MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 1

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 2 Cetakan Pertama / First Printing, 2023 Hakcipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula, disimpan untuk pengeluaran atau ditukarkan ke dalam sebarang bentuk atau dengan sebarang alat juga pun, sama ada dengan cara elektronik, gambar serta rakaman dan sebahagiannya tanpa kebenaran bertulis daripada Akademi Latihan & Perundingan PEKA terlebih dahulu. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical including photocopy, recording, or any information storage and retrieval system, without permission in writing from the Akademi Latihan & Perundingan PEKA Diterbitkan di Malaysia oleh / Published in Malaysia by Akademi Latihan & Perundingan PEKA No 23 – 1, Tingkat 1, Jalan Kristal AS7/AS Seksyen 7, 40000 Shah Alam SELANGOR, MALAYSIA Email: [email protected] Dicetak di Malaysia oleh / Printed in Malaysia by: Lily Stationery & Photostat Centre 55, Jalan Kebudayaan 6, Taman Universiti, Skudai, 81300, Johor Bahru, Johor, MALAYSIA eISBN: 978-967-2497-20-6 Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan - dalam-Penerbitan Hakcipta Akademi Latihan & Perundingan PEKA, 2023

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 3 DISCLAIMER Modul Manual Intervensi Kesihatan Mental ini dibangunkan sebagai panduan dan idea bagi perlaksanaan aktiviti yang dapat digunapakai bagi First Aider in Mental Health for School yang telah dilatih oleh Persatuan Kaunselor Pendidikan Malaysia bersama Kementerian Kewangan Malaysia dan Yayasan Hasanah. Modul intervensi ini berkonsepkan inovasi baharu yang boleh menjadi panduan berguna terutama dalam membangunkan potensi diri dan merawat kembali diri secara self-help dengan berkonsepkan langkah dan proses yang berstrutur dalam memandu pengguna untuk mudah digunakan. Dengan menggunakan teras Cognitive Behaviour Therapy (CBT), Narrative Therapy, Modifikasi dan Pengaktifan Tingkahlaku dalam semua aktiviti yang disusun dapat digunakan dengan mudah oleh pengguna. Modul ini disusun oleh Akademi Latihan & Perundingan PEKA dan merupakan manual penerangan standard untuk pengguna. Tidak diperkenankan untuk mengubah atau membuat apa-apa pengubahsuaian tanpa mendapat kebenaran daripada Akademi Latihan dan Perundingan PEKA terlebih dahulu Modul ini boleh digunakan sebagai panduan self-help kepada semua pengguna. Panduan ini boleh digunakan oleh sesiapa sahaja dengan syarat anda bersedia untuk mengalami perubahan dan mahu bertindak untuk melakukan segala aktiviti yang dicadangkan sebagai sebahagian daripada terapi diri Kami tidak bertanggungjawab atas segala akibat dan risiko yang timbul daripada penggunaan modul ini tanpa bimbingan daripada Jurulatih yang mendapat latihan dan kebenaran oleh Akademi Latihan & Perundingan PEKA Muhammad Saffuan Abdullah Ketua Pasukan Innovator / Penulis Ahli Pasukan Datin Dr Siti Taniza Toha Dr Lalu Yulhaidir Wahyu Hasni Ilmi Karina Ocladia

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 4 ISI KANDUNGAN MUKA SURAT PRAKATA 5 PANDUAN PROGRAM PENCEGAHAN, PERKEMBANGAN, PEMULIHAN DAN INTERVENSI KRISIS BAGI KESIHATAN MENTAL 7 KONSEP UTAMA MODUL 12 MODUL 1 15 MODUL 2 31 MODUL 3 44 MODUL 4 85 MODUL 5 91 MODUL 6 105 LAMPIRAN 113

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 5 Tahniah dan terima kasih saya ucapakan kepada seluruh pasukan awal panel penggubal Manual Intervensi Kesihatan Mental (Modul 1) untuk First Aider in Mental Health for School. Usaha ini merupakan usaha yang sangat membanggakan dan semenangnya dianjurkan oleh pasukan penyelidik Persatuan Kaunselor Pendidikan Malaysia dan Panel Antarabangsa PEKA dalam usaha memantapkan perkhidmatan Kaunseling Usaha gigih dan konsisten yang ditunjukkan oleh panel penggubal yang terdiri daripada pegawai-pegawai kaunseling seharusnya dapat dicontohi oleh rakan-rakan pegawai kaunseling lain dalam menjana keupayaan diri ke arah penyumbangan yang lebih produktif dan konkrit Modul intervensi ini dapat digunakan oleh murid, guru dan kakitangan disekolah atau institusi tanpa mengira umur untuk melatih diri bagi menikmati kehidupan ini seterusnya menimbulkan rasa bahagia. Latihan di dalam modul ini digunakan untuk melatih diri untuk sentiasa berada dalam kesedaran diri agar semua aktiviti kehidupan harian dapat dinikmati dengan baik Apabila bercerita tentang kehidupan, kita semua tidak terlepas daripada merasai indah, seronok, suka, juga termasuk rasa duka, kesedihan, kehilangan dan pelbagai lagi. Apakah bahagia hanya datang kepada mereka yang “bernasib baik” sahaja atau bahagia boleh dimiliki oleh sesiapa sahaja? Iya, sudah pasti bahagia adalah milik semua orang. Tidak kira sama ada anda kaya, anda belum kaya, anda masih miskin, anda sihat, anda belajar bagus, anda seorang konglomerat, anda pengutip sampah, anda penoreh getah, semua kita berhak untuk dapat. Bagaimana kita berhadapan dan mengurus kehidupan agar kita menikmati erti bahagia, inilah pilihan yang berbeza. Mulakan untuk melatih kesedaran diri terhadap kehidupan. Dengan kesedaran, siapapun anda, anda akan merasai nikmat bahagia dalam kehidupan Harapan saya agar penggunaan modul ini membolehkan anda semua sebagai pengguna untuk dapat menikmati kehidupan ini seterusnya merawat diri untuk terus menerima cabaran dan dugaan kehidupan dengan penuh tabah. Juga semoga modul ini kelak dapat membantu

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 6 meningkatkan profesionalisme dalam perkhidmatan amalan psikologi dan kaunseling. Modul ini juga boleh menjadi panduan terbaik untuk ibubapa, ahli AKRAB, sukarelawan dan sebagainya yang terkait dengan profesion hubungan menolong kerana kita semua adalah First Aider in Mental Health yang telah terlatih Sekian, selamat menikmati dan menggunakan segala panduan dalam modul ini. Semoga ia akan memberi manfaat yang besar buat kita semua Datin Dr Siti Taniza Toha Presiden Persatuan Kaunselor Pendidikan Malaysia (PEKA) Shah Alam, 2023

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 7 PANDUAN PROGRAM PENCEGAHAN, PERKEMBANGAN, PEMULIHAN DAN INTERVENSI KRISIS BAGI KESIHATAN MENTAL Panduan ini dibangunkan untuk membantu meningkatkan literasi kesihatan mental pelajar dan disasarkan untuk digunakan kepada semua pelajar dan warga sekolah. Ini adalah masa di mana diagnosis gangguan mental mula meningkat secara mendadak; Oleh itu, adalah penting bahawa golongan muda dapat mempunyai pengetahuan, sikap dan kecekapan untuk membantu diri mereka sendiri dan orang lain jika perlu. Literasi kesihatan mental mempunyai empat komponen: 1. Memahami cara mengoptimumkan dan mengekalkan kesihatan mental yang baik 2. Memahami gangguan mental dan rawatannya 3. Mengurangkan Stigma 4. Meningkatkan keberkesanan mencari bantuan (mengetahui bila dan di mana untuk mendapatkan bantuan dan mempunyai kemahiran yang diperlukan untuk menggalakkan penjagaan diri dan cara mendapatkan penjagaan yang baik) PANDUAN PENGGUNAAN Bahagian ini menyediakan maklumat umum tentang panduan dan cadangan untuk aplikasi di dalam dan di luar kelas. TUJUAN: Panduan ini bertujuan untuk digunakan oleh guru kelas, kaunselor, guru bimbingan atau warga yang telah dilatih dalam penerapannya untuk meningkatkan literasi kesihatan mental pelajar melalui Program Pertolongan Awal dalam Kesihatan Mental untuk Guru. STRUKTUR: Panduan ini mengandungi kedua-dua persediaan guru dan bahan sedia bilik darjah yang boleh diakses dengan mudah daripada google drive yang diberikan kepada semua peserta yang mengikuti pelatihan.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 8 Langkah-langkah untuk melaksanakan Panduan tersebut ialah: Langkah 1: Kuiz Pra / Pasca Langkah 2: Kemas Kini Pengetahuan First Aider in Mental Health Langkah 3: Penilaian Pelajar Langkah 4: Modul LANGKAH 1 : KUIZ PRA / PASCA: Tujuan komponen ini adalah untuk membantu memudahkan pembelajaran kendiri guru sebelum mengaplikasikan panduan disekolah terutama Ketika di dalam kelas sama ada kelas pembelajaran atau kelas ganti. Sila ikuti langkah di bawah: 1. Mengambil Kuiz Pra akan membantu guru atau pembimbing rakan sebaya mengenal pasti bidang di mana asas pengetahuan yang memerlukan peningkatan. Selepas mengambil Kuiz Pra, simpan rekod soalan-soalan yang telah dijawab dengan salah. 2. Kemudian baca Kemas Kini Pengetahuan First Aider in Mental Health dan beri perhatian khusus untuk mencari maklumat yang berkaitan dengan soalan yang dijawab dengan salah. 3. Ambil Kuiz Pasca apabila membaca Kemas Kini Pengetahuan First Aider in Mental Health. 4. Jika anda telah menjawab sebarang soalan dalam Kuiz Pasca dengan salah sila kembali ke Kemas Kini Pengetahuan First Aider in Mental Health dan semak bahagian di dalamnya yang berkaitan dengan soalan yang anda jawab dengan salah. 5. Setelah anda menjawab semua soalan Kuiz Pasca dengan betul sila teruskan ke komponen Penilaian Pelajar. LANGKAH 2 : KEMAS KINI PENGETAHUAN FIRST AIDER IN MENTAL HEALTH (FAMH) Tujuan komponen ini adalah untuk menyediakan maklumat asas tentang kesihatan mental dan gangguan mental yang akan membantu FAMH menggunakan sumber Panduan dengan lebih baik disekolah. Panduan penuh boleh merujuk kepada Manual Pembelajaran First Aider in Mental Health yang dibekalkan bersama bersama pelatihan berterusan.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 9 LANGKAH 3 : PENILAIAN PELAJAR Tujuan komponen ini adalah untuk menyediakan FAMH ujian bilik darjah siap sedia yang boleh digunakan sebagai sebahagian daripada atau semua penilaian mereka terhadap pembelajaran pelajar sebaik sahaja Panduan (semua modul) telah diajar. Ia merangkumi kedua-dua soalan pengetahuan dan sikap yang membolehkan penilaian FAMH terhadap kedua-dua dimensi penting literasi kesihatan mental. Ia boleh diaplikasikan sebelum pengajaran Panduan di dalam bilik darjah dan kemudian diulang selepas tamat Modul Enam. Prosedur penilaian ini akan membolehkan penentuan yang mantap terhadap pembelajaran pelajar dengan membandingkan markah bagi setiap pelajar merentas aplikasi sebelum dan selepas. Sebagai alternatif, FAMH boleh memilih untuk menggunakan penilaian pelajar hanya selepas menyelesaikan enam modul dan tidak membandingkan markah pra dan pasca. LANGKAH 4 : MODUL Tujuan komponen ini adalah untuk menyediakan FAMH dengan rancangan pengajaran, aktiviti dan sumber yang mudah diakses untuk membantu mereka menggunakan Panduan. Enam modul tersebut direka bentuk untuk diajar mengikut urutan. Semua modul mempunyai dua bahagian: Bahan Teras dan Bahan Tambahan. Bahan Teras direka bentuk untuk digunakan untuk semua pelajar dan dikehendaki diajar di dalam bilik darjah untuk mencapai hasil yang dikenal pasti dalam penyelidikan dan penilaian sumber ini. Bahan Tambahan direka bentuk untuk digunakan oleh pelajar yang ingin meluangkan masa dan usaha tambahan untuk mengetahui lebih lanjut tentang topik modul. FAMH digalakkan untuk menggunakan budi bicara mereka dalam pengenalan Bahan Tambahan di dalam kelas mereka. FAMH harus membiasakan diri dengan KEDUADUA Bahan Teras dan Bahan Tambahan dan memutuskan sama ada dan bagaimana mereka akan memperkenalkan Bahan Tambahan di dalam bilik darjah mereka sebaik sahaja Bahan Teras telah diajar. Format modul: Semasa menyemak modul, setiap satu mengandungi beberapa ciri utama: 1. Gambaran Keseluruhan menyediakan ringkasan modul. 2. Objektif Pembelajaran menyenaraikan pemahaman atau kecekapan khusus yang harus diperolehi oleh pelajar menyiapkan modul.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 10 3. Bahagian Konsep Utama membentangkan idea utama yang direka bentuk untuk ditangani oleh modul. 4. Latar Belakang FAMH memberikan idea tentang maklumat yang dicadangkan yang perlu disemak sebelum mengajar modul untuk meningkatkan pemahaman anda tentang kandungan supaya anda boleh memudahkan perbincangan kelas dengan yakin, menjawab soalan pelajar dan memberikan contoh dan ilustrasi tambahan. 5. Bahagian Aktiviti menyediakan butiran tentang aplikasi bilik darjah yang dicadangkan. FAMH digalakkan menggunakan sebanyak mungkin aktiviti dalam setiap bahagian. 6. Bahagian Bahan Yang Diperlukan menyediakan sumber yang diperlukan untuk melengkapkan aktiviti dalam setiap modul. 7. Bahagian Tambahan menyediakan arahan untuk mengumpul dan menyediakan bahan yang diperlukan untuk melengkapkan aktiviti dalam modul. Panduan dan Kurikulum Sekolah Sedia Ada: Panduan ini tidak bertujuan untuk menggantikan kurikulum sekolah sedia ada. Ia bertujuan untuk menjadi sumber bilik darjah yang digunakan oleh guru kelas biasa yang boleh digunakan dalam rangka kerja kurikulum sedia ada untuk meningkatkan celik kesihatan mental pelajar dan guru. Penyelidikan tentang pelbagai strategi dalam penggunaan Panduan dalam bilik darjah telah mengenal pasti bahawa keputusan yang optimum boleh diperolehi dengan melatih guru tentang cara mengaplikasikan Panduan di dalam bilik darjah mereka, mengajar Panduan sebagai sebahagian daripada komponen kurikulum (dalam bidang mata pelajaran yang sesuai seperti Kesihatan dan Pendidikan Jasmani, Pembangunan Diri, Pengajian Keluarga, dan sebagainya) dan mengajar Panduan sebagai satu blok (enam modul diajar berturutturut dalam tempoh 8 hingga 12 jam). Modul-modul tersebut direka bentuk untuk setiap satu sesuai dengan 60 minit masa bilik darjah. Berdasarkan maklum balas daripada guru dan pelajar, Modul 3 Panduan adalah modul terpanjang dan paling padat maklumat dan mungkin memerlukan lebih banyak masa mengajar daripada modul lain. Kami mengesyorkan agar blok 1.5-2, 50 minit diperuntukkan kepada Modul 3.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 11 Sumber dalam Panduan: Panduan ini menyediakan FAMH dengan sumber yang bertujuan untuk melibatkan pelajar dalam pembelajaran mereka, menjadi interaktif, pengalaman, untuk merangsang pemikiran kritis dan refleksi peribadi dan untuk membantu merangsang pencarian pengetahuan. Sumber ini termasuk bahan bercetak, video animasi, persembahan PowerPoint dan bahan yang boleh dimuat turun di web. Petua pengajaran interaktif dan cadangan untuk perbincangan berpandu juga disediakan. FAMH bebas menggunakan sumber lain yang difikirkan sesuai. Walau bagaimanapun, sesetengah sumber lebih dipercayai dan tepat daripada yang lain. Sumber-sumber ini telah melalui semakan profesional yang meluas dan diketahui sebagai terkini dan konsisten dengan pengetahuan saintifik terbaik yang tersedia.. Pembangun Panduan menyedari bahawa terdapat sumber maklumat lain tentang kesihatan mental dan gangguan mental yang tersedia dan telah mengenal pasti beberapa tapak web yang boleh dipercayai dan boleh dipercayai dalam bahagian "Sumber Lanjutan dan Maklumat tentang Panduan". Kami mencadangkan agar FAMH menggunakan sumber Panduan seperti yang dipaparkan dalam setiap modul dan menambahnya dengan bahan lain yang diperoleh daripada tapak web yang telah kami kenal pasti untuk memastikan sebanyak mungkin maklumat yang sah dan sesuai digunakan di dalam bilik darjah. Sesetengah modul meminjamkan diri kepada penggunaan sumber dari luar bilik darjah atau sekolah. Contohnya, profesional perkhidmatan pelajar di sekolah (seperti kaunselor atau guru bimbingan) atau profesional kesihatan dan perkhidmatan manusia daripada agensi komuniti (seperti pakar perubatan, ahli psikologi, kaunselor, pekerja sosial, pakar penyalahgunaan bahan, dsb.) mungkin boleh menambah input yang tidak ternilai ke dalam perkara yang pelajar pelajari (contohnya, dalam Modul Lima menangani mencari pertolongan). Di sesetengah sekolah, penceramah terancang daripada organisasi yang boleh dipercayai (contohnya, Persatuan Kaunselor Pendidikan Malaysia) mungkin tersedia untuk memberikan input tambahan. FAMH yang memilih untuk menggunakan sumber ini harus memastikan bahawa orang yang menangani kelas itu tergolong dalam organisasi atau institusi yang bertanggungjawab dan boleh dipercayai dan bahawa pembentang memahami matlamat dan hasil yang diharapkan daripada pembentangan mereka.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 12 KONSEP UTAMA MODUL MODUL 1: STIGMA PENYAKIT MENTAL » Stigma bertindak sebagai penghalang kepada orang yang mencari bantuan untuk masalah kesihatan mental dan penyakit mental. » Memahami penyakit mental dan rawatan boleh membantu menghilangkan salah tanggapan dan stigma. » Sikap orang ramai tentang penyakit mental boleh dipengaruhi secara positif oleh pendedahan kepada » maklumat yang tepat. » Kita semua mempunyai tanggungjawab untuk melawan stigma yang berkaitan dengan penyakit mental. MODUL 2: MEMAHAMI KESIHATAN MENTAL DAN PENYAKIT MENTAL » Setiap orang mempunyai kesihatan mental tanpa mengira sama ada mereka mempunyai penyakit mental atau tidak. » Otak mengawal pemikiran, persepsi, emosi, aktiviti fizikal, tingkah laku kita dan memberi kita petunjuk tentang cara menyesuaikan diri dengan persekitaran kita (isyarat). » Penyakit mental ialah keadaan kesihatan yang timbul daripada perubahan dalam otak biasa berfungsi yang menyebabkan orang itu mengalami kesukaran untuk berfungsi. » Penyakit mental mempunyai punca kompleks yang merangkumi asas biologi dan oleh itu tidak begitu berbeza dengan penyakit lain. Seperti semua penyakit, lebih cepat orang mendapatkan rawatan yang berkesan untuk penyakit mental - lebih baik hasil mereka. » Tindak balas tekanan adalah fenomena biasa yang menandakan penyesuaian kepada perubahan dalam persekitaran kita diperlukan.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 13 MODUL 3: MAKLUMAT MENGENAI PENYAKIT MENTAL TERTENTU » Semua penyakit mental mencerminkan kesukaran dalam: pemikiran, persepsi, emosi, aktiviti fizikal, tingkah laku dan isyarat. » Punca sebenar penyakit mental belum diketahui, tetapi interaksi kompleks antara biologi seseorang dan persekitaran mereka terlibat. » Seperti penyakit yang menjejaskan bahagian badan yang lain, penyakit mental boleh dirawat dan lebih cepat orang menerima rawatan dan sokongan yang betul, lebih baik hasilnya. MODUL 4: PENGALAMAN PENYAKIT MENTAL » Penyakit mental ialah penyakit yang menjejaskan banyak aspek kehidupan seseorang. » Dengan sokongan yang sesuai dan penerimaan rawatan berasaskan bukti, kebanyakan orang yang mempunyai penyakit mental boleh berfungsi dengan berkesan dalam kehidupan seharian. » Mendapatkan bantuan awal meningkatkan peluang seseorang itu akan pulih sepenuhnya daripada penyakit mental. » Penyakit mental, seperti penyakit fizikal, boleh dirawat dengan berkesan. MODUL 5: MENCARI BANTUAN DAN MENDAPATKAN SOKONGAN » Terdapat banyak cara untuk mendapatkan bantuan untuk masalah kesihatan mental dan penyakit mental, dan sumber tersedia di dalam sekolah dan dalam komuniti. » Mengetahui tanda-tanda dan simptom penyakit mental membantu orang ramai mengetahui cara membezakan pasang surut kehidupan normal daripada sesuatu yang lebih serius. » Pemulihan daripada penyakit mental adalah mungkin apabila pelbagai sokongan di luar rawatan formal tersedia. » Setiap orang mempunyai kesihatan mental yang boleh disokong dan dinaikkan pangkat, tidak kira sama ada mereka juga mempunyai penyakit mental atau tidak.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 14 MODUL 6: KEPENTINGAN KESIHATAN MENTAL YANG POSITIF » Strategi daya tindak yang positif boleh membantu setiap orang mengekalkan dan meningkatkan kesihatan mental mereka. » Terdapat kemahiran dan strategi yang boleh kita pelajari untuk membantu kita memperoleh dan mengekalkan kesihatan mental yang baik.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 15 MODUL 1: STIGMA PENYAKIT MENTAL Pengenalan Ramai orang yang mempunyai penyakit mental mengatakan bahawa stigma yang menyelubungi penyakit mental adalah lebih sukar untuk dihidapi daripada penyakit itu sendiri. Stigma merujuk kepada “sekumpulan sikap dan kepercayaan negatif yang mendorong masyarakat umum untuk takut, menolak, mengelak dan mendiskriminasi orang yang mempunyai penyakit mental. Stigma bukan hanya soal menggunakan perkataan atau tindakan yang salah. Stigma adalah tentang rasa tidak hormat. Ia adalah penggunaan label negatif untuk mengenal pasti seseorang yang hidup dengan penyakit mental. Stigma adalah penghalang. Ketakutan terhadap stigma dan diskriminasi yang terhasil tidak menggalakkan individu dan keluarga mereka daripada mendapatkan bantuan yang mereka perlukan.” (SAMHSA, 2004) Adalah penting untuk diingat bahawa stigma tidak unik kepada penyakit mental. Stigma boleh berlaku dalam pelbagai konteks yang berbeza termasuk hubungan sosial dan interpersonal seperti identiti jantina, budaya, keutamaan seksual, dan sebagainya. Penyakit mental bukanlah satu-satunya penyakit yang menjadi tumpuan stigma. Beberapa penyakit lain yang menjadi tumpuan stigma yang ketara termasuk Kusta, Cacar, Sifilis, Kanser dan HIV/AIDS. Di Amerika Syarikat, Surgeon General’s Report on Mental Health (1999) memetik kajian yang menunjukkan bahawa hampir dua pertiga daripada semua orang yang mengalami gangguan mental tidak mendapatkan rawatan. Walaupun sebabnya berbeza-beza, kita tahu bahawa stigma adalah halangan penting yang menghalang orang ramai daripada mendapatkan rawatan. Dalam memahami cara untuk berjaya menangani stigma penyakit supaya kedua-dua stigma dan akses yang lebih baik kepada penjagaan kesihatan yang berkesan berlaku, adalah berguna untuk mempertimbangkan bagaimana kedua-dua hasil ini telah berlaku dalam konteks penyakit lain. Ini diringkaskan di bawah sebagai Faktor Sejarah Mempromosikan Stigma dan Respons Mengurangkan Stigma.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 16 Aktiviti dalam bahagian ini akan meneroka sifat stigma, kesannya terhadap kehidupan orang yang mengalami penyakit mental, dan beberapa cara untuk memerangi stigma. Faktor Mempromosikan Stigma a) Mengaitkan penyakit dengan agama, kegagalan moral atau sebab-sebab ghaib b) Takut akan kesan penyakit, termasuk berjangkit c) Kurang memahami punca penyakit d) Kurang rawatan yang berkesan Respons Mengurangkan Stigma a) Memutuskan hubungan antara penyakit dan agama, kegagalan moral, sebabsebab ghaib b) Pemahaman saintifik tentang punca penyakit c) Pelaburan dalam penyelidikan saintifik kepada punca dan rawatan penyakit d) Akses meluas kepada rawatan yang berkesan Objektif Pembelajaran Dalam modul ini pelajar akan belajar: a) Untuk memahami stigma di sekeliling penyakit mental, dan kesan stigma terhadap tingkah laku mencari bantuan b) Untuk meneroka perbezaan antara mitos dan realiti penyakit mental c) Mengenai beberapa cara untuk mengatasi stigma dan menggalakkan pemahaman yang realistik tentang penyakit mental Konsep Utama Ditangani a) Stigma mengakibatkan tingkah laku dan layanan yang diskriminasi terhadap penghidap penyakit mental b) Ketakutan terhadap stigma sering menghalang orang daripada mendapatkan bantuan dan rawatan untuk penyakit mental c) Stigma dikekalkan melalui kepercayaan yang salah tentang penyakit mental, dan boleh dilihat dalam sikap orang ramai, dalam dasar awam, dalam media, dan sebagainya. d) Stigma boleh dikurangkan dengan memberikan maklumat yang tepat tentang penyakit mental dan rawatannya

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 17 Persediaan First Aider in Mental Health Baca aktiviti dan pratonton video sebelum kelas. Pilih satu video untuk dimainkan untuk kelas. Jika anda menggunakan Tinjauan Sikap Komuniti (pilihan) untuk tugasan kerja rumah, edarkan salinan Tinjauan Sikap Komuniti dan minta pelajar meninjau sekurangkurangnya lima dan maksimum sepuluh orang dari sekolah, isi rumah mereka atau komuniti yang lebih luas. Ingatkan pelajar untuk membawa keputusan mereka untuk pelajaran seterusnya (Modul 2). AKTIVITI 1. Aktiviti 1: Menentukan Stigma (15 min.) 2. Aktiviti 2: Persembahan PowerPoint: Stigma: Mitos dan Realiti Penyakit Mental (10 min.) 3. Aktiviti 3: Bercerita Digital (10 min.) 4. Aktiviti 4: Siapakah Orang Terkenal yang Menghidap Sakit Jiwa? (10 min.) 5. Aktiviti Pilihan - Aktiviti 5: Tinjauan Sikap Komuniti (kerja rumah) 6. Aktiviti Pilihan - Aktiviti 6: Mengurangkan Stigma - Apa yang Berfungsi? (edaran untuk dibaca di rumah) Persediaan Awal • Buat salinan Defining Stigma Handout, satu bagi setiap pelajar • Bahan sokongan Bahan yang Diperlukan a) Edaran untuk Aktiviti 1 dan 4 b) Video - Bercerita Digital c) Jika menggunakan salah satu daripada dua aktiviti pilihan, anda juga memerlukan bahan tersebut Bahan Tambahan Dalam Talian Bahan tambahan direka bentuk untuk membolehkan anda mencabar pelajar dalam kelas anda untuk mengetahui lebih lanjut tentang isu global yang berkaitan dengan stigma. Ini mungkin atau mungkin bukan sumber yang anda ingin gunakan. Sila semak semula dan tentukan sama ada dan bagaimana anda ingin menggunakannya.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 18 Nota kepada First Aider in Mental Health Jika anda menggunakan Tinjauan Sikap Komuniti (pilihan), bincangkan dengan pelajar sifat sensitif soal selidik dan beri amaran kepada mereka bahawa sesetengah orang yang mereka dekati mungkin tidak mahu menjawabnya. Masyarakat kita sering meletakkan pelbagai label kepada penyakit mental - psiko, lemah, gila, hati tisu dan sebagainya. Istilah ini mengukuhkan stigma yang berkaitan dengan penyakit mental. Di dalam bilik darjah, adalah lebih sesuai untuk menggunakan istilah "SURVIVAL yang mempunyai penyakit mental". Apakah itu Literasi Kesihatan Mental? i. Memahami cara mendapatkan dan mengekalkan kesihatan mental yang baik ii. Memahami gangguan mental dan rawatannya iii. Mengurangkan stigma iv. Meningkatkan keberkesanan mencari bantuan MODUL 1: STIGMA PENYAKIT MENTAL » Stigma bertindak sebagai penghalang kepada orang yang mencari bantuan untuk masalah kesihatan mental dan penyakit mental. » Memahami penyakit mental dan rawatan boleh membantu menghilangkan salah tanggapan dan stigma. » Sikap orang ramai tentang penyakit mental boleh dipengaruhi secara positif oleh pendedahan kepada maklumat yang tepat. » Kita semua mempunyai tanggungjawab untuk melawan stigma yang berkaitan dengan penyakit mental.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 19 AKTIVITI 1 MENDEFINISIKAN STIGMA (15 MINIT) Tujuan: Untuk meneroka maksud istilah stigma dan hubungan antara sikap (kepercayaan) dan layanan diskriminasi (tingkah laku dan tindakan) terhadap penghidap penyakit mental. Langkah-langkah: 1. Tanya pelajar sama ada mereka tahu maksud perkataan “stigma”. 2. Berikan pelajar edaran stigma dan minta mereka menyemaknya. Mengetuai perbincangan seluruh kelas tentang definisi stigma, dan hubungan antara stigma, stereotaip dan diskriminasi. Soalan untuk panduan perbincangan: a) Apakah beberapa perkara negatif yang anda pernah dengar tentang orang yang mempunyai penyakit mental? (Jawapan yang mungkin termasuk: keganasan, kelakuan aneh.) b) Apakah beberapa perkara positif yang anda pernah dengar tentang penyakit mental? (Kemungkinan respons mungkin termasuk: pautan kepada kreativiti). Walaupun ini boleh dilihat sebagai positif, ingatkan pelajar bahawa generalisasi juga boleh menjadi satu bentuk stereotaip. c) Pada pendapat anda, mengapakah penghidap penyakit mental mendapat stigma? (jawapan yang mungkin termasuk: mereka dilihat sebagai berbeza, orang ramai tidak tahu fakta tentang penyakit mental, dsb.) d) Bolehkah anda memikirkan apa-apa keadaan kesihatan atau isu sosial lain yang telah distigma sepanjang sejarah? (Jawapan yang mungkin termasuk: homoseksual, Kusta, AIDS, keibuan yang tidak berkahwin, perceraian, Kanser, dll.) e) Apakah jenis faktor yang telah menyumbang kepada perubahan sikap awam terhadap beberapa keadaan atau isu ini? (Jawapan yang mungkin termasuk: pendidikan, dasar awam, dialog terbuka, penyelidikan saintifik, perundangan yang mengubah norma sosial, pengetahuan yang lebih baik, dsb.) f) Pada pendapat anda, apakah yang mempengaruhi persepsi tentang penyakit mental? (Jawapan yang mungkin termasuk: media – filem, berita, tajuk utama akhbar dan cerita yang mengaitkan orang yang mengalami penyakit mental

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 20 dengan keganasan, fakta bahawa orang yang mengalami penyakit mental kadangkala berkelakuan berbeza, orang takut akan apa yang mereka tidak faham, dsb.) g) Pada pendapat anda, bagaimanakah stigma mempengaruhi kehidupan penghidap penyakit mental? (Jawapan yang mungkin termasuk: orang memutuskan untuk tidak mendapatkan bantuan dan rawatan walaupun mereka akan mendapat manfaat daripadanya, ia membuatkan mereka tidak gembira, mereka mungkin tidak mendapat pekerjaan atau mencari tempat tinggal, ia mungkin menyebabkan mereka kehilangan kawan, ia meletakkan tekanan pada seluruh keluarga, dsb.) Persembahan PowerPoint: Stigma - Mitos & Realiti Penyakit Mental (10 minit) Tujuan: a) Untuk membongkar mitos stigma terhadap penyakit mental. b) Untuk membantu memahami pelbagai jenis stigma terhadap penyakit mental. Video – Bercerita Digital (10 minit) Digital Story Telling ialah penggunaan video yang dibuat oleh seseorang untuk memberitahu orang lain tentang sesuatu yang penting dalam kehidupan orang itu. Dalam modul ini, kami mencadangkan guru untuk mendapatkan beberapa cerita digital ini di mana belia yang hidup dengan penyakit mental telah menceritakan kisah mereka. Tujuan: a) Untuk memberi peluang kepada pelajar untuk mengetahui bahawa seseorang yang mempunyai penyakit mental adalah survival dan boleh berlaku kepada sesiapa sahaja b) Penyakit itu tidak menentukan siapa mereka. Langkah-langkah: 1. Sediakan video dalam talian untuk menunjukkan kelas secara keseluruhan atau susun kumpulan kecil di komputer untuk melihat video 2. Mengetuai perbincangan dalam bilik darjah.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 21 Orang Terkenal manakah yang hidup dengan penyakit mental? (10 minit) Tujuan: a) Untuk membantu pelajar memahami bahawa kehadiran penyakit mental tidak bermakna seseorang tidak boleh mempunyai kehidupan yang berjaya dan memberi sumbangan positif kepada masyarakat. b) Untuk menunjukkan bahawa orang dari semua lapisan masyarakat dan sepanjang sejarah telah berjaya semasa hidup dengan penyakit mental. Langkah-langkah: 1. Daripada senarai nama berikut, brevican pelajar untuk menyelidik seorang. 2. Minta pelajar melengkapkan carta berikut untuk setiap orang yang dinamakan yang akan mereka selidiki. Tinjauan Sikap Komuniti (Kerja Rumah) Tujuan: a) Untuk menganalisis hasil tinjauan yang disiapkan oleh pelajar dan berbincang di dalam kelas. b) Membuat kesimpulan tentang kesedaran masyarakat terhadap penyakit mental. Langkah-langkah: 1. Dalam kumpulan empat atau lima orang, pelajar berkongsi respons tinjauan untuk mendapatkan gambaran yang lebih baik tentang sikap sampel yang lebih besar. Jika masa mengizinkan (atau sebagai projek susulan yang mungkin bagi mereka yang berminat), pelajar boleh menggunakan program komputer untuk menyusun dan membuat graf hasil tinjauan. 2. Minta pelajar membuat beberapa kesimpulan umum daripada dapatan tinjauan berkumpulan untuk dikongsi bersama seluruh kelas, sebagai contoh: a. Sampel kami tidak dimaklumkan dengan baik tentang penyakit mental kerana X% bertindak balas… b. Wanita dalam sampel kami lebih bertolak ansur dengan penyakit mental berbanding lelaki

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 22 c. Hanya separuh orang yang dikaji bersetuju bahawa mereka akan mempunyai seseorang yang mempunyai penyakit mental sebagai kawan rapat 3. Memudahkan perbincangan seluruh kelas tentang hasil tinjauan, menyerlahkan cara keputusan itu memberitahu kami tentang sikap orang ramai tentang penyakit mental. Rujuk Tinjauan Sikap Komuniti: Jawapan Terbaik (Diubah suai), untuk membumikan perbincangan dan menjawab sebarang soalan yang mungkin ada pelajar. Gunakan contoh soalan di bawah sebagai panduan perbincangan. Contoh Soalan: a. Apakah maklum balas memberitahu anda tentang tahap kesedaran tentang penyakit mental dalam komuniti? b. Apakah peranan yang dimainkan oleh media dalam membentuk sikap orang ramai? c. Adakah anda fikir keputusan anda mencerminkan sikap masyarakat seluruh Kanada secara lebih umum? Mengapa atau mengapa tidak? d. Adakah anda fikir mungkin untuk mengubah sikap masyarakat terhadap penyakit mental? e. Bagaimanakah ini boleh dilakukan? TINJAUAN SIKAP KOMUNITI NO SEMAK JAWAPAN YANG PALING SESUAI SETUJU TIDAK SETUJU TIDAK PASTI 1 Orang harus menyelesaikan penyakit mental mereka sendiri 2 Sebaik sahaja anda mempunyai penyakit mental, anda biasanya menghidapnya seumur hidup 3 Wanita lebih berkemungkinan menghidap penyakit mental berbanding lelaki 4 Ubat tidak boleh digunakan untuk merawat penyakit mental 5 Orang yang mempunyai penyakit mental biasanya ganas dan berbahaya 6 Kebanyakan penyakit mental boleh didiagnosis sebelum umur 25 tahun 7 Anda boleh mengetahui dengan melihat seseorang sama ada mereka mempunyai penyakit mental

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 23 8 Orang yang mempunyai penyakit mental biasanya pemalu dan pendiam 9 Penyakit mental boleh berlaku kepada sesiapa sahaja 10 Anda akan bersedia untuk mempunyai seseorang yang mempunyai penyakit mental di sekolah atau di tempat kerja anda 11 Anda akan gembira jika seseorang yang mengalami penyakit mental menjadi kawan rapat Responden L / P Bawah 19 20-29 30-39 40-49 50 ke atas #1 #2 #3 #4 #5 #6 #7 #8 #9 #10 Tinjauan Sikap Komuniti: Jawapan Terbaik (Diubah Suai) 1. Orang ramai harus menyelesaikan masalah mental mereka sendiri Tidak betul. Apabila orang ramai mempunyai kebimbangan kesihatan fizikal, mereka biasanya mengambil beberapa tindakan, dan sering pergi ke doktor. Penyakit mental dikaitkan dengan gangguan dengan fungsi otak dan biasanya memerlukan bantuan profesional. Kerana stigma yang menyelubungi penyakit mental ramai orang telah enggan mendapatkan bantuan. 2. Sebaik sahaja anda mempunyai penyakit mental, anda biasanya menghidapnya seumur hidup Walaupun benar bahawa kebanyakan penyakit mental adalah seumur hidup, ia selalunya episodik. Ini bermakna simptom tidak selalu ada. Sama seperti

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 24 orang yang hidup dengan penyakit fizikal kronik seperti arthritis dan asma, orang yang mempunyai penyakit mental boleh, apabila penyakit mereka diuruskan, menjalani kehidupan yang positif dan produktif. 3. Wanita lebih berkemungkinan menghidap penyakit mental berbanding lelaki Lelaki dan wanita kedua-duanya sama-sama terjejas oleh penyakit mental secara umum, tetapi mungkin terdapat kadar yang lebih tinggi di kalangan wanita penyakit tertentu seperti gangguan makan. Kadangkala terdapat kadar yang lebih tinggi pada wanita untuk gangguan lain seperti Kemurungan. Lelaki mempunyai kadar yang lebih tinggi untuk beberapa gangguan seperti alkoholisme dan ADHD. Sesetengah penyakit dikongsi secara relatif sama oleh lelaki dan wanita (cth. Gangguan Bipolar). Wanita lebih cenderung untuk mendapatkan bantuan untuk masalah mental dan emosi dan berkongsi kebimbangan dengan kawan berbanding lelaki. Wanita lebih bersedia untuk memberitahu rakan-rakan jika mereka menerima kaunseling. 4. Ubat tidak boleh digunakan untuk merawat penyakit mental Ubat boleh menjadi bahagian yang sangat berkesan untuk merawat penyakit mental, tetapi ia tidak selalunya merupakan jenis rawatan yang terbaik dan bukan sahaja. Bagi kebanyakan orang yang menghidap penyakit mental, ia adalah bahagian penting dalam penjagaan mereka. Pelbagai intervensi yang sesuai, termasuk ubat-ubatan, kaunseling, sokongan sosial, vokasional dan berkaitan perumahan, serta bantuan diri dan sumber generik untuk semua ahli komuniti (seperti: kumpulan, kelab dan institusi keagamaan) mungkin juga penting dalam membantu orang ramai pulih dan kekal sihat. Adalah berguna untuk memikirkan ubat-ubatan sekerap yang diperlukan tetapi rawatan tidak mencukupi untuk banyak gangguan mental. Pendekatan terbaik adalah dengan mempunyai gabungan strategi yang telah terbukti berkesan secara saintifik.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 25 5. Orang yang mempunyai penyakit mental biasanya ganas dan berbahaya Orang yang mempunyai penyakit mental pada umumnya tidak lebih ganas daripada penduduk yang lain. Penyakit mental tidak memainkan peranan dalam kebanyakan jenayah kekerasan yang dilakukan dalam masyarakat kita. Andaian bahawa mana-mana dan setiap penyakit mental membawa bersamanya potensi keganasan yang hampir pasti adalah tidak betul. Walau bagaimanapun, sebilangan kecil orang yang mempunyai penyakit mental di mana mereka mungkin telah kehilangan keupayaan mereka untuk membezakan apa yang sebenar dan apa yang tidak sebenar mungkin melakukan tindakan ganas yang luar biasa. Ini boleh menjadi luar biasa dan oleh itu disensasikan dalam media, yang membawa kepada kepercayaan yang salah bahawa semua orang yang mempunyai penyakit mental adalah ganas. 6. Kebanyakan penyakit mental boleh didiagnosis sebelum umur 25 tahun Banyak penyakit mental utama mula muncul semasa remaja dan awal dewasa. Kira-kira 70% daripada semua penyakit mental boleh didiagnosis pada usia 25 tahun. 7. Anda boleh mengetahui dengan melihat seseorang sama ada mereka mempunyai penyakit mental Secara amnya, anda tidak dapat mengetahui sama ada seseorang mempunyai penyakit mental berdasarkan penampilan mereka. Kadangkala, apabila orang mengalami episod akut penyakit mereka, tingkah laku mereka mungkin pelik, terutamanya jika mereka mengalami episod psikosis. 8. Orang yang menghidap penyakit mental umumnya pemalu dan pendiam Tiada hubungan sebab akibat antara ciri-ciri personaliti dan kecenderungan untuk mengembangkan penyakit mental. Sesetengah gangguan mental seperti Kemurungan dan Gangguan Kebimbangan boleh menyebabkan orang ramai mengelak atau mengehadkan hubungan sosial.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 26 9. Penyakit mental boleh berlaku kepada sesiapa sahaja Ini adalah betul. Malah, kemungkinan besar anda, ahli keluarga atau seseorang yang anda rapat akan mengalami penyakit mental pada satu ketika dalam hidup mereka. 10.Anda akan bersedia untuk mempunyai seseorang yang mempunyai penyakit mental di sekolah atau di tempat kerja anda Lihat jawapan kepada soalan 11 di bawah. 11.Anda akan gembira jika seseorang yang mengalami penyakit mental menjadi kawan rapat Soalan 10 dan 11 kedua-duanya menangani isu "jarak sosial" - iaitu, kesediaan untuk terlibat dalam perhubungan yang berbeza-beza keintiman dengan seseorang. Jarak sosial adalah penunjuk sikap orang ramai terhadap penghidap penyakit mental. Jarak sosial adalah konsep kompleks yang dipengaruhi oleh beberapa faktor, termasuk umur, jantina, sosio-faktor ekonomi dan budaya, tetapi juga oleh sikap umum responden terhadap penyakit mental. Hubungan, atau kemasukan sosial orang yang mempunyai penyakit mental dengan seluruh penduduk, adalah satu factor yang boleh menyebabkan penurunan stigma. Ini boleh berlaku apabila orang ramai mengetahui bahawa rakan sekerja, jiran atau rakan sedang bergelut dengan penyakit mental, dan walaupun demikian, hidup sendiri, bekerja dan menjadi sebahagian daripada komuniti.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 27 EDARAN: Mengurangkan Stigma - Apa yang Berfungsi? (10 minit) Tujuan: a) Untuk memberikan pelajar idea praktikal tentang perkara yang boleh mereka lakukan untuk mengurangkan stigma penyakit mental dalam kehidupan seharian mereka. Langkah-langkah: 1. Mengedarkan kertas edaran dan menggalakkan pelajar menggunakan strategi untuk mengurangkan stigma di sekolah, di rumah, dan dalam masyarakat. 2. Ingatkan pelajar bahawa keadaan telah bertambah baik sejak zaman "looney bin"; namun, terdapat masih banyak contoh bagaimana orang yang hidup dengan penyakit mental digambarkan sebagai ganas serta diejek dalam media dan budaya popular. Minta pelajar berfikir tentang cerita topikal daripada berita dan/atau filem dan rancangan TV. 3. Minta pelajar membawa pulang kertas edaran untuk membacanya dan jika boleh berbincang dengan ibu bapa mereka atau orang dewasa lain. 4. Bagi pelajar yang berminat dengan advokasi yang lebih aktif, bantu mereka merangka surat kepada ahli politik tempatan mereka: Datuk Bandar, ahli majlis bandaran, ahli dewan undangan, ahli parlimen, dan sebagainya

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 28 HELAIAN EDARAN Mengurangkan Stigma - Apa yang Berfungsi? Tiada strategi mudah atau tunggal untuk menghapuskan stigma yang berkaitan dengan penyakit mental, tetapi beberapa langkah positif boleh diambil. Penyelidikan menunjukkan bahawa persepsi negatif tentang penyakit mental yang teruk boleh diubah dengan: » Menyediakan maklumat berdasarkan penyelidikan yang boleh dipercayai yang menyangkal perkaitan yang salah antara keganasan dan penyakit mental yang teruk dan yang mengemukakan punca penyakit mental berasaskan saintifik. » Program advokasi dan pendidikan awam yang berkesan boleh membantu mengubah sikap dan menyumbang kepada pengurangan stigma. » Kedekatan atau hubungan langsung dengan penghidap penyakit mental cenderung mengurangkan stereotaip negatif. » Program yang membantu orang ramai untuk menjadi lebih bersepadu dalam komuniti melalui sekolah, kerja, perumahan bersepadu atau kumpulan sosial berasaskan minat bukan sahaja berfungsi untuk menggalakkan kesihatan mental individu dengan mengurangkan pengecualian, tetapi juga boleh memainkan peranan dalam peralihan secara beransur-ansur secara lazimmemegang sikap negatif. » Rawatan dan sokongan yang berfungsi untuk membantu orang pulih. » Celik kesihatan mental yang lebih baik adalah penting. Memahami penyakit mental dan rawatan mereka adalah pengimbang penting kepada pendapat yang tidak dimaklumkan. KETAHUI LEBIH LANJUT TENTANG SAKIT MENTAL Jika anda mempunyai maklumat yang baik tentang penyakit mental, anda akan lebih mampu menilai dan menentang stereotaip negatif yang tidak tepat yang anda temui. DENGAR ORANG YANG MENGALAMI SAKIT MENTAL Individu ini boleh menerangkan perkara yang mereka dapati sebagai stigma, bagaimana stigma mempengaruhi kehidupan mereka dan bagaimana mereka ingin dilihat dan dilayan.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 29 JAGA PERCAKAPAN Kebanyakan daripada kita, malah profesional kesihatan mental dan orang yang mempunyai penyakit mental, menggunakan istilah dan ungkapan yang berkaitan dengan penyakit mental yang mungkin mengekalkan stigma. BERTINDAK BALAS KEPADA BAHAN STRIGMATIS DALAM MEDIA Jangan lupa untuk melihat media yang mencemarkan penyakit mental dan melaporkannya kepada mana-mana organisasi. Berhubung dengan orang - pengarang, editor, penerbit filem, pengiklan - yang bertanggungjawab untuk bahan tersebut. Tulis, hubungi atau e-mel mereka sendiri, nyatakan kebimbangan anda dan berikan maklumat yang lebih tepat yang boleh mereka gunakan. BERCAKAP TENTANG STIGMA Apabila seseorang yang anda kenali menyalahgunakan istilah psikiatri (seperti Skizofrenia, Gangguan Bipolar, OCD, dll.), beritahu mereka dan ajar mereka tentang makna yang betul. Apabila seseorang mengatakan sesuatu yang negatif tentang seseorang yang mengalami penyakit mental, menceritakan jenaka yang mempersendakan penyakit mental, atau membuat tidak hormat komen tentang penyakit mental, beritahu mereka bahawa ia menyakitkan dan anda mendapati komen sedemikian menyinggung dan tidak boleh diterima. BERCAKAP DENGAN BERTANGGUNGJAWAB TENTANG SAKIT MENTAL Jangan takut untuk memberitahu orang lain tentang penyakit mental anda atau penyakit mental orang yang disayangi. Semakin banyak penyakit mental yang tersembunyi, semakin ramai orang terus percaya bahawa ia adalah perkara yang memalukan yang perlu disembunyikan. Walau bagaimanapun, ingat bahawa tidak semua bercakap berguna. Bercakap dengan cara yang bermaklumat. CAKAP PANDAI! TUNTUT PERUBAHAN DARIPADA WAKIL YANG DIPILIH ANDA Dasar yang mengekalkan stigma boleh diubah jika cukup orang membiarkan wakil rakyat mereka, seperti ahli majlis bandar, ahli Kerajaan Wilayah dan Persekutuan tahu bahawa mereka mahukan perubahan sedemikian.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 30 BERIKAN SOKONGAN UNTUK ORGANISASI YANG MEMERANGI STIGMA Sertai, sukarelawan, atau derma wang. Pengaruh dan keberkesanan organisasi yang memerangi stigma di sekeliling penyakit mental bergantung pada sebahagian besar usaha sukarelawan dan pada derma. Anda boleh membuat sumbangan dengan melibatkan diri. Tetapi, sebelum anda menyertai pastikan bahawa apa yang dilakukan oleh organisasi telah terbukti bermanfaat. Minta maklumat guru anda untuk membantu anda dengan keputusan ini. AKTIFKAN Mengubah stigma adalah penting tetapi ia tidak mencukupi. Sistem kesihatan kita selalunya disusun atau dibiayai sedemikian rupa sehingga menyukarkan akses pantas kepada penjagaan kesihatan mental yang berkesan bagi mereka yang memerlukannya. Jadi, berikut adalah bukti kepada aktiviti tindakan yang boleh anda gunakan. ✓ Ketahui berapa lama senarai menunggu untuk penjagaan kesihatan mental berada dalam komuniti anda ✓ Ketahui siapa ahli politik dalam komuniti anda ✓ Tulis surat kelas kepada ahli politik tempatan anda yang menunjukkan keperluan untuk meningkatkan akses kepada penjagaan kesihatan mental yang berkesan untuk golongan muda yang memerlukannya

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 31 MODUL 2 : MEMAHAMI KESIHATAN MENTAL DAN PENYAKIT MENTAL Pengenalan Walaupun kebanyakan orang muda telah mendengar tentang kesihatan mental, ramai yang tidak tahu dan tidak memahami kesihatan mental dan penyakit mental. Malah, ramai yang mengelirukan istilah kesihatan mental dan penyakit mental dan sering menggunakan istilah daripada penyakit mental untuk menggambarkan kehidupan normal (seperti "Saya trauma" untuk "Saya kecewa"; "Saya tertekan" untuk "Saya tidak gembira"; "Saya mempunyai OCD" untuk "Saya kemas"; dan sebagainya). Dan, ramai yang tidak tahu bahawa kedua-dua kesihatan mental dan penyakit mental adalah hasil daripada bagaimana otak kita berfungsi. Sebelum memikirkan masalah yang berlaku di otak apabila seseorang mengalami penyakit mental, ada baiknya untuk memikirkan bagaimana otak berfungsi dalam kesihatan. Dalam modul ini, pelajar akan diperkenalkan kepada asas fungsi otak, dan akan belajar bahawa otak memproses dan bertindak balas terhadap semua yang kita alami. Aktivitinya memulakan dan mengawal pergerakan, pemikiran, persepsi, emosi dan proses fisiologi yang tidak disengajakan. Pelajar akan mengetahui bahawa fungsi otak menentukan kesihatan mental dan penyakit mental, dan kedua-duanya tidak saling eksklusif Objektif Pembelajaran Dalam pelajaran ini pelajar akan belajar: i. Beberapa konsep asas yang terlibat dalam fungsi otak normal, dan peranan yang dimainkan oleh otak dalam mengawal pemikiran, perasaan dan tingkah laku kita ii. Bahawa kesihatan mental dan penyakit mental kedua-duanya merangkumi pelbagai tahap iii. Bahawa mempunyai masalah kesihatan mental bukanlah perkara yang sama dengan mengalami penyakit mental iv. Bahawa seseorang itu boleh menghidap penyakit mental dan sihat dari segi mental pada masa yang sama v. Beberapa bahasa yang digunakan untuk membincangkan kesihatan mental dan penyakit mental

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 32 Konsep Utama Ditangani a) Setiap orang mempunyai kesihatan mental tanpa mengira sama ada mereka mempunyai penyakit mental atau tidak b) Otak bertanggungjawab untuk kognisi, persepsi, emosi, fungsi fizikal, isyarat (tindak balas terhadap persekitaran) dan tingkah laku c) Perubahan dalam fungsi otak membawa kepada perubahan dalam pemikiran, perasaan dan tingkah laku yang boleh bertahan dalam masa yang singkat atau lama d) Penyakit mental menjejaskan pemikiran, perasaan atau tingkah laku seseorang (atau ketiga-tiganya) dan puncanya orang itu kesukaran berfungsi e) Penyakit mental mempunyai punca yang kompleks termasuk asas biologi dan oleh itu tidak begitu berbeza dengan penyakit lain f) Seperti semua penyakit, lebih cepat orang mendapat bantuan dan menerima rawatan yang berkesan untuk penyakit mental, lebih baik hasil jangka panjang dan pendek mereka g) Banyak penyakit mental utama mula timbul semasa remaja, itulah sebabnya penting untuk mengetahui tentangnya sekarang. Persediaan First Aider in Mental Health a) Baca aktiviti dan definisi yang disediakan. Pastikan anda mempunyai pemahaman yang baik tentang maksud istilah dan bagaimana ia berkaitan dengan rajah segi tiga. Adalah berguna untuk menyemak penjelasan video pendek gambar rajah segitiga, yang boleh didapati dalam Lampiran Sumber. b) Pratonton Bahagian 1 Pembentangan Power Point: Kesihatan Mental dan Penyakit Mental: Asas Bersama c) Tonton Video Otak: di dalam google drive diberikan d) Tonton Inter-Relationship of Mental Health States: di dalam google drive diberikan

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 33 Latihan Aktiviti 1. Aktiviti 1: Otak Remaja (10 min.) 2. Aktiviti 2: Persembahan PowerPoint: Kesihatan Mental dan Penyakit Mental: Asas Bersama (20 min.) 3. Aktiviti 3: Perkara Bahasa (25 min.) 4. Aktiviti Pilihan - Aktiviti 4: Bahasa dalam Media (kerja rumah) Persediaan Awal i. Sediakan komputer atau projektor untuk menunjukkan persembahan PowerPoint ii. Salin edaran untuk Aktiviti 3, satu untuk setiap pelajar Bahan yang Diperlukan i. Pengedaran Aktiviti 3 Definisi ii. Kertas carta selak, penanda dan pita

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 34 MODUL 2: MEMAHAMI KESIHATAN MENTAL DAN PENYAKIT MENTAL » Setiap orang mempunyai kesihatan mental tanpa mengira sama ada mereka mempunyai penyakit mental atau tidak. » Otak mengawal pemikiran, persepsi, emosi, aktiviti fizikal, tingkah laku kita dan memberi kita petunjuk tentang cara menyesuaikan diri dengan persekitaran kita (isyarat). » Penyakit mental ialah keadaan kesihatan yang timbul daripada perubahan dalam otak biasa berfungsi yang menyebabkan orang itu mengalami kesukaran untuk berfungsi. » Penyakit mental mempunyai punca kompleks yang merangkumi asas biologi dan oleh itu tidak begitu berbeza dengan penyakit lain. Seperti semua penyakit, lebih cepat orang mendapatkan rawatan yang berkesan untuk penyakit mental – lebih baik hasil mereka. » Tindak balas tekanan adalah fenomena biasa yang menandakan penyesuaian kepada perubahan dalam persekitaran kita diperlukan. Otak Remaja (10 minit) Tujuan: a) Untuk memperkenalkan pelajar kepada kepentingan memahami fungsi otak sebagai asas untuk pertumbuhan dan perkembangan manusia dan untuk menggalakkan minat pelajar untuk belajar tentang otak. Langkah-langkah: 1. Beritahu kelas anda akan memainkan video tentang otak remaja - salah satu perkara yang paling menakjubkan di dunia. 2. Mainkan video. 3. Minta pelajar memilih satu perkara yang mereka pelajari daripada video yang mereka ingin kongsikan dengan rakan, ibu bapa atau ahli keluarga. Minta beberapa pelajar berkongsi apa itu dan mengapa dengan kelas.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 35 Kesihatan Mental dan Penyakit Mental: Asas Bersama (20 minit) Tujuan: a) Untuk menyediakan pengenalan kepada fungsi otak asas untuk pelajar untuk membantu mereka memahami bahawa otak mengawal kognisi, persepsi, emosi, fungsi fizikal, isyarat (tindak balas terhadap persekitaran) dan tingkah laku. b) Untuk menggambarkan bahawa kesihatan mental dan penyakit mental adalah berkaitan antara satu sama lain, dan bahawa ia tidak saling eksklusif. c) Untuk menunjukkan bahawa beberapa perubahan dalam fungsi otak menyebabkan perubahan dalam pemikiran, perasaan dan tingkah laku yang boleh bertahan dalam masa yang singkat atau lama. Langkah-langkah: 1. Gunakan versi web persembahan PowerPoint 2. Tunjukkan persembahan PowerPoint. 3. Berbincang dengan kelas. Apa yang mereka pelajari? Apa yang mereka mahu kongsikan dengan rakan? Bahasa Emosi (25 minit) Tujuan: a) Untuk membantu memahami bagaimana perkataan yang kita gunakan boleh membantu kita memahami dengan lebih baik dalam kategori keadaan kesihatan mental yang kita atau orang lain berada. b) Untuk mempelajari cara menggunakan perkataan khusus untuk menerangkan dengan lebih jelas perasaan kita. Langkah-langkah: 1. Sediakan kepada pelajar Edaran (Memahami Perkataan) yang terdapat di bawah dan di Lampiran Sumber. Beri masa 10 minit kepada kelas untuk membaca edaran. 2. Sediakan kelas dengan senarai perkataan berikut (terdapat di bawah), yang semuanya menggambarkan keadaan emosi. 3. Sediakan empat bahagian di sepanjang dinding bilik darjah (atau empat carta selak berbeza) dengan setiap satunya bertajuk sebagai salah satu daripada

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 36 empat keadaan kesihatan mental yang berbeza (tiada kesusahan, masalah atau gangguan, kesusahan mental, masalah kesihatan mental, gangguan mental). 4. Minta setiap pelajar menulis setiap perkataan pada nota melekit yang sepadan dengan kategori keadaan kesihatan mental yang mereka fikir paling sesuai menangkap makna perkataan itu. 5. Setelah mereka selesai, minta pelajar meletakkan kata-kata mereka dalam kategori keadaan kesihatan mental seperti anda telah menyediakan mereka. 6. Bincangkan perkataan yang paling biasa digunakan untuk setiap kategori dan mengapa sesetengah perkataan mungkin kurang sesuai untuk kategori tertentu. Senarai Perkataan Menggambarkan Pelbagai Keadaan Emosi * Rujuk pada Lampiran : RODA EMOSI Nota Penting Sekiranya pelajar tidak mengetahui makna sesuatu perkataan, mereka perlu mengetahuinya sebagai sebahagian daripada aktiviti ini

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 37 EDARAN DEFINISI Kesihatan mental Terdapat banyak definisi kesihatan mental yang berbeza. Mereka semua cuba menangkap satu perkara penting. Maksudnya, otak yang sihat itulah yang memberi kita kesihatan mental. Otak adalah bahagian penting badan dan badan dan otak dikaitkan. Ia benar-benar tidak mungkin untuk mempertimbangkan mereka secara berasingan. Kami tahu bahawa apa yang baik untuk badan anda akan baik untuk otak anda juga, dan begitu juga sebaliknya. Pada asasnya, kesihatan mental bermakna mempunyai keupayaan untuk berjaya menyesuaikan diri dengan cabaran yang dicipta oleh kehidupan untuk orang ramai. Cabaran ini adalah positif dan negatif. Untuk menyesuaikan diri dengannya, otak kita perlu menggunakan semua kapasiti mereka: emosi, kognisi/pemikiran, fungsi isyarat dan tingkah laku. Otak kita belajar cara menggunakan kapasiti ini dari semasa ke semasa dan semasa kita berkembang dan berkembang, kita dapat menghadapi lebih banyak cabaran dan berjaya dalam menanganinya. Kadang-kadang orang lupa bahawa emosi negatif adalah sebahagian daripada kesihatan mental yang baik. Menangis, berasa sedih, marah atau marah, dan lain-lain adalah tindak balas biasa terhadap cabaran hidup. Begitu juga pemikiran negatif seperti: “ini terlalu sukar untuk saya" atau "Saya bukan orang yang baik" atau "orang tidak suka saya". Begitu juga dengan tingkah laku negatif, seperti menjerit kepada seseorang atau mengelakkan situasi yang membuatkan kita berasa tertekan. Hanya kerana kita berasa tertekan tidak bermakna kita tidak mempunyai kesihatan mental yang baik. Sesungguhnya, dapat mengenal pasti tekanan dan belajar bagaimana untuk berjaya mengatasinya dengan cara yang menyelesaikan masalah yang menyebabkannya adalah asas untuk mempunyai kesihatan mental yang baik. Sebagai contoh: perasaan tertekan tentang menulis peperiksaan boleh membawa kepada tingkah laku negatif - seperti pergi ke pesta dengan rakan-rakan untuk minum dan "melupakan" tekanan. Atau ia boleh membawa kepada tingkah laku neutral - seperti berlari atau bermeditasi untuk "melepaskan" tekanan tetapi tidak belajar untuk

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 38 peperiksaan. Tetapi jika itu adalah keseluruhan respons penyesuaian anda, anda mungkin tidak akan berjaya dalam peperiksaan anda. Strategi penanggulangan penting yang harus ditimbulkan oleh tindak balas tekanan anda daripada anda di sini adalah untuk mengkaji atau mendapatkan bantuan daripada guru anda untuk membantu anda memahami sesuatu yang anda mungkin tidak tahu dengan baik. Jika anda menambah strategi mengatasi tekanan ini "melepaskan" aktiviti anda akan lebih berkemungkinan berjaya dan itu adalah tanda kesihatan mental yang baik. Adalah penting untuk memahami bahawa setiap orang mempunyai kesihatan mental seperti semua orang mempunyai kesihatan fizikal. Dan, sama seperti seseorang boleh mempunyai kesihatan fizikal yang baik dan pada masa yang sama mempunyai penyakit fizikal, orang juga boleh mempunyai kesihatan mental dan penyakit mental yang baik pada masa yang sama. Untuk memahami kesihatan mental adalah perlu untuk memahami tiga komponen kesihatan mental yang berkaitan: tekanan mental, masalah kesihatan mental dan gangguan mental. Ini digambarkan dalam rajah segitiga. Tekanan Mental Kesusahan mental ialah isyarat dalaman kebimbangan atau "tekanan" yang dimiliki seseorang apabila sesuatu dalam persekitaran mereka menuntut mereka untuk menyesuaikan diri dengan cabaran (contohnya: menulis ujian, memberikan pembentangan di hadapan kelas, meminta seseorang untuk keluar berkencan, gagal membuat pasukan sukan sekolah, dan sebagainya). Ini dipanggil "isyarat tekanan" atau "tindak balas tekanan". Isyarat tekanan mempunyai komponen yang berbeza: emosi/perasaan (seperti bimbang, tidak gembira, berasa bertenaga, kegusaran), kognisi/pemikiran (fikiran negatif seperti "Saya tidak pandai dalam apa-apa", "Saya harap saya tidak perlu lakukan ini", atau pemikiran positif seperti "ini adalah sesuatu yang perlu saya selesaikan", "mungkin sukar tetapi saya boleh melakukan ini", "Saya harus meminta nasihat rakan saya"), gejala fizikal (seperti sakit perut dan sakit kepala, perut "rama-rama") dan tingkah laku (seperti mengelak daripada situasi, penglibatan cabaran, tenaga positif, menarik diri daripada orang lain, menjerit kepada seseorang atau membantu seseorang). Seperti yang kita dapat lihat, tindak balas terhadap

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 39 kesusahan boleh mempunyai komponen negatif dan positif! Kita perlu memastikan kita tidak sentiasa fokus pada yang negatif. Semua orang mengalami tekanan mental (sering dipanggil "tekanan") setiap hari. Ia adalah sebahagian daripada kesihatan mental yang baik. Ia adalah isyarat yang memberitahu kita untuk mencuba sesuatu yang baru untuk menyelesaikan cabaran yang kita hadapi. Apabila orang yang berasa tertekan cuba untuk membangunkan penyelesaian atau strategi untuk menyelesaikan cabaran (sering dipanggil "penekanan") mereka memikirkan apa yang berkesan dan apa yang tidak berkesan. Berjaya menangani tekanan (juga dipanggil menyelesaikan masalah) membawa kepada pembelajaran strategi yang berkesan dan penggunaan strategi itu dalam situasi yang sama pada masa hadapan. Sebaik sahaja orang itu berjaya mengatasi cabaran, kesusahan itu hilang. Tetapi set pembelajaran dan kemahiran kekal, sedia untuk digunakan di lain masa. Proses ini dipanggil penyesuaian atau pembinaan daya tahan. Orang muda yang mengalami tekanan mental setiap hari tidak memerlukan kaunseling, mereka tidak "sakit" dan mereka tidak memerlukan rawatan. Mereka paling kerap belajar cara menguruskan tekanan dan cara menggunakan "isyarat tekanan" untuk membangunkan kemahiran baharu. Mereka mempelajari kemahiran ini melalui percubaan dan kesilapan, dengan mendapatkan nasihat daripada rakan, ibu bapa, guru dan orang dewasa yang dipercayai dan daripada sumber lain (seperti media). Mereka juga boleh menggunakan teknik yang sebahagian pengurusan kesihatan am, seperti: bersenam, cukup tidur, bersama rakan dan keluarga, makan dengan betul dan menjauhi dadah dan alkohol. Kadang-kadang apa yang cuba dilakukan oleh orang muda itu tidak berkesan (contohnya: daripada belajar untuk peperiksaan, mereka keluar dan berpesta dengan rakan-rakan mereka, bukannya mendapat tidur yang nyenyak sebelum peperiksaan, mereka cuba berjaga sepanjang malam dan belajar) dan sebagai akibatnya kesusahan mereka mungkin bertambah. Tetapi membuat pilihan yang salah adalah sebahagian daripada mempelajari cara membuat pilihan yang baik. Ini adalah bahagian normal untuk membesar. Membenarkan orang muda untuk mengelakkan tekanan mental setiap hari, atau hanya menumpukan pada mengajar mereka bagaimana

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 40 untuk memodulasi tindak balas tekanan dan bukannya cara menggunakannya untuk mempelajari kemahiran baharu, boleh memberi kesan negatif terhadap perkembangan kemahiran mereka yang perlu mereka pelajari untuk menjalani kehidupan dewasa yang berjaya. Masalah Kesihatan Mental Masalah kesihatan mental mungkin timbul apabila seseorang berhadapan dengan tekanan yang jauh lebih besar daripada biasa. Ini berlaku sebagai sebahagian daripada kehidupan normal dan bukan penyakit mental. Contohnya: kematian orang yang disayangi, berpindah ke negara baharu, menghidap penyakit fizikal yang serius, dan lain-lain. Apabila berhadapan dengan tekanan yang besar ini, setiap orang mengalami emosi negatif yang kuat (seperti: kesedihan, kesedihan, kemarahan, kemerosotan semangat, dan sebagainya). Emosi ini juga disertai dengan kesukaran yang besar dalam domain lain seperti: kognitif/pemikiran (contohnya: “tidak akan pernah sama”, “Saya tidak tahu sama ada saya boleh meneruskan hidup saya”, dan sebagainya), fizikal (contohnya: masalah tidur, kehilangan tenaga, banyak kesakitan dan kesakitan), dan tingkah laku (contohnya: menarik diri dari sosial, mengelakkan aktiviti biasa, kemarahan, dan sebagainya). Kadang-kadang orang muda yang mengalami masalah kesihatan mental akan mempamerkan kesukaran yang ketara dalam fungsi harian - di sekolah dan di luar sekolah. Sebagai tambahan kepada kemahiran pengurusan kesusahan dan aktiviti peningkatan kesihatan am yang berguna dalam mengurangkan tekanan mental, golongan muda yang mengalami masalah kesihatan mental selalunya memerlukan sokongan tambahan untuk membantu mereka melalui situasi yang sukar atau membantu mereka menghadapi masalah dalam berfungsi (seperti tambahan masa untuk aktiviti akademik, masa jauh dari sekolah untuk bersama keluarga, dsb.). Dalam kes sedemikian, sokongan ini boleh datang daripada kaunselor, ketua agama, atau orang lain yang mempunyai kemahiran yang diperlukan untuk membantu dengan berkesan. Rawatan perubatan (ubat atau psikoterapi) adalah biasanya tidak perlu. Kehadiran orang dewasa yang menyokong (seperti guru atau jiran) merupakan komponen utama yang boleh membantu golongan muda menangani masalah kesihatan mental.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 41 Sakit mental Penyakit mental adalah sangat berbeza daripada kesusahan mental dan daripada masalah kesihatan mental. Ia timbul daripada interaksi yang kompleks antara solekan genetik seseorang dan persekitaran di mana mereka tinggal atau telah terdedah pada masa yang berbeza dalam hidup mereka. Penyakit mental (juga dipanggil gangguan mental) ialah keadaan perubatan yang didiagnosis oleh profesional kesihatan terlatih (seperti doktor, doktor kesihatan mental, jururawat psikiatri dan ahli psikologi) menggunakan kriteria diagnostik yang telah ditetapkan di peringkat antarabangsa. Seseorang yang mengalami gangguan mental paling baik dibantu oleh profesional kesihatan terlatih yang menyediakan rawatan berasaskan bukti terbaik. Penyakit mental adalah akibat daripada perubahan yang timbul dalam fungsi otak biasa akibat interaksi kompleks antara gen dan persekitaran seseorang. Apabila seseorang mengalami gangguan mental, otak mereka tidak berfungsi sebagaimana mestinya. Seseorang yang mempunyai penyakit mental akan mengalami cabaran yang ketara, besar dan berterusan dengan emosi/perasaan (contohnya: Kemurungan, serangan panik, kebimbangan yang melampau, dsb.), kognisi/pemikiran (khayalan, fikiran tidak teratur, putus asa, fikiran untuk membunuh diri, dsb. ), fizikal (contohnya: keletihan, kelesuan, pergerakan berlebihan, dsb.), dan tingkah laku (contohnya: penolakan sekolah dan menarik diri daripada keluarga dan rakan, percubaan membunuh diri, penjagaan diri yang lemah, dsb.). Kehadiran gangguan mental menandakan bahawa seseorang individu memerlukan campur tangan berasaskan bukti terbaik yang mungkin terdiri daripada pelbagai jenis (seperti ubat-ubatan, psikoterapi, campur tangan sosial, dll.), yang disediakan oleh penyedia penjagaan kesihatan yang terlatih dengan sewajarnya. Walaupun campur tangan yang boleh membantu kesusahan dan masalah kesihatan mental juga boleh digunakan untuk membantu seseorang yang mempunyai penyakit mental, dan aktiviti meningkatkan kesihatan am sentiasa berguna, orang muda yang mengalami gangguan mental memerlukan tahap penjagaan di atas dan di luar kebiasaannya. disediakan untuk masalah kesihatan mental. Gangguan mental sentiasa memerlukan rawatan menggunakan penjagaan berasaskan bukti terbaik oleh profesional kesihatan terlatih (seperti: pegawai kesihatan mental, doktor, jururawat psikiatri, ahli psikologi, jururawat, dll.).

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 42 Dan: seseorang boleh berada di setiap negeri ini pada masa yang sama. Sebagai contoh, dalam tempoh satu hari seseorang boleh ketawa dan berseronok dengan rakan-rakan mereka (tiada kesusahan, masalah atau gangguan), boleh mengalami kesusahan (kehilangan kunci rumah mereka), mengalami masalah kesihatan mental (bapa saudara mereka dengan siapa mereka hampir meninggal dunia awal minggu ini), dan mengalami gangguan mental (seperti Attention Deficit Hyperactivity Disorder). Nota kepada First Aider in Mental Health: Keadaan kesihatan mental bukanlah satu kesinambungan. Orang biasanya tidak berkembang daripada tekanan mental kepada penyakit. Orang ramai boleh mengalami satu atau lebih keadaan pada masa yang sama. Seseorang boleh mempunyai kesihatan mental yang baik dan penyakit mental secara serentak. Keadaan kesihatan mental yang berbeza harus ditangani secara berbeza. Sebagai contoh, tekanan mental harian mungkin tidak memerlukan sebarang campur tangan. Orang ramai boleh menyesuaikan diri dengan sokongan daripada keluarga atau komuniti. Orang yang mengalami masalah kesihatan mental mungkin memerlukan bantuan profesional tambahan, seperti

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 43 kaunseling, sebagai tambahan kepada sokongan keluarga dan komuniti. Orang yang mengalami gangguan mental memerlukan penjagaan berasaskan bukti terbaik daripada penyedia penjagaan kesihatan yang terlatih dengan betul. Bahasa dalam Media Tujuan: a) Untuk membantu pelajar menilai secara kritis bagaimana media boleh mempromosikan atau mengelirukan khalayak secara positif dalam hal kesihatan mental dan penyakit mental. Langkah-langkah: 1. Minta pelajar mencari berita tentang kesihatan mental atau penyakit mental dan membacanya. 2. Minta pelajar menilai secara kritis bahasa yang digunakan. Adakah cerita itu jelas membezakan antara kesihatan mental dan penyakit mental? Adakah cerita itu menggunakan istilah yang tidak jelas atau mengelirukan? 3. Minta pelajar menulis ulasan satu muka surat berita yang menangani isu di atas.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 44 MODUL 3 : MAKLUMAT MENGENAI PENYAKIT MENTAL TERTENTU Pengenalan Dalam modul ini, pelajar akan mengetahui lebih lanjut tentang penyakit mental yang paling biasa yang menjejaskan remaja. Modul ini dibahagikan kepada 3 bahagian – A, B dan C. Bagi setiap bahagian, setiap aktiviti mesti diselesaikan. Tiada aktiviti pilihan dalam modul ini. Modul 3 boleh disiapkan dalam dua atau lebih tempoh bilik darjah jika perlu. Objektif Pembelajaran Dalam pelajaran ini pelajar akan belajar untuk: i. Menyedari bahawa penyakit mental dikaitkan dengan perubahan dalam fungsi otak biasa ii. Dapatkan pemahaman yang lebih baik tentang simptom, punca, rawatan dan sokongan lain untuk khusus penyakit mental yang biasa timbul semasa remaja Konsep Utama Ditangani » Penyakit mental mengubah banyak aspek kehidupan seseorang (kognisi, persepsi, emosi, fungsi fizikal), isyarat (tindak balas terhadap persekitaran dan tingkah laku) dan menyebabkan orang itu sukar berfungsi » Penyakit mental menerangkan pelbagai keadaan (jenis, keamatan dan tempoh simptom penyakit mental berbeza-beza) » Punca sebenar penyakit mental tidak diketahui, tetapi kebanyakan pakar percaya bahawa, seperti penyakit lain, gabungan faktor biologi dan persekitaran terlibat » Seperti penyakit yang menjejaskan bahagian badan yang lain, penyakit mental boleh dirawat, dan lebih cepat orang menerima rawatan dan sokongan yang betul, lebih baik hasilnya » Dengan pelbagai sokongan, kebanyakan penghidap penyakit mental pulih dan terus memimpin memuaskan dan kehidupan yang produktif

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 45 Persediaan First Aider in Mental Health a) Baca lembaran maklumat untuk Aktiviti 2 tentang penyakit mental sebelum kelas b) Pratonton persembahan PowerPoint c) Semak Kemas Kini Pengetahuan Guru d) Baca setiap lima "Mini Mags" e) Semak setiap satu daripada lima video animasi (lihat Lampiran Sumber untuk video "berjalan" daripada video animasi) f) Tonton Video Pengaruh Faktor Persekitaran dan Genetik pada Otak: https://www.youtube.com/watch?v=hOugfw1T26A Aktiviti 1. Aktiviti 1: Persembahan PowerPoint: Apa Berlaku Apabila Otak Sakit? (20 minit) 2. Aktiviti 2: Persembahan PowerPoint: Penyakit Mental Biasa (25 minit) 3. Aktiviti 3: Memahami Gangguan Mental yang Biasa Ditemui dalam Remaja (45 minit) 4. Aktiviti 4: Kumpulan Perbincangan (25 minit) 5. Aktiviti 5: Berkongsi Potongan (20 minit) Persediaan Awal a) Pratonton kedua-dua persembahan PowerPoint b) Dapatkan pautan video animasi untuk ADHD, Kemurungan, Gangguan Panik, Gangguan Kebimbangan Sosial dan Gangguan Obsesif Kompulsif c) Dapatkan pautan ke setiap Mini-Mags jika diedarkan kepada pelajar: http://teenmentalhealth.org/ product/teenmentalhealth-speaks-magazine/ Bahan yang Diperlukan a) Persembahan PowerPoint

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 46 MODUL 3: MAKLUMAT MENGENAI PENYAKIT MENTAL TERTENTU » Semua penyakit mental mencerminkan kesukaran dalam: pemikiran, persepsi, emosi, aktiviti fizikal, tingkah laku dan isyarat. » Punca sebenar penyakit mental belum diketahui, tetapi interaksi kompleks antara biologi seseorang dan persekitaran mereka terlibat. » Seperti penyakit yang menjejaskan bahagian badan yang lain, penyakit mental boleh dirawat dan lebih cepat orang menerima rawatan dan sokongan yang betul, lebih baik hasilnya. Persembahan PowerPoint: Apa Berlaku Apabila Otak Sakit? (20 minit) Tujuan: i. PowerPoint "Apa Yang Berlaku Apabila Otak Sakit?" memberikan gambaran keseluruhan tentang bagaimana enam fungsi otak yang berbeza berubah antara otak yang sihat dan apabila penyakit mental berlaku. ii. Pelajar harus memahami bahawa gangguan mental adalah disebabkan oleh perubahan dalam fungsi otak yang biasa. Langkah-langkah: 1. Bentangkan PowerPoint "Apa Yang Berlaku Apabila Otak Sakit?" daripada web ke kelas anda. 2. Minta pelajar menulis laporan satu perenggan tentang perkara berikut: Pilih satu maklumat penting yang anda pelajari daripada pelajaran ini dan bincangkan bagaimana anda akan: a) Kongsi maklumat penting itu dengan rakan b) Gunakannya untuk membantu anda meningkatkan kesihatan anda sendiri Nota kepada First Aider in Mental Health: Anda mungkin ingin memberikan pelajar anda soalan dalam "Cara-cara" sebelum memulakan pembentangan PowerPoint supaya mereka boleh mempertimbangkan respons mereka semasa mereka mendengar pembentangan anda.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 47 Persembahan PowerPoint: Penyakit Mental Biasa (25 minit) Tujuan: a) "Penyakit Mental Biasa" menyediakan PowerPoint gambaran keseluruhan penyakit mental biasa. Langkah-langkah: 1. Bentangkan PowerPoint "Penyakit Mental Biasa" daripada web ke kelas anda. 2. Mengetuai perbincangan kelas tentang bahan yang dibentangkan dalam kedua-dua persembahan PowerPoint. Pertimbangkan soalan ini: a) Apakah yang anda pelajari daripada pembentangan tersebut? b) Bagaimanakah fungsi otak kita membawa kepada kesihatan mental yang baik? c) Bagaimanakah perubahan dalam pelbagai fungsi otak menunjukkan dirinya? d) Bagaimanakah anda menggunakan apa yang anda pelajari dalam Modul 2 dan bahagian Modul 3 ini untuk mengajar rakan atau keluarga tentang otak dan fungsinya? e) Bagaimanakah apa yang anda pelajari hari ini boleh digunakan untuk membantu mengurangkan stigma tentang gangguan mental? f) Apakah yang anda pelajari hari ini yang boleh anda gunakan dalam kehidupan anda sendiri untuk membantu anda mengekalkan kesihatan? Memahami Gangguan Mental yang Biasa Ditemui dalam Remaja (45 minit) Tujuan: a) Untuk memberikan pemahaman yang kukuh tentang lima gangguan mental yang paling biasa yang terdapat pada remaja: b) ADHD, Kemurungan, Gangguan Panik, Gangguan Kebimbangan Sosial dan Gangguan Obsesif Kompulsif. Langkah-langkah: 1. Edarkan salinan (atau pautan URL) Mini Mags pada setiap lima gangguan kepada pelajar.

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 48 2. Mainkan setiap video animasi kepada kelas. Selepas setiap video animasi, minta kelas membincangkan perkara yang mereka lihat. Pastikan untuk setiap video perbezaan antara keadaan emosi biasa dan penyakit adalah jelas. Pastikan metafora untuk memahami setiap satu adalah jelas. Pastikan rawatan untuk setiap penyakit adalah jelas (untuk ADHD, ini memerlukan guru memberikan tafsiran). 3. Minta pelajar membaca Mini Mags. 4. Minta pelajar menulis satu maklumat baharu yang dipelajari daripada setiap video dan serahkan kepada anda setelah selesai aktiviti ini. Kumpulan Perbincangan (25 minit) Tujuan: i. Untuk memberikan maklumat tentang pelbagai gangguan mental biasa. ii. Untuk meminta pelajar belajar tentang gangguan ini dan berkongsi pembelajaran mereka dengan orang lain. Langkah-langkah: 1. Bentukkan kelas kepada lapan kumpulan. Berikan setiap kumpulan satu daripada gangguan mental dan edarkan Lembaran Fakta yang sesuai untuk gangguan itu kepada setiap ahli kumpulan. Sediakan setiap kumpulan dengan Halaman Pelaporan untuk gangguan itu. 2. Jelaskan kepada pelajar bahawa aktiviti teka teki akan digunakan semasa pengajaran ini. Ini bermakna pelajar akan bekerja dalam kumpulan kecil dan akan menjadi orang sumber tentang satu penyakit mental (satu keping jigsaw). Setiap ahli kumpulan akan membaca Lembaran Fakta gangguan yang diberikan. Kemudian setiap kumpulan akan bekerjasama untuk melengkapkan Halaman Pelaporan mereka. Selepas melengkapkan Halaman Pelaporan mengenai penyakit khusus mereka bersama-sama, mereka akan memilih wartawan kumpulan yang akan berkongsi maklumat mereka dengan seluruh kelas (Aktiviti #5). 3. Berikan masa kepada kumpulan untuk membaca Lembaran Fakta. Setelah mereka telah selesai menyemak, minta setiap kumpulan untuk melengkapkan

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 49 Halaman Pelaporan mereka mengenai gangguan mental yang diberikan kepada mereka. 4. Minta setiap kumpulan melengkapkan kertas edaran untuk dikongsi dengan orang lain semasa aktiviti seterusnya. KUMPULAN #1: GANGGUAN KEBIMBANGAN (LEMBARAN FAKTA) Apakah Kebimbangan? Kebimbangan adalah keadaan hiperarousal fizikal, emosi dan kognitif yang berterusan. Ia kadangkala keliru dengan tindak balas tekanan (lihat Modul 6) dan istilah ini sering digunakan secara salah untuk menggambarkan perasaan seseorang apabila berhadapan dengan situasi yang mencabar atau berbahaya. Perkataan untuk menggambarkan sensasi itu ialah "ketakutan". Apabila orang mengatakan bahawa mereka cemas, mereka memetik perasaan kecewa, tidak selesa dan tegang dan mungkin mengalami banyak gejala fizikal seperti sakit perut, menggigil dan sakit kepala. Adalah penting untuk membezakan simptom tindak balas tekanan yang dijangkakan kepada cabaran kehidupan biasa atau santai daripada Gangguan Kecemasan. Kadangkala bahasa yang digunakan mengelirukan kedua-duanya. Sebagai contoh, frasa "kebimbangan peperiksaan" boleh ditafsirkan sebagai Gangguan Kebimbangan yang disebabkan oleh pendedahan kepada peperiksaan. Ini adalah tidak betul. Frasa "tindak balas tekanan akibat peperiksaan" menyampaikan penjelasan yang lebih berguna tentang fenomena yang diterangkan. Apakah Gangguan Kebimbangan? Gangguan Kebimbangan adalah sekumpulan penyakit, masing-masing dicirikan oleh perasaan kebimbangan yang berterusan. Terdapat perasaan tidak selesa dan ketegangan yang melampau, dan mungkin termasuk serangan panik. Kebimbangan ini wujud dengan sendirinya, ia tidak timbul akibat perubahan dalam persekitaran seseorang. Walau bagaimanapun, gejala kebimbangan yang terdapat dalam

MANUAL INTERVENSI KESIHATAN MENTAL FIRAT AIDER IN MENTAL HEALTH 50 Gangguan Kecemasan boleh ditingkatkan atau dipergiatkan dalam situasi yang menimbulkan tekanan. Orang ramai mungkin didiagnosis dengan Gangguan Kecemasan apabila tahap gejala kebimbangan atau perasaan panik mereka sangat melampau sehingga mengganggu kehidupan seharian dengan ketara dan menghalang mereka daripada melakukan apa yang mereka mahu lakukan. Gangguan Kebimbangan menjejaskan cara seseorang itu berfikir, merasakan dan berkelakuan dan, jika tidak dirawat, boleh menyebabkan penderitaan dan kesukaran hidup yang besar. Mereka selalunya bermula pada masa remaja atau awal dewasa. Orang yang mengalami Gangguan Kebimbangan juga biasanya menunjukkan lebih banyak kebimbangan apabila berhadapan dengan cabaran persekitaran setiap hari berbanding dengan orang yang tidak mengalami Gangguan Kebimbangan. Gangguan Kebimbangan adalah perkara biasa dan boleh menjejaskan satu daripada dua puluh orang pada bila-bila masa. Gangguan Kebimbangan: Apakah Jenis Utama Gangguan Kebimbangan? Gangguan Kebimbangan Umum Orang yang mengalami gangguan ini sentiasa bimbang tentang diri mereka atau orang tersayang, bencana kewangan, kesihatan, pekerjaan atau hubungan peribadi mereka. Mereka ini mengalami kebimbangan berterusan dan sering mengalami banyak gejala fizikal seperti sakit kepala, cirit-birit, sakit perut dan jantung berdebardebar. Agoraphobia Agoraphobia adalah ketakutan berada di tempat atau situasi yang mungkin sukar atau memalukan untuk melarikan diri, atau ketakutan bahawa bantuan mungkin tidak tersedia sekiranya mengalami serangan panik.