โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ท้าวคดท้าวซืÉอ ผูเรียบเรียง : ผูชวยศาสตราจารย ดร.บุญชู ภูศรี กองบรรณาธิการ : ผูชวยศาสตราจารยณัชวินนท แสงศรีจันทร อาจารยมิตต ทรัยพผุด อาจารยนงลักษณ สูงสุมาลย อาจารยพัน พงษผล อาจารยพัฒนาภรณ คําอุน นายปกรณ ปุกหุต นายณัฐพงค มั่นคง นายชาญชวิศ ทุมโมง จัดทําโดย : สํานักงานสงเสริมบริหารงานวิจัย บริการวิชาการและทํานุบํารุง ศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ออกแบบปก : นางสาวกุสุมา ศักดินานนท รูปเลม : ผูชวยศาสตราจารย ดร.บุญชู ภูศรี ขอมูลทางบรรณานุกรมหอสมุดแหงชาติ บุญชู ภูศรี ทาวคดทาวซื่อ. อุบลราชธานี : สํานักงานสงเสริมบริหาร งานวิจัย บริการวิชาการและทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 2563. 120 หนา 1. ภูมิปญญาชาวบาน 2. ใบลาน 3. วัฒนธรรมไทย (ภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ) I. ชื่อเรื่อง 306.09593 ISBN 978-974-523-390-4
ข ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี คํานํา ทาวคดทาวซื่อ เปนหนึ่งในโครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม เรื่อง ภูมิปญญาจากเอกสาร ใบลานวัดบานโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งไดปริวรรต เอกสารใบลานจํานวน 2 เรื่อง คือ ทาวคดทาวซื่อ และทาวเสื้อเนา ทาวซื่อทาวคด เปนเอกสารใบลานที่บันทึกดวยตัวอักษรธรรมอีสาน จํานวน 6 ผูก ไม ปรากฏศักราชที่จาร ขาพเจาขอกราบขอบพระคุณพระครูถิรมงคลญาณ เจาอาวาสวัดโนนบอน ที่อํานวยความ สะดวกใหผูจัดทําโครงการสามารถเขาศึกษาและปริวรรตเอกสารไดอยางสะดวก คุณความดีที่เกิดขึ้นจากการปริวรรตและสอบทาน รวมทั้งการพิมพเผยแพรวรรณกรรมครั้ง นี้ ขออุทิศบุญกุศลที่เกิดขึ้นจากการทํางานครั้งนี้ใหแดบูรพาจารยที่ไดจารเอกสารใบลานเรื่องทาวคด ทาวซื่อ ขออุทิศบุญกุศลในการทํางานครั้งนี้แดคุณพอทอง ภูศรี บิดาของขาพเจา และนางสาว บัวพิษ ภูศรี นองสาวคนเล็กของขาพเจา และขออุทิศบุญกุศลที่เกิดขึ้นจากการสืบทอดหนังสือนี้แด ศาสตราจารยธวัช ปุณโณทก ผูที่สั่งสอนและเปนแรงบันดาลใจใหขาพเจาไดศึกษาเอกสารทองถิ่น ขอทานทั้งหลายไดถึงสุขสามประการ มีนิพพานเปนที่แลวดวยเทอญ บุญชู ภูศรี คณะศิลปศาสตร มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ค ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี สารบัญ คํานํา สารบัญ ข ค คํานําเสนอ............................................................................................................................... 1 ปณามคาถา ……………………………………………………………………………………………………………….. 10 โพธิสัตวลงเกิด …………………………………………………………………………………………………………… 10 ทาวซื่อโพธิสัตวลงเกิด ……………………………………………………………………………………….………… 12 ทาวคดลงเกิด …………………………………………………………………………………………………………..… 13 ผูกเสี่ยวทาวคดทาวซื่อ ………………………………………………………………………………………………… 16 สองสหายไปเที่ยวคา …………………………………………………………………………………………………… 18 ขายทาวซื่อ เปนทึนคา ………………………………………………………………………………………………… 22 ทาวซื่อถืกตาพอเศรษฐี……………………………………………………………………………………………….. 24 ลองใจทาวซื่อกอนแตง ………………………………………………………………………………………………… 26 อุทาหรณเมียบดี ตกนาฮกหมกไหม……………………………………………………………….……………… 33 อุทาหรณผัวดีเมียดี ชีวีเจริญรุงเรือง ……………………………………………………………………………… 35 อุทาหรณผัวดีเมียไมดี ชีวีลมจม ……………………………………………………………………………….…… 40 ทาวคดคนิงเสี่ยว ………………………………………………………………………………………………………… 47 ทาวคดชวนทาวซื่อไปเที่ยวคา …………………………………………………………………….………………… 51 ทาวคดทํารายเสี่ยว …………………………………………………………………………………………………..… 53 พระรัสสีบําเพ็ญเพียรกุมเหลี่ยมสัตวสิ่งเนื้อ ……………………………….………………………………..… 56 พระรัสสีปวทาวซื่อ ……………………………………………………………………………………………………… 60 พระรัสสีเสกสะเภาใหทาวซื่อขี่เมือเมืองบาน ……………………………………………………..…………… 65 ทาวซื่อฮอดบาน ทดลองใจภรรยาเมียมิ่ง …………………………………………………………….………… 67 ทาวคดกลับเมืองพารา หวังโกหกญาติทาวซื่อ ………………………………………………………………… 76 ทาวซื่อ พาทาวคดไปทําหลอ ……………………………………………………………………………………..… 78 ทาวคดถืกเสือกิน ……………………………………………………………………………………………………..… 80 ทาวซื่อกลับมาหา พอกระโหลกผีทาวคด ……………………………………………………………..………… 81 หัวผีทาวคด ตัวะทาวซื่อไปคาเมืองธานี……………………………………………………………….………… 83 ทาวซื่อแพพนัน ตกเปนทาสเมืองธานี……………………………………………………………….…………… 85
ง ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี สารบัญ (ต่อ) เมียทาวซื่อ นําหาผัว …………………………………………………………………………………………………… 89 วิสุกรรมเทวบุตร ลงซอยนางศรีคาน ……………………………………………………………………………… 90 นางศรีคานไดหมากมวงทิพย……………………………………………………………………………………….. 91 นางศรีคานฮอดเมืองธานี พนันเอาเมืองบาน ……………………………………………………..…………… 94 หัวกะโหลกทาวคด ขอเมือนํา …………………………………………………………………………………….… 99 นางศรีคานตีหัวกระโหลกแลวโยนลงน้ํา ………………………………………………………………………… 100 ทาวซื่อและนางศรีคาน ฮอดเมืองพารา ……………………………………………….………………………… 101 มวนชาดก …………………………………………………………………….................................................... 102 ขอสังเกตคําศัพทและรูปแบบการเขียน .................................................................................... 105 ผูปริวรรต ………………………………………………………………………………………………………………… 116
คํานําเสนอ ทาวคดทาวซื่อ เปนวรรณกรรมที่ปรากฏในภาคอีสานของไทย แตไมคอยปรากฏมาก เทาที่ควร ปรากฏตนฉบับที่วัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งมี รายขอมูลเบื้องตนเกี่ยวกับตนฉบับใบลาน ดังตอไปนี้ ต้นฉบับ เอกสารใบลานเรื่องทาวคดทาวซื่อ มีทั้งหมด 6 ผูก จารดวยตัวอักษรธรรมอีสาน ในแตละผูก มีจํานวนลานนอย คือ ผูกที่ 1 มี 10 ลาน ผูกที่ 2 มี 10 ลาน ผูกที่ 3 มี 11 ลาน ผูกที่ 4 มี 10 ลาน ผูกที่ 5 มี 9 ลาน ผูกที่ 6 มี 6 ลาน การมีจํานวนลานนอยในแตละผูก และไมไดเกิดจากการแบงในภายหลัง เพราะในตอนทาย ของแตละผูกมีการเขียนบอกชื่อผูจารดวย จากการสํารวจเปรียบเทียบทาวคดทาวซื่อที่ปรากฏใน หอสมุดดิจิทัลใบลานลาว (http://www.laomanuscripts.net/) พบวามีความแตกตางกันดานจํานวนผูก (เฉพาะฉบับที่ สมบูรณ) ดังนี้ 1) ลําทาวคดทาวซื่อ อักษรธรรม วัดสิทธิเดชชัยภูมิ เมืองสองคอน แขวงสะหวันนะเขต จาร พ.ศ. 2514 จํานวน 4 ผูก 68 ลาน 2) ลําทาวคดทาวซื่อ อักษรธรรม วัดสีพิมพามุงคุล เมืองสองคอน แขวงสะหวันนะเขต จาร เมื่อ พ.ศ. 2516 จํานวน 3 ผูก 68 ลาน 3) ลําทาวคดทาวซื่อ อักษรธรรม วัดโพธิ์ชัย เมืองวาป แขวงสาละวัน ไมปรากฏปที่จาร จํานวน 3 ผูก 81 ลาน 4) ลําทาวคดทาวซื่อ อักษรธรรม วัดสีนคราราม เมืองชนสมบูรณ แขวงจําปาสัก ไมปรากฏ ปที่จาร จํานวน 5 ผูก 104 ลาน 5) ลําทาวคดทาวซื่อ อักษรธรรม วัดสีชมชื่น เมืองโพนทอง แขวงจําปาสัก จารเมื่อ พ.ศ. 2515 จํานวน 3 ผูก 72 ลาน จะสังเกตวาทาวคดทาวซื่อฉบับที่ปรากฏใน สปป.ลาว มีตั้งแต 3-5 ผูก แตฉบับที่นํามา ปริวรรตนี้มีจํานวน 6 ผูก ซึ่งมากกวาทุกฉบับ เปนไปไดวาผูจารตองทําการทําใหตนฉบับแตละผูกมี จํานวนนอยลานในแตละผูก เพื่อใหเหมาะสมในการนํามาเทศนาใหจบภายในวันเดียว
2 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ผู้เขียน ผูจารเอกสารใบลานไดบอกไวในตอนทายของใบลานในแตละผูกวา พอสิงบานทับเมย เปน ผูเขียน บานเลขที่ 30 หมูที่ 7 ตําบลบุง อําเภออํานาจเจริญ ตนฉบับกลาววา “บานทับเมย” ตําบลบุง อําเภออํานาจเจริญ จากการสืบคนจากแผนที่ ออนไลน พบวา ปจจุบันบานทับเมยอยูในอําเภอเมือง จังหวัดอํานาจเจริญ มีพื้นที่หางจากตําบลบุง ประมาณ 13 กิโลเมตร ปจจุบันบานทับเมย มีพื้นที่อยูในตําบลโนนหนามแทง อําเภอเมือง จังหวัดอํานาจเจริญ หางจาก ตําบลบุงประมาณ 10 กิโลเมตร ปรับปรุงภาพจาก google earth ศักราชทีÉเขียน แมวาพอสิง บานทับเมย ไมไดระบุศักราชที่เขียน แตจากการอนุมานระบบการเขียนของพอ สิง ทําใหทราบวา มีการเขียนระบบเกากับระบบใหมปะปนกัน กลาวคือ ระบบเสียงบางครั้งเปน ทองถิ่น เชน การใชสระเอีย แตระบบคําที่เขียนมีการใชคําควบกล้ํา ร มากจนทําใหเห็นวาผูเขียนมี องคความรูเรื่องภาษาไทยเปนอยางดี ผูเขียนอาจจะอยูในชวงปลายพุทธศตวรรษที่ 25 ถึงตนพุทธ ศตวรรษที่ 26
3 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เรืÉองย่อ กลาวถึงสองผัวเมียอยูดวยกัน ฝายสามีลองอธิษฐานเสี่ยงทายเพื่อใหไดลูกมาเกิดใน ครอบครัวตน จากนั้นพระอินทรมองลงมาเบื้องลาง เห็นการขอลูก พระอินทรไดหาเทวบุตรที่หมด อายุขัยบนสวรรคใหมาเกิดในโลกมนุษย จึงไดพระโพธิสัตวลงมาเกิดยังโลกมนุษย เรียกวา “ลงไปใช ชาติ” โดยมาเกิดเปนคนอับปญญา (คนใบ) แตยึดมั่นในสัจจะ (สัจจะตั้งเที่ยง) เมื่อทาวซื่อถือกําเนิดแลวพอแมตั้งชื่อใหวา “ทาวคํา” แตทาวคําเกิดรองไห เหยียดแขงขาตัว ตรง พอกับแมจึงไปใหตากวานตั้งชื่อใหใหมวา “ทาวซื่อ” ตามลักษณะอาการที่รองไห ปรากฏวาทาว ซื่อจึงหยุดรองไห กลาวถึงยาแมกาสี ไดตั้งครรภครบ 10 เดือนแลวคลอดลูก ปรากฏวาลูกชายไดรองไห ขด แขงขดขา ตัวงอ จึงไดไปหาพอกวาน ๆ ไดตั้งชื่อใหใหมวา “ทาวคด” จากนั้นมาทาวคดจึงอยูโดย สวัสดี เมื่ออายุได 13 ป พอแมทาวคดและทาวซื่อไดผูกเสี่ยวใหทั้งสองเปนเสี่ยวกัน เมื่ออายุได 16 ป ทั้งสองจึงชวนกันออกจากบานเพื่อไปคาขาย เมื่อไปถึงบานเศรษฐี ทาวซื่อไดขายตัวฝากไวกับทานเศรษฐี โดยนําเงินขายตัวมอบใหทาว คดเพื่อนําไปคาขาย เมื่อไดกําไรแลวคอยนํามาไถตัวทาวซื่อ เมื่อทาวซื่ออยูกับเศรษฐีแลว ปรากฏวาพอเศรษฐีรูสึกชอบ และตั้งใจจะใหแตงงานกับลูก สาวของตนเอง จึงมีการลองใจตาง ๆ นานา จนแนใจวาทาวซื่อเปนคนดี จึงใหแตงงานกับลูกสาวของ ตนเอง กลาวถึงทาวคด ไปคาขายจนไดกําไร ร่ํารวย จึงคิดถึงเพื่อน และกลับมาเพื่อนําเงินมาไถตัว เพื่อน เมื่อมาถึงเห็นทาวซื่อไดลูกสาวเศรษฐีเปนภรรยา เกิดอิจฉา จึงวางแผนเพื่อทํารายทาวซื่อและ วางแผนไดตัวภรรยาพรอมทรัพยสินของเศรษฐี จึงชวนทาวซื่อไปคาขายดวย เมื่อออกเดินทางนั้น เศรษฐีไดตอเรือใหทาวซื่อ เพื่อไปคาขาย โดยไดเดินทางไปพรอมกัน 2 ลํา เมื่อไประหวางทาง ทาวคดไดใหผูกเรือทั้งสองลําเขาดวยกัน และทําการยึดเรือทาวซื่อ โดยไมให ทาวซื่อกินอาหาร จนกระทั่งทําการแลกเปลี่ยนวา ถาไมอยากตายเพราะอดอาหารใหควักลูกตาเพื่อ แลกกับอาหาร ทาวซื่อไดควักลูกตาออก จนตาบอดทั้งสองขาง สุดทายทาวคดก็ใหโยนทาวซื่อลงเรือ ไป กลาวถึงพระฤาษีบําเพ็ญเพียรอยูกลางปา โดยไดสั่งสอนใหสัตวปาอยาทํารายเบียดเบียนกัน สัตวทั้งหลายมาพึ่งบารมีของพระฤาษีจํานวนมาก แมกระทั่งเสือโครง 3 ตัวยังตองมาอาศัยบารมีของ พระฤาษี พระฤาษีสั่งสอนเสือใหดูแลสัตวตาง ๆ ตั้งชื่อใหวา พุทโธ ธัมโม และสังโฆ พรอมสั่งใหกิน เฉพาะสัตวที่ตายแลว แตถามนุษยคนใดเปนคนประมาทในศีลธรรม มีจิตใจหยาบกระดางก็อนุญาต ใหเสือทั้ง 3 กินได กลาวถึงทาวซื่อที่ไหลตามแมน้ํามา จนกระทั่งมาถึงฝงน้ําที่เสือทั้งสามหากินอยูเปนประจํา เมื่อเสือเห็นดังนั้น จึงเขาไปดูลาดเลา โดยการเลียทาวซื่อ ปรากฏวาทาวซื่อกลาววา
4 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี “พุทโธ ถาจะกินก็กินเสียเถิด” ทําใหเสือพุทโธตกใจที่ทาวซื่อทราบชื่อของตนเอง เสือธัมโม จึงอาสาเขาไปเปนตัวที่สอง ทาวซื่อวา "ธัมโม ถาเปนสัตวรายก็กินเสียเถิด” ทําใหเสือธัมโมรูสึกตกใจ และถอยออกมา เสือสังโฆ ไดเขาไปทดลองเปนตัวที่สาม ปรากฏวาทาวซื่อกลาววา “สังโฆ กินเสีย เถิด” เสือทั้งสามจึงแบกทาวซื่อกลับไปหาพระฤาษี พระฤาษีทราบวาเปนพระโพธิสัตว จึงไดไปขอยากับพระอินทร เมื่อรักษาแลวทําใหทาวซื่อ หนาตาเปลี่ยนไปราวกับพระอินทร ฤาษีจึงตอเรือวิเศษให พรอมกับใหนํากลับบาน เมื่อมาถึงบานไมมีใครจําทาวซื่อได จึงไดลองใจภรรยาดู ปรากฏวาภรรยาทาวซื่อไมเลนดวย และใหพอเศรษฐีมาไลทาวซื่อหนี จนกระทั่งทาวซื่อบอกความจริง ทั้งสองจึงกลับมาครองรักกัน ดังเดิม กลาวถึงทาวคด หลังจากที่โยนทาวซื่อลงน้ําแลว ก็เดินทางไปคาขายอยางสบายใจ เมื่อได ระยะเวลาหนึ่งก็กลับมา โดยใหสินจางแกลูกเรือวาใหโกหกญาติทาวซื่อวาทาวซื่อปวยตายระหวาง ทาง เมื่อมาถึงบานเศรษฐีปรากฏวา ทาวคดเห็นทาวซื่อหนาตาหลอเหลา เมื่อทราบสาเหตุแลวจึง ขอรองใหทาวซื่อพาไปหาเสือสามตัวเพื่อทําใหตัวเองมีหนาตาดีเหนือมันทาวซื่อ เมื่อไปถึงทาน้ํา ทาวซื่อไดควัดลูกตาทาวคดออก พรอมกับวางไวที่ตนเองพบกับเสือสามตัว สวนทาวซื่อก็เดินทางไปคาขายเมืองอื่น ๆ ตอไป เมื่อเสือทั้งสามตัวมาถึง เขาไปเลียทาวคด ปรากฏ วาทาวคดไดกลาวคําสบถออกมา ทําใหเสือที้งสามกินทาวคดเสีย เหลือแตกะโหลกศรีษะ เมื่อทาวซื่อยอนกลับมาเพื่อมาเยี่ยมเพื่อน ปรากฏวาเห็นแตหัวกะโหลก และหัวกะโหลกได กลาววาใหนําหัวตัวเองกลับไปดวย พรอมกับชักชวนใหทาวซื่อไปพนันกับเจาเมืองธานีวา หัวกะโหลก เมืองธานีพูดไมไดเหมือนหัวกะโหลกของทาวซื่อ เมื่อไปถึงเมืองธานี เจาเมืองธานีก็นึกแปลกประหลาดวาหัวกะโหลกพูดได จึงพนันกับทาวซื่อ วา ถาหัวกะโหลกของทาวคดพูดได จะยกเมืองใหครอง แตถาพูดไมไดทาวซื่อและลูกเรือทั้งหมดตอง ตกเปนทาสของเมืองธานี ปรากฏวาหัวกะโหลกทาวคดไมทําตามที่พูด ทําใหทาวซื่อพรอมบริวารได ตกเปนทาสของเมืองธานี กลาวถึงนางศรีคาน ภรรยาของทาวซื่อ เห็นผิดสังเกตที่สามีของตนไปคาขายนานเกินไป จึง ขออนุญาตเศรษฐีติดตามสามี เมื่อมาถึงระหวางทาง วิศวกรรมเทวบุตร จึงไดนํามะมวงทิพยมาลอย น้ําไว และวิศวกรรมเทวบุตรไดแปลงรางเปนชาวประมงบอกวาทาวซื่ออยูเมืองธานี นางจึงหันหัวเรือ ไปเมืองธานี เมื่อมาถึงวังน้ํานางศรีคานมองเห็นมะมวงทิพยลูกเทากําปนลอยอยูที่ลําน้ํา นางจึงนําผลไม มากินปรากฏวารสชาติดีมาก จึงเอาเมล็ดไปตากแดดไว จึงใหคนใชนําดินใสตะกรามาไวเพื่อ เพาะปลูก เมื่อตกน้ํารดเกิดเปนหนอขึ้นมา เมื่อรดครั้งที่ 2 เปนลําตนขึ้นมา รดครั้งที่ 3 เปนดอกหอม พอรดครั้งที่ 4 เปนพุม พอรดครั้งที่ 5 ผลสุกสามารถนํามากินไป จึงเกิดอัศจรรยใจทั้งเรือ พรอมกับ มุงหนาไปที่เมืองธานี
5 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เมื่อไปถึงเมืองธานี จึงพนันกับเจาเมืองวา จะปลูกมะมวงใหทันนึ่งขาวไมทันสุกก็ไดก็ผล ถา แพจะเปนทาสเมืองธานี ถาชนะพระราชาจะยกเมืองให ปรากฏวานางศรีคานชนะ แตนางศรีคานขอ แตเสื้อผาเต็มสะเภา พรอมกับขาทาสบริวารและสามี ในขณะที่เดินทางกลับมานั้น หัวผีทาวคดขอเดินทางกลับมาดวย ทาวซื่อก็นํากลับมาดวย โดยวางไวเตียงดานนอกใหตากแดด หัวผีก็บนจนนางศรีคานไดยิน เลยเอาเหล็กสแลงฟากจนหัวผี แตกกระเด็นตกน้ําเปนหมากเบี้ยหอยโขง ที่คนนํามาเลนการพนัน จากนั้นทาวซื่อแลนางศรีคาน พรอมบริวาร จึงเดินทางกลับมายังบาน อยูโดยปกติสุขสืบตอไป ในการประชุมชาดกในตอนทาย ดังนี้ เศรษฐีเมืองพารา คือ พระเจาสุทโธทนะ เมียเศรษฐี คือ นางศรีมหามายา นางศรีคาน คือ พระนางพิมพา พอของทาวคด คือ พระเจาสุกโกทนะ แมของทาวคด คือ พระนางโคตรมี พระฤาษี คือ พระมหากัสสปะ เสือทั้งสามตัว คือ พระอนุรุทธะ ทาวคด คือ พระเจาอชาตศัตรู ทาวซื่อ คือ พระพุทธเจา อักขรวิธี อักขรวิธี หรือ รูปแบบการเขียนอักษรธรรมในเรื่องการเขียนบันทึกเรื่องทาวคดทาวซื่อนี้ มี การเขียนคอนขางตั้งขอสังเกตใหหลายประการ ดังนี้ 1. การเขียนสระเอียและเอือ iPO เฮียน (บาน) aP& เฟยง (เงินเฟอง) oyOoP& นันเนียง (นันเนือง) การใชสระเอีย นาสังเกตวาแมวาคํานั้นจะปรากฏในพจนานุกรมอีสานหลายฉบับ เชน เฟอง เปนตน พจนานุกรมภาษาอีสาน ใชคําวา เฟอง (ปรีชา พิณทอง, 2535 : 584) คําวา เฮือน ใช เฮือน (ปรีชา พิณทอง, 2535 : 1039) สวนคําวา นันเนือง คําวา เนือง ที่หมายถึง บอย ๆ ถี่ ๆ พจนานุกรมใชคําวา เนือง (ปรีชา พิณทอง, 2535 : 451) แตในระบบการเขียนอักษรธรรมในเรื่อง ทาวคดทาวซื่อ ใชสระเอียในการเขียนทั้งหมด ซึ่งอาจจะเปนไปไดวา ระบบคําของทองถิ่นของผูจาร นั้น ออกเสียงเปนสระเอีย ซึ่งเปนคําที่คอนขางมีปญหาในการออกเสียงของคนอีสานเมื่อพูด ภาษาไทยกลางหรือภาษาไทยมาตรฐาน
6 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี 2. การใชคําควบกล้ํา พยัญชนะควบกล้ํา มีการใชมาตลอด แตในชวงหนึ่งไดขาดหายไป เพราะการเขียน ตามเสียงเปนสวนใหญ แตในการบันทึกเรื่องทาวคดทาวซื่อนี้ มีการใชคําควบกล้ําคอนขางมาก ดังตอไปนี้ EdMYk กระทํา Erx6& กระบุง E9d}k ตะกรา EdglO กระเสน Edg=Hk กระเชา? El<vO สมร ExoH<dP&,bO ปานมเกลี้ยงมิ่น คําควบกล้ําสวนใหญเปนคําควบกล้ําพยางคแรก และเปนการควบกล้ํา ร ในบางคํา ควบกล้ําก็ไมเปนภาษาอีสาน เชน E9d}k ตะกรา ในภาษาอีสานจะออกเสียง กะ-ตา 3. การใชเครื่องหมายวรรณยุกต มีการใชเครื่องหมายวรรณยุกตโท ปรากฏในการใช ซึ่งระบบการเขียนดังกลาวมากับระบบ การเขียนอักษรไทยปจจุบัน -yk< ขาม มีวรรณยุกตโทแลว 8 k มีวรรณยุกตโท 4. การใชสระออ การใชสระออ เดิมที่ระบบการเขียนอักษรธรรมมี 2 รูปแบบ คือ การใชสระในกรณีที่ไมมี ตัวสะกด จะใชนิคหิตแทน และในกรณีที่มีตัวสะกดจะใชเชิง อ แทน แตระบบการเขียนในเรื่องทาว คดทาวซื่อ ในกรณีที่ไมมีตัวสะกดใชทั้งนิคหิตและเชิง อ ซึ่งแตกตางจากการเขียนทั่วไป ดังตอไปนี้ 9YV ตอ 0YVdYV จอกอ ก็ได จอกอ ก็ได pYVp7O ยอยื่น
7 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี 5. การใชไมยมก เดิมที่การกลาวซ้ําในระบบการเขียนอักษรธรรม มีการใชเลข 2 แทน หมายถึง กลาวหรือ ออกเสียงคํานั้น 2 ครั้ง แตในวรรณกรรมเรื่องทาวคดทาวซื่อมีการใชไมยมกแทนเลข 2 เชน r6gmา เ0Hk ๆ (ใชไมยมก) การใชไมยมกดังกลาว มีที่มาจากระบบการเขียนอักษรไทย 6. การเขียนแบบพิเศษ การเขียนพิเศษ ไมใชระบบการเขียนอักษรพิเศษ แตเปนการเขียนที่แปลกกวาระบบการ เขียนในเอกสารวิชาการดานการเรียนการสอนอักษรธรรม เชน gjHk เอา mY}kP ทั้งหลาย 0yd จัก อยางไรก็ตามระบบการเขียนในเรื่องทาวคดทาวซื่อ มีระบบการเขียนที่คอนขางแปลก ซึ่งผู ปริวรรตไดรวบรวมและใหคําอธิบายไวในภาคผนวก ข้อสังเกตด้านเนืÊอหา วรรณกรรมเรื่องทาวคดทาวซื่อ มีขอนาสังเกต โดยเฉพาะอยางยิ่งดานเนื้อหา ที่ทําใหเห็นวา เปนวรรณกรรมที่แตงขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 25 ดังตอไปนี้ 1. ระบบเซ็น และเงินเดือน ในวรรณกรรมเรื่องทาวคดทาวซื่อ ในตอนที่ทาวคดและทาวซื่อไดเดินทางไปหางานทํา ได กลาวถึงการเชื่อ และระบบเงินเดือน พอเมื่อ จากันแลว ลีลายายยาง ก็จิ่ง เถิงจิ่มใกล เมืองนั้นจิ่มจน คนก็ มีหลายลน ในเมืองเดียรดาษ ขาวปาดขาวปุน แกงสมลาบงัว เปนหมากพั้ว พวงหยอนมีหลาย ทั้งแพรวา ผืนดีคาคําแกมแกว เขาก็ จอแจเวา ขายของออกสนั่น ยินสนุกมวนแมง เมืองนั้นเกิ่งสวรรค อันวา พวกอายแกว สองเสี่ยวเดินไป เขาก็ เซ็นเอาของ หากบมีเงินซื้อ เขาก็ ถือมาให เชิญบาเอาแหน ขอยสิ ขายใหเจา ของบแพง
8 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี หรือวา อยากกินตม หัวบน(บอน)แกงปา ทั้งคันนา งัวซอยชอบใจ เอาได ของขอย มีบไฮ ตามใจสิเลือกเบิ่ง ทาวเฮย คดเยากิน ควายเขาเบิ่ง กอนนา ขอยก็ เปนคนงาน เทียวทําตามบาน หาทําจาง สองคนเปนหมู แตวา เงินอยูบาน ตัวขอยบไดถือ มันหาก ฮอดขวบแลว เดือนหนึ่งทํางาน สิไป เอาเงินเดือน มารอคอยไว คันเจา พอใจดวย กับอวนใหเซ็นกอน คันวา ขอยฮับแลว สิเอาใหบนาน ขอยหาก อยูบานนี้ เทียวทองไปมา ขอยสิ เซ็นนําตา ฮีบซอยเดียวนี้ เขาถามนามเจา สองบานอยออน นามเจา บอกใหขอย สิเขียนไวเพื่อลืม อันวา หมูบานเจา ตั้งอยูที่ทางใด อวนสิ จดจําเอา ใสในสมุดนี้ คําวา เซ็น สารานุกรมภาษาอีสาน-ไทย-อังกฤษ อธิบายวา ลายมือชื่อเรียก เซ็นซื่อ (อ.) (ปรีชา พิณทอง, 2532 : ) เมื่อนํามาใชในภาษาอีสาน มีความหมายเดียวกับคําวา เชื่อ ซึ่งหมายถึง ซื้อห รื อขา ยโด ยติด คาง ไว ไมต อง ชํ าร ะ เ งิน ทันที (ร าชบั ณฑิต ยส ถ าน , ออ นไล น http://www.royin.go.th/dictionary/) 2. สบู สิ่งใหมที่เขามาสูภาคอีสาน ในวรรณกรรมเรื่องทาวคดทาวซื่อ มีการใชคําวา สบู ในตอนที่ภรรยาของทาวซื่อไดทําการ ทดลองทาวซื่อวาเปนคนดีจริงหรือไม โดยกอนแตงงานนางไดชวนใหทาวซื่อพาไปอาบน้ํา และใชให ทาวซื่อถูสบูที่หลังให ดังตอไปนี้ แตนั้น นางก็แจว ๆ เวา อยามีความลามไปทั่ว หลายถอน อันวา คนใบ ๆ คําเวาก็หากมี แทนอ ทาวก็ ลงอาบน้ํา ถูเหื่อไคคาว เอาสบูมาถู ฮุหลังเลยแลว เอาตนลงลอยเหลน พอประมาณขึ้นนั่ง ทั้งนองสาว พัดแฮงเอิ้น มาพี่อายซื่อเฮย
9 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ลักษณะการถูกสบูดังกลาวเปนสบูกอน ซึ่งในป พ.ศ. 2470 สบูกอนเริ่มเขามาในไทย จาก น้ํามือของญี่ปุนที่รับมาจากทางฝงยุโรปอีกที โดยสบูกอนที่เขามานั้นเปนสบูอเนกประสงคที่ใชอาบน้ํา ก็ได สระผมก็ได ซักผาก็ได ลางจานก็ได ถือเปนการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของชาวไทยครั้งยิ่งใหญ โดย คําวา ‘สบู’ เปนคําที่คนไทยใชเพี้ยนมาจากคําวา ‘soap’ เนื่องจากชาวญี่ปุนออกเสียงคํานี้วา ‘โซป ปุ’ เมื่อพูดเร็วๆ ฟงเร็วๆ คนไทยก็เรียก ‘soap’ วา ‘สบู’ ไปในที่สุดนั่นเอง (https://thestandard.co/the-evolution-of-thai-bathing) ดวยเหตุดังกลาวนี้ จึงสันนิษฐานวาวรรณกรรมเรื่องทาวคดทาวซื่อ นาจะเปนวรรณกรรมที่ แตงขึ้นในปลายพุทธศตวรรษที่ 25 ถึงตนพุทธศตวรรษที่ 26
10 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ปณามคาถา นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมา สมฺพุทฺธสฺส ขอลูกมาเกิดนํา “ขอใหสงลูกนอยลงเกิดในอุทร” บัดนี้ จักกลาวเจา โพธิญาณเสียกอน มาเกิดฮวมทอง ชาวบานเกิ่งตระกูล อันวาพอแมเจากระกูลพอบาน เกิ่งบปานกลาง ก็บ มีบุตตา สืบเฮียนแทนยาว อันวา ผัวลาวนั้น อธิษฐานลองเสี่ยง ลางเทื่อ ไดลูกนอย มาอุมจูบชม บฮู ก็ลงใจพรอม ดอมผัวดวยซื่อ ถือเอาขันดอกไม เทียมใกลแหงผัว แลวก็ ขอวอนไหว เถิงอินทรเทวราช กับทั้ง ครุฑนาคน้ํา อิสูรยพรอมเมขลา ขานี้ เปนคนสราง สงสารดอมเพิ่น แตวา ลูกออนนอย เทียมขางบมี ก็หาก เต็มทีแลว สองผัวเมียทุกขโศก ขอแก อินทิราชไท กูรณาขาโผดผาย แดถอน ขอให สงลูกนอย ลงเกิดในอุทร พอได มาแทนเฮียน สืบสายกระกูลไว คันวา พอประมาณแลว สองผัวเมียสงัดอยู เจาก็ ทรงอยูสราง เฮียนยาวแหงตน แทแลว แตนั้น ทิพพะอาสนไท แกวแกนอินตา หินศิลาเลยแข็ง นั่งนอนบมีได พระก็ แลลงใต สรญาณตรัสสอง ก็จิ่ง พบเผาผู สองเจาอยูเฮียน เจาหาก วอนขอไหว ขอบุตตาตนลูก ควรกู จักปลูกให เขานั้นจิ่งควร คอมกลาวแลว จัดฮีบเทวบุตร เจาก็ มาวันทา นั่งเฮียงประสงคไหว แตนั้น อินตาเจา แถลงคําพลอยกลาว
11 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ใผจัก ลงเกิดสราง เมืองใตทีปคน อินทรก็ ถามแจมเจา นอยออนวิสุกรรม เจาหาก เคยเทียวลง โลกคนประสงคสราง บัดนี้ มันหากหมดเกณฑเจา เมืองสวรรคเถิงขวบ ใหเจา ลงกอสราง เมืองใตที่ประสงค ลูกเฮย แตนั้น เจาก็ยอมือนอม อินตาตนประเสริฐ เอาแต พระบอกให ตัวขาบขีน ไดแลว มันหาก หมดเกณฑแลว ลงไปใชชาติ ขาหาก เคยโผดสัตวใตลุมฟา ใหเขาขึ้นสูสวรรค คอมกลาวแลว ลาจากอินตา ขึ้นไปเทิงมณเฑียร กลาวนางสนมเหงา เขาก็ พากันนอม วันทาถวายบาท ขอให โผดสัตวใตลุมฟา เพียงพรอมซูตัว แดถอน ขอให ไดสืบสราง กุศลยิ่งเมืองคน ขอให เถิงสัพพัญู ชาติสิมาภายหนา ขาผู เนาในหอง เมืองสวรรคใหล้ํายิ่ง ขอให เกิดฮวมเจา ภายหนาชาติสิมา ขอใหได เปนดังเคยทํา แดถอน ขอให ไดนําปาทา แหงองคพุทโธเจา เจาก็ ลาลงหอง ปรางคทองผาสาท เสด็จลวงล้ํา เมืองใตทีปคน แลวก็ หลิงเห็นหอง เมืองหลวงบอนอยู กูนี่ มาใชชาติ ปางนี้ถอยคน แทนอ ก็หาก เปนคนใบ สัจจาหากตั้งเที่ยง กูหาก สัตยซื่อแท ทางเลี้ยวหากบมี บัดนี้ กูหากมาเปนแกว บุตตาลูกไพร สานอ แลวก็ เขาแทบใกล มาดาเหงาบนาน พอเมื่อ ดูเหิงนาน แกมานจวนใกล นางก็ ถือพาได สิบเดือนเลยออก คันวา ออกมมทอง นางแกวล่ําแล ก็หาก เปนลําชาย มิ่งขวัญของเจา ผัวก็ ซวงมือนาว เอามาลางอาบ แลวก็ วางใสดง กุมารนอยเลานอน
12 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เจาก็ ฮักอิ่นออย เสมอเนตรตาตน คาดสิ มีบุตตา อยูดอมแฝงขาง ทาวซื่อโพธิสัตวลงเกิด “กูนี่มาใชชาติปางนี้ถอยคนแทนอ” อยูมา ก็หากดนนานได หลายปเปนอันมาก แลวก็ ตั้งชื่อเจา กุมารนอยวาคํา แตนั้น กุมารนอย เห็นมารดาหาชื่อ มันบ ถืกแจมเจา กุมารนอยแอวรัง แลวก็ ไหจั้น ๆ หลังซื่อปานเบ็ด ตามลําแขงลําขา เหยียดปานแลนยาง มันหาก เต็มทีแท สองผัวเมียกลิ้งกลอม ออยเอา ศรีแกนไท กุมารนอยก็บฟง ทาวก็ ดั่น ๆ ดิ้น ไหอยูคือสิตาย ฝูงหมู ตีนหรือมือ ซื่อปานเบ็ดไว คันวา บาเซาไห ยังไคแคนแด บหอน เหยียดคิ้งนิ้ง คือดามดังหลัง แตนั้น พอแมเจา เวาตอจากัน หือบุตตาเฮา อยางใดแคนไฮ เปนที่ เหลือใจแท คือสังขบตอด คันวา ทาวไหแลว ขาสั่นทั้งแอว แลวจิ่ง ใหไปวอนไหว ตากวานมาเบิ่ง ลาวหาก เคยเสี่ยงคิ้ว ทวายใหแมนคอง แทนา แตนั้น เมียก็มะเนมะนาฟาว ลงเฮือนเฮ็วฮีบ เถิงแหงหอง กวานเจาบนาน แทแลว นางก็ ยอมือไหว วาจาเลยกลาว ขาขอ ไหวบาทเจา กวานเถาอิดู แดถอน ขอเชิญ พอกวานบาน ไปเบิ่งกุมาร แดถอน ขานี้ เคืองใจสองผัวเมีย จิ่งไดมาวอนไหว แตนั้น กวานก็เออ ๆ ตาน กุมารนอยออน พอสิ ไปโผดให กุมารอยูดี ลูกเฮย คอมกลาวแลว กวานเลาเลยลง
13 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี กับทั้ง คนทั้งหลาย ลวงไปตามกน แลวก็ ไปเถิงหอง บาคานไหอยู แมก็ ผุดลุกแลว โซมอุมกอดเอา แลวก็ เอามาให ตากวานหลิงล่ํา บแมน สูใสชื่อให บาทาวบแมนคอง นั้นบ เถาก็ ควาเอาฝาย บายแขนมาผูก ขอให ลูกแจมเจา กุมารนอยอยาลัง พอเนอ พอสิ ใสชื่อให กุมารนอยออน วา ทาวคัทธราชนอย บาทาวอยาดน พอเนอ ใหพอแมเจา ไดสรางไฮนาสวน อยาได กวนมาดา แอววอนหิวไห ขอให กุมารนอย นอนดีอยาลัง แม(เนอ) คันพอแมทําเวียกแลว บาทาวจิ่งตื่นนอน พอถอน คอมกลาวแลว กวานเลิกลาเมือ เถิงเฮือนตน บมีคําฮอน แตนั้น กุมารนอย ตากวานหาชื่อ ทาวก็ บฮองไห เหมือนแทดังเดิม ทาวก็ นอนดีแท ในเฮือนบมีตื่น คันพอแมทําเวียกแลว บาทาวจิ่งตื่นมา แทแลว พอแมทําเวียกสราง ฮั้วไฮนาสวน ยูสนุกเย็นใจ เพื่อลูกโตคนฮู โจะบทบั้น โยนาไวสากอน ตอนหนาพุน ยังกวางกวาหลัง เจาเอย ทาวคดลงเกิด “ใสชื่อใหบาคานนอยออน ชื่อวาคัทธราชนอยสูเจาจื่อเอา” บัดนี้ จักกลาวก้ํา ยาแมกาสี กอนแลว ลาวหาก ถือพามา แตดนนานล้ํา พอเถิง สิบเดือนแลว กุมารเลยประสูติ อันวา ลูกแจมเจา กุมารนอยหนอชาย เจาก็ ฮักอิ่นออย เสมอดังตาตน แพงกุมาร ลูกตนถนอมเลี้ยง
14 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แตนั้น กุมารนอย บาคานลังแม ทาวก็ ไหจั้น ๆ โงเขาบถอย อันวา ตีนมือพรอม งอเสมอผูก ทั้งเลา ขดคูเขา เสมอแทผูกหมู มันหาก เต็มทีแท สองผัวเมียลําบาก ทาวแฮงไห ขาซ้ําแฮงงอ คันวา บเซาไห ยังไคแคนแด ฝูงหมู ขาหนาพรอม มายมางดังเดิม แตนั้น แมแจมเจา เวาตอผัวแพง ขอยสิ ไปเก็บตอง เพื่อฮองกะทอนอย พอได เอาแนวขาว สาลีมาใส เก็บเปน แนวสืบไว ปหนาจิ่งคอยดํา ใหเจา อยูนํานอย บุตตาตนลูก เฮาเนอ ลูกแฮงไห ตางบานเขาแทบสงก แตนั้น กาสีไป ดวนลงบมีชา แลวก็ ไปเถิงดอนขวาง บอนตองมีพุน คันวา เก็บไดแลวก็ไปเซาเหลน เถียงนาแมทาวซื่อ หาเรื่องเวา กันเหลนใหชื่นใจ แลวก็ได ขันหมากพลูพัน อามากิน ชื่นดอมกันแท กาสีเจา มาเถียงนานาน ยิ่งแลว สิกลับตาวบาน มาหาแกวอยูเฮือน พอเมื่อ มาเซาหั้น เถียงนาไดโมงถอง แลวสิ กลับตาวบาน มาหาแกวลูกตน อันวา ลูกขอยนั้น บคือเพิ่นฝูงเขา บาหาก เอาตนลุก แอววอนเหลือลน บจัก ขาจักกน แขนงอคือผูก ลูกขอยผิดฮีตบาน เขาแทแนนอน แตนั้น แมหมอซื่อจิ่งวอน ไขปากวาจา ใหโต ไปทันตา พอกวานไปเวา ลาวหาก ยังเคยฮู ชาตาเด็กออน ลาวหาก ใสชื่อให เขานั้นแมนคอง แทนา อันวา ลูกแจมเจา โตชื่อนามใด
15 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ใหไปเอาลาวมา ผูกแขนกุมารนอย อันวา สายใจขอย ของเฮาเสมอภาค กันแลว ทาวก็ ไหจั้น ๆ ขาเจาพองงอ ขาซ้ําแอน ซื่อปานเบ็ดไว เพราะวา เฮาหานามบา บแมนแนวของทาว เฮาจัก ไปวอนไหว ตากวานมาเบิ่ง ลาวหาก หาวาดเวา นามนอยแมนคอง อันวา บุตตานอย ของเฮาก็เลยอยู หมูเฮย ตั้งแตพุน เดียวนี้ก็หากดี แทแลว แตนั้น กาสีเจา ไดฟงคําอันมวน นางก็ แนวชมชื่นตาน ดอมแทพองจา อันวา ลูกออนหลา ของเฮาตั้งชื่อ วาแกวแกนไท เฮาตั้งชื่อมา ทาวหาก พาดนให พาโลบไดอยู คือเอา เชือกผูกไว ขาเจาพองงอ เฮาสิ ไปวอนไหว ตากวานมาเบิ่ง คันวา ลาวหากฮู สิมาเวาสูฟง หนอยก็ ไววาฟาว ตามทางยายยาง ไปนําทางบชา คืนเขาสูเฮือน แลวก็เยื้อน พรากที่เฮือนตน เถิงตากวาน เลายอมือไหว อันวา บุตตานอย ของเฮาก็หากตาง คันได ไหจั้น ๆ ขาเจาพองงอ เชิญพอแจมเจา ไปเบิ่งกุมาร แดถอน ลางเทื่อ บุญบามี สิใหญดอมออนขา กวานก็ วาจาเวา สิไปดูนอยออน สูหาก ใสชื่อให บาทาวบเปน นั้นรือ ใหสู ไปหาฝาย พอประมาณมาผูก นางก็ ฮีบฟงฟาว คืนหองแหงตน แลวก็ บายเอาฝาย มาปุนแวนฮีบ พอเปน ฝายผูกคอง แขนนอยมิ่งสมร อันวา ตากวานฟาว ลงเฮือนแลวดวน เถิงที่ เฮือนแจมเจา เลยขึ้นนั่งเทิง
16 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เถาก็ นั่งทะเนิ้ง แลล่ําดูหลาน ทางมารดาเลย ปลุกสะเดิดตายแดดิ้น แลวก็ งอขาเขา ทั้งแขนพรอมพร่ํา ตากวานแลล่ําเยี่ยม มาพี้ลูกกู แมก็ เอามาให ตากวานอุมกอด ทาวก็ ออด ๆ ไห ขาซ้ําพองงอ กวานก็ ยอเอาเจา มาสิงเฮ็วฮีบ ผูกแขนนาฏนอย บาทาวใหอยูดี พอเนอ พอสิ ใสชื่อให บาคานนอยออน ชื่อวา ทาวคัทธราชนอย สูเจาจื่อเอา คันวา ทาวหากฮู นอนอยูสบายสุข ใหเอาเปนสหายกัน บักชื่อคําอายพุน เขานั้น บุญพอดาม เสมอกันเกลี้ยงปลอด เกิดพร่ําพรอม วันมื้อทอกัน แทแลว ก็กลับเมือหอง เฮือนตนชมชื่น แมหมอคดจิ่งเวา จาตานตอผัว เฮาสิ มีสุขยอน กุมารนอยออน เฮาแลว เพราะวา กวานใสชื่อคัทธราชนอย นามทาวแมนคอง แทนา ตั้งแตนั้นได อยูสบายสุข ทาวก็ นอนดาดี บคนิงคําไฮ อันวา มารดาไท ทั้งสองพอแม สนุกทําเวียกบาน การยาวอยูกิน ผูกเสี่ยวทาวคดทาวซื่อ “พอสิแฮกใหเจาเปนเสี่ยวสหายเกลอ” พอเมื่อ อายุได เถิงขวบสามป จิ่งได มีวาจา ตอกันคีคอย ควรที่ กูเอานอย บาคานลูกมิ่ง ไปหา ลูกแกนหลา ภายพุนฮักแพง แลวก็ ปุนเอาฝาย พอประมาณพอผูก กอดเอาลูกออนนอย สองเถาคอยไป แลวก็ ไปฮอดคุม ใตเฮือนทาวซื่อกุมาร
17 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แลวก็ เอาบุตตา ลูกตนปลงไว แมกาสีไวฟาว เฮ็วพลันฮีบดวน ลูกเฮา ดีแท ๆ เดียวนี้บหอนลัง อันวา กวานพอพุน ไดหมายฝากความดี วาให เฮาปุนฮัก แฮกสหายวันนี้ เพราะวา สองเขือนี้ ตากวานไดตั้งชื่อ เพิ่นจิ่ง บอกใหขอย มาพี่ฮอดโต เมื่อนั้น พอแมเจา ทาวซื่อไขคํา เอาแต ฝูงโตเปน บขีนกวานได เขาหาก พากันพรอม ลงมาใชชาติ บุญชักนาว มาแทฮอดกัน เขาหาก ยังเคยได เปนมิตรสหายเกลอ บฮู ควรเฮา เอากุมาร แฮกกันวันนี้ วันดีแท สิทธิชัยมหาโชค ควรเอา สองออนนอย บาทาวฮักแพง แลวก็ บายเอาฝาย มาปุนเวียนคาด ผูกแขน สองออนนอย ใหยืนหมั้นหมื่นป พอถอน พอสิ แฮกใหเจา เปนเสี่ยวสหายเกลอ กันเนอ อยาได ผิดพาลเถียง บดีจริงแท ใหเจา แพงเถิงเถา ยืนนานลดชั่ว ฝูงหมู ลูกแลเตา หลานหลอนก็ดังเดียว ใหได เปนพี่นอง เทียวทองยามเถิง กันเนอ คันขาดเขินแนวใด ใหชอยปองกันซื้อ อยาสิ มีคําฮาย โกธาโลภลาย กันเนอ กลัววา เสี่ยวอยางนั้น มายมางหางกัน คอมวาแลว ลาจากกันหนี นางกาสีเลย เมือฮอดเฮือนหัวยุม อันวา ชายของเจา ถนอมแพงฮักฮอ กันแลว เทียวสงแกงแลกอย ยามเชาซูวัน อันวา ลูกเจานั้น ประมาณใหญเจ็ดป เทียวไปมา หากันจื่อคําของเถา พอแมวาจาเวา สองเขือหากเปนเสี่ยว กันแลว ใหสู จําจื่อไว ไปหนาอยาหลง แทเนอ
18 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ทาวก็ จําคําไว บมีไลลืมเงื่อน พอแม บอกใหแลว สองเจาบลืม เจาก็ อยูสืบสราง ดอมพอปตา สองสหายไปเที่ยวคา “วาอยากเดินไปคาทางไกลประเทศอื่น” นับได สิบหกป ใหญมาสอนหนา หมอคดเลยจาตาน แถลงคําออกปาก พอแมเลี้ยงใหญแลว เฮาตองตอบคุณ เสี่ยวเฮย ควรเฮา ไปทําจาง หากินใชจาย ลางเทื่อ ไดมากลน ขนใหพอแมเฮา เพิ่นเพียรเฮาแท หลายปสอนใหญ เฮาตอง หาเสื้อผา มาแทตอบคุณ ทังหมอซื่อก็หัวยุมแยม จาตอสหายตน เอาแต โตสิพาไป อยางใดบขีนแท เฮาหาก เปนสหายแกว นํากันเทาชั่ว โตสิ พาเขาถ้ํา เฮานี้ก็สวนไป แทแลว คอมกลาวแลว ลาจากกันหนี เถิงเฮือนตน ซูคนจาตาน หมอคดขอวอนไหว ทั้งสองพอแม ลูกอยากไปเทียวเหลน กับแกวเสี่ยวสหาย วาอยากเดินไปคา ทางไกลประเทศอื่น ขอให พอแมอนุญาตให ตัวขาสิตาวไป แทแลว แตนั้น พอแมเจา ทั้งสองเลยกลาว เฮาหาก ทุกขแท ๆ ทุนสิคาก็บมี ลูกเฮย พอบ มีเงินให เอาใชจาย เงินหาก เขินขาดแท หาสิใชก็หากฮุน ลูกเฮย ใหลูก อยูสืบสราง ในเฮือนดอมพอแม อยาได ไปเทียวถอน ไกลหนาพอคีง ลูกเฮย แตนั้น คดกลาวตาน พอแมทั้งสอง ถาหาก ยังขัดขวง บใหอวนไปคา ขอยบ เอาไปดวย เงินทอง(พอ)ซีก พอเฮย
19 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เชิญพอแมพรอม วางขาปลอยไป แดถอน ลางเทื่อ เห็นบอนได ลางเทื่อมีทุน บาทหา บุญเฮามี หากสิรวยเมื่อหนา ขอให ปตาเจา ทั้งสองฟงขาว ดูถอน วาแต ใหขานอย ทั้งทาวเสี่ยวสหาย แตนั้น พอแมเจา ฟงพากยบาคาน คันสิ ขีนจอมใจ บควรขัดไว เฮาตอง ควรวางให สองบาไปเที่ยว ลางเทื่อ บุญสงให บาทาวมั่งมูน บฮู แลวก็ ปลอยแจมเจา คัทธราชเดินไป หมอซื่อ เมือเถิงเฮือน ดังเดียวกันแท บมี ขีนขัดแท บาคานพอสะหนอย หมอคด คึดฟงฟาว ไปหนาบถอย วอยวอยไป บเซาคราวนอย สองคนเจา นําทางไวไว เดินไปตามปาไม หลายมื้อค่ํานอน อันวา เหมือยหมอกยอย ฮ่ําแผนธรณี ดีแก สองนงแพง ฮ่ําคนิงเถิงบาน คิดเถิง มารดาเหงา น้ําตารินไหลหลั่ง พอแมเฮาอยูบาน ปานนี้สวนสิคอง แลนอ ทาวก็ นั่งจอกอ เหงาหงวมทรงทุกข เพราะคึด เถิงมารดา อยูทางเมืองบาน ก็มานานแลว หลายเดือนแถมถาย ยังบ มีที่จั้ง ไปหนาบเซา หมอคดเวา ออกปากไขคํา อันวา เงินคําสัง บมีพอเซี่ยว เฮาก็ มาเดียวแท ตนตัวแปนเปลา ใหโต ขายเผาผู เฮานี้เฮ็ดทุน ยังมี เมืองหนึ่งนั้น เฮียกชื่อนครศรี มีมหาเศรษฐี มั่งมีเหลือลน ใหโต เอาเฮานี้ ไปขายใหทาน เงินที่ ขายดอกเบี้ย โตนั้นเฮ็ดทุน คันวา ไดมากลน ใหนําไถเอาเฮา
20 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ใหโต ไปเทียวขาย เพื่อเปนทุนคา แตนั้น หมอซื่อตาน ขานคําดอมเสี่ยว เฮาคนซื่อแท ความเวาก็บมี คันวา ไดคาจาง ขายหมูเปนทุน ก็บ มีหัวคิด เทียวหาทึนคา เฮานี้ ปญญานอย ในการซื้อจาย หัวคิด เฮาบเสี้ยม กลัวยานขาดทุน เสียวเฮย แตนั้น คัทธราชตาน หมอซื่อคอยฟง เฮาสิ เอาโตขาย เพื่อเปนทุนคา ใหโต คอยคองถา ซามเฮากลับตาว ถาวา ไดคาจาง มาแลวสิไถเอา แตนั้น หมอซื่อเวา แลวแตเสี่ยวเห็นดี คันสิ นําไถเอา แหงเฮาภายพุน คันโต มีทึนแลว ใหเอาเฮาโดยดวน อยาสิ ปละละถิ่ม เฮานี้เพิ่นสิหยัน เสี่ยวเฮย เออวาแต ไดคาจาง ทุนคาสิไถเอา แทแลว คอมวา จากันแลว พากันยายยาง ตามสถานโคกกวาง สองเจาคอยไป ขามปาไม หลายแหงดอนหนา ฟงยิน กาเวาวอน วอนสงเสียงขานฮอง เสียงดังกอง ในไพรปาไมใหญ ก็หาก หลายพร่ํามื้อ บาทาวคอยไป ขวมหวยไค ลัดใสหนองเตย ลมหาก มาเชยพัด สวางใจคราวนอย แลวก็ พากันขึ้น ภูสูงหลายหนวย เหลียวเห็น ปาพราวทั้งปากลวย ทางบานแหงเศรษฐี ทาวบอกชี้ นั้นวาเมืองเศรษฐีหลวง มั่งมีเหลือลน พอเมื่อ จากันแลว ลีลายายยาง ก็จิ่ง เถิงจิ่มใกล เมืองนั้นจิ่มจน คนก็ มีหลายลน ในเมืองเดียรดาษ ขาวปาดขาวปุน แกงสมลาบงัว เปนหมากพั้ว พวงหยอนมีหลาย ทั้งแพรวา ผืนดีคาคําแกมแกว
21 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เขาก็ จอแจเวา ขายของออกสนั่น ยินสนุกมวนแมง เมืองนั้นเกิ่งสวรรค อันวา พวกอายแกว สองเสี่ยวเดินไป เขาก็ เซ็นเอาของ หากบมีเงินซื้อ เขาก็ ถือมาให เชิญบาเอาแหน ขอยสิ ขายใหเจา ของบแพง หรือวา อยากกินตม หัวบน(บอน)แกงปา ทั้งคันนา งัวซอยชอบใจ เอาได ของขอย มีบไฮ ตามใจสิเลือกเบิ่ง ทาวเฮย คดเยากิน ควายเขาเบิ่ง กอนนา ขอยก็ เปนคนงาน เทียวทําตามบาน หาทําจาง สองคนเปนหมู แตวา เงินอยูบาน ตัวขอยบไดถือ มันหาก ฮอดขวบแลว เดือนหนึ่งทํางาน สิไป เอาเงินเดือน มารอคอยไว คันเจา พอใจดวย กับอวนใหเซ็นกอน คันวา ขอยฮับแลว สิเอาใหบนาน ขอยหาก อยูบานนี้ เทียวทองไปมา ขอยสิ เซ็นนําตา ฮีบซอยเดียวนี้ เขาถามนามเจา สองบานอยออน นามเจา บอกใหขอย สิเขียนไวเพื่อลืม อันวา หมูบานเจา ตั้งอยูที่ทางใด อวนสิ จดจําเอา ใสในสมุดนี้ คดก็ ดีใจดวย เห็นสิรวยบักใหญ แลวก็ บอกใหเจา คําเผี้ยนซูความ อันวา นามกรของขอย บไดอางโลบลาย ผูที่สองอายแกว นามเคาใหจื่อเอา เฮือนหาก อยูบานใต ตาวันออกเฉียงเหนือ เฮือนอยู แคมขัวขาม สี่หลังมุงแปน ใหเจา แยงไปพุน ถามเอาสิไดงาย ตาเฮย คันเจา ไปฝายพุน ใหคอนซิ้นดุงเดิน ขอยสิ เอิ้นใสเจาตาลุงมาแท เอาเงินนําขอย ขอยบ ไดโลภเลี้ยว อําพางตัวะลาย
22 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ขอยหาก สัตยซื่อแท วาจาตั้งเที่ยง คันสิ ตัวะยัวะเยา กลัวยานบาปเวร แทแลว แตนั้น เขาก็ยอมวางให อาหารดีอันประณีต ลาบแลกอย แกงตมแจวบอง ของแซบซอย มีมากเหลือหลาย เขาก็ ยอเปนภาช มอบบาไททาว กับทั้งขาว สาลียอยื่น ยกเปนภาช โอะโยะใหแกบา ตกรา(คา)กันแลว บรบวรณถวนถี่ ยูทาง กินลาบ(กอย) แกงตมจี่จืน หมอซื่อ ก็กินดอมดวย กับเสี่ยวบมีไหว หมอก็ กินตามใจ ลาบงัวแกงตม มันหาก สมควรแลว บาคานกินอิ่ม จัดเอา ขันน้ําเตา มาลางสวยมือ สองก็ กินน้ําแลว ลาตาวหนีไป ตามถนนหนทาง ดุงไปปาไป แลวก็ ไปจวนใกล เฮือนเศรษฐีมีมั่ง ขายทาวซื่อ เปนทึนคา “เฮาสิเอาโตขายเพื่อเปนทึนคา” สองก็ ขึ้นสูหอง หาเจาขาบทูล เศรษฐีหลวงดูแลว ถามหาบานชอง เจาหาก เนาอยูหอง หนก้ําฝายใด จักวา เคืองใจดวย สันใดเดินฮอด หรือวา มาเทียวเหลน ดอมขอยดังรือ นั้นเด แตนั้น คดตอบตาน จาตอเศรษฐีหลวง ยอมือนบ ใสหัววอนไหว ขาก็ เคืองใจดวย สหายสองเดินเทียว วาอยาก หาเทียวคา ทุนตนหากบมี ขานอย พรากจากบาน เดินเทียวพลอยพลัด บมี เงินพอไพ เทียวไปตามบาน วาอยาก ขอไหวเจา เศรษฐีตาตนพอ
23 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี พอได เปนคาจาง ทุนคาสืบไป ขานอย สิใหเจา ตนเสี่ยวสหายเกลอ ใหเธอ มาอยูเฮือน เพื่อเปนคนใช ขาสิ ไปเทียวคา หากําไรมาไถ ขอให ตาแจมเจา กูรณาขาเที่ยงจริง แดถอน อันวา หมอซื่อนี้ เปนเสี่ยวแพง ฮักตั้งแตคราวยังเด็ก จนใหญมาสอนหนา ขอให กูรณาขา สองสหายผายโผด แดถอน ลางเทื่อ บุญสงให พอไดสืบทุน บฮู แตนั้น เศรษฐีเจา ฟงพากยบาคาน แลวจิ่ง ไขวาจา ตอสองเขือเจา เอาแต ใจโตเจา ความดีสัตยซื่อ พอสิ เอาเจาไว พอไดชอยงาน ใหเจา ไปเทียวคา ทางไกลประเทศอื่น คันวา ไดมากลน ใหนําแกวเสี่ยวสหาย อันวา ทาวซื่อนี้ ใหทําเวียกนําเฮา แลวก็ บายเอาเงิน ใหบาไททาว พอประมาณได ซาวเหรียญยอยื่น หมอคด ฮีบฟงฟาว ยอเมี้ยนใสถง แลวก็ บอกใหเจา ตนเสี่ยวสหายเกลอ ใหโต เนาในหอง นําเจาแหงเศรษฐี ภายพี้ เฮาสิ ไปเทียวคา ขายของประเทศอื่น ใหเจา อยูสืบสราง นําเจาอยาหนี ใหโต เนาอยูนี้ ซามไดตาวมา ใหเจา อุตสาหา ทําเวียกงานอยาคราน หมอซื่อ เลยจาตาน แถลงคําตนเสี่ยว ใหโต ลุลาภได เงินแกวมั่งมูน ใหโต มีทุนคา กําไรใชจาย ขอให ไหลหลั่งลน เงินแกวสิ่งของ เฮาสิ คอยคองถา ซามโตกลับตาว สิอยู นําแจมเจา เศรษฐีเถาล่ําคอย วาโอนอ มาชางพลัดพรากขาง ฮามฮางหางกัน ตางคน ก็ตางหาคําคึด พรากกันวันนี้
24 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เฮาหาก เดินดงผาย สองคนเปนหมู เฮาผัด มาอยูนี่ โตซ้ําพลัดเฮาไป สานอ คอมวา จากันแลว ลากันดาสั่ง หมอคด พรากแหงหอง ลาแกวเสี่ยวสหาย ทาวก็ ไปเทียวซื้อ สรรพสิ่งของขาย หาซื้อ ผืนแพรวา จิ่งเทียวไปตามบาน เอากําไรขายผา แพรวาสืบตอ ไดเล็ก ๆ นอย ๆ โฮมเขามากหลาย ขายทัง กระจอนหู สืบไปปาไป เอากําไรขายผา แพรวามูนมั่ง เขือหาก ชางปากเวา เสียงจอยมวนหู คันวา ขายหมดแลว หมุนไปทางใหม กําไรพอตอสู ไปไดดังใจ ไปซื้อแกว สรรพสิ่งวงแหวน สรอยทองคํา เครื่องดีขายเหลน เขือหาก เปนคนเสี้ยม ผญาดีเวามวน หัวก็ นัวแซบซอย ชาวบานเฮาสงวน ซื้อใหทาว สรรพสิ่งของขาย เขือหาก มีเงินหลาย อเนกนองเมื่อหนา ทาวก็ หาสินคา ไปมาบไดอยู ไดเล็ก ๆ นอย ๆ กําไรเจาอั่งมา แทแลว บัดนี้ โจะบทบั้น นิทานบาซื้อจาย ตอนหนาพุน ฟงทาวตอไป เจาเอย ทาวซื่อถืกตาพอเศรษฐี “คึดฮักสีแกนแกว แพงล้ําเกิ่งตา” บัดนี้ จักกลาวเจา ทาวซื่อคนดี กอนแลว เนาอยู เฮือนเศรษฐีหลวง บไปใสแท ทาวก็ ทําการสราง นําเศรษฐีทุกค่ําเชา ทํางานบเกียจคราน ดีลนลื่นคน จักตอกพรอม สานคุเฌอบุง บได จนของเฮือน แตงดีดาถวน
25 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี บได เคืองใจเจา เศรษฐีหลวงจักทา เถิงเมื่อ ยามคําคอยเธอก็ไปตักน้ํา หาบแลนเถิงเฮือน น้ําอุแองไห บใหมันเขินได คันเศรษฐีเอิ้นใช ทําสวนปลูกถั่ว ทาวก็ ทําบคราน การสรางแตงแปง คันวาเจา บอกขุดกนโพนตอ มันหาก พอดีเลย เลาหาแนวกลา พอเมื่อ สาขาพน บาคานเพียรพร่ํา ตักน้ํา สาดใสแลว งามขึ้นบถอย นับวา ฮอดขวบแลว เถิงระดูเปนดอกเปนหมาก ก็หาก มีมากลน คนก็มาถามซื้อบาคานบอั่ง เก็บเอา เงินดอกเบี้ย คืนใหสงเศรษฐี เถาก็ ยินดีแท เห็นเปนอันประหลาด คึดฮัก ศรีแกนแกว แพงล้ําเกิ่งตา คันวา เอาเงินให บาคานไปจาย ทาวก็ เก็บเมี้ยนไว ยอเขาใสถง บมี ไปเลาะซง หาเทียวชมสาว เฮาทอ เนาในเฮือน แตงปุนของใช คันเศรษฐีบายให ทีใดเมี้ยนแจบ บมี คิดโลภเลี้ยว ของเจาสิ่งใด เถิงเมื่อ ยามกินนั้น บาคานบเตี้ยงตอ แลวแต เพิ่นสิเอิ้น บาทาวบหงอเหงา มีแต เอาตนเขา ทํางานเพาะปลูก ฝูงผักกาดบั่วพรอม ขิงหอมซูอัน คันวา เพิ่นบอกชี้ กระทําสิ่งสันใด ทาวหาก ไวแวนเปยง แลนตามคําเวา บใหเจา ขีนใจจักทา ทาวหาก มาอยูสราง นําเจาไดหนึ่งป
26 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ลองใจทาวซื่อกอนแตง “เจาจงลองบาคานสิซื่อตรงหรือเลี้ยว” แตนั้น เศรษฐีเจา ผัวเมียเห็นชอบ เฮาก็ มีลูกแกว จอมมิ่งสายสมร ยังบ มีคูซอน เทียมพางแฝงอก ลูกเฮา มีคนเดียว สิสืบมูนแทนไว บัดนี้ ขอยก็มาดูทาว บาคานตนซื่อ เปนคนใชสืบสราง เฮาแทอยูเฮือน ทาวบมีเกียจคราน การสิ่งแนวใด ก็หาก ไวแวนเปอง แลนตามคําเวา ขอยหาก ชอบบาคาน แตหัวทีพุน อันวา การงานสราง แนวใดก็ดูยิ่ง ควรเอา เปนมิ่งเคา เขยหลาแหงเฮา แตนั้น เมียก็พรอม ชมชื่นดอมผัว ขอยหาก แยงบาคาน ซูวันแลงเชา วาสิ ออกปากเวา กลัวยานโกรธเค็ม พระหาก เห็น(ดี)แลว ตามใจแตสิวา ขานอย เห็นชอบแลวควรให เอาแกวอี่นอยนาง แทแลว แตนั้น ผัวก็วาจาเอิ้น บุตตาตนลูก เจาอยาชา มาหาขอยอยานาน ลูกเฮย แตนั้น ลูกก็เลยฟงฟาว มาหาพอโดยพลัน ยอมือนบ พอตนพลอยไหว แตนั้น เศรษฐีเจา วาจาตานกลาว ใหเจา ฟงถี่ถวน ตนขอยพอสิจา พอนี้ เถาแกแลว หนังหยอนฟนคอน ตาก็ เปนฟาง ๆ บคือวัยยังนอย บัดนี้ เจาหากยังเห็นดวย ดอมชายอายซื่อ แนบ ทาวหาก โฉมฮูปหนา งามระหอยลื่นคน ใหเจา เอากับทาว เปนผัวสืบตอ หรือวา บอยากได ใหนางนอยวามา แตนั้น ลูกก็วาจาเวา แถลงคําออยอิ่น
27 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เอาแต พอแจมเจา สิหาใหบขีน พอหาก เห็นดีแลว แนวใดบไดวา แมนวา โฉมฮูปฮาย ตัวขาก็สวนเอา ขอยก็ หากคึดแท อายซื่อคนดี ทํางานบมีทางติ ซูอันพอแลว พอเฮย ทําบ มียามเชา กนตอสุมไม คันแมน ใผไดทาว มีบุญเหลือมาก ทาวหาก บปากเวา หมดมื้ออยูเลิง แทแลว แตนั้น พอกลาวตาน จาตอบุตตี เจาจง ลองบาคาน สิซื่อตรงหรือเลี้ยว หรือวา ภายในเลี้ยว ขมปานยาฝน บฮู หรือวา เกลี้ยงแตหนา ใจนั้นแงงอน ใหเจา ชวนไปเหลน วังเวินหนองใหญ เชิญเจา ไปอาบน้ํา ภายพุนทดลอง ใหนาง ชอมดูแท ชอมดูบาบาว เอาให เห็นเงื่อนสน เฮานี้จิ่งเซา พอแต วาทอนั้น นางเลาลงโฮง พอเมื่อ ตาวันลับ ต่ําลงปลายไม อันวา บาคานไท เอาฟนมาฮอด อันวา นางนาฏนอย เลยเอิ้นกลาวจา วามา ไปอาบน้ําเถาะ อาบซื่อสองคน ไปอาบ ทางวังเวิน บอนน้ําใสดีลวน ขอยก็ ถือเอาแลว คุไมคานพรอมพร่ํา ใหเจา ไปพร่ําขอย เดียวนี้อยานาน ทาวก็ ไปนํานาง เดินทางยายยาง ไปนําทางพร่ําพรอม นางนอยคอยจา สิหาเมียให บาคานสิเอาบ สิหา คนออนแอน แขนสวยดังเหลา อันวา ผูจั่งเจา หาใสก็หากงาย ผูขี้ฮายจั่งขอย ผัวซอนก็หากฮุน ขอยก็ เปนคนพลอย ทุกขจนคนไฮ ใผเดนอ สิบแลดูหนา ภายพระอวนตั้งตอ เจาสิ หาเผาผู ลิงเตนอยูดง พุนบ
28 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แตนั้น นางก็แจว ๆ เวา จาตอบาคาน ขอยสิ หาหญิงดี มั่งมียอให อันวา ตนตัวพรอม หูหางเกลี้ยงปลอด อันวา คําปากตาน เสียงจอยออนหวาน เจาสิ พอใจหรือ ตามใจแตสิวา อายเฮย นองสิ หามอบให องคอายบขีน ทาวก็ยิน จาตอนางแพง อันวา แนวคนดี หมอมพระนางสิหาให อันวา แมลาวนั้น นางนีกลางปา นางหาก เตนอยูไม เลิงเรื่อยบถอย อันวา ของมากลน สมเวอไฟแงว แนวนาง หากเปนคนดี ผูงามชมชู เหลียวดูหนา เปนวงคือเซี่ยน ยามเมื่อ ไขปากตาน เสียงจอยมวนหู แลวแตเจา สิหาสูดอมออน ขอยหาก หลิงหัวใจ หมอมพระนางเห็นเผี้ยน เจาสิ หมายเอาขอย เอาลิงเปนมิ่ง เมียนอ เพราะวา ขอยขี้ฮาย หูซ้ําพองเล อันวา อายหนาเก ขออยูดอมเขา เอาทาสา ไพรเมืองเปนขอย แลวก็ เดินไปหนา หาวังแมน้ําใหญ นางก็ วางคุไว ไลเสื้อฮอฮิง หมอซื่อสิ้ง หลิงเบิ่งเลยหัว ใผเดนอ สิไดเปนผัวนาง เทพดาองคนั้น ยานแต นอนเดียวแลง บมีใผสิมาฮวม สาเดนางเฮย นางก็ ลงอาบน้ํา ทั้งซ้ําพองจา วาโอนอ ขอยนี้ฮูปฮางฮาย เหมือนดังชะนีดง แทนอ จิ่งได นอนคนเดียว บเกี่ยวใผคาคาง หรือวา ขอยนี้ฮูปฮางฮาย ทายลามขาเค คันวา ใผไดซอน ยานขาขอยออนนวล นั้นตี้ แตนั้น ทาวก็หัวยุมเปย จาตอนางแพง บแมน นางคือลิง แปตะหลุงปลายไม นางหาก งามคือไท พระอินทราลงหลอ
29 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แขนกะเปนสิงออนแอน ผมอวนดังเทา นางหาก เปนลูกเจา เศรษฐีใหญบุญหลาย ใผเดนอ สิไดมาเทียมสอง กลอมพระนางเฝอฝน เขาหาก กลัวบุญเจา นางแพงนอยออน มีแต ยอนบนอม นางนอยบถอย สวนขอยนี้ กลัวเดชสมบัติ นางหาก เปนคนมี ฮูปทรงก็งามพรอม อันวา ดําคอมมอมคือขอย ตายไปชาติใหม ก็ดีถอน หมายสิ เอาผูจั่งชี้ เลยสิเถาแกดาย คันบ เอาส่ําอาย ฮูปก่ําดํากา แนวคนดํากับขาว บฮอนเทียมกันได แนวควายเถา สิไปเทียมกับมาบักก่ํา แนวคนดํา อยากเทียมหงสหานฟา บมีไดงายดาย แมนวา แสนสิไหยอย ๆ ก็เลิงดายแลงเปลา แทแลว แตนั้น นางก็แจว ๆ เวา อยามีความลามไปทั่ว หลายถอน อันวา คนใบๆ คําเวาก็หากมี แทนอ ทาวก็ ลงอาบน้ํา ถูเหื่อไคคาว เอาสบูมาถู ฮุหลังเลยแลว เอาตนลงลอยเหลน พอประมาณขึ้นนั่ง ทั้งนองสาว พัดแฮงเอิ้น มาพี่อายซื่อเฮย ทาวก็ หัวยุมเปย นั่งอยูบมีจา นางก็ วาจาไข วาฮีบมาเดียวนี้ เชิญเจา มาหาขอย ถูหลังใหแน อายเฮย ทาวก็ ฮีบฟงฟาว จวนใกลหมอมพระนาง แลวก็ ขอโทษเจา แกวแกนอยาเปนโภย ทาวก็ เอามือสี ทั่วหลังเลยแลว นางก็ แปนอกให ปานมเกลี้ยงมิ่นลิ้น ก็หาก แขนจอกอ คือดามเสี่ยนแปง อันวา ตนตัวพรอม ขาวนวลคือนุน นางก็ บอกแจมเจา เชิญอายฮุถู ถูตามอกตามกน ตามนมขอยบวา อายเฮย ถูไป นําขาแขงพรอม ตัวขอยสิวาดี ทาวก็ ถูขาพรอม ถูแขนพรอมพร่ํา
30 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ถูไปนําคูทองนอย ถูแกมใหออนนวล นางก็ จับมือมวน ยัดใสพวงนม เชิญเจา ถูของอวน บอนมันสงวนเหลน ทาวก็ ซวงมือเขา กํานมถูใหญ ถูเตานั้น ถูเตานี้บถอย แตวาทาว บถอยผญาทราม บได มีใจคิด ทอใยยองนอง ทาวหาก กลอยใจตั้ง นํานางบนบอก บได ขีนบาทไท กลัวยานเพิ่นชัง แมนสิ ใชเวียกบาน การสิ่งแนวใด ทาวหาก ไวแวนเปอง แลนตามคําเวา บใหเขา ขีนใจจักทา เขือหาก มาอยูสราง นําเจาไดหนึ่งป บหอน เปนอยางนี้ เห็นสิเกิดเปนโภย กลัวแต เขาทําเวร ใสกรรมผิฆา คอมวา อาบน้ําแลว กลับตาวคืนเมือ เถิงเฮือนชาน แตงตัวกินขาว บรบวรณแลว ถอยภาชลาเลิก นางก็ จัดแจงเมี้ยน ภาชขาวแจบดี แลวก็ กินยังน้ํา บรบวรณทุกสิ่ง พอเศรษฐีแจมเจา เห็นทาวคึดอิดู เพราะวา ทาวผูฮู จัดแจงเฮือนชาน บได รําคาญใจ เยืองใดการใช ทาวก็ บายเอาได กระบุงเฮ็วโดยดวน ขึ้นไปตักเอาขาว แลงนั้นเพื่อตํา ทั้งเลาซ้ํา ถอกใสในครก ทาวก็ ดึกทางดึง บเซาตําขาว อันวา นางสาวนอย ของเศรษฐีลงฮีบ ไปซอนเหลนครกขาว เทียมขางชิดแฝง ทาวก็แมน เหลียวเบิ่งดูนาง กลัวยาน เปนอนตาย แกตนเมือหนา นางก็ หยับนําทาว ทั้งสองเปนคู ทาวก็ ผุดแกงแก หนีแทจากนาง
31 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี นางเลย เลาไปปดขาว หัวครกมองกมอยู นางบุญชูนาฏนอย เทียมทาวบถอย แลวเลา ไปเฮียงใกล บาคานคิดตาง บหอน เปนอยางนี้ เห็นสิเกิดเปนโภย กลัวแต นางทําเวร ใสกรรมผิฆา จักวา เขาอิจฉาแท ตนกูบฮูเรื่ยง (เรื่อง) คันวา ไปอาบน้ํา ก็จาตานเสียดสวย ซ้ําพัด ยังบแลว ใหถูเหื่อไคคาว ตั้งอยาก ปองเอากู ใสคาขังไว ควรกู ไปวอนไหว เศรษฐีหลวงตนพอ หรือวา พระหากให นางนอยแตงกล บฮู ผิอยาก เอาขาเขา ขังคาคุกใหญ โทษบมีดี้ ๆ สิตายแทคอบนาง นี้นอ พอเมื่อ ทาวกลาวแลว ลาจากหัวมอง ทั้งนองสาว หัวขวันอาย ซื่อเปนคนใบ ทาวก็ เหลือใจแท ทําซงเฮ็ดหนาเคง ขึ้นไปฮอดแหงหอง ตนเจาพอเศรษฐี แลวก็ ยอมือไหว แถลงคําบนบอก เศรษฐีก็ หัวยุมแยม บาทาวคอยจา ขาไหวเจา ตนพอเศรษฐีหลวง ก็เคืองใจออน เพื่อนางแพงนอย ลาวหาก หมายอวนฆา หลายทีอิดออน หมายอยาก ใหขานอย คนใบใสตะราง คันวา ไปอาบน้ํา ก็ชวนออนไปนํา บาดวา ไปนําทาง เสียดสวยเชิงชู แลนถูหลังถูหนา ภายพระอวนบเตี้ยงตอ กลัวยาน เปนบาปตอง ภายหนาชาติสิมา คันวา ไปเถิงแลว วังเวินลงอาบ ซ้ําเลา จําขานอย ถูแกมพองนม นางสนมในหอง มีหลายมูนมั่ง ตั้งอยาก ใหฆาขอย ตายถิ่มเปลาดาย คันวา ขาไปตําขาว ยืนอยูหางมอง นางผัด มาเทียมสอง พองหัวทั้งยิ้ม
32 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ขายาน กลัวโภยแท หนีไปพรากหาง หนีไป กมควดขาว นางนอยพลัดแลนเทียม อันนี้ หมายอยากผิปองฆา ภายพระอวนใหมุดมอด จิ่งได มาคอบไหว พระองคเจาใหฮ่ําเพิง แดถอน แตนั้น เศรษฐีเจา หัวขวันซีซวา เลยกลาว ใหเจาฟงพอเวา บาทาวใหจื่อเอา พอเนอ อันวา บุตรีนอย ของเฮาเสมอเนตร พอก็ ฮักยิ่งเพี้ยง เสมอแกวหนวยตา พอได บอกใหเจา เปนคูดอมกัน พอหาก ชอมบาคาน ตั้งแตดนมาแลว พอสิ เอาเจาขึ้น แทนเฮือนสืบตอ ของเฮา มีมากลน อนันตื้อติ้วตง ลูกเฮย พอได บอกแจมเจา นอยออนบุตรี ใหเจา ไปเปนเมีย แหงบาไททาว พอสิ ยอมวนให บาคานจําจื่อ เอาเนอ ใหเจา นอนทอดทะเนิ้ง ฮักษาแกวสิ่งของ เจาบตอง ทําเวียกการงาน คนใช เฮามีหลาย ซอยปองปุนชี้ อันวา บุตรีสรอย เมียแพงบาบาว เขาหาก ทําหลอกลอ บาทาวเยืองใด เจาหาก เปนคนใบ ใจซื่อสัตยจริง เขาก็ ยินดีดอม เพื่อออนคนฮู บแมน เขาหมายฆา บาคานสักอยาง เขาหาก ลองแจมเจา บาทาวเยืองใด นั้นเด บอกใหเจา จื่อจําเอา พอเนอ ใหพา กันคูนเฮือน อยาสิมีโภยตอง แตนั้น นางสาวนอย หาเอาขันยอยื่น ทั้งธูปเทียนแลดอกไม สมมาไทพอตน ขอกุศลนําค้ํา งําหัวเกลากระหมอม พอเศรษฐีบอกแลว สองเจาจื่อจําพอเนอ ใหเจา อยูสืบสราง เสวยราชโฮงเฮา พอถอน ใหเจา มีชัยแข็ง ผาบมารทั้งคาย ใหเจา มีไชยแพ ศัตรูขามออน
33 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ใหเจา ลุลาภได เงินแกวหลั่งมา ทั้งชางมา สรรพสิ่งของขาย ของขาย อยูในเฮือนเฮา ใหมั่งมูลเมื่อหนา ใหเจา พากันสราง ถนอมแพงฮักฮอ กันเนอ คันผัวดี เมียก็กลัวเกรงยาน เปนบาปฮาย ลงหมอแผนแดง ใหเจา แปงใจตั้ง คําดีโดยซื่อ การซื้อของก็อั่งขึ้น ทึนคาก็มากหลาย พอสิ อธิบายให หีนชนคนชั่ว ลูกเฮย ใหจําจื่อไว ไปหนาอยาลืม นั้นเนอ อุทาหรณเมียบดี ตกนาฮกหมกไหม “อยาสิทําอยางนี้ไปหนาโทษมี” ยังมี หญิงหนึ่งนั้น ลูกแมคําฮาง มันก็ เอาผัวเทียม สืบเฮือนแทนยาว เหิงนานได เห็นชายผูใหม มันก็ คึดอยากได มาซอนกอดชม มันก็ ลักเหลนชู หนีจากผัวตน วันคืนลัก ลอบเชยชมซอน มันก็ ชังผัวแกว เสมอตาจักแตก เหลียวเบิ่งผัวเปนดังไม ตําตองตอยตา คันวา ผัวจาตาน ดอมมันคํามวน ปานดังไมคอน ตีซ้ําฟาดหัว คันวา ยามแลงเชา กินภาชพรอมพร่ํา กันนั้น มันหาก ฮายเฟง ๆ ปานขาไถมา เถิงเมื่อ ยามนอนนั้น ผัวนอนเทียงพาง มันก็ เฮฮอนดิ้น คือเสี้ยนทั่วสะนอน คันวา ผัวลงหอง ไปมากระทําเวียก มันก็ ชมชื่นตาน หัวจื้นซวาแซว อันวา กามคุณกลั้ว นําชายผูใหม เสพทุกวันทุกมื้อ บมีไดอิ่มก็ใจ
34 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี คันวา ผัวมาหอง ซงเฮ็ดหนาเคง ยางทืบตีน ทั้งฮายเสียดสี ยามเมื่อ ลีลายาย กลายหลังปดปาย ผัวนั้น ตั้งเลา ปากกลาวตาน ทั้งฮายคูอัน คันวา ผัวจาตาน หลายความเอิ้นบอก มันก็ ฮายโกรธกลา เถียงถอยตอบความ มึงอยา มาจาเวา ดอมกูหลายสิ่ง ชาติที่ ผัวขี้ฮาย บมีใหขมเหง ดอกนา มันก็ เลยดาซ้ํา น้ําลายปูมเต็มปาก มันบ คมรพยาน ยําแทแหงผัว มันก็ ผิปองให ผัวมันหนีจาก หั้นแลว คันวา มันตายแลว ตกอบายจมจุม เหตุวา มันหากฮาย ใจเลี้ยวจากผัว จิ่งได มาอยูกลั้ว ไฟนรกลนเผา มันก็ โอย ๆ คาง เพื่อทรงความฮอน ใหเจา ฟงเอาถอน สายใจเจาพอ กูเฮย อยาสิ ทําอยางนี้ ไปหนาโทษมี แมนวา มีขาวน้ํา สรรพสิ่งงัวควาย ฝูงหมูเงินคํา เลาหายเสียเสี้ยง เพราะวา เขาทําฮาย เถียงกันปอยดา เทพดาอยูฟา มองเยี่ยมลําดู อันนี้ พอหากเดียงคําให หีนชนจําจื่อเอาเทอญ อยาได ทําอยางนี้ กลัวยานบาปเวร ใหเจา ทําเพียรให เปนคนสัตยซื่อ อยาได เฮ็ดเคียดคอย เหมือนดามดังเขา ใหพวกเจา สรางกอกระทําเพียร เถิงเมื่อ วันศีลพระใหเฮาเทของให ทานไปอยาไดขาด ทั้งยาจกหมูนั้น หญิงชายอยาประมาณ ของดี ๆ ใหแพงหอไวทาน ใหแกพระสงฆ ทั้งขาวน้ํา โภชนะอาหาร ทั้งเงินคํา ทอดเททานให จําศีลไว องคพระธรรมใสขมอม อยาสิ ประมาทแท คุณแกวใหญสูง
35 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี การที่ ทานของนี้ แสนดีแวนประเสริฐ เจาเลา ฝงทรัพยไว ภายหนาก็เลาบุญ ลูกเฮย แมนสิ ทุกขยากฮาย ผาผอนแพรวา ก็ดี ถาผัวเมียเฮาทํา ฮักถนอมไว แมนสิ มีของนอย ในเฮือนก็หากอุน ก็หาก อุตมะแท สองเจามิ่งสมร อุทาหรณผัวดีเมียดี ชีวีเจริญรุงเรือง “อันนี้พอหากเดียงคําใหสองเจาจื่อจํา” พอสิ สอนบอนบั้น นิทานเทียบคนดี กอนเนอ ยังมี สองผัวเมีย ขมอดจนเหลือลน เขาหาก เปนคนสราง การงานดอมเพิ่น หาเทียวขอเลาะบาน ทานขาวเพิ่นกิน ทุกขไปหมดตลอดสิ้น ผานุงแพรถือ ผัวก็ ใสทํางาน เพื่อเปนสินจาง อันวา เมียทางบาน หาฟนใชจาย หาหาบขายเลาะบาน แลงแลวตาวมา ไดเทื่อละเฟยง สลึงหนึ่งฮวมกัน ผัวก็ ไปทํางาน ไดมาฮวมไว คันผัว มาเถิงหอง เฮือนตนไตลาง เมียก็ ฮีบฟงฟาว หัวยิ้มตอผัว ตักน้ําลาง เช็ดเผาผงธุลี จอมศรีจา ออนหวานจีจอย นางก็ กลอยใจตั้ง กระทําผัวเพียรพร่ํา คําที่ เจ็บแสบฮอน บมีไดกลาวจา คันวา ยอภาชขาว ใหผัวแพงกินกอน นางจิ่ง ปอนขาวจ้ํา นําเจาเทื่อสาม เถิงเมื่อ ยามนอนนั้น ผัวนอนสูงกวา เมียอยูเพียงใตแล แฝงขางแทบเทียม สองก็ เพียรถนอมเลี้ยง กันมาหลายขวบ ผัวก็ ออกปากตาน จาเวาอิ่นออย
36 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เฮาก็ ทุกขยากฮาย ผาผอนแพรถือ ทั้งอาหารการกิน ขาดเขินแลงเชา ขอยสิ เอาตนเขา หาเงินในปา ใหเจา หาหอขาว มาใหอยานาน ขอยสิ ไปตางบานลางเทื่อบุญเฮามี หากสิเห็นคําแกว เมียก็ ไวแววฟาว จัดหาตองหอ ทั้งหอเกลือพริกพรอม ยอใหแกผัว แลวก็ แถมพรให ไชโยสิทธิโชค ขอให ผัวเผาผู กูนี้ลาภรวย ขอให ไดหนวยแกว แหวนประเสริฐของดี มีราคาให เผาผัวรวยได อันวา เงินคําแกว นานาหลายสิ่ง ขอให ลุลาภได รวยแลวตาวมา อันหนึ่ง ขอใหเวนพยาธิฮาย ฝูงหมูโภยภัย ทั้งจังไฮ ใหหลีกไหลพลอยเวน พอเมื่อ เมียใหพรเสร็จแลว บาคานเร็วดวน ไปตามแถวปาไม บาทาวค่ํานอน แดดผัดสีฮอน ๆ บาทาวพักเซา พอเมื่อ มีแฮงเลย ดุงเดินไปหนา สังขยาได หลายวันนอนปา ผลาหมากไม ตางขาวสืบไป แลวก็ ไปฮอดใกล ภูใหญเขาวง ที่นั้น มีฤาษี พร่ําเพียรทรงสราง ทาวก็ วอยไปหนา ตามผาเยาะหยอง เตนกอนนั้นเตนกอนนี้ ตามจายเลียบผา ทั้งคิด ฮอดออนหลา นอยออนเมียฮัก คือสิ งอยปลายชาน สองนําผัวแกว แลวก็ วอยไปหนา เถิงพาราคุมขวง เปนสถานกวาง ๆ รัสสีเจาอยูเซา อันนี้ หากแมนบานคนรือ หรือหากวาเมืองผี คันวา เปนเมืองคน หากบมีเฮือนยาว จักวา เมืองผีรือ ฤาษีหากทรงอยู กูสิ เขาแทบใกล มองสิ่งเบิ่งดู
37 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี คันแมน องคเอกไท แกวแกนฤาษี แลวสิ บูชาธรรม เพื่อเฮียนความฮู ถาแมน แนวสัตวเชื้อ ขีณีตัวถอย มันสิ กินมอดเมี้ยน ตายถิ่มชางตาม แลวก็ขาม เยาะยองเดินไป เห็นผาคุมของพระ หนอพุทโธยอนิ้ว แลวก็ ไปเซายั้ง ศาลาทางตาวันออก ทาวก็ ปดกวดแผว ดีแลวซูอัน ถาสิ ออกปากเวา ถามอยาทํา จักสิ ทําฉันใด จิ่งมีผญาตาน ดีทอ งอยชานสิ่ง หลิงแลดูดายเปลา แลวแต เพิ่นสิเอิ้น ถามถอยกลาวจา พอเมื่อ ฟาสวดแจง มืดค่ําตาวันตก ทาวก็ หาเอาฟน แบกมาแฮไว แลวจิ่ง หาเอาไม แกนยามาผา มาตมเปนน้ําฮอน ถวายเจาทานรัสสี อันวา ดอกไมพรอม เพียรพร่ํายามแลง เก็บเอา มาใสขัน ยื่นยอถวายเจา พอเมื่อ หลายวันแลว พระรัสสีเลยกลาว โยมหาก คิดอยากได อันใดแทจิ่งมา นี้เด เจาก็ หยุดอยูดอมขอย หลายวันบมีกลาว หรือวา ทุกขยากฮาย อันใดแทจิ่งมา นี้เด ทาวบชา นบบาทไขความ ขานี้ เปนคนจน ขมอดใจเหลือลน วาอยาก ขอนําเจา เงินคําพอใหจาย ผายโผดขา ความนี้อิดู แนถอน แตนั้น พระรัสสีเจา วาจาเลยกลาว โยมอยากได อยางนั้นตัวขาก็หากมี อันวา คําหมากแหง ไดชั่วเจ็ดป หากแมน ของคูนดี มอบบาไททาว คันเจา เถิง(เฮือน)แลว สัจจาใหตั้งเที่ยง แดเนอ ผัวแลเมียพร่ําพรอม คําหมั้นตอกัน คันเจา เมือเถิงบาน ใหหา(ไห)มาคูหนึ่ง
38 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี แลวเอา เทียนประธูปไต บูชาไทเทพคุณ แลวก็ อธิษฐานตั้ง ความดีแตสิวา ความใดดี ใหเจาแปะใสเกลา เมียเจาก็ดังเดียว แลวก็ เอาคําหมากแหง เลยปอนลงไห ใหวา ไหเงินเฮานํา แมอินางไหนี้ เมียก็ มีคําเวา แนวเดียวมูลมั่ง วาไหคํา ก็วาไหคํา ดังกลาว วาดังนั้น สองเจาก็ยอมดี แทแลว คอมกลาวแลว ลาจากองครัสสี เอาผา แพรมาพัน ผูกดีดาแนน แลวก็ ยอมือไหว องครัสสีกลับตาว ก็หาก หลายพร่ํามื้อ เถิงเทาฮอดเฮือน เมียก็ มืนตาขึ้น เห็นผัวมาฮอด ก็เลย ฮีบฟงฟาว โตนเตนฮอดผัว บจัก หัวจักยิ้ม ชมผัวออยอิ่น ฮับเอา คําหมากแหง บาทาวใสมือ แลวก็ขึ้น เถิงที่สะนอนตน เมียก็ ตามภาชแลง เครื่องคาวหวานสม ผัวก็ ดีใจแท เห็นเมียออยอิ่น พอเมื่อ กินขาวแลว บาทาวนั่งซง แลวก็ตาน จาตอเมียแพง แลวเลา ไปหาไห แองมารอไว หามาได สองอันเปนคู ใหหา มาอยาชา นางหลาจงไป ทั้งเมีย ก็ไวฟงฟาว ผัวตนตานกลาว คันค่ําแลว นางไปแวนเทียว หาไหได พอสองเปนคู เมียก็ นั่งแทบขาง ผัวเจาบหนี เจาบอกชี้ ใหวานําหลัง ขอยเนอ คันขอย ปลงคําใด ใหวานําความนั้น เมียก็ หน่ํา ๆ เวา ผัวตนกลอยกลาว ทั้งปาก หวานจั่งกลวย ใจเจาดังอินทร ผัวก็ มีคําหมากแหง ทั้งสองถิ่มลง
39 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ใสในไห ใหวานําคํานั้น เมียก็ ยอมือไหว วาไหคํามูลมั่ง เฮาแลว แมนไหเงินแท ๆ ของเฮาจําจื่อ เอาเนอ นางก็ นบนอบไหว ไหนี้แมนเงิน แลวก็ เอายังผา แพรวามาผูกปาก ไหไวแลว เทียนไตฮุงเฮือง แลวก็ พากันตั้ง ใจเที่ยงอธิษฐาน ความใดดี ระนึกไปจนถวน คันวา บรบวรณแลว เนานอนนิททะเนง เมียก็ เขาแทบใกล ผัวเจากอดชม แลวก็มม เถิงหองกลองเดิก นางก็ หาทํางาย แตงครัวเลยแลว อันวา สีแววหนา เมียแพงเลยตื่น ออกไป ลางหนาแลว เลยเขาล่ําแล แลวจิ่งแก เปดเบิ่งในไห เห็นแต เงินคําเต็ม อั่งพูนฟูขึ้น เมียก็ ตื่นตางฟาว ปบมาทังแลน เห็นเงินคํามากลน หัวจื้นชื่นชม แทแลว อันวา พออี่นอย รวยลาภพาโล ผัวก็ ฮือ ๆ หัว ชื่นชมดอมแท อันวา เงินคําแกว เต็มไหสองหนวย ยูทาง เจาจายใช ขายซื้อสิ่งของ ไดมากลน สรรพสิ่งแพรวา อันวา เงินคําแหวน อั่งมาคือน้ํา พอคราวแลว สองผัวเมียมูลมั่ง คันวา เฮือนก็หากสูงผานฟา เหลืองเหลี้ยมฮุงเฮียง บมี ทุกขยากไฮ สรรพสิ่งแนวใด จนได เปนเศรษฐีหลวง มั่งมีเหลือลน อันนี้ เพิ่นวาผัวเมียแกว แสนดีแวนประเสริฐ ลูกเฮย อันนี้ พอหากเดียงคําให สองเจาจื่อจํา ใหเจา สัตยซื่อดอมกันจิ่งสิมีความสุข ตอไปเมื่อหนา คันลูก หาเงินได ทานไปเทาชั่ว สองผัวเมียทําพรอม กันแลวจิ่งทาน
40 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี อันวา ของในหอง เฮือนเฮามีมาก ยูทาง เจาจายใช ขายซื้อซูอัน แมนสิ คานอย ๆ ก็พลอยเลามีหลาย ชางซื้อ ชางหากิน ชอบธรรมพุทโธเจา ใหเจา ฟงเอาถอน ปตาเจาพอ กูเฮย ใหเจา สัตยซื่อแท ดอมแกวมิ่งเมีย ผัวอยาสิ ฮายฟู ๆ ทั้งจมในเฮือน กลัวยาน เปนปาปง แลนไปนํากน การที่ โลโภลน เสียงแข็งนาบดา บดีดาย แมนสิ มีมากลน เสียเสี้ยงเลาหาย อุทาหรณผัวดีเมียไมดี ชีวีลมจม “อันวา กูมึงนี้แมนสิทําการสรางสันใดก็บฮุง สาแลว” พอสิ อธิบายให หีนชนคนชั่ว กอนเนอ พอสิ ชักเอาบอนบั้น สองเจาคอยฟง พอเนอ เขาก็ อยูแหงหอง เฮือนตูบฝาตอง ผัวหาก ยังใจดี สวนเมียหากฮุนฮาย คันวา ผัวเดินยาย ไปมาคาเทียว เมียก็ ฮีบฟงฟาว ยอสนใสหัว เถิงเมื่อ ยามครัวตม ปูปลาปงจี่ มันก็ ฮายฟู (ฟู) แดงเขมใสผัว จาเอาหีเอากน สุบหัวตางหมวก คันผัว ออกปากตาน คําระหอยสั่งสอน มันก็ งอทางขาง ยอตีนขึ้นใส มึงอยา มาสั่งถอน กูนี้บฟง ชางสิ มาปากตาน สอนสั่งตนกู มึงหาก พากูทุกข เทียวขอไทบาน คันวา ผัวถามถอย ความดีออยอิ่น มันก็ ออกปากเวา หีกนใสผัว คันวา ผัวถามกินขาว มันพัดจาฮายตาง กินขี้หีขี้กน กูนี้จิ่งสม
41 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี ผัวก็กม นั่งอยูบมีจา เมียก็ หาภาชมา ใหกินทั้งฮาย มันหาก หลายปแลว เถียงกันปอยดา เถิงวา มันสิได ควายชางก็เลาสูญ เถิงวา มีเงินแกว แนวใดก็ไดอยู คันเอา คึดสืบสราง จมปงบฟู ทาวก็ เลาะเลียบบาน เดินเทียวไปมา เลยเลา เห็นเศรษฐีหลวง ทุกขจนคราวนั้น ยามเมื่อ ไปขอขาว เห็นกันถามขาว ซูคน ซูทุกขยากฮาย ขอขาวเพิ่นกิน แลวก็จื่อหนา บอกชื่อเปนสหาย แลวก็ แยงไปหา เสี่ยวตนกลอยไหว โตหาก ทําสันใดแท มีของมูลมั่ง ตั้งแต คราวกอนกี้ ขอขาวเพิ่นกิน โตหาก ทําสันใดแท ทางใดเห็นฮอม จิ่งได ของมากลน เต็มอนอยูสาง ทั้งชางมา พรอมพร่ํางัวควาย ก็หาก มีเหลือหลาย อเนกนองเหลือลน เฮาหาก จนใจแท ในการซื้อจาย เชิญโต หมายบอกให เห็นบั้นบอนจริง แดถอน แตนั้น เศรษฐีเจา แถลงคําบนบอก เฮาหาก ทุกขยากฮาย ดอมแทเที่ยงจริง เดียวนี้ บุญเฮาได เปนเศรษฐีนอนเสื่อ เสี่ยวเฮย เฮาสิ บอกใหแจง โตไดดังเดียว ใหโต เปนพอคา เศรษฐีมั่งมีเงิน เวากันแตหัวที ฮอดปลายจนเผี้ยน ใหโต ไปเอาแท ความดีสัตยซื่อ เสี่ยวเฮย อยาไดชา ไปถอนอยานาน คันโต ไปเถิงบาน ใหเมียโตหอแจว ใหสา แลวจิ่งไป หากจักเห็นจอมเจา เจาก็ ลาสหายแกว ลงเฮียนเฮ็วฮีบ ฮอดสถานแหงหอง เฮือนเจาบนาน เมียคัดคาน ปอยดาเสียงแข็ง
42 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี มึงไปใสมา เปลาแปนหมองหมอม ผัวก็ หอมเวา วาจาเสียงมวน ขอยสิ ไปเทียวคา เชิญเจาแตงแปง หาหอขาว น้ําพริกปลามัน อยาได พางานถอย ผญาคําฮาย ขอยสิ ไปเอาแกว เงินคํามาสู อยาสิ ฮายฟู ๆ ตาเขมดังผี คันสิ เฮ็ดอยางนี้ มันสิทุกขผองตาย ใหฮีบ หาไว ๆ สิดวนไปวันนี้ เมียก็ มีใจกลา เสียงแข็งปอยดา ออนซอน บักหนาดาน สิไปคาแคคํา พุนเด อันวา หนาเก ๆ เหลียวเบิ่งหีเขา มึงอยาเห็นเงิน หนอคําทั้งแกว เมียก็ แจว ๆ เวา ทั้งจัดทั้งจม พอเมื่อ หอขาวแลว โยนใหดังหมา ใหมึง ไปบักผีปา หนาชั่ว ๆ คนทุกข ใหเสือกินหัวมึง อยูกลางดงพุน ผัวก็ ฮุนทางขาง เดินไปมาไว ๆ ไปตาม สายปาไม บาทาวจื่อจํา ก็จิ่ง ฮอดถ้ํากวาง ผาใหญเซานอน ก็หาก หลายวันคืน ดวนไปปาไป แลวก็ ไปใกลแท แลเห็นคุมขวง บอนศาลากวาง ๆ รัสสีเจาอยูเซา แลวก็เขา ไปล่ําหลิงดู ก็จิ่ง เห็นรัสสี อยูทรงศีลสราง อันวา หนทางเจา จมกรมเกลี้ยงฮาบ ทาวก็ กมขาบไหว ยอนิ้วใสหัว คึดบมั้ว ตั้งตอเงินคํา พระรัสสีเหลียวเห็น กลาวจาถามถอย เจาหาก เคืองใจดวย สันใดเดินฮอด ฮอดแหงหอง ตนขอยนั่งทรง ทาวก็ กมขาบไหว จาบอกความไป ขาก็ เคืองใจอวน ขาดเขินเงินใช
43 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี วาอยาก มาขอไหว องคพระใหผายแผ ใหทาน แกขานอย พอใหสืบทึน แดถอน พระก็ ปนเอาให ของดีอันประเสริฐ คําหมากแหง บาทาวฮับเอา พระก็เวา จาบอกคําดี ใหเจา มีคําสัจ พร่ําเมียเพียงพรอม ใหเจา มีใจนอม คําดีโดยซื่อ เงินสิ เกิดแกเจา คํานั้นมากหลาย ใหเมียเจา หาไหได พอสองเปนคู ใหจุดประธูปประทีปไต บูชาไทเทพพระคุณ แลวก็ ปุนลาเจา องครัสสีกลับตาว เดินไป ตามปาไม หลายมื้อบเซา ฟงยิน เสียงนกเคา กี้กางอุมลัว นกกะทามันขัน เทิงภูมายกันมันทา นกกะบางอยไม ยามแลงมันแสว เสียงแวว ๆกูฮอง ยูงเถาสั่นหาง อยูเลียบขาง แมนนกไสงอยตอ เห็นทาวไปมันลาง ซวาแซวนํากน อันวา ฝูงกวางเนื้อ ชะนีดงแตกตื่น ทาวก็ ยืนล่ําเยี่ยม คราวนอยหนึ่งไป ก็จิ่ง เขาเขตใกล ภูมิถิ่นของตน ก็จิ่ง เถิงเฮือนชาน ชื่นชมจาตาน เมียก็ พาง ๆ เวา เสียงแข็งนาบดา กูสิ มีบาดนี้ บักผีบาหาบคํา มันพัด ไปไกลแลว กลับมาของเกา เทียวมากินกอนขี้ กูนี้อยูเฮือน อายหนาเหี้ยน ผัวถอยซามตาย ผีสัง มาบกิน หัวมึงอยูกลางดงพุน ผัวก็ ฮุนความเวา นําเมียออยอิ่น เจา(อยา)ฮาย คราวนี้สิลาภรวย เฮานี้สิได ผาแผนแพรถือ ใหเจา ไปหาไห เพื่อฮองเงินไว หามาใหได ทั้งสองเปนคู แพงเฮย
44 ทาวคดทาวซื่อ : โครงการทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม ปงบประมาณ 2562 ภูมิปญญาจากเอกสารใบลานวัดโนนบอน ตําบลบุงหวาย อําเภอวารินชําราบ จังหวัดอุบลราชธานี เมียพัด ซ้ํานั่งเมยเกย ตาสิ่งเบิ่งผัว แลวมันก็ ยอตีนขึ้น ทําเฮือนเตนใส สิหา ไหมาใสขี้หีแตดพรอม กูนี้ยอมมี สังชางบอกชี้ ความใหญเหลือโต วาให หาเอาไห ใสเงินคําแกว เมียก็ แจว ๆ เวา ลงเฮือนทังจม หาเอาไหไดแลว โยมถิ่มใสผัว เอาสา บักหาขั่ว ปอบจี่เผาลน มึงเฮย กูหาก หามาให ตามใจมึงวา หรือวา มึงอยากได สันพราใสหัว ชั้นบอ ผัวก็ บายเอาแลว เลียนกันไวเปนบอน แลวเลาเอิ้น เมียมาเฮ็วดวน มาฮอดแลว ตัวขอยสิสั่งสอน สาวหนาจอน ฮัดเฮงเฮ็วแฮง เอิ้นกูมาทําคอมึง เหยียบหัวลงใต ผัวก็ แข็งใจไว ความดีสอนสั่ง ใจก็ ดําป ๆ คําฮายอั่งมา แตวาเจา อดอยูบมีจา จิ่งได สอนเมียตน ใหวาไปตามกน คันขอย ปลงความเวา แนวใดใหวา วาไหเงินแลแกว ตนเจาใหวานํา เมียก็ ฟงคําเวา บมีจานั่งอยู แตหาก เปนวุนๆ คําฮายอั่งมา ผัวก็ มีคําเวา วาจาโอยออน เลยปอน คําหมากแหง ลงใสในไห อันนี้ แมนไหเงินเที่ยงแท เฮานี้บสงก เมียบ ฟงคําเวา หลงความผัดวา คําหมากแหง เปนแกวฮอนสิมี ผัวเลยซ้ํา สองทีเลยวา ไหคํานอหนวยนี้ ของค้ํามิ่งเฮา เมียปากเวา มีตั้งแตหีกู ผัวก็ กกหูแดง เพื่อฟงเมียเวา แลวก็ เซานอนลี้ ผัวเมียพรอมพร่ํา