แนวโน้มพัฒนาหลักสูตร ของฉัน

3.4 หลกั สูตรอุดมศกึ ษา (ภายใตก้ รอบมาตรฐานคุณวฒุ ิอดุ มศกึ ษา)

แนวทางในการพฒั นาการอดุ มศึกษาของไทยในอนาคต

ผลการวิจยั ของสานกั งานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) เรื่อง ผลกระทบโลกาภิวตั น์ตอ่ การจดั
การศึกษาไทยในอีก 5 ปี ขา้ งหนา้ ( เกรียงศกั ด์ิ เจริญวงศศ์ กั ด์ิ , 2550 ) ซ่ึงเป็นที่ปรึกษา
โครงการวจิ ยั ไดค้ าดการณ์แนวโนม้ สาคญั ของสถาบนั อดุ มศึกษาไทยไวห้ ลายประการ

สถาบนั อุดมศึกษาแสวงหาเอกลกั ษณ์ดา้ นคุณภาพและความแตกต่าง ผเู้ รียนมีความ
ตอ้ งการการศึกษาที่มีคุณภาพและสอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของตลาดแรงงาน และผเู้ รียนมี
โอกาสเลือกสถาบนั อดุ มศึกษาไดม้ ากข้ึน ส่งผลใหส้ ถาบนั อดุ มศึกษาต่างพยายามพฒั นาตนเอง
ใหแ้ ขง่ ขนั ได้ ดว้ ยเหตุน้ีสถาบนั อุดมศึกษาจึงตอ้ งคน้ หาเอกลกั ษณ์เฉพาะท่ีถนดั ทาไดด้ ี มีความ
เชี่ยวชาญ และมีประสิทธิภาพที่สุด เพ่อื ท่มุ ทรัพยากรในการพฒั นาหลกั สูตร การจดั การเรียนการ
สอน การวิจยั

สถาบนั อุดมศึกษาจะเช่ือมโยงเป็นเครือขา่ ย สภาพของความจากดั ทางทรัพยากร ส่งผล
ใหส้ ถาบนั อดุ มศึกษาตา่ งม่งุ สร้างเครือขา่ ยความร่วมมือกบั หน่วยงานภายหรือสถาบนั อุดมศึกษา
อ่ืน ๆ มากข้ึน เพอื่ เสริมจุดอ่อนจุดแขง็ กนั และกนั หรือแลกเปลี่ยนองคค์ วามรู้

สถาบนั อดุ มศึกษามงุ่ จดั การศึกษาเฉพาะทาง มีแนวโนม้ วา่ จะมีบางมหาวิทยาลยั มุ่งจดั
การศึกษาเฉพาะที่เป็นการลงลึกระดบั เช่ียวชาญ อนั เป็นการพฒั นาการจดั การศึกษาท่ีมีคุณภาพ
ระดบั สูง และเป็นการเพ่ิมความสามารถแขง่ ขนั ใหม้ หาวทิ ยาลยั

สถาบนั อดุ มศึกษามุง่ ผลิตผลงานวจิ ยั จากสภาพการแข่งขนั ของสถาบนั อดุ มศึกษาท่ี
รุนแรงข้ึน ส่งผลใหม้ หาวทิ ยาลยั บางแห่งอาจปรับยทุ ธศาสตร์ไปสู่ทิศการมุ่งผลิตผลงานวจิ ยั ที่มี
คุณภาพ โดยสร้างองคค์ วามรู้และนวตั กรรมใหม่ ๆ รวมถึงการบกุ เบิกการใชเ้ ทคโนโลยสี มยั ใหม่
จนเป็นที่รู้จกั และยอมรับจากนกั ศึกษาทวั่ โลก

สถาบนั อุดมศึกษาบนเครือขา่ ยอินเทอร์เน็ต มีการใชป้ ระโยชน์จากเทคโนโลยี

สารสนเทศเพ่ือการสร้างความสามารถในการแข่งขนั การพฒั นาคุณภาพการเรียนการสอน และ

การผลิตผเู้ รียนใหเ้ ป็นที่ตอ้ งการของตลาดแรงงาน อยา่ งไรกต็ าม ขอ้ พึงระวงั ในการจดั การศึกษา

รูปแบบน้ี คือ คุณภาพการจดั การศึกษา

สถาบนั อดุ มศึกษาที่ใชห้ ลกั สูตรตน้ แบบจากตา่ งประเทศ การขยายตวั ดา้ นการลงทุนทาง
การศึกษาท่ีแขง่ ขนั มากข้ึน สถาบนั อุดมศึกษาที่มีช่ือเสียงระดบั โลกพยายามทาตลาดการศึกษาไป
ยงั ประเทศต่าง ๆ รวมถึงประเทศไทย ในขณะท่ีคนในสังคมไทยต่างตอ้ งการหลกั สูตรการศึกษา
ที่มีคุณภาพที่มีความน่าเช่ือถือระดบั สากล หรืออาจเป็นการเปิ ดหลกั สูตรร่วมกนั ระหวา่ ง
มหาวิทยาลยั ในประเทศไทยกบั มหาวทิ ยาลยั ท่ีมีช่ือเสียงในต่างประเทศ เป็นตน้

สถาบนั อดุ มศึกษาไทยยงั ไม่สามารถขยายตลาดการศึกษาไปยงั ต่างประเทศ การเปิ ดเสรี
ทางการศึกษาของไทยยงั ไมม่ ีความพร้อมเพียงพอ ความสามารถในการแขง่ ขนั กบั สถาบนั
อดุ มศึกษาจากต่างประเทศท่ีมีคุณภาพมากกวา่

สถาบนั อุดมศึกษาท่ีม่งุ เชิงพาณิชยม์ ากข้ึน การเปล่ียนแปลงสถาบนั อุดมศึกษาเป็น
มหาวิทยาลยั ในกากบั ส่งผลใหส้ ถาบนั อดุ มศึกษาไทยตอ้ งพ่ึงตวั เองมากข้ึน โดยพฒั นาไปสู่การ
ดาเนินกิจการเชิงพาณิชยม์ ากข้ึน โดยเฉพาะในกล่มุ สถาบนั อุดมศึกษาเอกชน ที่ตอ้ งหารายได้
เล้ียงตวั เองมากกวา่ สถาบนั อดุ มศึกษาของรัฐ ดงั จะเห็นไดจ้ ากมหาวทิ ยาลยั ในประเทศไทยหลาย
แห่งในปัจจุบนั ตา่ งหาช่องทางที่จะนารายไดเ้ ขา้ สู่มหาวิทยาลยั ในรูปแบบตา่ ง ๆ เช่น การจดั ทา
โฆษณา การเปิ ดหลกั สูตรปริญญาโท ปริญญาเอก

บทสรุปคุณภาพอุดมศึกษาของไทย

การศึกษาในระดบั อุดมศึกษาถือวา่ เป็นการศึกษาในระดบั ท่ีสาคญั เน่ืองจากเป็น

การศึกษาท่ีเตรียมบุคคลเขา้ สู่อาชีพ โดยเฉพาะบณั ฑิตท่ีสาเร็จการศึกษาออกมาจะตอ้ งเป็นบุคคล

ที่มีคุณลกั ษณะตามที่เจา้ ของสถานท่ีประกอบการและสังคมยอมรับ ทาใหส้ ถาบนั อดุ มศึกษาทุก

แห่งจึงพยายามทกุ วิถีทางที่จะใหน้ ิสิตนกั ศึกษาของตนมีคุณภาพ จากการศึกษาที่ผา่ นมาพบวา่

คุณภาพของอุดมศึกษาไทยมีท้งั จุดเด่นและจุดอ่อนในหลายประการดว้ ยกนั จุดเด่นที่

สถาบนั อุดมศึกษาควรรักษาไวเ้ ป็นแบบอยา่ ง ประกอบดว้ ย การกระจายอานาจท่ีมากข้ึนใน

สถาบนั อุดมศึกษา ส่ิงน้ีสามารถมีส่วนช่วยเหลือในการเสริมประสิทธิภาพต่อการพฒั นาคุณภาพ

บณั ฑิตที่สาเร็จการศึกษาออกมา รวมถึงในปัจจุบนั น้นั สถาบนั อดุ มศึกษาในประเทศไทยมี

จานวนมากข้ึน สามารถจดั การศึกษาใหแ้ ก่ประชาชนไดถ้ ึงร้อยละ 12.5 ในวยั เรียน ซ่ึงใกลเ้ คียง

กบั ร้อยละ 15 ซ่ึงถือวา่ เป็นระดบั ร้อยละที่อุดมศึกษาเขา้ ถึงสู่มวลชน ( Mass Education )

แมว้ า่ การพฒั นาคณุ ภาพของการอุดมศึกษาไทยมีการดาเนินการมาอยา่ งตอ่ เนื่อง
แตใ่ นปัจจุบนั ก็ยงั พบวา่ คุณภาพอุดมศึกษายงั ไม่มีคุณภาพเท่าที่ควรและพบจุดอ่อนในหลาย
ประเดน็ ประกอบดว้ ย ปัญหานโยบายของรัฐบาลและสถาบนั อดุ มศึกษาบางแห่งยงั ไม่มีความ
แน่นอนและเกิดความซ้าซอ้ นในการดาเนินงาน ขาดการมีส่วนร่วมของชุมชน องคก์ รเอกชน
และผปู้ ระกอบการในการพฒั นาคุณภาพอดุ มศึกษา หลกั สูตรและการเรียนการสอนมีความ
ลา้ สมยั ไมเ่ ป็นสากลและไม่เกิดบูรณาการ ไม่มีการปรับเปล่ียนหลกั สูตรตามกระแสแห่งการ
เปลี่ยนแปลงของโลก เกิดการขาดแคลนคณาจารยท์ ี่มีคุณภาพเนื่องจากวิกฤติศรัทธาตอ่ อาชีพ
อาจารยต์ กต่าซ่ึงไมส่ ามารถจูงใจคนเขา้ มาเป็นอาจารยไ์ ด้ รวมถึงการลงทนุ ของรัฐบาลในเรื่อง
การวจิ ยั เพ่ือใหเ้ กิดองคค์ วามรู้ใหมย่ งั ถือวา่ อยใู่ นระดบั ที่ต่ามาก รัฐบาลจาเป็นตอ้ งทุ่มเทการ
ลงทุนทางดา้ นการวจิ ยั และพฒั นาใหแ้ ก่สถาบนั อุดมศึกษาอยา่ งจริงจงั

ดงั น้นั แนวทางในการพฒั นาคุณภาพของการอุดมศึกษาที่สาคญั
สถาบนั อดุ มศึกษาจาเป็นตอ้ งเปิ ดหลกั สูตรให้ตรงกบั สภาพความตอ้ งการของตลาดแรงงานใน
ปัจจุบนั และอนาคต สร้างเครือข่ายความร่วมมือกบั หน่วยงานภายในและสถาบนั อุดมศึกษาอ่ืนๆ
มากข้ึน เพ่อื เสริมสร้างจุดแขง็ และแลกเปล่ียนองคค์ วามรู้ใหมๆ่ ซ่ึงกนั และกนั สถาบนั การศึกษา
ตอ้ งมุ่งจดั การศึกษาเฉพาะทางท่ีเป็นการลงลึกเพ่อื ใหเ้ กิดความเช่ียวชาญ อนั เป็นการพฒั นาการ
อดุ มศึกษาที่มีคุณภาพโดยสร้างความรู้และนวตั กรรมใหม่ๆใหส้ ามารถแขง่ ขนั กบั
สถาบนั อุดมศึกษาช้นั นาอื่นๆทวั่ โลกได้ ควรใชป้ ระโยชนจ์ ากเทคโนโลยสี ารสนเทศเพอื่ สร้าง
ความสามารถในการแขง่ ขนั และสร้างรายไดเ้ ขา้ สู่สถาบนั ดว้ ยตนเอง พฒั นาคุณภาพการเรียนการ
สอนอยา่ งต่อเน่ือง รวมถึงตอ้ งปรับตวั ใหท้ นั ต่อการเปลี่ยนแปลงที่เกิดข้ึนตลอดเวลา เช่น การ
สร้างความร่วมมือกบั สถาบนั อุดมศึกษาท่ีมีช่ือเสียงระดบั โลกโดยอาจเป็นการเปิ ดหลกั สูตรท่ีทา
การเรียนการสอนร่วมกนั เพ่ือนาความรู้เก่ียวกบั หลกั สูตรตน้ แบบที่มีคุณภาพจากมหาวิทยาลยั
ช้นั นาจากต่างประเทศและไดร้ ับองคค์ วามรู้ใหม่ๆมากข้ึน สาหรับในเรื่องของการบริหารจดั การ
แลว้ สถาบนั อุดมศึกษาควรลดความซ้าซอ้ นในการบริหารจดั การ ควรเปิ ดโอกาสใหค้ นดีมีฝีมือ
เขา้ มามีส่วนร่วมในการบริหารสถาบนั อุดมศึกษา ควรเนน้ การกระจายอานาจในการดาเนินงาน
ซ่ึงวธิ ีน้ีจะทาใหส้ ถาบนั อุดมศึกษามีความคล่องตวั สูงและมีโอกาสเจริญเติบโตไดร้ วดเร็วกวา่
สถาบนั อุดมศึกษาอ่ืนๆที่ยดึ อานาจไวท้ ่ีศูนยก์ ลางเท่าน้นั นอกจากน้ี หน่วยงานตา่ งๆที่เก่ียวขอ้ ง

ท้งั ภาครัฐและเอกชนควรร่วมมือกนั ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแกไ้ ขปัญหาตา่ งๆที่เกิดข้ึน และมีส่วน
ร่วมในการส่งเสริมการพฒั นาคุณภาพของอุดมศึกษาไทยอยา่ งมีประสิทธิภาพ

สรุป

ปัญหาและแนวโนม้ การพฒั นาหลกั สูตรพจิ ารณาไดจ้ ากขอ้ มลู พ้นื ฐานในการพฒั นา
หลกั สูตรที่ถกู รวบรวมวเิ คราะหเ์ ชื่อมโยงเป็นชุดของจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ท่ีใชใ้ นการวางแผน
พฒั นาหลกั สูตรและนาไปออกแบบหลกั สูตร โดยการอธิบายเหตุผลการไดม้ าของสาระความรู้
ในหลกั สูตร ท่ีมีเหตุผลประอบหลกั วิชาโดยอาศยั ทฤษฎีการเรียนรู้ต่างๆและนกั พฒั นาหลกั สูตร
นามากาหนดเป้าหมายการพฒั นาผเู้ รียน กาหนดสาระเน้ือหาและผลการเรียนรู้ ขอ้ มลู ต่างๆ
เหล่าน้ีสามารถเป็นแนวทางช่วยใหอ้ ธิบายแนวโนม้ ของหลกั สูตรได้

บรรณานุกรม

เกรียงศกั ด์ิ เจริญวงศศ์ กั ด์ิ. ทิศทางการอดุ มศึกษาไทย [ออนไลน์]. 2550. แหล่งที่มา:
http://www.kriengsak.com/
index.php?components=content&id_content_category_main=21&id_content_topic_main=36
&id _content_management_main=134

เท้ือน ทองแกว้ . การบริหารเพือ่ มุ่งคุณภาพอุดมศึกษาไทยในยคุ เศรษฐกิจเสรี [ออนไลน์]. 2551.
แหล่งท่ีมา: http://dusithost.dusit.ac.th/~ei/tuan/file21122005007.doc

มติชนออนไลน์. สมศ.เผยปัญหาอดุ มศึกษาไทยมีเพยี บ [ออนไลน์]. 2548. แหลง่ ที่มา:
http://www. matichon.co.th

บรรณานุกรม

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551) พระราชบญั ญตั ิการอาชีวศึกษา พ.ศ. 2551. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่
125 ตอนท่ี 43 ก.

กระทรวงศึกษาธิการ. (2557). มาตรฐานการจดั การอาชีวศึกษาระบบทวิภาคี. ราชกิจจานุเบกษา

เลม่ 131 ตอนพิเศษ 239 ง. กระทรวงศึกษาธิการ. (2558). เกณฑม์ าตรฐานหลกั สูตรระดบั ปริญญา
ตรี พ.ศ. 2

558. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 132 ตอนพเิ ศษ 295 ง.

คณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2562). เกณฑม์ าตรฐานคุณวฒุ ิอาชีวศึกษาระดบั ปริญญาตรีสาย

เทคโนโลยหี รือสายปฏิบตั ิการ พ.ศ.2562. คณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2558). ก าหนด

หลกั เกณฑก์ ารแต่งต้งั การทดสอบ การฝึกอบรม และการออกใบรับรองการเป็นครูฝึกในสถาน

ประกอบการ. สานกั งานคณะกรรมการการ อาชีวศึกษา คณะกรรมการการอาชีวศึกษา. (2558).

หลกั เกณฑแ์ ละวธิ ีการดาเนินการจดั การอาชีวศึกษาและ การฝึกอบรมวชิ าชีของสถาน

ประกอบการ พ.ศ. 2558. ส านกั งานคณะกรรมการการ อาชีวศึกษา คณะกรรมการการ

อาชีวศึกษา. (2558). หลกั เกณฑเ์ ก่ียวกบั ลกั ษณะของสถานประกอบการที่จะเขา้ ร่วมจดั การ

อาชีวศึกษาและการฝึกอบรมวชิ าชีพ พ.ศ. 2558. ส านกั งานคณะกรรมการการ อาชีวศึกษา

วจิ ารณ์ ภานิช.(2555). วถิ สี ร้างการเรียนรู้เพอ่ื ศิษยใ์ นศตวรรษท่ี ๒๑. กรุงเทพฯ: ตถาตา
พบั ลิเคชน่ั .

http://www.kriengsak.com/node/77

http://nalita63.blogspot.com/p/blog-page_5591.html

https://phatchareemed.wordpress.com/2014/01/02/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A
3%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0
%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B9%84%E0%B8%9B%E0%B9

%83%E0%B8%8A%E0%B9%89/