Amalan terbaik pengajaran guru Bahasa Melayu Sekolah Rendah Daerah Larut Matang, dan Selama Perak

39

profesional yang memerlukan mereka bekerja dalam kumpulan. Selain itu, kajian tersebut
juga mendapati kerja kolaboratif dapat menjadi penggalak dan pemudah cara untuk
pembelajaran guru dalam usaha ke arah membentuk amalan terbaik pengajaran di bilik
darjah.

Rosnah Ishak, Muhammad Faizal A. Ghani dan Saedah Siraj (2013), membuat rumusan
daripada kajian mereka bahawa amalan pembelajaran guru yang berkualiti akan
menghasilkan pelajar yang berkualiti. Hasrat kerajaan untuk meningkatkan kemahiran guru
dan kualiti pengajaran guru dalam gelombang pertama Pelan Pembangunan Pendidikan
Malaysia 2013-2025 akan dapat dicapai sekiranya pembelajaran individu dan berpasukan
guru dapat dilaksanakan dengan jayanya di sekolah. Pelaksanaan amalan pembelajaran
berterusan secara tekal di semua sekolah akan meningkatkan profesionalisme keguruan.
Justeru, hasrat kerajaan dalam gelombang ketiga (2021-2025), iaitu sekolah dan guru
menunjukkan prestasi melebihi standard minimum dalam tempoh lapan tahun akan datang
dapat dicapai dengan lebih mudah. Selanjutnya, pembelajaran individu dan berpasukan
dapat membantu guru melaksanakan tugas dengan lebih berkesan. Guru memberikan
impak yang besar kepada kejayaan pelajar dan sekolah. Oleh hal yang demikian, amalan
terbaik pengajaran akan terlaksana dengan lebih berkesan dengan adanya guru-guru yang
berkualiti selari dengan kehendak kerajaan.

Kyriakides, Creemer, Antoniou dan Demetriou dalam Rosnah Ishak et al. (2013),
mendapati bahawa guru yang mengamalkan amalan pengajaran terbaik di sekolah akan
sentiasa mengambil langkah untuk meningkatkan keberkesanan pengajaran mereka dan

40

akan cuba sedaya upaya membina persekitaran pembelajaran yang sesuai dengan
perkembangan kognitif dan sosial.

Azizi Hj. Yahaya dan Rosnani Mohd Nor (2007), dalam melaksanakan amalan terbaik
pengajaran guru seharusnya memiliki ilmu pengetahuan yang cukup tentang isi pelajaran
yang hendak diajar dan sentiasa bersedia menghadapi apa jua persoalan daripada pelajarnya
bagi mewujudkan satu suasana pembelajaran yang berkesan. Para guru juga seharusnya
memiliki dan menguasai kemahiran untuk menyampaikan isi pelajaran agar proses
pengajaran dan pembelajaran dapat dijalankan dalam suasana harmoni dan berkesan.

2.4 Amalan Terbaik Pengajaran (ATP) dalam Pengajaran Bahasa

Stewart (2002), mendapati penyelidik dan guru-guru mula memberi perhatian kepada
kepentingan bagaimana mereka dapat melaksanakan amalan terbaik pengajaran di bilik
darjah. Guru generasi baru mula menulis tentang refleksi dan berhati-hati dengan setiap
amalan mereka sendiri, terutamanya dalam bidang bahasa dan literasi. Kebanyakan guru
dan penyelidik bahasa mendapati bahawa dalam pengajaran bahasa dan literasi hubungan
antara teori bahasa dan amalan terbaik pengajaran adalah berkait rapat.

Kajian Juriah Long (2012) juga selari dengan dapatan kajian tersebut. Guru bahasa
perlu didedahkan kepada teori huraian bahasa dan pembelajaran bahasa untuk dijadikan

41

prinsip dan panduan dalam amalan terbaik pengajaran dan pembelajaran bahasa di bilik
darjah.

Norsidah Ab. Hamid, Jamaludin Badushah dan Fairose Sulaiman (2010) dalam
kajian amalan pengajaran penulisan karangan pelajar Cina memberikan tafsiran amalan
terbaik dalam pengajaran Bahasa Cina ialah kebolehan guru mentafsir dan menterjemah
kandungan kurikulum untuk dilaksanakan secara tepat dan berkesan dalam pengajaran
mereka tetapi mereka juga tidak peka terhadap kesalahan-kesalahan bahasa yang berlaku
dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Reading Excellence Act (1999) melalui Stewart (2002) menyatakan bahawa
amalan terbaik tidak mempunyai nilai konservatif dan sebaliknya. Bagaimana guru, ibu
bapa, atau masyarakat boleh memahami apa yang dimaksudkan dengan pengajaran bahasa
dalam bilik darjah. Adakah kita menghadkan penilaian kita melalui penyelidikan sahaja
tanpa melihat kepada amalan terbaik guru bahasa di bilik darjah. Penilaian yang
menyeluruh dapat membantu kita lebih memahami tentang amalan terbaik pengajaran yang
boleh diamalkan oleh guru-guru.

42

2.5 Amalan Terbaik Pengajaran dalam Pengajaran Bahasa Melayu

Amalan terbaik pengajaran Bahasa Melayu menurut Esah dalam Noor Azizah Ahmad
(2006), adalah kemahiran menggunakan kepelbagai pendekatan dan strategi dalam
pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Antara pendekatan dan strategi boleh
digunakan seperti pendekatan berpusatkan guru, pendekatan berpusatkan pelajar dan
pendekatan berpusatkan bahan. Pemilihan dan perancangan guru dalam menentukan
pendekatan, kaedah, teknik dan aktiviti dalam sesuatu pengajaran untuk mencapai objektif
adalah dikatakan strategi pengajaran. Apabila proses tersebut dapat dilaksanakan oleh guru
Bahasa Melayu maka pengajaran Bahasa Melayu akan menjadi lebih berkesan.

Menurut Abdul Rashid Jamian dan Hasmah (2013), amalan terbaik pengajaran ialah
persepsi guru terhadap kebolehgunaan dan kesesuaian pelaksanaan pembelajaran
menyeronokkan dalam meningkatkan prestasi pembelajaran dan pengajaran Bahasa
Melayu. Guru tidak hanya terikat dengan disposisi semula jadi dan kaedah tradisional,
tetapi juga menggunakan bahan bantu mengajar yang lebih menarik.

Mohd Isha Awang (2008), perubahan demi perubahan yang berlaku turut membawa
bersama isu dan cabaran terhadap pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu. Amalan
terbaik pengajaran Bahasa Melayu juga turut menerima perubahan khas dalam aspek
pendekatan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu khususnya pengajaran kemahiran
menulis. Pengajaran kemahiran menulis memerlukan contoh-contoh sesuai yang terbaik
dan menggunakan Bahasa Melayu yang standard sepanjang masa pengajaran berlangsung.

43

Keadaan ini memerlukan guru menyediakan satu pendekatan yang menyeluruh
merangkumi aspek kemahiran mendengar, kemahiran bertutur, kemahiran membaca dan
kemahiran menulis. Dalam konteks amalan terbaik pengajaran Bahasa Melayu, guru perlu
mendalami ilmu bahasa dan ilmu pendidikan agar selari dengan perkembangan semasa.
Dengan pengetahuan bahasa dan ilmu pendidikan yang mendalam para guru Bahasa
Melayu akan dapat mendepani segala cabaran dalam mengamalkan amalan terbaik
pengajaran Bahasa Melayu di bilik darjah serta menjadi pakar rujuk kepada rakan sekerja
serta golongan yang memerlukan bantuan.

Majlis Antarabangsa Bahasa Melayu (2008), tugas guru sedia ada dalam
memberikan pengajaran dan bimbingan pengetahuan tentang Bahasa Melayu kini telah
berubah menjadi semakin mencabar. Guru Bahasa Melayu kini perlu mengubah amalan
pengajaran mereka supaya lebih kreatif dan inovatif dalam mencari dan mengubah suai
pendekatan pengajaran agar selari dengan keperluan pelajar dewasa ini. Amalan terbaik
pengajaran Bahasa Melayu kini perlu dikukuhkan dengan menyelitkan semangat cintakan
bahasa kebangsaan dan menanamkan keyakinan terhadap Bahasa Melayu sebagai bahasa
kebangsaan.

Rozita Radhiah Said dan Abdul Rasid Jamian (2012), menyatakan dalam
kalangan pendidik, pengkaji bahasa dan khususnya guru cemerlang bahasa, mereka sedar
akan kolerasi tahap penguasaan bahasa seseorang pelajar dengan tahap kematangan
berfikir, kemahiran lisan dan kemahiran menghasilkan penulisan yang baik. Maka, amalan
terbaik pengajaran (ATP) Bahasa Melayu yang lebih dinamik, sesuai dengan

44

perkembangan teknologi maklumat perlu diselia dengan betul dan dimanfaatkan
semaksima mungkin dalam pengajaran dan pembelajaran. Pengalaman belajar terus seperti
ini dianggap penting kerana pembelajaran pelajar dihubung kaitkan dengan aplikasi sistem
komputer. Cara ini dapat menentukan tahap kecekapan pelajar dalam melaksanakan sesuatu
tugas penulisan yang diberikan oleh guru cemerlang dalam jangka masa yang ditentukan.

Amalan terbaik pengajaran Bahasa Melayu kini harus selari dengan
perkembangan teknologi masa kini. Menurut kajian Rozita Radhiah Said dan Abdul Rasid
Jamian (2012), memanipulasi teknologi untuk tujuan pengajaran dan pembelajaran yang
terancang serta berkesan adalah satu usaha yang murni. Apatah lagi jika dilakukan untuk
tujuan pendidikan. Pembentukan sahsiah dan kematangan fikiran boleh dicorak jika cara
begini mampu diaplikasikan. Mendidik generasi muda melalui konsep penyelesaian
masalah dan bermandiri sudah tentu pada akhirnya, matlamat untuk melahirkan generasi
yang bertepatan dengan matlamat Falsafah Pendidikan Negara pada abad ke-21 ini akan
tercapai.

Justeru, dalam senario pendidikan hari ini, guru-guru bahasa perlu lebih kreatif dan
inovatif supaya amalan terbaik pengajaran menjadi efektif dan bermakna. Kreatif
bermaksud kebolehan seseorang guru Bahasa Melayu untuk mencipta, menghasil dan
memperkembangkan sesuatu pengajaran yang memperlihatkan kesan peningkatan terhadap
aspek-aspek mata pelajaran yang diajar di dalam bilik darjah. Inovatif pula ialah kebolehan
seseorang guru Bahasa Melayu memulakan sesuatu yang baru sama ada dalam bentuk
kaedah, teknik dan sistem pendekatan dalam pembelajaran bahasa amnya dan pengajaran

45

karangan khususnya untuk tujuan penambahbaikan ke arah kecemerlangan (Azwan
Ahmad, 2005). Daya kreativiti yang tinggi membolehkan sesuatu amalan terbaik dalam
pengajaran mencorakkan perkembangan minda, emosi, sikap dan nilai diri pelajar.
Kurangnya inovasi dan pembaharuan yang berterusan semasa pembelajaran dan pengajaran
di dalam bilik darjah akan menyebabkan pelajar cepat berasa bosan dan menganggap mata
pelajaran Bahasa Melayu tidak mencabar minda. Kaedah dan teknik pengajaran guru
Bahasa Melayu yang banyak diorientasikan oleh keperluan peperiksaan dan menghabiskan
sukatan pelajaran menambahkan lagi ciri-ciri jumud dalam pengajaran bahasa.

Marohaini Yusof (2004), Abdul Rahim Abdul Rashid (2005) dan Awang Sariyan
(2006), telah menyatakan dalam kajian mereka didapati sikap dan amalan pengajaran guru
di dalam bilik darjah sebagai punca kegagalan pelajar mengembangkan potensi dalam
menggunakan kemahiran bahasa dengan betul. Marohaini Yusof (2004) menyatakan
kebimbangan kerana beliau mendapati pendekatan pembelajaran tradisional yang sehala
masih dipraktikkan oleh guru Bahasa Melayu di dalam bilik darjah. Awang (2006) pula
menambah sambil mengkritik amalan pendidikan yang berlaku di sekolah sebagai kurang
mampu memenuhi prinsip pembelajaran dan pengembangan potensi individu pelajar-
pelajar. Sasaran utamanya ialah guru-guru yang kurang mendedahkan pelajar kepada cara
walaupun garis panduan telah diperincikan oleh pendeta Za'ba sejak tahun 1960-an lagi.

Abdul Rasid Jamian dan Hasmah (2013), keberkesanan pengajaran dapat dinilai
melalui kepelbagaian bahan dan teknik yang digunakan ketika mengajar. Oleh hal yang

46

demikian, kepelbagaian teknik pengajaran mampu menjadikan pengajaran dan
pembelajaran bahasa lebih berkesan, ceria dan tidak membosankan pelajar.

Nik Hassan Basri Nik Ab Kadir (2007) menyatakan bahawa amalan terbaik
pengajaran Bahasa Melayu dapat dilaksanakan dengan pendekatan pengajaran yang sesuai
seperti pendekatan pengajaran kontekstual. Pendekatan pembelajaran kontekstual ini
relevan dan selari dengan keperluan semasa bagi mata pelajaran Bahasa Melayu. Hal ini
demikian kerana:

1. Pelajar dapat mengaitkan mata pelajaran Bahasa Melayu dengan pekerjaan atau
kehidupan;

2. Pelajar berupaya memindahkan kemahiran;
3. Pelajar mampu mengaitkan kandungan mata pelajaran Bahasa Melayu dengan

pengalaman seharian;
4. Pelajar dapat belajar secara bekerjasama;
5. Pelajar boleh menguasai hal-hal yang abstrak melalui pengalaman konkrit;
6. Pelajar berupaya untuk meneroka dan mencari maklumat dan mendapatkan

buktinya;
7. Guru Bahasa Melayu dapat menjadikan atau merealisasikan pengajaran Bahasa

Melayu sebagai satu pengalaman yang berjaya;
8. Guru Bahasa Melayu mampu mengaitkan prinsip-prinsip mata pelajaran Bahasa

Melayu dengan dunia pekerjaan;

47

9. Guru Bahasa Melayu boleh menjadi penghubung antara pihak akademik dan
vokasional atau industri;

10. Industri dapat menerima tenaga kerja yang berpotensi untuk dilatih atau dilatih
semula secara berkesan mengikut keperluan; dan

11. Industri dapat menjadi rakan kongsi dalam pendidikan Bahasa Melayu.

Abdul Rasid Jamian dan Hasmah (2013), amalan terbaik pengajaran yang berlandaskan
pembelajaran yang menyeronokkan dapat meningkatkan keberkesanan pengajaran dan
pembelajaran Bahasa Melayu. Unsur sosial yang mengembirakan wujud antara guru
dengan pelajar dapat membantu guru melaksanakan amalan terbaik pengajaran Bahasa
Melayu. Unsur humor akan menjadikan hasil pembelajaran lebih bermakna kepada pelajar.
Guru perlu menggunakan bahasa yang berupaya menzahirkan perasaan lucu, penggunaan
grafik seperti kartun dan bahasa tubuh yang boleh menimbulkan suasana yang
menyeronokkan kepada pelajar. Pandangan Yahya Othman (2005), mengaitkan humor
dengan kelucuan yang boleh menyebabkan seseorang menjadi seronok apabila
mendengarnya. Pengajaran Bahasa Melayu tidak boleh hanya menekankan kepada
penguasaan isi kandungan semata-mata. Namun, perlu diajar dalam suasana yang selesa
dan menyeronokkan. Hasilnya, pelajar akan berasa tidak selesa apabila guru bahasa yang
berupaya mengajarkan tatabahasa dengan baik, tetapi dalam keadaan yang membosankan.

Menurut Shafee Abdul Hamid (2012), amalan jenaka guru juga boleh membantu pelajar
untuk belajar dengan lebih berkesan. Selain itu, penggunaan unsur sosial humor dalam
pengajaran tidak bermakna menjadikan guru sebagai pelawak. Namun, perkara penting

48

yang perlu dititik beratkan ialah kekerapan penggunaannya dalam pengajaran dan
pembelajaran. Guru perlu kreatif sama ada menggunakan unsur humor secara terancang,
iaitu dilakukan secara spontan apabila mereka menyedari bahawa pelajar mereka kelihatan
kurang berminat atau bosan dengan pengajaran mereka. Oleh hal yang demikian, adalah
wajar guru menggunakan unsur tersebut setiap kali pengajaran walaupun dalam waktu yang
singkat sama ada pada permulaan pengajaran atau pun dalam langkah-langkah pengajaran
yang seterusnya. Kesimpulannya, keberkesanan pengajaran dapat dinilai melalui
kepelbagaian bahan dan teknik yang digunakan ketika mengajar. Oleh hal yang demikian,
unsur sosial seperti humor mampu menjadikan amalan terbaik pengajaran dan
pembelajaran bahasa lebih berkesan, ceria dan tidak membosankan pelajar.

Hasil dapatan kajian Che Zanariah Che Hassan dan Fadzilah Abd Rahman (2011),
mendapati amalan terbaik dalam pengajaran kemahiran menulis Bahasa Melayu masih
berada di tahap sederhana dan belum mencapai sepenuhnya objektif yang disasarkan. Sikap
positif guru terhadap pengajaran dan pembelajaran kemahiran menulis belum memuaskan
kerana masih ada segelintir guru yang bersikap negatif. Hasil kajian bagi analisis sikap guru
terhadap pengajaran dan pembelajaran kemahiran menulis dapatlah disimpulkan bahawa
sikap positif guru penting dalam usaha meningkatkan prestasi pengajaran dan pembelajaran
kemahiran menulis. Secara keseluruhannya, sikap guru terhadap kemahiran menulis adalah
pada tahap sederhana kerana didapati masih ada segelintir guru yang bersikap negatif
terhadap pengajaran kemahiran menulis. Pihak pentadbir harus memberi perhatian serius
dalam usaha mengubah sikap negatif sesetengah guru Bahasa Melayu supaya pengajaran
kemahiran menulis tidak terpesong dari landasan yang betul. Jelas dapat dilihat daripada

49

dapatan kajian ini bahawa, amalan terbaik pengajaran kemahiran menulis tidak dapat
dilaksanakan dengan berkesan lagi di peringkat sekolah rendah.

2.6 Hubungan Amalan Terbaik Pengajaran (ATP) dengan Lokasi Sekolah

Surendran Sankaran dan Norazlinda Saad (2012), hasil dapatan kajian mereka terhadap
hubung kait antara lokasi sekolah dengan amalan penerimaan isi pelajaran dan maklumat
terkini yang membantu meningkatkan amalan terbaik pengajaran di bilik darjah didapati
signifikan.

Dapatan kajian menunjukkan terdapat dua interaksi yang signifikan antara variabel
moderator lokasi sekolah dengan variabel bebas faktor pendifusian terhadap tahap
penerimaan bahan berkaitan amalan terbaik pengajaran, iaitu interaksi antara lokasi sekolah
dan efikasi kendiri dan interaksi antara lokasi sekolah dan kelebihan relatif. Keputusan ini
menunjukkan bahawa penyelidik mempunyai bukti yang mencukupi untuk menyatakan
lokasi guru berperanan sebagai moderator dalam hubungan antara efikasi kendiri dalam
amalan terbaik pengajaran dan kelebihan relatif dengan penerimaan bahan pengajaran.

Dapatan menunjukkan terdapat hubungan yang kuat antara variabel efikasi kendiri
dan kelebihan relatif dengan tahap penerimaan apabila lokasi sekolah adalah bandar
berbanding sekolah luar bandar. Dapatan kajian ini adalah selaras dengan kajian Siti
Norazlina Kamisan (2008) yang mendapati tahap penggunaan komputer dan Teknologi

50

Maklumat Komputer (TMK) dalam kalangan guru di sekolah luar bandar adalah masih
sederhana. Keadaaan ini berkemungkinan disebabkan oleh faktor kekurangan kemudahan
dan tahap kebolehan pelajar yang rendah di sekolah menengah kebangsaan (SMK) harian
luar bandar. Walaupun, guru Matematik di SMK harian luar bandar mempunyai keyakinan
untuk mengintegrasikan TMK dan perisian kursus yang dibekalkan mempunyai kualiti
namun kekurangan kemudahan TMK dan tahap kebolehan pelajar yang rendah telah
menjadi halangan kepada tahap penerimaan perisian kursus.

Siti Norazlina Kamisan (2008) dalam kajiannya untuk mengenal pasti halangan
yang dihadapi dalam penggunaan komputer dan TMK dalam kalangan guru mendapati
tahap penggunaan komputer dan TMK dalam kalangan guru di luar bandar adalah lebih
rendah dari bandar. Dapatan ini menunjukkan kekurangan kemudahan merupakan halangan
utama dalam penggunaan komputer dan TMK di sekolah luar bandar.

Kajian Abdul Rasid Jamian (2011) yang bertajuk Permasalahan Kemahiran
Membaca dan Menulis Bahasa Melayu Murid-Murid Sekolah Rendah di Luar Bandar
adalah antara kajian yang melihat hubung kait antara lokasi sekolah dengan tahap amalan
pengajaran guru dan penerimaan pembelajaran oleh pelajar. Pendekatan amalan terbaik
pengajaran dan pembelajaran yang amat penting dalam memastikan kejayaan penguasaan
kemahiran literasi pelajar dalam pelajaran bahasa. Ini juga turut memberi kesan kepada
pelajar dalam meningkatkan keupayaan membaca dan menulis jika guru dapat
menggunakan kemahiran pengajaran dan pembelajaran yang baik. Kajian ini juga
menunjukkan bahawa permasalahan yang wujud dalam kemahiran membaca dapat

51

diperbaiki dengan merancang aktiviti pengajaran yang menarik dan kondusif oleh guru.
Selain itu, suasana pembelajaran yang selesa dan dorongan daripada guru dapat
mewujudkan motivasi dan menanamkan minat pelajar agar terus belajar. Hasil kajian,
faktor dorongan daripada guru, amalan terbaik pengajaran guru, penggunaan bahan bantu
mengajar (BBM) yang bersesuaian dengan kebolehan dan penguasaan membaca pelajar
dapat menjadikan suasana aktiviti membaca lebih berkesan dan bermakna kepada pelajar
data statistik seperti berikut M = 3.54, SP = 0.72.

Daripada statistik yang dikeluarkan pada tahun 2007, perancangan kurikulum dan
pembangunan perisian tidak seimbang dengan pembangunan infrastruktur. Sebanyak 138
buah sekolah menengah di seluruh negara masih lagi tidak mempunyai makmal komputer
dan 25 buah tidak mempunyai makmal Sains. Ekoran itu, kekurangan infrastruktur akan
memberi kesan yang negatif kepada pencapaian akademik pelajar. Maka pencapaian
akademik pelajar yang tidak cemerlang adalah bukan disebabkan oleh kecerdasan pelajar
semata-mata.

Pencapaian akademik pelajar banyak dipengaruhi oleh faktor lain antaranya seperti
budaya formal sekolah berdasarkan dari aspek fizikal yang menekankan tentang
infrastruktur dan lokasi sekolah (http://www.tutor.com.my/tutor/dunia, 2007). Secara
umumnya, pelajar di sekolah bandar mempunyai prestasi akademik yang baik berbanding
dengan pelajar di sekolah luar bandar. Pada tahun 2005, Nur Amalina Che Bakri dari
sekolah menengah luar bandar telah mendapat 17A1 dalam Sijil Pelajaran Malaysia (SPM).

52

Namun begitu, bilangan pelajar yang cemerlang di sekolah menengah luar bandar adalah
sedikit, kebanyakan pelajar mendapat keputusan yang sederhana.

Siti Fatimah Ahmad dan Ab Halim Tamuri (2010) dalam kajiannya untuk mengenal
pasti hubungan terhadap persepsi amalan penggunaan BBM berasaskan teknologi dalam
pengajaran Bahasa Arab dengan lokasi sekolah bandar atau luar bandar. Dapatan kajian
tersebut menunjukkan tidak terdapat perbezaan min yang signifikan antara persepsi amalan
penggunaan BBM berasaskan teknologi dalam mata pelajaran Bahasa Arab dengan lokasi
sekolah. Tahap amalan penggunaan BBM berasaskan teknologi dalam mata pelajar Bahasa
Arab adalah sama bagi guru yang mengajar di bandar mahupun luar bandar.

Hasil kajian Masitah Hj. Mohd Yusof, Azizi Muda, Ahmad Makmom, Bahaman
Abu Samah, Ramli Basri, Noriati A. Rashid, Mohamed Khaidir Alias (2011), turut
mengenal pasti faktor lokasi sekolah mempunyai hubungan yang signifikan dengan amalan
kendiri guru.Mereka menyimpulkan bahawa faktor lokasi sekolah dengan saiz kelas yang
besar mempengaruhi efikasi-kendiri guru. Guru yang mengajar di sekolah luar bandar lebih
menunjukkan tahap efikasi-kendiri yang tinggi berbanding guru yang mengajar di sekolah
bandar.

53

2.7 Hubungan Amalan Terbaik Pengajaran (ATP) dengan Tempoh Pengalaman
Guru Mengajar.

Goodwin (2000) dalam Khalid Johari, Zurida Ismail, Shuki Osman dan Ahmad Tajuddin
Othman (2009) mentakrifkan latihan guru dan pengalaman mengajar sebagai antara
kelayakan asas yang utama dalam amalan terbaik pengajaran yang berkesan. Dalam
konteks profesion guru, pengalaman dan latihan guru merupakan dua isu yang saling
berbeza. Pengalaman merupakan pengetahuan empirikal sementara latihan guru lebih
bersifat teoritikal. Kedua-duanya saling memerlukan untuk menjadikan seseorang guru
mencapai tahap kecekapan yang dituntut. Sehubungan dengan itu, pendidikan dan latihan
iktisas guru merupakan faktor yang paling utama dalam menentukan kualiti guru dan kualiti
pengajaran. Kalangan pakar telah sepakat bahawa penguasaan pengetahuan dalam bidang
pengajaran menjadi ciri yang paling penting dalam pengajaran guru. Dapatan kajian
menyokong secara sederhana tetapi konsisten bahawa pengetahuan bidang pengajian dan
pengetahuan tentang cara mengajar menjadi penentu utama dalam kualiti pengajaran.

Masitah Hj. Mohd Yusof et al. (2011) dalam kajian mereka memaparkan bahawa,
guru yang berumur di bawah 30 tahun (M=3.62, SD=.26) lebih berefikasi dari guru yang
berumur dalam lingkungan 56-58 tahun (M=3.39, SD=.37), guru yang baru mengajar di
bawah 6 tahun (M=3.61, SD=.26) lebih berefikasi daripada guru yang telah lama mengajar
12-16 tahun (M=3.48, SD=.33), manakala guru yang telah lama menyandang jawatan
selama 16-20 tahun (M=3.60, SD=.29) lebih berefikasi daripada guru yang menyandang
jawatan selama 11-15 tahun (M=3.45, SD=.37).

54

Cains dan Brown (1996) dalam Khalid Johari et al.(2009), kajian-kajian lepas
mendapati guru-guru yang merasa kurang bersedia berdepan dengan masalah dalam
pengajaran kerap menganggap diri mereka tidak berpengalaman dan tidak mendapat latihan
yang mencukupi.

Mohd Khairudin Abdullah (2010) dapatan kajiannya melalui ujian analisis Anova
sehala menunjukkan bahawa tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara kepimpinan
pengajaran dengan sikap guru, pengalaman guru mengajar dan pengalaman guru mengajar
Bahasa Melayu. Sebaliknya dapatan kajian menunjukkan bahawa terdapat perbezaan yang
signifikan bagi efikasi guru dengan pengalaman guru mengajar dan pengalaman guru
mengajar Bahasa Melayu.

Cohen, Raudenbush, dan Ball (2003), bukti-bukti statistik menunjukkan bahawa
amalan terbaik pengajaran yang disertai dengan pengetahuan dan tindakan memberi
pengaruh terhadap pembelajaran pelajar. Selain itu, faktor pengalaman mengajar
merupakan pengetahuan yang dibentuk oleh interaksi antara faktor-faktor persekitaran
kerja. Tempoh dan kekerapan melalui tugas pengajaran sama ada berjaya atau sebaliknya,
sedikit demi sedikit membina pengetahuan dan kemahiran profesion yang diperlukan untuk
mengamalkan amalan terbaik pengajaran. Guru-guru berpengalaman banyak bergantung
kepada ingatan dan tafsiran terhadap pengalaman pengajaran terdahulu yang berkaitan.

55

Dapatan kajian Tschannen-Moran dan Hoy dalam Khalid Johari (2012),
menunjukkan efikasi guru berpengalaman (mengajar lebih dari lima tahun) lebih tinggi
berbanding dengan guru novis (mengajar kurang dari lima tahun) dalam melaksanakan
amalan terbaik pengajaran. Kathryn, Ann, Shannon dan Lisa (2010), juga cenderung
berpihak kepada pengalaman mengajar mempengaruhi efikasi guru. Menerusi kajian
mereka mendapati bahawa memang wujud hubungan yang signifikan, tetapi lemah antara
pengalaman dengan efikasi guru. Megan dan Anita (2002), juga menegaskan bahawa guru
yang berpengalaman berefikasi tinggi kerana telah melalui peluang demi peluang menerusi
tugas pengajaran harian untuk tempoh yang lama berbanding dengan guru novis untuk
mengembangkan kemahiran dalam pengurusan kelas dan strategi pengajaran untuk
melaksanakan amalan terbaik pengajaran dengan berkesan.

Dapatan kajian Soodak dan Podell dalam Khalid Johari et al. (2009), juga
memperlihatkan wujudnya sumbangan pengalaman mengajar terhadap efikasi pengajaran
guru. Namun dalam kajian Hoy dan Woolfolk (1993) dalam Khalid Johari et al (2009),
mendapati pengalaman mengajar tidak memberi pengaruh secara statistik terhadap efikasi
guru.

Khalid Johari et al. (2009), menjalankan kajian untuk menentukan pengaruh
pengalaman mengajar dan jenis latihan terhadap efikasi guru-guru sekolah menengah di
Sabah. Hasil analisis data mendapati efikasi guru berbeza mengikut jenis latihan guru dan
kategori pengalaman mengajar. Dapatan kajian menunjukkan faktor pengalaman mengajar
menyumbang pengaruh yang lebih besar terhadap efikasi guru berbanding jenis latihan
guru. Faktor jenis latihan guru didapati signifikan menyumbang varians terhadap efikasi

56

guru, tetapi dengan nilai varians yang kecil. Ujian perbandingan pos-hoc (Tukey HSD)
memberi petunjuk bahawa min skor berbeza secara signifikan mengikut kombinasi
program latihan guru. Perbezaan min yang signifikan adalah dalam strategi pengajaran di
antara kumpulan guru keluaran Diploma Perguruan Malaysia (DPM) yang berbeza secara
signifikan daripada kumpulan guru Kursus Perguruan Lepasan Ijazah (KPLI) dan B.Ed;
dan guru-guru Diploma Perguruan Lepasan Ijazah (DPLI) berbeza daripada guru-guru yang
mendapat latihan program Bacherlor Education (B.Ed). Selain itu, keyakinan efikasi guru-
guru lepasan Diploma Perguruan Malaysia (DPM) berbeza dalam hal mendorong pelajar
untuk melibatkan diri dalam pembelajaran berbanding guru-guru lepasan Kursus Perguruan
Lepasan Ijazah (KPLI) dan Bacherlor Education (B.Ed) manakala guru-guru daripada
program KPLI, DPLI dan B.Ed saling berbeza antara satu sama lain. Selain itu, terdapat
juga perbezaan yang signifikan dalam pengurusan kelas dalam kalangan kumpulan guru
DPM berbanding guru-guru keluaran program B.Ed.

Dapatan ini selaras dengan dapatan kajian terdahulu yang dikendalikan oleh
Rahmah Ismail, Abd. Hair Awang dan Azimi (2006). Namun dapatan kajian ini secara
konsisten menunjukkan guru-guru keluaran DPM lebih berkeyakinan tinggi dalam efikasi
guru dan dimensi-dimensinya berbanding guru-guru lepasan program KPLI, DPLI dan
B.Ed. Dapatan ini ternyata berbeza daripada dapatan kajian Rahmah et al. (2006) yang
mendapati guru-guru lepasan universiti lebih tinggi efikasi berbanding guru-guru keluaran
maktab perguruan. Perbezaan dapatan ini mungkin dipengaruhi oleh ciri dan saiz sampel
yang digunakan kerana kajian beliau hanya tertumpu kepada 328 orang guru novis.
Mengenai perkaitan antara faktor pengalaman mengajar dengan efikasi guru, menunjukkan

57

guru-guru yang berpengalaman mengajar lebih dari tujuh tahun cenderung berkeyakinan
yang tinggi dalam penglibatan pelajar, strategi pengajaran, pengurusan kelas dan amalan
terbaik pengajaran lebih berkesan.

Kajian Azizi Hj. Yahaya dan Rosnani Mohd Nor (2011), secara keseluruhan
responden mempunyai persepsi bahawa guru mereka mempunyai pengetahuan, kemahiran
dan sikap yang cemerlang terhadap amalan terbaik pengajaran dan pembelajaran. Jika
dilihat dari tempoh pengalaman mengajar guru pula, purata guru mempunyai pengalaman
mengajar yang agak lama, iaitu 10 tahun, terdapat juga guru yang mempunyai pengalaman
mengajar hampir 20 tahun. Guru yang mempunyai pengalaman mengajar yang agak lama
kebanyakannya telah berumur. Dengan itu, dapat dinyatakan bahawa terdapat hubungan
yang signifikan di antara umur dan pengalaman guru dengan pengetahuan, kemahiran dan
sikap guru terhadap amalan terbaik pengajaran di bilik darjah.

Hasil kajian Azizi Hj. Yahaya dan Rosnani Mohd Nor (2007) menyatakan bahawa
terdapat hubungan yang signifikan di antara umur dan pengalaman guru teknikal dengan
pengetahuan, kemahiran dan sikap guru terhadap pengajaran mata pelajaran teknikal tetapi
tidak terdapat perbezaan di antara kelulusan guru teknikal dengan pengetahuan, kemahiran
dan sikap guru terhadap terhadap pengajaran mata pelajaran teknikal. Tidak kiralah sama
ada guru teknikal tersebut berkelulusan sijil, diploma atau sarjana muda. Taraf pendidikan
ini tidak menunjukkan perbezaan di antara mereka dalam melaksanakan pengajaran dan
pembelajaran.

58

2.8 Kesan Amalan Terbaik Pengajaran Terhadap Pencapaian Bahasa Melayu

Che Zanariah Che Hassan dan Fadzilah Abd Rahman (2011), menyatakan bahawa sikap
guru juga menjadi salah satu faktor kegagalan pelajar menguasai kemahiran berbahasa.
Aplikasi strategi, sikap dan masalah guru yang dihadapi dalam kelas memberi kesan kepada
pembelajaran pelajar. Faktor pengajaran guru yang sukar difahami oleh pelajar
mempengaruhi prestasi pelajar dalam pelajaran. Ini dibuktikan melalui kajian Abdul Rasid
Jamian (2011) ke atas sekumpulan pelajar Cina di sebuah sekolah di Negeri Sembilan
menunjukkan bahawa hampir 70% daripada responden mengakui bahawa mereka gagal
memahami apa yang diajar oleh guru. Selain itu, 62% pelajar menyatakan bahawa faktor
teknik yang digunakan oleh guru dalam pengajaran memberi sumbangan yang besar dalam
membantu meningkatkan prestasi pelajar dalam pelajaran.

Pelajar sekolah rendah merupakan aset negara pada masa hadapan bagi meneruskan
kesinambungan bangsa dalam memajukan negara menuju wawasan 2020. Justeru, pelajar
sekolah rendah perlu diberikan perhatian sepenuhnya untuk memastikan setiap
perancangan yang dirancang dapat dilaksanakan dengan jayanya. Setiap pelajar perlu
dilengkapi dengan ilmu secukupnya bagi membantu mereka mengembangkan potensi diri.
Salah satu elemen penting yang perlu dikuasai pelajar ialah bahasa, khususnya Bahasa
Melayu. Ini bersesuaian dengan kedudukan Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi dan
bahasa kebangsaan negara (Perkara 152 Perlembagaan Perseketuan).

59

Kejayaan mendaulatkan Bahasa Melayu bersesuaian dengan kedudukannya perlu
diusahakan oleh semua pihak di seluruh negara secara berterusan. Sekolah dan guru Bahasa
Melayu mempunyai tanggungjawab besar bagi memastikan semua pelajar berkemampuan
menguasai kemahiran berbahasa seawal tahap satu di sekolah rendah. Menurut Roselan
Baki (2003), kemahiran berbahasa merupakan kemahiran asas yang amat penting dan perlu
ditekankan dalam proses pengajaran dan pembelajaran di bilik darjah. Guru sebagai
pelaksana kurikulum perlu mengambil berat tentang objektif kurikulum yang digubal bagi
membolehkan hasrat negara tercapai.

Ini selaras dengan matlamat kerajaan menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa
perpaduan dan bahasa pengantar utama negara (Laporan Jawatankuasa Pelajaran, 1956).
Menurut Abdul Shukor Shaari (2001), penguasaan Bahasa Melayu amat berkait rapat
dengan fungsi Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dan bahasa ilmu dalam sistem
pendidikan Malaysia. Bahasa Melayu menjadi bahasa perhubungan dan bahasa pengantar
dalam mata pelajaran yang diajar di sekolah dan sebagai satu mata pelajaran utama yang
diajar dalam sistem pendidikan negara sejak lebih setengah abad yang lalu.

Walaupun perkembangan pengajaran Bahasa Melayu diberikan perhatian yang
serius oleh pihak kerajaan namum begitu masih terdapat lohong kelemahan yang ketara
dalam pengajaran Bahasa Melayu. Statistik Kementerian Pendidikan Malaysia pada tahun
2004, menerusi Unit Bahagian Sekolahnya, menunjukkan seramai 115,377 orang pelajar
sekolah rendah 53 di seluruh Malaysia menghadapi masalah pembelajaran dan tidak dapat
menguasai kemahiran asas 3m. Jumlah kanak-kanak yang tidak tahu membaca di negara

60

ini semakin membimbangkan (Rahmalizah Ali, 2009). Selain itu, masalah kanak-kanak
yang belum menguasai kemahiran membaca di peringkat sekolah rendah juga begitu serius.
Pada tahun 2006, seramai 138,271 orang pelajar atau 35.52% pelajar tahun satu di
Semenanjung tidak tahu membaca dan jumlah ini tidak termasuk kawasan-kawasan luar
bandar di Sabah dan Sarawak (Rahmalizah Ali, 2009). Bahagian Perancangan dan
Penyelidikan Dasar Pendidikan (BPPDP), KPM, 2001). Data terkini menunjukkan bahawa
seramai 105,255 (23%) daripada jumlah 463,990 orang pelajar belum menguasai
kemahiran membaca pada bulan Julai, 2008 (BPPDP, KPM, 2008). Data ini disokong
dengan petikan akhbar The Star, 17 Oktober 2011 telah menyatakan seramai 3916 pelajar
tahun 2 mempunyai masalah membaca di seluruh negara.

Pelbagai masalah yang akan timbul akibat pelajar-pelajar yang tidak tahu membaca.
Mereka akan ketinggalan dalam pelajaran, keputusan peperiksaan menjadi lemah kerana
tidak memahami soalan, tiada keyakinan diri serta mudah berputus asa (Rahmalizah Ali,
2009). Pelajar-pelajar tersebut tidak menunjukkan sebarang minat untuk belajar,
mempunyai daya saing yang sangat rendah. Pelajar-pelajar ini mempunyai potensi untuk
belajar dan mendapat manfaat daripada sistem pendidikan tetapi potensi tersebut tidak
dapat dikembangkan sekiranya pihak sekolah tidak mengenal pasti masalah mereka dari
awal lagi.

Rentetan daripada masalah membaca keputusan Ujian Pencapaian Sekolah Rendah
(UPSR) juga turut menerima impaknya. Walaupun pelbagai usaha telah dibuat oleh
kerajaan untuk mengukuhkan penguasaan kemahiran Bahasa Melayu, namun pencapaian

61

Bahasa Melayu pada peringkat Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR) bagi sekolah
kebangsaan dalam daerah Larut, Matang dan Selama masih pada tahap sederhana. Jadual
2.1 menunjukkan pencapaian pelajar-pelajar dalam ujian berkenaan untuk lima tahun
berturut-turut bagi daerah Larut Matang dan Selama dalam mata pelajaran Bahasa Melayu
(Pejabat Pelajaran Daerah LMS 2015).

Jadual 2.1

Pencapaian UPSR Bahasa Melayu Daerah Larut Matang Selama Tahun 2010 hingga 2015

Peratusan Bilangan Sekolah LMS yang mempunyai calon UPSR Bahasa Melayu

100% 2010 2011 2012 2013 2014
90%
80% 75 4 2 4
70%
60% 55 5 3 5
50%
40% 8 10 9 11 10
30%
20% 10 16 21 20 21
10%
18 24 28 26 24

28 22 17 26 21

14 10 8 9 9

89 10 8 7

42 5 3 5

11 0 1 1

Sumber : Pejabat Pendidikan Daerah Larut Matang dan Selama

Daripada Jadual 2.1, keputusan UPSR untuk lima tahun berturut-turut menunjukkan
hampir 60% daripada jumlah sekolah dalam daerah Larut, Matang dan Selama (LMS)
hanya mendapat peratus lulus antara 50% hingga 70% dalam Bahasa Melayu. Ini
menunjukkan pencapaian UPSR bagi mata pelajaran Bahasa Melayu daerah Larut Matang
dan Selama masih berada di tahap sederhana walaupun jika diteliti hampir 80% daripada
jumlah sekolah dalam daerah Larut Matang dan Selama ialah sekolah kebangsaan yang
rata-rata pelajar berbangsa Melayu.

62

Daripada data-data yang diberikan di atas jelas menunjukkan penguasaan Bahasa
Melayu dalam kalangan pelajar sekolah rendah masih di tahap membimbangkan, walaupun
pelbagai usaha telah dijalankan oleh pihak kementerian. Sebagai pendidik kita perlu
mendalamai dan membuat refleksi terhadap pengajaran kita pula adakah berkesan
sedangkan masih ramai pelajar yang tidak dapat mengusai isi pelajaran khasnya mata
pelajaran Bahasa Melayu

63

2.9 Model Amalan Terbaik Pengajaran Zemelman et al. (2012)

Zemelman et al. (2012) telah membina model pengajaran berkesan yang baru, yang
memberi penekanan kepada faktor pengajaran berpusatkan pelajar, kognitif dan sosial.

Student Centered Skop kajian

• Pengalaman
• Holistik
• Autentik
• Cabaran

Kognitif Sosial

• Perkembangan • Kolaboratif
Mental • Demokratik
• Reflektif
• Ekspresif
• Konstruktif

Rajah 2.2 : Prinsip amalan terbaik pengajaran Zemelman et al.
(sumber: Zemelman et al., 2012)

2.9.1 Pengajaran Berpusatkan Pelajar

Prinsip pengajaran berpusatkan pelajar merupakan permulaan yang terbaik dalam
menjalankan suatu sesi pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah. Pelajar
memainkan peranan yang penting dalam proses pembelajaran. Mengikut prinsip ini, pelajar
digalakkan melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti pembelajaran mereka. Di bilik darjah,
guru merupakan seorang pemimpin yang memandu pelajar menjalankan aktiviti

64

pembelajaran, sama ada secara kumpulan atau pun individu. Zemelman et al. (2012) dalam
prinsipnya amat menekankan proses penyoalan. Beliau berpendapat guru mesti bijak
mewujudkan soalan-soalan supaya pelajar dapat menguasai kandungan pelajaran dengan
tepat. Prinsip ini telah membahagikan pengajaran berpusatkan pelajar kepada kepada empat
elemen, iaitu pengajaran berasaskan pengalaman pelajar, pengajaran yang holistik,
pengajaran yang autentik dan pengajaran berasaskan cabaran.

Dokumen Standard Kurikulum Sekolah Rendah (2010), menyarankan strategi
pengajaran dan pembelajaran yang merangkumi pendekatan berpusatkan pelajar, serta
kepelbagaian teknik dan sumber. Guru digalakkan menggunakan kreativiti untuk memilih,
menyusun dan mengolah aktiviti mengikut kesesuaian pelajar. Huraian ini diharapkan
dapat membantu guru merancang dan melaksanakan pengajaran dan pembelajaran yang
berkesan.

Abdullah Hassan (2004), guru harus faham bahawa strategi yang sesuai boleh
menarik perhatian pelajar dan seterusnya pelajar mudah memahami apa yang disampaikan.
Dalam masa yang sama tanpa mereka sedari ada strategi yang jika dilaksanakan dengan
serius boleh membina kemahiran pelajar secara menyeluruh yang mampu menyediakan
pelajar dengan nilai tambah (value-added) apabila mereka mencari pekerjaan nanti. Strategi
yang dimaksudkan ialah pembelajaran berpusatkan pelajar atau Student Centred Learning
(SCL).

65

Shahabuddin Hashim, Rohizani Yaakub dan Mohd Zahir (2006), pembelajaran
berpusatkan pelajar adalah strategi pengajaran di mana pelajar menjadi pemain utama
dalam sesuatu sesi pengajaran dan pembelajaran. Pelajar digalakkan melibatkan diri secara
aktif dalam setiap sesi pembelajaran mereka. Lebih banyak masa diperuntukkan kepada
pelajar meneroka dan menyelesaikan masalah pembelajaran dengan bantuan pengajar yang
bertindak sebagai pemudah cara.

Hamdan Noor (2004), secara ringkasnya SCL adalah sebarang suasana
pembelajaran yang efektif di mana perancangan, pengajaran dan penilaian menumpu
kepada pelajar dan kepada hasil pembelajaran yang diperlukan oleh pelajar. Antara kaedah
yang boleh digunakan adalah pembelajaran koperatif, projek pelajar, kerja khusus, sesi
penyisatan di makmal, persembahan pelajar, kajian kes dan pembelajaran melalui
penyelesaian masalah pembelajaran adalah berpusatkan pelajar, iaitu pelajar akan
mengaplikasikan sepenuhnya keupayaan mereka untuk bebas memilih apa yang ingin
dipelajari, menjana persoalan sendiri serta merancang pembelajaran masing-masing.

Azizi Yahaya, Rosnani Mohd Noor, Gooh Mo Lee, Halimah Maalip, Zahari
Hamidon, Baharudin Arus, Gan Lui Nam (2013) proses pengajaran dan pembelajaran
adalah satu proses yang melibatkan interaksi guru dengan pelajar. Berkesannya pengajaran
guru hanyalah bergantung kepada bagaimana guru dapat menyesuaikan diri dan
memahami masalah pembelajaran pelajar. Terdapat pelbagai aspek yang mempengaruhi
mutu pengajaran guru. Antaranya ialah kaedah yang digunakan oleh guru dalam

66

melaksanakan proses pengajaran. Kaedah yang sesuai digunakan oleh guru dalam
mencapai hasrat yang tersebut ialah pengajaran berpusatkan pelajar.

Nor Suhardi Nor Hashim (2011) menyatakan bahawa pembelajaran berpusatkan
pelajar adalah satu pendekatan pedagogi pendidikan di mana kurikulum, aktiviti pengajaran
dan pembelajaran dan penaksiran penilain adalah berfokus kepada pelajar. Pendekatan
pengajaran berpusatkan pelajar juga bermakna pelajar memainkan peranan yang penting
dalam proses pembelajaran. Pembelajaran pemusatan pelajar (SCL) lebih berprinsipkan
daya berfikir, minat dan perbezaan individu pelajar yang merupakan pertimbangan utama
dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Aktiviti-aktiviti pengajaran dan pembelajaran
dirancang untuk melibatkan pelajar secara aktif dan guru pula lebih berperanan sebagai
fasilitator. Pembelajaran terarah kendiri dan akses kendiri diberi keutamaan
dengan penekanan diberikan terhadap penilaian kendiri.

2.9.2 Pengajaran dan Pembelajaran Berasaskan Pengalaman Pelajar

Pengalaman sebenar pelajar akan menjadi asas kepada ilmu baru yang disampaikan oleh
guru. Pengalaman sedia ada tersebut juga dapat membantu pelajar membina satu idea baru
dalam proses pengajaran tersebut. Guru perlu bijak mengaitkan pengalaman tersebut
dengan kandungan pelajar yang diajar. Nik Hassan Basri Nik Ab Kadir (2007),
Experiencing bermaksud mengalami, iaitu pelajar akan belajar dalam konteks penerokaan,
penemuan dan reka cipta.

67

Nik Hassan Basri Nik Ab Kadir (2007), pembelajaran berasaskan pengalaman
sebenar terbahagi kepada dua jenis yang berbeza. Pertama, ialah pembelajaran yang dilalui
oleh pelajar dalam keadaan di mana mereka telah diberikan peluang untuk memperolehi
dan mengaplikasikan ilmu, kemahiran dan perasaan dalam satu situasi yang sebenar dan
bersesuaian. Oleh hal yang demikian, pembelajaran berasaskan pengalaman (PBP) adalah
melibatkan “pengalaman sebenar dengan fenomena yang dikaji” dan bukannya hanya
berfikir tentang fenomena tersebut atau memikirkan cara bagaimana hendak
mengalaminya.

Pembelajaran jenis ini biasanya diasaskan oleh institusi pengajian dan mungkin
boleh digunakan untuk program latihan bagi pekerja sosial atau guru dan juga di dalam
bidang pembelajaran berkaitan pentadbiran sosial dan geografi. Keduanya, ialah
pembelajaran yang berlaku hasil daripada penglibatan terus dengan pengalaman kehidupan
Pembelajaran di sini tidak berasaskan kepada pendidikan formal yang disediakan oleh
institusi pengajian akan tetapi dialami sendiri oleh mereka yang terlibat termasuklah para
pelajar. Pembelajaran terhasil akibat tindak balas atau refleksi terhadap pengalaman
seharian dan inilah sebenarnya cara kebanyakan daripada kita belajar.

Pengalaman merupakan salah satu daripada elemen yang terdapat dalam amalan
terbaik pengajaran bahasa. Vygotsky dalam Roopnarine dan Johnson (2001) berpendapat,
proses mental yang lebih tinggi berkembang apabila pelajar membentuk pertuturan semasa
melakukan aktiviti praktikal yang memberikan pengalaman kepada pelajar khasnya pelajar

68

sekolah rendah. Sebelum pelajar peringkat sekolah rendah bertutur boleh bertutur dengan
sempurna, mereka menggunakan alat bagi menyempurnakan tugas tetapi setelah mereka
bertutur dengan sempurna mereka menggunakan bahasa dalam aktiviti. Tingkah laku
mereka berubah melalui penggunaan bahasa dan aktiviti tersebut. Pada masa yang sama
mereka berupaya merancang dan menguasai persekitaran sekeliling mereka. Vygotsky
menekankan permainan yang menjadi pengalaman adalah pilihan pelajar dan disokong oleh
guru atau pun orang dewasa melalui perbincangan dan sesi soal jawab. Melalui bermain
yang menjadi pengalaman, pelajar belajar berkomunikasi, menyesuaikan diri dengan
persekitaran, berinteraksi dengan rakan dan mengenali benda-benda di sekeliling mereka.

Carl Rogers dalam Sharifah Nor Puteh dan Aliza Ali (2011), membezakan dua jenis
pembelajaran, iaitu pembelajaran berbentuk kognitif (kurang bermakna) dan pembelajaran
berasaskan pengalaman (bermakna). Kognitif dikaitkan dengan pembelajaran ilmu
akademik seperti mempelajari kosa kata atau jadual darab bahagi. Sementara pembelajaran
berasaskan pengalaman merujuk kepada ilmu aplikasi seperti belajar tentang enjin untuk
memperbaiki sebuah kereta. Perbezaan utama antara keduanya ialah pembelajaran
berasaskan pengalaman lebih menekankan keperluan dan kehendak pelajar. Rogers
menyenaraikan antara ciri-ciri pembelajaran berasaskan pengalaman, iaitu penglibatan
secara personal/peribadi (personal involvement), kehendak kendiri (self-initiated),
penilaian kendiri (evaluated by learner) serta memberi kesan menyeluruh kepada pelajar
(pervasive effects on learner). Bagi Rogers, pembelajaran berasaskan pengalaman adalah
sama dengan aspek perubahan dan perkembangan diri itu sendiri (experiential learning is
equivalent to personal change and growth). Rogers merasakan bahawa semua manusia

69

mempunyai kecenderungan untuk belajar. Oleh hal yang demikian, peranan seorang guru
adalah untuk menyediakan kemudahan kepada seseorang itu untuk belajar. Antaranya ialah
dengan menyediakan persekitaran yang positif untuk pembelajaran, memperjelaskan
objektif pembelajaran kepada pelajar, menyusun dan membolehkan sumber pembelajaran
diperolehi oleh pelajar, memperseimbangkan antara komponen intelek dan emosi dalam
pembelajaran dan akhir sekali berkongsi perasaan dan pemikiran dengan pelajar tanpa
mendominasi mereka

Fatimah Hishamuddin (2011), semasa proses pengajaran dan pembelajaran, setiap
individu akan membina pengetahuan mereka sendiri secara aktif, bukan hanya menerima
pengetahuan tersebut secara pasif daripada orang lain. Pelajar membina pengetahuan dan
konsep secara aktif berdasarkan pengetahuan dan pengalaman sedia ada.

Secara keseluruhannya menunjukkan pengajaran berasaskan pengalaman pelajar
merupakan amalan terbaik pengajaran yang dapat membantu guru-guru dalam menjalankan
pengajaran berpusatkan pelajar dengan lebih efisien dan berkesan.

70

2.9.3 Pengajaran dan Pembelajaran yang Holistik

Pelajar akan belajar dengan lebih berkesan apabila mereka dapat memahami idea
keseluruhan daripada kandungan pelajaran dalam konteks yang penuh makna, bukan
dengan mempelajari sesuatu secara berasingan. Sebagai guru harus bijak menggambarkan
sesuatu kandungan pelajaran secara menyeluruh.

Zulkifli Osman (2012), salah satu pendekatan pengajaran bahasa yang bercirikan
pendekatan bersepadu ialah pendekatan pengajaran bahasa menyeluruh (whole language
approach). Pendekatan ini diadaptasi daripada pendekatan yang diperkenalkan oleh Rigg
(1991) dan Rigg dan Kazemek (1993). Pendekatan ini merupakan pendekatan alternatif
kepada pendekatan lain. Menurut Brown (2001), pendekatan ini mengutamakan
“pengajaran kemahiran bahasa secara integrasi dan natural serta menekankan pembelajaran
kooperatif, berpusatkan pelajar, penggunaan bahasa yang autentik, mementingkan makna,
penilaian yang holistik dan integrasi empat kemahiran bahasa secara semula jadi (four
skills) (Zulkifli Osman, 2012).

Beliau juga menyatakan, pendekatan holistik dalam pengajaran Bahasa Melayu
bersandarkan kepada empat teori utama, iaitu teori pengajaran bahasa secara menyeluruh
atau “whole language” gagasan pendekatan pengajaran Bahasa Melayu secara bersepadu,
pendekatan integrasi, dan prinsip pendidikan holistik. Konsep pendekatan pengajaran
bahasa secara menyeluruh dan gagasan pendekatan pengajaran Bahasa Melayu secara
bersepadu menjadi panduan kepada pemilihan strategi pengajaran yang akan dijalankan,

71

manakala prinsip pendidikan holistik pula menjadi panduan kepada elemen yang akan
diterapkan dalam modulnya.

Tonia (2009) menyatakan sistem pendidikan yang lama haruslah mengalami
perubahan dalam menghadapi cabaran globalisasi pada masa kini. Beliau berpendapat
pendidikan secara holistik amat membantu di mana pendidikan ini menekankan aspek
matlamat seseorang individu, pembelajaran melalui pengalaman serta, nilai sensitiviti
perhubungan sesama manusia dan alam sekitar. Manakala berbeza dengan kaedah
pendidikan tradisional, digambarkan sebagai yang dikawal oleh kalendar dan jadual waktu,
di mana peluang kepada pelajar adalah terhad serta menggalakkan kaedah pembelajaran
hafalan buku teks atau lembaran kerja berjilid dan berpusatkan guru.

Rohani Che Hashim (2012) menyatakan bahawa masih terdapat kelemahan dalam
sistem pendidikan negara. Paling ketara sistem pendidikan negara terlalu menumpukan
aspek kejayaan meritokrasi melalui penilaian berasaskan peperiksaan semata-mata dengan
meminggirkan aspek akhlak mulia para pelajar. Beliau berpendapat perkara ini yang perlu
dikaji sedalam-dalamnya dan bukan sekadar melahirkan generasi muda yang dikatakan
amat berjaya mengikut acuan sistem meritokrasi sedia ada. Beliau mengesyorkan agar
sistem meritokrasi ini dikaji secara menyeluruh kerana tidak mustahil ia boleh membawa
bahana kepada negara. Dengan menerapkan sistem pendidikan yang lebih holistik dan
menyeluruh kelemahan sistem pendidikan negara yang ada sekarang dapat dikurangkan
dan diatasi secara tidak langsung. Hal demikian kerana, pendidikan holistik merupakan
suatu konsep yang memastikan setiap individu merasai dan menikmati kehidupan mereka

72

serta menghargai dan menilai semula pembelajaran, potensi dalaman seperti kecerdikan,
kreativiti dan nilai-nilai kerohanian.

Ron Miller (2010), beliau berpendapat pendidikan holistik merupakan suatu
falsafah pendidikan yang terwujud daripada pemikiran bahawa pada dasarnya seorang
individu dapat menemukan identiti, makna dan tujuan hidup melalui hubungannya dengan
masyarakat, lingkungan alam dan nilai-nilai spiritual. Jelas beliau juga pendidikan holistik
ini berkeupayaan menanam kecintaan terhadap pembelajaran. Secara historis, pendidikan
holistik sebenarnya bukan perkara yang baru. Pendidikan holistik berkembang sekitar
tahun 1960-1970 akibat daripada keprihatinan terhadap krisis ekologi,pencemaran nuklear,
kimia dan radiasi, serta kehancuran keluarga di mana hilang dan hancurnya nilai-nilai
tradisional serta institusinya.

Selaras dengan dasar pendidikan yang baru diumumkan kerajaan, Pelan Induk
Pembangunan Pendidikan (PIPP) (2013-2035) , Pelan Integriti Nasional (2004) dan seperti
yang dihasratkan dalam Misi Nasional (2006) satu langkah yang boleh dibuat ialah dengan
menerapkan pendidikan secara holistik bersama-sama dengan pendidikan arus perdana
yang tersedia ada. Pengkaji amat bersetuju dengan langkah awal yang dilaksanakan oleh
kerajaan memperkenalkan Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS) bagi menggantikan
sistem peperiksaan sedia ada yang juga sebahagian daripada Program Transformasi
Pendidikan. Ini kerana Sistem PBS adalah salah satu usaha kerajaan melalui Kementerian
Pelajaran membangunkan modal insan secara holistik dengan menekankan penguasaan
ilmu pengetahuan, modal intelektual, pembudayaan sikap progresif dan pengamalan nilai,

73

etika dan moral yang tinggi. PBS merupakan satu pentaksiran bersifat holistik yang
dianggap berkemampuan menilai aspek kognitif (intelek), efektif (emosi dan rohani) dan
psikomotor (jasmani) selaras dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan dan Kurikulum
Standard Sekolah Rendah (KSSR).

2.9.4 Pengajaran dan Pembelajaran yang Autentik

Guru perlu menggalakan pelajar belajar secara autentik dalam memastikan setiap
kandungan pelajaran yang diterima secara natural dan tanpa tekanan.

Mary Tan Mui Yee (2012), pembelajaran autentik bermaksud pembelajaran yang
berlaku secara langsung dengan pengalaman pelajar. Mereka akan melakukan sendiri
aktiviti yang dilaksanakan dan berkait langsung dengan pengalaman mereka. Pembelajaran
melalui aktiviti “hands-on” dapat memberikan pelajar pengalaman sebenar terhadap
konteks pembelajaran yang dijalankan dalam bilik darjah.

Contoh aktiviti bagi kaedah pengajaran autentik yang boleh digunakan oleh guru
ialah aktiviti “hands-on” juga merujuk kepada sebarang aktiviti fizikal yang melibatkan
penggunaan peralatan dan bahan yang berlaku ketika sesi pengajaran dan pembelajaran.

Menurut Doran (1990) melalui Nurul Izzah Khalil(2011), terdapat beberapa istilah
yang boleh digunakan untuk menggambarkan aktiviti “hands-on”, iaitu aktiviti praktik,

74

aktiviti manipulatif dan aktiviti berpusatkan bahan. Maka, melalui aktiviti “hands-on”,
pelajar akan mempelajari untuk memanipulasikan bahan atau objek. Secara ringkasnya,
aktiviti “hands-on” merupakan sebarang aktiviti yang dilakukan oleh pelajar sendiri secara
praktikal dengan memanipulasikan bahan-bahan yang ada, sama ada benda hidup atau
benda bukan hidup.

Brown (2001) mencirikan pengajaran bahasa kepada enam ciri utama, iaitu (1)
matlamat utama pengajaran bahasa adalah penguasaan semua kecekapan komunikasi, (2)
teknik pengajaran bahasa direka bentuk bagi membolehkan pelajar belajar bahasa secara
autentik dan menggunakannya berdasarkan fungsi yang bermakna, (3) kelancaran dan
ketepatan berbahasa saling melengkapi, namun kelancaran lebih dipentingkan daripada
ketetapan berbahasa, (4) tugasan yang diberikan kepada pelajar hendaklah memberi
peluang kepada mereka untuk menggunakan bahasa secara produktif dan bebas, (5) pelajar
diberi kebebasan untuk belajar bahasa mengikut gaya dan kemampuannya sendiri, dan (6)
guru berperanan sebagai fasilitator sahaja.

75

2.9.5 Pengajaran dan Pembelajaran Berasaskan Cabaran

Pengajaran berkesan ialah apabila pelajar perlu berhadapan dengan cabaran yang sebenar.
Mereka juga diberikan pilihan dan bertanggungjawab dengan setiap yang dipelajari.

Hussain Othman, Sulaiman, Abdullah,Mohd Salleh, Berhannudin, al-Edrus dan
Syed Muhammad Dawilah (2009) Pembelajaran Reflektif (Reflective learning) berlaku
dalam tiga keadaan, iaitu kontemplasi, amalan refleksi dan pembelajaran berasaskan
cabaran. Kontemplasi (Contemplation) berlaku apabila seseorang itu cuba memahami dan
membuat keputusan berdasarkan kefahaman intelektualnya. Amalan refleksi (Reflective
practice) pula dikatakan sebagai refleksi terhadap dan di dalam perbuatan (reflection on
and in action). Pembelajaran berasaskan cabaran hanya boleh berlaku apabila kita
mengaitkannya masalah dengan pemikiran berkaitan pembelajaran.

Menurut Baharuddin Aris et. al (2011), aktiviti dalam P&P yang dilaksanakan oleh
pelajar perlulah menggalakkan mereka menemui sendiri prinsip pelajaran dalam erti kata
memberikan cabaran kepada pelajar menangani masalah. Guru pula tidak harus membantu
member prinsip kepada pelajar untuk pengajaran dan pembelajaran yang berkesan. Dalam
konteks ini, pelajar akan dibantu untuk membuat generalisasi berdasarkan pengetahuan
mereka sendiri dan memindahkan pembelajaran kepada situasi lain dengan menggunakan
konsep yang sama.

76

Wahidah Hj Abu Bakar (2011), pembelajaran berasaskan cabaran merupakan satu
teknik pembelajaran aktif yang berpusatkan pelajar. Semua sesi pembelajaran
pembelajaran berasaskan cabaran akan bermula dengan menunjukkan satu cabaran kepada
pelajar. Pelajar berpeluang mencari penyelesaian sendiri dengan kemampuan mereka tanpa
terikat kepada teknik-teknik tertentu sepertimana yang ditetapkan oleh guru. Mereka
berpeluang mencari ahli kumpulan sendiri demi menyelesaikan masalah yang ditunjukkan.

Pembelajaran berasaskan cabaran yang diperkenalkan oleh Barrow dan Tamblyn
pada tahun 1990 yang dinyatakan dalam penulisan Baden dan Major (2004) mempunyai
ciri-ciri seperti situasi masalah sebenar yang kompleks, iaitu tidak mempunyai jawapan
yang betul atau salah. Kedua adalah pelajar bekerja dalam kumpulan untuk menangani
masalah, mengenal pasti jurang pembelajaran dan mengembangkan pelbagai penyelesaian.
Ketiga, adalah pengajar memperolehi informasi baru melalui pembelajaran kendiri.
Keempat adalah pengajar atau pendidik sebagai pembimbing dan kelima adalah masalah
akan memandu ke arah perkembangan keupayaan penyelesaian masalah ilmu perubatan.
Pembelajaran berasakan masalah (Problem Based Learning), pembelajaran koorperatif
(coorperative Learning), pembelajaran aktif (active learning) memberi makna yang sama
dalam proses pengajaran dan pembelajaran yang berkesan untuk membolehkan pelajar
memahami apa yang dipelajari dan menggunakan semula ilmu pengetahuan serta
kemahiran yang telah disampaikan melalui masalah yang ditimbulkan. Menurut bekas
Menteri Pengajuan Tinggi Datuk Mustapha Mohamed dalam kenyataan akhbar
menyatakan bahawa beliau malu melihat perubahan dalam corak pendidikan agar

77

melahirkan pelajar yang berani, mempunyai kemahiran dan berpengetahuan (Hasyamuddin
dan Rahifa, 2005).

Dokumen Standard Kurikulum Dan Pentaksiran Sekolah Rendah (2010), juga
menggariskan tentang amalan pengajaran berasaskan cabaran melalui penilai dan
pentaksiran yang mencabar. Penilaian yang mencabar merupakan sebahagian daripada
proses pengajaran dan pembelajaran di bilik darjah.

Nor Shuradi Nor Hashim (2011) menggunakan pendekatan pengajaran berasaskan
cabaran di dalam melaksanakan pembelajaran SCL. Pendekatan pengajaran berasaskan
cabaran ini mengutarakan para pelajar diberikan peluang untuk menggunakan daya
pemikiran bagi mengendalikan satu-satu situasi yang sukar, mengatasi halangan,
menghasilkan sesuatu yang diingini dan menyelesaikan sesuatu yang rumit.

78

2.10 Kerangka Teoritikal Kajian

Kerangka teori kajian ini adalah diadaptasikan daripada model input-output kajian
keberkesanan pengajaran yang dijalankan oleh Shahril (2004). Bagi kajian ini, input adalah
berdasarkan Model Zemelman et al. (2012) yang menyatakan bahawa amalan terbaik
pengajaran berpusatkan pelajar di bilik darjah dipengaruhi oleh empat faktor, iaitu
pengajaran berasaskan pengalaman pelajar, pengajaran yang holistik, pengajaran yang
autentik dan pengajaran beraskan cabaran. Proses ialah aplikasi amalan terbaik pengajaran
berpusatkan pelajar di bilik darjah. Manakala output pula adalah peningkatan kualiti
amalan terbaik pengajaran guru sebagai pemboleh ubah bersandar.

Input Proses Output

Prinsip Pengajaran Pengajaran  DSKP Peningkatan
Berpusatkan Berasaskan KSSR kualiti
ATP Pengalaman Pelajar pengajaran
Zemelman Pelajar  Standart guru
Pengajaran yang Jaminan
et al. Holistik Jemaah Pelaksanaan Peningkatan
nazir ATP prestasi
(2012) Pengajaran yang pelajar
Autentik  SOP Berpusatkan
 Sarjana- Pelajar

sarjana

Pengajaran
Berasaskan Cabaran

Rajah 2.3: Kerangka teoritikal kajian.

79

2.11 Kesimpulan

Amalan terbaik pengajaran adalah adalah sesuatu yang bersifat global dan akibatnya boleh
memberi kesan dan impak kepada perkembangan generasi akan datang. Perbincangan
mengenainya telah dibicarakan melalui kajian-kajian tempatan dan luar negara. Ini
menunjukkan ‘amalan terbaik pengajaran’ merupakan salah satu dari amalan yang diakui
kehadirannya oleh masyarakat. Walaubagaimanapun, pengkaji mendapati bahawa kajian
seumpama ini terutama yang membincangkan amalan terbaik pengajaran dalam Bahasa
Melayu di peringkat sekolah rendah masih kurang dikajikan di Malaysia. Pengalaman guru
dan lokasi sekolah telah digunakan sebagai timbangtara kajian. Daripada hasil kajian-kajian
literatur yang terdahulu, dapat dirumuskan bahawa terdapat pelbagai faktor yang
mempengaruhi pelaksanaan amalan terbaik pengajaran Bahasa Melayu di sekolah rendah
yang dapat dikesan. Bab 3 menghuraikan metodologi kajian. Kaedah yang digunakan di
dalam kajian, iaitu meliputi model kajian, reka bentuk kajian, kerangka kajian konseptual,
kaedah persampelan dan instrumen kajian.

80

BAB 3

METODOLOGI

3.1 Pendahuluan

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji pelaksanaan amalan terbaik pengajaran berpusatkan
pelajar Bahasa Melayu di sekolah rendah. Bab ini menjelaskan reka bentuk kajian, populasi
dan pensampelan kajian, kesahan dan kebolehpercayaan kajian, kaedah pengumpulan data
melalui soal selidik, prosedur serta analisis data kuantitatif berdasarkan kerangka
konseptual kajian yang digunakan.

81

3.2 Reka Bentuk Kajian

Kajian ini berbentuk deskriptif. Menurut Mohd Majid Konting (2009), kajian deskriptif
adalah kajian yang menerangkan sesuatu fenomena yang sedang berlaku. Jenis kajian
deskriptif yang digunakan dalam kajian ini adalah jenis kajian tinjauan. Mohd Majid
Konting (2009), menyatakan bahawa tinjauan sampel adalah tinjauan yang dilakukan
terhadap sebahagian populasi yang dikaji melalui sampel rawak bagi mewakili populasi.
Selain itu, Noraini Idris (2013) menyatakan bahawa kajian deskriptif amat sesuai
dijalankan untuk mengetahui respons orang ramai terhadap baik buruknya sesuatu
cadangan. Soal selidik dibina untuk mengetahui reaksi orang ramai. Oleh hal yang
demikian, kajian tinjauan ini boleh digunakan untuk menerangkan status masa kini tentang
sesuatu fenomena. Bagi mendapatkan data teknik kuantitatif digunakan. Kaedah soal
selidik dijalankan bagi tujuan mengenal pasti amalan terbaik pengajaran yang diamalkan
oleh guru-guru Bahasa Melayu sekolah rendah. Rajah 3.1 menunjukkan reka bentuk kajian.

82

Mengenal pasti masalah Memilih reka bentuk mengubahsuai Soal
kajian dan kaedah selidik - Shahril,2004

pengumpulan data

Menjalankan kajian Pemurnian soal selidik Kajian sebenar
rintis dijalankan

Menganalisis data Membuat kesimpulan HASIL KAJIAN
dan membina hubungan
lokasi dan pengalaman

guru dengan ATP

Rajah 3.1: Reka bentuk kajian

Reka bentuk kajian kuantitatif ini dipilih bertujuan untuk:
1. Menilai pelaksanaan amalan terbaik pengajaran berpusatkan pelajar Bahasa
Melayu sekolah rendah.
2. Mengenal pasti tahap pelaksanaan elemen yang terdapat dalam amalan terbaik
pengajaran berpusatkan pelajar yang sering digunakan oleh guru-guru di bilik
darjah.
3. Mengenal pasti hubungan kolerasi antara lokasi sampel kajian dan tempoh
pengalaman mengajar sampel dengan amalan terbaik pengajaran berpusatkan
pelajar.

83

3.3 Instrumen Kajian
Kajian ini hanya menggunakan satu instrumen kajian, iaitu soal selidik.

3.3.1 Soal Selidik

Lanjutan daripada huraian yang telah dinyatakan di atas, maka pengkaji telah menyediakan
soal selidik berskala Likert untuk guru bagi memperoleh maklumat tentang amalan terbaik
pengajaran Bahasa Melayu Sekolah Rendah daerah Larut Matang dan Selama. Hal ini
demikian, kerana soal selidik amat ekonomi disebabkan berupaya mengumpul data sekali
gus dengan pensampelan tepat dapat mewakili populasi yang sebenar. Penggunaan
instrumen soal selidik yang sama untuk semua peserta dapat menyeragamkan data yang
dikumpul. Soal selidik juga merupakan alat ukur yang digunakan dalam kajian pendidikan.
Soal selidik digunakan untuk mendapatkan maklumat berkenaan fakta-fakta, kepercayaan,
perasaan, kehendak dan sebagainya. Soal selidik lebih praktikal dan berkesan digunakan
untuk populasi yang besar. Keupayaan soal selidik menggunakan sampel yang banyak akan
meningkatkan ketepatan anggaran statistik sampel untuk menganggar parameter populasi
(Mohd Majid Konting, 2009).

Item dalam instrumen soal selidik diadaptasi daripada Soal selidik Pengajaran
Berkesan Model Slavin (Shahril Hj Marzuki, 2004). Borang soal selidik ini berbentuk skala
Likert empat poin yang bermaksud 1 tiada langsung, skala 2 bermaksud kadang-kadang,

84

skala 3 bermaksud selalu dan skala 4 adalah sangat selalu. Responden hanya perlu
membulatkan nombor-nombor yang dipilih dan dipersetujui. Bagi menentukan kesahan
dalaman dan kebolehpercayaan, item-item dalam subskala soal selidik ini, satu analisis data
telah dilakukan untuk mendapatkan Coefficient Alpha. Pengkaji telah menjalankan ujian
Coefficient Alpha melalui kajian rintis ke atas item soal selidik kajian ini. Didapati
keempat-empat sub-skala ini mempunyai kesahan dan kebolehpercayaan yang tinggi iaitu
nilai Alfa Cronbach yang diperoleh bagi setiap konstruk adalah di antara julat indeks 0.877
hingga 0.885. Indeks kebolehpercayaan ini adalah tinggi dan boleh diterima pakai (Mohd.
Majid Konting, 2009; Sekaran Uma, 1992, McMillan dan Schumacher, 2006).

Soal selidik tersebut mengandungi empat subskala sebagai pengukur. Daripada
kajian ini, pengkaji mengguna pakai item-item dalam soal selidik tersebut tetapi item-
itemnya telah diubah suai mengikut subskala yang ada dalam Prinsip Amalan Terbaik
Pengajaran Berpusatkan Pelajar oleh Zemelman et al.(2012). Kemudian soal selidik ini
dibahagikan kepada dua bahagian. Bahagian A: Latar belakang responden berkenaan
jantina, pengalaman mengajar, lokasi sekolah dan kelulusan. Bahagian B: Amalan terbaik
pengajaran berpusatkan pelajar berdasarkan Zemelman et al.(2012). Jadual 3.1
menunjukkan pemetaan soalan kajian, item soal selidik dan kandungan item soal selidik.

85

Jadual 3.1

Pemetaan Soalan Kajian, Item Soal Selidik dan Kandungan Item Soal Selidik

Soalan/ hipotesis kajian. Konstruk Kandungan item soal selidik

1. Apakah maklumat dan latar Bahagian A  Umur

belakang responden kajian? Maklumat berkaitan diri  Jantina

responden  Lokasi sekolah

 Pengalaman mengajar

 Kelulusan

2. Apakah tahap pelaksanaan Bahagian B

amalan terbaik pengajaran telah Soalan berdasarkan prinsip  60 soalan soal selidik ATP

diamalkan oleh guru di bilik ATP Zemelman et al. berpusatkan pelajar

darjah secara keseluruhan? (2012)

Menggunakan skala Likert.

3.Apakah tahap pelaksanaan amalan Bahagian B Pengajaran berpusatkan pelajar 60
terbaik pengajaran berpusatkan Soalan berdasarkan 4 soalan dipecahkan kepada 4 elemen
pelajar diamalkan oleh guru-guru elemen dalam prinsip ATP :
Bahasa Melayu di bilik darjah? Zemelman et al.(2012)
Menggunakan skala Likert.  Cabaran (15 soalan)
 Autentik (15 soalan)
 Pengalaman (15 soalan)
 Holistik(15 soalan)

4. Tidak terdapat hubungan yang Analisis hubungan antara Hubungan sekolah bandar atau luar
signifikan antara tahap pelaksanaan ATP berpusatkan pelajar bandar dengan elemen yang berikut:
amalan terbaik pengajaran Bahasa dengan lokasi.
Melayu sekolah rendah dengan  Cabaran
lokasi sekolah bandar atau luar  Autentik
bandar.  Pengalaman
 Holistik

5. Tidak terdapat hubungan yang Analisis hubungan antara Hubungan guru berpengalaman atau
signifikan antara tahap pelaksanaan ATP berpusatkan pelajar guru tidak berpengalaman dengan
amalan terbaik pengajaran Bahasa dengan tempoh pengalaman elemen yang berikut:
Melayu sekolah rendah dengan guru mengajar.
tempoh pengalaman guru mengajar  Cabaran
(guru yang berpengalaman atau  Autentik
guru tidak berpengalaman.  Pengalaman
 Holistik

86

3.4 Populasi dan Responden Kajian

Menurut Fraenkel dan Wallen (2006), populasi sasaran atau populasi yang ingin diselidiki
oleh penyelidik serta dijadikan asas untuk membuat generalisasi jarang dapat diperoleh.
Sebaliknya, kebanyakan penyelidik hanya dapat memperolehi populasi capaian. Maka
bolehlah dikatakan bahawa populasi sasaran ialah pilihan ideal, manakala populasi capaian
pula merupakan pilihan realistik. Bagi kajian ini populasi yang dipilih adalah seperti
berikut:

Jadual 3.2

Bilangan Populasi dan Sampel Kajian

Populasi dan sampel Bilangan
Populasi sasaran Semua guru Bahasa Melayu daerah Larut Matang
Populasi capaian dan Selama
Guru Bahasa Melayu di 20 buah sekolah
Sampel kebangsaan Daerah Larut Matang dan Selama,
Perak
80 orang guru Bahasa Melayu daerah Larut Matang
dan Selama

Menurut Fraenkel dan Wallen (2006), keseluruhan populasi ini adalah merupakan
target population yang mana populasi tersebut mempunyai ciri-ciri responden yang
diinginkan dalam kajian. Menurut Fraenkel dan Wallen (2006) sesuatu pemilihan
keseluruhan kepada mata pelajaran ini bilangannya seharusnya boleh diuruskan, boleh
diperoleh atau accessible population dan boleh digeneralisasikan serta tidak terbatas
kepada sampel dan terjamin.

87

Kajian ini menggunakan teknik pensampelan rawak berstrata berkadar kerana amat
sesuai digunakan dalam pemilihan responden daripada populasi yang mempunyai bilangan
yang tidak sama dan ciri-ciri sampel yang berbeza. Daerah Larut Matang, dan Selama,
Perak mempunyai 103 buah sekolah kebangsaan dan jenis kebangsaan, setiap satunya
mempunyai bilangan guru Bahasa Melayu yang berbeza. Pengkaji juga memilih sampel
yang sama banyak, iaitu 4 orang guru bagi setiap sekolah yang berbeza bilangan guru.
Menurut Creswell (2008), teknik pensampelan rawak berstrata berkadar adalah teknik yang
digunakan kerana populasi yang menunjukkan ketidakseimbangan ciri-ciri bagi suatu
sampel. Dalam hal ini, pensampelan rawak mudah akan menyebabkan kekurangan sampel
bagi kategori tertentu. Pendapat ini disokong oleh Sekaran Uma (1992), yang menyatakan
reka bentuk pensampelan rawak berstrata berkemungkinan adalah paling cekap dan dengan
bilangan sampel yang sama paling banyak akan memberi maklumat dengan lebih
terperinci. Menurutnya lagi, pemilihan sampel yang sama banyak adalah paling sesuai jika
terdapat strata populasi yang terlalu kecil dan terlalu besar. Penggunaan persampelan ini
juga mengurangkan kesukaran menentukan rangka pensampelan dan seterusnya
mengurangkan perbelanjaan, masa dan tenaga bagi menjalankan kajian.

Bagi mengelakkan berlakunya bias pensampelan, pengkaji telah menetapkan
prosedur, menetapkan masa pentadbiran dan kutipan data dan prosedur soal selidik dipatuhi
dengan menerangkan pentadbiran soal selidik. Surat pemberitahuan akan menyusul jika
responden tidak mengembalikan soal selidik.

88

Jadual 3.3: Jadual Pensampel Kajian

Jumlah Populasi Bandar & Pemilihan sampel bertujuan Luar bandar &
Guru Bahasa Melayu LMS berpengalaman Bandar & tidak Luar bandar & tidak
Jumlah Sampel Dikehendaki berpengalaman pengalaman berpengalaman
20 orang 20 orang
324 orang 80 orang 20 orang 20 orang

3.5 Lokasi Kajian

Kajian dijalankan di daerah Larut, Matang dan Selama, Perak. Sebanyak 20 buah sekolah
di sekitar daerah Larut, Matang dan Selama, Perak telah dipilih sebagai lokasi kajian.
Sekolah-sekolah yang dipilih ialah sekolah kebangsaan yang terletak di kawasan bandar
dan luar bandar

3.6 Prosedur Pelaksanaan Kajian

Pengumpulan data dibuat setelah mendapat kebenaran daripada pihak pentadbir di setiap
sekolah. Selain daripada data yang diperoleh daripada Pejabat Pendidikan Daerah Larut,
Matang dan Selama, Perak pengkaji juga memperoleh data guru-guru Bahasa Melayu
daripada Ketua Panitia Bahasa Melayu di setiap sekolah yang dikaji. Seterusnya, soal
selidik diedarkan melalui perantaraan Ketua Panitia Bahasa Melayu di setiap sekolah yang
dipilih.