แผนการจัดการเรียนรู้

ใบความรู้ (Information Sheets) 133
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชือหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรือ่ ง การออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

การออกแบบขอ้ งอ
การเลือกใชข้ อ้ งจะตอ้ งพจิ ารณาเป็ นพเิ ศษ เนื่องจากขอ้ งอและละแบบน้นั จะมีผลต่อการไหลของอากาศหรือ
ของเหลวตา่ งกนั หรือการออกแบบขอ้ งอโครงสรา้ งชนิดตา่ งๆใหด้ ูกลมกลืนทางรูปทรงเพอ่ื ความแขง็ แรงและ
สวยงาม ขอ้ งอท่มี ีรัศมีกวา้ งจะมีการไหลทดี่ ีกวา่ และยอื หยนุ่ กวา่ ขอ้ งอทมี่ ีรศั มีแคบ ขอ้ งอทมี่ ีจานวนชิ้นมากในแต่
ละขอ้ งอจะไหลดีและแขง็ แรงกวา่ ขอ้ งอท่ีมีจานวนช้ินนอ้ ย
การเขียนแบบขอ้ งอ
การเขียนแบบขอ้ งอน้นั จะตอ้ งเขยี นส่วนโคง้ ของวงกลมทีม่ ีขนาดความโตเทา่ กบั ทอ่ จากน้นั จงึ แบง่ ช้ินส่วนของ
ขอ้ งอตามตอ้ งการท่ีจะใชง้ าน

รูปท่ี 6.3 แสดงขอ้ งอชนิดต่าง ๆ

. การออกแบบรอยตอ่
การออกแบบรอยตอ่ หรือตะเขบ็ ของขอ้ งอน้นั ผทู้ ี่ปฏิบตั งิ านตอ้ งออกแบบใหเ้ หมาะสมกบั การใชง้ าน ซ่ึง

วธิ ีการออกแบบรอยต่อมีดงั น้ี
1 การออกแบบรอยต่อในแนวเดียวกนั โดยทว่ั ไปจะออกแบบรอยต่อไวท้ ี่ส่วนโคง้ ดา้ นในแบบลกั ษณะน้ีจะ

มีความสวยงาม แต่ความแขง็ แรงน้อย

ตะเขบ็ (seam)

รูปที่ 6.4 แสดงรอยตอ่ แนวเดียวกนั

2. การออกแบบรอยตอ่ ขอ้ งอ

การออกแบบรอยต่อหรือตะเขบ็ ของขอ้ งอน้นั ผทู้ ปี่ ฏบิ ตั งิ านตอ้ งออกแบบใหเ้ หมาะสมกบั การใชง้ าน ซ่ึง

วธิ ีการออกแบบรอยต่อมีดงั น้ี

2.1 การออกแบบรอยต่อในแนวเดียวกนั โดยทว่ั ไปจะออกแบบรอยต่อไวท้ ่สี ่วนโคง้ ดา้ นในแบบลกั ษณะน้ี

จะมีความสวยงาม แตค่ วามแขง็ แรงน้อย

ใบความรู้ (Information Sheets) 134
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชือหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่อง การออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

รูปท่ี 6.5 แสดงภาพแผน่ คล่ีของขอ้ งอ90 องศา 2 ชิ้น ท่อี อกแบบรอยต่อไวใ้ นแนวเดียวกนั

3.การออกแบบแผน่ คลี่
การออกแบบแผน่ คล่ีในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ สามารถออกแบบไดห้ ลายรูปแบบ ขอ้ ควร
พจิ ารณาในการออกแบแผน่ คล่ีท่ีดีน้นั ไดแ้ ก่
1) การเขยี นแบบแผน่ คล่ีน้นั ทาไดด้ ว้ ยความรวดเร็ว
2) ผลิตข้ึนรูปไดง้ ่าย
3) มีความแขง็ แรงและสวยงาม
4) ใชเ้ คร่ืองจกั รช่วยในการประกอบไดง้ ่าย ไดช้ ้ินงานจานวนมากภายใตร้ ะยะเวลาท่กี าหนด
3.1 การออกแบบแผน่ คล่ีกล่องส่ีเหล่ียมใหอ้ ยใู่ นชิ้นเดียวกนั
การออกแบแผน่ คลี่ลกั ษณะน้ี ส่วนฐานของกล่องจะตดิ อยกู่ บั ส่วนของลาตวั ทาใหม้ ีความแขง็ แรงสูง แตก่ าร
เขียนแบบจะยงุ่ ยากเพมิ่ ข้นึ การตดั และพบั ควรใชเ้ คร่ืองช่วยจะทาใหร้ อยตดั เรียบและพบั ไดส้ นั ฉากสวยงาม

รูปที่ 6.6 แสดงภาพคลี่กล่องส่ีเหล่ียมแผน่ คลี่ชิ้นเดียวกนั

3.2 การออกแบบแผน่ คลี่แบบแยกช้ิน
การออกแบบแผน่ คล่ีลกั ษณะแยกช้ินน้ี ทาใหก้ ารพบั ประกอบข้นึ รูปงา่ ย และรวดเร็ว แต่จะมีความแขง็ แรงนอ้ ย
กวา่ แบบอยใู่ นช้ินเดียวกนั ลกั ษณะการออกแบบประกอบจะมีต้งั แต่ 2 ชิ้นข้ึนไป

ใบความรู้ (Information Sheets) 135
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทวั่ ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชวั่ โมง

แบบทดสอบทา้ ยบทเรียนเร่ือง ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

ตอนท่ี 1 : จงเลือกคาตอบทถ่ี กู ตอ้ งทสี่ ุดเพยี งขอ้ เดียว

1. Sheet Metal หมายถึงขอ้ ใด

ก. แผน่เหล็กที่มีความหนามาก ๆ

ข.โลหะแผน่ ท่ผี า่ นการอดั ข้ึนรูป

ค.โลหะที่ผา่ นกระบวนการ( Process ) มีความหนาไม่เกิน 3/16 น้ิว

ง. ถูกทุกขอ้

2. โลหะแผน่ ทวั่ ไปแบ่งออกเป็นก่ีประเภท

ก. 2 ประเภท ข. 3 ประเภท

ค. 4 ประเภท ง.5 ประเภท

3. ขนาดของโลหะแผน่ ท่ใี ชกนั อยใู่ นประเทศไทยมีอยกู่ ี่ชนิด

ก. 2 ชนิด ข. 3 ชนิด

ค. 4 ชนิด ง. 5 ชนิด

4. ขอ้ ใดไม่ใช่ Sheet Metal Tools

ก. เครื่องมือวดั ข. เหลก็ ขีด

ค. คอ้ น ง. หนา้ กากใส

5. ขอ้ ใดกล่าวถึงเกจวดั ความหนาของโลหะแผน่ ่ไม่ถูกตอ้ ง

ก. ทาจากเหล็กกลา้ คาร์บอน ข. มีต้งั แตเ่ บอร์ 0 ถึง เบอร์ 36

ค. นมั เบอร์มากมีความหนามาก ง. นมั เบอร์นอ้ ยมีความหนามาก

6. เกณฑใ์ นการพจิ ารณาสรา้ งสรรคผ์ ลงานเชิงอุตสาหกรรม ซ่ึงปัจจยั ดงั กล่าวเป็ นปัจจยั ท่ีสามารถควบคุมได้

และเป็ นตวั กาหนดองคป์ ระกอบของงานออกแบบผลิตภณั ฑท์ ี่สาคญั ไดแ้ ก่

ก. ความกลมกลืน ข. ราคา

ค. หนา้ ท่ีใชส้ อย ง. ผลิตข้นึ รูปไดง้ ่าย

7. ปัจจยั ที่เกี่ยวขอ้ งกบั การออกแบบผลิตภณั ฑค์ อื

ก. อานวยความสะดวกในการดารงชีพ ข. สมั พนั ธก์ บั ความตอ้ งการของผบู้ ริโภค

ค. กลมกลืนลงตวั มีความสวยงามโดดเด่น ง. ตอ้ งมีรอยตอ่ ในแนวเดียวกนั ของผลิตภณั ฑ์

ใบความรู้ (Information Sheets) 136
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

แบบทดสอบทา้ ยบทเรียนเร่ือง ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

ตอนท่ี 1 : จงเลือกคาตอบทถ่ี ูกตอ้ งท่สี ุดเพยี งขอ้ เดียว

8. ผลิตภณั ฑท์ โี่ ลหะแผน่ ที่ไดร้ ับการออกแบบทดี่ ีตอ้ งมีประโยชน์ดงั น้ี

ก. .มีขนาดกะทดั รัด แขง็ แรง ข. ทาความสะอาดไดง้ า่ ย

ค. โครงสรา้ งที่เหมาะสม ง.วางรูปไดถ้ ูกตอ้ งเรื่องของจดุ ศูนยถ์ ่วง

9. การออกแบบขอ้ งอโครงสร้างผลิตภณั ฑช์ นิดตา่ งๆน้นั ข้ึนอยกู่ บั ไร

ก. วสั ดุ ข. แบบชิ้นงาน

ค. รูปทรง ง. รศั มีโคง้

10. การออกแบบรอยตอ่ ในแนวเดียวกนั โดยทวั่ ไปจะออกแบบไวท้ ี่ส่วนโคง้ ดา้ นในเพอ่ื เหตุผลใด

ก. ความแขง็ แรง ข. ความสวยงาม

ค. ความประหยดั ง. ทาความสะอาดง่าย

ใบความรู้ (Information Sheets) 137
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชือหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ือง การออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

แบบทดสอบ
ตอนท่ี 2 : ใหน้ กั เรียนตอบคาถามแบบส้นั ใหไ้ ดใ้ จความถูกตอ้ งตามสมบูรณ์

1. ความหมายของการออกแบบผลิตภณั ฑ์
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

2. จุดมุ่งหมายในการออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ มีวตั ถุประสงคอ์ ยา่ งไร
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

ใบความรู้ (Information Sheets) 138
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชือหน่วย ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ือง การออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

เฉลยแบบทดสอบ

ตอนท่ี 1
1. ค
2. ก
3. ค
4. ง
5. ค
6. ค
7. ข
8. ก
9. ง
10. ข

ตอนที่ 2
1. การออกแบบผลิตภณั ฑ์ เป็นการสร้างสรรคป์ ระเภทหน่ึงท่ที าใหผ้ ลิตภณั ฑน์ ้นั ๆ มีความสวยงามโดด
เด่น การออกแบบผลิตภณั ฑต์ อ้ งใชก้ ารวางแผน ตามความคดิ สร้างสรรคท์ จ่ี ะทาใหผ้ ลิตภณั ฑส์ วยงาม
ยงิ่ ข้นึ
2. ในการออกแบบผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ มีจุดมุ่งหมายในการออกแบบแบ่งออกเป็ น 2 ประเภท คอื
1 การออกแบบเพอื่ ประโยชน์ใชง้ าน โดยมากจะตอ้ งคานึงถึงประโยชน์ในการใชส้ อยไดแ้ ก่ งาน
โครงสร้าง เคร่ืองใช้ สิ่งประดบั อาคาร 2 การออกแบบเพอ่ื ความสวยงาม จะเนน้ ประโยชนด์ า้ นจิตใจ
เป็นหลกั ซ่ึงการออกแบบจะทาใหผ้ พู้ บเห็นเกิดความสุข ความพงึ พอใจ

139

แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยท่ี 7
รหสั วชิ า 20103-2011
วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1 เวลารวม 108
ชม.
ชื่อหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑ์ สปั ดาห์ที่ 15 /
โลหะแผน่ 18
เรื่อง เคร่ืองจกั รทใี่ ชใ้ นงานโลหะแผน่ จานวน 6 ชม.

1. สาระสาคญั

ในกระบวนการผลิต งานผลิตภณั ฑ์โลหะแผ่น นอกจากการศึกษาคุณสมบตั ิเพ่ือเลือกใช้วสั ดุให้
เหมาะสมแลว้ เคร่ืองมือ เครื่องจกั รตลอดจนอุปกรณ์ในการทางานตอ้ งมีความทนั สมัย สามารถใชง้ านได้
ตามความตอ้ งการ เพือ่ ให้งานท่ีผลิตไดป้ ระสบผลสาเร็จ มีคุณภาพ ซ่ึงเคร่ืองมือเคร่ืองจกั รพ้ืนฐานในงาน
ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ แบ่งตามลกั ษณะงานไดด้ งั น้ี

2. สมรรถนะประจาหน่วย

1. บอกช่ือเครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้
2. อธิบายการใชเ้ คร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้
3. ใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศช่วยในการคน้ ควา้ หาเคร่ืองมือที่เหมาะสมกบั งานได้
4. ทกั ษะในการประยกุ ตใ์ ชเ้ ครื่องมือไดเ้ หมาะสมกบั งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ดว้ ยความปลอดภยั

3. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

1. เพอื่ ใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจเกี่ยวกยั เคร่ืองมือทว่ั ไปในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะผน่
2. เพอื่ ใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจในการใชเ้ ครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่
3. เพอื่ ใหม้ ีความรูค้ วามเขา้ ใจในการใชเ้ ครื่องจกั รในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

4. สาระการเรียนรู้

1. เครื่องมือทว่ั ไป
2. เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ
3. ครื่องจกั ร

5. การออกแบบการจดั การเรียนรู้
เป็นการจดั การเรียนการสอนโดยใชเ้ พ่ือน Active learning สร้างกระบวนการกลุ่ม

เพอื่ ให้เพอ่ื นช่วยเพอื่ น นกั เรียน ช่วยเหลือเรียนรูร้ ่วมกนั ขณะเรียน

140

6. กิจกรรมการเรียนรู้

1.1นกั เรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน

ข้นั นาเขา้ สู่บทเรียน

1.2 ครูยกตวั อยา่ งงานผลิตภณั ฑส์ าเร็จรูปเช่นทอ่ ระบายอากาศตามหา้ งสรรพสินคา้ ฝาครอบ
ปล่องเตาไฟตามร้านอาหารทท่ี าดว้ ยโลหะแผน่ พรอ้ มตวั อยา่ งภาพประกอบใหน้ กั เรียนดู

1.3 ครูถามนกั เรียนวา่ ถา้ ตอ้ งการทางานผลิตภณั ฑด์ งั กล่าวควรใชว้ สั ดุและเคร่ืองมืออยา่ งไร
ในการทา

1.4 ครูเฉลยคาถามและสรุปใหน้ กั เรียน วา่ การเลือกใชว้ สั ดุและเคร่ืองมือ เครื่อจกั รชนิดต่างๆ
มีความจาเป็ นและสาคญั มากในการทางานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ดงั ทน่ี กั เรียนจะไดเ้ รียน
ในสปั ดาห์น้ี

ข้นั สอน

1.5 ครูบรรยายเก่ียวกบั ชนิดของผลิตภณั ฑท์ ท่ี าจากโลหะแผน่ และการใชเ้ คร่ืองมือ
เครื่องจกั ร ในการปฏบิ ตั งิ าน

ที่เก่ียวขอ้ งกบั โลหะแผน่

ข้นั สรุปและการประยกุ ต์

1.5 ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาทเี่ รียนมาพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ
1.6 ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาทีเ่ รียนมาทสี ามารถนาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้
1.7 ครูอบรม คุณธรรม-จริยธรรม และการใชห้ ลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดาเนิน

ชีวติ ประจาวนั

7. บรรยากาศทีส่ ่งเสริมและพฒั นาผเู้ รียน

นกั เรียนมีความสนใจในการเรียน เนื่องจากการสอนแบบใช้ Active learning สรา้ ง

กระบวนการกลุ่ม เพอื่ ให้ นกั เรียน ช่วยเหลือเรียนรูร้ ่วมกนั ขณะ

8. คุณธรรม จริยธรรมประจาหน่วย

การตรงตอ่ เวลา ความรบั ผดิ ชอบ ความสนใจใฝ่ รู้ ความมีมนุษยสมั พนั ธท์ ่ีดี ความซื่อสตั ย์
สุจรติ ความอดทนอดกลั้น

9. สื่อและแหล่งการเรียนรู้

ใบความรู้ เร่ืองเคร่ืองจกั รที่ใชใ้ นงานโลหะแผน่
พาวเวอร์พอยต์ เรื่องเคร่ืองจกั รท่ีใชใ้ นงานโลหะแผน่

10. การวดั ผลและประเมินผล

แบบทดสอบทา้ ยบทเรียน เรื่องเครื่องจกั รท่ใี ชใ้ นงานโลหะแผน่

11. หลกั ฐานการเรียนรู้

คะแนนเกบ็ แบบทดสอบทา้ ยบทเรียน เรื่องเคร่ืองจกั รทีใ่ ชใ้ นงานโลหะแผน่

12. เอกสารอา้ งอิง

1. หนงั สืองานผลิตภณั ฑแ์ ละโลหะแผน่ 1 : ผอ่ งพศิ ุทธ์ิ ลาลุน สานกั พมิ พ์ บริษทั แวน่
แกว้ เอด็ ดูเทนเมนท์ จากดั กรุงเทพ 2557

2. หนงั สืองานผลิตภณั ฑแ์ ละโลหะแผน่ 1 : นริศ ศรีเมฆ บริษทั สานกั พมิ พเ์ อมพนั ธ์
กรุงเทพ 2557

141
พส.10

( วชิ าปฏบิ ัติ)

เคร่ืองมอื ท่ีใชใ้ นการประเมนิ

รหัสวิชา 20103-2011 วิชาผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1 ท-ป-น. 0-6-2

แบบประเมินแบบประมาณค่า (Ratting scale) เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน
5 4 3 21
ประเดน็ การประเมิน

1. เคร่ืองมือทว่ั ไป
2. เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ

3.ครื่องจกั ร

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

รวม
รวมทั้งหมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

142

พส.11

บนั ทึกหลงั การจดั การเรยี นรู้

รหัสวชิ า 20103-2011 วิชา.ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผ่น 1 ระดับชน้ั ปวช.1

สาขางานผลิตภณั ฑ์ สปั ดาห์ท.่ี .........วันทสี่ อน..............................................

หน่วยท่.ี ...........ชื่อหน่วย......................................................................................................จานวน................ช่ัวโมง

1. ผลการจดั การเรียนรู้ --

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ปัญหาและอปุ สรรค

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….

3. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข

……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงช่ือ.......................................................ครูผูส้ อน
(.นายปรีชา เหลอื งอรณชยั .)
........../................/............

ความเหน็ ................................................................................. ความเห็น.................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงชือ่ ...............................................หัวหน้าแผนกวิชา ลงช่ือ............................................รองผู้อานวยการฝ่ายวชิ าการ
(นายพงษศ์ ักด์ิ พลายศรี) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ดี)
............/................../............
............/................../............

ความเห็นผูอ้ านวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชื่อ...........................................
(นางสาวสุมนี า แดงใจ)

ผอู้ านวยการวิทยาลัยการอาชีพนครปฐม
............/................../............

ใบความรู้ (Information Sheets) 143
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่อง เคร่ืองมือทว่ั ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ รายการเรียนรู้

- จดุ ประสงคท์ วั่ ไป 1.เครื่องมือทวั่ ไป

1. เพอื่ ใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจชนิดของเคร่ืองมือ อุปกรณ์ 2.เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ

เครื่อวจกั รทีใ่ ชใ้ นงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 3.เคร่ืองจกั ร

- จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม

1. บอกวธิ ีใชเ้ คร่ืองมือ อุปกรณ์ เครื่อวจกั รท่ีใชใ้ นงาน

ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้

2. บอกชื่อเครื่องมืออุปกรณ์ เคร่ือวจกั รที่ใชใ้ นงาน

ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ เป็นภาษาองั กฤษได้

3. ใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศช่วยในการคน้ ควา้ หาความรุ้

เกี่ยวกบั เคร่ืองจกั รท่ีใชใ้ นงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้

เน้ือหาสาระ

เครื่องมือและเคร่ืองจกั รทใี่ ชข้ ้ึนรูปผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

ในกระบวนการผลิต งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ นอกจากการศึกษาคุณสมบตั ิเพ่อื เลือกใชว้ สั ดุใหเ้ หมาะสมแลว้

เครื่องมือ เคร่ืองจกั รตลอดจนอุปกรณ์ในการทางานตอ้ งมีความทนั สมยั สามารถใชง้ านไดต้ ามความตอ้ งการ

เพอื่ ใหง้ านทีผ่ ลิตไดป้ ระสบผลสาเร็จ มีคุณภาพ ซ่ึงเครื่องมือเคร่ืองจกั รพ้ืนฐานในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ แบ่ง

ตามลกั ษณะงานไดด้ งั น้ี

เครื่องมือทว่ั ไป (Hand Tool)

คอ้ น (Hammer)

คอ้ น เป็นเครื่องมืออกี ชนิดหน่ึงมี่ใชก้ นั มากในงานโลหะแผน่ และสามารถแยกออกเป็ นประเภทตา่ ง ๆ แตล่ ะ

ประเภทตามการใชง้ าน

1) คอ้ นหวั กลม (Ball Peen Hammer) เป็ นคอ้ นทใ่ี ชก้ นั ทวั่ ๆ ไป หวั ดา้ นหน่ึงจะมีลกั ษณะเรียบ ใช้

สาหรบั เคาะหรือตอกเหล็กถ่ายแบบหรือนาศนู ย์ ดา้ นหวั จะมลกลมใชส้ าหรบั เคาะย้าหวั มุดย้า ขนาดท่นี ิยมใชก้ นั

โดยส่วนมากคอื ขนาด 113 กรมั และ 170 กรมั

รูปท่ี 7.1 คอ้ นหวั กลม

ใบความรู้ (Information Sheets) 144
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วิชาผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่อง เครื่องมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

2) คอ้ นย้าหวั หมุด (Riveting Hammer) ลกั ษณะของหวั คอ้ นจะเป็ นรูปสี่เหล่ียมผวิ หนา้ นูนเลก็ นอ้ ย ขอบท้งั
ส่ีดา้ นลบมุมคม ส่วนดา้ นหวั คอ้ นเรียวเขา้ หากนั ใชส้ าหรับเคาะตะเขบ็ โลหะมีขนาดต้งั แต่ 133-850 กรมั

รูปที่ 7.2 คอ้ นย้าหัวหมุด

3) คอ้ นย้าตะเขบ็ (Setting Hammer) ลกั ษณะหวั คอ้ นเป็นรูปสี่เหลี่ยม ไม่ลบคม หวั ดา้ นหนา้ จะแบน
เรียบ ส่วนดา้ นหลงั จะเรียวเพยี งดา้ นเดียวไวส้ าหรบั เคาะตะเขบ็ ใหแ้ น่นสวยงาม

รูปท่ี 7.3 คอ้ นย้าตะเข็บ

4) คอ้ นเคาะข้นึ รูป (Raising Hammer) ลกั ษณะของคอ้ นชนิดน้ีจะมีหวั คอ้ นทม่ี ีรูปร่างแตกต่างกนั ใชข้ ้ึน
รูปโลหะแผน่ กลมโคง้

รูปที่ 7.4 คอ้ นเคาะข้ึนรูป

5) คอ้ นหวั อ่อน หรือบางคร้ังเรียกวา่ Mallets หวั ของคอ้ นน้ีจะทาจากวสั ดุหลายชนิดทมี ีความแขง็ ต่างกนั และมี
รูปร่างแตกตา่ งกนั ออกไปส่วนมากจะทาดว้ ยวสั ดุประเภทไม้ พลาสตกิ ยาง หรือโลหะอ่อน เช่น อะลมู ิเนียม หรือ
ทองแดง เป็นตน้

รูปท่ี 7.5 คอ้ นหวั อ่อน

ใบความรู้ (Information Sheets) 145
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่อง เคร่ืองมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

เครื่องมือวดั และร่างแบบ (Measuring Tool)

1. เกจวดั ความหนาโลหะแผน่ ทาจากเหลก็ แผน่ กลม (Plug Gauge /Ring Gauge) ซ่ึงเป็ นเหลก็ แข็งอยา่ งดี มี

ลกั ษณะกลมเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลาง 3 1 น้ิวและมีความหนาประมาณ 1 น้ิว ดา้ นหนา้ ของเกจวดั จะเจาะเป็ นร่องเพอ่ื

28

บอกความหนาของเหล็กเป็นตวั เลขจาก 0, 1, 2, 3 , 36 ส่วนดา้ นหลงั ของเกจวดั จะมีตวั เลขบอกเป็นทศนิยม เช่น

ความหนาของโลหะแผน่ เบอร์ 16 จะหนาเทา่ กบั 0.0625 น้ิว หรือประมาณ 1 น้ิว ซ่ึงเปรียบเทียบไดด้ งั น้ี
16

นัมเบอร์ ความหนา หน่วยเป็นน้ิว( หรอื มิลลเิ มตร)

1.1 0.0625 น้ิว หรือประมาณ 1 น้ิว (1.5มม.)
16

22 0.0312น้ิว หรือประมาณ 1 น้ิว (0.8มม.)
32

28 0.0156 น้ิว หรือประมาณ 1 น้ิว (0.47มม.)
64

รูปท่ี 7.6 เกจวดั ความหนาโลหะแผน่

.
4.1.2 บรรทดั เหล็ก (Steel Ruler) เป็นเครื่องมือวดั อีกประเภทหน่ึงท่ีใชว้ ดั ความยาวและสาหรับขีดเสน้ ตรง มี
ความละเอียดค่อนขา้ งเหมาะสมกบั งานดา้ นโลหะแผ่น ปัจจุบนั นิยมทาดว้ ยสเตนเลส บรรทดั เหล็กแตล่ ะอนั จะ
แบง่ ความยาวออกเป็ นช่วง ๆ แลว้ แตร่ ะบบ เช่น ระบบองั กฤษ (นิ้ว) ระบบเมตริก(เซนติเมตร) หรืออาจมีท้งั สอง
ระบบในบรรทดั เดียวกันก็ได้ ส่วนด้านของหลงั บรรทดั เหล็กบางคร้ังอาจมีตารางเปรียบเทียบความยาวของ
ระบบเมตริกกับอังกฤษไวใ้ ห้ความยาวของบรรทดั เหล็ก จะมีความยาวต้งั แต่ 6 น้ิว (15 เซนติเมตร),12 น้ิว
(30เซนตเิ มตร),36 น้ิว (100 เซนตเิ มตร)และ 48 น้ิว (120 เซนตเิ มตร) เป็นตน้

รูปที่ 7.7 บรรทดั เหล็ก

ใบความรู้ (Information Sheets) 146
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่อง เครื่องมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชวั่ โมง

3. บรรทดั พบั มีรูปร่างเหมือนกบั บรรทดั เหล็กมีท้งั 2 ระบบ แตกต่างกนั ตรงพบั ได้ เพอื่ ใหส้ ้นั ลงและสะดวกใน
การเกบ็ รักษา นิยมทาดว้ ยไม้ ทองเหลือง หรืออลมู ิเนียม เป็ นแผน่ เล็ก ใชว้ ธิ ีการตอ่ กนั ดว้ ยหมุดย้าปัจจุบนั ไม่นิยม
ใชเ้ พราะหมุดย้ามกั จะหลวมเน่ืองจากการใชง้ าน จงึ ทาใหก้ ารวดั ขนาดผดิ พลาดได้

รูปที่ 7.8 บรรทดั เหล็ก

4. ตลบั เมตร (Measuring Tape) เป็ นเคร่ืองมือที่ช่วยในการวดั ช้ินงาน วสั ดุ หรือระยะทางอยา่ หยาบ ๆ สะดวกใน
การวดั งานยาว ๆ โดยปลายจะมีตะขอเก่ียวชิ้นงานและสามารถมว้ นเกบ็ ไดส้ ะดวก เพราะทาจากเหล็กสปริงและมี
ป่ ุมบงั คบั ไม่ใหเ้ คลื่อนทีเ่ ขา้ ออกไดต้ ามตอ้ งการ ขนาดทนี่ ิยมใชม้ ีต้งั แต่ 2 เมตร ถึง 5 เมตร สเกลสาหรับวดั มีท้งั 2
ระบบ คอื ระบบองั กฤษ (นิ้ว) และระบบ เมตรตริก (เซนติเมตร)

รูปท่ี 7.9 ตลบั เมตร

5. ฉากเหลก็ (Steel Equal Angle) เป็ นเครื่องมือทที่ าจากเหลก็ เครื่องมือชุบแขง็ ใชส้ าหรบั ร่างแบบหรือวดั มุม
ฉากเหล็กท่นี ิยมใชใ้ นงานโลหะแผน่ จะมีความยาว 24 x 18 นิ้ว

รูปที่ 7.10 ฉากเหลก็

ใบความรู้ (Information Sheets) 147
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเคร่ืองมือทวั่ ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชว่ั โมง

6.ฉากผสม (Combination Set) เป็ นเครื่องมือทีร่ วมเครื่องมือหลาย ๆ อยา่ งเขา้ ไวด้ ว้ ยกนั เพอื่ ประโยชน์ใชง้ าน

อยา่ งกวา้ ง ๆ ประกอบดว้ ยส่วน ต่าง ๆ ดงั รูป

รูปที่ 7.11 ฉากผสม

หวั วดั มุมฉาก (Square Head)เป็ นเครื่องมือที่มีประโยชนม์ ากในการร่างแบบ ใชส้ าหรับวดั มุม 45 และ 90 องศา มี
ระดบั น้าสาหรับวดั ระดบั ชิ้นงานในแนวระนาบ สามารถเคลื่อนทไี่ ปมาในบรรทดั ได้ การปรบั ระยะหรือเล่ือน
ตาแหน่งของหวั มุมฉากทาไดโ้ ดยการขนั หรือคลาย และจะมีเหลก็ ขีดอยใู่ นตวั ดว้ ย
หวั ปรับแบ่งมุม (Protractor Head) เป็ นเครื่องมือที่วดั หรือร่างแบบให้เป็ นมุมต่าง ๆ โดยเร่ิมต้งั แต่มุม 0 ถึง 180
องศา นอกจากน้ี ยงั ใชว้ ดั ระยะไดต้ ามตอ้ งการ การใชใ้ หใ้ ชร้ วมกบั ใบบรรทดั หวั หาศูนยก์ ลาง ทาจากเหลก็ หล่อรู
ปตวั V มีมุมรวม 90 องศา และมีร่องท่สี ามารถใส่ใบบรรทดั ใหเ้ คลื่อนทไ่ี ปมา เพอื่ ร่างแบบและ
วดั ระยะของชิ้นงานตามตอ้ งการ
7.วงเวยี น (Divider) ใชเ้ ขียนวงกลมหรือส่วนโคง้ สาหรับงานโลหะแผน่ โดยเฉพาะงานร่างแบบจงึ จาเป็ นตอ้ งทา
ใหข้ าวงเวยี นแหลมท้งั สองขา้ ง เพอื่ ยดึ กบั ศูนยก์ ลางขา้ งหน่ึง และปลายแหลมอีกขา้ งหน่ึงใชส้ าหรับเขยี นส่วน
โคง้ วงเวยี นแบ่งออกเป็น 3 ลกั ษณะ คอื
1) วงเวียนขาสปริง (Spring Divider) การปรับระยะห่างของปลายขาท้งั สองขา้ งของวงเวยี นชนิดน้ี สามารถ
ปรับไดโ้ ดยขนั หรือคลายขาของวงเวยี นจะเคล่ือนออกหรือเขา้ หากนั ไดโ้ ดยสปริง จึง
ไม่ตอ้ งดึงขาวงเวยี นท้งั สองขา้ ง

รูปท่ี 7.12 วงเวยี นขาสปริง

ใบความรู้ (Information Sheets) 148
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเครื่องมือทวั่ ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

2) วงเวยี นขาตาย (Wing Divider) การปรบั ระยะห่างของปลายขาท้งั สองขา้ งของวงเวยี นชนิดน้ี สามารถปรับได้
โดยขนั หรือคลาย และดึงขาวงเวยี นออกท้งั สอง ขา้ งใหไ้ ด้ ตามตอ้ งการและจงึ ขนั ใหแ้ น่น

รูปที่ 7.13 วงเวียนขาตาย

3) วงเวยี นเลื่อน (Trammel Point) เป็นวงเวยี นที่ออกแบบไวส้ าหรบั ใชง้ านท่ีมีรศั มีของวงกลม
โตกวา่ 24 นิ้ว ทาดว้ ยอะลูมิเนียมสามารถเลื่อนไดบ้ นแกนท่ีทาดว้ ยเหล็ก

รูปท่ี 7.14 วงเวยี นเล่ือน
8.เหลก็ ขดี (Scriber) ทาหนา้ ท่ีคลา้ ยดินสอเพอ่ื ขดี เขยี นลงไปบนแผน่ โลหะในการร่างแบบต่าง ๆ เหลก็ ขดี จะตอ้ ง
มีความแขง็ กวา่ โลหะแผน่ ส่วนมากจะนิยมใชเ้ หล็กกลา้ คาร์บอน บริเวณปลายแหลมจะผา่ นการชบุ แขง็ เพอื่ ให้
ทนต่อการสึกหรอ

รูปที่ 7.15 เหลก็ ขีด

ใบความรู้ (Information Sheets) 149
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเครื่องมือทวั่ ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชวั่ โมง

9. เหลก็ ถ่ายแบบ (Prick Punch) ใชส้ าหรบั ทาเคร่ืองหมายถ่ายแบบตา่ ง ๆ จากกระดาษเขียนลงบนแผน่ โลหะ
เพอ่ื ใหเ้ กิดจุดหรือรอยลึกบนแผน่ โลหะเพอื่ ให้เกิดจุดศนู ยก์ ลางการเขียนส่วนโคง้ ดว้ ยวงเวียน ทาจากเหลก็
เคร่ืองมือมีลกั ษณะเป็นแทง่ กลม สวนปลายจะเรียวแหลมทามุม 30 องศา

รูปที่ 7.16 เหลก็ ถ่ายแบบ

10. เหลก็ นาศูนย์ (Center Punch) มีลกั ษณะคลา้ ยเหล็กถ่ายแบบทาดว้ ยเหล็กเครื่องมือเป็ นแท่งกลม ส่วนปลายจะ
เรียวแหลมทามุม 90 องศา การใชง้ านจะทาหนา้ ทค่ี ลา้ ยเหล็กถ่ายแบบ ตามปกตจิ ะตอกทาศูนยข์ องการเจาะรูดว้ ย
ดอกสวา่ น หรือทาเครื่องหมายต่าง ๆ ลงบนโลหะไดด้ ี

รูปท่ี 7.17 เหลก็ นาศูนย์

เครื่องมือสาหรบั ตดั และเจาะรูโลหะแผน่

กรรไกร (Snips) สามารถแบ่งออกเป็นประเภทดงั น้ี

1.กรรไกรตดั ตรง ใชส้ าหรับตดั ตรงแผน่ โลหะที่มีความหนาไดถ้ ึงเบอร์ 18

รูปที่ 7.18 กรรไกรตดั ตรงชนิดต่างๆ

ใบความรู้ (Information Sheets) 150
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชว่ั โมง

2. กรรไกรตดั แบบผสม (Combination Snips) ใชส้ าหรับตดั ตรงหรือโคง้ แผน่ โลหะทมี่ ีความหนาไดถ้ ึงเบอร์ 24

มีหลายขนาด

รูปท่ี 7.15 กรรไกรตดั ผสม

3. กรรไกรตดั โคง้ (Circular Snips)ใบตดั มีลกั ษณะโคง้ ใชส้ าหรับตดั โคง้ ทแ่ี ผน่ เหลก็ ทีม่ ีความหนาไดถ้ ึงเบอร์ 22

รูปที่ 7.16 กรรไกรตดั โคง้

4.กรรไกรแบบโทรเจน (Trojan Snips) มีลกั ษณะใบตดั เล็กยาว สามารถใชต้ ดั ในท่แี คบ ๆ ได้ ตดั ไดท้ ้งั แนวตรง
และแนวโคง้ ใชต้ ดั แผน่ โลหะทมี่ ีความหนาไดถ้ งึ เบอร์ 20

รูปท่ี 7.17 กรรไกรโทรเจน

5.กรรไกรเอวเิ อชน่ั (Aviation Snips) จะมีอยขู่ นาดเดียว คือจะยาวท้งั หมดประมาณ 25 เซนติเมตร สามารถตดั
โลหะแผน่ ไดห้ นาถึงเบอร์ 16 เป็ นกรรไกรที่นิยมใชม้ าก เพราะสามารถเลือกได้ 3 แบบ คือ กรรไกรตดั โคง้ จาก
ซา้ ยไปขวา ดา้ มสีเขยี ว การไกรตดั ตรง ดา้ มสีเหลือง และกรรไกรตดั โคง้ จากขวาซา้ ย ดา้ มสีแดง

รูปที่ 7.18 กรรไกรเอวิเอชนั่

ใบความรู้ (Information Sheets) 151
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเคร่ืองมือทวั่ ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชว่ั โมง

6. กรรไกรโยก (Bench Shears)
กรรไกรโยคตดั เหล็กทใ่ี ชส้ าหรับตดั เหล็กแผน่ เหล็กแบน เหลก็ กลม (shearing machines) ซ่ึงใชก้ ลวธิ ีการทางาน
คือ โยกดา้ มยาวทต่ี ิดกบั ตวั ขบั ท่เี ป็นฟันเหลก็ และเฟื องซ่ึงทาจากเหลก็ ข้ึนรูปร้อน โดยตวั ขบั จะเป็ นตวั ส่งกาลงั
ไปยงั ตวั เลื่อน เพอื่ ดนั ใบมีดตวั บนเขา้ มาใบมีดตวั ล่าง และมีสปริงค้าคนั โยก ซ่ึงจะช่วยป้องกนั คนั มือโยกไม่ให้
หล่นลงมา และยงั เป็ นตวั ทาใหเ้ กิดความสมดุลของน้าหนกั ของตวั คนั มือโยกอีกดว้ ย [3]

รูปท่ี 7.19 กรรไกรโยก

7. เครื่องเจาะรูดว้ ยมือ (Hand Punc)
การเจาะรูบนโลหะแผน่ ดว้ ยเครื่องเจาะรูดว้ ยมือเป็นการทางานระหวา่ งแท่งพนั๊ ซ(Punch)กบั ดาย(Die)ซ่ึง

เป็นตวั รองรับเม่ือออกแรงกดแท่งพน๊ั ซจ์ ะทะลุผา่ นดายทาใหช้ ้ินงานเป็นรูตามขนาดความโตของแทง่ พนั๊ ซ์
สามารถเจาะโลหะแผน่ ไดห้ นาถึงเบอร์ 16และสามารถเจาะรูไดห้ ลายขนาดโดยการเปล่ียนขนาดของ Punch และ
Die

รูปที่ 7.20 เคร่ืองเจาะรูด้ ว้ ยมือ
8. เหล็กย้าตะเขบ็ (Groove Seam)
ทาดว้ ยเหลก็ เครื่องมือ ใชส้ าหรับย้าตะเขบ็ เกี่ยวใหแ้ น่น ลกั ษณะปลายขา้ งหน่ึงของเหล็กย้าหวั ตะเขบ็ จะเป็ นรูป
สี่เหลี่ยมผนื ผา้ และมีร่องขนาดตา่ ง ๆ เพอ่ื ใชย้ ้าตะเขบ็ ทม่ี ีขนาดต่างกนั ส่วนดา้ มจะมีขนาดเล็กและกลมไวส้ าหรบั
สาหรบั ใชค้ อ้ นเคาะ

รูปที่ 7.21 ชุดเหล็กย้าตะเข็บ

ใบความรู้ (Information Sheets) 152
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเครื่องมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชวั่ โมง

9. เหล็กย้าหวั หมุด (Riveted Steel Pins)

ชุดหน่ึง ๆ จะมีอยหู่ ลายขนาดข้ึนอยกู่ บั ขนาดตา่ ง ๆ กนั ลกั ษณะจะเป็ นแทง่ เหลก็ ที่มีปลายดา้ นหน่ึงใชส้ าหรบั

ตอก ปลายอีกดา้ นหน่ึงเรียบเจาะรูลึกตามความยาวของแทน่ เหล็กเพอ่ื กดแผน่ โลหะใหแ้ น่น และปลายดา้ น

เดียวกนั น้ีจะทาเป็นร่องบุ๋มคร่ึงวงกลมไวส้ าหรบั ย้าข้ึนรูปปลายหมุดใหเ้ ป็นหวั กลม

รูปที่ 7.22 ชุดเหลก็ หวั หมดุ

10.คีมย้าหมุด (Rivets)

ใชส้ าหรับย้าหมุดแบบป๊ อบรีเวท ซ่ึงมีหลายรูปแบบซ่ึงเหมาะสมกบั การทางานในแต่ละอยา่ งตา่ งกนั และสามารถ
เปล่ียนหวั เพอื่ ใหเ้ หมาะสมกบั ขนาดของลูกรีเวทหรือ Pop Rivet ได้

รูปที่ 7.23 คีมย้าหมุด

11.คมี พบั ตะเขบ็ (Hand Groove )

ลกั ษณะคลา้ ยกบั คีมทว่ั ไปปากจะแบบ กวา้ ง 3 ½ น้ิว และลึก 1 นิ้ว ใชส้ าหรับการพบั แผน่ โลหะน้นั ดว้ ยมือเม่ือ
แผน่ โลหะน้นั ไม่สามารถพบั ไดด้ ว้ ยเคร่ืองจกั รหรือใชเ้ วลาในการพบั มาก เหมาะสาหรับพบั ตะเขบ็ ขอ้ ต่อของท่อ
ส่งลม

รูปที่ 7.24 คมี พบั ตะเขบ็

ใบความรู้ (Information Sheets) 153
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเครื่องมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

11. แท่นข้นึ รูปแทน่ ข้ึนรูปหรือท่เี รียกวา่ Stake ทาจากเหล็กชุบแขง็ ส่วนขาทาดว้ ยเหลก็ อ่อนตอ่ กบั ตวั ดว้ ย
การเชื่อม

12. มีรูปร่างตา่ ง ๆ กนั หลายชนิด ไดอ้ อกแบบมาเพอ่ื ใหเ้ หมาะสมกบั งานแตล่ ะอยา่ ง จะมีขาเรียวเล็กนอ้ ย ซ่ึง

13. ใชใ้ ส่ในรูปแบบแผน่ รองรับไดพ้ อดีในขณะใชง้ านในการย้าหมุด การย้าตะเขบ็ การเขา้ ขอบลวด การข้นึ
รูป

14. งานรูปทรงต่าง ๆ ตอ้ งอาศยั แท่นข้นึ รูปรองรบั ช่วยงานเสมอ โดยเฉพาะงานทไ่ี ม่สามารถทากบั
เคร่ืองจกั รไ

15. ดช้ ่างโลหะแผน่ จะตอ้ งรูถ้ ึงชนิดรูปร่างของแทน่ ข้นึ รูป เพอื่ ทจ่ี ะสามารถเลือกใชไ้ ดเ้ หมาะสมกบั รูปร่าง
และขนาดของงาน ส่วนตา่ ง ๆ ของแท่นข้ึนรูป ซ่ึงมี กา้ น หวั และแขน ปกติจะมีขนาดมาตรฐาน ส่วน
หวั และแขนจะเปล่ียนรูปร่างและขนาดตามชนิดของแทน่ ข้นึ รูป

แทน่ ข้นึ รูปสาหรับใชใ้ นงานโลหะแผน่ ท่ีสาคญั ควรทราบคือ
1) เบกฮอร์น (Beak horn Stake No.901)มีลกั ษณะปลายขา้ งหน่ึงเรียวส้นั และกวา้ งเป็นรูปกรวย อีกขา้ งมี

ลกั ษณะเป็ นรูปสี่เหล่ียมผนื ผา้ อาจเรียวเล็กใชส้ าหรบั ข้นึ รูป ย้าหวั หมุดและเขา้ ตะเขบ็ ทีม่ ีลกั ษณะงานเรียว
ทรงกระบอก เช่น รูปทรงกรวย และทรงส่ีเหลี่ยมชนิดต่าง ๆ เป็ นตน้ ปกตใิ ชข้ นาด 30 X8 นิ้ว

ลรูปที่ 7.25 แสดงแท่นข้ึนรูปแบบเบกฮอร์น

2)โบรฮอร์น (Blow horn StakeNo.925) มีปลายขา้ งหน่ึงตนั กลมเรียวยาว ส่วนอีกขา้ งหน่ึงจะมีลกั ษณะเป็น

แผน่ เหลก็ รูปสามเหล่ียมกลางเรียวใหญแ่ ละส้นั ซ่ึงเรียกวา่ Apron ใชใ้ นการข้นึ รูปงาน การย้าหมุด และย้าตะเขบ็
ทม่ี ีขนาดใชก้ บั Needle case Stake ไม่ได้ ปกติ Blow horn Stake ใชข้ นาด 24 น้ิว

รูปท่ี 7.26 แสดงแท่นข้ึนรูปแบบโบรฮอร์น

ใบความรู้ (Information Sheets) 154
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

3)คอนดทั เทอร์ (Conducor StakeNo.971) มีแขนกลมยาว 2 ขา้ ง แต่ละขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางตา่ งกนั ใชส้ าหรับ
การย้าหมุด การข้นึ รูปงาน การย้าตะเขบ็ งานทอ่ หรือรูปทรงกระบอกเลก็ ๆ ในโรงฝึกงานใชข้ นาด 24 น้ิว

รูปท่ี 7.26 แสดงแทน่ ข้ึนรูปแบบคอนดทั เทอร์

4)แคนเดินโมสลต(์ Candle Mould Stake No.956 )ใชใ้ นการข้นึ รูปตา่ ง ๆการย้าหัวหมุด และการย้าตะเขบ็ งาน
ท่มี ีขนาดเลก็ และเรียว โดยเฉพาะรูปกรวยหรือทอ่ เลก็ ๆ เพราะ Stake ชนิดน้ีมีแขน (Horn) เลก็ เรียว
สองขา้ งขนาดและความยาวไม่เทา่ กนั คือใชใ้ นโรงฝึกงานขนาด 24 นิ้ว
5) Needle case Stake (No.957) มีขนาดเลก็ คือ ปลายขา้ งหน่ึงกลมเรียวยาวส่วนอีกขา้ งหน่ึงเป็ นแทง่

สี่เหล่ียมผนื ผา้ ยาว

ใชใ้ นการข้ึนรูปท่ีเป็นท่อเล็ก ๆ รูปท่อเรียวงอ, มว้ นลวดเป็ นรูปวงแหวนและรูปสี่เหลี่ยมใชก้ บั งานเลก็ ซ่ึงเป็นงาน
ละเอียดปกติใชข้ นาด 16 น้ิว
6)ครีชซ่ิง( Creasing Stake with horn No.927) แขน 2 ขา้ งของขา้ งหน่ึงเป็ นแท่งรูปเหลี่ยมดา้ นบนผวิ หนา้ มีร่อง
ไว4้ -5 ร่องเพ่ือทารอยยน่ หรือทาร่องแก่โลหะงาน รวมท้ังการตดั ลวดการเขา้ ขอบลวดปลายอีกขา้ งหน่ึง มี
ลกั ษณะกลมเรียวยาว ใชใ้ นงานข้ึนรูปและเขา้ ตะเข็บทรงกรวยยาว แท่นข้ึนรูปชนิดน้ียงั สามารถใชใ้ นการข้ึนรูป
การย้าหมุดการเขา้ ตะเขบ็ เลก็ ๆ และงานทมี่ ีรูปเรียวต่าง ๆ ในโรงฝึกงานใชข้ นนาด 16 น้ิว
7) Hollow Mandrel Stake (No.910) มีขาสองดา้ นเลือกใชแ้ ขนไดต้ ามความตอ้ งการ เพราะเป็ นแท่นยาว ดา้ นโคง้

อีกดา้ นหน่ึงแบบ ความสามารถในการใชง้ านคลา้ ยกบั Hollow Mandrel Stake เหมาะกบั งานที่มีความยาวมากข้ึน
หวั ข้ึนรูป4 หวั รูปร่างตา่ ง ๆ กนั สาหรบั สบั เปลี่ยนและขา 2 ขา้ ง สามารถท่ีจะวางแขน8) ดบั เบิลซีม (Double
Seaming Stake No. 921มีแนวนอนหรือแนวต้งั กไ็ ด้ โดยตามความตอ้ งการใชง้ านอ่ืนโดยทวั่ ไป โดยเฉพาะการ
ย้าหมุดและการเยบ็ ตะเขบ็ ในรูปงานโคง้ ในโรงฝึ กงานใชข้ นาด 24 นิ้ว
8) ฮอลโลแมนเดล (Hollow Mandrel No.910)เป็ นแทน่ ข้นึ รูปท่ีมีร่องดา้ นใตย้ าวตลอดความยาวของตวั แท่น และ
มีสลกั เกลียว เล่ือนไดต้ ลอด ซ่ึงจะสามารถใหแ้ ท่นข้ึนรูปทามุมและปรับความยาวต่าง ๆ ได้ ปลายขา้ งหน่ึงคร่ึง
วงกลมเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลาง 4 น้ิว สามารถที่จะทาการย้าหมุดหรือตะเขบ็ ท่อได้ ปลายอีกดา้ นเป็ นรูปสี่เหล่ียมขนาด
6 x9 นิ้ว มีขนาดความยาวทใ่ี ชก้ นั สามขนาดคอื 40, 36 และ 60 น้ิว
9) แฮทเชท(Hatchet Stake No.943)ลกั ษณะหวั เป็นขอบคมบาง และตรงบากมุมดา้ นเดียวตลอดความยาว ใช้

สาหรับงอขอบทค่ี ม พบั มุม และข้ึนรูปต่าง ๆ การทากล่องโดยใชม้ ือ มีขนาด12นิ้ว

ใบความรู้ (Information Sheets) 155
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเคร่ืองมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

13. แผ่นยดึ แท่นข้ึนรูป (Bench Plate No.981)แผ่นยดึ ใช้สาหรับยดึ แท่นรูป ขณะใชง้ าน ทาจาก ชิ้นส่วนของ
เหล็กหล่อ ซ่ึงมีรูขนาดต่าง ๆ เอาไว้ มีขนาดพอเหมาะกบั ขนาดของแท่นข้นึ รูปแตล่ ะชนิด

รูปที่ 7.27 โตะ๊ รองแทน่ ข้ึนรูป Stand No.985

1) คอมมอนสแควร์ (Common Square Stake No.936)มีขายาว ตอนหวั เป็ นรูปแท่นส่ีเหลี่ยมแบน ใชใ้ นการ

ปฏบิ ตั งิ านทวั่ ๆ ไป เช่น การย้าหมุด การเมม้ ตะเขบ็ , พบั ข้ึนรูปมีใชอ้ ยู่ 2 ชนิดคือ แบบกา้ นงอเยอ้ื งศนู ย์ มีขางอไม่
ตรงตลอดกบั แบบCommonSquare Stake จะมีขาตรงตลอดเป็นรูปส่ีเหล่ียมแบน ขนาดท่ีใชใ้ นโรงฝึกงาน 2 1 x

2

4 น้ิว

รูปท่ี 7.28 แทน่ ข้ึนรูปชนิดต่างๆ

เคร่ืองจกั รท่ใี ชใ้ นงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่
เครื่องตดั (Squaring Shear) เป็ นเครื่องจกั รใชส้ าหรับตดั โลหะแผน่ ซ่ึงมี 2 ลกั ษณะ คอื เคร่ืองตดั ตรง เป็ น
เครื่องจกั รใชส้ าหรบั ตดั ตรงแผน่ โลหะใหข้ าดออกจากกนั สามารถต้งั ระยะการตดั โดยการใชเ้ ทา้ เหยยี บ สามารถ
ตดั แผน่ โลหะไดห้ นาถึงเบอร์ 18 มีขนาดทนี่ ิยมใช้ คือ ขนาดความกวา้ ง3ฟุตและ4ฟุตสาหรบั งานตดั เพอื่ การ
อุตสาหกรรมจะใชเ้ คร่ืองตดั ไฮดรอลิกส์ทม่ี ีโปรแกรมควบคุมสามารถต้งั คา่ การตดั ไดถ้ ูกตอ้ งแมน่ ยา ตดั ช้ินงานท่ี
มีความหนามากได้

รูปที่ 7.29 เครื่องตดั ชนิดเทา้ เหยยี บ

ใบความรู้ (Information Sheets) 156
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

รูปท่ี 7.30 เครื่องตดั ไฮดรอลิกส์

4.4.2 เคร่ืองพบั (Bending Brake) เป็ นเคร่ืองจกั รทช่ี ่วยการทางานโลหะแผน่ เกี่ยวกบั การพบั ข้นึ รูปไดอ้ ยา่ ง
รวดเร็ว เพอ่ื เป็นมุมต่าง ๆ ตามตอ้ งการ และมีขนาดหลายรูปแบบเครื่องพบั ทน่ี ิยมใชก้ นั มีอยู่
2 ประเภท ดงั น้ี

Folder เป็ นเครื่องพบั ทเ่ี หมาะสมสาหรบั การพบั ขอบหรือตะเขบ็ เพราะสามารถต้งั ระยะและต้งั มุมไดต้ าม
ตอ้ งการ

รูปท่ี 7.31 เคร่ืองพบั Folder

Barker เป็ นเคร่ืองที่สามารถพบั งานไดท้ ว่ั ๆ ไปสามารถพบั ขอบโลหะแผน่ ไดโ้ ดยไม่จากดั ความกวา้ งของ
ขอบงานและยงั พบั โลหะแผน่ ไดห้ นาถึงเบอร์ 18 และมีหลายรูปแบบใหเ้ ลือกใชต้ ามตอ้ งการ เคร่ืองพบั บางรุ่น
สามารถถอดฟันออกเพอื่ สะดวกในการพบั ขอบกล่องไดอ้ ีกดว้ ย

รูปที่ 7.32 เครื่องพบั กล่อง Barker

ใบความรู้ (Information Sheets) 157
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เครื่องมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเครื่องมือทวั่ ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

4.4.3 เคร่ืองมว้ น (Slip Roll Forrming Machine) เป็นเคร่ืองจกั รทใี่ ชส้ าหรบั การตดั โลหะแผน่ หรือมว้ น
ใหเ้ ป็นรูปทรงกระบอกหรือ
อาจมว้ นข้นึ เป็นท่อเรียงก็ได้ โดยการหมุนลูกกลิ้ง 3 ลูก ซ่ึงเป็นโลหะแท่งกลมตนั ลูกกลิ้งหนา้ 2 ลกู
จะดึงแผน่ โลหะเขา้ มา ส่วนลูกกล้ิงตวั ท่ี 3 ท่อี ยดู่ า้ นล่างจะกดชิ้นงานใหโ้ คง้ งอตามตอ้ งการ โดยการขนั สกรูนตั
ดว้ ยมือและดา้ นขา้ งของลูกกล้ิงจะมีร่องไวส้ าหรบั มว้ นชิ้นงานทีเ่ ป็ นเสน้ ไดอ้ ีกดว้ ย สามารถมว้ นโลหะแผน่

ไดห้ นาถึงเบอร์ 16 และเสน้ ลวดหรือเหล็กเสน้ ขนาด 3 น้ิว

8

รูปที่ 7.33 เครื่องมว้ น

สรุป
การใหค้ วามสาคญั ในเรื่องของความปลอดภยั เพอื่ ป้องกนั ร่างกาย ชีวติ และทรัพยส์ ิน ในขณะปฏบิ ตั ิงานไม่ให้
เกิดอุบตั เิ หตุหรือเกิดความเสียหาย ผปู้ ฏิบตั งิ านตอ้ งฝึกใหเ้ ป็นกิจนิสยั มีความรอบคอบต้งั สติใหด้ ีมีการวางแผน
ก่อนการทางาน และปฏิบตั ิงานตามข้นั ตอนทถี่ ูกวธิ ีก็จะทาใหง้ านน้นั สาเร็จและมีคุณภาพการศึกษาหนา้ ท่กี าร
ทางานของเคร่ืองมือเคร่ืองจกั รเป็ นองคป์ ระกอบหน่ึงท่ีมีความสาคญั เพราะถา้ มีความรูเ้ กี่ยวกบั เครื่องมือ
เคร่ืองจกั รดีสามารถเลือกกระบวนการผลิตทีม่ ีความสมั พนั ธก์ บั วสั ดุ ผลงานของผลิตภณั ฑท์ ่ีไดจ้ ะมีความถกู
ตอ้ งตามแบบ สวยงามใชเ้ วลาในการทางานนอ้ ย มีผลกาไรถา้ ผลิตเพอื่ การคา้ ช่างผทู้ างานเกี่ยวขอ้ งกบั งาน
ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ จึงตอ้ งมีความรูเ้ รื่อง ความปลอดภยั ชนิด ขนาด คุณสมบตั ิ เคร่ืองมือ เคร่ืองจกั ร ข้นั ตอน
การทางานเก่ียวกบั โลหะแผน่ ใหด้ ีศกึ ษาและพฒั นาแสวงหาความรูแ้ ละเทคนิคการทางานใหม่ๆเสมอเพอ่ื ผลิต
งานใหม้ ีคุณภาพเป็นท่ีตอ้ งการของตลาด

ใบความรู้ (Information Sheets) 158
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชวั่ โมงสอน 6 ชว่ั โมง

แบบทดสอบทา้ ยบทเรียนเรื่อง เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

ตอนท่ี 1 : จงเลือกคาตอบทถ่ี กู ตอ้ งทส่ี ุดเพยี งขอ้ เดียว

1. ขอ้ ใดไม่ใช่ เคร่ืองมือท่ใี ชใ้ นงานโลหะแผน่ (Sheet Metal Tools)

ก. เคร่ืองมือวดั ข. เหลก็ ขดี

ค. คอ้ น ง. หนา้ กากใส

2. ขอ้ ใดกล่าวถึงเกจวดั ความหนาของโลหะแผน่ ่ไม่ถูกตอ้ ง

ก. ทาจากเหลก็ กลา้ คาร์บอน ข. มีต้งั แต่เบอร์ 0 ถึง เบอร์ 36

ค. นมั เบอร์มากมีความหนามาก ง. นัมเบอร์นอ้ ยมีความหนามาก

3. เครื่องมือร่างแบบ ( Lay – Out ) คือขอ้ ใด

ก. เหลก็ ขดี ( Scriber ) ข. วงเวยี น ( Divider )

ค. วงเวยี นเลื่อน ( Trammel Point ) ง. ถูกทุกขอ้

4. คอ้ น ( Hammer ) ในงานโลหะแผน่ มีลกั ษณะการใชง้ านอยา่ งไร

ก. ใชทุบแผน่ เหล็กใหต้ ดิ กนั ข. ใชต้ อกวงเวยี นในการเจาะรู

ค. ใชใ้ นการเคาะข้ึนรูปโลหะแผน่ ง. ไม่มีขอใ้ ดถูก

5. กรรไกรทม่ี ีดา้ มสีแดง คอื กรรไกรชนิดใด

ก. กรรไกรตดั โคง้ ซา้ ย ข. กรรไกรตดั โคง้ ขวา

ค. กรรไกรตดั ตรง ง. กรรไกรตดั ไดท้ ้งั โคง้ ซา้ ยและขวา

6. ถา้ มองกรรไกรดา้ นบนจะเห็นใบตดั ดา้ นล่างอยทู่ างซา้ ยมือจะเป็นกรรไกรตดั ชนิดใด

ก. กรรไกรตดั ตรง ข. กรรไกรตดั โคง้ ขวา

ค. กรรไกรตดั โคง้ ซา้ ย ง. กรรไกรตดั ท้งั ตรงและโคง้

7. ขอ้ ใดคือลกั ษณะของเหล็กย้า ตะเขบ็

ก. มีลกั ษณะเป็นส่ีเหลี่ยมผนื ผา้ มีร่องยาวตลอดแนวตรงกลาง

ข. มีลกั ษณะผวิ หนา้ แบนเรียบ

ค. มีลกั ษณะคลา้ ยเหล็กขดี ปลายแหลมตนั

ง. มีลกั ษณะเป็ นรูตรงกลาง 2 รูขนาดไม่เทา่ กนั ั

8. ขอใ้ ดไม่ใช่ส่วนประกอบของเครื่องมือช่วยในการข้ึนรูป

ก. ส่วนกา้ น ( Shamk ) ข.ส่วนลาตวั ( Body )

ค. ส่วนหัว(ั Head ) ง. ส่วนแขน ( Horn

ใบความรู้ (Information Sheets) 159
ท-ป-น 0-6-
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1
2

ช่ือหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ือง ชนิดของโลหะแผน่ และเครื่องมือ เคร่ืองจกั รที่ใชใ้ นงานโลหะแผน่ จานวนชว่ั โมงสอน 2 ชว่ั โมง

9. กรรไกรที่มีดา้ มสีแดง คือกรรไกรชนิดใด

ก. กรรไกรตดั โคง้ ซา้ ย ข. กรรไกรตดั โคง้ ขวา

ค. กรรไกรตดั ตรง ง. กรรไกรตดั ไดท้ ้งั โคง้ ซา้ ยและขวา

10. ถา้ มองกรรไกรดา้ นบนจะเห็นใบตดั ดา้ นล่างอยทู่ างซา้ ยมือจะเป็นกรรไกรตดั ชนิดใด

ก. กรรไกรตดั ตรง ข. กรรไกรตดั โคง้ ขวา

ค. กรรไกรตดั โคง้ ซา้ ย ง. กรรไกรตดั ท้งั ตรงและโคง้

11. ขอ้ ใดคอื ลกั ษณะของเหล็กย้า ตะเขบ็

ก. มีลกั ษณะเป็นส่ีเหลี่ยมผนื ผา้ มีร่องยาวตลอดแนวตรงกลาง

ข. มีลกั ษณะผวิ หนา้ แบนเรียบ

ค. มีลกั ษณะคลา้ ยเหล็กขีดปลายแหลมตนั

ง. มีลกั ษณะเป็ นรูตรงกลาง 2 รูขนาดไม่เท่ากนั ั

12. ขอใ้ ดไม่ใช่ส่วนประกอบของเคร่ืองมือช่วยในการข้ึนรูป

ก. ส่วนกา้ น ( Shamk ) ข.ส่วนลาตวั ( Body )

ค. ส่วนหัว(ั Head ) ง. ส่วนแขน ( Horn )

13. Bench Plate or Stake Holder คือขอ้ ใด

ก. ขา้ งหน่ึงมีรูปร่างกลมเรียว อีกดา้ นหน่ึงเป็ นสี่เหลี่ยมผนื ผา้

ข. มีรูปร่างยาวบริเวณมนกลม

ค. เป็ นตวั รองรับ Stake เป็ นสี่เหล่ียมผนื ผา้ มีรูเรียว

ง. มีลกั ษณะกลมเรียว ดา้ นบนจะแบน

14. เคร่ืองจกรั ท่ใี ชใ้ นงานโลหะแผน่ คือขอใ้ ด

ก. เครื่องตดั ตรงชนิดป้อนแรงดว้ ยเทา้

ข. เคร่ืองตดั ตรงชนิดป้อนแรงดว้ ยมอเตอร์

ค. เครื่องพบั แบบ Brake และแบบ Folder

ง. ถูกทุกขอ้

15. เคร่ืองตดั ตรงชนิดป้อนแรงดว้ ยเทา้ ใบมีดจะเอียงทา มุมกนั ปั ระมาณก่อี งศา

ก. ประมาณ 10 – 15 องศา ข. ประมาณ 10 – 18 องศา

ค. ประมาณ 15 – 20 องศา ง. ประมาณ 20 – 25 องศา

ใบความรู้ (Information Sheets) 160
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เร่ืองเคร่ืองมือทว่ั ไป เครื่องมือวดั และร่างแบบ เครื่องจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชว่ั โมง

16. เคร่ืองพบั โลหะแผน่ ( Bending Sheet Machine ) แบง่ ออกเป็นกี่ประเภท

ก. 2 ประเภท ข. 3 ประเภท

ค. 4 ประเภท ง. 5 ประเภท

17. ขอ้ ใดคือเคร่ืองพบั ท่มี ีตวั ต้งั ปรับระยะความลึกดา้ นหลงั

ก. เคร่ืองพบั แบบ Brake ข. เคร่ืองพบั Cornice Brake

ค. เครื่องพบั แบบ Bar folder ง. เครื่องพบั กล่องกระทะ

18. เครื่องมวน้ ข้ึนรูปโลหะแผน่ มีจา นวนลูกกลิง้ ก่ีลูก

ก. 2 ลูก ข. 3 ลูก

ค. 4 ลูก ง. 5 ลูก

19. เพราะเหตุใดจึงมีการเขน้ ขอบลวดดว้ ยเคร่ือง

ก. เพราะไม่สามารถเขา้ ขอบลวดดว้ ยมือได้

ข. เพราะขาดความชา นาญในการเขา้ ขอบลวด

ค. เพราะการเขา้ ขอบตอ้ งเขา้ ดวย้ เคร่ืองเท่าน้ัน

ง. เพราะจะทา ใหก้ ารขา้ ขอบลวดมีความสวยงาม

20. Hand Punc ใชท้ าหนา้ ท่อี ะไร

ก. พบั แผน่ งาน ข. จบั ยดึ แผน่ งาน

ค. เจาะแผน่ งาน ง. ตดั มุมแผน่ งาน

ใบความรู้ (Information Sheets) 161
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย เคร่ืองมือในงานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

เรื่องเครื่องมือทว่ั ไป เคร่ืองมือวดั และร่างแบบ เคร่ืองจกั ร จานวนชว่ั โมงสอน 6 ชวั่ โมง

เฉลยแบบทดสอบทา้ ยบทเรียนเรื่อง ความรู้เก่ียวกบั โลหะแผน่
1. ง
2. ค
3. ง
4. ค
5. ก
6. ง
7. ก
8. ค
9. ก
10. ข
11. ค
12. ง
13. ก
14. ง
15. ก
16. ก
17. ค
18. ข
19. ค
20.ค

แผนการจดั การเรียนรู้ 162
รหสั วชิ า 20103-2011
วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1 หน่วยท่ี 8
ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์
เรื่อง ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์ เวลารวม 108 ชม.
สปั ดาห์ที่ 16-17 / 18
จานวน 12 ชม.

1. สาระสาคญั

ในกระบวนการผลิต งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ภายหลงั เสร้จส้ินกระบวนการประกอบท่ีสมบูรณ์แลว้
การตกแต่งช้ินงานผลิตภณั ฑจ์ ะกระทาต่อเนื่องทนั ที ท้งั ภายในและภายนอกของผลิตภณั ฑ์ ดว้ ยการเคลือบสี
รองพน้ื เพอ่ื ป้องกนั การเกิดออกไซดบ์ นผวิ งาน และสีจริงใหต้ รงกบั ความตอ้ งการของผบู้ ริโภค

2. สมรรถนะประจาหน่วย

1. แสดงความรูเ้ ก่ียวกบั การตกแต่งผวิ ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้
2. บอกชื่อการตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑเ์ ป็นภาษาองั กฤษได้
3. ใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศช่วยในการคน้ ควา้ หาวธิ ีการตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑไ์ ดอ้ ยา่ ง

เหมาะสมกบั งาน
4. มีทกั ษะในการประยกุ ตใ์ ชเ้ ครื่องมือตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ดว้ ยความปลอดภยั

3. จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

1. เพอื่ ใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกบั ตกแตง่ ผวิ ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่
2. เพอื่ ใหม้ ีความรู้ความเขา้ ใจในการใชเ้ ครื่องมือตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

4. สาระการเรียนรู้

1. การเตรียมผวิ
2. อุปกรณ์เตรียมผวิ
3. สี
4. ตวั ทาละลาย
5. อุปกรณ์พน่ สี

5. การออกแบบการจดั การเรียนรู้

เป็นการจดั การเรียนการสอนโดยใชป้ ัญหาเป็นฐานในใบงาน สรา้ งกระบวนการกลุ่ม
เพอ่ื ให้ นกั เรียน ช่วยเหลือเรียนรู้ร่วมกนั ขณะปฏิบตั ฝิ ึกทกั ษะพน่ สีงานผลิตภณั ฑ์

163

6. กิจกรรมการเรียนรู้
ข้นั นาเขา้ สู่บทเรียน

1.1 ครูยกตวั อยา่ งงานผลิตภณั ฑส์ าเร็จรูปเช่น เรือใบ ไดโนเสาร์ ท่ีทาจากเศษโลหะแผน่ มา
ใหน้ กั เรียนดู

1.2 ครูถามนกั เรียนวา่ ถา้ ตอ้ งการทางานผลิตภณั ฑด์ งั กล่าวควรเครื่องมือและดาเนินการจดั ทา
อยา่ งไร

1.3 ครูเฉลยคาถามและสรุปใหน้ กั เรียน วา่ การเลือกใชเ้ ครื่องมือ เครื่อจกั ร และวสั ดุ การ
วางแผนมีความจาเป็ นมากในการทางานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ดงั ที่นกั เรียนจะไดเ้ รียน
ในสปั ดาหน์ ้ี

ข้นั สอน

1.4 ครูบรรยายเก่ียวกบั ชนิดของผลิตภณั ฑท์ ่ีทาจากโลหะแผน่ และการใชเ้ คร่ืองมือ
เครื่องจกั ร ในการปฏบิ ตั ิงานทีเ่ ก่ียวขอ้ งกบั ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

ข้นั สรุปและการประยกุ ต์

1.5 ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาทีเ่ รียนมาพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ
1.6 ครูและนกั เรียนร่วมกนั สรุปเน้ือหาที่เรียนมาทสี ามารถนาไปใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้
1.7 ครูอบรม คุณธรรม-จริยธรรม และการใชห้ ลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดาเนิน

ชีวติ ประจาวนั

7. บรรยากาศท่ีส่งเสริมและพฒั นาผเู้ รียน

นกั เรียนมีความสนใจในการเรียน เนื่องจากการสอนแบบใชป้ ัญหาเป็นฐานในใบงาน สรา้ ง
กระบวนการกลุ่ม เพอ่ื ให้ นกั เรียน ช่วยเหลือเรียนรูร้ ่วมกนั ขณะปฏบิ ตั ิฝึกทกั ษะ

8. คุณธรรม จริยธรรมประจาหน่วย

การตรงตอ่ เวลา ความรบั ผดิ ชอบ ความสนใจใฝ่ รู้ ความมีมนุษยสมั พนั ธท์ ด่ี ี

9. สื่อและแหล่งการเรียนรู้

ใบความรู้ เรื่องตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์

10. การวดั ผลและประเมินผล

แบบประเมนิ แบบประมาณค่า (Ratting scale)

11. หลกั ฐานการเรียนรู้

ใบประเมินผลการปฏบิ ตั งิ าน

12. เอกสารอา้ งองิ

1. หนงั สืองานผลิตภณั ฑแ์ ละโลหะแผน่ 1 : ผอ่ งพศิ ุทธ์ิ ลาลุน สานกั พมิ พ์ บริษทั แวน่ แกว้
เอด็ ดูเทนเมนท์ จากดั กรุงเทพ 2557

2. หนงั สืองานผลิตภณั ฑแ์ ละโลหะแผน่ 1 : นริศ ศรีเมฆ บริษทั สานกั พมิ พเ์ อมพนั ธ์
กรุงเทพ 2557

164

พส.10

( วิชาปฏบิ ตั )ิ

เครอื่ งมือทีใ่ ชใ้ นการประเมิน

รหัสวชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1 ท-ป-น. 0-6-2

แบบประเมนิ แบบประมาณค่า (Ratting scale) เกณฑ์การให้คะแนน
5 4 3 21
ประเด็นการประเมนิ

1. หลกั การเขียนแบบแผน่ คล่ี

2. อุปกรณ์ในการเขยี นแบบแผน่ คลี่งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

รวม
รวมท้ังหมด (5 คะแนน+4 คะแนน+3 คะแนน+2 คะแนน+1 คะแนน)
คะแนนรวม (60%)

165

พส.11

บันทกึ หลงั การจดั การเรยี นรู้

รหัสวชิ า 20103-2011 วชิ า.ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผ่น 1 ระดับช้ัน ปวช.1

สาขางานผลิตภัณฑ์ สัปดาห์ท่.ี .........วันทสี่ อน..............................................

หนว่ ยที่............ชอื่ หนว่ ย......................................................................................................จานวน................ชัว่ โมง

1. ผลการจัดการเรยี นรู้ --

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….…………

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. ปัญหาและอปุ สรรค

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………

……………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………….

3. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข

……………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..….…………………

……………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ลงช่ือ.......................................................ครูผูส้ อน
(.นายปรีชา เหลอื งอรณชัย.)
........../................/............

ความเห็น................................................................................. ความเห็น.................................................................................
................................................................................................ ................................................................................................

ลงชือ่ ...............................................หัวหนา้ แผนกวิชา ลงช่ือ............................................รองผ้อู านวยการฝ่ายวชิ าการ
(นายพงษ์ศักดิ์ พลายศรี) (นางสาวนศิ ากร เจรญิ ดี)
............/................../............
............/................../............

ความเห็นผอู้ านวยการ.................................................................................
....................................................................................................................

ลงชือ่ ...........................................
(นางสาวสมุ นี า แดงใจ)

ผอู้ านวยการวิทยาลยั การอาชพี นครปฐม
............/................../............

ใบความรู้ (Information Sheets) 166
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ตกแต่งผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18 ชวั่ โมง

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ รายการเรียนรู้

- จดุ ประสงคท์ วั่ ไป 1. การเตรียมผวิ

เพอ่ื ใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจในงานตกแต่งผวิ ผลิตภณั ฑ์ 2. อุปกรณ์เตรียมผวิ

โลหะแผน่ ใชเ้ ครื่องมือตกแตง่ ผวิ งานไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 3. สี

- จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 4. ตวั ทาละลาย

1. บอกวธิ ีใชเ้ คร่ืองมือ อุปกรณ์ เครื่องจกั รท่ใี ชใ้ นงาน 5. อุปกรณ์พน่ สี

ตกแตง่ ผวผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้

2. บอกชื่อเครื่องมืออุปกรณ์ เคร่ือวจกั รที่ใชใ้ นงานตกแต่ง

ผวิ ผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ เป็นภาษาองั กฤษได้

3. เคลือบผวิ งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ได้

เน้ือหาสาระ

ในกระบวนการผลิต งานผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ ภายหลงั เสร้จส้ินกระบวนการประกอบทีส่ มบรู ณ์แลว้ การ

ตกแต่งช้ินงานผลิตภณั ฑจ์ ะกระทาตอ่ เน่ืองทนั ที ท้งั ภายในและภายนอกของผลิตภณั ฑ์ ดว้ ยการเคลือบสีรองพ้นื

เพอื่ ป้องกนั การเกิดออกไซดบ์ นผวิ งาน และสีจริงใหต้ รงกบั ความตอ้ งการของผบู้ ริโภค ตามลกั ษณะงาน

การเตรียมผวิ

ตกแตง่ ผวิ ผลิตภณั ฑ์ คอื การกาจดั ส่วนทไี่ ม่ตอ้ งการ (Metal Removal) ไดแ้ ก่

- การขดั (Polishing) สามารถขดั ช้ินงานใหม้ ีความหยาบ-ละเอียด ไดต้ ามความตอ้ งการของลกู คา้ ดว้ ยเครื่องมือ

และอุปกรณ์ทท่ี นั สมยั และมีคุณภาพสูง ทาใหช้ ิ้นงานสะอาดเรียบร้อย มองไม่เห็นรอยขีดขว่ น

- การเคลือบ (Coating) มีหลากหลายกรรมวธิ ี อาจจะเคลือบผวิ ดว้ ยน้ายาเคมีเพอื่ ป้องกนั สนิม การเคลือบผวิ ดว้ ย

การชุบ กระบวนการปิ ดผวิ ช้ินงานดว้ ย Protective Tape สามารถขจดั ปัญหาเรื่องรอยขีดขว่ นหลงั จากตกแตง่

ผวิ ช้ินงานเสร็จเรียบร้อยแลว้ และยงั สามารถป้องกนั คราบตา่ งๆ อนั ไม่พงึ ประสงคไ์ ดอ้ กี ดว้ ย ท้งั น้ี การเคลือบ

แบบตา่ งๆ สามารถยดื หยนุ่ ไดต้ ามชนิดของโลหะและความตอ้ งการของลูกคา้ มีการควบคุมและตรวจสอบ

ละเอียด และผลิตงานเพอ่ื ใหเ้ ป็นท่ยี อมรบั โดยทว่ั ไปการตกแต่งผวิ ของช้ินงานเป็ นส่ิงท่ีควรคานึงถึง เพอ่ื

ปรบั ปรุงงานใหม้ ีคุณค่า นอกจากทาใหผ้ วิ สวยงามแลว้ ยงั ช่วยป้องกนั การกดั กร่อนทาใหง้ านมีความทนทานตอ่

สภาพการใชง้ าน ดว้ ยกรรมวธิ ีทมี่ ีประสิทธิภาพสูง จะช่วยใหก้ ิจการไดร้ ับประโยชน์ สูงสุดในธุรกิจ

การขดั (Polishing)

เป็นวธิ ีธรรมดาทน่ี กั วสั ดุศาสตร์ใชเ้ ตรียมตวั อยา่ ง เพอื่ ตรวจสอบดว้ ยกลอ้ งไมโครสโคป ในการ เตรียมช้ินงาน

เชิงกลน้ีจะตอ้ งมีผงขดั ทาหนา้ ท่ีขดั ถูเอาผวิ ชิ้นงานออกไปจนได้ คุณภาพของผวิ งานทีเ่ รา ตอ้ งการ ผงขดั ทมี่ ีขนาด

ละเอียดมากๆจะยงิ่ ทาใหผ้ วิ ชิ้นงานเรียบยง่ิ ข้นึ เท่าน้นั ปรัชญาทีด่ ีในการเตรียม ชิ้นงานคือการเตรียม

ใบความรู้ (Information Sheets) 167
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18 ชวั่ โมง

ช้ินงานจะเสร็จส้ินข้นึ อยกู่ บั การท่ีตอ้ งการโครงสรา้ ง ทีถ่ ูกตอ้ ง (True Structure) หรือความตอ้ งการผวิ ช้ินงานท่ี
ยอมรับไดแ้ ละส่ิงทค่ี วรจะคานึงถึงไดแ้ กก่ าร เตรียมชิ้นงานใหไ้ ดค้ ุณภาพ เช่นเดียวกนั ทกุ คร้งั ตน้ ทุนการเตรียม
ต่า การเตรียมช้ินงานทางเชิงกลถูกแบ่งออกเป็ น 2 ข้นั ตอนไดแ้ ก่ การขดั ระนาบและละเอียด (Grinding) และการ
ขดั มนั (Polishing)

1. การขดั ระนาบและละเอียด
ข้นั ตอนแรกในการทเ่ี อาผวิ ชิ้นงานออกเรียกวา่ การขดั ระนาบและละเอียด ปกติแลว้ ในข้นั ตอนน้ีจะเอาผวิ ของ
ชิ้นงานทเ่ี สียหายหรือแปรรูปไปบา้ งในข้นั ตอนการตดั หรือทาเรือนออกไป ในขณะเดียวกนั ก็จะทาให้ ผวิ ที่
เกิดข้นึ ใหม่เกิดความเสียหายเพียงเล็กนอ้ ยเท่าน้นั ซ่ึงเมื่อนามาขดั มนั (Polishing) จะสามารถขจดั ความเสียหาย
เล็กนอ้ ยท่ีหลงเหลืออยนู่ ้นั ในระยะเวลาอนั ส้นั การขดั แบง่ ออกเป็น 2 ขบวนการ คอื
1) การขดั ระนาบ (Plane Grinding, PG)

การขดั ระนาบเป็นข้นั ตอนแรกในการขดั ผวิ ช้ินงาน เพอื่ ปรบั แต่งผวิ ชิ้นงานเด่ียวหรือชิ้นงานหลาย ๆ ช้ิน ซ่ึงขดั
ในเวลาเดียวกนั ใหม้ ีระนาบผวิ ที่ใกลเ้ คียงกนั มากท่สี ุด อาจใชผ้ งขดั ชนิดตา่ ง ๆ กนั ซ่ึงข้นึ อยกู่ บั คุณสมบตั ขิ อง
วสั ดุทีเ่ ตรียม SiC paper ใชก้ บั วสั ดุทมี่ ีความแขง็ ไม่มาก (อ่อน) PG-paper และหินขดั ชนิดอลูมิเนียมออกไซด์ จะ
ใชก้ บั โลหะกลุ่มเหลก็ ทีม่ ีความแขง็ มากกวา่ ความแขง็ ปกติ Diadiscs หรือ diamond grinding discs ใชก้ บั วสั ดุท่ี
ความแขง็ มาก เช่น เซรามิค ซินเตอร์คาร์ไบด์

รูปที่ 8.1 การขดั ระนาบ

2) การขดั ละเอียด (Fine grinding,FG)
ผวิ ทีเ่ กิดจากการขดั ละเอียดจะมีความเสียหายเหลืออยเู่ พยี งเลก็ นอ้ ยซ่ึงจะ สามารถขจดั
ออกไดห้ มด ในการขดั มนั Diadiscหรือ diamond grinding discs ใชส้ าหรับวสั ดุแขง็ สาหรับวสั ดุเน้ือออ่ นจะ ใช้
กระดาษ SiC ซ่ึงมีขนาดความละเอียดตา่ งกนั การใชก้ ระดาษ SiC จะตอ้ งขดั เป็ นข้นั ตอนไปจนถึง ขนาดละเอียด
มาก ทาใหม้ ีข้นั ตอนในการขดั หลายข้นั ตอนอีกท้งั จะตอ้ งเปล่ียนกระดาษ SiC บ่อยคร้ัง เนื่องจากความคมของผง
ขดั สึกหรอหรือผงขดั หลุดออกไป การท่ีกระดาษ SiCเกิดความเสียหายข้นึ ง่าย และตอ้ งเปลี่ยนแผ่นใหม่บ่อย ๆ

ใบความรู้ (Information Sheets) 168
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชวั่ โมง

ทาใหเ้ สียเวลาในการทางานมากข้ึน ดว้ ยสาเหตุเหล่าน้ีทาง STRUERS จึงคดิ คน้ วธิ ีการขดั ละเอียดแบบอื่นท่ีดีกวา่

และสะดวกกวา่ การใชก้ ระดาษ SiC คือ ใชผ้ วิ ขดั ที่คิดคน้ ข้ึน มาใหม่ช่ือ DP-Plan DP-Pan DP-Dur และ

Petrodisc-M ซ่ึงใชร้ ่วมกบั ผงขดั Petrodisc-M ถูกสร้างข้นึ มาในปี 1978 เป็นจานขดั ละเอียดที่มีผวิ

รูปที่ 8.2 การขดั ละเอียด

และระนาบทแี่ ละระนาบทีแ่ น่นอน ผงขดั เพชร สามารถฝังตวั จมลงในจาน Petrodisc-M ไดใ้ นระดบั ทแ่ี น่นอน
กวา่ ผา้ ขดั ท้งั สามชนิดดงั กล่าว อีกท้งั อายกุ ารใชง้ านยงั นาน การใช้ Petrodisc-M ไปนาน ๆ ระนาบของมนั อาจจะ
เสียไป ดงั น้นั อาจจะตอ้ ง มีการปรบั ระนาบใหม่โดยการใชแ้ ทง่ SiC แลว้ ตรวจสอบระนาบดว้ ยแท่งวดั ระนาบ
(Straightedge) DP-Plan และDP-Pan เป็ นผา้ ขดั ท่ีค่อนขา้ งแขง็ (ไม่นุ่น) ไม่ตอ้ งมีการบารุงรกั ษามากเหมือนกบั ผา้
ขดั นุ่มๆชนิดอ่ืนๆ ใชก้ บั ผงขดั เพชรโดยทผี่ งขดั เพชรสามารถฝังตวั จมลงในผา้ ขดั ท้งั สองชนิดได้ วธิ ีการน้ี
สามารถลดข้นั ตอนในการขดั ละเอียดใหเ้ หลือเพยี งข้นั ตอนเดียวไดแ้ ละการเปล่ียน ผา้ ขดั ก็ทาไดง้ า่ ย ในการวดั ผวิ
เคลือบทบี่ าง ๆ การขดั ละเอียดดว้ ย Petrodise-M น้นั ใหผ้ ลท่ดี ีกวา่ เน่ืองจากผวิ ของมนั มี ความแขง็ บา้ งซ่ึงไม่
เหมือนกบั ใชผ้ า้ ขดั DP-Plan หรือ DP-Pan อาจทาใหผ้ วิ เคลือบเสียหายได้
2. การขดั มนั ( Polishing ) วธิ ี การเหมือนกบั การขดั ละเอียดเพยี งแต่ทาหนา้ ทข่ี จดั ผวิ ที่เสียหายเน่ืองจากข้นั ตอน
ก่อนออกไป เพอื่ ที่ จะไดผ้ วิ ทด่ี ีกวา่ โดยไม่ทาใหผ้ วิ เกิดความเสียหายข้ึนอีก การขดั มนั แบง่ ออกเป็ น 2 แบบ คอื
1) การขดั มนั ดว้ ยผงเพชร (Diamond polishing, DP)
ผงขดั เพชรเป็นผงขดั ท่ีมีอานาจในการขดั สูงและไดร้ ะนาบดีท่ีสุด ทาใหล้ ดเวลาในการขดั ลงไดม้ ากท้งั น้ี
เน่ืองจากผงขดั มีความแขง็ ประมาณ 8000 HV ทาใหส้ ามารถขดั วสั ดุไดท้ ุกชนิด

รูปที่ 8.3จานขดั มนั ดว้ ยผงเพชร

ใบความรู้ (Information Sheets) 169
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชวั่ โมง

2) การขดั มนั ดว้ ยผงขดั ออกไซด์ (Oxide Polishing, OP)

การขดั มนั วสั ดุที่มีความเหนียวและน่ิม ๆ ขบวนการสุดทา้ ยของการขดั มนั (Final Polishing) ตอ้ งใช้ ผงขดั ชนิด

ออกไซด์ ซ่ึงเป็น Colloidal Silica มีขนาดเกรนเพยี ง 0.04 um และคา่ pH ประมาณ 9.8 (เป็ นด่าง) ไม่ทาให้

ผวิ ช้ินงานเสียหายและเกิดรอยขดี ขว่ น ปกติแลว้ จะใช้ OP-U แต่หากตอ้ งการ Etch ขณะทาการ Polishing ดว้ ย

สาหรับโลหะนอกกลุ่มเหล็กก็เปลี่ยนมาใช้ OP-S ขอ้ ควรระวงั ในการทีใ่ ช้ OP-U และ OP-S เม่ือเวลาในการขดั

เหลือประมาณ 10 วนิ าทีใหเ้ ปิ ดน้าเพอื่ ทาความสะอาดชิ้นงาน

รูปท่ี 8.4 ลอ้ และจานขดั มนั ดว้ ยผงขดั ออกไซด์

อุปกรณ์เตรียมผวิ
1) กระดาษทราย

กระดาษทราและเครื่องขดั น้นั เป็นเครื่องมือท่ปี ระโยชน์อยา่ งมากสาหรับงานขดั ประเภทต่างๆ นอกจากจะทาให้
ไมเ้ รียบเนียนแลว้ มนั ยงั ทาไดข้ จดั เศษไมแ้ ละขดั สีจากพ้นื ผวิ ของพ้นื ผวิ ได้ กระดาษทรายมีหลายเบอร์หลาย
ประเภท ถา้ เขา้ ใจวธิ ีการใชก้ ระดาษทรายอยา่ งถูกตอ้ งก็จะเพมิ่ ความเร็วในการดาเนินการได้
เบอร์กระดาษทราย
การจะใชก้ ระดาษทรายไดร้ ับอยา่ งมีประสิทธิภาพจาเป็นเลือกใชเ้ บอร์กระดาษทรายใหถ้ ูกตอ้ งกบั งาน เพราะแต่
ละเบอร์ใหค้ วามละเอียดทแ่ี ตกตา่ งกนั เบอร์ท่ีมีจานวนนอ้ ย(P36-P60)จะไดก้ ารขดั แบบหยาบเหมาะสมสาหรับ
งานขดั ท่ีตอ้ งการความรวดเร็วและไม่ตอ้ งการความละเอียด เช่น การขดั สีออกจากโลหะ สาหรบั การขดั งานท่ี
ตอ้ งการความละเอียดตอ้ งใชก้ ระดาษทรายทีม่ ีจานวนเบอร์มาก ผงขดั มีความละเอียดเพยี งแค่ใชม้ อื สมั ผสั บน
กระดาษทรายก็จะรูไ้ ดท้ นั ที

รูปท่ี 8.5 กระดาษทราย

ใบความรู้ (Information Sheets) 170
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ช่ือหน่วย ตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชวั่ โมง

2) เครื่องขดั กระดาษทรายการใชเ้ คร่ืองขดั กระดาษทราย

เป็นอุปกรณ์ท่มี มี อเตอร์ไฟฟ้าอยดู่ า้ นบน กระดาษทรายแบบต่อเน่ืองอยดู่ า้ นล่าง มีลูกกลิ้งหรือสายพานเล่ือน

ไปไดท้ ้งั หนา้ และหลงั การที่ช่างไมจ้ ะทางานไมใ้ หอ้ อกมาดูดีข้ึนอยกู่ บั หลายปัจจยั และการขดั ไมใ้ หอ้ อกมาดูดี

สวย เรียบกม็ ีส่วนสาคญั อยา่ งยง่ิ เคร่ืองขดั กระดาษทรายถือวา่ เป็ นเคร่ืองมือทช่ี ่วยในงานน้ีไดอ้ ยา่ งมี

ประสิทธิภาพ เช่น เม่ือมีการสร้างช้ินส่วนของเฟอร์นิเจอร์หรือลกั ษณะทค่ี ลา้ ยกนั เช่นบนั ได ตกแตง่ ผวิ ไมใ้ ห้

เรียบกท็ าไดเ้ ช่นกนั และสามารถ ใชก้ บั งานลอกสีสาหรับทาสีใหม่ได้ ขดั รอยเช่ือมตอ่ ของไฟเบอร์กลาสใหเ้ รียบ

สาหรับงานซ่อมรถยนตร์ เป็นเคร่ืองขดั สีรถยนตไ์ ดอ้ ีกดว้ ย เคร่ืองขดั กระดาษทรายพวกเขาจะใชโ้ ดยทวั่ ไป

สาหรบั การตกแต่งและขดั พ้นื ผวิ ทีข่ รุขระมาก และทาการขดั พน้ื ผวิ ปรบั ระดบั ตอนใชง้ านอยา่ กดน้าหนกั ลงบน

เครื่องขดั กระดาษทราย ใหน้ ้าหนกั ของเคร่ืองทางาน บางรุ่นน้นั มีตวั ควบคุมความเร็ว มีประโยชน์สาหรบั เคร่ือง

ขดั กระดาษทรายมาก เพราะจะช่วยใหค้ ุณสามารถควบคุมความเร็วของสายพานขดั เพมิ่ ความเร็วในการจะช่วย

ใหข้ ดั ไดอ้ ยา่ งรวดเร็วและขจดั ปัญหาในการควบคุมไปไดด้ ว้ ย

การเลือกเครื่องขดั กระดาษทราย

ควรเลือกเคร่ืองขดั กระดาษทรายใหเ้ หมาะสมกบั งานเครื่องขดั กระดาษทรายขนาดเลก็ ถึงขนาดกลาง เครื่อง

ขดั กระดาษทรายแบบรถถงั หรือทเ่ี รียกวา่ เครื่องขดั กระดาษทรายสายพาน เหมาะกบั การใชง้ านในพน้ื ทค่ี อ่ นขา้ ง

กวา้ ง บางรุ่นจะมีกระดาษทรายท่แี คบแตย่ าว แต่บางรุ่นจะเป็ นแบบกระดาษทรายกวา้ งมากกม็ ี

*วสั ดุทีอ่ ่อนควรใชก้ ระดาษทรายทห่ี ยาบกวา่ เบอร์ 38-80 จะขดั ไดล้ ึกและเร็วกวา่ กระดาษทรายเบอร์ละเอียด

เช่นเบอร์ 100 หรือสูงกวา่ ตวั อยา่ งเช่นใชเ้ บอร์ 36 หรือ 40 ในการขดั หยาบหรือลอกสี และใชเ้ บอร์150 ขดั ผวิ

สิ่งทค่ี ุณควรจะทาเม่ือใชเ้ ครื่องขดั กระดาษทราย

- สวมแวน่ ตานิรภยั เพอ่ื ป้องกนั ใบหนา้ และดวงตา

- สวมอุปกรณ์ช่วยป้องกนั ฝ่นุ

- ใหแ้ น่ใจวา่ เครื่องขดั กระดาษทรายปิ ดแน่นอนก่อนจะเสียบปลกั๊ ไฟ

- ปรับความตงึ ของสายพานขดั เพอื่ ใหเ้ หมาะสมกบั การทางาน

- ใชเ้ ครื่องขดั กระดาษทรายในทิศทางทถ่ี ูกตอ้ ง อยา่ เปลี่ยนทิศกะทนั หนั

- ใหม้ ือห่างจากสายพานเคร่ืองขดั กระดาษทราย

รูปท่ี 8.6 กระดาษทรายเคร่ืองขดั กระดาษทราย

ใบความรู้ (Information Sheets) 171
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชว่ั โมง

สี (Color)

คาวา่ สี ในทนี่ ้ี ใชน้ ิยามถึงสารทป่ี ระกอบดว้ ยเม็ดสี ที่ละลายอยใู่ นของเหลวหรือตวั ทาละลายประเภทอ่ืน เช่น

น้ามนั หรือน้า มกี ารใชแ้ ปรง, ลูกกลิ้ง หรือสเปรยพ์ น่ สี เพอื่ ฉาบสีลงบนพ้นื ผวิ ใหเ้ ป็นพ้นื ทบี่ างๆ เพอื่ ใชเ้ คลือบ
พน้ื ผวิ ของวตั ถุ เช่น ไม,้ โลหะ หรือหิน แมว้ า่ วตั ถุประสงคใ์ นการใชส้ ี คอื การปกปิ ดและป้องกนั การทาลาย
ผวิ หนา้ ของวตั ถุตา่ งๆ แตก่ ย็ งั มีการนามาใชเ้ พมิ่ ความสวยงามใหก้ บั สถานทตี่ ่างๆ ไดเ้ ช่นกนั หนา้ ที่ของสี
มีวตั ถุประสงคห์ ลกั ๆอยหู่ ลายประการ คือ

1. ใหค้ วามสวยงาม (Decorative paint)

2. การป้องกนั (Protective) เป็ นการเคลือบสีเพอื่ ป้องกนั การกดั กร่อนของสนิมเพอ่ื ยดื อายขุ องช้ินงาน

3. หนา้ ทีอ่ ่ืนๆเฉพาะดา้ น เช่น เป็นสญั ลกั ษณ์ เป็ นฉนวน เป็นตน้

ส่วนประกอบของสีโดยทว่ั ไปประกอบดว้ ยองคป์ ระกอบ คอื

1. ผงสี (Pigment)

2. สารยดึ (Resin)

3. ตวั ทาละลาย (Solvent)

4. สารปรบั คุณสมบตั ิ (Additive)

ประเภทของสีอตุ สาหกรรม

1. สีแลกเกอร์ (Lacquer)

คุณสมบตั ิ

- เน้ือสีเขม้ ขน้ สูงสุด ผสมใชง้ านไดพ้ ้นื ทมี่ ากกวา่

- ข้ึนฟิ ลม์ เร็ว ใหฟ้ ิ ลส์ ีหนา ใหค้ วามเงาสูงสุด

- ฟิลม์ สีเขม้ ขน้ สวยสดใส

- แหง้ เร็ว แตง่ เฉดสีง่าย

- ยดึ เกาะดีเยย่ี ม ทนทานต่อรอยขีดข่วน

- เช็ดลา้ งทาความสะอาดงา่ ย

รูปที่ 8.7 สีแลกเกอร์

ใบความรู้ (Information Sheets) 172
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชวั่ โมง

2. สีอะครีลิก (Acryilc paint)
คุณสมบตั ิ
-เน้ือเป็ นพลาสติก
-น้าหนกั เบา ปราะมาณคร่ึงของแกว้
- ทนต่อแรงกระแทก
- ทนตอ่ แสงแดด และ น้าเคม็
- ทนอุณหภมู ิ ต้งั แต่ [-30>-[160> องศา ฟาเรนไฮด์ ในงานใชง้ านตอ่ เนื่อง

รูปที่ 8.8 สีอะครีลิก

3. สีอีพอ็ กซี (Epoxy paint)
คุณสมบตั ิ
- พน้ื ไรร้ อยต่อ ไม่รั่ว ไม่ซึม และมนั วาว
-ไม่เพาะเช้ือโรค (GMP&HACCP)
- แขง็ แกร่ง ทนทาน และทนทานสารเคมี
- ไม่ซึมซบั น้าและฝ่นุ ละออง
- ทาความสะอาดง่าย
- มีสีใหเ้ ลือกหลายหลาก

รูปที่ 8.9 สีอีพอ็ กซี

ใบความรู้ (Information Sheets) 173
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ช่ือหน่วย ตกแต่งผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชวั่ โมง

4. สีโพลิยรู ีเทน (2K-Polyurethane)
คณุ สมบัติ
- ทนทานต่อการเปล่ียนแปลงอุณหภูมิอยา่ งเฉียบพลนั (Thermoshock)
- ทนการเสียดสี แรงกดทบั กระแทกไดด้ ีเยย่ี ม
- ทนตอ่ สารเคมีดีมาก
- มีสารแอนต้ีแบคทีเรียตลอดเน้ือสาร
- ทนอุณหภูมิไดต้ ่าถึง – 40°c (S-crete HF) ,0°c (S-crete MF)
- ยดื หยนุ่ ตวั ไดด้ ี
- แขง็ แรงทนทาน
- ของเหลวไม่สามารถซึมผา่ นได้

รูปท่ี 8.10 สีอีพอ็ กซี
5.สีสะทอ้ นแสง (Fluorescence Paint)
คุณสมบตั ิ
- เม่ือกระทบแสง จะเปล่งประกาย
- เห็นชดั เจน
- สีจะสึกกร่อนไปตามกาลเวลา จึงตอ้ งดูแลเป็นพเิ ศษ

รูปที่ 8.11 สีสะทอ้ นแสง

ใบความรู้ (Information Sheets) 174
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ช่ือหน่วย ตกแต่งผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชว่ั โมง

งานสีเป็ นงานทลี่ ะเอียด กว่าจะไดง้ านทม่ี ีความสมบรู ณ์สวยงามน้นั ตอ้ งผา่ นข้นั ตอนต่างๆ หลายข้นั ตอนและใน
แต่ละข้นั ตอนมีความสาคญั ท้งั สิ้นช่างพน่ สีจะบกพร่องในข้นั ตอนใดข้นั ตอนหน่ึงไม่ได้ เพราะจะมีผลตอ่
ความสาเร็จของงานสี กฎพ้นื ฐานที่จะกล่าวในหน่วยน้ี ก็มีความสาคญั ไม่นอ้ ยสาหรับช่างพน่ สีที่เร่ิมฝึกปฏิบตั ิงาน
พน่ สีใหม่ๆ ดงั น้นั จึงควรศกึ ษาและนากฎพ้นื ฐานงานสีน้ีไปใชป้ ฏิบตั จิ ะทาใหง้ านสีไปสู่ความสาเร็จในที่สุด
สีรองพน้ื กนั สนิม
ในงานเหล็กทวั่ ๆไปนิยมทาสี หรือพน่ ทบั หนา้ (Top Coat) ดว้ ยสีเคลือบเงาหรือท่เี รียกกนั ทวั่ ๆไปวา่ สีน้ามนั ก่อน
อ่ืนตอ้ งทา หรือพน่ รองพน้ื กนั สนิมก่อนอยา่ งนอ้ ย1เท่ียว ในระบบสีน้ามนั น้นั จะมีสีร้องพน้ื กนั สนิมใหเ้ ลือกอยา่ ง
นอ้ ย 3 ประเภท

1.สีรองพ้นื Red Oxide Primer หรือทีเ่ รียกกนั วา่ สีรองพ้นื แดงกนั สนิม เป็ นท่ีนิยมใชก้ นั มากทสี่ ุด เนื่องจากมี
ราคาถูก ฟีลม์ สีออกน้าตาลแดง
2.สีรองพ้นื Red Lead Iron Oxide Primer เรียกกนั ทบั ศพั ท์ สีรองพ้นื เรดเลคไอออนออ๊ กไซดื มีฟีลม์ สีคลา้ ยๆ
ประเภทแรก

3.สีรองพ้นื Red Lead Primer เรียกกนั ส้นั ๆวา่ สีรองพน้ื ตะกว่ั แดง หรือสีรองพน้ื สีเสน มีฟีลม์ สีสีส้ม ราคาถูกท่สี ุด
ใน3ประเภท

รูปท่ี 8.12 สีรองพ้นื กนั สนิม

มีสีสาหรบั ใชต้ กแต่งพ้นื ผวิ ตา่ งๆ อยมู่ ากมาย แมส้ ีทีอ่ อกแบบมาเฉพาะพน้ื ผวิ หน่ึงๆ จะมีราคาแพงกวา่ สีทว่ั ไป
แต่มนั ช่วยเพม่ิ ความคงทน และความสวยงามของพ้นื ผวิ ท่ถี ูกทาทบั ได้ และนี่คอื สีตกแต่งพ้นื ผวิ ประเภทต่างๆ
ทีค่ ุณควรรูจ้ กั

สีแบบ Crackle
สีแบบ Crackle จะช่วยใหพ้ ้นื ผวิ ทถี่ ูกทา หรือพ่นทบั น้นั ดูเหมือนไดผ้ า่ นกาลเวลามานาน และเกิดรอยแตกของ

สี สูตรของสีที่นิยมใชจ้ ะประกอบไปดว้ ยเน้ือสี, สารตวั กลางท่ีทาใหเ้ กิดรอยแตก และสารเคลือบผวิ อยา่ งไรก็
ตามสูตรของสีรุ่นใหม่ๆ อาจใชเ้ พยี งแค่เน้ือสีและสารเคลือบเทา่ น้นั ในขณะทีส่ ีแหง้ จะเกิดเป็ นรอยแตกของเน้ือ

ใบความรู้ (Information Sheets) 175
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชว่ั โมง

สีข้นึ และกระจายไปทว่ั พ้นื ผวิ เผยใหเ้ ห็นความเขม้ ขน้ ของสีท่ีแทจ้ ริง ยงิ่ ทาสีใหห้ นาเทา่ ไร รอยแตกกจ็ ะยงิ่ ลึก

และใหญ่มากข้ึน ในทางตรงขา้ มกบั การทาสีบางๆ ก็จะไดร้ อยที่เลก็ ลง

รูปท่ี 8.13 สี Crackle

สีเมทลั ลิก
สีเมทลั ลิก หรือสีเน้ือโลหะจะประกอบไปดว้ ยโลหะ หากลองมองดูใกลๆ้ คุณจะมองเห็นสะเกด็ ของโลหะอยใู่ น
เน้ือสี และอาจพบวา่ มีแรงดึงดูดกบั แม่เหลก็ ไดด้ ว้ ย สีประเภทน้ีใหผ้ ลลพั ธท์ ่นี ่าท่งึ ใหค้ วามมนั วาว และดูเหมือน
เป็นพน้ื ผวิ ที่แขง็ แรง เนื่องจากสีประเภทน้ีจะสะทอ้ นแสงไดม้ าก จงึ ใชส้ ีประเภทน้ีในการปกปิ ดรอยตาหนิต่างๆ
แต่จะตอ้ งทาสีลงบนเฉพาะพ้นื ผวิ ทม่ี ีการเตรียมไวอ้ ยา่ งดีแลว้ และควรใชล้ ูกกลิ้งทนี่ ุ่ม หรือสเปรยพ์ น่ สี แทนการ
ใชแ้ ปรงทาสี

รูปที่ 8.14 สีเมทลั ลิก

เนือ้ หิน
สีทม่ี ีลกั ษณะเหมือนเน้ือหิน จะใหผ้ วิ สมั ผสั ที่หยาบกระดา้ ง ข้ึนอยกู่ บั สูตรทใี่ ชใ้ นการผสมสี ซ่ึงมกั จะประกอบ
ไปดว้ ยหินแกรนิต หินอ่อน หรือหินชนิดอื่นๆ ทม่ี ีการบดผสมลงไป การใชง้ านสีประเภทน้ี ไม่ตอ้ งใชว้ ธิ ีการท่ี
พเิ ศษเฉพาะ เพยี งแค่ทาหรือพน่ ลงไปบนพน้ื ผวิ ท่ีตอ้ งการ อยา่ งไรกต็ าม โทนสีทม่ี ีใหเ้ ลือกน้นั ค่อนขา้ งจากดั แต่
เราก็สามารถผสมสีร่วมกบั สารอื่นๆ ทใ่ี หค้ วามสมจริงของสีมากยง่ิ ข้นึ

สีแบบ Suede
สีแบบ Suede หรือสีทเ่ี ลียนแบบหนงั แท้ ไดร้ ับความนิยมเพมิ่ มากข้นึ และใหค้ วามสวยงามและสมจริง ในการ

ใชผ้ ลิตภณั ฑน์ ้ี จะตอ้ งมีการเตรียมพ้นื ผวิ และทาสีพน้ื ลงไปก่อน จากน้นั จะตอ้ งมีการเตรียมสารเคลือบทม่ี ีการ

ผสมกนั อยา่ งลงตวั เมื่อสีพน้ื แหง้ ใหล้ งสีแบบ Suede ลงไป โดยใหม้ ีความหนาพอประมาณ ยง่ิ มีการตา่ งเติมสี

ใหแ้ ตกต่างกนั จะยงิ่ เพม่ิ สวยงามมากข้นึ !

ใบความรู้ (Information Sheets) 176
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชวั่ โมง

สีทาพ้นื ผวิ แบบ DIY

คุณสามารถสรา้ งสีทีม่ ีผวิ สมั ผสั ตามทีต่ อ้ งการไดด้ ว้ ยตวั คุณเอง โดยการเตมิ ทรายสะอาดๆ ลงไป น่ีคอื

วธิ ีธรรมดาทวั่ ไป ทชี่ ่วยใหค้ ุณไดผ้ วิ สมั ผสั ทีต่ อ้ งการ อยา่ ลืมกวนเน้ือสีบา้ งเป็ นบางคร้งั เพอ่ื ป้องกนั ไม่ใหส้ ีเกาะ

ตวั เป็นกอ้ น

รูปที่ 8.15 สีทาพ้ืนผวิ แบบ DIY

สี เป็นส่ิงที่อุตสาหกรรม มกั ทาการผลิตออกมาใหต้ รงกบั ความตอ้ งการของลูกคา้ ยกตวั อยา่ งเช่น บุคคลหน่ึง
อาจชอบสีท่แี หง้ เร็ว ในขณะทอ่ี ีกคนกลบั ชอบสีทส่ี ามารถปกป้องพน้ื ผวิ ไดย้ าวนาน สีจึงเป็ นผลิตภณั ฑห์ น่ึงท่ี
ลูกคา้ สามารถสง่ั ทาได้ ผผู้ ลิตสีทาพ้นื ผวิ ตา่ งจดั เตรียมแม่สีมากมายหลายประเภท เพอ่ื รองรับความตอ้ งการท่ี
หลากหลาย อีกมุมหน่ึงคือ เพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ ท่ตี อ้ งการ “สีฟ้าน้าทะเล”, “สีขมิ้น” หรือ “สี
น้าตาลแดง” ซ่ึงผผู้ ลิตก็จะเลือกสีพน้ื ทีม่ ีความเหมาะสม มาผสมใหไ้ ดส้ ีตามที่

ตวั ทาละลาย (Solvent)
ตวั ทาละลายจะมี จดุ เดือด ต่า และระเหยงา่ ย หรือสามารถกาจดั โดย การกลน่ั ได้ โดยทว่ั ไปแลว้ ตวั ทาละลาย

ไม่ควรทาปฏิกิริยากบั ตวั ถูกละลาย คือ มนั จะตอ้ งมีคุณสมบตั ิ เฉื่อย ทางเคมี ตวั ทาละลายสามารถใช้ ตวั ทา
ละลายจะเป็นของเหลวใสไม่มีสีและส่วนใหญจ่ ะมีกล่นิ เฉพาะตวั ความเขม้ ขน้ ของสารละลายคอื จานวน
สารประกอบทีล่ ะลายในตวั ทาละลายในปริมาตรทกี่ าหนด การละลาย (solubility) คอื จานวนสูงสุดของ
สารประกอบทลี่ ะลายไดใ้ นตวั ทาละลาย ตามปริมาตรที่กาหนดท่ี อุณหภูมิ เฉพาะ

ตวั ทาละลาย ทาหนา้ ทใี่ นการช่วยใหผ้ งสีและเรซิ่น กระจายตวั เขา้ เป็ นเน้ือเดียวกนั ท้งั ยงั ทาหนา้ ท่ีในการเจอื
จางหรือปรบั ความขน้ เหลวของสีใหเ้ หมาะสมสาหรบั การใชง้ านดว้ ย
ตวั ทาละลาย (Solvent) ไม่มีเน้ือสี แตท่ าใหค้ วามเขม้ ขน้ หรือความหนืด ลดลง ไดแ้ ก่

ใบความรู้ (Information Sheets) 177
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ชื่อหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ช่ือหน่วย ตกแตง่ ผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชวั่ โมง

ทินเนอร์

ทินเนอร์เป็ นผลิตภณั ฑท์ ีป่ ระกอบดว้ ยตวั ทาละลายอินทรียร์ ะเหยงา่ ยหลายชนิดผสมกนั มีลกั ษณะเป็ นของเหลว

ใส ระเหยงา่ ย มีกลิ่นฉุน เป็ นตัวทำละลำยใหก้ บั เนอื้ สใี นกลุม่ แหง้ เร็ว และเจอื จางสี น้ายาเคลือบเงา เพอื่ ลดความ

หนืด และเจอื จางให้สีเหมาะ และง่ายต่อการใชง้ าน

รูปท่ี 8.16 ทินเนอร์

ทินเนอร์ ตามมาตรฐาน มอก. กาหนดใหม้ ีองคป์ ระกอบของตวั ทาละลาย 4 ชนิด คือ ไดแ้ ก่ คีโตน แอลกอฮอล์
อีเทอร์ และสารไฮโดรคาร์บอน โดยจะผสมสารเคมีในกลุ่มตา่ งๆในอตั ราส่วนท่แี ตกต่างกนั เช่น
1. คโี ตน (Ketone) 18%
2. แอลกอฮอล์ (Alcohol) 8%
3. อีเทอร์ (Ester) 3%
4. สารไฮโดรคาร์บอน (Hydrocarbon) 71% เช่น ไซลีน โทลูอีน เป็ นตน้
ประโยชน์ และการใชง้ าน
ทนิ เนอร์ถือเป็นผลิตภณั ฑข์ ้นั สุดทา้ ยที่ประกอบดว้ ยสารชนิดตา่ งๆ ภาคอุตสาหกรรมใชม้ ากในอุตสาหกรรมสี
โรงพมิ พ์ ผลิตพลาสตกิ ผลิตสายไฟ รวมถึงอุตสาหกรรมอื่นๆท่จี าเป็นตอ้ งใชต้ วั ทาละลายสารเคมีชนิดอ่ืนใน
กระบวนการผลิต เช่น การละลาย และเจอื จางสีหรือหมึกพมิ พ์ เป็ นตน้ โดยแบ่งสีหรือสิ่งทต่ี อ้ งการผสมใส่
ภาชนะ และเททินเนอร์ลงผสมพร้อมคนใหเ้ ขา้ กนั ตามอตั ราส่วนทพ่ี อเหมาะ
อนั ตรายจากทนิ เนอร์
1. เป็นวตั ถุไวไฟ และเป็นพษิ หา้ มรบั ประทานหรือสูดดม ควรใชใ้ นที่ที่มีอากาศถ่ายเทไดด้ ี
2. ไอระเหยสามารถกระจายไปไดใ้ นระยะไกล สามารถทาใหต้ ิดไฟและเกิดระเบดิ ได้ ไม่ควรใชใ้ นสถานท่ีอบั
ลม ทม่ี ีสวทิ ซไ์ ฟ เครื่องทาความร้อน เครื่องไฟฟ้าท่ีไม่มีระบบกนั การระเบิดหรือมีเปลวไฟและประกายไฟ
สารประกอบพวกไฮโดรคาร์บอน (Hydrocarbon) ท่ใี ช้ ไดแ้ ก่ โทลูอีน (Toluene), เบนซีน (Benzene) และไซลีน
(Xylene) สารเหล่าน้ีมีฤทธ์ิกดประสาท และหลอนประสาท โดยเฉพาะโทลูอีน หากนามาสูดดมจะทาใหร้ ูส้ ึก
เคลือบเคลิ้ม สนุกสนาน หากสูดดมมากจะทาใหร้ ู้สึกมึนเมา พดู จาไม่ชดั เจน มีอาการประสาทหลอน ไม่สามารถ
ควบคุมตวั เองได้ หากมีการสูดดมมาก และเป็นระยะเวลายาวนาน จะทาใหร้ ะบบทางเดินหายใจระคายเคือง

ใบความรู้ (Information Sheets) 178
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เร่ือง ช่ือหน่วย ตกแต่งผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชว่ั โมง

เยอื่ บใุ นระบบทางเดินหายใจถูกทาลาย หลอดเลือดฝอยแตก มีการอกั เสบของระบบทางเดินหายใจ และทาให้

เกิดความลม้ เหลวของระบบหายใจตามมา

การป้องกนั อนั ตรายจากทินเนอร์

1. เป็นอนั ตรายต่อระบบทางเดินหายใจ, ทางเดินอาหาร, ผวิ หนงั และทางตา ซ่ึงทาใหเ้ กิดการอกั เสบ ระคายเคือง

ระหวา่ งใชง้ านควรสวมหนา้ กากหรือผา้ ปิ ดจมูก สวมถุงมือ รองเทา้ และสวมเส้ือผา้ ใหม้ ิดชิด

2. เม่ือสมั ผสั กบั ตา ผวิ หนงั ใหล้ า้ งดว้ ยน้าสะอาด และหากมีอาการหนกั ใหร้ ีบพบแพทย์

3. กรณีมีการสูดดมหรืออยใู่ นสถานทีท่ ี่มีไอระเหยของทนิ เนอร์สูง ให้รีบนาผปู้ ่ วยออกจากพน้ื ท่ดี งั กล่าว และทา

การปฐมพยาบาล

4. หากมีการกลืนกิน หา้ มทาอาเจยี น และรีบนาส่งแพทย์

5. ควรปิ ดฝาใหแ้ น่น เมื่อเลิกใชง้ านแลว้

6. ไม่ควรถ่ายทนิ เนอร์ลงในภาชนะทไ่ี ม่มีฉลาก

7. ควรเก็บในที่มิดชิดและห่างจากมือเดก็

8. สถานท่ีเกบ็ ควรมีอุณหภมู ิระหวา่ ง 0 ถึง 40 องศาเซลเซียส ไม่เก็บใกลแ้ หล่งความร้อน แสงแดด ประกายไฟ

น้ามนั สน (Turpentine)
น้ามนั สน เป็นสารซ่ึงเกิดจากการสกดั จากตน้ สน โดยเป็นสารประกอบพวกไฮโดรคาร์บอน น้ามนั สนมกั จะ
ไดร้ ับการนาไปใชใ้ นการผสมสีน้ามนั เรียกวา่ เป็ นส่ิงจาเป็ นของช่างทาสี ช่างเขียนภาพ น้ามนั ระเหยงา่ ยทไี่ ดจ้ าก
การกลนั่ ยางสนเขา น้ามนั สนมีลกั ษณะทโี่ ปร่งใส เกือบเป็นของเหลวไม่มีสี หรือมีสีน้าเล็กนอ้ ย

น้ามนั สนใชส้ าหรับผสมสีเคลือบเงา สีน้ามนั ทุกชนิด วานิชเงา สีรองพ้นื กนั สนิม สีรองพ้นื ไมก้ นั เช้ือรา ใช้
ลา้ งคราบน้ามนั เคร่ือง และลา้ งคราบหมึกพมิ พบ์ างชนิด เป็ นน้ามนั ใหค้ วามเงางามของสี
อนั ตรายจากน้ามนั สน
เป็นวตั ถุไวไฟ ควรเกบ็ ไวใ้ นท่ีมิดชิด ใหห้ ่างจากมือเดก็ หลีกเลี่ยงการสูดดมกลิ่น ไม่ควรใหถ้ ูกผวิ หนงั ระวงั

อยา่ ใหเ้ ขา้ ปาก หา้ มรบั ประทานเด็ดขาด ปิ ดภาชนะบรรจุให้สนิทหลงั จากการงานทุกคร้ัง

รูปที่ 8.16 น้ามนั สน

ใบความรู้ (Information Sheets) 179
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วชิ า 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชว่ั โมง

อุปกรณ์พน่ สี (Paint Spraying Equipment )

อุปกรณ์พน่ แบบด้งั เดิมใชป้ ้ัมลมอดั อากาศอดั ฉีดไหลผา่ นกาพน่ สีเพอ่ื ท่ีจะทาใหส้ ีเป็นละอองส่ิงไปยงั ชิ้นงาน

ซ่ึงใชค้ วามเร็วในการพน่ ของสีโดยทวั่ ไปคอื 10 m / s ความเร็วในการพน่ ทรี่ วดเร็วดงั กล่าวถา้ ผพู้ น่ สีไม่ชานาญ

พออาจจะนาไปสู่การพน่ สีเกินขนาดและการสะทอ้ นกลบั อยา่ งรุนแรงและนาโมเลกุลสีจานวนมากกลบั มา สีท่ี

กระจดั กระจายซ่ึงไม่เพยี ง แต่ทาให้เปลืองสีจานวนมาก แตย่ งั ก่อใหเ้ กิดมลพษิ ร้ายแรงตอ่ อากาศ และพน้ื ผวิ

เนื่องจากแรงถีบกลบั ในระหวา่ งการฉีดพน่ น้นั ไม่ง่ายท่จี ะเกาะตามมมุ และขอบของช้ินงานจงึ จาเป็นตอ้ งฉีดพน่

เวลามากข้ึนทาใหเ้ กิดการยอ้ ยบนพ้นื ผวิ ใกลเ้ คยี ง

กาพน่ สี (Spray painting)

กาพน่ สีเป็นเครื่องมือช่างทใ่ี ชใ้ นการตกแต่งชิ้นงานใหม้ ีสีสนั สวยงาม กาพน่ สีช่วยใหท้ างานสีไดง้ า่ ย สะดวก

รวดเร็วกวา่ การใชแ้ ปรงหรือลูกกล้ิง ไดง้ านออกมาเรียบเนียนสวย ใชไ้ ดท้ ้งั กบั งานไม้ งานโลหะ พน่ สีรถยนต์

และทาสีบา้ น กาพน่ สีมีท้งั แบบทีใ่ ชก้ บั ลมและไฟฟ้า ซ่ึงบทความน้ีจะกล่าวถึงกาพน่ สีทใี่ ชก้ บั ลมเทา่ น้นั กาพน่ สี

ลมมีหลากหลายรุ่น หลากหลายประเภทใหเ้ ลือกใชต้ ามแตล่ กั ษณะของงาน

ประเภทของกาพน่ สีลม

กาพน่ สีลมแบง่ ออกเป็นท้งั หมด 5 ประเภท ไดแ้ ก่ กาพน่ สีแบบไหลลง (Gravity Feed Type) กาพน่ สีแบบดูด

(Suction Feed Type) กาพน่ สีแบบอดั (Air Compression Type) กาพน่ สีแบบมีหรือไมม่ ีลมไหลผา่ นตลอด

(Bleeder and Non-Bleeder Type) และกาพน่ สีแบบพน่ สีลว้ น (Airless Spray Type)

แตท่ น่ี ิยมใชก้ นั ทวั่ ไปจะมีอยู่ 2 ประเภท คอื กาพน่ สีแบบไหลลง กบั กาพน่ สีแบบดูด

1) กาพน่ สีแบบไหลลง (Gravity Feed Type) เป็ นกาพน่ สีท่มี ีการไหลของสีแบบไหลลงโดยอาศยั แรมโนม้ ถ่วง

ของโลก เหมาะกบั งานท่ใี ชส้ ีหรือของเหลวทม่ี ีความหนืดสูง ใชส้ ีไดห้ มด ไม่มีสีตกคา้ งในตวั กา ทาใหป้ ระหยดั สี

กาพน่ สีแบบไหลลงมีท้งั หมด 2 แบบ ไดแ้ ก่

1.1. กาพน่ สีทีม่ ีตวั กาอยดู่ า้ นบนของตวั พน่ สี ท่ีเรียกกนั วา่ กาบน มีขอ้ ดีคอื น้าหนกั เบา พน่ สีง่าย พน่ สีได้

แม่นยา สม่าเสมอ แตข่ อ้ เสียคือ พน่ สีตอ่ เนื่องนานไม่ได้ เพราะตวั กาบรรจสุ ีไดน้ อ้ ย ตอ้ งเตมิ สีบ่อย

รูปท่ี 8.17 กาพ่นสีแบบไหลลง

ใบความรู้ (Information Sheets) 180
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ช่ือหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ชื่อหน่วย ตกแตง่ ผวิ งานผลิตภณั ฑ์ จานวนชว่ั โมงสอน 18ชวั่ โมง

1.2. กาพน่ สีทต่ี วั กาอยดู่ า้ นขา้ งของตวั พน่ สี มขี อ้ ดีคือ สามารถปรับตวั กาตามมมุ การพน่ สีได้ ท้งั มุมปกติ มุม

กม้ หรือมุมเงย แต่ขอ้ เสียคือ น้าหนกั ไม่สมดุล ทาใหใ้ ชง้ านยาก ตอ้ งอาศยั ความชานาญ

2) กาพน่ สีแบบดูด (Suction Feed Type) เป็ นกาพน่ สีท่มี ีตวั กาอยดู่ า้ นล่างของตวั พน่ สี ทเี่ รียกกนั วา่ กาล่าง ซ่ึง

ตอ้ งใชแ้ รงดูดในการดูดสีข้นึ มาจากตวั กา เหมาะกบั งานพน่ สีอุตสาหกรรม เพราะตวั กาสามารถตอ่ กบั ถงั สีได้

โดยตรง ทาใหพ้ น่ สีตอ่ เน่ืองไดน้ าน พน่ สีช้ินงานจานวนมากได้

รูปที่ 8.18 กาพ่นสีแบบไหลลง กาพ่นสีแบบดูด

เทคโนโลยกี บั การพฒั นาของกาพน่ สีลม
กำพน่ สีลมทว่ั ไปตอ้ งการความดนั ลมประมาณ 2.5-4 บาร์ ซ่ึงจะมีการฟุ้งกระจายของละอองสีค่อนขา้ งมาก

ตอ้ งใชพ้ น้ื ทใ่ี นการทางานที่กวา้ ง แตป่ ัจจบุ นั ดว้ ยเทคโนโลยที ี่ทนั สมยั กท็ าใหก้ าพน่ สีถูกพฒั นาใหด้ ีข้นึ ดว้ ย
เช่นกนั ซ่ึงมีให้เลือกใชเ้ พม่ิ อยดู่ ว้ ยกนั 2 ประเภท ไดแ้ ก่
1) กาพน่ สีแบบ Trans-tech ตอ้ งการความดนั ลมประมาณ 2 บาร์ มีประสิทธิภาพในการฉีดสีสูงกวา่ 65
เปอร์เซ็นต์ เม่ือเทียบกบั กาพน่ สีทว่ั ไปทม่ี ีประสิทธิภาพในการฉีดสีต่ากวา่ 40 เปอร์เซ็นต์ ทาใหป้ ระหยดั สีมากข้นึ
2) กาพน่ สีแบบปริมาณลมสูงความดนั ต่า (High Volume Low Pressure: HVLP) ตอ้ งการความดนั ลมต่ากวา่ 2
บาร์ ทาใหใ้ ชก้ บั ป๊ัมลมขนาดเลก็ ได้ มีการฟุ้งกระจายของละอองสีนอ้ ย สามารถใชใ้ นพน้ื ที่การทางานจากดั ได้
เช่น ภายในบา้ น ภายในหอ้ งเลก็ ๆ เป็นตน้ มีประสิทธิภาพในการฉีดสีสูงกวา่ 70 เปอร์เซ็นต์ ราคาคอ่ นขา้ งสูง
โดยเฉพาะถา้ เป็ นกาพน่ สีแบบกาล่างท่ตี อ้ งการแรงในการดูดสีจากตวั กา
ขนาดของรูหวั ฉีดสีและฝาครอบหวั ฉีด /หวั ลม (Air Cap)

ขนาดของรูหวั ฉีดสีมีเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางต้งั แต่ 0.8-3.0 มม.ถา้ เป็นงานท่ีตอ้ งการละอองสีเล็กๆ ความละเอียดสูง
กม็ กั จะใชร้ ูหวั ฉีดขนาด 0.8-1.3 มม. งานทีต่ อ้ งการความละเอียดปานกลางหรืองานทวั่ ๆไป จะใชร้ ูหวั ฉีดขนาด
1.3-1.8 มม. และงานทีต่ อ้ งพน่ สีความเขม้ ขน้ สูงกจ็ ะใชห้ วั ฉีดขนาดประมาณ 2-2.5 มม. ฝาครอบหวั ฉีดหรือหวั
ลม เป็ นตวั จา่ ยอากาศผสมกบั สีออกมาเป็ นละอองสี ถา้ มีรูช่วยเพมิ่ อากาศนอ้ ยกจ็ ะไดล้ ะอองสีที่ละเอียดนอ้ ย

ใบความรู้ (Information Sheets) 181
ท-ป-น 0-6-2
รหสั วิชา 20103-2011 วชิ าผลิตภณั ฑโ์ ลหะแผน่ 1

ช่ือหน่วย ชื่อหน่วย ตกแต่งผวิ งานผลิตภณั ฑ์

เรื่อง ชื่อหน่วย ตกแต่งผิวงานผลิตภณั ฑ์ จานวนชวั่ โมงสอน 18ชว่ั โมง

เหมาะกบั การพน่ สีรองพ้นื ถา้ มีรูช่วยเพมิ่ อากาศมากกจ็ ะไดล้ ะอองสีที่ละเอียดมาก เหมาะกบั การพน่ สีทบั หนา้
นอกจากน้ีชนิดของฝาครอบหวั ฉีดหรือหวั ลมยงั มีผลตอ่ รูปร่างของสีที่พน่ ออกมาดว้ ย
ชนิดของสีที่ใชพ้ น่ ช้ินงาน

ปัจจยั สาคญั อีกปัจจยั หน่ึงในการเลือกกาพน่ สีลมคอื ชนิดของสีทใ่ี ชพ้ น่ ชิ้นงาน ตอ้ งดูวา่ กาพน่ สีรุ่นน้ีเหมาะ
กบั สีชนิดใด สีน้า สีน้ามนั สีทา สียอ้ ม สีแตม้ สีเคลือบ แลกเกอร์ สีทม่ี ีความหนืด หรือแมแ้ ต่ตวั ทาละลายที่ใช้
ผสมสีเป็นแบบไหน ใชน้ ้า ใชต้ วั ทาละลายอินทรีย์ หรือตวั ทาละลายท่ีมีความกดั กร่อนสูง เป็ นตน้
ปั๊มลม (Air Compressor)

นอกจากกาพน่ สีท่ตี อ้ งเลือกใหเ้ หมาะสมกบั งานแลว้ ป๊ัมลมกเ็ ป็ นอีกส่ิงหน่ึงที่ตอ้ งพจิ ารณาท้งั ขนาดของถงั
เก็บลมและชนิดของปั๊มลม
- ถา้ ทางานพน่ สีเล็กนอ้ ย ช้ินงานไม่กี่ชิ้น ทางาน DIY หรือทาเม่ือมีเวลาวา่ ง ปั๊มลมโรตารี่ ขนาด 30 หรือ 50 ลิตร
กเ็ พยี งพอตอ่ การใชง้ าน เพราะป๊ัมลมไดเ้ ร็ว ราคาไม่แพงมาก
- ถา้ พน่ สีชิ้นงานหลายช้ินต่อเนื่องกนั ปั๊มลมแบบสายพานจะเหมาะสมกวา่ มีความทนทานมากกวา่ แตก่ ็ตอ้ ง
เลือกถงั เก็บลมท่ีมีขนาดใหญ่หน่อย ประมาณ 60 ลิตร เพราะป๊ัมลมแบบสายพานปั๊มลมคอ่ นขา้ งชา้
- ถา้ ตอ้ งการความเงียบ ก็ใชป้ ั๊มลม Oil free ขนาด 30 หรือ 50 ลิตร ตามปริมาณชิ้นงานท่ีตอ้ งการพน่ สี
- ถา้ พน่ สีช้ินงานจานวนมากๆ กค็ วรเลือกปั๊มลมขนาด 90 หรือ 160 ลิตร

รูปท่ี 8.19 ปั๊มลม