รายงานพื้นที่มีโอกาสเกิดแผ่นดินถล่ม เชียงใหม่

- 21 - 3.3 ลักษณะภูมิอากาศ 3.3.1 ฤดูกาล จังหวัดเชียงใหม>สามารถแบ>งช>วงฤดูกาลออกเปeน 3 ฤดู คือ ฤดูร4อนเริ่มประมาณกลางเดือน กุมภาพันธJถึงกลางเดือนพฤษภาคมมีอากาศร4อนอบอ4าวทั่วไป โดยเฉพาะในเดือนเมษายนเปeนเดือนที่มี อากาศร4อนอบอ4าวมากที่สุดในรอบปÄ ฤดูฝนเริ่มประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม ซึ่งเปeนระยะที่มรสุมตะวันตกเฉียงใต4พัดปกคลุมประเทศไทย อากาศจะเริ่มชุ>มชื้นและมีฝนตกชุกตั้งแต> ประมาณกลางเดือนพฤษภาคมเปeนต4นไป และเดือนที่มีฝนตกมากที่สุดคือเดือนกันยายน ฤดูหนาวเริ่ม ประมาณกลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธJ ซึ่งเปeนช>วงที่มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดปกคลุม ประเทศไทย อากาศโดยทั่วไปจะหนาวเย็นและแห4ง เดือนที่มีอากาศหนาวที่สุดคือเดือนมกราคม 3.3.2 พายุหมุนเขตร$อน จังหวัดเชียงใหม>อยู>ภายใต4อิทธิพลของลมมรสุมที่พัดประจำฤดูกาล 2 ชนิด คือ ลมมรสุม ตะวันตกเฉียงใต4 ซึ่งจะพัดพามวลอากาศชื้นจากทะเลและมหาสมุทรอินเดียปกคลุมประเทศไทยในช>วง ฤดูฝน ส>งผลให4จังหวัดเชียงใหม>มีฝนตกทั่วไป และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งพัดพามวลอากาศเย็น และแห4งจากประเทศจีนปกคลุมประเทศไทยในช>วงฤดูหนาว ทำให4จังหวัดเชียงใหม>มีอากาศหนาวเย็นและ แห4งทั่วไป (รูปที่ 3.2) 3.3.3 ปริมาณฝนเฉลี่ยในรอบ 12 ปo ตั้งแต>ปÄ 2554 ถึง 2565 อยู>ที่ 1,178.1 มิลลิเมตร เดือนกันยายนมีฝนตกมากที่สุด โดยมี ปริมาณฝนเฉลี่ย 215.5 มิลลิเมตร (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2565) (รูปที่ 3.3) 3.4 ลักษณะธรณีวิทยา ข4อมูลลักษณะทางธรณีวิทยาทั่วไปของจังหวัดเชียงใหม> อ4างอิงจากการรวบรวมข4อมูลแผนที่ ธรณีวิทยา การสำรวจตรวจสอบข4อมูลธรณีวิทยาเพื่อความต>อเนื่องของแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดเชียงใหม> มาตราส>วน 1:250,000 (สุภาวดี วิมุกตะนันทนJ, 2549) เปeนข4อมูลพื้นฐาน ประกอบกับรายงานทาง วิชาการที่ได4มีผู4ศึกษามาแล4ว และได4ข4อมูลเพิ่มเติมจากการสำรวจในภาคสนาม พบว>าลักษณะทาง ธรณีวิทยาของจังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วยหิน 3 ชนิด ได4แก> หินตะกอน หินแปร และหินอัคนี การลำดับชั้นหินในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม>พบกระจายตัวทั่วไปในพื้นที่ โดยมีอายุตั้งแต>มหายุคพรีแคมเบรียนถึงยุคควอเทอรJนารี โดยเรียงลำดับจากหินอายุแก>ไปหาอายุอ>อน (รูปที่ 3.4 และตารางที่ 3.1) มีรายละเอียดดังนี้

- 22 - รูปที่ 3.2 แผนที่แสดงร3องความกดอากาศต่ำ ทิศทางลมมรสุม และทางเดินพายุหมุนเขตรfอนที่เขfาสู3ประเทศ ไทย (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2557) รูปที่ 3.3 ปริมาณฝนรายเดือนเฉลี่ยในช3วงปl 2494-2565 สถานีอุตุนิยมวิทยา อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม3 (กรมอุตุนิยมวิทยา, 2565)

- 23 - 3.4.1 ลำดับชั้นหิน ข4อมูลลำดับชั้นหินตะกอนและหินแปรในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> (กรมทรัพยากรธรณี, 2539) มีอายุตั้งแต>มหายุคพรีแคมเบรียนถึงยุคปjจจุบัน ในรายงานฉบับนี้จะอธิบายเฉพาะส>วนที่มีความโดดเด>น ดังนี้ 3.4.1.1 หินมหายุคพรีแคมเบรียน (Precambrian, PE) หินมหายุคพรีแคมเบรียนที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินแปรเกรดสูงจำพวก หินไนสJ และหินชีสตJ ที่ถูกแรงกดดันและความร4อนจากใต4ผิวโลกจนทำให4ชั้นหินเกิดการคดโค4งอย>างชัดเจน บางส>วนถูกรวมเข4าเปeนเนื้อเดียวกับหินแกรนิตที่แทรกเข4ามาภายหลัง พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอ เมืองเชียงใหม> อำเภอแม>แตง อำเภอแม>ริม อำเภอสะเมิง อำเภอหางดง อำเภอสันป®าตอง อำเภอจอมทอง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอฮอด และอำเภออมกòอย 3.4.1.2 หินยุคแคมเบรียน (Cambrian, E) หินยุคแคมเบรียนที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> หน>วยหินผาบ>อง ประกอบด4วย หินควอรJตไซตJ และหินออรJโธควอรJตไซตJชั้นหนา เนื้อหยาบปานกลาง สีน้ำตาลอมชมพูหินฟßลไลตJ และหินชีสตJมีอายุ ประมาณ 505-570 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณทิศเหนือ และทิศตะวันตกของจังหวัดเชียงใหม> 3.4.1.3 หินยุคแคมเบรียน -ออร(โดวิเชียน (Cambrian - Ordovician, EO) หินยุคแคมเบรียน-ออรJโดวิเชียนที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> หน>วยหินดอยก4อ ประกอบด4วย หินทราย หินทรายเนื้อควอตซJหินอ>อน และหินควอรJตไซตJไมกาชีสตJอายุประมาณ 438-570 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณทิศตะวันตกและทิศตะวันออกของอำเภอฮอด และทิศใต4ของอำเภอจอมทอง 3.4.1.4 หินยุคออร(โดวิเชียน (Ordovician, O) หินยุคออรJโดวิเชียนที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> หน>วยหินปูนฮอด กลุ>มหินทุ>งสง ประกอบด4วย หินปูนเนื้อดิน หินปูนสีเทา หินปูนเนื้อโดโลไมตJ อายุประมาณ 438-505 ล4านปÄ พบกระจาย ตัวอยู>บริเวณอำเภอฮอด อำเภอจอมทอง อำเภอดอยเต>า อำเภอสะเมิง และอำเภอหางดง 3.4.1.5 หินยุคไซลูเรียน - ดีโวเนียน (Silurian - Devonian, SD) หินยุคไซลูเรียน-ดีโวเนียนที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> กลุ>มหินดอนชัย ประกอบด4วย กลุ>มหินแปรเกรดต่ำ จำพวกหินควอตซJ-ไมกาชีสตJ หินดินดานเนื้อชนวน หินควอรJตไซตJ และหินทราย อายุประมาณ 360-438 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอแม>ออน และอำเภอดอยเต>า

- 24 - รูปที่ 3.4 แผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดเชียงใหม3

- 25 - ตารางที่ 3.1 คำอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดเชียงใหม3 คำอธิบาย (EXPLANATION) ยุค PERIOD หินตะกอน และหินแปร SEDIMENTARY AND METHAMORPHIC ROCK ควอเทอร'นารี QUATERNARY ตะกอนที่ราบน้ำท;วมถึง ประกอบดBวย ดินเหนียว มีชั้นทรายปนกรวด เปHนกระเปาะแทรกสลับ ตะกอนน้ำพา ประกอบดBวย ทรายปนดินเหนียวและดินเหนียวปนทราย มีลูกรังและกรวด ตะกอนบนตะพักน้ำ ประกอบดBวย กรวด ทราย และแม;รัง ตะกอนเศษหินเชิงเขา : ดิน และเศษหินเชิงเขา ปะปนกันหลายขนาด มีลักษณะเหลี่ยม เทอร'เชียรี TERTIARY หินเคลย' หินทรายแปTง หินทราย หินโคลน ดินเบา และถ;านหินลิกไนต' มีลักษณะกึ่งแข็งตัว จูแรสซิก JURASSIC หินทรายอาร'โคส สีน้ำตาลแดง เม็ดละเอียดถึงปานกลาง แทรกสลับดBวย หินทรายแปTง หินโคลน และหินกรวดมน ไทรแอสซิก TRIASSIC หินทราย และหินทรายแปTง สีเทาแกมเขียว สีเทาแกมม;วง หินดินดาน หินกรวดมน หินฟ^ลไลต' และหินทรายเนื้อฟ^ลไลต' หินดินดาน หินเชิร'ต และหินปูนชั้นบาง มีซากดึกดำบรรพ' พวกหอยสองฝา เพอร'เมียน PERMIAN หินดินดาน หินทรายแปTง และหินทราย สีเทาดำถึงสีเทาเขียว แทรกสลับกับหินเชิร'ตชั้นบาง หินปูน สีเทา ชั้นหนา แสดงลักษณะหนBาผาหินปูนชัดเจน และหินทรายเนื้อภูเขาไฟ และหินดินดาน หินฟ^ลไลต' หินทราย หินทรายแปTง หินดินดาน หินเชิร'ต หินกรวดมน และหินปูน หินปูน หินปูนตกผลึกใหม; หินดินดาน หินดินดานกึ่งเนื้อฟ^ลไลต' คาร'บอนิฟอรัส CARBONIFEROUS หินทรายสีเทา แทรกสลับกับหินดินดาน สีเทา หินทรายแปTงเนื้อภูเขาไฟ และหินกรวดมน สีน้ำตาลแดง บางแห;งพบหินปูนสีเทาดำ หินฟ^ลไลต'เนื้อกรวดมน หินฟ^ลไลต' หินทรายเนื้อทัฟฟiถูกแปรสภาพ และหินชนวน หินทรายเนื้อควอตซ' หินดินดานเนื้อทรายแปTง หินปูน และหินเชิร'ต หินทรายเนื้ออาร'โคส และเนื้อควอตซ' สลับกับหินดินดาน และหินทรายแปTง

- 26 - ตารางที่ 3.1 คำอธิบายแผนที่ธรณีวิทยาจังหวัดเชียงใหม3 (ต3อ) คำอธิบาย (EXPLANATION) ยุค PERIOD หินตะกอน และหินแปร SEDIMENTARY AND METHAMORPHIC ROCK ดีโวเนียน DEVONIAN หินควอร'ตไซต' หินดินดาน หินปูนเนื้อสกปรก หินเถBาภูเขาไฟ และหินเชิร'ตสีดำ ไซลูเรียน SILURIAN หินเชิร'ตแทรกสลับดBวยหินทราย และหินดินดาน สีเทา หินปูนเปHนเลนส' พบซากดึกดำบรรพ'พวกโคโนดอนส'และคตขBาวสาร หินแปรขั้นต่ำ หินฟ^ลไลต' หินชีสต'เนื้อฟ^ลไลต' สลับดBวยหินควอร'ตไซต' ออร'โดวิเชียน ORDOVICIAN หินปูนเนื้อดิน หินปูนสีเทาและสีชมพู หินปูนเนื้อโดโลไมต' และ หินอ;อนแทรกสลับหินดินดานปนปูน และหินดินดานเนื้อทราย แคมเบรียน CAMBRIAN หินอ;อนสีขาว เปHนแถบชั้น และหินควอร'ตไซต'ไมกาชีสต' หินควอร'ตไซต' หินฟ^ลไลต' และหินชีสต' พรีแคมเบรียน PRECAMBRIAN หินแปรเกรดสูงเนื้อหยาบ พวกหินไนส' หินชีสต' และหินแคลก'-ซิลิเกต ยุค PERIOD หินอัคนี IGNEOUS ROCK ไทรแอสซิก TRIASSIC หินไบโอไทต'แกรนิต เนื้อปานกลางถึงหยาบ หินมัสโคไวต'แกรนิตเนื้อละเอียด หินไบโอไทต'แกรนิต หินฮอร'นเบลนด'ไบโอไทต'แกรนิต เนื้อสม่ำเสมอ หินลูโคแกรนิต เนื้อละเอียดถึงปานกลาง และหินแอไพลต' หินไบโอไทต'แกรนิต เนื้อเปHนดอก หินแกรนิต เนื้อเปHนดอก มีแร;ดอกขนาดใหญ; หินมิกมาไทต' หินแกรนิตแยกประเภทไม;ไดB หินไนส' หินชีสต' หินควอร'ตไซต' และหินทราย เพอร'เมียน PERMIAN หินภูเขาไฟชนิดไรโอไลต' แอนดีไซต' และหินกรวดมนเหลี่ยมภูขาไฟ คาร'บอนิฟอรัส CARBONIFEROUS หินแกรนิตบริเวณแปรสัมผัส หินคาตาคลาสติคแกรนิต หินไบโอไทต'แกรนิต หินบะซอลต' หินไรโอไลต'เนื้อบะซอลต' หินแอนดีไซต' และหินเถBาภูขาไฟ เนื้อแอนดีไซต' ดีโวเนียน DEVONIAN หินภูเขาไฟชนิดบะซอลต'ปนแอนดีไซต' หินแอนดีไซต' ชั้นหนา แทรกสลับกับหินชีสต'และหินฟ^ลไลต'

- 27 - 3.4.1.6 หินยุคไซลูเรียน - ดีโวเนียน - คาร(บอนิเฟอรัส(Silurian – Devonian - Carboniferous, SDC) หินยุคไซลูเรียน-ดีโวเนียน-คารJบอนิเฟอรัสที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> กลุ>มหินทองผาภูมิ ประกอบด4วย หินเชิรJต สีน้ำตาล สีดำ แทรกสลับด4วยหินทราย และหินดินดาน สีเทา หินปูนเปeนเลนสJ อายุประมาณ 286-438 ล4านปÄพบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอกัลยาณิวัฒนา อำเภอแม>แจ>ม อำเภอหาง ดง อำเภอสะเมิง และอำเภออมกòอย 3.4.1.7 หินยุคดีโวเนียน - คาร(บอนิเฟอรัส(Devonian - Carboniferous, DC) หินยุคดีโวเนียน-คารJบอนิเฟอรัสที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินควอรJตไซตJ หินดินดาน หินปูนเนื้อสกปรก หินเถ4าภูเขาไฟ และหินเชิรJตสีดำ อายุประมาณ 360-408 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอฝาง อำเภอพร4าว อำเภอแม>ออน และอำเภอดอนเต>า 3.4.1.8 หินยุคคาร(บอนิเฟอรัส(Carboniferous, C) 1) หินยุคคาร(บอนิเฟอรัส (Carboniferous, C) หินยุคคารJบอนิเฟอรัสที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ถูกจัดอยู>ในกลุ>มหินแม>ทา ประกอบด4วย หินทรายเนื้ออารJโคส และเนื้อควอตซJ สลับกับหินดินดาน และหินทรายแปfง ถูกแปรสภาพเล็กน4อย ลักษณะชั้นหินถูกเปลี่ยนรุนแรง อายุประมาณ 286-360 ล4านปÄพบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอเชียงดาว อำเภอเวียงแหง อำเภอพร4าว อำเภอดอยสะเก็ด และอำเภอสันทราย 2) หินยุคคาร(บอนิเฟอรัส หนDวยที่ 1 (Carboniferous, C1) หินยุคคารJบอนิเฟอรัส หน>วยที่ 1 ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ถูกจัดอยู>ในกลุ>มหินแม>ทา ประกอบด4วยหินทรายเนื้อควอตซJ หินดินดานเนื้อทรายแปfง หินปูน และหินเชิรJต อายุประมาณ 286-360 ล4านปÄพบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอเชียงดาว อำเภอเวียงแหง และอำเภอฝาง 3) หินยุคคาร(บอนิเฟอรัส หนDวยที่ 2 (Carboniferous, C2) หินยุคคารJบอนิเฟอรัส หน>วยที่ 2 ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ถูกจัดอยู>ในกลุ>มหินแม>ทา ประกอบด4วยหินฟßลไลตJเนื้อกรวดมน หินฟßลไลตJ หินทรายเนื้อทัฟฟ¹ และหินชนวน อายุประมาณ 286-360 ล4านปÄพบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอแม>แจ>ม และอำเภอเวียงแหง 3.4.1.9 หินยุคคาร(บอนิเฟอรัส- เพอร(เมียน (Carboniferous -Permian, CP) หินยุคคารJบอนิเฟอรัส-เพอรJเมียนที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินทรายสีเทา แทรกสลับกับหินดินดานสีเทา หินทรายแปfงเนื้อภูเขาไฟ และหินกรวดมนสีน้ำตาลแดง บางแห>งพบหินปูน สีเทาดำ มีซากปะการัง บางแห>งถูกแปรสภาพเปeนหินฟßลไลตJ และหินอ>อน อายุประมาณ 245-360 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอแม>แตง และอำเภอสันทราย

- 28 - 3.4.1.10 หินยุคเพอร(เมียน (Permian, P) 1) หินยุคเพอร(เมียน (Permian, P) หินยุคเพอรJเมียนที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ถูกจัดอยู>ในกลุ>มหินงาว ประกอบด4วยหินปูน หินปูนตกผลึกใหม> สีเทา หินดินดาน หินดินดานเนื้อฟßลไลตJ หินทรายหินทรายแปfง หินดินดานเนื้อทัฟฟ¹ และหินกรวดมน อายุประมาณ 245-286 ล4านปÄพบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอเชียงดาว อำเภอฝาง และ อำเภอไชยปราการ 2) หมวดหินกิ่วลม (Pkl) หมวดหินกิ่วลมเปeนหมวดหินตอนล>างสุดของกลุ>มหินงาว บริเวณพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินฟßลไลตJ หินทราย หินทรายแปfง หินดินดาน หินเชิรJต หินกรวดมน และหินปูน พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอแม>ออน 3) หมวดหินผาหวด (Pph) หมวดหินผาหวดเปeนหมวดหินตอนกลางของกลุ>มหินงาว บริเวณพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วยหินปูนสีเทา ชั้นหนา แสดงลักษณะหน4าผาหินปูนชัดเจน และหินทรายเนื้อภูเขาไฟ และ หินดินดาน พบกระจายตัวอยู>บริเวณเชียงดาว และอำเภอไชยปราการ 3.4.1.11 หินยุคเพอร(เมียน - ไทรแอสซิก(Permian - Triassic, PTr) หินยุคเพอรJเมียน-ไทรแอสซิกที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินดินดาน หินทรายแปfง และหินทราย สีเทาดำถึงสีเทาเขียว แทรกสลับกับหินเชิรJตชั้นบาง มีอายุประมาณ 210-286 ล4านปÄ พบแพร>กระจายตัวอยู>บริเวณอำเภออมกòอย 3.4.1.12 หินยุคไทรแอสซิก หนDวยที่ 2(Triassic, Tr2) หินยุคไทรแอสซิก หน>วยที่ 2 ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินฟßลไลตJเนื้อ กรวดมน หินฟßลไลตJ หินทรายเนื้อทัฟฟ¹ และหินชนวน อายุประมาณ 210-245 ล4านปÄ พบกระจายตัว อยู>บริเวณอำเภออมกòอย 3.4.1.13 หินยุคไทรแอสซิก-จูแรสซิก(Triassic- Jurassic, TrJ) หินยุคไทรแอสซิก-จูแรสซิกที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินทราย หินทรายแปfง สีเทาแกมเขียว สีเทาแกมม>วง หินดินดาน หินกรวดมน หินฟßลไลตJ และหินทรายเนื้อฟßลไลตJอายุประมาณ 66.4-245 ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอสะเมิง อำเภอแม>แจ>ม และอำเภอดอยเต>า

- 29 - 3.4.1.14 หินยุคจูแรสซิก (Jurassic, J) หินยุคจูแรสซิกที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินทรายอารJโคส สีน้ำตาลแดง ขนาดเม็ดละเอียดถึงปานกลาง แทรกสลับด4วยหินทรายแปfง หินโคลน และหินกรวดมน อายุประมาณ 66.4-210ล4านปÄ พบกระจายตัวอยู>บริเวณอำเภอฝาง 3.4.1.15 หินตะกอนกึ่งแข็งตัวยุคเทอร(เชียรี (Tertiary, T) หินตะกอนกึ่งแข็งตัวยุคเทอรJเชียรีที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> สามารถเทียบเคียงได4กับ กลุ>มหินแม>เมาะ ประกอบด4วย หินเคลยJ หินทรายแปfง หินทราย หินโคลน และถ>านหินลิกไนตJ ซึ่งหินกลุ>มนี้มี ลักษณะกึ่งแข็งตัว โดยแอ>งเทอรJเชียรีที่สำคัญของจังหวัดเชียงใหม>สามารถแบ>งออกเปeน 2 แอ>ง ได4แก> 1) แอDงเชียงใหมD แอ>งเชียงใหม> ครอบคลุมพื้นที่มากกว>า 2,500 ตารางกิโลเมตร มีความกว4างประมาณ 25 กิโลเมตร ยาวประมาณ 100 กิโลเมตร คลอบคลุมพื้นที่หลายอำเภอ คือ อำเภอแม>ริม อำเภอแม>แตง อำเภอสันกำแพง อำเภอสารภี อำเภอดอยสะเก็ด อำเภอสันป®าตอง อำเภอหางดง อำเภอจอมทองอำเภอฮอด และบางส>วนของจังหวัดลำพูน 2) แอDงฝาง แอ>งฝาง มีลักษณะเปeนแอ>งระหว>างภูเขา ตั้งอยู>บริเวณอำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม> มีรูปร>าง คล4ายพระจันทรJครึ่งเสี้ยว โดยมีแกนของแอ>งตามแนวยาววางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต4 โดยรูปร>างโค4งของแอ>งชี้ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ตัวแอ>งคลุมพื้นที่ประมาณ 575 ตารางกิโลเมตร ตัวแอ>งมีความกว4างถึง 15 กิโลเมตร และมีความยาวประมาณ 50 กิโลเมตร ระดับผิวดินของตัวแอ>งอยู>สูง จากระดับทะเลปานกลางปานกลางประมาณ 450-500 เมตร 3.4.1.16 ตะกอนยุคควอเทอร(นารี (Quaternary, Q) ตะกอนยุคควอเทอรJนารีที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> เปeนตะกอนหิน ดิน และทรายที่ยังไม> แข็งตัวกลายเปeนหิน สะสมตัวในช>วง 1.65 ล4านปÄ - ปjจจุบัน พบได4ในบริเวณตอนกลางของจังหวัด ขนาน ไปกับแม>น้ำปßง รวมถึงแม>น้ำสาขาต>างๆ และพบตามแอ>งต>างๆที่มีแม>น้ำใหญ>ไหลผ>าน ส>วนใหญ>แสดง ลักษณะภูมิประเทศเปeนที่ราบ ซึ่งสามารถจำแนกตามชนิดและสภาพแวดล4อมการสะสมตัวของตะกอนได4 เปeน 4 กลุ>ม ได4แก> 1) ตะกอนเศษหินเชิงเขา (Colluvium deposit, Qc) ตะกอนเศษหินเชิงเขา ประกอบด4วย ตะกอนดินและเศษหินเชิงเขา พบบริเวณเนินเขา ลาดเขา และที่ราบลอนคลื่น โดยอยู>ในระดับความสูงตั้งแต> 300 เมตรขึ้นไป ในแอ>งเชียงใหม>-ลำพูน ตะกอนชุดนี้

- 30 - เกิดขึ้นเปeนบางบริเวณ ส>วนมากจะอยู>ตามขอบแอ>งด4านตะวันตก ลักษณะเด>นของตะกอนชุดนี้ คือ พบเศษหิน ตามชนิดของหินท4องที่ที่มีอยู>ในบริเวณนั้นและมีตะกอนทรายปนดินเคลยJเปeนเนื้อประสาน 2) ตะกอนตะพักลำน้ำ (Terrace deposit, Qt) ตะกอนตะพักลำน้ำเปeนลักษณะทางธรณีสัณฐานที่โดดเด>นในแอ>งเชียงใหม>-ลำพูน สามารถ แบ>งออกเปeน 2 กลุ>ม คือ ตะกอนตะพักลำน้ำระดับสูง พบมากทางตอนเหนือของแอ>งบริเวณอำเภอแม>แตง ประกอบด4วย ตะกอนทรายปนดินเคลยJและกรวดปนตะกอนทราย มีสีน้ำตาลแดง มีมวลสารพอกของ เหล็กและแมงกานีสมากที่จับตัวกันเปeนชั้นแข็งและตอนบนสุดจะเปeนชั้นศิลาแลง ชั้นทรายปนดินเคลยJนี้ วางตัวอยู>บนชั้นกรวด กรวดมีชนิดและขนาดต>างๆกัน ส>วนมากเปeนควอตซJและเชิรJต นอกนั้นเปeนหินชนิด อื่นที่มีต4นกำเนิดอยู>ในบริเวณใกล4เคียง ขนาดของกรวด มีตั้งแต>ขนาดกรวดเล็กจนถึงหินมนเล็ก มีรูปร>าง ค>อนข4างกลมจนถึงกลม และตะกอนตะพักลำน้ำระดับต่ำ ประกอบด4วยตะกอนทรายปนดินเคลยJสลับชั้น กับกรวด แต>มีปริมาณทรายมากกว>ากรวดตะกอนทรายปนดินเคลยJมีจุดประ สีส4มและสีแดง ชั้นศิลาแลง ไม>แข็ง และหนาเหมือนบริเวณตะพักระดับสูง 3) ตะกอนทางน้ำพา (Qa) ตะกอนทางน้ำพา ประกอบด4วย ทรายปนดินเหนียว และดินเหนียวปนทราย เปeนตะกอนที่ สะสมตัวในที่ราบ เกิดจากน้ำหลากหรือน้ำล4นตลิ่ง ตะกอนส>วนมากจึงมีขนาดเล็กเปeนตะกอนทราย ทรายแปfง และดินเคลยJ ซึ่งแขวนลอยมากับน้ำในช>วงน้ำหลาก อาจจะมีกรวดแทรกสลับเปeนชั้นบาง ๆ เนื่องจากถูกละทิ้งไว4เมื่อกระแสน้ำลดความเร็วลง ต>อมาเมื่อน้ำหลากล4นตลิ่งทำให4เกิดการสะสมตัวของ ตะกอนเม็ดเล็กจำพวกทราย ทรายแปfง และดินเคลยJ สลับกับชั้นกรวดอีกหมุนเวียนเปลี่ยนไปตาม สภาพแวดล4อมที่เปลี่ยนแปลงไปแต>ละปÄ 4) ตะกอนที่ราบน้ำทDวมถึง (Qf) ตะกอนที่ราบน้ำท>วมถึง ประกอบด4วย ตะกอนทรายตั้งแต>เม็ดหยาบถึงละเอียด ทรายแปfง และดินเคลยJ วางตัวอยู>บนชั้นกรวด การสะสมตัวมีชั้นบางทั้งแบบราบและแบบเฉียงมุม พบสะสมตัวอยู> บนที่ราบน้ำท>วมปjจจุบันของแม>น้ำปßง 3.4.2 หินอัคนี (Igneous Rocks) หินอัคนีที่พบในจังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วยหินภูเขาไฟยุคดีโวเนียน - คารJบอนิเฟอรัส (DCv) หินภูเขาไฟยุคคารJบอนิเฟอรัส (Cv) หินอัคนีแทรกซอนยุคคารJบอนิเฟอรัส (Cgr) หินภูเขาไฟ ยุคเพอรJเมียน-ไทรแอสซิก (PTrv) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินมิกมาไทตJยุคไทรแอสซิก (Trm) หินอัคนี แทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกหน>วยที่ 1 (Trgr1) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิก หน>วยที่ 2 (Trgr2) และหินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิก (Trgr) มีรายละเอียดดังนี้

- 31 - 3.4.2.1 หินภูเขาไฟยุคดีโวเนียน - คาร(บอนิเฟอรัส (DCv) หินภูเขาไฟยุคดีโวเนียน-คารJบอนิเฟอรัส ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินภูเขาไฟชนิดบะซอลตJปนแอนดีไซตJ หินแอนดีไซตJแสดงชั้นหนามาก สลับกับหินชีสตJและหินฟßลไลตJ มีอายุประมาณ 286-405 ล4านปÄ พบกระจายบริเวณอำเภอสันกำแพง และอำเภอดอยสะเก็ด 3.4.2.2 หินภูเขาไฟยุคคาร(บอนิเฟอรัส (Cv) หินภูเขาไฟยุคคารJบอนิเฟอรัส ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินภูเขาไฟ ชนิดบะซอลตJ หินไรโอไลตJเนื้อบะซอลตJ หินแอนดีไซตJ และหินเถ4าภูขาไฟเนื้อแอนดีไซตJมีอายุประมาณ 286-360ล4านปÄ พบกระจายบริเวณอำเภอแม>ออน อำเภอสันกำแพง อำเภอดอยสะเก็ด และอำเภอพร4าว 3.4.2.3 หินอัคนีแทรกซอนยุคคาร(บอนิเฟอรัส (Cgr) หินอัคนีแทรกซอนยุคคารJบอนิเฟอรัส ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินอัคนี ชนิดหินแกรนิตบริเวณแปรสัมผัส หินคาตาคลาสติแกรนิต หินไบโอไทตJแกรนิต มีอายุประมาณ 286-360 ล4านปÄ พบกระจายตัวอย>างกว4างขวางบริเวณอำเภอฝาง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอสะเมิง อำเภอฮอด อำเภอ ดอยเต>า และอำเภออมกòอย 3.4.2.4 หินภูเขาไฟยุคเพอร(เมียน-ไทรแอสซิก (PTrv) หินภูเขาไฟยุคเพอรJเมียน-ไทรแอสซิก ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินภูเขาไฟ ชนิดไรโอไลตJ แอนดีไซตJ และหินกรวดมนเหลี่ยมภูขาไฟ มีอายุประมาณ 210 - 245 ล4านปÄ พบกระจายตัว เปeนหย>อมเล็กๆ บริเวณอำเภอแม>ออน และอำเภอดอยสะเก็ด 3.4.2.5 หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินมิกมาไทต(ยุคไทรแอสซิก (Trm) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินมิกมาไทตJยุคไทรแอสซิก ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินมิกมาไทตJ หินแกรนิตแยกประเภทไม>ได4 หินไนสJ หินชีสตJ หินควอรJตไซตJ และหินทราย มีอายุประมาณ 210 - 245 ล4านปÄ พบกระจายตัวเปeนบริเวณกว4างในพื้นที่อำเภอหางดง อำเภอสะเมิง อำเภอจอมทอง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอฮอด และอำเภออมกòอย 3.4.2.6 หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกหนDวยที่ 1 (Trgr1) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกหน>วยที่ 1 ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินอัคนีชนิดหินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อเปeนดอก หินแกรนิตเนื้อเปeนดอก มีแร>ดอกขนาดใหญ> มีอายุประมาณ 245 - 210 ล4านปÄ พบแผ>กระจายตัวอย>างกว4างขวางบริเวณอำเภอฝาง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอสะเมิง อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย

- 32 - 3.4.2.7 หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกหนDวยที่ 2 (Trgr2) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกหน>วยที่ 2 ที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ประกอบด4วย หินอัคนีชนิดหินไบโอไทตJแกรนิต หินฮอรJนเบลนดJไบโอไทตJแกรนิต เนื้อสม่ำเสมอถึงเปeน ดอกขนาดเล็ก หินลูโคแกรนิต เนื้อละเอียดถึงปานกลาง และหินแอไพตJมีอายุประมาณ 245 - 210 ล4านปÄ พบแผ>กระจายตัวอย>างกว4างขวางบริเวณอำเภอฝาง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอสะเมิง อำเภอฮอด อำเภอ ดอยเต>า และอำเภออมกòอย 3.4.2.8 หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิก (Trgr) หินอัคนีแทรกซอนชนิดหินแกรนิตยุคไทรแอสซิกที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> เกิดเปeน เทือกเขาวางตัวในแนวทิศเหนือ-ใต4 ประกอบด4วย หินอัคนีชนิดหินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อปานกลางถึงหยาบ เนื้อเปeนดอก หินมัสโคไวตJแกรนิตเนื้อละเอียด อายุประมาณ 245 - 210 ล4านปÄ พบแผ>กระจายตัวอย>าง กว4างขวางบริเวณอำเภอฝาง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอสะเมิง อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย 3.5 ธรณีวิทยาโครงสร#าง ประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต4 ตั้งอยู>บนแผ>นเปลือกโลกที่มาบรรจบกัน 4 แผ>น ด4วยกัน ได4แก> แผ>นเปลือกโลกยูเรเชีย แผ>นเปลือกโลกอินเดีย - ออสเตรเลีย (แผ>นเปลือกโลกอินเดีย) แผ>นเปลือกโลกทะเลฟßลิปปßนสJ และแผ>นเปลือกโลกแปซิฟßก นอกจากนี้ยังมีรอยต>อของแผ>นธรณีภาค (Plate boundary) ตั้งแต>ตะวันตกของประเทศไทยอ4อมหมู>เกาะสุมาตรา และหมู>เกาะชวาไปทางใต4 (รูปที่ 3.5 และ รูปที่ 3.6) ในช>วงอายุทางธรณีกาลล>าสุด (Late Cenozoic) พบว>าส>วนของประเทศไทย และประเทศใกล4เคียง เปeนส>วนใต4สุดของแผ>นเปลือกโลกยูเรเชีย (ชนิดแผ>นทวีป) จากหลักฐานการ เคลื่อนที่ของเปลือกโลกบ>งชี้ว>าแผ>นเปลือกโลกแปซิฟßกยังคงเคลื่อนตัวไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ส>วนแผ>นเปลือกโลกยูเรเชียแทบจะหยุดนิ่งอยู>กับที่ ขณะที่แผ>นเปลือกโลกอินเดียเคลื่อนขึ้นมาทางด4านทิศ เหนือ (Tapponnier et al., 1982, 1986) และชนกับแผ>นเปลือกโลกยูเรเชีย ส>งผลทำให4ขอบของแผ>น เปลือกโลกเปeนร>องลึก (Trench) มีแนวรอยเลื่อนเนื่องจากแนวการแยกตัวออกจากกัน (Spreading zone) และมีแนวการมุดตัว (Subduction zone) ระหว>างรอยต>อระหว>างแผ>นต>าง ๆ การเคลื่อนที่ขึ้นมา ทางด4านทิศเหนืออย>างต>อเนื่องของแผ>นเปลือกโลกอินเดียออสเตรเลีย ทำให4เกิดการชนกันระหว>าง แผ>นเปลือกโลกอินเดีย - ออสเตรเลียกับแผ>นเปลือกโลกยูเรเชีย และส>งผลทำให4เกิดรอยเลื่อนในภูมิภาค เอเชียตะวันออกเฉียงใต4เปeนจำนวนมาก เช>น รอยเลื่อนสะกาย (Sagaing Fault) ในสาธารณรัฐแห>ง สหภาพเมียนมารJและรอยเลื่อนแม>น้ำแดง (Red River Fault) ในสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม รวมทั้ง รอยเลื่อนมีพลังในบริเวณตอนใต4ของสาธารณรัฐประชาชนจีน สามเหลี่ยมทองคำภาคเหนือประเทศไทย และสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ปjจจุบันรอยเลื่อนเหล>านี้ยังคงมีการเคลื่อนที่และทำให4เกิด แผ>นดินไหว

- 33 - รูปที่ 3.5 (ก) แผนที่แสดงธรณีแปรสัณฐานของภูมิภาคเอเชียใตfและตะวันออกของสองเปลือกโลกและ การกระจายตัวของรอยเลื่อนต3างๆระหว3างโครงร3างเปลือกโลก (ข) แบบจำลองโดยใชfเปลือกโลกอินเดีย - ออสเตรเลียชนเปลือกโลกยูเรเชีย (ค) ภาพขยายใกลfของลักษณะที่ปรากฏเมื่อมีการเกิดการชนกันขึ้น (Tapponnier และคณะ, 1982)

- 34 - รูปที่ 3.6 แผนที่ธรณีวิทยาประเทศอย3างง3ายแสดงการกระจายตัวของหินในมหายุคต3างๆ และแผ3นเปลือกโลก ที่สำคัญตลอดจนตะเข็บธรณีและแนวรอยเลื่อนหลักๆ ที่สำคัญของไทย (ปxญญา จารุศิริ และคณะ, 2545)

- 35 - 3.5.1 ชั้นหินคดโค$ง (Fold) ชั้นหินคดโค4งเกิดจากหินตะกอนหรือหินแปรถูกบีบอัดจากแรงที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง ของเปลือกโลก บริเวณที่พบชั้นหินคดโค4งรูปประทุนแบบสมมาตรนี้ปรากฏให4เห็นระหว>างแอ>งอำเภอพร4าว และอำเภอแม>แตง มีชั้นหินตะกอนยุคคารJบอนิเฟอรัสเปeนแกนกลางวางตัวอยู>ในแนวตะวันตกเฉียงใต4ไป จนถึงแอ>งแม>แตง ซึ่งมีหินตะกอนอายุอ>อนกว>าคือยุคคารJบอนิเฟอรัส-เพอรJเมียน วางทับอยู>ทั้งสองข4าง 3.5.2 รอยชั้นไม<ต<อเนื่อง (Unconformity) รอยชั้นไม>ต>อเนื่องเกิดจากการทับถมของตะกอนที่ไม>ต>อเนื่องกัน เนื่องจากมีการยกตัวของ แอ>งแล4วเกิดการกร>อนเปeนเวลานาน ต>อจากนั้นแอ>งดังกล>าวยุบตัวลงและเกิดการตกตะกอนต>อไปอีก พบบริเวณตะวันตกเฉียงใต4ของจังหวัดเชียงใหม> พบหินตะกอนยุคไซลูเรียน-ดีโวเนียน และยุคคารJบอนิ เฟอรัส-เพอรJเมียน วางตัวอยู>บนหินไนสJมหายุคพรีแคมเบรียน บริเวณทิศตะวันตกของอำเภอหางดง และ อำเภอสันป®าตอง 3.5.3 รอยแตกและแนวเส$น (Join and lineament) รอยแตกและแนวเส4นในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> พบมีความสัมพันธJกับการเคลื่อนตัวของ แผ>นเปลือกโลกตามแนวแรงที่มากระทำให4เกิดการเคลื่อนตัว พบรอยแตกและแนวเส4นหลักในพื้นที่วางตัว ในแนวทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ทิศตะวันตกเฉียงใต4 และแนวทิศเหนือ-ทิศใต4 รอยแตกและแนวเส4นรอง ในพื้นที่วางตัวในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ทิศตะวันออกเฉียงใต4 3.5.4 กลุ<มรอยเลื่อน (Fault zone) รอยเลื่อนเกิดขึ้นได4เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกให4อยู>ในภาวะที่สมดุล และ บางครั้งจะมีความสัมพันธJกับแรงบีบอัดที่ทำให4เกิดชั้นหินคดโค4งด4วย รอยเลื่อนที่พาดผ>านจังหวัดเชียงใหม> ได4แก> รอยเลื่อนแม>ทา รอยเลื่อนเวียงแหง รอยเลื่อนแม>จัน รอนเลื่อนแม>ฮ>องสอน และรอยเลื่อยเมย โดยรอยเลื่อนที่มีความโดดเด>นในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> คือ กลุ>มรอยเลื่อนแม>ทา แนวรอยเลื่อนนี้วางตัวอยู> ในแนวเหนือ-ใต4 จากอำเภอฝาง ผ>านอำเภอพร4าวลงไปทางด4านตะวันออกของอำเภอดอยสะเก็ด และ อำเภอสันกำแพง ตามแนวยาวของลำน้ำแม>ทารอยเลื่อนจะค>อย ๆ เปลี่ยนทิศทางไปในแนวตะวันตกเฉียงใต4 มีความยาวทั้งสิ้นประมาณ 200 กิโลเมตร ปjจจุบันยังพบว>ามีการเลื่อนตัวอยู> หินที่พบในบริเวณรอยเลื่อนนี้ เปeนหินมหายุคพาลีโอโซอิกตอนกลางถึงตอนปลาย และหินแกรนิตยุคไทรแอสซิก บริเวณแอ>งฝางจะมีการ เลื่อนตัวลงจากทางฝjºงตะวันตกของระนาบรอยเลื่อน (รูปที่ 3.7)

- 36 - รูปที่ 3.7 แผนที่แสดงกลุ3มรอยเลื่อนมีพลังที่พาดผ3านในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม3

- 37 - 3.6 ธรณีวิทยาประวัติ ธรณีประวัติในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> สามารถที่จะอธิบายลงไปได4เก>าแก>ที่สุดถึงราว 570 ล4านปÄในยุคธรณีกาล (มหายุคพรีแคมเบรียน) โดยพบหินตะกอนที่สะสมตัวในช>วงอายุดังกล>าวหลาย บริเวณ เช>น บริเวณเทือกเขาสูงด4านตะวันตกของที่ราบลุ>มเชียงใหม> เช>น เทือกเขาดอยสุเทพ ดอยอินทนนทJ หินในช>วงอายุนี้เปeนหินที่ได4แปรสภาพไปจากหินต4นกำเนิดเดิมเปลี่ยนเปeนหินแปร ดังนั้นปรากฏการณJหรือ ร>องรอยต>าง ๆ ที่ธรรมชาติได4บันทึกไว4ในเนื้อหินเดิม ซึ่งจะทำให4สามารถสืบเสาะไปจนถึงเรื่องราวความ เปeนมา ของผืนแผ>นดินในช>วงเวลาที่ธรรมชาติบันทึกไม>มีให4เห็นอีกต>อไป แม4ในช>วงเวลาต>อมาคือราว 570-500 ล4านปÄซึ่งทางธรณีวิทยาเรียก ยุคแคมเบรียน หินในช>วงเวลาดังกล>าวก็ให4ข4อมูลที่สับสนบอกถึง การเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมเช>นเดียวกับที่ปรากฏในหินยุคพรีแคมเบรียน เรื่องราวกับที่ปรากฏในหินยุคพรีแคมเบรียน เรื่องราวความเปeนมาของผืนแผ>นดินล4านนา ปรากฏให4เห็นชัดเจนขึ้นในช>วงเวลา 500-435 ล4านปÄหรือยุคออรJโดวิเชียน เมื่อได4พบซากดึกดำบรรพJของ โคโนดอนตJในชั้นหิน แสดงการสะสมตัวของหินตะกอนในท4องทะเลลึก โดยมีซากสาหร>ายที่สะสมตัวใน ชั้นหินปูนที่อยู>ทางทิศใต4บริเวณดอยไก>เขี่ย อำเภอจอมทอง ที่แสดงสภาพทะเลตื้น ช>วงเวลาต>อมา คือ ช>วง 435-395 ล4านปÄหรือยุคไซลูเรียน พบซากดึกดำบรรพJของแกรปโตไลตJเพิ่มขึ้นอีก ซากแกรปโตไลตJ ในหินดินดานบอกถึงสภาพในอดีตว>ามีลักษณะเปeนท4องทะเลลึก บนผิวน้ำจะมีแกรปโตไลตJล>องลอยอยู> เปeนกลุ>ม ในช>วงเวลา 395-345 ล4านปÄหรือยุคดีโวเนียน นอกจากจะพบ สัตวJทั้งสองชนิดแล4วยังพบ ซากแบรคิโอพอด ชี้ให4เห็นว>าท4องทะเลในช>วงเวลานี้มีส>วนที่เปeนทะเลตื้นเกิดขึ้น เนื่องจากแบรคิโอพอด เปeนสัตวJอาศัยในน้ำตื้น ในช>วงเวลาตั้งแต> 435-345 ล4านปÄมานี้ได4มีภูเขาไฟเกิดขึ้น พ>นลาวาและตะกอน ภูเขาไฟสะสมตัวอยู>กับตะกอนในทะเลซึ่งบ>งบอกลักษณะของหมู>เกาะภูเขาไฟ ทะเลในช>วงยุคคารJบอนิเฟอรัส (345-280 ล4านปÄ) ถึงยุคเพอรJเมียน (280-230 ล4านปÄ) มีลักษณะของไหล>ทวีป ที่เปeนบริเวณทะเลตื้น สภาพแวดล4อมเหมาะสมกับสิ่งมีชีวิตทางทะเลทั้งพืช สัตวJปะการัง ดังนั้นในช>วงเวลา ดังกล>าวจึงพบ ซากดึกดำบรรพJของสัตวJมากมายหลายชนิดในปริมาณมาก ท4องทะเลยุคเพอรJเมียนจะเต็มไปด4วยสัตวJมากมายหลายชนิด เช>น สาหร>าย ฟองน้ำ ปะการัง ฟßวซูลินิด หอยกาบคู> แบรคิโอพอด แพร>พันธุJเพิ่มปริมาณมากภายใต4สภาวะแวดล4อมสงบสุข แต>ราว 230-195 ล4านปÄเกิดการระเบิดของภูเขาไฟอย>างรุนแรงและแพร>กระจายเปeนบริเวณกว4าง สัตวJหลายชนิด สูญพันธุJไป เช>น สัตวJเซลลJเดียว ฟßวซูลินิด ปะการังบางชนิด แบรคิโอพอดบางชนิด บางชนิด อยู>รอดต>อมา เช>น หอยแอมโมไนตJปะการังชนิดใหม> ซึ่งมีชีวิตสืบเนื่องมาจนถึงปjจจุบัน สัตวJดังกล>าวนี้พบอาศัยอยู>ใน ท4องทะเลยุคไทรแอสซิก (230-195 ล4านปÄ) ท4องทะเลยุคไทรแอสซิกนี้เริ่มตื้นเขินขึ้นเรื่อย ๆ จนเมื่อถึง ต4นยุคจูแรสซิกหรือราว 195 ล4านปÄบริเวณนี้เปลี่ยนสภาพเปeนแผ>นดิน การสะสมตัวของตะกอนที่น้ำพัด พามาสะสมตัวตามแม>น้ำลำธารภายใต4สภาวะกึ่งแห4งแล4ง มีคลอง หนอง บึง ทะเลสาบ แอ>งสะสมตัว มักแยกจากกันเปeนหย>อมๆ ไม>ต>อเนื่องเปeนแผ>นเดียวกันเหมือนยุคอดีต

- 38 - ภูมิประเทศยังคงสภาพลักษณะเหมือนยุคจูแรสซิก จนถึงราว 60 ล4านปÄต4นยุคซีโนโซอิก โลกมีการปรับตัวครั้งใหญ> การปรับตัวที่ทำให4ผิวโลกมีรอยแตก รอยแยก ซึ่งมีทิศทางสัมพันธJกับ กระบวนการแปรสัณฐานของภูมิภาค เมื่ออนุทวีปอินเดียเคลื่อนตัวเข4าชนกับทวีปเอเชียทำให4เปลือกโลก มีการเคลื่อนตัว ทำให4เกิดรอยเลื่อน การทรุดตัวของพื้นที่ การยกตัวของเทือกเขา โดยเฉพาะอินทนนทJ ที่มวลหินอัคนีไพศาลแทรกตัวขึ้นมาตลอด ตั้งแต>ยุคคารJบอนิเฟอรัสถึงเทอรJเชียรีเกิดเปeนเทือกเขาสูงที่สุด ของประเทศไทย ในขณะที่พื้นที่โดยรอบมีแอ>งหุบเขาเกิดขึ้น โดยเมื่อรอยแตกคู>ใดคู>หนึ่งมีการขยับตัว เกิดการเลื่อนขึ้นหรือเลื่อนลงของหินสองฟากของรอยแตก จะทำให4เกิดลักษณะคล4ายบล็อกเกิดขึ้น บล็อกที่เลื่อนขึ้นจะทำให4เกิดเปeนเทือกเขาสูง บล็อกที่เลื่อนลงสัมพันธJกับบล็อกที่เลื่อนขึ้น จะมีสภาพเปeน แอ>ง ล4อมรอบด4วยเทือกเขาสูง ยุคเทอรJเชียรีตอนปลายหรือเมื่อ 23 ล4านปÄที่แล4ว หินจากพื้นที่ข4างเคียงและรอบแอ>ง เกิดการผุพังและถูกพัดพาลงมาสะสมตัวในแอ>ง สภาพแวดล4อมในขณะนั้นเปeนป®าเขตร4อนมีต4นไม4ขึ้นปกคลุม รอบแอ>ง และมีสัตวJหลายชนิดอาศัยอยู>อากาศค>อนข4างเย็น ไม>หนาวจัด และมีฝน การสะสมในแอ>งคงจะ เกิดขึ้น อย>างต>อเนื่องไปจนกระทั่งถึงรอยต>อระหว>างยุคเทอรJเชียรีพื้นที่ทางภาคเหนือได4มีการยกตัวมีภูเขา ล4อมรอบแอ>งเด>นชัดขึ้น ยุคควอเทอรJนารี หินบริเวณภูเขาที่ล4อมรอบแอ>งเกิดจากการสึกกร>อนและผุพังไปตาม สภาพแวดล4อมทางธรณีวิทยาที่เปลี่ยนแปลงไปในแต>ละช>วงเวลา หินเหล>านี้จะเปลี่ยนสภาพเปeนเศษหิน กรวด ทราย ทรายแปfง และดินเคลยJ ตะกอนเหล>านี้จะถูกพัดพาเคลื่อนตัวลงมาสะสมตามความลาดชัน ของพื้นที่บางส>วนก็จะสะสมตัวอยู>ในบริเวณลาดเขาและเนินเขาไม>ไกลจากแหล>งกำเนิดมากนัก เช>น ตะกอนเศษหิน เชิงเขา ตะกอนเหล>านี้บางส>วนจะถูกพัดพาลงไปสะสมในแอ>งที่ลุ>ม ซึ่งตะกอนเหล>านี้ ทั้งหมดจะถูกพัดพาลงมา โดยน้ำที่หลากลงมาจากภูเขา สภาพแวดล4อมในสมัยนั้นควรจะเปeนพื้นที่ซึ่งมี ต4นไม4ปกคลุมพื้นดินน4อยเพราะชั้นใบไม4ในชั้นตะกอนน4อยมาก เมื่อมีฝนตกชุกจึงมีน้ำหลากพัดพาเศษหิน กรวด และตะกอนเม็ดเล็กลงมาได4สะดวก จากข4อมูลทางประวัติศาสตรJในปÄพ.ศ. 2362 เวียงกุมกามถูกสร4างขึ้นติดกับฝjºงตะวันตก ของแม>น้ำปßง ซึ่งสภาพแวดล4อมในช>วงนั้นมีทั้งการกัดเซาะและการสะสมตัวเกิดขึ้น ต>อมาบริเวณนั้นเกิด น้ำท>วม อย>างหนักทำให4ตะกอนมาทับถมเปeนจำนวนมากทำให4เมืองถูกละทิ้งร4าง ปjจจุบันที่ตั้งของเวียงกุมกาม อยู>ห>างจากลำน้ำปßงประมาณ 4 กิโลเมตร แสดงให4เห็นว>าแม>น้ำปßงมีการเคลื่อนตัวจากตะวันออกไปทาง ทิศตะวันตกในอัตราประมาณ 6 เมตรต>อปÄตามแนวราบ ตะกอนธารน้ำพาที่ถูกพัดพามากับทางน้ำในช>วงที่ น้ำหลากก็ยังคงมีการสะสมสลับการกัดเซาะของทางน้ำตามความแรงของกระแสน้ำที่เปลี่ยนแปลงไปใน แต>ละฤดูจนกระทั่งมีสภาพอย>างที่พบเห็นในปjจจุบัน

- 39 - 3.7 กลุQมวิทยาหิน จากการสำรวจในภาคสนามพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> ทั้งสิ้น 161 จุดสำรวจ (รูปที่ 3.8) สามารถ จำแนกลักษณะเด>นของแต>ละวิทยาหินที่พบในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม> โดยอาศัยเกณฑJ 4 ประการของ Dearman (1991) คือ ชนิดของหิน ลักษณะโครงสร4างทางกายภาพของมวลหิน เนื้อหิน และ แร>องคJประกอบ นำไปสู>การจำแนกลักษณะวิทยาหินเปeนกลุ>ม ๆ โดยสามารถจำแนกกลุ>มวิทยาหินในพื้นที่ ได415 กลุ>ม (รูปที่ 3.9 และตารางที่ 3.2) มีลักษณะเด>นและกระจายตัวของแต>ละกลุ>มวิทยาหินดังนี้ 3.7.1 กลุ<มวิทยาหิน CG3 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินกรวดมนที่มีเม็ดกรวดเปeนควอตซJและเศษหินมีตัวเชื่อมประสาน เปeนตะกอนที่มาด4วยเหล็กออกไซตJประกอบด4วย หินทรายเนื้อละเอียด และหินทรายแปfง สีน้ำตาลม>วง (รูปที่ 3.10) กระจายตัวอยู>ในอำเภอไชยปราการ จังหวัดเชียงใหม> แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินทรายเนื้ออารJโคส และเนื้อควอตซJ สลับกับหินดินดานและ หินทรายแปfง กลุ>มหินแม>ทา อายุยุคคารJบอนิเฟอรัส (C) 3.7.2 กลุ<มวิทยาหิน SS2 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินทรายเนื้ออารJโคส มักพบแทรกชั้นหรือแทรกสลับชั้นกับหินตะกอน เนื้อละเอียด ประกอบด4วย หินทรายเนื้อควอตซJ สีเทาขาว เม็ดตะกอนขนาดละเอียดถึงปานกลาง ประกอบด4วย แร>ควอตซJเปeนส>วนใหญ> การคัดขนาดดี ความกลมมนสูง ชั้นหินบางถึงหนา แสดงการผุพัง ปานกลางถึงมาก ชั้นหินชัดเจน (รูปที่ 3.11) กระจายตัวอยู>ในอำเภอเชียงดาว อำเภอเวียงแหง ฝjºงทิศ ตะวันตกของอำเภอฝาง อำเภอไชยปราการ อำเภอพร4าว อำเภอดอยสะเก็ด ฝjºงทิศเหนือของอำเภอ สันทราย และตอนกลางของอำเภอแม>ออน แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา และเนินเขา กลุ>มวิทยาหิน กลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินทรายเนื้อควอตซJ หินดินดานเนื้อทรายแปfง หินปูน หินเชิรJต กลุ>มหิน แม>ทา อายุยุคคารJบอนิเฟอรัส (C/C1)

- 40 - รูปที่ 3.8 แผนที่ตำแหน3งจุดสำรวจในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม3

- 41 - รูปที่ 3.9 แผนที่กลุ3มวิทยาหินพื้นที่จังหวัดเชียงใหม3

- 42 - ตารางที่ 3.2 คำอธิบายกลุ3มวิทยาหินพื้นที่จังหวัดเชียงใหม3 กลุDมวิทยาหิน คำอธิบาย กลุDมวิทยาหินจำพวกหินกรวดมนที่มีเม็ดกรวดเปkนควอตซ(และเศษหินมีตัวเชื่อม ประสานเปkนตะกอนที่มาด4วยเหล็กออกไซต(ประกอบด4วย หินทรายเนื้อละเอียด และหินทรายแปfง สีน้ำตาลม>วง กลุDมวิทยาหินจำพวกหินทรายเนื้ออาร(โคส มักพบแทรกชั้นหรือแทรกสลับชั้นกับ หินตะกอนเนื้อละเอียด ประกอบด4วย หินทรายเนื้อควอตซJ สีเทาขาว เม็ดตะกอน ขนาดละเอียดถึงปานกลาง ประกอบด4วย แร>ควอตซJเปeนส>วนใหญ> การคัดขนาดดี ความกลมมนสูง ชั้นหินบางถึงหนา แสดงการผุพังปานกลางถึงมาก ชั้นหินชัดเจน กลุDมวิทยาหินจำพวกหินตะกอนเนื้อละเอียด เม็ดตะกอนขนาดดินเหนียวถึงทราย แปéง มักพบแทรกชั้นหรือแทรกสลับชั้นกับหินทรายเนื้อเกรย(แวก ประกอบด4วย หินทรายเม็ดตะกอนขนาดละเอียด การคัดขนาดดี เม็ดตะกอนกลมมนถึงกึ่งกลมมน ความเปeนทรงกลมสูง ชั้นบางถึงหนา แสดงชั้นหินชัดเจน แทรกสับหินทรายแปfง หินดินดาน เนื้อหินผุปานกลางถึงมาก กลุDมวิทยาหินจำพวกหินตะกอนเนื้อละเอียด เม็ดตะกอนขนาดดินเหนียวถึงทราย แปéง มักพบแทรกสลับหรือแทรกชั้นกับหินทรายเนื้ออาร(โคส และหินทรายเนื้อ ควอตซ(ประกอบด4วยหินดินดาน สีเทา หินเคลยJ ชั้นบาง บางบริเวณแทรกสลับด4วย หินทรายเนื้อละเอียด หินเชิรJต หินทรายแปfง เนื้อหินผุปานกลางถึงมาก กลุDมวิทยาหินจำพวกหินคาร(บอเนตเนื้อผลึกและเนื้อโดโลไมต( มักพบแทรกชั้นกับ หินตะกอนและหินเชิร(ตเปkนกระเปาะ ประกอบด4วยหินปูน สีเทา สีเทาเข4ม เนื้อผุ เล็กน4อยถึงปานกลาง ชั้นหนามากถึงไม>แสดงชั้น รอยแตกจำนวนมาก แสดงลักษณะ ธรณีสัณฐานแบบคาสตJ และสุสานหินปูน (Lapies) บางแห>งพบหินดินดาน กลุDมวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีปริมาณซิลิกาสูง ประกอบด4วย หินควอรJตไซตJ บางแห>งพบเปeนหินฟßลไลตJ กลุDมวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีริ้วขนาน ประกอบด4วยหินแปรขั้นต่ำ หินฟßลไลตJ สีเทา เทาดำ มีลักษณะมันวาว แสดงลักษณะโครงสร4างทางกายภาพของแร>เปeนชั้น อย>างชัดเจน เนื้อหินแสดงการผุพังปานกลางถึงมาก พบรอยแตกภายในเนื้อหินชัดเจน กลุDมวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีริ้วขนานเกรดสูง ประกอบด4วย หินไนสJ สีเข4ม มีการ เรียงตัวและแยกชั้นของแร>สีเข4มกับสีอ>อนชัดเจน (foliation) และพบ augen ของแร> เฟลดJสปารJ CG3 CG3

- 43 - ตารางที่ 3.2 คำอธิบายกลุ3มวิทยาหินพื้นที่จังหวัดเชียงใหม3 (ต3อ) กลุDมวิทยาหิน คำอธิบาย กลุDมวิทยาหินจำพวกหินมิกมาไทต(ประกอบด4วย หินมิกมาไทตJ หินแกรนิตแยก ประเภทไม>ได4และหินไนสJ กลุDมวิทยาหินจำพวกหินอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิตเนื้อผลึกขนาดเดียว ประกอบด4วย หินแกรนิต รวมถึงหินไดโอไรตJ :หินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อปานกลาง สม่ำเสมอ เนื้อผุปานกลาง หินไดโอไรตJ เนื้อผลึกปานกลางค>อนข4างสม่ำเสมอ สีอ>อน และสีเข4มมีสัดส>วนใกล4เคียงกัน แร>ประกอบ ควอตซJ เฟลดJสปารJ ไบโอไทตJ กลุDมวิทยาหินจำพวกหินอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิตเนื้อผลึกเรียงตัว ประกอบด4วย หินแกรนิต หินไบโอไทตJแกรนิต สีจาง เนื้อหยาบถึงเนื้อดอก เนื้อผลึก สองขนาดชัดเจน เนื้อผุปานกลางถึงมาก แร>ส>วนใหญ>เปeนเนื้อดอก บางแห>งพบการ เรียงตัวแร>สีเข4มและแร>สีจาง คล4ายหินไนสJ กลุDมวิทยาหินจำพวกหินอัคนีภูเขาไฟที่ประกอบด4วยแรDสีจางถึงปานกลางเปkนสDวน ใหญD ประกอบด4วย หินแอนดีไซตJ สีเทาเขียว เนื้อหินผุปานกลาง แตกแบบหัวหอม กลุDมวิทยาหินจำพวกหินอัคนีภูเขาไฟที่ประกอบด4วยแรDสีจางถึงปานกลางเปkนสDวน ใหญD ประกอบด4วยแร>สีเข4มเปeนส>วนใหญ> : หินบะซอลตJ มีเนื้อละเอียด สีดำ ผุเล็กน4อย รอยแตกปานกลาง กลุDมตะกอนจำพวกตะกอนเศษหินเชิงเขา และตะกอนผุพังอยูDกับที่ ประกอบด4วย เศษหินของหินทราย หินแกรนิต กรวดปนทรายถึงทรายปนดินเหนียว ที่เปeนพวก ตะกอนร>วน และดินเทอราโรซ>า กลุDมตะกอนจำพวกตะกอนน้ำพา ตะกอนที่ราบลุDมแมDน้ำ ประกอบด4วย ดินเหนียว ดินเหนียวปนทราย ทรายละเอียด ทรายหยาบ และกรวดขนาดเล็ก กลุDมตะกอนจำพวกตะกอนตะพักลำน้ำ ประกอบด4วย กรวด และทราย กรวดมีขนาด ตั้งแต> 0.03-1.0 เมตร ก4อนกรวดประกอบด4วย แร>ควอตซJ หินควอรJตไซตJ หินฟßลไลตJ หินทรายกึ่งแปรสภาพ และหินชีสตJ CG3

- 44 - รูปที่ 3.10 กลุ3มวิทยาหิน CG3 หินกรวดมน (Clast ประกอบดfวย หินทรายเนื้อละเอียด หินทรายแป`ง) สีน้ำตาลม3วง เนื้อผุมาก บริเวณตำบลศรีดงเย็น อำเภอไชยปราการ จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 513740E 2171462N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 542 เมตร รูปที่ 3.11 กลุ3มวิทยาหิน SS2 หินทราย สีเทาขาว ประกอบดfวย แร3ควอตซÅ เม็ดตะกอนขนาดละเอียด การคัด ขนาดดี กลมมนถึงกึ่งกลมมน มีความเปÇนทรงกลมสูง ชั้นหนา บริเวณตำบลเชิงดอย อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัด เชียงใหม3 พิกัด 47Q 517603E 2088735N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 370 เมตร

- 45 - 3.7.3 กลุ<มวิทยาหิน FS1 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินตะกอนเนื้อละเอียด เม็ดตะกอนขนาดดินเหนียวถึงทรายแปfง มักพบ แทรกชั้นหรือแทรกสลับชั้นกับหินทรายเนื้อเกรยJแวก ประกอบด4วย หินทรายเม็ดตะกอนขนาดละเอียด การคัดขนาดดี เม็ดตะกอนกลมมนถึงกึ่งกลมมน ความเปeนทรงกลมสูง ชั้นบางถึงหนา แสดงชั้นหินชัดเจน แทรกสับหินทรายแปfง หินดินดาน เนื้อหินผุปานกลางถึงมาก(รูปที่ 3.12) กระจายตัวอยู>ในอำเภอดอยสะเก็ด ฝjºงทิศตะวันออกเฉียงเหนือของอำเภอแม>แตง ฝjºงทิศตะวันออกของอำเภอเชียงดาว ฝjºงทิศตะวันตกของอำเภอพร4าว ฝjºงตะวันออกของอำเภอฝางจังหวัดเชียงราย ทิศเหนือของอำเภอแม>อาย และฝjºงทิศตะวันตกของอำเภอ อมกòอยแสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินทรายแทรก สลับกับหินดินดาน หินทรายแปfงเนื้อภูเขาไฟ อายุยุคคารJบอนิเฟอรัส – เพอรJเมียน (CP) หินทรายแปfง หินดินดาน หินฟßลไลตJ หมวดหินผาหวด กลุ>มหินงาว อายุยุคเพอรJเมียน (Pkl) หินดินดาน หินทรายแปfง และ หินทราย อายุยุคไทรแอสสิก - เพอรJเมียน (PTr) หินทราย หินทรายอารJโคส หินทรายแปfง หินโคลน กลุ>มหิน ลำปาง อายุยุคไทรแอสสิก - จูแรสซิก(TrJ/J) และหินดินดาน อายุยุคดีโนเนียน -คารJบอนิเฟอรJรัส (DC) 3.7.4 กลุ<มวิทยาหิน FS2 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินตะกอนเนื้อละเอียด เม็ดตะกอนขนาดดินเหนียวถึงทรายแปfง มักพบ แทรกสลับหรือแทรกชั้นกับหินทรายเนื้ออารJโคส และหินทรายเนื้อควอตซJ(ประกอบด4วยหินดินดาน สีเทา หินเคลยJ ชั้นบาง บางบริเวณแทรกสลับด4วยหินทรายเนื้อละเอียด หินเชิรJต หินทรายแปfง เนื้อหินผุปานกลาง ถึงมาก (รูปที่ 3.13) กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอแม>แจ>ม อำเภอกัลยานิวัฒนา อำเภออมกòอย ฝjºงทิศ ตะวันออกของอำเภอดอยหล>อ อำเภอแม>วาง และอำเภอแม>ริม ตอนกลางของอำเภอสะเมิง อำเภอเวียงแหง และอำเภอเชียงดาว และฝjºงทิศใต4ของอำเภอแม>แตง แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขาและเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินดินดาน หินปูนเปeนเลนสJ กลุ>มหินทองผาภูมิ อายุยุคไซลูเรียน - ดีโวเนียน -คารJบอนิเฟอรJรัส (SDC) หินดินดาน และหินปูนชั้นบาง กลุ>มหินลำปาง อายุยุคไทรแอสสิก (Tr2) และหินเคลยJ หินทรายแปfงหินทราย หินโคลน ดินเบา หมวดหินแม>เมาะ อายุยุคเทอรJเชียรี (T) 3.7.5 กลุ<มวิทยาหิน CB1 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินคารJบอเนตเนื้อผลึกและเนื้อโดโลไมตJ มักพบแทรกชั้นกับหินตะกอน และหินเชิรJตเปeนกระเปาะ ประกอบด4วยหินปูน สีเทา สีเทาเข4ม เนื้อผุเล็กน4อยถึงปานกลาง ชั้นหนามากถึง ไม>แสดงชั้น รอยแตกจำนวนมาก แสดงลักษณะธรณีสัณฐานแบบคาสตJ และสุสานหินปูน (Lapies) บางแห>งพบหินดินดาน (รูปที่ 3.14) กระจายตัวอยู>เกือบทุกอำเภอ แต>ส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอเชียงดาว อำเภอฝาง อำเภอแม>แตง อำเภอสะเมิง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอดอยเต>า อำเภอฮอด และอำเภออมกòอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขาและหน4าผาสูงชัน กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับ

- 46 - รูปที่ 3.12 กลุ3มวิทยาหิน FS1 หินดินดาน สีเทาดำ ชั้นบาง 3-10 เซนติเมตร เนื้อหินผุปานกลาง รอยแตกมาก บริเวณตำบลบึงโคfง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 510580E 2165348N สูงจากระดับทะเล ปานกลาง 663 เมตร รูปที่ 3.13 กลุ3มวิทยาหิน FS2 หินเคลยÅ สีเทาขาว สีเหลืองขาว เนื้อนิ่ม บริเวณตำบลบfานจันทรÅ อำเภอ กัลยานิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 425020E 2108849N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 996 เมตร

- 47 - รูปที่ 3.14 กลุ3มวิทยาหิน CB1 หินปูน สีเทา เนื้อดิน แสดงหนfาผาชัดเจน บริเวณตำบลสบเตี๊ยะ อำเภอ จอมทอง จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 466133E 2031291N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 300 เมตร หินปูน อายุยุคเพอรJเมียน (P) และหมวดหินผาหวด (Pph) กลุ>มหินงาว และหินปูนเนื้อดิน หินปูน สีเทา หินปูนเนื้อโดโลไมตJ และหินอ>อนแทรกสลับหินดินดานปนปูน กลุ>มหินทุ>งสง อายยุยุคออรJโดวิเชียน (O) 3.7.6 กลุ<มวิทยาหิน CT กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีปริมาณซิลิกาสูง ประกอบด4วย หินควอรJตไซตJ บางแห>ง พบเปeนหินฟßลไลตJ(รูปที่ 3.15) กระจายตัวอยู>ในอำเภอกัลยานิวัฒนา อำเภอแม>แจ>ม อำเภอสะเมิง ฝjºงทิศ ใต4ของอำเภอจอมทอง ฝjºงทิศตะวันตกและทิศตะวันออกของอำเภอฮอด ฝjºงทิศตะวันตกของอำเภออมกòอย ฝjºงตะวันออกของอำเภอพร4าว และฝjºงตะวันตกของอำเภอฝาง แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา และ เนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินควอรJตไซตJ อายุยุคแคมเบรียน – ออรJโดวิเชียน (EO) และกลุ>มหินดอนชัย อายุยุคไซลูเรียน – ดีโวเนียน (SD) 3.7.7 กลุ<มวิทยาหิน F-MET1 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีริ้วขนาน ประกอบด4วยหินแปรขั้นต่ำ หินฟßลไลตJ สีเทา เทาดำ มีลักษณะมันวาว แสดงลักษณะโครงสร4างทางกายภาพของแร>เปeนชั้นอย>างชัดเจน เนื้อหินแสดงการ ผุพังปานกลางถึงมาก พบรอยแตกภายในเนื้อหินชัดเจน (รูปที่ 3.16) กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอ แม>ออน อำเภอแม>แจ>ม อำเภอแม>แตง อำเภอดอยหล>อ อำเภอสะเมิง อำเภอเวียงแหง อำเภออมกòอย ตอน เหนือของอำเภอเชียงดาว อำเภอพร4าว ฝjºงตะวันตกของอำเภอฝาง และฝjºงตะวันออกของอำเภอแม>อาย

- 48 - รูปที่ 3.15 กลุ3มวิทยาหิน CT หินควอรÅตไซตÅ สีเทา สีน้ำตาลเหลือง ผุเล็กนfอย-ปานกลาง บริเวณตำบล บfานตาล อำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 471461E 2004339N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 471 เมตร รูปที่ 3.16 กลุ3มวิทยาหิน F-MET1 หินฟâลไลตÅ สีเทา รอยแตกมาก บริเวณตำบลหนองบัว อำเภอไชยปราการ จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 509298E 2180707N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 586 เมตร

- 49 - แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา และเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินฟßลไลตJ หินชีสตJเนื้อฟßลไลตJ กลุ>มหินดอนชัย อายุยุคไซลูเรียน – ดีโวเนียน (SD) และหินฟßลไลตJ หินฟßลไลตJเนื้อ กรวดมน และหินชนวน กลุ>มหินแม>ทา อายุยุคคารJบอนิเฟอรJรัส (C2) 3.7.8 กลุ<มวิทยาหิน F-MET3 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินแปรที่มีริ้วขนานเกรดสูง ประกอบด4วย หินไนสJ สีเข4ม มีการเรียงตัว และแยกชั้นของแร>สีเข4มกับสีอ>อนชัดเจน (foliation) และพบ augen ของแร>เฟลดJสปารJ (รูปที่ 3.17) กระจายตัวเปeนแนวยาวไปทางทิศใต4ของจังหวัด ตั้งแต>อำเภอแม>แตง อำเภอสะเมิง อำเภอแม>ริม อำเภอ แม>วาง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย แสดงลักษณะ ภูมิประเทศเปeนภูเขา และเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินแปรเกรดสูงเนื้อหยาบ พวกหินไนสJ หินชีสตJ อายุยุคพรีแคมเบรียน (PE) 3.7.9 กลุ<มวิทยาหิน F-MET4 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินมิกมาไทตJประกอบด4วย หินมิกมาไทตJ หินแกรนิตแยกประเภทไม>ได4 และหินไนสJ (รูปที่ 3.18)กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอสะเมิง อำเภอแม>ริม ฝjºงทิศใต4ของอำเภอแม>แตง อำเภอ แม>แจ>ม อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด และตอนเหนือของอำเภออมกòอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขา และเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินมิกมาไทตJ หิน ยุคไทรแอสซิกหินแกรนิต แยกประเภทไม>ได4และหินไนสJ อายุยุคไทรแอสสิก (Trm) 3.7.10 กลุ<มวิทยาหิน GR1 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิตเนื้อผลึกขนาดเดียว ประกอบด4วย หินแกรนิต รวมถึงหินไดโอไรตJ :หินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อปานกลางสม่ำเสมอ เนื้อผุปานกลาง หินไดโอไรตJ เนื้อผลึกปานกลางค>อนข4างสม่ำเสมอ สีอ>อนและสีเข4มมีสัดส>วนใกล4เคียงกัน ประกอบด4วยแร>ควอตซJ แร> เฟลดJสปารJ แร>ไบโอไทตJ(รูปที่ 3.19) กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอแม>อาย ฝjºงทิศตะวันออกของอำเภอ ฝาง อำเภอไชยปราการ อำเภอพร4าว และอำเภอดอยสะเก็ด อำเภอสันกำแพง อำเภอเวียงแหง อำเภอ เชียงดาว ฝjºงทิศตะวันตกของอำเภอแม>แตง อำเภอสะเมิง อำเภอกัลยานิวัฒนา อำเภอแม>แจ>ม อำเภอ แม>วาง อำเภอจอมทอง อำเภออมกòอย และฝjºงทิศตะวันออกของอำเภอฮอด และอำเภอดอยเต>า แสดง ลักษณะภูมิประเทศเปeนเทือกเขาและเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินอัคนีแทรก ซอนจำพวกหินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อปานกลางถึงหยาบ เนื้อเปeนดอก หินไบโอไทตJแกรนิต เนื้อสม่ำเสมอ ถึงเปeนดอกขนาดเล็ก หินแกรนิต เนื้อเปeนดอก มีแร>ดอกขนาดใหญ> และหินไดออไรตJ อายุยุคไทรแอสสิก (Trgr/Trgr1/Trgr2/Trdi)

- 50 - รูปที่ 3.17 กลุ3มวิทยาหิน F-MET3 หินไนสÅ สีเทา รอยแตกมาก เนื้อผลึก พบแร3ดอกขนาดใหญ3 2 cm. บริเวณ ตำบลบfานหลวง อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 464927E 2044947N สูงจากระดับทะเล ปานกลาง 329 เมตร รูปที่ 3.18 กลุ3มวิทยาหิน F-MET4 หินมิกมาไทตÅ ประกอบดfวยแร3ควอตซÅ แร3เฟลดÅสปารÅ แร3มัสโคไวตÅ ขนาดใหญ3 บริเวณตำบลสุเทพ อำเภอเมืองเชียงใหม3 จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 490348E 2079332N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 1,171 เมตร

- 51 - รูปที่ 3.19 กลุ3มวิทยาหิน GR1 หินแกรนิต สีจาง เนื้อหยาบ พบแร3ดอกขนาด 1 cm บริเวณตำบลอมกçอย อำเภออมกçอย จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 433758E 1975720N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 1,063 เมตร 3.7.11 กลุ<มวิทยาหิน GR3 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินอัคนีแทรกซอนจำพวกหินแกรนิตเนื้อผลึกเรียงตัว ประกอบด4วย หินแกรนิต หินไบโอไทตJแกรนิต สีจาง เนื้อหยาบถึงเนื้อดอก เนื้อผลึกสองขนาดชัดเจน เนื้อผุปานกลางถึง มาก แร>ส>วนใหญ>เปeนเนื้อดอก บางแห>งพบการเรียงตัวแร>สีเข4มและแร>สีจาง คล4ายหินไนสJ(รูปที่ 3.20) กระจายตัวเปeนแนวยาวมาทางทิศใต4ของจังหวัด ส>วนใหญ>อยู>ในอำเภอสะเมิง อำเภอแม>วาง อำเภอ จอมทอง อำเภอแม>แจ>ม อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeน เทือกเขาและเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับหินอัคนี ชนิดหินแกรนิต บริเวณ แปรสัมผัส หินคาตาคลาสติกแกรนิต และหินไบโอไทตJแกรนิต อายุยุคคารJบอนิเฟอรัส (Cgr) 3.7.12 กลุ<มวิทยาหิน VOL1 กลุ>มวิทยาหินจำพวกหินอัคนีภูเขาไฟที่ประกอบด4วยแร>สีจางถึงปานกลางเปeนส>วนใหญ> ประกอบด4วย หินแอนดีไซตJ สีเทาเขียว เนื้อหินผุปานกลาง แตกแบบหัวหอม (รูปที่ 3.21) กระจายตัวอยู> ในอำเภอดอยสะเก็ด อำเภอแม>ออน และอำเภอแม>อาย กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่อมโยงได4กับ หินภูเขาไฟชนิดไรโอไลตJ แอนดีไซตJ และหินกรวดเหลี่ยมภูเขาไฟ อายุยุคไทรแอสสิก - เพอรJเมียน (PTrv)

- 52 - รูปที่ 3.20 กลุ3มวิทยาหิน GR3 หินไบโอไทตÅแกรนิต ประกอบดfวยแร3ควอตซÅ แร3เฟลสปารÅ แร3ไมกfา เนื้อหยาบ บริเวณตำบลโปéงทอง อำเภอดอยเต3า จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 478825 E 1982262N สูงจากระดับ ทะเลปานกลาง 379 เมตร รูปที่ 3.21 กลุ3มวิทยาหิน VOL1 หินแอนดิไซตÅ สีเทาเขียว แตกแบบหัวหอม บริเวณตำบลออนเหนือ อำเภอ แม3ออน จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 528406E 2080574N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 444 เมตร

- 53 - 3.7.13 กลุ<มวิทยาหิน VOL3 กลุ>มวิทยาหินนี้มีลักษณะเปeนตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยู>กับที่ (Colluvial and residual deposits) ประกอบด4วยเศษหินของหินทราย หินควอรJตไซตJ หินแกรนิต หินแอนดีไซตJ หินดินดาน หินทรายแปfง หินควอรตJไซตJหินเชิรตJกรวดปนทรายถึงทรายปนดินเหนียว ที่เปeนพวกตะกอน ร>วน ดินลูกรัง และดินเทอราโรซ>า (รูปที่ 3.22) กระจายตัวอยู>ในอำเภอเมืองเชียงราย อำเภอพาน อำเภอ เวียงชัย อำเภอเชียงแสน และอำเภอแม>จัน จังหวัดเชียงราย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเนินเขา และ ที่ราบลอนลาด กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่องโยงได4กับกลุ>มตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยู> (Qc) 3.7.14 กลุ<มวิทยาหิน COL กลุ>มตะกอนจำพวกตะกอนเศษหินเชิงเขา และตะกอนผุพังอยู>กับที่ ประกอบด4วยเศษหินของ หินทราย หินแกรนิต กรวดปนทรายถึงทรายปนดินเหนียว ที่เปeนพวกตะกอนร>วน และดินเทอราโรซ>า (รูปที่ 3.23) กระจายตัวอยู>ในอำเภอแม>อาย อำเภอฝาง อำเภอสันทราย อำเภอดอยสะเก็ด อำเภอแม>ออน และอำเภอสันกำแพง แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนเนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่องโยงได4กับ กลุ>มตะกอนดิน และเศษหินเชิงเขา (Qc) 3.7.15 กลุ<มวิทยาหิน AL กลุ>มตะกอนจำพวกตะกอนน้ำพา ตะกอนที่ราบลุ>มแม>น้ำ ประกอบด4วย ดินเหนียว ดินเหนียวปนทราย ทรายละเอียด ทรายหยาบ และกรวดขนาดเล็ก กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ฝjºงทิศ ตะวันออกของจังหวัดในอำเภอแม>อาย อำเภอฝาง อำเภอไชยปราการ อำเภอเวียงแหง อำเภอเชียงดาว อำเภอพร4าว อำเภอแม>แตง อำเภอเมืองเชียงใหม> อำเภอสันกำแพง อำเภอสารภี อำเภอสันกำแพง อำเภอ ดอยหล>อ อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนที่ ราบ กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่องโยงได4กับกลุ>มตะกอนน้ำพา (Qa) ประกอบด4วย ทรายปนดินเหนียว และดินเหนียวปนทราย มีลูกรังและกรวด และตะกอนที่รราบน้ำท>วมถึง (Qf) ประกอบด4วย ดินเหนียว มีชั้นทรายปนกรวดเปeนกระเปาะแทรกสลับ อายุยุคควอเทอรJนารี

- 54 - รูปที่ 3.22 กลุ3มวิทยาหิน VOL3 หินบะซอลตÅ สีดำ ผุเล็กนfอย รอยแตกปานกลาง บริเวณตำบลบfานโปéง อำเภอ พรfาว จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 511634E 2144949 N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 645 เมตร รูปที่ 3.23 กลุ3มวิทยาหิน COL ตะกอนเศษหินเชิงเขา และตะกอนผุพังอยู3กับที่ บริเวณตำบลบ3อสลีอำเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 420506E 2009713N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 887 เมตร

- 55 - 3.7.16 กลุ<มวิทยาหิน TER กลุ>มตะกอนจำพวกตะกอนตะพักลำน้ำ ประกอบด4วย กรวด และทราย กรวดมีขนาดตั้งแต> 0.03-1.0 เมตร ก4อนกรวดประกอบด4วย แร>ควอตซJ หินควอรJตไซตJ หินฟßลไลตJ หินทรายกึ่งแปรสภาพ และ หินชีสตJ(รูปที่ 3.24) กระจายตัวส>วนใหญ>อยู>ฝjºงทิศตะวันออกของจังหวัดคล4ายกลุ>มวิทยาหิน AL ส>วนใหญ> อยู>ในอำเภอแม>อาย อำเภอฝาง อำเภอไชยปราการ อำเภอเชียงดาว อำเภอเวียงแหง อำเภอพร4าว อำเภอ แม>แตง อำเภอสันทราย อำเภอแม>ริม อำเภอเมืองเชียงใหม> อำเภอหางดง อำเภอสันป®าตอง อำเภอแม>วาง อำเภอจอมทอง อำเภอฮอด อำเภอดอยเต>า และอำเภออมกòอย แสดงลักษณะภูมิประเทศเปeนที่ราบ และ เนินเขา กลุ>มวิทยาหินกลุ>มนี้สามารถเชื่องโยงได4กับกลุ>มตะกอนบนตะพักลำน้ำ (Qt) ประกอบด4วย กรวด ทราย และแม>รัง อายุยุคควอเทอรJนารี รูปที่ 3.24 กลุ3มวิทยาหิน TER ตะกอนตะพักลำน้ำ ประกอบดfวยกรวดขนาดใหญ3 (1 m.) ลักษณะเหลี่ยม และ กรวดขนาดเล็ก (0.3-20 cm.) กลมมนดี บริเวณตำบลแม3งอน อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม3 พิกัด 47Q 510554E 2191258N สูงจากระดับทะเลปานกลาง 612 เมตร

- 56 -

วิธีการศึกษา 4.1 ขั้นรวบรวมข#อมูล การศึกษาและรวบรวมงานวิจัยที่เกี่ยวข4องกับการทำแบบจำลองต>าง ๆ เพื่อนำมาประยุกตJใช4 ในการศึกษาพื้นที่มีโอกาสเกิดแผ>นดินถล>มให4มีความยืดหยุ>นและสามารถปรับเปลี่ยนข4อมูลได4ง>าย และ ทันสมัย โดยทำการเก็บรวบรวมข4อมูล 3 ลักษณะ ดังนี้ 1) รวบรวมข4อมูลพื้นฐานและปjจจัยที่เกี่ยวข4องกับการแผ>นดินถล>ม เพื่อจัดทำฐานข4อมูล สารสนเทศภูมิศาสตรJ ประกอบด4วย ข4อมูลด4านธรณีวิทยา ธรณีโครงสร4าง ข4อมูลแบบจำลองภูมิประเทศ เชิงเลข (DEM) ปริมาณน้ำฝน และข4อมูลตำแหน>งร>องรอยแผ>นดินถล>มในอดีต 2) การเก็บรวบรวมข4อมูลเอกสารที่เกี่ยวข4อง จากแหล>งเอกสารต>างๆ เช>น ห4องสมุด ฐานข4อมูลของกรมทรัพยากรธรณี และเว็บไซตJต>าง ๆ 3) การรวบรวมผลงานที่เคยทำมาก>อนในพื้นที่ศึกษา โดยการค4นหาจากฐานข4อมูลของ กรมทรัพยากรธรณี และเว็บไซตJต>าง ๆ 4.2 การสำรวจลักษณะทางธรณีวิทยา การสำรวจธรณีวิทยาในพื้นที่ศึกษา มีจุดประสงคJหลักเพื่อรวบรวมข4อมูลธรณีวิทยาในสนาม ทั้งหมด ได4แก> ข4อมูลชนิดหิน โครงสร4างทางธรณีวิทยา การแผ>กระจายตัวของหิน การลำดับชั้นหิน ความต>อเนื่องของชั้นหิน และข4อมูลเกี่ยวกับธรณีพิบัติภัยแผ>นดินถล>มในพื้นที่ศึกษา โดยการสำรวจ ธรณีวิทยามีขั้นตอนการสำรวจดังต>อไปนี้ 1) การเตรียมข4อมูลพื้นฐานก>อนการเก็บข4อมูลภาคสนาม ได4แก> การเตรียมแผนที่ภูมิประเทศ ข4อมูลพื้นฐาน และการรวบรวมข4อมูลด4านธรณีวิทยาของพื้นที่จากรายงานการสำรวจธรณีวิทยาในพื้นที่ เช>น แผนที่ธรณีวิทยามาตราส>วน 1:50,000 และแผนที่ธรณีวิทยามาตราส>วน 1:250,000 และรายงาน จำแนกเขตเพื่อการจัดการด4านธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดเชียงใหม> ปÄ พ.ศ. 2559 จังหวัด เชียงใหม> 2) การวางแผนการสำรวจโดยการกำหนดเส4นทางการสำรวจให4ครอบคลุมพื้นที่เสี่ยงภัย แผ>นดินถล>ม และตรวจสอบความถูกต4องของข4อมูลเดิม

- 58 - 3) การเตรียมอุปกรณJสำรวจภาคสนาม ได4แก> เข็มทิศ ค4อนธรณี กล4องถ>ายรูป อุปกรณJ บอกพิกัดตำแหน>งด4วยดาวเทียม (Global Positioning System, GPS) สมุดสนาม และอุปกรณJเก็บตัวอย>าง ในสนาม 4)สำรวจเก็บข4อมูลขั้นรายละเอียด เพื่อรวบรวมและบันทึกข4อมูลทางธรณีวิทยาเพื่อจัดกลุ>มหิน ในพื้นที่ศึกษาตามลักษณะทางวิทยาของหิน เช>น ข4อมูลชนิดหิน การลำดับชั้นหิน การแผ>กระจายของ หิน ธรณีวิทยาโครงสร4าง และถ>ายภาพเพื่อใช4ประกอบการเขียนรายงาน 4.2.1 หลักการจำแนกกลุ<มวิทยาหินสำหรับการศึกษาแผ<นดินถล<ม วิทยาหิน (lithology) เปeนหนึ่งในปjจจัยที่เกี่ยวข4องกับการเกิดแผ>นดินถล>ม อีกทั้งเปeน หินต4นกำเนิดของดินชนิดต>าง ๆ ที่มีคุณสมบัติทางวิศวกรรมที่อาจเกี่ยวข4องกับประเภทการเกิดแผ>นดินถล>ม ชนิดต>าง ๆ ทั้งนี้ขึ้นอยู>กับชนิดของดินที่เปeนผลมาจากการผุพังของชั้นหินต4นกำเนิด ซึ่งในการศึกษาครั้งนี้ได4 ทำการจำแนกลักษณะวิทยาหินแบบต>าง ๆ ที่พบกระจายตัวในพื้นที่ศึกษาให4เปeนหน>วยหิน ที่มีลักษณะ วิทยาหินแบบต>าง ๆ ที่มีความคล4ายคลึงกันยเปeนกลุ>ม เรียกว>า กลุ>มวิทยาหิน (lithological group) เพื่อ เปeนข4อบ>งชี้ความสัมพันธJระหว>างกลุ>มวิทยาหินกับร>องรอยการเกิดแผ>นดินถล>มที่เกิดขึ้นทั้งในอดีตและ ปjจจุบัน และความสัมพันธJระหว>างกลุ>มวิทยาหินที่เปeนหินต4นกำเนิดดินกับกลุ>มดินชนิดต>าง ๆ ที่กระจายตัวในพื้นที่ศึกษาที่มีคุณสมบัติทางวิศวกรรมที่แตกต>างกัน ให4มีความชัดเจนมากขึ้น 4.2.2 ปãจจัยที่เปåนเกณฑEในการจำแนกหน<วยหิน หน>วยหิน (rock unit) หมายถึง เนื้อหินมีลักษณะปรากฏที่สม่ำเสมอและสามารถทำแผนที่ได4 ซึ่งหน>วยหินถือเปeนหน>วยขั้นพื้นฐานสำหรับการทำแผนที่ในระบบการจำแนกประเภทของวัสดุหินในสนาม (Rock Material Field Classification system; RMFC) (Natural Resources Conservation Service, 2012) ซึ่งในการศึกษาครั้งนี้ใช4การทำแผนที่เพื่อระบุการกระจายตัว (distribution) ของกลุ>มวิทยาหิน แบบต>าง ๆ ที่ปรากฏบนพื้นผิวภูมิประเทศ โดยได4กำหนดกลุ>มวิทยาหินขึ้นมาเปeนหน>วยหินเท>านั้น ไม>ได4 มีการลำดับชั้นหินหรือพิจารณาอายุและการวางตัวของชั้นหินแต>อย>างใด พิจารณาจากลักษณะเด>น ของวิทยาหินแบบต>าง ๆ ที่มีความคล4ายคลึงกัน เพื่อกำหนดเปeนหน>วยหินของกลุ>มวิทยาหินนั้น ๆ โดยใช4 เกณฑJการจำแนกวิทยาหินของ Dearman (1991) ซึ่งเปeนการจำแนกลักษณะวิทยาหินสำหรับงานในทาง วิศวกรรมและการทำแผนที่วิศวกรรมธรณี โดยประกอบด4วยเกณฑJหลัก ๆ 4 ประการ ได4แก> 4.2.2.1 ชนิดหินโดยทั่วไป (genetic type) ชนิดหินโดยทั่วไปประกอบด4วยหินหลัก ๆ 3 ชนิด โดยแต>ละชนิดมีรายละเอียดดังนี้

- 59 - (1) หินอัคนี (igneous rock): เปeนหินที่เกิดจากการเย็นตัวของแมกมา (magma) ทั้งที่ เย็นตัวบนผิวโลกเรียกว>าหินอัคนีพุ (extrusive igneous rock) และเย็นตัวใต4เปลือกโลกเรียกว>าหินอัคนี แทรกซอน (intrusive igneous rock) ดังตารางที่ 4.1 (2) หินตะกอน (sedimentary rock): เปeนหินที่มีการเกิดหลากหลาย ได4แก> เกิดจาก อนุภาคที่แตกหักมาจากที่อื่น (detritus or terrigenous sediment) เกิดจากการตกผลึกของสารละลาย เคมี หรือชีวเคมี (chemical or biochemical precipitation) และเกิดจากการทับถมของซากอินทรียวัตถุ (organic material) ดังตารางที่ 4.2 (3) หินแปร (metamorphic rock): เปeนหินที่เกิดจากการแปรสภาพ อันเนื่องมาจาก ความร4อน (heat) ความดัน (pressure) และสารละลายเคมี (chemical fluid) ซึ่งสามารถแปรสภาพ มาจากหินต4นกำเนิดที่เปeนได4ทั้งหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร ดังตารางที่ 4.3 ตารางที่ 4.1 ตารางการจำแนกหินอัคนี (Dearman, 1991) PYROCLASTIC IGNEOUS GENETIC GROUP Massive Usual structure At least 50% of grains are of igneous rock Quartz, felspars, micas, dark minerals Feldspar, dark minerals Dark minerals Composition Acid Intermediate Basic Ultrabasic Rounded grains: Agglomerate Angular grains: Volcanic breccia Pegmatite Pyroxenite Peridotite Very coarsegrained 60 2 0.006 0.002 Predominant grain size mm ( ) Granite Diorite Gabbro Coarsegrained Tuff Dolerite Mediumgrained Fine-grained tuff Rhyolite Andesite Basalt Finegrained Very fine-grained tuff Very finegrained Volcanic Glasses Glassy Amorphous * A tuff containing both pyroclastic and detrital material, but predominantly pyroclastic, is called tuff.

- 60 - ตารางที่ 4.2 ตารางการจำแนกหินตะกอน (Dearman, 1991) DETRITAL SEDIMENTARY CHEMICAL/ ORGANIC GENETIC GROUP Bedded Usual structure Grains of rock, quartz, feldspar and clay minerals At least 50% of grains are of carbonate Salts, Carbonates, Silica Carboneceous Composition Rudaceous Grains are of rock fragment Limestone (undifferntiated) Calcirudite Saline rock: Halite Anhydrite Gypsum Very coarsegrained 60 2 0.006 0.002 Predominant grain size (mm) Rounded grains: conglomerate Angular grains: breccia Coarsegrained Arenaceous Grains are mainly mineral fragments Calarenite Calcreous rocks Limestone Dolomite MediumSandstone: grain are mainly grained mineral fragments Agilliceous or Lutaceous Mudstone Shale: Fissile mudstone Siltstone: 50% fine grained particles Marlstone Calcisiltite Chalk Calcilutite Finegrained Claystone: 50% very fine-fine grained particles Very finegrained Siliceous rocks Chert Flint Carbonaceous Rock Lignite Coal Glassy Amorphous

- 61 - ตารางที่ 4.3 ตารางการจำแนกหินแปร (Dearman, 1991) METAMORPHIC GENETIC GROUP Foliated Massive Usual structure Quartz, felspar, micas, dark minerals Quartz, felspar, micas, dark minerals, carbonates Composition Tectonic breccia Very coarsegrained 6 2 0.006 0.002 Predominant grain size (mm) Migmatite Gneiss Hornfels Marble Granulite Quartzite Coarsegrained Schist Mediumgrained Phyllite Slate Amphiolite Finegrained FineMylonite grained Glassy Amorphous 4.2.2.2ลักษณะโครงสร4างทางกายภาพของมวลหิน (physical structure of rock mass) (1) เปkนชั้น (bedded): มักพบในหินตะกอน และชั้นตะกอนที่มีการสะสมตัวเปeนชั้น บางครั้งอาจพบในหินอัคนีพุหรือหินอัคนีภูเขาไฟที่มีการปะทุหลาก (2) เปkนริ้วขนาน (foliation): มักพบในหินแปร ที่เกิดจากกระบวนการแปรแบบไพศาล (regional metamorphism) และกระบวนการแปรในบริเวณเขตรอยเลื่อนและเขตรอยเฉือน ซึ่งเปeน การแปรแบบพลวัตร (dynamic metamorphism) (3) เปkนมวลหนาที่ไมDแสดงชั้น (massive): พบได4ทั่วไปในหินทุกชนิด โดยมักพบใน หินอัคนีแทรกซอน เช>น หินแกรนิต และหินตะกอนที่เกิดจากการสะสมตัวของสารละลายเคมี เปeนชั้นหนา เช>น หินปูน หรืออาจพบในหินแปร เช>น หินอ>อน (marble) หินควอตไซตJ (quartzite) หินฮอรJนเฟลสJ (hornfels) เปeนต4น

- 62 - 4.2.2.3 ขนาดของอนุภาคที่เปkนองค(ประกอบของหินที่ปรากฏเดDนชัด (predominant grain size) ซึ่งประกอบกันเปkนเนื้อหิน (texture) (1) เม็ดหยาบมาก (very coarse-grained): ขนาดเส4นผ>านศูนยJกลางใหญ>กว>า 60 mm (2) เม็ดหยาบ (coarse-grained): ขนาดเส4นผ>านศูนยJกลาง 2-60 mm (3) เม็ดปานกลาง (medium-grained): ขนาดเส4นผ>านศูนยJกลาง 0.06-2 mm (4) เม็ดละเอียด (fine-grained): ขนาดเส4นผ>านศูนยJกลาง 0.002-0.06 mm (5) เม็ดละเอียดมาก (very fine-grained): ขนาดเส4นผ>านศูนยJกลางเล็กกว>า 0.002 mm (6) เนื้อแก4ว (glassy) หรือ อสัณฐาน (amorphous): เปeนเนื้อที่ประสานกันเปeนเนื้อเดียว 4.2.2.4แรDองค(ประกอบ (mineralogical composition) แร>องคJประกอบ เปeนหนึ่งในปjจจัยที่ทำให4มวลหินมีคุณสมบัติเฉพาะต>าง ๆ ทางวิศวกรรม ได4แก> ความแข็งแรง ความถ>วงจำเพาะ ความคงทนต>อการผุพัง เปeนต4น การจำแนกลักษณะของ แร>องคJประกอบ สามารถแบ>งออกเปeน 8 ลักษณะ ดังนี้ (1) เศษหิน (rock grains or lithic fragment): เปeนเศษแตกหักของหินดั้งเดิม (pre-existing rock) ที่ถูกพัดพาจากตัวกลางมาสะสมตัวเปeนหินใหม> มักพบในหินทราย หินกรวดมน และบางครั้งอาจพบในหินอัคนีแทรกซอน หินภูเขาไฟที่เกิดจากการประทุหลาก เช>น หินทัฟฟ¹ (tuff) เปeนต4น (2) ควอตซ( (quartz): เปeนแร>จำพวกแร>สีจาง (felsic mineral) ในชุดปฏิกิริยาของ โบเวน (Bowen’s reaction series) พบได4ในหินทุกชนิด มีความแข็งระดับ 7 ตามมาตรวัดความแข็ง ของโมหJ (Moh’s scale) (3) เฟลด(สปาร( (feldspars): พบอยู>ในหินอัคนีเกือบทุกชนิด และพบในหินตะกอน และหินแปรด4วย แร>เฟลดJสปารJ ประกอบด4วย โพแทสเซียมเฟลดJสปารJ และแพลจิโอเคลสเฟลดJสปารJ (4) แรDชนิดเมฟíก (mafic) แรDสีเข4ม (dark-coloured) และแรDอื่นที่เกี่ยวข4องกัน: แร>ชนิดเมฟßกหรือแร>สีเข4มในชุดปฏิกิริยาของโบเวน ประกอบด4วยแร>จำพวก โอลิวีน (olivine) ไพร็อกซีน (pyroxene) และแอมฟßโบล (amphibole) โดยมักพบในหินอัคนีชนิดอัลตราเมฟßก (ultramafic igneous rock) ได4แก> หินดันไนทJ(dunite) หินเพอริโดไทตJ (peridotite) เปeนต4น และหินอัคนีชนิดเมฟßก (mafic igneous rock) ได4แก> หินบะซอลตJ (basalt) หินแกบโบร (gabbro) เปeนต4น (5) แรDดินเหนียว (clay minerals): แร>ดินเหนียวจัดเปeนแร>ที่มีการเกิดแบบทุติยภูมิ (secondary mineral) กล>าวคือเกิดจากการเปลี่ยนสภาพ (alteration) ของแร>เดิมในหินจากการผุพัง ทางเคมีของหิน (chemical weathering) ให4เกิดเปeนแร>ใหม> ตัวอย>างเช>น แร>เฟลดJสปารJ ที่มีการผุพังทาง เคมีแล4วเปลี่ยนสภาพเปeนแร>ดินขาว (kaolinite) เปeนต4น โดยการผุพังนี้สามารถพบได4ในหินทุกชนิดที่อยู>ใน ลักษณะภูมิอากาศแบบร4อนชื้น และแร>ดินเหนียวโดยส>วนใหญ>พบเปeนแร>ประกอบหินในหินตะกอนที่มี เนื้อค>อนข4างละเอียด ซึ่งมักพบมากในหินโคลน และหินดินดาน

- 63 - (6) คาร(บอเนต (carbonates): ประกอบด4วย แร>ที่มีองคJประกอบเปeนคารJบอเนต (CO3) เปeนหลัก อาทิเช>น แคลไซตJ (calcite) อะราโกไนตJ (aragonite) โดโลไมตJ (dolomite) มักพบมาก ในหินตะกอนที่ตกผลึกจากสารละลายเคมีและชีวเคมี ได4แก> หินปูน และหินโดโลไมตJ รวมถึงหินแปรอย>างหินอ>อน (7) วัตถุจำพวกเกลือหินระเหย (salt, evaporite) วัตถุจำพวกเนื้อปนซิลิกา (siliceous materials) และวัตถุจำพวกเนื้อปนคาร(บอเนต (carbonaceous materials): วัตถุจำพวก เกลือหินระเหยซึ่งเกิดจากสารละลายเกลือ โดยทั่วไปจะไม>พบโผล>ปรากฏบนผิวดิน วัตถุจำพวกเนื้อปนซิลิกา โดยทั่วไปมักพบเปeนลักษณะหินที่ถูกแทนที่ด4วยซิลิกา (silicification) เช>น หินปูนที่ถูกแทนที่ด4วยซิลิกา (silicified limestone) ส>วนวัตถุจำพวกคารJบอเนต โดยทั่วไปมักพบในหินที่เกิดในสภาพแวดล4อมร>วมกับ หินคารJบอเนต เช>น หินดินดานเนื้อคารJบอเนต (carbonaceous shale) หินโคลนเนื้อคารJบอเนต (carbonaceous mudstone) เปeนต4น (8) แก4ว (glass): เปeนของเนื้อหินลักษณะที่เปeนแก4ว มีแก4วเปeนองคJประกอบ โดยทั่วไป มักพบเห็นได4ไม>มากนัก ส>วนใหญ>พบในหินอัคนีพุที่เย็นตัวบนผิวโลกอย>างรวดเร็ว เช>น หินออบซิเดียน (obsidian) 4.3 การจัดการข#อมูล ข4อมูลพื้นฐานเบื้องต4นจะถูกทำให4อยู>ในระบบข4อมูลสารสนเทศภูมิศาสตรJประกอบด4วย ข4อมูลด4านธรณีวิทยา ธรณีโครงสร4าง ความลาดชัน ลักษณะภูมิประเทศ ปริมาณน้ำฝน และตำแหน>ง ร>องรอยแผ>นดินถล>มในอดีต ซึ่งข4อมูลเหล>านี้จะถูกจัดเก็บอยู>ในลักษณะเปeนกริด (raster data) คือ ข4อมูล ที่มีโครงสร4างเปeนช>องเหลี่ยม เรียกว>า จุดภาพ หรือ grid cell ที่มีการเรียงต>อเนื่องกันในแนวราบและ แนวดิ่ง ซึ่งมีความละเอียด 10x10 เมตร และในรูปแบบข4อมูลเชิงเส4นสำหรับข4อมูลร>องรอยแผ>นดินถล>ม ดังตารางที่ 4.4 ทั้งนี้การวิเคราะหJ การประมวลผล และการแสดงผลข4อมูลเชิงพื้นที่จะอยู>ในรูปแบบระบบ สารสนเทศภูมิศาสตรJ 4.4 การทำแผนที่รQองรอยแผQนดินถลQม แผนที่ร>องรอยแผ>นดินถล>มเปeนแผนที่แสดงตำแหน>ง ความหนาแน>น การกระจายตัวของ แผ>นดินถล>ม ชนิดของแผ>นดินถล>ม รวมถึงวันที่เกิดเหตุการณJแผ>นดินถล>มแต>ละพื้นที่ ซึ่งมีความสัมพันธJกับ ปjจจัยที่ควบคุมการเกิดแผ>นดินถล>ม เช>น ลักษณะทางธรณีวิทยา ธรณีวิทยาโครงสร4าง ลักษณะภูมิประเทศ และสภาพอากาศ ด4วยเหตุนี้การทำแผนที่ร>องรอยแผ>นดินถล>มจึงมีความสำคัญที่ใช4สำหรับเปeนข4อมูลตั้งต4น ในการทำนายการเกิดแผ>นดินถล>มในอนาคตได4 ในการศึกษาครั้งนี้จัดทำข4อมูลตำแหน>งร>องรอยแผ>นดินถล>ม โดยอาศัยเทคนิคการรับรู4 ระยะไกล ด4วยการแปลด4วยสายตา (visual interpretation) จากภาพถ>ายดาวเทียมภายใต4แอปพลิเคชัน Google Earth Pro เปeนการหาความแตกต>างของพื้นที่ระหว>างลักษณะรอยแผ>นดินถล>มซึ่งมักแสดงสีของ

- 64 - ดินอาจเปeนสีน้ำตาลแดง หรือขาว (รูปที่ 4.1) ซึ่งเกิดจากการเปßดหน4าดิน/หินในบริเวณนั้น กับลักษณะ พื้นที่รอบข4างซึ่งมักเปeนพื้นที่ป®าสีเขียว หรือพื้นที่ร4างโล>งเตียน (bare land) ซึ่งสามารถตรวจจับร>องรอย แผ>นดินถล>ม และสามารถกำหนดตำแหน>งจากภาพดาวเทียมโดยอาศัยความเข4าใจเกี่ยวกับชนิดของ แผ>นดินถล>มกับลักษณะภูมิประเทศโดยรอบ รวมถึงความเข4าใจเกี่ยวกับลักษณะของแผ>นดินถล>มที่ แสดงออกมาบนภาพดาวเทียมหรือภาพถ>ายทางอากาศ โดยทั่วไปแล4วมีเกณฑJการแปลตามปjจจัยต>อไปนี้ 1) ลักษณะธรณีสัณฐาน 2) ลักษณะทางน้ำ การผุพัง และระบบอุทกวิทยา 3) ลักษณะของสีของดิน/หิน 4) ลักษณะพืชพรรณที่ปกคลุม 5) กิจกรรมของมนุษยJ และการใช4ประโยชนJที่ดิน โดยมีหลักการจำแนกลักษณะของแผ>นดินถล>มตามชนิดและลักษณะที่เห็นบนภาพถ>าย ดังตารางที่ 4.5 แต>อย>างไรก็ตามการเข4าพื้นที่เพื่อตรวจสอบความถูกต4องของการแปลข4อมูลจากภาพถ>าย จะทำให4แผนที่ร>องรอยแผ>นดินถล>มมีความละเอียด แม>นยำ และถูกต4องมากยิ่งขึ้น (รูปที่ 4.2) ตารางที่ 4.4 สรุปชนิดและแหล3งที่มาของขfอมูล ชนิดข4อมูล ปì รูปแบบข4อมูล ความ ละเอียด คDาพิกัด อ4างอิงทาง ภูมิศาสตร( แหลDงที่มา ALOS PALSAR DEM 2009 ข/อมูลแสดงลักษณะ เป?นกริด (raster data) 12.5 เมตร (m) WGS84 https://vertex.daac.asf. alaska.edu/# Google images 1989- 2021 ข/อมูลแสดงลักษณะ เป?นกริด(raster data) 10 เมตร (m) WGS84 Google earth pro การใช/ประโยชนi ที่ดิน (Landuse) 2020 ข/อมูลแสดงลักษณะ เป?นกริด(raster data) 10 เมตร (m) WGS84 https://www.arcgis.com /apps/instant/media/in dex.html?appid=fc92d3 8533d440078f17678eb c20e8e2 แผนที่ธรณีวิทยา 2559 ข/อมูลแสดงทิศทาง (vector Data) 1:50,000 และ 1:250,000 WGS84 กรมทรัพยากรธรณี แผนที่ ภูมิประเทศ 2527 ข/อมูลแสดงทิศทาง (vector Data) 1:50,000 WGS84 กรมแผนที่ทหาร ปริมาณน้ำฝน 2561 ข/อมูลแสดงทิศทาง (vector Data) รายวัน WGS84 กรมอุตุนิยมวิทยา

- 65 - ตารางที่ 4.5 หลักการจำแนกลักษณะของแผ3นดินถล3มจากการแปลความหมายภาพถ3ายทางอากาศและ ภาพดาวเทียม (ดัดแปลงจากจาก Miller, 2007 และ Soeters and Westen, 1996) Type of Movement Characteristic based on morphology, vegetation, and drainage visible on stereo images Fall and topple Morphology Distinct wall or free face in association with scree slopes (20 to 30 degrees) and dejection cones; jointed rock wall (>50 degrees) with fall chutes Vegetation Linear scars in vegetation along frequent rock fall paths; vegetation density low on active scree slopes Drainage No specific characteristics Rotational slide Morphology Abrupt changes in slope morphology characterised by concave (niche) and convex (runout lobe) forms; often steplike slopes; semilunar crown and lobate frontal part; back-tilting slope facets, scarps, hummocky morphology on depositional part; D/L = ratio 0.3 to 0.1 slope 20 to 40 degrees Vegetation Clear vegetational contrast with surrounding, absence of land use indicative for activity; differential vegetation according to drainage conditions Drainage Contrast with nonfailed slopes; bad surface drainage or ponding in niches or back-tilting areas; seepage in frontal part of runout lobe Compound slide Morphology Concave and convex slope morphology; concavity often associated with linear grabenlike depression; no clear runout but gentle convex or bulging frontal part; back-tilting facet associated with (small) antithetic faults; D/L ratio 0.3 to 0.1, relatively broad in size Vegetation As with rotational slides, although slide mass will less disturbed Drainage Imperfect or disturbed surface drainage, ponding in depressions and in rear part of slide Translational slide Morphology Joint controlled crown in rock slides, smooth planar slip surface, relatively shallow, certainly in surface material over bedrock; D/L < 0.1 and large width; runout hummocky, rather chaotic relief, with block size decreasing with larger distance Vegetation Source area and transportational path denuded, often with lineation in transportation directions; differential vegetation on body in rock slides; no landuse on body Drainage Absence of ponding below crown, disordered or absent surface drainage on body; streams deflected or blocked by frontal lobe

- 66 - ตารางที่ 4.5 หลักการจำแนกลักษณะขอแผ3นดินถล3มจากการแปลความหมายภาพถ3ายทางอากาศและ ภาพดาวเทียม (ดัดแปลงจากจาก Miller, 2007 และ Soeters and Westen, 1996) (ต3อ) Type of Movement Characteristic based on morphology, vegetation, and drainage visible on stereo images Lateral spread Morphology Irregular arrangement of large blocks tilting in various directions; block size decreases with distance and morphology becomes more chaotic; large cracks and linear depressions separating blocks; movement can originate on very gentile slopes (<10 degrees) Vegetation Differential vegetation enhancing separation of blocks; considerable contrast with unaffected areas Drainage Disrupted surface drainage; frontal part of movement is closing off valley, causing obstruction and asymmetric valley profile Earth flows Morphology One large or several smaller concavities, with hummocky relief in source area; main scars and several small scars resemble slide type of failure; path following stream channel and body is infilling valley, contrasting with Vshaped valleys; lobate convex frontal part; irregular micromorphology with pattern related to flow structures; slope > 25 degrees; D/L ratio very small Vegetation Vegetation on scar and body strongly contrasting with surrounding, land use absent if active; linear pattern in direction of flow Drainage Ponding frequent in concave upper path of flow; parallel drainage channels on both sides of body in valley; deflected or blocked drainage by frontal lobe Debris flow Morphology Large amount of small concavities (associated with drainage system) or one major scar characterising source area; almost complete destruction along path, sometimes marked by depositional levees; flattish desolate plain, exhibiting vague flows structures in body of debris flow Vegetation Absence of vegetation everywhere; recovery will take many years Drainage Disturbed by main body; original streams blocked or deflected by body Mudslide Morphology Shallow concave niche with flat lobate accumulative part, clearly wider than transportation path; irregular morphology contrasting with surrounding areas; D/L ration0.05 to 0.01; slope 15 to 25 degrees Vegetation Clear vegetational contrast when fresh; otherwise differential vegetation enhances morphological features Drainage No major drainage anomalies beside local problems with surface drainage

- 67 - รูปที่ 4.1 ตัวอย3างร3องรอยแผ3นดินถล3มแสดงสีขาว (บน) และสีแดง (ล3าง) จากภาพ Google earth จังหวัด นครศรีธรรมราช และพื้นที่ใกลfเคียง ถ3ายภาพเมื่อวันที่ 18 มีนาคม 2556 N N

- 68 - รูปที่ 4.2 (บน) แผ3นดินถล3มชนิดไหลของเศษหินและดิน น้ำตกคลองนารายณÅ ตำบลคลองนารายณÅ อำเภอ เมือง จังหวัดจันทบุรี ตำแหน3ง 48P 0193269 E 1392548 N (ล3าง) รอยแผ3นดินถล3มชนิดเลื่อนไถลระนาบ โคfง บfานโขดทราย ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ3 จังหวัดตราด ตำแหน3ง 48P 02771880E 1296422N

- 69 - 4.5 การวิเคราะหEแบบจำลองแผQนดินถลQมทางคณิตศาสตรE ปjจจัยที่นำมาวิเคราะหJโอกาสเกิดแผ>นดินถล>มทั้ง 7 ชนิด (ข4อมูลวิทยาหิน ความลาดชัน ระดับความสูง หน4ารับน้ำฝน ดัชนีพืชพรรณ ธรณีวิทยาโครงสร4าง และทางน้ำ) โดยจะถูกแบ>งเปeนกลุ>มย>อย (reclassify) เพื่อเปeนการจัดกลุ>มข4อมูลก>อนการประมวลผล และทำชั้นระยะกันชน (multi-buffer) สำหรับข4อมูลธรณีวิทยาโครงสร4างและทางน้ำ รายละเอียดดังตารางที่ 4.6 การจัดเก็บฐานข4อมูลจะอยู>ใน รูปแบบ กริด (raster data) ที่มีขนาดความละเอียด 10x10 เมตร เพื่อนำไปใช4ประมวลผลในแบบจำลองทาง คณิตศาสตรJ โดยแบ>งออกเปeน 5 ขั้นตอนหลัก ดังรูปที่ 4.3 โดยแต>ละขั้นตอนมีรายละเอียดดังต>อไปนี้ รูปที่ 4.3 แผนภูมิการวิเคราะหÅแบบจำลองแผ3นดินถล3ม

- 70 - ตารางที่ 4.6 ปจจัยที่นํามาใชในแบบจําลองแผนดินถลม ปจจัย ลําดับ กลุม 1. วิทยาหิน (Lithology) 1 CG1 หินกรวดมน ที่มีเม็ดกรวดเปนแรควอตซและเศษหิน 2 CG2 หินกรวดมน ที่มีเม็ดกรวดเปนหินปูน 3 CG3 หินกรวดมนเชื่อมประสานดวยเหล็กออกไซด 4 SS1 หินทรายเนื้อเกรยแวก 5 SS2 หินทรายเนื้ออารโคส หินทรายเนื้อควอตซ 6 SS3 หินทรายแทรกสลับกับหินตะกอนเนื้อละเอียดกึ่งแปรสภาพ 7 SS4 หินทรายสีน้ําตาลแกมมวง ชั้นหนา 8 SS5 หินทรายเนื้ออารโคสที่มีกรวดปน 9 SS6 หินทรายเนื้อปนปูน 10 FS1 หินตะกอนเนื้อละเอียด บางสวนกึ่งแปรสภาพ 11 FS2 หินตะกอนเนื้อละเอียดเชื่อมประสานดวยเหล็กออกไซด 12 FS3 หินตะกอนเนื้อละเอียดเนื้อปนปูน 13 FS4 หินตะกอนเนื้อละเอียด หินโคลน หินโคลนปนซากพืช 14 FS5 หินตะกอนเนื้อละเอียด มีการแทรกดันของหินอัคนี 15 FS6 หินตะกอนเนื้อละเอียด แสดงชั้นหนา พบชั้นเฉียงระดับขนาดใหญ 16 CB1 หินคารบอเนตเนื้อผลึก 17 CB2 หินคารบอเนตเนื้อดิน 18 CH หินตะกอนเนื้อผลึกซิลิกา 19 CT หินแปรที่มีปริมาณซิลิกาสูง 20 F-MET1 หินแปรที่มีริ้วขนาน 21 F-MET2 หินแปรที่มีริ้วขนานเกรดต่ํา 22 F-MET3 หินแปรที่มีริ้วขนานเกรดสูง 23 F-MET4 หินมิกมาไทต 24 F-MET5 หินแคลกซิลิเกต 25 MU1 หินอัคนีชนิดเมฟกและอัลตราเมฟก 26 MU2 หินเซอรเพนทีไนทพบรวมกับหินอัคนีชนิดอัลตราเมฟก 27 GR1 หินแกรนิตเนื้อผลึกขนาดเดียว 28 GR2 หินแกรนิตเนื้อผลึกสองขนาดหรือเนื้อดอก 29 GR3 หินแกรนิตเนื้อผลึกเรียงตัว 30 QTZ สายแรควอตซ 31 VOL1 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจางถึงปานกลาง 32 VOL2 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีจาง 33 VOL3 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีเขม 34 VOL4 หินอัคนีภูเขาไฟประกอบดวยแรสีเขม พบมีหินเชิรตรวม 35 GY หินกีเซอไรต 36 COL ตะกอนเศษหินเชิงเขา 37 AL ตะกอนน้ําพา 38 TER ตะกอนตะพักลําน้ํา 39 RES ตะกอนหินผุพังอยูกับที่ 40 BEA ตะกอนชายหาดและตะกอนสันทรายเกา 41 MC ตะกอนที่ลุมราบน้ําขึ้นถึง