buku perkhidmatan guru bimbingan dan kaunseling (1)_2

BK06

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING

SEKOLAH RENDAH / MENENGAH……………………….

NAMA : …………………………………………………………………………………………………………………

JAWATAN :………………………………………………………………………………………………………........

NO. TELEFON : ……………………………………………………………………………………………………….

_____________________________________________________________________________________

Tarikh: ………………………………………..

BORANG RUJUKAN

PERKHIDMATAN BIMBINGAN & KAUNSELING

Bersama-sama ini disertakan senarai nama murid yang dan dicadangkan untuk mendapatkan
perkhidmatan bimbingan dan kaunseling.

BIL NAMA TING/TAHUN ISU

Kerjasama yang diberikan amatlah dihargai.
Sekian, terima kasih.

Yang benar,

……………………………………….
(Nama : ..................................................................................)

101

BK07

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING

SEKOLAH ………………………………………….……….
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………
_____________________________________________________________________________________

Rujukan: ……………………………
Tarikh : ……………………………

………………………………………………………
………………………………………………………
………………………………………………………
Tuan/Puan.

RUJUKAN MURID OLEH GURU BIMBINGAN & KAUNSELING SEPENUH MASA
Dengan segala hormatnya murid-murid di bawah dirujuk kepada pihak tuan/puan untuk tindakan :

BIL NAMA TINGKATAN/TAHUN ISU

2. Adalah diharapkan agar tuan/puan memberikan bantuan dan perhatian setulusnya kepada mereka.
3. Kerjasama yang tuan/puan berikan, saya dahului dengan ucapan terima kasih.
Sekian
Saya yang menurut perintah,
…………………………………

(Nama Pengetua)

102

BK08

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SEKOLAH RENDAH / MENENGAH……………………….

BORANG REKOD BIMBINGAN / KAUNSELING INDIVIDU

NAMA : KETURUNAN: MELAYU/ CINA / INDIA / LAIN-LAIN
NO. TEL. RUMAH :
NO. K/P :
TINGKATAN /
TAHUN :
TARIKH LAHIR :

JANTINA :
ALAMAT :

NAMA BAPA/PENJAGA : NO. TEL. PENJAGA :

NAMA IBU : NO. TEL IBU : MASA: __________
LAPORAN SESI KE:____ TARIKH: ___________

PERKARA.

PERSOALAN SEBENAR / PERNYATAAN MASALAH.

TINDAKAN / RUMUSAN KLIEN

Disediakan oleh;
..........................................................
()

103

BK09

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SEKOLAH RENDAH/MENENGAH……………………….

BORANG REKOD BIMBINGAN / KAUNSELING KELOMPOK

BIL NAMA AHLI KUMPULAN TING./ JAN CATATAN
TAHUN

LAPORAN SESI KE: ___________ TARIKH: _________________ MASA: ______________
Disediakan oleh:
PERKARA.

PERSOALAN SEBENAR / PERNYATAAN SEBENAR.
1.
2.
3.

TINDAKAN / RUMUSAN KLIEN.
1.
2.
3.

..........................................................
()

104

BK10

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK/ SMK ……………………….……………………….………………
REKOD DAFTAR SESI BIMBINGAN / KAUNSELING INDIVIDU

Bil Nama Klien Tingkatan / Tarikh Masa No Rujukan GBKSM
Tahun

Disediakan oleh, Disahkan oleh Tarikh :…………………

…………………………… …………………………..
(GBKSM) (Pengetua/Guru Besar)

105

BK11

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK/ SMK ……………………….……………………….…………………….

REKOD DAFTAR SESI BIMBINGAN / KAUNSELING KELOMPOK

Bil Nama Klien Tingkatan / Tarikh Masa No GBKSM
Tahun Daftar Rujukan
Kelompok

Disediakan oleh, Disahkan oleh,

……………………………................ ……………………………………… Tarikh : …………………............
(GBKSM) (Pengetua/Guru Besar)

106

BK 12 (L4)

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK/ SMK ……………………….……………………….…………………….

LAPORAN PERKHIDMATAN BIMBINGAN & KAUNSELING

NEGERI : ........................... TAHUN : ...........................

1. NAMA DAN ALAMAT SEKOLAH

2 . KOD SEKOLAH
3. DAERAH
4. NAMA PENGETUA/ GURU BESAR
5. NAMA GURU KAUNSELING/

GURU BIMBINGAN

6. ENROLMEN PELAJAR

LELAKI PEREMPUAN
CI L
MC I L JUM M JUM

7. STATISTIK GURU BIMBINGAN / GURU KAUNSELING SEPENUH MASA

Peringkat Kelulusan LELAKI PEREMPUAN JUM
Dalam Bidang B&K MC I L MC I L 8.
Doktor Falsafah (PHD)
Sarjana (Master)
Sarjana Muda (Kaunseling)
Sarjana Muda (Psikologi)
Sarjana Muda Kaunseling (PJJ)
Sarjana Muda Psikologi (PJJ)
Diploma Pengurusan Kaunseling IAB
Kursus Khas 1 tahun
Kursus 6 bulan
Kursus 14 Minggu
Lain-lain

JUMLAH

107

PERUNTUKAN WANG PCG BIMBINGAN DAN KAUNSELING RM

Bil. Keterangan
1 Baki Tahun Lepas dibawa ke hadapan
2 Peruntukan Yang Diterima Tahun ini
3 Jumlah Besar Peruntukan (1+2)
4 Jumlah Perbelanjaan
5 Baki Peruntukan Sehingga 15 November

9. BILANGAN PELAJAR MENDAPAT PERKHIDMATAN KAUNSELING INDIVIDU

Bil Jenis Perkhidmatan LELAKI PEREMPUAN JUM PERATUS
MC I L MC I L
1 Pembangunan dan
Perkembangan Sahsiah Diri
Murid

2 Peningkatan Disiplin Diri
Murid

3 Pendidikan Kerjaya Murid

4 Psikososial Dan
Kesejahteraan Mental
Murid

JUMLAH

10. BILANGAN PELAJAR MENDAPAT PERKHIDMATAN KAUNSELING KELOMPOK

Bil Jenis Perkhidmatan LELAKI PEREMPUAN JUM PERATUS
MC I L MC I L
1. Pembangunan dan
Perkembangan Sahsiah Diri
Murid

2. Peningkatan Disiplin Diri
Murid

3. Pendidikan Kerjaya Murid

4. Psikososial Dan
Kesejahteraan Mental
Murid

JUMLAH

108

11. BILANGAN SESI KAUNSELING INDIVIDU

Bil Jenis Perkhidmatan Lelaki Perempuan Jumlah Peratus
MC I L MC I L
1. Pembangunan dan
Pengembangan Sahsiah
Diri Murid

2. Peningkatan Disiplin Diri
Murid

3. Pendidikan Kerjaya Murid

4. Psikososial Dan
Kesejahteraan Mental
Murid

JUMLAH

12. BILANGAN SESI KAUNSELING KELOMPOK

Bil Jenis Perkhidmatan Lelaki Perempuan Jumlah Peratus
MC I L MC I L
1. Pembangunan dan
Perkembangan Sahsiah Diri
Murid

2. Peningkatan Disiplin Diri
Murid

3. Pendidikan Kerjaya Murid

4. Psikososial Dan
Kesejahteraan Mental Murid

JUMLAH

13. BILANGAN MURID YANG TERLIBAT DENGAN PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS

Bil Jenis Perkhidmatan Lelaki Perempuan Jumlah Peratus
MC I L MC I L
1. Bidang Disiplin
2. Bidang Bimbingan Akademik
3. Bidang Pendidikan Pencegahan

Dadah

JUMLAH

14. BILANGAN PELAJAR YANG MENGIKUTI PROGRAM BIMBINGAN DAN KAUNSELING
109

Bil Bidang Lelaki Perempuan Jumlah

1. Pembangunan dan MC I L M C I L
Perkembangan
Sahsiah Diri Murid

2. Peningkatan Disiplin
Diri Murid

3. Pendidikan Kerjaya
Murid

4. Psikososial Dan
Kesejahteraan
Mental Murid

JUMLAH

15. BILANGAN PELAJAR MENJADI PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

Tingkatan / Tahun Jumlah Murid Melayu Cina India Lain-lain Jumlah
Terlibat LP LP LP LP LP
Peralihan
1 JUMLAH
2
3
4
5
6

16. BILANGAN MURID TERLIBAT DENGAN PROGRAM MENTOR-MENTEE

Tingkatan / Tahun Jumlah Murid Melayu Cina India Lain-lain Jumlah
Terlibat LP LP LP LP LP
Peralihan
1 JUMLAH
2
3
4
5
6

JUMLAH

110

DISEDIAKAN OLEH:
Tandatangan Ketua Guru Kaunseling / Bimbingan : ………………………………………....

Nama : …………………………………………………………...

Tarikh : ……………………………………………….................

DISAHKAN OLEH : : …………………………………………………………...
Tandatangan : …………………………………………………………...
Nama :
Cop Jawatan : ................................................

Tarikh

111

BK13

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK / SMK ……………………………………………….

BORANG MAKLUMAT KEAHLIAN
PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS) TAHUN ……………………..

MAKLUMAT AHLI NAMA NO. K/P TINGKATAN / TAHUN
BIL

ANALISIS LELAKI PEREMPUAN JUMLAH
TINGKATAN / TAHUN
PRASEKOLAH /
PERALIHAN
SATU
DUA
TIGA
EMPAT
LIMA
ENAM BAWAH
ENAM ATAS
JUMLAH

112

BK14

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK / SMK ……………………………………………….

REKOD KUNJUNGAN KE BILIK BIMBINGAN DAN KAUNSELING

BIL NAMA TING /TAHUN TARIKH MASA TUJUAN

ANALISIS BULANAN LELAKI PEREMPUAN JUMLAH
TING / TAHUN
Disahkan oleh,
PRASEKOLAH / PERALIHAN ………………..........
SATU
DUA
TIGA
EMPAT
LIMA
ENAM BAWAH
ENAM ATAS

JUMLAH

Disediakan oleh,

…………………........
(GBKSM)

113

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING BK15
SK / SMK ……………………………………………….
TUJUAN
REKOD LAWATAN KE RUMAH MURID

BIL TARIKH / NAMA TING / ALAMAT
MASA TAHUN

114

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING BK 16

Sekolah Kebangsaan / Menengah ……………………………………………………………

REKOD KONSULTASI KEIBUBAPAAN

NAMA IBU BAPA / PENJAGA :
……………………………………………………………………...........................................................
NAMA MURID (anak) : …………………………………………………………………………...........
ALAMAT : …………………………………………………………………………….............................
……………………………………………………………………………………………………................
TELEFON : ………………………......... TINGKATAN / TAHUN : ………………..........................
TARIKH SESI : ………………………………… MASA : ………………………………………..
CARA DATANG

SUKARELA
DIRUJUK
DIJEMPUT

LAPORAN SESI

1. PERKARA YANG DISAMPAIKAN
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

2. MASALAH SEBENAR
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

3. TINDAKAN PENYELESAIAN
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

DISEDIAKAN OLEH : DISAHKAN OLEH:

…………………………....... …………………………….........
(GBKSM / GBSR) (PENGETUA / GURU BESAR)

115

BK 17

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SK/ SMK ………………………………………………………………………

JEJAK LEPASAN SPM / STPM

NAMA :_______________________________________________________________________

NO. KAD PENGENALAN : _______________________ BANGSA : ______________________

AGAMA : ____________________________________ JANTINA : ______________________

ALAMAT : ____________________________________________________________________

NO. TEL : ___________________________________ E-MAIL : _______________________

TAHUN AMBIL SPM : _________________________

ALIRAN : ___________________________________

KEPUTUSAN SPM
JIKA MASIH BELAJAR :

MATA PELAJARAN GRED MATA PELAJARAN GRED

INSTITUT : _________________________________________________________________
BIDANG : __________________________________________________________________
PERINGKAT : ______________________________________________________________
TEMPOH DARI : ___________________________ HINGGA : _______________________
KOS : ___________________________________ TAJAAN : ________________________
PELUANG KERJA : _________________________________________________________
PELUANG MELANJUTKAN PELAJARAN : __________ADA ___________TIADA ________

116

BK 18

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
AKU JANJI SPM / STPM

SAYA…………………………………………………………………………………………………………
NO. K/P……………………………………………………… TINGKATAN:……………………………
Saya dengan ini berikrar dan berjanji akan belajar bersungguh-sungguh untuk mencapai target
mata pelajaran di bawah:

BAHASA MELAYU BIOLOGI
BAHASA INGGERIS FIZIK
MATEMATIK KIMIA
SEJARAH LUKISAN KEJURUTERAAN
PENDIDIKAN ISLAM / MORAL BAHASA ARAB
SAINS
MATEMATIK TAMBAHAN

Bagi mencapai target ini saya akan:
1. Belajar bersungguh-sungguh
2. Menuruti nasihat dan ajaran guru serta ibu bapa
3. Mematuhi peraturan sekolah
4. Tidak mengulangi kesalahan lalu

TANDATANGAN MURID TANDATANGAN IBU BAPA/ PENJAGA

……………………………………. ………………………………………
Nama : ..................................... Nama : .........................................
Tarikh : .................................... Tarikh : ........................................

117

BK 19

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
AKU JANJI PT3

SAYA…………………………………………………………………………………………………………
NO. K/P……………………………………………………… TINGKATAN:…………………………...
Saya dengan ini berikrar dan berjanji akan belajar bersungguh-sungguh untuk mencapai target
mata pelajaran di bawah:

BAHASA MELAYU KEMAHIRAN HIDUP
BAHASA INGGERIS GEOGRAFI
MATEMATIK PENDIDIKAN ISLAM / MORAL
SEJARAH BAHASA ARAB
SAINS

Bagi mencapai target ini saya akan:
1. Belajar bersungguh-sungguh
2. Menuruti nasihat dan ajaran guru serta ibu bapa
3. Mematuhi peraturan sekolah
4. Tidak mengulangi kesalahan lalu

TANDATANGAN MURID TANDATANGAN IBU BAPA/ PENJAGA

……………………………………...... ………………………………………………
Nama : ........................................... Nama : ................................................
Tarikh : ........................................... Tarikh : ................................................

118

BK 20

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
AKU JANJI UPSR

SAYA…………………………………………………………………………………………………………
NO. K/P……………………………………………………… TINGKATAN:……………………………
Saya dengan ini berikrar dan berjanji akan belajar bersungguh-sungguh untuk mencapai target
mata pelajaran di bawah:

BAHASA MELAYU SAINS
(PEMAHAMAN) MATEMATIK
BAHASA MELAYU
(PENULISAN)

BAHASA INGGERIS

Bagi mencapai target ini saya akan:
1. Belajar bersungguh-sungguh
2. Menuruti nasihat dan ajaran guru serta ibu bapa
3. Mematuhi peraturan sekolah
4. Tidak mengulangi kesalahan lalu

TANDATANGAN MURID TANDATANGAN IBU BAPA/ PENJAGA
……………………………………. ………………………………………………..

(Nama) (Nama)

119

BK21

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SMK / SK ................................................................................

LAPORAN AKTIVITI/ PROGRAM

1. Nama Program :...............................................................................................

2. Tarikh : ...............................................................................................

3. Masa / Hari : ...............................................................................................

4. Tempat : ...............................................................................................

5. Objektif : ...............................................................................................

...............................................................................................

6. Bilangan Penyertaan :

Peserta Lelaki Perempuan Jumlah

Ting. / M C I LL M C I LL
Tahun

7. Butiran Aktiviti : Aktiviti Personalia Pengisian
Bil

8. Penilaian Program

120

8.1. Kekuatan Program :
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

8.2. Kelemahan Program :
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

8.3. Langkah-Langkah Penambahbaikan :
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

Disediakan oleh: .....………………………

Disemak oleh: ...…………………………..

Disahkan oleh: ...…………………………

121

BK22

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SMK / SK ................................................................................

REKOD AKTIVITI BIMBINGAN
PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING SEKOLAH

TARIKH MASA TAJUK SASARAN BILANGAN JENIS BIMBINGAN
MURID IND KEL

122

BK23

PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING
SMK / SK ................................................................................

PENGESAHAN KEHADIRAN SESI BIMBINGAN / KAUNSELING

Diakui bahawa murid yang bernama ___________________________________________

Tingkatan / Tahun _______________________ yang telah *dirujuk oleh pihak tuan / puan
______________________________________ datang sukarela telah menjalani sesi
kaunseling pada :

Tarikh : __________________

Hari : __________________

Masa : __________________

Ulasan Guru Kaunseling :

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
______________________________________________________

Tandatangan Guru Kaunseling : _______________________

Nama Guru Kaunseling : _______________________

* Potong mana yang tidak berkenaan

123

SENARAI SEMAK KEPERLUAN SS 01
PROGRAM KEPERLUAN MURID Tidak
Perlu
Arahan : Sila tanda  di tempat yang sesuai.

Bil Item Perlu

1 Saya memerlukan tips –tips bagaimana menghadapi
peperiksaan

2 Saya perlu mengikuti program pengurusan stres

3 Saya memerlukan maklumat tentang subjek-subjek elektif

4 Saya memerlukan maklumat tentang kemasukan ke
program matrikulasi secara terperinci

5 Saya memerlukan taklimat tentang IPTA/ IPTS

6 Saya memerlukan bimbingan yang berkaitan dengan
kemahiran belajar berkesan

7 Saya memerlukan motivasi akademik

8 Saya perlu menghadiri pameran IPTA/ IPTS

9 Saya perlu menghadiri program dalam bidang-bidang
kemahiran/teknikal

10 Saya perlu menghadiri pameran, lawatan dan ceramah
kerjaya

11 Saya perlu mengambil ujian minat kerjaya

12 Saya harus mengikuti program pengurusan diri

13 Saya perlu menghadiri seminar keremajaan dan kesihatan

14 Saya perlu menghadiri kem ibadah.

15 Saya memerlukan maklumat mengenai penyalahgunaan
dadah.

16 Saya memerlukan maklumat tentang bahaya merokok.

17 Saya perlu mengikuti program konsep kendiri positif

18 Saya perlu menghadiri program & aktiviti pendidikan
pencegahan dadah.

124

SS 02

SENARAI SEMAK KEPERLUAN
PROGRAM KEIBUBAPAAN

Arahan : Sila tanda  di tempat yang sesuai .

Bil Item Perlu Tidak
Perlu

1 Saya memerlukan motivasi keibubapaan

2 Saya memerlukan kemahiran pengurusan keluarga

3 Saya memerlukan sokongan daripada pihak sekolah

4 Saya perlu menghadiri perjumpaan sesama ibu bapa

5 Saya perlu menghadiri sesi bimbingan kelompok

6 Saya perlu menghadiri ceramah keibubapaan

7 Saya perlu menghadiri sesi konsultasi berkaitan masalah
anak saya

8 GBKSM perlu melawat ke rumah pelajar berisiko

9 Saya perlu menghadiri program seperti solat hajat, jalinan
mesra dan lain-lain yang dianjurkan oleh pihak sekolah

10 Saya bersedia menjadi keluarga contoh sebagai model
kepada ibu bapa lain

Saya perlu berjumpa dan berbincang dengan pengurusan
11 sekola berkaitan usaha meningkatkan prestasi akademik

anak saya

12 Saya perlu menghadiri hari keluarga sekolah

13 Saya memerlukan maklumat mengenai peluang-peluang
melanjutkan pelajaran dan kerjaya anak saya.

125

SS 03

Borang Soal Selidik Masalah Murid

NAMA : …………………………………………………… JANTINA : ……………………

TING/ TAHUN : …………………………………………….. NO KP : …………………….

ALAMAT : ………………………………………………………………………………………………

ARAHAN : TANDAKAN ( X) PADA MASALAH YANG BERKAITAN

BAHAGIAN A : MASALAH TERHADAP DIRI SENDIRI .

1. Terlalu lemah dalam beberapa mata pelajaran ()
2. Tidak yakin dalam melakukan sesuatu perkara ()
3. Rasa rendah diri ()
4. Malu bertanya apa yang tidak faham ()
5. Sering tidak faham semasa guru mengajar ()
6. Lemah semangat ()
7. Mengidap sesuatu penyakit ()
8. Menghadapi gangguan orang lain ()
9. Tidak berminat untuk belajar ()
10. Tidak dapat mengurus masa seharian dengan sempurna ()
11. Lemah daya ingatan ()
12. Kecewa dalam percintaan ()

BAHAGIAN B : MASALAH DENGAN RAKAN .

1. Selalu diganggu ( )
2. Menaruh hati pada seseorang ( )
3. Berselisih faham dengan rakan karib ( )
4. Teman karib telah membenci anda ( )
5. Teman seorang penagih dadah , inhalan dan salahlaku seks ( )
6. Tiada teman karib ( )
7. Tiada galakan dan dorongan dari teman –teman ( )

BAHAGIAN C : MASALAH DENGAN GURU

1. Terdapat guru yang dibenci ()
2. Terpikat dengan guru ()
3. Guru terlalu garang ()
4. Sering diabaikan ()
5. Guru selalu mencemuh / menghina ()

126

BAHAGIAN D : MASALAH DENGAN KELUARGA ()
()
1. Ibu bapa bercerai ()
2. Ibu bapa sering bergaduh ()
3. Bapa sering tidak pulang @pulang lewat ()
4. Terpaksa buat kerja rumah yang banyak ()
5. Terpaksa bekerja untuk membantu keluaga ()
6. Ibu bapa tidak mengambil berat tentang pelajaran ()
7. Adik beradik ramai ()
8. Tidak cukup perbelanjaan harian ()
9. Sering bergaduh dengan adik beradik ()
10. Ada ahli keluarga yang menagih ()
11. Bekerja untuk menampung perbelanjaan sendiri ()
12. Tiada kemudahan asas ()
13. Ibu @ Bapa telah meninggal dunia ()
14. Sering bergaduh dengan ibu @ bapa tiri ()
15. Tiada dorongan untuk berjaya dari keluarga ()
16. Ibu Bapa tidak memahami
17. Masalah lain yang tidak dinyatakan di atas

127

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
(PRS)

128

PENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA SEKOLAH-SEKOLAH MALAYSIA

1.0 PENGENALAN

Program Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) telah diperkenalkan di sekolah menengah
Malaysia pada tahun 1988 setelah Institut Aminuddin Baki menjalankan kursus
kejurulatihan bagi kumpulan pertama. Sehingga tahun 1992, tiga kumpulan jurulatih telah
menghadiri kursus ini di Institut Aminuddin Baki.

2.0 SEJARAH PERKEMBANGAN
2.1 Projek perintis di empat buah sekolah iaitu SMK (P) Sri Aman Petaling Jaya, SMK
Aminuddin Baki, Kuala Lumpur, SM Sains Selangor, Cheras Kuala Lumpur dan SMK
(L) Bukit Bintang Petaling Jaya. Projek ini telah dijalankan berperingkat-peringkat, dari
hujung bulan Februari 1986 hingga bulan November 1986.

2.2 Laporan perkembangan latihan tersebut ialah disampaikan kepada Pengarah Institut
Pengurusan Pendidikan Negara (IPPN-IAB sekarang), Dr. Yaacob bin Haji Mat Nong,
dan Pengarah Bahagian Sekolah-Sekolah, Dato’ Haji Jumaat bin Dato’Haji Mohd.
Nor, yang telah menyokong dan meminta supaya program ini diteruskan di beberapa
buah sekolah lagi.

2.3 Rentetan daripada laporan tersebut satu Seminar/Bengkel PRS diadakan pada 19
hingga 13 Januari 1987 yang dihadiri oleh Ketua Penolong Pengarah Hal Ehwal Murid
dan Penyelia Bimbingan dan Kaunseling Jabatan Pendidikan Negeri serta semua
Guru-guru Bimbingan dan Kaunseling.

2.4 IPPN (IAB) telah menerima peruntukkan dari pinjaman Bank Dunia ke 8 untuk
menjalankan kursus pendek selama tiga bulan yang releven untuk Kementerian
pelajaran. Salah satu daripada kursus yang dicadangkan ialah Kursus Pengurusan
dan Latihan untuk program PRS bagi menyedia dan melatih Guru Bimbingan dan
Kaunseling menjadi jurulatih peringkat negeri.

2.5 Pada 9 hingga 10 November 1987 satu mesyuarat menggubal kurikulum kursus
diadakan di IPPN (IAB) dengan disertai oleh Pensyarah IAB, Pensyarah UKM, UPM
dan USM, Pengetua sekolah, Ketua Penolong Pengarah Hal Ehwal Murid dan
Penyelia Pegawai Bahagian Sekolah dan Pensyarah Maktab Perguruan.

2.6 Pada 7 Disember1987 hingga 31 Mac 1988, seramai 34 orang peserta terdiri daripada
Guru Bimbingan dan Kaunseling (30 orang), dan Pensyarah Maktab Perguruan (4
orang) telah mengikuti kursus tersebut. 33 orang peserta dianugerahkan sijil lulus dan
disempurnakan oleh Duli Yang Maha Mulia Sultan Pahang, Sultan Haji Ahmad Shah
ibni Al-Marhum Sultan Abu Bakar dalam majlis pembukaan rasmi sempena
pertukaran nama IPPN kepada Institut Aminuddin Baki (IAB) pada 20 Oktober 1988.

2.7 Pada 21 hingga 22 Disember 1989 satu bengkel meneliti modul telah diadakan di IAB.

2.8 Pada perasmian Program Kepimpinan PRS Kebangsaan di Hotel KL Plaza, Kuala
Lumpur pada 8 Mei 2008 yang disempurnakan oleh Allahyarham Dato’Razali Ismail
Timbalan Menteri Pendidikan Malaysia, Pengasas PRS, iaitu Pn. Zuraidah binti Abdul
Rahman telah diberi penghormatan memperkenalkan vest rasmi PRS, logo serta lagu
PRS.

129

3.0 PRINSIP PERKHIDMATAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA
3.1 Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa mengira agama,
bangsa, jantina, kedudukan, perlakuan dan fizikal.
3.2 Perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya hendaklah dijalankan berdasarkan etika
PRS.

4.0 DEFINISI
Pembimbing Rakan Sebaya ialah seorang murid yang telah dilatih dalam bidang
kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagai seorang kawan yang
berkesan kepada rakan sebaya, terutama kepada mereka yang memerlukan pertolongan.
PRS tidak bertugas memberi nasihat dan menyelesaikan masalah rakan-rakan tetapi ia
menjadi seorang pendengar yang peka kepada perasaan orang lain, berminat dan
mengambil berat serta rela memberi khidmat dalam sistem sekolah.

5.0 RASIONAL
Perkhidmatan bimbingan dan kaunseling telah lama bertapak dalam sistem pelajaran kita.
Walaupun perkidmatan ini masih mempunyai ruang yang luas untuk diperbaiki, khidmat
“murid membantu murid” merupakan satu khidmat sokongan yang penting untuk mengisi
ruang tersebut. Oleh sebab murid adalah lebih mudah ditemui dan dijangka lebih
memahami curahan perasaan rakan, maka mereka lebih mudah dirapati. Golongan murid
yang terlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting untuk meningkatkan
perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.

5.1 Guru Bimbingan dan Kaunseling Sepenuh Masa belum mencukupi untuk
menampung keperluan khidmat yang makin bertambah.

5.2 Bertambah masalah salah laku dalam kalanganmurid. Murid memerlukan
bimbingan dan perhatian PRS sebagai khidmat sokongan.

5.3 Membantu khidmat Bimbingan dan Kaunseling dalam menyediakan saluran
untuk mencurahkan perasaan dan perkara lain yang tidak dinyatakan kepada
orang dewasa.

6.0 FALSAFAH
“BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN”

PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan, kemahiran,
kreativiti dan keimanan.

7.0 VISI
Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya dari sapek jasmani, emosi,
rohani, intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika Pembimbing Rakan
Sebaya.

8.0 MISI
Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari sapek jasmani, emosi, rohani,
intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika Pembimbing Rakan Sebaya.

130

9.0 MATLAMAT
9.1 Membina budaya kasih mesra dan saling membantu dalam kalangan murid.
9.2 Membina murid yang yakin diri dan menghayati nilai – nilai murni berasaskan
kepada kepercayaan kepada Tuhan.
9.3 Memupuk potensi/bakat kepimpinan dan menjadi individu yang peka,
bertimbang rasa, rela, taat, menolong dan berupaya hidup selasa dalam
masyarakat majmuk.
9.4 Melalui pengaruh positif dan bersepaduan dalam aktiviti lain, PRS dapat
memainkan peranan membantu mengurangkan masalah salahlaku dalam
kalangan murid.

10.0 OBJEKTIF
10.1 Membina pasukan PRS yang terlatih untuk membantu rakan dari segi akademik,
perlakuan, emosi dan peribadi.
10.2 Membina khidmat sokongan dalam perkhidmatan bimbingan dan kaunseling
untuk mengisi pertambahan tuntutan dalam perkhidmatan PRS.
10.3 Melatih murid dalam kemahiran asas yang membolehkan mereka berinteraksi
secara berkesan dengan rakan dan individu lain.

11.0 ETIKA PRS
PRS perlu patuh kepada etika berikut:
11.1 Amanah dan menyimpan rahsia.
11.2 Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.
11.3 Tahu batasan dan keupayaan diri.
11.4 Sentiasa berusaha meningkatkan diri dari pelbagai aspek.
11.5 Melapor kepada Guru Bimbingan dan Kaunseling Sepenuh Masa tentang kes
yang boleh merosakkan diri atau orang lain.
11.6 Merujuk kes kepada Guru Bimbingan dan Kaunseling Sepenuh Masa.
11.7 Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.

12.0 IKRAR PRS

Bahawasanya saya / kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta
mengamalkan teras-teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai
Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) sesi _______

Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab serta amanah
yang diberikan tanpa mengira tempat, masa, dan rakan.

Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya.
Berusaha menjadi murid contoh.
Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri.
Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang.
Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS.

13.0 SENARAI TUGAS PRS
13.1 Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling.
13.2 Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling di sekolah.
13.3 Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapatkan bantuan.

131

13.4 Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling seperti
membuat rujukan jika perlu.

13.5 Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Guru Bimbingan dan Kaunseling
Sepenuh Masa menjalankan strategi intervensi jika perlu.

13.6 Sebagai Role Model kepada murid lain.
13.7 Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri, berasa selesa

dan berempati.
13.8 Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat.
13.9 Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif

sebelum membuat keputusan.
13.10 Memberi sokongan dan galakan untuk rakan mengambil langkah positif.
13.11 Mematuhi kerahsiaan.
13.12 Menyedari bahawa bukan semua masalah boleh diatasi.
13.13 Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masa biasa /normal.
13.14 Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif dan menggalakannya mencari

penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui pengalamannya.
13.15 Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lain supaya

melibatkan diri.
13.16 Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk

membantu.
14.0 MODUL PEMBIMBING RAKAN SEBAYA KEBANGSAAN

Modul Pembimbing Rakan Sebaya Kebangsaan telah dibina oleh Kementerian
Pendidikan Malaysia. Guru Bimbingan dan Kaunseling Sepenuh Masa boleh merujuk
modul terkini untuk maklumat lengkap berkaitan program Pembimbing Rakan Sebaya.

132

15.0 CARTA ALIRAN PENGURUSAN PRS

MULA

Kajian Keperluan
Penyediaan Kertas Cadangan Penubuhan

Perbincangan dengan Pengetua
Taklimat kepada semua guru

Hebahan / Publisiti / Iklan

Borang Permohonan Keahlian & Borang Ca-
dangan

Proses Borang Permohonan

Temuduga

Surat Tawaran / Surat Makluman kepa-
da Ibu Bapa

Surat Panggilan Kursus

TAMAT

133

134

PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS

135

1. LATAR BELAKANG
Kajian buli dan ponteng yang telah dibuat di pusat pengajian tinggi membuktikan bahawa
masalah disiplin di sekolah semakin meningkat. Salah laku ini juga menyumbang kepada
salah laku negatif yang lain seperti bergaduh, merokok dan kesalahan lain di luar atau di
dalam sekolah. Amalan buruk yang dilakukan oleh pelajar ini patut dibendung. Wujudnya
jawatan Guru Bimbingan dan Kaunseling yang lebih daripada seorang di sekolah diharap
dapat membantu menangani masalah disiplin ini secara lebih profesional.

2. PERNYATAAN MASALAH
Perbuatan melanggar disiplin sekolah oleh pelajar sentiasa berlaku. Pihak sekolah telah
berusaha untuk mengubah tingkah laku yang negatif dengan berbagai-bagai
pendekatan. Peranan Guru Bimbingan dan Kaunseling sememangnya telah diterima
sebagai satu perkhidmatan yang penting di sekolah. Bagi membantu pihak sekolah
menangani masalah ini secara lebih profesional, data dan maklumat diperlukan untuk
membuktikan keberkesanan program yang telah dijalankan dan jumlah murid yang telah
berubah dan tingkah laku negatifnya kepada tingkah laku positif.

3. MATLAMAT
Semua Guru Bimbingan dan Kaunseling dapat menyediakan maklumat dan data
berkaitan dengan program-program yang telah dijalankan kepada kumpulan sasaran dan
mempunyai data bilangan murid yang telah berubah tingkah lakunya dan memperolehi
kecemerlangan hasil daripada keberkesanan peranan Guru Bimbingan dan Kaunseling
di sekolah dan asrama.

4. OBJEKTIF
4.1 Membantu sekolah mengurangkan masalah salah laku dan masalah sosial murid.
4.2 Guru Bimbingan dan Kaunseling dapat membantu menyelesaikan masalah salah laku
dan sosial murid secara berfokus dan bermaklumat.
4.3 Meningkatkan kefahaman pihak pengurusan sekolah terhadap peranan Guru
Bimbingan dan Kaunseling dalam usaha menangani masalah disiplin pelajar.
4.4 Membugarkan peranan Guru Bimbingan dan Kaunseling dalam menangani disiplin
pelajar.

5. RASIONAL
Misi Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling adalah untuk melahirkan insan yang
seimbang serta dapat memperkembangkan potensi diri secara menyeluruh.

6. FOKUS PELAN TINDAKAN

136

6.1 Mengesan semua kumpulan murid mengikut kategori yang disenaraikan melalui
pemerhatian, laporan disiplin, SSDM, buku catatan, soal selidik, maklumat rakan
sebaya dll.

6.2 Semua kumpulan murid yang telah dikenal pasti ini ini hendaklah disenaraikan
mengikut 3 Bidang utama iaitu:

6.2.1 Bidang Disiplin

6.2.2 Bidang Akademik

6.2.3 Bidang PPDa.

6.3 Fokus hendaklah melibatkan ke tiga-tiga bidang. Jumlah murid yang terpilih
dalam setiap kumpulan minimum 10 orang dan maksimum 20 orang murid
untuk setiap satu kumpulan sasaran.

Contoh :

1. Bidang Disiplin

Kumpulan Ponteng - 10-20 orang murid

Kumpulan Buli - 10-20 orang murid

Kumpulan Ala Samseng - 10-20 orang murid

2. Bidang Akademik - 10-20 orang murid
Kumpulan Cemerlang - 10-20 orang murid
Kumpulan Galus

3. Bidang PPDa

Kumpulan Merokok - 10-20 orang murid

Kumpulan Dadah/ HIV/AIDS/ Hidu Gam - 10-20 orang murid

6.4 Ambil maklumat peribadi murid yang tersenarai dan difailkan

6.5 Murid berkenaan hendaklah menjalani proses kaunseling individu dan kelompok
secara berterusan (ada laporan dan catatan)

6.6 Murid berkenaan dilibatkan sama dalam program khas Bimbingan dan Kaunseling
yang sesuai (ada laporan dan catatan)

6.7 Bincang / bentang laporan dan catatan kepada Pengetua pada setiap bulan.

6.8 Hantar laporan kepada PPD pada setiap 6 bulan sekali (L4)

6.9 PPD hantar ke Unit HEM JPN sebelum bulan Julai dan Disember (L8)

7. SASARAN
7.1 BIDANG DISIPLIN
7.2.1 Kumpulan Ponteng
137

7.2.2 Kumpulan Buli
7.2.3 Kumpulan Ala Samseng
7.2 BIDANG AKADEMIK
7.1.1 Kumpulan Cemerlang
7.1.2 Kumpulan Galus
7.3 BIDANG PENDIDIKAN PENCEGAHAN DADAH (PPDa)
7.3.1 Kumpulan Merokok
7.3.2 Kumpulan Dadah
8. PENILAIAN DAN PEMANTAUAN
8.1 Pengetua dan Guru-Guru Penolong Kanan di sekolah.
8.2 Pejabat Pendidikan Daerah
8.3 Jabatan Pendidikan Negeri

138

PROSES KERJA PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS

Bil Proses Kerja Pegawai Yang Catatan
Meluluskan / Dirujuk

1. Mengesan murid berdasarkan

maklumat. 1. Pengarah

2. Senarai murid mengikut BIDANG Pendidikan Isikan Borang A
(Difailkan)
kemudian senarai mengikut kumpulan 2. Timbalan
sasaran.
Pengarah

3. Buat perjumpaan dengan murid yang Pendidikan

terlibat dan rasionalkan mereka 3. KS SPPK
mengapa terpilih dalam Program 4. KU HEM SPPK
Kaunseling Berfokus.

4. Dapatkan maklumat peribadi murid yang 5. PPD (HEM) Borang BDK 1

terlibat. 6. Pengetua

5. Murid mengikuti proses kaunseling Sepanjang tahun
individu, kelompok atau program khas.

6. Menyediakan laporan keberkesanan Borang Rumusan A dan B

7. Berbincang / bentengkan laporan kepada Borang Rumusan
pengetua. A dan B
L4 - Bulan Jun dan November
8 Hantar laporan kepada PPD 6 bulan
sekali L8 - Bulan Jun dan November

9 PPD hantar Laporan kepada JPN

139

MULA CARTA ALIRAN KERJA
KAUNSELING BERFOKUS

Berbincang antara Guru Bimbingan dan Kaunseling yang ada di sekolah

Berbincang dengan Pengetua dan Guru Disiplin (Jika perlu)

Mengesan murid berdasarkan maklumat daripada pelbagai sumber

Kategorikan murid mengikut bidang dan kumpulan sasaran
Kumpulkan murid dan berikan penerangan serta rasionalkan mereka

Edarkan Borang Profil murid

Murid menjalani proses kaunseling dan program khas

TIDAK Sediakan laporan dan catatan
Sediakan laporan dan catatan
Pelajar
berubah

YA
TAMAT

140

CARTA ALIR KES DISIPLIN
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

TERIMA ARAHAN

GURU DISIPLIN REKOD KES

HUKUM YA RUJUK JAWATANKUASA DISIPLIN
BUANG SEKOLAH TIDAK GURU KAUNSELING TERIMA KES

TIDAK

GURU KAUNSELING SEDIAKAN PROFIL MURID

GURU KAUNSELING TENTUKAN PEN-
DEKATAN BERSESUAIAN

PROSES KAUNSELING 1

TINDAKAN PAKAR YA

KONSULTASI RUJUK PAKAR
INTERVENSI
TIDAK

PROSES KAUNSELING 2

YA

KONSULTASI BERSAMA IBU BAPA

TIDAK

PROSES KAUNSELING 3

YA

PROGRAM KHAS

TIDAK

GURU KAUNSELING SEDIAKAN LAPORAN
DAN DOKUMENTASI

SERAH LAPORAN KEPADA PENGETUA /
GURU BESAR / PENOLONG KANAN

141

PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS BORANG A
PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING TELEFON

SENARAI NAMA MURID SASARAN

1. NAMA SEKOLAH : 2. DAERAH :
3. NAMA PENGETUA :
5. BIDANG DISIPLIN : PONTENG SEKOLAH (CONTOH) 4. NAMA KAUNSELOR :

BIL NAMA MURID TINGKATAN/ JANTINA NO. K/P ALAMAT
TAHUN TARIKH:

1

142 2
3
4
5
6
7

8
9
10

DISAHKAN OLEH:

…………………………….
PENGETUA/GURU BESAR

BORANG PROFIL MURID BDK 1
PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS MURID

KATEGORI
NAMA GURU KELAS
TINGKATAN

1. PERIBADI NAMA …………………………………………………
1.1
1.2 UMUR ……………… 1.3 Jantina …………………..
1.4
1.5 NO. K.P …………………………………………………
1.6
1.7 TARIKH LAHIR …………………………………………………

ALAMAT RUMAH …………………………………………………

NO. TEL. RUMAH …………………………………………………

2. BUTIRAN BAPA ………………………………………………….
2.1 NAMA …………………………………………………..
2.2 UMUR ……………………………………..SEBULAN
2.3 PENDAPATAN …………………………………………………..
2.4 ALAMAT PEJABAT …………………………………………………..
2.5 NO. TEL. PEJABAT …………………………………………………..
2.6 NO. TEL. BIMBIT

3. BUTIRAN IBU ………………………………………………….
3.1 NAMA …………………………………………………..
3.2 UMUR ……………………………………..SEBULAN
3.4 PENDAPATAN …………………………………………………
3.5 ALAMAT PEJABAT …………………………………………………
3.6 NO. TEL. PEJABAT …………………………………………………
3.7 NO. TEL. BIMBIT

BUTIRAN WARIS NAMA ………………………………………………….
4.1 UMUR …………………………………………………..
4.2 ALAMAT PEJABAT …………………………………………………
4.3 NO. TEL. PEJABAT …………………………………………………
4.4 NO. TEL. BIMBIT …………………………………………………
4.5

DISEDIAKAN OLEH; DISAHKAN OLEH;

……………………………………… …………………………………..
TARIKH :

143

1. NAMA SEKOLAH PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS : Borang Rumusan A
3. NAMA PENGETUA PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING : Catatan
5. BIDANG AKADEMIK
SENARAI NAMA MURID SASARAN
: 2. DAERAH
: 4. NAMA KAUNSELOR
: CEMERLANG & GALUS (CONTOH)

Kehadiran

BIL NAMA PERKARA TOV OTI 1 OTI 2 ETR ATR Program /

Bantuan

1. P1

P2

P3

144 KI

KK

CATATAN P1 - Program 1
P2 - Program 2
TOV - Take Off Value (Markah peperiksaan bulanan 1) P3 - Program 3
OTI - Operational Targeted Incremental (markah ujian bulanan/
KI - Kaunseling Individu
peperiksaan tengah tahun) KK - Kaunseling Kelompok
ETR - Expected Targeted Result Rumusan:
ATR - Actual Targeted Result
PA - Peperiksaan Akhir
PC - Peperiksaan Percubaan.

1. NAMA SEKOLAH PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS : Borang Rumusan B
3. NAMA PENGETUA PERKHIDMATAN BIMBINGAN DAN KAUNSELING : Catatan
5. BIDANG DISIPLIN
SENARAI NAMA MURID SASARAN
BIL NAMA : 2. DAERAH
1. : 4. NAMA KAUNSELOR
: MURID BERISIKO (CONTOH)

Kehadiran

PERKARA TOV OTI 1 OTI 2 ETR ATR Program /

Bantuan

P1

P2

P3

145 KI

KK

CATATAN P1 - Program 1
P2 - Program 2
TOV - Take Off Value (Markah peperiksaan bulanan 1) P3 - Program 3
OTI - Operational Targeted Incremental (markah ujian bulanan/
KI - Kaunseling Individu
peperiksaan tengah tahun) KK - Kaunseling Kelompok
ETR - Expected Targeted Result Rumusan:
ATR - Actual Targeted Result
PA - Peperiksaan Akhir
PC - Peperiksaan Percubaan.

RUMUSAN PROGRAM KAUNSELING BERFOKUS
TAHUN :

SEKOLAH ______________________________________

BIL PROGRAM JUMLAH JUMLAH PERATUS JUMLAH PERATUS KESIMPULAN
MURID BERUBAH BERUBAH
1. PELAJAR CEMERLANG POSITIF NEGATIF PROGRAM
2. PELAJAR GALUS GAGAL/BERJAYA
3. PONTENG
146 4.
5.

ULASAN PENGETUA :

Tanda tangan: Cop Sekolah

PANDUAN KAJIAN TINDAKAN

147

PANDUAN KAJIAN TINDAKAN

BAHAGIAN 1

1.0 PENGENALAN
Modul ini disediakan untuk membantu guru bimbingan dan kaunseling sepenuh masa
(GBKSM) dalam usaha menjalankan kajian tindakan di sekolah. Tujuan utama modul ini ialah
untuk menyediakan panduan sebelum sesuatu tindakan dapat dirancang atau diambil
tindakan. Fokus modul adalah untuk memudahkan pengkaji membuat perancangan tindakan
dan melaksanakan kajian tindakan.

2.0 OBJEKTIF MODUL
Selepas menggunakan modul ini diharapkan GBKSM dapat;
 Memahami konsep asas kajian tindakan
 Mengetahui ciri-ciri utama kajian tindakan
 Mengetahui kepentingan kajian tindakan
 Membezakan antara ciri-ciri kajian tindakan dengan ciri-ciri kajian lain (kajian kes,
kajian strategi, konvensional dll)
 Mengetahui kaedah merancang dan melaksanakan kajian tindakan di sekolah
 Mengetahui kaedah merancang dan melaksanakan kajian tindakan di sekolah
 Merancang dan menulis kertas cadangan kajian tindakan
 Melaksanakan strategi tindakan
 Menulis pelaporan kajian tindakan.

BAHAGIAN 2

KONSEP ASAS KAJIAN TINDAKAN

1.0 DEFINISI
Mc. Niff (1988), “….Pendekatan untuk membaiki atau meningkatkan kualiti pendidikan
melalui perubahan yang menggalakkan guru-guru menjadi lebih sedar tentang amalan
mereka sendiri, menjadi kritis terhadap amalan-amalan tersebut dan bersedia untuk
mengubah amalan-amalan. Melibatkan guru melaksanakan inkuirinya sendiri serta
melibatkan guru-guru lain secara kolaboratif sewaktu mengadakan kajian”.

Elliott Adelman (1976) yang mempelopori kajian tindakan bilik darjah di United Kingdom,
menegaskan bahawa kajian tindakan adalah suatu pendekatan yang berusaha
mempertingkatkan mutu professional guru. Ia merupakan penyelidikan terhadap situasi
sosial di sekolah yang bertujuan memperbaiki kualiti amalan guru.

2.0 KEPENTINGAN KAJIAN TINDAKAN
 Suatu pendekatan untuk memperbaiki mutu amalan perkhidmatan bimbingan dan

148

kaunseling melalui perubahan amalan GBKSM.
 Melibatkan proses perkembangan amalan GBKSM yang sistematik melalui refleksi yang

membina dan analisis yang kritikal.
 Melibatkan pembinaan teori daripada amalan sebenar. Penekanannya kepada praktik.
 Membudayakan penyelidikan.
 Kolaboratif dengan guru-guru lain.

3.0 CIRI-CIRI UTAMA KAJIAN TINDAKAN
GBKSM dapat :
 Memperbaiki kualiti melalui perubahan perlaksanaan perkhidmatan bimbingan dan
kaunseling.
 Melibatkan proses perkembangan amalan bimbingan dan kaunseling yang sistematik
melalui refleksi yang membina.
 Merancang strategi tindakan melalui proses analitikal kritikal.
 Membina teori serta amalan sebenar dan penekanan kepada praktik.
 Keutamaan dalam memahami dan memperbaiki amalan GBKSM.

4.0 PERBANDINGAN PENDEKATAN KAJIAN TINDAKAN DENGAN KAJIAN LAIN YANG
BERSIFAT KUANTITATIF

Kajian TIndakan Lain-lain Kajian

TUJUAN

Memperbaiki Amalan GBKSM Dan Membuat Generalisasi Dan Menguji Teori
Membentuk Teori Peribadi Yang Praktis Serta Menjelaskan Prinsip.
Dan Kritis.

REKABENTUK KAJIAN

Boleh diubah suai berdasakan situasi Ditetapkan terlebih dahulu sebelum kajian

sebenar. dijalankan

Penyelidikan Adalah SUBJEK KAJIAN
Daripada Subjek.
Sebahagian Penyelidikan Bukan Subjek Kajian. Subjek
Kajian Adalah Contoh Yang Dipilih.

PENGKAEDAHAN

Dilakukan dalam situasi sebenar dan Nilai penyelidikan bergantung kepada teknik
analisis hasil kajian menggunakan dan analisis statistik yang canggih.
teknik dan kaedah deskripsi dan naratif.

LAPORAN HASIL KAJIAN

Laporan menggunakan bahasa yang Laporan bersifat teknikal
mudah dan difahami.

5.0 ETIKA DALAM KAJIAN TINDAKAN

 Bukti atau data yang diperolehi tidak boleh melibatkan pengenalan identiti kecuali dengan

kebenaran.

149

 Hak-hak kerahsiaan terpelihara.
 Penerbitan laporan hendaklah mendapatkan kebenaran daripada ahli jawatankuasa

kajian.

BAHAGIAN 3

PROSEDUR PELAKSANAAN KAJIAN TINDAKAN

1.0 MENGENALPASTI ISU / MASALAH / SITUASI

Untuk mengenalpasti perkara di atas, GBKSM perlu memusatkan perhatian terhadap perkara
-perkara berikut:

 Apakah yang sedang berlaku.
 Bagaimanakah sesuatu isu / masalah / situasi itu wujud.
 Apakah yang boleh dilakukan sebagai tindakan GBKSM.
 Menghadkan kajian kepada isu yang spesifik, tidak rencam.
 Memberi keutamaan berdasarkan persoalan yang mana perlu didahului seiringan dengan

kehendak pentadbiran sekolah dalam bidang perkhidmatan bimbingan dan kaunseling.
 Sebaik-baiknya kajian dilakukan secara kolaboratif (kerjasama dengan rakan sekerja)
 Menentukan bidang tindakan kajian dalam bimbingan dan kaunseling:

i. Bimbingan Akademik
ii. Kerjaya
iii. Psikososial dan kesejahteraan mental
iv. Kaunseling / bimbingan
v. Keibubapaan
vi. Pembangunan murid
vii. Pendidikan pencegahan dadah dan rokok
viii. Pendidikan pencegahan HIV / AIDS
ix. Pengurusan dan pentadbiran
x. Pengurusan bilik kaunseling
 Pemilihan isu kajian
i. Subjek dalam kawalan penyelidikan
ii. Perlukan tindakan segera
iii. Belum ditemui jalan penyelesaian dan memerlukan pengkajian
iv. Melibatkan penyelidikan dan rakan sejawat
v. Diyakini akan mendatangkan kesan yang baik ekoran kajian tindakan.
2.0 MERANCANG TINDAKAN
 Menyediakan matlamat tindakan
 Menyediakan rasional / sebab-sebab cadangan tindakan
 Contoh senarai tindakan-tindakan yang dicadangkan:
 Tugas dan tanggungjawab baru

150