Yuvak Bharti Kannad

¿ááÊÜ»ÝÃÜ-£

ÓÜÃÜPÝÃÜ ¯|ì¿á PÜÅÊÜÞíPÜ: A»ÝÂÓÜ&2116 (±ÜÅ. PÜÅ. 43/16) GÓ….w&4 ©®ÝíPÜ: 25.4.2016 A®ÜÌ¿á
Óݧ²ÓÜÇÝ¨Ü ÓÜÊÜá®ÜÌ¿á ÓÜËá£¿á ©®ÝíPÜ 20.6.2019 ÃÜí¨Üá ®Üvæ¨Ü ÓÜ»æ¿áÈÉ D ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜ®Üá° C.ÓÜ.

2019&20 D ÍæçPÜÒ~PÜ ÊÜÐÜì©í¨Ü ¯«ÜìÄÓÜÆá ÊÜÞ®ÜÂñæ ¯àvÜÇÝX¨æ.

Pܮܰ-vÜ
±ÜÅ-¥ÜÊÜá »Ý-Ðæ
¿ááÊÜ»ÝÃÜ-£

ÖÜ-®æã°í¨Ü-®æ¿á C-¿á-ñæ¤

ÊÜá-ÖÝ-ÃÝÐÜó ÃÝg ±ÝsÜÂ-±Üâ-ÓܤPÜ ¯Ëáì£ ÊÜáñÜᤠA»ÝÂ-ÓÜ-PÜÅÊÜá ÓÜíÍæãà-«Ü®Ü ÊÜáívÜ-ÙÜ, ±ÜâOæ.

ñÜÊÜá¾ Óݾoì±æäà®Ü¨Ü ÊæáàÇæ DIKSHA App ÊÜáãÆPÜ ±ÜsܱÜâÓܤPܨÜ
D ±Üâo¨Ü Êæáà騆 Q.R. Code wioÆ ±ÜsܱÜâÓܤPÜ¨Ü ÊÜáãÆPÜ B
±ÝsÜPæR ÓÜíŸí˜Ô¨Üíñæ A«Ü¿á®Ü&A«ÝÂ±Ü®Ü¨Ü ÓÜÆáÊÝX E±Ü¿ááPܤ
¨ÜêP…&ÍÝÅÊÜ ÓÝ×ñÜ E±ÜÆŸœÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.

±ÜÅ¥ÜÊÜÞÊÜ꣤ & 2019 © ÊÜá-ÖÝ-ÃÝÐÜó ÃÝg ±ÝsܱÜâÓܤPÜ ¯Ëáì£ ÊÜáñÜᤠA»ÝÂÓÜPÜÅÊÜá ÓÜíÍæãà«Ü®Ü
±Üâ®ÜÊÜááì¨ÜÅ| & 2020 ÊÜáívÜÙÜ, ±ÜâOæ & 4.

ÊÜáÖÝÃÝÐÜó ÃÝg ±ÝsܱÜâÓܤPÜ ¯Ëáì£ ÊÜáñÜᤠA»ÝÂÓÜPÜÅÊÜá ÓÜíÍæãà«Ü®Ü
ÊÜáívÜÙÜÊÜâ D ±ÜâÓܤPÜ¨Ü GÆÉ ÖÜPÜáRWÜÙÜ®Üá° PÝÀáªÄÔ¨æ. ÊÜáÖÝÃÝÐÜó ÃÝg ±ÝsܱÜâÓܤPÜ
¯Ëáì£ ÊÜáñÜᤠA»ÝÂÓÜPÜÅÊÜá ÓÜíÍæãà«Ü®Ü ÊÜáívÜÙÜ¨Ü ÓÜíaÝÆPÜÃÜ ÈUñÜ A®ÜáÊÜá£
CÆɨæ D ±ÜâÓܤPÜ¨Ü ¿ÞÊÜâ¨æà »ÝWÜÊÜ®Üá° E¨Üœ$êñÜWæãÚÓܸÝÃܨÜá.

PܮܰvÜ »ÝÐÝ ÓÜËᣠ: vÝ. A«ÜÂPÜÒ vÝ. ¹. ¹. ±ÜähÝÄ, A«ÜÂPÜÒ
vÝ. Pæ. ÃÜZá®Ý¥Ü, ÓܨÜÓÜÂ
]à. G®…. Gí. PÜáÆPÜ~ì, ÓܨÜÓÜÂ
ÎÅà. ¹. GÓ…. PݱÜÓæ, ÓܨÜÓÜÂ




]à. ÓÜíWæãívÝ aÜ. ÊÜÞÚ, ÓܨÜÓÜÂ
vÝ. ÓܨݮÜí¨Ü Gí. ¹ÙÜãÛÃÜ, ÓܨÜÓÜ & ÓÜbÊÜ
]à. aÜí¨ÜÅÍæàSÃÜ¿á gí. Ÿ¯°ÊÜásÜ
PܮܰvÜ A»ÝÂÓÜWÜo ÓܨÜÓÜÂÃÜá : ]àÊÜá£. ÍæçÆhÝ i. ¨æàÍܱÝívæ
]àÊÜᣠ±ÝÅb ÃÜËàí¨ÜÅ ÓÝsæ
vÝ. ÓܨݮÜí¨Ü Gí. ¹ÙÜãÛÃÜ, ËÍæàÐݘPÝÄ
ÊÜááS ÓÜÊÜá®ÜÌ¿áPÜ : ]à. BÃ…. GÊÜå…. WÜOÝaÝÄ, ÓÜÖÝ¿áPÜ ËÍæàÐݘPÝÄ
ÎÅà. ËÊæàPÝ®Üí¨Ü ÎÊÜÍÜíPÜÃÜ ±ÝqàÆ
ÓÜíÁãàg®Ü ±ÜÅÊÜááSÃÜá : ². Ô. WÝŵP…Õ, ÊÜááíŸÀá
]à. ÓÜbcñÝ®Üí¨Ü B´ÜÙæ, ÊÜááS ¯Ëáì£ A˜PÝÄ
]à. ÃÝhæàí¨ÜÅ bí¨ÜÃÜPÜÃÜ, ¯Ëáì£ A˜PÝÄ
]. ÃÝhæàí¨ÜÅ ±ÝívÜÇæãàÓÜPÜÃÜ, ÓÜÖÝ¿áPÜ ¯Ëáì£ A˜PÝÄ
ÊÜááS±Üâo : 70 i.GÓ….GÊÜå…. QÅàÊÜå…ÊæäàÊ…Ø

APÜÒÃÜ hæãàvÜOæ : ]à ËÊæàPÜ EñܤÊÜá WæãàÓÝË, ¯¿áíñÜÅPÜ
±ÝsܱÜâÓܤPÜ ¯Ëáì£ ÊÜáívÜÙÜ, ±ÜŻݨæàË, ÊÜááíŸÀá & 25.
¯Ëáì£ :





PÝWÜ¨Ü :

ÊÜáá¨ÝÅOݨæàÍÜ :

ÊÜáá¨ÜÅPÜ :

±ÜÅPÝÍÜPÜ :





±ÜÅÓݤÊÜ®æ

²Å¿á ˨ݦìWÜÙæ,

ÖÜ®æã°í¨Ü®æ¿á C¿áñ椿á ÊÜWÜì¨ÜÈÉ ¯ÊÜáWæÆÉÄWÜã ±Üâ®Ü@±ÜäÊÜìPÜ ÓÝÌWÜñÜ.ÖÜ®æã°í¨Ü®æ¿á
C¿áñ椿á PܮܰvÜ ¿ááÊÜPÜ»ÝÃÜ£ D ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜ®Üá° ñÜÊÜá¾ Pæç¿áÈÉvÜÆá ®ÜÊÜáWæ ËÍæàÐÜ
B®Üí¨ÜÊÝWÜáñܤ¨æ. ÖæãÓÜ A»ÝÂÓÜPÜÅÊÜá¨Üíñæ ˨ݦìWÜÙÜ ÊÜÁãàÊÜÞ®Ü ÖÝWÜã BPÜƮܨÜ
ÓÝÊÜá¥ÜÂìÊÜ®Üá° WÜÊÜá®Ü¨ÜÈÉoárPæãívÜá D ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜ®Üá° ñÜ¿ÞÄÓÜÇÝX¨æ.

WܨÜÂ&±Ü¨ÜÂWÜÙÜ®Üá° BÁáR ÊÜÞvÜáÊÝWÜ Ë¨Ý¦ìWÜÙÜ »ÝÊÜ®æ, PÜƳ®æ, iàÊܮܨÜêÑr
ÊÜáñÜᤠËaÝÃÜÍÜQ¤WÜÙÜá ¸æÙæ¿á¸æàPæíŸ E¨æªàÍÜÊÜ®Üá° ÆPÜÒé¨ÜÈÉoárPæãívÜá ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜ®Üá°
ñÜ¿ÞÄÓÜÇÝX¨æ. ˨ݦìWÜÙÜÈÉ ÓÝ×ñÜ嬆 ŸWæY JÆÊÜâ ÊÜáãvܸæàPÜá, ÓÝÊÜÞiPÜ ±ÜÅhæn ¸æÙæ¨Üá
±ÜÅhÝnÊÜíñÜ ®ÝWÜÄPÜÃÝX ÃÜã±ÜâWæãÙÜÛ¸æàPÜá GíŸ A±æàPæÒ C¨æ. ±ÜÅÓÜá¤ñÜ ±ÜsܱÜâÓܤPܨÜÈÉ ÊÜÞ®ÜËà¿á
ÊÜåèÆÂWÜÙÜá, ÓÜÖܸÝÙæÌ, ÓÜñܯÐæu, ÓÜÊÜáPÝÈà®Ü ±ÜÅhæn, ÃÝÑóà¿á HPÜñæ, ±ÜÄÓÜÃÜ ÓÜíÃÜPÜÒOæ, ÊæçhÝn¯PÜ
¨ÜêÑrPæãà®Ü, ¨æàÍÜ»ÜQ¤, AíñÜÃÜÃÝÑóà¿á hÝn®Ü, ÓÜÊÜÞgÓæàÊæ, hÝWÜ£àPÜÃÜ| ÊÜááíñݨÜ
ÓÜíWÜ£WÜÙÜ®Üá° ÓÜÊÜÞÊæàÍÜ ÊÜÞvÜÇÝX¨æ. A¨ÜÃÜ hæãñæWæ PܮܰvÜ ÓÝ×ñÜ ÓÜíÓÜ¢£¿á®Üá°
£ÚÔPæãvÜáÊÜÈÉ D ±ÜâÓܤPÜÊÜâ ÓÜÖÝ¿á ÊÜÞvÜáñܤ¨æ. ±ÜsÜÂPÜÅÊÜáÊÜ®Üá° ÆPÜÒé¨ÜÈÉoárPæãívÜá PÜê£,
ÊÝÂPÜÃÜ|, ÇæàS®ÜPèÍÜÆÂWÜÙÜ®ÜᰠԨܜ±ÜwÓÜÇÝX¨æ.

D ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜâ A£à ÖæaÜác ¯¨æãìàÐÜÊÜâ ÊÜáñÜᤠEñܤÊÜá WÜá|ÊÜáor¨Ü᪠BWܸæàPæíŸ
¨ÜêÑrPæãà®Ü©í¨Ü ÊÜáÖÝÃÝÐÜó¨Ü GÆÉ »ÝWÜWÜÙÜÈÉ¿á B¿áª ÎPÜÒPÜÃÜ/ñÜgnÃÜ PÜvæÀáí¨Ü ÓÜËáàPÜÒOæ
ÊÜÞwÓÜÇÝX¨æ. AÊÜÄí¨Ü Ÿí¨Ü ÓÜãaÜ®æ ÖÝWÜã A¼±ÝÅ¿áWÜÙÜ®Üá° ÓÜË᣿áá ÁãàWÜÂ
ËaÝÃÜÊÜÞw D ±ÜâÓܤPÜPæR Aí£ÊÜá ÓÜÌÃÜã±Ü Pæãqr¨æ. Êæã¨ÜÆ®æ¿á ±Üâo¨Ü ÊæáàÇæ PÜãÂ. BÃ….
Pæãàv… PæãvÜÇÝX¨æ. PÜãÂ.BÃ…. Ãæãàv… ÊÜáãÆPÜ ¨æãÃÜQÔPæãàvÜ ÊÜÞ×£ ¯ÊÜáWæ ŸÖÜÙÜ
CÐÜrÊÝWÜŸÖÜá¨Üá.

PܮܰvÜ »ÝÐÝ ÓÜËᣠÊÜáñÜᤠA»ÝÂÓÜWÜo ÓܨÜÓÜÂÃÜá AÊÜÃÜ ËÍæàÐÜ ±ÜÄÍÜÅÊÜá©í¨Ü
D ±ÜsܱÜâÓܤPÜÊÜâ ñÜ¿ÞÃÝX¨æ. ÊÜáívÜÙÜÊÜâ AÊÜÃæÆÉÄWÜã ÊÜá®Ü@±ÜäÊÜìPÜ B»ÝÄ¿ÞX¨æ.

˨ݦì, ÎPÜÒPÜÃÜá ÖÝWÜã ±ÝÆPÜÃÜá D ±ÜâÓܤPÜÊÜÊÜ®Üá° ÓÝÌWÜ£ÓÜáÊÜÃæíŸ A±æàPæÒ C¨æ.

±ÜâOæ : (vÝ. ÓÜá¯Æ ÊÜáWÜÃÜ)
©®ÝíPÜ: 20 gã®… 2019 ÓÜíaÝÆPÜ

»ÝÃÜ£à¿á ÓèÃÜ©®ÝíPÜ: 30 hæÂàÐÜu 1941 ÊÜáÖÝÃÝÐÜó ÃÝg ±ÝsܱÜâÓܤPÜ ¯Ëáì£

ÊÜáñÜᤠA»ÝÂÓÜPÜÅÊÜá ÓÜíÍæãà«Ü®Ü ÊÜáívÜÙÜ, ±ÜâOæ&4.

ÍÜÅÊÜ| PÜÒÊÜáñÝ Ë«Ý®ÜWÜÙÜá
»ÝÐÜ|&
ÓÜí»ÝÐÜ| PÜÒÊÜáñæÜWÜÙÜá
ÊÝaÜ®Ü
ÇæàS®Ü  ÍÝÅÊÜ ÊÜÞ«ÜÂÊÜáWÜÙÜÈÉ¿á aÜaæì, ±ÜÄÓÜíÊݨÜ, ¯Êæà¨Ü®æ, hÝ×àÃÝñÜá, ÊÝñæìWÜÙÜá, ÓÜãñÜÅ ÓÜíaÝÆ®æ CñÝ©WÜÙÜÈÉ¿á
A«Ü¿á®Ü »ÝÑPÜ ÊæçÎÐÜréWÜÙÜ®Üá° ÆPÜÒé¨ÜÈÉPæãívÜá AÊÜâWÜÙÜÈÉ¿á ËaÝÃÜWÜÙÜ®Üá° £Ú¿ááÊÜâ¨Üá.
PèÍÜÆÂ
»ÝÐÝ»ÝÂÓÜ  ÓÝÊÜìg¯PÜ ÓܧÙÜWÜÙÜÈÉ ¯àvÜÇÝWÜáÊÜ ÓÜãaÜ®æWÜÙÜÈÉ¿á ÍÜŸª Áãàg®æ¿á®Üá° £Ú¨Üá A¨ÜPæR ÁãàWÜ ±ÜÅ£QÅÁá ¯àvÜáÊÜâ¨Üá.
 L±ÜaÝÄPÜ ÊÜáñÜᤠA®è±ÜaÝÄPÜ ÓܧÙÜWÜÙÜÈÉ ®Üvæ¿ááÊÜ ÊÝÂTÝ®ÜWÜÙÜá, ÓÜíÊÝ¨Ü & ÓÜí»ÝÐÜOæWÜÙÜÈÉ¿á ÓÜí¨Ü»ÜìWÜÙÜ®Üá°

bQñÜÕPÜÊÝX A¥æçìÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 »ÝÑPÜ PèÍÜÆÂWÜÙÜ ËPÝÓÜPÝRX ËË«Ü ÍÝÅÊÜ ÊÜÞ«ÜÂÊÜáWÜÙÜ®Üá° ÊÜÞ×£¿á ÊÜáãÆÊæí¨Üá E±ÜÁãàWÜ ÊÜÞvÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 AíñÜÃÜhÝÆ¨Ü (Cío®æìp…) ÊæáàÈí¨Ü ÈíPÜÕ, PÜãÂ. BÃ…. PæãàvÜ, ËØàwÁã, ¿áã o㟠ÊÜáñÜᤠ±ÜÅÓÝÃÜ

ÊÜÞ«ÜÂÊÜáWÜÙÜá, ¨ÜêÍÜ & ÍÝÅÊÜ ÊÜááíñÝ¨Ü ÊÜÞ«ÜÂÊÜáWÜÚí¨Ü A±æàQÒñÜ ÊÜáñÜᤠA«Ü¿á®Ü±ÜäÃÜPÜ ÓÜí¨Ü»ÜìÊÜ®Üá°
ËPÜÔñÜWæãÚÓÜáÊÜâ¨Üá.

 ËË«Ü ÓÝ×ñÜ PÜê£WÜÙÜ ÊæáàÇæ B«ÝÄñÜÊÝ¨Ü aÜaæì¿áÈÉ »ÝWÜÊÜ×ÓÜáÊÝWÜ, ÓÝ«ÜPÜ&¸Ý¨ÜPÜ, ËaÝÃÜWÜÙÜ ÃÜaÜ®æWÝX
ËÐÜ¿áPæR A®ÜáÃÜã±ÜÊÝ¨Ü »ÝÐæ¿á®Üá° ŸÙÜÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.

 ÓÝ×ñÜ ±ÜÅPÝÃÜWÜÙÜ ÓÜÊÜìÓÝ«ÝÃÜ| ÊæçÎÐÜréWÜÙÜ®Üá° ÖæàÙÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 ÓÜãñÜÅ ÓÜíaÝÆ®æ & D ZoPÜÊÜ®Üá° ÓݨÜÃÜ ±ÜwÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 ËÐÜ¿áPæR A®ÜáÓÝÃÜÊÝX ÓÜÌíñÜ¨Ü ÓÜÌñÜíñÜÅ ËaÝÃÜWÜÙÜ®Üá° ÓÜí¨Ü»ÜìÓÜ×ñÜ ÊÜáíwÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 »ÝÐÜ|&ÓÜí»ÝÐÜ| PèÍÜÆ嬆 ÊæçÎÐÜréWÜÙÜ®Üá° PÜÃÜWÜñÜ ÊÜÞwPæãívÜá ÊÜÂQ¤ñÜÌ ËPÝÓÜ¨Ü ¨ÜêÑrÀáí¨Ü AÊÜâWÜÙÜ®Üá°

BñܾËÍÝÌÓܱÜäÊÜìPÜÊÝX E±ÜÁãàWÜ ÊÜÞvÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.

 ®ÝoPÜ, PÜ¥æ, PÝÊÜ ÊÜáñÜᤠCñÜÃÜ ÓÝ×ñÜ PÜê£WÜÙÜ®Üá° K¨ÜáÊÜâ¨Üá.
 ÓÜíPæàñÜÓÜœÙÜ (Ê清Óæçp…)WÜÙÜ Êæáà騆 C&ŸáP…Õ, C&®ÜãÂg ÊÜáñÜᤠC&ÓÝ×ñÜÂÊÜ®Üá° ÖÜávÜáQ ÊÝaÜ®Ü ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
 Óܳ«Ýì ±ÜÄàPæÒWÜÙÜ ¨ÜêÑrÀáí¨Ü PܮܰvÜ »ÝÐÝ ËÐÜ¿áPæR ÓÜíŸí˜Ô¨Ü E±Ü¿ááPܤ ZoPÜWÜÙÜ A»ÝÂÓܱÜä|ì ÊÝaÜ®Ü

ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
 ±ÝsÜPæR ÓÜíŸí˜Ô¨Ü ÊÜáãÆ ÓÝ×ñÜ PÜꣿá ÊÜáñÜᤠÓÜí¨Ü»Üì ÓÝ×ñÜ嬆 ÊÝaÜ®Ü ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.
 "A¼ÃÜábWÝX' ÓÝ×ñÜ嬆 ÊÝaÜ®Ü ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.

 ±ÝsÜ¨Ü BÍÜ¿á ÊÜáñÜᤠB ±ÝsܨÜÈÉ¿á ËaÝÃÜ CÊÜâWÜÙÜ ËÐÜ¿áÊÝX ÓÜÌíñÜ¨Ü A¼±ÝÅ¿áÊÜ®Üá° ÓÜÌíñÜ¨Ü »ÝÐæ¿áÈÉ
ÓÜÊÜá±ÜìPÜ ÍÜŸªWÜÙÜÈÉ ŸÃæ¿áÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.

 ±Üvæ¨Ü A®Üá»ÜÊÜ, ÊÜÞw¨Ü ¯ÄàPÜÒOæWÜÙÜ®Üá° PÜáÄñÜá ÊÜÞw¨Ü ËaÝÃÜWÜÙÜ®Üá° ÈUñÜ ÓÜÌÃÜã±Ü¨ÜÈÉ ÊÜÂPܤ±ÜwÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 ÓÜÌíñÜ¨Ü ¸ÝÉW… ŸÃæ¿áÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 A®ÜáÊÝ¨Ü ÇæàS®Ü¨Ü ñÜíñÜÅÊÜ®Üá° ±Ýűܤ ÊÜÞvÜáÊÜâ¨Üá.

 ÓÜí¨Ü»ÜìPÝRX PæãàÍÜÊÝš¾¿áÊÜ®Üá° A»ÜÂÔÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 A®Üá»ÜËst ËË«Ü Zo®æWÜÙÜ ÓÜí¨Ü»Üì¨ÜÈÉ ÊݱÜPÜ A¥Üì¨ÜÈÉ A¼ÊÜÂPܤÊÝWÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 Cío®æìp… (AíñÜÃÜhÝÆ) ŸÙÜÔ ÊÜÂÊÜÖÝÃÜ ÊÜÞvÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 PÜí±ÜäÂoÃÜ®ÜÈÉ Æ»ÜÂËÃÜáÊÜ ËË«Ü ÍæçPÜÒ~PÜ B²ÉPæàÍÜ®…WÜÙÜ®Üá° EñܤÊÜá Äà£Àáí¨Ü PÜꣿááPܤÊÝX E±ÜÁãàXÓÜÆá

ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 ±ÜÅÓÝÃÜ ÊÜÞ«ÜÂÊÜáWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ ÊÜááí¨æ ŸÃÜáÊÜ ZoPÜWÜÙÜ PÜãÆíPÜÐÜ BPÜÆ®æ ÊÜÞw bQñÜÕPÜÊÝX ÊÜáíwÓÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.
 ËË«Ü ÓÝÊÜÞiPÜ BvæñÜvæWÜÙÜ BPÜÆ®æ ÊÜÞw A¨ÜÃÜ ËÐÜ¿áÊÝX ÓܳÐÜrÊÝX ËaÝÃÜ ÊÜáíwÓÜáÊÜâ¨Üá.
 ŸÖÜá »ÝÐæWÜÙÜ ±ÜÄaÜ¿á ÊÜÞwPæãÙÜáÛÊÜ ihÝnÓæ ¯ÊÜÞì|ÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
 ÊÝš¾¿á¨Ü E±ÜPÜÅÊÜáWÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ A¼ÃÜáb ¯ÊÜÞì|ÊÝWÜáÊÜâ¨Üá ÊÜáñÜᤠÓÜÖÜ»ÝXñÜÌ©í¨Ü ÊÜê©œíWÜñÜÊÝWÜáÊÜâ¨Üá.
 ñÜíñÜÅhÝ`®Ü ÊÜáñÜᤠCío®æìp…WÜÙÜ E±ÜÁãàWÜ ÊÜÞwPæãívÜá ÓÜÌñÜ: ñܮܰ®Üá° A¼ÊÜÂPܤWæãÚÔ ËPÜÔñÜ ÊÜÞvÜÆá ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.

 »ÝÐÝ»ÝÂÓÜ & ÃÜã±Ü ¯Ðܳ£¤, PÝÊÜÂWÜá|, ÊÝPÜ ±ÜÅPÝÃÜWÜÙÜá, PÝÆ¨Ü ±ÜÅPÝÃÜWÜÙÜá, ±Üvæ®ÜáwWÜÙÜá ÊÜáñÜᤠWݨæWÜÙÜá.
 »ÝÐÝ Óèí¨Ü¿áì & ±ÝÄ»ÝÑPÜ ÍÜŸªWÜÙÜá, WÜáí²Wæ ÓæàÃÜ¨Ü ÍÜŸªWÜÙÜá, ÍÜŸª ÃÜaÜ®æ, ±Ü¨ÜŸí«Ü.
D GÆÉ PÜƳ®æWÜÙÜ BPÜÆ®æ ÊÜÞw ÓÜÌíñÜ¨Ü »ÝÐæ¿áÈÉ A¨ÜÃÜ A®ÜÌ¿áÊÜ®Üá° PèÍÜƱÜä|ì Äà£Àáí¨Ü ÊÜÞvÜÆá

ŸÃÜáÊÜâ¨Üá.

±ÜÄË-w
±Ü¨Ü ˻Ý-WÜ

A.PÜÅ. ±Ü¨ÜÂ-WÜ-ÙÜá -PÜ-Ë-WÜ-ÙÜá -±ÜâoÓÜíTæÂ

1. ÃÜíg-®Ý aæ®Ü°-ËàÃÜ PÜ|-Ë 1
2. g-®Ü-ÃÜá -i. GÓ…. ÎÊÜ-ÃÜá-¨ÜÅ-±Ü³ 5
3. ±Üâ-Óܤ-PÜ-WÜ-ÙÜá -ÓÜ-ÃÜgã PÝoR-ÃÜ 8
4. g®Ü-±Ü¨Ü £Å±Ü-©-WÜ-ÙÜá -g-®Ü-±Ü-¨Ü-ÃÜá 11

5. ¯®Ü° WÜ-Ú-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜ-Ä-ÆÉ ÊæãÖÜ-ÊÜá¾¨Ü ÓÝ-ÖæàŸ ÊÜáá-ÇÝÉ 14
6. ÊÜ-aÜ-®Ü-WÜ-ÙÜá -ÊÜ-aÜ-®Ü-PÝ-ÃÜ-ÃÜá 16
7. ÖÜ-Ä-ÍÜcí¨ÜÅ®Ü PÜ®Ü-ÓÜá -ÃÝ-ZÊÝíPÜ 19

WܨÜ ˻Ý-WÜ

A.PÜÅ. -±Ý-sÜ-WÜ-ÙÜá Çæà-S-PÜ-ÃÜá -±ÜâoÓÜíTæÂ

1. ¿áÍÜ-ÓÜáÕ -ÃÝ. ¿á. «ÝÃÜ-ÊÝ-vÜ-PÜ-ÃÜ 23

2. Jíq ÖÝÀá -A-®Üá-±ÜÊÜÞ ¯ÃÜíg-®Ü 30
3. PÜá-Êæç-p… -ÓÜá-¯àñÝ Gí. Íæqr 37
4. Êæã-¨ÜÆ ©à±Ý-ÊÜÚ ÖæãÓÜ ÊÜÞÊÜ Gí. GÓ…. ®ÜÃÜ-ÔíÖÜ ÊÜáã£ì 43
5. PÜ-ÊÜáì-ÁãàX A±Ý³-ÓÝ-Öæà-Ÿ- PÝ-vÝ-© ÊÜá«Üá-ÊÜÞÇÝ ÈWÝ-væ 49
6. ià-ÊÜíñÜ ÊÜá|á¡ -q.- GÓ…. aÜ®æ°à-ÍÜ 54
7. Jí¨Üá bàq -»ÝÐÝ ÓÜËá-£ 59

8. ®Ü-Wæ-Xà-vÝ-¨Üá-¨Üá -¨Üá-WÜì-ÔíÖÜ 72

ÓÜã§Æ A-»ÝÂ-ÓÜ

A.PÜÅ. -±ÜâoÓÜíTæÂ

1. PܮܰvÜ ÓÝ×-ñÜ嬆 ËË«Ü ÊÜááS-WÜ-ÙÜá 78

ÊÝÂ-PÜ-ÃÜ| Ë»Ý-WÜ -±ÜâoÓÜíTæÂ

A.PÜÅ. 93
97
1. ÓÜí˜-WÜ-ÙÜá 98
2. ÓÜ-ÊÜÞ-ÓÜWÜ-ÙÜá 98
3. ®Üá-w-WÜ-oár-WÜ-ÙÜá 98
4. WݨæÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜá 99
5. PÜê¨ÜíñÜWÜÙÜá 99
6. ñÜ©œíñÝíñÜWÜÙÜá 100
7. E±ÜÓÜWÜì¿ááPܤ±Ü¨Ü
8. dÜí¨Ü-ÓÜáÕ -±ÜâoÓÜíTæÂ

Çæà-S®Ü Pè-ÍÜÆ Ë-»Ý-WÜ 102
103
A.PÜÅ. 105
106
1. ¸ÝÉW… Çæà-S-®Ü 108
i) ±ÜñÜÅ Çæà-S-®Ü 109
ii) ÓÝÃÜ ÓÜíWÜÅ-ÖÜ&Ë-Óܤ-ÃÜ-Oæ 109
iii) »Ý-ÐÜ| ñÜ-¿Þ-Ä-Pæ 110
iv) ÊÜ-ÃÜ-© Çæà-S-®Ü 111
v) ÓÜÌ&±Ü-Ä-aÜ¿á ±Ü-ñÜÅ 112

2. ¯-Ÿí«Ü Çæà-S-®Ü
3. ±ÜÅÍæ° ¯-Ëáì-£¿á Pè-ÍÜ-ÆÂ
4. PÝ-¿áì-PÜÅÊÜá ¯-ÃÜã-±Ü-Oæ
5. A-®Üá-ÊÝ-¨Ü

±Ü¨Ü ˻Ý-WÜ

1 1. ÃÜíg-®Ý & aæ®Ü°-ËàÃÜ PÜ|Ë

aæ®Ü°ËàÃÜ PÜ|-Ë-¿á-ÊÜÃÜá ®ÜÊÜÂ, ®ÜÊæäà-¨Ü¿á PܮܰvÜ PÝÊÜ嬆 "ÓÜÊÜá-®ÜÌ¿á PÜË' Gí¨Üá ±ÜÅÔ-¨Üœ-ÃÝ-X-¨ÝªÃæ. ®Ü¿á, ˮܿá,
Óèg-®ÜÂ-WÜ-ÚWæ ÖæÓÜ-ÃÝ¨Ü PÜ|-Ë-¿á-ÊÜÃÜá »ÝÊÜ-iàË, BPÝ-ÍÜ-Ÿáqr, ©à±Ü-«ÝÄ, & ®æÆ-ÊÜááXÆá, GÃÜ-vÜá-¨ÜvÜ, iàÊÜ-«Ü̯ ÊÜááíñݨÜ
PÜÊÜ®Ü ÓÜíPÜ-Æ®ÜWÜÙÜ®Üá° ±ÜÅPÜ-q-Ô-¨ÝªÃæ. iàÊÜ-«Ü̯ ÓÜíPÜ-Æ-®ÜPæR Pæàí¨ÜÅ-ÓÝ-×ñÜ APÝ-vÜËá ±ÜÅÍÜÔ¤ Ÿí©¨æ. PÜ®Ýì-oPÜ ËÍÜÌ-Ë-¨ÝÂÆ- ¿á
WèÃÜÊÜ vÝPÜrÃæàp… ±Ü¨ÜË ÖÝWÜã ÖÜí² PܮܰvÜ ËÍÜÌ-Ë-¨ÝÂ-Æ¿á ®Ývæãàg ±Ü¨ÜË ¯àw WèÃÜ-Ë-Ô-Êæ.

±ÜÅÓÜá¤ñÜ PÜË-ñæ-¿áÈÉ ÊÜáWÜá-訆 ñÜáípÝ-o-WÜ-ÙÜ®Üá° ÊÜá®Ü-ÊÜáá-oár-ÊÜíñæ Ÿ~¡-ÓÜ-ÇÝ-X¨æ. C¨Ü®Üá° "ÍÜ-ñÜ-ÊÜÞ-®Ü¨Ü PÝÊÜÂ' ÓÜíWÜÅ-ÖÜ-©í¨Ü
BÄ-Ô-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-X-¨æ.

GÈÉ PÜáÚ-ñÜÃÜá Ÿí¨Üá QËWæ ÃækáàíPÜ-Ä-ÓÜá-ÊÜâ-¨Üá
ÊÜá®æ ñÜáíŸ ÖÜÄ-¨Ýw ÊÜáÄ-¨Üáí¹ WÜáíg-®Ü:
PÜ|á¡ ¯àÇÝíg®Ü, PÜÃÜ-X-st ®ÜPÜÒ-ñÜÅ
ÊÜáãWÜá ÖÜo-ÊÜÞ-Ä-ñÜ-®Ü-Pæã-væ¨Ü ÊæãWÜáY &
Wæãà|á ÖæãÃÜ-ÚÔ ÓæãàWÜá ÊÜÞw PÜá~Ëà ®ÜË-Æá
G£¤-PæãívÜÃæ ÊÜááX-Æ-ñÜ-®ÜPÜ ×WÜáY !

©®Ü-©-®Ü¨Ü ¸æÙÜWÜá ÖæãíX-ÃÜ-|¨Ü QÄào&
®ÜãÃÜá Ÿ|¡¨Ü ÖÜãÊÜ ®ÜÃÜá-WÜí±Ü-®æã-Êæá¾Çæà bËá¾ÓÜáÊÜ ñæãào.
C¨Üá ¿ÞÊÜ ÖÜQR & ÖÝw®Ü ÊÜá«ÜáÃÜ ÓÜí±Üâ-o?
GÆÉ ÓÜíñæãà-ÐÜPÜãR Pܮܰ-w¿á ×w-¿áá-ÊÜâ¨Üá D ÊÜááS¨Ü ÊÜáá¨Ü᪠ÊÜÞo.

B®Üí¨Ü Ÿí¨ÜÄÊÜ-ÙÝ-w-ÓÜá-ÊÜ-®Üá
aÜí¨ÜÅ Jí¨æà ÓÜÊÜá®æ PÝw-ÓÜá-ÊÜ-®Üá
ÊÜáãÊÜÃÜã PÜãw-¨ÜÃæ ÊÜáãÃÜá ÇæãàPÜPÜá ¨ÝÚ
¿ÞÊÜ ¨æàÊÜÃÜá Ÿí¨Üá ¹w-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜ-®Üá?

ÊÜáãÃÜá ÓÜÆ J±Ü³í¨Ü, ®ÜãÃÜá ÓÜÆ ¿áá¨Üœ
AÊÜ-Ä-ÊÜÃÜ ÓÜí«Ý®Ü Êæã¨ÜÇæà ¯Ñ¨Üœ !
±ÜvÜá-ÊÜ-|Pæ ÓÜí¨Ü ÃÜË ÊÜáãvÜ-|© G¨Üª
ÃÜíWÜ »ÜãËáWæ ÊÜáñæ¤ ÃÜ¥Ü PÜá¨ÜáÃæ Ԩܜ.

ÃÜíg®Ý
CÊÜÙÜ ©àZì-ÓÜÌ-ÃÜ¨Ü ®ÜvÜáÊæ AÊÜ-Ä-ŸºÃÜã ŸÄ ÊÜÂíg-®Ü,
ÓævÜÊÜâ Ÿí¨ÜÃæ ÓÜᣤ ¹àÓÜáÊÜ ±ÜÅ»Üíg-®Ü!
ñÜPÜÒ-|Êæ PæàÙÜá-ÊܨÜá WÜávÜáWÜá Ëáíb®Ü ñÝ®Ü

1

ÊÜáÃÜá-aÜ-|© ÊÜáÙæ-Ÿ-ÃÜáÊÜ ÊæáàÙÜ-WÝ-®Ü,
ÓÜᣤ ÓÜáÚ-ÊÜâ¨Üá ÊÜáñæ¤ ÊÜáí¨Ü ±ÜÊÜ-®Ü,
ÊÜááXÆá ñæÃæ-ÊÜâ¨Üá ñܮܰ PÜÇæ¿á »ÜÊÜ-®Ü.

¯àÄ®æãÙÜá BvÜá-ÊÜâÊÜâ ÊÜáãÃÜá Ëáà®Ü.
¨æàÊÜ-Çæãà-PÜ¨Ü ÓÜÃÜPÜá ÖæãñÜᤠñÜí©ÖÜ ÖÜvÜ-WÜá
D ¨ÜvÜÊÜ ñÜáí¹-ÃÜá-ÊÜâ©-ÊÜÃÜ ¸ævÜ-WÜá-;
QÒ£-g-¨Üíb-®Ü-ÊÜ-ÃæWæ ñæÃæ&®æãÃæ¿á PèñÜá-PÜ-ÊÜâ
ñæÃæ-¿áá-ÊܨÜá ©®Ü-Pæãí¨Ü-ÊÜåè-ÆÂ-ÊÜ-ÓÜá¤

CÃÜáÙÜ ÊÜåè®ÜPæ ¸æÙÜWÜá ñæã¨ÜÆá ®Üáw-¨Üá,
ÊÜáãvÜ ±ÜvÜá-ÊÜ|-¨ÜÈÉ iàÊÜ JvÜ-®Üá-w-¨Üá;
¸æÙÜ-PÜá&Ÿ¿á-Pæ¿á ŸÚÛ ®ÝÇæª-ÓæWÜá Öܹº

(ÊÜáÃÜ ÊÜáÃÜ-ÊÜ-®Ý-w-ÔÊæ ñÜÃÜ-ñÜ-ÃÜ¨Ü WÜṺ-)
ÖÜãÊÜ ÓÜãÔ¨æ ÓÜáñܤ ±ÝÄ-hÝ-ñÜ
ÖÜÓÜáÙæ ®ÜWæ, ÖÜã ¹ÔÆá K Gí¥Ü bñÜÅ !

ÃÜíg-®Ý
ÃÜíg-®Ý
PÜáÖÜã PÜáÖÜã PÜãg-®Ü
ÊÝñÜÕ-Æ嬆 PæàñÜ-®Ü
CÈÉ ¸Ý, ÖæhæjWÜÙÜ PÜá~Ô ñæãàÄÓÜá, hÝOæ
®æãàvæãà|, PÝÃÜíi Ÿêí¨ÝÊÜ-®Ü!

D ÓÜêÑr ®ÜãñÜ-®Ü
¯à®æÊÜá¾ aæàñÜ-®Ü
ñÜê|ÊÜá² ®Ü aÜÆ£ ¯®Ü° Ë®Ý, ¯®Ü° Ë®Ý, ¯®Ü° Ë®Ý.

Í¸Ü Ý¥-ª ìÜ :- & Ãkæ áàíPÄ-Ü ÓáÜ & WáÜ íÀáW- áÜ váÜ , WáÜ íg®Ü & Ãkæ áàíPÝÃ,Ü ®ÃÜ áÜ W- íÜ ±âÜ & ÓáÜ WíÜ «,Ü ¯Ñ¨œÜ &
£-ÃÜ-ÓÜ¢-ñÜ, ÊÜáãvÜ| & ±ÜäÊÜì, ±ÜvÜá-ÊÜ| & ±ÜÎcÊÜá, ±ÜÅ»Üíg®Ü &¹ÃÜá-WÝÚ, PÜãg®Ü & PæãàX-Çæ¿á «Ü̯,
PæàñÜ®Ü & «ÜÌg, Ë®Ý&¹oár.

ËÍæà-ÐÜ-Ë-aÝÃÜ :& ñÜê|-ÊÜá² ®Ü aÜÆ£ & ÖÜáÆáÉ PÜwx¿áã AÆá-WÜ-ÇÝ-ÃܨÜá. (ÊÜá-WÜá-ËWæ A®ÜÌ-ÀáÔ
ŸÙÜÓÜ-ÇÝ-X-¨æ)

2

±Ü¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° K©-PæãívÜá Pæãor PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ¹w-Ô-Ä.

PÜê£ 1. PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£¿á®Üá° ±Üä|ìWæãÚ-Ô-Ä.

ÊÜáWÜá ÃÜíg-®ÝÙÜ-®Üá°
×àWæ ÊÜ~ì-ÓÜ-ÇÝ-X-¨æ

PÜê£ 2. PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£¿á®Üá° ±Üä|ìWæãÚ-Ô-Ä.

¯à-Ä-®ÜÈÉ B-vÜá-ÊÜ
GÃÜvÜá Ëáà-®Üá-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 3. ±ÜsÜ嬆 ±Ü¨ÜÂ-»Ý-WÜ-ÊÜ®Üá° K©-PæãívÜá Pæãor PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ì-Wæã-Ú-Ô-Ä.
(i) ÊÜáãÃÜá ÓÜÆ J±Ü³í¨Ü
(ii) ±ÜvÜá-ÊÜ-|Pæ ÓÜí¨Ü ÃÜË
(iii) ÃÜíWÜ »ÜãËáWæ ÊÜáñæ¤
(iv) ñÜê|ÊÜá² ®Ü aÜÆ-£
PêÜ£ 4. PÙæ X-Ü ®Ü ÍŸÜ W-ª ÙÜ Ü A¥ìÜ Ê- ®Ü áÜ ° ÊñÜ áÜ ìÙ- ¨-Ü ÈÜ É Pãæ or ÍŸÜ ª ÓÊÜ áÜ ãÖ- ©-Ü í¨Ü B¿á᪠aèPq-Ü ®-r ÈÜ É ŸÃÀ-æ áÄ- .
(i) ®ÜPÜÒ-ñÜÅ
(ii) ®ÜË-Æá
(iii) ±ÜvÜá-ÊÜ-|
(iv) ±ÜÊÜ-®Ü

PæãàXÇæ, ¹Ô-Æá,
±ÜÎcÊÜá, ÊÜá¿áã-ÃÜ,
¨ÜQÒ-|,- WÝÚ, ±ÜäÊÜì,

ñÝÃæ.

3

PÜê£ 5. ËÃÜá-¨Ýœ-¥ÜìPÜ ±Ü¨Ü ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) ÊÜáãvÜ-| x
(ii) ÓÜíñæãà-ÐÜ x
(iii) ¸æÙÜ-PÜá x
(iv) ×WÜáY x

PÜê£ 6. ¹or ÓܧÙÜ-WÜ-ÙÜÈÉ ÁãàWÜ ÍÜŸª ñÜáí¹ ÊÝPÜ ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.

(i) PÜ|á¡ ¯àÇÝíg®Ü PÜÃÜ-X-Ô-¨Ü &&&&&&&&&&&&
(ii) ¨æàÊÜ ÇæãàPÜ¨Ü ÓÜÃÜPÜá ÖæãñÜᤠñÜí©ÖÜ &&&&&&&&&&&&
(iii) ¯àÄ-®æãÙÜá BvÜá-ÊÜÊÜâ &&&&&&&&&&&&

(iv) AÊÜ-Ä-ÊÜÃÜ ÓÜí«Ý®Ü Êæã¨ÜÇæ &&&&&&&&&&&&

PÜê£ 7. ÓÜÊÜÞÓÜ ËWÜÅ-×Ô ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) ÊÜáÄ-¨Üáí¹ (ii) ÖæãíX-ÃÜ| (iii) ©àZì-ÓÜÌ-ÃÜ

(iv) ¨æàÊÜ-ÇæãàPÜ (v) ®ÝÇæª-Óæ

PÜê£ 8 PæÙÜ-X®ÜÊÜâWÜ-ÚWæ ñÜñÜÕ-ÊÜá/ñܨܽ-ÊÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) ¿áá¨Üœ (ii) ÓÜíñæãà-ÐÜ

(iii) ÓÜÌÃÜ (iv) aÜ|

PÜê£ 9 ¯ÊÜá¾ ÊÜÞ-ñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ Ÿ-Ãæ-Àá-Ä :
(i) ÊÜáWÜá ÃÜíg-®ÝÙÜ ÊÜ|ì-®æ-¿á®Üá° ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.
(ii) ÊÜáWÜá-訆 ñÜáípÝ-o-WÜ-ÙÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ¯ÃÜã-²-Ô-Ä.
(iii) ÊÜáWÜá ñܮܰ ®æÃæ-Öæã-Ãæ-¿á-ÊÜ-Ãæãí©Wæ ÖæàWæ BvÜá-ÊÜâ¨Üá? ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ËÊÜ-Ä-Ô-Ä.

*****

4

g-®Ü-ÃÜá2 & i. GÓ…. ÎÊÜ-ÃÜá-¨ÜÅ-±Ü³

®ÜÊæäà-¨Ü¿á ÖÝWÜã ®ÜÊÜ ÓÝ×-ñÜ嬆 Pæãíw-¿áí£-ÃÜáÊÜ i. GÓ…. ÎÊÜ-ÃÜá-¨ÜÅ-±Ü³-®Ü-ÊÜÃÜá "ÓÜ-ÊÜá-®ÜÌ¿á PÜË' G¯-Ô-¨ÝªÃæ. PÜË-¿ÞX,
ËÊÜá-ÍÜì-PÜ-ÃÝX ±ÜÅÔ-©œ-¿á®Üá° ±Üvæ-©-ÃÜáÊÜ CÊÜÃÜá ÓÝÊÜá-WÝ®Ü, A®Ý-ÊÜ-ÃÜ|, PÝ£ìPÜ ÊÜááíñÝ¨Ü PÜÊÜ-®Ü ÓÜíPÜ-Æ-®Ü-WÜ-ÙÜ®Üã°,
PÝÊÝÂ-¥Üì bíñÜ®Ü, Óèí¨Ü¿áìÓÜËáàPæÒ ÊÜááíñÝ¨Ü ËáàÊÜÞíÓæ PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üã° PܮܰvÜ ÓÝ×-ñÜÂPæR ¯àw-¨ÝªÃæ. ÃÝg ÖÝWÜã Pæàí¨ÜÅ
ÓÝ×ñÜ APÝ-vÜ-Ëá¿á ±ÜâÃÜ-ÓÝRÃÜ ±Üvæ-©-ÃÜáÊÜ CÊÜ-ÄWæ PÜ®Ýì-oPÜ ÓÜÃÜ-PÝ-ÃÜÊÜâ "ÃÝ-ÐÜó-PÜ-Ë' ±ÜÅÍÜ-Ô¤¿á®Üá° ¯àw WèÃÜ-Ë-Ô-¨æ.

ÊÜá®Üá-ÐÜÂÃÜá A®ÜíñÜPÝÆ-©í¨Ü ¨Üá@UWÜ-ÙÝ-XÁáà Ÿ¨Üá-PÜá-£¤-¨ÝªÃæ. JÙæÛ-¿á-¨Ü®Üá° ¹oár Pæor-¨ÜÃÜ PÜvæWæà KvÜá-£¤-¨ÝªÃæ.
¸æÙÜ-PÜ®Üá° ¹oár PÜñܤ-ÇæWæà ñæÃÜ-ÙÜá-£¤-¨ÝªÃæ. C¨Ü®Üá° ¹oár GÆÉÃÜã ËÍÜÌ-Ÿí«Üá-ñÜÌ¨Ü ¨ÜêÑr-¿á®Üá° ¸æÙæÜ-Ô-Pæã-ÙÜÛ-¸æà-Pæí¨Üá PËÜ PÜÃæ-PæãvÜá-ñݤ-Ãæ.

Gí¥Ü ÖÜáaÜác g®ÜÃÜá CÊÜ-ÃÜá
Pæãaæc¿á®æà PÝíŸÃÜá !
Pæãaæc¿ááívÜá ¨ÜvÜ© ¸æÙæ-¨Ü
ÖÜaÜc ÖÜÓÜáÃÜ PÝ|ÃÜá !
ÖÜaÜc ÖÜÔÃÜ Ÿ~¡Ô¨ÜÃæ A¨Üá PÜƳ®æ GíŸ-ÃÜá
®ÝÃÜá-£-ÃÜá-ÊÜ Pæãaæc ÊÜÞñÜÅ ±ÜÃÜÊÜá ÓÜñÜÂ-ÊæíŸ-ÃÜá!

Gí¥Ü ÊÜáÃÜáÙÜá g®ÜÃÜá CÊÜ-ÃÜá
ŸvÜ-ñÜ-®Ü-ÊÜ®æ PÝíŸÃÜá !
ŸvÜ-ÊÜ-®æ-¨æ-Áã-Ú®Üá° ñÜáw-ÊÜ
»ÜÃÜ-ÊÜ-Óæ-¿á®æ PÝ|ÃÜá !
ŸvÜ-ÊÜÃÜ ®æ±Ü-¨ÜÈÉ CÊÜÃæ ŸÄ¨æ ÖÜá¿áÂÈvÜá-ÊÜ-ÃÜá
©o¨Ü ŸvÜ-ÊÜ-Äà-PÜã-X-®æã-ÙæÇæãÉ ®ÜÃÜ-ÙÜá£ÃÜá-ÊÜÃÜá !

Gí¥Ü ±æ¨Üª g®ÜÃÜá CÊÜ-ÃÜá
©ÊÜ¨Ü ¸æÙÜPÜ PÝ|ÃÜá !
ÊÜá®æ¿á ÊÜááí¨æ ÖÜÄ-¨Ü-ÃÜã
PÜ|¡ ÊÜááí¨æ PÜá~-¨Ü-ÃÜã
G¨æWæ ¹ÃÜvæÀávÜá-ÊÜÃÜá !
A¨Üã ÓÜñÜ C¨Üã ÓÜñÜ GíŸ ¨ÜêÑr-Àá-ÆÉ-¨æ
¸ÝÙÜá ¸æÙæ-¿áŸ-Æáɨæ ?

Gí¥Ü ¯ÓÜÕñÜÌ g®Ü-ÃÜá
˶Ü-Æ-ñæ-¿á®æ PÝíŸÃÜá !
˶Ü-Æ-ñæ-ÁãÙÜá ÓܶÜ-Æñæ bWÜá&
ÄvÜáÊÜâ-¨Ü®æà PÝ|ÃÜá !
AÚ-Ë-®ÜÆáÉ EÚÊÜâ ÊæãÙæÊÜ aæãà¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° D gWÜ
®ÜãÃÜá aæçñÜÅ-¨ÜÈÉ ÊÜÞw ñæãàÄ-¨ÜÃÜã E¸æºWÜ !

5

¹ÔÆ®ÜáívÜá ¸æÙÜ-©í-WÜ-ÙÜ
PæãvÜáÊÜ aÜí¨ÜÅ-®Üí¨Ü-©,
®æãàÊÜ ®ÜáíX ®ÜWæ-¿á-¯à-ÊÜ
Bñܾ ÍÜQ¤ ŸÃÜá-ÊÜâ¨æ ?
Bw ®æÆ-¨ÜÈ PÜO… ÊÜááX-ÆÈ ÃæPæR-Áã-ÙÜWæ ËÍÜÌÊÜ
ñÜŸáº-ÊÜí¥Ü WÜÃÜá-vÜ-ÍÜQ¤ ŸÃÜá-ÊÜ-ÊÜ-ÃæWÜá ÃèÃÜÊÜ !

ÍܸÝ-¥Üì-: Pæãaæc & PæÓÜÃÜá, PÝíŸÃÜá & PÝ|áÊÜÃÜá, ®ÝÃÜá- & ¨ÜáWÜìí«Ü¹àÃÜá, ÖÜá¿áÂ-È-vÜáÊÜ & PÜãWÜá-£-ÃÜáÊÜ,
¹ÃÜvæ & ÊÜááaÜc-ÚPæ. aæãà¨Ü & BÍÜc¿áì, ©o & ÓÜñÜÂ, E¸æºWÜ & E¨æÌàWÜ.

PÜê£ 1. PæÙÜ-X®Ü hÝÆ-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.
(i) ÖÜáaÜác g®ÜÃÜá H®Ü®Üá° PÝíŸ-ÃÜá

(ii) ÖÜáaÜác g®ÜÃÜá H®Ü®Üá° PÝ|-ÇÝ-ÃÜ-ÃÜá

PÜê£ 2. aæíw-®ÜÈÉ Pæãor ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° BÄÔ ÓÜÊÜÞ-®Ý¥Üì ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.
(i) Pæãaæc
(ii) ©o
(iii) BÍÜc-¿áì
(iv) ÖÜá¿áÂ-È-vÜá-ÊÜ
(v) ¹ÃÜ-væ

®ÝÃÜá-£-ÃÜáÊÜ,
ÓÜ-ñÜÂ

aæãà¨Ü Pæ-ÓÜ-ÃÜá
ÊÜááaÜc-ÚPæ

PÜãWÜá-£-ÃÜá-ÊÜ

PÜê£ 3. PæÙÜ-Wæ Pæãor ±ÜÅÍæ°-WÜ-ÚWæ Jí¨Üá ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ Eñܤ-Ä-ÔÄ.
(i) ÖÜaÜc ÖÜÔÃÜ Ÿ~¡Ô-¨ÜÃæ g®ÜÃÜá H®æí¨ÜáPæãÙÜáÛ-ÊÜÃÜá ?
(ii) ˶Ü-Æ-ñæ-¿á®æ° PÝ|á-ÊÜ-ÊÜÃÜá Gí¥Ü g®ÜÃÜá?
(iii) ±æ¨Üª g-®ÜÃÜá H-®Ü®Üá° PÝ-|ÃÜá?
(iv) ¯ÓÜÕñÜÌ g®ÜÃÜá ¿ÞÊÜâ-¨Ü®Üá° PÝ|á-ÊÜâ-©-ÆÉ?

6

PÜê£ 4. Öæãí©Ô ŸÃæ-Àá-Ä :

"A' WÜáí±Üâ "Ÿ' WÜáí±Üâ
(i) ¯ÓÜÕñÜÌ g®Ü-ÃÜá -A-) -WÜ-ÃÜávÜ ÍÜQ¤
(ii) ¹Ô-Æ-®ÜáívÜá Ÿ) -¹-ÃÜ-væ-Àá-vÜá-ÊÜ-ÃÜá
(iii) ËÍÜÌ ñÜŸáº-ÊÜí¥Ü PÜ) -¸æ-ÙÜ-©íWÜ-ÙÜ
(iv) G¨æ-Wæ vÜ-) -Ë-¶ÜÆñæ¿á®æ PÝíŸ-ÃÜá

PÜê£ 5. PæÙÜ-Wæ Pæãor ÍÜŸª-WÜ-ÚWæ ËÃÜá-¨Ýœ¥ÜìPÜ ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) ÓÜñÜÌ X

(ii) ˶Ü-Æ X

(iii) ¹Ô-Æá X

(iv) ÓÜñÜ X

±ÝsÜÊÜ®Üá° K© PæÙÜ-X®Ü aÜoá-ÊÜ-q-Pæ-WÜ-ÙÜ®Üá° ¯¿áÊÜáWÜÚ-WÜ-®Üá-ÓÝ-ÃÜ-ÊÝX PÜê£ ÃÜã±Ü-¨ÜÈÉ ±Üä|ì-ÊÜÞ-w-Ä.

PÜê£ 6. PæÙÜWæ Pæãor ÊÝPÜÂ-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ìWæãÚ-Ô-Ä.
(i) Pæãaæc¿ááívÜá ¨ÜvÜ© ¸æÙæ-¨Ü
(ii) ŸvÜ-ÊÜ-®æ¨æÁãÚ®Üá° ñÜáw-ÊÜ
(iii) ®æãàÊÜ ®ÜáíX ®ÜWæ-¿á-¯à-ÊÜ
(iv) ÖÜaÜc ÖÜÔÃÜ Ÿ~¡-Ô-¨ÜÃæ A¨Üá

PÜê£ 7. ÓÜÄ-¿Þ¨Ü Eñܤ-ÃÜ-ÊÜ®Üá° B¿á᪠ŸÃæ-Àá-Ä. (ii) Pæãaæc-¿á®æ PÝíŸ-ÃÜá
(iv) ¯gÊæí¨Üá PÝ|á-ÊÜÃÜá
(1) ÖÜáaÜác g®Ü-ÃÜá
(i) ÖÜaÜc ÖÜÓÜáÃÜ PÝ|ÃÜá :
(iii) PÜƳ®æ Gí¨Üá PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá

(2) ÊÜáÃÜáÙÜá g®ÜÃÜá & (ii) ]àÊÜáíñÜ-®Ü®æ° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá
(i) ŸvÜñÜ®Ü-ÊÜ®æ PÝíŸ-ÃÜá (iv) ÃÝg-®Ü®Üá° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá
(iii) »ÜÃÜ-ÊÜ-Óæ-¿á®æ° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá

(3) ¯-ÓÜÕñÜÌ g®Ü-ÃÜá (ii) ˶Ü-Æ-ñæ-¿á®æ PÝíŸÃÜá
(i) ÓܶÜ-Æ-ñæ-¿á®Üá° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá (iv) EÚ-ÊÜ®Üá° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá
(iii) AÚ-ÊÜ®Üá° PÝ|á-ÊÜ-ÃÜá

PÜê£ 8. PæÙÜ-X®Ü ±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ E±Ü-Áãà-XÔ ŸÃæÀá-Ä.
(i) WÜÃÜávÜ ÍÜQ¤
(ii) »ÜÃÜ-ÊÜ-Óæ
(iii) ˶Ü-Æ-ñæ
(iv) WèÃÜ-ÊÜ

PÜê£ 9. ¿ÞÊÜ Ä࣠g®ÜÃÜá ±ÜÅ£-Áãí¨Ü-ÃÜÈÉ ñܱܳ®Üá° PÝ|á-£¤-¨ÝªÃæ ? PÜË-ñæ¿á ×®æ°-Çæ¿áÈÉ Ë-ÊÜÄ-Ô-Ä.

7

3. ±ÜâÓܤ-PÜ-WÜ-ÙÜá & ÓÜÃÜgã PÝoR-ÃÜ

ÓÜÃÜgã PÝoRÃÜ : ÊÜáÃÝt ÊÜÞñÜê-»Ý-Ðæ¿á ÇæàS-PÜÃÜá Pܮܰ-vÜ-PæR AÊÜáã-ÆÂ-ÊÝ¨Ü PæãvÜá-Wæ-¿á®Üá° ¯àw-¨ÝªÃæ. AÊÜ-ÃÜÈÉ
ÓÜÃÜgã PÝoRÃÜ JŸº-ÃÜá. CÊÜÃÜá PÜË-¿ÞX, ±ÜñÜÅ-PÜ-ñÜì-ÃÝX, A®Üá-ÊÝ-¨Ü-PÜ-ÃÝX ÊÜáñÜᤠPݨÜíŸÄPÝÃÜ-ÃÝX ±ÜÅÔ-¨Üœ-ÃÝ-X-¨ÝªÃæ.
CÊÜÃÜ PÜÊÜ®Ü ÓÜíPÜ-Æ-®Ü-WÜÙÜá : ÖÜst ®æÆ, ÓÜã¿áì, HPÝíñÜ¨Ü ÊÜá®ÜáÐÜÂ, WÜgÇ… CñÝ©. ÊÜáÃÝt ¨ÜÈñÜ PÝÊÜÂ-WÜ-ÙÜ®Üá° CÊÜÃÜá
A®Üá-ÊÝ-©-Ô-¨ÝªÃæ. CÊÜÃÜ PݨÜíŸÄ "¨æà-ÊÜ-ÃÝ-¿á' g®Ü-²Å-¿á-ÊÝ-X¨æ. ÊÜÞ®Ü-Ëà¿á PÝÙÜi CÊÜÃÜ ÓÝ×-ñÜÂ-¨ÜÈÉ G¨ÜáªPÝ|á-ñܤ¨æ.
PÜ®Ýì-oPÜ ÃÝhæãÂà-ñÜÕÊÜ ±ÜÅÍÜÔ¤ Êæã¨ÜÆáWæãívÜá ÖÜÆÊÜâ ±ÜÅÍÜ-Ô¤-WÜÙÜá CÊÜ-ÄWæ ¨æãÃÜ-Q-Êæ.

±ÜâÓܤ-PÜ-WÜÙÜá ÊÜá®Üá-ÐÜ娆 iàÊÜ-®Ü-ÊÜ®Üá° ÓÜÊÜáê-¨ÜœWæã-Ú-ÓÜá-ñܤÊæ. JíqñÜ-®Ü-ÊÜ®Üá° ¨ÜãÃÜ-Wæã-Ú-ÓÜá-ñܤÊæ. ±ÜűÜíaÜ¨Ü AÄ-ÊÜ®Üá°
PÜ|¡-ÊÜááí¨æ ñÜí¨Üá ¯ÈÉ-ÓÜá-ñܤÊæ. AíñÜ-ÃÜíWÜ-ÊÜ®Üá° Ÿ×-ÃÜíWÜ-¨ÜÈÉ ñÜí¨Üá ñæãàÄ-ÓÜá-ñܤÊæ. AíñæÁáà Pæç¿áÂÈÉ Jí¨Üá ±ÜâÓܤPÜ,
ÊÜá®æ-¿áÈÉ Jí¨Üá WÜÅí¥Ü »ÜívÝÃÜ CÃÜ-¸æà-Pæí¨Üá hÝn¯-WÜÙÜá ÖæàÚ-¨Ýª-Ãæ.

±ÜÅÓÜá¤ñÜ PÜË-ñæ-¿á®Üá° CÊÜÃÜ "E-ñÜV-®Ü-®Ü' GíŸ PÜÊÜ®Ü ÓÜíPÜ-Æ-®Ü-©í¨Ü ÓÜí±Ý-©-Ô-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-X-¨æ.

±ÜâÓܤ-PÜ-WÜÙÜá H®Ü®æã°à ÖæàÙÜ-¸æà-Pæ®Üá°-ñܤ-Êæ
¯ÊÜá¾ ®æÃÜ-Ú-®ÜÈÉ AÊÜâ CÃÜ-¸æà-Pæ-®Üá°-ñܤ-Êæ

±ÜâÓܤ-PÜ-WÜÙÜá PÜ¥æ-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖæàÙÜá-ñܤÊæ :
PÜÙæ¨Üá Öæãà¨Ü ©®Ü-WÜ-ÙÜ-¨Üáª
¿ááWÜ ¿ááWÜ-WÜÙÜ PÝÆ-¨Üáª

ÖÜÔÃÜá ñÜáí¹ ñæã®æ-¨Ý-vÜá-£¤-ÃÜáÊÜ ÓÜáS-WÜ-ÙÜ-¨Üáª
¯Ðܳ|ì pæãíWæ A®Üá-»Ü-Ë-ÓÜá-£¤-ÃÜá-ÊÜ
HPÝíñÜ-ñæ¿á ¨Üá@S-WÜ-ÙÜ-¨Üáª
WÝÚ hæãñæWæ KÇÝ-vÜáÊÜ ÖÜãÊÜâ-WÜ-ÙÜ-¨Üáª
¿áá¨Üœ-¨ÜÈÉ A±Ü³ AÊÜá¾í©-ÃÜ®Üá° PÜÙæ-¨Üá-PæãívÜ ÊÜáWÜá-Ë-®Ü-¨Üáª
Wæ¨Üª ËàÃÜ-ÃÜ-¨Üáª
ÓæãàñÜ ÊÜá®Ü-ÓÜáÕ-WÜ-ÙÜ-¨Üáª
²Åà£-¿á¨Ü᪠¨æÌàÐÜ-¨Üáª
ÍÝÌÓÜ-WÜ-ÙÜ-¨Üáª3

±ÜâÓܤ-PÜ-¨ÜÈÉ ÖÜQR-WÜÙÜá ÊÜÞñÝ-vÜá-ñܤ-Êæ
±ÜâÓܤ-PÜ-¨ÜÈÉ ÓÜã¿áì aÜí¨ÜÅÃÜá Ëá®Üá-WÜá-£¤-ÃÜá-ñݤ-Ãæ
±ÜâÓܤ-PÜ-¨Ü-ÈÉ-ÃÜá-ñܤ¨æ gáÙÜá gáÙÜá ÖÜÄ-¿ááÊÜ ¯àÄ®Ü ÃÜkáÄ
±ÜâÓܤ-PÜ-¨ÜÈÉ ¿áPÜÒ ¿áQÒ-¿áÃÜá ²Åࣿá Bo BvÜá-£¤-ÃÜá-ñݤ-Ãæ
±ÜâÓܤ-PÜ-¨Ü-ÈÉ-ÃÜá-ñܤ¨æ Ë«ÜÌíÓÜPÜ PæÒà±Ü-OÝ-ÓÜŒ-WÜ-ÙÜá
±ÜâÓܤ-PÜ-¨ÜÈÉ -«Ý®Ý-ÓÜPܤ Ÿá¨Üœ ®ÜWÜá-£¤-ÃÜá-ñݤ-®æ
±ÜâÓܤPÜ¨Ü ÍÜŸª-WÜ-ÙÜÈÉ PÜÃÜá-Oæ¿á PÜÃæ C¨æ
±ÜâÓܤ-PÜ-WÜ-Ùæí¨ÜÃæ ÊÜÓÜá-«æçÊÜ PÜáoáíŸ-PÜí
±ÜâÓܤ-PÜ-WÜ-Ùæí¨ÜÃæ PÜñܤ-Çæ-¿á-ÈÉ¿á ÖæãÓÜ ¸æÙÜ-PÜá.

8

ŸÃÜá-£¤à-ÃÜÆÉ ¯àÊÜâ ¸æÙÜ-Q®Ü D ÖÝ© ñÜáÚ-¿á-Æá?
ÖÝ© GÙÜÛÐÜãr PÜt-|-ÊÝ-X-ÆÉ
ÃÜÓæ¤ ÊæáàÇæ ®Üvæ-¨Ý-vÜá-£¤-ÃÜá-ÊÝ-WÜ
AíWÜw ÊæáàÈ-ÃÜáÊÜ ¸æãàv…ì-WÜ-ÙÜ®Üá° K¨Üá-ÊÜ-Ðærà
ÓÜÖÜ-g-ÊÝX, ÓÜáÆ-»Ü-ÊÝ-X
®ÝÊÜâ ±ÜâÓܤ-PÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° K¨Ü-¸æà-PÝ-X-¨æ
K¨Üáñܤ K¨Üáñܤ ÖæãÓÜ ÖæãÓÜ
ÖÝ©-WÜ-ÙÜ®Üá° ¯Ëáì-ÓÜ-¸æà-PÝ-X-¨æ..........
PæàÙÜá-Ë-ÃÜ-ÆÉÊæ ¯àÊÜâ ±ÜâÓܤPÜ ÖæàÙÜáÊÜ PÜñæ-WÜ-ÙÜ-®Üá° ?

"ÍÜ-¸Ýª-¥Üì' : ¯Ðܳ|ì & GÇæ CÆɨÜ, Ë«ÜÌíÓÜPÜ & ®ÝÍÜ-ÊÜÞ-vÜáÊÜ, PæÒà±Ü-OÝÓÜŒ & Jí¨Üá ±ÜŨæà-ÍÜ-©í¨Ü
C®æã°í¨Üá ±ÜŨæà-ÍÜ¨Ü ÊæáàÇæ ¨ÝÚ ÊÜÞvÜáÊÜ AÓÜŒ.

ËÍæàÐÜ ËaÝÃÜ : ÊÜÓÜá-«æçÊÜ PÜáoáíŸPÜí & ËÍÜÌÊÜ®æ° ñܮܰ PÜáoáíŸ Gí¨Üá £Ú-¨Üá-Pæã-ÙÜáÛ-ÊÜ-¨Üá.
±Ü¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° K©-PæãívÜá PæÙÜWæ Pæãqr-ÃÜáÊÜ PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ÓÜãaÜ-®æ-WÜ-®Üá-WÜá-|-ÊÝX ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.
PÜê£ 1 PæÙÜ-X®Ü hÝÆ-ÊÜ®Üá° ±Üä|ìWæãÚ-Ô-Ä

±ÜâÓܤPÜ Öæà-ÙÜá-ÊÜ
PÜ-¥Üæ-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 2 PæÙÜ-X®Ü hÝÆ-ÊÜ®Üá° ÎPÜÒ-PÜÃÜ ÓÜÖÝ-¿á-©í¨Ü ±Üä|ì-Wæã-Ú-Ô-Ä.

±ÜâÓܤPÜ-¨Ü-ÈÉ
®ÝÊÜâ

H®Ü®Üá° PÝ|á-ñæ¤àÊæ

9

PÜê£ 3. ©ÌÃÜá-Q¤- ±Ü-¨Ü-WÜ-ÙÜ-®Üá° ñÜáí¹-Ä.
E¨Ý & gáÙÜá-gá-ÙÜá

PÜê£ 4. PæÙÜ-X®Ü ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ ÓÜÌíñÜ ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ E±Ü-Áãà-X-Ô-Ä.
(i) HPÝíñÜ
(ii) Ë«ÜÌíÓÜ-PÜ
(iii) ¯Ëáì-ÓÜá
(iv) «Ý®Ý-ÓÜ-Pܤ

PÜê£ 5. PæÙÜ-X®Ü PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜñÜᤠ& ÖÜ®æ°-ÃÜvÜá ÊÝPÜÂ-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-ÀáÄ :
(i) ±ÜâÓܤ-PÜ-WÜÙÜ ±ÜÅÁãà-g-®Ü-WÜ-ÙÜá
(ii) ±ÜâÓܤ-PÜ¨Ü Bñܾ-PÜ-¥æ
(iii) WÜÅí¥Ý-Æ-¿á¨Ü ÊÜáÖÜ-ñÜÌ
(iv) ©®Ü-aÜ-Ä-¿áÈÉ ¯ÊÜá¾ A®Üá-»Ü-ÊÜ-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 6. K¨ÜáÊÜ A¼-ÃÜá-b-¿á®Üá° ÃÜã{-Ô-Pæã-ÚÛ-Ä.

*****

10

4 g®Ü-±Ü¨Ü £Å±Ü-©-WÜ-ÙÜá & g-®Ü-±Ü-¨Ü-ÃÜá

g®Ü±Ü¨Ü ÖÝvÜáWÜ-ÚWæ g-®ÜÃæà PÜË-WÜÙÜá. ÓÝË-ÃÝÃÜá ÊÜÐÜìWÜ-Úí¨Ü D ÖÝvÜá-WÜÙÜá ±ÜÅÊÜáá-S-ÊÝX ÖÝvÜ-È-PæRí¨æà ÃÜb-ñÜ-ÊÝ-X-Êæ.
CÊÜâ-WÜ-ÙÜÈÉ iàÊÜ-®Ü¨Ü ËË«Ü ÊÜááS-WÜÙÜ bñÜÅ-|-˨Ü᪠Ÿ¨Üá-Q®Ü EÔ-Ä-®Üíñæ PÜÙæ-PÜ-qr-ÃÜá-ñܤÊæ. PÜ®Ýì-oPÜ Ë-ÍÝ-Æ-ÊÝ-¨Ü ®ÝvÜá. C¨ÜÃÜ
¸æàÃæ ¸æàÃæ ±ÜŨæà-ÍÜ-WÜ-ÙÜÈÉ, AÈÉ¿á ÊÜÞ£®Ü ÓÜÃÜ-~-¿á-®Ü°-®Üá-ÓÜ-ÄÔ D ÖÝvÜá-WÜÙÜá ÖÜá-qr-Pæãíw-Êæ.

ñÜí¨æ&ñÝÀá, A|¡&ñÜÊÜá¾, APÜR&ñÜíX ÊÜááíñÝ¨Ü PÜÃÜá-ÙÜá-Ÿ-ÚÛ¿á ÓÜíŸí«Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° g®Ü±Ü¨ÜÃÜá, ñÜÊÜá¾ ÖÝvÜá-WÜ-ÙÜÈÉ
ÖÜê¨Ü-¿á-ñÜáí¹ ÖÝw-¨ÝªÃæ. CÈÉ PÝ|áÊÜ «Ü®ÜÂñæ, ÖÝÃæçPæ, ®æ®Ü±Üâ-WÜÙÜá ÊÜá®Ü-ÔÕWæ ÊÜááoárñܤÊæ.

ñÝÊÜ-Ä¿á XvÜ ÖÜáqr ¨æàÊÜÄWæ ®æÃÜ-ÙÝX >
®Ý ÖÜáqr ÊÜá®æWæ GÃÜ-Êݨæ > ÖÜvÜ-¨ÜÊÜÌ >
¯à Pæãor ÊÜá®æWæ ÖæÓÜ-Ãݨæ >>

¸ÝÂÓÜX ©ÊÜ-ÓÜPÜ ¸æà訆 ÊÜáÃÜ ñÜí±Ü >
¼àÊÜá-ÃÜ-£-ÁáíŸ ÖæãÚ ñÜí±Ü > ÖÜvÜ-¨ÜÊÜÌ >
¯à ñÜí±Ü ®Ü®Ü° ñÜÊÜ-ÄàX >>

PÜvÜWÜ CÆÉ¨Ü Pæç¿á PÜÃÜá| CÆÉ¨Ü ±ÜâÃÜáÐÜ >
ÖÜvæ-¨Ü-ÊÜÌ-¯Æª ñÜÊÜ-ÄàX > Öæãà¨ÝÃÜ >
AvÜ-ÊÝÂWÜ ÊÜÔ¤ CÚ-¨ÝíWÜ >>

ŸíWÝÃÜ ŸÙæ-¿á-ÊÜÃÜá £íWÜÙÜ Öݨæ-ÊÜÃÜá >
®Ü®Ü° PæãpÝÂ-PÜ ÊÜáÃÜ-ñÝÃÜ > ÊÜÞËà®Ü >
ÖÜ|á¡ E|á-ÊÝWÜ ®æ®Ü-ÓÝÂÃÜ >>

¨æàÊÜÃÜ ®æ®æ-¨ÜÃÜ ñÜíWÜÙÜ ¹Ô-¿Þ¿á¤ >
WÜíWÝ&¨æàË ®Ü®Ü° ÖÜvæ-¨ÜÊÜ° > ®æ®æ-¨ÜÃÜ >
ÊÜÞÔà¨Ü ñÜÇæ¿áá ÊÜáw-¿Þ¿á¤ >>

ÖÝÆáívÜ ñÜÊÜÄàX H®æí¨Üá ÖÝvÜÇæ >
ÖæãÙæ-¨Üíw-È-ÃÜáÊÜ PÜÃÜ-Qà¿á > PÜáw-¿áíWÜ >
ÖÜŸºÈ AÊÜÃÜ ÃÜÓÜ-ŸÚÛ >>

ñæãqr-Æ ÖæãñæãRívÜá ñÜÊÜ-ÃÜá-Ÿ|¡ EpæãRívÜá
A±Ü³ PæãpærËá¾ ÖæãvÜ-PæãívÜá > ñèÃÜãÃÜ >
£oØ£¤ ¯í¨Üá ®æãàvÝÂÙæãà >>

ÓæãÇÝÉ-±Üâ-ÃܨÜ-|¡WÜ ¯ÆÉ-¨ÜÇæ ŸÃÜ-ÖæàÙÜ >
ÔàÃæãÂÇæÉ BÊÜ®Ü PÜáŸ-ÓæãÇæÉ > A|¡®Ü >
ÊÜÞÄ ®æãàvÜí¥Ü ÊÜá®Ü-ÊÝX >>

11

A|¡ ŸÃÜ-ñÝ-®ÜíñÜ AíWÜ-ÙÜPÜ ¥ÜÚ Pæãoár >
Ãܮܰ-Ÿ-aÜc-ÆPÜ ÊÜá~ ÖÝQ > PæàÙæà®Ü >
¥Ü|¡-WÝØ-ÄÆÉ ñÜÊÜ-ÃÜ-ÊÜÃÜá >>

APÜR C¨ÜªÃæ »ÝÊÜ ÃæãPÜR C¨ÜªÃæ ÓÜíñæ >
ÊÜáPÜR-Ú-¨ÜªÃæ ÊÜá¯-ÊÜÞÃÜ > ÖÜvæ-¨Ü±Ü³ >
¯à C¨ÜªÃæ ®ÜÊÜáWÜ ÓÜíÊÜÃÝg >>

Öæ|á¡-ÊÜá-PÜRÙÜ ®Ý¿á EOæã¡Çæª ÊÜÞvÝ娆 >
±Üâ®Üá°ÙÜÛ ¨æãÃæ¿áá ÖÜvæ-¨Ü±Ü³ > ¯¨Ü-ÄàWÜ >
Öæ㯰®Ü ÊÜáÙæ¿áá ÓÜáÄ-¿ÞÇæ >>

Íܸݪ¥Üì : ñÝÊÜÃæ & PÜÊÜáÆ, ¼àÊÜá-ÃÜ£ & ¼àÊÜÞ ®Ü©, PÜáŸÓÜ & ÃÜËPæ, ±Üâ®Üá°ÙÜÛ & ±Üâ|Â-ÊÜâÙÜÛ,
£íWÜÙÜ & aÜí¨ÜÅ, ÓÜíÊÜ-ÃÝg & ÓÝÊÜÞÅgÂ.

±Ü¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° K©PæãívÜá PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ÊÜÞw-Ä.

PÜê£ 1. PæÙÜ-X®Ü ±ÜÅÍæ°-WÜ-ÚWæ Jí¨Üá ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ EñܤÃÜ ŸÃæ-Àá-Ä.
(i) ñÜÊÜ-ÄWæ ¿ÞÃÜá ñÜí±Ý-X-¨ÝªÃæ ?
(ii) ¨æàÊÜÄWæ ¿ÞÊÜ XvÜ ®æÃÜÙÜá PæãvÜá-ñܤ¨æ ?
(iii) ¿ÞÃÜ G¨Üá-ÄWæ Öæ㯰®Ü ÊÜáÙæ ÓÜáÄ-¿áÈ ?
(iv) ÓæãÇÝÉ-±Üâ-ÃÜ¨Ü A|¡-¯Wæ ¿ÞPæ ŸÃÜÆá ÖæàÙÜá-ÊÜ-ÙÜá ?




PÜê£ 2. ±Ü¨Ü »ÝWÜ-ÊÜ®Üá° K©-PæãívÜá Pæãor PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ¹w-Ô-Ä

(i) ñÝÊÜ-Ä¿á XvÜ ÖÜáqr &

(ii) ¸ÝÂÓÜX ©ÊÜ-ÓÜPÜ &

(iii) Öæ|á¡ ÊÜáPÜRÙÜ ®Ý¿á &

(iv) ñæãqrÆ ÖæãñæãRívÜá &

PÜê£ 3. ±Ü¨ÜÂ-¨ÜÈÉ Ÿí©-ÃÜáÊÜ WÝÅÊÜá ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° WÝÅí¦PÜ ÃÜã±Ü-¨ÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.
(i) ¸ÝÂÓÜ-X (ii) ñÜí±Ü (iii) ÖæãÚ (iv) ±Üâ®Üá°-ÙÜÛ

(v) ÊÜÞÄ (vi) ÊÜáÃÜ-ñÝ-ÃÜ (vii) E|á-ÊÝ-WÜ (viii) ÖæãñæãRívÜá

12

PÜê£ 4. Jí¨Ü-PæãRí¨Üá Öæãí©-Pæ-¿Þ-WÜáÊÜ ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä. ÊÜáPÜR-Ú-¨Üª-Ãæ
APÜR ÃæãPÜR ÖÝÆáívÜ

PÜê£ 5. PæÙÜ-X®Ü PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜñÜá¤&ÖÜ®æ°-ÃÜvÜá ÊÝPÜÂ-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-ÀáÄ.
(i) ñÜí¨æ & ñÝÀá-¿áÃÜ ÊÜáÖÜ-ñÜÌÊÜ®Üá° ±Ü¨Ü嬆 ÓÜÖÝ-¿á-©í¨Ü ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.
(ii) ¸æà-PÝ-¨Ü ±Ü¨ÜÂ-WÜÙÜ »ÝÊÝ-¥Üì-ÊÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.

PÜê£ 6. ÊÜÞ®ÜÊÜ ÓÜíŸí«Ü¨Ü hæãàvÜá ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-ÀáÄ. E¨Ý-ÖÜ-ÃÜ-OæWæ & ñÜí¨æ & ñÝÀá.

PÜê£ 7. Pæ-ÙÜ-X®Ü ÍÜŸª-WÜ-ÚWæ ñÜñÜÕÊÜá & ñܨܽÊÜ ŸÃæÀá-Ä.

(i) g®Ü¾ (ii) ÓÝË-ÃÜ (iii) ÊÜááS (iv) ¸æàÔ-Wæ

PÜê£ 8. PæÙÜ-X®Ü hÝÆ-ÊÜ®Üá° ±Üä£ì-Wæã-Ú-ÔÄ :

A) ñÜí±Ý-X-ÃÜá-ÊÜí¥Ü-ÊÜâ - ¸æà

¼à

Ÿ) -ÊÜá-PÜR-Ú-¨Üª-Ãæ -ÊÜá

*****

13

5. ¯®Ü° WÜ-Ú-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜ-Ä-ÆÉ & Êæã-ÖÜ-ÊÜá¾-¨Ü- ÓÝ-ÖæàŸ ÊÜáá-ÇÝÉ

Êæã-ÖÜ-ÊÜá¾¨Ü ÓÝ-ÖæàŸ ÊÜááÇÝÉ A-ÊÜÃÜá Ôí¨ÜX ñÝ-Æã-Q®Ü ¿áíPÜíb WÝÅ-ÊÜá-¨Ü-ÊÜÃÜá. ŸÅ-Öܾ-aÝÄWÜ-ÙÝ-X¨Ü᪠B »Ý-WܨÜ
±ÜÅ-Ԩܜ Áãà-X-WÜ-ÙÝ-¨Ü ]à ¼à-ÊÜÞ-ÍÜíPÜÃÜ ÊÜá-ÖÝ-ÃÝ-gÃÜ Î-ÐÜÂ-ÃÝ-X-¨ÜªÃÜá. A-ÊÜÃÜá ®Üã-ÃÝÃÜá ñÜñÜÌ-±Ü-¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÃÜ-b-Ô-¨ÝªÃæ. A-ÊÜÃÜ
ñÜñÜ̱Ü-¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° B »Ý-WÜ¨Ü »Ü-PܤÃÜá ¨æà-ÊÜ-Óݧ-®Ü-WÜ-ÙÜÈÉ, E-ñÜÕ-ÊÜ-WÜ-ÙÜÈÉ, ÖÜ-Ÿº-ÖÜÄ©-®Ü-WÜ-ÙÜÈÉ ÖÝ-vÜá-ñݤ-Ãæ.

D ÖÝ-vÜá-WÜ-ÙÜ®Üá° GÓ….GÓ…. «Ü-®Ü-Íæqr A-ÊÜÃÜá ÓÜíWÜÅ-×Ô ÓÜí±Ý-©Ô ±ÜÅ-PÜ-q-Ô-¨ÝªÃæ. ±ÜÅ-ÓÜá¤ñÜ ñÜñÜÌ-±Ü-¨Ü-¨Ü-ÈÉ ÊÜá-®Üá-ÐÜ娆 A-hÝn®Ü
Çæãà»Ü, A£ B-Óæ-WÜ-ÙÜ®Üá° PÜá-ÄñÜá Ë-ÊÜ-Ä-ÓÜ-ÇÝ-X¨æ. ÊÜá-®Üá-ÐÜÂ-¯Wæ hÝn-®ÜÊæà A-WÜñÜ GíŸá¨Ü®Üá° PÜË Öæà-ÙÜá-ñݤ-®æ.

«Ü-®Ü-ÊÜâ-WÜ-Ú-ÓÜá-ÊÜÃÜá ŸÖÜá g-®Ü-Ãæãà
WÜáÃÜá ¯®Ü° WÜ-Ú-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜ-Ä-ÇÝÉÃÜá >->
ñܮܰ Ÿ-~¡Ô A-®ÜÂÃÜ ÖÜ-Ú-¿áá-ñÜ
A-®Ü°-¨Ý-Ô-¿ÞX B© g-®Ü¾-ÊÜ-®Ü-Ä-¿áÃÜá >->3>->

ÓÜ-£-ÓÜá-ñÝ© g-ñæ-WÝ-ÃÜ-Ãæí¨Üá A£ Çæãà-»Ü-©
¨Üá-w¨Üá ¨Üá-w¨Üá > PÜ-¦-ÓÜáÊæ ÃæãàWÜ »Ý-«æ-¿áá
Ÿí¨Üá Ÿ-w-ÊÝWÜ ¿ÞÃÜã ¹-w-ÓÜÇÝ-ÃÜÃÜá >->

ÔÄ ÓÜí±ÜñÜᤠB-±ÜñÜᤠ«Ü-®Ü-Êæí¨Üá WÜ-Ú-Ô
WÜ-ÊÜì© £-ÃÜá-WÜá-ÊÜ-Äí¨Üá ÊÜá-ÃæñÜá ÊÜÞ-®Ü-ÊÜ-ÃÜá
ÊÜá-ÖÝ-ñܾÃÜ ÊÝ-PÜÂÊÜâ Ô-Ä-WÜ-˜PÜ Ô-Ä-ÊÜíñÜ®Ü g-ĨÜá >->

A-®Ü°Êæ B-ñܾ-ÃÜ-PÜÒ-|-ÊÜÆÉ Ÿ-~¡Ô Öæà-ÙÜá-ÊÜ
ÊÜÞ-ñæà-®ÜÆÉ ÊÜáÖÝ hÝn¯ WÜáÃÜá ¼à-ÊÜá-®æ Ÿ-ÆÉ
A-®Ü°¨Ü ÖÜíX-®æã-ÙÜ-WÝ-ñܾ®Üá CÆÉ >->

ÍÜ-¸Ýª¥Üì : «Ü®Ü & ÓÜí±ÜñÜá¤, ÖÜÚ & ×à¿Þ-ÚÓÜá, ¨ÝÔ &WÜá-ÇÝÊÜá, B© & Êæã-¨ÜÆ, Çæãà»Ü &
A£ BÓæ, ¸Ý«æ & ÓÜíPÜo, B-±Ü-ñ…-«Ü®Ü & ÓÜíPÜo PÝ-Æ-¨ÜÈÉ Ÿ-ÙÜ-ÓÜáÊÜ «Ü®Ü, g-ĨÜá & ñæ-WÜÚ, ÖÜíWÜá & B-ÍÜÅ-¿á,
PܦÓÜá & ÖæàÙÜá.

PÜê-£ 1. Pæ-ÙÜ-X®Ü ±ÜÅ-QÅ-Áá-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä-|ì-Wæã-Ú-ÔÄ :
i) «Ü-®Ü-ÊÜâ
ii) ¯-®Ü°

iii) g-ñæ-WÝÃÜ-ÃÜá

14

PÜê-£ 1. aæíw-®ÜÈÉ Pæãqr-ÃÜáÊÜ B©, AíñÜ EPÝ-ÃÝíñÜ ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° BÄÔ ŸÃæ-ÀáÄ :
ÊÝPÜÂ

A®Ü°Êæ WÜáÃÜá
WÜÚÔ ÊÜáÃæ-ñÜá
AÄ-¿á-ÃÜá
¨Üáw¨Üá A®Ü°-ÊÜâ B©
»Ý«æ¿áá A£

A®Ü°-¨Ü

i.
ii.
iii.
iv.
PÜê-£ 2. Jí¨Üá ÊÝ-PÜÂ-¨ÜÈÉ ŸÃæ-ÀáÄ :
i. g®Ü-ÃÜá H®Ü®Üá° WÜÚ-ÓÜá-ÊÜÃÜá ?
ii. ¿ÞÃÜ ¸Ý«æ Ÿí¨Üá Ÿw-¿áá-ÊܨÜá ?
iii. Bñܾ®Üá ¿ÞÊÜ ÖÜíX-®ÜÈÉ CÆÉ ?
PÜê-£ 3. ÎPÜÒ-PÜÃÜ ÓÜÖÝ-¿á-©í¨Ü ¯ÊÜá¾ »ÝWÜ¨Ü ñÜñÜÌ-±Ü-¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÓÜíWÜÅ-×-Ô-Ä.
PÜê£ 4. ×í¨Üã & ÊÜááÔÉí ¸Ýí«Ü-ÊÜ嬆 ŸWæY £Ú-¨Üá-Pæã-ÚÛ-Ä.



*****

15

6 ÊÜaÜ-®Ü-WÜ-ÙÜá

APÜRÊÜá¾ : ¨ÝÍÜì-¯PÜ A®Üá-»Ü-ÊÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ×®æ°-Çæ¿Þ-X-oár-PæãívÜá ŸÃæ¨Ü Pܮܰ-vÜ¨Ü ÊÜaÜ®ÜPÝ£ì-¿á-ÃÜ-ÈÉ
APÜR-ÊÜá¾ÙÜá JŸºÃÜá. ÓÝÊÜÞ-iPÜ ÓÝÊÜá-ÃÜÓÜÂ, PÝ¿áPÜ-¨Ü ÊÜáÖÜñÜÌ ÊÜááíñÝ-¨ÜÊÜâ CÊÜÃÜ ÊÜaÜ-®Ü-WÜÙÜ ÊæçÎÐÜré. AÊÜÃÜ
A®Üá-»Ý-ÊÜ¨Ü ®Üáw-ÊÜáá-ñÜá¤-WÜÙæà ÊÜaÜ-®Ü-WÜ-ÙÝX ÖæãÃÜ-Öæã-Ëá¾-¨Üª®Üá° ®ÝÊÜâ PÝ|-Ÿ-ÖÜá-¨Üá.

±ÜÅÓÜá¤ñÜ AÊÜÃÜ GÃÜvÜá ÊÜaÜ-®Ü-WÜ-ÙÜÈÉ ÊÜêñÜ, ¯¿áÊÜá, PÝ¿áPÜ, ÍÜá¨Üª BaÝÃÜ ÊÜááíñÝ-¨Ü-ÊÜâ-WÜ-ÙÜ®Üá°
PÝ|-Ÿ-ÖÜá¨Üá. ÃÝÊæáà-ÍÜÌ-ÃÜ-ÈíWÜÊÜâ & AÊÜÃÜ AíQ-ñÜ-®Ý-ÊÜá.

AÆÉÊÜá±ÜÅ»Üá : AÊÜÃÜá ŸÓÜ-ÊÜ-|¡-®Ü-ÊÜÃÜ PÝÆ¨Ü ×Ä¿á ÊÜaÜ-®Ü-PÝÃÜ. ¿åèÊÜÌ-®Ü-¨Ü-ÈÉÁáà ËÃÜQ¤
Öæãí© ¨æàÍÜ¨Ü ±Ü¿áì-o®æ ÊÜÞvÜáñݤ Ԩܜ-ÃÝÊÜá, WæãàÃÜPÜÒ, WæãWÜY-¿áÂ-ÃÜ®Üá° E¨Üœ-Ä-Ô¨Ü. PÜÇÝÂ-|¨ÜÈÉ
Óݧ±Ü-®æ-¿Þ¨Ü A®Üá-»ÜÊÜ ÊÜáío-±Ü¨Ü ÍÜã®Ü ÔíÖÝ-ÓÜ-®Ü¨Ü A«ÜÂ-PÜÒ-ÃÝX ÎÊÜ-ÍÜÃÜ-|ÃÜ A®Üá-»ÝÊÜ WæãàÑu-¿á®Üá°
¿áÍÜ-ÔÌ-¿ÞX ®Üvæ-Ô-Pæã-orÊÜÃÜá. WÜáÖæà-ÍÜÌÃÜ CÊÜÃÜ AíQ-ñÜ.

Öæã®Üá° Öæ|á¡ ÊÜá|á¡ CÊÜâ ÊÜÞÁá Gí¨Üá ×í©®Ü ÓÜí±ÜÅ-¨Ý¿á ®Üí¹-PæãívÜá Ÿí©¨æ. B¨ÜÃæ AÆÉÊÜá
±ÜÅ»Üá C¨Ü®Üá° £ÃÜ-ÓÜRÄÔ ÊÜá®Ü-ÔÕ®Ü BÓæWÜÙæà ÊÜÞÁá Gí¨Üá ¯ÃÜã²-ÓÜá-ñݤÃæ. ±ÜűÜíaÜ-¨ÜÈÉ ±ÜÅ£-Áãí¨Üá
ÊÜÓÜᤠ& ÊÜÂQ¤ & ±Ü-Ä-ÓÜ-ÃÜ Jí¨Ü-PæãRí¨Üá ÓÜíŸí˜-ÔÊæ. D ÓÜíŸí«Ü-ÊÜ®Üá° ¯ÃÝ-PÜÄÔ ®ÝÊÜâ Ÿ¨Üá-PÜÆá ÓÝ«ÜÂËÆÉ
GíŸá-¨Ü®Üá° AÆÉÊÜá CÈÉ ÖæàÙÜáñݤ-Ãæ.

APÜR-ÊÜá¾

AÔ ÊÜáÔ PÜêÑ ÊÝ~g ÊÜááíñÝ¨Ü PÝ¿á-PÜÊÜ ÊÜÞw,
»ÜPܤÃÜ ±ÜvÜáWÜ ±Ý¨Ü-ñÝÅ| ±ÜÖÜÄ ¸ÝXÆá ¸æãPÜRÓÜ ¹¿á-WÜ
ÊÜááíñÝ¨Ü PÝ¿á-PÜÊÜí ÊÜÞw-PæãívÜá
ÊÜÅñÜPæR FOæ-¿á-Ë-Æɨæ ÊÜÞvÜáÊÜ PÜêñÜÂPæR PÜvæ-¿Þ-WÜ-¨æ
D »ÜPܤ®Ü AíWÜÙÜ AË-ÊÜáá-Q¤-PæÒàñÜÅ, BñÜ®Ü ÊÜá®æÁá BaÝ-ÃÜÊæ ±ÝÅ|-ÊÝ-¨Ü
ÃÝÊæáà-ÍÜÌ-ÃÜ-ÈíWÜ-¨Ý-ÍÜÅ-¿á.

¸æÙæÛ »ÜíX ®ÜáXY EÙæÛ Êæã¨Ü-ÇÝ-¨Ü-ÊÜ-®æ-ÆÉÊÜ ¹vÜ-¸æà-PÜá
¸æÙæÛ-¿á-ÈÉ ¨æãàÐÜ »ÜíX ®ÜáXY-¿áÈÉ ÆÖÜÄ EÙæÛ-¿áÈÉ ¨ÜáWÜáì-|
BaÝ-ÃÜÊæ ±ÝÅ|-ÊÝ¨Ü ÃÝÊæáà-ÍÜÌ-ÃÜ-ÈíWÜ-¨ÜÈÉ ÊÜÅñÜPæR AÖÜá-¨Ü-ÆÉ
AíŸá-¨Ü-®Ü-Ä-¿á-¸æà-PÜá.

AÆÉÊÜá ±ÜÅ»Üá

Öæã®Üá° ÊÜÞÁá GíŸÃÜá Öæã®Üá° ÊÜÞÁá-¿á-ÆÉ
Öæ|á¡ ÊÜÞÁá GíŸÃÜá Öæ|á¡ ÊÜÞÁá-¿á-ÆÉ
ÊÜá|á¡ ÊÜÞÁá GíŸÃÜá ÊÜá|á¡ ÊÜÞÁá-¿á-ÆÉ
ÊÜá®Ü¨Ü ÊÜááí¨Ü| BÓæÁá ÊÜÞÁá PÝOÝ WÜáÖæà-ÍÜÌ-ÃÜ.

Gñܤ| ÊÜÞÊÜáÃÜ Gñܤ| PæãàX-Çæ Gñܤ-~-í¨æñܤ ÓÜíŸí«ÜÊÜ¿áÂ
¸æor¨Ü ®æÈÉ¿á PÝÀá ÓÜÊÜáá-¨ÜÅ¨Ü E±Üâ³
Gñܤ-~í¨æñܤ ÓÜíŸí«Ü-ÊÜ-¿á WÜáÖæà-ÍÜÌÃÜ ÈíWÜ-PæR¿áã G®Ü-Wæ-¿áã
Gñܤ-~í¨æñܤ ÓÜíŸí«Ü-ÊÜ-¿áÂ.

16

Íܸݪ-¥Üì- : Öæã®Üá° & ŸíWÝÃÜ, ÊÜááí¨Ü| & ÊÜááí©®Ü, ÊÜÞÊÜáÃÜ & ÊÜÞ訆 ÊÜáÃÜ, AÔ & SvÜY,
ÊÜáÔ & ÍÝÀá, ±ÜvÜáWÜ & ±ÝñæÅ; ±Ý¨Ü-ñÝÅ| & ±Ý¨Ü-ÃÜPæÒ, ±ÜÖÜÄ & PÝ¿áá-ÊÜÊÜ, ¹¿áWÜ & ÇæQRWÜ,
EÚÛ & DÃÜáÚÛ. ®ÜáXY & ®ÜáWæY-PÝ-Àá.

PæÙÜ-X®Ü PÜê£-WÜ-ÙÜ-®Üá° ¯¿á-ÊÜá-WÜ-Ú-WÜ-®Üá-ÓÝ-ÃÜ-ÊÝX ñÜ¿Þ-Ä-Ô-Ä.
PÜê£ 1 ±Ü¨Ü K© hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ¹w-Ô-Ä.

AÆÉÊÜá®Ü ±ÜÅPÝ-ÃÜ
CÊÜâ ÊÜÞÁá AÆÉ

PÜê£ 2 ¿ÞÊÜ ¿ÞÊÜâ-¨ÜPæR ±ÜÃÜ-ÓܳÃÜ ÓÜíŸí«Ü-˨æ.

ÊÜÞÊÜáÃÜ

ÓÜÊÜáá-¨ÜÅ¨Ü E±Üâ³

PÜê£ 3 aæíw®ÜÈÉ PæãqrÃÜá-ÊÜ APÜÒ-ÃÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° hæãàw-Ô- Ÿí¨Ü PÝ¿á-PÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

i. ÔÊÜá-~-¨Ü¿á

ii. AÓÜá-Pܤ-»Ü-PÜê±Ý

iii. ÊÝWÜ-ÃÜ-ñÝÅ-¸Ý¨ÜÂ
±ÜvÜá-±Ü¿Þ

iv. ÖÜÄ-PÜR-¹WÜ

v. EÔ-X-Ñ

PÜê£ 4 ±Ü¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° K© hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ¹w-Ô-Ä.

¿ÞÊÜ ¿ÞÊÜ ±Ü¨Ý-¥Üì-WÜ-ÙÜ®Üá°
¹vÜ-¸æà-PÜá.

17

PÜê 5 WÜáí²Wæ ÓæàÃÜ¨Ü ±Ü¨Ü ŸÃæ-Àá-Ä.

1. (i) ÊÜÅñÜ (ii) ¯¿á-ÊÜá (iii) PÜorÙæ (iv) ®æÈÉ-PÝ-Àá
(iii) ÃÜg-ñÜ (iv) ÓÜáÊÜ-|ì
2. (i) Öæã®Üá°- (ii) b®Ü° (iii) ¸æàÓÝ-¿á (iv) ÊÜÂÊÜ-ÖÝ-ÃÜ

3. (i) PÜêÑ (ii) JPÜR-Æá-ñÜ-®Ü

PÜê£ 6 PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ì-Wæã-Ú-ÔÄ. ÓÜÄ-¿Þ¨Ü AíQñÜ ®ÝÊÜá-WÜ-ÙÜ®Üá° aèPæãà-®Ü-¨ÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.
ŸÓÜ-ÊÜ-|¡

AÆÉÊÜá
±ÜÅ»Üá

APÜR-ÊÜá¾

APÜR
ÊÜáÖÝ
-&¨æàË

PÜê£ 7 PæÙÜ-X®Ü aèPÜ-qr-®Ü-ÈÉ¿á ñÜñÜÕÊÜá/ñܨܽ-ÊÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° hæãàwÔ ŸÃæ-Àá-Ä

ÊÜáÑ BÍÝ ÊÜÂ-¿á -AíWÜ-|

AíWÜ-ÙÜ -¹-¿á -B-Óæ -ÊÜá-Ô

PÜê£ 8 PÝ¿á-PÜ¨Ü ÊÜáÖÜ-ñÜÌ-ÊÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.

*****

18

7 ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ®Ü PÜ®Ü-ÓÜá & ÃÝZ-ÊÝíPÜ

ÃÝZÊÝíPÜ : ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ PÝÊÜÂ-ÊÜ®Üá° ŸÃæ¨Ü ÃÝZ-ÊÝíPÜ®Üá Pܮܰ-vÜ¨Ü Pæbc®Ü PÜË. CÊÜ®Üá ÖÜÄ-ÖÜ-ÃÜ®Ü Óæãà¨Ü-ÃÜ-Ú¿á ÊÜáñÜᤠAÊÜ®Ü
ÎÐÜÂ. Ԩܜ-ÃÝÊÜá ±ÜâÃÝ|, ÓæãàÊÜá-®Ý¥Ü aÜÄñæ, ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ PÝÊÜ ÊÜááíñÝ-¨Ü-ÊÜâ-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-©-ÃÜá-ÊÜ®Üá. CÊÜ®Üá ÊÝ«ÜìPÜ ÐÜor-©-¿áÈÉ
PÝÊÜÂ-ÊÜ®Üá° ÃÜb-Ô-¨Üá¨Üá Jí¨Üá ÊÜáÖÜ-ñÜÌ¨Ü ÓÜíWÜ-£.

ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ PÝÊÜÂ-¨ÜÈÉ PÜË¿áá, ""-ÓÜ-ñÜÂÊæà ÖÜÃÜ®Üá'', ÖÜÃÜ®æà ÓÜñÜ GíŸ Z-®ÜñÜñÜÌÊÜ®Üá° ÊÜáíw-Ô-¨Ýª®æ. PÝÊÜÂ-¨ÜÈÉ Eb-ñÜ-ÊݨÜ
Äà£-¿áÈÉ ÓÜí»Ý-ÐÜ-Oæ-WÜÙÜá ŸÃÜá-ÊÜâ-¨Ü-Äí¨ÜÆã PܮܰvÜ¨Ü ®Ý|á¡-w-WÜÙÜ®Üá° ÖܨÜ-ÊÜ-ÄñÜá ŸÙÜ-ÓÜá-ÊÜâ-¨Ü-Äí¨ÜÆã DñÜ®Ü ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ
PÝÊÜÂÊÜâ ñÜáí¸Ý g®Ü-²Å-¿á-ÊÝ-X¨æ. D ±Ü¨Ü¨ÜÈÉ ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ®Üá PÜívÜ PÜ®Ü-ÓÜ®Üá° ÊÜ~ì-ÓÜ-ÇÝ-X¨æ. ñÝ®Üá PÜívÜ Pæor PÜ®Ü-ÓÜ®Üá°
ÊÜ~ì-Ô-¨ÝWÜ & ""-GíñÜÖÜ PÜt| ±ÜÅÓÜíWÜ-WÜÙÜá Ÿí¨ÜÃÜã ÓÜñÜÂ-ÊÜ®Üá° ¹oár PævÜ-©ÃÜá'' GíŸ ÓÜÆ-Öæ-¿á®Üá° aÜí¨ÜÅ-ÊÜá-£¿áá ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ-¯Wæ
¯àvÜá-ñݤÙæ. C¨Ü®Üá° "ÖÜ-Ä-ÍÜcí¨ÜÅ PÝÊÜÂ' ©í¨Ü B¿ááª-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-X-¨æ.

ÖæãWÜ-ÙÜáñܤ ÖÝÃÜ-Àá-ÓÜá-ñÜá-Ÿáº-ñܤ-Pæã-Ÿáº-ñܤ

®ÜWÜáñÜ ®ÜÈ-¿ááñܤ ÖÝvÜá-ñݤ-vÜá-ñÝ-®Üí¨Ü
ÊæäWæ-¿áá-£-ÃÜ-Çæ㟺 ÊÜá᯿áí PÜíw-¨Ý-ÊÜ-®Ý ÍÜÅÊÜá-Êæí¨Üá ¸æÓÜ-WæãívÜvæ
ËWÜvÜ ËÍÝÌ-ËáñÜÅ ÊÜáá¯¿á Ÿ®Ü-Êæ®æ ÓÜáSí

ÓÜáX¨Üá ±æä¿áÌ-vÜ-¨Üíñæ ÖÝÊÜ-X¨Üá ¹oríñæ

ŸWæ-¸æ-¨ÜÄ WÜáÃÜá-ÊÝ-hæn-¿á-Ú¨Üá ©®æ°à-Êæ-®æí¨Ü®Üá ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ ®Üê±Ü®Üá >>1>>

ÖæãÙæÊÜ ÊæáàÃÜáÊÜ ÓÜᣤ ¸æívÝ¨Ü ÃÜË-aÜí¨ÜÅ ->->2>>
PÜÙæ¿á ñæãvæ-Áá-væ-Áã-Ùæã-¿á®æ ÊÜáÆ-WÜá-ÊÜíñæ ÃÜË
PÜáÆ-Æ-ÇÝÊÜáí ÊÜÃÝ-ÖÜ®Ü ×í¨æ ÖÜ£¤-¨Ý ÓÜÃÜ-ÊæáàÇæ WÜáÃÜá-ÊÝ-hæn¿á
PÜÙæ¨Ü PèÎ-PÜ-®Ý-ÍÜÅ-ÊÜáí¸æãPÜR bíñæ-Àáí
ÊÜááÙÜá-WÜáñܤ ¯g-ÓÜ-£¿á ñæãàÃÜ-¨æã-væ-WÜÙÜ ÊæáàÇæ
ÆÈñÜ ÊÜá~ ÊÜááPÜá-o-ÊÜáíwñÜ ÊÜáÓܤ-PÜ-ÊÜ-¯-QR ÊÜáWÜáY ÈQR-¨Ü-®Ý-WÜ-ÙÜá

ÓÜ£-ÊÜá-wÔ ¯àvÜá-ÊæÇæ Ëw¨Ü Pæç ŸÓÜ-ÊÜ-Ú-ÊÜâ

ñÜ£ bíñæ-ÁãÙÜá ÊÜáÃæ¨Ü ñÜ®Üá hæãÊÜáá¾-Ë-w¨Ü ±Üâ

Ÿì£ »ÝÃÜ-ÊÜÞX PÜO… ÊÜáábc ñæãàÙ… ñæãvæ ËávÜá-Pæ ÓÜá¿å… ÓÜãÓæ ¯¨æÅ PÜË-¨Ü

ËñÜñÜ ÓÜáS-©í©-ÃÜá-£-ÃÜÇæR ®Ý®Ý ¨Üá@S

¿ááñÜ-ÊÜ-±Ü⳨æãí¨Üá PÜ®ÜÓÜí PÜívÜá ®æãí¨Üá »Üã

±Ü£ ¸æ¨Ü-Ä-¨Üíñæ »æãàíPæ-®Ü-Çæ¨Ü᪠¸æŸº-Ú-Ô ®ÝÇæª-Óæ-¿á-®Ý-ÃÜ-¿áª®Üá ->->3>>

«ÜáÃÜ-¨æã-ÙÜ-Ä-»Üã-»Üá-g-ÃÜ-®Üíi-ÓÜáÊÜ ®ÜvÜá-X-ÓÜá-ÊÜ >>4>>
PæãÃÜ-X-ÓÜáÊÜ Pæãàw-ÓÜáÊÜ ŸÙÜá-Q-ÓÜáÊÜ gÙÜ-Q-ÓÜá-ÊÜ
¹ÃÜá-¨ÜíPÜ-ÊÜáÆÉ ¯à ®ÜvÜá-WÜ-Çæà-ñÜPæR ÖæàÙæí¨Üá ÊæáÆÉ®æ ®Üáw-ÓÜÆá
ñÜÃÜá~ PæàÙæãí¨Üá PÜ®ÜÓÜí PÜívæ®Ý PÜ®Ü-ÓÜá
¯ÃÜá-ñÜ-Êæí¨æà PÜ|¡ ñæÃæ¨æ ¯à¯í£-¨Ü-ÃÜ

±ÜÄ¿áí ËaÝ-Ä-Óæí¨Ü-ÊÜ-¯àÍÜ ®Üáw-¿á-ÇÝ®ÜáwWæ ÓÜ£ ÖÜãíPæãívÜÙÜá

19

ZávÜá ZáwÓÜá ñæ㟺 ÊÜáᯠŸí¨Üá ®Ý®æãà-Æ-WÜí ->->5>>
WæãvÜáÊÜ ÊÜá~ ÊÜáío-±Ü¨Ü PÜí»Ü-Êæ-ÆÉ-ÊÜ®Üá ñÜvæ >>6>>
WÜw¨Üá ÖæãíWÜ-ÙÜ-ÓÜíWÜÙÜí ÊÜÞ|-¨æã-væ-Ÿ-w-¨Üá ®æÃæ¨Ü ÓÜ»æ-Áã-ÙÜ-Wæ-®Ü°®Üá
PævÜ× ÔíÖÝ-ÓÜ-®ÜÊÜ ®æã¿ÞÌ-WÜ-Ùæ-®æ°-¨æ-¿á
®ÜvÜ-¨æãìí¨Üá PÝWæ PÜ-Ãæ¨Üá¨Üá ŸÚPÝRí XÄ-¿á
®ÜvܨÜáì ÎSÃÜ-¨æã-Ùæ-ÓæÊÜ ÊÜá~-WÜê-ÖÜí¸æã-PæR-¯-¨Ü ÃÜíñÜ-Óܧ-Êæà-®æí¨Ü-®Üá

ŸWæ-ÊÜwà PÜ®ÜÓÜá WÜáÃÜá-ÊÝ-hæn¿áí ËáàÄ-ñÜ
PæãRWæÊÜ PæàwíWæ ÓÜãaÜ®æ ÊÜáá¯¿á ¸æàvÜ-ÊÜáí
£ÅWæ ÊÜáWÜíWæ-®ÜWæ ÃÝgÂPæR aÜñÜá-ÃÜíWÜ Óæà®æWæ ÓÜPÜ-Æ-»ÜívÝ-ÃÜPæ >
®ÜWÜ-ÃÜPæR ÓÜÊÜì ±ÜÄ-ÊÝ-ÃÜPæR ñæàg-¨æà
ÙæYWæ ¯®Ü° ÖÜÃÜ-|PæR PæàvÜá Ÿí¨Üvæ ŸÃÜ-È
ËáWæ ÓÜñÜÂÊÜí ¹oár PævÜ-©-ÃÜ-ÊÜ-¯à-ÍÜ-Pæç ÊÜááX¨Üá ¸æàw-¨æ-®æí¨ÜÙÜá

ÍÜ-¸Ýª¥Üì : ÖÝÃÜ-ÀáÓÜá & ÍÜá»Ü-Pæãà-ÃÜá, EŸáºñܤ & ×XY-¯í¨Ü, PæãŸáºñܤ & EñÝÕ-ÖÜ-©í¨Ü, JWæ & ÖæãÃÜ-
ÓÜã-ÓÜá, ¸æÓÜ-WæãÙÜáÛ & PæàÙÜá, ¸æívÝWÜá & ¨Ü~, ËWÜvÜ & ÓÜÊÜá-¥Üì/ÊÜáÖÝ-®…, ŸWæ-¸æ-¨ÜÄ&WÝŸ-Ä-WæãívÜá,
J¿á®æ & ®æàÃÜ-ÊÝX / ®æor-Wæ, ÆÇÝÊÜá & £Æ-PÜ, ÊÜÃÝÖÜ & ÖÜí©, ÆÈñÜ & ÓÜáí¨ÜÃÜ-ÊݨÜ, ÊÜáÓܤPÜ &
ñÜÇæ, ŸÓÜ-ÊÜÚ & ¨Ü~, hæãÊÜáá¾-Ë-w¨Ü & ÊæáçÊÜá-ÃæñÜ, ËávÜáPÜá & ÊÜáÃÜáWÜá / bí£ÓÜá, ËñÜñÜ & ÍæÅàÐÜu-ÊÝ-¨Ü,
¸æŸº-ÚÓÜá & ÖèÖÝÃÜá, »Üã»Üág & ÃÝg / AÃÜ-ÓÜ, BÃÜ-¿áá & ÖÜávÜá-PÜá, «ÜáÃÜ & ¿áá¨Üœ, PæãàwÓÜá
& Aíi-ÓÜá, gÙÜ-QÓÜá & ®ÜvÜá-X-ÓÜá, ¹ÃÜá¨ÜíPÜ-ÊÜáÆÉ & ¹ÃÜá¨Üá ±Üvæ¨Ü ËàÃÜ, ¯ÃÜáñÜ & ÓÜñÜÂ, KÆWÜ &
¨Ü¸Ýì-ÃÜá, ñÜvæ-WÜw & PævÜ-ÖÜá-, ÊÜÞ|¨æ & ¹vÜ-¨æ-, Jvæ-Ÿw & ¹àÚÓÜá / PævÜ-ÖÜá, AvܨÜáì & HÄ/ÖÜ£¤,
GÓæÊÜ & Íæãà¼-ÓÜá-ÊÜ, AíñÜÓܧ & ÖÜá¨Üá-X¨Ü A¥Üì, AÊܯ & »ÜãËá, ÖÜÃÜ| & ±ÝÅ|.

ËÍæàÐÜ ËaÝÃÜ :

aÜñÜá-ÃÜíWÜ Óæà®æ & ×í©®Ü PÝÆ-¨ÜÈÉ ÃÝg-ÃÜ-ŸÚ ®ÝÆáR ±ÜÅPÝ-ÃÜ¨Ü Óæç®ÜÂ-Ë-ÃÜá-£¤ñÜá¤. B®æ PÜá¨ÜáÃæ, ÃÜ¥Ü ÊÜáñÜá¤
PÝÇÝÙÜá. C¨ÜPæR JqrWæ "aÜ-ñÜá-ÃÜíWÜ Óæà®æ' G®Ü°-ÇÝ-WÜá-£¤-ñÜá¤.

PÜê£ 1 PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ì-Wæã-Ú-Ô-Ä.

CÊÜâWÜÚWæ PæàvÜá
Ÿí¨ÜÃæ ŸÃÜÈ ÓÜñÜÂ-ÊÜ®Üá ¹oár
PævÜ-©ÃÜá Gí¨Üá aÜí¨ÜÅ-ÊÜá-£

ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜůWæ ÖæàÙÜá-ñݤ-Ùæ.

20

PÜê£ 2 PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ì-ÊÜÞw-Ä.

D ¹ÃÜá¨ÜáWÜÙÜ®Üá°/
ÓÝÊÜá-¥ÜÂìÊÜ®Üá°

Öæãí©-ÃÜáÊÜ ¯à®Üá
®ÜvÜá-X-¨æ-ÁáàPæ? Gí¨Üá
aÜí¨ÜÅ-ÊÜᣠPæàÙÜá-ñݤ-Ùæ.

PÜê£ 3 "ÃÝg' GíŸ ±Ü¨ÜPæR ŸÙÜ-st ±Ü¿Þì¿á ±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜávÜáQ ŸÃæ-Àá-Ä.

ÃÝg

PÜê£ 4 PæÙÜ-X®Ü ÍÜŸª-WÜ-ÚWæ ÓÜÊÜÞ-®Ý-¥ÜìPÜ ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

i) ÖÜ-ÃÜ-| -(i) (ii)

ii) «Üá-ÃÜ -(i) (ii)

iii) K-Æ-WÜ -(i) (ii)

21

PÜê£ 5 ±Ü¨ÜÂ-ÊÜ®Üá° K© Pæãor PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° ¹w-Ô-Ä.
(i) ÖÜ-Ä-ÍÜcí¨ÜÅ®Üá ¿ÞÃÜ BÍÜÅ-ÊÜáPæR ŸÃÜá-ñݤ®æ ?
(ii) ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ®Üá Gí¥Ü PÜ®Ü-ÓÜ®Üá° PÝ|á-ñݤ®æ ?
(iii) ÖÜ-Ä-ÍÜcí¨ÜÅ®Ü PÜ®Ü-Ô-®ÜÈÉ ÊÜá᯿áá ÖæàWæ ŸÃÜá-ÊÜ®Üá ?
(iv) aÜí¨ÜÅ-ÊÜá-£¿áá ÖÜÄ-ÍÜcí¨ÜÅ-¯Wæ H®æí¨Üá ¸æàw-Pæã-ÙÜáÛ-ÊÜÙÜá ?

PÜê£ 6 PæÙÜ-X®Ü ±Ü¨Ü-WÜÙÜ ñÜñÜÕÊÜá & ñܨܽ-ÊÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) Ÿ-®Ü (iii) Ë-PÜ-o

(ii) PÜ-ÙÜ-ÓÜ (iv) Óܤí»Ü

PÜê£ 7 PæÙÜ-X®Ü ±Ü¨Ü-WÜÙÜ ÓÜÊÜÞÓÜ ËWÜÅ-×Ô ÖæÓÜ-Ä-Ô-Ä.

(i) PÜ|á¾-bc (iii) GÇæËw-¨Ü

(ii) ®ÝÇæª-ÓæÜ (iv) WÜáÃÜá-ÊÝ-hæn

PÜê£ 8 Pæ-ÙÜ-X®Ü ±Ü-¨ÜÂPæR ±ÜÅÓݤ-ÃÜ ÖÝQ dÜí¨ÜÓÜáÕ WÜá-ÃÜá-£-ÔÄ :
ÖæãWÜ-ÙÜáñܤ ÖÝÃÜ-Àá-ÓÜá-ñÜá-Ÿáºñܤ PæãŸáº-ñܤ
®ÜWÜáñÜ ®ÜÈ-¿ááñܤ ÖÝvÜá-ñݤvÜá ñÝ®Üí¨Ü
ÊæäWæ-¿áá-£-ÃÜ-Çæ㟺 ÊÜá᯿áí PÜíw-¨Ý-ÊÜ-®Ý ÍÜÅÊÜá-Êæí¨Üá ¸æÓÜ-WæãívÜvæ >

PÜê£ 9- ¯àÊÜâ PÜívÜ »Ü¿Þ-®ÜPÜ PÜ®Ü-ÓÜ®Üá° 10&12 ÓÝÆá-WÜ-ÙÜÈÉ ¯ÊÜá¾ ÊÜÞñÜá-WÜ-ÙÜÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.

** * * *

22

WܨÜ ˻Ý-WÜ

1. ¿á-ÍÜ-ÓÜáÕ & ÃÝ.¿á. «Ý-ÃÜ-ÊÝ-vÜ-PÜ-ÃÜ

ÃÝ. ¿á. «ÝÃÜ-ÊÝ-vÜ-PÜÃÜ (1919&1991) : PܮܰvÜ ±ÝÅ«ÝÂ-±Ü-PÜ-ÃÝX, ±ÜÅŸí«ÜPÝÃÜ-ÃÝ-X, »ÝÐÝ ÍÝÓÜŒ-gn-ÃÝX,
±ÝÅaÝ-¿áì-ÃÝX, A©Ì-£à¿á ÊÝX¾WÜ-ÙÝX TÝÂñÜ-ÃÝ-¨Ü-ÊÜÃÜá. ÓÝ×ñÜ ÓÜËáàPæÒ, PܮܰvÜ »ÝÐÝ-ÍÝÓÜŒ, ÖæãÓÜ-WÜ-®Ü°vÜ ÓÝ×-ñܨÜ
E¨Ü-¿áPÝÆ, «ÜãÊÜáÅ ÊÜÆ-¿á-WÜÙÜá, ®Ý®Üá PÜívÜ AÊæáà-ÄPÝ ÊÜááíñÝ-¨ÜÊÜâ AÊÜÃÜ ÓÜá±ÜÅ-Ԩܜ PÜê£-WÜ-ÙÜá.

¿áÍÜÓÜÕ®Üá° Óݘ-ÓÜ-¸æà-Pæ®Üá°-ÊÜâ¨Üá ±ÜÅ£-Áã-Ÿº®Ü iàÊÜ-®Ü¨Ü «æÂà¿á. "Ÿá-©œ-ÊÜí£-Pæ-Àáí¨Ü, Ë®Ü¿á ±ÝÅÊÜÞ-~-PÜ-ñæ-Àáí¨Ü
ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-©í¨Ü ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Óݘ-Ô; ¿áÍÜ-ÔÕWæ PÝÃÜ-|-ÃÝ-¨Ü-ÊÜÃÜ ŸWæY PÜêñÜ-gn-ñæ-¿á®Üá° ñÝÙÜ-¸æàPÜá' Gí¨Üá ÇæàSPÜÃÜá
Ë®æãà-¨Ü-±Üä-|ì-ÊÝX, ËaÝ-ÃÜ-±Üä-|ì-ÊÝX CÈÉ ¯ÃÜã-²-Ô-¨Ýª-Ãæ.

C¨Ü®Üá° AÊÜÃÜ "ñÜã-Ä¨Ü bíñÜ-®æ-WÜ-ÙÜá' GíŸ WÜÅí¥Ü-©í¨Ü BÄÔ & ÓÜí±Ý-©-ÓÜ-ÇÝ-X-¨æ.

D ±ÜűÜíaÜ-¨ÜÈÉ GÆÉÃÜã ¿áÍÜ@PÝËá-WÜÙæà. A±Ü-¿á-ÍÜ-ÓÜÕ®Üá°, ÓæãàÆ®Üá° A±æà-QÒÓÜá-ÊÜ-ÊÜÃæà CÆÉ. ¿áÍÜÔÕWæ
ñÜí¨æí©ÃÜá ŸÖÜ-ÙÜ; ÓæãàÆá ±Ý±Ü A®Ý¥Ü. ¿ÞÃæà ¿ÞÊÜâ¨æà PæÆ-ÓÜ-¨ÜÈÉ Wæ¨ÜªÃæ, B ¿áÍÜ-ÔÕWæ ñÝÊÜâ PÝÃÜ-|-
Ãæí¨Üá Îȳ-WÜ-Ùæí¨Üá ÖæàÚ-Pæã-ÙÜÛÆá ÓÝËÃÜ g®Ü ÊÜááí¨æ ŸÃÜá-ñݤÃæ. B¨ÜÃæ, ¿ÞÊÜâ¨æà PÝÃÜÂ-¨ÜÈÉ A±Ü-¿á-ÍÜÓÜáÕ
Ÿí¨ÜÃæ, ñÜÊÜáWæ ÓÜíŸí«ÜÊæà CÆÉ GíŸíñæ GÆÉÃÜã ×í¨æ ÓÜÄ-¿áá-ñݤÃæ. BWÜ GÆÉÃÜã ËÍÝÌ-Ëá-ñÜÅÃæà. PÝÊܨÜ
±ÜÅÁãà-g-®Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖæàÙÜá-ÊÝWÜ AÆíPÝ-Ä-PÜ-®Ý¨Ü ÊÜáÊÜá¾-o-®Üá :

PÝÊÜÂí ¿áÍÜÓæà A¥Üì-PÜêñæà ÊÜÂÊÜ-ÖÝ-ÃÜ-˨æà ÎÊæà-ñÜ-ÃÜ-PÜÒ-ñÜÁáà- ÓÜ«ÜÂ: ±ÜÃÜ-¯-ÊÜêì-ñÜ-Ááà PÝíñÝ &
ÓÜËá¾ñÜ-ñÜ-Áãà-±Ü-¨æà-ÍÜ-¿ááhæà >> Gí¨Üá ¿á-ÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Êæã-¨Ü-ÈWæ Öæà-Ú-¨Ýª®æ. A-¨Ý-¨Ü-®ÜíñÜÃÜ ÖÜ|, ÊÜÂ-ÊÜ-ÖÝÃÜ,
¨Üá@-S-¯-ÊÝ-ÃÜ-Oæ, E±Ü-¨æàÍÜ CñÝ© ŸÃÜá-ñܤÊæ. JÙæÛ-¿á-¨ÜPæR g®Ü ÖæàWæ ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Pæãà-ÃÜá-ñݤÃæãà
ÖÝ-WæÁáà Pæ-or-¨Ü-ÃÜ-ÈÉ¿áã ÓÜÖÜ g®Ü ¨æà-ÊÜ-ÃÜÈÉ ¿á-ÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±ÝŦì-ÓÜá-ñݤÃæ. PæãÇæ-WÜ-vÜ-PÜÃÜá, PÜÙÜÛÃÜá, ÊÜíaÜ-PÜÃÜá
ÓÜÖÜ ¨æàÊÜ-ÃÜÈÉ PæàÚ-Pæã-ÙÜáÛ-ÊÜâ¨Üá ñÜÊÜá¾ PÜÓÜá¹®Ü ¿áÍÜ-ÓÜÕ-®æ°à. ÖÜíÓÜ-®ÜãÃÜ PÜÙÜÛÃÜá ©à±Ý-ÊÜ-Ú¿á AÊÜÞ-ÊÝ-Óæ¿á
©ÊÜÓÜ ¨æàÊÜÃÜ ±Üähæ ÊÜÞw Aí©®Ü ©ÊÜÓÜ PÜÙÜÛ-ñÜ-®ÜPæR PæçÖÝ-PÜá-£¤-¨Üª-ÃÜíñæ. ÊÜá®ÜáÐÜ JÙæÛ-¿á-¨Ü-PÝRX ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá°
A±æà-QÒ-ÓÜ-¸æàPæà Ë®Ý Pæor-¨Üª-PÝRX AÆÉ.

B¨ÜÃæ ¿áÍÜÓÜáÕ ÓÜÃÜ-ÙÜ-ÊÝX Ƽ-ÓÜá-ÊÜâ-©ÆÉ. ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±Üvæ-¿áÆá ¿ÞÊÜ ÊÜÞ¿Þ-¨ÜívÜÊÜä CÆÉ.
¿ÞÊÜ GÓæR-Çæà-oÃÜã (¿áíñÜÅ-aÝ-ÈñÜ Êæáor-Æá) ®ÜÊÜá¾®Üá° ÓÜáí¿å… Gí¨Üá ¿áÍÜ-ÔÕ®Ü ÎS-ÃÜPæR J¿á᪠¯ÈÉÓÜá-
ÊÜâ-©ÆÉ. ¿áÍÜ-ÔÕ®Ü ŸWæY ¹.Ô. ¶æäŸìÕ G®Üá°-ÊÜ-ÊÜÃÜá ×àWæ ÖæàÙÜá-ñݤÃæ, "¿á-ÍÜ-ÔÕ®Ü Óè«Ü¨Ü ±ÜÅ£-Áãí¨Üá
Êæáor-Æ®Üã° ®ÝÊÜâ ¯«Ý-®Ü-ÊÝX, ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-±Üä-ÊÜì-PÜ-ÊÝX ÖÜñܤ-¸æà-PÝ-WÜá-ñܤ¨æ. ¿áÍÜ@-PÝ-Ëá-¿Þ-¨Ü-ÊÜ-¯Wæ
ËÃÝ-ÊÜá-ÊæíŸá-©-ÆÉ.' ÖÜÆ PæÆÊÜâ ÓÜÆ PæÆÊÜâ ¨æàÊÜ ²ñÜêWÜÙÜá PæÆ-ÊÜ-ÄWæ ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ¨æãÃÜ-Q-Ô-Pæã-vÜ-Ÿ-ÖÜá-
¨æà®æãà ¯g. B¨ÜÃæ A¨Üá ÓÜñÜÌ-¿áá-ñÜ-ÊÝ-¨Üá-¨ÜÆÉ, bÃÜíñÜ-®Ü-ÊÝ-¨Üá-¨ÜÆÉ. ÊæáçWæ Ÿí¨Ü ¸ÝÊÜâ BÃæãà-WܨÜ
ÆPÜÒ-|-ÊÜÆÉ. ÊÜáñæã¤-ŸºÃÜ ÖæWÜÆ ÊæáàÇæ PÜáÚñÜá ®ÝÊÜâ ŸÖÜÙÜ ¨ÜãÃÜ ÓÝWÜ-ÇÝ-ÃæÊÜâ. ®ÜÊÜá¾ ¨ÝÄ-¿áÈÉ ®ÝÊæà
®Üvæ-¿á-¸æà-PÝ-ñܤ¨æ. PÜqr¨Ü Ÿá£¤, ÊÜáñæã¤-Ÿº-Äí¨Ü Ÿí¨Ü ¿áÍÜÓÜáÕ ŸÖÜÙÜ ©®Ü ñÜvæ-¿áá-ÊÜâ-©ÆÉ. AÊÜâ Ab-ÃÜ-±ÜÅ»æ.
B¨Üª-Äí¨Ü, ®ÝÊÜâ C-¨Ü-PÝRX ¹-oãr-¹-vÜ¨Ü ±Ü-Ä-ÍÜÅÊÜá ÊÜÞ-vÜ-¸æà-PÝ-WÜá-ñܤ¨æ. CíXÉà-Ñ-®ÜÈÉ Jí¨Üá ÖæàÚ-Pæ-¿ááíoá

"The heights by great men reached and kept were not attained by sudden flight, but

they, while their companions slept they were toiling upward in the night," ¨æãvÜx-ÊÜÃÜá

23

¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Óݘ-st Ä࣠C¨Üá. AÊÜÃÜ ËáñÜÅ-ÃæÆÉ ÃݣŠ¯¨æª ÊÜÞvÜá-ÊÝWÜ, AÊÜÃÜá ÊÜÞñÜÅ ÓÜñÜ-ñÜ-ÊÝX ñÜÊÜá¾ WÜáÄ
ÓÝ«Ü-®æ-WÝX ±ÜÅ¿áñÜ° ÊÜÞvÜá-ñܤÇæà C¨Üª-ÃÜá.

¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Óݘ-ÓÜ-¸æà-Pæ-®Üá°-ÊÜ-ÊÜ-ÄWæ ÓæãàÆá, AÊÜ-ÊÜÞ®Ü, ¯í¨Ü®æ PÝÀáª-or¨æªà. ×àWÝX C¨Ü-ÃÜ-ÈÉÁáà
ÖÜáqr¨Ü ŸvÜ PÜáoáíŸ-¨Ü-ÊÜÃÜá ]àÊÜáíñÜ PÜáoáíŸ-¨Ü-ÊÜ-Ä-XíñÜ ÖæaÜác ±ÜÅ¿á-ñÜ°-Îà-Æ-ÃÝ-X-ÃÜáñݤÃæ. ÖÜ©-®æío-®æ¿á
ÍÜñÜ-ÊÜÞ-®Ü¨Ü GÆÉ CíXÉàÐ… ŸÃÜ-ÖÜ-WÝ-ÃÜÃÜá D ŸvÜ-ñÜ-®Ü-¨ÜÈÉ ÊÜááÙÜá ÊÜááÙÜáX G¨æªà ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±Üvæ-¨Ü-ÊÜÃÜá.
TÝÂñÜ vÝ. hÝ®ÜÕ-®…-ÄWæ Ÿ¨Ü-È-ÓÜÆá ÊÜáñæã¤í¨Üá PæãqrÃÜ-ÈÆÉ. AÊÜÃÜ Ÿãoá-WÜÙÜá ÖÜĨÜá Qíw PÝ|á-£¤-¨ÜªÊÜâ.
AÊÜÃÜá ñÜÇæWæ «ÜÄ-ÓÜáÊÜ ÖÝÂoá A«Üì-ÊÜÞñÜÅ ñÜÇæ-¿á®Üá° BÊÜ-Ä-Ô-ÃÜá-£¤ñÜá¤. AÊÜÃÜ Pæãàq®Ü ×ñݤ-Ùæ¿á ¹ÃÜ-w-WÜÙÜá
ñÜÊÜá¾ Ÿ|¡-ÊÜ®Üá° PÜÙæ-¨Üá-PæãívÜá Pܱݳ-X-¨ÜªÊÜâ. Cí¥Ü-ÊÜÃÜá HPÝíX-¿ÞX, ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá¨Ü ÊÜáãÆPÜ CíXÉàÐ…
»ÝÐæ-¿á-ÈÉ¿á ±ÜÅ¥ÜÊÜá ¯Zío®ÜᰠԨܜ-±Ü-w-ÓÜá-ÊÝWÜ A¨ÜÃÜ ±ÜÅPÝ-ÍÜ-®ÜPæR ¿ÞÃÜ-¨Ý-¨ÜÃÜã ®æÃÜ-Ëà-¿áÆá ÇÝv…ì
aæÓÜr-Ã…-μÇ…x AÊÜ-ÃÜ®Üá° A®æàPÜ ÓÜÆ ¿Þb-Ô-¨ÜÃæ, ÇÝv…ì aæ-ÓÜr-Ã…-μÇ…x A¨ÜPæR Eñܤ-ÃÜ-ÊÜ-®æ°à PæãvÜ-ÈÆÉ. B¨ÜÃæ
¯Zíq®Ü PæÆ-ÓÜ-ÊæÆÉ ÓÜí±Üä-|ì-ÊÝX C®æ°à®Üá Abc®Ü ÊÜá®æ PÝ|á-ÊÜâ-¨Ü-ÃÜ-Èɨæ Gí¨ÝWÜ ÇÝvÜì aæÓÜr-Ã…μ- àÆx-ÄWæ
JÊæá¾Çæà AíñÜ@-PÜ-ÃÜ| EQRŸíñÜá. BWÜ AÊÜÃÜá vÝ. hÝ®ÜÕ-®Ü°-Ä-Wæ ¯-Zío®Üá° ñÜ-ÊÜáWæ ÓÜ-ÊÜá-²ì-ÓÜá-ÊÜ-Ãæí¨Üá B-ÎÔ
ÓÜ-ÖÝ-¿á-ÊÜ®Üá° Pæã-vÜ-ÊÜÞ-w ±Ü-ñÜÅ ŸÃæ-¨ÜÃÜá. A¨ÜPæR ±ÜÅ£-¿ÞX vÝ. hÝ®ÜÕ®… AÊÜÃÜá ÇÝv…ì aæ-ÓÜr-ÃÜ μàÆx-ÄWæ
ŸÃæ¨Ü EñܤÃÜ CíXÉàÐ… ÓÝ×-ñÜÂ-¨Ü-ÈÉÁáà A±ÜÅ-£ÊÜá ÖÝWÜã bÃÜíñÜ-®Ü-ÊÝ-X-¨æ.

""±ÜÅ»Üá, ¯ÊÜá¾ ÊÜá®æ¿á ÖæãÃÜ-Pæãà-Oæ-WÜ-ÙÜÈÉ ¨ÝÄ-PÝ¿ááª, ¯ÊÜá¾ ÊÜá®æ¿á ¸ÝX-È-¯í¨Ü ÖæãÃÜ-ÖÝ-PÜ-Ƴoár,
Cí©Wæ HÙÜá ÊÜÐÜì-WÜÙÜá ÓÜí¨ÜÊÜâ. D A-ÊÜ-˜-¿á-ÈÉ ¿Þ-ÃÜ E-ñæ¤à-g-®Ü-Ë-Æɨæ PÜÐÜr ±Ü-ÃÜí±Ü-Ãæ-WÜ-ÙÜÈÉ ®Ü®Ü° PæÆ-
ÓÜ-ÊÜ®Üá° ÓÝX-Ô-PæãívÜá Ÿí©-¨æªà®æ. ®Ý®Üá ®Ü®Ü° ±ÜÅ¿á-ñÜ°¨Ü ÓÜÊÜáá-¨ÜÅ-¨ÜÈÉ PæçÓæãàñÜá Dgáñܤ J¨Ýª-vÜá-£¤-¨ÝªWÜ
¯àÊÜ⠮ܮܰ PÜvæWæ PÜOæ¡£¤¿áã ÓÜÖÜ ®æãàvÜ-ÈÆÉ. ®Ü®Ü° ÖæãÆÓÜá Ÿãq-¯í¨Ü ¯ÊÜá¾ ÊÜá®æ¿á ±ÜÎì-¿á®… gÊÜá-
TÝ-®æ-WÜÙÜá ÖæãÆ-ÓÝ-WÜá-£¤-Êæ-Ááí¨Üá BWÜ ¯àÊÜ⠮ܮܰ®Üá° ÖÜ£¤ÃÜ ÓÜÖÜ ÓæàÄ-ÔPæãÙÜÛ-ÈÆÉ. DWÜ ®Ý®Üá AíñÜã CíñÜã
Di, ¨Üívæ¿á ÓÜ-Ëáà-±ÜPæR Ÿí¨ÝWÜ, ¯àÊÜâ ¯ÊÜá¾ Öæ-ÓÜ-Ä-WÝX E-¨Ý-ÃÜ-ÊÝX ÓÜ-ÖÝ¿á ÊÜÞvÜÆá ÊÜááí¨æ
Ÿí©-©ªàÄ. Cí¥Ü ÓÜÖÝ¿á ®Ü®ÜWæ ñÜáaÜf-ÊÝ-¨Üá-¨Üá.-'' Gí¨Üá vÝ. hÝ®ÜÕ®… SvÝ-Síw-ñÜ-ÊÝX ÖæàÚ-¨Ü-ÃÜá.

ÖÝWæÁáà ±Ý±Ü BÈ-ÊÜÃ… WæãàÇ…x-Ô¾¥… PÜãvÜ. WæãàÇ…x-Ô¾¥… ŸÃæ¨Ü PݨÜíŸÄ-WÜÙÜ-®Üá° K¨Ü¨Ü CíXÉàÐ…
ÊÝaÜ-PÜÃÜá ¿ÞÄ-¨ÝªÃæ? Cí¥Ü ×Ä¿á ÓÝ×£ aÜaÜì¨Ü G¨ÜáÃÜá ¼PÜáÒ-PÜÃÜ gñæ PÜáÚñÜá ¼PæÒ ¸æàvÜ-¸æà-PÝ-ÀáñÜá.
B¨ÜÃæ Gí¥Ü ñæãí¨Ü-Ãæ-WÜÙÜá Ÿí¨ÜÃÜã WæãàÇ…x-Ô¾¥… ŸÃæ¿ááÊÜâ-¨Ü®Üá° ¹vÜ-ÈÆÉ. ×àWÝX AÊÜÃÜá ŸÃæ-¨Ü-¨æªÆÉ
ŸíWÝ-ÃÜ-ÊÝ-ÀáñÜá, ÊÜááqr-¨æªÆÉ ÊæçvÜã-¿áì-ÊÝ-Àá-ñÜá.

ÓÝÊÜá®… ÃÜkÞÃ… GíŸ WÜ~-ñÜ-gn-¯Wæ WÜ~ñÜ ¹w-ÓÜÆá PÝWܨÜWÜÚ-ÃÜ-ÈÆÉ. AÊÜ®Üá ÊÜ꣤-Àáí¨Ü
Ôí²-WÜ-®Ý-X¨Üª. g®ÜÃÜá ÖæãÈ-¿áÆá Pæãor Ÿpær¿á ÊæáàÇæ WÜ~-ñÜ-ÊÜ®Üá° ¹w-ÓÜá-£¤¨Üª. "ÓÜãRÇ… ¶ÝÃ… ÓÝRéívÜ-Ç…¨Ü
¶æÄ-vÜ-®…-¯Wæ «ÜÄ-ÓÜÆá GÃÜ-vÜ-®æ¿á ÓÜãoá CÃÜ-ÈÆÉ. AÊÜÃÜá ñÝÊÜâ Öæã¨Üáª-Pæã-ÙÜáÛÊÜ ÃÜXY-®Ü-ÈÉ GÃÜvÜá Qíw ÊÜÞw,
A¨Ü®Üá° Öæã¨Üáª-PæãívÜá A¨Ü-ÃÜ ÊÜááTÝíñÜ-ÃÜÊæà Ÿí¨ÜÊÜ-ÃÜ-®Üá° ®æãàvÜá-£¤-¨ÜªÃÜá. ÓÝÆ ÊÜáÃÜá-±Ý-ÊÜ£ ÊÜÞvÜ-¨Üª-PÝRX
CÊÜ-ÄWæ hæçÆá-ÊÝ-ÓÜÊÜä BÀá-ñÜá. B¨ÜÃæ CÊÜ-ÃæÆÉ Wæç¨Ü PÜê£ A¨Üá½ñÜ !! A¨Ü-ÃÜíñæÁáà ÊÜá¨ÝÅ-ÓÜ¨Ü WÜÊÜ-®Üì-ÃÜ-ÃÝ-X¨Üª
ÓÝÃ… ¥ÝÊÜáÓ… ÊÜá®æãÅ AÊÜÃÜã »ÝÃÜ-ñÜPæR Êæã¨ÜÆá ÖÜvÜ-WÜ-¨ÜÈÉ Kw Ÿí¨Ü-ÊÜÃÜá. ñܨÜ-®ÜíñÜÃÜ ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá¨Ü
ÊÜáãÆPÜ ŸÙÝÛ-Ä¿á PÜÇæ-PÜrÃÜ-ÃÝ-¨ÜÃÜá. Pæã®æWæ ÊÜá¨ÝÅÓÜ ±ÝÅíñÜ¨Ü WÜÊÜ-®Üì-ÃÜ-ÃÝ-¨Ü-ÃÜá.

¹Åo-¯°®Ü AñÜÂíñÜ ÍæÅÐÜu ±ÜÅ«Ý-®Ü-ÊÜáí£Å-¿Þ-X¨Üª wÓÜ-ÃæÈ AÊÜÃÜá gã g-®ÝíWÜPæR Óæà-Ä-¨Ü-ÊÜÃÜá GíŸ
PÝ-ÃÜ-|-©í¨Ü b-PÜRí©-¯í¨ÜÆã A-®æàPÜ A-ÊÜ-ÊÜÞ-®Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÓÜ×-ÓÜ-¸æà-PÝ-ÀáñÜá. AÊÜÃÜá bPÜRÊÜ-Ä-¨ÝªWÜ ÍÝÇæWæ
ÖæãàWÜá-£¤-¨ÝªWÜ EÚ¨Ü BíWÜÉ Ë¨ÝÂ-¦ì-WÜÙÜá ×í©-¯í¨Ü AÊÜ-ÃÜ®Üá° £Ë-¿áá-£¤-¨ÜªÃÜá, ÊÜáã¨Ü-È-ÓÜá-£¤-¨ÜªÃÜá. ¿ÞÊÜ
Bo-±Ý-o-WÜ-ÙÜ-ÈÉ¿áã AÊÜ-ÄWæ ±ÜÅÊæà-ÍÜ-ÊÜ®æ°à PæãvÜá-£¤-©ªÆÉ. ÊÜÞñÜá-ÊÜÞ-£Wæ "H gãÂ' Gí¨Üá AÊÜ-ÃÜ®Üá°

24

×à¿Þ-Ú-ÓÜá-£¤-¨ÜªÃÜá. Jí¨Üá ÓÜÆ-ÊÜíñÜã ñÜáí¸Ý ÊÜáÙæ-¹¨Ü᪠WÜpÝ-ÃÜá-WÜ-ÙÜ-ÇæÉÆÉ ¯àÃÜá ÖÜÄ-¿áá-£¤-¨ÝªWÜ
5&10 g®Ü ±ÜâívÜ ÖÜávÜá-WÜ-ÃÜá D bPÜR ¸ÝÆ-PÜ-®Ü®Üá° J¨Ü᪠PæÙÜWæ PævÜË, ÖÜÄ-¿ááÊÜ ¯àÄ®Ü WÜpÝ-ÃÜ-¨ÜÈÉ ÖÝQ-¹-orÃÜá.
wÓÜ-ÃæÈ PÜ|¡ÈÉ ¯àÃÜá ñÜáí¹ AÙÜ-ÖÜ-£¤-¨ÜÃÜá. BWÜ, B ±ÜâívÜÃÜá AÊÜ-ÄWæ, ""-ÖæãàWÜá, ÖæãàX ¯ÊÜá¾ gãÂ
g®ÜÃÜ WÜáw-¿áÈÉ PÜãñÜá AÙÜá-'' Gí¨Üá ÊÜáã¨Ü-È-Ô-¨ÜÃÜá. Cí¥Ü AÊÜ-ÊÜÞ®Ü ±ÜÃÜí±Ü-Ãæ-WÜ-ÙÜ®æ°à D A¨Üá½ñÜ ÊÜÂQ¤
±Üvæ-¨Üá-Pæã-ÙÜÛ-¸æà-PÝ-WÜá-£¤-ñÜá¤.

Jí¨Üá ÓÜÆ ®ÝÇÝRÃÜá BíWÜÉ Ë¨ÝÂ-¦ì-WÜÙÜá CÊÜÃÜ ÊæáàÇæ JÊæá¾Çæà ÊÜááX-¹-¨ÝªWÜ, H®æà®Üã «Üê£-Wæ-vܨÜ
¸ÝÆPÜ wÓÜ-ÃæÈ AÊÜ-ÃÜÈÉ JŸº-®Ü®Üá° ®æÆPæR ÖÝQ A¨Üá-Ëá-¨ÝWÜ, Cwà BíWÜÉ g®ÝíWÜ¨Ü ±ÜñÜ-®Ü-ÊÜ®æ°à g®Ü WÝŸ-Ä-
¿ÞX ËàQÒ-Ô-¨ÜÃÜá. JŸº gã BíWÜÉ-®Ü®Üá° ®æÆPæR PævÜ-ÊÜ-Ÿ-ÖÜá-¨æíŸá-¨Ü®Üá° wÓÜ-ÃæÈ ñæãàÄ-Ô-Pæã-orÃÜá. Aí©-¯í¨Ü
¿ÞÊÜ BíWÜÉ ¸ÝÆ-PÜ®Üã D gã ¸ÝÆ-PÜ®Ü ñÜípæWæ ŸÃÜ-ÈÆÉ. «æç¿áì, ÓÝÖÜÓÜ, Ÿá©œ-ÊÜí£Pæ, ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-
WÜÙÜá wÓÜ-Ãæ-È-¿á-ÊÜ-ÃÜ®Üá° ±ÜűÜíaÜ-¨Ü-ÈÉ¿á AñÜÂíñÜ Êæáà«Ý-Ë-WÜ-ÙÜÈÉ JŸº-ÃÜ-®Ý°X ÊÜÞw-¨ÜÊÜâ. BWÜ CíWÜÉívÜ-©í¨Ü
»ÝÃÜñÜPæR ŸÃÜ-¸æà-PÝ-¨ÜÃæ, BμÅPÝ SívÜ-ÊÜ®Üá° ÓÜáñÜᤠÖÝQ ŸÃÜ-¸æà-PÝ-WÜá-£¤ñÜá¤. AÆɨæ BμÅ-Pæ¿á Pæã®æ¿á ñÜá©Wæ
WÝÚ JÊæá¾Çæà ËÃÜá-¨Üœ-ÊÝX ¹àÓÜá-£¤-¨Üáª-¨Ü-Äí¨Ü A®æàPÜ ÖÜvÜ-WÜá-WÜÙÜá Jvæ¨Üá AÈÉ ®ÜáaÜác-®Üã-ÃÝ-WÜá-£¤-¨ÜªÊÜâ. D
¨Üá¨æçìËà Zo-®æ-¿á®Üá° ñܲ³-ÓÜá-ÊÜâ-¨Ü-PÝR-X¿áã ÖÝWÜã ±ÜÅ¿Þ-|¨Ü ÊæàÙæ-¿á®Üá° PÜwÊæá ÊÜÞvÜá-ÊÜâ-¨Ü-PÝR-X¿áã
ÓÜáÁáàh… PÝÆá-Êæ-¿á®Üá° ¯ÊÜÞì| ÊÜÞw-st ÍæÅà¿áÓÜáÕ D ÊÜááñÜÕ-©ª wÓÜ-ÃæÈ AÊÜ-ÄWæ ÓÜÆáÉ-ñܤ¨æ. Cí¥Ü
ÊÜáÖÝ Êæáà«ÝË G¨Üá-Ä-ÓÜ-¸æà-PÝX Ÿí¨Ü ËZ°-WÜ-Ú-Wæ PæãÃÜ-ñæ-Ááà®Üã CÆÉ. gã GíŸ ÍݱÜ, »ÜãñÜ ¸æ®Üá° ÖÜ£¤¨Ü
ÖÝWæ ¿ÞÊÝ-WÜÆã AÊÜÃÜ ¸æ®Üá° ÖÜ£¤Ááà CñÜá¤. AÊÜÃÜá ¹ÅqÐÜ ±ÝÈì-Êæáíq®Ü ÓܨÜ-ÓÜÂ-ÃÝX Êæã¨ÜÆ ÓÜÆ
»ÝÐÜ| ÊÜÞvÜÆá G¨ÝªWÜ, ÓÜ»Ý-±Ü-£-WÜÙÜá AÊÜ-ÄWæ ÊÜÞñÜ-®Ý-vÜÆá AÊÜ-PÝ-ÍÜ-ÊÜ®æ°à PæãvÜ-ÈÆÉ. PÜãvÜá PÜãvÜá Gí¨Üá
AÊÜ-ÃÜ®Üá° PÜãw-ÔÁáà ¹orÃÜá. B¨ÜÃæ PÜãvÜáÊÜ Êæã¨ÜÆá wÓÜ-ÃæÈ ÓÜ»Ý-±Ü-£-WÜ-ÚWæ Jí¨Üá ÊÜÞñÜ®Üá° ÖæàÚ-¨ÜÃÜá.
""-ÊÜááí©®Ü ÓÜÆ ®Ý®Üá ±ÝÈì-Êæáíq-®ÜÈÉ ÊÜÞñÝvÜÆá G¨ÝªWÜ GÆÉ ÓܨÜ-ÓÜÂ-Äí¨Ü ÊæáaÜác-Wæ¿á ÖÜÐæãìà-¨ÝYÃÜ-
WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üvæ-¿á¨æ ÖÝWæÁáà PÜãvÜá-ÊÜâ-©-ÆÉ.-'' AÊÜÃÜá D ÖÜÐæãìà-¨ÝYÃÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üvæ-¨Ü-ÃÜÐærà AÆɨæ, ¹Åo-¯°®Ü
ÓÜá±ÜÅ-Ԩܜ ±ÜÅ«Ý-®Ü-ÊÜáí£Å-WÜÙÜã B¨ÜÃÜá. AÊÜÃÜ D ¿áÍÜ-ÔÕWæ PÝÃÜ-|-Êæà®Üá? wÓÜ-ÃæÈ ÖæàÙÜá-£¤-¨ÜªÃÜá & iàÊÜ®Ü
ÆZá-Êæí¨Üá £Ú-¨Üá-Pæã-ÙÜÛ-¨ÜÐÜár bPÜR-¨Ý-X¨æ. ""-ÓÝ-ÖÜ-Ô-WÜ-ÄWæ ÊÜÞñÜÅ ÓÝÖÜ-ÓÜ-WÜ-ÚÊæ.'' AÙÜá-Ÿá-ÃÜá-PÜÃÜ Pæç¿áÈÉ Öæ㯰®Ü
Pæã±Ü³-Ä-Wæ-¿á®Üá° PæãorÃÜã A¨Ü®Üá° ¿ÞÊÜ-®Ý-¨ÜÃÜã PÜÔ-¨Üá-PæãívÜá ÖæãàWÜá-ñݤ®æ. ŸÇÝyÜ ÊÜáñæã¤-ŸºÃÜ PæçÀáí¨Ü
AÊÜ-PÝ-ÍÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° PÜÔ-¨Üá-Pæã-ÙÜáÛ-ñݤ®æ. ÔíŸ-ÙÜ-Ÿá-ÃÜá-PÜ-¯Wæ AÙÜá-ÊÜâ¨æà iàÊÜ-®Ü-ÊÜÞ-WÜì.

®ÜÊÜá¾-ÈÉ¿á ¨æãvÜx ÊÜá®Üá-ÐÜÂÃÜ iàÊÜ®Ü aÜÄ-ñæÅ-¿á®æ°à ®æãàw-¨ÜÃæ, ÓÜÃ… Gí. ËÍæÌà-ÍÜÌ-ÃÜ¿áÂ, væ±ÜâÂq
aæ®Ü°-Ÿ-Óܱܳ, Ãæã¨Üª ]à¯-ÊÝ-ÓÜ-ÃÝ-¿áÃÜá Êæã¨Ü-ÇÝ-¨Ü-ÊÜÃÜá ÓÝÊÜì-g-¯PÜ ©à±Ü¨Ü ¸æÙÜQ-®ÜÈÉ K©Ááà ÊÜááí¨Ý-¨Ü-
ÊÜÃÜá. Ãæã¨Üª ]à¯-ÊÝ-ÓÜ-ÃÝ-¿á-ÃÜíñÜã ±ÜÅ£ ©ÊÜÓÜ «ÝÃÜÊÝvÜ-©í¨Ü ÖÜ៺-ÚÛWæ C±Ü³ñÜᤠ®ÝÆáR ÊæáçÆá ®Üvæ¨Üá
ÖæãàX ŸÃÜá-£¤-¨ÜªÃÜá. Cí¨Üá ÓÜá±ÜÅ-Ԩܜ QÇæãìà-ÓÜRÃÜ ÓÜíÓæ§-WÜÙÜ ÊÜáãÆ ±ÜÅÊÜ-ñÜì-PÜ-ÃÝ¨Ü ÆPÜÒ$¾-|-ÃÝÊ… QÇæãìà-ÓÜRÃÜ
AÊÜÃÜá «ÝÃÜ-ÊÝ-vÜ¨Ü ÊÜá©-ÖÝ-ÙÜ¨Ü BÆ¨Ü ÊÜáÃÜ¨Ü PæÙÜWæ ÓæçPÜÇ… ıæàÄ aܱܳÃÜ ÖÝQ-PæãívÜá ¿áíñÜŠ˨æÂ-¿á®Üá°
±ÝÅÃÜí¼-Ô-¨ÜÃÜá. Óæàs… ÃÝÊÜá-PÜêÐÜ¡ vÝȾ¿Þ ÊÜááíŸ-Àá-¿áÈÉ AíWÜ-w¿á ÖæãÃÜ-PÜ-pær¿á ÊæáàÇæ
ÊÜáÆXPæãÙÜáÛ-£¤-¨ÜªÃÜá. AÊÜÃÜá PæãàpÝÂ-˜à-ÍÜ-ÃÝ-¨ÜÃÜá. ×àWæ ÓÝË-ÃÝÃÜá E¨ÝÖÜÃÜ-Oæ-WÜ-ÙÜá.

ÖÝX-¨ÜªÃæ iàÊÜ-®Ü-¨ÜÈÉ ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±Üvæ-¿áÆá ÓÝ«Ü-®Ü-WÜ-ÙÝ-ÊÜâÊÜâ ? Ÿá©œ-ÊÜí£Pæ, ˮܿá,
±ÝÅÊÜÞ-~-PÜñæ, ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-WÜÙæà D ¿áÍæãà-«æà-®Üá-訆 ®ÝÆáR PÝÆá-WÜÙÜá. Ÿá©œ-ÊÜí£Pæ GÐæãrà ÓÜÆ
A-ÊÜ-ÃÜ-ÊÜÃÜá ¸æà-w-Ÿí¨ÜÐærà C-ÃÜá-ñܤ¨æ. A-¨ÜÃæ Ë-®Ü-¿áÊÜâ ¸æà-w-Ÿ-ÃÜáÊÜ PÝÃÜ-|-ËÆÉ. A¨Ü®Üá° ÊÜá®ÜáÐÜ ñÝ®Ý-XÁáà
¸æÙæ-Ô-Pæã-ÙÜÛ-¸æà-PÝ-WÜá-ñܤ¨æ.

¨ÜáWÝY~¿á ¸æÇæ-Àá-ÆÉ-¨Ü-ÊÜÃÜ ¨Ü±Üì GÐæãrà ÓÜÆ ÖæàÙÜ-£à-ÃܨÜá. ®ÝÊÜâ Ë®Ü-¿á-ÍÝ-È-¿Þ-X-¨ÜªÃæ
¿ÞÃÝ-¨ÜÃÜã ®ÜÊÜá¾®Üá° ÊÜááí¨æ PÜÃæ¨Üá ÊÜÞñÜ-®Ý-w-ÓÜá-ñݤ-Ãæ. "Humility is young ambition's ladder"

25

Gí¨Üá Ðæà-PÜÕ-²-¿áÃ… ÊÜáÖÝ-PÜË ÖæàÚ¨Ü. ˮܿá, ñÜÃÜá| ÊÜáÖÜ-ñÝÌ-PÝíQÒ¿á ±ÜÅ¥ÜÊÜá H~-Ááí¨Üá C¨Ü-ÃÜ¥Üì.
D Ë®Ü-¿á¨Ü gñæWæ ±ÝÅÊÜÞ-~-PÜñæ ÊÜáñÜᤠ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-WÜ-ÙÜ®Üá° AÙÜ-ÊÜ-w-Ô-Pæã-ÙÜÛ-¸æàPÜá. ÊÜá®ÜáÐÜ ñÝ®Üá ÊÜÞvÜáÊÜ
PæÆ-ÓÜ-¨ÜÈÉ, ñÝ®Üá ÓæàÊæWæç©-ÃÜáÊÜ ÓÜíÓæ§-¿áÈÉ, ñÜáí¸Ý ±ÝÅÊÜÞ-~-PÜ-®ÝX CÃÜ-¸æàPÜá. A±ÝÅÊÜÞ-~-PÜ-¯Wæ
ÓܨÜY£-ÀáÆÉ. A±ÝÅÊÜÞ-~PÜ PæÆ-PÝÆ Wæ¨Üªíñæ PÜívÜÃÜã, B WæÆáÊÜâ Óæãà騆 ÓÜíaÜ-PÝÃÜ, Cí¥Ü-ÊÜÃÜ ¿áÍÜÓÜáÕ ÊÜáñÝ-²-®Ü-
¸æ-ÙÜPÜá. PÜÒ~PÜ, PÜÒ| »ÜíWÜáÃÜ & ÊÜá®Üá-ÐÜ娆 ¿áÍÜÓÜáÕ ÃÜñÜ°Î-Tæ¿á ÖÝWæ AÇÝÉ-vܨæ EÚ-¿á-¸æà-PÝ-¨ÜÃæ,
AÊÜ ±ÝÅÊÜÞ-~-PÜ-®Ý-X-ÃÜ-¸æàPÜá. ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá¨Ü ŸWæY-¿áíñÜã ÊæáàÇæ ÖæàÚÁáà BX-¨æ.

×àWæ ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±Üvæ¨Ü ÊÜÂQ¤ ñܮܰ- ¿á-ÍÜ-ÔÕWæ ¿ÞÃÜá ¿ÞÃÜá PÝÃÜ-|Ãæãà AÊÜÃÜ ŸWæY ñÜáí¸Ý PÜêñÜ-gn-®Ý-X-
ÃÜ-¸æàPÜá, ×àWæ PÝÃÜ-|-ÃÝ-¨Ü-ÊÜ-ÃÜ®Üá° ÊÜáá¨Ýªí ÊÜá-Ãæ-¿áÆá ¿á-£°-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜÃæà ÖæaÜác. C¨Üá A-ñÜÂíñÜ Öæà-¿á-ÊÝ-¨Ü
PÜêñÜ-Z°ñæ. D WÜá| EÚ-¨Ü-ÊÜÄ-XíñÜ Cí©®Ü ÃÝg-PÝ-ÃÜ-~-WÜ-ÙÜÈÉ PÜívÜá Ÿ-ÃÜá-ñܤ¨æ. aÜá-®Ý-ÊÜ-Oæ-WÜ-ÙÜÈÉ ÓÝ-Ë-ÃÝÃÜá
g-®Ü-Äí¨Ü ÓÜ-ÖÝ¿á ±Ü-væ¨Ü D g®Ü JÊæá¾ BÁáR-¿Þ-¨Ü-Ãæí¨ÜÃæ ñÜÊÜá¾ Óݧ®Ü¨Ü ÊÜêPÜÒ¨Ü pæãíWæWæà hæãàñÜá-¹¨Üª
D g®ÜÃÜ Pæç ÓæãàñÝWÜ, CÊÜ-ÄWæ PÝÆã-ÃÜÆá ¸æàWÜ ®æÆÊæà ÔWÜá-ÊÜâ-©ÆÉ. PÜêñÜ-Z°-ñæ-XíñÜ Öæbc®Ü ¨ÜáWÜáì|
ÊÜáñæã¤í©ÆÉ. "Blow blow thou winter wind, thou art not so unkind or men's ingratitude"
Gí¨Üá ÐæàPÜÕ-²-¿áÃ… ÖæàÚ¨Ü. "Êæáç PæãÃæ-¿ááÊÜ GÇè -×ÊÜá-WÝ-ÚÁáà ¯à®Üá ¹àÓÜá ¹àÓÜá, ¯®Ü°
¸Ý«æ-¿á®Üá° ñÜvæ-¨Üá-Pæã-ÙÜÛ-Ÿ-ÖÜá¨Üá, ¿ÞPæí¨ÜÃæ ÊÜÞ®Ü-ÊÜ®Ü PÜêñÜ-Z°-ñæ-¿áÐÜár ¯à®Üá ¯ÐÜR-ÃÜá-~-¿Þ-X-ÃÜá-ÊÜâ-©-ÆÉ'
Gí¨Üá C¨Ü-ÃÜ-¥Üì.

AË-bf-®Ü°-ÊÝ¨Ü ÓÜáSÊÜâ ¨Üá@S¨Ü ÊÜáãÆ Gí¨Üá ÍÜÃÜ-aÜcí¨ÜÅ aÜo-iì-¿á-ÊÜÃÜá ÖæàÚ-¨ÜÃÜá. ÓÜáS Jí¨ÜÃÜ
ÊæáàÇæãí¨Üá ×ívÜá-WÜqr Ÿí¨ÜÃæ, ÊÜÞ®ÜÊÜ iàÊÜ-®ÜPæR ¨ÜêÑr ñÝPÜá-ñܤ¨æ. C¨æà ÊÜÞñÜá ¿áÍÜ-ÔÕWÜã A®ÜÌ-Àá-ÓÜá-
ñܤ-¨æí¨Üá ÖæàÙÜ-Ÿ-ÖÜá¨Üá. ¹oãr ¹vÜ¨æ ¿áÍÜ-ÔÌ¿Þ-¨Ü-ÊÜ®Ü ŸWæY A®æàPÜ ÓÜÆ AÓÜãÁá ÊÜáãvÜá-ÊÜâ-¨Üáíoá.
Aí¥ÜÊÜ GÈÉ-¿Þ-¨ÜÃÜã ÊÜááWÜY-Ä-ÓÜÈ Gí¨æà GÐæãrà ÓÜÆ g®Ü A±æà-QÒ-ÓÜá-ñݤÃæ. iàÊÜ-®Ü-¨ÜÈÉ Wæ¨æª-£¤®Ü ¸ÝÆ
×w¿áá ÊÜÊÜÃæà ÖæaÝc-¨ÜÃæ ÓÝ×-ñÜÂ-¨ÜÈÉ Óæãàñæ-£¤®Ü PæãíŸá GñÜá¤-ÊÜ-ÊÜÃÜá ŸÖÜÙÜ g®Ü Gí¨Üá ÊÜÃÜ-PÜË ¸æàí¨æÅ
AÊÜÃÜá Jí¨Üá ÓÜÆ ÖæàÚ-¨ÜÃÜá. C¨Üá ŸÖÜá-ÊÜá-qrWæ ¯g-ÊÝ-¨ÜÃÜã Wæ¨æªñÜᤠJÊæá¾-¿Þ-¨ÜÃÜã ÊÜááWÜYÄ-ÓÜÈ Gí¨Üá
Ÿ¿á-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜÃÜã Eíoá. "It is better to deserve success than succeed" Gí¨Üá JŸº Êæáà«ÝË
ÖæàÚ-¨Ýª®æ. "®ÝÊÜâ WæÆáÉ-ÊÜâ-¨Ü-QRíñÜ WæÆáÉÊÜ AÖÜì-ñæ-¿á®Üá° ±Üvæ-¿áá-ÊÜâ¨Üá JÚ-ñÜá.' ×àX-¨ÜªÃæ, Cí¥Ü-ÊÜ-¯Wæ ¿áÍÜÓÜáÕ
ÔWÜ-¸æà-PÝ-XñÜᤠGí¨Üá AÊÜ®Ü ŸWæY A®Üá-PÜí±Ü ñÝÙÜá-ÊÜ-ÊÜÃÜá ÓÝPÜÐÜár g®Ü.

JpÝrÃæ ¿áÍæãà-PÝ-Ëá-¿Þ¨Ü ÊÜá®ÜáÐÜ Ÿá©œ-ÊÜí£Pæ, ˮܿá, ±ÝÅÊÜÞ-~-PÜñæ, ÓÜñÜñÜ ±ÜÄ-ÍÜÅ-ÊÜá-WÜÙÜ ÊÜáãÆPÜ
¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ÓݘÔ, ñܮܰ ¿áÍÜ-ÔÕWæ PÝÃÜ-|-ÃÝ-¨Ü-ÊÜÃÜ ŸWæY PÜêñÜ-gnñÝ»ÝÊÜ-ÊÜ®Üá° ñÝÚ-¨ÜÃæ AÊÜ®Ü ŸWæY ¿ÞÄ-WÝ-¨ÜÃÜã
WèÃÜ-ÊÜ-ÊÜâípÝ-WÜá-ñܤ-¨æ.

Íܸݪ¥Üì :&

¿áÍÜ@-PÝËá & ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Ÿ¿á-ÓÜá-ÊÜÊÜ-, PæãàÃÜá & Ÿ¿áÓÜá, ÊÜááñÜÕ©ª & Ÿá©œ-ÊÜíñÜ, ÆZá & ÓÜ|¡,
ÓÜíaÜ-PÝÃÜ & Öݯ, ÊÜáñݱÜâ & Jí¨Üá Ÿ-Wæ¿á ÓÜá-vÜá-ÊÜá-¨Üáª-, ±ÜÅÁãà-g®Ü & ÇÝ»Ü, «Üê£-WævÜá & «æç¿áì-
WævÜá, ¹ÃÜw & WÜáíw, PÜÒ|»ÜíWÜáÃÜ & AƳ-PÝ-Æ-¨ÜÈÉ ®ÝÍÜ-ÊÝ-WÜáÊÜ, Wæ¨æª-£¤®Ü ¸ÝÆ ×w & (±Ü.-®Üá) & Wæ¨Üª-ÊÜÃÜ
±ÜPÜÒ-ÊÜ-×ÓÜá, Óæãàñæ-£¤®Ü PæãíŸá GñÜᤠ(±Ü.-®Üá) & ×à¿Þ-ÚÓÜá, PæçÖÝPÜá & (±Ü.-®Üá) BÃÜí¼ÓÜá, ®ÜáaÜác ®ÜãÃÝWÜá
& (±Ü.-®Üá) ÖÝÙÝWÜá, ®ÝÍÜ-ÊÝWÜá, AbÃÜ ±ÜÅ»æ & PÜÒ~PÜÊÝ¨Ü ¸æÙÜPÜá.

ËÍæàÐÜ ËaÝÃÜ : gã ¿ááÃæãà-²®Ü Jí¨Üá ±ÝÅbà®Ü g®ÝíWÜ, DWÜ CÓæÅàÆ AÊÜÃÜ ¨æàÍÜ-ÊÝ-X-¨æ.

26

PÜê£ 1 ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ±Üvæ-¿áÆá ¸æàPÝ-WÜáÊÜ AíÍÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿áÈÉ ±Üä|ì-Wæã-Ú-Ô-Ä.

¿áÍÜ-ÔÕWæ ¸æàPÝ-WÜáÊÜ AíÍÜ-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 2 ©ÌÃÜáQ¤ ±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ±ÝsÜ¨Ü ÓÜÖÝ-¿á-©í¨Ü B¿á᪠PæÙÜ-X®Ü aèPæãà-®ÜWÜ-ÙÜ®Üá° ±Üä|ì WæãÚ-Ô-Ä.

¥ÜÙÜ-¥Ü-ÙÜ

PÜê£ 3 Jí¨æà ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ EñܤÃÜ ŸÃæ-Àá-Ä.
i) ÊÜá-®Üá-ÐÜ®Üá ¿ÞÊÜâ-¨Ü-PÝRX ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° A±æà-QÒ-ÓÜ-¸æàPÜá ?
ii) Gí¥Ü ¿áÍÜÓÜáÕ ŸÖÜÙÜ ©®Ü ñÜvæ-¿áá-ÊÜ-©ÆÉ ?
iii) B-È-ÊÜÃ… WæãàÇ…x-Ô¾¥… ŸÃæ¨Ü ÓÝ×ñÜ ±ÜÅPÝÃÜ ¿ÞÊÜâ¨Üá ?
iv) ÓÜá-Ááàh… PÝÆá-Êæ-¿á®Üá° ¯ÊÜÞì| ÊÜÞw-st ÍæÅà¿áÓÜáÕ ¿ÞÄWæ ÓÜÆáÉ-ñܤ¨æ ?

PÜê£ 4 PæÙÜ-X®Ü aèPÜ-qr-®Ü-ÈÉ¿á ñÜñÜÕÊÜá & ñܨܽ-ÊÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜávÜáQ ŸÃæ-Àá-Ä

ÊÜÐÜì PÝÊÜ ˨Ý ¨Üê£ Óݧ®Ü ÖÜÐÜì
aÜÄ-ñæ ÓÝË-ÃÜ AÊÜáê-ñÜ ©qr Óæ°àÖÜ Ãܮܰ
«æç¿áì ñÝ| ®æàÖÜ ¨ÜêÑr AÊÜá-¨Üáì PÜŸº
¹PæR ÖÜ-ÃÜá-ÐÜ ¹-hæj ÊÜÃÜá-ÐÜ ÓÜÖÜ-ÓÜÅ aÜÄ-ñæÅ

27

PÜê£ 5 PæÙÜ-X®Ü ±Ü¿Þì-¿á-WÜ-ÙÜÈÉ ÓÜÄ Öæãí¨Ü¨Ü ±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜávÜáQ ŸÃæ-Àá-Ä.
(i) ±ÜÅ-Áãàg®Ü

(A) ÇÝ»Ü (Ÿ) E±Ü-ÁãàWÜ (PÜ) A®Üá-PÜã-Æñæ (vÜ) ±ÜÅ¿Þ|
(i) ËÃÝ-ÊÜá (vÜ) Pæã®æ
(vÜ) ±ÜÓÜ-Ä-ÓÜá
(A) B®Üí¨Ü (Ÿ) ËÍÝÅí£ (PÜ) ¹vÜá-ÊÜâ (vÜ) ÖÝÙÝ-WÜá-Ë-Pæ
(iii) BÊÜ-Ä-ÓÜá

(A) Êݲ-ÓÜá (Ÿ) PݱÝ-vÜá (PÜ) ÖÜÃÜ-vÜá
(iv) ±ÜñÜ®Ü

(A) AÊÜ-®Ü-£ (Ÿ) ®ÝÍÜ (PÜ) ±Üor-|

PÜê£ 6 ËÃÜá-¨Ýœ-¥ÜìPÜ ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä. x ii) PÜê-ñÜ-Z° x
x iv) ¨Üá-WÜáì-| x
i) ÓÜ-¨ÜY-£
iii) A-ÖÜì-ñæ

PÜê£ 7 "±Ü-Ä-ÍÜÅÊÜá±ÜäÊÜì-PÜ-ÊÝ-X' D ÍÜŸªÓÜÊÜáãÖÜ-¨Ü-ÈÉ¿á APÜÒ-ÃÜ-WÜÙܮݰ¿á᪠®ÝÆáR A¥Üì-±Üä|ì
ÍÜŸª-WÜ-ÙÜ®Üá° ñÜ¿Þ-Ä-Ô-Ä.

(i) (ii) (iii) (iv)

PÜê£ 8 PæÙÜ-X®Ü ÓÜÊÜÞÓÜ ±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ËWÜÅ-×Ô ŸÃæ¨Üá ÓÜÊÜÞ-ÓÜ¨Ü ÖæÓÜÃÜá ÖæàÚ-Ä.

±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜá ËWÜÅÖÜ ÃÜã±Ü ÓÜÊÜÞ-ÓÜ¨Ü ÖæÓÜ-ÃÜá
PæçÖÝ-PÜá
ÖÜÐæãìà-¨ÝY-ÃÜ
hæçÆá-ÊÝ-ÓÜ
Bo-±Ý-o

PÜê£ 9. wÓÜ-Ãæ-È-¿á-ÊÜ-ÃÜ®Üá° Êæáà«Ý-Ë-¿á-®Ý°X ÊÜÞw¨Ü WÜá|-WÜ-ÙÜ®Üá° PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝPÜê-£-¿áÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.
WÜá|-WÜ-ÙÜá

28

PÜê£ 10. PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.
¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Óݘ-ÓÜ-¸æà-Pæ-®Üá°-ÊÜ-ÊÜ-ÄWæ
CÊÜâ PÝÀáª-or-¨æªà.

PÜê£ 11. CÊÜÃÜá PÜÓÜ-¹®Ü ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° ¨æàÊÜ-ÃÜÈÉ PæàÚPæã-ÙÜáÛ-ñݤ-Ãæ.

PÜê£ 12. Öæãí©Ô ŸÃæ-Àá-Ä. "Ÿ' ±Üqr

"A' ±Üqr CíXÉà-Ñ®Ü ÊÜáÖÝ-PÜ-Ë
WÜ~-ñÜ-gn
i) ÓÝÊÜá®… ÃÜkÞÃÜ ¹Åo-¯°®Ü ±ÜÅ«Ý-¯
ii) w-ÓÜ-Ãæ-È CíXÉÑ®Ü ±ÜÅ¥ÜÊÜá ¯Zíoá-PÝÃÜ, ñÜñÜÌ-hÝn-¯
iii) vÝ. hÝ®ÜÕ-®…
iv) Ðæà-PÜÕ-²-¿á-Ã…

PÜê£ 13.
(i) ¿áÍÜ-ÓÜÕ®Üá° Óݘ-ÓÜÆá ÊÜÞvÜ-¸æà-PÝ¨Ü ÍÜÅÊÜá-ÊÜ®Üá° PÜáÄñÜá 10&12 ÊÝPÜÂ-WÜ-ÚWæ
ËáàÃܨÜíñæ ¯ÊÜá¾ ÓÜÌíñÜ A¼-±ÝÅ¿á ŸÃæ-Àá-Ä.

(ii) ±ÝsÜ-¨ÜÈÉ Ÿí¨Ü CíXÉàÐÜ ÇæàS-PÜÃÜ ±ÜÄ-aÜ-¿á-ÊÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ ÎPÜÒ-PÜ-Äí¨Ü PæàÚ £Ú-¨Üá- Pæã-ÚÛ-Ä.

** * * *

29

Jíq ÖÝÀá2 & A®Üá-±ÜÊÜÞ ¯ÃÜíg-®Ü

A®Üá-±Ü-ÊÜÞ ¯ÃÜíg®Ü : Pܮܰ-vÜ¨Ü ±ÜÅTÝÂñÜ ÇæàSQ. ÓÜáÆ-È-ñÜ-ÊÝX PÜ¥æ ÖæOæ-¿ááÊÜ PÜÇæ CÊÜ-ÄWæ ÓÜÖÜ-g-ÊÝ-X¨æ. PÜ¥æ, PݨÜíŸÄ,
®ÝoPÜ, ÎÍÜá ÓÝ-×ñÜÂ, ÊÜá-®æ¿á B-ÃæãàWÜÂ, ¨Ýí±ÜñÜ Ë-hÝn-®Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° PÜá-ÄñÜá ÊÜåè-ÈPÜ WÜÅí¥ÜWÜÙÜá ÃÜaÜ®æ ÊÜÞw-¨ÝªÃæ. CÊÜÃÜ PæÆÊÜâ
PÜê£-WÜÙÜá : "PÜ-|¾-~', "H-ÙÜá-ÓÜá-£¤®Ü ÊÜáÈÉ-Wæ', "A-®ÜíñÜ XàñÜ', "Óæ°àÖÜ ±ÜÆÉ-Ë', "©-®Ü-PæãRí¨Üá PÜ¥æ', "Pæí±Ü-ÊÜá¾®Ü ÊÜáWÜá', "¨Ýí±ÜñÜÂ
©à²Pæ' CñÝÂ-©.

"Jíq ÖÝÀá' PÜ¥æ-¿áÈÉ ¸æÓܤÃÜ PÜáoáíŸ-Êæäí¨ÜÃÜ PÜÐÜr-ÊÜá¿á iàÊÜ-®Ü¨Ü bñÜÅ-|-˨æ. ÖÝWæ-Áá B PÜáoáퟨÜ
JÆ-訆 ÍÜáÅ£¿áã Eíoá. ÊÜáÙæ-WÝ-Æ¨Ü Jí¨Üá ÖÜWÜÆá PÜvÜÆ PÜÃæ-¿áÈÉ ®æÆ-Ô-¨Üª- ÃÝ-ÊÜá-®Üá ñܮܰ ÖæívÜ-£-¿Þ¨Ü WÜíWæ-Àáí¨Ü ˨ݿá
±Üvæ¨Üá,Ëáà®Üá ÓÜíWÜÅ-×-ÓÜÆá ¨æãà~ ®Üvæ-ÓÜáñܤ ÓÜÊÜáá-¨ÜÅ-¨æã-ÙÜWæ ÓÝX-¨Ü®Üá. CÃÜáÙÜá HÃÜáñܤ Ÿí¨ÜÃÜã AÊÜ®Üá ÊÜáÃÜ-ÙÜ-ÈÆÉ, EÚ¨Ü
¨æãà~-¿á-ÊÜÃÜá £ÃÜáX Ÿí¨ÜÃÜá. AÊÜ®Üá PÜvÜÆ ±ÝÇÝ-¨Ü®æãà GíŸ PÜÙÜ-ÊÜÙÜ WÜíWæ-¿á®Üá° BPÜÅ-ËáÔ ¼à£ »ÜáX-ÇæÉí¨Üá
PÝvÜá-ñܤ¨æ......... C¨Ü®Üá° "ÃÜã-ÊÝ-Ä¿á ÆQÒ$¾' GíŸ PÜ-¥Ý ÓÜíPÜ-Ʈܩí¨Ü B¿ááª-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-X-¨æ.

""-ŸÇæ ¹àÓÜ-ÈPæR ÖæãàWÜá-£¤à¿Þ ?-'-'
ÓÜíÍÜ¿á, »Ü¿á, PÝñÜ-ÃÜ-WÜÙÜá ñÜáí¹ ñÜáÙÜá-PÜáñݤ »ÝÃÜ-ÊÝ-X¨Üª «Ü̯. ÃÝÊÜá ÖæãÃÜÚ AÊÜ-Ùæ-væWæ ®æãàw¨Ü.
ŸÇæ AÊÜ®Ü PÜ|á¡ ÓæÙæ-Àá-ñÜá.
ÊÜáÃÜá ÊÜÞñÝ-vÜ-ÈÆÉ AÊÜ®Üá. AÊÜ®Ü Pæç ŸÇæ-Áá-£¤-Pæã-ÙÜÛÆá ÊÜááí¨æ Ÿí¨ÝWÜ ÊÜáê¨Üá-ÊÝ¨Ü WÜíWæ¿á PæçWÜÙÜá,
ŸÈ-ÐÜu-ÊÝ¨Ü B ¸ÝÖÜá-WÜ-ÙÜ®Üá° ×w-¨ÜáÊÜâ. ""-¸æàvÜ, ÖæãàWÜ-¸æà-vÜ-'' Gí¨Ü-ÊÜÙÜ PÜ|á¡-WÜÙÜá ¸æàw-¨Üá-ÊÜâ.
BWÜÇæà AÈÉWæ Ÿí¨ÜÃÜá ®æÃæ-ÖæãÃæ¿á ®ÝÇÝRÃÜá WæÙæ-¿á-ÃÜá.
""-PÜ-vÜÆá ®æãàw ŸÃæãà|, ŸÄ¤à-Ááà®æãà ?'-'
AÊÜ-ÃæÇÝÉ ®Üvæ-¨ÜÃÜá. WÝÚ ÊÜáÃÜ-WÜÙÜ ÊÜá«ÜÂ-¨æãí¨Üá PÝÆá ÖÝ©¿áÇæÉà AÊÜÃÜ ®ÜwWæ ÓÝXñÜá. BWæãí¨Üá
DWæãí¨Üá ÊÜÞñÜá. B¨ÜÃæ B ÊÜáÃÜ-WÜÙÜ ÓÜáí¿å…-WÜá-vÜáÊÜ ÓÜíXà-ñÜ-¨ÜÈÉ B ÊÜÞñÜá-WÜÙÜá ÊÜááÙÜáX ÖæãàWÜá-£¤-¨Üª-ÊÜâ.
ÊÜáÃÜ-WÜÙÜ ÊæáàÇæ ¯íñÜá AÊÜ-ÃæÆÉ PÜvÜ-Æñܤ ®æãàw-¨ÜÃÜá. ÃÜá¨ÜÅ-ÃÜã-²~¿ÞX-¨ÜªÙÜá PÜ-vÜ-Æ-PÜ®æ°. vÜá-¸… vÜá¸ÝÇ…
ÓÜá¿å…&vÜḅ vÜá¸ÝÇ… ÓÜá¿å…....
PÜvÜ-Æ-PÜ-®æ°¿á D ÃÜá¨ÜÅ-®Ý-oÂPæR ×Êæá¾àÙÜ J¨Ü-X-ÓÜáÊÜ ÖÝWæ ¹àÓÜá-£¤ñÜᤠ¹ÃÜá-WÝ-Ú.
AÊÜ-ÃÜ-Èɨܪ ×Ä-¿á-®æ㟺 ñÜÇæ-¿Þ-w-Ô-¨Ü.
""DWÜ PÜvÜ-ÈWæ ÖæãàWæãà¨Üá ÖÜáaÜác ÊÜÞñÜá !'-'
ÖÝWíæ ¨àæ EÚ¨- Ê-Ü ÃÜ ãÜ ÁãàbÓ- áÜ £- ¨-¤ ÃªÜ áÜ . PvÜ ÆÜ PíÜ ¨Ã-Ü ÝX- Ááà ¸Ùæ ¨æ Ü AÊÄ-Ü Wæ A¨ÃÜ Ü ±ÅÜÊêÜ£¤ £Ú¿- á¨- ?æ
PÜvÜ-Æíb-¯í¨Ü AÊÜ-Ãæ-ÆÉÃÜã ÊÜá®æWæ ÊÜáÃÜ-Ú-¨Ü-ÃÜá. PæãàÚ-WÜÙÜá PÜãX¨ÜáÊÜâ. Öæãñݤ-Àá-ñæí¨Üá aÜvÜ-±Ü-
w-ÓÜáñܤ WÜíWæ G¨ÜªÙÜá. B¨ÜÃæ C®Üã° ®ÜÓÜáPÜá. BPÝ-ÍÜ-Êæà®æãà ÊÜááS WÜíq-QRPæãívæà CñÜá¤. PÜ|á¡ ÖæãÃÜ-ÚÔ
®æãàw-¨Ü-ÙÝPæ. ÊÜáWÜá ÊÜááWÜáÙÜá ®ÜWÜáñݤ ÊÜáÆ-XñÜá¤. A¨ÜÃÜ C®æã°í¨Üá Ÿ©-¿áÇæÉà WÜívÜ ¯©Å-ÓÜá-£¤¨Üª. AÊÜ®Ü
ÊÜááS¨Ü ÊæáàÇæ ÁãàaÜ-®æ¿á WæÃæ-WÜÙÜá PÝ|á-£¤¨ÜªÊÜâ.
PÜã¨ÜÆá ×í¨æ ÓÜÄÔ WÜíoá ÖÝQ ÊæáàÇæ-¨ÜªÙÜá. ÃÝÊÜá HÙÜáÊÜ Öæ㣤Wæ Jí©ÐÜár WÜíi PÝÀá-Ô-¨ÜÃæ,
¸æÙÜ-X®Ü Êæã¨ÜÆ PæÆÓÜ ÊÜááX-¨Üíñæ-Ááà.

30

ñÜÃÜ-WæÇæ ñÜí¨Üá ÖÜqr-¿áÇæÉà C¨Üª JÇæWæ EÄ-ÊÜÞw, ÊÜávÜ-Pæ-¿á-¯°-orÙÜá. ÖæãWæ hÝWÜ-ÊÜ®Üá° BPÜÅ-Ëá-ÔñÜá.
E¶… E¶… Gí¨Üá F¨Üá-ñܤÇæà B ÖæãWæÁãí©Wæ WÜíWæ ÖæãàÃÝ-w-¨ÜÙÜá. C®Üá° ÊÜááí©®Ü PæÆ-ÓÜ¨Ü bíñæ.

""-ñæíPÜ-|-WÝ-Ú-Ááà®æãà DWÜ CÚ-ÊÜáá-S-ÊÝ-X¨æ. WÜívÜ Ëáà¯®Ü ¸æàpæWæ ÖæãÃÜ-oÃÜã ÖæãÃÜ-pÝ®Üá.
AÊÜ®Üá ŸÃÜá-ÊÜâ-¨ÜíñÜã ÓÜíhæÁáà. JÊæá¾ ÓÝWÜ-ÃÜ-QR-Ú¨Ü ÊæáàÇæ Ëáà®Üá ÔWÜÈ, ÔWÜ-©-ÃÜÈ ÓÜíhæ¿áÊÜÃæWÜã
ÖæãàÃÝ-o-ÊÜíñÜã C¨æªà C¨æ.-'-'

BPæ WÜíi PÝÀá-ÓÜáÊÜ Öæ㣤Wæ ÃÝÊÜá ÊæáàÇæ¨Üª. ÊÜááSPæR ¯àÃÜá ÖܯÔ, WÜíi PÜáw-¨Üá¨Üã BÀá-ñÜá.

AÐÜár Öæ㣤Wæ ÓÜáñܤ-騆 ÊÜá®æ-WÜ-ÙæÇÝÉ GaÜc-ÃÜ-Wæãíw-¨ÜáªÊÜâ. ¸è ¸è Gí¨Üá ®ÝÀá-WÜÙÜ ŸWÜá-ÙÝo. PæãP…
PæãP… Gí¨Üá ÓܨÜ᪠ÊÜÞvÜáñݤ ÖÜqr¿á ñÜáí¸Ý PæãàÚ-WÜÙÜá ÓÜvÜ-WÜ-ÃÜ-©í¨Ü KvÝ-vÜá-£¤-¨ÜáªÊÜâ. ®ÝÇÝRÃÜá
ÊÜá®æ-¿áíWÜ-ÙÜ-©í¨Ü ÊæáàÇ橪ñÜá ÖæãWæ, ÊÜáíi-®Ý-PÝ-ÃÜ-ÊÝ-X.

BWÜ AÈÉWæ Ÿí¨Ü, B ±ÜŨæà-ÍÜ-¨Ü HPÝQ iàÊÜ-ÊÝ¨Ü ¸æÓܤ-®æ㟺, ÃÝÊÜá®Ü WæÙæ¿á. ±ÜÄ-aÜ-¿á¨Ü,
ËÍÝÌ-ÓÜ¨Ü ®ÜWÜá ®ÜWÜáñܤ BñÜ PæàÚ¨Ü : "-"-WÝÚ PÜËá¾ B-X¨æ, ®Üw Öæãà-Wæãà|.'-'

ŸÇæ ÖæãñÜá¤, AÊÜÃÜá ¨æãà~ PÜÃæ-X-Ú-ÓÜáÊÜ Öæ㣤Wæ, C®Üã° ÖÜñݤÃÜá g®Ü BWÜÇæà ¨æãà~-¿á®Üá°
ÊÜáÃÜ-Ú-®æ-væ-Àáí¨Ü PÜvÜ-ÈWæ ñÜÃÜáÊÜ ±ÜÅ¿áñÜ° ÊÜÞvÜá-£¤-¨ÜªÃÜá. WÜíWæ ÊÜáÙÜ-Æ-©-®æ°-¿áÈÉ ¯íñÜá PæÃÜ-Ú¨Ü
PÜvÜ-Æ®æ°à ®æãàvÜá-£¤-¨ÜªÙÜá. WÜívÜ-¯Wæ ""-¸æàWÜ Ÿ¯°-'' Gí¨Üá AÈÉí¨ÜÇæ ÖæàÙÜáÊÜ BÓæ. B¨ÜÃæ ÖÝWæ ÖæàÚ ¿ÞÊÜ
±ÜÅÁãà-g-®ÜÊÜä CÆÉ-Êæí¨Üá AÊÜ-ÚWæ £Ú-¿á¨æ? PÜvÜ-ÈWæ ÖæãÃÜo ÊæáàÇæ CÐÜr Ÿí¨ÝWÜ ×í©-ÃÜáX ŸÃÜÆá
ÓÝ«ÜÂÊæ? A¨æãí¨Üá ±ÜÅPÜê-£¿á Bo. ÓÝWÜ-ÃÜ-¨Ü-Çæ-WÜÙÜá ÊæáàÇæàÄ, WÝÚ ¹àÔ-¨ÝWÜ, ¨æãà~ ÓÜáWÜ-ÊÜá-ÊÝX ¨ÜvÜ
ÓæàÃÜá-ÊÜâ-¨æí¨Üá AÊÜ-ÚWæ WæãñÜá¤.

WæÙæ¿á®ÝWÜÇæà HĨܪ ¨æãà~-Áã-ÙÜWæ ñÝ®Üã «ÜáÊÜááQ, aÜáPÝR-~ £ÃÜá-謆 ÃÝÊÜá. ŸÆá ¯«Ý-®Ü-
ÊÝX ¨æãà~ ÊÜááí¨æ ÊÜááí¨æ ÓÝWÜ-ñæã-vÜ-XñÜá. WÜíWæ ÊÜáê¨Üá-ÊÝX ®ÜPÜR-ÙÜá. AÊÜ®Ü hæãñæWæ ¸æàÃæ¿áã BÃÜá
¨æãà~-WÜÙÜá ÖæãÃÜ-oÊÜâ. ÓÜÊÜáá-¨ÜÅ¨Ü ñæÃæ-WÜÙÜ ÖÝÊÜÚ hÝÔ¤-¿Þ-¨ÝWÜ ËÓݤ-ÃÜ-ÊÝ¨Ü B ÓÝWÜ-ÃÜ¨Ü ÊæáàÇæ ÖæãÃÜo
B ¨æãà~-WÜ-Ùæ-væ-Àáí¨Ü ÖÝw®Ü ÓÜáÓÜÌÃÜ ÖæãÃÜ-q-ñÜá.

""K... ÇÝÈ... Çæà... Çæà'-'

A¨Ü-®Üá° PæàÙÜáñݤ WÜíWæ¿á ÖÜê¨Ü¿á ×XY-ñÜá.

""-Çæà APÝR, ÊÜáWÜã®Ü ®æãàvæà!-'' Gí¨Üá BWÜÇæ ®ÝWÜá PÜãX-¨ÜÙÜá. ®ÝÆáR ÊÜá®æ-¿Þ-aæ-Àá¨Üª ¿ááÊÜ£
AÊÜÙÜá. WÝŸ-Ä-¿ÞX WÜíWæ ñܮܰ ÊÜáWÜ®Ü PÜvæ ®æãàw-¨ÜÙÜá. B ñÜáío ÊÜáÃÜ-Ú®Ü ÃÜáb ®æãàvÜáñݤ ®ÜWÜá-£¤¨Üª.
ÊæáçÁáÇÝÉ ÊÜáÃÜÙÜá Aíq-Pæãíw-ñÜá¤.

""-®æãàvæà ®ÝWÜã& D ±æäàÃÜ GÐæãrí¨Üá ÊÜáÃÜÙÜá ÊÜááQR-¨Ý-®æà&''

""-B-ÀáñÜá.......... ¯à®Üá WÜívÜ-®Ü®æ°à ®æãàvÜáñݤ ¯íñÜá-¹pæÅ ÊÜááPÜR¨æ CÃݤ-®æà-®Üá?-'-''

®ÝWÜá ®ÜPÜRÙÜá, B ÊÜÞñÜá PæàÚ, ÊÜá¨Üá-Êæ-¿ÞX ®ÝÆáR ÊÜÐÜì PÜÙæ-©-¨ÜªÃÜã WÜíWæ¿á ÊÜááS Pæí±æà- ÄñÜá.
®Ýb-Pæ¿Þ-Àá-ñÜá.

ÊÜá«ÝÂ-ÖÜ°-¨Ü Öæ㣤Wæ BPÝ-ÍÜ-¨ÜÈÉ ÊæãàvÜ-WÜÙÜá PÝ~-Ô-PæãívÜÊÜâ. AÊÜ-ÚWæ bíñæ-¿Þ-ÀáñÜá. PÜvÜ-騆 PÜvæWæ
PÜ|á¡ ÖæãÃÜ-Ú-Ô-¨Ü-ÙÜá. ¸æÚWæY CÃÜ-©¨Üª WÝÚ DWÜ ÓÜÌƳ ¼à-PÜ-ÃÜ-ÊÝ-X ¹àÓÜ-ñæã-vÜ-X-ñÜá¤.

AvÜáWæ ÊÜááX-ÓÜáÊÜ Öæ㣤Wæ WÝÚ hæãàÃÝ-Àá-ñÜá.

""-C-¨æà®æà WÜíWæ!-'' Gí¨ÜÙÜá B PÜvæWæ Ÿí¨Ü ®ÝWÜá&Öæ¨Ü-ÃÜáñݤ. AÊÜ-ÙÝ-ÓÜ-ÃæWæ EÚ-¨Ü-ÊÜ-®æã-Ÿº®æà A|¡.
AÊÜ®Üã PÜvÜ-ÈWæ ÖæãàX-¨Üª.

31

ÊÜá«ÝÂÖÜ° PÜÙæ¨Ü ÖÝWæ WÜávÜáWÜá ËáíaÜá PÝ~-Ô-PæãívÜáÊÜâ. ÊÜáÙæ¿áã ŸíñÜá. WÝÚWæ ÔQR¨Ü
©à±Ü¨Ü ÖÝWæ WÜíWæ¿á ÊÜá®ÜÓÜáÕ ñÜÆÉ-~-ÔñÜá. ÓÜáñܤ-騆 ÊÜá®æ¿á ÖæíWÜ-Ùæ-¿áÃÜ ÊÜááS-WÜÙÜá PÝñÜ-ÃÜ-©í¨Ü
PÜ-vÜ-Æ-®æ°à ©qr-Ô-¨Üá-ÊÜâ.

ÊÜáWÜá AÙÜ-ÖÜ-£¤ñÜá, ¨æãvÜx «Ü̯ ñæWæ¨Üá. AÓÜ-ÖÜ-®æ-Àáí¨Ü WÜíWæ A¨ÜPæR Jí¨æàoá ÖÝQ-¨Ü-ÙÜá.

ÓÜíhæ-¿Þ-ÀáñÜá. ¨æãà~-WÜÙÜ ÓÜáÚ-ËÆÉ. ÊÜáÙæ¿áã ¯í£ñÜá. PÜvÜ-騆 Ãè¨ÜÅ & ÓæãPÜáR ÖÝWæÁáà CñÜá¤.
GÆÉÃÜ ÊÜá®Ü-¨ÜÆãÉ ¼à£ ÊÜá®æ ÊÜÞw-ñÜá.

ÊÜáŸáº-WÜ-ñܤÇæ BÊÜ-Ä-ÓÜ-ñæã-vÜ-X-¨ÝWÜ ¨ÜãÃÜ-©í¨Ü ®ÝÇÝRÃÜá ÖÝÀá-WÜÙÜá PÝ~-Ô-¨ÜáÊÜâ. WÜíWæ¿á
ÊÜá®Ü PÝñÜ-ÃÜ-©í¨ÜÆã B®Üí¨Ü-©í¨ÜÆã ñÜá¿Þª-wñÜá. ÊÜáWÜ-®æã-vÜ®æ AÊÜ-Ãæ-ÆÉ-Ãæãí©Wæ PÜvÜ-騆 ñÜwWæ
«ÝËÔ Ÿí¨Ü-ÙÜá.

PÜvÜ-騆 AÇæWÜÙæãí©Wæ ÊæáàÇæà-ÙÜáñܤ CÚ-¿ááñܤ B ¨æãà~-WÜ-ÙÜá ¨ÜvÜ-PÜR¼ÊÜááS-ÊÝX ŸÃÜá-£¤-¨Üª-ÊÜâ.

Jí¨ÜÃÜ Ÿ©-¿á-ÇæãÉí¨Üá, ÓÝÆá bPæRWÜÙÜ ÖÝWæ AÊÜâ ÖÜ£¤ÃÜ ÖÜ£¤ÃÜ Ÿí¨Üíñæ WÜíWæ G~-Ô-¨Ü-ÙÜá: Jí¨Üá,
GÃÜvÜá, ÊÜáãÃÜá, ®ÝÆáR... I¨Üá... BÃÜá... HÙÜ®æ ÖÝÀá? HÙÜá ¨æãà~-WÜ-ÙÜ-ÆÉÊæà ÊÜááíhÝ®æ ÖæãÃÜ-o¨Üáª?
ÊÜáñæ¤ ÓÜíPÜo. B HÙÜ-®æ¿á ¨æãà~¿á Jvæ¿á ¿ÞÃÝ-X-ÃÜ-Ÿ-ÖÜá¨Üá? ®ÝWÜáÊÜä G~-Ô-¨ÜÙÜá ÊÜá®Ü-ÔÕ-®Ü-ÇæÉà: ¿ÞÃÝ-
X-ÃÜ-Ÿ-ÖÜá-¨Üá?

""-BÃæà ÖÝÀá EíoÇæÉà APÝR!?'-'

A¨Ü®Üá° ¸ÝÀá ¹oár ÖæàÙܸæàPÝ-Xñæ¤? GÆÉÃÜ ÊÜá®Ü-ÔÕ-®ÜÆãÉ A¨æà ±ÜÅÍæ° BWÜ ÓÜáÚ-©-ÃÜ-È-ÆÉ-Êæ?

¨æãà~-WÜ-ÙÜá ÖÜ£¤-ÃÜPæR Ÿí¨ÜáÊÜâ. ñÜÊÜá¾ ñÜÊÜá¾ ¨æãà~-¿á®Üá° WÜáÃÜá-£-Ô-¨Ü-ÊÜÃÜá ÓÜÊÜÞ-«Ý-®Ü¨Ü ¯oár-Ô-ÃÜá-¹-
orÃÜá. WÜíWæ¿á PÜ|á¡ Ëáíb-®Üíñæ aÜÈ-ÔñÜá. ÃÝÊÜá-®Ü®Üá° PÝ|¨æ ÖÜê¨Ü¿á WæãàÙÝ-wñÜá. HÙÜ-®æ¿á ¨æãà~
ÃÝÊÜá-®Ü¨æà BWÜ-¸æàPæà? AÁãÂà ¨æàÊÜÃæ !

ÊÜáWÜá-ÊÜ®Üá° ¹X-¨Ü-±Üâ³ñݤ PÜíŸ-¯-¿á®Üá° BPæ ñÜvæ-×-w-¨ÜÙÜá. Gñܤ ®æãàw-¨ÜÃÜã B ÓÝWÜ-ÃÜÊæà. ÖÝÀá¿á
ÓÜáÚ-ËÆÉ. ñܮܰ ÖÝÀá, ñܮܰ iàÊÜ-®Ü¨Ü ÖÝÀá.....

ÓÜáñܤÆã ÓÜíñÜ-ÓÜ¨Ü PÜãWÜá. ñܮܰ ÓÜí»ÜÅ-ÊÜá-¨ÜÇæÉ ÊæáçÊÜá-Ãæ-£¨Üª ®ÝWÜá PÜãX-¨ÜÙÜá :

""-C-Çæã°àvæà... A|¡ GÐæãrí¨Üá Ëáà®Üá ñÜí©-¨Ýª-®æ....!-'-'

EñܤÃÜ ŸÃÜÈÆÉ-Êæí¨Üá ®ÝWÜá £ÃÜáX ®æãàw-¨ÜÙÜá. AÊÜ-ÚWæ ÓÜíPÜ-o-ÊÝ-ÀáñÜá. ®ÝWÜá-訆 A|¡
ÊæáÆá-¨Ü-¯-¿áÈÉ ÖæàÚ-¨Ü:

"-"-Öæãà¨Ý-Wæà®æãà g-ñæ-¿ÞWæà C©Ì. ÊÜáÙæ hæãà-ÃÝ-¨ÝWÜ ¸æàÃæ ¸æà-Ãæ-¿ÞX ¹qÌ. Ÿ-ÖÜÙÜ ÖæãñÜá¤
ÃÝ-ÊÜá-¯-WæíñÜ ÖÜá-vÜá-PÝ-w©Ì..... AÊÜ Ô-PÜRÇæà CÆÉ. ¸æ-ÚWæY Ÿí¨Ý-®Üá.-'-'

"ñܮܰ ÓÜÊÜÞ-«Ý-®Ü-PÝRX B Pæã®æ¿á ÊÜÞñÜá ÖæàÚ-¨Üá-¨æí¨Üá AÊÜ-ÚWæ £Ú-¿á-¨æ?

ÖÜqr ŸÄ-¨Ý-XñÜá¤, B¿áª ñÜÃÜ-WæÇæ ÃÝÎ ÃÝÎ-¿ÞX ¹©ªñÜá¤. ÃÝÊÜá Ÿí¨æã-vÜ-®æÁáà ¯àÃÜá
PÝÀá-ÓÜ-Çæí¨Üá ñÜí¨Üá ÖÝQ-¨ÜªÙÜá. WÜíWæ A¨Ü®Üá° ®æãàvÜáñݤ A¨Üá-ÊÜ-ÃæWæ ÖÜ£¤-qr¨Üª PÜퟯ JÓÜ-ÄñÜá. ¹QR
¹QR Añܤ-ÙÜá.

PÜñܤ-Çæ-¿ÞX ÓÜáñÜ¤Æ ÊÜá®æ-¿á-ÊÜ-ÃæÇÝÉ ÊÜáÆ-X-¨ÜÃÜã BPæWæ ÊÜÞñÜÅ ¯¨æª ŸÃÜ-ÈÆÉ. Ãݣſá ÖæãñÜᤠÃÝÊÜá
¨ÜvÜPæR Ÿí¨ÜÃæ ÖÝ© £Ú-¿á-Çæí¨Üá PÜí©àÆá ÖÜbc-qr-¨ÜªÙÜá. ©à±Ü EÄ-¨Üá¨æà ŸíñÜá. ÃÝÊÜá ŸÃÜ-È-ÆÉ.

ñÜÃÜ-Wæ-Çæ-WÜ-ÙÜ Óܨݪ-¨ÝWÜ, ®ÝÀá-WÜÙÜá ŸWÜá-Ú-¨ÝWÜ, ¿ÞÃæãà PæËá¾-¨Ý-WÜ-ÇæÇÝÉ, WÜvÜ-Ÿ-wÔ WÜíWæ
HÙÜá-£¤-¨ÜªÙÜá. AÊÜÙÜ ±ÝÈWæ ±ÜÅ£-ÓÝ-Ãæ¿áã BWÜá-£¤-¨Ü᪨Üá ¯ÃÝ-Óæ-Áãí¨æà.

32

ÊÜáWÜá aݱæ¿á ÊæáàÇæ ÓÜáS-ÊÝX ¯©Å-ÓÜá-£¤ñÜá¤. A¨ÜPæR ¿ÞÊÜ bíñæ¿á AÄÊÜä CÃÜ-ÈÆÉ. ñܮܰ ÊÜáWÜá,
ñܮܰ ÃÝÊÜá®Ü ÊÜáWÜá&

B ×í©®Ü PÜñæ:

&AÊÜ-ÙÜ®Üá° ÊÜá¨Üá-Êæ-¿Þ-WÜ-¸Ý-ÃÜ-¨æí©-¨ÜªÃÜá ÃÝÊÜá®Ü ñÜí¨æ ñÝÀá. B¨ÜÃæ ÖÜo ×w¨Ü ÃÝÊÜá PÜvÜÆ
£àÃÜ-¨ÜÈÉ JÊæá¾ WÜápÝrX Aí©-¨Üª:

""-WÜíWæ, ÊÜá¨æÌ B¨æÅ ¯®Ü°. CȪ¨æÅ ®Ý®Üá ÓæàÃæãà¨Üá PÜvÜ-Ʈܰ, ®æãàvæãRà!-'-'

WÜíWæWæ JÊæá¾ gÌÃÜ ŸíñÜá. ÊÝÃÜ PÜÙæ-¨ÜÃÜã CÚ-ÊÜáá-S-ÊÝ-WÜ-ÈÆÉ. ÃÝÊÜá Öæ¨Ü-Ĩܪ, ±Üíw-ñÜ-Äí¨Ü LÐܘ
ÊÜÞw-Ô-¨Üá¨Üã BÀá-ñÜá.

BWÜ AÊÜ®Üá ÖæãÃÜ ÖæãàWÜ-¨æÁáà ÓÜ¨Ý AÊÜÙÜ Ÿ©-¿áÇæÉà EÚ-©¨Üª. WæÙæ-¿áÃÜá Ëáà¯-WÝX PÜvÜ-ÈWæ
Öæãà¨ÝWÜ, ÊÜá®æ-¿áÈÉ H®Üã CÆÉ-Êæí¨Üá £Ú-©¨Üª WÜíWæ ÖæàÚ-¨Üª-ÙÜá:

""-Öæãà-Wܺ-¯°!-'-'

""-¯®Ü° ¹oár ®Ý Öæãà¨æà-®Ý-?'' Gí©¨Üª ÃÝÊÜá.

AÊÜ®Ü ²Å࣠PÜívÜá AÊÜÙÜ ÖÜê¨Ü¿á EQR Ÿí©ñÜá¤. BWÜ GÐÜár CÚ¨Üá ÖæãàX¨Üª, ñܮܰ ÃÝÊÜá! AÊÜ-®Üá ñܮܰ
ÓÜÌíñÜ¨Ü ŸWæWæ Áãàb-ÓÜá-£¤-¨Ü᪨æà PÜwÊæá. ÓÜ¨Ý PÝÆÊÜä Jí¨æà ÃÝWÜ; "WÜíWæ ¯®Ü-Wæà®Üá ¸æàPæ?-'

JÊæá¾ AÊÜ-ÃæÇÝÉ ""-PÜíñÜ ŸÇæ-'-'Wæ ÖæãàX-¨ÜªÃÜá. ¹àÔ ŸíñÜá ¨æãvÜx ¹ÃÜá-WÝÚ. ÃÝ£Å-¿Þ-¨ÜÃÜã ¨æãà~-WÜÙÜ
ÓÜáÚÊæà CÆÉ. ÊÜáÃÜá-©®Ü ¸æÚWæY ÃÝÊÜá ÊÜᣤ-ñÜ-ÃÜÃÜá ×í©-ÃÜáX Ÿí©-¨ÜªÃÜá. Jí¨Üá ¨æãà~ PÜw-Êæá-¿Þ-XñÜá¤,
®æÃæ-ÊÜá-®æ-¿á¨Üá. ÊÜáñæ¤ Cwà ©®Ü, ¨æãà~-WÝX PݨÜÃÜá. A¨Üá ŸÃܨæà Öæãà¨ÝWÜ, ®æÃæ-ÊÜá-®æ¿á ñÝÀá¿á
Ãæãà¨Ü®Ü PæàÚ WÜíWæ ñÝ®Üã A£¤-¨ÜªÙÜá. ""-®ÜíWæà AíWݨæÅ H®Ý¾-w¤à-Ááà-'' Gí©¨Üª ÃÝÊÜá. AÊÜÙÜ ¨Üá@S
EÊÜá¾-Ú-ÔñÜá¤. AÊÜ-®Ü ¸Ý¿áá¾bc WÜíWæ Aí©-¨ÜªÙÜá. ""-Aí¥Ý ÊÜÞñÝ-væºàw, ®Ü®Ý°-Oæ!-'-'

DWÜ.........
"¸æ-ÚWæY Ÿí¨Ý-®Üá!' Gí¨Üá ®ÝWÜá-訆 A|¡ Öæàڨܪ. B ¸æÚWæY Ÿí©ñÜá¤. B¨ÜÃæ ÃÝÊÜá®Ü ¨æãà~
ŸÃÜ-ÈÆÉ. AÊÜÙÜ ÖÜê¨Ü¿á vÜÊÜ-vÜ-ÊÜ®æ Öæãvæ-¨Üá-PæãíwñÜá, AÍÜá-»Ü-Êæà-®Ü®æã° ®æ®æ¨Üá. bàÃÜáÊÜ ÖÝWÝ-ÀáñÜá
AÊÜ-ÚWæ. ¨Üá@S E-ÊÜá¾-Ú-Ô-ñÜá.

WÜíWæ KvÜáñݤ PÜvÜÆ ñÜwWæ Ÿí¨ÜÙÜá. ÃÝÎ ÃÝÎ-¿ÞX ¹©ª¨Üª ÊÜáÃÜ-ÙÜ®Üá° ÖÜ£¤ PæÙÜ-X-Ú-¨ÜÙÜá. ¨ÜvܨÜ
ÊÜÃæWÜã AÊÜÙÜ ±Ý¨Ü-WÜÙÜá aÜÈ-Ô-¨ÜáÊÜâ. PÜvÜ-騆 ñæÃæ Jí¨Üá AÊÜÙÜ ÊÜáê¨Üá ±Ý¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ñæãàÀáÔ ÊÜáñæ¤ ×í¨ÜPæR
ÖæãàÀá-ñÜá.

¯gì-®ÜÊÝXñÜᤠÓÝWÜÃÜ. ÍÝíñÜ-ÊÝX HÄ-Ú-¿áá-£¤¨Üª AÇæ-WÜÙÜá. £Ú-¿Þ-X¨Üª BPÝÍÜ. ÊæáÆÉ®æ ¹àÔ
Ÿí¨Ü WÝÚWæ AÊÜÙÜ ÓæÃÜWÜá ±Üo-±Ü-o®æ Ÿw¨Üá ÖÝÃÝ-wñÜá. AÊÜ-ÙÜ-Ä-ËÆÉ ¨ÜíñæÁá PæçWÜÙÜá PæãÃÜ-Ùæã-ÙÜ-X®Ü
ÊÜÞíWÜ-ÆÂ-¨æ-væWæ «ÝË-Ô-¨ÜáÊÜâ. ñÜvæ-¿á-ÇÝ-Ãܨæ WÜíWæ WæãàÙæãà Gí¨Üá Añܤ-ÙÜá.

£àPÜÒ$¡ÊÝ-¨Ü ÓÜã¿áì-ÃÜξ ÊæáçÀá-Ä-¨ÝWÜ BPæ GaÜcñÜᤠPÜ~¡àÃÜá JÃæ-Ô-PæãívÜÙÜá. »ÜË-ÐÜ-£¤®Ü ŸWæWæ ÍÜã®ÜÂ
ñÜáí¹-PæãívÜá ×í¨Ü-w-Àá-vÜáñݤ PÜvÜÆ PÜvæWæ PÜ|á¡ ÖæãÃÜ-Ú-Ô-¨Ü-ÙÜá.

PÜ~¡à-ÃÜ ÊÜáíi®Ü ñæÃæ¿á ×í¨æ PÜvÜ-Æíb-®Ü-ÇæãÉí¨Üá ¹Ú¿á aÜáPæR PÝ~-ÔñÜá. aÜáPæR ×ĨÝ-WÜ-ñæã-vÜ-X-¨ÝWÜ
ÊæãàvÜ-Êæà®æãà GíŸ »ÜÅÊæá-Àáí¨Ü BPæ PÜ|á¡-WÜ-ÙÜ®Üá° Eij ®æãàw-¨Ü-ÙÜá.

A¨Üá ÊæãàvÜ-ÊÝ-X-ÃÜ-È-ÆÉ.AÊÜÙÜ ÖÜê¨Ü¿á ×XY-¯í¨Ü ÖÝwñÜá, B®Üí¨Ý-£-Ãæà-PÜ-©í¨Ü. PÜ~¡®Üíb-®ÜÈÉ ñÜáí¹¨Ü
¯àÃÜá ñÜáÙÜáQ, Pæ®æ°¿á ÊæáàÇæ hÝÄ-ñÜá.

ÖÜ£¤ÃÜ ÖÜ£¤-ÃÜPæR ŸÃÜá-£¤ñÜᤠJíq ÖÝÀá.

33

Íܸݪ-¥Üì : ¸æÓܤ & Ëáà®ÜáWÝÃÜ, ¸ÝÖÜáWÜÙÜá & ñæãàÙÜáWÜÙÜá, ®æÃæÖæãÃæ & APÜR±ÜPÜR, PÜvÜÆíaÜá & PÜvÜÆ£àÃÜ,
±ÜÅÊÜ꣤ & ÖÜÊÝÂÓÜ, aÜvܱÜwÓÜáñܤ & AÊÜÓÜÃÜ©í¨Ü, ñÜÃÜWæÇæ & J|X¨Ü GÇæ, ñæíPÜ| & ¨ÜQÒ| ©PÜáR, ŸWÜáÙÝo
& PÜãWÝo, ÊÜáígá & CŸº¯°, WÝŸÄ¿ÞWÜá & ¸æbc¹àÙÜá, ÓÜáÓÜÌÃÜ & Cí±Ý¨Ü «Ü̯, ¼à£ & Öæ¨ÜÄPæ, »Ü¿á,
ÓÜíñÜÓÜ & ÓÜíñæãàÐÜ, ¹ÃÜáWÝÚ & ÃÜ»ÜÓÜÊÝ¨Ü WÝÚ, ÊÜÞíWÜÆ & ñÝÚ, ÊÜáíWÜÙÜÓÜãñÜÅ.
PÜê£&1 A®Üá-±ÜÊÜÞ ¯ÃÜíg-®ÜÃÜ PÜê£-WÜ-ÙÜ®Üá° PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿áÈÉ ŸÃæ-Àá-Ä.

A®Üá-±ÜÊÜÞ ¯ÃÜíg-®ÜÃÜ PÜê£-WÜ-ÙÜá

PÜê£&2 PæÙÜ-X-®Ü-ÊÜâ-WÜ-ÙÜ®Üá° A®Üá-PÜÅ-ÊÜá-ÊÝX ŸÃæ-Àá-Ä.
(i) -A-ÊÜÙÜ ÖÜê¨Ü¿á ×XY-¯í¨Ü ÖÝwñÜá, B®Üí¨Ý-£-Ãæà-PÜ-©í¨Ü.
(ii) -ÃÝÊÜá-®Ü®Üá° PÝ|¨æ ÖÜê¨Ü¿á WæãàÙÝ-w-ñÜá.
(iii) PÜ~¡àÃÜ ÊÜáíi®Ü ñæÃæ¿á ×í¨æ PÜvÜ-Æíb-®Ü-ÇæãÉí¨Üá ¹Ú¿á aÜáPæR PÝ~-Ô-ñÜá.
(iv) -WæÙæ-¿á-®Ý-WÜÇæà HĨܪ ¨æãà~-Áã-ÙÜWæ ñÝ®Üã «ÜáÊÜááQ, aÜáPÝR~ £ÃÜá-謆 ÃÝÊÜá.

PÜê£&3 PæÙÜ-X-®Ü ±Üvæ-®Üá-w-WÜÙÜ A¥Üì ÖæàÚ ÊÝPÜÂ-¨ÜÈÉ ±ÜÅÁãà-X-Ô-Ä.
(i) -ÊÜáñæ¤àÃÜá & A¥Üì
ÊÝPÜÂ
(ii) -ÊÜááS WÜíq-PÜáR& A¥Üì
ÊÝPÜÂ
(iii) -ÊÜááS Pæí±æà-ÃÜá& A¥Üì
ÊÝPÜÂ
(iv) -¯oár-ÔÃÜá ¹vÜá A¥Üì
ÊÝPÜÂ

34

PÜê£&4 PæÙÜ-X-®Ü- ÊÝPÜÂ-WÜÙÜá ÓÜÄÁãà ñܱæä³à GíŸá-¨Ü®Üá° ÖæàÚ-Ä.
(i) ÊÜáWÜá aÝ-±æ¿á ÊæáàÇæ ÓÜá-S-ÊÝX ¯-©Å-ÓÜá-£¤-ñÜá¤.
(ii) ÃÝ-ÊÜá®Ü hæãñæWæ ¸æàÃæ ¿ÞÊÜ ¨æãà~¿áã ÖæãÃÜvÜÈÆÉ.
(iii) WÝ-ÚWæ ÔQR¨Ü ©à±Ü¨Ü ÖÝWæ WÜíWæ¿á ÊÜá®ÜÓÜáÕ ÖÜÃÜá-ÐÜ-Wæãíw-ñÜá.
(iv) ÃÝ-ÊÜá®Üá GÆÉÃÜ hæãñæ PÜvÜ-È-¯í¨Ü ÊÜáÃÜÚ Ÿí¨Ü-®Üá.
(v) -A¨Üá Êæãà-vÜ-ÊÝ-X-ÃÜ-È-ÆÉ.

PÜê£&5 PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ì-ÊÜÞ-wÄ (Î-PÜÒ-PÜÃÜ ÓÜÖÝ¿á ±Üvæ-Àá-Ä-)

©PÜáR-WÜÙÜ ÖæÓÜ-ÃÜá-WÜ-ÙÜá

ñæíPÜ-|
PÜê£&6 PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ì-Wæã-Ú-ÔÄ. (Î-PÜÒ-PÜÃÜ ÓÜÖÝ¿á ±Üvæ-Àá-Ä-)

ñæ±Ü³

gÆ ±ÜÅ¿Þ-|¨Ü
ÓÝ«Ü-®Ü-WÜ-ÙÜá

PÜê£&7 PæÙÜ-X-®Ü- ÓÜáÚÊÜâ-WÜ-ÚWæ Öæãí¨ÜáÊÜ ÓÜÄ-¿Þ¨Ü APÜÒ-ÃÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° TÝÈ aèPæãà-®Ü-WÜ-ÙÜÈÉ ñÜáí¹-Ä.

(i) PÜvÜ-Æ-Pܮ氿á ÃÜá¨ÜÅ-®Ý-oÂPæR C¨Üá ×Êæá¾àÙÜ -¹
J¨Ü-X-ÓÜá-£¤-ñÜá¤. Æ

(ii) CÊÜÙÜá ÃÜá¨ÜÅ-ÃÜã-²-~-¿Þ-X-¨Üª-ÙÜá. vÜ
(iii) BPÝ-ÍÜ-¨ÜÈÉ CÊÜâ PÝ~-Ô-¨ÝWÜ WÜíWæWæ Àá

bíñæ-¿Þ-Àá-ñÜá.

(iv) C¨Üá ÖÜ£¤ÃÜ ÖÜ£¤-ÃÜPæR ŸÃÜá-£¤-ñÜá¤.

35

PÜê£&8 PæÙÜ-X®Ü PæãàÐÜr-PÜ-¨ÜÈÉ ÈíWÜ, ÊÜaÜ®Ü, Ë»ÜQ¤ ±ÜÅñÜÂ-¿á-WÜ-ÙÜ®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

±Ü¨Ü-WÜ-ÙÜá ÈíWÜ ÊÜaÜ-®Ü Ë-»ÜQ¤ ±ÜÅñÜÂ-¿á
®ÝÀá-WÜ-ÙÜá
ÃÝÊÜá-®Ü

WÜíWæ-Wæ
ÊÜá®Üá-ÐÜÂ-ÃÜ-ÈÉ

PÜê£&9 PæÙÜ-X®ÜÊÜâ-WÜ-ÙÜÈÉ WÜáí²Wæ ÓæàÃÜ¨Ü ±Ü¨Ü-ÊÜ®Üá° B¿á᪠ŸÃæ-Àá-Ä.

(i) (-A-) -¸æ-Óܤ -(-Ÿ) ¸æàpæ-WÝ-ÃÜ -(-PÜ) Ÿw-WÜ -(-vÜ) Ko-WÝ-ÃÜ (i)

(ii) (-B-) -ÃÝ-ÊÜá -(-Ÿ) ÊÜáívæãà-¨Ü-Ä -(-PÜ) Ôàñæ -(-vÜ) ÆPÜÒ$¾-| (ii)

(iii) (A) ÓÜÃæãà-ÊÜ-ÃÜ -(-Ÿ) WÜíWÝ (-PÜ) ¿áÊÜáá-®Ý -(-vÜ) PÝÊæà-Ä (iii)

(v) (-A-) PÜ¥æ -(-Ÿ) PݨÜíŸ-Ä -(-PÜ) ®ÜêñÜ -(-vÜ) ®Ýo-PÜ (iv)

PÜê£&10 PæÙÜ-X®Ü ÊÝPÜÂ-WÜÙÜ ±ÜÅÁãàWÜ Ÿ¨Ü-ÈÔ ŸÃæ-Àá-Ä.
i) Bíg-®æà-¿á®Üá ÆíPæ-¿á®Üá° Íæãà˜-Ô-¨Ü-®Üá.
ii) Ë-¨ÝÂ-¦ì-WÜÙÜá ±ÜâÓܤ-PÜ-ÊÜ®Üá° K¨Üá-ñݤ-Ãæ.

PÜê£&11 ÊÝPÜÂ-WÜÙÜ ±ÜÅPÝ-ÃÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° WÜáÃÜá-£-ÔÄ. (ÓÜ-ÃÜÙÜ, ÓÜí¿ááPܤ, ÓÜËá¾-ÍÜÅ-)
i) »Ü-ÃÜ-ñÜ®Üá ÃÝÊÜá-®Ü®Üá° AÁãà-«æÂWæ ×í©-ÃÜá-WÜ-¸æà-Pæí¨Üá PæàÚ-PæãívÜ-®Üá.
B¨ÜÃæ AÊÜ®Üá ×í©-ÃÜá-WÜ-È-ÆÉ.
ii) ñÜ-ÊÜá¾®Üá ÊÜÞÃÜá-PÜ-pær-Àáí¨Ü ÖÜ|á¡-WÜ-ÙÜ®Üá°, ñÜÃÜ-PÝ-Ä-WÜ-ÙÜ®Üá° ñÜí¨Ü-®Üá.
iii) ñÜí¨æ¿á ÊÜÞñÜ®Üá° PæàÚ¨Ü ÊÜáWÜ Ÿá©œ-ÊÜíñÜ-®Ý-¨Ü-®æíŸá-¨Ü®Üá° FÄ-®Ü-ÊÜÃÜá ŸÆÉ-ÃÜá.

PÜê£&12 "Ÿí¨Ü¨Ü᪠ŸÃÜÈ, ¨æàÊÜÃÜ ¨ÜÁá CÃÜ-È' GíŸ ËaÝ-ÃÜ-ÊÜ®Üá° PÜáÄñÜá "Jíq ÖÝÀá'
±ÝsÜ¨Ü B«Ý-ÃÜ-©í¨Ü 10&12 ÊÝPÜÂ-WÜ-ÙÜÈÉ ¯ÊÜá¾ A¼-±ÝÅ¿á ŸÃæ-Àá-Ä.

PÜê£&13 "Jíq ÖÝÀá' ±ÝsÜ-©í¨Ü ¯àÊÜâ ¿ÞÊÜ WÜá|-ÊÜ®Üá° ¯ÊÜá¾ iàÊÜ-®Ü-¨ÜÈÉ AÙÜ-ÊÜ-w-Ô-Pæã-ÙÜáÛ-
Ë-ÃæíŸá-¨Ü®Üá° ŸÃæ-Àá-Ä.

******

36

3 PÜáÊæç-p… & ÓÜá¯àñÝ Gí. ÍæqrÜ

ÓÜá-¯àñÝ Gí. Íæqr : "ÊÜááíŸÀá Pܮܰ-wWÜÃÜ ×Ä-¿áPÜR Gí¨æà ±ÜÄ-b-ñÜ-ÃÝ-X-ÃÜáÊÜ vÝ. ÓÜá¯àñÝ Gí. Íæqr-¿á-ÊÜÃÜá ÊÜáÖÝ-ÃÝ-ÐÜó¨Ü
PܮܰvÜ ÊÜáñÜᤠñÜáÙÜá ÓÝ×ñÜÂ, ÓÝíÓÜ¢-£PÜ ÇæãàPÜ-PæRÆÉ bÃÜ-±Ü-Ä-bñÜÃÝX-¨ÝªÃæ. ¯®Ý¨Ü, AíñÜ-WÜìíWæ, ±Ü¿á|, APÜÒ¿á ÓÜí±Ü¨Ü CÊÜÃÜ PܮܰvÜ
PÜê£-WÜÙÜá. ²íWÝÃÜ, ÓÜíPÝÅí£, ®ÝWÜÓÜí²Wæ ñÜáÙÜá WÜÅí¥ÜWÜÙÜá. CÊÜÃÜá PÜ®Ýì-o-PÜ¨Ü ±ÜÅ£-ÑuñÜ "A£¤-ÊÜá-¸æº' ±ÜâÃÜ-ÓÝR-ÃÜ-ÊÜ®Üá°, «ÝÃÜ-ÊÝvÜ
PÜ®Ýì-oPÜ Ë¨ÝÂ-ÊÜ-«ÜìPÜ ÓÜí¶Ü¨Ü ÊÜÞñæãà]à ÃÜñÜ°ÊÜá¾ ÖæWÜYvæ ±ÜÅÍÜÔ¤ ÊÜááíñÝ-¨Ü-ÊÜâ-WÜ-ÙÜ®Üá° ±Üvæ-©-¨Ýª-Ãæ.

±ÜÅÓÜá¤-ñÜ ÇæàS-®Ü-ÊÜ®Üá° "±ÜÅÊÝ-Ô¿á Öæ-hæj-WÜ-ÙÜá' GíŸ WÜÅí¥Ü-©í¨Ü B-¿ááª-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-X¨æ. PÜá-Êæçp… ¨æàÍÜ¨Ü ˜àÃÜ ®Üw-Wæ-¿á®Üã,°
HÙÜá ¹àÙÜá-WÜ-ÙÜ®Üã° ÖÜÙæ ÓÜí±ÜÅ-¨Ý-¿á-¨æãí©Wæ ÖæãÓÜ ËaÝ-ÃÜ-WÜÙÜ Óæà±Üì-væ-¿á®Üã°, ÓÜñÜñÜ ±ÜÅWÜ-£-¿á®Üã° ÇæàSQ CÈÉ aæ®Ý°X
¯ÃÜã-²-Ô-¨Ýª-Ãæ.

PÜáÊæçp… D ÍÜŸª "PÜá-p…' Gí¨ÜÃæ "Pæãà-pæ' GíŸ A¥Üì-ÊÜ®Üá° ¯àvÜá-ñܤ¨æ. AÇæ-ÊÜÞÄ g®ÝíWÜ AÈÉ
ñÜÙÜ-ÊÜä-Ä-¨Üí©-¯í¨Ü »Ü¨ÜÅ-ÊÝ¨Ü Jí¨Üá Pæãàpæ-¿á®Üá° AÈÉ PÜqr-¨Üª-ÃÜíñæ. ÖÜÆ-ÊÝÃÜá Öæãvæ-ñÜ-WÜÙÜá ¹¨Ü᪠Pæãàpæ
ÊÜááĨÜá ¹¨ÜªÃÜã A¨Ü®Üá° ÊÜáñæ¤ PÜor-ÇÝ-X¨æ. AÃܹ ÃÝÐÜó-WÜ-ÙÜÇæÉà ÓÜí±Ü-¨Ü½-ÄñÜ ÃÝgÂ-ÊÝ-¨Üª-Äí¨Ü "¨è-Æ-ñ…' GíŸ
A®ÜÌ-¥ÜìPÜ ®ÝÊÜáÊÜä A¨ÜPæR J±Üâ³-ñܤ¨æ. gWÜ-£¤-®ÜÇæÉ A£ ÖæaÜác ˯-ÊÜá¿á ¨ÜÃÜ-ÊÜ®Üá° ±Üvæ-¿ááÊÜ "©-®Ý-Ã…' CÈÉ¿á
ÖÜ|. Êæã¨Ü-ÈWæ JPÜRÆáñÜ®Ü, Jípæ ÓÝWÝo ÊÜáñÜᤠËáà®Üá-WÝ-ÄPæ CÐÜrPæRà ÔàËá-ñÜ-ÊÝ-X¨Üª CÈÉ¿á g®Ü-ià-ÊÜ®Ü,
1935 ÃÜÈÉ ñæçÆ ÓÜí±ÜñÜᤠ¨æãÃÜ-Q¨Ü ÊæáàÇæ AWÝ«Ü ÓÜí±Ü-£¤Wæ ¨æãÃæ G¯-Ô-¨æ.

1775 ÃÜÈÉ PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ ±æÉàW… PÝ~-Ô-PæãívÝWÜ A¨Üá ¹ÅqÐ… DÓÜr Cíw¿Þ PÜí±Ü-¯¿á hæãñæ Óæ°àÖÜ
¸æÙæ-ÔñÜá. ±ÜÄ-OÝ-ÊÜá-ÊÝX AÃæà-¹-¿á®… WÜÇ…# £àÃÜ-¨ÜÈÉ PÜí±Ü-¯¿á ÊݱÝÄà Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá, PÝTÝì-®æ-WÜÙÜá
¸æÙæ-¨ÜáÊÜâ. D ®æÃÜ-Ë-¯í¨ÝX ±ÜÎì-¿á®… ×w-ñÜ-©í¨Ü B¨ÜÐÜár ÓÜÌñÜíñÜÅ-ÊÝX ÊÜÂÊÜ-ÖÜ-Ä-ÓÜÆã ÓÝ«ÜÂ-ÊÝÀáñÜá.
¹ÅqÐ… ®èPÝ ±Üvæ-Àáí¨ÝX »Ü¨ÜÅ-ñæ¿áã J¨ÜX ŸíñÜá. "PÜ-ÊÝ-Ô-ÊÜå…' GíŸ PÜvÜ-Æá-WÜÙÜÛ-ÃÜ ¨Ý-Ú-¿á®Üá° D ®èPÝ
±Üvæ G¨Üá-ÄÔ ÊÜá|á¡ ÊÜááQR-ÔñÜá. Jvæ¨Ü Pæãàpæ-¿á®Üá° PÜáÊæçp… ±Üâ®ÜÃ… ÃÜb-Ô-PæãíwñÜá. PÜêÑ, Ëáà®Üá-WÝ-Ä-Pæ¿á
hæãñæ-¿áÇæÉ PÜvÜ-ÇÝ-ÙܨÜÈÉ ¨æãÃÜQ¨Ü ®æçÓÜ-XìPÜ ÊÜááñÜá¤-WÜÙÜ ÊݱÝ-ÃÜ-©í¨ÝX ÓÜí±ÜñÜᤠPÜãw-ñÜá.

1935 ÃÜÈÉ PÜáÊæçp… ñܮܰ ÔàÊæá¿áÈÉ ±ÜÅ¥ÜÊÜá ¸ÝÄWæ ñæçÆ-¸ÝË ñæãàvÜÆá "WÜÇ…# BÀá-Ç…' GíŸ
AÊæá-Ä-PÜ®… PÜí±Ü¯-ÁãvÜ®æ J±Ü³í¨Ü ÊÜÞw-PæãíwñÜá. WÜÇ…# ±ÜŨæà-ÍÜ-¨ÜÈÉ ñæçÆ GñÜá¤ÊÜ E¨ÜÂÊÜá PÝÆá
ÍÜñÜ-ÊÜÞ-®Ü¨Ü ×í¨æÁáà BÃÜí»Ü-Wæãíw-ñݤ-¨ÜÃÜã (C-ÃÝ-®…) PÜáÊæç-p…®Ü-ÈÉ D Áãàg®æ ÖÝQ-Pæã-ÙÜÛÆá CíWÜÉív…
J±Ü³-ÈÆÉ. ÊÜááí¨æ ÍæàT… g¸æàÃ… AÃÜÓÜá, D J±Ü³í¨Ü ÊÜÞw-PæãívÜ-®æí¨Üá ÖæàÙÜ-ÇÝ-WÜá-ñܤ¨æ. 1938 ÃÜÈÉ GÃÜ-vÜ®æà
ñæçÆ ¸ÝË ÃÜaÜ-®æ-WæãívÜ ÊæáàÇæ PÜáÊæç-q®Ü A¨Üê-ÐÜr¨Ü ¸ÝXÆá ñæÃæ-ÀáñÜá. "PÜá-Êæçp… BÀáÇ… PÜí±Ü-¯' gWÜ-£¤-®ÜÇæÉà
A£ ¨æãvÜx ñæçÆ Eñݳ-¨Ü®Ý Pæàí¨ÜÅ-ÊæíŸ ÖæWÜY-Ú-PæWæ ±ÝñÜÅÊÝÀáñÜá. (1953).

B«Üá-¯PÜ ÓèÆ-»Ü嬆 Ÿí¨Ü-ÃÜá-WÜÙÜá ñæçÆ ÍÜá©œà-PÜ-ÃÜ-| Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá, ÓÜáÃÜ-QÒñÜ ÃÜÓæ¤-WÜÙÜá, ˨ÜáÂñ… Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá,
PÜáw-¿ááÊÜ ¯àÃÜá ±ÜäÃæçPæ, AíñÜ-Ã…-hÝÆ Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá ×àWæ ÖÜÆ-ÊÜâ ¸æàwPæ-WÜ-ÙÜ®Üá° PÜáÊæçp… Dvæà-Ä-Ô-PæãíwñÜá.
Cñܤ ÊÜÆ-Óæ-WÝ-ÃÜÃÜ ÓÜíTæ¿áã ¸æÙæ-ÀáñÜá. PÜáÚñÜá E|á¡ÊÜ-ÊÜÃÜ ÓÜíTæ Öæbc-¨Üíñæ ÖæãÃÜ-X-¯í¨Ü PÝËáì-PÜ-ÃÜ®Üá°
BÊÜá¨Üá ÊÜÞw-PæãÙÜÛ¸æàPÝ-Àá-ñÜá.

gã®… 19, 1961 ÃÜÈÉ PÜáÊæçp… ¹Åq-ÐÜÃÜ ÃÜPÜÒOÝ ×w-ñÜ-©í¨Ü PÜÙÜ-b-PæãívÜá ÓÜÌñÜíñÜÅ-ÊÝ-ÀáñÜá.
AÇ…&ÓܸÝÖÜ ÃÝg-ÊÜíÍÜ-Êæà ±ÜÃÜí±Ü-ÃÝ-WÜ-ñÜ-ÊÝX A˜-PÝ-ÃÜPæR ŸÃÜá-ÊÜâ-¨æí¨Ý-ÀáñÜá. D Êæã¨ÜÆá »ÝÃÜ-£à¿á
ÖÜ|Êæà aÜÇÝ-ÊÜ-Oæ¿á-ÈÉ-¨Ü᪨Üá (ÃÜã-±Ýç) ÊÜÞ¿á-ÊÝX "©à®Ý-Ã…' aÜÇÝ-ÊÜ-OæWæ ŸíñÜá.

37

1990 ÃÜÈÉ CÃÝP…, PÜáÊæç-q®Ü ÊæáàÇæ ¿áá¨Üœ ÓÝÄñÜá. "AÇ…&ÓܸÝ-ÖÜ' BvÜ-Ú-ñÜ-©í¨Ü ¸æàÓÜñܤ
PÜáÊæç-q®Ü g®ÜÃÜ ÃÜPÜÒ-Oæ-WÝX ñÝ®Üá «Ý-Ë-ÓÜá-£¤-ÃÜá-ÊÜâ-¨ÝX PÜáÒÆÉPÜ PÝÃÜ| ¯àw¨Ü CÃÝP…, PÜáÊæç-q®Ü ¨ÜQÒ| »ÝWÜ-ÊÜ®Üá°
BPÜÅ-ËáÔ A¨ÜPæR "PÜ-˜à-®Ý' Gí¨Üá ÖæÓÜ-Ä-oár, A¨Ü®Üá° CÃÝ-Q®Ü Jí¨Üá ±ÜŨæà-ÍÜ-Êæí¨Üá NãàÑ-Ô-ñÜá.

PÜáÊæçp… CÃÝ-Q®Ü ÊÜÍÜ-ÊÝ-ÀáñÜá. A¨Üá Ë«ÜÌíÓÜPÜ PÜêñÜÂWÜ-ÙÜ®Üá° ®ÜvæÔ PÜáÊæç-p…®Üá° ËÃÜã-±Ü-Wæã-Ú-ÔñÜá. HÙÜá
ÓÝËÃÜ PÜáÊæçp… Óæç¯-PÜÃÜá ®ÜÆ-ÊÜñÜᤠpÝÂíPÜÃ…, CñÜÃÜ ÍÜ-ÓÝ÷-ÓÜ÷WÜÙæãí©Wæ AÃÜÓÜá ÓÜÊæáàñÜ Óè© AÃæà-¹-¿Þ-¨ÜÈÉ
BÍÜÅ¿á ±Üvæ-¿áá-ÊÜíñÝ-Àá-ñÜá.

1991 ÃÜÈÉ ÓÜáÊÜÞÃÜá 34 ËáñÜÅ ÃÝÐÜó-WÜÙÜá JpÝrX (A-ÊæáÄPÜ, CíWÜÉív…, ¶ÝÅ®…Õ,
Óè© AÃæà-¹¿Þ, ŸÖæù®…, JÊÜÞ®…, PÜñÝÃ…, ¿áá.G.C. ÔÄ¿Þ, Di±…r CñÝÂ-©) Óæç®Ü ÓÜÖÝ¿á ¯àw
PÜáÊæç-o®Üá° ŸÆ-Wæã-Ú-Ô-¨Üª-Äí¨Ü Óܨݪí ÖÜáÓæà®… B-vÜ-Ú-ñÜ-ÊÜ-®Üá° ×íñæ-Wæ¨Üá, CÃÝP…, PÜáÊæçp… Êæáà騆 Pܲ-
ÊÜáá-Ñr-¿á®Üá° ÓÜw-Æ-Wæã-Ú-Ô-ñÜá. ®ÜÆÊÜ-ñæ¤-ÃÜvÜá ©®Ü-WÜÙÜ ¼àPÜÃÜ ÓÜíWÝÅÊÜá Pæã®æ-WæãívÜá "ÔàÓ… ¶Ü¿á-Ã…'
J±Ü³í¨Ü-ÊÝ-ÀáñÜá. PÜáÊæçp… «ÜÌg ÊæáàÇæà-ÄñÜá. 1992 ÃÜÈÉ Óè© AÃæà-¹-¿Þ-©í¨Ü AËáà-ÃÜ-®Ü®Üá°
PÜÃæ-Ô-Pæã-ÙÜÛ-ÇÝ-Àá-ñÜá.

2005ÃÜ g®ÜWÜ|-£¿á ±ÜÅPÝÃÜ PÜáÊæç-p…®Ü g®Ü-ÓÜíTæ 2.3 Ëá-È-¿á®… C¨Ü᪠C-¨Ü-ÃÜÈÉ Jí¨Üã-ÊÜÃæ
Ëá-È-¿á®… g-®ÜÃÜá A-ÈÉ¿á ®ÝWÜ-Ä-PÜ-ÃÜÆÉ. ÖæíWÜ-ÓÜ-Ä-XíñÜ WÜívÜ-ÓÜÃÜ ÓÜíTæ ÖæaÜác. A-Ãæà-¹P… »ÝÐæ. ÓÜÃÜ-PÝÄà
ÊÜÞ®ÜÂñæ ±Üvæ¨Ü »ÝÐæ. B¨ÜÃæ, GÇæÉÆãÉ CíXÉàÐ… »ÝÐæ ÓÜÃÝ-WÜ-ÊÝX ÊÜÂÊÜ-ÖÜ-Ä-ÓÜ-Ƴ-vÜá-ñܤ-¨æ.

CÓÝÉí «ÜÊÜáì-Êæà ±ÜÅ«Ý®Ü, Öæbc-®Ü-ÊÜÃÜá ÓÜᯰ-WÜÙÜá. οÞ-WÜÙÜá AƳ ±ÜÅÊÜÞ-|-¨ÜÈÉ C¨ÝªÃæ. CÈÉ
aÜaÜáì-WÜ-ÚÊæ. ¨æàÊÝ-Æ-¿á-WÜ-Ú-ÆÉ. A¨ÜÃæ, AÊÜ-ÃÜ-ÊÜÃÜ «ÜÊÜáì-ÊÜ®Üá° ±ÝÈ-ÓÜÆá ¿ÞÊÜâ¨æà Avæ-ñÜ-væ-WÜ-ÚÆÉ.

CñÜÃÜ AÃÜ-Ÿ ÃÝgÂ-WÜ-ÚWæ ÖæãàÈ-Ô-¨ÜÃæ PÜáÊæçp… ÓÜÃÜ-PÝ-ÃÜÊÜâ ÔÅà¿á-ÄWæ ÖæaÜác ÓÝÌñÜíñÜÅé ¯àw¨æ. ÊÜááÔÉí
ÓÜí±ÜÅ-¨Ý¿á¨Ü EvÜáWæ «ÜÄ-ÓÜá-ÊÜ-ÊÜÃÜ ®ÜvÜáÊæ ±ÝÍÝcñÜ EvÜá-WæWæ ÊÜÞÃÜáÖæãà¨Ü ñÜÃÜá-~-¿áÃÜã AÈÉ-¨ÝªÃæ.
GíñÜÖÜ EvÜá-Wæ-¿Þ-¨ÜÃÜã ñÜÇæWæ ÃÜáÊÜÞÆá PÜqr B¨ÜÐÜár ÊÜááS-ÊÜ®Üá° ÊÜáábc-Pæã-ÙÜáÛÊÜ ÓÜí±ÜÅ-¨Ý¿á EÚ-
Ô-Pæãíw¨æ. DWÜÆã ÖÜÙæ¿á ÊÜá®æ-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖÝWæÁáà EÚ-Ô-Pæãíw-ÃÜáÊÜ CÈÉ¿á g®Ü ÓÜí±ÜÅ-¨Ý¿áÊÝ©-
WÜ-ÙæíŸá¨Üá Óܳ-ÐÜr. D ÊÜá®æ-WÜÙÜá aèPÝ-PÝ-ÃÜ-ÊÝ-X¨Ü᪠®ÜvÜáÊæ JÙÝíWÜ-|-˨æ. ÊÜá®æ-Áã-ÙÜWæ Öæ|á¡ ÊÜáPÜR-ÚWæ
ÊÜáñÜᤠ±ÜâÃÜá-ÐÜ-ÄWæ ±ÜÅñæÂàPÜ PæãàOæWÜ-ÚÊæ. A£-¦WÜ-ÚWæ ±ÜÅñæÂàPÜ ±ÜÅÊæàÍÜ. D ®ÜvÜáÊæ CÚ-¹or ±ÜÃÜ-¨æ-WÜÙÜá! ×àWæ
±ÜÅñæÂà-PÜ-ñæ-¿á®Üá° PÝ¿ááªPæãívÜÃÜã Ô÷à¿áÃÜ ŸWæWæ AÊÜ-ÄWæ WèÃÜ-ÊÜ-Ë-¨æ.

PÜáÊæçp… ÊÜá×-Ùæ ñܮܰ ÖæãàÃÝ-o¨Ü ¶ÜÆ-ÊÝX WÜívÜ-ÓÜ-ÃÜíñæ DWÜ ÖæãÃÜWæ ¨Üáw-¿áá-£¤-¨ÝªÙæ. ÖæaÝcX ÓÜÊÜÞ-g-
ÓæàÊæ, PÝÃÜPÜã®Ü PæÆÓÜ, ÓÜ|¡ ÓÜ|¡ E©ª-ÊæáWÜ-ÙÜ®Üá° ®Üvæ-ÓÜá-ÊÜâ¨Üá, ÎPÜÒPÜ ÊÜ꣤, Cí¥Ü PæÒàñÜÅ-WÜ-ÙÜÈÉ PÝ~-Ô-Pæã-ÙÜáÛ-£¤-¨ÝªÙæ.
PÜáÊæçp… Ë. Ë. ¨ÜÈÉ ÊÜá×-Ùæ-¿áÃÜ ÓÜíTæ Öæbc-¨æ-¿áíñæ. PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ Ë¨æà-Îà-¿á-ÃÜá ÓÜÃÜ-PÝÄ PæÆÓÜ ±Üvæ-¿áá-
ÊÜí£ÆÉ. A¨ÜÃæ ÓÜá. 1/3 ÃÜÐÜár ÔŒà¿áÃÜá (ÊÜááÔÉ-ÊÜá-ÃÜá) ÓÜÃÜ-PÝÄà ®èPÜ-Ä-¿á-ÈÉ-¨ÝªÃæ. C£¤à-aæWæ ±æäÈàÓÜá TÝñæ,
ËÊÜÞ®Ü ¯Çݪ-|¨Ü ÃÜPÜÒOÝ ÊÜÂÊÜ-Óæ§-¿áÆãÉ ÊÜááÔÉí ÊÜá×-Ùæ-¿áÃÜ Óæà±Üì-væ-¿Þ-X¨æ. B¨ÜÃæ AÊÜÃÜá ÊÜá×-Ùæ-¿á-
ÃÜ-®Ü°Ðærà ®æãàwPæã-ÙÜÛ-¸æà-PÜá.

×àX-¨ÜªÃÜã Jí¨Üá ÓÜíñÜ-ÓÜ¨Ü ËÐÜ-¿á-Êæí¨ÜÃæ PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ ÍÜñÜ-ÊÜÞ-®Ü-WÜ-Úí¨Ü ÊÜáñÜ-¨Ý-®Ü¨Ü ÖÜPæRà CÆÉ-©¨Üª
PÜáÊæç-p…®Ü ÊÜá×Ùæ, 2006 ÃÜÈÉ ±ÜÅ¥ÜÊÜá ¸ÝÄWæ AÈÉ¿á ÊÜáá¯Õ-±ÜÇ… aÜá®Ý-ÊÜ-Oæ¿áÈÉ ÊÜáñÜ aÜÇÝ-Àá-Ô-¨ÝªÙæ.
ÖÜQR-WÝX DWÜÆã ÖæãàÃÝo ®Üvæ-ÓÜá-ñܤÇæà C¨ÝªÙæ. aÜá®Ý-ÊÜ-OæWæ ¯ÆáÉ-ÊÜ A˜-PÝ-ÃÜ-ÊÜ®Üã° ±Üvæ-©-¨Ýª-Ùæ.

gWÜ-£¤-®ÜÈÉ Jí¨æà Jí¨Üá PæÃæ CÆÉ¨Ü ÃÝgÂ-Êæí¨ÜÃæ PÜáÊæçp…, ÊÜáÃÜÙÜá ÊÜáñÜᤠiWÜáoá ÊÜá~¡-¯í¨Ü ÖÜÔÃÜá
Óæãí±ÝX ¸æÙæ-¿áá-ÊÜâ¨Üá ÖæàWæ ÓÝ«ÜÂ? B¨ÜÃÜã AÆÉÈÉ bPÜR bPÜR KvÝ-vÜáÊÜ Ë¨æàÎà PÝÃÜá-WÜÙÜá, ÊÜáíWÜ-ÙÜã-Ä®Ü
Fo-ÊÜ®Üá° ñÜpær-¿áÈÉ ²Åà£-Àáí¨Ü Ÿw-ÓÜáÊÜ ÊÜáÆ-¸ÝÃ… ÃæÓæãrà-Ãæíp…-WÜÙÜá, AÆÉÈÉ G¨Ü᪠¯íñÜ ±ÜíaÜ-ñÝÃÝ

38

Öæãpæà-Æá-WÜÙÜá ÊÜÞPæì-p…-®ÜÈÉ ÓÜÌaÜf-ÊÝX ¯ÃÝ-ÙÜ-ñæ-Àáí¨Ü EÔ-ÃÝ-vÜáÊÜ BÙÜá-¨Üª¨Ü Ëáà-®Üá-WÜÙÜá C-ÈÉ-PÝ-|á-ñܤÊæ.
ÓÜËáà-±Ü¨Ü PÜvÜÆ Q®Ý-Ãæ-¿áÈÉ WÜáí±Üâ WÜáí±ÝX ñæàÆá-£¤-ÃÜáÊÜ PÜáÊæç-p…®Ü iàÊÜ-®Ý-w-¿Þ-X-ÃÜáÊÜ Ëáà®Üá-WÝÃÜÃÜ
¨æãà~-WÜÙÜá PÜáÊæç-p…®Ü Bñܾ-Êæ-®Ü°-Ÿ-ÖÜá-¨Üá. ¸æàÃæ PÜvæÀáí¨Ü ¯àÃÜ®Üá° ñÜÄ-Ô-Pæã-ÙÜáÛÊÜ ¨æà-ÍÜ PÜáÊæçp… B¨ÜÃÜã
Ÿí¨Ü-ÊÜ-Ä-WæÆÉ iàÊÜ ÃÜÓÜ«ÝÃæ GÃæ¨Üá, BÍÜÅ¿á ¯àw Ÿ¨Üá-PÜ®Üá° ÓæãWÜ-ÓÜá-Wæã-Ú-ÓÜáÊÜ ÊÜÞWÜì-WÜ-ÙÜ®Üá° ñæÃæ-©or¨Üáª
ÓÝÊÜޮܠÓÜíWÜ-£-Ááà-®Ü-ÆÉ.

PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ PÜêÑ PÝ¿áì £àÃÜ AñÜÂ-Ƴ. Ô× ¯àÄ®Ü PæãÃÜ-ñæÁáà C¨ÜPæR ÊÜááSÂ-PÝ-ÃÜ|.
ÍÜá©œàPÜ-Ä-Ô-PæãívÜ ¯àÃÜá g®Ü-ÄWæ PÜáw-¿áÆá ÊÜáñÜᤠñæçÇÝ-WÝ-ÃÜ-WÜ-ÚWæ ÊÜ¿á-ÊÝ-WÜá-ÊÜâ-¨Ü-Äí¨Ü g®ÜÃÜá PÜêÑWæ
ÊÜá®ÜÓÜáÕ ÊÜÞvÜá-ÊÜâ¨Üá ÓÝ«ÜÂ-ÊÝ-WÜá-ÊÜâ-©ÆÉ. ×àWÝX BÖÝÃÜ ±Ü¨Ý-¥Üì-WÜ-ÙÜ®Üá° ÖæãÃÜ-X-¯í¨ÜÇæà PÜáÊæçp… AÊÜá¨Üá
ÊÜÞw-Pæã-ÙÜÛ-¸æà-PÝ-X-¨æ.

B¨Ü-Ãæ D ÓÜ|¡ ÃÝgÂ-¨ÜÈÉ HÙÜá ËÊÜÞ®Ü ¯Çݪ-|-WÜ-ÚÊæ Gí¨ÜÃæ BÍÜc-¿áì-ÊÝ-Wܨæà? ÖæãÃÜ
¨æàÍÜ-WÜ-Ùæã-vÜ®æ ®Üvæ-ÓÜáÊÜ ÊݱÝÃÜ ÓÜíŸí«Ü-©í¨ÝX ÓÜáÊÜÞÃÜá ®ÜÆÊÜ-ñܤ-PÜãR ÖæaÜác ÊݱÝÄà ÖÜvÜWÜá-WÜÙÜá
CÈÉÊæ, Gí¸æãí¨Üá ¨ÝSÇæ C¨æ. ¨ÜãÃÜ-ÊÝ~ ÊÜÂÊÜÓæ§ ñÜáíŸ aæ®Ý°-X¨æ. C¨Ü-Æɨæ BPÝ-ÍÜ-ÊÝ~ Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá,
¨ÜãÃÜ-¨Ü-ÍÜì®Ü Pæàí¨ÜÅ-WÜÙÜá, Óæp…-Çæçp… ÓÜí±ÜPÜì CñÝ© AñÝÂ-«Üá-¯PÜ ÓèPÜ-¿áì-WÜ-ÙÜ®Üá° PÜáÊæçp… Óݘ-Ô-Pæãíw¨æ.
gWÜ-£¤-®ÜÇæÉà A£à ÖæaÜác AíñÜÃ…hÝÆ Öæãí©-ÃÜáÊÜ ¨æàÍÜ PÜáÊæç-p….

AÈÉ GÆÉ-ÄWÜã EbñÜ ÎPÜÒ|, EbñÜ BÃæãàWÜ ÓæàÊæ C¨æ-¿Þ-¨ÜÃÜã ÊÜÆ-Ô-WÜÃÜá C¨ÜÃÜ ÇÝ»Ü
±Üvæ-¿áá-ÊÜí£ÆÉ. ¸è¨ÜœÃÜá, ×í¨Üã-WÜÙÜá ÊÜáñÜᤠÔSVÃÜá ñÜÊÜá¾ ñÜÊÜá¾ «ÜÊÜáì-WÜ-ÙÜ®Üá° ÊÜá®æ-Áã-ÙÜWæà ±ÝÈ-ÓÜ-¸æà-
PÜ-Æɨæ ÖæãÃÜWæ «ÝËáìPÜ PÜor-vÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ÃÜb-ÓÜá-ÊÜí£ÆÉ. PæùÓܤ aÜaÜáì-WÜÙÜá AÈÉ CÊæ-¿Þ-¨ÜÃÜã AÊÜâ-WÜÙÜ ÊæáàÇæ
ÓÜÃÜ-PÝ-ÃÜ¨Ü ¯WÝ ÖÝWÜã ¯¿áíñÜÅ-|-˨æ, GíŸ ÖæàÚPæ Eíoá, ñæçÇÝ-WÝ-ÃÜ-WÜ-ÚWæ ¸æàPÝ¨Ü ñÜíñÜÅ-gn-ÃÜ®Üá°
˨æà-ÍÜ-WÜ-Úí¨ÜÇæà PÜ-Ãæ-Ô-Pæã-ÙÜáÛ-ñܤ-¨æ.

PÜáÊæç-p…-®Ü-ÈÉ¿áã hÝ®Ü-±Ü¨Ü ®ÜêñÜ ±ÜÅPÝ-ÃÜ-WÜ-ÚÊæ. AÊÜâ-WÜ-ÙÜÈÉ ¿áá¨Üœ ®ÜêñÜ ŸÖÜÙÜ g®Ü-²Å-¿á-ÊÝ-¨Üá¨Üá
(PÜ£¤ ÊÜÃÜ-Óæ). ÖÝvÜá ÊÜááSÂ. g®Ü-±Ü¨Ü ÖÝvÜá-WÜ-ÚWæ JpÝrX "ÓÝ-ñ…' G®Üá°-ñݤÃæ. A¨Ü-ÃÜ-ÈÉ¿áã Pæç¿áÈÉ
ÊÜá~¡®Ü ÊÜáw-Pæ-WÜ-ÙÜ®Üá° ×w¨Üá ÓÜíXà-ñÜPæR ÓÜÄ-¿ÞX PÜá~-¿ááÊÜ Aí¨Ü¨Ü ®ÜêñÜÂ-ÊÜ®Üá° "μ-¨…-Wæà-Ä' G®Üá°-ñݤÃæ.
D GÇÝÉ ®ÜêñÜÂ-WÜ-ÙÜÈÉ WÜívÜ-ÓÜ-Ãܨæà ÔíÖÜ-±ÝÆá, A¨ÜÃæ ŸávÜ-PÜoár g®ÝíWÜ¨Ü PÜá~-ñÜ-¨ÜÈÉ ÖæaÝcX Öæ|á¡ ÊÜáPÜRÙÜá
ÓæàÄ PÜá~-¿áá-ñݤ-Ãæ.

ÊÜá®Ü-ÃÜíg-®æ-WÝX ±ÝPÜáì-WÜÙÜá, bñÜÅPÜÇæ¿á®Üá° ¨ÜÎì-ÓÜáÊÜ PÜor-vÜ-WÜÙÜá, ËÓݤ-ÃÜ-ÊÝ¨Ü "ÊÜÞÇ…-'-WÜÙÜá,
¹àaÜá-WÜÙÜá, ÓÝrÃÜ Öæãpæà-Æá-WÜÙÜá, ñÝÃÝ ËàPÜÒOÝ WÜêÖÜ Êæã¨Ü-ÇÝ¨Ü BPÜ-ÐÜì-OæWÜÙÜá ±ÜÅÊÝÔ-WÜ-ÙÜ®Üá° Pæç¹àÔ
PÜÃæ-¿áá-ñܤÊæ. ¨æàÍÜ¨Ü C£-ÖÝ-ÓÜ-ÊÜ®Üá° ÓÝÃÜáÊÜ ÊÜÓÜᤠÓÜíWÜÅ-ÖÝ-Æ-¿á-˨æ. C¨Ü-ÃÜÈÉ ÍÜÓÝŒ-ÓÜŒ-WÜÙÜá, PæÆÊÜâ ±ÜÅԨܜ
¨ÝS-Çæ-WÜÙÜá, ±ÝÅbà®Ü B»Ü-ÃÜ|, ©ÄÓÜá, ÊÜáñÜᤠPÜÃÜ-PÜá-ÍÜÆ ÊÜÓÜá¤-WÜ-Ú-Êæ.

PÜáÊæç-q-®Ü ±ÜËñÜÅ ÊÜáÔà-©¿áá ŸêÖÜ-ñݤX¨Ü᪠D ±ÝÅ¥Üì®Ý ÊÜáí©-ÃÜPæR GÆÉ «ÜËáìà¿á-ÄWÜã
±ÜÅÊæà-ÍÜ-˨æ. ñÜÇæ-¿á®Üá° Ÿpær-Àáí¨Ü A¥ÜÊÝ pæãà²-Àáí¨Ü ÊÜáábc-Pæã-ÙÜÛ-¸æàPÜá. CÓÝÉí «ÜÊÜáì¨Ü ±ÜÅPÝÃÜ,
±ÜÅ£-Á㟺 ÊÜááÔÉ-ÊÜá®Üã ÊÝÑìPÜ Cí£ÐÜár ÖÜ|-ÊÜ®Üá° ÍÜPÝö-®Üá-ÓÝÃÜ ¨Ý®Ü-PÝR-XÁáà ËáàÓÜ-È-vÜ-¸æàPÜá C¨ÜPæR "g-PÝñ…'
G®Üá°-ñݤÃæ. ËÍÜÌ-¨æ-ÇæÉvæ D ¯¿áÊÜá aÝȤ¿á-Èɨæ. "ñÜ-®Ü°íñæ ±ÜÃÜ-ÃÜá' & Gí¨Üá »ÝË-ÓÜáÊÜ Äà£-ÁáàÜ C¨Üá.

±ÜűÜíaÜ¨Ü CñÜÃÜ ¨æàÍÜ-WÜ-ÚWæ ÖæãàÈ-Ô-¨ÜÃæ PÜáÊæç-qWÜÙÜá ÖæaÜác BÃæãà-WÜÂ-ÊÜíñÜÃÜá. ÎÍÜá ÊÜáÃÜ-|-¨Ü
ÓÜíTæ¿áã DWÜ CÚ-©-¨æ: ÊÜÞ®ÜÊÜ ±ÜÅWÜ-£¿á ±ÜÅÊÜÞ-|-¨ÜÈÉ PÜã-vÜ PÜáÊæçp… ±ÜÅ¥ÜÊÜá Óݧ®Ü-¨Ü-Èɨæ Gí¨Üá
ÓÜí¿ááPܤ ÃÝÐÜó ÓÜíZ ÊÜÃÜ© ÊÜÞw¨æ. ÖÜ©-®ÝÆáR ÊÜÐÜì-¨Ü-ÊÜ-Ãæ-X®Ü ÊÜáPÜR-ÚWæ PÜvÝx¿á ÎPÜÒ-|-ÊæíŸ ¯¿á-ÊÜá-
©í¨ÝX ÍÝÇæ-WÜÙÜ ÓÜíTæ¿áã Öæbc¨æ. ÓÜ«ÜÂPæR PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ C±Ü³-ñæ¤íoá ÓÝËÃÜ ÎPÜÒ-PÜ-Ä-¨ÝªÃæ, Gí¨Ü-Ãæ D ÓÜ|¡

39

ÃÝÐÜó¨Ü WÜÄ-Êæá-¿á®Üá° ®ÝÊÜâ ÖæãWÜ-ÙÜ-Çæà-¸æàPÜá. EbñÜ ÎPÜÒ|ÊÜÆɨæ. Fo, ±ÜâÓܤ-PÜ-WÜÙÜá, ÓÜÊÜá-ÊÜÓÜŒ ÊÜáñÜá¤
ÍÝÇæWæ Ÿí¨Üá ÖæãàWÜÆá EbñÜ ±ÜÅ¿Þ| ÓèPÜ¿áì CÊæ-ÆÉÊÜä ÓÜÃÜ-PÝ-ÃÜ-©í¨ÜÇæà ¯à-vÜ-Ƴ-vÜá-ñܤ-Êæ. PÜáÊæçp…
ËÍÜÌ-Ë-¨ÝÂ-Æ-¿á-¨ÜÈÉ A«Üì-QRíñÜÆã ÖæaÜác ÖÜávÜá-X-¿á-Ãæà C¨Ýª-Ãæ.

CÈÉ ±ÜÅ£-Áãí¨Üá ÊÜáWÜá-ËWÜã ¸ÝÆÂ-©í¨ÜÇæà PÜáoáíŸ-ÊÜ®Üá° ²Åà£-ÓÜáÊÜ, ×Ä-¿á-ÃÜ®Üá° WèÃÜ-Ë-ÓÜáÊÜ,
ÊÜê¨Üœ-ÄWæ AÍÜÅ¿á ¯àvÜáÊÜ ¯à£¿á®Üá° PÜÈ-ÓÜ-ÇÝ-WÜá-£¤¨æ. ÖæãÃÜ gWÜ-£¤-®ÜÈÉ ±ÜÃÜ-ÓܳÃÜ Óæ°àÖÜ ÓÜíŸí«Ü-ÊÜ®Üá° CÄ-Ô-
Pæã-ÙÜáÛ-ÊÜíñæ¿áã ¸æãà˜ÓÜÇÝWÜá-ñܤ¨æ. KÊÜì- Ë-¨ÝÂ-ÊÜíñÜ ñÜÃÜá| ñÜ-ÃÜá-~¿áÃÜ ÊÜááS ¸ÝÊÜ-©í¨ÜÇæà AÊÜÃÜ
ÓÜíÓÝR-ÃÜ-ÊÜ®Üá° WÜáÃÜá-£-ÓÜ-Ÿ-ÖÜá¨Üá. E¨ÝÃÜñæ, Ë«æà-¿áñæ ÊÜáñÜᤠA£¦ ÓÜñÝRÃÜ D ÊÜáãÃÜá WÜá|-WÜÙÜá Ÿ¨Üá-Q®Ü
¿áÍÜ-ÔÕWæ ÊÜáãÆ ÊÜáíñÜÅ-WÜÙÜá, Gí¨Üá AÊÜÃÜá ®ÜíŸá-ÊÜâ-¨Ü-Äí¨Ü GÙæ-¿á-ÃÜÆãÉ C¨Ü®Üá° ¹ñÜá¤ÊÜ PæÆÓÜ ÊÜÞvÜá-ñݤ-Ãæ.

D ÓÜíWÜ-£-WÜ-ÙÜ-®Üá° PæàÚ, ®æãàw ®Ü®ÜWæ ŸÖÜÙÜ ÓÜíñæãà-ÐÜÊÝ-Àá-ñÜá. ®Ý®Üá PÜá-Êæçp… ±ÜÅ-ÊÝÓÜ ÊÜÞ-w¨Üáª
ÓÝ-¥Üì-PÜ-ÊÝ-Àá-ñÜá.

Íܸݪ¥Üì : ñÜÙÜÊÜä-Ä¨Ü & ®æÇæ-¯íñÜ, ÊÜá|á¡ ÊÜááQRÓÜá & ÓæãàÈ-ÓÜá, «ÝËÓÜá & KvÜá, PÜáÒÆÉPÜ & ÓÜ|¡,
Pܲ-ÊÜááÑr & WÜqr-¿Þ¨Ü ×w-ñÜ, ¼àPÜÃÜ & »Ü¿áíPÜ-ÃÜ, Avæ-ñÜvæ & ñæãí¨Ü-Ãæ, ÊÜ¿áÊÝWÜá & SaÝì-WÜá, BÊÜá¨Üá
& B¿Þ-ñÜ, BPÜ-ÐÜìOæ & ÓæÙæñÜ, ÔàÓ… ¶æç¿áÃ… & ¿áá¨Üœ ËÃÝÊÜá.

±Ý-sÜ-ÊÜ®Üá° K-©-PæãívÜá Pæ-ÙÜWæ Pæã-qr-ÃÜáÊÜ PÜê-£-WÜ-ÙÜ®Üá° ÓÜã-aÜ-®æ-WÜ-®ÜáWÜá-|-ÊÝX ±Üä-|ì -ÊÜÞ-w-Ä.
PÜê£ 1 WܨÜÂ-ÊÜ®Üá° K© PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ìÊÜÞw-Ä

PÜáÊæçp… g®ÜÃÜ E¨æãÂà-WÜ-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 2 ±ÝsÜ-ÊÜ®Üá° K© PæÙÜ-X®Ü hÝÇÝ-PÜê-£-¿á®Üá° ±Üä|ìÊÜÞw-Ä.

B«Üá-¯-PÜ
ÓèÆ-»ÜÂ-WÜ-ÙÜá

40

PÜê£ 3 PæÙÜ-X®Ü hÝÆÊÜ®Üá° ±Üä|ì ÊÜÞw-Ä.

ÊÜá×-Ùæ-¿á-ÃÜ
ÊÜ꣤-WÜ-ÙÜá

PÜê£ 4 Pæ-ÙÜ-X®Ü ÊÝ-PÜÂ-WÜÙÜ®Üá° PÝ-ÇÝ-®Üá-PÜÅ-ÊÜá-¨ÜÈÉ Ÿ-Ãæ-Àá-Ä.

i) 1935 ÃÜÈÉ PÜáÊæçp… ñܮܰ ÔàÊæá¿áÈÉ ±ÜÅ¥ÜÊÜá ¸ÝÄWæ ñæçÆ ¸ÝË ñæãàw-ñÜá.
ii) 1938 ÃÜÈÉ GÃÜ-vÜ®æ ñæçÆ ¸ÝË ÃÜaÜ-®æ.
iii) 1775 ÃÜÈÉ PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ ±æÉàW… PÝ~-Ô-PæãívÝ-WÜ PÜáÊæçp… ¹ÅqÐ… DÓÜr Cíw¿Þ PÜí±Ü-¯¿á

hæãñæ Óæ°àÖÜ ¸æÙæ-Ô-ñÜá.
iv) 2005 ÃÜ g®Ü-WÜ-|-£¿á ±ÜÅPÝÃÜ PÜáÊæç-q®Ü g®Ü-ÓÜíTæ 2.3 ËáÈ-¿á-®….
v) 1990 ÃÜÈÉ CÃÝP… PÜáÊæç-q®Ü ÊæáàÇæ ¿áá¨Üœ- ÓÝ-Ä-ñÜá

PÜê£ 5 Pæãor aèPæãà-®Ü-WÜ-ÙÜÈÉ PÜñÜêì, PÜÊÜáì, QÅ¿Þ-±Ü-¨Ü-WÜ-ÙÜ®Üá° ñÜáí¹-Ä.
i) PÜá-Êæçp… ÊÜá×Ùæ ñܮܰ ÖæãàÃÝ-o¨Ü ¶ÜÆ-ÊÝX WÜívÜ-ÓÜ-ÃÜíñæ DWÜ ÖæãÃÜWæ ¨Üáw-¿áá-£¤-¨Ýª-Ùæ.
ii) PÜáÊæçp… ˨ÝÂ-ÊÜíñÜÃÜ ÊÜááS »ÝÊÜ-©í¨Ü AÊÜÃÜ ÓÜíÓÝR-ÃÜ-ÊÜ®Üá° WÜáÃÜá-£ÓÜŸÖÜá-¨Üá.

PÜñÜêì ±Ü¨Ü PÜÊÜáì ±Ü¨Ü QÅ¿Þ ±Ü¨Ü

i)

ii)

PÜê£ 6 ÁãàWÜ ±Ü¿Þì-¿á-WÜ-Úí¨Ü ¹or ÓܧÙÜ-WÜ-ÙÜ®Üá° ñÜáí¹-Ä.
i) A-Ãܹ ÃÝÐÜó-WÜ-ÙÜÇæÉà ÓÜí±Ü-¨Ü½-ÄñÜ ÃÝgÂ-ÊÝ-¨Üª-Äí¨Ü &&&&&&&&&& GíŸ A®ÜÌ-¥Üì-PÜ®ÝÊÜá J±Üâ³-ñܤ-¨æ.
(¨è-Æñ…, PÜáp…, Pæãàpæ-)
ii) 1775 ÃÜÈÉ PÜáÊæç-p…-®ÜÈÉ ±æÉàW… PÝ~-Ô-PæãívÝWÜ A¨Üá &&&&&&&&&&& hæãñæ Óæ°àÖÜ ¸æÙæ-Ô-ñÜá.
(ÃÜ-Ô¿Þ, ±ÝÅ®…Õ, DÓ…r Cíw¿Þ PÜí±Ü-¯-)
iii) &&&&&&&&&&& GíŸ PÜvÜ-Æá-WÜ-ÙÜÛÃÜ ¨ÝÚ-¿á®Üá° D ®èPÝ ±Üvæ G¨Üá-ÄÔ ÊÜá|á¡ ÊÜááQR-Ô-ñÜá.
(WÜÇ…-# BÀá-Ç…, PÜÊÝÔÊÜå…, ±ÜÎì-¿á-®…-)
iv) gã®… 19, 1961 ÃÜÈÉ &&&&& ¹Åq-ÐÜÃÜ ÃÜPÜÒOÝ ×wñÜ©í¨Ü PÜ-ÙÜ-bPæãívÜá ÓÜÌñÜíñÜÅÊÝÀá-ñÜá.
(C-ÃÝP…, Pܦà®Ý, ¶ÝÅ®…Õ-)

41