แผนการสอนงานเครื่องยนต์ดีเซล

แผนการจัดการเรียนรู้

รหสั วชิ า 2๐100-2002 ชื่อวชิ า งานเครอื่ งยนต์ดเี ซล
จานวนหน่วยกิต (จานวนชว่ั โมง)3(7)

ประเภทวชิ าอุตสาหกรรม สาขาวิชาเครอื่ งกล สาขางานยานยนต์
หลกั สูตรประกาศนียบัตรวชิ าชีพพทุ ธศักราช 2562

โดย

นายทนงศักดิ์ ศรลี าชยั

แผนกวิชาช่างยนต์ วทิ ยาลัยการอาชพี ขุนหาญ

สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

คานา

ในกระบวนการจัดการเรียนการสอน ในแต่ละวิชาแผนการจัดการเรียนรู้ถือเป็นคู่มือที่สาคัญอย่างย่ิง
สาหรับครู-อาจารย์ท่ีจะใช้ประกอบในกระบวนการจัดการเรียนการสอน เพราะจะช่วยให้สะดวกในการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอน การใช้สื่อการเรียนการสอนและการวัดผลประเมินผล เพ่ือตรงตามจุดประสงค์และ
หลักสตู รของการศึกษา

ในแผนการจัดการเรียนรู้น้ีมีเน้ือหาประกอบด้วย หลักการ มาตรฐานวิชาชีพ มาตรฐานสาขาวิชา มาตา
ฐานรายวิชา จุดประสงค์รายวิชา คาอธิบายรายวิชา ตารางวิเคราะห์คาอธิบายรายวิชา ตารางกาหนดหน่วยการ
สอน และแผนการจัดการเรียนรู้ ซ่ึงใน 1 แผนการจัดการเรียนรู้ 1 แผนประกอบไปด้วย ใบความรู้ แบบทดสอบ
ก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน แบบคาตอบ ใบงาน แบบประเมินผลงาน แบบสังเกต/ประเมินพฤติกรรม
รายงานการใช้แผนการสอน

หวงั อยา่ งย่ิงว่าแผนการจัดการเรียนรู้เล่มนี้จะเป็นประโยชน์แก่นักเรียนนักศึกษา ครู-อาจารย์ตลอดจนผู้
ที่จะใช้แผนการจัดการเรียนรู้น้ี และขอขอบคุณวิทยาลัยการอาชีพศีขรภูมิที่ส่งเสริมและสนับสนุนในการจัดทา
แผนการจัดการเรียนรู้ในครั้งนี้ หากแผนการจัดการเรียนรู้เล่มน้ีมีข้อผิดพลาดประการใดผู้จัดทาก็ขออภัยมา ณ
โอกาสนี้

ลงชือ่ .....................................
( นายทนงศกั ดิ์ ศรลี าชยั )
ครผู ู้สอน

สารบญั หนา้

เร่ือง
คานา
ตารางวิเคราะห์หลักสูตร
ตารางลกั ษณะรายวิชา
โครงการจดั การเรียนรู้
แผนการสอนหน่วยท่ี 1

ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมินผลงาน
แบบสังเกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 2
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลังเรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสังเกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 3
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลังเรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้

แผนการสอนหนว่ ยท่ี 4
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลงั เรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสังเกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้

แผนการสอนหนว่ ยที่ 5
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรียนรู้

แผนการสอนหนว่ ยท่ี 6
ใบความรู้
แบบทดสอบก่อนเรยี น
แบบทดสอบหลังเรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมินผลงาน
แบบสังเกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้

แผนการสอนหนว่ ยท่ี 7
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมนิ พฤติกรรม

แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรยี นรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 8

ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 9
ใบความรู้
แบบทดสอบก่อนเรยี น
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหน่วยที่ 10
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมินผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้
แผนการสอนหนว่ ยที่ 11
ใบความรู้
แบบทดสอบก่อนเรียน
แบบทดสอบหลังเรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน

แบบสงั เกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหน่วยที่ 12
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสังเกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหน่วยท่ี 13
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลังเรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมินผลงาน
แบบสังเกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรยี นรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 14
ใบความรู้
แบบทดสอบก่อนเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสังเกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรยี นรู้
แผนการสอนหน่วยที่ 15
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
แบบทดสอบหลงั เรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน

แบบประเมินผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมินพฤติกรรม
แบบรายงานการใชแ้ ผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหนว่ ยที่ 16
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลังเรียน
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมนิ ผลงาน
แบบสังเกต/ประเมนิ พฤติกรรม
แบบรายงานการใช้แผนการจัดการเรียนรู้
แผนการสอนหนว่ ยท่ี 17
ใบความรู้
แบบทดสอบกอ่ นเรียน
แบบทดสอบหลงั เรยี น
แบบคาตอบ
ใบงาน
แบบเฉลยใบงาน
แบบประเมินผลงาน
แบบสงั เกต/ประเมนิ พฤติกรรม

แผนจัดการเรียนรู้

ม้งุ เน้นสมรรถนะอาชีพและบรู ณาการตามหลกั ปรชั ญาของ
เศษฐกิจพอเพียง

รหัสวชิ า 20101-2002 ชื่อวิชา งานเคร่ืองยนต์ดเี ซล
จานวนหน่วยกิต (จานวนช่ัวโมง) 3(6)
ตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวชิ าชีพ
พทุ ธศกั ราช 2562

โดย
นายทนงศักดิ์ ศรลี าชัย

แผนกวชิ าชา่ งยนต์ วิทยาลยั เทคนคิ ธญั บรุ ี
สานกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

รหัสวชิ า 20101-2002
ชือ่ วิชา งานเครื่องยนต์ดเี ซล
จานวน หนว่ ยกติ (ชวั่ โมง) 3 (7)

มาตรฐานวชิ าชีพ
1. ส่ือสาร แสวงหาความรเู้ สรมิ สร้างความสัมพันธร์ ะหว่างภาษากับเทคนคิ ในงานอาชีพ
2. ใชห้ ลักธรรมทางศาสนา วฒั นธรรม คา่ นยิ ม คุณธรรม จริยธรรมทางสังคมตลอดจนการสรา้ งเสรมิ
สขุ ภาพพลานามยั และป้องกันโรคกบั ตนเองและครอบครวั
3 แก้ปัญหาโดยใช้คณติ ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยแี ละกระบวนการแก้ปัญหา
4. ถอดและตรวจสอบและประกอบชิ้นสว่ นเครอื่ งยนต์ตามคู่มือ
5 บารุงรักษาเครื่องยนต์ดเี ซลตามคู่มือ

มาตรฐานสาขางาน
1. ซอ่ มเครื่องยนต์ดเี ซลตามคู่มอื
2. ตรวจสอบเครอื่ งยนต์ดเี ซลตามคู่มือ
3. ซอ่ มเครื่องยนต์ดีเซลตามคู่มือ
4. บารุงรกั ษารถจกั รยานยนต์ตามคมู่ ือ
5. ถอดประกอบเคร่ืองยนต์ดีเซลตามคู่มอื

มาตรฐานรายวชิ า
1. เข้าใจหลักการตรวจสอบ บารุงรักษาปรบั แตง่ ชิ้นส่วนเครอ่ื งยนต์ดเี ซล
2. บารุงรักษาเครอ่ื งยนต์ดเี ซล
3. ตรวจสภาพชิน้ สว่ นระบบตา่ งๆ
4. ถอดประกอบชน้ิ สว่ นระบบต่างๆ
5. ปรบั แต่งเครื่องยนต์

รหัสวิชา 20101-2002
ชื่อวิชา งานเคร่ืองยนตด์ เี ซล
จานวน หนว่ ยกิต (ชัว่ โมง) 3 (7)

หนว่ สัปดาห์ จานวน ชื่อหน่วย และหัวข้อ วธิ กี ารสอน/กจิ กรรม สอ่ื การเรยี น วิธกี าร
ย ที่สอน ชม. /เน้ือหาการสอน การเรยี นการสอน การสอน วัดผล/
ท่ี สอน ประเมินผล

1. บอกโครงสรา้ งของ

เครอื่ งยนต์ดีเซลได้

โครงสร้างเครอื่ งยนต์ดเี ซล 2. บอกสว่ นประกอบ

1. โครงสร้างเคร่อื งยนตด์ ีเซล ของเครื่องยนต์ดเี ซล

2. ส่วนประกอบของเครื่องยนต์ ได้ 1.สังเกต
2.ถามตอบ
ดเี ซล 3. อธิบายการทางาน หนงั สือวิชา 3.แบบ
ประเมนิ ผล
3. การทางานของเครื่องยนต์ ของเครอื่ งยนตด์ เี ซล งาน การเรียนรู้
4.ใบงาน
1 1 1-6 ดเี ซล 4 จงั หวะ ได้ เครอ่ื งยนต์

4. ไดอะแกรมแสดงจงั หวะ การ4. 4 อธิบายขบวนการ ดเี ซล

เปดิ และปิดลน้ิ ของเครอ่ื งยนต์ เผาไหม้ได้

4 จังหวะ 5. สามารถบอก

5. หลักการทางานของ ชิน้ สว่ น เคร่อื งยนต์

เครื่องยนตด์ ีเซล 2 จังหวะ ดีเซลได้

ขบวนการเผาไหม้ 6. สามารถหมุน

เครื่องยนต์หาจังหวะ

การทางานได้

1. สามารถต่อวงจร 1.สังเกต
2.ถามตอบ
2 2 7-12 งานตดิ เครอื่ งยนต์ดเี ซล ระบบ สตารท์ ได้ หนงั สอื วิชา 3.แบบ
1. หนา้ ทขี่ องระบบสตาร์ท 2. สามารถไล่ลมระบบ งาน ประเมนิ ผล
2. งานต่อวงจรระบบสตารท์ เครื่องยนต์ การเรยี นรู้
3. งานไลล่ มระบบน้ามนั เชอื้ เพลงิ น้ามันเชอ้ื เพลิงได้ ดเี ซล 4.ใบงาน
งานตรวจสภาพท่ัวไปก่อนติด 3. สามารถตรวจ

สภาพ เคร่ืองยนต์

เคร่อื งยนต์ กอ่ นติด

เครื่องยนต์ได้

งานปรับแต่งเคร่ืองยนต์ดเี ซล 1. สามารถวัดกาลังอัด หนงั สอื วิชา 1.สังเกต

1. งานวัดกาลังอัด และวิเคราะหส์ ภาพ งาน 2.ถามตอบ

3 3 13-18 2. งานปรับต้งั ระยะห่างลน้ิ เครื่องยนต์ได้ เครื่องยนต์ 3.แบบ

2. สามารถตั้ง ดเี ซล ประเมินผล

ระยะหา่ งลน้ิ การเรยี นรู้

ได้ 4.ใบงาน

34 19-24 งานปรบั แต่งเครื่องยนตด์ เี ซล 3. สามารถต้ังจังหวะ หนงั สอื วิชา 1.สงั เกต
45 (ต่อ) ฉีดนา้ มนั เช้ือเพลิงได้ งาน 2.ถามตอบ
46 3. งานต้ังจงั หวะฉีดนา้ มัน เครื่องยนต์ 3.แบบ
57 4. สามารถปรบั ต้งั รอบ ดเี ซล ประเมนิ ผล
58 เชอ้ื เพลิง เดนิ เบาและรอบ การเรยี นรู้
4. งานปรับตงั้ รอบเดนิ เบาและ สงู สุดได้ 4.ใบงาน
รอบสูงสดุ
1.สงั เกต
1. บอกชือ่ 2.ถามตอบ
3.แบบ
ฝาสูบ สว่ นประกอบของฝา ประเมินผล
1. สว่ นประกอบของฝาสบู การเรยี นรู้
25-30 สบู เครื่องยนตด์ เี ซล หนังสอื วชิ า 4.ใบงาน
เครอื่ งยนตด์ ีเซล ได้ งาน
2. หน้าที่ของชนิ้ สว่ นประกอบ 2. บอกหน้าทข่ี องชน้ิ เครื่องยนต์ 1.สังเกต
ส่วนประกอบฝาสบู ดเี ซล 2.ถามตอบ
ฝาสบู ได้ 3.แบบ
3. หอ้ งเผาไหม้ของเครื่องยนต์ ประเมนิ ผล
ดเี ซล 3. บอกลักษณะของ การเรยี นรู้
4.ใบงาน
ห้องเผาไหม้ของ
1.สังเกต
เคร่ืองยนตด์ ีเซลได้ 2.ถามตอบ
3.แบบ
4. งานฝาสูบ 4. สามารถถอด หนังสือวชิ า ประเมนิ ผล
31-36 5. งานสายพานไทม่ิง ประกอบและ งาน การเรยี นรู้
ตรวจสอบชิน้ ส่วน เครื่องยนต์ 4.ใบงาน
ของ ฝาสูบได้ ดเี ซล

5. สามารถประกอบ
สายพานไทมิ่งได้

37-42 เส้ือสูบ ลูกสูบ และเพลา 1. บอกชือ่ หนังสอื วชิ า
ขอ้ เหว่ียง ส่วนประกอบ งาน
1. สว่ นประกอบภายในเสื้อสูบ ภายในเสือ้ สบู ได้ เคร่ืองยนต์
2. หน้าทขี่ องชิ้นส่วนในเสือ้ สูบ ดเี ซล
2. บอกหนา้ ที่ของ
ชน้ิ สว่ นในเสอ้ื สบู ได้

3. งานเสื้อสบู ลูกสบู และ 3. สามารถถอด หนังสือวชิ า 1.สังเกต
43-48 เพลาข้อเหวีย่ ง ประกอบและตรวจ งาน 2.ถามตอบ
สภาพชน้ิ สว่ นใน เครื่องยนต์ 3.แบบ
4. งานเฟืองไทมิ่ง เสอื้ สบู ได้ ดเี ซล ประเมนิ ผล
การเรยี นรู้
4. สามารถถอด 4.ใบงาน
ประกอบเฟืองไทม่ิง

ได้

ระบบฉดี เชือ้ เพลิง 1.อธิบายระบบฉีด
เชื้อเพลิงได้
6 9 49-54 1. ระบบฉดี เช้อื เพลิง 2.บอกสว่ นประกอบ หนงั สือวชิ า 1.สังเกต
2. สว่ นประกอบของระบบฉีด งาน 2.ถามตอบ
ของระบบฉีด เครอ่ื งยนต์ 3.แบบ
เชอ้ื เพลงิ เช้อื เพลิงได้ ดเี ซล ประเมินผล
3. การทางานของวงจรระบบ 3.อธบิ ายการทางาน การเรียนรู้
ของวงจรระบบ 4.ใบงาน
เชอื้ เพลงิ เชือ้ เพลงิ ได้
4.อธิบายการทางาน
4. การทางานของป๊ัมฉีด ของปั๊มฉีดเชื้อเพลงิ
เชื้อเพลิงแบบเรยี งสบู

แบบเรยี งสูบได้

5. การทางานของป๊ัมฉีด 5. อธิบายการทางาน 1.สงั เกต
เชือ้ เพลิงแบบจานจ่าย ของ ป๊มั ฉีด 2.ถามตอบ
เช้ือเพลงิ แบบ หนังสือวชิ า 3.แบบ
6. งานบรกิ ารกรองนา้ มัน จานจา่ ยได้ งาน ประเมินผล
6 10 55-60 เชอ้ื เพลิง 6. สามารถบริการกรอง เครื่องยนต์
7. งานบริการปม๊ั แรงดันต่า
นา้ มันเชอื้ เพลิงได้ ดเี ซล การเรียนรู้

7. สามารถบรกิ ารป๊ัม 4.ใบงาน

แรงดนั ตา่ ได้
8. งานถอด-ประกอบและตรวจ 8.สามารถถอด-
ประกอบและตรวจ 1.สังเกต
สภาพชน้ิ สว่ นของปม๊ั แรงดันตา่ สภาพชน้ิ สว่ นของ หนงั สอื วชิ า 2.ถามตอบ
9. งานบริการหัวฉีด ป๊ัมแรงดันต่าได้ งาน 3.แบบ

6 11 61-66 10. งานถอดและประกอบป๊ัมฉีด 9.สามารถบรกิ ารหัวฉดี เครื่องยนต์ ประเมินผล
เชอ้ื เพลิง ได้ ดเี ซล การเรยี นรู้
4.ใบงาน
10.สามารถถอดและ

ประกอบปัม๊ ฉีด

เชอื้ เพลงิ ได้

ระบบหล่อลื่น 1. บอกหนา้ ท่ี 1.สังเกต

1. ระบบหลอ่ ลืน่ คณุ สมบตั ิ และ หนังสอื วิชา 2.ถามตอบ

2. หนา้ ที่ของน้ามันหลอ่ ลื่น ประเภทของ งาน 3.แบบ

7 12 67-72 3. คณุ สมบัติของน้ามันหล่อลนื่ น้ามันหล่อลืน่ ได้ เครอ่ื งยนต์ ประเมนิ ผล

4. ประเภทของนา้ มนั หล่อล่ืน 2. บอกประเภท ดเี ซล การเรียนรู้

5. ประเภทของระบบหล่อลื่น ส่วนประกอบของ 4.ใบงาน
ระบบหลอ่ ลื่นได้

6. สว่ นประกอบของระบบหล่อ 3. อธบิ ายการทางาน หนังสอื วชิ า 1.สังเกต

7 13 73-78 ล่นื ของปั๊มน้ามนั เคร่อื ง งาน 2.ถามตอบ
7. การแก้ไขขอ้ ขดั ข้องของ
ได้ เคร่อื งยนต์ 3.แบบ

ระบบหลอ่ ลนื่ 4. สามารถแกไ้ ข ดเี ซล ประเมนิ ผล

8. งานซอ่ มป๊ัมนา้ มันเคร่ือง ขอ้ ขัดข้องของระบบ การเรยี นรู้

หลอ่ ลนื่ ได้ 4.ใบงาน

5. สามารถเปลีย่ นไส้

กรอง และ

นา้ มนั เครือ่ งได้

6. สามารถซ่อมหัวฉีด

นา้ มนั เครือ่ งได้

ระบบระบายความรอ้ น 1. บอกความจาเป็น

1. ระบบระบายความร้อน ของระบบระบาย

2. หนา้ ทข่ี องระบบระบาย ความร้อนได้

ความร้อน 2. บอกหนา้ ท่ีของ 1.สงั เกต

3. ระบบระบายความร้อน ระบบระบายความ หนังสอื วชิ า 2.ถามตอบ

ดว้ ยน้า รอ้ นได้ งาน 3.แบบ

8 14 79-84 4. ส่วนประกอบระบบระบาย 3. อธิบายระบบ เครอื่ งยนต์ ประเมนิ ผล

ความร้อน ระบาย ความรอ้ น ดเี ซล การเรยี นรู้

ดว้ ยน้าได้ 4.ใบงาน

4. บอกชือ่ และหน้าท่ี

ของ สว่ นประกอบ

ระบบระบาย ความรอ้ น

ได้

5. การบารงุ รักษาและแก้ไข 5. สามารถบารงุ รักษา

ขอ้ ขัดข้องระบบระบาย ความ และ แก้ไข

85-90 รอ้ น ขอ้ ขัดข้องของระบบ 1.สังเกต
6. งานซอ่ มและตรวจสอบ
ระบายความร้อนได้ หนงั สอื วชิ า 2.ถามตอบ

ระบบระบายความร้อน 6. สามารถซ่อมและ งาน 3.แบบ

8 15 7. งานซ่อมปมั๊ น้า ตรวจสอบระบบ เครื่องยนต์ ประเมินผล

8. งานซ่อมป๊มั นา้ แบบถอด ระบายความร้อนได้ ดเี ซล การเรียนรู้

ประกอบได้ 7. สามารถซ่อมปมั๊ น้า 4.ใบงาน

ได้

8. สามารถซ่อมป๊มั น้า

แบบถอดประกอบได้

9 16 91-96 ระบบไอดีและไอเสีย 1. บอกหน้าทข่ี อง หนงั สอื วชิ า 1.สังเกต
1. หนา้ ทข่ี องระบบไอดีและ ระบบไอดแี ละไอเสีย งาน 2.ถามตอบ
ได้ เครอ่ื งยนต์ 3.แบบ
ไอเสีย ดเี ซล ประเมินผล
2. สว่ นประกอบของระบบไอดี 2. อธิบายการทางาน การเรียนรู้
3. ส่วนประกอบของระบบ ของ ส่วนประกอบ 4.ใบงาน
ระบบไอดีได้
ไอเสีย
4. งานตรวจสอบอปุ กรณห์ ัวเผา 3. อธบิ ายการทางาน

5. งานตรวจหนา้ แปลนท่อร่วม ของ ส่วนประกอบ

ไอดีและไอเสีย ระบบไอเสยี ได้

4. สามารถตรวจสอบ

อปุ กรณร์ ะบบหวั เผา

ได้

5. สามารถตรวจสอบ

หน้าแปลนท่อรว่ มไอดี

และ ไอเสยี ได้

การบารุงรกั ษา 1. บอกความหมาย

เคร่ืองยนตด์ เี ซล ของ การ

1. การบารงุ รกั ษาเคร่ืองยนต์ บารงุ รักษาได้

ดเี ซล 2. บอกหลักการ 1.สังเกต
บารงุ รักษา 2.ถามตอบ
2. หลกั การบารุงรักษา เคร่ืองยนต์ดีเซลได้ หนังสอื วิชา 3.แบบ
งาน ประเมนิ ผล
เครือ่ งยนตด์ ีเซล 3. บอกประเภทการ เครอื่ งยนต์ การเรยี นรู้
บารงุ รกั ษาได้ ดเี ซล 4.ใบงาน
10 17 97-102 3. ประเภทของการบารงุ รักษา
4. การทาประวตั ิการซ่อมบารงุ 4. บอกประโยชน์การ
ทาประวัตกิ ารซอ่ ม
5. งานบารงุ รักษาเคร่ืองยนต์

ดเี ซลตามกาหนดระยะเวลา

บารุงได้

5. สามารถบารงุ รักษา

เครื่องยนตด์ ีเซลตาม

กาหนดระยะเวลาได้

- 18 102- ทบทวน/สอบปลายภาคเรยี น
108

รหสั วชิ า 20101-2002
ช่ือวิชา งานเครอื่ งยนต์ดีเซล
จานวน หนว่ ยกิต (ชว่ั โมง) 3 (7)

จุดประสงคร์ ายวชิ า
1. เพือ่ ใหม้ คี วามเขา้ ใจหลักการทางาน หน้าท่รี ะบบต่างๆของเครอ่ื งยนต์ดีเซล
2. เพ่ือใหม้ ีความสามารถถอดประกอบ ตรวจสภาพชน้ิ ส่วนต่างๆของเครื่องยนต์ดเี ซล และบารงุ รกั ษาเครอื่ งยนต์
ดเี ซล
3. เพื่อให้มีกจิ นสิ ัยที่ดใี นการทางานด้วยความระเบียบ สะอาด ประณีต ปลอดภยั และรกั ษาสภาพแวดลอ้ ม

มาตรฐานรายวชิ า
1. เขา้ ใจหลกั การตรวจสอบ บารงุ รักษา ปรับแต่งช้นิ ส่วนเครอ่ื งยนต์ดเี ซล
2. บารงุ รกั ษาชิ้นส่วนเคร่อื งยนต์ดเี ซล
3. ตรวจสภาพชิ้นส่วนของระบบต่างๆ
4. ถอดประกอบชิน้ ส่วนของระบบตา่ งๆ
5. ปรับแต่งเครื่องยนต์

คาอธิบายรายวิชา
ศึกษาและปฏิบัตเิ ก่ยี งกบั หลักการทางาน การถอดประกอบ ตรวจสภาพช้ินส่วน ระบบนา้ มนั เชอื้ เพลิง ระบบจดุ

ระเบิด ระบบหล่อลื่น ระบบระบายความร้อน ระบบไอดี ระบบไอเสีย การติดเคร่ืองยนต์ การปรบั แต่ง การบารุงรกั ษา
เครอื่ งยนต์ดีเซล

แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยท่ี 1
ชอ่ื วิชา งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล สอนครัง้ ท่ี 1
ช่อื หน่วย โครงสร้างเครื่องยนตด์ ีเซล ช่วั โมงรวม 1-6 ชว่ั โมง

ชอื่ เร่อื งหรือชือ่ งาน โครงสร้างเคร่ืองยนตด์ เี ซล จานวนชั่วโมง 6 ชั่วโมง

สาระสาคญั
การซ่อมเครื่องยนตด์ เี ซล จาเป็นตอ้ งศึกษาโครงสรา้ ง สว่ นประกอบ และการทางานของเครอ่ื งยนต์ เพอ่ื

เป็นแนวทางในการแกป้ ัญหาขอ้ ขัดข้องของเครื่องยนต์

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

1.บอกโครงสรา้ งเคร่ืองยนต์ดีเซลได้

2.บอกส่วนประกอบของเคร่อื งยนตด์ เี ซลได้

3.อธบิ ายการทางานของเคร่ืองยนต์ดเี ซล 4 จังหวะได้

4.อธิบายไดอะแกรมแสดงจังหวะการเปิดและปดิ ลิ้นของเครอื่ งยนต์ 4 จงั หวะได้

5.อธบิ ายหลกั การทางานของเคร่ืองยนต์ดีเซล 2 จังหวะได้
6.อธิบายขบวนการเผาไหม้ได้
7.มกี ารพฒั นาคุณธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคข์ องผูส้ าเร็จการศกึ ษา
สานกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา ทคี่ รูสามารถสังเกตได้ขณะทาการสอนในเรื่อง

7.1 ความมมี นษุ ยสัมพันธ์ 7.8 การละเวน้ สง่ิ เสพติดและการพนัน

7.2ความมวี ินยั 7.9 ความรกั สามัคคี

7.3ความรับผิดชอบ 7.10 ความกตญั ญกู ตเวที

7.4ความซอื่ สตั ยส์ จุ ริต

7.5 ความเชอ่ื มั่นในตนเอง

7.6 การประหยัด

7.7 ความสนใจใฝ่รู้

สมรรถนะหลัก 283.ปฏิบตั ิงานเกี่ยวกบั เครือ่ งยนต์ดเี ซล
สมรรถนะย่อย 283.1 บรกิ ารและซ่อมยานยนตด์ ีเซล
ตัวบง่ ชี้ 283.101 อธบิ ายหลักการ ตรวจสอบ บารุงรักษา ปรับแตง่ ชนิ้ สว่ นเครอ่ื งยนต์ดีเซล

เนือ้ หาสาระ
1.โครงสร้างเคร่อื งยนตด์ ีเซล
2.สว่ นประกอบของเคร่ืองยนตด์ เี ซล
3.การทางานของเครอื่ งยนต์ดีเซล 4 จังหวะ
4.ไดอะแกรมแสดงจังหวะการเปดิ และปิดล้ินของเครอ่ื งยนต์ 4 จงั หวะ
5.หลกั การทางานของเคร่ืองยนตด์ เี ซล 2 จงั หวะ
6.ขบวนการเผาไหม้

กิจกรรมการเรยี นรู้
ขัน้ นาเขา้ สู่บทเรียน
1. ผเู้ รยี นรบั ฟงั จดุ ประสงค์กล่มุ วิชา คาอธบิ ายรายวิชา และกรอบมาตรฐานสมรรถนะหลักสูตร

ประกาศนยี บัตรวิชาชีพ ของสานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา แนวทางวัดผลและการประเมนิ ผลการ
เรียนรู้ พรอ้ มทั้งซักถามและแสดงความคดิ เห็นเกยี่ วกับการเรียน

2. ครแู ละผเู้ รยี นร่วมสนทนาว่าความจริงมเี ครื่องยนต์ดเี ซลสองประเภทหรือสองระดับ หนึ่งคือประเภท
สองจังหวะหรอื สองรอบ ซึง่ ต้องใช้รอบการดาเนนิ งานท่ีสมบรู ณใ์ นทุก ๆ ลูกสูบสองจังหวะ ต้องอดั อากาศเพือ่ การ
สตารท์ เครอ่ื งเชน่ เดยี วกับการใชง้ าน ส่วนอีกแบบคือเคร่อื งยนตแ์ บบสี่จงั หวะหรือสีร่ อบ จงั หวะลงครั้งแรก ของ
เคร่ืองยนต์ทาให้อากาศเข้ามาจังหวะขน้ึ อากาศถกู กดลงมาประมาณ 500 ปอนด์ต่อตารางน้ิว ด้านบนของ
จงั หวะ น้ามนั เชอื้ เพลงิ จะถกู อดั ฉดี ใหเ้ ปน็ ละอองผา่ นเข้าไปทางหัวฉดี ทาให้ตดิ ไฟ แก๊สซึ่งเกดิ จากกาลงั เชือ้ เพลงิ ที่
ถูกจุดระเบิดขยายตัวอยา่ งรวดเร็ว ทาให้ลูกสูบอยูล่ งมาในจังหวะท่จี ุดไฟหรือทางานได้จงั หวะขน้ึ ถัดไปจะผลกั ดัน
ให้แก๊สเสียออกผา่ นท่อไอเสยี ทาใหเ้ ครื่องยนตท์ างานครบวงจร จานวนเช้ือเพลิงที่สบู ฉีดเข้าไปจะควบคุม
ความเร็วและกาลังของเคร่ืองยนตด์ เี ซล โดยไม่เกยี่ วข้องกบั จานวนอากาศท่ีเขา้ ไป ดงั ท่ีเป็นในเครอ่ื งยนตแ์ บบใช้
น้ามนั (เคร่ืองยนตเ์ บนซิน)

3. ผ้เู รียนแสดงความคิดเห็นเกยี่ วกับหลักการทางานของเคร่ืองจักรดีเซล อากาศเมอ่ื ถกู อดั ตัวจะมคี วาม
รอ้ นสูงขน้ึ แต่ถ้าอากาศถูกอดั ตวั อยา่ งรวดเรว็ โดยไมม่ กี ารสญู เสียความร้อน ท้ังแรงดันและความร้อนจะสูงข้นึ
อย่างรวดเร็ว เมอื่ ฉีดละอองน้ามันเชื้อเพลิงเขา้ ไปในอากาศทีร่ ้อนจดั จากการอดั ตวั ก็จะเกิดการเผาไหม้ขึ้นอยา่ ง
ทันทีทนั ใด ทาใหเ้ กิดกาลังงานขน้ึ กาลังงานท่ีเกดิ ข้ึนจะนาไปใชป้ ระโยชน์ในรูปของแรงขับหรือแรงผลกั ดนั ผา่ น
ลูกสูบและกา้ นสบู ทาใหเ้ พลาข้อเหวีย่ งหมุน ณ กาลงั อัดเดียวกนั อากาศท่ีอณุ หภูมเิ ริ่มต้นสงู กวา่ เมือ่ ถูกอัดยอ่ มมี
อุณหภูมสิ งู กว่าหรือรอ้ นกวา่ เครื่องยนต์ดีเซลแบง่ ออกเป็นเปน็ 2 แบบคือเคร่ืองยนต์ 4 จังหวะ และเคร่ืองยนต์
2 จังหวะ

ข้ันสอน
4. ครผู สู้ อนอธบิ ายโครงสรา้ งเคร่ืองยนต์ดีเซล .สว่ นประกอบของเคร่ืองยนตด์ ีเซล การทางานของ
เครอ่ื งยนตด์ ีเซล 4 จงั หวะ ไดอะแกรมแสดงจงั หวะการเปดิ และปิดลิ้นของเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ .หลกั การทางาน
ของเครื่องยนต์ดเี ซล 2 จังหวะ และขบวนการเผาไหม้ พร้อมแสดงรูปภาพประกอบ

เคร่ืองยนต์ดีเซลขนาดเล็ก โดยท่ัวไปเปน็ เคร่ืองยนต์ 4 จังหวะ สาหรับเครอื่ งยนต์ 2 จังหวะ มกั ใชก้ บั
เครอ่ื งยนต์ดีเซลขนาดใหญ่

การทางานของเคร่ืองยนต์ 4 จังหวะ
1). จังหวะดูด เมื่อลูกสบู เล่ือนลงจากจดุ ศนู ย์ตายบนถึงจุดศูนยต์ ายลา่ ง ลนิ้ ไอดจี ะเปิด อากาศจะถูกดูด
เขา้ มาประจุในห้องเผาไหม้ แตใ่ นขณะน้ลี น้ิ ไอเสยี ยงั คงปดิ อยู่
2). จงั หวะอดั เมอื่ ลูกสูบเร่มิ เลอื่ นข้นึ จากศนู ย์ตายลา่ ง ลนิ้ ท้ังสองจะปิด ดงั นนั้ อากาศในกระบอกสูบจงึ
ถกู อัดโดยกระบอกสูบ แรงดันและความร้อนของอากาศจงึ สูงขนึ้ อย่างรวดเรว็ อากาศในขณะนีเ้ ป็นอากาศทร่ี ้อน
แดง " Red hot Air" ถา้ อตั ราส่วนการอัดเท่ากบั 20:1 อากาศจะมแี รงดัน 40-45 กก./ตารางเซนติเมตร และมี
อุณหภมู ิ 500-600 องศาเซลเซียส
3). จังหวะระเบดิ เม่ือลูกสบู เล่อื นขนึ้ เกือบจุดศนู ย์ตายบน ในปลายจังหวะอัด ละอองน้ามันเชื้อเพลงิ จะ
ถูกฉดี เขา้ สู่หอ้ งเผาไหม้ ทาให้เกดิ การเผาไหม้อย่างทันทที ันใด แรงดนั จากการเผาไหมจ้ ะผลักดันให้ลกู สบู เล่ือน
ลง อุณหภมู ิจะสูงขนึ้ เปน็ ประมาณ 2000 องศาเซลเซยี ส และแรงดนั สงู ข้นึ เป็น 55-80 กก./ตารางเซนตเิ มตร
ในจังหวะระเบิดนี้พลงั งานความร้อนจะถูกเปล่ียนเป็นพลงั งานกล
4). จังหวะคาย ปลายจงั หวะระเบดิ ล้นิ ไอเสยี จะเปดิ แกส๊ ไอเสยี จงึ ขบั ไลอ่ อกจากกระบอกสูบ ดว้ ยการ
เลือ่ นขนึ้ ของลกู สูบ
5.ครูผสู้ อนกลา่ วเพิ่มเติมว่า ประชาชนชาวไทยนับว่าโชคดีอย่างย่ิงท่ไี ดเ้ กดิ มาและอาศัยอยู่ใตร้ ่มพระบรม
โพธสิ มภารในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั ผ้เู ปยี่ มดว้ ยพระเมตตาและทรงปรีชาสามารถทกุ ด้าน พรองคท์ รง
รเิ ร่ิมพระราชทานพระราชดารใิ หพ้ ฒั นาและทดลองใชเ้ ชื้อเพลงิ น้ามนั จากวสั ดกุ ารเกษตรมาเปน็ เวลานานกว่า 20
ปี โดยใช้แอลกอฮอลผ์ สมในน้ามันเบนซนิ และนา้ มนั ดเี ซล รวมทัง้ การใช้นา้ มันปาลม์ บริสุทธใ์ิ นเคร่ืองยนต์ดเี ซล
เพื่อแปรผลติ ผลจากภาคการเกษตรใหเ้ ป็นพลงั งานทดแทน อนั จะช่วยประหยดั เงินตราของประเทศจากการ
นาเขา้ พร้อมกับแกป้ ัญหาราคาสินค้าเกษตรในขณะเดียวกัน พยายามสง่ เสรมิ ใหป้ ระชาชนอยอู่ ย่างพอเพียงหรือ
พง่ึ พาตนเอง โดยท่ีไม่ต้องพ่ึงพาหรือนาเข้าจากตา่ งประเทศนบั เปน็ ตัวอยา่ งความพอเพียงในดา้ นพลังงาน ซ่งึ จะ
เหน็ ว่าทกุ โครงการมเี หตุผล ดาเนนิ การเป็นขั้นเปน็ ตอน รอบคอบและรอบด้าน โดยมีภูมิคมุ้ กันจากการ
พึง่ ตนเองในด้านการเงินและวทิ ยาการสมัยใหม่ ซ่ึงเปน็ ตัวอย่างทนี่ าผลประโยชน์แกอ่ นาคตของชาวไทยต่อไป

6. ครูให้ความรเู้ ก่ยี วกับการทาบญั ชีรายรับ-รายจ่าย เพื่อให้ผู้เรียนร่ิมจดบันทึกเหตุการณ์เกยี่ วกบั

การเงนิ โดยผ่านการวเิ คราะห์ จัดประเภทและบันทึกไว้ในแบบฟอร์มทีก่ าหนด เพื่อแสดงฐานะการเงนิ และผล

การดาเนนิ งานของตนเองหรือครอบครัวในชว่ งระยะเวลาหนึ่ง

การทาบัญชคี รัวเรือน เป็นวธิ ที ่จี ะชว่ ยตรวจสอบการใชจ้ ่ายของครอบครัวว่า มีรายจ่ายสมดุลกับรายรับ

ใชจ้ า่ ยอยา่ งมีเหตผุ ลตามความจาเป็น พอเหมาะกับสภาพของครอบครวั หรอื ไม่ หากสามารถปรับเปล่ียน

พฤติกรรมการบริโภค เพ่ือลดรายจา่ ยทไี่ มจ่ าเป็นเกนิ ตนได้ จะช่วยให้มีเงินเก็บออมเพือ่ เป็นรากฐานสรา้ ง

ภูมคิ ้มุ กนั ทีดีสาหรบั ชีวติ ได้

ตวั อยา่ งแบบบันทกึ บัญชีรายรับ-รายจ่าย

ว.ด.ป. รายรับ จานวนเงนิ ว.ด.ป. รายจา่ ย จานวนเงิน
บาท สต. บาท สต.

ขั้นสรปุ และการประยกุ ต์
7. ผู้เรียนสรปุ หลกั การทางานของเคร่ืองยนตด์ ีเซล เครือ่ งยนต์ 4 จังหวะ เคร่อื งยนต์ 2 จังหวะ
เปรยี บเทยี บเคร่ืองยนต์ 2 จังหวะกับเครื่องยนต์ 4 จงั หวะ การหาตาแหนง่ อดั สดุ ของเคร่ืองยนตด์ ีเซล 4 สบู
แนวตัง้ และการหาตาแหน่งอัดสุดของเครือ่ งยนต์ดเี ซล 6 สูบแนวตงั้
8. ผู้เรียนวางแผนนาหลักเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันที่จาเป็นโดยท่ัวไป และทา
แบบประเมนิ ผลการเรียนรู้

สอ่ื และแหลง่ การเรยี นรู้
1. หนงั สือเรียน วชิ างานเครื่องยนตด์ ีเซล ของสานกั พิมพ์เอมพันธ์
2. สอ่ื แผ่นใส
3. กจิ กรรมการเรียนการสอน
4. รปู ภาพประกอบ
5. เครือ่ งมอื และอปุ กรณ์
6. เครอ่ื งยนต์ดเี ซล

หลักฐาน
1. บันทึกการสอน
2. ผลงาน
3. แผนจัดการเรียนรู้
4. ใบเช็คช่ือเข้าห้องเรยี น

การวัดผลและการประเมนิ ผล
วธิ ีวัดผล

1. สงั เกตพฤติกรรมรายบคุ คล
2. ตรวจใบงาน

3. ตรวจแบบประเมินผลการเรียนรู้
4 ประเมนิ พฤตกิ รรมการเข้าร่วมกจิ กรรมกล่มุ
5 สังเกตพฤติกรรมการเข้ารว่ มกิจกรรมกลุ่ม
6 การสังเกตและประเมนิ พฤติกรรมด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์

เครื่องมอื วดั ผล
1. แบบสงั เกตพฤติกรรมรายบคุ คล
2. แบบประเมินพฤติกรรมการเข้าร่วมกจิ กรรมกลุ่ม (โดยครู)
3. แบบสังเกตพฤติกรรมการเขา้ รว่ มกิจกรรมกลุ่ม (โดยผูเ้ รยี น)
4. แบบประเมนิ กิจกรรมใบงาน
5. แบบประเมนิ ผลการเรยี นรู้
6. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ โดยครูและผู้เรยี น
ร่วมกันประเมนิ

เกณฑก์ ารประเมินผล
1. เกณฑผ์ า่ นการสงั เกตพฤตกิ รรมรายบุคคล ต้องไม่มชี ่องปรบั ปรุง
2. เกณฑผ์ า่ นการประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกจิ กรรมกลุ่ม คือ ปานกลาง (50 % ข้นึ ไป)
3. เกณฑ์ผา่ นการสังเกตพฤติกรรมการเขา้ ร่วมกจิ กรรมกล่มุ คือ ปานกลาง (50% ขึ้นไป)
4. กิจกรรมใบงาน เกณฑผ์ า่ น คือ 50%
5. แบบประเมนิ ผลการเรียนรมู้ เี กณฑผ์ า่ น 50%
6 แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึน้ อยู่กับการ

ประเมินตามสภาพจรงิ

กิจกรรมเสนอแนะ
1. ทาใบงานและแบบประเมนิ ผลการเรยี นรู้
2. บันทึกการรับ-จา่ ย
3. ใหผ้ เู้ รียนวาดรปู ภาพหรือนารปู ภาพของสว่ นประกอบต่าง ๆ ของเคร่ืองยนต์ดีเซล และเขียนบอกช่ือ

สว่ นประกอบใหช้ ดั เจน

สมดุ บันทึก รายรบั -รายจ่าย

ของนาย/นาง/นางสาว.......................................................

ประจาภาคเรยี นที่.../........ระหว่างเดือน..................ถึงเดอื น................พ.ศ........

วนั เดอื น ปี รายการ รายรับ รายจา่ ย คงเหลอื

หมายเหตุ:1.ถา้ ไม่พอให้ใชก้ ระดาษ A-4 ตีแบบฟอรม์ เพิ่มเติมได้
2.ครผู ูส้ อนอาจใหบ้ นั ทึกเป็นวัน/อาทติ ย/์ เดือนแลว้ สรุปเปน็ ภาคเรียน.../....ก็ได้

สรปุ ....................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................... ......
ขอ้ เสนอแนะ......................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...............................

ใบงาน 1
เร่ือง โครงสร้างเครือ่ งยนตด์ เี ซล
ผลการเรียนรทู้ ีค่ าดหวงั 1.บอกโครงสร้างเคร่ืองยนต์ดีเซลได้
2.บอกส่วนประกอบของเครือ่ งยนต์ดีเซลได้
3.อธบิ ายการทางานของเครื่องยนต์ดีเซล 4 จังหวะได้
4.อธบิ ายไดอะแกรมแสดงจงั หวะการเปดิ และปดิ ลนิ้ ของเครอ่ื งยนต์ 4 จังหวะได้
5.อธิบายหลักการทางานของเคร่อื งยนต์ดีเซล 2 จงั หวะได้
6.อธบิ ายขบวนการเผาไหม้ได้
คาช้แี จง.- ให้อธบิ ายหลักการทางานของเครือ่ งยนต์ดีเซล 2 จงั หวะตามรปู ภาพน้ี

............................................................................................................................. ......................
.................................................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
......................................................................................... ......................................................... .
............................................................................................................................. ......................
................................................. ................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................

ใบงาน 2
เรอ่ื ง โครงสรา้ งเครื่องยนตด์ เี ซล
ผลการเรยี นร้ทู คี่ าดหวัง 1.บอกโครงสรา้ งเคร่ืองยนตด์ ีเซลได้
2.บอกส่วนประกอบของเคร่อื งยนต์ดีเซลได้
3.อธบิ ายการทางานของเครื่องยนต์ดเี ซล 4 จงั หวะได้
4.อธบิ ายไดอะแกรมแสดงจังหวะการเปดิ และปิดลิ้นของเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะได้
5.อธิบายหลักการทางานของเครื่องยนต์ดีเซล 2 จังหวะได้
6.อธบิ ายขบวนการเผาไหม้ได้
คาช้แี จง.- ให้อธิบายหลักการทางานของขบวนการเผาไหม้ ตามรปู ภาพน้ี

............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................
............................................................................................................................. ......................
...................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................
.................................................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
................................................................................................ ...................................................
............................................................................................................................. ......................
........................................................ .......................................................................................... .

บันทกึ หลังการสอน
ข้อสรปุ หลังการจดั การเรยี นรู้

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ปัญหาทพ่ี บ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แนวทางการแกไ้ ข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงชอื่ ............................................ครูผูส้ อน ลงชอ่ื ............................................หัวหนา้ แผนกวิชา
(นายทนงศักดิ์ ศรลี าชัย) (......................................................)
............../...................../.......... ........
.............../...................../...................

ขอ้ เสนอแนะ
...................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................................

ลงช่ือ..........................................
(นางสาวสุวรรณ์ ตใุ ยรัมย์)
รองผู้อานวยการ ฝา่ ยวชิ าการ
............./................/..................

แผนการจัดการเรียนรู้ หนว่ ยท่ี 2
ชื่อวิชา งานเครอ่ื งยนต์ดีเซล สอนครง้ั ที่ 2
ชอ่ื หน่วย งานติดเครื่องยนต์ดีเซล ชั่วโมงรวม 7-12 ชวั่ โมง

ชือ่ เรื่องหรือช่อื งาน งานติดเครือ่ งยนต์ดีเซล จานวนช่วั โมง 6 ชัว่ โมง

สาระสาคัญ
ผู้ปฏบิ ตั ิงานชา่ งซ่อมเครอื่ งยนตด์ ีเซลจะต้องรู้วธิ ีการตอ่ วงจรระบบสตาร์ท การไลล่ มระบบนา้ มัน

เชื้อเพลิง และตรวจสภาพท่ัวไปก่อนติดเคร่อื งยนต์ เพราะจะตอ้ งติดเคร่ืองยนตเ์ พือ่ การปรบั แตง่ เคร่ืองยนต์ และ

ตรวจสภาพการทางานหลงั จากไดท้ าการซ่อมบารงุ เครื่องยนต์แลว้

จุดประสงค์การเรียนรู้
1.บอกหน้าที่ของระบบสตาร์ทได้
2.ตอ่ วงจรระบบสตาร์ทได้
3.ไล่ลมระบบนา้ มนั เชอื้ เพลิงได้
4.ตรวจสภาพทว่ั ไปก่อนติดเครอื่ งยนต์ได้
5.มีการพฒั นาคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผ้สู าเรจ็ การศึกษา
สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ทค่ี รูสามารถสังเกตได้ขณะทาการสอนในเรื่อง
5.1 ความมมี นุษย์สัมพนั ธ์

5.2 ความมีวินัย
5.3 ความรับผดิ ชอบ
5.4 ความซื่อสัตยส์ ุจรติ
5.5 ความเชือ่ มัน่ ในตนเอง
5.6 การประหยัด
5.7 ความสนใจใฝ่รู้
5.8 การละเวน้ สง่ิ เสพติดและการพนนั
5.9 ความรกั สามัคคี

5.10 ความกตญั ญูกตเวที

สมรรถนะหลัก 283.ปฏิบัตงิ านเกยี่ วกบั เครอื่ งยนต์ดีเซล
สมรรถนะย่อย 283.1 บรกิ ารและซ่อมยานยนตด์ เี ซล
ตวั บง่ ช้ี 283.101 อธิบายหลักการ ตรวจสอบ บารุงรกั ษา ปรับแต่งชิ้นส่วนเครื่องยนต์ดีเซล
283.103 ตรวจสภาพชน้ิ สว่ นของระบบต่าง ๆ เคร่ืองยนต์ดเี ซล
283.104 ถอดประกอบชน้ิ ส่วนของระบบต่าง ๆ เคร่ืองยนตด์ ีเซล
283.105 ปรบั แตง่ เครอื่ งยนตด์ ีเซล

เนอื้ หาสาระ
1.หน้าทขี่ องระบบสตาร์ท
2.งานต่อวงจรระบบสตาร์ท
3.งานไลล่ มระบบนา้ มนั เช้อื เพลงิ
4.งานตรวจสภาพท่ัวไปกอ่ นติดเคร่อื งยนต์

กจิ กรรมการเรยี นรู้
ข้นั นาเขา้ สบู่ ทเรยี น
1.ครแู ละผเู้ รียนอภปิ รายถึงหน้าทขี่ องระบบสตาร์ทคือ ทาให้เคร่ืองยนตเ์ ร่ิมหมนุ ได้ จากนั้นเครื่องยนต์ก็

จะหมนุ ต่อไปเรื่อยๆ ส่วนระบบสตารท์ ก็จะหยดุ การทางานลงทันทที ่เี ครื่องยนตเ์ ร่ิมทางาน อปุ กรณ์ทท่ี าหนา้ ที่
สตารท์ คือ มอเตอรส์ ตารท์ (Starter Motor) หรอื ทเ่ี รียกกันวา่ "ไดสตาร์ท" อุปกรณน์ ีจ้ ะทางานด้วยไฟฟ้า ที่
ตอ่ มาจาก แบตเตอรี่ (battery) ผา่ นสวิตชจ์ ดุ ระเบดิ ซ่ึงก็คือ ลูกกญุ แจรถ ที่เราสตาร์ทเครือ่ งนัน่ เอง เม่อื เราบดิ
ลกู กุญแจไปจงั ตาแหน่ง "ON" ไฟจากแบตเตอรี่ จะเข้าสูว่ งจรการจุดระเบดิ คือตวั คอยล์จุดระเบิด เพือ่
เตรยี มพร้อมทจ่ี ะทางาน แต่เม่ือใดท่ีเราบดิ ลูกกุญแจ ไปยังตาแหนง่ สตารท์ มอเตอร์สตาร์ทก็จะทางานทันที

2.ผเู้ รียนพจิ ารณารปู ภาพ และเลา่ ประสบการณข์ ับรถยนต์โดยการสตาร์ทวา่ : มอเตอร์สตารท์ ตดิ ต้ัง
เกาะอยู่ตดิ กบั เคร่ืองยนต์ แกนข้างหน่งึ ของมอเตอรส์ ตารท์ จะมีฟันเฟืองตดิ อยู่ ฟนั เฟืองตัวนี้ จะยื่นเข้าไปอยู่
ใกล้ๆ กบั ฟันเฟืองของล้อช่วยแรง เมอ่ื เราบิดลูกกุญแจไปยังตาแหน่งสตารท์ กลไกภายในชดุ มอเตอร์สตารท์ จะ
ดันแกนมอเตอรส์ ตารท์ ที่มีฟันเฟือง เข้าไปขบกับกลไกของลอ้ ช่วยแรง ขณะเดยี วกันน้ี มอเตอร์สตาร์ท กจ็ ะหมุน
ดว้ ยความเรว็ ทาใหล้ อ้ ช่วยแรง หมุนตามไปดว้ ย เม่ือล้อชว่ ยแรงหมุนแล้ว เพลาข้อเหวีย่ งก็หมนุ ตาม ก้านลกู สูบ
และลูกสบู กจ็ ะเคล่ือนที่ รวมท้งั วาลว์ ไอดี ไอเสยี ก็จะเรม่ิ เปดิ -ปิด ขณะเดียวกัน คอยจุดระเบิดทเี่ ตรยี มพร้อมจะ
ทางานอยู่แลว้ กเ็ รมิ่ จ่ายไฟไปให้หวั เทยี น ทาการจุดระเบิดเปน็ จังหวะ เมอื่ อุปกรณต์ ่างๆ ทางานร่วมกันเปน็
จังหวะ เครอื่ งกเ็ รม่ิ เดนิ ได้ และทนั ทีที่ เราปล่อยมือจากการบดิ ลกู กุญแจท่ตี าแหน่งสตาร์ท มอเตอรส์ ตารท์ กจ็ ะ
หยุดการทางาน พร้อมทั้ง กลไกทด่ี นั แกนฟนั เฟอื งมอเตอร์สตาร์ท ไปขบหมุนกับล้อช่วยแรง กจ็ ะกลับคนื สู่
ตาแหน่งเดมิ แต่เครอ่ื งยนตท์ างานไดแ้ ลว้

ขัน้ สอน
3.ครูอธบิ ายหนา้ ทีข่ องระบบสตาร์ท งานตอ่ วงจรระบบสตาร์ท งานไลล่ มระบบนา้ มนั เช้ือเพลิง และงาน

ตรวจสภาพทวั่ ไปก่อนตดิ เครื่องยนต์
4.ผู้เรยี นสาธติ การสตารท์ เครอ่ื งยนต์ และงานตรวจสภาพท่ัวไปกอ่ นติดเครื่องยนต์ โดยครูเป็นผใู้ ห้

คาแนะนาแล้วบันทกึ ไวเ้ พื่อนามาสรปุ ให้เพื่อน ๆ ทุกคนในชน้ั เรยี นฟังและรว่ มกันแสดงความคิดเหน็

5.ผเู้ รียนปฏิบัตกิ จิ กรรมดงั น้ี
กิจกรรมท่ี 1 แบ่งกลุม่ ผู้เรยี นออกเป็น 3 กลมุ่ ให้ศึกษากลุ่มละ 1 เร่ือง นาเสนอหรอื สาธิตใน

ช้นั เรียน ดังน้ี
-งานต่อวงจรระบบสตาร์ท
-งานไล่ลมระบบน้ามันเชือ้ เพลิง
-งานตรวจสภาพทว่ั ไปก่อนติดเครื่องยนต์

กิจกรรมที่ 2 ให้ผเู้ รยี นหาบทความ หรอื ข่าวสารเก่ียวกับระบบสตารท์ จากสือ่ สงิ่ พิมพ์ หรอื
อินเตอร์เน็ตต่าง ๆ แล้วสรปุ สาระสาคญั

6..ครใู ห้ความรเู้ ก่ยี วกบั ความรู้ ความคิด และการปฏบิ ตั ิ คือ ควรนาแนวปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งใน
กระบวนการทางานทุกประเภทนน้ั จะเนน้ สัจจะซ่งึ เปน็ ตวั คุณธรรม จริยธรรม เนน้ ความซอ่ื สตั ย์สุจริต เนน้ ให้
ช่วยกนั คิด ชว่ ยกนั ทา เนน้ ให้รู้จกั ความพอดี พอประมาณ มีเหตผุ ล ทั้งหมดน้คี ือ หลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง
และสามารถนาไปประยกุ ต์ใช้กับการดาเนนิ ชีวติ ของทุกคนได้

7.ครูแนะนาวา่ การตรวจสภาพการทางานของ มอเตอร์สตาร์ท การตรวจกไ็ มม่ ีการยงุ่ ยากอะไรมาก
เพียงแต่การบิดสวติ ซ์ สตารท์ ตดิ เครอ่ื งยนตธ์ รรมดา แตใ่ ห้สังเกตการทางานของไดสตาร์ท ถ้าหมนุ อืดชา้ ๆ เสยี ง
อี๊ดๆ ช้ามาก ก็ใช้ไม่ได้ หรือประเภทมเี สยี งดังแซะ๊ ๆ ก่อนไดสตาร์ทจะหมนุ เรว็ และฉุดใหเ้ ครื่องติดได้ ลกั ษณะน้ี
แสดงวา่ โรคจากน้าได้ฟกั ตัวและอยู่ในระยะกาเรบิ แล้ว คอื ทาให้เกดิ ฉนวนตามหนา้ สมั ผัสของสะพานไฟใน
มอเตอร์สตารท์ ทาใหก้ ระแสไฟไหลผ่านได้น้อย หรือไหลผ่านไม่ไดเ้ ลย ถา้ บดิ สวิตซ์แล้วไม่มเี สยี งใด ๆท้งั ส้นิ การ
แกไ้ ขกรณีน้ี กใ็ หถ้ อดไดสตาร์ทออกมาขัดทาความสะอาด ขดู คอนแทรคของโซฮอยลช์ ุดแปลงถ่าน และซค่ี อมมิว
เกเตอร์ ดว้ ยกระดาษทรายให้สะอาด และใสก่ ลบั ท่ีเดิม ถ้าแบตเตอร่ีไฟดี มันจะทางานไดเ้ ชน่ ปกติ ถา้ ท่านเจ้าของ
รถท่ีพอจะทา ซงึ่ เปน็ การฝึกความรอบคอบก่อนใชร้ ถ และปอ้ งกันอันตรายทอ่ี าจเกิดขน้ึ โดยเป็นการสร้าง
ภูมิคุ้มกันที่ดีในตวั เอง ในการใชร้ ถยนต์

ขน้ั สรุปและการประยกุ ต์
9. ผ้เู รียนสรปุ หนา้ ทข่ี องระบบสตารท์ งานตอ่ วงจรระบบสตาร์ท งานไล่ลมระบบน้ามนั เช้ือเพลิง งาน

ตรวจสภาพท่วั ไปก่อนตดิ เคร่ืองยนต์ โดยใชค้ าถามนาให้ผู้เรยี นตอบเปน็ รายบุคคลหรือกล่มุ แลว้ แตค่ วามสะดวก
ในสภาพจริงของการเรียนการสอน เพ่ือประยุกตใ์ ชใ้ นชวี ิตประจาวนั โดยทวั่ ไป และทาแบบประเมินผลการเรียนรู้

ส่ือและแหล่งการเรยี นรู้
1.หนังสอื เรียน วิชางานเคร่ืองยนต์ดีเซล ของสานกั พิมพ์เอมพันธ์
2.รูปภาพ

3.กิจกรรมการเรยี นการสอน
4.แผ่นใส
5.เคร่ืองมือและอปุ กรณป์ ฏบิ ัติงาน

หลักฐาน
1.บันทึกการสอน
2.ใบเช็ครายชอื่
3.แผนจัดการเรยี นรู้
4.การตรวจประเมินผลงาน

การวดั ผลและการประเมินผล
วธิ วี ดั ผล
1. สังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล
2. ประเมินพฤติกรรมการเข้ารว่ มกิจกรรมกลมุ่
3 ตรวจกิจกรรมส่งเสริมการเรยี นรู้
4. ตรวจกิจกรรมใบงาน
5. ตรวจแบบประเมินผลการเรียนรู้
6. การสงั เกตและประเมนิ พฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์

เครอื่ งมือวัดผล
1. แบบสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล
2. แบบประเมนิ พฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลุ่ม
3. แบบประเมนิ กจิ กรรมส่งเสริมการเรยี นรู้
4. แบบประเมนิ กจิ กรรมใบงาน
5. แบบประเมินผลการเรียนรู้
6. แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยครูและผเู้ รียน

รว่ มกนั ประเมิน

เกณฑก์ ารประเมินผล
1. เกณฑ์ผา่ นการสังเกตพฤตกิ รรมรายบคุ คล ต้องไมม่ ชี อ่ งปรับปรุง
2. เกณฑผ์ า่ นการประเมนิ พฤติกรรมการเข้าร่วมกจิ กรรมกลุม่ คอื ปานกลาง (50 % ขึน้ ไป)
3. เกณฑผ์ า่ นการสังเกตพฤตกิ รรมการเขา้ รว่ มกจิ กรรมกล่มุ คือ ปานกลาง (50% ข้นึ ไป)
4. ตอบคาถามในกิจกรรมสง่ เสรมิ การเรยี นรู้จงึ จะถือว่าผ่าน

เกณฑ์การประเมิน มเี กณฑ์ 4 ระดบั คือ 4= ดีมาก, 3 = ดี, 2 = พอใช้, 1= ควร
ปรบั ปรงุ

5. กจิ กรรมใบงาน เกณฑผ์ า่ น คือ 50%
6. แบบประเมินผลการเรียนรู้มีเกณฑ์ผา่ น 50%
7 แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึ้นอยู่กับการ
ประเมินตามสภาพจริง

กจิ กรรมเสนอแนะ
1.ทากิจกรรมใบงาน
2.บนั ทึกบัญชรี ายรับ-รายจ่าย
3. บนั ทกึ ขั้นตอนงานต่อวงจรระบบสตารท์

สมุดบันทกึ รายรบั -รายจา่ ย

ของนาย/นาง/นางสาว.......................................................

ประจาภาคเรียนท่ี.../........ระหว่างเดือน..................ถงึ เดอื น................พ.ศ........

วัน เดือน ปี รายการ รายรับ รายจ่าย คงเหลอื

หมายเหตุ:1.ถา้ ไม่พอให้ใชก้ ระดาษ A-4 ตแี บบฟอรม์ เพิ่มเตมิ ได้
2.ครผู ู้สอนอาจใหบ้ ันทึกเปน็ วัน/อาทติ ย/์ เดือนแล้วสรปุ เป็นภาคเรียน.../....กไ็ ด้

สรปุ ....................................................................................................................................................
........................................................................................................... .................................................
ขอ้ เสนอแนะ............................................................................................................................. .........
............................................................................................................................................................

ใบงาน
เร่ือง งานติดเครื่องยนตด์ เี ซล
ผลการเรยี นรู้ทค่ี าดหวงั
1.บอกหนา้ ท่ขี องระบบสตาร์ทได้
2.ตอ่ วงจรระบบสตาร์ทได้
3.ไลล่ มระบบน้ามันเชื้อเพลงิ ได้
4.ตรวจสภาพทัว่ ไปก่อนติดเครอ่ื งยนตไ์ ด้

คาชแ้ี จง.- ใหผ้ ู้เรยี นอธิบายรปู ภาพการต่อวงจรระบบสตาร์ท ต่อไปนี้ตามขั้นตอนทศ่ี ึกษามาแล้วข้างตน้

............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................
............................................................................................................................. ......................
...................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................
.................................................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
................................................................................................ ...................................................
............................................................................................................................. ......................
........................................................ .......................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................................. ......
............................................................................................................................ .......................
............................................................................................................................. ......................
.................................................................................... .............................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................ ...................................................................................................... .

บันทึกหลังการสอน
ขอ้ สรปุ หลังการจัดการเรียนรู้

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ปัญหาทพ่ี บ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แนวทางการแกไ้ ข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงชอื่ ............................................ครูผู้สอน ลงชือ่ ............................................หัวหน้าแผนกวิชา
(นายทนงศกั ดิ์ ศรลี าชยั ) (นายพเิ ชษฐ์ ชลารกั ษ์)

.............../...................../................... ............../...................../.......... ........

ขอ้ เสนอแนะ
............................................................................................................................. ......................................
............................................................................................................................. ......................................

ลงชือ่ ..........................................
(นางสาวสุวรรณ์ ตใุ ยรมั ย์)

รองผู้อานวยการ ฝา่ ยวิชาการ
............./................/..................

แผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ 3 หน่วยที่ 3
รหัสวชิ า 20101-2002 งานเครือ่ งยนตด์ ีเซล 3 (7) สอนครงั้ ท่ี 3 (13-18)

ชือ่ หน่วย/เรื่อง งานปรับแตง่ เครือ่ งยนต์ดีเซล จานวนชั่วโมง 6 ช.ม.

สาระสาคัญ
การปรับแต่งเคร่ืองยนต์จาเป็นจะตอ้ งทาเมื่อเครื่องยนต์ใชง้ านไประยะหนึ่ง ความสึกหรอของช้ินสว่ นตา่ ง

ๆ จะทาให้การทางานของเครื่องยนต์ผิดพลาดไป เชน่ การสกึ หรอของลิ้น แหวนสูบ ลกู สูบ และปั๊มฉีดเช้ือเพลิง
เป็นต้น ถ้าการสึกหรอยังอยใู่ นคา่ จากัด การปรบั แตง่ เครือ่ งยนต์จะทาให้สมรรถนะดขี ้นึ แตถ่ ้าเกินคา่ จากัดจะต้อง
ทาการถอดซ่อมกอ่ น โดยสามารถวิเคราะห์ได้จากการวัดกาลังอดั

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

1.วดั กาลงั อัดได้

2.ปรบั ตัง้ ระยะหา่ งล้ินได้

3.ต้งั จังหวะฉีดนา้ มนั เช้ือเพลิงได้

4.ปรับตง้ั รอบเดนิ เบาและรอบสูงสุดได้

5.มกี ารพฒั นาคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ของผสู้ าเรจ็ การศึกษา

สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ท่ีครสู ามารถสังเกตได้ขณะทาการสอนในเรื่อง

5.1 ความมมี นุษยสมั พนั ธ์ 5.6 การประหยัด

5.2 ความมีวินยั 5.7 ความสนใจใฝ่รู

5.3 ความรบั ผิดชอบ 5.8 การละเว้นสง่ิ เสพติดและการพนนั

5.4 ความซ่ือสตั ยส์ ุจรติ 5.9 ความรกั สามัคคี

5.5 ความเชื่อม่ันในตนเอง 5.10 ความกตญั ญกู ตเวที

สมรรถนะหลกั 283.ปฏบิ ัตงิ านเก่ียวกบั เครือ่ งยนตด์ ีเซล

สมรรถนะย่อย 283.1 บริการและซ่อมยานยนต์ดเี ซล

ตวั บ่งชี้ 283.101 อธิบายหลกั การ ตรวจสอบ บารุงรกั ษา ปรับแต่งชน้ิ ส่วนเครื่องยนต์ดีเซล

283.103 ตรวจสภาพช้ินสว่ นของระบบต่าง ๆ เคร่ืองยนต์ดเี ซล

283.104 ถอดประกอบชิ้นสว่ นของระบบต่าง ๆ เคร่ืองยนต์ดเี ซล

283.105 ปรับแต่งเครื่องยนต์ดีเซล

เนื้อหาสาระ
1.งานวัดกาลังอดั

2.งานปรบั ตงั้ ระยะห่างลิน้

3.งานต้ังจังหวะฉีดนา้ มันเชื้อเพลงิ
4.งานปรับต้งั รอบเดนิ เบาและรอบสงู สุด

กจิ กรรมการเรยี นรู้
ขนั้ นาเขา้ สู่บทเรยี น

1.ผเู้ รยี นและผู้สอนนาเรื่องเครอื่ งยนตด์ เี ซลมาพดู คยุ กันในช้ันเรียนว่า เปน็ เคร่อื งยนตด์ เี ซลจะต้องมี
การปรับแต่งเหมอื นเครื่องยนต์เบนซิน เพื่อให้การทางานของเคร่ืองยนต์มีประสิทธิภาพสูงสุด ดงั นน้ั จะตอ้ งศึกษา
การปรับแต่งเครื่องยนตจ์ ากคู่มือซ่อมของเคร่ืองยนตร์ ุ่นน้นั ให้เขา้ ใจก่อนลงมือปฏิบัตงิ าน

2.ครูอภิปรายเพิม่ เติมถงึ การตรวจสอบกาลงั อัดในกระบอกสูบ เปน็ การวินจิ ฉัยสภาพของเครื่องยนต์วธิ ี
หนึ่ง ซง่ึ สามารถทราบไดว้ ่า แหวนลูกสบู ลนิ้ หอ้ งเผาไหม้อยู่ในสภาพอย่างไร โดยไม่ต้องถอดเครอื่ งออกมาดู ใน
การตรวจสอบน้ีต้องใชเ้ คร่ืองมอื วดั กาลังอัด ซงึ่ มีสองแบบคือ เครอ่ื งมือวดั กาลงั อดั แบบกด แบบนี้ปลายเกจเปน็
จกุ ยางขนาดพอ ๆ กบั รูของหัวเทยี น เวลาใชต้ ้องกดจกุ ยางไวท้ ี่รูของหัวเทยี นให้แน่น อีกแบบหนึ่งคือ เครอ่ื งวัด
กาลงั อัดแบบขนั เข้า แบบน้ีจะมีท่อยางยาวทนแรงอัดสงู กับข้อต่อเป็นเกลียวสาหรบั ขนั เข้ากับรขู องหวั เทียน ถ้า
การวัดแตล่ ะสบู แตกต่างกนั เกิน 15 ปอนด์/ตร.น้ิว ตอ้ งทาการโอเวอร์ฮอลล์

ข้นั สอน
3.ครูผู้สอนอธบิ ายและสาธิตงานวัดกาลังอัด .งานปรบั ต้ังระยะหา่ งล้นิ งานตงั้ จังหวะฉีดน้ามันเช้อื เพลิง
งานปรับต้งั รอบเดนิ เบาและรอบสูงสุด พร้อมใหผ้ ู้เรียนปฏิบตั ิตาม
4.ผเู้ รยี นปฏิบัตกิ ิจกรรมดงั น้ี
กจิ กรรมที่ 1 ผเู้ รยี นตรวจสอบกาลังอัด ดงั นี้

1.1. ตรวจแบตเตอรีต่ ้องอยู่ในสภาพดีขวั้ ไฟต้องแนน่
1.2 อุน่ เครื่องจนถึงอุณหภมู กิ ารทางาน
1.3 ดับเคร่ืองแล้วคลายหวั เทียนออกหนึ่งรอบ แล้วติดเครอ่ื งยนตเ์ ร่งเคร่ืองเพื่อไลเ่ ขม่า
1.4 ถอดหม้อกรองอากาศออกและทาให้ลิน้ เร่ง ลิ้นโชค้ เปิดเต็มท่ี แล้วกราวด์สายคอยล์ ไฟแรง
สูงลงดินใหแ้ นน่
1.5 ใส่เครื่องวัดกาลงั อัด ถา้ เปน็ แบบกดต้องกดให้แนน่ แบบขนั เข้าก็ขนั ให้แนน่ ตงึ มือ
1.6 สตารท์ ใหเ้ คร่ืองยนต์หมุนกระทั่งกาลังอัดทาใหเ้ ข็มในเครื่องวัดขึน้ สงู สดุ จนไม่เพ่ิมขึ้นอกี
(คือใหไ้ ด้กาลังอัดอย่างนอ้ ย 4-5 ครง้ั ) แลว้ จดค่าทีไ่ ดข้ องแต่ละสูบไว้
-ถ้าจังหวะอัดครั้งแรกเข็มขึ้นเพยี งเล็กน้อย และจงั หวะอดั ต่อมาเพิ่มข้นึ อีกเล็กน้อย ค่าที่อ่าน
ได้ต่าแสดงวา่ ลน้ิ ไหม้ ลนิ้ รว่ั หรอื ค้าง
-ถ้าจังหวะอัดครัง้ แรกเขม็ ข้นึ เล็กน้อย และจงั หวะอัดต่อมาเพมิ่ ขน้ึ มาก ค่าที่อา่ นไดป้ านกลาง
แสดงว่าแหวนลูกสูบสกึ เปน็ รอยหรอื ติด
-ถ้าสองสูบตดิ กนั อ่านคา่ ได้ตา่ แสดงว่าท่ีปะเกน็ ฝาสบู ผิวหน้าฝาสูบ เรอื นสบู เปน็ รอย
1.7 ใสน่ ้ามันเครื่อง (เบอร์ 30 หรอื 40 ) ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะเขา้ ไปในกระบอกสูบ ที่อา่ นคา่
ไดต้ ่า ใชเ้ คร่อื งมือวดั กาลงั อดั อีกครั้ง
-ถา้ คา่ อ่านไดส้ งู กวา่ เดมิ พอควร แสดงว่าแหวนลูกสบู สึกหรอ แตถ่ ้าคา่ เปลี่ยนแปลงเลก็ น้อย
แสดงวา่ ลนิ้ บกพร่อง ลูกสูบแตกหรอื ชารดุ ปะเกน็ ฝาสูบร่วั
-ถ้ากาลงั อดั วดั ได้สงู กวา่ ค่าท่ีกาหนดแสดงวา่ มีเขม่าจับอยู่ท่ีห้องเผาไหม้ และหัวลูกสบู มาก
กจิ กรรมท่ี 2 แบ่งผ้เู รยี นออกเป็นกลุ่ม 4 กล่มุ ให้ศึกษากล่มุ ละ 1 เรอ่ื ง นาเสนอหรอื สาธิตในชนั้

เรยี น ดังน้ี
2.1 งานวดั กาลงั อดั
2.2 งานปรับตงั้ ระยะห่างล้นิ
2.3 งานตัง้ จงั หวะฉีดน้ามันเชือ้ เพลิง
2.4 งานปรับตง้ั รอบเดนิ เบาและรอบสูงสุด

กิจกรรมที่ 3 การตรวจสภาพ Battery
3.1. ถอดสายกราวด์ของแบตเตอรอ่ี อกโดยมากเปน็ ขว้ั ลบ
3.2. เปดิ ฝาเติมนา้ กล่นั ออก
3.3. ถา้ Hydrometer มเี ทอรโ์ มมเิ ตอร์อยดู่ ว้ ย ดูดตัวอย่างนา้ ยา จากรูเติมน้ากล่ันแตล่ ะช่อง

แล้วจดอุณหภูมิทุกครัง้ ดว้ ยพร้อมกับคา่ ความถ่วงจาเพาะของน้ายา และตอ้ งถา่ ยนา้ ยาคืนกลับช่องเดมิ
ทุกครง้ั ทวี่ ัดเสร็จแล้ว ทงั้ นท้ี อี่ ุณหภูมิ 80 Fน้ายาควรมีคา่ ความถว่ งจาเพาะ 1.250 และถา้ อุณหภูมิสงู
กวา่ 80 F ขน้ึ ไปทกุ ๆ คา่ ความถ่วงจาเพาะจะเพม่ิ ขน้ึ 0.002 เสมอแตถ่ ้าอุณหภมู ติ ่ากว่า 80 F ลงมา
ทุก 5 คา่ ความถว่ งจาเพาะจะลดลง 0.002 เสมอ

4.4. ถ้า Hydrometer ไมม่ ีเทอรโ์ มมเิ ตอรใ์ ห้หาเทอรโ์ มมเิ ตอร์มาสอดเขา้ ในนา้ ยา และวัดจด
อณุ หภูมิทุกครั้งท่วี ัด

5.5. นาคา่ ทว่ี ัดได้มาเทียบกบั อุณหภูมทิ วี่ ัดได้ เพื่อความแน่นอนท่จี ะทาใหร้ ูส้ ภาพของแบตเตอร่ี
5.ครูเนน้ ผู้เรยี นให้มคี วามเพียรพยายาม และสามารถฝึกปฏบิ ตั ไิ ด้จริง นอกจากน้นั ยังให้ระมัดระวัง
ความปลอดภยั ในการฝึกปฏบิ ัตงิ านทีอ่ าจเกดิ ขึน้ ได้โดยไมไ่ ด้ตงั้ ใจ เพราะในการประกอบอาชีพจริง ๆ ผเู้ รียนตอ้ ง
รบั ผิดชอบในงานทล่ี กู คา้ นามาให้ทา ดงั นัน้ ผเู้ รียนต้องฝึกทักษะความชานาญเหล่าน้ใี ห้มีประสทิ ธภิ าพ เพ่ือสรา้ ง
รายไดท้ ด่ี ใี นอนาคตต่อไป และพร้อมรบั ผลกระทบและความเปล่ยี นแปลงทีจ่ ะเกิดขน้ึ ในอนาคต คอื ทาใหเ้ ข้มแข็ง
กจ็ ะทาใหค้ รอบครวั มเี งินออมอนั เกดิ จากการทางานของเราได้ ถือเปน็ เงอ่ื นไขสาคัญคือเร่ืองคุณธรรม ลักษณะ
ดังกลา่ วน้กี จ็ ะเปน็ การสร้างภูมิคุ้มกันทด่ี ใี นตัวเอง รวมท้ังมคี วามอดทน มีความเพียรพยายามในการทามาหา
เลี้ยงชพี ในชีวิตประจาวนั ได้ในอนาคตต่อไปเปน็ อย่างดี

ขั้นสรปุ และการประยุกต์
7.ผเู้ รียนสรปุ งานวัดกาลงั อดั งานปรบั ตงั้ ระยะหา่ งลนิ้ งานต้ังจงั หวะฉดี นา้ มนั เชือ้ เพลิง งานปรับต้งั รอบ
เดินเบาและรอบสงู สุด พร้อมกับประเมินธรรมชาตขิ องผู้เรยี น และวเิ คราะหผ์ ู้เรยี นเปน็ รายกลมุ่ ตามวิธีการเรยี นรู้

สอ่ื และแหล่งการเรียนรู้
1.หนังสือเรียน วชิ างานเคร่ืองยนต์ดเี ซล ของสานกั พิมพ์เอมพนั ธ์
2.รปู ภาพ
3.กิจกรรมการเรียนการสอน
4.แผ่นใส
5.เครอื่ งมือและอุปกรณใ์ นห้องปฏบิ ัติการ

หลกั ฐาน
1.บันทกึ การสอน
2.ใบเช็ครายชื่อ
3.แผนจดั การเรียนรู้
4.การตรวจประเมินผลงาน

การวัดผลและการประเมนิ ผล
วธิ วี ัดผล
1. สงั เกตพฤตกิ รรมรายบคุ คล
2. ประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกจิ กรรมกลมุ่

3 ตรวจกิจกรรมสง่ เสริมการเรยี นรู้
4. ตรวจกิจกรรมใบงาน
5. ตรวจแบบประเมินผลการเรยี นรู้
6. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอนั พึงประสงค์

เคร่อื งมอื วัดผล
1. แบบสังเกตพฤติกรรมรายบุคคล
2. แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลมุ่
3. แบบประเมนิ กิจกรรมสง่ เสริมการเรียนรู้
4. แบบประเมินกิจกรรมใบงาน
5. แบบประเมินผลการเรียนรู้
6. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ โดยครแู ละผเู้ รยี น

ร่วมกันประเมิน

เกณฑก์ ารประเมนิ ผล
1. เกณฑ์ผ่านการสงั เกตพฤตกิ รรมรายบุคคล ต้องไมม่ ีชอ่ งปรับปรงุ
2. เกณฑผ์ ่านการประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรมกลุ่ม คือ ปานกลาง (50 % ข้นึ ไป)
3. เกณฑผ์ ่านการสงั เกตพฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรมกลุ่ม คือ ปานกลาง (50% ขน้ึ ไป)
4. ตอบคาถามในกจิ กรรมสง่ เสรมิ การเรยี นรู้จึงจะถือวา่ ผา่ น

เกณฑ์การประเมิน มีเกณฑ์ 4 ระดับ คือ 4= ดีมาก, 3 = ด,ี 2 = พอใช้, 1= ควร
ปรบั ปรงุ

5. กจิ กรรมใบงาน เกณฑ์ผา่ น คือ 50%
6. แบบประเมินผลการเรยี นรมู้ เี กณฑ์ผ่าน 50%
7 แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึ้นอยู่กับการ
ประเมินตามสภาพจริง

กจิ กรรมเสนอแนะ
1.บนั ทึกรายรับรายจ่าย
2.ทาใบงานและแบบประเมนิ ผลการเรียนรู้
3.เขียนโครงสรา้ งของเครอ่ื งยนตด์ เี ซล

สมุดบนั ทกึ รายรบั -รายจ่าย

ของนาย/นาง/นางสาว.......................................................

ประจาภาคเรียนท่ี.../........ระหวา่ งเดือน..................ถงึ เดอื น................พ.ศ........

วนั เดือน ปี รายการ รายรบั รายจา่ ย คงเหลอื

หมายเหตุ:1.ถา้ ไม่พอให้ใชก้ ระดาษ A-4 ตีแบบฟอรม์ เพมิ่ เตมิ ได้
2.ครูผสู้ อนอาจให้บนั ทึกเป็นวนั /อาทิตย/์ เดือนแลว้ สรุปเป็นภาคเรยี น.../....กไ็ ด้

สรปุ
............................................................................................................................. .....................................................
.................................................................................................................................. ................................................
.......................
ข้อเสนอแนะ
................................................................................................................................ ..................................................
...................................................................................................................... ............................................................
................................

ใบงาน
เรื่อง งานปรบั แตง่ เครื่องยนต์ดเี ซล
ผลการเรียนร้ทู ่คี าดหวัง
1.วัดกาลังอดั ได้
2.ปรบั ตั้งระยะหา่ งลิน้ ได้
3.ตัง้ จังหวะฉดี นา้ มนั เช้ือเพลิงได้
4.ปรับตัง้ รอบเดนิ เบาและรอบสูงสดุ ได้
คาชแ้ี จง.- ให้ผูเ้ รยี นพจิ ารณารูปภาพ แล้วอธบิ ายโดยสรุปว่าเป็นลกั ษณะของงานใดในเคร่อื งยนต์ดเี ซล

............................................................................................................................ .....................................................
............................................................................................................................. ....................................................
............................................................................................................................. .....................................................
..................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................... ...................................................
................................................................................................................................ ..................................................
..................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. .....................................................
............................................................................................................................. .....................................................
................................................................................................................................... ...............................................
.

บันทึกหลังการสอน
ขอ้ สรปุ หลงั การจัดการเรียนรู้

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ปญั หาทพ่ี บ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แนวทางการแก้ไข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงช่ือ............................................ครผู ู้สอน ลงช่ือ............................................หัวหน้าแผนกวิชา
(นายทนงศกั ดิ์ ศรลี าชัย) (นายพิเชษฐ์ ชลารักษ์)

.............../...................../................... ............../...................../.......... ........

ข้อเสนอแนะ
............................................................................................................................. ......................................
............................................................................................ .......................................................................

ลงชอ่ื ..........................................
(นางสาวสวุ รรณ์ ตใุ ยรัมย์)

รองผู้อานวยการ ฝา่ ยวชิ าการ
............./................/..................

แผนการจดั การเรียนรู้แบบบูรณาการท่ี 4 หนว่ ยท่ี 4
รหัสวชิ า 20101-2002 งานเครื่องยนตด์ เี ซล 3 (7) สอนคร้ังท่ี 4 (19-

ชื่อหน่วย/เรื่อง ฝาสูบ 24)
จานวนช่ัวโมง 6 ช.ม.

สาระสาคัญ
การถอดประกอบและตรวจสอบสภาพชน้ิ ส่วนและฝาสูบ จะตอ้ งศึกษาวิธกี ารถอดและประกอบจากคูม่ ือ

ซอ่ มใหเ้ ขา้ ใจ เพ่ือไมใ่ ห้ชนิ้ สว่ นต่าง ๆ เสียหายจากการปฏบิ ตั ิผิดวธิ ี และการตรวจสภาพ ค่ากาหนดตา่ ง ๆ จะต้อง
ดจู ากคู่มือซ่อมของเครื่องยนต์รุ่นน้นั ๆ

จุดประสงค์การเรียนรู้

1.บอกส่วนประกอบของฝาสูบเคร่ืองยนต์ดเี ซลได้

2.บอกหน้าท่ีของช้ินส่วนประกอบฝาสบู ได้

3.อธิบายการทางานห้องเผาไหมข้ องเคร่อื งยนตด์ ีเซลได้

4.ถอดประกอบและตรวจสอบฝาสบู ได้

5.ถอดประกอบสายพานไทมิ่งได้

6.มีการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้สาเร็จการศึกษา

สานักงานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา ที่ครูสามารถสงั เกตได้ขณะทาการสอนในเรอื่ ง

6.1 ความมมี นุษย์สัมพนั ธ์ 6.6 การประหยัด

6.2 ความมีวินัย 6.7 ความสนใจใฝ่รู้

6.3 ความรับผิดชอบ 6.8 การละเวน้ สง่ิ เสพติดและการพนนั

6.4 ความซ่อื สตั ยส์ ุจรติ 6.9 ความรักสามัคคี

6.5 ความเชื่อม่นั ในตนเอง 6.10 ความกตญั ญูกตเวที

สมรรถนะหลัก 283.ปฏบิ ตั ิงานเก่ยี วกับเครื่องยนต์ดเี ซล

สมรรถนะย่อย 283.1 บรกิ ารและซ่อมยานยนตด์ ีเซล

ตัวบง่ ชี้ 283.101 อธิบายหลกั การ ตรวจสอบ บารุงรกั ษา ปรบั แต่งชน้ิ ส่วนเครือ่ งยนต์ดีเซล
283.103 ตรวจสภาพช้นิ ส่วนของระบบตา่ ง ๆ เครอ่ื งยนต์ดเี ซล
283.104 ถอดประกอบชิ้นสว่ นของระบบต่าง ๆ เครื่องยนตด์ เี ซล
283.105 ปรบั แต่งเคร่อื งยนต์ดีเซล

เน้ือหาสาระ
1.ส่วนประกอบของฝาสูบเครื่องยนตด์ เี ซล
2.หน้าทขี่ องชิ้นสว่ นประกอบฝาสูบ
3.หอ้ งเผาไหม้ของเครื่องยนต์ดีเซล

4.งานฝาสบู
5.งานสายพานไทม่งิ

กจิ กรรมการเรยี นรู้
ขั้นนาเขา้ สู่บทเรยี น
1.ครูและผเู้ รยี นร่วมกันอภิปรายประสบการณท์ ่เี คยได้รบั มาซึ่ง เปน็ เร่อื งของรถโตโยตา Dxi 1.3 ใชง้ าน

มาได้ 5 ปีแล้วหม้อน้าเกดิ ร้อนขน้ึ มา ทาใหเ้ ครอ่ื งน็อคไป ปรากฏวา่ ฝาหม้อน้ารา้ ว ก็ไปเปลี่ยนฝาและพัดลมมา
และทีห่ นา้ ปดั รถแสดงให้เหน็ ว่า ความร้อนข้ึนสูง คนขับจงึ จอดรถ และรอจนเคร่ืองเย็น จึงเปดิ หมอ้ น้า ปรากฎวา่
น้าในหม้อนา้ แหง้ ไปครึง่ หนึ่ง ก็ไดเ้ ติมนา้ จนเต็ม และขับไปตอ่ คราวน้ีความรอ้ นไม่ข้ึน และกเ็ กิดเหตุการณ์แบบน้ี
อีกเร่ือยมา และในทสี่ ดุ เครอ่ื งไมต่ ิด ไมไ่ ด้มีเสียงดงั ต๊ิกๆ กว่าจะ Start ตดิ Startหลายครัง้ มาก และต้องเร่งคันเรง่
ด้วยถงึ ตดิ พอขบั ออกไปได้ รถเกดิ อาการเครอ่ื งเดินไมเ่ รียบ ตง้ั แตเ่ ครื่อง Start ตดิ จะเป็นอาการอยา่ งนต้ี ลอด
และให้ชา่ งดู ช่างบอกวา่ ฝาสูบรา้ ว และสาธติ วิธีดใู หค้ อื Startเคร่ือง และให้ดทู ี่พกั หม้อน้า สายยางจะมีลมออกมา
ทีน่ ้า เหมอื นน้ากาลังเดือด ช่างบอกวา่ ฝาสบู ร้าวแล้วทาให้เครื่องทางานไม่เต็มกาลงั และกนิ นา้ มนั เคร่ืองไปมาก
ชา่ งบอกวา่ ไมอ่ ยากทาฝาสูบให้ใหม่เพราะทาไปแล้ว ไมร่ ับประกันว่าจะแตกมั้ย และบอกให้ผมเปล่ียนเคร่ืองใหม่
จากกรณีดังกลา่ วนี้ ได้นามาร่วมแสดงความคิดเหน็

-จะซอ่ มฝาสูบไดห้ รอื ไม่
-คา่ ใชจ้ ่ายประมาณเท่าใด
2.ผเู้ รยี นช่วยกนั พจิ ารณารปู ภาพฝาสบู ของรถยนต์ท่ีนามาเปน็ ตัวอยา่ ง และช่วยกนั แสดงความคดิ เหน็

ขั้นสอน
3.ครผู ้สู อนสาธิตและใหผ้ ู้เรยี นฝึกปฏบิ ัตติ ามในเรื่องของสว่ นประกอบของฝาสบู เคร่ืองยนตด์ ีเซล บอก.
หนา้ ท่ขี องชิ้นส่วนประกอบฝาสบู หอ้ งเผาไหม้ของเครอื่ งยนตด์ เี ซล งานฝาสูบ และงานสายพานไทมิ่ง
โดยใชห้ อ้ งปฏบิ ตั ิการฝึกปฏิบัติ และเน้นใหผ้ ้เู รียนสามารถฝึกและนาไปปฏิบตั ิไดจ้ ริงในชวี ติ ประจาวัน รวมทง้ั การ
ออกไปประกอบอาชีพเพ่ือสร้างรายได้ให้แก่ตนเองและครอบครัว
4.ผ้เู รียนศึกษาห้องเผาไหม้ช่วยของเครอื่ งยนต์ดเี ซล ดังภาพประกอบด้านล่าง เชื้อเพลิงถูกฉดี ให้เป็น
ฝอยละออง เข้าสู่หอ้ งเผาไหม้ล่วงหน้าดว้ ยหวั ฉีดการเผาไหมบ้ างส่วนจะเกิดขึ้น จากนัน้ เชื้อเพลงิ ที่ยงั ไม่ได้ลกุ ไหม้

หลงเหลืออยู่จะถกู ขับดันผ่านทอ่ เล็กๆ ทีอ่ ยรู่ ะหวา่ งหอ้ งเผาไหม้ล่วงหนา้ และห้องเผาไหม้หลัก เข้าสหู่ ้องเผาไหม้
หลกั ซึง่ เชื้อเพลิงเหล่านจ้ี ะถูก แรงดันอากาศ ทาให้แตกตัวเปน็ อนเู ลก็ ๆ ทาให้ลุกไหมห้ มดจดต่อไป

ขอ้ ดี ก.ใช้เช้ือเพลิงไดม้ ากแบบกว่า ซึง่ ใชเ้ ชือ้ เพลิงท่มี ีคุณภาพต่าได้ โดยเกดิ ควนั จากการลุกไหม้น้อย
ข.สะดวกและงา่ ยต่อการบารงุ รักษา เพราะว่าแรงดันทใ่ี ชใ้ นการฉีดเชอ้ื เพลิงต่า และเครื่องยนต์

เมือ่ เปรยี บเทียบแลว้ จะไมม่ ผี ลตอ่ การเปล่ยี นจังหวะการฉีดเชอื้ เพลิง
ค.ใช้หัวฉีดแบบเขม็ จึงทาใหล้ ดอาการน๊อคของเคร่ืองยนต์ และทาให้เครอ่ื งยนตท์ างานเงียบ

ขอ้ ด้อย ก.คา่ ใช้จ่ายในการผลิตสงู กวา่ เนื่องจากการออกแบบ และกระบอกสบู ซับซ้อน
ข.ตอ้ งใชม้ อเตอรส์ ตารท์ ที่มีขนาดใหญ่ การติดเครือ่ งยากจาเป็นตอ้ งใชห้ วั เผา
ค.ส้ินเปลืองเช้อื เพลงิ มาก

5.ผเู้ รียนศึกษาแบบห้องเผาไหม้หมุนวน ดงั ภาพประกอบด้านลา่ ง หอ้ งเผาไหม้หมุนวนมีรปู รา่ งเปน็ แบบ
ทรงกลม อากาศทถี่ ูกลกู สบู อัดจะไหลเข้าไปสูห่ ้องเผาไหมห้ มุนวน และจะทาใหเ้ กิดการหมนุ ภายในนัน้ ท่ซี ง่ึ
เชื้อเพลิงจะถูกฉีดออกมาส่วนใหญข่ องเช้อื เพลงิ จะลุกไหม้ในหอ้ งเผาไหมห้ มุนวน แต่ถงึ อยา่ งไรบางสว่ นของ
เชอื้ เพลงิ ทล่ี ุกไหม้ ไมห่ มด ก็จะเข้าสหู่ ้องเผาไหมห้ ลกั โดยผา่ นท่อสง่ เพ่ือการเผาไหม้ทห่ี มดจดตอ่ ไป

ข้อดี ก.เครื่องยนต์ทางานไดร้ อบสงู ๆ เน่ืองจากการหมุนวนของการอัดตวั ของอากาศที่รนุ แรง
ข.มีปัญหาเทียบกบั หัวฉดี น้อย เน่ืองจากวา่ ใช้หวั ฉดี แบบเขม็
ค.ชว่ งระยะความเร็วของเครื่องยนตก์ วา้ งมาก และการทางานราบเรียบ ดงั น้ันทาใหเ้ ครอื่ งยนต์

แบบน้มี ีความเหมาะสมกับรถยนต์นัง่
ขอ้ ด้อย ก.โครงสรา้ งของฝาสูบและเสื้อสบู ซับซ้อน

ข.ประสทิ ธภิ าพความร้อนและอัตราการส้ินเปลืองเชอ้ื เพลงิ ด้อยกว่าระบบฉีดเชอ้ื เพลงิ โดยตรง
ค.จาเปน็ ตอ้ งใช้หวั ฉีด แต่ถงึ อย่างไรกจ็ ะไมเ่ ป็นผลมากนัก สาหรับห้องเผาไหมห้ มนุ วนขนาด
ใหญ่ เคร่ืองยนต์ติดเครื่องค่อนข้างยาก
ง.มักเกิดอาการดเี ซลน๊อค ในขณะรอบเคร่ืองยนต์ต่า

6.ผู้เรยี นศกึ ษาข้อแตกต่างระหวา่ งฝาสบู เครอ่ื งยนตเ์ บนซินแบเครื่องยนต์ดเี ซล และทารายงานสง่ ภายใน
กาหนดเวลา

7.ผู้เรียนแสดงความคดิ เหน็ เร่ืองฝาสูบซึง่ ตดิ ต้ังอยู่เหนือเสือ้ สูบ ส่วนท่ีซ่อนอยเู่ ปน็ ห้องเผาไหม้ รวมกบั
กระบอกสบู และลน้ิ ฝาสูบ ต้องสามารถทนต่ออุณหภูมิ และกาลังสูงสุดทีจ่ ะเกิดข้นึ จากการทางานของเครอื่ งยนต์
ไดด้ ้วยเหตุนีฝ้ าสบู จึงทามาจากเหลก็ หลอ่ หรือโลหะผสมอลมู ิเนียม ซ่งึ ประสิทธิภาพหลอ่ เย็นไดด้ ีกว่าเหลก็ หลอ่
ฝาสูบยงั ประกอบไปด้วย เสือ้ นา้ หลอ่ เยน็ ซึง่ ประกบตรงกับเสอ้ื น้าหลอ่ เย็นบนเสื้อสูบ นอกจากน้ยี ังใช้หลอ่ เย็นฝา
สบู แล้ว ยงั หล่อเย็นหวั เทียนด้วย

8.ครูอธนิ ายและสาธติ การทางานของสายพานไทมิ่ง ซึง่ เปน็ กลไกขบั ลนิ้ แบบสายพานไทมม่งิ เพลาลกู
เบ้ยี วถกู ขับด้วยสายพานแบบมีฟนั แทนท่กี ารใช้โซ่ไทม์มงิ่ สายพานนน้ั จะทางานได้เงยี บกวา่ โซ่ และไม่ต้องการ
การหล่อลน่ื หรอื การปรบั ต้งั ความตึงอีกทั้งสายพานยงั มีน้าหนกั น้อยกวา่ วธิ กี ารขับลิ้นแบบอ่ืน ดว้ ยเหตุนี้
ปัจจบุ ันนยิ มใชใ้ นเคร่ืองยนตเ์ ปน็ ส่วนมาก

9.ครูเนน้ และฝกึ ใหผ้ เู้ รยี นจงทางานดว้ ยความรอบคอบระมัดระวังไมใ่ ห้เกิดความเสยี หายตอ่ งานที่เรา
รับผดิ ชอบ เชน่ เราทางานเก่ียวกบั เครื่องยนต์ ก็ต้องทางานให้ถกู ขนั้ ตอนและมีการตรวจสอบงานทุกข้ันตอน
ไมใ่ หเ้ กดิ ความผดิ พลาด หรือถ้าเราเปน็ ผบู้ ริหารเราก็ต้องทาหน้าทีใ่ ห้สมบรู ณ์ใหส้ มกับท่ไี ดร้ ับมอบหมาย
หนา้ ท่ี และในขณะเดียวกนั ก็จงทางานดว้ ยความมานะอดทนมีความเพียรพยายามในงานท่ีทา ไมม่ งี านทีไ่ หน
ในโลกง่าย ทกุ คนก็ต้องทางานดว้ ยความเพียร มคี วามมุ่งม่ัน มีความอดทน มคี วามพยายามท่ีจะทางานให้ประสบ
ความสาเรจ็

ข้นั สรปุ และการประยุกต์
10.สรปุ ส่วนประกอบของฝาสูบเครอ่ื งยนต์ดีเซล หน้าทขี่ องชนิ้ ส่วนประกอบฝาสูบ ห้องเผาไหม้ของ

เคร่อื งยนตด์ ีเซล งานฝาสูบ และงานสายพานไทมิง่ โดยการถามตอบเป็นกลุ่มหรือรายบุคคลใหเ้ ปน็ ไปตามสภาพ
ที่เหมาะสม และเปน็ ไปได้ของผเู้ รียน และประเมนิ ผเู้ รียนตามแบบฟอรม์ ต่อไปนี้

ส่ือและแหล่งการเรียนรู้
1.หนงั สือเรยี น วิชางานเครื่องยนต์ดีเซล ของสานกั พิมพ์เอมพนั ธ์
2.รปู ภาพ
3.กจิ กรรมการเรียนการสอน
4.แผน่ ใส
5.แบบประเมนิ ผลการเรียนรู้
6.เครอื่ งมอื และอุปกรณ์ท่ใี ชใ้ นการปฏิบัติงาน

หลักฐาน
1.บันทกึ การสอน
2.ใบเช็ครายชอื่
3.แผนจัดการเรียนรู้
4.การตรวจประเมินผลงาน

การวดั ผลและการประเมินผล
วิธวี ัดผล
1. สงั เกตพฤตกิ รรมรายบคุ คล
2. ประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกจิ กรรมกล่มุ
3 ตรวจกิจกรรมส่งเสรมิ การเรยี นรู้
4. ตรวจกิจกรรมใบงาน
5. ตรวจแบบประเมนิ ผลการเรยี นรู้
6. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอนั พึงประสงค์

เคร่ืองมอื วดั ผล
1. แบบสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล
2. แบบประเมนิ พฤติกรรมการเข้าร่วมกิจกรรมกลุม่
3. แบบประเมนิ กิจกรรมสง่ เสรมิ การเรียนรู้
4. แบบประเมินกจิ กรรมใบงาน
5. แบบประเมินผลการเรียนรู้
6. แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยครูและผ้เู รียน

รว่ มกันประเมนิ

เกณฑก์ ารประเมินผล
1. เกณฑ์ผ่านการสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล ต้องไมม่ ีช่องปรับปรุง
2. เกณฑผ์ า่ นการประเมนิ พฤติกรรมการเขา้ ร่วมกิจกรรมกลุ่ม คอื ปานกลาง (50 % ขึ้นไป)

3. เกณฑ์ผา่ นการสังเกตพฤติกรรมการเข้ารว่ มกจิ กรรมกลมุ่ คือ ปานกลาง (50% ขึ้นไป)
4. ตอบคาถามในกจิ กรรมส่งเสริมการเรียนรู้จึงจะถือวา่ ผ่าน

เกณฑ์การประเมนิ มีเกณฑ์ 4 ระดับ คือ 4= ดีมาก, 3 = ดี, 2 = พอใช้ , 1= ควร
ปรบั ปรุง

5. กจิ กรรมใบงาน เกณฑ์ผา่ น คือ 50%
6. แบบประเมนิ ผลการเรียนรมู้ เี กณฑ์ผ่าน 50%
7 แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนข้ึนอยู่กับการ

ประเมินตามสภาพจรงิ

กจิ กรรมเสนอแนะ
1.บันทึกรายรับ-รายจ่าย
2.ทาใบงานและแบบประเมินผลกาเรียนรู้
3.บันทึกขน้ั ตอนการถอดประกอบและตรวจสายพานไทม์ม่ิง

สมดุ บันทึก รายรบั -รายจ่าย

ของนาย/นาง/นางสาว.......................................................

ประจาภาคเรยี นที่.../........ระหว่างเดือน..................ถึงเดอื น................พ.ศ........

วนั เดอื น ปี รายการ รายรับ รายจา่ ย คงเหลอื

หมายเหตุ:1.ถา้ ไม่พอให้ใชก้ ระดาษ A-4 ตีแบบฟอรม์ เพิ่มเติมได้
2.ครผู ูส้ อนอาจใหบ้ นั ทึกเป็นวัน/อาทติ ย/์ เดือนแลว้ สรุปเปน็ ภาคเรียน.../....ก็ได้

สรปุ ....................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................... ......
ขอ้ เสนอแนะ......................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...............................

ใบงาน
เร่อื ง ฝาสบู

ผลการเรียนรูท้ ่คี าดหวงั
1.บอกสว่ นประกอบของฝาสูบเครือ่ งยนต์ดเี ซลได้
2.บอกหน้าทีข่ องชน้ิ สว่ นประกอบฝาสบู ได้
3.อธบิ ายการทางานห้องเผาไหมข้ องเคร่ืองยนตด์ เี ซลได้
4.ถอดประกอบและตรวจสอบฝาสบู ได้
5.ถอดประกอบสายพานไทมิ่งได้

คาชีแ้ จง.- ผูเ้ รียนบอกขั้นตอนการถอดประกอบและตรวจสายพานไทม์ม่ิง ในห้องปฏิบตั กิ าร
............................................................................................................................. ......................
........................................................................................... ....................................................... .
............................................................................................................................. ......................
................................................... ............................................................................................... .
............................................................................................................................. ......................
........................................................................................................................................ ...........
....................................................................................................................... ............................
............................................................................................................................. ......................
...................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................
.................................................................................................................................................. .
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
........................................................................................................... ........................................
............................................................................................................................. ......................
...................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................................. ......................
............................................................................................................ .......................................
............................................................................................................................. ......................
...................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................
.................................................................................................................................................. .

บันทกึ หลังการสอน
ข้อสรุปหลังการจัดการเรยี นรู้

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ปัญหาทีพ่ บ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แนวทางการแก้ไข

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงชือ่ ............................................ครูผู้สอน ลงชื่อ............................................หวั หน้าแผนกวิชา
(นายทนงศกั ดิ์ ศรีลาชัย) (นายพเิ ชษฐ์ ชลารักษ์)

.............../...................../................... ............../...................../.......... ........

ขอ้ เสนอแนะ
...................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ......................................

ลงชือ่ ..........................................
(นางสาวสุวรรณ์ ตุใยรมั ย์)

รองผู้อานวยการ ฝา่ ยวชิ าการ
............./................/..................

แผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการท่ี 5 หนว่ ยที่ 5
รหสั วชิ า 20101-2002 งานเครอ่ื งยนตด์ เี ซล 3 (7) สอนครง้ั ท่ี 5 (25-30)

ชื่อหน่วย/เรอื่ ง เสอื้ สบู ลูกสูบ และเพลาขอ้ เหว่ียง จานวนชั่วโมง 6 ช.ม.

สาระสาคญั
การประกอบชิน้ สว่ นในเสือ้ สูบ จะต้องศึกษารายละเอยี ด วิธกี ารถอดและประกอบจากคู่มือซ่อมใหเ้ ขา้ ใจ

โดยเฉพาะการประกอบจะต้องดตู าแหน่งเคร่ืองหมายตา่ ง ๆ ทกี่ าหนด มฉิ ะนั้นอาจเกดิ การเสียหายได้ เชน่ การ
ตรวจดูตาแหนง่ ของเฟืองไทมิ่ง เปน็ ตน้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1.บอกสว่ นประกอบภายในเสื้อสูบได้
2บอก.หนา้ ท่ขี องชน้ิ ส่วนในเสื้อสูบได้
3.ถอดประกอบและตรวจสภาพเสอื้ สูบ ลกู สูบ และเพลาข้อเหวีย่ งได้
4.มีการพฒั นาคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้สาเร็จการศกึ ษา
สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา ที่ครสู ามารถสงั เกตได้ขณะทาการสอนในเร่ือง
4.1 ความมมี นุษย์สัมพันธ์
4.2 ความมวี นิ ัย
4.3 ความรบั ผดิ ชอบ
4.4 ความซ่อื สตั ยส์ ุจรติ
4.5 ความเชอื่ มน่ั ในตนเอง
4.6 การประหยดั
4.7 ความสนใจใฝร่ ู้
4.8 การละเว้นสงิ่ เสพติดและการพนัน
4.9 ความรักสามัคคี
4.10 ความกตญั ญกู ตเวที

สมรรถนะหลกั 283.ปฏิบตั ิงานเครื่องยนต์ดเี ซล

สมรรถนะย่อย 283.1 บรกิ ารและซ่อมยานยนต์ดเี ซล

ตัวบ่งช้ี 283.101 อธิบายหลักการ ตรวจสอบ บารงุ รกั ษา ปรับแต่งช้ินส่วนเคร่ืองยนตด์ ีเซล

283.103 ตรวจสภาพช้นิ ส่วนของระบบตา่ ง ๆ เคร่อื งยนต์ดีเซล

283.104 ถอดประกอบชิ้นสว่ นของระบบต่าง ๆ เคร่ืองยนต์ดีเซล

283.105 ปรบั แตง่ เครอ่ื งยนต์ดเี ซล

เน้ือหาสาระ

1.ส่วนประกอบภายในเสอ้ื สูบ
2.หน้าท่ีของชิ้นสว่ นในเสอื้ สูบ

3.งานเสื้อสบู ลูกสูบ และเพลาข้อเหวี่ยง

กิจกรรมการเรียนรู้
ขั้นนาเขา้ สูบ่ ทเรยี น
1.ครูผสู้ อนกล่าวถึงลูกสูบ มบี ทบาทสาคญั อย่างยิ่งในการทางานของระบบเครือ่ งยนต์ ลกู สบู ของระบบ

เครื่องยนต์ แต่ละย่หี ้อ ทาจากโลหะผสมท่ีใหค้ วามเหนยี ว นาหนักเบา ทนทานตอ่ การเคลอื่ นทเี่ สียดสีกบั ผนัง
กระบอกสูบ การเคล่อื นทีข่ องลูกสูบแตล่ ะคร้งั เกิดจาก การทางานรว่ มประสานกัน ของก้านสูบ
เพลาข้อเหวยี่ ง และการจดุ ระเบดิ ในห้องเผาไหม้ ตลอดจนกลไก การเปิด-ปิด วาล์ว ไอดี-ไอเสยี อยา่ งเปน็ จังหวะ

2.ผู้เรยี นและครูอภปิ รายถงึ ก้านสูบ ซึง่ เปน็ ตัวส่งตอ่ กาลังจากลกู สูบ ไปถ่ายเทให้กับเพลาข้อ
เหวย่ี ง โดยท่ีปลายข้างหนึง่ จะยึดกบั สลกั ลกู สบู และปลายอีกข้างหน่ึง ยึดกับเพลาข้อเหวี่ยง
ซงึ่ เพลาข้อเหว่ยี ง ทาหนา้ ท่รี ับแรงกระทาทสี่ ง่ มาจากก้านสูบ โดยเปลี่ยนจากแรงกาลงั แนวขึ้น-ลง ของลูกสบู มา
เปน็ แรงกาลังในแนวหมนุ เพลาขอ้ เหว่ียง มแี กนขา้ งหน่ึงโพลอ่ อกไปนอกเสื้อสบู เพื่อยดึ ติดกบั ลอ้ ช่วยแรง ส่วน
แกนอีกขา้ งหนึง่ กโ็ ผล่ออกไปนอกเสื้อสูบเช่นกัน เพ่ือยดึ ตดิ กับพลเู ล่ยเ์ พลาขอ้ เหว่ยี ง

3.ครนู ารูปภาพเครือ่ งยนต์ มาแสดงให้ผู้เรียนดู และให้ทุกคนร่วมกันแสดงความคิดเห็น

ขัน้ สอน
4. ครสู อนโดยใชร้ ปู แบบการเรยี นแบบ TAI (Team Assisted Individualization) เพื่อเน้นการเรียน
ของ
แต่ละบุคคล ใหม้ ีความรู้ ความเข้าใจและนาทักษะการเรียนรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชนใ์ นเร่ืองส่วนประกอบภายใน
เส้อื สบู หน้าที่ของช้ินสว่ นในงานเสอ้ื สบู ลูกสูบ และเพลาข้อเหวีย่ ง
เสื้อสูบ เป็นโครงสร้างทาจากโลหะหรือโลหะผสม ปกตจิ ะมีขอบสนั บนผนังส่วนนอกของมันเพือ่ เพมิ่
ความแข็งแรงและช่วยระบายความร้อน เส้ือสบู ประกอบดว้ ยกระบอกสบู หลาย ๆ ชดุ ซงึ่ มลี ูกสูบเคลื่อนท่ขี ้ึน และ
ลงอยภู่ ายใน สว่ นบนของกระบอกสูบถูกผนกึ ดว้ ยฝาสูบ ซ่ึงผนกึ แนน่ ดว้ ยปะเก็นฝาสูบซ่ึงอย่รู ะหว่าง เส้อื สูบและ
ฝาสูบหอ้ งเพลาข้อเหวย่ี งจะอยสู่ ่วนล่างของเส้อื สูบ รอบ ๆ กระบอกสูบ ถูกหล่อเยน็ ดว้ ยน้าหลอ่ เยน็ และจะมีชอ่ ง
ผา่ นของนา้ มนั หล่อลื่นอยู่ดว้ ยภายในเสอื้ สูบยงั ประกอบด้วยกระบอกสบู ซ่ึงเป็นที่ ๆลูกสบู เคลอ่ื นที่ขึน้ ลง
ส่วนผสมนา้ มนั เชื้อเพลงิ กบั อากาศจะต้องไม่ร่วั ไหล และความตา้ นทานของความฝดื ระหว่างลกู สูบกับกระบอก
สบู จะตอ้ งต่าทสี่ ุดเท่าทีจ่ ะทาได้ เพราะฉะน้ันกระบอกสบู จะต้องผลติ อย่างมีประสิทธิภาพ