วิทยาลัยชุมชน พลวัตแห่งการพัฒนา

ชุมชนยะลาและนักธุรกิจท่ีประสบความสำเร็จในการทำ ลูกคา โดยสวนใหญผูเรียนจะเลือกวิเคราะหสินคาและ
ธุรกิจสิ่งพิมพมาเปนวิทยากรถายทอดความรูและ บริการที่ตนประกอบอาชีพอยู พอทายช่ัวโมงอาจารยจะ
ประสบการณจ ากการทำธรุ กิจ ใหผูเรียนนำเสนอหนาชั้นเรียน โดยมีครูผูสอนใหคำแนะ
ครั้งแรกในการเปดหลักสูตรนี้มีผูสนใจมาสมัคร เปนรายบุคคล พอจบหลักสูตรผูเรียนจะมีแผนการตลาด
เรียน ๓๐ คน โดยผูเรียนสวนใหญมีธุรกิจสวนตัว เชน เปนของตวั เองโดยไมรูตวั ” อ.ซูไฮลากลา ว
ขายอุปกรณเครื่องเขียน ขายอุปกรณอิเล็กทรอนิกส
ขายเครอ่ื งหนงั และทำขนมขาย เปนตน
นางซูไฮลา สือธีรลักษณ อาจารยผูดูแลพัฒนา มีวนั น้ีไดเพราะวทิ ยาลยั ชุมชน

หลักสูตรฝกอบรมกลาววา เน้ือหาหลักสูตรเริ่มตั้งแต ดานนางอาซีเยาะ มาฮะ ผูเขารับการฝกอบรม
การปรับพ้ืนฐานความรูของผูเรียน การเรียนเร่ืองหลัก หลักสูตรการทำขนมและการตลาดเลาวา แตเดิมตน
การตลาด สวนผสมการตลาด การสำรวจและการวิจัย อาชพี ทำขนมปงขายสง ตามหมูบานตอนเชา ๆ เพื่อกนิ กับ
การตลาด การวางแผนการตลาด และการเขียนแผน แตออ (หรือชาหวาน) กาแฟ และโรยตี รายไดพอมพี อ
การตลาด เปนตน โดยทุกช่ัวโมงผูเรียนจะไดฝกปฏิบัติ กิน แตเมื่อตนเขาฝกอบรมหลักสูตรระยะส้ันสอนทำ
เก่ียวกับกับเนื้อหาท่ีเรียนในชั่วโมงนั้น แลวนำเสนอหนา ขนมและไดเรียนรูเร่ืองหลักการตลาดจากวิทยาลัยชุมชน
ชั้นเรียน ยะลา ทำใหทุกวันนี้ ตนสามารถขยายกิจการทำขนมสง
“ท่ีวิทยาลัยชุมชนไมไดสอนแตความรู แตเนน ตลาดครอบคลุม ๔ จังหวัดภาคใตตอนลาง และกำลัง
สอนใหผูเรียนสามารถนำไปรูไปประกอบอาชีพ การ ตดิ ตอตลาดมาเลเซยี เพื่อสง ขายออกนอกประเทศ
ออกแบบการสอนจึงตองเนนการปฏิบัติ หลายคนมองวา ความเปลยี่ นแปลงครง้ั ยง่ิ ใหญในชวี ติ ของอาซเี ยาะ
หลักสูตรการตลาดสวนใหญเปนทฤษฎี ไมมีปฏิบัติ แลว เร่ิมขึ้นจากวันหนึ่งอาซีเยาะไดยินขาวประชาสัมพันธจาก
ผูเรียนจะนำความรูเหลาน้ันไปใชจริงไดแคไหน ปญหา วิทยุและปายประกาศตามที่ตางๆ วา มีวิทยาลัยชุมชน
ขอนี้เปนเร่ืองแรกๆ ท่ีวิทยาลัยชุมชนขบคิด และวาง ยะลาเปดรับสมัครประชาชนทั่วไปเขาเรียนหลักสูตรฝก
แนวทางการปฏิบัติงานไวแลว กลาวคือในกิจกรรมการ อบรมหลากหลายหลักสูตรตามความตองการของชุมชน
เรียนการสอนจะถูกออกแบบใหผูเรียนไดฝกปฏิบัติจริง และหน่ึงในน้ันมีหลักสูตรการทำขนม อาซีเยาะจึงสนใจ
ทุกขัน้ ตอน ยกตัวอยา งเชน เรียนเรื่องการวจิ ัยการตลาด เขา ไปสมัครเรียนทำขนมทว่ี ิทยาลัยชมุ ชน
ผูเรียนจะตองลงสำรวจตลาดเพ่ือหาขอมูลท่ีแทจริงใน เวลาผานไปไมนาน เจาหนาที่วิทยาลัยชุมชน
เรอ่ื งความตอ งการของลกู คา วเิ คราะหต วั เอง คแู ขง และ ยะลาไดติดตอกลับมาใหอาซีเยาะมาเรียนทำขนมได

100 วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวตั แหง การพฒั นา

โดยหลักสูตรที่สอนประกอบไปดวย การทำขนมปง ที่หอขนม ทำใหลูกคาสามารถโทรศัพทมาสั่งขนมกับอา
โดนัท ขนมปงแหง กะหรีป่ บ ซาลาเปา นอกจากสอนทำ ซีเยาะไดโดยตรง ไมตองผานรานคา ราคาก็จะถูกลง
ขนมแลววิทยาชุมชนยังสอนเร่ืองการวางแผนการตลาด สวนอาซีเยาะก็มีกำไรเพิ่มขึ้น จากเดิมวันละ ๓๐๐ บาท
โดยสอนวากอนจะลงมือทำธรุกิจตองทำการวิเคราะห กลายเปน ๕๐๐ บาทตอวัน และเพิ่มขึ้นเร่อื ยๆ
สินคา ๓ ดา น คอื วเิ คราะหต ัวเอง วเิ คราะหค ูแขง และ ขนมปงของอาซีเยาะเร่ิมมีคนรูจักมากข้ึน จาก
วิเคราะหล ูกคา กอ นเปน สำคัญ ตลาดในหมบู า นขยายไปสรู ะดบั ตำบล อำเภอและจงั หวดั
• วิเคราะหตัวเอง เร่ิมจากการวิเคราะหจุดออน กิจการเริ่มขยายมากข้ึน ปจจุบันอาซีเยาะทำขนมสง
จุดแขง็ ในดานตา งๆ ของตนเอง อาทเิ ชน ทำเลที่ตั้ง ตัว ตลาดครอบคลุม ๔ จังหวัดภาคใตตอนลาง และกำลัง
สินคา ราคา ชองทางการจัดจำหนวย การสงเสริมการ ติดตอตลาดมาเลเซียเพื่อสง ขายออกนอกประเทศ
ตลาด ตน ทุน กำไร เปน ตน สุดทายอาซีเยาะไดกลาวขอบคุณวิทยาลัยชุมชน
• วิเคราะหคูแขง เปนการวิเคราะหขอมูลคูแขง วา “ถา ไมม วี ิทยาลยั ชุมชนยะลา ดฉิ นั คงไมไดเรยี น และ
ท้ังทางตรงและทางออม กลาวคือคูแข็งทางตรงคือการ ไมมีการเปล่ียนแปลงความรู ชีวิตคงไมไดประสบความ
ขายสินคาชนิดเดียวกัน สวนคูแขงทางออมคือ ขาย สำเร็จเชนทุกวันนี้ ตองยอมรับวาหลักสูตรท่ีวิทยาลัย
สินคาตางชนิดกัน แตม ีลกู คากลุมเดยี วกัน ชุมชนเปดสอนนั้นดีมีคุณภาพ และสามารถนำไปใชใน
• วิเคราะหลกู คา เปนการกำหนดกลมุ เปา หมาย ชีวติ ไดจรงิ ”
วา ลูกคาตองการอะไร ชอบกินอะไร ซื้อที่ไหน ซื้อ
เมอ่ื ไร ซอื้ อยา งไร เพือ่ ทราบพฤติกรรมผบู ริโภค
เม่ือเรียนจบตามหลักสูตรแลว อาซีเยาะไดนำ ไดเพือ่ น ไดสังคม ไดเ ครอื ขาย

ความรูที่ไดรับจากการฝกอบรมมาพัฒนาสินคาของตน ภายในร้ัววิทยาลัยชุมชนยะลาไมไดมีเพียงแค
จากเดิมขายขนมปงอยางเดียว ก็เพิ่มขนมเปน ๓ อยาง ความรูที่มอบใหผูเรียนเทาน้ัน แตยังมีภาพความงดงาม
แลวทำการปรับปรุงบรรจุภัณฑ และมีตราอัสลีนา (ช่ือ ในหองเรียนวิทยาลัยชุมชนที่ยากจะหาสถาบันการศึกษา
ลกู สาว) พรอมเบอรโทรศพั ทต ดิ ตอ ขับรถโชเลยส งขนม ไหนเหมือน นายธวัช บุญศาสตร นักศึกษาหลักสูตร
ขายรวมกับสามี (รถจักรยานยนตพวงทาย) โดยทำการ อนปุ รญิ ญาโปรแกรมวิชาเทคโนโลยกี ารเกษตร กลา ววา
ขยายฐานลกู คาไปตามหมูบา นใกลเคียง สิ่งท่ีผมสัมผัสไดจากวิทยาลัยชุมชนยะลา และรูสึกดี
ดวยรสชาติความอรอยของขนมบวกกับการใช ที่สุดคือ เปนแหลงเรียนรูท่ีราคาถูกมาก เม่ือเปรียบ
ความรเู รอ่ื งการตลาดแบบงา ย โดยการตดิ เบอรโ ทรศพั ท เทียบกับสถาบันการศึกษาอ่ืน ไดรับความรูมากมายเปด

วทิ ยาลัยชุมชน : พลวัตแหง การพัฒนา 101

กวาง และใหโอกาสกับคนทุกระดับไมวาจะเปนเด็ก สนิท มิตรสหาย ที่มีความปรารถนาดีตอกัน นับต้ังแต
เยาวชน คนสูงอายุ เขาเรียนชวยแรกๆ คิดวาตัวเองจะ ผอู ำนวยการ ครอู าจารย กรรมการสภาฯ เจาหนา ที่ ซึ่ง
อายุมากแลว แตปรากฏวายังมีคนอายุมากกวาผลอีก ทุกคนเปนผูมีความรูความสามารถ มีบทบาทดานตางๆ
หลายป อายุ ๗๐ กวาปยังมาเรียน ซ่ึงผมถือวาบุคคล ในสังคม ทำใหนักศึกษามีผูใหคำปรึกษาแนะนำ ชี้
เหลาน้ีเปนแบบอยางท่ีดี เปนสิ่งที่สะทอนใหเห็นวาการ แนวทาง ชวยแกไขปญหา เชน นักศึกษาไมม คี วามรูดา น
เรยี นรูไมม ีคำวา สาย ฉะนัน้ ใครก็ตามทยี่ ังไมมโี อกาสเขา กฎหมายแตม โี อกาสไดร จู กั กบั อาจารยซ ง่ึ เปน ทนายความ
มาสูสถาบันแหงนี้ ถามีโอกาสอยากใหไดมาเรียน ซึ่งจะ จึงทำใหมีที่ปรึกษาทางกฎหมายไดงายขึ้น ทั้งท่ีปกติการ
รูสกึ ภาคภูมิใจในสถาบันแหงน้ี ติดตอขอคำปรึกษากับทนายความถือเปนเร่ืองใหญยุง
“ผูท่ีมาเรียนที่น่ีมีความหลากหลายและแตกตาง ยากสำหรับบุคคลทั่วไป ซ่ึงทำใหเกิดความผูกพันและ
กันคอ นขา งมากไมว า จะเปนดานอายุ อาชพี ซึง่ ตอนแรก หลอมรวมเปนกลุมบุคคลในแบบเครือขายเชนกัน” ผอ.
คาดวานาจะมีปญหา แตจริงๆ แลวไมมีปญหา และยัง จรญู กลาวทงิ้ ทาย
เกิดความผูกพันในหองเรียน ชวยเหลือซ่ึงกันและกัน ได จะเห็นไดวาวิทยาลัยชุมชนกอใหเกิดสายใยความ
แลกเปล่ยี นความรรู ะหวางกัน และบรู ณาการรว มกัน ได เช่ือมโยงท้ังในแนวระนาบ คือ ระหวางนักศึกษาดวย
ชว ยเหลือเกอื้ กลู ทำใหมคี วามแนนแฟน มากยง่ิ ข้นึ ” นาย กันเอง หรือในแนวต้ัง คือ ระหวางนักศึกษากับครู
ธวัช กลาว อาจารย ผหู ลกั ผูใหญ และพฒั นาสคู วามเปน เครอื ขา ยท่ี
ผอ.จรูญกลา ววา เสนหข องวิทยาลัยชุมชนที่ไมมี ขยายวงกวา งออกไปเรอ่ื ยๆ เหมอื นใยแมงมมุ หลายๆ ชนั้
สถาบันใดเหมือนอีกเร่ืองหน่ึงคือ นักศึกษาของวิทยาลัย ซอนกันเชนนี้ ยอมเปนความสวยงามที่เกิดข้ึนในสังคม
มาจากหลายชมุ ชนหลายพืน้ ที่ หลายสาขาอาชีพ มคี วาม และในที่สุดเครือขายเหลาน้ีก็จะกลายเปนผูทำหนาท่ีใน
แตกตางในเรอ่ื งเพศ วยั ฐานะ ความรู พ้ืนฐานประสบ- การพฒั นาชมุ ชนและสงั คมของเมอื งยะลาตอ ไป
การณ ความสามารถ ศักยภาพ เมื่อไดรูจักกันมีการ
แลกเปลี่ยนถายทอดแกกัน ไดรูไดเห็นถึงความสามารถ
ศักยภาพของแตละคน ทำใหเกิดการรวมตัวและรวมมือ
กันดำเนินงานดา นตา งๆ สรา งประโยชนใหแ กก นั และกนั
และพัฒนาเปน เครือขายของนกั ศึกษาขึน้
“บุคลากรทุกคนของวิทยาลัยชุมชนยะลาจะ
นับถือกัน เปนครูกับลูกศิษย เปนพี่เปนนอง เปนญาติ

102 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวตั แหง การพัฒนา

หลักสตู ร “ขบั รถขุดไฮดรอลกิ ”
สรางอาชพี แกปญหาขาดแคลนแรงงาน

แมปจจุบันทุกฝายที่เก่ียวของจะพยายามคลี่คลายสถานการณความไมสงบ
ในจังหวัดยะลา แตเหตุการณความไมสงบยังคงรอนระอุ ประชาชนบางสวนยาย
ออกจากจังหวัด ทำใหแ รงงานในจังหวัดยะลาขาดแคลนหลากอาชพี สง ผลใหส ถาน
ประกอบการหลายแหงประสบปญ หาขาดแคลนแรงงาน

ในป ๒๕๕๑ สถานประกอบการอุตสาหกรรมการกอสรางในจังหวัดยะลา
มีความตองการพนักงานขับรถขุดไฮดรอลิก แตดวยปญหาความรุนแรงใน ๓
จังหวัดชายแดนภาคใต กรมการจัดหาแรงงานจังหวัดไมสามารถจัดหาพนักงาน
เหลานี้ใหกับสถานประกอบการจึงขอความรวมมือยังวิทยาลัยชุมชนยะลาใหชวยจัด
หลกั สตู รฝกอบรม”การขับรถขดุ ไฮดรอลกิ ”

หลักสูตรการฝกอบรม “ขับรถขุดไฮดรอลิก” เปนหลักสูตรปฏิบัติที่ตองใช
รถขุดไฮดรอลิกในการจัดเรียนการสอน แตเนื่องจากวิทยาลัยชุมชนกอต้ังขึ้นเพ่ือ
เปนสถาบนั การศกึ ษาที่ไมห วังผลกำไร เปด กวางใหทุกคนในสังคมไดเรียนรูและฝก
ทักษะไปประกอบอาชีพ โดยเก็บคาเลาเรียนเพียงช่ัวโมงละ ๑-๕ บาท ทำให
วิทยาลัยชุมชนไมมีงบประมาณในการจัดซื้อรถขุดไฮดรอลิกที่มีราคาแพงมาก ซ่ึง
ตามปกติสถาบันอ่ืนจะปฏิเสธการเปดหลักสูตรแบบนี้ เน่ืองจากเปนหลักสูตรที่ไม
คุมทุน และเปนภาระตอ องคก ร แตว ิทยาลยั ชมุ ชนตงั้ ข้ึนโดยมีวธิ ีการจดั การศกึ ษา
และฝกอบรมท่ีเปนเอกลักษณ ปรับตัวใหทันตอการเปล่ียนแปลง มีความยืดหยุน
ทั้งดานการเขาเรียน ตารงเรียน สถานท่ีเรียน และท่ีสำคัญคือหลักการบริหาร
จดั การใชท รพั ยากรท่มี ีอยทู ง้ั ของรฐั เอกชน และชมุ ชนใหเกดิ ประโยชนส งู สุด

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวัตแหง การพฒั นา 103

ดวยเหตุวิทยาลัยชุมชนจึงมีไดประสานความรวมมือกับหนวยงานตางๆ ใน
พ้ืนที่ภาครัฐ และเอกชนในจังหวัด เพ่ือขอใหทรัพยากรรวมกันในการพัฒนา
หลักสูตรการขับรถไฮโดรลิกข้ึน กลาวคือวิทยาลัยชุมชนยะลาไดประสานความ
รวมมอื องคก ารบรหิ ารสว นจังหวดั (อบจ.) ขอยมื ใชร ถขุดไฮดรอลกิ ในการฝก อบรม
ซึง่ ทาง อบจ. ยะลาก็ใหค วามอนุเคราะหใหยมื รถขดุ ไฮดรอลิกมาใชในการสอน

สวนดานครูผูสอนวิทยาลัยชุมชนไดประสานงานไปยังสำนักงานขนสงจังหวัด
และสำนักงานทางหลวงชนบทขอเจาหนาที่ของหนวยงานมาเปนวิทยากรใหความรู
เกี่ยวกบั การขบั ข่ี การตรวจเชค็ สภาพรถและความรูเบอ้ื งตน ในการซอมบำรงุ ตลอด
จนการพาผูเรียนไปสอบขอใบอนุญาตขับรถขุดไฮดรอลิก ผูที่ผานหลักสูตรน้ีจึงมี
ความรพู รอ มที่จะทำงานไดจริง

หลังจากฝกอบรมจบวิทยาลัยชุมชนไดมีการติดตามผลจากผูเรียนพบวา
ผูเรียนสวนใหญไดนำความรูและทักษะการปฏิบัติไดไปประกอบอาชีพ ในสถาน
ประกอบการอตุ สาหกรรมกอ สรา ง โดยเรมิ่ ตน จากการเปน ผชู ว ยคนขบั รถขดุ ไฮดรอลกิ

จะเห็นไดวา วิทยาลัยชุมชนยะลามีสวนรวมในการแกปญหาของชุมชน เพ่ือ
ใหคนในชุมชนมีอาชีพ สงผลใหมีคุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึน เปนอีกหนวยงานหนึ่งท่ีมีสวน
รว มในการสรา งสนั ตสิ ขุ ใหเ กดิ ขนึ้ ในพนื้ ทจ่ี งั หวดั ชายแดนภาคใต

104 วิทยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหง การพฒั นา

วทิ ยาลยั ชุมชนปตตานี

เปล่ยี นนารา ง เปน นาแหงรกั และ
สามัคคี

วิทยาลยั ชุมชน : พลวัตแหงการพฒั นา 105

106 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

ผืนนาทถ่ี ูกทิง้ รางกวา ๒,๐๐๐ ไร เปนเวลากวา ระลึกถึง บรรยายภาพคืนวันเกาๆ ของคุณลุงโตย หรือ
๑๐ ป นอกจากนำสัมมาอาชีพที่เปนของ คุณอารี ศักดแกว อดีตชาวนาอาชีพแหงบานนาเกตุ
บรรพบุรษุ จากไปพรอ มกับวถิ ีชมุ ชนเดมิ จนมาถึงวนั นี้ ป ปจจุบันเปนหนึ่งในนักศึกษาหลักสูตรพลิกฟนผืนนาราง
๒๕๕๒ จากทุงนารางสุดลูกหูลูกตา เริ่มปรากฏรวงขาว ของวิทยาลัยชุมชนปตตานี
เขยี วปลง่ั ระบดั ใบพลว้ิ ตามแรงลม ตน ขา วเตบิ โต พรอ มๆ
ครั้งหนึ่งพ้ืนที่เกือบท้ังตำบลของตำบลนาเกตุ
กับพาชีวิตจิตใจคืนสูชุมชนแหงนี้ ท่ีตำบลนาเกตุ อำเภอ เปนแหลงปลูกขาวที่ดีท่ีสุดของจังหวัดปตตานี ถึงฤดูทำ
โคกโพธิ์ จังหวัดปต ตานี
นา สุดสายตามองไปท่ีขอบฟา มองเหน็ แตสีเขียวของตน
ท่ีน่ีมีเร่ืองราวเกิดข้ึนมากมาย เปนการมีสวน ขาว พอถึงฤดูเก็บเก่ียว ชาวบานทุกหลังคาเรือนจะออก
รวมระหวางคนในชุมชนดวยกันเอง และระหวางคนใน มาลงแขกชวยกนั จากบา นน้ีไปบานนั้น ถอ ยทีถอยอาศัย
ตำบลกับวิทยาลัยชุมชน กับเร่ืองราวที่จะไดบอกเลา เปนความสุขแบบเรยี บงา ย แตหาซ้อื ท่ีไหนไมได
ตอ ไปน้ี แลวอะไรกันท่ีทำใหวิถีชีวิตและวิถีของชุมชน

เปลี่ยนแปลง ชนิดจากหนามือเปนหลังมือ คำตอบมา

เมอื่ แหลง อาหาร กลายเปนนาราง จากคำบอกเลาของกำนันวิบูลย บุญมี กำนันตำบลนา
เกตุแหง น้ี
“แตกอน ทุงนาเกตุ ทุงบอทอง และทุงชะเมา
“เกือบ ๑๐ ปก อน การปลกู ยางพารา กำลังเปน
แถวนี้มแี ตข าว ชวงเดอื นธนั วาคมถงึ มกราคม ทงุ นาจะมี ท่ีนิยม เพราะราคายางพาราในตลาดราคาดีมาก ชาว
แตต น ขาว มองไปไกลสุดลกู หูลกู ตา พอเดือนกุมภาพันธ บานบางคนก็เลยหันไปรับจางกรีดยาง และรับจาง
ถึงมีนาคม ทุงนาจะเต็มไปดวยคน เพราะชาวบานจะไป ทำงานในโรงงาน เพราะทำนาแลว มนั เหน่อื ยกวา”
ชวยกันเก่ียวขาว ทุงนาเราน่ีแหละที่ปลูกขาวใหคน
แตขณะน้ัน ผืนนาก็ยังไมไดรกรางอยางใน
ปต ตานี เขาวาขา วบานเราดที ่สี ุด” นำ้ เสยี งสะทอ นความ ปจจุบันนี้ และยังมีชาวบานบางกลุมยังคงออกมาทำนา

วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหง การพฒั นา 107

อยู แลวเพราะเหตุใดแหลงปลูกขาวที่ดีที่สุดของจังหวัด ภาคใต ไดรับรถไถนาและรถเกย่ี วขาวมาอยางละ ๑ คนั

ปต ตานีจงึ กลายเปน นาราง กลายเปนปาขนาดยอมๆ ไป แตม ีคำถามตอ ไปจากชาวบานวา

ได “เราตองการพลิกฟนผืนนาเราข้ึนมาใหม เรามี

“ชว งนน้ั กย็ งั พอมคี นทำนาอยบู า ง แตช ว งป ๒๕๔๗ รถไถนา เรามีรถเก่ียวขาว แตชาวบานทำเปนแตนาดำ

มีชาวนาในหมูบานในตำบลของเราออกไปทำนา แลวถูก ชาวบานอยากเรียนรูวิธีการทำนาแบบใหม” คุณลุงโตย

ยิงตายไปหลายคน ตั้งแตน้ันมาชาวบานเลยทิ้งนากัน เปน ตัวแทนบอกถงึ ความฝน ความตองการของชาวบาน

จรงิ ๆ ไมม ีใครกลา ออกไปทำนาอกี เลย” กำนันวิบูลยเทา “เปนที่มาของการมารวมตัวกันของชาวบาน เรา

ความใหทราบถงึ ท่ีมาของนารา งในตำบล หารือกันวาตองทำนาแบบใหม เพื่อใหเกิดความรวดเร็ว

ในการลงไปทำงานในแปลงนา ตองรวมกลุมกันทำ ซึ่ง

รวมดว ยชว ยกนั พลิกผืนนารา ง จะทำใหปลอดภัยเวลาลงไปทำนา ซึ่งวิทยาลัยชุมชนตอง
ชว ยเรา” กำนนั วบิ ูลยก ลา วเสริม
เมื่อชาวบานไมทำนา ก็ตองด้ินรนไปประกอบอา
จากนั้นกำนันวิบูลย ซึ่งเปนรองประธานสภา
ชีพอื่นๆ เพื่อมีรายไดมาเลี้ยงปากทองของตนเองและ วิทยาลัยชุมชนปตตานี จึงนำสมาชิกชาวบานท่ีรวมกลุม
ครอบครัว จากเจาของที่นา มีขาวกินไมตองซื้อหา กันไปพบนายอุดม ธรรมเจริญ ประธานสภาวิทยาลัย
เปล่ียนไปเปนลูกจางแรงงาน เปนแรงงานรับจาง ชีวิตท่ี ชุมชนปตตานี เพื่อบอกเลาปญหาและความตองการ
เคยสัมพันธเกื้อกูลชวยเหลือกัน ก็ตองเปล่ียนแปลงไป สภาวิทยาลัยชุมชนนำเร่ืองดังกลาวเขาสูท่ีประชุม
ดว ย คนในหมบู านไมคอยไดพ บปะสังสรรคกัน กิจกรรม ปรึกษาหารือจนไดแนวทางแกไข เดือนมกราคม พ.ศ.
ที่เคยทำรวมกัน เคยชวยเหลือแรงงานกัน ก็กลายเปน ๒๕๕๒ การประชุมรวมกันระหวางชาวบานและวิทยาลัย
ตางคนตางอยู ตางใชชีวิตแบบตัวใครตัวมัน บานใคร ชุมชนเร่มิ ขึ้น
บา นมัน วิทยาลัยชุมชนนำเสนอการทำนาหวานน้ำตม ซ่ึง
กำนันวิบูลยและชาวบานกลุมหนึ่งเร่ิมมองเห็นวา ตอบสนองความตองการของชาวบานท้ังในเรื่องของ
หากปลอยทิ้งไวตอไป ชุมชนคงลมสลายในสักวัน เมื่อ ความประหยัดเวลาในการลงแปลงนา เรียนรูงาย ไมยุง
ปญหาเกิดแลว จึงไดมาน่ังพูดคุยกันจนนำมาสูความคิด ยาก แตวิทยาลัยชุมชนไมมีความรู จึงจะทำหนาท่ีเปนผู
วา ชาวบานตองทำนาอีกครั้ง เร่ิมตนกำนันวิบูลยไปขอ เสาะหาแหลง ความรูมาใหแกช าวบาน จงึ นกึ ถงึ เครอื ขา ย
ความชวยเหลือจากศูนยบริหารราชการจังหวัดชายแดน วิทยาลัยชุมชนดวยกัน มีวิทยาลัยชุมชนพิจิตร เพราะท่ี

108 วิทยาลัยชมุ ชน : พลวตั แหงการพัฒนา

จังหวดั พิจติ รมีการทำนา และยังทำนาไดต ลอดท้ังป เพราะบางคนหวานกลาไมเปนแลว”

กระบวนการรวมดวยชวยกันจึงเร่ิมตนขึ้น ดังที่ ผอ.วิชาพร ยังเลาตอไปวา “หลังจากชาวบา นไป

นายวิชาพร ชินประพัทธ ผูอำนวยการวิทยาลัยชุมชน ปฏิบัติจริงในท่ีนาแลว ระหวางน้ันถามีปญหาอะไร ชาว

ปต ตานเี ลา ใหฟงตง้ั แตเ รม่ิ ตนจนมาเปน หลกั สตู รวา บานก็จะแจงมาที่วิทยาลัย เราก็จะสงคนไปชวยดู สิ่ง

“วิทยาลัยชุมชนปตตานีประสานไปที่วิทยาลัย ไหนท่ีไมรูก็จะประสานถามไปท่ีวิทยาลัยชุมชนพิจิตร

ชุมชนพิจิตร จากน้ันประสานกับกำนันวิบูลยใหคัดเลือก เรียกวา ทำไป เรียนรูไป”

ชาวบานจำนวน ๑๐ คนเพ่ือไปศึกษาดูงาน วิทยาลัย

ชุมชนพิจิตรก็ดูแลชวยเหลืออยางดี พาคณะไปศึกษาดู คนื ลมหายใจสูตำบลนาเกตุ
งานต้ังแตการไถ การหวาน การใสปุย การปองกันศัตรู
จะมีใครเชื่อวาผืนท่ีนากวา ๒,๐๐๐ ไร ท่ีรางไป
พืช การทดน้ำ การตากขาว การเก็บเกี่ยว และการวัด
กวา ๑๐ ป จะสามารถพลิกฟนกลับคืนมามีชีวิตไดอีก
ความช้ืน
หลังกลับจากพิจิตรเราก็กลับมาประชุมสรุปงาน ครั้ง ท้ังหมดน้ีเกิดข้ึนแลวเพราะความรวมมือรวมใจของ
รวมกันระหวางวิทยาลัยชุมชนปตตานีและชาวบาน ให ทุกฝาย แมวาจะยังไมไดฟนฟูพ้ืนที่ทั้ง ๒,๐๐๐ ไร
คนที่ไปดูงาน เลาส่ิงท่ีไดไปพบใหเพื่อนๆ ในกลุมฟง เพราะตองใชง บประมาณสงู มาก กลมุ จึงดำเนินการแบบ
และออกเสียงลงประชามติวาจะทำนาแบบของจังหวัด คอยเปนคอยไปตามกำลัง สมาชิกกลุม ๑๒๐ คน กับ
พิจติ รหรือไม เมอ่ื ชาวบา นเห็นชอบไดข อสรปุ วาแมเ ราจะ การทำนาครงั้ แรกในรอบ ๑๐ ป บนพน้ื ทีร่ ิเริ่ม ๕๐๐ ไร
ทำนามาต้ังแตบรรพบุรุษ แตจากการดูงานทำใหได จนวันน้ีผลผลิตขาวรุนท่ี ๑ ของกลุมเก็บเก่ียวแลว ได
ทราบวาขณะนี้เราลาหลังกวาพิจิตรไปเกือบ ๒๐ ป ผลผลิตไรละ ๕๐๐ กโิ ล มากกวา ผลผลิตท่เี คยทำไดจาก
เพราะท่ีพิจิตรคนสองคนสามารถทำนาได ๒๐๐ ไร การทำนาดำแบบทชี่ าวบานเคยทำถึงไรล ะ ๑ เทา ตวั นำ
ความยินดปี รีดามาสทู ุกคนทุกฝายทเี่ กยี่ วขอ ง
เพราะทนี่ นั้ ใชร ะบบจดั การท้ังหมด
“ตอนเขารวมหลักสูตร ไมคิดเลยวามันจะได
เม่ือไดมติแลว วิทยาลัยชุมชนก็ทำหนาท่ีติดตอ
วิทยากรจากจังหวัดพิจิตรเพื่อมาทำหลักสูตรรวมกับ ผลดี เพราะไมไดทำนามานานแลว ที่นาก็มีแตตนไมขึ้น
บุคลากรของวิทยาลัยชุมชน หลังจากเขียนหลักสูตร เต็มไปหมด” คุณปาประดับ อินทการณ หน่ึงในสมาชิก
เสรจ็ กน็ ำชาวบานกลุมท่จี ะทำนามาอบรมเปนเวลา ๓ วนั ของกลุมเลาดว ยความดีใจ
การทำนาทำใหชาวบานมีอาชีพ ไดผลผลิตที่ทำ
จากนั้นก็ลงนาปฏิบัติจริง สอนตั้งแตการไถ การหวาน

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวัตแหงการพฒั นา 109

ใหเกดิ รายได นำความสุขกลบั สหู วั ใจชาวบานอีกครัง้ ดงั “หลักสูตรพลิกฟนผืนนารางเปนการผสมผสาน

ทกี่ ำนนั วบิ ูลย เลา ใหเห็นถึงผลทเ่ี กดิ ขนึ้ ตอ ชาวบานตำบล วิทยาการสมัยใหมและภูมิปญญาด้ังเดิม ชาวบานไดมา

นาเกตุวา รวมกันทำงาน เกิดความรักความสามัคคีปรองดองใน

“เราขอพ้ืนท่ีนาในจำนวน ๒,๐๐๐ ไร ที่เจาของ ชุมชนหมูบาน เรียกไดวาหลักสูตรน้ีของวิทยาลัยชุมชน

เขาไมไดใชทำนา ใหกับคนที่จะรวมกลุมกันทำนา โดย ไดนำชุมชนสรางสังคมใหมข้ึนมา สังคมใหมก็มาจาก

ทำสัญญากับเจาของท่ีนาวาจะขอใชพื้นท่ีนาเปนเวลา คนในชุมชนนี้เอง นเ่ี ปน ความภาคภมู ใิ จ

สามป หลังจากนั้นแลวคอยทำเปนการขอเชา เพราะมี นอกจากชาวบานนาเกตุแลว ตอนนมี้ กี ลมุ ชาวนา

คนท่ีเขารวมกลุมทำนาหลายคนที่วางงาน รายไดไมพอ จากหมูบานใกลเคียงที่ไดทราบขาวความสำเร็จของ

กบั รายจา ย ทงั้ คนไทยมสุ ลิมและคนไทยพทุ ธ หมบู า นน้ีใหค วามสนใจพากันมาดูงานที่หมูบานอีกดว ย”

การพลิกฟนพื้นที่นาคร้ังนี้เปนเหมือนการเริ่มตน “มันไมใชชุมชนใหมท่ีไหน ก็มาจากผูคนเดิมๆ

วิถีชีวิตและชุมชนแบบเดิมของเราท่ีเคยอยูกันแบบพี่แบบ ในตำบลเรานี้แหละ บานก็บานหลังเดิม แตความรัก

นองใหกลับมาใหมอ ีกคร้งั ” ความผูกพันของคนในตำบลที่หายไปชวงหน่ึง ซ่ึงเกิด

นอกเหนือจากน้ี ผลผลิตที่ไดยังมีการแนะนำให จากความหวาดระแวงกัน จากขาวสารและเรื่องราย

ชาวบานบริหารจัดการโดย แบงผลผลิตทั้งหมดที่ไดเปน ตางๆ ตอนน้ีดขี ้ึน การงานตา งๆ กเ็ รม่ิ กลบั มาชว ยเหลอื

๓ สว น คอื สว นทีห่ นง่ึ เก็บไวกินในครอบครวั สวนท่สี อง กนั ทักทายกัน พุดจากนั ทุกอยา งมันดขี ึ้น” กำนันวิบูลย

นำไปขายสรางรายได ซ่ึงการขายนั้นก็ควรมารวมกลุม กลาวเสรมิ พรอ มรอยยิม้

กนั เพ่ือขาย และสวนทส่ี ามเกบ็ ไวเปน พันธุข า วสำหรบั ฤดู แมวาหลักสูตรการพลิกฟนผืนนารางจะเปน

ทำนาตอ ไป หลักสูตรฝกอบรม แตทางวิทยาลัยชุมชนก็ตั้งธงไววาจะ

ต อ ง ท ำ ก า ร พั ฒ นา ห ลั ก สู ต ร ต อไ ป ใ ห ค ร อ บ ค ลุ ม ท้ั ง

วทิ ยาลัยชมุ ชน นำชมุ ชนสรางสังคมใหม กระบวนการต้ังแตการผลิตไปจนถึงการหาตลาดรองรับ
สินคาของกลุม เม่ือไดผลผลิตแลว กระบวนการนับจาก
ผลสำเร็จจากการพลิกฟนผืนนาราง นอกจากจะ นี้ตอไปคือ การเตรียมเร่ืองโรงสีและยุงฉางเก็บผลผลิต
ทำใหวิทยาลัยชุมชนมีหลักสูตรท่ีมีคุณภาพเพ่ิมข้ึนอีก ๑ รวมถึงเรื่องสำคัญคือตลาดท่ีจะรองรับผลผลิตของชาว
หลักสูตรแลว สิ่งที่เห็นอยางชัดเจนคือสิ่งที่เกิดตอชุมชน บา น
ที่ ผอ.วิชาพรกลาวไวว า
ซ่ึงทางวิทยาลัยชุมชน หนวยงานท้ังภาครัฐ

110 วิทยาลยั ชุมชน : พลวัตแหงการพฒั นา

เอกชน และชุมชน ไดชวยกันระดมความคิดหาแนวทาง “ตราบเทาที่มีความตองการ วิทยาลัยชุมชนใน

พัฒนารวมกัน เพื่อเติมใหกระบวนการพรอมสมบูรณ ฐานะผูอำนวยความรูก็จะตองพัฒนาหลักสูตรเพื่อตอบ

สำหรบั ชมุ ชนนำไปใช และสดุ ทายปลายทางคอื หลักสูตร สนองความตองการของชุมชนตอไปอยางเปนพลวัตร”
ตองไดรับการขยายผลไปยังพื้นที่อ่ืนๆ ที่มีความสนใจ ผอ.วิชาพรกลาวท้ิงทายใหเห็นภารกิจสำคัญที่ตองเดิน
ตองการ ซ่ึงแนนอนวาหนาที่ของวิทยาลัยชุมชนยังไมจบ หนาปฏิบัติตอ ไป

เพียงเทา น้ี

วิทยาลัยชุมชนนำการศึกษาสูช มุ ชน

อีกหน่ึงเร่ืองราวแหงความภาคภูมิใจของการ น้ันเพงิ่ เกิดขึ้นเมอ่ื ไมน านนเี่ อง และเลาตอ วา
“ตอนนั้นคุณลุงเปาซีอายุ ๕๘ ป ทานเปน
ดำเนินงานตลอดระยะเวลา ๕ ป ของวิทยาลัยชุมชน
ปตตานี นอกเหนือจากหลักสูตรการฝกอบรมท่ีประสบ สารวัตรกำนันตำบล ทานขับรถกระบะเขามาในวิทยาลัย
ความสำเร็จ เพราะทำใหพ้ืนที่ที่ครั้งหน่ึงเคยวางเปลา พรอมพาลูกบานมาดวย ๑๐ กวาคน บอกวาจะมาเรียน
กลบั มามีชีวิต เปนอูขา วอนู ้ำของทองถนิ่ ชมุ ชนไดอ กี คร้ัง ท่วี ิทยาลัยชมุ ชน แตพ อเปด เรียนไปได ๒ สปั ดาห ทา น
ในเวลาเดียวกันวิทยาลัยชุมชนปตตานียังทำ มาหาผมบอกวา ไมไหวแลว ทา นวา ทานเรียนไมไหว ผม
หนาที่นำโอกาสแหงการเรียนรูกลับคืนสูชุมชน ดังเร่ือง บอกวาไมเปนไร เดี๋ยวพวกเราจะชวย เลยบอกอาจารย
ราวของนายเปาซี อีแต ผูสำเร็จการศึกษาหลักสูตร ใหชวยดูแล ก็ชวยกันมา จนสุดทายทานก็เรียนจบ
อนปุ รญิ ญา สาขาการปกครองทอ งถน่ิ อกี ความประทบั ใจ หลักสูตรอนุปริญญา สาขาการปกครองทองถิ่น” ผอ.
ท่ียังตดิ ตรงึ ในความทรงจำของ ผอ.วิชาพร ชินประพัทธ วิชาพร เลาถึงอดีตนักศึกษาผูเปนตำนานบทหนึ่งของ
“ผมยงั จำวนั แรกทพี่ บคณุ ลงุ เปาซีได” ผอ.วชิ าพร วิทยาลัยชุมชนปตตานี เพราะเปนนักศึกษาที่อายุมาก
เร่ิมตนเรื่องพรอมรอยย้ิมระบายท่ัวใบหนา เหมือนเรื่อง ท่ีสุดท่ีมาเขาเรียนในวิทยาลัยชุมชน ซึ่งในเดือนกันยายน

วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพฒั นา 111

๒๕๕๒ ไดส ำเรจ็ การศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรจี ากมหาวทิ ยาลยั เม่ือกอนไมเคยรู ตอนน้ีใครเอาอะไรมาใหเซ็น คุณลุงรู

แมโจ วทิ ยาเขตปตตานแี ลว และเขาใจหมด และที่สำคัญคือ อบต.ของคุณลุงไมมี

“ภาพท่ีจำไดต ิดตาคือ วันท่สี ำเรจ็ การศึกษา คณุ การคอรรัปช่ันเด็ดขาด แสดงวาธรรมาภิบาลท่ีเราสอน

ลุงเปาซมี ีความสุขมาก ทานเดนิ ถายภาพท่วั วิทยาลยั นกั ในวทิ ยาลยั ชมุ ชนเกดิ ผลแลว นคี่ อื ความสำเรจ็ ของวทิ ยาลยั

ศกึ ษาคนอื่นทะยอยกลับไปแลว แตทานยังไมยอมกลบั ชมุ ชน” ผอ.วิชาพรกลา วย้ำอีกครง้ั ใหส มกับปรชั ญาของ

เรื่องของคุณลุงเปาซีเปนอีกเรื่องที่ผมภาคภูมิใจ วิทยาลัยชุมชนที่วาทุกคนในชุมชนมีโอกาสที่จะเขาถึง

ที่สุด เพราะเราทำสำเร็จแลว ระยะเวลา ๑ ปที่คุณลุง การศึกษา อยากเรียนตองไดเ รียน อยากรูต อ งไดร ู

เรียนกับเรานั้นคุณลุงไปลงสมัครเลือกตั้งนายกองคการ เรื่องของคุณลุงเปาซี นอกจากจะชวยย้ำความ

บริหารสวนตำบล ปรากฏวาไดรับเลือกต้ัง หลังจากเขา สำเร็จของวิทยาลัยชุมชนปตตานีแลว ยังแสดงใหเห็นวา

รับตำแหนงผมถามคุณลุงวาทานภูมิใจอะไรในวิทยาลัย การศึกษาไมเคยปดโอกาสใคร ไมวาจะอายุมากแคไหน

ชมุ ชนปต ตานบี าง คุณลงุ ตอบผมวา สง่ิ ทภ่ี ูมิใจคือตอนนี้ กย็ งั สามารถเขา ถึงการศึกษาไดทกุ คน

คุณลุงมีความรูความเขาใจในเอกสารและระเบียบตางๆ

112 วิทยาลัยชมุ ชน : พลวตั แหง การพฒั นา

วทิ ยาลยั ชุมชนสมุทรสาคร

เพม่ิ โอกาสทางการศกึ ษา ผลิต
บคุ ลากร และพัฒนากำลังคน

วทิ ยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพัฒนา 113

114 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

การสงเสริมอาชีพในชุมชนตองใหเกิดความ การดูแลผสู งู อายุ
หลากหลาย ใหชุมชนอยูดีมีสุข เพื่อ นายวิชัย เกียรติสามิภักดิ์ ผูอำนวยการวิทยาลัย

ตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถิ่น เปด ชุมชนสมุทรสาคร กลาววา หลักสูตรฝกอบรมสงเสริม
โอกาสใหแกผูเรียนทุกเพศทุกวัยไดเลือกเขารับการ สุขภาพผสู งู อายุ มเี ปา หมายไมไดห ยดุ อยเู พยี งแคก ารให
ศึกษาอบรมไดตามความตองการและความเหมาะสม ความรูที่มีอยูในหองเรียนหรือในตำราเรียน แตวิทยาลัย
มุงเนนใหผูเขารับการอบรมสามารถนำความรูท่ีไดไปใช ชุมชนทำใหผูเรียนสามารถนำวิชาความรูท่ีไดรับไป
ในชีวิตจริง นี่คือหลักการสำคัญของวิทยาลัยชุมชน ปฏิบัติไดจริงในชีวิตประจำวัน สรางอาชีพ และรายได
สมุทรสาคร
ใหกับครอบครัว โดยกิจกรรมการเรียนการสอนจะถูก
การจัดหลักสูตรฝกอบรมจึงเปนภารภิจหน่ึงท่ี ออกแบบเนนการเรียนรูจากประสบการณตรงจาก
วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครใหความสำคัญ ผลการสำรวจ ผูเช่ียวชาญดานสุขภาพจริงๆ เพื่อใหผูเรียนมีความรู
ความตองการและปญหาในชุมชนพบวา มีปญหาและ และสามารถทำงานไดจ ริง
ความตองการอยูหลากหลาย หนึ่งในนั้นคือผูสูงอายุไม

ไดรับการดูแลและสงเสริมสุขภาพใหถูกตองตามหลัก หลกั สตู รสง เสรมิ สขุ ภาพผสู งู อายุ
วิชาการ ทำใหผูสูงอายุจำนวนมากมีปญหาดานสุขภาพ

อีกทั้งยังพบวาตลาดแรงงานมีแนวโนมตองการบุคลากร กระบวนการพัฒนาหลักสูตรวิทยาลัยชุมชน

ทางดานนี้มากข้ึน สมุทรสาครไดเชิญผูเชี่ยวชาญภายนอกมาชวยในการ

ดังนั้น วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครจึงไดจัดทำ สรางหลักสูตรและวิพากษหลักสูตรรวมท้ังมาชวยเปน

หลักสูตรสงเสริมสุขภาพผูสูงอายุข้ึน เพ่ือมุงหวังให วทิ ยากร ดว ยเหตุนี้วทิ ยาลยั ชมุ ชนสมุทรสาครจงึ ไดร ว ม

ผูผานการฝกอบรมนำความรูไปใชดูแลผูสูงอายุในบาน กับโรงพยาบาลบานแพว (องคการมหาชน) โดยมีนพ.

ของตนเอง และเพ่ือเปนการผลิตบุคลากรเขาสูตลาด สุรพงษ บุญประเสริฐ ผอ.รพ.บานแพว นายวรวุฒิ

แรงงาน และยังแกปญหาการขาดแคลนกำลังคนดาน บุญเพ็ญ ประธานสภาวิทยาลัยชุมชน ในขณะนั้น รวม

วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวตั แหงการพัฒนา 115

ลงนามทำความรวมมือทางวิชาการในการจัดการเรียน สขุ ภาพ ทกั ษะการชวยเหลือการเคลื่อนไหว

การสอนที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ เปนหลักสูตรที่เนนการ ๔) กลมุ วชิ าการสง เสรมิ สขุ ภาพ เชน นนั ทนาการ

เรียนการสอนทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติ มีจำนวน /สังคมผูสูงอายุ การออกกำลังกาย การตรวจสุขภาพ

ช่ัวโมงทั้งส้ิน ๔๒๐ ช่ัวโมง แบงเปนภาคทฤษฎี ๖๘ ประจำป

ชัว่ โมง ภาคปฏบิ ตั ิ ๓๕๒ ช่วั โมง โดยเน้อื หาหลกั สูตรจะ ๕) กลุม วชิ าการปอ งกนั ภัย เชน ความเส่ียงของ

แบงออกเปน ๒ หมวดวิชา คือ หมวดวิชาศึกษาทั่วไป ผูสูงอายุดานสุขภาพ ความเล่ียงของผูสูงอายุดาน

และหมวดเฉพาะทาง ส่งิ แวดลอ ม
๑. หมวดวิชาศึกษาท่ัวไป เน้ือหาประกอบดวย
สำหรับกระบวนการจัดการเรียนการสอนจะเนน

กลุมวิชาความรูทั่วไป เชน ความหมายความสำคัญใน ใหผูเรียนไดเรียนรูจากประสบการณตรงภายในโรง

การสงเสริมสุขภาพผูสูงอายุ กฎหมายเบื้องตนที่ พยาบาลบานแพว เพ่ือฝกฝนทักษะและในการเรียนจะ

เกี่ยวของกับผูสูงอายุ ภาษาอังกฤษเบ้ืองตน บุคลิกภาพ อยูภายใตการดูแลของคณะวิทยากรผูเช่ียวชาญเฉพาะ

และกลุมวิชาคุณธรรมจริยธรรมของผูสงเสริมสุขภาพผู ทาง รวมท้ังผูเรียนจะตองฝกงานเต็มรูปแบบ (อยู

สูงอายุ เปนตน ประจำ) ท่สี ถานสงเคราะหบานพักคนชรานครปฐม และ
๒. หมวดเฉพาะทาง เน้ือหาจะแบงออกเปน ๕ บานพักคนชราเฉลิมราชกุมารี (หลวงพอเปนอุปถัมภ)

กลมุ ประกอบดว ย ๑๐ วัน เพ่ือใหผูเรียนไดปรับตัวกอนออกไปทำงานจริง

๑) กลุมวิชาเฉพาะ ประกอบไปดวย กายวิภาค และเปนการฝกการแกไขปญหาเฉพาะหนา โดยมีคณะ

และสรรี วิทยาของมนษุ ย โภชนาการผูส ูงอายุ จติ วทิ ยาผู อนุกรรมการนิเทศ และผูดูแลเปนผูประเมินการฝกงาน

สูงอายุ การสื่อสารกับผูสงู อายุ และศาสนากบั ผูสูงอายุ เพื่อใหผูผานการฝกอบรมมีความรูในทางวิชาการ และ

๒) กลมุ วชิ าการดแู ลสุขภาพ เชน การชว ยเหลอื ความพรอมในทางปฏิบัติ

กิจวัตรประจำวัน การดแู ลสุขภาพสว นบคุ คล การบันทึก

และรายงานสุขภาพผูสูงอายุ การปฐมพยาบาลและการ เสียงสะทอนจากผูเ รียน
ใชยา การปองกนั การแพรกระจายเชือ้ โรคและการทำให
เมื่อทำการฝกอบรมเสร็จแลว วิทยาลัยชุมชน
ปราศจากเช้ือโรค การชวยเหลือผูสูงอายุท่ีมีปญหา
สมุทรสาครไดทำการติดตามผลหลังผานการฝกอบรม
สุขภาพ การจดั กจิ กรรมสงเสรมิ สุขภาพผสู งู อายุ
๓) กลุมวิชาการฟนฟูสุขภาพ เชน การนวดเพื่อ พบวา ผผู านการฝกอบรมสว นใหญส ามารถนำความรูไป

116 วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพัฒนา

ประกอบอาชีพ เชน เปนลูกจางผูปฏิบัติ โรงพยาบาล แลวสอน แตอาจารยใชสื่อการสอนท่ีทันสมัย เชน หุน

บานแพว โรงพยาบาลกระทุมแบน และสงเคราะหบาน คนที่สามารถมองเห็นถึงอวัยวะภายในรางกาย การได

พักคนชรานครปฐม เปนตน เรียนกับครูที่เกง และมีส่ือการสอนท่ีดี ทำใหดิฉันเขาใจ

นางสาวสนธนีย จันทรโนนแซง ผูเขาฝกอบรม ในบทเรยี นไดง ายขึน้ ” นางสาวสนธนยี ก ลา ว

หลักสูตรการสงเสริมสุขภาพผูสูงอายุ ปจจุบันเปนลูก วิทยาลัยชุมชนเปนทางเลือกใหมสำหรับคนที่

จางสถานสงเคราะหบานพักคนชรานครปฐมเลาวา เดิม มองหาสถานท่ีใหความรูแหงใหมมีคาใชจายนอย ครู

ตนประกอบอาชีพคาขายอยูตามโรงงาน มีรายไดไม อาจารยทุกทานลวนแตมีความสามารถกันทุกคน ไมวา

มน่ั คง ทำงานเหน่อื ยมาก และมเี วลาพักผอนนอย ในใจ ดานคุณวุฒิหรือวัยวุฒิ รวมท้ังประสบการณจริง อยาก

คิดอยูตลอดเวลาวาอยากจะทำงานท่ีมีรายไดมั่นคง และ ใหเพ่ือนๆ มาเรียนหลักสูตรนี้กับทางวิทยาลัยชุมชน

มีเวลาพักผอนมากขึ้น แตทำไมได เพราะเรียนมานอย สมุทรสาคร ปจจุบันตนไดมาเปนลูกจางดูแลผูสูงอายุที่

จะไปสมัครงานที่ไหนก็ไมได เพราะไมมีความรู ตอง สถานสงเคราะหบานพักคนชรานครปฐม ทำใหมีรายได

อดทนทำงานมาเรื่อยๆ จนกระท่ังวันหนึ่งไดยินขาววามี ประจำ มชี วี ติ ท่เี ปลย่ี นไป

วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครมาเปดสอนวิชาชีพมีหลักสูตร

จำนวนมาก ใหเลือกตนจึงคิดวานี่เปนโอกาสทองที่จะทำ สุขใจไดเ ห็นความสำเรจ็ ของผเู รยี น
ใหตัวเองไดเ ปลย่ี นอาชีพวถิ ีชวี ติ ใหม
ภ า พ ค ว า ม ส ำ เ ร็ จ ใ น ก า ร จั ด ก า ร ศึ ก ษ า ข อ ง
ตนจึงตัดสินใจไปสมัครเรียนหลักสูตรฝกอบรมที่
วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาคร โดยเลือกเรียนหลักสูตรการ วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครนั้น มิไดมีเพียงการจัดการ
สงเสริมสุขภาพผูสูงอายุ เพราะตองการทำเปนลูกจาง ศึกษาหลักสูตรที่สอดคลองกับตลาดแรงงาน หรือ
ตามสถานสงเคราะหคนชราหรือตามโรงพยาบาล เพ่ือที่ หลักสูตรท่ีสามารถชวยพัฒนาคุณภาพชีวิตของผูเรียน
เทานั้น วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครยังมุงม่ันจัดการศึกษา
ตนจะไดม ีงานประจำ มรี ายไดท่มี ่นั คง
“การจัดการเรียนสอนสวนใหญเปนวิชาปฏิบัติ ผลติ กำลังคนใหเปนผูน ำทอ งถนิ่ อีกดว ย
ดังเชนนางสาวเบญญพร เฮงซิ้ม นักศึกษา
อาจารยท่ีมาสอนจะเปนผูเชี่ยวชาญเรื่องสุขภาพทั้งน้ัน
ยกตัวอยางเชนวิชากายวิภาคและสรีรวิทยาของมนุษย อนุปริญญาสาขาวิชาการปกครองทองถิ่น วิทยาลัย
พวกเราจะไดเรียนกับอาจารยที่มีความเชี่ยวชาญดานนี้ ชุมชนสมุทรสาคร ปจจุบันดำรงตำแหนงกำนัน ตำบล
จากโรงพยาบาล วิธีการสอนของอาจารยไมใชเปดตำรา ชัยมงคล อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร เลาวา เดิม

วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา 117

ตนเปนอาสาสมัครสาธารณสุขหมูบาน (อสม.) แตมี มาก บางคนถึงขนาดกลับมานั่งรองไห แตอาจารยก็ให

ความสนใจเร่ืองการเมืองทองถิ่น ตองการจะมีความรู กำลังใจและชวยแนะนำขอผิดพลาดใหนักศึกษาทุกคร้ัง

เพ่ือท่ีจะไดไมถูกเอาเปรียบจากผูนำชุมชน ตนจึงตัดสิน ซึ่งอาจารยจะฝกนักศึกษาอยางน้ีเปนประจำ พอเรียนไป

ใจสมัครสอบการปกครองทองถิ่น แตพอมาเรียนท่ี นานๆ เขา นักศึกษาไดฝกพูดหนาชั้นเรียนบอยๆ ก็เกิด

วิทยาลัยชุมชน กลับทำใหตนมีความกลาคิด กลาพูด ความเคยชนิ และเปนความกลาไปโดยอตั โนมตั ิ

กลาตัดสินใจ และมีความม่ันใจมากข้ึน ทำใหทุกวันน้ี “มีอยูคร้ังหน่ึงมีการประกวด อสม.ยอดเย่ียม

จากเคยเปน อสม.กลายเปนกำนัน เปนตัวแทนของ ดิฉันไดรับเลือกเปนคนหนึ่งในตัวแทนของตำบลไป

คนในหมูบ า น ประกวด วันน้ันทานนายอำเภอไดมาฟงดิฉันพูด ทาน

เสนทางการเปนผูนำทองถ่ินของเบญญพรเกิด เดินตรงเขามาพูดกับดิฉันเลยวา เมื่อกอนนี้พูดไมเลย

ข้ึนจากวันหนึ่งระหวางการประชุม อสม.ท่ีอำเภอ ไดมี แตเด๋ียวนี้ทำไมพูดดีขึ้น ดิฉันบอกกับทานนายอำเภอวา

เจา หนา ทวี่ ทิ ยาลยั ชมุ ชนสมทุ รสาครเขา ไปประชาสมั พนั ธ หนูเรียนมากับวิทยาลัยชุมชนสมุทรสาคร ทานชมวา

การทำงานของวิทยาลัยชุมชนและหลักสูตรที่เปด หนึ่ง วิทยาลยั ชมุ ชนทำใหค นกลา ไดถ ึงขนาดนเ้ี ชยี วเหรอ” คณุ

ในนน้ั มหี ลกั สตู รการปกครองทอ งถนิ่ ซง่ึ ตรงกบั ความสนใจ เบญญพรเลาดว ยความภาคภูมใิ จ

เบญญพรจึงตดั สนิ ใจสมัครเรียนในปการศกึ ษา ๒๕๔๙ ตอมาที่หมูบานมีการเลือกต้ังผูใหญบาน เบญญ

“วนั แรกของการเปด เรยี นดฉิ นั จำไดว า มนี กั ศกึ ษา พรเห็นเปนโอกาสที่จะนำความรูที่เรียนมาพัฒนาชุมชน

มาเรยี นกวา ๕๐ คน เต็มหอ งเรียนไปหมด แตพ อเรยี น ของตน จึงตัดสินใจลงสมคั รเลือกตง้ั

ไปๆ นักศึกษาก็ลดลงเร่ือยๆ จนกระท่ังเหลือ ๒๐ กวา “ตอนชวงลงสมัครเลือกต้ังเปนผูใหญครั้งนั้น

คน ท่เี ปน อยางน้ันเพราะหลายคนเรียนไมไหว เน่ืองจาก สนุกมาก ตองออกหาเสียงไดใชความรูท่ีเรียนมาทุกวัน

เนื้อหาหลักสูตรยาก ตองอาศัยความขยันหมั่นเพียรใน บางวนั ตอ งโทรศพั ทข อลาหยดุ เรยี นกบั อาจารยท ว่ี ทิ ยาลยั

การเรยี น” คณุ เบญญพรกลา ว ชุมชน อาจารยก็อนุญาต แตมีขอแมวาตองโทรศัพทมา

และเลา วา เมอื่ กอ นนต้ี นเปน คนทพี่ ดู ในทส่ี าธารณะ รายงานครูวาอยูตรงไหน ทำอะไร ไดใชวิชาท่ีเรียนมา

ไมเปนเลย แคแนะนำชื่อก็จะรองไหแลว แตพอมาเรียน อะไรในการหาเสียง แลวใหดิฉันถายรูประหวางหาเสียง

ที่วิทยาลัยชุมชนมีหลายวิชาที่อาจารยใหนักศึกษาออกไป มาเลาใหเ พ่อื นฟง หนา ช้นั เรยี น” คุณเบญญพรเลา

รายงานหนาชั้นเรียน นักศึกษาก็ตองออกไปพูดหนาชั้น และวา พอถึงวันเลือกต้ังผูใหญบานปรากฏวาคู

เรียน พูดผิดบาง ถูกบาง ปนๆ กันไป ตอนน้ันเครียด แขง ถอนตวั ตนจงึ ชนะการเลือกต้ังไดเปนผูใหญบา น

118 วทิ ยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพฒั นา

ตอมามีการเลือกต้ังกำนันเกิดข้ึน ผูใหญบาน เฉพาะอาจารยท่ีคอยใหความรู ใหคำแนะนำที่เปน

เบญญพรจึงตดั สนิ ใจลงสมคั รเลอื กตงั้ เปน กำนัน โดยทกุ ประโยชนท้ังเร่ืองการเรียนและการทำงาน มีเพ่ือนรวม

คร้ังท่ีหยุดเรียนตนจะตองโทรศัพทแจงกับอาจารย หองที่คอยใหกำลังใจ” กำนนั เบญญพรกลา วท้งิ ทาย
อาจกลาวไดวา กวา ๕ ป นับต้ังแตเปดบริการ
เหมือนเชนเคย อาจารยก็มีขอแมใหตนมาเลาประสบ-
การณในการหาเสียงใหเพ่ือนฟงหนาชั้นเรียนเชนเคย ทางการศึกษา วิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครไดชวยพัฒนา
โดยอาจารยจะชวยใหคำแนะนำถึงจุดเดนจุดดอยของตน คุณภาพชีวิตใหกับผูเรียนจากที่ไมมีงานทำ ใหมีงาน
และชี้แนะวาควรจะใชความรูท่ีเรียนมาใหเปนประโยชน ทำได โดยผูเรียนสามารถนำความรูไปประกอบอาชีพได
ตอการเลือกต้ังอยางไรบาง พอถึงวันเลือกต้ังมีการนับ มีสวนชวยใหคนในชุมชนไมละทิ้งถ่ินฐาน และสามารถ
ทำงานควบคูกับการเรียนได วิทยาลัยชุมชนทำใหเกิด
คะแนนปรากฏวา ตนไดรับการเลือกต้ังเปนกำนนั
“ทุกวันน้ีดิฉันคิดอยูเสมอวาความสำเร็จท่ีไดรับ ความผูกพันกับพ้ืนท่ีและชุมชน นั่นคือ การสรางผูนำ
ในวันนี้ เพราะวิทยาลัยชุมชนสมุทรสาครที่ใหโอกาส ระดับทองถ่ินหรือชุมชน ท่ีพัฒนาชุมชนในลักษณะที่ไม
ดิฉันไดมาศึกษาเลาเรียน เพิ่มเติมความรูจากเดิม โดย ทำใหว ถิ ีชวี ิตของบุคคลเหลาน้ันเปลี่ยนแปลงไป

ร“ชอายวยว้มิ ทิ ขยอางลผยั ูเชรียุมนชคนอืสมกทุำลรสงั ใาจคขรอ”ง

เรื่อง...พพิ ฒั น เพรดิ พรง้ิ เจา หนาทงี่ านทะเบียน

กระดาษขาวขนาดประมาณแปดคูณหกนิ้ว อักษรบนกระดาษในนั้นสีดำสนิท ระบุช่ือเจาของ บง
หนาหน่ึงรอยแปดสิบแกรม ประดับตราสัญลักษณ บอกความสามารถในดานท่ีเขาผานการฝกฝนจน
กราฟกงายๆ ไมซับซอน คลายรูปหลังคาทรงไทยครอบ สามารถสำเร็จผล ดานลางลงลายเซ็นผูมอบ ประทับ
คนอานหนังสือสีทอง แทบโคงรองรับมุมขวาดานลาง ตราดุล ท้ังหมดนั้นใชความพิถีพิถัน ตรวจทานอยาง
เปนธงชาติพล้ิวไหว แทนสัญลักษณวิทยาลัยชุมชน ตัว ละเอียดตอกหมายเลข ลงลายนามผูพิมพและผูตรวจ

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวตั แหง การพฒั นา 119

ทานอยางใหเกยี รติท่ีดานหลัง อนุปริญญาบัตรจึงถือเปนเกียรติสูงสุดของผูเรียนและ

น่ี คื อ อ นุ ป ริ ญ ญ า บั ต ร ส ำ ห รั บ นั ก ศึ ก ษ า ครอบครัว โดยเฉพาะจังหวัดสมุทรสาคร ที่เปนแหลงที่

อนุปริญญา และวุฒิบัตรสำหรับหลักสูตรฝกอบรมของ ตั้งของโรงงานอุตสาหกรรม ชาวบานสวนใหญทำงาน

วทิ ยาลยั ชุมชน แบบหาเชา กินคำ่

ใครหลายคนอาจจะสบประมาณวา เปนเพียง ในวันรับอนุปริญญาวิทยาลัยชุมชนสมุทรสาคร

กระดาษแผนเดียว แตสำหรับคนท่ีดอยโอกาสทางการ มีโอกาสอยูในบรรยากาศแหงความสุข สดช่ืน ยินดี

ศึกษาที่คิดวาตัวเองหมดโอกาสที่จะไดรับโอกาสเรียนมา และรอยยิ้มจากผูเรียน และบุคคลทุกคนในสถาบัน

นานแสนนานมาแลว เพราะมีภาระท่ีจะตองรับผิดชอบ เพราะเราเปนสวนหน่งึ ของกนั และกนั

ครอบครัวและตัวเองอยางหนัก วันที่เรียนสำเร็จจนจบ

120 วทิ ยาลัยชุมชน : พลวัตแหง การพัฒนา

วทิ ยาลัยชุมชนตราด

กับการพฒั นาการทองเท่ยี ว
เชิงอนุรกั ษท ่ี “เกาะกดู ”

วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหงการพัฒนา 121

122 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

แสงสลัวยามเชาตรูที่เกาะกูด จ.ตราด ลม อ่ืนๆ แตความนาสนใจของนักศึกษากลุมนี้อยูท่ีการออก
กรรโชกเปล่ียนทิศทาง ทองน้ำท่ีเคยใส เดินเคาะประตูตามบาน เพื่อสำรวจและรับฟงความ
เปนสีครามสวยกลับกลายเปนสีขุน คล่ืนลูกโตซัดเขาหา ตองการของชาวบาน นักศึกษาสวนใหญไดรับฟงเสียง
ฝงลกู แลว ลกู เลา ทอ งฟาปกคลมุ ดวยเมฆมืดคร้ึม แสดง สะทอนจากชาวบานในชุมชนถึงเรื่องอุตสาหกรรมการ
ถงึ ฤดมู รสุมกำลังมาเยือนอีกวาระหนึ่ง ทองเท่ยี ว และการขายทด่ี นิ ใหนายทนุ
ยางเขาเดือนเมษายนถึงกันยายนโดยประมาณ ดร.กรรณิกา สุภาภา ผูอำนวยการวิทยาลัย
เปนชวงมรสุม ชาวเกาะกูดเรียกวาชวงปดเกาะ รีสอรท ชุมชนตราด กลาวถึงการลงพ้ืนท่ีในฤดูมรสุมวา ธรรม-
ตางพากันทำการซอมแซมสถานท่ีเพื่อรอรับนักทองเท่ียว ชาติของเกาะกูดจะมีชวงเปดรับนักทองเที่ยว ๗ เดือน
ในฤดูถัดไป เชนเดียวกับธรรมชาติท่ีตองการเวลาฟนฟู เริ่มตั้งแตพฤศจิกายนถึงพฤษภาคมโดยประมาณ แลว
ตัวเอง ชวงเวลาน้ีเอง เปน “นาทีทอง” ของวิทยาลัย จะปด เกาะในฤดมู รสมุ ๕ เดอื น ประมาณเดอื นมถิ นุ ายน
ชุมชนตราดทจี่ ะเขามาเติมเตม็ ความรูใหกับชาวเกาะกูด ถึงตุลาคม ซ่ึงธรรมชาติบนเกาะกูดจะไมเอ้ือตอการ
ทองเที่ยว ในฤดูมรสุมแบบน้ีชาวบานจะพักเหนื่อยจาก
การทำประมง และการตอนรับนักทองเท่ียว ซ่ึงเปนชวง
วทิ ยาลยั ชมุ ชนตราดกบั จดุ เรมิ่ ตน ทเ่ี กาะกดู เวลาเหมาะท่ีสุดสำหรับวิทยาลัยชุมชนในการลงพื้นที่

กลางป ๒๕๕๑ ณ เกาะกดู ในวนั ทีม่ ีฝนตกหนัก ทำงานรวมกับชาวบาน
สลับฟาโลง อากาศรอนจัด ที่เกิดข้ึนภายในวันเดียว “การทำงานรวมกับชุมชน ส่ิงสำคัญคือตองรูจัก
อยางน้ี ชาวเกาะกูดสวนใหญจะพักผอนอยูในบานของ ชุมชน และวิถีชีวิตของชาวบานใหดีกอน โดยธรรมชาติ
ตน แตในวันที่ฟาฝนไมเปนใจอยางน้ีกลับมีนักศึกษา ของคนเกาะกูด ถาจะชวนชาวบานทำอะไร ตองมาใน
กลุมเล็กๆ จากวิทยาลัยชุมชนตราดมาออกคาย “เรียนรู ชวงท่ีเขาปด เกาะ ไมม นี ักทอ งเท่ียว ไมไดอ อกไปหาปลา
คณุ ธรรมนำชวี ติ พอเพยี งทอี่ ำเภอเกาะกดู ” ความนา สนใจ ซ่ึงชวงน้ีถามีใครมาชวนเขาทำอะไร ชาวบานจะใหความ
ของนักศึกษากลุมน้ีไมอยูท่ีการมาสรางหองสมุด หรือ รวมมือเต็มท่ี” ผอ.กรรณิกา กลาวถึงเคล็ดลับการ
สรางโรงเรียนใหคนเกาะกูด เหมือนคายอาสาพัฒนา ทำงานกับชุมชน

วทิ ยาลัยชุมชน : พลวัตแหง การพัฒนา 123

เสียงสะทอนจากคนเกาะกดู ดวยเหตุนี้วิทยาลัยชุมชนตราดจึงเปดศูนยการ
จัดการศึกษาท่ีเกาะกูดในป ๒๕๕๐ โดยไดรับการ
โดยปรัชญาการจัดการศึกษาของวิทยาลัยชุมชน อนุเคราะหเรื่องสถานที่จากโรงเรียนบานคลองเจา หมู
เช่ือวา ทุกคนมีศักยภาพอยูในตัวถาเขามีโอกาสและได ๒ อ.เกาะกูด จ.ตราด เปดสอนหลักสูตรอนุปริญญา
รับคำแนะนำที่ถูกตอง เหมาะสม เขาจะสามารถพัฒนา สาขาการปกครองทองถ่ิน โดยนักศึกษารุนแรกที่เขามา
ศักยภาพของตนเองไดเ ตม็ ท่ี ผอ.กรรณิกากลา วถึงความ เรียนจะเปนผูนำทองถ่ิน เชน ผูใหญบาน รองนายก
เปนมาของวิทยาลัยชุมชนตราดวา วิทยาลัยชุมชนตราด อบต. และชาวบา นท่ที ำธุรกิจรสี อรท คละกันไป
กอตั้งข้ึนในป ๒๕๔๗ เพ่ือใหบริการการศึกษาท้ังใน เน้ือหาของหลักสูตรการปกครองสวนทองถิ่นนั้น
ระดับอนุปริญญา และหลักสูตรฝกอบรม โดยเก็บคา ประกอบไปดวย วิชากฎหมายเก่ียวกับการปกครอง
เลาเรียนในราคาถูก นอกจากน้ีสิ่งท่ีเปนจุดเดนของ ทองถ่ินภาวะผูนำ การพัฒนาทองถิ่น การอนุรักษ
วิทยาลัยชุมชนท่ีทำใหแตกตางจากสถานศึกษาอื่นๆ คือ ส่ิงแวดลอม และวิชาตราดศึกษา เปนตน ซ่ึงวิชาเหลาน้ี
ความยืดหยุนในการจัดการศึกษา มีหลักสูตรที่หลาก เปนเหมือนการจุดประกายความคิดใหนักศึกษาตระหนัก
หลายเพ่ือตอบสนองความตองการของประชาชน ดังน้ัน ถึงความสำคัญของการอนุรักษธรรมชาติและวิถีชีวิต
หนาที่สำคัญของวิทยาลัยชุมชนคือการรับฟงเสียงสะทอ ดั้งเดิมของคนเกาะกดู
นของชาวบา นใหม ากทส่ี ุด จากการจุดประกายเล็กๆ ที่เกิดข้ึนในหองเรียน
“เกาะกูดเปนเกาะท่ีไกลที่สุดในจังหวัดตราด มี ของวิทยาลัยชุมชน กอปรกับเสียงสะทอนเมื่อคร้ังที่นัก
ชายแดนติดประเทศกัมพูชา อยูหางจากตัวเมืองตราด ศึกษาวิทยาลยั ชุมชนตราดไดอ อกคา ยฯ ท่ีเกาะกดู ทำให
ประมาณ ๘๐ กิโลเมตร ตองเดนิ ทางดว ยทางเรอื เทานัน้ วันหน่ึงในปการศึกษา ๒๕๕๒ มีผูนำนักศึกษา โดยการ
เม่ือกอนนี้ชาวบานมีเพียงเรือหาปลาจะเขาเมืองทีหนึ่ง นำของนายสัญญา แสงทอง ผูใหญบานหมู ๒ ต.เกาะ
ตองใชเวลาเดินทางถึง ๘ ชั่วโมง การท่ีคนเกาะกูดจะ กูด ไดเขามาปรึกษาวิทยาลัยชุมชนตราดวา อยากให
เดินทางไปมาระหวางตัวเมืองกับเกาะกูดจึงเปนไปได วิทยาลัยชุมชนตราดชวยใหความรูเร่ืองการจัดการ
ยาก เพราะฉะน้ันเกาะกูดจึงเปนพ้ืนท่ีขาดโอกาสทาง ทองเทยี่ วเชงิ อนุรกั ษ และความรูดา นภาษาองั กฤษใหก ับ
การศึกษาสูง” ผอ.กรรณิกากลาว และวา แมปจจุบันน้ี ชาวเกาะกดู
สามารถเดินทางดวยเรือเร็วท่ีใชรับสงนักทองเที่ยว ท่ีใช ผูใหญสญั ญา แสงทอง นักศกึ ษาวทิ ยาลัยชุมชน
เวลาเพียง ๒ ช่ัวโมง แตการเดินทางก็ยังเปนเร่ือง ตราด สาขาการปกครองสวนทองถ่ิน วัย ๕๐ ป กลาว
ลำบากของชาวเกาะกูดอยูดี วา ในอดตี ชาวเกาะกดู อยกู นั ตามประสาชาวบา น ประกอบ

124 วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวัตแหงการพัฒนา

อาชีพ การประมง ทำสวนยาง สวนมะพราวไปวันๆ เกาะท่ีมีพ้ืนท่ีใหญเปนอันดับ ๔ ของประเทศ มีความ
หนึ่ง ชาวบานสวนใหญมีความรูระดับประถมศึกษาก็ สวยงามทางทรัพยากรธรรมชาติท่ีอุดมสมบูรณ ตลอด
เพียงพอแลวสำหรับการใชชีวิตแลว แตปจจุบันความ จนเปน แหลง ทอ งเทย่ี วทางประวตั ศิ าสตร และวฒั นธรรม
เจริญเขามาในเกาะกูด มีนักทองเที่ยวเขามาเกาะกูด ท่ีงดงาม ท่ีดึงดูดนักทองเท่ียวใหหลั่งไหลมาเกาะกูดเปน
มากข้ึน วถิ ชี วี ติ ท่ีเรียบงายของชาวบานกเ็ ปลยี่ นไป มีนัก จำนวนมาก
ลงทุนมาขอซ้ือท่ีดินบนเกาะ มีเรื่องของการจัดการ จากการเขามาของนักทองเท่ียว สงผลใหวิถีชีวิต
ทองเที่ยว มีปญหาเร่ืองขยะและสิ่งแวดลอม ท่ีเกิดจาก ของคนเกาะกูดเริ่มเปลี่ยนไปจากเดิมเปนชุมชนเล็กๆ ที่
การขยายตัวของเมือง เปนตน เม่ือมีปญหาเขามาใน มีประชากรอาศัยประมาณ ๒,๐๐๐ คน มีอาชีพหลักคือ
ชุมชน ชาวบานก็ไมร จู ะแกไขอยา งไร เพราะความรนู อย การทำประมง ประกอบธุรกิจดานการทองเท่ียว และ
ตนเลยเขาไปปรึกษากับวิทยาลัยชุมชนใหมาชวยใหความ การทำสวนยาง แตป จ จุบันน้ีกลบั มนี ายทนุ จากจังหวดั อนื่
รูกับชาวบาน ซ่ึงผูอำนวยการวิทยาลัยชุมชนก็ตอบรับ เขา มาขอซอ้ื ทดี่ ินจากชาวบาน
และลงมาสำรวจพนื้ ท่ดี วยตวั เอง หลังจากไดขอมูลเบ้ืองตนแลว ผอ.กรรณิกาได
“ถาวิทยาลัยชุมชนไมไดมาเปดหนวยจัดการ จัดประชุมเจาหนาท่ีของวิทยาลัยชุมชนตราดเพ่ือวาง
ศึกษาท่ีเกาะกูด ผมคงไมมีโอกาสไดเรียนตอในระดับ แผนการดำเนินงานไดขอสรุปวา การจะพัฒนาการ
อดุ มศกึ ษา วทิ ยาลยั ชมุ ชนสอนใหผ มรจู กั วชิ าการปกครอง ทองเที่ยวบนเกาะกูดจะผลสำเร็จหรือไม ข้ึนอยูกับคนใน
มีความรูเร่ืองกฎหมาย และไดฝกฝนทักษะการเปนผูนำ เกาะกูดที่ตองรวมแรงรวมใจในการพัฒนาทองถิ่น
ซึ่งผมไดนำความรูเหลาน้ีมาดูแลและใหคำปรึกษากับลูก วิทยาลัยชุมชนตราดมีทำหนาท่ีเปนเพียงผูสรางองค
บาน นอกจากเรียนในหองเรียนแลววิทยาลัยชุมชนไดพา ความรู และเปนผูประสานงานใหเกิดการรวมไมรวมมือ
ผมและเพ่ือนไปศึกษาดูงานตามที่ตางๆ ทำใหผมไดไป ในการพฒั นาทอ งถนิ่ ของคนในชมุ ชนเทา นัน้
เห็นตัวอยางดีๆ ของชุมชนท่ีมีการจัดการทองเที่ยวเชิง “การสรางเครือขายและการประสานงาน เปน
อนรุ ักษ ผมจงึ อยากเห็นเกาะกดู พัฒนาอยางยัง่ ยืน” ส่ิงสำคัญตอการทำงานในพ้ืนท่ี เราตองคิดเยอะๆเลยวา
ใครบางที่มีสวนผลักดันใหงานประสบความสำเร็จ ผู
ประสานงานจะตองไปพบทุกภาคสวนดวยตัวเอง ไมวา
มุง สรา งเครอื ขา ย สานสมั พนั ธชุมชน จะเปนภาครัฐ หรือภาคการเมือง เพ่ือดึงบุคคลสำคัญ

จากโจทยท่ีไดรับจากชาวเกาะกูด ทำใหวิทยาลัย เหลานั้นเขามาเปนแนวรวมในการวางแผนพัฒนาการ
ชุมชนไดลงพื้นที่เก็บขอมูลเบื้องตนพบวา เกาะกูดเปน ทองเทย่ี วของเกาะกดู ” ผอ.กรรณิกากลาว

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวตั แหงการพฒั นา 125

ในการดำเนนิ งานประสานเครอื ขา ย ผอ.กรรณกิ า เกาะกูดเกิดความรูสึกรักและหวงแหนแผนดินเกิดของ
เร่ิมตนจากเขาพบนายอำเภอเกาะกูดซ่ึงเปนตัวแทนจาก ตน โดยการชี้นำใหชาวบานเห็นถึงปญหาที่ขึ้นจากการ
ภาครัฐเปนอันดับแรก เพ่ือเลาปญหาและความตองการ จัดการทอง เท่ียวที่ขาดการวางแผนท่ีดี โดยยกตัวอยาง
ของชาวบานท่ีไดรับฟงมาใหนายอำเภอไดรับรู และขอ ”เกาะชาง” แหลงทองเที่ยวใกลตัวคนเกาะกูด ที่ปจจุบัน
เขารวมประชุมกับหัวหนาหนวยราชการอำเภอเกาะกูด เต็มไปดวยบารเบียรและสีสันยามราตรี จนบางจุดมี
เพ่ือหาแนวรวมในการดำเนินงานรวมกัน ในสวนภาค สภาพเสือ่ มโทรม จากวงสนทนาท่ีเริ่มโดยวิทยาลัยชุมชน
การเมือง ผอ.กรรณิกาไดขอเขาพบนายกองคการ เพียงไมนานก็กลายเปนวงสนทนาของชาวบานที่ตางชวย
บริหารสวนจังหวัด(อบจ.)และนายกองคการบริหารสวน กันแสดงความคิดเห็นวาอยากจะเห็นเกาะกูดพัฒนาไป
ตำบล (อบต.) สมาชิกสภาจังหวัดท่ีดูแลเกาะกูด และ ในทิศทางใด
กำนนั ผูใหญบ า นทุกหมูบา น ตามลำดับ ซ่ึงทกุ ฝา ยก็ให เม่ือวิทยาลัยชุมชนตราดไดศึกษาความตองการ
ความรว มมือเปน อยางดี และความคิดเห็นของท้ัง ๒ เวทีแลว จึงไดจัดเวที
ประชาคมอีกข้ึน โดยนำบุคคลท้ัง ๒ เวทีมาประชุมรวม
กัน ประเด็นสำคัญในวันน้ันเปนการจุดประกายความคิด
เวทวี ชิ าการชาวบาน ทำใหคนในเกาะกูดตระหนักจึงผลกระทบจากการ

เม่ือทุกฝายเห็นพรองที่จะพัฒนาเกาะกูดรวมกัน ทองเท่ียวอันเกิดจากการขาดการวางแผนพัฒนา ขาด
วิทยาลัยชุมชนตราดจึงไดจัดทำเวทีประชาคมขึ้น เพ่ือ การผังเมืองท่ีถูกตอง ปญหาขยะ เปนตน สรุปผลจาก
สรางความเขาใจไปในทิศทางเดียวกันใหกับคนในเกาะ การประชุมวันนั้น ไดเกิดการเรียกรองใหวิทยาลัยชุมชน
กูด การออกแบบรูปแบบเวทีประชาคมจะแบงออกเปน ตราดสงเสริมการทองเที่ยวเชิงอนุรักษ พรอมๆ กับจัด
๒ กลุม กลุมแรกเปนเวทีของกลุมผูใหญในจังหวัด เชน ทำหลักสตู รภาษาอังกฤษเพอ่ื การทองเท่ียว
นายอำเภอ ปลัดอำเภอ หัวหนาหนวยราชการ องคการ สวนเร่ืองการพัฒนาพ้ืนที่เปนแหลงทองเที่ยวเชิง
บริหารการพัฒนาพ้ืนที่พิเศษการทองเท่ียวอยางย่ังยืน อนุรักษเปนหนาท่ีของหนวยงานราชการ และชาวเกาะ
(อพท.) นายก อบต. สมาชิกสภาจงั หวัด กำนัน ผูใหญ กูด โดยมีองคการบริหารการพัฒนาพ้ืนท่ีพิเศษการ
เพื่อรับฟงความคิดเห็นใหเชิงนโยบาย และการวาง ทองเที่ยวอยางย่ังยืน (อพท.) เปนผูใหงบประมาณ
แนวทางการทำงานรวมกันในลกั ษณะภาคเี ครือขาย สนับสนุนการจดั ทำเสน ทางการศกึ ษาธรรมชาติ
สวนกลุมที่สอง เปนเวทีประชาคมชาวบาน
วิทยาลัยชุมชนทำหนาที่เปนผูจุดประกายความคิดใหคน

126 วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวตั แหงการพัฒนา

ภาษาองั กฤษวนั น้ีที่ “เกาะกดู ” สวนใหญจบการศึกษาในระดับประถมศึกษา ขาดทักษะ
ในการพูดฟงอานเขียนภาษาอังกฤษ ครูผูสอนจึงออก
จากความตองการของชาวบานที่ตองการให แบบกิจกรรมการเรียนรูโดยใชวิธีสอนภาษาอังกฤษแบบ
วิทยาลัยชุมชนจัดทำหลักสูตรฝกอบรมเพื่อพัฒนาความรู คาราโอเกะ โดยเร่ิมจากการปรับความรูพื้นฐานของ
และทักษะดานภาษาอังกฤษ วิทยาลัยชุมชนตราดได ผูเรียน จากนั้นก็จะพาผูเรียนไปเรียนตามสถานที่จริง
ระดมผูเชี่ยวชาญที่เก่ียวของกับการทองเที่ยว มาทำงาน ไมวาจะเปนที่รีสอรท ท่ีทาเรือ หรือแหลงทองเท่ียว
รวมกับคณะทำงานวิทยาลัยชุมชนตราดในยกรางจัดทำ สำคัญๆ ของเกาะกูด เปนตน การจัดการเรียนการสอน
หลักสูตร เพื่อกำหนดขอบเขตของเนื้อหา กำหนด แบบนจี้ ะชว ยใหผ เู รยี นเขา ใจและจดจำสง่ิ ทเ่ี รยี นไดด ยี ง่ิ ขน้ึ
วตั ถปุ ระสงค ผลลพั ธก ารเรยี นรู และวธิ วี ดั ผลประเมนิ ผล นายสญั ญากลา ววา เมอื่ กอ นนมี้ ชี าวตา งประเทศ
เมื่อยกรางหลักสูตรเสร็จแลว ก็เขาสูข้ันตอน มาซื้อของท่ีรานคา ชาวบานส่ือสารกับเขาไมได สินคาก็
การวิพากษหลักสูตรโดยผูเช่ียวชาญอีกคร้ัง หลังจากก็ เลยขายไมได แตพอมีครูมาสอนภาษาอังกฤษใหเขา
สงใหสภาวิชาการ และสภาวิทยาลัยชุมชน พิจารณาขอ ชาวบานก็สามารถส่ือสารกับชาวตางประเทศได ถึงจะ
อนุมัติเปดหลักสูตรตามลำดับ โดยใชระยะเวลาในการ ไมคอยดีนัก แตก็คุยกันรูเรื่อง ของที่เคยขายไมได ก็
ดำเนนิ งานประมาณ ๒ เดอื น จึงไดห ลักสูตรทเ่ี ปนความ กลบั มาขายได สง ผลใหช าวบา นมีรายไดเ พิม่ ข้นึ
ตองการของชาวเกาะกูด โดยใชชื่อหลักสูตรวา “ภาษา “คนเกาะกดู มีความรูนอย เพราะไมม โี อกาสท่ีจะ
อังกฤษเพือ่ ชีวติ วนั นที้ เี่ กาะกูด” ไดเรียน แตวันน้ีคนเกาะกูด พิสูจนใหเห็นแลววา ถาได
เนื้อหาของหลักสูตรจะเนนภาษาอังกฤษเพ่ือการ โอกาสเรียนรูในส่ิงที่เขาอยากเรียน เขาก็สามารถนำ
สื่อสารในการทองเที่ยว ใชเวลาเรียน ๓๐ ชั่วโมง เร่ือง ความรูท่ีไดรับมาใชในการพัฒนาชีวิตตัวเองได” นาย
ท่ีจะเรียนก็ประกอบไปดวย การทักทายนักทองเท่ียว สญั ญากลา วทงิ้ ทา ย
การแนะนำตัว การแสดงความคิดเห็น การตอบรับขอ วันน้ีชาวเกาะกูดมีความรู และสามารถใชภาษา
ติชม การกลาวลา การกลา วตอ นรบั และการใหบริการ อังกฤษเพื่อตองสนองการทองเที่ยวไดแลว วิทยาลัย
ในรานอาหาร การเขาพานักทองเที่ยวชมรอบเกาะ และ ชมุ ชนตราดหวงั วา พลังเล็กๆ ของชาวเกาะกดู จะเปน พลงั
การใหบ รกิ ารในรสี อรท เปน ตน ในการอนรุ ักษ เผยแพรวฒั นธรรมและประวตั ศิ าสตรอ ัน
กอนท่ีจะมกี ารจัดการเรยี นการสอน ครูผูสอนจะ ดงี ามของไทย เปน ฟน เฟอ งนอ ยๆ ทจี่ ะคอยหมนุ อตุ สาห-
วิเคราะหผูเรียนกอนเปนอันดับแรก เพื่อจะไดออกแบบ กรรมการทองเท่ียวและตอบสนองแผนยุทธศาสตรของ
กิจกรรมการเรียนรูใหเหมาะสมกับผูเรียน พบวาผูเรียน จังหวัดตราดทีม่ งุ สงเสรมิ การทองเท่ียวตอ ไป

วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหง การพัฒนา 127

วหถิลชีักีวสิตูตชราย“ฝกงาใรหเพอยาูคะเูลจี้ย.ตงรปาูนด่ิม” สืบสาน

การพัฒนาหลักสูตรถือเอกลักษณของวิทยาลัย โดยมีหลักการทำงานงายคือ การสงเจาหนาเขาไปเรียน
ชุมชน เปนส่ิงซ่ึงสถาบันการศึกษาอ่ืนๆ ไมสามารถจะ รูแบบฝงตัวอยูกับวิทยากร ศึกษาการทำงานของผู
ลอกเลียนแบบได โดยเฉพาะการจัดหลักสูตรฝกอบรม เช่ียวชาญวาในการประกอบอาชีพน้ันๆ ตองการทักษะ
ตางๆ ท่ีมีความหลากหลาย และมีเอกลักษณแตกตาง ความรู ความเชี่ยวชาญดานใดบาง จากนั้นเจาหนาที่จะ
กันไปในแตละพ้ืนท่ี จังหวัดตราดมีพ้ืนท่ีติดชายฝงทะเล เปนคนรวบรวมขอมูลอยางรอบดาน แลวเขาสูกระบวน-
ชาวบานนิยมเลี้ยงกุง เล้ียงปลากะพงขาว แตบางปก็ การจัดทำหลักสูตรท่ีมีผูเช่ียวชาญท่ีเกี่ยวกับเรื่องน้ันๆ
ประสบปญหาราคาสินคาประมงตกต่ำ ทำใหชาวบาน มารว มจัดทำหลักสตู รการเพาะเลีย้ งปนู ่ิม
ตองปดกิจการไปหลายราย จากปญหาดังกลาววิทยาลัย เน้ือหาของหลักสูตร จะเร่ิมตั้งแตการเตรียม
ชุมชนตราดไดเขาไปศึกษาสภาพปญหาพบวา ในพ้ืนที่ พ้ืนที่และอุปกรณในการเล้ียงปู ระบบการจัดการน้ำ
ชายฝงของตราดมีการทำฟารมเลี้ยงปูน่ิม ซ่ึงกำลังเปนที่ การเตรียมพันธุปู วิธีการเลี้ยงปูน่ิม การตลาด และท่ี
ตองการของตลาดทั้งในและตางประเทศ มีราคาสูงถึง สำคัญท่ีสุดคือวิธีการดูแลรักษาสิ่งแวดลอมไมให
กโิ ลกรัมละ ๒๐๐ – ๓๐๐ บาท เสียหาย
ดวยเหตุนี้วิทยาลัยชุมชนตราดจึงไดประสานงาน
หลักสูตรการเพาะเล้ียงปูนิ่ม สะทอนใหเห็นถึง
ไปยังคุณวิไลวรรณ เอิบสภาพ เจาของฟารมเล้ียงปูนิ่ม ศักยภาพของการเปนเมืองชายทะเล ท่ีการเพาะเล้ียง
มาเปนวิทยากรใหกับวิทยาลัยชุมชนเผยแพรวิธีการเล้ียง สัตวน้ำบริเวณชายฝงยังคงเปนอาชีพที่อยูกับชาวตราด
ปูนิ่มใหเปนผูที่สนใจ แมตลอดเวลาท่ีผานมาจะมีผู ตอไป
ทักทวงคุณวิไลวรรณ ไมใหเผยแพรวิธีการเล้ียง เพราะ
กลัวจะเกิดผลเสียตอกลุมได แตคุณวิไลวรรณไมไดคิด
เชนนั้น กลับเห็นวาการถายทอดความรูใหคนอ่ืนจะเปน
การตอ อายุของการเลย้ี งปนู ม่ิ ใหย าวนานย่ิงขึ้น
การพัฒนาหลักสูตรวิทยาลัยชุมชนใชวิธีการ
Development a Curriculum หรอื DACUM ซ่ึงเปน
วิธีการพัฒนาหลักสูตรในแบบฉบับของวิทยาลัยชุมชน

128 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหง การพัฒนา

วิทยาลยั ชุมชนยโสธร

ผลิตภณั ฑจากผา ลายขิด
เพื่อคุณภาพชีวติ ทีด่ ขี ึน้

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวตั แหง การพฒั นา 129

130 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

หมอนลายขิดหลากสีสัน หลาย หมอนลายขดิ เพอ่ื ความตอ งการของชมุ ชน
ขนาด วางเรยี งรายอวดสายตา การทอผาขิดเปนวิถีชีวิตวัฒนธรรมของชาวลาว

ผูท่ีสนใจในสวนแสดงนิทรรศการของวิทยาลัยชุมชน ซึ่งสืบทอดกันมาต้ังแตครั้งบรรพบุรุษ “ขิด” เปนภาษา

ยโสธร หมอนขิดเปนสัญลักษณหนึ่งของจังหวัดยโสธร พื้นบานภาคอีสาน มาจากคำวาสะกิด หมายถึงงัดข้ึน

ดังปรากฏอยูในคำขวัญของจังหวัดที่วา “เมืองบั้งไฟโก ชอนข้ึน หรือสะกิดข้ึน แตเดิมชาวยโสธรทอผาใชเองใน

แตงโมหวาน หมอนขวานผาขิด แหลงผลิตขาวหอม ครัวเรือน ไมวาจะเปนท่ีนอน หมอน ผาหม ซึ่งความรู

มะล”ิ เรื่องการทอผาลายขิดน้ีผูหญิงจะไดรับการถายทอดมา

หมอนขิดก็เปนดังเชนภูมิปญญาทองถ่ินของ จากคนรนุ แม

ภูมิภาคอ่ืนๆ ที่ประสบปญหาในเชิงการถายทอด เพราะ แตกอนนั้นเช่ือกันวาผาลายขิดเปนของสูง นิยม

ผูที่มีความสามารถทำไดนั้นมีจำนวนนอย ในขณะที่ ทอเพื่อเย็บเปนหมอนสำหรับใช หรือนำไปถวายพระเพ่ือ

ความตอ งการของตลาดน้นั ยังมอี ยูมาก ใชหอพระไตรปฎก ในยุคปจจุบันผาขิดไดถูกนำมาปรับ

และนี่คือความสำเร็จของวิทยาลัยชุมชนยโสธร เปลี่ยนตัดเย็บเปนผลิตภัณฑหลากหลายแบบเพ่ือให

ในการพัฒนาหลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลายขิด เพื่อ เหมาะสมกับความตองการใชงาน เชน เสื้อผา ผาปู

ตอบสนองความตองการของคนในชุมชน และเชื่อหรือ ที่นอน ผามาน ผาสไบ รวมถึงทำเปนหมอนขิด ท่ีเรา

ไมว า ดว ยความรูเรื่องผา ลายขดิ น้ี สามารถทำใหชาวบา น เห็นและคนุ เคยกนั นัน้ เอง

มีรายไดเสรมิ ชว ยพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตใหด ีขึน้ กวา เดิม แลวขิดเก่ียวของอยางไรกับวิทยาลัยชุมชน

วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหง การพฒั นา 131

ยโสธร นายสงา เศษณสุวรรณ รักษาราชการแทน สูง ชาวบานจายไมไหว” นางสถิล ศรีมะพริก สมาชิก

ผูอำนวยการวทิ ยาลยั ชมุ ชนยโสธร เลา ใหไดทราบวา ของกลมุ แมบ านบา นมะพรกิ กลา วเสริม

“ผลิตภัณฑจากผาลายขิดเปนหลักสูตรการ

อบรมระยะสั้นที่วิทยาลัยชุมชนยโสธรเปดสอนตั้งแตเปด จากหลกั สตู รสกู ารปฏิบัติจริง
วิทยาลัยเมื่อป พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนหลักสูตรซึ่งไดมาจาก

การสำรวจความตองการของชาวบานในหมูบา นตางๆ” นายสงาเลาถึงกระบวนการกอนที่จะมาเปน

หลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลายขิดเกิดจากความ หลกั สตู รผลติ ภณั ฑจากผา ลายขิดใหไดท ราบวา

ตองการของชาวบานในชุมชน ในการสอบถามวิทยาลัย “หลังจากเราสำรวจความตองการของชุมชนแลว

ชุมชนมีกระบวนการในการเขาไปถึงชุมชนและหมูบาน ชุมชนบอกวาอยากเรยี นเรื่องการทำหมอนลายขิด อยาก

ตางๆ เพื่อไดทราบความตอ งการทแี่ ทจรงิ ทำเปนอาชีพเสริม เพราะเขารูวาตลาดยังมีความตอง

“แตเดิมชาวบานจะประกอบอาชีพทำนา มีบาง การผลิตภัณฑน้ีสูง ชาวบานเห็นตัวอยางจากหมูบานอ่ืน

คนเทาน้ันที่สามารถทอผาลายขิดและทำหมอนขิดได ที่มีคนท่ีทำได ชวยสรางรายไดอยางมาก เขาจึงมีความ

คนในหมูบานเรา อยางพวกผูหญิงพอวางเวนจากฤดูทำ ตองการท่ีจะเรียนเพ่ือเสริมรายได

นาก็ไมมีอะไรทำแลว รายไดก็มีแตการทำนาอยางเดียว หนาท่ีของวิทยาลัยชุมชนคือเปนผูจัดหาความรู

ถาเรามีความรูอะไรที่จะสามารถนำมาทำเสริมได ก็จะ เราเสาะหาตัวบุคคลในชุมชนท่ีมีความรูในเรื่องน้ี พบวา

ไดชวยทำใหครอบครัวมีรายไดเพ่ิมขึ้น จึงขอใหวิทยาลัย มีภูมิปญญาในทองถิ่นคือนางอรพิน เข็มเพชร และนาง

ชุมชนเขามาชวยสอนเร่ืองการทำหมอนลายขิด” นาง วาสนา การบรรจง แตทานไมสามารถถายทอดเขียน

เด่ียว สิงหคุรธา สมาชิกของกลุมแมบานบานมะพริก เปนหลักสูตรได วิทยาลัยชุมชนก็ทำหนาท่ีเปนผูรวบรวม

อำเภอคำเขื่อนแกว เลาใหฟง ความรู โดยใหผูเชี่ยวชาญดานการเขียนหลักสูตร มา

“ตอนที่วิทยาลัยชุมชนเขามาชวย ทำใหกลุมแม เปนผูถายทอดความรูจากภูมิปญญาออกมาเปนหลักสูตร

บานในหมูบานเราสามารถเรียนขั้นตอนการผลิตหมอน รวมถึงจัดทำแนวทางการวัดและประเมินผลควบคูไป

ขิดได โดยเรียนที่วิทยาลัยชุมชนจายคาเลาเรียนถูกมาก ดว ย”

เพียงช่ัวโมงละ ๑ บาทเทานั้น ถาเรียนท่ีอ่ืนมีคาใชจาย เมื่อหลักสูตรเสร็จสมบูรณ วิทยาลัยชุมชนก็

132 วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหงการพัฒนา

จัดการเรียนการสอน หลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลายขิด สอดเขา ไปตามชองเพื่อใหอยทู รง

ใชระยะเวลาในการอบรมทั้งสิ้น ๖๐ ชั่วโมง ผูเรียนจะ ๓. การสอยผาปดหนา หมอนเปน ขั้นตอนสดุ ทาย

ไดเรียนวิธีการทำผลิตภัณฑจากผาลายขิด ๒ แบบ คือ จะเห็นไดวาการทำหมอนลายขิด ในแทบจะทุก

หมอนขวานผาขิดสิบชอง และเบาะรองนั่ง ๑ พับ โดย ข้ันตอนลวนตองอาศัยความประณีต การเรียนการสอน

วิทยาลัยชุมชนทำหนาที่จัดเตรียมอุปกรณในการฝก ของวิทยาลัยชุมชนจึงมีการประเมินผลทั้งภาคทฤษฎีและ

ปฏิบัติ และทำตารางเรียนสำหรับผูเรียน เนื่องจาก ปฏิบัติ เพ่ือใหแนใจไดวาคนที่สำเร็จหลักสูตรแลวจะ

ผเู รยี นสว นใหญมขี อจำกัดเรื่องเวลา สามารถผลิตสินคาที่มีคุณภาพ เพ่ือสรางรายไดตอไป

“ผูเรียนของเรามีเวลาวางไมตรงกัน เพราะ ดงั ท่ีนายสงา เลาเสริมวา

ผูเรียนอยูในหมูบานตางๆ และมีเวลาวางจากงานประจำ “การเรียนการสอนจะมีการประเมินความรูใน

ในไรนาไมพรอมกัน วิทยาลัยชุมชนจึงจัดตารางเรียน ภาคทฤษฎี โดยอาจารยซักถามความรูวาผูเรียนมีความรู

โดยใหมีความยืดหยุนตามความสะดวกของผูเรียนแตละ ความเขาใจหรือไม และประเมินจากผลงาน ท้ังน้ีถาไม

หมูบานเปนสำคัญ ใชวิธีสอบถามแตละกลุมบานวา ผานการประเมนิ กจ็ ะไมไดรบั ประกาศนียบัตรรับรอง แต

สะดวกชวงเวลาใดบาง จากน้ันก็จะจัดตารางเรียนใหครู วิทยาลัยชุมชนก็จะจัดการเรียนซอมเสริมให เพ่ือใหม่ัน

และผูเรียนไว จากนั้นจะอำนวยความสะดวก บริการ ใจวา ชาวบานเรียนแลวมคี วามรูแ ละปฏบิ ตั ิไดจริง”

จัดการสอนถึงที่ นำครูเขาไปสอนใหท่ีหมูบานเลย” นาย

สงา เลาถึงวิธีการจัดการเรยี นการสอนท่ผี านมา ลายขิดยกระดบั คุณภาพชวี ติ
โดยกระบวนการเรียนรูของหลักสูตรผลิตภัณฑ

จากผาลายขดิ นัน้ ประกอบดวย ท่ีหมูบานมะพริก อำเภอคำเขื่อนแกว นาจะเปน

๑. การเตรียมผาลายขิด ซึ่งประกอบดวย กรณีตัวอยางของความสำเร็จของวิทยาลัยชุมชนยโสธร

ผา ลายขิด ผา ลิน้ หมอน ผา ปดหนา หมอน ซงึ่ ท้งั หมดน้จี ะ ในหลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลายขิดไดอยางชัดเจนที่สุด

นำมาเย็บประกอบกัน ขั้นตอนน้ีตองอาศัยประสบการณ จากวันแรกที่แสดงความจำนงคขอเรียนในหลักสูตรน้ีกับ

คอนขางมาก เพ่ือใหล ายขดิ ทีป่ รากฏบนหมอนตรงกัน วทิ ยาลัยชุมชน เรม่ิ ตน วันนน้ั ดวยจำนวนสมาชกิ ๒๐ คน

๒. การยัดนุน โดยนำฟางมามัดเปนทอนแลว ปจจุบันมีความกาวหนามากมายเกิดข้ึนกับกลุมแมบาน

วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพัฒนา 133

บานมะพริกแหงนี้ ดวยจำนวนคนในกลุมท่ีขยายเพิ่มข้ึน อีก” นายสงาเลาถึงแนวคิดของการเสริมทางการตลาด

เพราะรูปธรรมชัดเจนจากรายไดทีเ่ กิดขึน้ จรงิ ใหแกกลมุ

“ผลิตภัณฑจากผาลายขิด สามารถทำรายไดให ทุกวันนี้ท่ีบานมะพริก เราจะไดเห็นภาพแมบาน

ครอบครัวไดประมาณเดือนละ ๒,๐๐๐-๓,๐๐๐ บาท หลากหลายวัยมารวมตัวกัน ใบหนาย้ิมแยมแจมใส นั่ง

ทำใหค วามเปน อยูเปลีย่ นไปจากเดิม” นางสัมภาษณ ศรี ลอมวงชวยกนั ทำงานตามหนา ท่ที ี่ถนดั เชน เยบ็ จักร ยดั

ออน สมาชิกกลุมแมบานบานมะพริก เลาไปพรอมรอย นุน เย็บปดขอบเบาะ ปดหนาหมอน มัดฟางสำหรับยัด

ย้มิ ระบายไปทัว่ ใบหนา ไสหมอน เรียกไดวาเปนกิจกรรมกลุมท่ีตอบสนองคนทุก

หมอนลายขิดเปนสินคาที่ตลาดยังมีความตอง วัย ตั้งแตวัยรุนจนกระทั่งถึงผูเฒาผูแกใหไดมีรายได

การในปริมาณมาก ไมวาจะเปนตลาดในทองถิ่น ตลาด เล็กๆ นอ ยๆ

ในประเทศ และตลาดในตา งประเทศ สินคา ของกลุม แม เหมือนนางสมุ าลยั เสน เศษ นักศกึ ษาหลักสูตร

บานบานมะพริกก็เชนกัน มีตลาดจำหนายที่แนนอน การฝกอบรมผลิตภัณฑจากผาลายขิด ของวิทยาลัย

เพราะพอคาเขามารับซื้อถึงท่ี ประกอบกับความเขมแข็ง ชุมชนยโสธรเลา ถึงสงิ่ ทเ่ี กิดขึน้ จากความรูท ี่ไดร บั วา

ของคนในชุมชนเองที่สามารถรวมตัวกันไดอยางเหนียว “วิทยาลัยชุมชนเปนสถาบันการศึกษาท่ีเปดกวาง

แนนในรูปแบบของกลุมแมบาน วิทยาลัยชุมชนมองเห็น และเปนแหลงเรียนรูท่ีเขาถึงงาย มาจัดการเรียนการ

ขอดีในเร่ืองนี้จึงใหคำแนะนำและผลักดันใหกลุมจด สอนใหถึงในชุมชน ทำใหเราไมตองเสียคาใชจายในการ

ทะเบยี นเปน วสิ าหกิจชุมชน เดนิ ทางไปเรียน สว นคา ใชจ ายในการเรียนก็ไมสูงเกนิ ไป

“ ค ว า ม ส ำ เ ร็ จ ข อ ง ก ลุ ม แ ม บ า น บ า น ม ะ พ ริ ก สวนตัวนั้นเดิมมีอาชีพหลักคือการทำนา และมี

อำเภอคำเข่ือนแกว เปนตัวอยางหน่ึงท่ีวิทยาลัยชุมชน อาชีพเสริมคือรับจางเย็บหมอนขิดอยูแลว แตความรู

ทำได เราทำหนาที่แนะนำและชวยผลักดันกลุมใหจด เกี่ยวกับหมอนขิดมีเพียงแคพื้นฐาน ทำไดเพียงบางข้ัน

ทะเบียนเปนวิสาหกิจชุมชน เพราะเรามองวาชาวบานมี ตอนเทาน้ัน จึงไดคาตอบแทนนอย แตพอไดเขารับการ

ศักยภาพ แตขาดแคลนทุน ดังนั้นเพื่อความม่ันคงใน ฝกอบรมหลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลายขิด จากวิทยาลัย

ระยะยาวของกลุมจึงตองเขาสูระบบวิสาหะกิจชุมชน ชุมชนยโสธรจนจบจบหลักสูตรแลว ขณะนี้สามารถนำ

เพราะจากน้ันจะมีโอกาสเติบโตไปเปนธุรกิจขนาดเล็กได ความรูที่ไดมาพัฒนาฝมือของตนเอง สิ่งท่ีเห็นอยาง

134 วิทยาลยั ชุมชน : พลวัตแหง การพฒั นา

ชัดเจนคือสามารถชวยใหการทำงานอาชีพเสริมไดดีข้ึน การปรับเน้ือหาใหสอดคลองและเปนปจจุบัน ท้ังยังมี

ปจจุบันมีตัวแทนจำหนายหมอนขิดบางรายเขามาติดตอ ความพยายามในการคดิ คน ส่งิ ใหมๆ อยูเ สมอ

ใหงานทำเพ่ิมข้ึน ชวยเพิ่มรายไดใหแกครอบครัวเปน “เน้ือหาการสอนมีการพัฒนาท้ังรูปแบบผลิต-

อยางด”ี ภัณฑ ตอ ไปอาจจะไมไดม แี คหมอนขวานลายขดิ อาจจะ

นอกจากไดงาน ไดมีรายไดเสริมแลว ยังชวย มีหมอนขนาดอ่ืนๆ ท่ีมีความกะทัดรัด เหมาะกับการใช

สานสัมพันธของคนตางวัยในหมูบานใหเหนียวแนนกลม งานในโอกาสตางๆ มีการพัฒนาลวดลายของลายขิดให

เกลียวย่ิงขึ้น บางรายยังสามารถชักชวนลูกหลานท่ีไป ทันสมัย พยายามจะชวยลดตนทุนของผลิตภัณฑ เพราะ

เปนแรงงานในเมืองหลวงกลับมาทำงานในกลุมไดอีก นุนซ่ึงเปนสวนประกอบที่สำคัญของหมอนลายขิดน้ันเปน

ดวย วัตถุดิบท่ีหาไดยากและมีราคาสูง หากเราสามารถหา

วัสดุอื่นที่มีคุณสมบัติดีเทาๆ กัน แตราคาถูกกวามา

กา วตอ ไปของหมอนลายขดิ ทดแทนได จะชวยใหตนทุนการผลิตลดลง ขณะน้ีกำลัง
อยูในชว งทดลอง โดยวทิ ยาลัยชุมชนรวมกับคณุ ครูผเู ปน

คุณภาพชีวิตท่ีดีข้ึนของชุมชน เปนความภาค วิทยากรผูสอนหลักสูตรน้ีคิดรวมกัน ใชวัตถุดิบที่มีใน

ภูมิใจอยางยิ่งของวิทยาลัยชุมชน เพราะสามารถทำให ทองถิ่น เชน กก หรือ ฟาง เพ่ือนำมายัดเปนไสใน

คนมีความรู มีวิชาชีพติดตัว และยังสามารถมีคุณภาพ หมอนขวาน เม่ือทดลองแลวไดผลดีจะนำไปสอนกลุม

ชีวิตที่ดีขึ้นกวาเดิม แมวาหลักสูตรผลิตภัณฑจากผาลาย เพ่ิมเติม เพื่อใหตนทุนการผลิตของชาวบานลดลงได”

ขิดจะสามารถตอบสนองความตองการของชุมชนได แต นายสงากลาวท้ิงทา ยถึงโครงการในอนาคต

ยังมีส่ิงท่ีวิทยาลัยชุมชนตองพัฒนาตอไป นั่นคือพัฒนา

หลักสูตรนี้ใหมีความทันสมัยและตามใหทันกระแสของ ทศิ ทางอนาคตของวิทยาลัยชมุ ชนยโสธร
ตลาดอยูเสมอ

ในป ๒๕๕๒ วิทยาลัยชุมชนเปดสอนหลักสูตร บริบทหน่ึงของวิทยาลัยชมุ ชนยโสธร คอื ผเู รยี น

ผลิตภัณฑจากผาลายขิดไปแลว ๒ รุน เน้ือหาของการ สวนใหญอยูในแวดวงเกษตรกรรม ดังนั้นแนวทางการ

จัดการเรียนการสอนก็มีการพัฒนาอยางไมหยุดยั้ง มี พัฒนาหลักสูตรการฝกอบรมท่ีตองมุงม่ันตอไป จึงมุง

วทิ ยาลัยชุมชน : พลวตั แหง การพัฒนา 135

เนนไปที่เร่ืองการสงเสริมหรือเพ่ิมศักยภาพทางดานการ สงากลาวถึงหลักสูตรท่ีกำลังดำเนินการพัฒนา เปนอีก
ประกอบอาชีพ ดว ยเชอ่ื ม่ันวาเม่อื มคี วามรู กส็ ามารถนำ หลักสูตรทจี่ ะชวยยกระดับคณุ ภาพชีวติ ของคนในทองถ่ิน
ไปประกอบอาชีพเล้ียงปากทอง ทำใหมีคุณภาพชีวิตที่ดี
ข้นึ ทง้ั ในระดับครอบครวั และระดับชุมชน ดังกรณีทีเ่ กดิ
ขน้ึ แลวทบ่ี า นมะพริก อำเภอคำเข่อื นแกว

“หลักสูตรการฝกอบรมท่ีสนใจและมุงหวังอยาก
จะพฒั นา คือ หลักสูตรการเล้ยี งโคขุน เพราะมองเหน็
ชองทางในการสรางรายไดจากอาชีพน้ี แตการเลี้ยงโค
ขุนก็มีขอจำกัดเรื่องของการลงทุนที่คอนขางสูง ดังนั้น
เมอื่ เปดจัดการเรยี นการสอนแลว ผเู รยี นสำเร็จหลกั สูตร
ออกไปพรอมความรู แตไมม เี งินในการลงทนุ กค็ งจะไม
ชว ยอะไรได

ขณะนี้กำลังหาแนวทางในการพัฒนาหลักสูตร
ดงั กลาว เนอื่ งจากองคความรแู ละอาจารยพ ิเศษมีไวแ ลว
ส่ิงท่ีวิทยาลัยชุมชนยโสธรกำลังทำคือ กำลังหาแนวทาง
เพ่ือใหผูเรียนจบไปแลว สามารถไปประกอบเปนอาชีพ
ได โดยคิดวาจะเกิดประโยชนท่ีสุดเมื่อผูเรียนสามารถ
รวมกลุมกันได คือ รวมกลุมทางดานการเงินเพื่อใหมี
ความเขมแข็งในการลงทุนเบ้ืองตน หรือทำใหรูปแบบ
ของสหกรณ ถาทำไดเชื่อไดวาจะชวยยกระดับคุณภาพ
ชีวิตของเกษตรกรไดอยางยิ่ง เพราะโคขุนเปนอาชีพที่
สามารถรับประกันรายไดได ตรงน้ีวิทยาลัยชุมชนตอง
ทำหนาท่ีหาแนวทางสำหรับการลงทุนรวมกันกอน” นาย

136 วิทยาลยั ชุมชน : พลวตั แหงการพัฒนา

วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหง การพฒั นา 137

138 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

“แรหมื่นลาน บานกลางน้ำ ถ้ำงามตา ภูผา ศึกษาเขาเรียนปการศึกษา ๒๕๔๙ เริ่มแรก ใชสถานท่ี
แปลก แมกไมจ ำปูน บรบิ รู ณด วยทรพั ยากร” โรงเรียนทับปุดวิทยา ตำบลบอแสน อำเภอทับปุด
คำขวัญของจังหวัดพังงาส่ือถึงความร่ำรวยใน จังหวัดพังงา เปนท่ีตั้งสำนักงานช่ัวคราววิทยาลัยชุมชน
ทรัพยากรธรรมชาติอยางชัดแจง แมวาในปจจุบัน “แร พงั งา และ วันที่ ๑๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๐ ยา ยไปยงั
หมื่นลาน” จะลดความสำคัญลงไป แตความสวยงาม สำนักงานถาวร ต้ังอยู ตำบลบอแสน อำเภอทับปุด
ทางธรรมชาติของจังหวัดเล็กๆ ชายฝงทะเลอันดามัน จงั หวดั พงั งา มีเน้ือที่รวมทัง้ หมด ๒๐ ไร โดยไดรบั มอบ
แหงนี้ย่ิงทวีคุณคาและมูลคาใหกับเศรษฐกิจ สังคมของ จากโรงเรยี นทบั ปดุ วิทยา
ประชาชนในจังหวัด ในชวงเร่ิมกอตั้ง วิทยาลัยชุมชนพังงาไดรับการ
ภารกิจของวิทยาลัยชุมชนพังงาจึงเปนงานท่ี สนับสนุนและกำหนดแนวทางการจัดการศึกษา โดย
ทาทายย่ิงกวาวิทยาลัยชุมชนใดๆ เพราะอาจดูเหมือนวา มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏภเู ก็ตไดเ ปนผดู ำเนินการในระยะเร่มิ
ฐานะทางเศรษฐกิจของประชากรในพ้ืนท่ีอยูในข้ันดี แรก เพื่อสำรวจความตองการและหลักสูตรท่ีสอดคลอง
ประชาชนมีการศึกษาสูง แลวยังจะเหลืองานอะไรให ตอชุมชน และไดเปดดำเนินการจัดการเรียนการสอนใน
วิทยาลัยชุมชนซ่ึงเปนเพียงสถาบันอุดมศึกษาระดับต่ำ ปการศึกษา ๒๕๔๙ เปนปแรก ในป ๒๕๕๒ เปด
กวา ปรญิ ญาแหงน้ที ำ หลกั สตู รอนปุ ริญญา ๖ สาขาวชิ า มีนกั ศึกษาในปจจบุ นั
เรื่องเลาตอไปนี้ อาจมคี ำตอบ!
๔๙๗ คน สำเรจ็ การศกึ ษาระดับอนุปริญญาไปแลว รวม
๑๒๕ คน ในขณะท่ีหลักสูตรฝกอบรมประสบความ
สำเร็จอยางสูงมผี ูอบรมไปแลวถงึ ๓,๖๘๗ คน
เก็บตก “เดก็ มธั ยม” สรู ั้วอุดมศึกษา ผอ.มานิตเลาถึงการบริหารงานวิทยาลัยชุมชนวา

วิทยาลัยชุมชนพังงา จัดตั้งขึ้นเม่ือ วันท่ี ๘ วิทยาลัยชุมชนกอตั้งขึ้นเพื่อเปนสถาบันอุดมศึกษาทาง
ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยมี นายมานิต วิมุตตสิ ุข ดำรง เลือกใหมสำหรับผูจบชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๖ และเปน
ตำแหนง ผูอำนวยการวิทยาลัยชุมชนพังงา ดำเนินงาน แหลงเพิ่มพูนทักษะและการเรียนรูตลาดชีวิตใหแก
ครั้งแรก วันท่ี ๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ และเปดรับนัก ประชาชนท่ัวไป โดยเฉพาะผูที่พลาดโอกาสทางการ

วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหง การพฒั นา 139

ศกึ ษา หลกั การทำงานของวทิ ยาลยั ชมุ ชนกเ็ ปน เอกลกั ษณ รวมกิจกรรม... แตผมจะมีการประชุมทุกเดือน เพื่อ
เฉพาะตัวที่ไมมีสถาบันใดเหมือน กลาวคือ ในชวงเริ่ม ตดิ ตามงานตางๆ แตละศูนยจะชวยกันหาอาจารยพ เิ ศษ
ตนมีมติคณะรัฐมนตรีท่ีใหใชอาคารสถานที่ที่มีอยูแลว แลวนำเสนอใหสภาวิทยาลัยชุมชนพังงาพิจารณาอนุมัติ
เพื่อที่จะนำงบประมาณสวนใหญไปใชในการสรางคน การทำงานผมจะมอบความไววางใจใหกับศูนยตางๆ
มากกวาการสรางวัตถุ มุงพัฒนาคนในทองถิ่นไดมีความ มาก ผมจะทำหนาท่ีเปนคนติดตาม และกำกับดูแลเร่ือง
รแู ละอาชพี ที่ดขี ้ึน รวมถงึ เก็บคา ใชจา ยในการเขารบั การ งบประมาณ”
ศกึ ษาอบรมในอตั ราทตี่ ำ่ มาก การบรหิ ารงานวทิ ยาลยั ชมุ ชน สำหรับการจัดการเรียนการสอนในระดับ
จงึ ไมใชเรอ่ื งงา ยๆ สำหรบั ผูบรหิ าร อนุปริญญาน้ัน ผอ.มานิตเลาวา คนภาคใตสวนใหญมี
“เดิมผมเปนผูอำนวยการโรงเรียนระดับมัธยม- ฐานะ มคี วามสนใจกบั การศึกษาอยา งมาก จงึ นิยมสง ลกู
ศึกษาในจังหวัดพังงามาหลายสิบป ทำใหผมรูจักคนมาก หลานเรียนจนถึงระดับปริญญาตรี ดังนั้นหลักสูตร
มีเพื่อน มีพี่ ลูกศิษยลูกหาเต็มจังหวัดไปหมด เม่ือผมมา อนุปริญญาจึงไมไดรับความสนใจเทาที่ควร ตนเองจึง
เปนผูอำนวยการวิทยาลัยชุมชน ที่ตองทำงานรวมกับ มาทบทวนศักยภาพของพื้นท่ีใหมพบวา วิทยาลัยชุมชน
เครือขาย และเนนการใชทรัพยากรรวมในจังหวัดใหเกิด พงั งาควรจะหลักสูตรเนน การทองเที่ยว เพอ่ื ผลิตคนเขา
ประโยชนสูงสุด จึงไมสรางปญหาใหกับผม เพราะผมมี สูงานภาคธุรกิจการทองเที่ยว วิทยาลัยชุมชนพังงาจึง
เครือขายโรงเรียนตางๆ อยูแลว ใหเพ่ือนทุกคนเปน เรม่ิ สำรวจความตอ งการของประชาชนในแถบจงั หวดั ภเู กต็
หัวหนาหนวยจัด ชวยกันหานักเรียนที่ประสงคจะศึกษา อ.เขาหลัก จ.พังงา พบวาธุรกิจโรงแรมตองการคนท่ีมี
ตอ บุคลากรของวิทยาลัยชุมชนตอนเริ่มต้ังไมมีคนเลย จิตใจรักงานบริการและมีทักษะดานภาษาอังกฤษดี ที่มี
ทำงานไมไดหรอก แตผมไดเครือขายเพ่ือนฝูงกัน วุฒิการศึกษาระดับมัธยมศึกษาถึงระดับอนุปริญญา
ชวยเหลือ” ผอ.มานิตเลาถึงแนวทางการทำงานของ วิทยาลัยชุมชนจึงเนนผลิตผูเรียนรองรับตลาดการ
วทิ ยาลยั ชุมชนในชว งกอตัง้ ทองเท่ียว โดยเปดหลักสูตรอนุปริญญาสาขาวิชา
และวา “บุคลากรของวิทยาลัยชุมชนพังงาถึงแม อตุ สาหกรรมการทองเทยี่ ว
วาจะมีนอยนิด แตเราทำงานโดยใชเครือขายที่อยูใน “การดำเนินงานผมไดประสานใหโรงเรียนมัธยม
อำเภอตางๆ ท้ังการรับนักศึกษา การดูแลนักศึกษาที่มา ในเครือขาย เพ่อื เปด สอนหลักสูตรการโรงแรมและการ
เขาเรียน และบริหารจัดการศูนยการเรียนรู อยางเชน ทองเที่ยว โดยรับตั้งแตนักเรียนตั้งแตมัธยมศึกษาปท่ี
เม่ือครั้งไปรวมงานประชุมสัมมนาท่ีกรุงเทพฯ ตนเดือน ๔ - ๖ เพื่อเตรยี มความพรอมของนักเรียนไวกอ นเขามา
กันยายน ผมใหเครือขายเปนผูรับผิดชอบพานักศึกษาไป เรียนหลักสูตรของวิทยาลัยชุมชน ดังนั้นคนที่มาเรียน

140 วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพฒั นา

กับวิทยาลัยชุมชนรับรองมีงานทำอยางแนนอน” ผอ. หพลงั งาากหลายหลักสูตรกับวิทยาลัยชุมชน
มานติ กลาว

นอกจากนี้วิทยาลัยชุมชนพังงายังไดจัดหลักสูตร
เสริมการทองเท่ียว ๒ หลักสูตรคือ “หลักสูตรฝกอบรม
การจดั การศกึ ษาของวทิ ยาลัยชุมชนพงั งา มกี าร
การรอยสรอยลูกปดโบราณ” และ หลักสูตรภาษา ดำเนินการจัดหลักสูตรท่ีมีความหลากหลาย โดยเฉพาะ
อังกฤษเพื่อการทองเท่ียว” ผอ.มานิตกลาวอยางม่ันใจวา หลักสูตรฝกอบรม เปนการจัดศึกษาแบบบูรณาการ
ลาสุดวิทยาลัยชุมชนพังงารวมกับสถาบันคีนันแหงเอเชีย ความรูเชิงวิชาการ และวิชาชีพ ผสมผสานกัน ใน
ตกลงสรางความรวมมือพัฒนาหลักสูตรดวยกัน ๒ กระบวนการจดั หลกั สตู รวทิ ยาลยั ชมุ ชนไดม งุ เนน ถงึ วธิ กี าร
หลักสูตร คือ การรอยสรอยลูกปดโบราณที่ไดเชิญ ตางๆ เพื่อใหไดคุณภาพและมาตรฐานตามวัตถุประสงค
วิทยากรผูเชี่ยวชาญการทำลูกปดแกวมาจากกรุงเทพฯ กอใหเกิดผลตามเปาหมายและชุมชนไดรับผลตามท่ี
สถาบันคีนันสนับสนุนงบประมาณในดานเครื่องมือและ ชมุ ชนตอ งการ ในทนี่ ขี้ อนำเสนอ ๓ หลกั สตู ร คอื หลกั สตู ร
อุปกรณในการฝกอบรมประมาณสองแสนบาท วทิ ยาลยั ฝกอบรมขับรถยนตเพ่ือชุมชน หลักสูตร Service Mind
ชุมชนพังงาสมทบงบประมาณไปอีกสามหมื่นบาท ตน and Team Work และหลกั สตู รฝก อบรมดอกไมป ระดษิ ฐ
คิดวาเปนการลงทุนที่คุมมาก เนื่องจากเปนหลักสูตรที่ จากใบยางพารา
ออกแบบมาเปนพิเศษ และเชื่อวาผูที่เขารับการอบรมใน
รุนแรกประมาณ ๒๐ คนจะมีงานและรายไดอยางตอ หลักสตู รฝกอบรม “ขับรถยนตเพ่อื ชมุ ชน”
เน่ือง โดยเปาหมายวาจะผลิตเคร่ืองประดับที่ทำจากลูก เปนหลักสูตรที่ประสบความสำเร็จและสรางชื่อ
ปดแกวจำหนายแกนักทองเท่ียวและสถานประกอบการ เสียงใหกับวิทยาลัยชุมชนที่สามารถจัดหลักสูตรท่ีตอบ
โรงแรมในจังหวดั ภูเกต็ และพงั งา สนองความตองการของชาวบาน จนมีผูสมัครเรียนเปน
สวนอีกหลักสูตรหนึ่งคือหลักสูตรภาษาอังกฤษ จำนวนมาก ผอ.มานิตเลาวา จากการศึกษาขอมูลการ
เพื่อการทองเท่ียว ซึ่งหลักสูตรน้ีมีความพิเศษกวาที่ จราจรของอำเภอทับปุดพบวา มีอุบัติเหตุทางรถยนต
วิทยาลัยชุมชนเคยจัด เพราะวิทยาลัยชุมชนพังงาไดเชิญ เกิดข้ึนบอยคร้ัง สงผลใหมีคนเสียชีวิตจำนวนมาก สวน
อาจารยที่เปนเจาของภาษามาสอน โดยจะสอนใหกับ ใหญสาเหตุเกิดจากการไมเคารพกฎจราจร ความ
ชาวบาน ๓ กลมุ ๆ กลมุ ละ ๖๐ ชั่วโมง โดยตัง้ เปา หมาย ประมาท และการขบั ขด่ี ว ยความเร็วสงู
วาผูเขาฝกอบรมตองสามารถส่ือการภาษาอังกฤษใน ดวยเหตุนี้วิทยาลัยชุมชนพังงารวมมือกับขนสง
ชวี ิตประจำวนั ไดจริง
จังหวัดพังงาเปดการสอนขับรถยนตข้ึน โดยสำรวจ

วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหงการพัฒนา 141

ความตองการของชุมชนและกลุมคนที่มีความจำเปนตอง สอนมีคุณภาพจริงๆ เปนหลักสูตรที่ผมมีความภูมิใจ
ขับรถยนต เพ่ือการประกอบอาชีพ และดำเนินชีวิต มากที่สดุ ”
ประจำวันพัฒนาหลักสูตรการขับรถยนต โดยวิทยาลัย ดานนางสาวปยนันท รักษาแกว ผูสำเร็จ
ชุมชนสอนปฏิบัติ สวนขนสงจังหวัดพังงาอบรมทฤษฎี หลักสูตรฝกอบรมการขับรถยนตกลาววา ท่ีเลือกเรียน
รวมถึงทำการสอบและออกใบขับขี่รถยนต ขับรถยนตกับวิทยาลัยชุมชนพังงา ท้ังท่ีมีท่ีอื่นใหเลือก
“การขับรถยนตอยางถูกกฎจราจรเปนสิ่งท่ีมี อีกเยอะ เพราะวาไมอยากเรียนแบบตัวตอตัว แตตอง
ความสำคัญตอประเทศชาติ คนที่ผานการอบรมจะ การเรียนเปนกลุม จะไดนำปญหาและขอผิดพลาดของ
สามารถขับไดถูกตองตามกฎจราจร รับประกันไดวาถา เพ่ือนในกลุม มาแกไขปญหาที่เกิดข้ึนกับตัวเอง จะได
ผานหลักสูตรของวิทยาลัยชุมชนแลว ขนสงจะออกใบ พูดคุย และชว ยกนั แกไขปญ หาตางๆ ทเ่ี กิดขน้ึ วา ทำไม
อนุญาตขบั ข่ีให ทำใหมีคนสนใจมาเรยี นมาก เรียนกบั ถาเกิดเหตุการณอยางน้ี เพ่ือนทำได แลวทำไมเราทำ
เราชั่วโมงละ ๕ บาท เรยี นกันถงึ ๙๐ ชัว่ โมง มผี ูสนใจ ไมได ในจุดน้ีจะไดแ ลกเปล่ยี นความรูซ่งึ กันและกันได
จองเรยี นแนนตลอด เปน หลกั สตู รทมี่ คี ณุ ภาพมาก” ผอ. “การเรยี นการสอนของท่ีน่ถี ือวา อยูในเกณฑด ี มี
มานติ กลาว และเพมิ่ เติมขอมูลวา เพอ่ื ความสะดวกและ การสอนทั้งทฤษฎีและปฏิบัติควบคูกันไป และเมื่อไดรับ
มีประสิทธิภาพในการบริหารจัดการ เนื่องจากวิทยาลัย ใบอนุญาตขับข่ีก็ถือวาผานเกณฑการประเมินในระดับ
ชุมชนตองจัดหารถยนตมาใหผูเขารับการอบรมฝกหัด หน่ึง และที่ชอบที่สุดคือไดเรียนรูเทคนิคและวิธีตางๆ
ดังน้ันจึงขอเรียกเก็บคาใชจายในการใชรถยนตตางหาก มากมายจากครูผูสอน ที่ชวยใหดิฉันรูจักแกปญหากับ
ซ่ึงผูเขารับการฝกอบรมตางยินดีจาย เพราะไดขับรถ เหตกุ ารณตา งๆ ทเี่ กิดข้นึ ในชวี ิตประจำวัน เชน การขบั
สภาพใหมเอยี่ ม รถบนเนินและลาดชัน หรือการขับรถในตลาด ซ่ึงมีรถ
ผอ.มานติ กลา วยืนยันวา การเรียนการสอนน้ัน และผูคนจำนวนมาก ตองขับ ตองระวังอยางไร ในการ
ทำกันอยางมีคุณภาพ โดยเลาถึงบรรยากาศในการ ขับไมใหร ถดบั หรอื เฉยี่ วชน” นางสาวปยนันท กลาว
จัดการเรียนการสอนวา “มีอยูคร้ังหน่ึง วันสุดทายท่ี
สอบใบขับขี่ ฝนตกหนักมาก พายุลง ขนสงจังหวัดมาส หลักสูตร Service Mind and Team Work
อบใบอนุญาตขับข่ีถึงวิทยาลัย ถนนหนาวิทยาลัยกวาง เกิดข้ึนจากเจาของผูประกอบการโรงแรมคุระบุรี
เพยี ง ๕ เมตรกวา ๆ มีการสอบถอยเขาถอยออก ผมยืน กรีนวิว รสี อรท อำเภอ ครุ ะบุรี จังหวดั พงั งา ไดเห็น
ดดู ว ยความต่ืนเตน เพราะทศั นวิสยั ไมดี มองทางแทบไม ความสำคัญของการมีหัวใจบริการและการทำงานเปน
เห็น แตทุกคนสามารถสอบผานหมด แสดงวาครูเรา ทมี และตอ งการปลกู ฝง ใหพ นกั งานในองคก รมสี มรรถนะ

142 วิทยาลัยชุมชน : พลวตั แหง การพัฒนา

ในการบริหารและการทำงานเปนทีม จึงขอความรวมมือ ตนทุนต่ำเพราะใชวัตถุดิบท่ีมีในทองถิ่นรูปแบบของดอก
กับวิทยาลัยชุมชนพังงา ในการพัฒนาพนักงานของโรง ใชต กแตง บรรจภุ ัณฑท ุกประเภทไดสวยงามและสะดดุ ตา
แรม ซง่ึ วทิ ยาลัยชมุ ชนไดด ำเนนิ การ ดงั น้ี ผลสืบเนื่องจากเปดอบรมหลักสูตรดังกลาว ทำ
• พฒั นาหลกั สตู รServiceMindandTeam Work ใหผูเรียนสามารถเพิ่มรายไดใหกับครอบครัวและ
• จัดฝกอบรมใหกับพนักงานของโรมแรม สามารถใชเ วลาวางใหเปน ประโยชน
ครุ ะบุรีกรีนววิ รีสอรท อำเภอครุ ะบรุ ี จากเรื่องเลาขางตนจะเห็นไดวา วิทยาลัยชุมชน
• ผลสำเร็จ พนักงานของโรงแรมคุระบุรีกรีน พังงาพยายามจัดการเรียนการสอนในรูปแบบที่เปดกวาง
วิว รีสอรท มีศักยภาพในการปฏิบัติงาน สามารถขับ และหลากหลายครอบคลุมผูเรียนทุกระดับช้ันในสังคม
เคลื่อนและผลักดันองคกรใหกาวไปสูความสำเร็จ เนนความสมัครใจ โดยยึดหลักการพัฒนานักศึกษาให
วิทยาลัยชุมชนพังงาไดรับความสนใจจากหนวยงานตางๆ สามารถพัฒนาตนเอง พัฒนางาน พัฒนาสังคม และ
ในการจดั ฝก อบรม ดำรงชีวิตอยูอยางมีความสุข มีการจัดการเรียนการ
สอนในระดับอนุปริญญาและหลักสูตรระยะส้ันที่สอด
หลกั สตู รดอกไมประดิษฐจ ากใบยางพารา คลองตอความตองการของชุมชน โดยคำนึงถึงความรูท่ี
ดวยความอุดมสมบูรณของทรัพยากรธรรมชาติ ผูเรียนจะไดรับ และสามารถนำไปพัฒนาและเพิ่มเติม
ของจังหวัดพังงา เชน เปลือกหอย เกล็ดปลา ใบยาง ทักษะในการประกอบอาชีพ และดำรงชีวิต ใหทันตอ
พารา เปนตน วัสดุทองถิ่นดังกลาวบางชนิดไมมีคุณคา การเปล่ียนแปลงของสังคมและเศรษฐกิจ เปนหน่ึงใน
ทางเศรษฐกจิ เชน ใบยางพารา สามารถนำมาใชใหเกดิ วิทยาลัยชุมชนที่เปดโอกาสใหเครือขายหนวยงาน และ
ผลิตสรางรายไดและเสริมคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน ประชาชนในพื้นท่ีเขามามีสวนรวมในการจัดการศึกษาใน
ไดเ ปน อยางดี แทบทกุ ๆ ดา น ท้ังดา นอาคารสถานที่หนว ยจัดการศกึ ษา
วิทยาลัยชุมชนพังงาจึงจัดอบรมหลักสูตร “การ ดานบุคลากร และดานวชิ าการ เปนตน
พัฒนาผลิตภัณฑจากใบยางพารา”ขึ้น เพ่ือตอบสนอง มาบัดน้ี จากผลงานและความมานะอุตสาหะ
ความตองการของชุมชน โดยวิทยาลัยชุมชนไดเชิญ ของผูบริหาร บุคลากร สภาวิทยาลัยชุมชน และ
วทิ ยากรทอ งถน่ิ มาสอนชาวบา น เพอ่ื ผลติ ดอกไมป ระดษิ ฐ เครือขายองคกรหนวยงานตางๆ ในจังหวัดพังงาท่ี
จากใบยางพารา เชน ดอกลิลล่ี ดอกกุหลาบมวน ดอก สามัคคีรวมแรงรวมใจกันพัฒนาวิทยาลัยชุมชน คำขวัญ
กุหลาบติดเส้ือ ดอกบัว และดอกพิงคพิงงา ซึ่งลวนแต ของจังหวัดพังงา อาจตองเพ่ิมอีกสรอยวลีหน่ึงวา “มี
เปนดอกไมประดิษฐท่ีมีสีสัน รูปทรงสวยงาม ทำงาย วิทยาลยั ชมุ ชนเหมือนมที รพั ยอ ยูน ับแสน” กเ็ ปนได

วทิ ยาลัยชุมชน : พลวตั แหงการพัฒนา 143

บเรนอื่ เงกเาละาหชมาาวกวทินยอ ายลัยชมุ ชนพังงา

จังหวัดพังงา บางครั้งเปนพื้นท่ีที่อยูหางไกล และนี่เปนอีกหนึ่งเหตุการณ..ในหลายตอ
การเดินทางคอ นขา งลำบาก
ห ล า ย เ ห ตุ ก า ร ณ ที่ ยั ง ค ง อ ยู ใ น ค ว า ม ท ร ง จ ำ ข อ ง ช า ว
คร้ังหน่ึง..เราชาววิทยาลัยชุมชนพังงา ตอง วิทยาลัยชุมชนพังงาทุกคน ในทุกคร้ังที่ตองเดินทางไป
เดินทางไปจัดฝกอบรมหลักสูตรคอมพิวเตอรเบื้องตน ในพื้นที่ไกลๆ ตองลำบากลำบนในการเดินทาง ทุกๆ
ณ ตำบลเกาะหมากนอย อำเภอเมือง จังหวัดพังงา ซ่ึง คนจะเหน็ดเหน่ือย และเมื่อยลา แตทันทีท่ีไปถึงไดพบ
ตองเดินทางดวยเรือประมงขนาดเล็ก ในขณะนั้นเปน เจอกับผูเรียน พวกเราก็สัมผัสไดถึงความต้ังใจและ
ชวงมรสุม มีลมแรงและคล่ืนสูงตลอดระยะเวลาในการ ความหวังท่ีจะไดรับความรู ที่วิทยาลัยชุมชนหยิบยื่นให
เดินทางเกือบ ๒ ช่ัวโมง แตความต้ังใจจริงของกลุมผู ความเหนด็ เหนื่อยใดๆ ที่มกี ็จะมลายหายไปทนั ที จะยงั
เรียน และความมุงม่ันของพวกเรา..ชาววิทยาลัยชุมชน คงเหลือเพียงแตความมุงม่ันท่ีตองการจะพัฒนา
พังงา ในท่ีสุด..พวกเราก็สามารถเดินทางมาถึงเกาะ คน..และพัฒนาจังหวัดพังงาสืบตอไป ตามอุดมการณ
หมากนอยไดสำเร็จ ทามกลางความโลง ใจของทกุ ๆ คน และแรงศรัทธาของวิทยาลัยชุมชน “การศึกษาของ
แตเมื่อมาถึงก็พบวาบนเกาะมีรถกระบะเพียง ๑ คัน ประชาชน บริหารจัดการโดยประชาชน และจัดตาม
ชาวบานสวนใหญเดินทางดวยรถจักรยานยนต ดวย ความตอ งการของประชาชน”
น้ำใจไมตรีของชาวบานที่นั่น ทำใหพวกเรามีรถ
จักรยานยนต ๓ คันสำหรับคน ๖ คน ในการจัดฝก
อบรมหลักสูตรคอมพิวเตอรใหแกชาวเกาะหมากนอยได บทความโดย อาจารยจ ิตตาภรณ กลอมแดง

สำเร็จลลุ ว งไปดว ยดี

144 วิทยาลัยชุมชน : พลวัตแหงการพฒั นา

วทิ ยาลัยชมุ ชนสูตล

ขอบฟากวา งของชาวเล
ณ เกาะหลีเปะ

วทิ ยาลัยชมุ ชน : พลวัตแหง การพฒั นา 145

146 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวัตแหงการพฒั นา

หยกต่ืนเชามาเตรียมงานรับนักทองเที่ยว ลึกเพ่ือแทงปลาหรือจับกุงมังกรดวยมือเปลา และดำน้ำ
เปนวันใหมท่ีเขามุงม่ันทำงานดวย เก็บหอยจากกนทะเล
ความม่ันใจ เปนความม่ันใจท่ีเกิดจากการมีความรูจาก เกาะหลีเปะ ตั้งอยูใจกลางมหาสุมทรอันดามัน
การเขารับการฝกอบรมภาษาอังกฤษและการบริการใน เปนพื้นท่ีท่ีอยูหางไกลความเจริญ แตมีทรัพยากร
รานคา ทีว่ ิทยาลัยชุมชนสตูลใหความรแู กเขา ธรรมชาติท่ีสวยงาม วิทยาลัยชุมชนสตูลไดดำเนินการ
วันนขี้ องหยก เชน เดียวกบั ชาวเลอีกกวา รอยชวี ิต สำรวจ ศึกษาความตองการ และแนวทางในการพัฒนา
ท่ีไดรับโอกาสทางการศึกษา อยางท่ีไมเคยคาดฝนมา คุณภาพชีวิต ของชาวเล ณ เกาะหลีเปะ พบสภาพ
กอน... เขาจึงไดรูวา ขอบฟานั้นกวางเพียงใด ความรู ปญ หาความยากจนของชาวเล ขาดความรู และทกั ษะใน
และกระบวนการเรียนรูท่ีวิทยาลัยชุมชน มาชวยเหลือ การประกอบอาชีพ เม่ือความเจริญเขาไปในพ้ืนที่ มีนัก
สนับสนุนไดขยายขอบฟาแหงความรูของเขาและเพ่ือน ธุรกิจเขาไปลงทุนประกอบอาชีพทองเท่ียวบนเกาะ
ชาวเลใหกวา งไกลออกไปอีก... ชาวเลกเ็ ปล่ียนวิถชี วี ติ กลายมาเปน ลกู จา งรา นอาหาร

นายนำชัย กฤษณาสกุล ผูอำนวยการวิทยาลัย
ชุมชนสตูล กลาววา ประชากรบนเกาะหลีเปะสวนใหญ
วถิ ชี าวเล “อรู งั ลาโวย ” จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ใชวิถีชีวิตแบบดังเดิม

เกาะหลีเปะ เปนเกาะเดียวในอุทยานแหงชาติ ในขณะที่โลกมีความเปล่ียนแปลงมากมาย จากพ้ืนท่ีท่ี
ตะรุเตา แหลงทองเท่ียวทางทะเลท่ีสวยงาม เปนที่นิยม เคยเงียบสงบ กลับมีนักทองเท่ียว มีนักธุรกิจเขาไปบน
ของนักทองเท่ียวชาวตางชาติจำนวนมาก ประชากรสวน เกาะ เพื่อทำธุรกิจดานการทองเท่ียว วิถีชีวิตของคน
ใหญที่อาศัยอยูบนเกาะเปนชาวเลอูรังลาโวย (อูรังลา ทองถิ่นจึงเปลี่ยนไป จากเดิมเคยทำประมง กลับกลาย
โวย หมายถึง คนทะเล) ประกอบอาชีพทำการประมง มาเปนลูกจางรานคา มีรายไดเล็กๆ นอยๆ ชาวบานก็
แบบดังเดิม โดยการลองทองเรือตามหมูเกาะ กลุมละ ข้ึนฝงไปใชจายเงินทองแบบเกินตัว ทำใหชาวบานยิ่งจน
๕ - ๖ ลำ ลา สตั วทะเลดวยเครอ่ื งมอื งา ยๆ อยา ง ฉมวก ข้ึนเร่ือยๆ แมจะมีหลายหนวยงานเขามาสำรวจสภาพ
สามงาม เบด็ พวกเขามคี วามสามารถในการดำน้ำทะเล ปญหาในพ้ืนที่แลว แตยังไมมีหนวยงานใดลงมาแก

วทิ ยาลยั ชุมชน : พลวตั แหง การพฒั นา 147

ปญหาท่ีเกิดข้ึนใหชาวบานบนเกาะ วิทยาลัยชุมชนจึง ชมุ ชน โดยเรมิ่ จากการวเิ คราะหส มรรถนะในการประกอบ
อยากมาชว ยพัฒนาอาชพี ใหกับชาวบา น อาชพี ของชาวเลบนเกาะหลี
“เมื่อชาวบานเห็นคนจากขางนอกมาทำธุรกิจ นายมนัส จนั ทรพวง หวั หนางานพฒั นาหลักสูตร
การทองเท่ียวบนเกาะ เห็นนักทอ งเทยี่ วเขา มา พวกเขาก็ ฝก อบรมเลา ถงึ การทำงานวา วทิ ยาลยั ชมุ ชนจะมีทมี งาน
อยากจะทำมาหากินแบบคนเมืองบาง แตเขาทำไมเปน ๕ คน เดินเทา ลงไปสำรวจความตองการของชาวบา นทกุ
เพราะไมมีความรู ไมเคยมีใครเขามาใหโอกาส ใหค วาม หลังบนเกาะกวา ๓๐๐ หลังคาเรือน แตเนื่องจากชาว
รูในการพฒั นาตนเองเลย” ผอ.นำชัยกลาว และวา จาก บานบนเกาะยังไมรูจักเจาหนาท่ีวิทยาลัยชุมชน ในระยะ
การสำรวจความตองการของชาวบานพบวา ชาวบาน เริ่มแรกของการทำงานทีมงานจึงไดประสานไปยัง
ตองการที่จะประกอบอาชีพเก่ียวกับการทองเที่ยว เชน โรงเรียน หรือสาธารณสุขหมูบานบนเกาะหลีเปะ เพ่ือ
การใหบริการเชาเรือพานักทองเท่ียวชมรอบเกาะ การ ขอความชวยเหลือจากครู และอาสาสมัครสาธารณสุข
ทำอาหาร และขนมขาย เปน ตน หมูบาน (อสม.) ท่ีมีความรูจักคุนเคยกับชาวบานเปน
อยางดีใหชวยพาทีมงานลงพ้ืนที่ เพ่ือพบปะพูดคุยสอบ
ถามความตอ งการของชาวบา น
พDAัฒCนUาMหลักสตู รดว ยกระบวนการ สำหรับวิธีการสอบถามความตองการของชาว

บาน ทีมงานจะไมใชวิธีการถาม แลวใหชาวบานตอบ
ดวยเหตุนี้ในป ๒๕๕๐ วิทยาลัยชุมชนสตูลไดลง แตจะใชวิธีการชวนชาวบานพูดคุยไปเร่ือยๆ เพื่อสราง
มาเกบ็ ขอ มลู เชงิ ลกึ โดยการเขา ไปสำรวจ และสมั ภาษณ ความคุน เคยใหเ กิดขึ้นทงั้ ๒ ฝาย
ชาวเลท่ีอาศัยอยูบนเกาะหลีเปะ และนำผลมาวิเคราะห “การทำงานของทมี งานจะใชว ธิ กี ารเดินเทา เดิน
ขอ มลู พบวา นาจะพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตของชาวเล โดยให ทุกรูปแบบท้ังแนวนอน แนวต้ัง แนวทแยง เพ่ือจะเขา ไป
สอดคลองกับยุทธศาสตรจังหวัดสตูล ท่ีเนนทางดานการ พูดคุยกับชาวบาน ไปถึงบานไหนก็เคาะประตูบานน้ัน
ทองเท่ียว ดังน้ันจึงไดมีกระบวนการพัฒนาหลักสูตรท่ีจะ ตอนแรกชาวบานกง็ งวาพวกผมเปน ใคร ดที ี่ทมี งานไดครู
นำสูยุทธศาสตรดานการทองเท่ียว และเหมาะสมกับ และอสม.ท่ีคุนเคยอยูกับชาวบานเปนผูชวยนำทางให
ประชาชนบนเกาะหลเี ปะ ชาวบานเลยใหความรวมมืออยางดี” นายมนัส กลาว
วิทยาลัยชุมชนไดนำขอมูลดังกลาวมาพัฒนา และวา กวา จะสำรวจความตอ งการของชาวบา นจนครบทกุ
หลักสูตรดวยกระบวนการ DACUM : Development a คน ทมี งานตอ งคลกุ คลอี าศยั อยกู บั ชาวบา นนานรว มเดอื น
Curriculum ซึ่งเปนวิธีการพัฒนาหลักสูตรของวิทยาลัย จนปจ จบุ นั นท้ี มี งานเดนิ ไปไหนจะมแี ตค นทกั ทว่ั ทง้ั เกาะ

148 วิทยาลยั ชมุ ชน : พลวตั แหงการพฒั นา

หลกั สูตรในฝนของชาวเล “เกาะหลีเปะ” บริการในรานอาหาร เปนการสรางบุคลากรดานการ
ทองเท่ียว ทำใหนักเที่ยวท่ีมาเท่ียวยังเกาะหลีเปะ มี
เมื่อไดขอมูลตามที่ตองการแลว จากน้ันเขาสูข้ัน ความประทับใจ ในการบริการและการใชภาษาอังกฤษ
ตอนการรางหลักสูตร ในขั้นตอนนี้ทีมงานไดเชิญ เปนการสรางใหเปนการทองเที่ยวแบบยั่งยืนตอไปใน
ผูเช่ียวชาญในสาขาอาชีพดานการทองเที่ยวมารวมจัดทำ อนาคต
หลักสูตร โดยทีมงานจะนำขอมูลที่ไดสำรวจความ ๒. หลักสูตรอาหารขนมเพื่อธุรกิจ จำนวน ๖๐
ตองการของชาวบานท้ังหมดเสนอตอคณะทำงานยกราง ชั่วโมง เน่ืองดวยกลุมแมบานและประชาชนที่อาศัยบน
หลักสูตร เพื่อกำหนดขอบเขตของเนื้อหา กำหนด เกาะยังขาดอาชีพที่พัฒนาคุณภาพชีวิตใหดียิ่งข้ึน ซึ่งบน
วตั ถปุ ระสงค ผลลพั ธก ารเรยี นรู และวธิ วี ดั ผลประเมนิ ผล เกาะหลีเปะมีนักเที่ยวชาวตางชาติจำนวนมาก วิทยาลัย
เมื่อยกรางหลักสูตรเสร็จแลว ขั้นตอนตอมาคือ ชุมชนสตูลจึงไดจัดฝกอบรมหลักสูตรอาหารขนมเพื่อ
การวิพากษหลักสูตรโดยผูเช่ียวชาญอีกคร้ัง แลวสงตอ ธุรกิจ ซึ่งเปนการสรางอาชีพ และเสริมรายไดใหกับ
ใหส ภาวชิ าการและสภาวทิ ยาลยั ชมุ ชนพจิ ารณาขออนมุ ตั ิ กลุมแมบานที่อาศัยอยูบนเกาะหลีเปะ ประกอบไปดวย
เปดหลักสูตร ตามลำดับ จึงไดหลักสูตรที่เปนความ ขนมเคกกลวยหอม เคกมวน คุกก้ี พิซซา กะหรี่พับ
ตอ งการของชาวเลบนเกาะหลีเปะ ๔ หลักสตู ร ดงั น้ี โดนัท ขนมปงตางๆ รวมท้ังถายทอดเนื้อหาเก่ียวกับ
๑. หลักสูตรภาษาอังกฤษและการบริการในราน ความรู ความเขาใจ มีทักษะ มีความรูในการบรรจุหีบ
อาหาร จำนวน ๓๐ ช่ัวโมง จากการขยายตัวดานการ หอผลิตภัณฑ (Packaging) การจัดการธุรกิจและจัด
ทองเท่ียวอยางมาก ทำใหมีความตองการพนักงานดาน จำหนาย รวมถึงการมคี ณุ ธรรมจรยิ ธรรมและกิจนสิ ยั ทีด่ ี
ทพ่ี กั และพนกั งานเสริ ฟ เปน จำนวนมาก โดยผปู ระกอบ ในการทำงาน ปฏิบัติงานอยางระมัดระวัง ประณีต
การเอกชนแตไดนำเอาลูกหลานของชาวเลที่อาศัยอยูบน สะอาดและถกู สขุ ลกั ษณะ
เกาะมาเปนพนักงานบริการดานที่พักและอาหาร ซึ่ง ๓. การจัดการทองเทีย่ วเชงิ อนรุ ักษ จำนวน ๓๐
พนักงานดังกลาวเปนผูดอยโอกาสทางการศึกษา สวน ชั่วโมง เนื้อหาหลักสูตรเปนการใหความรูเบ้ืองตนเก่ียว
ใหญจบการศึกษาระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาชัน้ ปท ่ี ๓ ยงั ขาด กบั การทอ งเทย่ี วเชงิ อนรุ กั ษ วธิ กี ารดำเนนิ ธรุ กจิ นโยบาย
ความรูความสามารถ ทักษะ และประสบการณในการ และกฎหมายที่เก่ียวกับธุรกิจการทองเท่ียว เพ่ือให
ใชภาษาอังกฤษเพื่อส่ือสารกับนักทองเที่ยวชาวตางชาติ ประชาชนบนเกาะมีวิธีการในการจัดการเกี่ยวกับการ
และเทคนิควิธีการบริการตางๆ วิทยาลัยชุมชนสตูลได ทองเท่ียว กับนักทองเที่ยวที่เขามาทองเที่ยวทุกคนมี
ดำเนินการฝกอบรมหลักสูตรภาษาอังกฤษและการ จิตสำนึกในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติควบคูไปกับ

วทิ ยาลยั ชมุ ชน : พลวตั แหงการพฒั นา 149