คู่มือหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 สำหรับเด็กอายุ 3-6 ปี

(๒.๓) แผนการจดั ประสบการณรายวัน สัปดาหท่ี..............วนั ท่.ี ................................... หนวย “ฝน” ชน้ั อนุบาลศึกษาปท ี่ ๒

จุดประสงคก ารเรียนรู สาระการเรียนรู กิจกรรมการเรยี นรู สอื่ การประเมนิ ผล
ประสบการณสําคัญ สาระทคี่ วรเรียนรู สังเกตพฤติกรรมเดก็ ขณะ
ทาํ ทาทางประกอบเพลง
กจิ กรรมเคลอ่ื นไหวและ การเคลือ่ นไหว - ๑. กจิ กรรมเคล่อื นไหวพืน้ ฐาน ใหเ ดก็ เคลอ่ื นไหวรา งกายไปท่ัวบรเิ วณอยาง ๑. เครอ่ื งเคาะจังหวะ และดนตรี
จงั หวะ ตามเสยี งเพลง/ดนตรี อิสระตามจงั หวะ เมือ่ ไดย ินสัญญาณหยดุ ใหหยดุ เคลอื่ นไหวในทา นั้นทันที ๒. เพลงเมฆฝน
รว มกิจกรรมการ ๒. เด็กเคลอื่ นไหวโดยทาํ ทาทางประกอบเพลงเมฆฝน โดยใหแ ตละคน สงั เกตการบอกรายละเอียด
เคลอ่ื นไหวประกอบเพลง คิดทา ทางอยา งอิสระ และทาํ ซ้ําตามความเหมาะสม จากการทดลองเร่ือง
และดนตรอี ยา งมีความสุข ๓. เด็กผอนคลายกลามเน้ือ การเกดิ ฝน

กจิ กรรมเสริมประสบการณ การสังเกตลกั ษณะ สมบตั ขิ องน้าํ ข้ันนํา ๑. เพลงไอนํ้า
บอกรายละเอยี ดที่สงั เกต สวนประกอบ ๑. รวมกนั รองเพลงไอนํา้ ๒. แกวน้ํารอ น น้ําเย็น
จากการทดลองเรือ่ ง การเปลย่ี นแปลง และ ข้ันสอน น้ําธรรมดา
การเกิดฝนได ความสมั พันธข อง ๒. นําแกวน้ํารอน นํา้ เย็น นาํ้ ธรรมดามาใหเดก็ สังเกตโดยใช ๓. จานแกวใส
ส่ิงตางๆ โดยใช ประสาทสมั ผสั ทั้งหา ๔. แวน ขยาย
ประสาทสัมผัสอยาง ๓. เดก็ นาํ จานแกว ใสไปปดปากแกวทัง้ ๓ ใบ และสงั เกตสิ่งท่ีเกดิ ข้ึน ๕. กระดาษปรูฟ
เหมาะสม ๔. รว มกันสนทนาเกี่ยวกบั สิ่งทีเ่ กดิ ขึ้น และเช่ือมโยงไปสเู รอ่ื งการเกดิ ฝน ๖. ปากกาสี
ขน้ั สรุป
๕. เด็กอธบิ ายเก่ียวกับส่งิ ที่เกดิ ขึ้นท่แี กวน้ํารอ น และครชู ว ยเชื่อมโยงไปสู
เร่ืองการเกิดฝน โดยการวาดแผนภาพประกอบ

คูม ือหลกั สูตรการศกึ ษาปฐมวัย พทุ ธศักราช ๒๕๖๐ 95 สาํ หรับเด็กอายุ ๓ - ๖ ป

คมู อื หลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั พุทธศักราช ๒๕๖๐ 96 สําหรับเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

จุดประสงคการเรียนรู สาระการเรียนรู กจิ กรรมการเรียนรู สอื่ การประเมนิ ผล
ประสบการณส ําคญั สาระท่ีควรเรียนรู ๑. เพลงฟา ลน่ั ๑. สงั เกตพฤตกิ รรมขณะ
๒. กระดาษ ทาํ งานศลิ ปะ
กิจกรรมศลิ ปะสรา งสรรค ๑. การเขยี นภาพ - ๑. รวมกนั รองเพลงฟา ลน่ั ๓. สเี ทยี น ๒. สงั เกตพฤตกิ รรม
และกจิ กรรมการเลน และการเลน กับสี ๒. แนะนํากิจกรรมศิลปะสรางสรรค ประกอบดว ย ๔. สโี ปสเตอร การกลา พดู กลา แสดงออก
ตามมุม ๒. การปน ๒.๑ วาดภาพอิสระดวยสีเทียน ๕. พูกัน ในการเลา เร่ืองเพือ่ นําเสนอ
๑. สรางผลงานศลิ ปะเพื่อ ๓. การทาํ กิจกรรม ๒.๒ วาดภาพอิสระดว ยสโี ปสเตอร ๖. ดนิ นํ้ามัน ผลงาน
สื่อความคิด ความรสู ึกของ ศลิ ปะตางๆ ๒.๓ ปน ดนิ นํ้ามนั ๗. มมุ เลน หรือ ๓. สังเกตพฤติกรรม
ตนเอง โดยมกี ารดัดแปลง ๔. การเลน ตามมมุ ๓. แนะนาํ หนงั สอื เกี่ยวกบั ฝนและนํา้ ท่ีมุมหนังสอื มมุ ประสบการณ การแสดงความพอใจ
และแปลกใหมจากเดมิ ประสบการณ/ ๔. เด็กเลอื กทาํ กจิ กรรมศิลปะสรา งสรรค ๒ กจิ กรรม ตามความสนใจ ในหอ งเรยี น ในผลงานของตนเอง
หรอื มรี ายละเอยี ดเพิ่มขึน้ มุมเลน ตา งๆ เม่ือทาํ ผลงานเสร็จ ใหนํามาใหครูเขียนบรรยายภาพหรือผลงาน
๒. กลาพูดกลา แสดงออก ๕. การพดู อธบิ าย ๕. เดก็ เลือกเลน ตามมุมประสบการณ เม่อื หมดเวลาครใู หส ัญญาณ
อยา งเหมาะสม เกีย่ วกบั ส่งิ ของ เด็กชว ยกันเก็บของ
๓. แสดงความพอใจ เหตกุ ารณ และความ ๖. เดก็ ๔- ๕ คน นาํ ผลงานออกมานาํ เสนอ ใหเ พ่อื นถามคาํ ถามหรือ
ในผลงานของตนเอง สัมพนั ธข องส่ิงตา งๆ แสดงความคิดเห็น

กิจกรรมการเลน กลางแจง ๑. การเลนนอก ขอ ตกลงในการเลนน้ํา ๑. ทบทวนขอ ตกลงในการเลนนํา้ เลน ทรายอยางปลอดภยั ๑. ภาชนะใสน้ํา สังเกตพฤตกิ รรมการเลน
เลนและทาํ กจิ กรรมอยา ง หองเรียน เลน ทราย ๒. เด็กเลือกเลนนํา้ เลนทรายตามความสนใจ หรอื เลนเครื่องเลนสนาม ๒. กระบะทราย อยางปลอดภัย
ปลอดภัยดว ยตนเอง ๒. การเลนเคร่อื งเลน เลน เคร่ืองเลนสนาม โดยครูคอยดูแลความปลอดภยั ของเดก็ ๓. อุปกรณประกอบ
อยา งปลอดภยั ๓. ใหสัญญาณหยุดเลน เดก็ ชวยกันเก็บอุปกรณก ารเลนนา้ํ เลนทราย การเลนนํา้ เลน ทราย
๓. การชัง่ ตวง วัด และพาเดก็ ไปทาํ ความสะอาดรางกาย ๔. เครอื่ งเลนสนาม
สิ่งตางๆ โดยใช
เครอื่ งมอื และหนว ยที่
ไมใ ชหนวยมาตรฐาน

กจิ กรรมเกมการศึกษา การบอกและเรยี ง การเรยี งลาํ ดบั เหตกุ ารณ ๑. แนะนาํ เกมเรียงลาํ ดบั การเจริญเติบโตของตนไม ๔ ลาํ ดับ ๑. เกมเรียงลําดับการเจริญ สังเกตการเลน
เรยี งลาํ ดับภาพ ลาํ ดับกิจกรรมหรือ ๒. แบง เดก็ เปน ๔ กลุม ใหเด็ก ๑ กลุม รับเกมท่ีแนะนาํ ไปเลน กลุม อ่นื ๆ เติบโตของตน ไม ๔ ลําดบั เกมการศกึ ษา
การเจรญิ เตบิ โตของตน ไม เหตุการณตามชวงเวลา เลนเกมการศกึ ษาชดุ เดิม ๒. เกมชุดเดมิ ท่เี คยเลน
ได ๓. เดก็ เก็บเกมการศกึ ษา

(๒.๔) แบบบนั ทึกหลังการจดั ประสบการณ สปั ดาหที่.............. หนวย “ฝน” ชนั้ อนบุ าลศึกษาปท ี่ ๒
คาํ ชแ้ี จง ทําเคร่ืองหมาย ✓ เมื่อพบพฤติกรรมตามจุดประสงคการเรียนรู หรอื ทําเคร่อื งหมาย เม่ือไมพ บพฤติกรรมตามจุดประสงคการเรยี นรู

จดุ ประสงคการเรยี นรู

เลขที่ ช่อื สกุล ๑. ป ิฏบัติตนอยางปลอด ัภยเม่ือฝนตกได หมายเหตุ
๒. ัรบ ูลกบอลโดยใช ืมอ ้ัทง ๒ ขาง
๓. ใ ชกรรไกรตัดกระดาษตามแนวเ สนตรงได
๔. ก ลา ูพดก ลาแสดงออกอ ยางเหมาะสม
๕. แสดงความพอใจในผลงานของตนเอง
๖. รวมกิจกรรมการเค ่ลือนไหวประกอบ
เพลงและดนตรีอ ยางมีความสุข
ข๗.องรูเส ่รืถอางบัรานวพเร ีก่ะยมวหกัาบกพ ัษรตะริมยหไาทกย ุรณา ิธ ุคณ
๘. บอกอาการเม่ือเจ็บปวยไ ด
เ๙.รื่อบงอกการรเากิยดละฝเนอีไย ดด ่ที ัสงเกตจากการทดลอง
๑๐. ระบุผล ีท่เกิด ้ึขนจากการ ่ีทฝนตกไ ด
เ๑มื่๑.อ ้ํนคาาไดหคละเ ผนา ิส่นงฝ ่ทีาอยาชจะจละอเน้ํิกาดไ ึ้ขดน
ค๑ว๒.ามส ูรร ึสากงขผอลงงาตนนเศิอลงปโะเดย่ืพ ีมอกสื่าอรคดัวดาแมปิคลดง และ
แปลกให มจากเดิม ห ืรอ ีมรายละเอียดเพิ่ม ้ขึน

๑ เด็กชาย..........
๒ เด็กชาย..........
๓ เดก็ ชาย..........
..... ......................
..... ......................
..... ......................
๒๔ เดก็ หญิง........
๒๕ เดก็ หญิง........
๒๖ เดก็ หญงิ ........

บันทึกผลการจัดกิจกรรม (อาทิ ความยากงา ยของกจิ กรรมท่กี าํ หนด ความเหมาะสมของส่อื ระยะเวลาในการจัดกิจกรรม การตอบสนองของเด็กตอ กิจกรรม ลักษณะการเรยี นรขู องเดก็ )
......................................................................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................................................................

ลงช่อื ...............................................ผูบ นั ทึก

คูมือหลักสูตรการศกึ ษาปฐมวัย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ 97 สําหรบั เดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

คูมือหลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ 98 สําหรับเด็กอายุ ๓ - ๖ ป

ตัวอยางที่ ๓

(๓.๑) หนวยการจัดประสบการณ ชน้ั อนบุ าลศกึ ษาปท ่ี ๓ หนวย “ฝน”

มาตรฐาน/ตัวบง ช/ี้ สภาพทพี่ งึ ประสงค จดุ ประสงคก ารเรยี นรู สาระการเรยี นรู

ประสบการณสําคัญ สาระทคี่ วรเรยี นรู

มฐ.๑ ตบช.๑.๓ ดานรา งกาย ๑. ปรากฏการณธ รรมชาติ
๑.๓.๑ เลน ทาํ กิจกรรม และปฏบิ ตั ติ อ ผูอ่ืน ๑. ปฏิบตั ติ นอยางปลอดภยั เมื่อฝนตกได ๑. การเคลือ่ นไหวพรอมวัสดอุ ปุ กรณ - วัฏจกั รของนาํ้
อยา งปลอดภยั ๒. การเคลอ่ื นไหวทีใ่ ชก ารประสานสมั พันธของ ๒. การปฏบิ ตั ติ นอยา งเหมาะสมเมอื่ ฝนตก
การใชก ลา มเน้อื ใหญใ นการขวา ง การจบั การโยน - หลบฝน และไมไ ปในท่ีโลง แจง
มฐ.๒ ตบช.๒.๑ ตบช.๒.๒ การเตะ - ใชอปุ กรณก นั ฝน และการแกป ญ หา
๒.๑.๓ ว่ิงหลบหลีกส่งิ กีดขวางไดอ ยางคลองแคลว ๒. หลบหลีกสิ่งกีดขวางได ๓. การเขยี นภาพและการเลน กบั สี
๒.๑.๔ รบั ลกู บอลทีก่ ระดอนข้ึนจากพนื้ ได ๓. รับลูกบอลทีก่ ระดอนข้นึ จากพื้นได ๔. การปน เมอื่ ไมมอี ปุ กรณก นั ฝน
๒.๒.๑ ใชก รรไกรตดั กระดาษตามแนวเสนโคงได ๔. ใชกรรไกรตัดกระดาษตามแนวเสน โคงได ๕. การหยบิ จบั การใชกรรไกร การฉีก การตดั ๓. โรคทีพ่ บบอ ยในฤดูฝน และการปองกนั
การปะ และการรอ ยวัสดุ ๔. เหตกุ ารณที่สัมพนั ธกับการเกิดฝน
มฐ.๓ ตบช.๓.๒ ๕. กลาพดู กลาแสดงออกอยา งเหมาะสม ๖. การเคลือ่ นไหวโดยควบคุมตนเองไปในทศิ ทาง
๓.๒.๑ กลา พูดกลา แสดงออกอยางเหมาะสม ๖. แสดงความพอใจในผลงานของตนเอง ระดบั และพ้นื ที่ - โครงการตามพระราชดํารฯิ โครงการ
ตามสถานการณ และผูอื่น ๗. การฟง นทิ าน เรอ่ื งราว เหตกุ ารณเ กย่ี วกับ แกมลงิ
๓.๒.๒ แสดงความพอใจในผลงานและ การปองกันและรกั ษาความปลอดภยั - โครงการตามพระราชดาํ รฯิ โครงการ
ความสามารถของตนเองและผอู ่นื ฝนหลวง

๘. การเลนเครื่องเลน อยา งปลอดภยั
๙. การเลน บทบาทสมมตเิ หตุการณตา งๆ
ดานอารมณ จติ ใจ
๑. การฟงเพลง การรอ งเพลง และการแสดง
ปฏกิ ิรยิ าโตตอบเสียงดนตรี
๒. การเคลอ่ื นไหวตามเสียงเพลง/ดนตรี
๓. การทํากจิ กรรมศลิ ปะตา งๆ
๔. การเลนอิสระ
๕. การเลน ตามมุมประสบการณ/มุมเลนตา งๆ
๖. การปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตางๆ ตามความสามารถ
ของตนเอง

มาตรฐาน/ตัวบงช/้ี สภาพท่พี ึงประสงค จดุ ประสงคก ารเรยี นรู สาระการเรียนรู สาระที่ควรเรียนรู
๗. รว มกิจกรรมการเคลอื่ นไหวประกอบเพลง ประสบการณส าํ คัญ
มฐ.๔ ตบช.๔.๑ และดนตรีอยางมคี วามสุข ดานสงั คม
๔.๑.๓ สนใจ มคี วามสขุ และแสดงทา ทาง/ ๘. รเู ร่ืองราวเกยี่ วกบั พระมหากรุณาธิคณุ ของ ๑. การทํางานศิลปะที่นําวสั ดุหรือสง่ิ ของเคร่ืองใช
เคลือ่ นไหวประกอบเพลง จังหวะ และดนตรี สถาบันพระมหากษตั ริยไ ทย ทีใ่ ชแ ลวมาใชซ ้าํ หรอื แปรรูปแลว นํากลับมาใชใหม
มฐ.๗ ตบช.๗.๒ ๙. ทํางานรว มมอื กบั เพ่อื นในการประดษิ ฐ ๒. การสนทนาขาวและเหตกุ ารณท ่ีเกย่ี วกบั
๗.๒.๓ ยืนตรงและรวมรองเพลงชาติไทย เครอ่ื งบินฝนหลวงได ธรรมชาติและส่งิ แวดลอ มในชีวิตประจําวนั
และเพลงสรรเสรญิ พระบารมี ๑๐. จัดกลมุ ภาพ เพอ่ื แสดงผลรวมจาํ นวน ๕ - ๙ ๓. การละเลน พน้ื บานของไทย
มฐ.๘ ตบช.๘.๒ ๑๑. อธิบาย เช่ือมโยงเหตุและผลทเี่ กดิ ขึน้ ๔. การดแู ลหอ งเรียนรว มกนั
๘.๒.๑ เลน หรือทาํ งานรวมมือกบั เพ่อื นอยา ง ตามวฏั จกั รของน้ําได ๕. การรว มสนทนาและแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็
มีเปาหมาย ๑๒. ระบปุ ญ หา สรา งทางเลอื ก และเลอื ก ๖. การทาํ ศิลปะแบบรว มมือ
มฐ.๑๐ ตบช.๑๐.๑ ตบช.๑๐.๒ ตบช.๑๐.๓ วธิ ีแกปญ หาเมื่อไมมอี ปุ กรณก นั ฝนได ๗. การเลนหรอื ทาํ กิจกรรมรว มกบั กลุมเพอื่ น
๑๐.๑.๓ จําแนกและจัดกลุมสิง่ ตางๆ โดยใช ดา นสตปิ ญญา
ต้ังแต ๒ ลักษณะขนึ้ ไปเปน เกณฑ ๑๓. สรางผลงานศลิ ปะเพอ่ื สือ่ ความคดิ ๑. การฟงเพลง นิทาน คําคลองจอง บทรอ ยกรอง
๑๐.๒.๑ อธบิ ายเชื่อมโยงสาเหตแุ ละผลทเ่ี กิดข้นึ ความรูสึกของตนเอง โดยมกี ารดัดแปลง หรือเร่ืองราวตา งๆ
ในเหตกุ ารณห รอื การกระทาํ ดวยตนเอง แปลกใหมจากเดิม และมีรายละเอยี ดเพ่ิมข้ึน ๒. การพูดอธิบายเกย่ี วกบั สง่ิ ของ เหตุการณ
๑๐.๓.๒ ระบุปญ หา สรางทางเลือก และเลอื ก ๑๔. คนหาคาํ ตอบเก่ยี วกับโรคไขเ ลอื ดออกและ และความสมั พนั ธข องสง่ิ ตางๆ
วิธแี กป ญ หา การปองกนั ได ๓. การสังเกตลกั ษณะ สว นประกอบ
มฐ.๑๑ ตบช.๑๑.๑ ๑๕. ใชประโยคคาํ ถามวา “เมือ่ ไร” หรอื การเปลย่ี นแปลง และความสัมพนั ธของส่งิ ตา งๆ
๑๑.๑.๑ สรา งผลงานศลิ ปะเพื่อสอ่ื ความคดิ “อยา งไร” ในการคนหาคําตอบ โดยใชป ระสาทสมั ผัสอยา งเหมาะสม
ความรูสึกของตนเอง โดยมกี ารดัดแปลง ๔. การนบั และแสดงจํานวนของสิง่ ตางๆ
แปลกใหมจากเดิม และมีรายละเอยี ดเพิม่ ข้นึ ในชีวิตประจําวนั
มฐ.๑๒ ตบช.๑๒.๒ ๕. การอธิบายเช่ือมโยงสาเหตุและผลทเ่ี กิดข้ึน
๑๒.๒.๑ คน หาคําตอบของขอสงสยั ตางๆ ในเหตกุ ารณหรอื การกระทํา
โดยใชว ธิ ีการที่หลากหลายดวยตนเอง ๖. การแสดงความคดิ สรางสรรคผา นภาษา
๑๒.๒.๒ ใชประโยคคําถามวา “เมื่อไร” ทาทาง การเคลอื่ นไหว และศิลปะ
“อยางไร” ในการคนหาคําตอบ ๗. การสืบเสาะหาความรูเ พ่อื คนหาคําตอบ
ของขอ สงสัยตา งๆ

คมู อื หลกั สูตรการศกึ ษาปฐมวยั พุทธศักราช ๒๕๖๐ 99 สาํ หรบั เดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

คูมือหลักสตู รการศึกษาปฐมวัย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ 100 สาํ หรับเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

(๓.๒) แผนการจดั ประสบการณร ายสัปดาห สัปดาหท.่ี ...... หนว ย “ฝน” ชัน้ อนุบาลศกึ ษาปท่ี ๓

วันที่ เคลื่อนไหวและจังหวะ เสริมประสบการณ กจิ กรรม การเลน ตามมุม การเลนกลางแจง เกมการศึกษา
ศิลปะสรา งสรรค

๑ - เคลือ่ นไหวพืน้ ฐาน เร่อื ง วัฏจักรของนํ้า - วาดภาพอสิ ระดวยสีเทยี น - เลนตามมมุ เลน / - เกมวง่ิ หลบหลกี ส่ิงกีดขวาง - เกมพ้นื ฐานการบวก
- เคลื่อนไหวรางกาย - ทดลองตม น้าํ ใหเด็กสงั เกตการเปลีย่ นแปลงทีเ่ กดิ ขนึ้ - ฉีดสนี ํา้ สรางภาพ หรือมมุ ประสบการณ - เลนเครอ่ื งเลนสนาม รูปเมฆ ๕ - ๙
ตามเพลงฉันคอื เมฆ - เดก็ ตั้งสมมตฐิ านและทดสอบสมมติฐานส่งิ ทีอ่ าจเกดิ ขึน้ - ตัดกระดาษทําท่ีคาดศรี ษะ - แนะนําหนังสือเก่ยี วกับ
เม่อื นํากระจกมาองั ไอนา้ํ รูปหยดนํา้ หรือเมฆ ฝนและนาํ้ ทม่ี มุ หนังสอื
- สนทนาเรือ่ งวฏั จักรของน้าํ โดยใชภ าพประกอบ เพอ่ื ใชป ระกอบกิจกรรม
เคลือ่ นไหวและจงั หวะ

๒ - เคล่อื นไหวพน้ื ฐาน เร่อื ง เหตุการณท ี่สมั พันธก บั การเกิดฝน - วาดภาพอิสระดวยสเี ทียน เลนตามมุมเลน/ - เลน เครือ่ งเลนสนาม - เกมเรยี งลําดับการเติบโต
- ฟง เพลงบรรเลง และทาํ ทา ทาง - อภปิ รายเกยี่ วกบั เหตกุ ารณน ้ําทว มจากภาพขาว - เทสีสรา งภาพวนั ฝนตก หรือมมุ ประสบการณ ของตนไม ๕ ลําดบั
ตามจินตนาการประกอบการใช - นําภาพลิงมาใหเดก็ ดู สนทนาเกีย่ วกับการกนิ ของลงิ - พมิ พภาพดวยแกนกระดาษ
แถบผา - เดก็ ทดลองสรางแกมลงิ ดวยดินเหนยี ว ชําระ
- สรุปเรอ่ื งโครงการแกมลงิ

๓ - อบอุนรางกาย เรอื่ ง การปฏิบตั ติ นเมือ่ ฝนตก - วาดภาพอิสระดว ยสีเทียน เลน ตามมุมเลน/ - โยนและรบั ลูกบอล - เกมจบั คูภาพเหมือน
- กายบรหิ ารประกอบเพลง - รองเพลงหลบฝน - วาดภาพอสิ ระดว ยสีโปสเตอร หรอื มุมประสบการณ - เลน เครือ่ งเลนสนาม คนกางรม
ออกกาํ ลงั กายรับแสงตะวัน - สนทนาเก่ยี วกับการหลบฝนและการใชอ ุปกรณกันฝน - ปนขผ้ี ้งึ
- ผอนคลายกลา มเนือ้ - เดก็ ทาํ งานเปน กลมุ รว มกันแกปญหาโดยสมมตวิ า
ไมมอี ปุ กรณกันฝน

๔ - เคล่ือนไหวพ้ืนฐาน เรือ่ ง โรคทพ่ี บบอ ยในฤดฝู น และการปอ งกนั - วาดภาพอสิ ระดว ยสีเทียน - เลน ตามมุมเลน/ - เลนน้ํา เลน ทราย - เกมจดั หมวดหมภู าพกบั
- แบงเด็กเปน ๕ กลมุ แตละกลมุ - อานนทิ าน เรือ่ ง หนผู กั บุงเปนไขเลอื ดออก ใหเ ดก็ ฟง ระบายสีน้าํ หรือมมุ ประสบการณ - เลนเคร่ืองเลน สนาม สัญลักษณ ฝนตก ฟาแลบ
เคลื่อนไหวตามผนู าํ ของกลุมตน - เด็กต้งั คาํ ถามเพือ่ สมั ภาษณครูพยาบาลเก่ียวกับ - ทําการด ขอบคณุ ครู - แนะนาํ อปุ กรณเ ลน สมมติ ฟารอง และฟาผา
โรคท่พี บบอยในฤดูฝน และการปอ งกัน พยาบาล ท่มี ุมหมอ
- สาํ รวจและทาํ ลายแหลง เพาะพันธยุ งุ ลายในโรงเรยี น - พบั กระดาษเปน รม

๕ - เคลือ่ นไหวพืน้ ฐาน เรือ่ ง เหตุการณทสี่ มั พนั ธก บั การเกดิ ฝน - ศิลปะแบบรว มมอื ประดษิ ฐ - เลนตามมมุ เลน/ - โพงพาง - เกมโดมิโนจํานวนเครอ่ื งบนิ
- เคล่ือนไหวตามและปฏบิ ัติ - เลาเรอื่ งฝนหลวง ประกอบอุปกรณ เครือ่ งบนิ ฝนหลวง หรือมุมประสบการณ - เลนเคร่อื งเลนสนาม ฝนหลวง ๑ - ๑๐
ตามคาํ ส่งั จดั กลุม ๕ - ๗ คน - สนทนาเกยี่ วกับพระมหากรุณาธคิ ุณของรัชกาลที่ ๙ - เพม่ิ มมุ อปุ กรณประกอบ
- กราบพระบรมฉายาลักษณ การเลน เรอ่ื งฝนหลวง

(๓.๓) แผนการจดั ประสบการณรายวนั สัปดาหท .่ี .............วันท.ี่ ...................................หนวย “ฝน” ชน้ั อนบุ าลศกึ ษาปท่ี ๓

จุดประสงคก ารเรียนรู สาระการเรยี นรู กิจกรรมการเรียนรู สือ่ การประเมินผล
กิจกรรมเคลื่อนไหวและ สังเกตพฤตกิ รรมเด็กขณะ
จงั หวะ ประสบการณส าํ คัญ สาระท่คี วรเรียนรู ทําทาทางประกอบเพลง
รว มกิจกรรมการ และดนตรี
เคลือ่ นไหวประกอบเพลง การเคล่อื นไหว - ๑. กจิ กรรมเคล่อื นไหวพ้นื ฐาน ใหเดก็ เคล่อื นไหวรา งกายไปท่ัวบริเวณ ๑. เครือ่ งเคาะจังหวะ
และดนตรอี ยางมีความสขุ ตามเสียงเพลง/ดนตรี อยา งอสิ ระตามจังหวะ เม่อื ไดย ินสญั ญาณหยุด ใหหยุดเคลอ่ื นไหวในทาน้ัน ๒. เพลงฉนั คือเมฆ สงั เกตการอธบิ ายเชอ่ื มโยง
ทันที เหตแุ ละผลท่เี กดิ ขนึ้
๒. เดก็ เคล่ือนไหวโดยทําทาทางประกอบเพลงฉนั คือเมฆ โดยใหแ ตล ะคน ตามวฏั จกั รของนา้ํ
คิดทา ทางอยางอิสระ และทําซํา้ ตามความเหมาะสม
๓. เด็กผอ นคลายกลา มเนื้อ

กิจกรรมเสรมิ ประสบการณ ๑. การสงั เกตลกั ษณะ วฏั จกั รของนํา้ ขนั้ นํา ๑. น้ํา
อธิบาย เชอ่ื มโยงเหตุและผล สว นประกอบ ๑. รว มกนั แสดงความเห็นวา ในอากาศมนี ํ้าอยูหรอื ไม ทราบไดอ ยางไร ๒. ภาชนะสาํ หรับตม นํ้า
ที่เกดิ ขึน้ ตามวฏั จักรของ การเปลยี่ นแปลง ขั้นสอน ๓. กระจก
นาํ้ ได และความสัมพนั ธ ๒. แนะนาํ อปุ กรณการทดลอง สรางขอ ตกลงในการสงั เกตส่งิ ท่ีเกดิ ขึ้น ๔. กระดาษปรฟู
เมอื่ ตมน้ํา ๕. สเี ทยี น
ของส่งิ ตา งๆ โดยใช ๓. เด็กอาสาสมคั รเทน้าํ ใสภ าชนะ แลว ตมนํา้ เด็กสงั เกตการเปลยี่ นแปลง
ประสาทสัมผสั อยาง ทีเ่ กิดข้นึ และรวมกันลงความเหน็ วา น้าํ หายไปไหน
เหมาะสม ๔. เดก็ ต้งั สมมตฐิ านวา ถา ตม น้ําแลว นาํ กระจกมาองั ไอน้ําที่ระเหย
๒. การอธิบายเช่อื มโยง จะเกิดอะไรขนึ้ และทดลองนาํ กระจกมาองั ทีไ่ อนํา้ เพื่อทดสอบสมมตฐิ าน
สาเหตแุ ละผลทเี่ กิดขึน้ ๕. เดก็ มีสว นรวมในการบันทกึ ผลการทดลองโดยการวาดภาพ ครูถาม
ในเหตกุ ารณห รือ คําถามและอธิบายเพม่ิ เติม เพอื่ เชอ่ื มโยงไปยงั แผนภาพวัฏจักรของน้าํ
การกระทํา ขัน้ สรปุ
๓. การสืบเสาะ ๖. รว มกันอธบิ ายเชอื่ มโยงเหตแุ ละผลท่เี กดิ ขึ้นตามวัฏจักรของนาํ้
หาความรูเพื่อคนหา
คําตอบของขอสงสยั
ตางๆ

คมู ือหลกั สูตรการศกึ ษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ 101 สําหรับเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

คูมอื หลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวยั พุทธศกั ราช ๒๕๖๐ 102 สําหรับเด็กอายุ ๓ - ๖ ป

จุดประสงคก ารเรยี นรู สาระการเรยี นรู กจิ กรรมการเรียนรู สอ่ื การประเมนิ ผล
ประสบการณสําคัญ สาระที่ควรเรยี นรู ๑. รวมกันรองเพลงเสยี งฝน
๒. แนะนํากจิ กรรมศิลปะสรางสรรค ประกอบดวย
กิจกรรมศิลปะสรางสรรค ๑. การเขียนภาพ - ๑. เพลงเสยี งฝน ๑. สังเกตพฤตกิ รรมขณะ
และกิจกรรมการเลน และการเลนกับสี ๒.๑ วาดภาพอิสระดวยสเี ทียน ๒. กระดาษ ทํางานศิลปะ
ตามมมุ ๒. การปน ๒.๒ ฉดี สีน้ําสรางภาพ ๓. สเี ทียน ๒. สงั เกตพฤตกิ รรม
๑. สรางผลงานศลิ ปะเพือ่ ๓. การใชก รรไกร ๒.๓ ตดั กระดาษทาํ ที่คาดศีรษะรปู หยดน้ําหรอื เมฆ ๔. สีนา้ํ ใสก ระบอกฉดี นาํ้ การกลา พูดกลา แสดงออก
สอ่ื ความคิด ความรูส กึ ของ การตดั การปะ ๓. แนะนาํ หนังสอื เก่ยี วกับฝนและน้ําทม่ี มุ หนงั สือ ๕. แถบกระดาษ ในการเลา เร่อื งเพอ่ื นําเสนอ
ตนเอง โดยมกี ารดัดแปลง ๔. การทาํ กจิ กรรม ๔. เด็กเลอื กทาํ กิจกรรมสรางสรรค ๒ กิจกรรม ตามความสนใจ เมื่อทาํ ๖. รูปโครงรางหยดนา้ํ และ ผลงาน
แปลกใหมจากเดมิ และ ศลิ ปะตา งๆ ผลงานเสร็จ ใหน ํามาใหครูเขียนบรรยายภาพหรือผลงาน เมฆ ๓. สังเกตพฤติกรรม
มีรายละเอียดเพิม่ ข้นึ ๕. การเลนตาม ๕. เดก็ เลอื กเลนตามมุมประสบการณ เม่ือหมดเวลาครใู หส ญั ญาณ ๗. กรรไกร การแสดงความพอใจ
๒. ใชกรรไกรตดั กระดาษ มมุ ประสบการณ/ เดก็ ชว ยกนั เก็บของ ๘. กาว ในผลงานของตนเอง
ตามแนวเสน โคง ได มมุ เลนตางๆ ๖. เด็ก ๔ - ๕ คน นาํ ผลงานออกมานําเสนอ ใหเพ่อื นถามคําถามหรือ ๙. มุมเลน หรอื
๓. กลาพดู กลา แสดงออก ๖. การพดู อธบิ าย แสดงความคิดเห็น มุมประสบการณ
อยา งเหมาะสม เกยี่ วกบั ส่งิ ของ ในหอ งเรียน
๔. แสดงความพอใจ เหตุการณ และความ ๑. เดก็ นาํ กลองกระดาษไปวางกระจายใหทั่วพนื้ ที่
ในผลงานของตนเองและ สัมพันธของสิง่ ตา งๆ ๒. อธิบายวธิ ีการหลบหลีกสงิ่ กีดขวาง อาจเดิน มดุ ลอด กระโดด
ผอู ืน่ เดนิ ซิกแซก ฯลฯ อยางอสิ ระตามความคดิ ของเดก็
- เด็กเขา แถวเปนแถวตอน ๓ แถว
กิจกรรมการเลนกลางแจง การเคลือ่ นไหวโดย การขา มสิ่งกดี ขวาง - เดก็ คนทยี่ นื หวั แถวเคลอื่ นที่หลบส่ิงกีดขวางทวี่ างไวจ ากฝง ทีย่ นื ๑. กลองกระดาษ/อุปกรณ สงั เกตการเคลอื่ นไหว
หลบหลกี สิง่ กดี ขวางได ควบคมุ ตนเองไป ดวยวิธตี า งๆ เชน เดนิ ไปยังอีกฝง หนึง่ โดยระวงั ไมใ หช นกลองกระดาษ/อุปกรณทว่ี าง สําหรับขามสงิ่ กดี ขวาง เชน หลบหลีกส่ิงกดี ขวาง
มุด ลอด ฯลฯ ๓. เดก็ เลนเกมหลบหลกี สิ่งกดี ขวาง ๓ - ๔ รอบ ตามความตองการ กรวยยาว แทง ไม กลอง
ในทศิ ทาง ระดับ และ หรอื เลือกเลนเคร่ืองเลน สนามอสิ ระ ขนาดตา งๆ อาจปด ทึบหรอื
พ้นื ที่ ๔. ใหสัญญาณหยุดเลน และพาเด็กไปทาํ ความสะอาดรา งกาย กลอ งท่เี ด็กลอดได
๑. แนะนาํ เกมพื้นฐานการบวกรูปเมฆ ๕ - ๙ ๒. เครือ่ งเลนสนาม
๒. แบงเด็กเปน ๔ กลุม ใหเ ด็ก ๑ กลมุ รบั เกมที่แนะนาํ ไปเลน กลุม อ่นื ๆ
กจิ กรรมเกมการศกึ ษา การนบั และแสดง - จาํ นวนของส่ิงตา งๆ เลนเกมการศึกษาชุดเดิม ๑. เกมพน้ื ฐานการบวก สงั เกตการเลน เกม
เดก็ จดั กลมุ ภาพ เพื่อแสดง จาํ นวนของสิง่ ตา งๆ และการเพ่มิ จาํ นวน ๓. เด็กเก็บเกมการศกึ ษา รูปเมฆ ๕ - ๙ การศกึ ษา
ผลรวมจาํ นวน ๕ - ๙ ในชีวติ ประจําวัน ๒. เกมชุดเดิมทีเ่ คยเลน

(๓.๔) แบบบันทึกหลงั การจดั ประสบการณ สปั ดาหท่ี.............. หนว ย “ฝน” ชนั้ อนุบาลศึกษาปท ่ี ๓
คาํ ชแ้ี จง ทําเครอื่ งหมาย ✓ เมอ่ื พบพฤติกรรมตามจุดประสงคก ารเรยี นรู หรอื ทาํ เครอ่ื งหมาย เมอื่ ไมพ บพฤติกรรมตามจุดประสงคก ารเรียนรู

จุดประสงคการเรียนรู

เลขที่ ช่ือ สกลุ
๑. ปฏิบั ิตตนอยางปลอดภัยเ ืม่อฝนตกไ ด หมายเหตุ
๒. หลบหลีก ่ิสง ีกดขวางไ ด
๓. ัรบลูกบอล ่ีทกระดอน ้ขึนจาก ืพ้นได
๔. ใชกรรไกร ัตดกระดาษตามแนวเ สนโ คงได
๕. ก ลาพูดก ลาแสดงออกอยางเหมาะสม
๖. แสดงความพอใจในผลงานของตนเอง
และ ูผอ่ืน
๗. รวมกิจกรรมการเคลื่อนไหวประกอบ
เพลงและดนต ีรอยาง ีมความสุข
๘. รูเรื่องราวเกี่ยว ักบพระมหากรุณาธิคุณ
ของสถา ับนพระมหาก ัษตริยไทย
๙. ทํางานรวมมือ ักบเ ื่พอนในการประ ิดษฐ
เค ื่รอง ิบนฝนหลวงไ ด
๑๐. ัจดก ลุมภาพเ ื่พอแสดงผลรวม
จํานวน ๕-๙
๑๑. อธิบาย เชื่อมโยงเหตุและผล ีท่เกิด ้ึขน
ตาม ัวฏจักรของ ้ํนาไ ด
ิว๑ธี๒.แ กรปะบุญ ปหาญเห่มืาอไสมรมีา ุองปทากงรเลืณอกักนฝแนลไะเดลือก
๑๓. สรางผลงาน ิศลปะเพ่ือ ่สือความคิด
ความรู ึสกของตนเอง โดยมีการดัดแปลง
แปลกให มจากเดิม และ ีมรายละเ ีอยดเ ่ิพมขึ้น
๑๔. คนหา ํคาตอบเกี่ยว ักบโรคไขเลือดออก
และการปอง ักนได
“๑อ๕.ยาใง ชไรปร”ะใโนยกคาคํราคถนามหาวาคํา“ตเอ่ืมบอไร” หรือ

๑ เดก็ ชาย..........
๒ เด็กชาย..........
๓ เด็กชาย..........
..... ......................
..... ......................
..... ......................
๒๘ เดก็ หญิง........
๒๙ เด็กหญิง........
๓๐ เด็กหญงิ ........

บันทกึ ผลการจัดกิจกรรม (อาทิ ความยากงายของกิจกรรมที่กาํ หนด ความเหมาะสมของส่ือ ระยะเวลาในการจดั กิจกรรม การตอบสนองของเดก็ ตอ กจิ กรรม ลักษณะการเรยี นรูข องเด็ก)

......................................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................................

คูมือหลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวัย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ 103 สําหรับเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป ลงชอื่ ...............................................ผูบันทกึ

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ปบทท่ี ๖

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐การจัดสภาพแวดลอ ม สือ่ และแหลง เรยี นรู
เพ่ือสง เสรมิ พัฒนาการและการเรยี นรขู องเด็ก

การจดั สภาพแวดลอ ม สอื่ และแหลง เรยี นรสู าํ หรบั การจดั การศกึ ษาระดบั ปฐมวยั มคี วามสาํ คญั ตอ เดก็
เนอ่ื งจากธรรมชาตขิ องเด็กในวัยนส้ี นใจท่ีจะเรียนรู คนควา ทดลอง และตอ งการสมั ผสั กับส่งิ แวดลอ มรอบๆ ตวั
อีกทั้งสภาพแวดลอม ส่ือ และแหลงเรียนรู เปนตัวกลางนําความรูจากผูสอนสูเด็ก ทําใหเด็กเกิดการเรียนรู
ตามจุดประสงคท่ีวางไว ชวยใหเด็กไดรับประสบการณตรง ทําใหสิ่งที่เปนนามธรรมเขาใจยาก เปล่ียนเปน
รปู ธรรมท่ีเดก็ เขา ใจงาย เรยี นรูไดง า ย รวดเรว็ เพลิดเพลิน เด็กสามารถเรยี นรจู ากการเลน ทีเ่ ปนประสบการณตรง
ที่เกิดจากการรับรูดวยประสาทสัมผัสทั้งหา เกิดการเรียนรูและคนพบดวยตนเอง ดังนั้น การจัดสภาพแวดลอม
สอ่ื และแหลง เรยี นรตู ามความตอ งการของเดก็ จงึ มคี วามสาํ คญั ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั พฤตกิ รรมและกระบวนการเรยี นรขู องเดก็
ทั้งในหองเรียนและนอกหองเรียนของสถานศึกษา ใหสอดคลองกับเปาหมายของหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย
ตามบริบทของสถานศึกษาและทองถิ่นอยางเหมาะสม เพื่อสงผลใหบรรลุจุดหมายในการพัฒนาเด็กปฐมวัย
104 ตอ ไป

การจัดสภาพแวดลอม

การเรยี นรขู องเดก็ ปฐมวยั จะเปน ไปอยา งราบรน่ื และมปี ระสทิ ธภิ าพ ถา หากเดก็ อยใู นสภาพแวดลอ ม
ท่ีเหมาะสม มีการสนับสนุน อํานวยความสะดวกจากผูใหญ ภายใตบรรยากาศที่มีความสุข ไมเครงเครียดดวย
กฎระเบยี บที่เครง ครดั หรือยากตอ การปฏบิ ัติ การจัดสภาพแวดลอ ม จงึ จดั แบง เปน ๓ ดา น ดงั น้ี

๑. การจัดสภาพแวดลอมดา นกายภาพ
เปนการจัดการสภาพแวดลอมตามแนวคิดเรื่องการตอบสนองความตองการพ้ืนฐานและการเรียนรู

โดยการปฏิสัมพันธกับส่ิงแวดลอม การจัดการจึงมีเปาหมายใหเด็กอยูรวมกันอยางมีสุขอนามัยท่ีดี มีพ้ืนที่
ในการตอบสนองการทํากิจกรรมตางๆ อยางคลองตัว และตอบสนองการทํากิจกรรมที่หลากหลาย ลักษณะ
การจัดการจึงเนนในเรื่องของความสะอาด ความปลอดภัย ความสะดวกที่จะทําใหรูสึกคลองตัว สดใส
กระฉับกระเฉง ความพรอมของหองเรียนในสถานศึกษาที่มีลักษณะกายภาพที่ดี คือ มีการถายเทอากาศที่ดี
มีอุณหภูมิที่เหมาะสม มีแสงสวางพอเพียง มีความสงบที่จะทํากิจกรรมอยางสบายและมีสมาธิ มีท่ีใหเก็บ
วัสดุของใชและผลงาน มีท่ีจัดแสดงเพื่อการส่ือสารขอมูล แตละจุดของพ้ืนที่จะตองสะดวกในการเขา - ออก
ผสู อนสามารถเขาไปดูแลไดอ ยา งทว่ั ถึงในทุกพ้ืนที่

สภาพแวดลอ มในหอ งเรยี น หลกั การสาํ คญั ในการจดั ตอ งคาํ นงึ ถงึ ความปลอดภยั ความสะอาด
เปาหมายการพัฒนาเด็ก ความเปนระเบียบ ความเปนตัวของเด็กเอง ใหเด็กเกิดความรูสึกอบอุน มั่นใจ และมี
ความสุข โดยคาํ นึงถึงเรอ่ื งตอ ไปน้ี

๑. การจัดวางวัสดุอุปกรณ สื่อ เคร่ืองเลน ครุภัณฑ ควรจัดใหเหมาะสม สอดคลองกับวัยและ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
พัฒนาการ เพอื่ ใหเดก็ สามารถใชห รอื ทาํ กิจกรรมไดสะดวกดวยตนเอง หากวสั ดุอปุ กรณ ส่ือและเครือ่ งเลนชํารดุ
ตอ งรีบซอมแซมโดยเร็ว 105

๒. วสั ดอุ ปุ กรณ สอ่ื เครอ่ื งเลน ครุภณั ฑ ควรใหม ขี นาดเหมาะสมกับเด็กปฐมวัย คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๓. การจัดพ้ืนที่ในหองเรียนควรจัดใหเหมาะสม เลือกที่ตั้งครุภัณฑ อุปกรณตางๆ และ
มมุ ประสบการณ โดยคาํ นงึ ถงึ ทศิ ทางลม แสงสวา งเพยี งพอตอ การทาํ กจิ กรรม ไมม แี สงแดดสอ งรบกวนสายตาเดก็
ขณะปฏิบัตกิ ิจกรรม ทุกจดุ ของหองสามารถมองเหน็ ไดโดยรอบ การจัดวางครภุ ัณฑแ ละอปุ กรณ สะดวกตอ การ
ปฏบิ ตั กิ จิ กรรม มกี ารกาํ หนดขอบเขตของมมุ ประสบการณ/ มมุ เลน ตา งๆ โดยใชค รภุ ณั ฑ/ ชน้ั วางทใี่ หเ หน็ ขอบเขต
๔. สภาพแวดลอมในหอ งควรมีความสะอาดและปลอดภัยจากสัตว แมลง พชื และสารเคมที ่มี ีพษิ
ครภุ ัณฑ โตะ เกา อ้ี ไมควรมมี ุมแหลมทเี่ ปนอนั ตราย
๕. การแบง พื้นทใี่ นหอ งเรียนใหเ หมาะสมกบั การประกอบกิจกรรมตามหลกั สูตร ดังน้ี

๕.๑ พ้นื ทีอ่ ํานวยความสะดวกเพ่ือเดก็ และผสู อน เชน
๑) ทแ่ี สดงผลงานของเดก็ อาจจัดทาํ เปน แผน ปา ยหรอื ทแ่ี ขวนผลงาน
๒) ท่เี กบ็ แฟมผลงานของเด็ก อาจจดั ทําเปนกลองหรือจัดใสแฟมรายบคุ คล
๓) ที่เก็บเครอื่ งใชสวนตวั ของเดก็ อาจจัดทําเปนชองครบตามจาํ นวนเดก็
๔) ทเี่ ก็บเคร่ืองใชของผูสอน เชน อปุ กรณก ารสอน ของใชส ว นตัวผสู อน ฯลฯ
๕) ปา ยนิเทศตามหนว ยการจัดประสบการณห รือสงิ่ ทเี่ ด็กสนใจ

๕.๒ พนื้ ทป่ี ฏบิ ตั กิ จิ กรรมและการเคลอ่ื นไหว ตอ งกาํ หนดใหช ดั เจน ควรมพี นื้ ทท่ี เี่ ดก็ สามารถ
จะทํางานไดดวยตนเอง และทํากิจกรรมดวยกันในกลุมเล็กหรือกลุมใหญ เด็กสามารถเคลื่อนไหวไดอยางอิสระ
จากกจิ กรรมหน่งึ ไปยงั อีกกิจกรรมหนึ่งโดยไมร บกวนผูอน่ื

๕.๓ พน้ื ทจี่ ดั มมุ เลน หรอื มมุ ประสบการณ สามารถจดั ไดต ามความเหมาะสม ขนึ้ อยกู บั สภาพ
ของหอ งเรยี น จดั แยกสว นทใี่ ชเ สยี งดงั และเงยี บออกจากกนั เชน มมุ หนงั สอื อยหู า งจากมมุ บลอ็ ก มมุ บทบาทสมมติ
อยูติดกับมุมบล็อก มุมวิทยาศาสตรอยูใกลมุมศิลปะสรางสรรค ท่ีสําคัญจะตองมีของเลน วัสดุอุปกรณในมุม

อยา งเพยี งพอตอ การเรยี นรขู องเดก็ การเลน ในมมุ เลน ตามมมุ ประสบการณม กั ถกู กาํ หนดไวใ นตารางกจิ กรรมประจาํ วนั
เพ่อื ใหโ อกาสเด็กไดเ ลน อยา งเสรี ประมาณวันละ ๑ ชว่ั โมง การจดั มุมเลน ตางๆ ผูสอนควรคํานึงถึงสงิ่ ตอไปนี้

๑) ในหอ งเรยี นควรมมี ุมเลน อยางนอ ย ๓ - ๕ มมุ ท้ังนี้ ขึ้นอยกู บั พ้ืนทแี่ ละขนาดของหอง
๒) ควรมีการผลัดเปล่ียนส่ือของเลนตามมุม เชน จัดของเลนตามหนวยการจัด
ประสบการณและตามความสนใจของเดก็
๓) ควรจัดใหมีประสบการณที่เด็กไดเรียนรูไปแลว จัดวางอยูในมุมเลนตามมุม เชน
เดก็ เรียนรู เรอ่ื งการเปลีย่ นแปลงของสี ผูส อนอาจจัดเตรียมวสั ดอุ ุปกรณใ หเด็กไดเลน ทดลอง
๔) ควรเปดโอกาสใหเด็กมีสวนรวมในการจัดมุมเลนตามมุม เพ่ือจูงใจใหเด็กรูสึกเปน
เจาของ อยากเรียนรู อยากเขา เลน
๕) ควรเสรมิ สรา งวนิ ัยเชงิ บวกใหก บั เดก็ เชนสรางขอ ตกลงรว มกนั วา เมอื่ เลนเสรจ็ แลว
จะตองจัดเก็บอุปกรณท กุ อยา งเขาท่ใี หเรยี บรอย

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ปตัวอยางมมุ เลนหรือมุมประสบการณทีค่ วรจดั มดี ังน้ี
มมุ บลอ็ ก
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐มมุ บลอ็ ก เปน มมุ ทจี่ ดั เกบ็ บลอ็ กไมต นั ทม่ี ขี นาดและรปู ทรงตา งๆ กนั เดก็ สามารถนาํ มาเลน ตอ

ประกอบกนั เปน สงิ่ ตา งๆ ตามจนิ ตนาการหรอื ความคดิ สรา งสรรคข องตนเอง นอกจากนคี้ วรมสี อื่ อนื่ ๆ เพอ่ื ประกอบ

การเลน เชน ยานพาหนะจําลอง สัตวจ ําลอง ฯลฯ
การจดั
มมุ บลอ็ ก เปน มมุ ทค่ี วรจดั ใหอ ยหู า งจากมมุ ทตี่ อ งการความสงบ เชน มมุ หนงั สอื ทง้ั น้ี เพราะ

เสียงจากการเลน กอไมบ ลอ็ กอาจรบกวนสมาธเิ ดก็ ท่อี ยูในมุมหนงั สอื ได นอกจากนี้ ควรอยหู างจากทางเดินผาน

หรือทางเขา - ออกของหอง เพอ่ื ไมใ หก ดี ขวางทางเดนิ หรือเกิดอันตรายจากการเดินสะดุดไมบ ลอ็ ก ถา กรณีเด็ก

ยังเลนไมเสร็จ ผูสอนและเด็กรวมกันกําหนดพ้ืนท่ี โดยใชสัญลักษณสีหรือเครื่องหมายการจราจรมาก้ันไว

เพื่อใหเดก็ กลบั มาเลน ตอได

การจัดเกบ็ ไมบลอ็ กเหลานี้ ควรจัดวางไวในระดบั ที่เด็กสามารถหยิบมาเลน หรอื นําเกบ็

ดว ยตนเองไดอ ยา งสะดวก ปลอดภยั และควรฝก ใหเ ดก็ หดั จดั เกบ็ เปน หมวดหมเู พอื่ ความเปน ระเบยี บ และสะดวก

ตอ การหยิบใชแ ละเกบ็ คนื โดยทําภาพสญั ลกั ษณร ปู รา งของไมบล็อกตดิ ไวทีช่ อ งจดั เกบ็
มมุ หนังสอื
ในหอ งเรยี นควรมบี ริเวณท่เี งยี บสาํ หรับใหเ ดก็ ไดด ูรปู ภาพ อา นหนังสือนทิ าน ฟงนทิ าน

ผสู อนควรจัดมุมหนงั สือใหเด็กไดคนุ เคยกับตวั หนงั สือ และไดท ํากจิ กรรมตามลาํ พังหรอื เปน กลุมเล็กๆ
106 การจดั

มุมหนังสือ เปนมุมท่ีตองการความสงบ ควรจัดหางจากมุมท่ีมีเสียง เชน มุมบล็อก

มุมบทบาทสมมติ ฯลฯ และควรจัดบรรยากาศจูงใจใหเด็กไดเขาไปใชเพื่อใหเด็กเกิดความคุนเคยกับหนังสือ

และปลูกฝงนิสัยรักการอาน ควรมีจํานวนหนังสือเพียงพอและเหมาะสมกับวัยของเด็ก ควรมีการหมุนเวียน

เปล่ียนหนังสอื ตามโอกาส และเลอื กหนงั สือทส่ี งเสรมิ คุณธรรม จริยธรรมใหก บั เด็กดว ย
มุมบทบาทสมมติ
มมุ บทบาทสมมติ เปน มมุ ทจ่ี ดั ขนึ้ เพอ่ื ใหเ ดก็ มโี อกาสไดน าํ เอาประสบการณท ไ่ี ดร บั จากบา น

หรือชุมชนมาเลน แสดงบทบาทสมมติ เลียนแบบบคุ คลตา งๆ ตามจินตนาการของตน เชน เปน พอ แมในมุมบา น

เปนหมอในมุมหมอ เปนพอคาแมคาในมุมรานคา ฯลฯ การเลนดังกลาวเปนการปลูกฝงความสํานึกถึงบทบาท

ทางสังคมทเ่ี ด็กไดพบเห็นในชวี ติ จรงิ
การจดั
มุมบทบาทสมมตินี้ ควรอยใู กลม ุมบลอ็ กและอาจจัดใหเปน สถานที่ตา งๆ นอกเหนอื จาก

การจัดเปนบาน โดยสังเกตการเลน และความสนใจของเด็กวา มกี ารเปลย่ี นแปลงบทบาทการเลนจากบทบาทเดิม
ไปสูรูปแบบการเลนอ่ืนหรือไม อุปกรณที่นํามาจัดควรเปล่ียนไปตามความสนใจของเด็กเชนกัน ดังนั้น
มุมบทบาทสมมติอาจจัดเปนบาน รานอาหาร รานขายของ รานเสริมสวย โรงพยาบาล ฯลฯ ในขณะเดียวกัน
อปุ กรณท นี่ าํ มาจดั ใหเ ดก็ ตอ งไมเ ปน อนั ตราย มคี วามเหมาะสมกบั สภาพทอ งถนิ่ ควรหมนั่ ดแู ลและทาํ ความสะอาด

มมุ วิทยาศาสตรห รือมุมธรรมชาติ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
มมุ วทิ ยาศาสตรหรือมุมธรรมชาติ เปน มมุ เลนที่ผูสอนจัดรวบรวมส่ิงของตางๆ หรอื สิ่งท่ี
มีในธรรมชาติมาใหเด็กไดสํารวจ สังเกต ทดลอง คนพบดวยตนเอง ซ่ึงเปนการชวยพัฒนาทักษะกระบวนการ 107
คิดรวบยอด การคิดเชงิ เหตผุ ล การตดั สินใจ และแกป ญหาใหกับเด็ก
การจดั คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
มุมวิทยาศาสตรหรือมุมธรรมชาติ เปนมุมที่ตองการความสงบคลายมุมหนังสือ
จึงอาจจัดไวใกลกันได สิ่งของที่จัดวางตองคํานึงถึงความนาสนใจ ความเราใหสนใจอยากนํามาศึกษาทดลอง
จงึ ควรอยใู นระดบั ทเี่ ดก็ หยบิ จบั ดวู สั ดอุ ปุ กรณเ หลา นนั้ ไดโ ดยสะดวก ควรมกี ารปรบั เปลยี่ นสง่ิ ของทน่ี าํ มาจดั แสดง
อาจจดั ใหม กี ารทดลองอยางงา ยเพ่อื ใหเ ด็กไดเ รยี นรู
สภาพแวดลอ มนอกหอ งเรยี น คอื การจดั สภาพแวดลอ มภายในบรเิ วณรอบๆ สถานศกึ ษา
หรอื สถานพฒั นาเดก็ ปฐมวยั รวมทง้ั จดั สนามเดก็ เลน พรอ มเครอื่ งเลน สนาม จดั ใหม กี ารระวงั รกั ษาความปลอดภยั
ภายในสถานศกึ ษา ดูแลรักษาความสะอาด ปลกู ตน ไมใ หความรม รน่ื รอบๆ บริเวณสถานศึกษา สิง่ ตางๆ เหลา น้ี
เปนสวนหนึ่งทสี่ งผลตอการเรียนรแู ละพฒั นาการของเดก็
สภาพแวดลอ มนอกหอ งเรยี น ประกอบดวย
๑. สนามเดก็ เลน ควรมีพ้นื ผิวหลายประเภท เชน ดนิ ทราย หญา พืน้ ท่สี ําหรบั เลน
ของเลน ทมี่ ลี อ รวมทงั้ ทร่ี ม ทโ่ี ลง แจง พน้ื ดนิ สาํ หรบั ขดุ ทเี่ ลน นา้ํ บอ ทราย พรอ มอปุ กรณป ระกอบการเลน เครอื่ งเลน
สนามสาํ หรบั ปน ปา ย การทรงตวั ฯลฯ ทงั้ นี้ ตอ งไมต ดิ กบั บรเิ วณทมี่ อี นั ตราย หรอื วางตดิ กนั เกนิ ไปจนเกดิ อนั ตราย
เวลาเด็กเลน หรอื เดินผาน ตองหม่ันตรวจตราเครอื่ งเลน ใหอยูในสภาพแขง็ แรง ปลอดภัยอยเู สมอ และหมนั่ ดูแล
เรอื่ งความสะอาด
๒. ทน่ี งั่ เลน พกั ผอ น จดั ทนี่ ง่ั ไวใ ตต น ไมม รี ม เงา อาจใชก จิ กรรมกลมุ ยอ ยๆ หรอื กจิ กรรม
ทต่ี อ งการความสงบ หรอื อาจจดั เปน พน้ื ทใี่ หค วามรู ประชาสมั พนั ธ ปา ยนเิ ทศ เพอื่ ใหค วามรแู กเ ดก็ และผปู กครอง
๓. บรเิ วณธรรมชาติปลกู ไมด อกไมป ระดบั แปลงปลกู พชื ผกั สวนครวั หากบรเิ วณสถานศกึ ษา
มีไมม ากนกั อาจปลกู พชื ในกระบะ หรอื กระถาง หรือเศษวสั ดใุ นทองถิน่
๔. หองปฏบิ ตั ิการและอาคารประกอบตางๆ เชน โรงอาหาร เรอื นเพาะชาํ หองสมดุ
หองปฏบิ ัตกิ ารตางๆ ควรจัดใหมพี ้ืนท่ีสาํ หรบั ใหเดก็ ทํากจิ กรรมและเรียนรู ทสี่ ะอาดและปลอดภัยสําหรบั เดก็
๒. การจัดสภาพแวดลอ มดานจิตภาพ
เปน การจดั การสภาพแวดลอ มตามแนวคดิ เรอื่ งการเรยี นรอู ยา งมคี วามสขุ การจดั การสภาพแวดลอ ม
ดานจิตภาพจึงเปนการจัดเพ่ือใหเกิดบรรยากาศท่ีดีในการอยูรวมกัน ซึ่งจะเกิดความสะดวก ปลอดภัย ราบร่ืน
จากการทํากกิจกรรมในหองที่มีลักษณะทางกายภาพท่ีเหมาะสม และมีการปฏิบัติตอกันท่ีเหมาะสมของ
ผูท่ีอยูในสภาพแวดลอมทั้งเด็กและผูสอน นอกจากน้ียังรวมถึงขอตกลงท่ีทุกคนสามารถปฏิบัติรวมกันไดและ
เกดิ ความสขุ ในการอยรู ว มกนั การจดั สภาพแวดลอ มดา นจติ ภาพจงึ มเี ปา หมายเพอ่ื ใหเ ดก็ ไดเ รยี นรกู ารอยรู ว มกนั
ในสภาพแวดลอ มแหงความสุข ผูสอนมีทาทที ีอ่ บอนุ ใหความมน่ั ใจแกเ ดก็ สนับสนุนใหเ ดก็ ไดป ระสบความสําเร็จ
ในกิจกรรมตางๆ มีสถานที่ที่เด็กสามารถมีความเปนสวนตัว หรือเม่ือตองการอยูตามลําพัง ตองการความสงบ

ใหอิสระเด็กในการส่ือสาร เคลื่อนไหว ทํากิจกรรมตางๆ รวมท้ังขอตกลงตางๆ สามารถยืดหยุนไดเม่ือจําเปน
การจดั สภาพแวดลอมดานจติ ภาพ มีรายละเอียดดังน้ี
บุคลิกภาพผสู อน
บคุ ลกิ ภาพผสู อนชว ยเสรมิ บรรยากาศในการเรยี นรใู หเ กดิ ขนึ้ ในหอ งไดเ ปน อยา งดี ยม้ิ แยม แจม ใส
มีกิริยามารยาทแบบไทย แตงกายเหมาะสมกับวัฒนธรรมทองถ่ิน ใชภาษาถูกตองชัดเจน เต็มใจตอบคําถาม
ของเดก็ พูดกบั เด็กดวยเสยี งนุมนวลเปนมติ ร และพดู ช้ีแจงเหตุผลแกเ ดก็ ดว ยน้าํ เสยี งปกติ
การจัดการชั้นเรยี นของผูสอน
ผูสอนควรใสใจดูแลใหเด็กอยูรวมกันในหองเรียนอยางมีความสุข พรอมท้ังเรียนรูสิทธิและ
หนา ท่ขี องตน มกี ารสรา งขอตกลงในการปฏบิ ตั ิตนรวมกันระหวา งผูส อนกับเดก็ และเด็กกับเดก็ การแบงหนา ที่
ความรบั ผดิ ชอบ มีแนวทางปฏิบัตเิ มอ่ื เดก็ ไมท ําตามขอ ตกลง และแกไ ขปญ หาเมอื่ มขี อขดั แยงเกิดขึ้น
การสรางความสัมพันธระหวางผสู อนกบั เดก็
ความสมั พนั ธอนั ดีระหวา งผูสอนกับเด็กชวยเสรมิ สรา งใหเดก็ รูสกึ อบอุน ปลอดภยั สรา งความมนั่ ใจ
ในตนเอง และเกิดความรูสึกที่ดีตอตนเอง ผูสอนควรสรางความสัมพันธกับเด็กดวยทาทาง เชน ย้ิม สัมผัส
ทักทายและพูดคุยกับเด็ก ดูแลเด็กท่ีมีปญหาสุขภาพ ไมสบาย หรือตองการกําลังใจ รับฟงเมื่อเด็กพูดดวย
ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ใหโ อกาสเด็กท่ตี อ งการพูดคยุ กับผสู อน ตอบเมื่อเด็กถาม และยอมรบั การชว ยเหลือของเดก็
การสรางความสมั พันธร ะหวางเด็กกบั เดก็
ความสัมพันธท่ีดีระหวางเด็กกับเด็กในสถานศึกษา จะทําใหเด็กอยูรวมกันอยางมีความสุข
และลดปญหาความขัดแยงระหวางเด็กกับเด็ก ผูสอนควรจัดใหมีกิจกรรมที่สงเสริมความสัมพันธท่ีดีระหวาง
108 เดก็ กบั เดก็ โดยการจดั กจิ กรรมทสี่ ง เสรมิ การชว ยเหลอื ซงึ่ กนั และกนั สรา งความรบั ผดิ ชอบในการทาํ งาน ใหเ ดก็ ได

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ รวมคิด รวมทาํ และรวมแกปญหา เชน การจดั ของเลน การดแู ลความสะอาด การทํางานกลมุ เปน ตน
การสรา งความสัมพนั ธระหวา งผูปกครองกบั สถานศึกษา
ผสู อนมบี ทบาทสาํ คญั ยงิ่ ในการสนบั สนนุ และสง เสรมิ ใหเ กดิ ความสมั พนั ธร ะหวา งผปู กครองกบั
สถานศกึ ษา ผสู อนจงึ ควรสรา งความสมั พนั ธก บั ผปู กครองดว ยการจดั ทาํ ปา ยนเิ ทศหรอื ลานนทิ รรศการ ซง่ึ มสี าระ
เกยี่ วกบั เดก็ ผปู กครอง ชมุ ชน และโรงเรยี น จดั ทาํ จดหมายขา วถงึ ผปู กครองหรอื การสอ่ื สารผา นสอ่ื และเทคโนโลยี
กระตุนใหผูปกครองแลกเปล่ียนเรียนรูกับทางโรงเรียน สนับสนุนใหผูปกครองเย่ียมช้ันเรียนของเด็ก จัดประชุม
พบปะระหวางผูปกครองและผูส อน รวมทง้ั เปด โอกาสใหผูปกครองไดท าํ งานอาสาสมคั รรวมกับทางโรงเรียน

๓. การจัดสภาพแวดลอ มดานสงั คม

เปน การจดั การสภาพแวดลอ มทเ่ี กดิ จากแนวคดิ เรอ่ื งการเรยี นรทู างสงั คมของเดก็ ปฐมวยั ทเี่ รยี นรู
ทางสงั คมจากการเลน การทาํ กิจกรรม และการทํางานรวมกบั ผูอื่นทง้ั เดก็ และผใู หญ การจดั การสภาพแวดลอ ม
ดานสังคมจึงเปนการจัดการท่ีใหเด็กอยูรวมกับผูอ่ืนไดอยางมีความสุข สนับสนุนใหปฏิบัติตนในลักษณะที่สังคม
ยอมรับและเกิดทักษะทางสังคม มีสัมพันธภาพท่ีดีกับผูอื่น สนับสนุนใหเกิดการแบงปนกัน ทั้งในดานความคิด
ความรสู ึก พน้ื ท่ี และอปุ กรณตา งๆ จดั ใหมบี รรยากาศแบบประชาธปิ ไตย เดก็ ไดแ สดงความเห็นและมสี วนรวม
ในการตดั สินใจตา งๆ เชน การกาํ หนดขอ ตกลง การแบงหนา ที่ การฝกการมวี ินัยในตนเอง

การเรียนรูของเด็กที่ไดปฏิสัมพันธสิ่งแวดลอมท้ังดานวัตถุและบุคคล ผูสอนจะตองพยายามจัด ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
สภาพแวดลอ มใหส อดคลอ งกบั ธรรมชาตขิ องเดก็ ใหเ ดก็ ไดท าํ กจิ กรรมรว มกบั ผอู นื่ กบั สง่ิ ของ และกบั กระบวนการตา งๆ
รวมถึงใหเด็กไดมีปฏิสัมพันธกับประสบการณตางๆ และผูสอนจะตองมีการวางแผนการจัดกิจกรรมประจําวัน 109
ใหเ ดก็ ไดพ ฒั นาทง้ั รา งกายและสงั คม โดยการเตรยี มสอื่ วสั ดทุ เ่ี หมาะสม เพอ่ื กระตนุ ใหเ ดก็ ไดเ กดิ กระบวนการคดิ
ใหเด็กไดเห็นความสัมพันธของสิ่งตางๆ โดยจัดสภาพแวดลอมใหเด็กไดปฏิสัมพันธกับผูคนและกระบวนการ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
ตา งๆ อยางกวางขวาง การท่เี ดก็ อยูในสภาพแวดลอ มทีเ่ หมาะสม เดก็ จะพัฒนาความรูสึกทด่ี ตี อตนเอง เกิดความ
เชือ่ ม่นั ในตนเอง และมคี วามคิดริเริ่มสรา งสรรค

สอ�

เปน ตวั กลางนาํ ความรจู ากผสู อนสเู ดก็ ทาํ ใหเ ดก็ เกดิ การเรยี นรตู ามจดุ มงุ หมายทกี่ าํ หนดไว การเรยี นรู
ของเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป จาํ เปน ตอ งผา นการลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ หรอื เกดิ จากการคน พบดว ยตนเอง เปน ประสบการณต รง
ซง่ึ เดก็ จะเรยี นรจู ากสงิ่ ทเ่ี ปน รปู ธรรม หรอื มองเหน็ จบั ตอ งได ไปสสู ง่ิ ทเี่ ปน นามธรรมเมอ่ื เขา สอู ายทุ สี่ งู ขนึ้ การเรยี นรู
ของเดก็ วัยนีจ้ งึ ขึ้นอยูกบั ของจรงิ ท่ีพบเห็น ของเลนทเี่ ลียนแบบของจริง นิทาน และเพลง ดังนี้

๑. ของเลน
ของเลน เปนสิ่งท่ีประกอบการเลนของเด็ก ของเลนชวยกระตุนใหเด็กเกิดการเรียนรูและเกิด

ความม่นั ใจในการเลนของเลน อาจจดั ทาํ ข้ึนเองจากวสั ดุ สิ่งของ เศษวัสดุเหลอื ใชทมี่ อี ยูรอบตัวในชวี ติ ประจาํ วนั
หรือเปนการเลือกซ้ือของเลนท่ีมีขายในทองตลาด ซ่ึงการจัดหาของเลนใหเด็กตองคํานึงถึงความปลอดภัยและ
เหมาะกบั วัยของเดก็

๑.๑ ลักษณะของเลนเด็ก ของเลน ที่เก่ยี วของกับการเลนของเด็ก แบง เปน
๑.๑.๑ ของจริง เปนของเลนทเี่ ปนสงิ่ ของหรอื เคร่ืองใชใ นชีวิตจรงิ ของจรงิ ทีเ่ ด็กเลน ได

เชน ชอ น ถว ย ชาม หมอ จานพลาสติก
๑.๑.๒ ของเลนท่ีเลียนแบบของจริง เปนของเลนท่ีทําข้ึนใหมีรูปแบบเหมือนของจริง

ท่มี ีอยใู นชวี ติ ประจาํ วนั อาจทําจากวัสดปุ ระเภทไม พลาสตกิ โลหะ หรอื กระดาษก็ได เชน ตกุ ตาสัตวขนออ นนุม
ตุก ตาคน ลูกบอลเดก็ เลน รถเดก็ เลน ของเลนเครื่องครวั /เคร่ืองใชใ นบาน

๑.๑.๓ ของเลนสรางสรรค เปนของเลนที่ทําขึ้นไมมีรูปแบบที่แนนอนตายตัว สามารถ
ประกอบเขา ดว ยกันใหเปน อะไรกไ็ ดตามความตอ งการหรือจนิ ตนาการของผเู ลน เชน ตวั ตอ พลาสตกิ พลาสติก
สรางสรรค บลอ็ กพลาสตกิ /ไม วสั ดทุ ่ใี ชในการวาดภาพ/การปน /การประดษิ ฐ

๑.๑.๔ ของเลนเพ่ือการศึกษา เปนของเลนท่ีทําข้ึน ใหมีรูปแบบชวยพัฒนาทักษะ
การสงั เกต ทกั ษะกลามเนอื้ มอื ประสานสัมพนั ธก บั ตา ทักษะการคดิ เชน ไมบ ลอ็ ก เกมภาพตัดตอ เกมโดมโิ น

๑.๑.๕ ของเลนพ้ืนบาน เปนของเลนท่ีทําข้ึนจากวัสดุตามธรรมชาติหรือวัสดุที่มีอยู
ในทอ งถน่ิ ดว ย เชน โมบายปลาตะเพยี นใบลาน ตะกรอ ใบลาน ตกุ ตาสตั วท าํ จากฟาง กงั หนั ลมใบตาล ลอ กลง้ิ ไมไ ผ
นก/ตั๊กแตนสานใบมะพรา ว กะลารองเทา ปใ บมะพราว และปน ดินเหนยี วรปู สตั ว

๑.๒ ประเภทของเลนเด็ก ของเลนเด็กมีหลากหลายรูปแบบ ขึ้นอยูกับวัตถุประสงคของ
การใชเลน แบงเปน
๑.๒.๑ ของเลน ฝก ประสาทสมั ผสั เปน ของเลน ทด่ี งึ ดดู ความสนใจของเดก็ ในการมองเหน็
ไดยิน และสัมผัส เชน ของเลน มีผวิ สัมผสั เรียบ - ขรขุ ระ ของเลนหยบิ จบั ไวใ นมอื ได เสียงเพลง
๑.๒.๒ ของเลน ฝก การเคลื่อนไหว เปน ของเลนทีเ่ คลือ่ นทไ่ี ป - มาได กระตุนใหเ ดก็ ใช
กลา มเนือ้ แขน - ขา เชน ลูกบอล ของเลน ลากจงู ได ของเลน ไขลาน ของเลน มีลอ เลอื่ น
๑.๒.๓ ของเลน ฝก ความสมั พนั ธม อื และตา เปน ของเลน ทฝ่ี ก ใหเ ดก็ ไดพ ฒั นาการประสาน
สัมพันธร ะหวางการใชก ลามเน้ือมอื และตาอยา งมจี ดุ หมาย เชน กระดานฆอนตอก กลองหยอดรปู ทรง ของเลน
รอยลกู ปด เม็ดโต ของเลนรอยเชือกตามรู ของเลนผกู เชือก/รปู ซิป/ติดกระดมุ
๑.๒.๔ ของเลนฝกภาษา เปนของเลนท่ีชวยในการฟง การส่ือสารทางดานการฟง
การพดู เลาเรื่อง เชน หนังสือภาพ นทิ าน เทป เพลงเดก็ เครอ่ื งดนตรี หนุ มือ
๑.๒.๕ ของเลนฝกการสังเกต เปนของเลนฝกทักษะการเปรียบเทียบ การจําแนกหรือ
จัดกลุม เชน ของเลน รูปทรงเรขาคณติ แผนภาพจับคู บลอ็ กตา งสตี างขนาด
๑.๒.๖ ของเลน ฝก การคดิ เปน ของเลน สอนใหเ ดก็ มสี มาธแิ ละรจู กั แกป ญ หา คดิ ใชเ หตผุ ล
ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป เชน ภาพตัดตอ ตวั ตอ ภาพปรศิ นา บลอ็ กไม
๑.๒.๗ ของเลนฝกความคิดสรางสรรค เปนของเลนท่ีสงเสริมใหเด็กสรางจินตนาการ
ตามความนึกคิด หรือแสดงบทบาทสมมติ เชน บล็อกไม ตัวตอ ของเลนเครื่องครัว ของเลนรานคา ของเลน
เครื่องมือแพทย
110 ๑.๓ การเลอื กของเลน เด็ก หลกั เกณฑท ่ีควรคาํ นึงถึง มดี งั น้ี

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ ๑.๓.๑ ความปลอดภัยในการเลน ของเลนสําหรับเด็กอาจทําดวยไม ผา พลาสติก
หรอื โลหะที่ไมมอี นั ตรายเกย่ี วกับผวิ สมั ผัสท่ีแหลมคม หรือมีชิน้ สว นทห่ี ลดุ หรือแตกหักงาย ตลอดจนทาํ ดวยวสั ดุ
ที่ไมมพี ิษมภี ัยตอ เดก็ ในสที ีท่ าหรือสว นผสมในการผลติ มขี นาดไมเ ลก็ เกินไปจนทําใหเ ดก็ กลืน หรือหยิบใสรูจมูก
หรือเขา ปากได รวมทั้งมนี าํ้ หนกั พอเหมาะทีเ่ ดก็ สามารถหยิบเลน เองได
๑.๓.๒ ประโยชนในการเลน ของเลนท่ีดีควรชวยเราความสนใจของเด็กใหอยากรู
อยากเหน็ มสี ีสันสวยงามสะดดุ ตาเด็ก มกี ารออกแบบทส่ี ง เสรมิ ใหเด็กใชค วามคิดและจนิ ตนาการทีจ่ ะเลนอยา ง
ริเร่ิมสรางสรรคหรือแกปญหา ชวยในการพัฒนากลามเน้ือ การเคลื่อนไหวและการใชมือไดอยางคลองแคลว
ท้งั ยังเสรมิ สรางการพัฒนาประสาทมือและตาใหสมั พันธก ัน
๑.๓.๓ ประสิทธิภาพในการใชเลน ของเลนท่ีเหมาะในการเลนควรมีความยากงาย
เหมาะกับระดับอายุและความสามารถตามพัฒนาการของเด็ก ของเลนท่ียากเกินไปจะบ่ันทอนความสนใจในการเลน
ของเด็ก และทําใหเด็กรูสึกทอถอยไดงาย สวนของเลนที่งายเกินไปก็ทําใหเด็กเบื่อ ไมอยากเลนได นอกจากน้ี
ของเลน ควรทาํ ใหเ ดก็ ไดใ ชป ระสบการณต รงและเกดิ การเรยี นรดู ว ยตนเอง มคี วามแขง็ แรงทนทาน และปรบั เปลยี่ น
ดดั แปลงใชป ระโยชนไ ดห ลายโอกาส หลายรปู แบบ หรือเลนไดหลายคน
๑.๓.๔ ความประหยัดทรัพยากร ของเลนท่ีดีไมจําเปนตองมีราคาแพงหรือผลิตดวย
เทคโนโลยีท่ีทันสมัย ไมจําเปนตองมีตราเครื่องหมายผลิตภัณฑของบริษัทที่มีชื่อเสียงเปนท่ีนิยมทั่วไป หากแต
เปนวัสดุของใชหรือของเลนท่ีสามารถจัดหาไดงาย มีราคายอมเยาและมีอยูในทองถ่ินน้ัน โดยหาซ้ือไดงายหรือ
ทําขึ้นเองไดจ ากภูมปิ ญญาพน้ื บานหรอื วัฒนธรรมทอ งถ่ิน

ตารางเกณฑพจิ ารณาการเลือกซ้อื ของเลนใหเ ด็ก ใช ไมใช

ประเด็นการพจิ ารณา ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
๑. ของเลน มีลักษณะปลอดภัยสําหรบั เด็กตามวยั สที ใี่ ชเปนสที ่ีปลอดภัย

ไมม ชี ิ้นสว นแหลมคมหรือแตกหักงาย
๒. ของเลน เหมาะกับวยั ของเด็ก ไมย ากหรืองายเกนิ ไปทเ่ี ด็กจะเลน ไดเอง
๓. ของเลนดงึ ดดู ความสนในใจการเลน ทาทายความสามารถของเดก็
๔. ของเลนมีการออกแบบอยา งพิถพี ถิ นั มองดูเหมาะกบั ธรรมชาติของเด็ก
๕. ของเลนสามารถปรบั เปล่ยี นรปู แบบไดห ลากหลาย ใชเ ลน ไดหลายแบบหลายวิธี

ตามความตอ งการของผูเลน
๖. ของเลนมีความคงทน ใชเ ลนไดนาน ไมบ บุ สลายงา ย
๗. ของเลน ชว ยสง เสริมทักษะการเรียนรขู องเด็ก ทาํ ใหเ ดก็ เรยี นรูห ลายๆ

ดา นเกย่ี วกับสิง่ แวดลอมรอบตวั
๘. ของเลน ชว ยขยายความคิดสรา งสรรคข องเดก็ ทาํ ใหเด็กใชจินตนาการคดิ ทาํ สิง่ ใหมๆ
๙. ของเลน ทาํ ใหเ ดก็ มีสมาธิ ใจจดจออยูกบั การเลนเปนเวลานานพอควร ตามชว งความสนใจ

ของวยั
๑๐. ของเลนทาํ ความสะอาดไดง าย หรอื นํากลับมาเลนใหมได
๑๑. ของเลน ทาํ ใหเ ดก็ เกิดความรูสกึ ดีตอ ตนเองและคนพบความสาํ เร็จ
๑๒. ของเลน มรี าคาไมแ พงจนเกนิ ไป เม่ือเปรียบเทยี บกบั คุณภาพของวสั ดแุ ละการใชประโยชน

เกณฑก ารตดั สินใจซอื้ ของเลน ถาคําตอบ “ใช” เกนิ ๑๐ ขอ 111

๒. นิทาน คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
นิทาน เปนสื่อ เคร่ืองมือ และวิธีการที่สําคัญในการพัฒนาเด็ก การอานหนังสือใหเด็กฟง

จะชว ยสรา งความคนุ เคยระหวา งเดก็ กบั หนงั สอื ถอื เปน การบม เพาะนสิ ยั รกั การอา นหนงั สอื ในเดก็ ไดอ ยา งแยบยล
๒.๑ ประโยชนของนิทาน นิทานมีบทบาทสําคัญตอการเสริมสรางพัฒนาการเด็กในทุกดาน

ดงั นี้

๒.๑.๑ ดานรางกาย การอานหนังสือใหเด็กฟง เด็กจะไดบริหารรางกายตามเรื่องราว
ของนิทาน ทาํ ใหอวัยวะสว นตา งๆ ของรางกายแขง็ แรง

๒.๑.๒ ดานอารมณ จติ ใจ การอานหนังสอื ใหเ ดก็ ฟง เด็กจะรสู ึกสนกุ สนาน มีความสุข
ทีไ่ ดฟ ง เรือ่ งราว หรอื ทอ งบทกลอนและแสดงทา ทางอยางอิสระตามความตอ งการ เดก็ จะมีอารมณดี ย้ิมแยมแจมใส

๒.๑.๓ ดานสงั คม สรางความสมั พนั ธในครอบครัวและสังคมรอบดาน
๒.๑.๔ ดานสตปิ ญญา การอานหนงั สอื จะชวยใหเ ด็กสามารถจดจําถอยคาํ จําประโยค
และเรอ่ื งราวในหนังสอื ได รูจกั เลยี นแบบคาํ พูด เขาใจความหมายของเรอื่ งทีจ่ ะอาน รจู กั คดิ และรูจกั จินตนาการ
๒.๒ วิธกี ารเลานิทานสําหรับเด็ก
เม่ือเลือกนิทานท่ีมีเร่ืองราวเหมาะสมกับวัยของเด็กไดแลว วิธีการเลานิทานเพื่อใหเด็ก

เกิดความสนใจ ติดตามฟงเนื้อเรื่องจนจบ จําเปนตองทําใหเหมาะสมกับเรื่องท่ีจะเลาดวย ในการเลานิทาน

ท่ีนิยมใชมี ๒ วธิ ี ดังน้ี

๒.๒.๑ การเลาเร่ืองโดยไมมีอุปกรณ เปนการเลานิทาน ดวยการบอกเลาดวยนํ้าเสียง

และลลี าของผูเลา ซง่ึ มรี ายละเอยี ดดงั น้ี

๑) การขน้ึ ตนเร่อื งท่จี ะเลา ควรดึงดดู ความสนใจเดก็ โดยคอยๆ เร่มิ เลา ดวย

เสยี งพูดทชี่ ดั เจน ลลี าของการเลา ชา ๆ และเร่ิมเรว็ ขึน้ จนเปน การเลาดว ยจงั หวะปกติ

๒) ระดบั เสียงท่ใี ชค วรดัง และประโยคทีเ่ ลาควรแบงเปน ประโยคสนั้ ๆ แตไ ด

ใจความ การเลาควรดําเนินไปอยางตอเนื่อง ไมควรเวนจังหวะการเลาใหนานเพราะจะทําใหเด็กเบื่อ อีกท้ัง

ไมควรมีคําถามหรอื คําพูดอื่นๆ ท่เี ปนการขัดจังหวะ ทําใหเ ด็กหมดสนุก

๓) การใชนํ้าเสียง สีหนา ทาทาง ควรแสดงใหสอดคลองกับลักษณะของ

ตัวละคร ไมค วรพูดเนือยๆ เรื่อยๆ เพราะทาํ ใหข าดความตื่นเตน

๔) การนั่งเลาเร่ือง ควรจัดหาเกาอ้ีนั่งใหเหมาะกับระดับสายตาเด็ก ควรเวน

ระยะหา งของการนัง่ เผชญิ หนา เด็กพอประมาณทจ่ี ะสามารถสบตาเด็กขณะเลาเร่อื งไดท ั่วถงึ

๕) การใชเวลาไมควรเกิน ๒๐ นาที โดยสังเกตจากทาทางการแสดงออก

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ของเด็กซึง่ ไมไดใหความสนใจจดจอกบั เร่ืองทเี่ ลา

๖) การเปดโอกาสใหเด็กไดคิดและวิจารณเร่ืองท่ีเลา ควรใชคําถามสอบถาม

ความคิดของเดก็ เกีย่ วกับเรอ่ื งราวทไ่ี ดฟ ง ใหเ ด็กมโี อกาสแสดงความคดิ เหน็ ภายหลังทเี่ ร่ืองเลา จบลง

๒.๒.๒ การเลาเรื่องโดยมีอุปกรณชวย อุปกรณท่ีใชชวยในการเลานิทานหรือเรื่องราว

มหี ลายประเภท ไดแก ๑) ส่ิงแวดลอมรอบตัวเด็ก ซ่ึงสามารถนํามาเลาเร่ืองราวประสบการณใหแก

112

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ เด็กไดอุปกรณที่เปนส่ิงแวดลอม เชน สัตว พืช บุคคลสําคัญ สถานที่สําคัญ ขาว และเหตุการณ ตลอดจน

สิ่งทมี่ อี ยตู ามธรรมชาติ

๒) วัสดุเหลือใช ส่ิงของที่ไมเปนที่ตองการ แตยังมีประโยชน เชน ภาพจาก

หนงั สือ นติ ยสาร กิ่งไม กลองกระดาษ ส่ิงเหลา น้ีอาจนาํ มาใชป ระกอบการเลาเรอ่ื งได

๓) ภาพ ใชร ูปภาพที่มเี ร่ืองราวเลาได เชน ภาพท่ีมีเรอื่ งราวรวมอยใู นแผนเดียว

หรือทําเปน แผนภาพพลกิ หลายๆ แผน ขนาดใหญพอควร และมเี นื้อเร่ืองเขยี นไวด า นหลงั

๔) หนุ จําลอง ใชหุน ท่ที าํ ดวยผาหรือกระดาษ ทําเปนละครหุน มอื หนุ เชดิ หุนชัก

๕) สไลดประกอบการเลาเรอื่ ง ใชภ าพถายเปน สไลดแผน ฉายทีละภาพ

๖) หนา กากทําเปน รปู ตัวละคร ใชวัสดทุ ําเปน หนากากรปู ตัวละครตางๆ

๗) เทปนิทานหรอื เรอื่ งราว ใชก ารเปดเทปทม่ี เี สียงเลาเร่ืองราว

๘) นิ้วมอื ประกอบการเลาเรือ่ ง ใชน ้ิวมือเคลื่อนไหวเปน ตัวละครตางๆ

๒.๓ การอานนทิ าน ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
การสรางนิสัยรักการอานใหเด็กเปนหนาท่ีสําคัญประการหนึ่งของผูสอน เพราะหนังสือ
113
คอื อาหารสมองและอาหารใจ หนังสอื คอื ความสุข หนงั สอื คือเพอ่ื น หนังสอื คือแหลง เรียนรขู องเด็กไปตลอดชีวติ
การสรางนิสัยรักการอานใหเด็กจึงเปนการสรางพ้ืนฐานสําคัญของชีวิตใหเด็ก เด็กจะรักหนังสือไดจากการที่ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
ผูสอนอานหนังสือทเ่ี ดก็ ชอบใหฟง ซ้ําแลวซ้ําเลา เทา ทเ่ี ดก็ เรียกรองตอ งการ เดก็ จะรูส กึ พอใจและมคี วามสขุ มาก
ในขณะที่ผใู หญอ านหนงั สอื ใหฟง และจะเตบิ โตขน้ึ มาเปนคนรกั หนงั สอื และรกั การอา น

การอานนิทานใหเด็กฟง คือ การอานหนังสือท่ีไมปลอยใหเด็กเดินทางไปคนเดียวหรือ
เปนผูรับฟงเพียงอยางเดียว แตผูสอนตองมีสวนรวมไปกับเด็กดวย นิทานเปนส่ือสําหรับผูสอนในการสราง
ปฏสิ มั พนั ธท ดี่ ี เดก็ ทเี่ ตบิ โตมาดว ยการหลอ หลอมใหฟ ง นทิ าน มกั จะเปน เดก็ ทใ่ี ชภ าษาไดด มี ากกวา เดก็ ในวยั เดยี วกนั
ทไ่ี มไ ดถ กู หลอ หลอมมาดว ยหนงั สอื หรอื นทิ าน อกี ทงั้ เดก็ ทม่ี นี สิ ยั รกั การอา นจะพฒั นาในดา นอนื่ ๆ ไดอ ยา งรวดเรว็
ตามมา เชน สมอง พฤตกิ รรม และอารมณท่ดี ี

แหลงเรยี นรู

แหลงเรียนรูมีความสําคัญคือ เปนแหลงการศึกษาตามความสนใจและความตองการตามอัธยาศัย
ปลูกฝงนิสัยรักการอาน การสืบเสาะหาความรู การแสวงหาความรูดวยตนเอง การสรางเสริมประสบการณ
ดวยประสบการณตรง เพื่อสงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต สภาพแวดลอมท่ีเปนแหลงเรียนรูสําหรับเด็กปฐมวัย
ขอเสนอแหลง เรยี นรูท เ่ี ปนตัวอยา งแหลงวิทยาการการเรียนรูในชมุ ชน และกิจกรรมการเรียนรูทจี่ ัดในชุมชนและ
ธรรมชาติ ดังนี้

แหลงเรียนรูในชุมชน เชน อุทยานการศึกษาในวัดและในชุมชน อุทยานประวัติศาสตร อุทยาน
แหงชาติทางทะเล อุทยานแหงชาติในทองถ่ินแถบภูเขา หอสมุด หองสมุดประชาชน พิพิธภัณฑทองถิ่น
พพิ ธิ ภณั ฑธ รรมชาติตา งๆ เปนตน

แหลง เรยี นรใู นชมุ ชนอกี ประเภทหนงึ่ เปน สถาบนั ของชมุ ชนทมี่ อี ยแู ลว ในวถิ ชี วี ติ และการทาํ มาหากนิ
ในชมุ ชน เชน โบสถ วหิ าร ศาลาการเปรยี ญในวัด หรอื ศาสนสถาน ซง่ึ เปน สถานทท่ี าํ บญุ ตามประเพณี ตลาด
รานขายของชํา ซึ่งเปนแหลง ชุมชนชาวบา น ลานนวดขาว สถานีอนามยั ปาทกุ แหงลว นเปนหองเรียนธรรมชาติ
ทเี่ ปดกวาง สรา งบรรยากาศและจินตนาการการเรยี นรขู องเดก็

บทที่ ๗

การประเมินพัฒนาการ

การประเมนิ พฒั นาการเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป เปน การประเมนิ พฒั นาการทางดา นรา งกาย อารมณ จติ ใจ
สงั คม และสตปิ ญ ญาของเดก็ ถอื เปน สว นหนงึ่ ของการจดั ประสบการณก ารเรยี นรแู ละการปฏบิ ตั กิ จิ วตั รประจาํ วนั
เปนความรับผิดชอบของผูสอนท่ีตองดําเนินการตอเนื่อง โดยเปดโอกาสใหผูเกี่ยวของมีสวนรวมวิธีการประเมิน
ท่ีเหมาะสม ไดแก การสังเกต การบันทึกพฤติกรรม การสนทนาหรือสัมภาษณ การวิเคราะหขอมูลจากผลงานเด็ก
และสรุปผลการประเมิน เพ่ือใหไดขอมูลวาเด็กบรรลุตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค ตัวบงชี้ และ
สภาพทีพ่ ึงประสงค หรอื ไม เพียงใด ผสู อนควรวางแผนและพฒั นาการจดั ประสบการณอยางไรตอไป
การประเมนิ พัฒนาการเด็กปฐมวัยควรยดึ หลักการ ดงั นี้
ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ๑. วางแผนการประเมินพัฒนาการอยางเปนระบบ การวางแผนการประเมินพัฒนาการอยาง
เปน ระบบ เปนภารกิจหน่งึ ของผูส อนโดยเรม่ิ ตน จาก
๑.๑ นําหลักสูตรสถานศึกษาระดับปฐมวัยไปสูการปฏิบัติดวยการออกแบบและจัดทํา
หนว ยการจดั ประสบการณและแผนการจดั ประสบการณ
114 ๑.๒ กําหนดส่ิงท่ีจะประเมนิ วิธีการและเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชในการประเมิน

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ ๑.๓ เก็บรวบรวมขอมลู ซ่ึงผสู อนจะตองวางแผนและออกแบบวา ในแตล ะวนั แตละกจิ กรรม
จะสังเกตพฤตกิ รรมใด สงั เกตเด็กคนใดบาง และนาํ ขอ มูลทไ่ี ดไ ปสกู ารวิเคราะหขอมลู และการแปลผลตอ ไป
๒. ประเมินพฒั นาการเด็กครบทกุ ดาน การประเมินพัฒนาการเดก็ ครบทุกดานตามหลักการนี้ คือ
การประเมินพัฒนาการเด็กดานรางกาย อารมณ จิตใจ สังคม และสติปญญา ซ่ึงตองสอดคลองและครอบคลุม
มาตรฐานคุณลักษณะท่ีพงึ ประสงค ตัวบงชี้ และสภาพทีพ่ งึ ประสงคแตล ะวยั ท่กี ําหนดไวใ นหลกั สตู รสถานศึกษา
ปฐมวยั และสอดคลอ งกบั วสิ ัยทศั นของหลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั ทม่ี ุงเนนพัฒนาเด็กทกุ คนใหไ ดรบั การพฒั นา
ดา นรางกาย อารมณ จิตใจ สังคม และสติปญ ญาอยางมคี ุณภาพและตอ เน่อื งนน่ั เอง
๓. ประเมินพัฒนาการเด็กเปนรายบุคคลอยางสม่ําเสมอตอเน่ืองตลอดป จุดมุงหมายของ
การประเมินพัฒนาการเด็ก เพ่ือพัฒนาความกาวหนาของเด็กเปนรายบุคคลใหเต็มตามศักยภาพ ทั้งนี้
ความนาเชื่อถือของผลการประเมินจึงเปนสิ่งท่ีสําคัญ ผูสอนตองสังเกตพฤติกรรมหรือการปฏิบัติตนของเด็ก
เปนระยะๆ ตลอดปการศึกษา มีจํานวนครั้งในการสังเกตพฤติกรรมอยางเหมาะสมและเพียงพอกอนจะสรุป
หรือใหร ะดบั คณุ ภาพของพฤตกิ รรมตามสภาพท่พี ึงประสงคในแตละวยั
๔. ประเมนิ พฒั นาการตามสภาพจรงิ จากกจิ กรรมประจาํ วนั ดว ยเครอื่ งมอื และวธิ กี ารทหี่ ลากหลาย
ไมควรใชแบบทดสอบ เนื่องจากแนวคิดการจัดการศึกษาปฐมวัยใหความสําคัญกับตัวเด็ก ท้ังการพัฒนาเด็ก
โดยองครวมและการปฏิบตั ทิ ีเ่ หมาะสมกบั พัฒนาการ การอบรมเล้ียงดแู ละใหการศกึ ษา การเลน และการเรียนรู
ของเดก็ ภายใตบ รบิ ทสงั คมและวฒั นธรรมทเ่ี ดก็ อาศยั อยู ดงั นนั้ การประเมนิ พฒั นาการตามสภาพจรงิ จากการจดั
ประสบการณการเรียนรู หรอื การปฏิบตั ิกิจวตั รประจาํ วนั ดวยวิธกี ารสังเกต การบนั ทกึ พฤติกรรม การสนทนา

การสัมภาษณ การวิเคราะหขอมูลจากผลงานเด็ก จึงเปนวิธีการประเมินท่ีเหมาะสมและสอดคลองกับเด็กวัยนี้ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ผูสอนจงึ ไมค วรใชแบบทดสอบที่ใชก ระดาษและดนิ สอในการเขียนตอบเพื่อประเมนิ พัฒนาการเดก็ วัยนี้
115
๕. สรุปผลการประเมิน จัดทําขอมูลและนําผลการประเมินไปใชพัฒนาเด็ก ขอมูลท่ีไดจากการ
สังเกตพฤติกรรมของเด็กแตละคนตามสภาพที่พึงประสงค ที่รวบรวมไดจากการจัดประสบการณการเรียนรูใน คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
แตล ะหนว ยการจดั ประสบการณแ ละการปฏบิ ตั กิ จิ วตั รประจาํ วนั ผสู อนตอ งนาํ ไปเทยี บเกณฑก ารใหร ะดบั คณุ ภาพ
ในแตละสภาพท่พี งึ ประสงค ตัวบงชี้ และมาตรฐานคณุ ลักษณะทพ่ี ึงประสงค พรอ มจัดทําเปนขอ มูลสารสนเทศ
ในระดับหองเรียนวา เด็กแตละคนมีพัฒนาการใดบางเปนจุดเดนหรือควรไดรับการสงเสริม และนําไปใชในการ
พฒั นาเด็กเปน รายบคุ คลและใชเ ปนขอ มูลสอื่ สารกบั ผปู กครองในการเสริมศกั ยภาพเด็กเปน รายบคุ คลตอไป

แนวทางการประเมินพฒั นาการตามหลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั พทุ ธศักราช ๒๕๖๐
หลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ กําหนดเปาหมายคุณภาพของเด็กปฐมวัย

โดยยดึ พฒั นาการเด็กปฐมวยั ดา นรา งกาย อารมณ จติ ใจ สงั คม และสตปิ ญ ญา ดงั น้ี
๑) พัฒนาการดานรางกาย เปนการเปล่ียนแปลงความสามารถของรางกายในการเคล่ือนไหว

สขุ ภาพอนามยั ทด่ี ี รวมถึงการใชม อื กบั ตาทปี่ ระสานสัมพนั ธก นั ในการทาํ กจิ กรรมตา งๆ
การประเมนิ พัฒนาการดา นรางกาย ประกอบดว ย การประเมนิ นา้ํ หนกั และสวนสงู ตามเกณฑ

สุขภาพอนามยั สขุ นสิ ัยที่ดี การรกั ษาความปลอดภัยของตนเองและผอู น่ื การเคลื่อนไหวรางกายและการทรงตัว
และการใชม ือและตาประสานสัมพนั ธก ัน

๒) พัฒนาการดานอารมณ จิตใจ เปนความสามารถในการแสดงอารมณและความรูสึก โดยท่ี
เด็กรูจักควบคุมอารมณและแสดงออกอยางเหมาะสมกับวัยและสถานการณ เพ่ือเผชิญกับเหตุการณตางๆ
ตลอดจนการรสู กึ ทด่ี ตี อ ตนเองและผูอ ื่น

การประเมินพัฒนาการดานอารมณ จิตใจ ประกอบดวย การประเมินความสามารถใน
การแสดงออกทางอารมณไดอยางเหมาะสม การมีความรูสึกที่ดีตอตนเองและผูอื่น มีความสนใจ มีความสุข
และแสดงออกผานงานศิลปะ ดนตรี และการเคลื่อนไหว ซ่ือสัตยสุจริต มีเมตตากรุณา มีน้ําใจและชวยเหลือ
แบงปน มคี วามเหน็ อกเห็นใจผูอื่น และความรับผิดชอบ

๓) พัฒนาการดานสังคม เปนความสามารถในการสรางสัมพันธภาพกับผูอ่ืน ปรับตัวในการเลน
และอยรู ว มกบั ผอู น่ื สามารถทาํ หนา ทตี่ ามบทบาทของตน ทาํ งานรว มกบั ผอู น่ื รกู าลเทศะ สามารถชว ยเหลอื ตนเอง
ในชีวิตประจําวนั เรยี นรกู ารปรบั ตวั ใหเ ขา กับเด็กอื่น รจู ักรว มมอื ในการเลนกับกลุมเพอ่ื น ปฏิบัตติ ามขอตกลงใน
การเลน รจู กั รอคอยตามลาํ ดบั กอ น - หลงั

การประเมนิ พฒั นาการดา นสงั คม ประกอบดว ย การประเมนิ ความมวี นิ ยั ในตนเอง ความสามารถ
ในการชวยเหลือตนเองในการปฏิบัติกิจวัตรประจําวัน ประหยัดและพอเพียง การดูแลรักษาธรรมชาติและ
สิ่งแวดลอม การมีมารยาทตามวัฒนธรรมไทยและรักความเปนไทย การยอมรับความเหมือนและความแตกตาง
ระหวา งบคุ คล การมีปฏิสัมพนั ธท ดี่ ีกับผูอ นื่ การปฏบิ ตั ิตนเบ้ืองตน ในการเปนสมาชกิ ทีด่ ีของสังคม

๔) พฒั นาการดา นสตปิ ญ ญา เปน การเปลย่ี นแปลงความสามารถทางสมองทเี่ กดิ ขน้ึ จากการเรยี นรู
ส่ิงตางๆ รอบตัว และความสัมพันธระหวางตนเองและสิ่งแวดลอมดวยการรับรู สังเกต จดจํา วิเคราะห รูคิด
รูเหตุผล และแกปญหา ทําใหสามารถปรับตัวและเพิ่มทักษะใหม ซ่ึงแสดงออกดวยการใชภาษาสื่อความหมาย
และการกระทาํ เดก็ วัยนีส้ ามารถโตตอบหรอื มปี ฏิสัมพนั ธก บั วัตถุและสิง่ ของท่ีอยรู อบตัวได สามารถจาํ สิง่ ตา งๆ

ท่ไี ดกระทําซ้าํ กนั บอยๆ ไดดี เรยี นรูส ่ิงตางๆ ไดดีข้ึนแตย งั อาศยั การรบั รเู ปน สว นใหญ แกปญหาการลองผิดลอง
ถูกจากการรับรูมากกวาการใชเหตุผล ความคิดรวบยอดเก่ียวกับส่ิงตางๆ ที่อยูรอบตัวพัฒนาอยางรวดเร็วตาม
อายทุ เี่ พมิ่ ขนึ้ ในสว นของพฒั นาการทางภาษาของเดก็ วยั นเี้ ปน ระยะพฒั นาภาษาอยา งรวดเรว็ โดยมโี อกาสใชภ าษา
จากการทาํ กิจกรรมตางๆ ในรูปของการสนทนา ตอบคําถาม เลาเรื่อง นิทาน และการทาํ กิจกรรมตา งๆ
การประเมินพฒั นาการดานสติปญ ญา ประกอบดวย การประเมนิ ความสามารถในการสนทนา
โตตอบและเลาเร่ืองใหผูอื่นเขาใจ ความสามารถในการอาน เขียนภาพ และสัญลักษณ ความสามารถในการ
คิดรวบยอด การคิดเชิงเหตุผล การคิดแกปญหาและตัดสินใจ การทํางานศิลปะ การแสดงทาทาง/เคล่ือนไหว
ตามจินตนาการและความคดิ สรางสรรค การมีเจตคตทิ ด่ี ตี อ การเรียนรู และความสามารถในการแสวงหาความรู
สําหรับหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ไดกําหนดมาตรฐานคุณลักษณะ
ท่ีพึงประสงคท่ีตองการใหเกิดขึ้นในตัวเด็ก เพื่อใหสถานศึกษาและหนวยงานท่ีเก่ียวของท่ีมีหนาที่รับผิดชอบ
ในการจดั การศกึ ษาระดบั ปฐมวยั ใชเ ปน จดุ หมายในการพฒั นาและการประเมนิ เดก็ ใหบ รรลคุ ณุ ภาพตามมาตรฐาน
คุณลักษณะทพ่ี ึงประสงค จํานวน ๑๒ ขอ ดงั น้ี
๑. พฒั นาการดานรา งกาย ประกอบดวย ๒ มาตรฐาน คือ
มาตรฐานที่ ๑ รา งกายเจริญเติบโตตามวยั และมีสุขนิสัยทด่ี ี
ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป มาตรฐานท่ี ๒ กลามเน้ือใหญและกลามเนื้อเล็กแข็งแรง ใชไดอยางคลองแคลว และ
ประสานสัมพันธกัน
๒. พัฒนาการดานอารมณ จติ ใจ ประกอบดว ย ๓ มาตรฐาน คือ
มาตรฐานที่ ๓ มีสุขภาพจิตดแี ละมคี วามสุข
116 มาตรฐานท่ี ๔ ช่นื ชมและแสดงออกทางศิลปะ ดนตรี และการเคล่อื นไหว

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ มาตรฐานที่ ๕ มีคุณธรรม จริยธรรม และมีจิตใจที่ดงี าม
๓. พัฒนาการดา นสงั คม ประกอบดว ย ๓ มาตรฐาน คอื
มาตรฐานท่ี ๖ มีทักษะชีวติ และปฏบิ ตั ิตนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
มาตรฐานที่ ๗ รกั ธรรมชาติ ส่ิงแวดลอม วัฒนธรรม และความเปน ไทย
มาตรฐานที่ ๘ อยูรวมกับผูอื่นไดอยางมีความสุข และปฏิบัติตนเปนสมาชิกท่ีดีของสังคม
ในระบอบประชาธปิ ไตย อนั มพี ระมหากษตั ริยทรงเปนประมุข
๔. พัฒนาการดา นสติปญ ญา ประกอบดวย ๔ มาตรฐาน คือ
มาตรฐานท่ี ๙ ใชภาษาส่ือสารไดเ หมาะสมกับวยั
มาตรฐานที่ ๑๐ มีความสามารถในการคิดท่เี ปน พืน้ ฐานในการเรยี นรู
มาตรฐานท่ี ๑๑ มีจนิ ตนาการและความคดิ สรา งสรรค
มาตรฐานที่ ๑๒ มีเจตคติท่ีดีตอการเรียนรู และมีความสามารถในการแสวงหาความรู
ไดเ หมาะสมกับวยั
ทงั้ นี้ ความเชอื่ มโยงของหลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ กบั การประเมนิ พฒั นาการ
แสดงโดยแผนภาพไดด งั นี้

แผนภาพแสดงความเช่อื มโยงของหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย พุทธศกั ราช ๒๕๖๐
กบั การประเมนิ พัฒนาการ

หลกั สตู รสถานศึกษา กิจวตั รประจําวนั การประเมินพัฒนาการ
ปฐมวัย การจดั ประสบการณ

มาตรฐานคณุ ลกั ษณะ
ที่พึงประสงค

ตวั บง ชี้ หนวยการจดั ๑. การวเิ คราะหม าตรฐาน ตวั บงช้ี ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
สภาพทพ่ี ึงประสงค ประสบการณ สภาพท่ีพงึ ประสงค
สาระการเรียนรู แผนการจัด และกําหนดประเดน็ การประเมนิ
- ประสบการณสาํ คัญ ประสบการณ
- สาระทคี่ วรเรยี นรู - จุดประสงคการเรยี นรู ๒. การกาํ หนดวิธกี ารและเครอ่ื งมอื 117
- สาระการเรียนรู ทีใ่ ชประเมินพฒั นาการ
- กจิ กรรมการเรียนรู
- ส่ือ ๓. การกําหนดเกณฑการประเมนิ และ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
- การประเมนิ ผล ระดับคุณภาพ
- บันทกึ ผลหลงั การจดั
กจิ กรรม ๔. การดาํ เนนิ การเกบ็ รวบรวมขอ มูล
๕. การสรปุ ผลการประเมนิ พัฒนาการ

๖. การรายงานผลการประเมินพฒั นาการ
และการนาํ ขอมลู ไปใช

ขัน้ ตอนการประเมนิ พัฒนาการ

การประเมินพัฒนาการตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยท่ีมีคุณภาพและประสิทธิภาพนั้น เกิดขึ้น

ในหอ งเรยี นขณะจัดประสบการณก ารเรียนรูและการปฏบิ ตั ิกจิ วัตรประจําวันของเด็ก มีข้ันตอนดงั น้ี

๑. การวิเคราะหมาตรฐาน ตัวบง ช้ี สภาพท่พี ึงประสงค และการกําหนดประเด็นการประเมิน

ผูสอนตองวิเคราะหมาตรฐาน ตัวบงชี้ สภาพที่พึงประสงค และกําหนดสิ่งที่จะประเมิน

จากการจัดประสบการณการเรียนรูและการปฏิบัติกิจวัตรประจําวัน เพื่อวางแผนการประเมินพัฒนาการและ

การตรวจสอบทบทวนความถูกตอ ง ความครอบคลุม และความเชอ่ื มโยง อันจะเปนประโยชนใ นการดาํ เนินงาน

ประเมนิ พัฒนาการเดก็ ปฐมวยั อยางเปน ระบบ ดังน้ี

๑.๑ การวิเคราะหม าตรฐาน ตัวบงช้ี สภาพทพ่ี งึ ประสงค

การนาํ หลกั สตู รสถานศกึ ษาไปสกู ารจดั ประสบการณ ไดม วี เิ คราะหส าระการเรยี นรรู ายป

ทสี่ อดคลอ งของมาตรฐาน ตวั บง ชี้ สภาพทพ่ี งึ ประสงค และสาระการเรยี นรเู พอ่ื กาํ หนดหนว ยการจดั ประสบการณ

โดยการนาํ สภาพทพี่ งึ ประสงคท ไ่ี ดจ ากการวเิ คราะหม ากาํ หนดเปน จดุ ประสงคก ารเรยี นรขู องหนว ยการจดั ประสบการณ

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป นั้นๆ และกาํ หนดกิจกรรมหลัก ๖ กจิ กรรม หรอื ใชรูปแบบการจัดประสบการณต ามทส่ี ถานศกึ ษากาํ หนดในการ

พฒั นาเดก็ ปฐมวยั ใหบ รรลตุ ามจดุ ประสงคก ารเรยี นรู ดงั นนั้ ผสู อนตอ งวางแผนการประเมนิ พฒั นาการใหเ หมาะสม

และสอดคลองกบั มาตรฐาน ตัวบง ชี้ และสภาพทพี่ งึ ประสงค

๑.๒ การกําหนดประเด็นการประเมิน เปนการกําหนดพัฒนาการที่ตองการประเมินตาม

118 สภาพทีพ่ ึงประสงค ซึง่ ครอบคลมุ พัฒนาการทั้ง ๔ ดา น ในแตล ะหนวยการจดั ประสบการณ ดงั นั้น เมือ่ กาํ หนด
ประเดน็ การประเมินตามสภาพท่ีพึงประสงคไ ดแลว ใหพ จิ ารณาวาสามารถจัดเกบ็ ขอมูลการประเมนิ พฒั นาการ

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ เด็กไดจากการจัดประสบการณการเรียนรู และจากกิจกรรมประจําวันโดยการตรวจสอบขอมูลที่เกิดจากการจัด

กจิ กรรมตามแผนการจดั ประสบการณ และการปฏบิ ตั กิ จิ วตั รประจาํ วนั วา เดก็ แสดงพฤตกิ รรมและความสามารถ

ตามสภาพทพี่ งึ ประสงคท ตี่ อ งการประเมนิ ไดต ามประดน็ การประเมนิ ทกี่ าํ หนดไว และครอบคลมุ สภาพทพ่ี งึ ประสงค

ตามท่ีไดว างแผนไวใ นหนว ยการจดั ประสบการณ

๒. การกําหนดวิธกี ารและเคร่ืองมอื ทใี่ ชในการประเมนิ พฒั นาการ

เมอ่ื ผสู อนกําหนดประเด็นการประเมินพัฒนาการไดชัดเจนแลว ข้นั ตอนตอไปคอื การกาํ หนด

วิธีการและเคร่ืองมือท่ีใชในการประเมินพัฒนาการ ผูสอนตองวางแผนและกําหนดวิธีการประเมินใหเหมาะสม

กบั กิจกรรม เชน ใชการสังเกตพฤติกรรม การประเมินผลงาน/ช้นิ งาน การพูดคยุ หรอื สัมภาษณเด็ก ฯลฯ วธิ ีการ

ทผ่ี สู อนเลอื กใชตอ งมากกวา ๒ วธิ กี าร หรือใชวิธกี ารหลากหลาย ซ่ึงวธิ ีการทีเ่ หมาะสมและนิยมใชในการประเมิน

เดก็ ปฐมวยั มดี งั ตอ ไปนี้

๒.๑ การสังเกตและการบนั ทึก แบงออกเปน ๒ แบบ ไดแ ก ๑) การสังเกตแบบเปนทางการ

คอื การสงั เกตอยา งมจี ดุ มงุ หมายทแี่ นน อนตามแผนทวี่ างไว และ ๒) การสงั เกตแบบไมเ ปน ทางการ คอื การสงั เกต

ในขณะท่ีเด็กทํากิจกรรมประจําวันและเกิดพฤติกรรมท่ีไมคาดคิดวาจะเกิดข้ึน ผูสอนตองจดบันทึกส่ิงที่รวบรวมได

จากการสงั เกตอยา งเหมาะสม ทง้ั น้ี การบนั ทกึ พฤตกิ รรมมคี วามสาํ คญั อยา งยง่ิ ทตี่ อ งทาํ อยา งชดั เจนและสมา่ํ เสมอ

เนอื่ งจากเดก็ เจรญิ เตบิ โตและมกี ารเปลยี่ นแปลงอยา งรวดเรว็ การสงั เกตและบนั ทกึ พฒั นาการเดก็ ปฐมวยั สามารถ

ใชแ บบงายๆ ดงั น้ี

๑) แบบบันทึกพฤติกรรมแบบเปนทางการ โดยกําหนดประเด็นหรือพัฒนาการ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ทต่ี องการสังเกต (สอดคลอ งกับสภาพท่ีพงึ ประสงค) ระบุชือ่ นามสกลุ เดก็ วัน เดือน ปเ กดิ ไวลว งหนา รวมทงั้ ชอื่
ผูทําการสังเกต ดําเนินการสังเกตโดยบรรยายพฤติกรรมเด็กท่ีสังเกตไดตามประเด็น ผูสังเกตตองบันทึก 119
วัน เดือน ปท่ีทําการสังเกตแตละครั้ง ขอมูลการสังเกตท่ีผูสอนบันทึกลงในแบบบันทึกพฤติกรรมนี้จะชวยให
ผูสอนเขา ใจพฤติกรรมเดก็ ไดด ีขนึ้ และทราบวาเด็กแตละคนมจี ุดเดน มีความตอ งการ มีความสนใจ หรือตอ งการ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
ความชวยเหลอื ในเรอื่ งใดบาง

๒) แบบบันทึกพฤติกรรมแบบไมเปนทางการ เปนการบันทึกพฤติกรรม เหตุการณ
หรือจากการจัดประสบการณที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนทุกวัน โดยระบุชื่อ นามสกุล วัน เดือน ปเกิดเด็ก ผูสังเกต
วัน เดือน ปท ่ีบนั ทึก อาจบันทึกโดยใชการบรรยาย ใคร ทาํ อะไร ทไ่ี หน ทําอยา งไร ซึง่ จะเนน เฉพาะเด็กรายกรณี
ทีต่ องการศกึ ษา ควรมรี ายละเอยี ดและขอมลู ท่ชี ัดเจน ผูสอนควรบรรยายสงิ่ ทีเ่ ดก็ ทําไดม ากกวาส่ิงที่เด็กทําไมไ ด
และวเิ คราะหป ระเดน็ การประเมนิ ตามสภาพทพ่ี งึ ประสงคอ ยา งเปน ระบบ ขอ มลู ในการบนั ทกึ ตอ งเปน ตามความ
เปนจรงิ ซงึ่ ขอ ดีของการบนั ทึกรายวัน คือ การช้ใี หเห็นความสามารถเฉพาะอยา งของเด็ก จะชว ยใหครูผสู อนได
พจิ ารณาปญ หาของเดก็ เปน รายบคุ คล รวมทงั้ ชว ยใหผ เู ชยี่ วชาญมขี อ มลู สาํ หรบั วนิ จิ ฉยั เดก็ ไดช ดั เจนขน้ึ วา สมควร
จะไดร ับคําปรึกษาเพือ่ ลดปญหา หรอื สงเสรมิ พฒั นาการของเด็กไดอยางถกู ตอง และเปนขอมูลในการพิจารณา
ปรบั ปรุงแกไ ขหรือพฒั นาการจัดกจิ กรรมและประสบการณข องผสู อนใหด ียิง่ ขน้ึ

๓) แบบสาํ รวจรายการ โดยกาํ หนดประเดน็ หรอื พฒั นาการทตี่ อ งการสาํ รวจ (สอดคลอ ง
กบั สภาพทพี่ งึ ประสงค) ระบชุ อ่ื นามสกลุ เดก็ วนั เดอื น ปเ กดิ ไวล ว งหนา มกี ารกาํ หนดรายการพฤตกิ รรมทต่ี อ งการ
สํารวจละเอียดข้ึน และกาํ หนดเกณฑในการสาํ รวจพฤติกรรม เชน ปฏบิ ัติ - ไมปฏบิ ตั ิ ทําได - ทําไมไ ด เปน ตน
ชว ยใหผ สู อนสามารถบนั ทกึ ไดส ะดวกขน้ึ ควรมกี ารสาํ รวจพฤตกิ รรมในเรอื่ งเดยี วกนั อยา งนอ ย ๓ ครง้ั เพอ่ื ยนื ยนั
วา เดก็ ปฏิบตั ิหรือเกดิ พฤติกรรมนั้นไดจ รงิ

ขอพงึ ระวังในการสังเกตพฤตกิ รรมของเดก็
ระหวา งการสงั เกต ไมค วรแปลความพฤติกรรมของเดก็ ใหส ังเกตการแสดงออกของเด็ก

ที่เด็กใชประสาทสัมผัสทั้ง ๕ คือ ตา หู จมูก ลิ้น และรางกายหรือการสัมผัส การแปลความ

จะดําเนินการหลังเสร็จสิ้นการสังเกตในสวนของการบันทึก ผูสอนอาจบันทึกยอหรือทําสัญลักษณไว

และบันทกึ เปน หลักฐานทนั ทีเมื่อมีเวลา

๒.๒ การบันทึกการสนทนา เปนการบันทึกการสนทนาทั้งแบบเปนกลุมหรือรายบุคคล
เพื่อประเมินความสามารถในการแสดงความคิดเห็นและพัฒนาการดานการใชภาษาของเด็ก ความสามารถ

ในการคิดรวบยอด การแกปญหา รวมถึงพัฒนาการดานสังคม อารมณ จิตใจ และบันทึกผลการสนทนา

ลงในแบบบนั ทกึ พฤตกิ รรมหรอื บนั ทกึ รายวนั โดยระบชุ อ่ื นามสกลุ อายเุ ดก็ ภาคเรยี นที่ และกจิ กรรมทใ่ี ชส นทนา

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ปชอ งทใ่ี ชใ นการบนั ทกึ ในแบบสนทนาใหร ะบวุ นั เดอื น ป/ คาํ พดู ของเดก็ /ความคดิ เหน็ ของผสู อนทส่ี ะทอ นพฤตกิ รรม

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ที่แสดงออกของเด็กสอดคลองกับสภาพที่พึงประสงคหรือจุดประสงคการเรียนรูของหนวยการจัดประสบการณ

ซึง่ ขอมูลเหลานจ้ี ะเปนสว นหนึ่งในการพิจารณาการผา นสภาพท่ีพึงประสงคที่เก่ยี วของในแตละเรอื่ ง
๒.๓ การสัมภาษณ เปนวิธีการพูดคุยกับเด็กเปนรายบุคคลและควรจัดในสภาวะแวดลอม

ที่เหมาะสมเพ่ือไมใหเกิดความเครียดและวิตกกังวล ผูสอนควรใชคําถามที่เหมาะสมเปดโอกาสใหเด็กไดคิด

และตอบอยางอิสระจะทําใหผูสอนสามารถประเมินความสามารถทางสติปญญาของเด็กและคนพบศักยภาพ

ในตัวเด็กไดโดยบนั ทึกขอ มลู ลงในแบบสมั ภาษณ ผสู อนควรปฏบิ ัตดิ ังน้ี
การเตรยี มการกอนการสัมภาษณ โดยกําหนดวัตถปุ ระสงคข องการสมั ภาษณ กําหนด

คาํ พดู /คําถามทจ่ี ะพูดกบั เดก็ ควรเปน คาํ ถามท่เี ดก็ สามารถตอบโตห ลากหลายไมมผี ดิ /ถูก
การปฏบิ ตั ขิ ณะสมั ภาษณ ผูส อนควรสรางความคุนเคยเปน กันเอง สรางสภาพแวดลอ ม

ท่ีอบอนุ ไมเครง เครยี ด ใชค าํ ถามท่กี ําหนดไวถ ามเดก็ ทลี ะคาํ ถาม ใหเดก็ มีโอกาสคิดและมีเวลาในการตอบคําถาม

อยางอสิ ระ ใชร ะยะเวลาสัมภาษณไมควรเกิน ๑๐ นาที
หลงั การสมั ภาษณ การบนั ทกึ ในแบบสมั ภาษณ ใหบ นั ทกึ คาํ พดู ของเดก็ ตามความเปน จรงิ

หลังเสร็จการสัมภาษณผูสอนคอยพิจารณาขอมูลจากคําพูดเด็กและลงความคิดเห็นท่ีสะทอนพฤติกรรม

ท่ีแสดงออกของเด็กสอดคลองกับสภาพที่พึงประสงคหรือจุดประสงคการเรียนรูของหนวยการจัดประสบการณ

ทีก่ ําหนดไว ซึ่งขอ มูลเหลาน้ีจะเปนสว นหนงึ่ ในการพจิ ารณาการผา นสภาพทพ่ี ึงประสงคท เี่ กยี่ วของในแตล ะเรือ่ ง
๒.๔ สารนิทศั นส ําหรับเดก็ ปฐมวัยเพ่อื การประเมินพฒั นาการ

120 การจัดทําสารนิทศั น (Documentation) เปนการจดั ทําขอมลู ทเ่ี ปน หลักฐานหรอื แสดง

ใหเห็นรองรอยของการเจริญเติบโต พัฒนาการและการเรียนรูของเด็กปฐมวัยจากการทํากิจกรรมท้ังรายบุคคล

และรายกลมุ ซง่ึ หลกั ฐานและขอ มลู ทบี่ นั ทกึ เปน ระยะๆ จะเปน ขอ มลู อธบิ ายภาพเดก็ สามารถบง บอกถงึ พฒั นาการ

ทงั้ ดา นรา งกาย อารมณ จติ ใจ สงั คม และสตปิ ญ ญา สารนทิ ศั นจ งึ เปน การประมวลผลทแี่ สดงใหเ หน็ ถงึ กระบวนการ

จัดประสบการณของผูสอนและรองรอยผลงานของเด็ก จากการทํากิจกรรมท่ีสะทอนถึงพัฒนาการในดานตางๆ

การจดั ทําสารนิทศั นจงึ เปนสวนหนึง่ ของกระบวนการประเมนิ พฒั นาการเด็กปฐมวัย ซ่ึงมีหลายรูปแบบ ไดแ ก
๑) พอรตโฟลิโอสําหรับเด็กเปนรายบุคคล เชน การเก็บชิ้นงานหรือภาพถายเด็ก

ขณะทํากิจกรรมมีการใชเทคโนโลยีตางๆ ในการบันทึกเสียง บันทึกภาพท่ีแสดงใหเห็นถึงความกาวหนาในงาน

ทเี่ ด็กทํา
๒) การบรรยายเก่ียวกับเรื่องราวหรือประสบการณท่ีเด็กไดรับ เชน การสอนแบบ

โครงการ (Project Approach) สามารถใหส ารนทิ ศั นเกย่ี วกบั พฒั นาการเด็กทกุ ดา น ทั้งประสบการณก ารเรยี นรู

ของเด็กและการสะทอ นตนเองของผสู อน รูปแบบการบรรยายเร่อื งราวจึงมหี ลายรปู แบบ อาจไดจากการบนั ทกึ

การสนทนาระหวา งเด็กกบั ผูสอน เดก็ กับเด็ก การบันทกึ ของผูสอน การบรรยายของพอ แม ผปู กครองในรูปแบบ

หนงั สือหรือจดหมาย แมก ระท่ังการจัดแสดงบรรยายสรปุ ใหเห็นภาพการเรยี นรูท้งั หมด
๓) การสังเกตและบันทกึ พัฒนาการเดก็ เชน ใชแ บบสงั เกตพัฒนาการ การบันทกึ ส้ัน

๔) การสะทอนตนเองของเด็ก เปนคําพูดหรือขอความที่สะทอนความรู ความเขาใจ
ความรสู ึกจากการสนทนา การอภิปรายแสดงความคิดเหน็ ของเด็กขณะทํากิจกรรม ซ่ึงอาจบนั ทกึ ดว ยเทคโนโลยี

บนั ทึกเสยี งหรอื บันทึกภาพ
๕) ผลงานรายบคุ คลและรายกลมุ ท่ีแสดงใหเ หน็ ถึงการเรียนรู ความสามารถ ทักษะ

จิตนิสัยของเด็ก ผูสอนสามารถนําผลงานของเด็กมาใชพิจารณาพัฒนาการและกระบวนการทํางานของเด็ก

ผสู อนสว นใหญม กั จะเกบ็ ผลงานการเขยี นและผลงานศลิ ปะ อยา งไรกต็ าม ผสู อนควรเกบ็ ผลงานหลากหลายประเภท

ของเด็ก เชน ภาพเขียน การรวมระดมความคิดและเขียนออกมาในลกั ษณะใยแมงมมุ การแสดงออกทางดนตรี

การกอสรางในรูปแบบตางๆ ตัวอยางคําพูด เปนตน ซ่ึงจะเปนประโยชนในการเก็บขอมูลหลักฐานเพ่ือประเมิน

การเรยี นรูและประเมินพัฒนาการของเดก็ ปฐมวัยขางตน

➢ การจัดทําสารนิทัศนที่หลากหลายจะชวยผูสอนในแงของการตรวจสอบคุณภาพของการศึกษาท่ีดี ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
เนื่องจากการศึกษาในปจจุบันเนนการประเมินเพ่ือตรวจสอบความเขมแข็งของการศึกษา ซ่ึงสงผลให
สถานศึกษาหรือสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยและหนวยงานที่จัดการศึกษาปฐมวัยตองปรับปรุงประสิทธิภาพ 121
ของการจัดการศึกษาอยางสมํ่าเสมอ ทําใหบางหนวยงานนําแบบทดสอบมาตรฐานซ่ึงไมเหมาะสม
มาประเมนิ เดก็ ปฐมวยั คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

➢ ผสู อนท่ีจัดทําสารนิทัศนอยางสมํ่าเสมอ จะจัดประสบการณใหก ับเด็กไดสอดคลองปญ หา
และพฒั นาการเดก็ ซง่ึ นาํ ไปสกู ารพฒั นาสมองอยา งชดั เจน สารนทิ ศั นส ามารถชว ยผสู อนใหจ ดั ประสบการณ
ไดตรงประเด็น เนื่องจากงานวิจัยเกี่ยวกับสมอง พบวา เด็กจะเกิดการเรียนรูไดดี หากเขาไปมีสวนรวม
และลงมอื ปฏบิ ตั ิ กระบวนการเรยี นรทู สี่ มั พนั ธก บั ความรสู กึ และอารมณม คี วามสาํ คญั อยา งยงิ่ ตอ การเรยี นรู
ของเด็ก เชน เด็กรูสึกตอการอานอยางไร เด็กตองการเรียนอานหรือไม ความรูสึกนี้จะมีผลกระทบตอ
การอา นของเดก็ ในระยะยาว ดงั นน้ั การทดสอบดว ยแบบทดสอบมาตรฐานไมช ว ยเดก็ เลยในดา นจติ ใจและ
ความสามารถ ซึง่ ตางจากการใชสารนทิ ัศนในการประเมิน จากผลการวจิ ัยพบวา สมองจะทาํ งานตอเน่ือง
ไมแยกสวนเปนวิชาหรือเปนเรื่อง ดังน้ัน การใชแบบทดสอบประเมินเปนการแยกสวนของสมอง ซึ่งจะ
ไมบอกถึงความสามารถในการบูรณาการความรูของเด็กท่ีแทจริง แตการรวบรวมผลงานของเด็กจะบอก
ใหผสู อนรูวาเดก็ คิดและบูรณาการความคดิ ของตนอยา งไร

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ปการจัดทาํ สารนทิ ศั นส ําหรบั เด็กปฐมวัยเพอ่ื การประเมนิ
๑) กําหนดประเด็นการประเมิน เปนการกําหนดพัฒนาการที่ตองการประเมิน ไดแก
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
สภาพที่พงึ ประสงคในแตละพฒั นาการ ซ่งึ ครอบคลุมพัฒนาการทง้ั ๔ ดา น
๒) เตรียมส่ือ วัสดุอุปกรณที่จําเปนตองใชใหเหมาะกับขอมูลท่ีตองการเก็บ วางแผน

การเลือกและการจัดการกับวัสดุ สื่อที่เหมาะสมกับขอมูลท่ีจะเก็บต้ังแตตนปการศึกษา ไดแก ขอมูลท่ี
ตอ งไดจ ากการสังเกต เชน กระดาษ การด ขนาดเล็ก ดินสอ ปากกา กลองบนั ทกึ ภาพหรือโทรศัพทม ือถอื
เครอ่ื งบนั ทึกเสยี ง เปน ตน

๓) ศึกษามาตรฐานคุณลักษณะท่ีพึงประสงค ตังบงชี้ และสภาพท่ีพึงประสงค ซึ่งเปน
เปา หมายการพฒั นาเด็ก ซ่งึ จะชวยใหผ ูส อนทราบวา ควรเกบ็ ขอ มลู ประเภทใด ลกั ษณะใด จงึ จะทาํ ใหเหน็
พัฒนาการและการเรยี นรูข องเดก็ อยางชดั เจนและเปนรปู ธรรม

๔) วางแผนการจัดทาํ เลอื กวิธเี กบ็ ขอมลู เชน บันทึกส้นั ภาพถา ย แบบสงั เกต บันทกึ เสยี ง
การเขยี นไดอะแกรมในรปู แบบของใยแมงมมุ การทาํ บนั ทกึ แสดงความคดิ เหน็ หรอื ความรสู กึ ของเดก็ ผสู อน
หรือผปู กครอง เปนตน

๕) กําหนดวิธีการเก็บขอมูล เชน การบันทึกพฤติกรรมเด็ก โดยใชวิธีสังเกตและใช
การบนั ทึกสั้น ซึง่ ผสู อนจะสังเกตทกุ วนั

๖) จัดแสดงขอมูลหรือแลกเปล่ียนขอมูลกับผูที่เกี่ยวของกับเด็ก โดยพิจารณาวาขอมูลใด
122 ควรนํามาแลกเปลี่ยน และนํามาจัดแสดงใหเห็นพัฒนาการการเรียนรูของเด็ก รวมท้ังใหเด็กมีสวนรวม

ในการเลือกผลงานของตนหรือของกลมุ และรวมจัดเตรียมแสดงขอ มลู ดงั กลาว

๒.๕ การประเมนิ การเจริญเติบโตของเดก็ เปน การประเมนิ การเจริญเตบิ โตดา นรา งกายของเดก็
ซึ่งการพิจารณาการเจริญเติบโตในเด็กที่ใชทั่วๆ ไปอยางตอเน่ือง ไดแก นํ้าหนัก สวนสูง เสนรอบศีรษะ ฟน
และการเจริญเตบิ โตของกระดกู สาํ หรับแนวทางประเมนิ การเจริญเตบิ โต มดี งั นี้

๒.๕.๑ การประเมินการเจริญเติบโต โดยการชั่งน้ําหนักและวัดสวนสูงเด็กแลว
นําไปเปรียบเทียบกับเกณฑปกติ ในกราฟแสดงนํ้าหนักตามเกณฑอายุในสมุดบันทึกสุขภาพแมและเด็กของ
กระทรวงสาธารณสขุ ซ่งึ ใชสาํ หรับติดตามการเจรญิ เตบิ โตโดยรวม

ขอควรคํานึงในการประเมินการเจรญิ เตบิ โตของเดก็
๑) เด็กแตละคนมีความแตกตางกันในดานการเจริญเติบโต บางคนรูปรางอวน บางคน

รปู รา งผอม บางคนรปู รางใหญ บางคนรปู รางเลก็
๒) ภาวะโภชนาการเปนตัวสําคญั ทีเ่ กีย่ วของกับขนาดของรูปราง แตไ มใ ชสาเหตเุ ดยี ว
๓) กรรมพันธุ เด็กอาจมีรูปรางเหมือนพอหรือแมคนใดคนหน่ึง ถาพอหรือแมเต้ีย ลูกอาจเตี้ย

และกรณนี ีอ้ าจมีน้าํ หนักต่าํ กวาเกณฑเ ฉลย่ี ไดแ ละมกั จะเปน เด็กทท่ี านอาหารไดนอ ย
๔) ชวงครึ่งหลังของขวบปแรก นํ้าหนักเด็กจะข้ึนชา เน่ืองจากหวงเลนมากข้ึนและ

ความอยากอาหารลดลง

๒.๕.๒ การตรวจสุขภาพอนามัย เปนการตรวจสอบท่ีแสดงคุณภาพชีวิตของเด็ก
โดยพจิ ารณาความสะอาด สง่ิ ผิดปกติของรา งกายท่จี ะสง ผลตอการดาํ เนินชวี ติ และการเจริญเติบโตของเดก็

๓. การกําหนดเกณฑก ารประเมนิ และระดบั คณุ ภาพ
การกําหนดเกณฑการประเมินและการใหระดับคุณภาพผลการประเมินพัฒนาการของเด็ก

ทง้ั ๔ ดา น ในแตล ะสภาพทีพ่ งึ ประสงค เพ่อื เช่อื มโยงไปสูการผานตวั บงชแ้ี ละมาตรฐานคณุ ลักษณะท่พี งึ ประสงค
ดังน้ัน ในระดับชั้นเรียนและระดับสถานศึกษาหรือสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยควรกําหนดในลักษณะเดียวกัน
สถานศึกษาหรือสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยสามารถกําหนดเกณฑการประเมินและการใหระดับคุณภาพผลการ
ประเมินพัฒนาการของเด็กท่ีสะทอนมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค ตัวบงช้ี สภาพที่พึงประสงค ดังนั้น
พฤตกิ รรมทจี่ ะประเมนิ เปน ระบบตวั เลข เชน ๓, ๒, ๑ หรอื เปน ระบบทใี่ ชค าํ สาํ คญั เชน ด,ี พอใช, ควรสง เสรมิ
ตามทส่ี ถานศึกษากําหนด ดงั ตัวอยาง

ตวั อยางท่ี ๗ การกําหนดเกณฑการประเมนิ และการใหร ะดบั คณุ ภาพ

ระบบตัวเลข ระบบท่ใี ชคาํ สาํ คัญ ความหมาย ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
๓ ดี ปรากฏพฤตกิ รรมตามชว งอายุ เปน ไปตามสภาพทพี่ งึ ประสงค
๒ ปรากฏพฤตกิ รรมตามชว งอายุ เปนไปตามสภาพทพ่ี ึงประสงค
พอใช โดยมีการกระตนุ
๑ ไมปรากฏพฤตกิ รรมตามชวงอายทุ เี่ ปนไปตามสภาพที่พงึ ประสงค
ควรสงเสรมิ

ทั้งน้ี เพื่อนําไปสูการกําหนดเกณฑการประเมินตามสภาพท่ีพึงประสงคท่ีกําหนดไวตามหลักสูตร 123
การศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ สถานศึกษาหรือสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยอาจกําหนดคําอธิบายคุณภาพ
ตามระดบั คุณภาพของสภาพทพี่ ึงประสงคของพฒั นาการแตละดา นเปน ๓ ระดบั ดังนี้ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

ตัวอยางที่ ๘ คําอธบิ ายคณุ ภาพตามระดบั คุณภาพ

ตวั อยางคําอธิบาย ดา นรางกาย : กระโดดขาเดียวไปขา งหนา ไดอ ยางตอ เนือ่ งโดยไมเสียการทรงตวั

ระดับคณุ ภาพ คําอธบิ ายคุณภาพ
๓ หรอื ดี กระโดดขาเดียวไปขางหนา ไดอยางตอเนอื่ ง โดยไมเสียการทรงตัว
๒ หรือ พอใช กระโดดขาเดยี วไปขา งหนาไดแ ตไมต อ เน่ือง เสยี การทรงตวั
๑ หรือ ควรสงเสริม กระโดดขาเดียวไปขางหนาไมไดอ ยางตอเน่อื ง

ตวั อยางคําอธิบาย ดานอารมณ จิตใจ : สนใจ มีความสขุ และแสดงออกผา นงานศิลปะ

ระดบั คุณภาพ คาํ อธิบายคุณภาพ
๓ หรือ ดี แสดงสหี นา หรอื ทา ทางสนใจ และมคี วามสขุ ขณะทาํ งานทุกชว งกจิ กรรม
๒ หรอื พอใช แสดงสหี นาหรอื ทาทางสนใจ และมีความสขุ ขณะทาํ งานบางชว งกิจกรรม
๑ หรือ ควรสง เสรมิ ไมแ สดงสหี นาหรือทา ทางสนใจ ขณะทาํ กจิ กรรม

ตัวอยางคาํ อธิบาย ดา นสังคม : ใชส ่งิ ของเครือ่ งใชอยางประหยดั และพอเพียงดวยตนเอง

ระดับคณุ ภาพ คําอธบิ ายคณุ ภาพ

๓ หรือ ดี ใชส ่งิ ของเคร่อื งใชอยา งประหยัดและพอเพยี งดวยตนเอง
๒ หรอื พอใช ใชส่ิงของเครอื่ งใชอ ยา งประหยดั และพอเพยี ง เมอื่ มีผชู ้แี นะ
๑ หรอื ควรสงเสริม ใชสง่ิ ของเครื่องใชอยา งไมป ระหยัดและไมพอเพยี ง แมมีผชู แ้ี นะ

ตวั อยางคําอธบิ าย ดานสตปิ ญ ญา : เขยี นช่ือของตนเองตามแบบ เขยี นขอความดวยวิธที ี่คิดขนึ้ เอง

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ระดับคณุ ภาพ คําอธิบายคณุ ภาพ
๓ หรือ ดี
เขียนช่ือตนเองตามแบบได และเขียนขอความเพื่อส่ือความหมายดวยวิธีท่ีคิด
๒ หรอื พอใช สะกดคําขน้ึ เองได
เขยี นชอื่ ตนเองตามแบบได หรอื เขยี นขอ ความเพอ่ื สอ่ื ความหมายดว ยวธิ ที คี่ ดิ สะกดคาํ
๑ หรอื ควรสง เสริม ขึน้ เองได
เขยี นชอื่ ตนเองไมไ ด

124 ๔. การดาํ เนินการเกบ็ รวบรวมขอมลูคูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
เมอื่ ผสู อนวางแผนการประเมนิ พฒั นาการแลว ควรทาํ การสงั เกตพฤตกิ รรมของเดก็ เปน รายบคุ คล

หรือรายกลุม ดวยวิธีการท่ีหลากหลาย เชน การพูดคุย หรือสัมภาษณเด็ก หรือการประเมินผลงาน/ชิ้นงาน

ของเด็กอยางเปนระบบ เพ่ือรวบรวมขอมูลพัฒนาการของเด็กใหครอบคลุมเด็กทุกคนแลวสรุปลงในแบบบันทึก

ผลการประเมนิ สภาพทพี่ ึงประสงค

ในการเกบ็ รวบรวมขอ มลู ผลการประเมนิ พฒั นาการเดก็ ตามสภาพทพ่ี งึ ประสงค ผสู อนควรเกบ็
รวบรวมขอมูลเปนรายบุคคล โดยสภาพท่ีพึงประสงค ๑ ตัว ควรไดรับการประเมินพัฒนาการอยางนอย
๒ ครั้ง ตอ ๑ ภาคเรียน ระยะแรกควรเปนการประเมินเพ่ือความกาวหนาไมควรเปนการประเมินเพื่อตัดสิน
พัฒนาการของเด็ก ดังนั้น การเก็บรวบรวมขอมูลผลการประเมินพัฒนาการตามหนวยการจัดประสบการณ

จงึ เปน การสะสมเพื่อยนื ยนั วา เด็กเกิดพัฒนาการตามสภาพทพ่ี ึงประสงคน้นั ๆ ชัดเจนและมีความนาเชื่อถอื
๕. การสรุปผลการประเมินพัฒนาการ
หลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั พุทธศักราช ๒๕๖๐ กาํ หนดการจัดเวลาเรียนสําหรบั เดก็ ปฐมวยั ตอ

๑ ปก ารศกึ ษา ไมน อ ยกวา ๑๘๐ วนั สถานศกึ ษาจงึ ควรบรหิ ารจดั การเวลาเรยี นใหเ กดิ ประโยชนส งู สดุ ตอ การพฒั นา

เดก็ อยา งรอบดา นและสมดลุ ผสู อนตอ งเก็บรวบรวมขอมลู พฤติกรรมทแี่ สดงถึงพัฒนาการของเดก็ อยา งตอ เนอ่ื ง

มกี ารประเมนิ ซา้ํ ของพฤตกิ รรมนนั้ ๆ เพอ่ื ยนื ยนั ความเชอื่ มน่ั ของผลการประเมนิ สรปุ ผลการประเมนิ พฒั นาการเดก็

ตามสภาพทพี่ ึงประสงคใ หครบทุกสภาพท่ีพงึ ประสงค ซง่ึ จะเชื่อมโยงไปสกู ารสรุปผลการประเมนิ พฒั นาการเดก็

รายตวั บง ชี้ รายมาตรฐานคณุ ลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค และในภาพรวมพฒั นาการรายดา นของเดก็ แตล ะคนตามลาํ ดบั

สถานศึกษาควรสรุปผลการประเมินพัฒนาการเด็กรายตัวบงชี้ รายมาตรฐานคุณลักษณะ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป

ทพี่ งึ ประสงค และในภาพรวมของพฒั นาการรายดา น ภาคเรยี นละ ๑ ครงั้ สาํ หรบั แนวทางการสรปุ ผลการประเมนิ 125
พัฒนาการเด็กตามสภาพท่ีพึงประสงคในแตละตัวบงชค้ี วรใชฐานนิยม (Mode) ไมควรนําคาระดับคุณภาพ
ของสภาพทพี่ งึ ประสงคม าหาคาเฉล่ีย ในกรณีมีฐานนิยมมากกวา ๑ ฐานนยิ ม คอื มรี ะดบั คณุ ภาพซา้ํ มากกวา คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๑ ระดับคุณภาพ การสรุปผลการประเมินพัฒนาการเด็กในแตละตัวบงชี้ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษา

โดยคาํ นงึ ถงึ ปรชั ญาการศกึ ษา และหลกั การของหลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวยั พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐ รวมทงั้ การนาํ ขอ มลู

ผลการประเมินพัฒนาการไปใชเพ่อื พัฒนาเดก็ ตอ ไป
๖. การรายงานผลการประเมินพฒั นาการและการนาํ ขอ มูลไปใช
การรายงานผลการประเมินพัฒนาการเปนการส่ือสารใหพอแม ผูปกครอง และผูเก่ียวของ

ไดท ราบความกา วหนา ในการเรยี นรขู องเดก็ ซงึ่ สถานศกึ ษาตอ งสรปุ ผลการประเมนิ พฒั นาการและจดั ทาํ เอกสาร

รายงานใหผปู กครองทราบเปนระยะๆ หรอื อยา งนอ ยภาคเรียนละ ๑ ครงั้ การรายงานผลการประเมนิ พัฒนาการ

สามารถรายงานเปนระดับคุณภาพตามพฤติกรรมที่แสดงออกถึงพัฒนาการแตละดาน ท่ีสะทอนมาตรฐาน

คุณลกั ษณะทพี่ งึ ประสงคท้งั ๑๒ ขอ ตามหลักสตู รการศึกษาปฐมวัย พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๐
๖.๑ จุดมงุ หมายการรายงานผลการประเมนิ พฒั นาการ
๑) เพือ่ ใหพอ แม ผูปกครอง และผูเก่ียวของใชเปน ขอ มลู ในการปรับปรุงแกไ ข สง เสริม

และพฒั นาเด็กใหม คี ณุ ภาพตามมาตรฐานคุณลกั ษณะท่ีพึงประสงคที่กาํ หนดในหลกั สูตรการศึกษาปฐมวยั

๒) เพื่อใหผูสอนใชเปนขอมูลในการวางแผนการจัดประสบการณการเรียนรูใหมี

ประสทิ ธิภาพยิ่งขึ้น

๓) เพ่ือเปนขอมูลสําหรับสถานศึกษา เขตพ้ืนที่การศึกษา และหนวยงานตนสังกัด

ใชประกอบในการกาํ หนดนโยบายวางแผนพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั
๖.๒ ขอ มลู ในการรายงานผลการประเมนิ พัฒนาการ
๖.๒.๑ ขอมูลระดับชั้นเรียน ประกอบดวย เวลามาเรียน บันทึกผลการประเมิน

พฒั นาการตามหนวยการจดั ประสบการณ บันทึกผลการประเมินพัฒนาการประจําช้ัน และบันทกึ ผลพฒั นาการ

รายบุคคล และจัดทาํ สารนิทศั นท่ีสะทอ นการเรยี นรูข องเด็ก เปนขอมลู สําหรบั รายงานใหผูมีสว นเกย่ี วขอ ง ไดแ ก

ผูบริหารสถานศึกษา ครูผูสอน พอแม ผูปกครอง ไดรับทราบความกาวหนา ความสําเร็จในการเรียนรูของเด็ก

เพอื่ นาํ ไปใชในการวางแผนกําหนดเปาหมายและวธิ ีการในการพัฒนาเดก็
๖.๒.๒ ขอ มลู ระดบั สถานศึกษา ประกอบดวย ผลการประเมนิ มาตรฐานคณุ ลกั ษณะ

ท่ีพึงประสงคทั้ง ๑๒ ขอตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย เพ่ือใชเปนขอมูลและสารสนเทศในการพัฒนาการจัด

ประสบการณและคุณภาพของเด็ก ใหเปนไปตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค รวมทั้งแจงใหผูปกครอง

และผูเกยี่ วขอ งไดรับทราบขอ มูล โดยผมู หี นาทีร่ บั ผดิ ชอบแตละฝา ยนาํ ไปใชปรับปรงุ แกไขและพัฒนาเด็กใหเกดิ

พัฒนาการอยา งถูกตอ งเหมาะสม รวมท้ังนาํ ไปจัดทาํ เอกสารหลกั ฐานแสดงพฒั นาการของผเู รยี น
๖.๒.๓ ขอมูลระดับเขตพ้ืนท่ีการศึกษา ประกอบดวย ผลการประเมินมาตรฐาน

คุณลักษณะที่พึงประสงคทั้ง ๑๒ ขอตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัยเปนรายสถานศึกษา เพื่อเปนขอมูลสําหรับ

ศึกษานิเทศก ผูบริหารการศึกษา ผูเก่ียวของใชวางแผนและดําเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษาปฐมวัยของ

สถานศกึ ษาในเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษา ในการยกระดับคุณภาพเดก็ ปฐมวัยและมาตรฐานการศกึ ษาปฐมวัยของสถานศึกษา

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป๖.๓ ลกั ษณะขอ มูลสําหรับการรายงานผลการประเมินพฒั นาการ
การรายงานผลการประเมนิ พฒั นาการ สถานศกึ ษาหรอื สถานพฒั นาเดก็ ปฐมวยั สามารถ
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
เลือกลักษณะขอมูลสําหรับการรายงานไดหลายรูปแบบใหเหมาะสมกับวิธีการรายงานและสอดคลองกับการให

ระดบั ผลการประเมินพฒั นาการ โดยคาํ นงึ ถงึ ประสิทธิภาพของการรายงานและการนาํ ขอมลู ไปใชป ระโยชนของ

ผรู ับรายงานแตละฝาย ลกั ษณะขอ มูลมีรูปแบบ ดงั นี้
๖.๓.๑ รายงานเปน ตวั เลข หรอื ระบบทใี่ ชค าํ สาํ คญั เปน ตวั แทนระดบั คณุ ภาพพฒั นาการ

ของเดก็ ทเี่ กิดจากการประมวลผล สรปุ ตดั สินขอมูลผลการประเมนิ พัฒนาการของเดก็ ไดแก

- ระดับผลการประเมนิ พฒั นาการมี ๓ ระดบั คือ ๓, ๒, ๑

- ผลการประเมินคณุ ภาพ “ดี” “พอใช” และ “ควรสงเสรมิ ”
๖.๓.๒ รายงานโดยใชสถิติ เปนการรายงานจากขอมูลที่เปนตัวเลข หรือขอความ
ใหเ ปน ภาพแผนภมู หิ รอื เสน พฒั นาการ ซง่ึ จะแสดงใหเ หน็ พฒั นาการความกา วหนา ของเดก็ วา ดขี นึ้ หรอื ควรไดร บั

การพฒั นาอยา งไร เมอ่ื เวลาเปลยี่ นแปลงไป
๖.๓.๓ รายงานเปนขอความ เปนการบรรยายพฤติกรรมหรือคุณภาพที่ผูสอน

สังเกตพบ เพ่ือรายงานใหพอแม ผูปกครอง และผูเก่ียวของทราบวาเด็กมีความสามารถ มีพฤติกรรม

ตามคณุ ลักษณะท่พี งึ ประสงคข องหลกั สตู รอยา งไร
๖.๔ เปา หมายของการรายงาน
การดําเนินการจัดการศึกษาปฐมวัย ประกอบดวย บุคลากรหลายฝายมารวมมือ

126 ประสานงานกันพัฒนาเด็กท้ังทางตรงและทางออม ใหมีพัฒนาการ ทักษะ ความสามารถ คุณธรรม จริยธรรม

คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงคโดยผูมีสวนเก่ียวของควรไดรับการรายงานผลการประเมินพัฒนาการ

ของเด็กเพือ่ ใชเปนขอมูลในการดําเนินงานดงั ตารางตอ ไปนี้

กลมุ เปา หมาย การใชขอมลู

ผสู อน - วางแผนและดําเนินการปรบั ปรงุ แกไขและพัฒนาเด็ก
- ปรับปรุงแกไขและพัฒนาการจัดประสบการณ

ผบู รหิ ารสถานศึกษา - สง เสรมิ และพัฒนากระบวนการจดั ประสบการณการเรียนรู
ระดับปฐมวัยของสถานศึกษา

พอ แม และผปู กครอง - รบั ทราบผลการประเมนิ พัฒนาการของเด็ก
- ปรับปรงุ แกไขและพัฒนาการเรยี นรขู องเดก็ รวมทง้ั การดแู ลสขุ ภาพ
อนามัย รางกาย อารมณ จติ ใจ สงั คม และพฤติกรรมตางๆ ของเดก็

คณะกรรมการสถานศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน - พฒั นาแนวทางการจัดการศกึ ษาปฐมวัยของสถานศึกษา

สาํ นักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา/ - ยกระดบั และพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาปฐมวยั ของสถานศึกษา
หนวยงานตน สังกดั ในเขตพืน้ ท่ีการศึกษา
- นเิ ทศ กาํ กับ ตดิ ตาม ประเมินผลและใหค วามชวยเหลอื การพฒั นา
คุณภาพการศกึ ษาปฐมวยั ของสถานศกึ ษาในสังกดั

๖.๕ วิธีการรายงานผลการประเมนิ พัฒนาการ
การรายงานผลการประเมินพัฒนาการใหผูเก่ียวของรับทราบ โดยบันทึกขอมูล

ในแบบรายงานตางๆ สามารถใชอ า งอิง ตรวจสอบ และรบั รองผลพฒั นาการของเด็ก เชน แบบบันทกึ ผลการประเมนิ
พัฒนาการประจําช้ัน สมุดรายงานประจําตัวเด็ก แฟมสะสมงานของเด็กรายบุคคล นอกจากนี้ การรายงาน
คุณภาพการศึกษาปฐมวัยใหผูเกี่ยวของทราบในระดับหนวยงานอาจใชรายงานการพัฒนาคุณภาพ
การศึกษาปฐมวัยประจําป จุลสารหรือวารสารของโรงเรียน หรืออาจมีการใหขอมูลกับผูปกครองในลักษณะ
การใหค าํ ปรกึ ษาหรือทางการสง จดหมายสวนตัว ฯลฯ

ตวั อยา งท่ี ๑ การวเิ คราะหม าตรฐาน ตวั บง ช้ี สภาพทพี่ งึ ประสงคข องเดก็ ปฐมวยั อายุ ๕ - ๖ ป และ
การกําหนดการประเมินจากการตรวจสอบขอมูลที่เกิดจากการปฏิบัติกิจวัตรประจําวันและการจัดประสบการณ
การเรยี นรู

สภาพทีพ่ งึ ประสงค การปฏบิ ตั ิ การจัดประสบการณ หมายเหตุ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
วธิ ีการประเมนิ พัฒนาการ กิจวัตร การเรยี นรู

ประจําวนั หนวยท่.ี .... หนว ยท่ี.....

พัฒนาการดา นรา งกาย

มาตรฐานที่ ๑ รางกายเจรญิ เตบิ โตตามวยั และมีสขุ นิสยั ท่ดี ี

๑.๑.๑ นา้ํ หนกั และสว นสงู วัดสว นสูง ชัง่ นา้ํ หนกั และ ✓ 127
ตามเกณฑของกรมอนามยั บนั ทกึ การเจรญิ เติบโต
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๑.๒.๑ รับประทานอาหาร สังเกตการรบั ประทาน
ที่มีประโยชนไดหลายชนิด อาหารวาง อาหารกลางวัน
และด่ืมนํา้ สะอาดได อาหารเสรมิ (นม) การดมื่ นา้ํ ✓ ✓ ✓

ดวยตนเอง

๑.๒.๒ ลางมือกอน สงั เกตการลางมือ
รับประทานอาหารและ กอนรับประทานอาหาร
หลังจากใชห องนา้ํ หอ งสว ม และหลงั การใชห องนํ้า ✓

ดวยตนเอง หองสว ม

๑.๒.๓ นอนพักผอ น สงั เกตชว งเวลา ✓
เปน เวลา การนอนพักผอนกลางวนั

๑.๒.๔ ออกกําลังกาย สังเกตการออกกําลงั กาย ✓ ✓
เปนเวลา ชวงเวลาตางๆ

๑.๓.๑ เลน ทํากิจกรรม สังเกตการเลน และ ✓✓
และปฏบิ ัติตอ ผอู น่ื ทํากิจกรรมตา งๆ
อยา งปลอดภัย

สภาพท่พี ึงประสงค การปฏบิ ตั ิ การจัดประสบการณ หมายเหตุ
วธิ กี ารประเมนิ พฒั นาการ กจิ วตั ร การเรียนรู

ประจําวัน หนวยท.่ี .... หนว ยท.ี่ ....

พัฒนาการดา นอารมณ จิตใจ

มาตรฐานที่ ๓ มีสุขภาพจติ ดีและมีความสขุ

๓.๑.๑ แสดงอารมณ สงั เกตจากพฤตกิ รรมสหี นา ✓ ✓
ความรสู ึกไดส อดคลอ งกับ ทาทาง ในสถานการณจริง
สถานการณอยางเหมาะสม ทเ่ี กิดขน้ึ

๓.๒.๑ กลา พูดกลา แสดงออก สังเกตพฤติกรรมเดก็ ✓ ✓
อยา งเหมาะสมตาม ทมี่ ีปฏสิ ัมพนั ธก บั ผูอืน่
สถานการณ ในสถานการณต า งๆ

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป พฒั นาการดานสังคม

มาตรฐานที่ ๖ มที กั ษะชวี ิตและปฏบิ ัตติ ามหลกั ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง

๖.๑.๑ แตง ตัวดว ยตนเอง สงั เกตพฤตกิ รรมทีเ่ ด็ก ✓ ✓
ไดอ ยางคลอ งแคลว สวมเครือ่ งแตง กาย

128 ๖.๑.๒ รับประทานอาหาร สังเกตการรบั ประทาน ✓
ดวยตนเองอยางถูกวธิ ี อาหารวาง อาหารกลางวนั
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๖.๑.๓ ใชและทําความ สังเกตเดก็ ปฏิบัตติ นในการ ✓
สะอาดหลังใชห อ งน้ํา ใชห องนา้ํ หองสว มได
หองสวมดวยตนเอง

๖.๒.๑ เก็บของเลน ของใช สังเกตเดก็ เกบ็ ของเลน ✓ ✓
เขา ทอี่ ยา งเรยี บรอ ย ของใชเ ขาที่ เชน รองเทา
ดว ยตนเอง แกวนํ้า แปรงสฟี น
ผาเช็ดหนา ทน่ี อน ฯลฯ

๖.๒.๒ เขา แถวตามลาํ ดบั สังเกตการเขาแถว ✓✓
กอนหลงั ไดดว ยตนเอง ในกจิ กรรมตา งๆ

๖.๓.๑ ใชสง่ิ ของเครือ่ งใช สงั เกตการใชสิง่ ของ ✓ ✓
อยา งประหยดั และพอเพียง เครื่องใชต างๆ ดแู ล
ดวยตนเอง ของเลน ของใชใ นชั้นเรยี น

สภาพท่พี ึงประสงค การปฏิบัติ การจดั ประสบการณ หมายเหตุ
วธิ ีการประเมินพฒั นาการ กิจวตั ร การเรยี นรู

ประจําวัน หนว ยท่ี..... หนวยท่ี.....

พฒั นาการดานสติปญญา

มาตรฐานที่ ๙ ใชภาษาสื่อสารไดเหมาะสมกบั วัย

๙.๑.๒ เลา เปน เร่อื งราว สังเกตการเลา ✓✓
ตอ เน่อื งได เรอ่ื งราวตางๆ

๙.๒.๑ อา นภาพ สังเกตจากการอา นภาพ
สัญลักษณ คํา ดว ยการช้ี อานนทิ าน อา นปาย
หรือกวาดตามองจดุ เรมิ่ ตน สัญลักษณ การอา นหนังสอื ✓ ✓

และจดุ จบของขอ ความ ในสถานการณตางๆ

๙.๒.๒ เขยี นชอ่ื ของตนเอง การเขยี นชอื่ ตนเอง เขียน ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ตามแบบ เขียนขอความ ตวั อกั ษร/คํา หรอื ขอ ความ
ดว ยวธิ ีท่คี ดิ ขึ้นเอง ดวยวิธีทค่ี ดิ ขึ้นเอง คาํ ที่เขยี น ✓

อาจสลบั ท่ตี วั อักษร

129

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

ตัวอยางท่ี ๒ แบบบันทึกพฤตกิ รรม

เดก็ หญิงจันทรเ จา (นามสมมต)ิ เกดิ วันที่ ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๕๕ อายุ ๕ ป
ช่ือผูสังเกต นางสาวนา้ํ หวาน (นามสมมติ)

๑.๒.๑ รบั ประทาน ๑.๓.๑ เลน ๓.๑.๑ แสดงออก ๔.๑.๒ สนใจ ๕.๒.๑ ชวยเหลอื
อาหารที่มปี ระโยชน ทาํ กจิ กรรมและ ทางอารมณ ความรูสกึ มคี วามสขุ และ และแบง ปนผอู นื่
ไดห ลายชนิดและ ปฏบิ ตั ติ อผอู ่ืน ไดสอดคลองกบั แสดงออกผาน ไดด ว ยตนเอง
ดืม่ นาํ้ สะอาด อยางปลอดภยั สถานการณอยา ง เสยี งเพลง ดนตรี
ไดด ว ยตนเอง เหมาะสม

๑๐/๗/๒๕๖๐ ๑๘/๘/๒๕๖๐ ๒๓/๖/๒๕๖๐ ๒๘/๗/๒๕๖๐ ๑๖/๖/๒๕๖๐
รับประทานอาหาร นงั่ ชงิ ชา และ ย้มิ และรองเพลง เคลื่อนไหวรางกาย แบงสีเทยี นใหเพอื่ นใช
ไดห มดทุกชนดิ และ คอ ยๆ แกวงพรอมท้งั พรอ มท้ังโยกศรี ษะ ตามจังหวะดนตรี
ด่มื นํ้าไดห มดแกว บอกใหเพ่อื นออกไป ไปรอบๆ หอ ง
ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ดว ยตนเอง อยหู า งๆ โดยไมชนเพอื่ น

๕.๓.๑ แสดงสหี นา ๖.๑.๑ แตง ตวั ดวย ๘.๓.๑ มสี วนรว ม ๘.๓.๒ ปฏบิ ัติตน ๑๑.๑.๑ สราง
และทา ทางรบั รู ตนเองไดอ ยา ง สรางขอ ตกลงและ เปน ผนู าํ ผตู าม ผลงานศิลปะเพอ่ื
ความรสู กึ ผูอน่ื คลองแคลว ปฏบิ ตั ติ ามขอตกลง ไดเหมาะสมกับ สอ่ื สารความคดิ
อยางสอดคลอ งกับ ดว ยตนเอง สถานการณ ความรสู กึ ของ
130 สถานการณ ตนเอง โดยมีการ
ดดั แปลงแปลกใหม
จากเดิม และมี
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ รายละเอยี ดเพม่ิ ขนึ้

๒๑/๙/๒๕๖๐ ๑๕/๗/๒๕๖๐ ๓๑/๘/๒๕๖๐ ๖/๙/๒๕๖๐ ๒๔/๙/๒๕๖๐
เขาไปโอบเพือ่ นท่ี แตงตวั เปนเจาหญิง หยิบรองเทา ไปเก็บ เปนผูนาํ แสดงทาทาง ใชสเี ทียนตกแตง
กาํ ลังรองไหแ ละพดู วา ในมมุ บทบาทสมมติ ทช่ี ัน้ วางรองเทา ของ เคลอ่ื นไหวรางกาย แกนกระดาษทิชชู
“โอๆ ไมตอ งรองนะ” เดก็ หญิงตามท่ีตกลง โดยที่ครูตองชว ย แตกตางจากเพอื่ นๆ
กันไว กระตุน

จากตัวอยางท่ี ๒ แบบบันทึกพฤติกรรมของเด็กหญิงจันทรเจา พบวา มีพฤติกรรมตามสภาพ
ที่พึงประสงค ยกเวนการปฏิบัติตนเปนผูนําผูตามไดเหมาะสมกับสถานการณควรไดรับการชวยเหลือ เน่ืองจาก
แสดงพฤติกรรมตาํ่ กวา สภาพท่พี ึงประสงค

ตวั อยา งที่ ๓ การบนั ทกึ พฤติกรรมแบบไมเปนทางการ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป

ตัวอยาง แบบบนั ทึกรายวัน 131
ชอ่ื ด.ญ.จันทรเจา (นามสมมติ) เกดิ วนั ท่ี ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๕๕ ช้ันอนุบาลปท ี่ ๓/๑
ชื่อครผู ูส งั เกต นางสาวนาํ้ หวาน (นามสมมติ) วนั ท่ีบนั ทกึ ๑๐ มถิ นุ ายน ๒๕๖๐ เวลา ๑๐.๐๐ น. คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
สถานที่ : บอ ทราย
พฤติกรรม : นองเลน อยูใ นบอทรายเปย กกบั เพ่ือนๆ โดยใชอ ุปกรณของเลน ไดแ ก ชอ น ตกั ตวงทรายใส
ตะแกรงท่ีมีรู ตกั ทรายใสถังแลวกอ กองทรายเปน ปราสาท จากน้ันก็ใชแมพ ิมพพ ลาสตกิ รูปสัตวตา งๆ เชน
กุงและหอยวางเรียงสลับกันไวรอบๆ ปราสาท ตักทรายใสขวดนํ้าพลาสติก ปดฝา เขยาโดยเอามาเขยา
ใกลๆ หู พรอ มทง้ั หนั ไปบอกนอ งมะปรางวา “มเี สยี งดงั ดว ยนะ” “ลองฟง ด”ู จากนนั้ กย็ น่ื ขวดนา้ํ พลาสตกิ ท่ี
ใสท รายใหน อ งมะปรางลองเขยา ดู นอ งมะปรางพดู วา “จรงิ ดว ย มเี สยี ง” แลว นอ งจนั ทรเ จา กเ็ ททรายออก
ตักทรายเขาไปอีกแลวเขยา เททรายออก ตักทรายเขาไป ทดลองเขยาซ้ําไปมาหลายครั้ง นองมะปราง
ทําเชนเดียวกันกับนองจันทรเจา แตใสทรายเขาไปเกือบเต็มขวด นองจันทรเจาพูดวา “อยาใสทราย
เยอะนะ เขยาไมไ ด” “ทรายเปย กติดอยูใ นขวดเทออกไมห มด” “ตองเคาะเอาทรายออกกอ น”

ความคดิ เหน็ ของผสู อน : จากการเลน ทราย นอ งจนั ทรเ จา ไดใ ชป ระสาทสมั ผสั ทงั้ หา ในการเรยี นรู ไดค น พบ
ขอเท็จจริง ไดรับประสบการณตรงจากส่ิงที่เปนธรรมชาติคือ การเลนทราย ทํากิจกรรมรวมกับเพื่อน
(๑.๓.๑ เลน ทํากิจกรรมและปฏิบัติตอผูอ่ืนอยางปลอดภัย) ไดสัมผัสทราย และใชมือในการหยิบจับ
อุปกรณบอกไดว า ทรายกระทบวตั ถตุ า งๆ จะเกดิ เสยี งแตกตางกนั (๑๐.๑.๑ บอกลกั ษณะ สว นประกอบ
การเปล่ียนแปลง หรือความสัมพันธของส่ิงตางๆ จากการสังเกตโดยใชประสาทสัมผัส) ไดใชภาษา
จากการสนทนา การพูดกับผูอ่ืน ไดเรียนรูคําศัพทท่ีใชเรียกสิ่งหนึ่งที่เปนธรรมชาติ เชน ทรายเปยก
ทรายแหง แสดงความคดิ ริเริ่มในการเลนโดยใชท รายใสข วดแลวเขยาเพือ่ ใหเกดิ เสยี ง และแกป ญหาการเลนได
(๑๐.๓.๒ ระบุปญหา สรางทางเลือกและเลือกวิธแี กป ญหา)

จากตัวอยางที่ ๓ แบบบันทึกพฤติกรรม พบวา เด็กหญิงจันทรเจาเลน ทํากิจกรรม และปฏิบัติ
ตอผอู นื่ อยา งปลอดภัย ไดจ ากการสมั ผสั ทราย และใชมอื ในการหยิบจับอปุ กรณบอกไดว า ทรายเม่อื กระทบวัตถุ
ตางๆ จะเกดิ เสยี งแตกตา งกัน บอกลักษณะ สวนประกอบ การเปลยี่ นแปลง หรอื ความสัมพนั ธข องส่งิ ตางๆ
จากการสงั เกตโดยใชป ระสาทสมั ผสั โดยการสนทนา การพดู กบั ผอู นื่ เดก็ ไดเ รยี นรคู าํ ศพั ทท ใ่ี ชเ รยี กสงิ่ หนงึ่ ทเ่ี ปน
ธรรมชาติ เชน ทรายเปยก ทรายแหง และสามารถระบปุ ญ หาสรา งทางเลอื กและเลอื กวธิ ีแกป ญ หา การแสดง

ความคดิ ริเริ่ม ในการเลน โดยใชทรายใสข วดแลวเขยาเพ่ือใหเ กดิ เสียง แกปญ หาการเลน ได

ตัวอยา งท่ี ๔ แบบสํารวจรายการ

ชอ่ื ด.ช./ด.ญ………..............................................................เกิดวนั ท…่ี …….เดอื น…………..……….พ.ศ. ...................
คําชี้แจง โปรดทาํ เครอ่ื งหมาย ✓ ลงในชองตรงกับพฤตกิ รรมของเด็ก

คร้ังที่ ๑ ครัง้ ที่ ๒ คร้งั ที่ ๓

พัฒนาการ พฤติกรรมเด็ก ไม ปฏิบตั ิ ไม ปฏบิ ตั ิ ไม ปฏบิ ัติ สรปุ
ปฏบิ ัติ ปฏบิ ตั ิ ปฏิบัติ

ดานรา งกาย ๑.๒.๒ ลางมือกอนรบั ประทานอาหาร ✓ ✓ ✓ ปฏิบัติ
และหลงั จากใชหองนาํ้ หองสว มได
ดวยตนเอง

๑.๒.๓ นอนพักผอ นเปน เวลา ✓ ✓ ✓ ปฏบิ ัติ

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป ๑.๓.๑ เลน ทาํ กิจกรรมและปฏิบัตติ อ ✓ ✓ ✓ ปฏบิ ัติ
ผูอ ่นื อยา งปลอดภัย

ดานอารมณ ๓.๑.๑ แสดงอารมณ ความรสู ึกได ✓ ✓ ✓ ปฏิบัติ
จิตใจ สอดคลอ งกบั สถานการณอ ยา งเหมาะสม

132 ๓.๒.๑ กลาพูดกลาแสดงออก ✓ ✓ ยงั สรปุ
อยางเหมาะสมตามสถานการณ ไมไ ด

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐ ดา นสติ ๑๐.๑.๓ จําแนกและจัดกลมุ สิ่งตางๆ ✓ ✓ ยงั สรุป
ปญญา โดยใชต้งั แต ๒ ลักษณะข้ึนไป ไมได
เปนเกณฑ

๑๒.๑.๒ กระตอื รือรน ในการรวม ✓ ✓ ปฏบิ ัติ
กิจกรรมต้งั แตตน จนจบ

จากตวั อยา งที่ ๔ แบบสํารวจรายการเด็กชาย/เด็กหญิง... ดานรางกาย พบวา มพี ฤตกิ รรมลางมอื
กอนรับประทานอาหารและหลังจากใชหองน้ําหองสวมไดดวยตนเอง นอนพักผอนเปนเวลา และเลน

ทาํ กจิ กรรมและปฏบิ ตั ติ อ ผอู นื่ อยา งปลอดภยั ดา นอารมณ จติ ใจ พบวา แสดงอารมณ ความรสู กึ ไดส อดคลอ งกบั
สถานการณอ ยา งเหมาะสม และดา นสตปิ ญญา พบวา กระตอื รือรนในการรว มกจิ กรรมต้ังแตตนจนจบ

ขอสังเกต/ขอเสนอแนะ ควรมีการจัดประสบการณใหเด็กมีโอกาสแสดงออก และทํากิจกรรม
จําแนกและจัดกลุมสิ่งตางๆ โดยใชต้ังแต ๒ ลักษณะขึ้นไปเปนเกณฑ เพิ่มมากข้ึน แลวจึงประเมินพฤติกรรม

การแสดงออกและการจาํ แนกอีกครง้ั กอนสรุปผลการประเมิน

ตวั อยา งท่ี ๕ แบบบันทกึ การสนทนา

ชอื่ สกุล เดก็ หญิงไก สมบูรณดี ชั้น อนบุ าล ๓/๑ อายุ ๕/๕ ป
ภาคเรียนที่...๒.../...๒๕๖๐...

กจิ กรรม การสนทนาขา วและเหตุการณตอนเชา

วนั เดือน ป คาํ พูดของเดก็ ความคดิ เหน็ ผูสอน

๑๒ มิถุนายน ๒๕๖๐ วนั หยุดหนูชว ยคุณแมลางจาน นอ งไกกลา พดู กลาแสดงออก
๑๓ กรกฎาคม ๒๕๖๐
๓๐ กรกฎาคม ๒๕๖๐ คณุ พอสอนหนูปน จักรยาน หนปู น ไดแ ลว อยา งเหมาะสมตามสถานการณ
๑๕ สงิ หาคม ๒๕๖๐
หนนู วดขาใหค ุณยาย คุณยายหนูไมส บายตองไปหาหมอ (๓.๒.๑) ฟงผอู ืน่ พูดจนจบและ
๑๓ กันยายน ๒๕๖๐
เลกิ เรียนคณุ แมจ ะพาหนูไปซ้อื เคกวนั เกิด สนทนาโตตอบอยา งตอเนอ่ื ง
๒๖ กนั ยายน ๒๕๖๐
หนูชอบเคกช็อกโกแลต เชอ่ื มโยงเร่ืองที่ฟง (๙.๑.๑)

เม่อื วานนี้ฝนตก ท่บี า นหนูไฟดับ ตนไมหักดว ย มคี วามคดิ รวบยอด เรอื่ ง “วนั น้ี

เพราะลมแรง และเมือ่ วาน” และบอกส่ิงท่จี ะ

ปด เทอมคณุ แมจ ะพาหนไู ปเท่ียวทะเล หนูจะไปเลน ทาํ ในอนาคตได (๑๐.๒.๑) ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป

น้ําทะเลกับแมก บั นอ งและเกบ็ เปลือกหอยดวย

จากตัวอยางที่ ๕ แบบบันทึกการสนทนาของเด็กหญิงไก สมบูรณดี พบวา มีพฤติกรรมฟงผูอื่น 133
พูดจนจบและสนทนาโตตอบอยางตอเน่ือง สามารถเชื่อมโยงเร่ืองที่ฟงได กลาพูดกลาแสดงออกอยางเหมาะสม
ตามสถานการณ และมีความเขาใจ มคี วามคิดรวบยอดเรื่องวันนี้ เมอื่ วาน และบอกส่ิงทจี่ ะทาํ ในอนาคตได คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

ตวั อยา งที่ ๖ แบบสมั ภาษณ

เด็กหญงิ “นองครีม” (นามสมมต)ิ
วตั ถุประสงคเพ่ือสัมภาษณเก่ียวกบั การเลน และทาํ กิจกรรมรวมกบั เดก็ ท่ีแตกตางไปจากตน

ผูสัมภาษณ : นอ งครมี คะ วนั นีห้ นูแตงตวั เหมือนหรือไมเหมอื นกับเพอ่ื นคนไหนบางคะ
ผถู ูกสมั ภาษณ : วันนี้หนใู สเสื้อกีฬาสแี ดงเหมอื นนองเนยคะ แตโ ตใ สส ฟี า ไมเหมือนกัน
ผสู มั ภาษณ : แลวหนกู บั นอ งเนยมีอะไรทไ่ี มเหมือนกัน
ผูถกู สมั ภาษณ : เนยมีผิวสดี ํากวา หนู อว นกวา และผมสน้ั กวา คะ
ผูสัมภาษณ : หนูเคยเลน กบั นอ งเนยไหมคะ เลนอะไรกนั
ผถู กู สัมภาษณ : เลน กนั บอยๆ คะ เลนเปนครกู ับนักเรยี น หนูเปนนกั เรียน บางทีกเ็ ปนครคู ะ

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป จากตัวอยางท่ี ๖ แบบสัมภาษณของนองครีม พบวา นอ งยอมรบั ความเหมอื นและความแตกตา ง
ระหวางบุคคล ระหวางตัวเองกับเพ่ือนๆ ได เขาใจวาแตละคนมีสิ่งที่แตกตางกันและมีสิ่งที่เหมือนกัน และ
เลนรว มกนั กบั เพือ่ นท่แี ตกตา งจากตวั เองได (๘.๑.๑)

ผูบันทึก นางสาวแกวใจ (นามสมมต)ิ

134

คู ืมอหลัก ูสตรการ ึศกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

ตวั อยางท่ี ๗ การสรุปผลการประเมินพฒั นาการดา นสติปญญา จําแนกตามตัวบงช้ีและสภาพที่พงึ ประสงคของนักเรยี นชัน้ อนุบาลปท ่ี ๓ (๕ - ๖ ป)

ภาคเรยี นที่ ๑ ปการศกึ ษา ๒๕..........
มาตรฐานท่ี ๙ ใชภาษาสื่อสารไดเ หมาะสมกบั วัย

ตวั บงชี้ท่ี ๙.๑ สนทนาโตตอบและเลาเรือ่ งใหผูอน่ื เขา ใจ ตวั บงช้ที ่ี ๙.๒ อา น เขยี นภาพ และสญั ลักษณไ ด

เลขที่ ชื่อ สกลุ ๙.๑.๑ ฟงผอู ืน่ พูดจนจบและ ๙.๑.๒ เลาเปน เรื่องราว สรปุ ๙.๒.๑ อานภาพ สญั ลกั ษณ ๙.๒.๒ เขียนช่ือของตนเอง สรปุ
สนทนาโตตอบอยา งตอ เน่อื ง ตอเนอ่ื งได ตบช. คําดว ยการช้ีฯ ตามแบบฯ ตบช.

เชอื่ มโยงกับเรื่องทีฟ่ ง

ครั้งท่ี ครัง้ ท่ี ครง้ั ที่ สรปุ ครัง้ ท่ี ครงั้ ท่ี คร้งั ท่ี สรปุ ครง้ั ท่ี คร้งั ท่ี ครง้ั ท่ี สรปุ คร้งั ท่ี ครัง้ ที่ คร้ังท่ี สรุป
๑ ๒๓ ๑๒ ๓ ๑๒ ๓ ๑ ๒ ๓

๑ ด.ช.ไก ๑ ๒ ๒ ๒ ๑ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๒ ๓ ๓ ๓ ๒

๒

๓

๔

๕

๖

จากตัวอยา งท่ี ๗ การสรุปผลการประเมนิ พฒั นาการดานสตปิ ญ ญา มาตรฐานท่ี ๙ ใชภาษาสื่อสารไดเ หมาะสมกับวยั ของเดก็ ชายไก โดยใชฐานนยิ ม (Mode) อยูใน
ระดับคุณภาพท่ี ๒ อธบิ ายดังนี้

คูมือหลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ 135 สําหรับเดก็ อายุ ๓ - ๖ ป

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป๑. สรุปผลการประเมินรายสภาพที่พึงประสงค ใหนาํ ผลการประเมินคร้ังที่ ๑ ๒ ๓ มาสรปุ โดยใช
ผลการประเมนิ ครง้ั สดุ ทา ย จากกรณเี ดก็ ชายไก สภาพทพี่ งึ ประสงค ๙.๑.๑ ฟง ผอู น่ื พดู จนจบและสนทนาโตต อบ
อยางตอเนื่อง เชื่อมโยงกับเรื่องที่ฟง สรุปคุณภาพอยูในระดับ ๒ สภาพท่ีพึงประสงค ๙.๑.๒ เลาเปนเรื่องราว
อยางตอเน่ือง สรุปคุณภาพอยูในระดับ ๒ สภาพท่ีพึงประสงค ๙.๒.๑ อานภาพ สัญลักษณคําดวยการชี้
หรอื กวาดตามองจุดเรมิ่ ตน และจดุ จบของขอ ความ สรุปคุณภาพอยูในระดบั ๒ และสภาพทพ่ี งึ ประสงค ๙.๒.๒
เขยี นชือ่ ของตนเองตามแบบ เขยี นขอความดว ยวิธที ีค่ ดิ ขน้ึ เอง สรปุ คุณภาพอยูใ นระดบั ๒ เชนเดยี วกัน

๒. สรปุ ผลการประเมนิ รายตวั บง ชี้ ใหน าํ ผลสรปุ การประเมนิ ครงั้ สดุ ทา ยของรายสภาพทพี่ งึ ประสงค
มาสรปุ เปน ผลการประเมนิ ตวั บง ช้ี โดยใชฐ านนิยม (Mode) จากกรณีเดก็ ชายไก ตวั บง ช้ที ี่ ๙.๑ มคี วามสามารถ
ในการคดิ รวบยอด มีคุณภาพอยใู นระดับ ๒ ตวั บงช้ที ่ี ๙.๒ อาน เขยี นภาพ และสญั ลกั ษณไ ดม ีคุณภาพอยใู น
ระดบั ๒

๓. สรุปผลการประเมินมาตรฐานคุณลักษณะท่ีพึงประสงค ใหนําผลสรุปการประเมินคร้ังสุดทาย
ของรายตัวบงชี้มาสรปุ เปนผลการประเมนิ มาตรฐานคุณลักษณะทพี่ ึงประสงค โดยใชฐ านนยิ ม (Mode)

136

คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

ตวั อยางท่ี ๘ การสรปุ ผลการประเมนิ พฒั นาการเด็กดานสติปญญา
จาํ แนกตามมาตรฐานคุณลักษณะทพ่ี ึงประสงคข องนักเรยี นชนั้ อนบุ าล ๓ (อายุ ๕ - ๖ ป)

โรงเรยี น..............................................ภาคเรียนที่ ๑ ปก ารศกึ ษา ๒๕...........
เด็กชายไก (นามสมมต)ิ

พัฒนาการ ผลการประเมิน ภาคเรยี นท่ี ๑ สรุป
๓๒๑ พฒั นาการ
ดา นสติปญ ญา ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
มฐ. ๙ ใชภาษาสอ่ื สารไดเหมาะสมกับวัย ✓ ๒
๙.๑ สนทนาโตตอบและเลา เรื่องใหผูอ ื่นเขาใจ ✓ ๒ 137
๙.๒ อาน เขยี นภาพ และสญั ลักษณได
มฐ. ๑๐ มีความสามารถในการคิดที่เปนพืน้ ฐานในการเรยี นรู ✓ ๒ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๑๐.๑ มีความสามารถในการคดิ รวบยอด ✓
๑๐.๒ มคี วามสามารถในการคดิ เชงิ เหตุผล ✓ ๒
๑๐.๓ มีความสามารถในการคดิ แกป ญ หาและตัดสนิ ใจ
มฐ. ๑๑ มีจนิ ตนาการและความคิดสรา งสรรค ✓ ๓
๑๑.๑ ทาํ งานศิลปะตามจินตนาการและความคดิ สรา งสรรค ✓
๑๑.๒ แสดงทาทาง/เคลอื่ นไหวตามจินตนาการอยา งสรางสรรค
มฐ. ๑๒ มีเจตคติท่ีดตี อ การเรียนรู และมีความสามารถในการ ✓
แสวงหาความรูไ ดเ หมาะสมกับวยั ✓
๑๒.๑ มีเจตคตทิ ่ีดีตอ การเรยี นรู
๑๒.๒ มคี วามสามารถในการแสวงหาความรู

จากตวั อยา งท่ี ๘ สรุปผลการประเมินพัฒนาการเดก็ ดา นสตปิ ญ ญาโดยใชฐานนยิ ม (Mode) ของ

เด็กชายไก ในภาพรวม มีคุณภาพอยูในระดับ ๒ เม่ือจําแนกตามมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค พบวา

มาตรฐานท่ี ๙ ใชภ าษาสอื่ สารไดเ หมาะสมกบั วยั มคี ณุ ภาพอยใู นระดบั ๒ สาํ หรบั มาตรฐานที่ ๑๐ มคี วามสามารถ
ในการคดิ ท่เี ปน พ้ืนฐานในการเรยี นรู มคี ุณภาพอยใู นระดบั ๒ สว นมาตรฐานที่ ๑๑ มีจินตนาการและความคิด
สรา งสรรค มคี ณุ ภาพอยใู นระดบั ๒ (มฐี านนยิ ม ๒ ฐาน โดยตวั บง ชท้ี ี่ ๑๑.๑ ไดร ะดบั คณุ ภาพ ๒ และตวั บง ชที้ ี่ ๑๑.๒

ไดระดบั คณุ ภาพ ๓ เน่อื งจากเด็กกาํ ลงั เรยี นในภาคเรียนท่ี ๑ สถานศึกษาจึงสรุปผลการประเมินใหไดระดบั ๒
เพ่ือนาํ ขอมูลไปใช

ตอนที่ ๓

การบริหารจดั การการศึกษาปฐมวัย

การบรหิ ารจดั การการศกึ ษาปฐมวยั เปน การดาํ เนนิ งานทน่ี าํ ไปสสู มั ฤทธผิ ล
ของการนําหลักสูตรไปใช ผูบริหารสถานศึกษาจึงมีบทบาทสําคัญในการบริหาร
จดั การศกึ ษา ไดแ ก การพฒั นาบคุ ลากรปฐมวยั ใหม คี วามรคู วามเขา ใจในการปฏบิ ตั งิ าน
อยางมีระบบและตอเน่ือง การเปนผูนําในการจัดทําหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย
การสนับสนุนงบประมาณและทรัพยากร การสงเสริมใหผูสอนระดับปฐมวัย
นาํ หลกั สตู รไปใชใ นการจดั ประสบการณก ารเรยี นรู การนเิ ทศ ตดิ ตาม และประเมนิ ผล
การนําหลักสูตรไปใชอยางเปนระบบ ผูสอนระดับปฐมวัยและบุคลากรท่ีเก่ียวของ
มีบทบาทสําคัญย่ิงในการจัดประสบการณการเรียนรูใหเด็กมีพัฒนาการตาม
มาตรฐานคุณลักษณะท่ีพึงประสงคท่ีกําหนดไวในหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย
การใหความชวยเหลือเด็กที่มีปญหาพฤติกรรมดวยความเขาใจ ดวยวิธีการท่ีถูกตอง
เหมาะสม จะชวยใหเด็กเติบโตอยางมีคุณภาพ การจัดการศึกษาสําหรับกลุม
เปาหมายเฉพาะ เปนการเปดโอกาสใหสามารถจัดการศึกษาไดหลายรูปแบบ และ
การสรางรอยเชื่อมตอของการศึกษาระดับปฐมวัยกับระดับชั้นประถมศึกษาปท่ี ๑
เพ่ือใหบุคลากรที่เกี่ยวของเขาใจพัฒนาการเรียนรูของเด็ก ใหเกิดการเชื่อมโยงในการจัด
การศกึ ษาทัง้ สองระดับ

บทที่ ๘

แนวทางการดาํ เนินการบรหิ ารจัดการหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย

หลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั เปน หวั ใจสาํ คญั ของการกาํ หนดเปา หมายการพฒั นาคณุ ภาพเดก็ ปฐมวยั ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ของสถานศกึ ษา ผบู รหิ ารสถานศกึ ษา ผสู อนระดับปฐมวัย พอแมห รอื ผปู กครองเด็กปฐมวยั ชมุ ชน/ทอ งถนิ่ และ
ผเู กยี่ วขอ งทกุ ฝา ย จงึ มบี ทบาทสาํ คญั ในการดาํ เนนิ การบรหิ ารจดั การหลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ 139
เพ่อื เปนการสง เสรมิ ใหมีการนําหลักสตู รสถานศึกษาปฐมวัยไปสูการปฏบิ ัติ ใหเกดิ ประโยชนส ูงสดุ ตอ การพฒั นา
คุณภาพเด็ก การบริหารจัดการหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย จึงประกอบดวยบุคคลที่เก่ียวของหลายฝาย ซึ่งมี คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
บทบาทหนาท่สี ําคญั ดงั นี้

บทบาทหนา ท่ีของผูเกี่ยวขอ งในการบรหิ ารจัดการหลักสตู รสถานศึกษาปฐมวยั

๑. ผบู ริหารสถานศึกษา

มีบทบาททส่ี าํ คัญ ดงั นี้
๑) ศึกษาทําความเขาใจหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช ๒๕๖๐ และมีวิสัยทัศนในการ
บรหิ ารจัดการศึกษาตามหลกั การจัดการศกึ ษาปฐมวัย
๒) เปนผูนําในการจัดทําหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย โดยรวมใหความเห็นชอบ และกําหนด
วิสัยทศั นข องหลกั สตู ร
๓) คดั เลอื กบคุ ลากรทท่ี าํ งานกบั เดก็ ไดแ ก ผสู อน พเ่ี ลยี้ ง โดยคาํ นงึ ถงึ ความเหมาะสมและคณุ สมบตั ิ
ของบคุ ลากร เชน

- มีวุฒิทางการศึกษาดานการอนุบาลศึกษา/การศึกษาปฐมวัย หรือผานการอบรมเกี่ยวกับ
การจัดการศกึ ษาปฐมวยั

- มคี วามรักเด็ก จิตใจดี มีอารมณข ันและใจเยน็ ใหความเปน กนั เองกับเดก็ อยา งเสมอภาค
- มบี คุ ลิกของความเปนผูสอน เขาใจและยอมรับธรรมชาติของเด็กตามวัย
- พูดจาสภุ าพเรียบรอ ย ชดั เจนเปน แบบอยา งได
- มคี วามเปนระเบยี บ สะอาด และรจู กั ประหยดั
- มคี วามอดทน ขยนั ซ่ือสตั ยในการปฏบิ ัติงานในหนาทแี่ ละการปฏิบัติตอ เด็ก
- มีอารมณรวมกับเด็ก รูจักรับฟง พิจารณาเร่ืองราวปญหาตางๆ ของเด็ก และตัดสิน
ปญ หาตางๆ อยา งมเี หตุผล ดว ยความเปน ธรรม
- มีสขุ ภาพกายและสขุ ภาพจิตดี
๔) สง เสรมิ และจดั บรกิ ารทางการศกึ ษาใหเ ดก็ ไดเ ขา เรยี นอยา งทวั่ ถงึ เสมอภาค และปฏบิ ตั กิ ารรบั
เด็กตามเกณฑท ีก่ ําหนด

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป๕) สง เสรมิ ใหผสู อนและผทู ปี่ ฏิบตั ิงานกับเด็กไดพ ฒั นาตนเองใหมีความรู กาวหนาอยเู สมอ
๖) สรางความรว มมอื และประสานกบั บคุ ลากรทกุ ฝายในการจดั ทําหลกั สูตรสถานศึกษาปฐมวยั
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐๗) จัดใหมีขอมูลสารสนเทศเกี่ยวกับตัวเด็ก งานวิชาการหลักสูตรอยางเปนระบบ และมีการ
ประชาสมั พันธหลักสตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั
๘) สนับสนุนการจดั สภาพแวดลอ ม สื่อ วัสดุอุปกรณ และแหลง เรียนรทู ีเ่ ออ้ื อาํ นวยตอ การเรียนรู
และสงเสริมพฒั นาการเด็ก
๙) นิเทศ กํากบั ติดตามการใชหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย โดยจดั ใหม กี ารนเิ ทศภายในอยางมรี ะบบ
๑๐) กํากับ ติดตามใหมีการประเมินคุณภาพภายในระดับปฐมวัยในสถานศึกษา และนําผลจาก
การประเมนิ ไปใชในการพฒั นาคณุ ภาพเดก็
๑๑) กาํ กบั ติดตามใหมกี ารประเมนิ การนําหลักสตู รสถานศึกษาปฐมวัยไปใช เพอ่ื นาํ ผลจากการประเมนิ
มาปรับปรุงและพัฒนาสาระของหลกั สูตรสถานศกึ ษาปฐมวยั ใหส อดคลองกบั ความตอ งการของเด็ก บริบทสงั คม
และใหมคี วามทันสมยั

๒. ผสู อนระดบั ปฐมวัย

การพัฒนาคุณภาพเด็กโดยถือวาเด็กมีความสําคัญที่สุด กระบวนการจัดการศึกษาตองสงเสริม
ใหเ ดก็ สามารถพฒั นาตนตามธรรมชาติ สอดคลอ งกับพฒั นาการและเต็มตามศักยภาพ ดงั น้ัน ผสู อนจงึ มีบทบาท
สาํ คญั ยง่ิ ในการจดั ทาํ หลกั สตู ร พฒั นาหลกั สตู ร และนาํ หลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั ไปสกู ารปฏบิ ตั ทิ มี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ
140 ทําใหก ระบวนการจัดการเรียนรูดงั กลา วบรรลผุ ลสําเรจ็ ตามเปา หมาย ผสู อนจงึ ควรมีบทบาท/หนา ท่ี ดงั นี้

๑) บทบาทในฐานะผบู รหิ ารหลักสตู ร
- ทําหนาที่วางแผน จัดทําหลักสูตร และพัฒนาหลักสูตร หนวยการจัดประสบการณ

การจดั ประสบการณก ารเรยี นรู และการประเมินผลพัฒนาการ
- จดั ทาํ แผนการจดั ประสบการณท เ่ี นน เดก็ เปน สาํ คญั ใหเ ดก็ มอี สิ ระในการเรยี นรู เปด โอกาส

ใหเ ดก็ เลน /ทํางานและเรียนรู ทัง้ รายบคุ คลและเปน กลุม
- ประเมินผลการใชหลักสูตร เพ่ือนําผลการประเมินมาปรับปรุงพัฒนาหลักสูตรใหทันสมัย

สอดคลองกับความตอ งการของเดก็ ชมุ ชน และทองถ่ิน
๒) บทบาทในฐานะผูเสริมสรางการเรียนรู
- จดั ประสบการณก ารเรยี นรทู เี่ ดก็ กาํ หนดขนึ้ ดว ยตวั เดก็ เอง และผสู อนกบั เดก็ รว มกนั กาํ หนด

เพอื่ พฒั นาเดก็ ใหค รอบคลมุ พฒั นาการทกุ ดา นในชวี ติ ประจาํ วนั ในการแสวงหาคาํ ตอบหรอื หาคาํ ตอบในสง่ิ ทเี่ ดก็
เรียนรอู ยางมีเหตผุ ล

- จดั ประสบการณก ระตนุ ใหเ ด็กรว มคดิ แกปญ หา คน ควาหาคําตอบดว ยตนเอง ดวยวิธกี าร
ศึกษาที่นาํ ไปสูการใฝร ูแ ละพฒั นาตนเอง

- จัดสภาพแวดลอมและสรางบรรยากาศการเรียนรูที่สรางเสริมใหเด็กปฏิบัติกิจกรรม
ผานการเลนไดเ ตม็ ตามศกั ยภาพและความสามารถของเดก็ แตละคน

- สอดแทรกการอบรมดา นจรยิ ธรรมและคา นยิ มทพ่ี งึ ประสงคใ นการจดั การเรยี นรกู จิ วตั รประจาํ วนั
และกิจกรรมตางๆ อยา งสมา่ํ เสมอ

- จัดกิจกรรมการเลนท่ีมีจุดมุงหมายเพ่ือสงเสริมการเรียนรูส่ิงแวดลอม ตลอดจนมีการ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ปฏสิ มั พันธก ับผูอ่ืน และเรยี นรวู ิธีการแกปญหาขอขดั แยง ตา งๆ
141
- ใชปฏิสัมพันธที่ดีระหวางผูสอนและเด็กในการดําเนินประสบการณการเรียนการสอน
อยางสมํ่าเสมอ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐

- จดั การประเมนิ ผลพฒั นาการทีส่ อดคลอ งกบั สภาพจรงิ และนําผลการประเมนิ มาปรับปรุง
พัฒนาคณุ ภาพเดก็ ใหเ ต็มตามศกั ยภาพ และนํามาปรับปรุงพฒั นาการจดั ประสบการณข องตนใหม ปี ระสิทธิภาพ

๓) บทบาทในฐานะผูดแู ลเดก็
- สงั เกตและสง เสรมิ พฒั นาการเดก็ ทกุ ดา น ทงั้ ทางดา นรา งกาย อารมณ จติ ใจ สงั คม และสตปิ ญ ญา
- ฝก ใหเ ด็กชว ยเหลือตนเองในชีวติ ประจําวัน
- ฝก ใหเด็กมคี วามเชือ่ ม่ัน มีความภมู ใิ จในตนเอง และกลา แสดงออก
- ฝกการเรียนรูหนาที่ ความมีวนิ ัย และการมีนิสัยทด่ี ี
- จําแนกพฤติกรรมเดก็ และสรา งเสริมลักษณะนสิ ยั และแกป ญ หาเฉพาะบคุ คล
- ประสานความรวมมือระหวางสถานศึกษา บาน และชุมชน เพ่ือใหเด็กไดพัฒนาเต็มตาม

ศักยภาพ และมมี าตรฐานคุณลักษณะท่พี ึงประสงค
๔) บทบาทในฐานะนักพัฒนาเทคโนโลยกี ารสอน
- นาํ นวตั กรรม เทคโนโลยที างการสอนมาประยกุ ตใ ชใ หเ หมาะสมกบั สภาพบรบิ ทสงั คม ชมุ ชน

และทองถนิ่
- ใชเทคโนโลยีและแหลง เรียนรูในชุมชนในการเสริมสรางการเรียนรูใ หแกเ ด็ก
- จัดทําวิจัยในชั้นเรียน เพ่ือนําไปปรับปรุงพัฒนาหลักสูตร/กระบวนการเรียนรู และพัฒนา

สอื่ การเรยี นรู
- พัฒนาตนเองใหเ ปนบุคคลแหง การเรียนรู มีคุณลักษณะของผูใฝร ู มีวสิ ัยทศั น และทันสมยั

ทันเหตุการณใ นยุคของขอมูลขา วสาร

๓. พอแมห รือผูปกครองเด็กปฐมวยั

การจัดการศึกษาระดับปฐมวัยเปนการศึกษาที่จัดใหแกเด็กที่ผูสอนและพอแมหรือผูปกครอง
ตองส่ือสารกันตลอดเวลา เพื่อสรางความเขาใจและพรอมรวมมือกันในการอบรมเลี้ยงดูและใหการศึกษาแกเด็ก
พอแมหรอื ผปู กครอง ควรมีบทบาทหนา ทดี่ ังนี้

๑) มีสวนรวมในการกําหนดแผนพัฒนาสถานศึกษา และใหความเห็นชอบ กําหนดแผนการจัด
ประสบการณของเด็กรว มกบั ผูสอนและเดก็

๒) รวมมือและสนับสนุนกิจกรรมของสถานศึกษา และกิจกรรมการจัดประสบการณการเรียนรู
เพอ่ื พัฒนาเดก็ ตามศักยภาพ

๓) เปนเครือขา ยการเรยี นรู จดั บรรยากาศภายในบา นใหเ อ้ือตอ การเรียนรู
๔) สนับสนนุ ทรัพยากรเพ่ือการศึกษาตามความเหมาะสมและจําเปน
๕) อบรมเลย้ี งดู เอาใจใส ใหค วามรัก ความอบอนุ สง เสริมการเรยี นรูและพัฒนาการดานตางๆ ของเดก็

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป๖) ปองกันและแกไขปญหาพฤติกรรมท่ีไมพึงประสงค ตลอดจนสงเสริมคุณลักษณะที่พึงประสงค
โดยประสานความรวมมือกับผูสอนและผทู ี่เก่ยี วของ
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๗) เปนแบบอยางที่ดีทั้งในดานการปฏิบัติตนใหเปนบุคคลแหงการเรียนรู และมีคุณธรรมนําไปสู
การพัฒนาใหเ ปน สถาบนั แหง การเรียนรู

๘) มีสวนรวมในการประเมินผลพัฒนาการของเด็กและในการประเมินการจัดการศึกษาของ
สถานศกึ ษา

๔. ชมุ ชน/ทอ งถ่ิน
ชุมชน/ทองถ่ิน มีบทบาทในการมีสวนรวมในการจัดการศึกษา โดยการประสานความรวมมือ

เพอ่ื รวมกนั พัฒนาเดก็ เตม็ ตามศกั ยภาพ ดงั น้ัน ชุมชนจงึ มีบทบาทในการจดั การศึกษาปฐมวัย ดงั นี้
๑) มีสวนรวมในการสงเสริมการบริหารสถานศึกษา ในบทบาทของคณะกรรมการสถานศึกษา

สมาคม/ชมรมผูปกครอง
๒) มีสวนรวมในการจัดทําแผนพัฒนาสถานศึกษา เพื่อเปนแนวทางในการดําเนินการของ

สถานศึกษา
๓) เปนศูนยการเรียนรูเครือขายการเรียนรู สงเสริมสนับสนุนการจัดกิจกรรมการเรียนรูใหเด็ก

ไดเรียนรู มปี ระสบการณจ ากสถานการณจรงิ
๔) สงเสริมใหมีการระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษา ตลอดจนวิทยากรภายนอกและภูมิปญญา

ทองถิ่น เพ่ือเสริมสรางพัฒนาการของเด็กทุกดาน รวมทั้งสืบสานจารีตประเพณี ศิลปวัฒนธรรมของทองถ่ิน
142 และของชาติ

๕) ประสานงานกบั องคก รทงั้ ภาครฐั และเอกชน เพอื่ ใหส ถานศกึ ษาเปน แหลง วทิ ยาการของชมุ ชน
และมสี วนในการพฒั นาชุมชนและทอ งถนิ่

๖) มีสวนรวมในการตรวจสอบ และประเมินผลการจัดการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา
โดยทําหนา ท่ีใหข อเสนอแนะในการพัฒนาการจัดการศกึ ษาของสถานศึกษา

การพฒั นาผูส อนและบคุ ลากรปฐมวยั

การพัฒนาผูสอนและบุคลากรปฐมวัยอยางเปนระบบและตอเนื่อง มีความสําคัญมากในการ
บริหารจัดการหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย เพราะเปนการสรางความรูความเขาใจใหแกผูสอนใหสามารถ
นาํ หลกั สตู รไปสกู ารปฏิบตั ไิ ดอยางมปี ระสิทธภิ าพ ทัง้ ในดา นการออกแบบพัฒนาหลักสูตร การจดั ประสบการณ
การเรียนรู การจัดสภาพแวดลอมในและนอกหองเรียน การจัดพัฒนาส่ือ ส่ิงแวดลอม และแหลงเรียนรู
การประเมินพัฒนาการ โดยมีมาตรฐานคุณลักษณะท่ีพึงประสงค ตัวบงช้ี และสภาพที่พึงประสงคของ
หลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยเปนเปาหมายสําคัญในการพัฒนาคุณภาพเด็ก สถานศึกษาจึงควรกําหนดแนวทาง
การพฒั นาผูส อนและบคุ ลากรปฐมวัย ดงั นี้

๑) สํารวจและประเมินความตองการในการพัฒนาตนเองของผูสอนและบุคลากรปฐมวัย และนํา
ขอมลู มาจดั ทําแผนการพฒั นาตนเองทง้ั แผนระยะส้ันและแผนระยะยาว

๒) พฒั นาผสู อนและบคุ ลากรปฐมวยั ในดา นการพฒั นาหลกั สตู ร การออกแบบการจดั ประสบการณ
เทคนิควิธีการ จัดประสบการณ เทคนิคการควบคุมช้ันเรียน และดานอ่ืนๆ ท้ังน้ี การจัดกิจกรรมพัฒนาผูสอน
และบุคลากรปฐมวัย ควรใชเทคนิควิธีการที่หลากหลาย เชน การอบรมเชิงปฏิบัติการ การประชุมสัมมนา
การศึกษาดงู าน การจดั กจิ กรรม PLC เปนตน

๓) สง เสรมิ สนบั สนนุ ใหม มี มุ ความรูโดยการจดั หาเอกสารดา นหลกั สตู ร แนวทางการจดั ประสบการณ ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป
ตลอดจนองคความรูดา นอน่ื ๆ ทีเ่ กยี่ วของ เพ่อื เปด โอกาสใหผ ูสอนและบุคลากรปฐมวยั ศึกษาคน ควา เพมิ่ เตมิ
143
๔) สง เสรมิ ใหผ สู อนและบคุ ลากรปฐมวยั มโี อกาสในการแลกเปลยี่ นเรยี นรรู ว มกนั รว มปรกึ ษาและ
วางแผนการจดั การเรยี นรรู ว มกบั ผสู อนระดบั ชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๑ เพอื่ ใหผ สู อนเขา ใจบทบาทหนา ทแ่ี ละภารกจิ คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
ของตนในการนาํ หลกั สตู รไปสปู ฏบิ ตั สิ ง ผลดตี อ การทาํ งานรว มกนั ในการจดั ประสบการณก ารเรยี นรทู เ่ี ปน การสรา ง
รอยเชอื่ มตอ ในระดบั ชนั้ ประถมศกึ ษาปท ่ี ๑ ไดเ ปนอยา งดี

การสนบั สนุนงบประมาณและทรัพยากร

การพฒั นาหลกั สตู รและการจดั ประสบการณก ารเรยี นรตู ามหลกั สตู รการศกึ ษาปฐมวยั พทุ ธศกั ราช
๒๕๖๐ มีความจําเปนอยางยิ่งที่สถานศึกษาตองจัดหางบประมาณและทรัพยากรที่จําเปน เพื่อสนับสนุน
ใหการดําเนินการจัดประสบการณการเรียนรูตามหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยประสบความสําเร็จตามเปาหมาย
ทกี่ าํ หนด โดยมีแนวทางการดําเนนิ การ ดงั น้ี

๑) จัดหาและจัดสรรงบประมาณอยางเพียงพอสําหรับการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย
การนําหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยไปใชในการจัดประสบการณการเรียนรู การจัดงบประมาณสงเสริมกิจกรรม
การเรยี นรู/โครงการ การทัศนศกึ ษานอกสถานท่ี การพัฒนาบุคลากร การดาํ เนนิ งานตามแผนปฏิบัติการระดับ
ปฐมวยั และการนเิ ทศ กาํ กบั ติดตาม

๒) จดั ซอ้ื และจดั หาสื่อ วสั ดุอุปกรณ เพอ่ื จัดสภาพแวดลอ มภายในและภายนอกหอ งเรยี น จัดซ้ือ
และจดั หาสอ่ื ของเลน ทส่ี ง เสรมิ พฒั นาการเดก็ ตามมมุ ประสบการณต า งๆ การพฒั นาสนามเดก็ เลน และแหลง เรยี นรู
ที่หลากหลาย รวมถึงการจัดเตรยี มของใชส ว นตวั ใหแ กเ ด็กตามความจาํ เปน เพอ่ื การดูแลอนามยั สว นบุคคลและ
การปฏิบตั ิกิจกรรมตา งๆ ของเดก็ ไดอยา งสะดวกและปลอดภยั

๓) กาํ กบั ตดิ ตามการใชง บประมาณและทรพั ยากรอยา งประหยดั และคมุ คา
๔) การมีสวนรวมของผูปกครอง ชุมชน องคกรปกครองสวนทองถ่ิน หนวยงานเอกชน ในการ
สนับสนุนการจัดการศึกษาระดับปฐมวัยใหเปนไปตามหลักการพัฒนาเด็กทุกชวงวัย ระดมทรัพยากรในการ
จดั หาผูสอนท่มี ีคุณวุฒิหรือประสบการณดานการศกึ ษาปฐมวยั พ่ีเล้ยี งเด็ก ภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ รวมถึงการพฒั นา
สภาพแวดลอ มและแหลงเรียนรู

การนเิ ทศ กํากับ ติดตาม การนาํ หลักสตู รสถานศกึ ษาปฐมวัยไปสกู ารปฏบิ ตั ิ

การนเิ ทศ กาํ กบั ตดิ ตาม การนาํ หลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั ไปสกู ารปฏบิ ตั ิ เปน กระบวนการสาํ คญั
ในการควบคมุ คณุ ภาพการจดั การศกึ ษาของสถานศกึ ษา โดยผบู รหิ ารสถานศกึ ษาและผมู บี ทบาทหนา ทที่ เี่ กย่ี วขอ ง
ควรใชวิธีการที่หลากหลาย เชน การตรวจเย่ียม การสังเกตการสอนในชั้นเรียน การสอนแนะ (Coaching)
การตรวจแผนการจัดประสบการณ ทั้งน้ี ควรดําเนินการนิเทศ กํากับ ติดตามอยางเปนระบบ และเปนกัลยาณมิตร
เปด โอกาสใหม ีการแลกเปลยี่ นเรียนรซู ึง่ กันและกัน โดยมแี นวทางการดาํ เนนิ การ ดังนี้

๑) ประชุมผูบริหารสถานศึกษาและผูสอนระดับปฐมวัย เพ่ือรวมกันกําหนดความตองการ
และชว งเวลาในการจดั ทาํ ปฏทิ นิ การนเิ ทศหรอื แผนการนเิ ทศ กาํ กบั ตดิ ตามทเ่ี หมาะสม ตอ เนอื่ ง และเปน รปู ธรรม

ํสาหรับเ ็ดกอา ุย ๓ - ๖ ป๒) สรางความเขาใจและทัศนคติท่ีดีในการจัดกิจกรรมการนิเทศ กํากับ ติดตาม ใหแกบุคลากร
ที่เกยี่ วขอ งทุกฝาย
คูมือหลัก ูสตรการศึกษาปฐม ัวย ุพทธ ัศกราช ๒๕๖๐
๓) ดําเนินการนิเทศ กํากับ ติดตามตามแผนการนิเทศ และนําผลการนิเทศมาวางแผนเพื่อจัด
กจิ กรรมสง เสริมพัฒนาบุคลากรปฐมวยั ตามความตองการจาํ เปน อยา งตอ เน่ือง

๔) นําขอมูลสารสนเทศที่ไดรับจากการนิเทศ กํากับ ติดตาม มาใชเปนสวนหนึ่งในการพัฒนา
หลักสูตรสถานศกึ ษาปฐมวยั ใหม ปี ระสิทธภิ าพมากข้นึ

การประเมินหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวยั

การประเมินหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย เปนกระบวนการเชิงระบบเพ่ือใหไดมาซ่ึงขอมูลและ
สารสนเทศทเ่ี ปนประโยชนตอ การตดั สินใจเก่ียวกับการศกึ ษาคณุ ภาพของหลกั สูตร การปรบั ปรงุ พัฒนาหลักสูตร
การบรหิ ารหลกั สตู ร และการเปลย่ี นแปลงหลกั สตู รสถานศกึ ษาปฐมวยั ใหเ หมาะสมตอ ไป ซงึ่ แนวทางการประเมนิ
หลกั สตู รสถานศึกษาปฐมวยั ประกอบดวย

๑. การประเมินกอนนําหลักสูตรไปใช เปนการประเมินกระบวนการรางหลักสูตรสถานศึกษา
ปฐมวัย ควรดาํ เนินการดังนี้

๑) การวิเคราะหขอมูลความจําเปนพื้นฐานท่ีเกี่ยวของเพ่ือนํามาใชในการรางหลักสูตร
สถานศึกษาปฐมวัย โดยวิเคราะหขอมูลและสารสนเทศจากการใชหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัยฉบับเดิม ศึกษา
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการใชหลักสูตรที่ผานมา มีผลสําเร็จอะไรบาง มีปญหาและอุปสรรคอะไรบาง
144 ในการใชหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย โดยใชขอมูลจากแหลงตางๆ เชน การประกันคุณภาพการศึกษาภายใน
ตามมาตรฐานการศึกษาปฐมวัยของสถานศึกษา การประเมินพัฒนาการ นโยบายทางการศึกษาของรัฐบาล
กระทรวงศึกษาธกิ าร การเปลย่ี นแปลงทางสังคม ผลการสอบถามความตองการของพอแม ผปู กครองและชุมชน
เพือ่ ใหไ ดส ารสนเทศทเี่ กย่ี วขอ งนาํ ไปใชในการรา งหลกั สตู รสถานศึกษาปฐมวัย

๒) การตรวจสอบคุณภาพของรางหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย เปนการประเมินเอกสาร
หลักสูตรสถานศกึ ษาปฐมวัย เพื่อพิจารณาความสอดคลอง เหมาะสมเก่ียวกับองคประกอบตางๆ ของหลกั สูตร
สถานศกึ ษาปฐมวยั โดยใชวิธกี ารสอบถามความคิดเหน็ จากบคุ คลทีเ่ กยี่ วของ ไดแ ก ผสู อน ผูบรหิ ารสถานศกึ ษา
กรรมการสถานศึกษา ผูปกครอง ผแู ทนชมุ ชน องคกร ผูเ ชยี่ วชาญ และผทู รงคณุ วฒุ ิ เพ่ือใหไดส ารสนเทศท่จี ะนาํ
ไปใชใ นการปรบั ปรงุ และแกไ ขเอกสารหลกั สตู รใหม ีความเหมาะสมและมคี ุณภาพ

๓) การประเมินความพรอ มกอ นนําหลักสตู รไปใช เปนการประเมินความพรอ มและความพอเพยี ง
ดานปจจัยหรือทรัพยากรในการใชหลักสูตรสถานศึกษาปฐมวัย ไดแก ดานบุคลากรมีจํานวนพอเพียงหรือไม
มีคุณลักษณะพรอมท่ีจะจัดประสบการณมากนอยเพียงใด ดานเอกสารหลักสูตรและเอกสารประกอบหลักสูตร
มีความพรอมและพอเพียงตอการจัดประสบการณหรือไม ดานส่ือและแหลงเรียนรูที่เก่ียวของกับการจัด
ประสบการณม พี อเพยี งหรอื ไม เพอื่ การจดั การพฒั นาหรอื การจดั ซอื้ และจดั หาใหท นั ตอ การใชห ลกั สตู รสถานศกึ ษา
ปฐมวยั ประเมนิ โดยใชว ธิ ีการสนทนากลมุ การตรวจสอบรายการ หรือการสอบถาม