. Mkðo «kýeykuLkwt rník fhLkkh yLku MkðoLkk íkhV
r{ºk¼kðÚke ðíkoðkLkku WÃkËuþ ykÃkLkkh su ÃkwhkýÄ{o- MkLkkíkLkÄ{o Au íkuLkwt
hnMÞ nwt òýwt Awt. «kýe{kºkLkku ÿkun fÞkt rðLkk yÚkðk fkuE ð¾íku Auf yÕÃk
«{ký{kt ÿkun fheLku ykSrðfk [÷kððe íkuLku nwt Ãkh{ Ä{o økýwt A.w {U fÃkkELku
Ãkzu÷k ÷kfzk yLku ÃkktËzkÚke {khwt ½h çkktæÞwt Au. y¤íkku, Ãkhkfkc, Lkkr¤Þuh,
LkkLkk {kuxk MkwøktÄe ÃkËkÚkkuo yLku {ã (ËkY) rMkðkÞLkk yLkuf hMkkuLku çkeòLke

{Äw®çkËwyku-3 j 85
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ÃkkMkuÚke ¾heËeLku nwt íkLu ku rLk»kfÃkx ¼kðÚke ðuÃkkh fhwt Awt. su {kýMk «kýe{kºkLkwt
rník fhu Au íku {Lk, ð[Lk yLku f{oÚke Ä{oLku òýu Au. nwt fkuELku yLkwMkheLku
[k÷íkku LkÚke, fkuELkku rðhkuÄ fhíkku LkÚke, fkuELku ÿu»k fhíkku LkÚke, fkuELke MÃk]nk
hk¾íkku LkÚke. yLku «kýe{kºk «íÞu Mk{árü hk¾wt Awt. nu òsr÷ {khwt ºkksðwt
Mkðo «kýe {kºk «íÞu Mk{kLk heíku hnu÷wt Au. nwt fkuELke «þtMkk fu ®LkËk fhíkku
LkÚke. {kxeLkkt ZuVktLku, MkwðýoLku íkÚkk ÃkÚÚkhLku Mk{kLk økýwt Awt. {kýMk ßÞkhu
fkuEÚke zhíkku LkÚke íku{s çkeòykuLku íkuLkk íkhVLkku ¼Þ hnuíkku LkÚke íÞkhu s íku
çkúñ MðYÃk ÚkE þfu Au. ðkýeLke ¢qhíkkÚke yLku íkeûý ËtzLku Äkhý fhLkkhk su
{kýMkÚke Mkðo «kýeLku ºkkMk ÚkkÞ Au. ykðku {kýMk Ãkh÷kuf{kt Ãkkuíku s {nkLk
¼Þ Ãkk{u Au.

su {nkí{kyku þk†eÞ yk[kh «{kýu ðíkoLkkhk Au, ð]Ø ðÞLkk Au. Ãkwºk,
ÃkkiºkkrË Ãkrhðkhðk¤k Au yLku y®nMkf ð]r¥kLku Äkhý fhLkkhk Au.íkuykuLkk
yk[khLku s nwt yLkwMkhwt Aw. yk MktMkkh «ðkn{kt íkýkÞu÷k {Lkw»ÞLku rÃkíkk,
{kíkk, Ãkwºk ðøkuhuLkku MktÞkuøk rðÞkuøk ÚkÞk s fhu Au. íku{kt n»ko þkuf fhðkLkwt fþwt
fkhý LkÚke. MktMkkhLkk çkkÌk Mkw¾Lke EåAk nkuÞ Au íkuðk {Lkw»Þku feŠíkLku {kxu
y¼ÞËkLk fhu Au yLku suykuLke çkwrØ fwþ¤ nkuÞ Au íkuyku Ãkh çkúñLku ÃkkuíkkLkk
ykí{YÃku s swyu Au. íkuLkwt fE heíku {tøk¤ fhðwt íku çkkçkíkku{kt Ëuðku Ãký
{qtÍðý{kt Ãkze òÞ Au. «kýe{kºkLku y¼ÞËkLk ykÃkðwt íkus {kuxku Ä{o Au.
{kýMk yLkuf «fkhLkkt fkBÞ f{kuo fhu Au yLku Mðøko {u¤ðu Au Ãký ÃkwÛÞLkku
ßÞkh ûkÞ ÚkkÞ Au íÞkhu íkuLku {]íÞ÷w kuf{kt ÃkkAk ykððwt Ãkzu Au. fux÷kf {Lkw»Þku
ÃkþwykuLku {kheLku ¾kÞ A.u fxu ÷kf ÃkkuíkkLkk Lkkufh íkhV y{kLkw»ke ðíkoLk fhu Au.
Ãkkt[ #rÿÞkuðk¤k «íÞuf «kýeyku{kt MkqÞo, [tÿ, ðkÞw, çkúñk, «ký, Þºk, Þ{
ðøkuhu Mkðo ËuðíkkykuLkku rLkðkMk Au. çkfhkLkku yrÄckÞf Ëuð yÂøLk Au. ½uxktLkku
ðhwý Au. ½kuzkLkku MkqÞo, Ãk]ÚðeLkku yrÄckÞf Ëuð rðhkx Au yLku økkÞku íkÚkk
ðkAhzkLkku [tÿ{k Au. ykÚke yu çkÄkLku ðu[Lkkh fËe Mkw¾ Ãkk{íkk LkÚke.

íkw÷kÄkhu fÌkwt nwt íku÷Lkku, ½eLkku, ÷kfzktLkku íkÚkk yki»krÄykuLkku ðuÃkkh fhwt
Awt. fux÷kf {Lkw»Þku ¾uíkeðkze Lku W¥k{ {kLku Au. Ãký {khe árüyu ¾uíkeðkze
suðe yríkËkYý ð]r¥k çkeS LkÚke. ¾uíke fhíke ðu¤k n¤ ðzu Ãk]ÚðeLku ¾uzðk{kt
ykðu íÞkhu yLkuf SðsíkwtLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. økkÞLku {kíkk fnuðk{kt ykðu Au.

86 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

fkhýfu íkuLkkÚke «òykLu ktw Ãkk»u ký ÚkkÞ Au íku{s çk¤ËLku «òykuLkku rÃkíkk fnu Au
fkhý fu ÄkLÞ ðøkuhu Ãkfððk{kt íku {ËË fhu Au. søkík{kt su y{tøk¤ yLku ½kuh
yk[khku [k÷w ÚkkÞ Au íkuykuLku fuð¤ ytÄÃkhtÃkhkÚke s yk[hý{kt {qfðk{kt
ykðu Au. su f{oÚke «kýeykuLku Mkw¾ ÚkkÞ íkuLku s Ä{o Mk{SLku yk[hý{kt
{qfðwt. Ãký økkzrhÞk «ðkn{kt ÃkzeLku yÄ{ko[hý fhðwt Lkrn.

òsr÷yu fÌkwt fu ¾uíkeLku ÷eÄu yLLkLke WíÃkrík ÚkkÞ Au. íkwt Ãkkuíku Ãký
¾uíkeLku ÷eÄu s Sðe hÌkku Au. íkw÷kÄkhu fÌkwt, nk yu ¾he ðkík Au - Ãký Ëhuf
çkkçkík{kt ykuAk{kt ykuAe ®nMkk ÚkkÞ íku sYhe Au. Þ¿k{kt ÃkþwykuLku nku{ðk íku
çkhkçkh LkÚke. Lk{Mfkh fheLku, MðkæÞkÞ fheLku Ãký ËuðkuLke hò ÚkE þfu Au.
yuðwt {LkkÞ Au fu «k[eLk fk¤Lkk {Lkw»ÞkuLkkt þw¼ æÞkLkLku ÷eÄu Ãk]Úðe
WÃkh ¾uzâk rðLkk ÄkLÞ WÃksíkwt níkwt. nu òsr÷ MðÄ{orLkc MkíÃkwhw»kku
Ä{oLkwt V¤ {u¤ððkLke EåAk hk¾íkk LkÚke Aíkkt MðÄ{oLkwt yk[hý
fheLku «òykuLku Mðøko÷kufLke «kró fhkðe ykÃku Au fu{ fu íkuyku Mk{ð]ÂæÄ
hk¾Lkkh nkuÞ Au. ¿kkLke {Lkw»ÞkuLke árüyu Mkðo LkËeyku MkhMðíke YÃk Au. Mkðo
Ãkðoíkku Ãkrðºk Au yLku ÃkkuíkkLkku ykí{k s íkeÚkoYÃk Au {kxu íkeÚkkoxLk fhðkLke Ãký
sYh LkÚke. su {kýMk ykðk y®nMkf Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhu Au, íku s ¾hk yÚko{kt
Ä{oLku yLkwMkhu Au.

•

{Äw®çkËwyku-3 j 87
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¥±à²æ }¢¢ÝÝ¢ ÜU¢²¢ü ¼± ¥S}¢¢ç}¢: ²à¢çS±Ýè J
à¢ÜUë‹}¢ê~¢ï çݱ„ Ý: Ð釲}¢ì »¼¼ì çã Ý: à¢é|¢ï JJ

{nk¼khík yLkwþkMkLk Ãkðo 81/23

yÚko : ‘‘nu þw¼u, nu ÞþÂMðLke, yð~Þ y{khu ík{u
{kLk ykÃkðwt òuEyu. íkwt y{khk økkuçkh yLku {qºk{kt
rLkðkMk fh fkhýfu yu çkLLku Ãkh{ Ãkrðºk Au.’’

hk»xÙLke MktÃkrík økkÞ

{nk¼khíkLkk yLkwþkMkLk Ãkðo{kt økkÞLkku {rn{k Ä{o fu Mkt«ËkÞLke

árüyu LkÚke fhkÞku Ãký
hk»xÙLke ÄLk-YrÃkÞk zku÷h
ðøkuhu [÷ý ðMíkwyku
¾heËðk {rn{k yÃkqðo níkku
suLke ÃkkMku ðÄkhu yLku Ãkwü
økkÞku nkuÞ íku s y{eh
økýkíkku. økkÞ ËqÄ, Ënª, ½e
ðøkuhu íkku Ãkqhwt Ãkkzu s Au.
Aký yLku {qºkLkku Ãký
WÃkÞkuøk Au ð¤e økkÞLkk Ãkwºkku çk¤Ë ¾uíke{kt WÃkÞkuøke A.u çkÄes árüyu økkÞLku
Ãkrðºk {kLkðk{kt ykðíke. ykŠÚkf árüyuíkku íkuLkwt {qÕÞ yLkuføkýwt Au yLku {]ík
økkÞLkk [k{zk nkzfk, {ktMk ðøkuhu Ãký WÃkkÞu øke Au. ¼økðkLkLkk Ÿ[k{kt Ÿ[k
Äk{Lku Ãký økku÷kuf ð]tËkðLk fnu Au.

økkÞLkku {rn{k {nk¼khík{kt yLku ðknhÃkwhký{kt yLkuf heíku
çkíkkððk{kt ykÔÞku Au. økkiðÄLkku «&™ ykÃkýu íÞkt AuÕ÷k fux÷kf ËkÞfkykuÚke
fkÞËku íkÚkk Mk{ks çkLLku árüyu {níð Ähkðu Au. yk Mkt˼o{kt f]»ý «urhík

88 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

¼e»{ rÃkíkk{nLke ðkýe{kt ÞwrÄrchLku økkÞLkku {rn{k çkíkkððk{kt ykÔÞku Au.
÷û{eËuðeyu økkÞkuLkk AkýLkwt MkuðLk fhu÷wt yu çkkçkík{kt ÞwrÄrchu Ãk]åAk fhu÷e
íkuLkk sðkçk{kt ¼e»{u økkÞkuLke MkkÚku ÚkÞu÷k ÷û{eËuðeLkk MktðkË rðþu
sýkÔÞwt.fkEu yuf Mk{Þu ÷û{eyu MkwtËh þheh Äkhý fheLku økkÞkuLke ðå[u «ðuþ
fÞkuo íÞkhu økkÞku rðM{Þ Ãkk{e y™u íku †e fkuý Au ík òýðk økkÞkuyu WíMkwfíkk
çkíkkðe. ÷û{eËuðeyu ÃkkuíkkLke yku¤¾ ykÃke. ‘‘{khwt Lkk{ ©e Au yLku nwt Mkðo
søkík{kt «rMkØ Awt nwt ßÞkhu Ér»kykuLkku yLku ËuðíkkykuLkku Mðefkh fhwt Awt íÞkhu
s íkuyku rMkØ ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw nw suLkku Mðefkh fhíke LkÚke íkuyku rðLkkþ Ãkk{u
Au. Ä{o, yÚko yLku fk{ yk Ãkwhw»kkÚkkuoLkwt nwt Mðefkh fhwt Aw, íÞkhus íkuyku
Mkw¾fkhf ÚkkÞ Au. nwt ík{khk{kt rLkðkMk fhðk {køkwt Awt. íkuÚke nðu ík{u ©eÞwõík
Úkkyku.’’- økkÞkuyu fÌkwt, íkwt [t[¤ Au, [Ãk¤ Au yLku yLkufLke MkkÚku hnuLkkhe
Ak,u {kxu íkLku MkkÚku hk¾ðkLke y{khe EåAk LkÚke íkuÚke íkLku sÞkt ykLktË {¤íkku
nkuÞ íÞkt sk, y{u Mðk¼krðf heíku s þheh MktÃkríkðk¤k Aeyu. íkuÚke íkkhk
÷eÄu y{Lku rðþu»kíkk «kÃík ÚkðkLke LkÚke. ÷û{eËuðeyu fÌkwt, ÷kufku Wøkú íkÃk
fheLku {Lku «kÃík fhðk «ÞíLk fhu Au. Ëuðku yLku ËkLkðku Ãký {khe Mkuðk fhu
Au. yk MÚkkðh støk{ søkík{kt nwt fÞktÞ yÃk{kLkÃkkºk LkÚke {kxu {khku Mðefkh
fhku.’’ - økkÞkuyu fÌkwt fu y{u íkkhwt yÃk{kLk fu ríkhMfkh fhíkk LkÚke, {kºk íkwt
yÂMÚkh Mð¼kðLke Au íkuÚke y{u íkkhku íÞkøk fheyu Aeyu {kxu íkLku sÞkt
sðkLke EåAk nkuÞ íÞkt ò.’’

÷û{eËuðeyu rðLktíke fhe fu ík{u {khku Mðefkh fhþku íkku nwt Mkðo÷kuf{kt
yÃk{kLkÃkkºk ÚkEþ yux÷u ík{khk fkuE Ãký Þwøk{kt {Lku MÚkkLk ykÃkku. ykÚke
økkÞkuyu ÷û{eLku ÃkkuíkkLkk {¤-{qºk{kt MÚkkLk ykÃÞw. yk{ ÷û{e økkÞkLu kk Aký-
{qºk{kt rLkðkMk fhu Au. íkuLkku ½ýku økqtZkÚko Au. økkÞLkk [ký y™u {qºkLke ®f{ík
yLkuføkýe Au. ({k[o- 2005) n{ykts ðíko{kLkÃkºk{kt Mk{k[kh ykðu÷ fu
økku{ºq k{ktÚke Mkkçkw, Ëðkyku, xqÚkÃkuMx çkLku Au yLku MkkçkwLkwt Lkk{ ‘Ãkt[økÔÞ’ hkÏÞwt
Au yLku ÷kufku nkUþu nkUþu ¾heËu Au. AkýLkku ¾kíkh íkhefu yLku økuMk çkLkkððk
WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au, íku MkðorðrËík Au..

økkÞLkku {rn{k çkLkkððk ¼e»{ rÃkíkk{nu hÞðLk{wrLkLkku «Mktøk fnu÷ku
yuf ð¾ík hÞðLk{wrLk yu çkkh ð»ko MkwÄe s¤{kt rLkðkMk fhðkLkwt ðúík Äkhý

{Äw®çkËwyku-3 j 89
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

fÞwO níkw yu ð¾íku fkEu Ãký s¤[h «kýeykuyu {wrLkLku Eò Lknkuíke ÃknkU[kze.
{wrLk fkc suðk ÚkELku s¤{kt ÃkzÞk níkk. íÞkhu yuf ð¾íkfux÷kf ¼e÷
òríkLkk {kAe{khku {kuxe ò¤ ÷ELku ykðe ÃknkUåÞk. {kAe{khkuyu {kA÷kLke
MkkÚku {wrLkLku Ãký s¤{ktÚke ¾U[e fkZâk. {wrLk Ãkh ÷e÷Lkk Úkh ò{e økÞk níkk.
{kA÷kyt ku íkku s¤{kt ykðíkkLke MkkÚku s {]íÞw ÃkkBÞk. {wrLkLku òEu Lku {kAe{khku
ûk{k {køkðk ÷køÞk yLku «kÞ~{ríkLke {køkýe fhe. {wrLkyu fÌkwt fu {kA÷kLke
s{u nwt Ãký {khk «kýLkku íÞkøk fheþ. ykÚke {kAe{khku Lkn»w k hkò ÃkkMku økÞk
hkò íkÚkk íku{Lkku Ãkwhkurník íkhíks {wrLk ÃkkMku ykÔÞk yLku ðkík fhe. {wrLkyufÌkwt
‘nu hkò, {kAe{khkuyu {Lku íkÚkk {kA÷kykuLku Ãkfzðk ¾qçk {nuLkík fhe Au
íkÚu ke íku{Lku {khwt íkÚkk {kA÷kykuLkwt {Õq Þ ykÃk.’’ hkòyu yfu nòh MkkuLkk{nkuh
ykÃkðkLkwt fÌkwt, Ãký {wrLk, «MkLLk ÚkÞk Lkrn. ykÚke hkòyu Äe{u Äe{u yuf
÷k¾ MkkuLkk{nkuh ykÃkðkLke íkÚkk yzÄwt hkßÞ ykÃkðkLke EåAk fhe íkku Ãký
{wrLk «MkLLk ÚkÞk Lkrn. ykÚke hkò {wtÍkE økÞk. yux÷k{kt õÞktfÚke økrðòík
Lkk{Lkk {wrLk íÞkt ykÔÞk. íku{Lke Mk÷knÚke hksyu yuf (frÃk÷k økkÞ) W¥k{
«fkhLke økkÞ sux÷wt {wrLkLkwt {qÕÞ økÛÞw. ykÚke {wrLk íkhíks Q¼k ÚkÞk yLku
çkkuÕÞk fu nu hkò nðu íku {Lku ¾heËe ÷eÄku Au. yk søkík{kt økkÞLkk suðwt çkeswt
fkuE Ãký ÄLk LkÚke.

Lk]økhkòÚke fÚkk Ãký økkÞkuLkku {rn{k çkíkkðu Au. ßÞkhu îkhfk LkøkheLku
ðMkkððk{kt ykðe íÞkhu ÞkËðkuyu ½kMk yLku ðu÷eykuÚke AðkÞu÷ku yuf {kuxku
fqðku òuÞku íkuyku fqðk{ktÚke Ãkkýe {u¤ððk {køkíkk níkk. íkuÚke ½kMk ðu÷k ðøkuhu
Ëqh fÞko Ãkhtíkw Ãkkýe{kt yuf {kuxku fk[tzku çkuXu÷ku níkku. nòhku ÞkËðkuíke Ãký íku
Ëqh Lk ÚkÞk.u íÞkhu íkuykuyu ©ef]»ýLku çkku÷kÔÞk. ©ef]»ýu íkuLku çknkh fkZâku yLku
íku fkuý Au íku{ ÃkqAâwt. fk[tzkyu fÌkwt fu Ãkqðo sL{{kt nwt Lk]øk Lkk{u hkò níkku.
{U nòhku økkÞkuLkwt ËkLk fhu÷wt. Ãkhtíkw yuf ð¾ík fkuE çkúkñýLke økkÞ Aqxe Ãkze
økE yLku {khe økkÞkuLkk xk¤u k{kt ¼¤e økE. {khk økkuðk¤kuyu ¼q÷Úke íku økkÞLku
{khe økkÞku{kt s økýe ÷eÄe yLku ÃkAe {U økkÞLkwt ËkLk fhe ËeÄwt suLke økkÞ
¾kuðkE níke íku þkuÄ fhðk ÷køÞku yLku íkuýu fkuE yuf çkúkñýLku íÞkt íku økkÞ
òuE yLku çkLLku sýkt økkÞLke {kr÷fe çkkçkíku ͽzðk ÷køÞk. nLku {k{÷ku {khe
ÃkkMku ykÔÞku. {U suLku íku økkÞLkwt ËkLk fhe Ëe¤wt níkwt íkuLkk {kr÷fLku {kuxe hf{

90 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ykÃkeLku nwt økkÞ ¾heËe ÷eLku íkuLkk {q¤ {kr÷fLku MkkUÃkðk {køkíkku níkku. Ãkhtíkw
suLku ËkLk fhe ËeÄwt níkwt íku çkúkñý økkÞ ykÃkðk íkiÞkh ÚkÞku Lkrn. ykÚke {U
økkÞLkk {q¤ {kr÷økLku íkuLkk çkË÷{kt nòhku økkÞku ykÃkðkLkwt fÌkwt, Ãký íku Ãký
íkiÞkh Lk ÚkÞku. ykÚke íku Mk{Þu s nwt {]íÞw ÃkkBÞku. Þ{hkòyu fÌkwt fu íku
y¿kkLkðþ-yòýíkkt çkeòLke økkÞLkwt nhý fÌkwt Au. yk{ íkku íktw {nkÃkwÛÞþk¤e
Aku. íkku Ãknu÷k tíkkhe ¼q÷Lke rþûkk ¼kuøkðe Au.yk ¼q÷Lkk fkhýu nwt çkeò
sL{u- yux÷uf yk sL{u fk[tzk çkLÞku. Þ{ hkòyu {Lku fnu÷wt fu ©ef]»ý
ykðþu íÞkhu íkkhku WØkh fhþu. yk{ çkku÷eLku fk[tzku Mðøko{kt økÞku. íÞkhu
©ef]»ýu yuf &÷kuf fÌkku.

Ï¢í¢r¢‡¢S±æ Ý ã¼üòæ ÐéÚGé¯ï‡¢ 籿¢¢Ý¼¢ J
Ï¢í¢r¢‡¢S±æ ã¼æ ã狼 Ýëx¢æ Ï¢í¢Ø‡¢x¢¢ñçÚ± JJ

yÚko : ‘‘rðîkLk {Lkw»Þu çkúkñýLkk ÿÔÞLkwt fËe nhý
fhðwt Lkrn. çkúkñýLke ÿÔÞYÃk økkÞLkwt yòýíkkt nhý
fheLku Lk]økhkòyu fk[tzku Úkðwt Ãkzâwt íku{ nh fkuE
{Lkw»ÞLke íku{ fheLku Ëwøkorík ÚkkÞ Au.’’

Lkr[fíkukLke su fÚkk {nk¼khík{kt ykðu Au íku{kt Ãký økkÞLkku s {rn{k
Au. WËk÷rf Lkk{Lkk Ér»k yuf ðkh LkËeyu MLkkLk fheLku LkËefktXk Ãkh s Mkr{Ä
˼,o f¤þ, Ãkw»Ãkku íkÚkk ¼kusLkLke Mkk{økúe ¼÷q eLku ½hu ykðíkk hÌkk. ík{u ýu ½hu
ykðeLku ÃkwºkLku íku ÷E ykððk {kxu fÌkwt. Lkr[fuíkk (Ãkwºk) íku ÷uðk økÞku Ãkhtíkw
íku Mkk{økeú Ãkkýe{kt íkýkE økE níke. Lkr[fuíkkyu ½hu ykðeLku rÃkíkkLku íkuLkk rðþu
fÌkwt íÞkhu {wrLkyu økwMMku ÚkELku fÌkwt fu - ‘‘ò, íkwt Þ{Lkk ËþoLk fh.’’ Lkr[fuíkk
íkhíks Z¤e Ãkzâku. íku yk¾ku rËðMk yLku hkík íku{s hÌkku yLku íkuýu Þ{Lkk
ËþLo k fÞko. Þ{u íkuLku ðhËkLk {køkðk fÌkwt. Lkr[fuíkkyu ÃkwÛÞþk¤eyku ßÞkt òÞ
Au íku ÷kufLkk ËþoLkLke {køkýe fhe. íÞktLkku ði¼ð yÃkkh níkk.u WÃkhktík íÞkt ËqÄ
yLku ½eLke y¾tz LkËeyku ðnuíke níke. yk LkËeyku fkLu kk {kxu Au yu{ ÃkqAðk{kt
ykðíkk Þ{hkòyu fÌkwt fu su MkíÃkwhw»kku økkuhMkLkwt ËkLk fhu Au íku{Lkk WÃkÞkuøk Lku
{kxu yk Au íÞkh ÃkAe íkku Lkr[fuíkk hkSðLk ÚkkÞ Au yLku íkuLkk rÃkíkk íkuLku ¼uxe
Ãkzu Au.

{Äw®çkËwyku-3 j 91
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Þ{hkòyu yu Ãký sýkÔÞwt fu su frÃk÷k økkÞLkwt ËkLk fhu Au íku Mkðo©uc
÷kufLku Ãkk{u Au. økkÞkuLkwt ËqÄ W¥k{ Au. økkÞku MkqÞoLkk rfhýkuLke ÃkuXu Ãk]Úðe Ãkh
MkðoLku yiïÞo ykÃku Au. íktËwhMíke çkûku Au yLku Mkðo søkíkLkwt hûký fhu Au.
økkÞðk[f yLku MkqÞðo k[f ‘øíku’ þçË yfu s Au. MkqÞo yLku økkÞ çkLLku søkíkLkku
yÇÞwËÞ fhu Au. økkÞku økku÷kuf ð]tËkðLk{kt yux÷u fu Ëuðku fhíkkt Ãký WÃkhLkk
÷kuf{kt ðMku Au. økku÷kuf Mkðo Eü ði¼ðkuÚke Þwõík Au yLku {]íÞw, shk fu
yÂøLkLkku íÞkt Mkt[kh LkÚke íku MðÞt «fkrþík Au. økkÞku ðhËkLk Ãkk{u÷k Au yLku
çkeòykuLku ðhËkLk ykÃkLkkhe Au. MkwøktÄeËkh þhehðk¤e økkÞku Ãk]Úðe÷kufLkwt
fÕÞký fhðk {kxu s Ãk]Úðe Ãkh ykðe Au. økkÞkuLke ¼Âõík fhLkkhku {kýMk su
ðMíkwLke EåAk fhu Au íku MkðoLku Ãkk{u Au. økkÞLke Mkuðk fhðkÚke ÃkwºkkÚkeo Ãkwºk {¤u
Au. fLÞkÚkeoLku fLÞk {¤u Au. Ä{koíkeoLku Ä{o {¤u Au. rðãkÚkeoLku rðãk {¤u Au
yLku Mkw¾kÚkeoLku Mkw¾ {¤u Au. økkÞkuLkk ¼õíkLku fþwt s Ëw÷o¼ LkÚke.

{nk¼khík{kt økkÞkuLkwt {níð Ëþkoðíkk &÷kufku {wsçk økku{kíkkLkk
ÃkkA¤Lkk þheh{kt çkúñk, øk¤k{kt rð»ýw yLku {w¾{kt hwÿ hnu÷k Au.
{æÞ¼køk{kt Mkðo Ëuðíkkyku, hwtðkheLkk rAÿku{kt {nŠ»kyku, ÃkqtAzk{kt
LkkøkËuðkyku, ¾heykuLkk ykX yøkú ¼køkku{kt ykX fw¤Ãkðoíkku, Aký y™u
{qºk{kt ÷û{eËuðe íkÚkk øktøkk ðøkuhu Ãkrðºk LkËeyku yLku çkLLku {uºkku{kt MkqÞo-[tÿ
hnu÷k Au. ykðe økku{kíkkLkwt Ãkk÷Lk Vhðwt òuEyu.

x¢¢ï}¢ê~¢æ x¢¢ï}¢²æ ÿ¢èÚæ Îç{ „<Ð: ÜUéࢢÚ}¢ì J
„±üТÐSƒH ç±çà¢çh¥ƒü Ð拱x¢Ã²æ ÐéÝ¢¼é}¢¢Ý JJ

yÚko : økku{qºk, økkÞLkwt Aký, økkÞLkwt ËqÄ, Ënª yLk ½e
(˼oLke MkkÚku hk¾u÷wt) - yk Ãkt[økÔÞ yk[{Lk fhðkÚke
ËunÚke Ãkrðºkíkk ÚkkÞ Au yLku yþwØ MÚk¤u AktxðkÚke
MÚk¤Lke þwrØ ÚkkÞ Au.

•

92 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ÜUïÝ „æ±çËÐ¼æ Ÿ¢¢hæ ÜUçS}¢Ýì ÜU¢Hï çÜU}¢ì ¥¢y}¢ÜU}¢ì J
|¢ëx¢é ¥æçx¢Úç„ÜUï ÜU¢Hï }¢éçÝÝ¢ ÜU¼Ú ±¢ JJ

{nk¼kík-yLkwþkMkLk Ãkðo 91/1

yÚko : (ÞwrÄrch ÃkqAu Au) ‘nu rÃkíkk{n ! ©kØLkku «Úk{ MktfÕÃk
fkuýu fÞkuo ? fÞk fk¤{kt ©kØLke «ð]r¥k [k÷w ÚkE ? ©kØLkwt
MðYÃk þwt Au ? ¼]økw yLku ytrøkhk Ér»kLkk fk{{kt ©kØ Úkíkwt
níkwt ? yÚkðk fÞk {wrLkyu søkík{kt ©kØ f{oLkku «[kh fÞkuo ?

©kØ f{o

¼kËhðk ðË

yuf{Úke y{kMk MkwÄe
rÃkík]Ãkûk yÚkðk ©kØÃkûk
økýkÞ Au. su {rnLkkLke su
ríkrÚkyu MðsLkku{ktÚke fkuELkwt
{]íÞw ÚkÞwt nkuÞ íku ríkrÚkyu
¼kËhðk ðË{kt ©kØ
fhðk{kt ykðu Au. {kLkðe
Ãkh ºký «fkhLkk Éý Au.
ËuðÉý, Ér»kÉý yLku rÃkík]Éý. rÃkík] þçËLkku Mk{kMk yk heíku Au - {kíkk
[ rÃkíkk [ = rÃkºkki yux÷u rÃkíkk þçË{kt {kíkk yLku rÃkíkk çkLLkuLkku Mk{kðuþ
ÚkkÞ Au. yk{ktÚke ËuðÉý ¼Âõík îkhk, Ér»kÉý ykËkh, ËkLk íkÚkk ÃkwÛÞ
îkhk Wíkkhe þfkÞ A.u Ãkhtíkw yk ËwrLkÞk{kt ykÃk{Lku ÷kðLkkhk {kíkk-rÃkíkkLkwt
Éý [wfððk {kxu ©kØf{oLkwt rLk{koý ÚkÞu÷wt Au. ©ØkÃkqðof fhu÷wt f{o yux÷u
©kØ. íkuLkkÚke rÃkíky] kLu kk ykí{k íkÃ] ík ÚkkÞ A.u nðu «&™ yu ÚkkÞ Au fu {Lk»w Þ
îkhk su yLLk, s¤ yLku ®Ãkz yÃkoý fhðk{kt ykðu Au íku íkku Ãk]Úðe Ãkh s

{Äw®çkËwyku-3 j 93
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

hnu Au. íkku rÃkík]ykuLku fEheíku ÃknkU[íkwt nþu ? ykfkþyu yLktík ykí{kykuLkwt
rLkðkMkMíkkLk Au. MfËt Ãkwhký{kt ykLku ÷økíke fÚkk Au. hkò fhLÄ{Lkk ykðks
«&™Lkk W¥kh{kt {nkÞkuøke {nkfk¤ sðkçk ykÃku Au fu rÃkík]yku y™u ËuðkuLke
ÞkurLk swËe Au. íkuyku nòhku ÞkusLk ËqhÚke ðkíkko÷kÃk Mkkt¼¤u Au. Ãkqò økúný
fhu Au. yLku ¼qík, ¼rð»Þ íkÚkk ðíko{kLk çkÄwt s òýu Au. íkuyku MÚkq¤
þhehÚke Lkrn Ãkhtíkw Mkqû{ þhehÚke økúný fhu Au yLku Mktíkwü ÚkkÞ Au.
çkúñÃkwhký{kt WÕ÷u¾ Au fu ¼kËhðk {rnLkkLkk f]»ýÃkûk{kt Þ{hkò
(Ä{ohkò) ík{k{ rÃkík]ykuLku {wõík fhu Au. ykÚke íkuyku ÃkkuíkkLkk MktíkkLkku íkÚkk
MðsLkku îkhk yLLk, s¤ ðøkuhu økúný fhu Au. òu íkuykuLku ©kØÃkûk ËhBÞkLk
yk Lk {¤u íkku yMktíkwü ÚkkÞ Au yLkt ðtMk Ãkh ËrhÿíkkLkku ©kÃk ÷køku Au.
nrhðtþÃkwhký{kt WÕ÷u¾ Au fu þktíkLkwt hkò ¼e»{ rÃkíkk{n ÃkkMku yLLk {køku
Au. ©kØ [trÿfk Lkk{Lkk økútÚk{kt Ãký WÕ÷u¾ Au fu su ©kØÃkûk{kt rÃkík]ykuLku
íkÃkoý fhþu íkuLku ÄLk, rðãk, ËeÄkoÞw»Þ, Mkkhe Mktíkrík yLku ytík{kt {kuûk
{¤þu. rLkÄoLk ÔÞÂõík {kºk þkf¼kSLkwt íkÃkoý Ãký fhe þfu Au yLku ftEs
ykÃke þfu íku{ Lk nkuÞ íkku støk÷{kt sELku ykfkþ íkhV çku nkÚk òuzeLku Ãký
rÃkík]ykuLku ík]ó fhe þfu Au.

&÷kuf{kt ÃkqAu÷k ÞwrÄrchLkk «&™ku W¥kh{kt ¼e»{ rÃkíkk{n
{nk¼khíkLkk yLkwþkMkLkÃkðo{kt ©kØ rðrÄ rðþu rðMíkkhÚke W¥kh ykÃku Au.
çkúñËðu Lkk Ãkwºk {nŠ»k yrºk ¾qçk «íkkÃke níkk. íku{Lkk ðMt k{kt Ë¥kkºkuÞ sL{Þkt
yLku Ë¥kkºkÞu Lkk Ãkºw k rLkr{ hkò. yk rLkr{Lku ©e{kLk Lkk{Lkku yuf Ãkwºk níkku.
yk ©e{kLk rÃkíkkLke nÞkíke{kt {]íÞw ÃkkBÞku. ykÚke rÃkíkkLku yíÞtík þkfu ÚkÞku.
íkuýu Ãkwºkþkuf{kt hkrºk rðíkkðe yLku r[¥kLku yufkøkú fheLku {Lk{kt ©kØrðrÄLkku
rð[kh fÞkuo íkuýu y{kMkLku rËðuMk ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku su su ¾kã«Ëkþku r«Þ
níkk íku çkúkñýku {kxu íkiÞkh fhkÔÞk. ÃkAe çkúkñýku çkuXk níkk íÞkt
Ërûkýkíkw{w¾ (Ërûk{ rËþk íkhV) {w¾ hk¾e ˼o ÃkkÚkÞwO yLku ©e{kLkLkk
Lkk{økkuºkLkku Wå[kh fhe ®ÃkzËkLk fÞwO. íkuýu ÃkkuíkkLkk ðze÷ yrºk Ér»kLkwt
M{hý fÞwO. yux÷u íkuyku nksh ÚkÞk. yLku íku{ýu fÌkwt fu yk íkÃkoýrðrÄLke
þYykík «Úk{ çkúñËuðu fhe níke. çkúñËuðu Ãkkíu kkLkk yÂøLkLku, Mkku{Lku, ðhwýLku
íkÚkk rÃkík]yku MkkÚku rLkðkMk fhíkk rðïËuðíkkyku - þtfh, ¼ðkEþ, økrýík,

94 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ãkt[ðeÞo, Lk¼kuË rðïkÞw ðøkuhu çkktMkX ðøkuhu Äkhý fhLkkhe Ãk]ÚðeLke ði»ýðe,
fkhÞÃke yLku yûkÞk yu¤k Lkk{Úke Míkwrík fhðe.

©kØ{kt Lke[Lkk ÿÔÞku íkÚkk þkfLkku WÃkÞkuøk Lk fhðku. fkuËhk, [ku¾kLke
fýfe, ®nøk, zwtøk¤e, ÷Mký, Mkhøkðku, fkurðËkh, çkez÷ðý, MkwËþoLk,
økksh, fku¤wt, ËqÄe,Mkt[¤, ¼qtzLkwt {kMk, fk¤wt SY, þªøkkuzk, Mkðo «fkhLkwt
÷ðý ({eXwt), òçkwt.

©kØ{kt Lke[uLke ðMíkwyku ykÃke þfkÞ - ík÷, zktøkh, sð,
yzË,ftË{q¤ íkÚkk V¤.

©kØ{kt ykÃku÷k yLLk, s¤ ðøkuhuíke rÃkík]yku Mktíkku»k ÃkkBÞk. Ãkhtíkw
íkuykuLku ySýo ÚkE økÞwt ykÚke íkuyku yÂøLkËuð ÃkkMku økkÞ. yÂøLkËuðu fÌkwt fu
nðuÚke nwt ík{khe MkkÚku hneþ ykÚke ©kØ{kt yÂøLkLku «Úk{ ®Ãkz ykÃkðk{kt
ykðu Au. íÞkh ÃkAe rÃkíkk, rÃkíkk{n, «rðíkk{n ðøkuhuLku ®Ãkz ykÃkðk{kt
ykðu Au. «íÞuf ®Ãkz ykÃkíke ð¾íku økkÞºke{tºk çkku÷ðku. fkuE LkËefktXu sELku
®ÃkzíkÃkoý fhðwt, «Úk{ s÷ktsr÷ ykÃkðe ÃkAe rÃkík]ykuLku ÞkË fhðk. yk{
íkku Ëhuf y{kMku rÃkík]ykuLku ÞkË fheLku fktEf ykÃkðwt yLku íku{ Lk çkLkuíkku
¼kËhðk ðË y{kMkLkk rËðMku íkku yð~Þ ykÃkðwt. [kiËþLkk rËðuMk ©kØ
rðrÄ Lk fhðe. yk{ íkku Ëhfu ÔÞÂõíkyu ÃkkuíkkLkk MkkíkÃkuZe MkwÄeLkk rÃkík]ykuLku
ÞkË fhðk. økÞk ûkuºk{kt sELku yûkÞðx Lkk{Lkk «rMkæÄ ðz Lke[u ©kØ fhu
íkku W¥k{ V¤ {¤u Au.

swËk swËk Lkûkºk{kt- ©kØ fhðkLkwt Ãký swËwt swËtw V¤ çkíkkððk{kt ykÔÞwt
Au. fr] íkfk Lkûkºk{kt ÃkkuíkkLkk MktíkkLkku Mkkíku rÃkík]ykuLkwt ©kØ fhLkkh Mkðo«fkhLkkt
MktíkkÃkkuÚke hrník ÚkkÞ Au. suLku MktíkkLk«króLke EåAk nkuÞ íkuýu hkurnýe
Lkûkºk{kt, íkusLke EåAk hk¾Lkkhu {]økþeŠ»k Lkûkºk{kt, ÄLk {u¤ððkLkeq EåAk
hk¾Lkkhu ÃkwLkðoMkw Lkûkºk{kt, ÃkwrüLke EåAk hk¾Lkkhu Ãkw»ý Lkûkºk{kt, MkwtËh
y™u økwýðkLk MktíkríkLke EåAk hk¾Lkkhu r[ºkkLkûkºk{kt ©kØ f{o fhðw.t Mðkrík
Lkûkºk{kt ©kÆ fhLkkh hkßÞ[¢ [÷kðLkkh çkLku Au. sÞuck Lkûkºk{kt ©kØ
fhLkkh MkðoLkku yrÄÃkrík yLku #rÿÞrLkøkún fhLkkh (MktÞ{e) çkLku Au.
Ãkqðko»kkXk Lkûkºk{kt ©kØ fhLkkh W¥k{ feŠík {u¤ðu Au. Wíkhk»kkXk Lkûkºk{kt
©kØ fhLkkh þkufhrník SðLk rðíkkðu Au. - yk WÃkhktík çkeò swËk swËk

{Äw®çkËwyku-3 j 95
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Lkûkºk{kt ©kØ fhLkkhLku fktELku fktE rMkrØ {¤u Au. Ãkhít kw ykÿko Lkûkºk{kt ©kØ
Lkfhðwt. yk Lkûkºk{kt ©kØ fhLkkh ¢qh yLku ½kíkfe çkLku Au.

©kØLke r¢Þk øk{u íku çkúkñý fu ÔÞÂõík ÃkkMku Lk fhkððe. ©kØ
fhkðLkkh çkúkñýLkwt fw¤, ðÞ, þe÷, YÃk, økwý, ¿kkLkLke [fkMkýe fheLku s
fkÞo MkkuÃkðwt. ©kØLkwt ¼kusLk çkÄk çkúkñýu LkÚke s{íkk. su çkúkñýku ÞºkÞkøk
ðøkuhuLkk ðúíkÚke hrník Au íkyu ku Þs{kLkLke EåAkLku yLkwMkheLku ©kØLkwt ¼ksu Lk
s{e þfu Au. Ãkhtíkw suyku ðuËkufík-ðuË{kt fnu÷k ðíkoLku Äkhý fhLkkhk nkuÞ
Au. íkuyku ©kØLkwt ¼kusLk LkÚke ¾kíkk.

su MktLÞkMke nkuÞ Au yux÷u fu ykæÞkÂí{f çkLke òÞ Au íkuLku ©kØf{o
fhðkLke sYh LkÚke. ykLku ÷økíkku yuf «Mktøk ©ehk{f]»ýLkk SðLkLkku Au.
E.Mk. 1876Lkk {k[o {rnLkk{kt ©ehk{f]»ýLkk {kíkk [tÿËuðeLkwt yðMkkLk
ÚkÞwt. yu ð¾Úku íku{Lke ô{h 40 ð»koLke níke. {kíkw©eLke AuÕ÷e Ãk¤ku ykðe
ÃknkU[e Au yuðwt òýeLku íkuyku yu{Lkk ËunLku øktøkkíkhu ÷E økÞk. íÞkt yu{ýu
{kíkkLkk [hý ykøk¤ Ãkw»Ãknkh {qõÞku. yux÷u {kíkkyu þktríkÚke AuÕ÷ku ïkMk
÷eÄku. ©ehk{f]»ýu Ãkkuíku MktLÞkMk ÷eÄku nkuðkLkkfkhýu þk†k[kh «{kýu u{Lku
Ãkkuíku yÂøLkËkn ykÃÞku Lkrn yk çkÄe r¢Þk ¼ºkeò hk{÷k÷u fhe. ©kØ
Mk{Þu yu{ýu s÷ktsr÷ ykÃkeLku {kíkkLkwt íkÃkoý fhðkLkku «ÞíLk fÞkuo. Ãkthíkw
yu{Lke yktøk¤eku s y¬z çkLke økE ! ½ýk «ÞíLk ÃkAe Ãký ßÞkhu
yu{LkeÚke s÷ktsr÷ ykÃke Lk þfkE íÞkhu {kík]¼õík ÃkwºkLku hzðwt ykðe økÞwt.
yux÷u yuf þk†rðËu ¾w÷kMkk{kt sýkÔÞwt fu, ‘‘MktLÞkMkeÚke íkÃkoý ðøkuhu rðrÄ
ÚkkÞ Lknª. íkuýu þk† {ÞkoËk «{kýu íkuðe rðrÄyku fhLkkLke sYh LkÚke.
yxu ÷k {kxu yuLku þk†{kt ‘økr÷íknMík’ fnðu k{kt ykÔÞku A.u ykÃkLkk îkhk yu
þk†ð[Lk rMkØ ÚkÞwt Au.’’

©kØ îkhk {]íÞw Ãkk{u÷k MðsLkku íkhV ¼Âõík¼kð Ëþkoððk{kt ykðu Au
íku íku Mkkhe ðkík Au. {]ík ÔÞÂõíkykuLku ÞkË fhðe íkuLkk rLkr{¥ku ftE þw¼fkÞo
fhðwt. ËkLk-Ä{o ðøkuhu fhðk. yu ©kØ fkÞo ÃkkA¤Lkku nuíkw nþu yux÷u {q¤
nuíkw íkku Mkkhku s nþu Ãkthíkw íkuLku Äe{u Äe{u rhðks{kt Ãkherýík fhðk{kt ykÔÞku
íku ¾kuxwt ÚkÞwt Au. {hý ÃkkA¤ ËkLk fhe þfkÞ. yLkkÚk çkk¤fkuLku s{kze
þfkÞ. Ãkhtíkw íkuLkk s ½h{kt çkuMkeLku r{ükLLk ykhkuøke þfkÞ yu rhðks

96 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ðkrnÞkík Au. {hý ÃkAe çkúkñýLkk rníkLku yÚkuo su ÃkiMkk yÃkkh Au,
íkuLkku {q¤ WÆuþ Ä{oLkk yÇÞkMke yuðk Mkk[k çkúkñýLku {ËË fhðkLkku
níkku. yLku {kºk òríkÚkes çkúkñý nkuÞ íkuLku {ËË fhðe yuðku nuíkw fËe
Ãký Lk níkku. f{oÚke çkúkñ{ íku s çkúkñý. íkus Mkk[e ÔÞÂõík økýkÞ yLku
íkuðkLku {ËË fhðe yu s nuíkw níkku. yuLkk çkË÷u XktMke XktMkeLku ¾kðkLke «Úkk,
Mkk{kLÞ {kýMkLke WÃkh Ãký çk¤sçkheÚke rhðks Xkufe çkuMkkzðku yu «Úkk
y{÷{kt ykðu÷e íku ®Lkã Au. òu fu ðnu yk «Úkk{kt ½ýk yk MkwÄkhk ÚkÞk Au
yLku íku «þtMkLkeÞ Au.

nðu Lkðe árüÚke rð[kheyu. Ëhuf {kýMk ÃkkuíkkLke MkËTøkrík EåAu íku
çkhkçkh Au. Ãkhtíkw MkËTøkrík Ãkrðºk Ä{ko[hýÚke s {¤ðkLke Au. yLku yu
ÃkkuíkkLkk SðLkfk¤ ËhBÞkLk su Mkkhk fkÞkuo fÞko nkuÞ Au, íkuLkk fkhýu s
MkËTøkrík ÚkkÞ Au. y÷çk¥k LkSfLkk MðsLkku íku ÔÞÂõíkLku ÞkË fheLku
Mk{ksfÕÞkýLkk fkÞkuo fhu íkuLkkÚke Mk{ksLku VkÞËku ÚkkÞ Au. {kxu s [k÷w s
hk¾ðkt òuEyu. Ãkhtíkw yu{ Aíkkt yu s rËðMku yLkkÚkk©{{kt Mkkhwt ¼kusLk
ykÃkðwt. fux÷kf ðkh MktMÚkkLku yLkwfq¤ Lk nkuÞ íkku y{wf hf{ Mkt[k÷fkuLku
ykÃke Ëuðe. suÚke yLkwfq¤ rËðMku Mkt[k÷fku çkk¤fkuLku ¼kusLk ykÃke þfu. yk
WÃkhktík nðu íkku Ëuþ ÔÞkÃke yLkuf {w~f÷u eyku Q¼e ÚkkÞ A.u yux÷u {kºk ©kØ
«Mktøku s Lknª Ãkhtíkw {w~fu÷e ð¾íku rÃkík]ykuLku ÞkË fheLku ykŠÚkf Þk çkeò
«fkhLke {ËË fhe þfkÞ Au. Ëk.ík. Ëw»fk¤, yríkð»kko, ºkkMkðkËLkk fkhýu
Q¼e Úkíke íkçkkne. ykðk çkÄk «Mktøkkuyu ¼÷¼÷kLku Ãký {ËËLke sYÃk hnu
Au. yxu ÷u íku rLkr{¥ku fkÞ{e ¼tzk¤u Mkk{krsf, MktMÚkkykuLku Q¼wt fhðwt òuEyu
yLku íku{ktÚke ßÞkhu sYh Ãkzu íÞkhu {ËË fhðe òuEyu.

f÷fíkkÚke A {kE÷ Ëqh ËrûkýuMðh{kt suýu fk÷e {trËh çktÄkÔÞtw níkwt. íku
hkýe hk{{ýRyu (òu fu íku hkýe Lk níke. íkuLkwt nw÷k{ýwt Lkk{ hkýe níkwt.
íkuLkk rÃkíkk yuf økhçke ¾uzqík níkk) sLkfÕÞkýLkkt yLkuf fkÞkuo fhu÷k-
hkMk{rýLkk ÷øLk hks[tÿ Lkk{Lkk s{eLkËkh MkkÚku ÚkÞu÷k. E.Mk. 1823{kt
hkMk{rýLkk rÃkíkkLkwt yðMkkLk ÚkÞwt íÞkhu íkuyku øktøkkrfLkkhu ©kØ rðrÄ fhðk
økÞk níkk. øktøkkLkk MLkkLkÄkxLke yðËþk òuE rÃkíkkLke ÞkËøkehe{kt íkuýu Lkðku
½kx yLku ÷kufkuLke yðhsðh {kxuLkku hMíkku çktÄkðe ykÃku÷k. yk heíku

{Äw®çkËwyku-3 j 97
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

çkkçkw½kx yLku çkkçkwhkuELkwt çkktÄfk{ ÚkÞwt. su nðu hkýe hkMk{rý {køko íkhefu
yku¤¾kÞ Au. íkuLkk Ãkrík hks[tÿu Ãký ÃkkuíkkLke {kkíkLke M{]rík{kt f÷fíkkLkk
Ãkrù{ ¼køk{kt ykrnheíkku÷k ½kx çktÄkðe ykÃÞku yLku rLk{ík÷k{kt
M{þkLkøk]n çktÄkðe ykÃÞwt. yk{ ©kØ rLkr{¥ku ykðk Mkkhk fkÞkuo fhðkLke
ÃkhtÃkhk ykÃkýkt Ëuþ{kt Au s yLku nðu íkku heíkrhðksLkkt çktÄLkku ½ýkt Ze÷k
ÚkÞk Au. íÞkhu ÃkqðoòuLke ÞkËeYÃku ykðk Mkkhk fkÞkuo fhíkk hneyu íkku ËuþLke
Mk{]rØ ðÄíkkt ðkh Lkrn ÷køku.

•

98 j {Äw®çkËwyku-3
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ࢢÚèà¢ÎìÏ¢H¼¢ï Ï¢í㋱Hæ ±ñlæ }¢ãœ¢}¢}¢ì J
|¢è}¢æ ã²…x¢Úx¢íS¼ {}¢üÚ¢…¢ï ã²}¢¢ï‹±²¼ì JJ

yÚko : nu çkúñLk þkherhf çk¤ fhíkkt rðãkçk¤-
¿kkLkçk¤ ½ýwt {kuxwt Au, fu su çk¤Lku ÷eÄu Ä{ohkòyu
ysøkh ðzu øk¤kÞu÷k ¼e{Lku AkuzkÔÞku.

økýuþ- {nk¼khík

yk &÷kuf{kt þkherhf

çk¤ fhíkkt ykí{çk¤Lku-
rðãkçk¤Lku- MkËTøkwýkuLkk çk¤Lku
[rzÞkíkwt çkíkkÔÞwt Au. MkËTøkwýkuLkwt
çk¤ yux÷u s çkúñçk¤. yuðk
yLkuf çkLkkðku çkLku Au ßÞkhu
þkherhf heíku MkwáZ ÔÞÂõíkyu
ÃkkAe ÃkkLke fhðe Ãkzu Au. ßÞkhu
rðãkçk¤-ykí{çk¤ðk¤e
ÔÞÂõík sMk {u¤ðu Au.
ykí{rðïkMk ¼he {ÄwhðkýeÚke ½ýwt «kó fhe þfkÞ Au.

Ãkktzðku ðLkðkMkLkk Mk{Þ ËhBÞkLk Vhíkkt Vhíkkt VheÚke îiíkðLk{kt ykðe
ÃknkutåÞk. ÃkAe íkuyku ð]»kÃkðkoLkk yk©{{kt økÞk yLku çkrÿfk©{{kt yuf {kMk
Mkw¾uÚke ÃkMkkh fÞkuo. ÃkAe íkuyku rðþk¾[qÃk Lkk{u ðLk{kt sELku ðMÞk. íÞkt
yufðkh ¼e{MkLu k ÃkðoíkLke økwVk{kt yuf Íuhe MkkÃk ÃkkMku sE ÃknkUåÞku íkLu ku òuELku
¼e{MkuLkLkwt {Lk ¾uË íkÚkk {kunÚke ÔÞkfw¤ çkLke økÞwt. yk MkÃko ysøkh níkku.
íkuLkk þheh Ãkh fkçkh[eíkhk [èkÃkèk níkk yLku htøk n¤ËhLkk suðkt Ãke¤ku
níkku. íku yufË{ ¼e{ íkhV Ëkuzâku. íkuýu ¼e{Lkk çkLLku nkÚk Ãkfze ÷eÄk. íkuLkk

{Äw®çkËwyku-3 j 99
GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

MÃkþo {kºkÚke ¼e{ {qAko ÃkkBÞku yLku ½ýkt Mk{Þ ÃkAe {qAko ð¤ðk Aíkkt ¼e{
ÃkkuíkkLku ysøkhLkk Ãkkþ{ktÚke Akuzðe þõÞku Lknª. ¼e{u íkuLku ÃkqAâwt ‘‘ni
¼wstøkðuh, íkwt ¾hu¾h fkuý Aku ? {Lku Mkwt fhðk EåAu Aku ? nwt Ä{ohksLkku LkkLkku
¼kE ¼e{MkuLk Awt. {nkçk¤ðkLkh hkûkMkku, rÃkþk[ku yLku Lkkøkku Ãký {khk
Ãkhk¢{Lku MknLk fhe þõÞk LkÚke. Ãkhtíkw «ÞíLk fhðk [íkk tnwt íkkhkÚke Awxfkhku
{u¤ðe þfíkku LkÚke. íkku þwt íkkhk{kt ftE rðãkçk¤ Au ?’’ ysøkhu fÌkwt, ‘‘nwt
½ýk rËðMkkuÚke ¼qÏÞku Awt. {khwt Mknku¼køÞ Au. fu Ëuðkuyu íkkhk suðkLku {khk
¼ûÞ {kxu {kufÕÞku Au.’’ yk{ çkku÷eLku ysøkhu ÃkkuíkkLke fÚkk fnuðe þY fhe
nwt {nŠ»kykLu kk fkÃu kLkk fkhýu yk Ëþk ÃkkBÞku Atw íku hksŠ»k Lknw»k rðþu Mkkt¼éÞwt
nþu, íku íkkhk s Ãkqðos níkk. Ãkqðo søkík{kt nwt s Lknw»k níkku. {U íkÃk, Þ¿k,
rðãk yLku fw÷eLkíkkÚke yiïÞo {u¤ÔÞwt níkwt. ykÚke {khk{kt yr¼{kLk «ðu~Þwt.
{wÏÞ {wÏÞ Ér»kyku ÃkkMku {U {khe Ãkk÷¾e Ÿ[fkðe. ík{u ktLkk {nkí{k yøkMíÞ
{Lku ©kÃk ykÃÞku. íkuÚke nwt yk Ëþk ÃkkBÞku Aw,t íkwt {khku ðþt s A,u íkku Ãký ¼qÏÞku
nkuðkLkk fkhýu ËiðÞkuøk nwt íkLku ¾kEþ. rËðMkLkk Aêk ¼køk{kt nkÚke, ½kuzk fu
çkeswt su fkuE «kýe {khe [qz{kt (Þkþ{kt) ykðe òÞ Au, íku Aqxe þfíkwt LkÚke.
íkwt fkuE MkkÄkhý MkÃkoÚke LkÚke ÃkfzkÞku, Ãkhtíkw {Lku ðhËkLk Au. ©kÃkLkk ytík {kxu
{U yøkMíkÞ {wrLkLku rðLktíke fhe. ykÚke íku{ýu fÌkwt fu Úkkuzk ð»kkuo ÃkAe íkkhe
{Âw õík Úkþu. íku Ér»kyu {Lku fÌkwt fu MkíÞkMkíÞLkku rððuf òýLkkh su {Lkw»Þ íkkhk
ÃkqAu÷k «&™kuLkk sðkçk ykÃkþu íku íkLku ©kÃk{ktÚke Akuzkðþu.’’ ¼e{u fÌkwt, nu
{nkMkÃko {Lku íkkhk Ãkh økwMMkku LkÚke ykðíkku, íku{ nwt {khe òíkLku Ãký ®LkËíkku
LkÚke. Mkw¾Lke «krÃík fu Ëw:¾Lke rLkð]¥k fhðk{kt õÞkhuf {kýMk MkV¤ ÚkkÞ Au
yLku õÞkhuf rLk»V¤ Lkeðzu Au. ËiðLku fkuE Auíkhe þfíkwt LkÚke. fux÷efðkh
Ãkwhw»kkÚko rLkhÚkof Mkkrçkík ¼úü ÚkÞu÷k {khk ¼kEykuLke ®[íkk ÚkkÞ Au. íkuyku {Lku
þkuÄðk ËkuzkËkuze fhe {qfþu yLku {Lku {hu÷ku {kLkeLku hkßÞ«krÃík çkkçkík{kt
rLkÁ{Þe ÚkE sþu.

yks Mk{Þu Þrw Ärch yrLkü ˾u kðLkk¤k ¼Þft h WíÃkkíkku òEu Lku ®[ríkík ÚkE
økÞk. yfu rþÞk¤ yÂøLk ¾ýq k íkhV {kU hk¾eLku y{tøk¤ LkkËu hze hÌktw níkwt. yuf
Ãkkft , yfu yk¾t yLku yfu Ãkøkðk¤k ðŠíkfk Ãkûkeyku MkÞq Lo ke Mkk{u òýu fu ÷knu e ykfu e
hÌkkt níkk. «[zt ðkÞw Vftq kíkku níkku. Ä{ho ksu ÿkÃi kËeLku ðf] kËu h rðþu ÃkAq âtw Ãkk[t k÷eyu