Yuvak Bharati Banga

¤à}ºà

™å¤A¡®¡à¹t¡ã

‡àƒÅ ìÅøoã

ÅàÎ> [>o¢Ú yû¡³àS¡ : "®¡¸àÎ - 2116/(šø.yû¡.43/16) &Îl¡ã-4 t¡à[¹J-25.04.2016 ">å™àÚã Ñ‚à[št¡ A¡¹à γ´¬Ú
Î[³[t¡¹ t¡à[¹J 30.01.2020 &¹ ή¡àÚ &Òü šàk¡¸šèÑzA¡ [>‹¢[¹t¡ A¡¹à¹ \>¸ ³à>¸t¡à ëƒ*Úà ÒìÚìá¡ú

™å¤A¤¡à®}º¡àà ¹t¡ã

‡àƒÅ ìÅøoã

³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ * "®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³r¡º, šåìo
"àš>๠Ѷài¢¡ìó¡àì>¹ ‘DIKSHA APP’ ‡à¹à šàk¡¸šåÑzìA¡¹
šø=³ šõˡ๠QR.Code &¹ ³à‹¸ì³ [l¡[\i¡àº šàk¡¸šåÑzA¡ &¤}
šàìk¡¹ δ¬ìÞê¡ "‹¸Ú>-"‹¸àšì>¹ \>¸ l¡üš™åv¡û¡ ƒõA¡-Åøस
Îà[Òt¡¸ l¡üšº§¡ Ò줡ú

šø=³ "à¤õ[t¡ : 2019 © ³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ * "®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³“¡º,

šåìo 41004&Òü ¤ÒüìÚ¹ Τ¢ "[‹A¡à¹ ³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡
* "®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³“¡ìº¹ A¡àìá =àA¡ì¤¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzìA¡¹
ëA¡àì>à ®¡àK Îe¡àºA¡, ³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ * "®¡¸àÎyû¡³
Î}ìÅà‹> ³“¡ìº¹ [º[Jt¡ ">å³[t¡ áàØl¡à l¡ü‡ýõ¡[t¡ A¡¹à ™àì¤ >à¡ú

¤à}ºà ®¡àÈà Î[³[t¡ ¤à}ºà ®¡àÈà "®¡¸àÎ Ki¡

Åøã ³Òà샤 Ÿà³àšƒ ³[ÀA¡ ("‹¸Û¡) Åøã ƒãšA¡ Ò[¹ƒàÎ Ò຃à¹
Åøã [ƒºãš ">åA衺 ¹àÚ (΃θ) Åøã "t塺 >K¹¤àÎã ¤àºà
Åøã ¹¤ã–ƒø>à= ³ìÒ–ƒø Ò຃๠(΃θ) Åøã. ¤à¤å¹à³ "³èº¸ ëÎ>
Åøã [Ťšƒ ¹[ÎA¡ºàº ¹œ¡à> (΃θ) Åøã. ÅS¡¹ "³èº¸ ³“¡º
Åøã³t¡ã ¤àΔzã ¹=ã–ƒø>à= ƒàγ“¡º (΃θà) Aå¡ tõ¡[œ¡ºt¡à šø³ì=Å [¤Å«àÎ
Åøã³t¡ã [ÅJà¹à>ã Åøã[>¤àÎ ¤à¹Òü (΃θà) Åøã "[>º ‹ãì¹> ¤à¹Òü
Åøã ³àJ> [¤ø[i¡Å ³à[c¡ (΃θ) Åøã t¡š> še¡à>> ιA¡à¹
Åø㠹೚ƒ A¡àºãšƒ ιA¡à¹ (΃θ) Åøã ¤àÎå샤 Òü–ƒå®è¡Èo Ò຃à¹
Åøã l¡üv¡³ l¡üìš> ³\峃๠(΃θ) Åøã š[¹³º Aõ¡Ì¡A¡à”z ³“¡º
l¡à. "ºA¡à ëšàt¡ƒà¹ (΃θ - Î[W¡¤) Åøã Ѭš> [¤Å«à>à= šàº
Åøã "\Ú A¡à[t¢¡A¡ ιA¡à¹
šøA¡àÅA¡ : Åøã ÎgÚ ƒåJã¹à³ ³“¡º
Åøã Ÿ೺ ëÎï¹®¡ [¤Å«àÎ
[¤ì¤A¡ l¡üv¡³ ëKàÎà¤ã Åøã Òì¹–ƒø>à= Îå‹ã¹ [ÎA¡ƒà¹
[>Ú”|A¡ Åøã "¹ç¡o ƒã>¤Þêå¡ ³“¡º
Åøã ³Òãìt¡àÈ A¡àºàW¡àòƒ ³“¡º
šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ ³“¡º, šø®¡à샤ã, ³å´¬àÒü 25 Åøã ®¡¤¹g> Òü–ƒå®è¡Èo Ò຃๠¡
Åøã [>[=> [¤>Ú®è¡Èo Ò຃à¹
Î}ìÚà\A¡ Åøã "[>ì³Å "¹ç¡o [¤Å«àÎ
Åøã³t¡ã Åøã¤o¢à ÎàÒà
l¡à. "ºA¡à ìšàt¡ƒà¹ Åøã³t¡ã [šS¡ã ÎàÒà
[¤ìÅÈà[‹A¡à¹ã [Ò–ƒã ®¡àÈà Åøã Îå\Ú \KƒãÅ ¤àáàØl¡
šàk¡¸šåÑzA¡ ³“¡º, šåìo
³åJšõË¡ : Åøã [¤ì¤A¡à>–ƒ šà[i¡º
ÎÒàÚA¡ Î}ìÚà\A¡ [W¡yàS¡> : Åø㠙Ť”z ëƒÅ³åJ
"Û¡¹àS¡>- : γ=¢ Nøà[ó¡Gô
ìÎï. ÎÞ꡸à [¤>Ú l¡üšàÎ>ã [l¡\àÒü[>U 522 >à¹àÚo ëšk¡,
ÎÒàÚA¡ [¤ìÅÈà[‹A¡à¹ã [Ò–ƒã ®¡àÈà
šåìo 30
[>[³¢t¡ã : A¡àK\ : 70 \ã.&Î.&³.

Åøã Îà[ZW¡t¡à>–ƒ "àó¡ìØl¡ [yû¡³ì¤à®¡
³åJ¸ [>[³¢t¡ã "[‹A¡à¹ã ³å‰oàìƒÅ :
Åøã ¹àì\–ƒø [W¡–ƒ¹A¡¹ ³å‰A¡ :

[>[³¢t¡ã "[‹A¡à¹ã
Åøã ¹àì\–ƒø šà“¡ìºàÑH¹
ÎÒàÚA¡ [>[³¢[t¡ "[‹A¡à¹ã

®¡à¹ìt¡¹ Î}[¤‹à>

l¡üì„[ÅA¡à

‘‘"à³¹à, ®¡à¹ìt¡¹ \>Ko, ®¡à¹t¡ìA¡ Îढ쮡ï³,
γà\t¡à[”|A¡,‹³¢[>¹ìšÛ¡,Kot¡à[”|A¡,Îà‹à¹ot¡”| ¹ê¡ìš
KìØl¡ t塺ìt¡ &¤} t¡à¹ ÎA¡º >àK[¹A¡Òü ™àìt¡

Îà³à[\A¡, "=¢î>[t¡A¡ * ¹à\î>[t¡A¡ >¸àÚ,
[¤W¡à¹, ³t¡šøA¡àÅ, [¤Å«àÎ, ‹³¢

&¤} l¡üšàÎ>๠Ѭà‹ã>t¡à,
Îà³à[\A¡ šø[t¡Ë¡à "\¢>
* Îåì™àìK¹ γt¡à šø[t¡Ë¡à
&¤} t¡à샹 ÎA¡ìº¹ ³ì‹¸

¤¸[v¡û¡¹ ³™¢àƒà &¤} \àt¡ãÚ 'A¡¸
* Î}Ò[t¡ Îå[>[ÆW¡t¡A¡¹ìo¹ ³à‹¸ì³
t¡à샹 ³ì‹¸ ™àìt¡ °àtõ¡ì⫹ ®¡à¤

KìØl¡ *ìk¡ t¡à¹ \>¸

Ît¡¸[>ˡ๠ÎìU Åš= NøÒo A¡ì¹ "à³à샹 Koš[¹Èìƒ, "à\
1949, Îà캹 26 ëÅ >쮡´¬¹, ([t¡[= ³àQ Ç¡Aá Îœ¡³ã,
δ¬t¡ ƒåÒü Òà\๠áÚ [¤yû¡³ã) &t¡‡à¹à &Òü Î}[¤‹à> NøÒo,
[¤[‹¤‡ý¡ &¤} [>ì\샹 "š¢o A¡¹[á¡ú’’

¹àÊ¡öKãt¡ šø[t¡`¡à

\>Ko³>-"[‹>àÚA¡ \Ú ëÒ
®¡à¹t¡-®¡àK¸[¤‹àt¡à¡ú

šàgठ[ÎÞêå¡ P¡\¹àt¡ ³¹àk¡à
‰à[¤Øl¡ l¡ü;A¡º ¤U,

[¤Þ꡸ [Ò³àW¡º ™³å>à KUà
l¡üZẠ\º[‹t¡¹U

t¡¤ Ç¡®¡ >àì³ \àìK, t¡¤ Ç¡®¡ "à[ÅÈ ³àìK,
KàìÒ t¡¤ \ÚKà=à¡ú

\>Ko ³UºƒàÚA¡ \Ú ëÒ,
®¡à¹t¡-®¡àK¸[¤‹àt¡à¡ú

\Ú ëÒ, \Ú ëÒ, \Ú ëÒ,
\Ú \Ú \Ú \Ú ìÒ¡úú

®¡à¹t¡ "à³à¹ ëƒÅ ¡ú γÑz ®¡à¹t¡¤àÎã "à³à¹
®¡àÒü-ì¤à>¡ú

"à[³ "à³à¹ ëƒÅìA¡ ®¡àº¤à[Î "à³à¹ ëƒìŹ
γõ[‡ý¡ &¤} [¤[¤‹t¡àÚ [¤®è¡[Èt¡ š¹´š¹à¹ l¡üš¹
"à³à¹ K¤¢¡ú

*Òü š¹´š¹à¹ Îó¡ºt¡à ">åÎàì¹ W¡ºà¹ \>¸ "à[³
Τ¢ƒà Û¡³t¡à "\¢> A¡¹ìt¡ ëW¡Ê¡à A¡¹ì¤à¡ú

"à[³ "à³à¹ ³à-¤à¤à, P¡¹ç¡\> &¤} ¤Øl¡ìƒ¹ šø[t¡
δ¶à> * ëÎï\>¸šèo¢ ¤¸¤Ò๠A¡¹ì¤à¡ú

"à[³ šø[t¡`¡à A¡¹[á ë™, "à[³ "à³à¹ ëƒÅ *
ëƒÅ¤àÎã¹ šø[t¡ [>Ë¡à¤à> =àA¡ì¤à¡ú t¡à샹 A¡º¸ào
&¤} γõ[‡ý¡ìt¡Òü "à³à¹ ÎåJ [>[Òt¡¡ú

šøÑzà¤>à

ëÑ•ìÒ¹ [ÅÛ¡à=㢠¤Þêå¡Ko,
ët¡à³à샹 ΤàÒüìA¡ ‡àƒÅ ìÅøoãìt¡ "à”z[¹A¡ ѬàKt¡ \à>àÒü¡ú ët¡à³à샹 \à>àìt¡

"à>–ƒì¤à‹ A¡¹[á ë™ ¤àº®¡à¹t¡ã, ³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ "®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹>
³“¡º, šåìo¹ šÛ¡ ë=ìA¡ šø=³¤à¹ ‡àƒÅ ëÅøoã¹ ‘¤à}ºà ™å¤A¡®¡à¹t¡ã’ ¤Òü ët¡à³à샹 Òàìt¡
tå¡ìº ‹ì¹[á¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzìA¡ ¤à}ºà ®¡àÈ๠³à‹å™¢, ¤àR¡à[º Î}ÑHõ[t¡, ¹ã[t¡>ã[t¡ * ¤à}ºà
®¡àÈàìA¡ šøà‹à>¸ ëƒ*Úà ÒìÚìá¡ú

íƒ>[–ƒ> \ã¤ì> ³àtõ¡®¡àÈ๠³Òâ« "t塺>ãÚ¡ú ë™ìÒtå¡ "¿Î}J¸A¡ ¤àR¡à[º ³Òà¹àìÊ¡ö¹
"[‹¤àÎã t¡àÒü ¤à}ºà¹ '[t¡Ò¸ìA¡ ¹Û¡à A¡¹à¹ l¡üì„ìŸ ¤à}ºà®¡àÈà "‹¸Ú> &A¡à”z ¤àe¡>ãÚ¡ú
l¡üZW¡ ³à‹¸[³A¡ Ñzì¹ ‡àƒÅ ìÅøoã¹ Aõ¡[t¡š[yA¡à¹ ³à‹¸ì³ ¤à}ºà ®¡àÈàÚ ³èº¸àÚ> A¡¹à Ò줡ú t¡àÒü
"àA¡º>, l¡üšìÚà\> &Òü ƒåÒü ëA¡ïÅ캸¹ l¡üš¹ [¤ìÅÈ ºÛ¡¸ [ƒìt¡ Òì¤, &Òü\>¸ šàìk¡¹
ëÅìÈ Aõ¡[t¡™åv¡û¡ ">åÅãº>ã ëƒ*Úà ÒìÚìá¡ú

[¤ìÅÈ Îà[Òìt¡¸ ët¡à³¹à ‘ºQåA¡=à ¤à ëáài¡K¿’- Îà[Òìt¡¸¹ [¤ìÅÈ [¤‹à¹ Î[Òt¡ š[¹[W¡t¡
Ò줡ú šàk¡¸šåÑzìA¡ šø[t¡[i¡ šàìk¡ šøìÚà\> ">å™àÚã á[¤ ëƒ*Úà ÒìÚìá, ™à¹ ó¡ìº ët¡à³à샹
šàìk¡¹ ³èº l¡üì„Ÿ ¤åc¡ìt¡ Îå[¤‹à Ò줡ú "à[=¢A¡ ƒõ[Ê¡ìt¡ γõ‡ý¡ Ò*Ú๠\>¸ ®¡àÈàKt¡ ƒÛ¡t¡à¹
[¤A¡àÅ A¡¹à [¤ìÅÈ šøìÚà\>¡ú ë¹à\Kàì¹¹ δ±à¤>à [>³¢ào A¡¹à¹ l¡üì„ìŸ ë¹[l¡* \[A¡, ¤ÃK
ëºJ>, [ó¡W¡à¹ ëºJ> * ®¡à¤Î´ßÎà¹o Òüt¡¸à[ƒ šàk¡¸yû¡ì³ γàì¤Å A¡¹à ÒìÚìá¡ú

&Òü šàk¡¸šåÑzA¡[i¡ ë³ài¡ šàòW¡[i¡ [¤®¡àìK [¤®¡v¡û¡ A¡¹à ÒìÚìá¡ú ™à¹ ó¡ìº ìt¡à³à샹
"‹¸Úì>¹ [>ìÚà\> A¡¹ìt¡ Îå[¤‹à Ò줡ú ®¡àÈà * \ã¤ì>¹ δ¬Þê¡ "[®¡Ä¡ú \ã¤ì>¹ γθà
γà‹àì>¹ Å[v¡û¡ ®¡àÈàÚ "àìá¡ú ®¡àÈàìA¡ íƒ>[–ƒ> \ã¤ì> ™àìt¡ ët¡à³¹à l¡üšìÚà\> A¡¹ìt¡
šàì¹à &Òü l¡üì„ìŸ ®¡àÈà ¹ê¡ìš ¤à}ºà [¤ÈìÚ¹ [ƒìA¡ ºÛ¡¸ ƒà*¡ú

ët¡à³à샹 [¤W¡à¹Å[v¡û¡ A¡¿>àÅ[v¡û¡ Îõ\>Åãºt¡àìA¡ γõ‡ý¡ A¡¹à¹ \>¸ "ì>A¡ Aõ¡[t¡ &Òü
šàk¡¸šåÑzìA¡ ìƒ*Úà ÒìÚìá¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzìA¡ šø=³ šõË¡àÚ [A¡l¡ü "๠ëA¡àl¡ ëƒ*Úà "àìá¡ú
[A¡l¡ü "๠ëA¡àl¡ ‡à¹à šøàœ¡ t¡=¸ ët¡à³à샹ìA¡ ³àK¢ƒÅ¢> A¡¹ì¤¡ú

ët¡à³¹à ®¡àìºà®¡àì¤ šØl¡àìÅà>à A¡ì¹ "àƒÅ¢ >àK[¹A¡ Ò*¡ú ìƒÅ l¡üÄÚì>¹ A¡àì\ [>ì\
ìA¡ l¡ü;ÎK¢ A¡ì¹à¡ú ët¡à³à샹 "ì>A¡ "ì>A¡ ǡ쮡Záà¡ú

šåìo ([¤ì¤A¡ l¡üv¡³ ëKàÎà¤ã)
t¡à[¹J : 21 ìÅ ëó¡¤øåÚà¹ã 2020
®¡à¹t¡ãÚ ëÎï¹ : 2 ó¡à½> 1941 Îe¡àºA¡
³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ *
"®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³“¡º, šåìo 04

®¡àÈà [¤ÈÚA¡ Û¡³t¡à [¤ÈÚ : ¤à}ºà
‡àƒÅ ìÅøoã

".yû¡. ìÛ¡y Û¡³t¡à (‡àƒÅ ìÅøoã)

1. Åø¤o 1) Îà[Òìt¡¸¹ š[¹ìšø[Û¡ìt¡ Kƒ¸ &¤} šìƒ¸¹ ³ì‹¸ [>[Òt¡ "àº}A¡à[¹A¡ ëÎï–ƒ™¢ &¤}
¹Îì¤à‹ "àѬàƒ> A¡ì¹ Ç¡>ìt¡ &¤} ëÅà>àìt¡ Ò줡ú

2) [¤[®¡Ä \>Îe¡à¹ ³à‹¸³ ë=ìA¡ šøàœ¡ [¤ÈÚ ¤Ññ "àA¡º> A¡ì¹ ëÅà>à &¤} [¤[®¡Ä
šø[t¡ì™à[Kt¡àÚ ¤¸¤Ò๠A¡ì¹ ëÅà>à>¡ú

2. ¤v¡ûõ¡t¡à * 1) [¤[®¡Ä ">åË¡àì> ÎÒ®¡àKã ÒìÚ ëÎÒü ">åË¡àì>¹ ÎèyÎe¡àº> A¡¹à¡ú
A¡ì=àšA¡=> 2) [¤[®¡Ä [¤ÈìÚ¹ Î}ºàìš¹ ÎÒ®¡àKã ÒìÚ [>®¡ã¢A¡ ¹ê¡ìš "àìºàW¡>à A¡¹à ¡ú
3) \àt¡ãÚ &¤} "à”z\¢à[t¡A¡ γA¡àºã> [¤ÈÚìA¡ ë¤ìá [>ìÚ t¡à¹ šì¹ γ[Ê¡Kt¡ "àìºàW¡>à¹
"àìÚà\> A¡¹à¡ú

3. šk¡> 1) A¡à™¢A¡¹ ¤¸[v¡û¡â« l¡üÄÚì>¹ \>¸ ³Òàšå¹ç¡È샹 ¤àoã &¤} Îà[Ò[t¡¸A¡ìƒ¹ ¹W¡>à "‹¸Ú>
A¡¹à¡ú

2) [¤[®¡Ä [¤®¡àìK¹ ìÅøË¡ ¤¸[v¡û¡ìƒ¹ \ã¤>ã¡/ "àuA¡=à šàk¡ A¡¹à¡ú

3) Î}KoA¡ (A¡[´šl¡üi¡à¹) & ¤¸¤Òê¡t¡ [º[š δšìA¢¡ t¡=¸ Î}NøÒ A¡ì¹ t¡à¹ ¤¸¤Ò๠A¡¹à ¡ú

4. ìºJ> 1) [ó¡W¡à¹ ëºJ> &¤} ¤õv¡à”z ëºJì>¹ "‹¸Ú>, ëºJ> ¤õv¡à”z ëºJì>¹ "‹¸Ú>, ëºJ>
A¡à™¢ A¡¹à¡ú

2) [ó¡W¡à¹ ëºJ> &¤} ¤õv¡à”z ëºJì>¹ "‹¸Ú> ëºJ> A¡à™¢ A¡¹à¡ú
3) [¤[®¡Ä ">åË¡àì>¹ "àìÚà\> A¡¹à¹ \>¸ "à¤Å¸A¡ ëºJ> A¡¹à¡ú

5. ®¡àÈà- "‹¸Ú> 1) ¹Î, ÅõUà¹, Åà”z, ¤ã®¡;Î, ¤ã¹, "Š±æt¡¡ú
2) "º}A¡à¹ ("=¢àºS¡à¹)¡ú
3) ¤àA¡¸ Ç¡[‡ý¡A¡¹o, A¡àºš[¹¤t¢¡>, ¤àK‹à¹à¡ú

6. "‹¸Ú> 1) ÎàÛ¡à;A¡àì¹¹ >³å>à ít¡¹ã A¡¹à &¤} ÎàÛ¡à;A¡à¹ A¡t¢¡à¹ P¡> "àuÎà; A¡¹à¡ú
ìA¡ïź¸ 2) Ñš‹¢à š¹ãۡ๠\>¸ "à¤Å¸A¡ [>ìÚà\> A¡¹à¡ú
3) ¤à}ºà ®¡àÈà &¤} ë¹à\Kàì¹¹ δ±à¤>àìA¡ "¤Kt¡ A¡¹à¡ú Òü–i¡à¹ì>i¡, [A¡l¡ü, "๠ëA¡àl¡
[¤[®¡Ä W¡¸àì>º ëƒìJ l¡üšìÚàK A¡¹à¡ú

[ÅÛ¡A¡ * "[®¡®¡à¤A¡ìƒ¹ `¡àt¡àì=¢....

δ¶à>ãÚ [ÅÛ¡A¡ / "[®¡®¡à¤A¡ ¤õ–ƒ¡ú
"àš>à샹 \à>àìt¡ "à>–ƒì¤à‹ A¡¹[á ë™ ¤àº®¡à¹t¡ã ³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ *

"®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³“¡º, šåìo¹ šÛ¡ ë=ìA¡ šø=³¤à¹ ‡àƒÅ ìÅøoã¹ ¤à}ºà ™å¤A¡®¡à¹t¡ã ¤Òü[i¡
"àš>à샹 Òàìt¡ tå¡ìº ‹ì¹[á¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzìA¡ ¤à}ºà ®¡àÈ๠³à‹å™¢, ¤àR¡à[º Î}ÑHõ[t¡, ¹ã[t¡>ã[t¡*
¤à}ºà ®¡à¤‹à¹àìA¡ šøà‹à>¸ ëƒ*Úà ÒìÚìá¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzA¡[i¡ìt¡ "[t¡ š[¹[W¡t¡ * šøW¡[ºt¡ ëºJA¡-

ìº[JA¡à¹ ¹W¡>à Ñ‚à> ëšìÚìá¡ú &¹A¡³ &A¡[i¡ ¤Òü "à³à샹 áày-áàyã샹 Òàìt¡ tå¡ìº ëƒ*Úà¹
šø‹à> l¡üì„Ÿ Òìºà &Òü ¤t¢¡³à> šø\ì–μ¹ [A¡ìÅà¹-[A¡ìÅà¹ã샹 \àt¡ãÚ * "à”z\¢à[t¡A¡ Ñzì¹
¤à}ºà Îà[Òt¡¸ δšìA¢¡ "¤[Òt¡ * š[¹[W¡t¡ A¡¹à¡ú "à³¹à ³ì> A¡[¹ ë™ l¡üZW¡ ³à‹¸[³A¡ Ñzì¹¹ šk¡>-
šàk¡> [¤ƒ¸àºÚ [ÅÛ¡à * Ñ•àt¡A¡ Ñzì¹¹ [ÅÛ¡àyû¡ì³¹ ³ì‹¸ l¡üìÀJì™àK¸ * "t¡¸”z P¡¹ç¡â«šèo¢ &A¡[i¡
š™¢àÚ¡ú Îåt¡¹à} &Òü Ñzì¹¹ áày-áàyã샹 Îà[Òìt¡¸¹ [¤ÈÚKt¡ "à[UA¡ í¤[W¡ìy¹ &A¡[i¡ γ¸A¡
‹à¹oà =àA¡à l¡ü[W¡t¡¡ú Î[³[t¡¹ [W¡”z஡à¤>àìA¡ ºÛ¡¸ A¡ì¹ ¤Òü[i¡ìA¡ ë³ài¡ šàòW¡[i¡ [¤®¡àìK [¤®¡v¡û¡ A¡¹à
ÒìÚìá¡ú šø=³ ƒåÒü [¤®¡àìK ë³ài¡ áÚ[i¡ Kƒ¸ áÚ[i¡ šƒ¸ ¹ìÚìá¡ú šø[t¡[i¡ Kƒ¸, šƒ¸ ‡àƒÅ ìÅøoã¹
áày-áàyã샹 Û¡³t¡à, "[®¡¹ç¡[W¡¡ * l¡üì„ŸìA¡ ºÛ¡¸ A¡ì¹ ë>*Úà ÒìÚìá¡ú Îà[Òt¡¸ [Åۡ๠l¡üì„Ÿ
Ç¡‹å³ày š¹ãÛ¡à ¤à šøìÅ—¹ l¡üv¡¹ ìƒ*Úà >Ú, Îà[Òt¡¸ šàìk¡¹ ³ì‹¸ ë™ "à>–ƒ "àìá, &A¡[i¡ A¡[¤t¡à
¤à K쿹 ³ì‹¸ ë™ ®¡àìºà ºàK๠¹ÎƒP¡ìºà ¹ìÚìá l¡üÒà "àuÎà; A¡¹àÒü Îà[Òìt¡¸¹ ³èº l¡üì„Ÿ¡ú
ëÎÒü Îèìy [ÅÛ¡A¡-[Å[Û¡A¡à샹 ƒà[Úâ« "ì>A¡ ë¤Åã¡ú [ÅÛ¡à=ã¢¹à ™[ƒ &A¡[i¡ K¿ ¤à A¡[¤t¡à ¤à
šø¤Þê¡ ®¡àìºà A¡ì¹ šìØl¡ l¡üšº[§¡ A¡¹ìt¡ šàì¹ * δšèo¢¹ê¡ìš ¤åc¡ìt¡ šàì¹ t¡àÒìº ë™ìA¡àì>à
‹¹ì>¹ šøìÅ—¹ l¡üv¡¹ ëƒ*Úà t¡à¹ šìÛ¡ A¡[k¡> Òì¤ >à¡ú tõ¡t¡ãÚ [¤®¡àìK "=¢à; [¤ìÅÈ Îà[Òìt¡¸
¹ìÚìá ‘ºQåA¡=à ¤à ëáài¡K¿’ ú &Òü [¤ìÅÈ Îà[Òìt¡¸¹ l¡üì„Ÿ Òìºà ëáài¡K¿ ¤à ºQåA¡=à¹
¹ÎàѬàƒ> A¡¹à &¤} ¹W¡[Út¡à¹ ¹W¡>à ìA¡ïź¸ìA¡ "‹¸Ú> A¡¹à¡ú W¡tå¡=¢ [¤®¡àìK ¹ìÚìá ‘¤¸¤Òà[¹A¡-
ìºJ>’¡ú &Òü [¤®¡àìK ë³ài¡ W¡à¹[i¡ šø¤Þê¡ ¹ìÚìá ™à¹ l¡üì„Ÿ íƒ>[–ƒ> \ã¤ì> ¤à}ºà Îà[Òìt¡¸¹
¤¸¤Ò๠* ë¹à\Kàì¹¹ [¤[®¡Ä Îåì™àK ">åÎÞê¡à> A¡¹à¡ú &Òü >tå¡> šàk¡¸yû¡ì³¹ šø[t¡ šàìk¡¹ šøà¹ì´±
A¡[¤¡ / ìºJA¡¡/ ìº[JA¡à š[¹[W¡[t¡, šàk¡ / A¡[¤t¡à¹ ³èºA¡=à &¤} šàìk¡¹ l¡üì„ŸìA¡ ºÛ¡¸ A¡ì¹
"àA¡È¢oãÚ á[¤* ëƒ*Úà ÒìÚìá¡ú á[¤ ëƒìJ &¤} ³èºA¡=à šìØl¡ áày-áàyã¹à A¡[¤t¡à ¤à šàk¡[i¡ìA¡
">àÚàìÎ ÒꡃÚU³ A¡¹ìt¡ šà¹ì¤¡ú šàìk¡¹ ëÅìÈ ¹ìÚìá Ŧà=¢ &¤} Aõ¡[t¡™åv¡û¡ ">åÅãº>ã¡ú šø[t¡
">åÅãº>ãìt¡ "àA¡º>, Ŧ δšƒ, "[®¡¤¸[v¡û¡, ºQåv¡¹ã šøÅ—, Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>,
¤¸àA¡¹o Òüt¡¸à[ƒ γà[¤Ê¡ A¡¹à ÒìÚìá¡ú šàk¡¸ šåÑzìA¡¹ "à¹ì´± [A¡l¡ü "๠ëA¡àl¡ ìƒ*Úà "àìá ™à¹
³à‹¸ì³ ¤Òü[i¡¹ δ¬ìÞê¡ [¤Ñzõt¡ t¡=¸ Î}NøÒ A¡¹ìt¡ šà¹ì¤>¡ú šàk¡¸šåÑzA¡[i¡ìA¡ Diksha APP &
"àšìºàl¡ A¡¹à ÒìÚìá¡ú ëÎJà> ë=ìA¡ ¤Òü[i¡ l¡àl¡ü>ìºàl¡ A¡¹à ™à줡ú

&Òü >tå¡> šàk¡¸yû¡ì³¹ ³èº ºÛ¡¸ ëÎi¡àÒü áày-áàyã¹à ™à šìØl¡ìá t¡à ®¡àìºà A¡ì¹ \à>åA¡,
¤åcå¡A¡ * [ÅJåA¡ "๠t¡J> ëÎ [>ì\Òü šøìÅ—¹ l¡üv¡¹ [ƒìt¡ šà¹ì¤¡ú [ÅÛ¡A¡-[Å[Û¡A¡à, "[®¡®¡à¤A¡ìƒ¹
ƒà[Úâ« Òº ëÎÒü A¡àì\ [ÅÛ¡à=ã¢ìƒ¹ìA¡ ÎàÒà™¸ A¡¹à, Î[k¡A¡ š= ëƒJàì>à, ™àìt¡ ®¡[¤È¸ìt¡ "à¹
ëA¡àì>à "Îå[¤‹à >à ÒÚ¡ú t¡à¹ [W¡”zà-®¡à¤>à * ëºJ๠³ì‹¸ ѬA¡ãÚt¡à óå¡ìi¡ *ìk¡ ¡ú [ÅÛ¡A¡ /
"[®¡®¡à¤A¡ [ÅÛ¡à=ã¢ìA¡ Î[k¡A¡ š=i¡à ëƒ[JìÚ ëƒì¤>, "àš>à샹 `¡à> * ">审줹 "àìºàÚ
[ÅÛ¡à=㢹 W¡ºà¹ šì=¹ "Þê¡A¡à¹ ƒè¹ A¡¹ì¤>- "๠ëÎÒü šì= "àu[¤Å«àìι ÎìU &[KìÚ W¡ºåA¡
ƒõØn¡ šƒìÛ¡ìš "๠[ÅÛ¡A¡-[Å[Û¡A¡à¹à ëÒàA¡ t¡à샹 "àìºà¹ šì=¹ [ƒÅà¹ã¡ú l¡ü®¡ÚšÛ¡ìA¡Òü \à>àÒü
Î[³[t¡¹ šÛ¡ ë=ìA¡ "àKೠǡ쮡Záà¡ú &Òü šàk¡¸šåÑzA¡[i¡ìt¡ ë™ Î³Ñz ëºJA¡-ìº[JA¡à¹ ¹W¡>à
"”z®è¡¢v¡û¡ ÒìÚìá ëÎP¡[º ³è‰ìo¹ \>¸ ">å³[t¡ [ƒìÚ t¡à¹à "à³à샹 ¤à[‹t¡ A¡ì¹ìá>¡ú Î[³[t¡¹
šÛ¡ ì=ìA¡ t¡à샹ìA¡ \à>àÒü "à”z[¹A¡ Aõ¡t¡`¡t¡à ú γàì\¹ ë™àK¸ * [¤`¡ ¤¸[v¡û¡¹à &Òü šàk¡¸šåÑzA¡[i¡
γãÛ¡o A¡ì¹ ÒüÒàìA¡ A¡ì¹ tå¡ìºìá "àì¹à Îå–ƒ¹ * "àA¡È¢>ãÚ¡ú t¡à샹ìA¡ \à>àÒü "à”z[¹A¡ šøã[t¡
* "ìÅÈ Aõ¡t¡`¡t¡à¡ú

B ÎèW¡ãšy B

". šàìk¡¹ >à³ Îà[Òt¡¸ šøA¡à¹ ìºJA¡-ìº[JA¡à šõË¡à yû¡³à}A¡
yû¡.

1. ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹ šƒ¸ Kãt¡ ºàº> ó¡[A¡¹ 1

2. [Å¿ã Kƒ¸ γà\[W¡y ³à[oA¡ ¤ì–ƒ¸àšà‹¸àÚ 5

3. "à[³ ëƒ[J šƒ¸ šøAõ¡[t¡ ëšø³ Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àÚ 13

4. ìt¡àt¡àA¡à[Ò>ã Kƒ¸ ¹ê¡šA¡ ¹¤ã–ƒø>à= k¡àA塹 16

5. ¤o¢³àºà, "à³à¹ ƒå:[J>ã ¤o¢³àºà šƒ¸ ³àtõ¡®¡àÈà ëšø³ Åà³Îå¹ ¹àÒ³à> 21

6. Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ >ãìW¡ Kƒ¸ °³> A¡à[Ò>ã Î审àÈ ³åìJàšà‹¸àÚ 25

7. >¤àÄ šƒ¸ ƒå:J¤àƒ ™t¡ã–ƒø>à= ëÎ>P¡œ¡ 30

8. ®¡à¹t¡¤È¢ Kƒ¸ &A¡àu—t¡àì¤à‹ îÎÚƒ ³åÑzàó¡à [ιà\ 34

9. [ÅA¡à¹ šƒ¸ ì¤à‹³èºA¡ \ã¤>à>–ƒ ƒàÅ 40

10. ÒüÑšàìt¡¹ ë³ìÚ Kƒ¸ l¡üš>¸àÎ "}Å ¤[S¡³W¡–ƒø W¡ìj¡àšà‹¸àÚ 45

11. ¹àÑzà A¡à¹* &A¡à¹ >Ú šƒ¸ γà>t¡à ¤ãì¹–ƒø W¡ìj¡àšà‹¸àÚ 56

12. Ç¡®¡ l¡ü;Τ Kƒ¸ šà¤¢> ¤ìº–ƒø>à= k¡àA塹 59

B [¤ìÅÈ Îà[Òt¡¸ B

". yû¡. šàìk¡¹ >à³ Îà[Òt¡¸ šøA¡à¹ ìºJA¡-ìº[JA¡à šõË¡à yû¡³à}A¡
13 - ") "àƒà¤ 67
"ìºï[A¡A¡ ºQåA¡=à γì¹Å ¤Îå 72
- "à) Åøãš[t¡ Îà³”z 75
- Òü) šø[t¡Åøç¡[t¡ ºQåA¡=à A¡t¢¡à¹ [Î} ƒåKôKຠ79
- #)
ìáàìi¡àK¿ ¤ºàÒüW¡àòƒ ³åìJàšà‹¸àÚ 88
14. ì¹[l¡* \[A¡
ìáàìi¡àK¿ "àÅàšèo¢à 냤ã 94
15. ¤ÃK ëºJ> ¤¸¤Òà[¹A¡ ëºJ> 99
16. [ó¡W¡à¹ ëºJ> ÎàÛ¡à;A¡à¹ Åøã³t¡ã ˜¡[Èt¡à 103
17. ®¡à¤Î´ßÎà¹o
>ãºàÅãÈ ³“¡º
ìºJ ìšøà.³gæ¹à>ã [Î}
A¡ì=àšA¡=> Åøã³t¡ã [šøÚà ¹àÚ
A¡à[Ò>ã ³èºA¡ Åøã >ã[t¡Å [¤Å«àÎ

1. ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹

- ºàº> ó¡[A¡¹
A¡[¤ š[¹[W¡[t¡

ºàº> ó¡[A¡¹ [áìº> ¤×³åJã šø[t¡®¡à¹ "[‹A¡à¹ã¡ú [t¡[> ¤à}ºàìƒìŹ ìÅøË¡t¡³ ¤àl¡üº Kàì>¹
¹W¡[Út¡à ¡ú &Òü Îà‹ìA¡¹ \–μ¤õv¡à”z "ì>A¡i¡àÒü ¹Òìθ n¡àA¡à¡ú &A¡[i¡ ³t¡ ">åÎàì¹, ºàº> ÎàòÒü 1774
Îຠ>àKàƒ >[ƒÚà ë\ºà¹ "”zK¢t¡ Aå¡[Ê¡Ú๠W¡àšØl¡à Òül¡ü[>Úì>¹ "”zK¢t¡ ®¡àØl¡à¹à Nøàì³ \–μNøÒo A¡ì¹>¡ú
δ²à”z [Ò–ƒå A¡àÚÑ‚ š[¹¤àì¹¹ &A¡³ày Δzà> [áìº> ºàº> ÎàòÒü¡ú t¡àò¹ [št¡à¹ >à³ ³à‹¤ A¡¹ &¤} ³àt¡à¹
>à³ šˆà¤t¡ã¡ú ">¸ &A¡ ³ìt¡ t¡àòìA¡ ³åÎ[º³ š[¹¤àì¹¹ Δzà> [ÒìÎì¤ ëƒJàì>à ÒìÚìá¡ú

ëÅà>à ™àÚ ³Ò[È¢ ëƒì¤–ƒø>à=, Îìt¡¸–ƒø>à= ë\¸à[t¡[¹–ƒø>à= * ¹¤ã–ƒø>à= šø³åJ [¤J¸àt¡ ³à>åìȹ
ÎìU t¡à¹ ÎàÛ¡à; ÒìÚ[ạú [>¹Û¡¹ šÀã¤àÎã Òìt¡ "๴± A¡ì¹ ³Ò[È¢ ëƒì¤–ƒø>à= k¡àA塹 š™¢”z ºàº>
ó¡[A¡ì¹¹ ÎìU ‹³à¢ºàš A¡ì¹ š[¹tõ¡œ¡ ÒìÚìá>¡ú "à¤à¹ ëÅà>à ™àÚ ¹¤ã–ƒø>à= t¡à¹ γà‹ã¹ l¡üšì¹ &A¡[i¡
ëáài¡ šàA¡à Ѷõ[t¡ ³[–ƒ¹ ît¡¹ã A¡ì¹ [ƒìÚ[áìº> 1311 ¤Uà즡ú 1890 Îà캹 17 Òü "ìC¡à¤¹
ëƒl¡ü[Øl¡Ú๠"àJØl¡àìt¡Òü 116 ¤á¹ ¤ÚìÎ ºàº> ó¡[A¡¹ ëƒÒt¡¸àK A¡ì¹>¡ú

A¡[¤t¡à¹ ³èºA¡=à
‘"à¹Åã’ Å즹 "=¢ "àÚ>à ¡ú "à¹Åã>K¹ ¤ºìt¡ ³>ìA¡ ¤åc¡àì>à ÒìÚìá¡ú ³ì>¹ ³ì‹¸Òü W¡à¹šàìŹ

\K;šø[t¡ó¡[ºt¡ ÒÚ¡ú šØl¡Åã Òìºà ¤àl¡üº Îà‹>๠#Å«¹, ™àòìA¡ t¡à¹à ‘³ì>¹ ³à>åÈ’ ¤ìº ³ì> A¡ì¹>¡ú
[A¡”ñ ¤àl¡üº Îà‹>àÚ &Òü šØl¡Åã¹ ÎÞê¡à> šà*Úà ¤à t¡àìA¡ ºà®¡ A¡¹à Jå¤ ÎÒ\ >Ú¡ú t¡à¹ &Òü šØl¡Åã Òìºà
#Å«¹ú šØl¡Åã Ç¡‹å l¡üšº[§¡¹ \Kìt¡ "¤Ñ‚à> A¡ì¹>¡ú t¡àìA¡ A¡J> * ë¤àc¡à ™àÚ, A¡J>* ë¤àc¡à ™àÚ>à¡ú
t¡à¹ ÎÞê¡à> ëšìº ³à>åìȹ \ã¤> ™”|>๠"¤Îà> Qi¡t¡¡ú

11

"à[³ &A¡[ƒ>* >à ëƒ[Jºà³ t¡àì¹
"à³à¹ ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹
*&A¡ šØl¡Åã ¤Ît¡ A¡ì¹¡ú
Nøà³ ë¤[Øl¡ìÚ "Kà‹ šà[>
* t¡à¹ >àÒü [A¡>à¹à >àÒü t¡¹oã šà칡-

"à[³ ¤àf¡à A¡[¹ ëƒJ¤ t¡à[¹
"à[³ ìA¡³ì> ëÎ KàòÚ ™àÒü 칡ú
¤º¤ [A¡ ìÎÒü šØl¡Åã¹ A¡=à¡

* t¡à¹ ÒÑz, šƒ-ÑHÞê¡-³à=à >àÒü 빡ú
* ìÎ Û¡ìoA¡ =àìA¡ Åèì>¸¹ l¡üš¹
"à¤à¹ Û¡ìoA¡ ®¡àìÎ >ãì¹ ¡ú
šØl¡Åã ™[ƒ "à³àÚ áåòt¡

"à³à¹ ™³-™àt¡>à ë™t¡ ƒè칡ú
"à¤à¹ ëÎ "๠ºàº> &A¡Jàì> ¹Ú
t¡¤å ºÛ¡ ë™à\> ó¡àòA¡ 빡ú

Ŧà=¢

"à¹Åã = "àÚ>à t¡¹oã = ë>ïA¡à šØl¡Åã = šø[t¡ì¤Åã

S¡Þê¡ = A¡àò‹ ¤Ît¡ = ¤àÎ ™àt¡>à = ™”|>à

Nøà³ = Kàò, &Jàì> "àut¡w "ì=¢ ¤¸¤Òê¡t¡ ™³™àt¡>à = šà[=¢¤ ƒå:J ëÅàA¡ ¤à [¤ÈÚ ™”|>à

ì™à\> = W¡à¹ ëyû¡àÅ (&A¡ ìyû¡àÅ ¤à ƒåÒü ³àÒü캹 [A¡áå ë¤Åã)

">åÅãº>ã

1. "àA¡º>

") A¡à¹o ëºJ :-
(1) "à[³ &A¡ [ƒ>* >à ëƒ[Jºà³ t¡àì¹....
(2) A¡[¤¹ ³ì>¹ ³à>åìȹ Òàt¡-šà-³à=à ë>Òü....

22

"à) áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- (2) šØl¡Åã ì™Jàì>
(1) "¤Ñ‚à> A¡ì¹>

šØl¡Åã¹ ™àÒà
™àÒà >àÒü

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡à=¢A¡ Ŧ ëºJ :- "à) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà=¢A¡ Ŧ ìºJ :-

KàòÚ, ®¡àÎà, ó¡àòA¡, ƒèì¹, l¡üš¹, A¡àìá¡ú ¤à[Øl¡, šØl¡Åã, šà[>, t¡¹oã, ÒÑz, šà, [Ź, \º

3. A¡à¤¸ìÎï–ƒ™¢

") ë™ šR¡[v¡û¡P¡[º¹ ³à‹¸ì³ A¡[¤ t¡à¹ ³ì>¹ ³à>åìȹ "¤Ñ‚à> δšìA¢¡ ¤ìºìá> ëÎÒü šRô¡[v¡û¡P¡[º¹ "=¢ ëºJ ú

"à) ë™àK¸ l¡üv¡¹[i¡ ë¤ìá >à* :

A¡[¤ A¡à¹ ëáàòÚà ëšìt¡ W¡à> ?

1) t¡à¹ "àš> \ì>¹ 2) t¡à¹ ¤Þê塹 3) t¡à¹ ³ì>¹ ³à>åìȹ

4. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘‘šø[t¡[i¡ ³à>åìȹ "à‹¸à[uA¡ l¡üÄ[t¡¹ ëW¡Ê¡à A¡¹à l¡ü[W¡t¡¡ú’’- & [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) ‘‘[>³¢º Òê¡ƒÚ >à Òìº #Å«ì¹¹ ÎàØl¡à šà*Úà ™àÚ >à¡ú’’ & [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
Òü) ‘‘³à>åìȹ ³àìc¡ #Å«¹ìA¡ Jåòì\ ë>*Úà šøìÚà\>¡ú’’ - & [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

5. ¹ÎàѬàƒ>

") ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹ - ºàºì>¹ &Òü Kà>[i¡¹ ³èº ¤v¡û¡¤¸ * t¡à¹ ¹ê¡šA¡ "=¢ "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
"à) ‘‘¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹/ * &A¡ šØl¡Åã ¤Ît¡ A¡ì¹¡ú’’ - "à¹Åã>Kì¹ =àA¡à šØl¡Åã¹ š[¹W¡Ú ƒà*¡ú
Òü) ¤àl¡üº t¡w ®¡à¤>๠l¡ü;š[v¡¡ A¡ã ®¡àì¤ ÒìÚìá ëºJ¡ú
#) ¤àl¡üº Îà‹A¡ ºàº> ó¡[A¡¹ A¡ã ®¡àì¤ [W¡v¡ š[¹Ç¡[‡ý¡¹ A¡=à ¤ìºìá>¡?

6. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹ Kàì> ¤àl¡üº t¡w A¡ã ®¡àì¤ šø[t¡ó¡[ºt¡ ÒìÚìá t¡à "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
"à) A¡[¤ #Å«ì¹¹ "¤Ñ‚à> δšìA¢¡ ™àÒà ¤ìºìá> t¡àÒà ìºJ¡ú
Òü) ºàºì>¹ ³ìt¡ ™³-™àt¡>à A¡ã®¡àì¤ ƒè¹ A¡¹à ì™ìt¡ šàì¹?

33

#) ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹ ¤ºìt¡ A¡ã ì¤àc¡àì>à ÒìÚìá?
l¡ü) ¤à[Øl¡¹ A¡àìá "à¹Åã>K¹ A¡[¤t¡àÚ ¤[o¢t¡ ‘šØl¡Åã’¹ Ѭ¹ê¡š ¤o¢>à A¡ì¹à¡ú

7. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") šØl¡Åã ëƒJìt¡ ëA¡³> ? #) A¡à샹 ³ì‹¸ ºÛ¡ ë™à\> ó¡àòA¡ ¹ìÚìá?

"à) A¡[¤ &A¡ [ƒì>¹ \>¸* A¡àìA¡ ëƒJìt¡ šà>[> ? l¡ü) Û¡ìoA¡ >ãì¹ ®¡àìÎ ëA¡ ?

Òü) A¡[¤ &Òü "Kà‹ šà[> šà¹ A¡¹ìt¡ šà¹ìá> >à ëA¡> ? $ü) ºàº> t¡à¹ Kàì> ‘šØl¡Åã’ ¤ìºìá> A¡àìA¡ ?

¤¸àA¡¹o

"º}A¡à¹

* ë™ Kå> ‡à¹à ®¡àÈ๠Å[v¡û¡ ¤à ëÎï–ƒ™¢ δšàƒ> ÒÚ, t¡àìA¡ "ºS¡à¹ ¤ìº¡ú

"ºS¡à¹ ƒåÒü šøA¡àì¹¹¡ú (2) "=¢Kt¡ ¤à ®¡à¤Kt¡ "ºS¡à¹ - "=ࢺS¡à¹
(1) ŦKt¡ ¤à ‹¤ÿ [>Kt¡ "ºS¡à¹ - ŦàºS¡à¹

"=ࢺS¡à¹

* Å즹 "=¢¹ê¡ìš¹ "àÅøìÚ ë™ Î³Ñz "ºS¡àì¹¹ Îõ[Ê¡ t¡àÒà샹 "=¢àºS¡à¹ ¤ìº¡ú ³ì> ¹à[Jìt¡ ÒÒüì¤, "=¢
[k¡A¡ ¹à[JÚà Ŧ ¤ƒºàÒüÚà [ƒìº* &Òü \àt¡ãÚ "ºS¡à¹ Ûå¡Ä ÒÚ >à¡ú
"=¢àºS¡à¹ìA¡ Îà‹à¹o ºÛ¡>à>å™àÚã šø‹à>t¡: šàòW¡ ®¡àìK ®¡àK A¡¹à ™àÒüìt¡ šà칡ú
(1) ÎàƒõŸ³èºA¡ (2) [¤ì¹à‹³èºA¡ (3) ÅõTºà³èºA¡ (4) >¸àÚ³èºA¡ (5) KèØn¡à=¢³èºA¡

* ÎàƒõŸ³èºA¡ ë=ìA¡ l¡üƒàÒ¹o :
(1) l¡üš³à : &A¡Òü ¤àìA¡¸ Îà‹à¹o ‹³¢[¤[ÅÊ¡ ƒåÒü [¤\àt¡ãÚ šƒàì=¢¹ ³ì‹¸ ÎàƒõŸ šøƒÅ¢> A¡¹à ÒÒüìº
l¡üš³à "ºS¡à¹ ÒÚú
l¡üƒàÒ¹o : ì³ìÚ[i¡ [ƒ> [ƒ> ºt¡à¹ ³t¡ ¤à[Øl¡Úà l¡ü[k¡ìt¡ìá¡ú
(2) ¹ê¡šA¡ : l¡üšì³ìÚ¹ Î[Òt¡ l¡üš³àì>¹ "쮡ƒ A¡¿>à A¡¹à ÒÒüìº ¹ê¡šA¡ "ºS¡à¹ ÒÚ¡ú ¹ê¡šìA¡
[yû¡Úà[i¡ ÒÚ l¡üš³àì>¹ ">å™àÚã¡ú
l¡üƒàÒ¹o : "à[³ W¡àÒü l¡üv¡[¹ìt¡ \–μ-\º[‹¹ [>Ñz¹U 뤺஡è[³¡ú Òüt¡¸à[ƒ¡ú

44

2. [Å¿ã

- ³à[oA¡ ¤ì–ƒ¸àšà‹¸àÚ

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
³à[oA¡ ¤ì–ƒ¸àšà‹¸àìÚ¹ \–μ 19ì³ 1908ú Îàò*t¡àº š¹K>๠ƒå³A¡à ÅÒ칡ú íštõ¡A¡ [>¤àÎ

[¤yû¡³šå¹, n¡àA¡à¡ú [štõ¡ƒv¡ >à³ šøì¤à‹A塳๠¤ì–ƒ¸àšà‹¸àÚú l¡àA¡>à³ ³à[oA¡¡ú ëÎi¡àÒü [t¡[> ëºJA¡->à³
A¡ì¹ ët¡àìº>¡ú [št¡à Ò[¹Ò¹ ¤ì–ƒ¸àšà‹¸àÚ, ³àt¡à >㹃à 냤ã¡ú ëšø[Îìl¡[X A¡ìºì\ [¤-&Î[Î šØl¡à¹
Î³Ú šø=³ K¿ ‘"t¡Îã³à³ã’ ëºìJ> ú t¡àò¹ šø=³ l¡üš>¸àÎ ‘[ƒ¤à¹à[y¹-A¡à¤¸’ šøA¡à[Åt¡ ÒÚ 1935
[JøСà즡ú

³à[oA¡ ¤ì–ƒ¸àšà‹¸àìÚ¹ Ѷ¹>ãÚ l¡üš>¸àÎP¡[º¹ ³ì‹¸ "àìá - ‘šˆà>ƒã¹ ³à[c¡’, ‘šåt塺>àìW¡¹
Òü[t¡A¡=à’, ‘ÅÒ¹¤àìι Òü[t¡A¡=à¡’, ‘Òºåƒ >ƒã’, ‘Τå\ ¤>’, ‘\>>ã’, ‘[W¡Òû¡’, ‘Ò¹ó¡’ Òüt¡¸à[ƒ¡ú t¡àò¹
l¡üìÀJì™àK¸ K¿Nø”‚ P¡[º Òº ‘šøàîK[t¡Òà[ÎA¡’, ‘ιãÎõš’, ‘¤l¡ü’, ‘ºà\åA¡ºt¡à’, ‘š[¹[Ñ‚ô[t¡’ú
‘š[¹[Ñ‚[t¡’ K¿Nø씂¹ "Ê¡³ Î}J¸A¡ K¿ Òº ‘[Å¿ã’ ú 1956 [JøСà즹 3¹à [l¡ìδ¬¹, ³à[oA¡
¤ì–ƒ¸àšà‹¸àìÚ¹ \ã¤>à¤Îà> ÒÚ¡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
[‡t¡ãÚ [¤Å«™åì‡ý¡àv¡¹ ¤à\๠ƒJº A¡ì¹ ë>Ú &A¡-ìÅø>㹠Ѭà=¢àìÞÈã A¡àìºà¤à\à[¹ * ëW¡à¹à A¡à¹¤à[¹

³à>åÈ¡ú ¤à\๠ë=ìA¡ l¡ü‹à* ÒìÚ ™àÚ ¤× šøìÚà\>ãÚ [\[>Ρú t¡à áàØl¡à &A¡ ìÅø>ã¹ ³Òà\> Aõ¡[y³ "®¡à¤
ît¡[¹ A¡ì¹ ¤à\๠ë=ìA¡ Î[¹ìÚ ëó¡ìº t¡àò[t¡ìƒ¹ šøìÚà\>ãÚ Îåìt¡à &Òü l¡üì„ìŸ ë™, t¡à샹 ëƒ*Úà
ƒàƒ> * Îåìt¡à ë\àKàì>๠¤¸¤Ñ‚๠[®¡[v¡ìt¡ ™àìt¡ ÎÑzàÚ ‹å[t¡-Åà[Øl¡-Kà³áà šø®õ¡[t¡ t¡àò[t¡¹à ¤å>ìt¡ ¤à‹¸
ÒÚ¡ú [³[Ò¹¤à¤å¹ ƒàºàº ®å¡¤> ëQàÈàº, t¡àò[t¡šàØl¡à¹ šø‹à> t¡àò[t¡ ³ƒ> ëA¡ ¤ìÅ "à>๠ëW¡Ê¡à A¡¹ìº*
ëÅìÈ Îó¡º ÒÚ¡>à ú A¡=๠ëJºàš A¡ì¹ ®å¡¤ì>¹ Îåìt¡à [>ìÚ t¡àòt¡ W¡àºàì>๠¤à–ƒà ëÎ >Ú¡ú ³Òà\ì>¹
ëÅàÈ>™ì”|¹ A¡àìá Ò๠³à>๠³à>åÈ ëÎ >Ú¡ú ìÅø>ãÎ}Nøàì³¹ "àšÎÒã> ë™à‡ý¡à ëΡú

ÎA¡àìº ƒà*ÚàÚ ¤ìÎ ³ƒ> Îà¹à KàìÚ Åãìt¡¹ ëó¡ìº¡ú Q–i¡à¹ š¹ Q–i¡à &A¡i¡à>à ‹¹à¤òà‹à >Øl¡> W¡Øl¡>
ë¹à샹 ëÎòA¡ Jà[Záº, Òk¡à; t¡à¹ šàìÚ {JW¡ ‹¹º t¡àòt¡ W¡àºàì>๠A¡àì\, t¡à¹ "®¡àì¤ Å¹ã¹i¡à [³ÒüìÚ
®¡ãÈo®¡à줡ú [c¡[³ìÚ ¤¸[=ìÚ *ìk¡ ƒå[ƒì>, ¹àìt¡ Qå³ "àìÎ >à,
³>i¡à ëA¡³> i¡> i¡> A¡ì¹ &A¡ ‹¹ì>¹ l¡üƒàÎ A¡¹à
&ìA¡¤àì¹ Îàt¡ Îàt¡i¡à [ƒ> t¡àòt¡ >à W¡à[ºìÚ A¡ìÊ¡, Τ ë™> óå¡[¹ìÚ ëKìá¡! ™àyà Åå>ìt¡ [KìÚ
Òàìt¡-šàìÚ ëA¡à³ì¹-[šìk¡ ëA¡³> "àØl¡Ê¡ ³ìt¡à [>³àÒü ÎĸàÎã ÒìÚ ë¤[¹ìÚ ™à¤à¹ Î³Ú ë™³> ºàìK
ë¤ìt¡à ¤¸=à ‹ì¹[áº, t¡àìt¡ "à¤à¹ Kàòìi¡ Kàòìi¡ ët¡³[> ‹à¹à A¡Ê¡, t¡ì¤ ën¡¹ ë¤Åã ë\à¹àìºà "à¹
[c¡[ºA¡-³à¹à A¡à³Øl¡à[>ú Îåìt¡à ë³ìº>à, t¡àòt¡ "ó塹”z¡ú Ź㹠³ì>¹ * Τ l¡üì‡K ÎìÚ Wå¡šW¡àš
W¡ìº>à, [¤>à ë¹àìK ¤¸à¹à³‹¹à¹ ³ìt¡à Ò„ A¡ì¹ =àìA¡ ³ƒ>¡ú ™à ÎÚ t¡à ÎÒüì¤ >à ìA¡>¡ú

55

ÎA¡àìº l¡üìk¡Òü ³à ëKìá ¤l¡ü ëA¡ Îàì= [>ìÚ [š[v¡ aàºàì>à [³[Ê¡ KºàÚ ëWò¡W¡àìZá, A¡ã Òº ëKà?
¤à¤å샹 ¤à[Øl¡ ú ¤à[Øl¡¹ ë³ìÚ샹 ‹¹ì¤, ¤à¤å¹ ëáàìi¡à ¤[º Òº A¡ã?
ë³ìÚ¹ [¤ìÚ l¡üšºìÛ¡ ‘ƒå-&A¡Jà>à ®¡àìºà, ³ƒ>-
t¡àò[t¡¹ >à³ A¡¹à [¤ìÅÈ ¹A¡³ ®¡àìºà A¡àšØl¡ ¤åì> ®å¡¤> ¹àÑzà ë=ìA¡ l¡üìk¡ &ìº* &i¡à \à>à A¡=àÒü
냤๠󡹳àÅ ™[ƒ "àƒàÚ A¡¹ìt¡ šàì¹ú ¤à¤å¹ ¤à[Øl¡¹ ë™ l¡ü[ƒ¹ Aåò¡ìØl¡ ë=ìA¡Òü ëÎ ìl¡à¤à Qåì¹ ¹àÑzà ÒìÚ
¤àÚ>à ëšìº Îåìt¡à ">àÚàìÎ ë\àKàØl¡ ÒìÚ ™àì¤ &ìÎìá¡ú l¡ü[ƒÒü ÒÚìt¡à t¡àØl¡à [ƒìÚ šà[k¡ìÚìá t¡àìA¡¡ú
¤à¤å샹Òü A¡º¸àìo¡ú ¤à[Øl¡ìt¡ [ẠÅå‹å ³ƒì>¹ ³à[Î ¡ú Îàt¡[ƒ> t¡àòt¡ ¤Þê¡ ³ƒì>¹, ¤l¡üi¡à t¡à¹ > ³àÎ
t¡à¹ "à¤à¹ &A¡i¡à Òàt¡ >åìºà, Źã¹[i¡ š¸àA¡à[i¡¹ ëšàÚà[t¡, >à ëJìÚ t¡à¹ Qì¹ šàìá ëA¡l¡ü ³ì¹ ™àÚ
³ìt¡à ë¹àKà¡ú ³ƒì>¹ Òàòl¡ü³àl¡ü [W¡;A¡à¹ Ç¡ì> ëÎ l¡ü[ƒ¹ &Òü ®¡à¤>à ÒìÚìá, \à>à ëKìá A¡àº¡ú [A¡áå
áåìi¡ "àìÎ ³ƒì>¹ ƒå’ ¤áì¹¹ ìáìºi¡àìA¡ ëA¡àìº W¡àº "๠l¡àº ëÎ Wå¡[š Wå¡[š [ƒìÚìá A¡àº ³ƒì>¹ ¤l¡ü
[>ìÚ, Îàì= "àìÎ ³à[ι W¡à¹ ¤áì¹¹ ë³ìÚ¡ú ³à[ι ëA¡, Wå¡[š Wå¡[š Ç¡[‹ìÚìá ³ƒì>¹ ³[t¡ K[t¡¹ A¡=à,
A¡ã Û¡³t¡à "àìá &A¡ Òàìt¡ ëi¡ì> {JW¡‹¹à šà [k¡A¡ Τ๠³ìt¡à ³\å[¹ [>ìÚ Îà‹à¹o A¡àšØl¡ ¤å>ìt¡ ³>
A¡ì¹ ëƒÚ ³ƒì>¹ú ³à[Î* ëWò¡W¡àÚ¡ú ³ƒì>¹ [W¡;A¡àì¹ ÒìÚìá [A¡>à ³ƒì>¹ ¡ú ëAò¡ìƒ l¡ü[ƒìA¡ ¤ìºìá ³ƒì>¹
®¡Ú ëšìÚ ëáìº ë³ìÚ ƒåìi¡à "àìKÒü Kºà ó¡à[i¡ìÚ ¤l¡ü, ‘‘ë™ >à, &A¡KåòìÚ[³ t¡à¹ A¡àìi¡[>¡ú’’
A¡àÄà \åìØl¡[ạú
šàØl¡à¹ ™à¹à áåìi¡ &ìÎ[Ạ®å¡¤>ìA¡ &Jàì>
t¡J> ¹àÑzà ë=ìA¡ ®å¡¤> ëQàÈຠ&ìÎ ¤¸àšà¹i¡à ëƒìJ ³åìJ¹ ®¡à¤ t¡à샹 њʡÒü ¤ƒìº ™àÚ¡ú Òü[t¡
¤åìc¡Òü ëKàØl¡à[º¹ A¡àìá ³ƒì>¹ šà ‹ì¹ A¡ìÚA¡i¡à ³ì‹¸ [š[Î {š[Øl¡ &ì> ¤Îìt¡ [ƒìÚ[Ạ®å¡¤>ìA¡¡ú
Òò¸àW¡A¡à i¡à> ëƒÚ "๠l¡ü¹ç¡ìt¡ ë\àì¹ ë\àì¹ =àšØl¡ ¤à¹ ¤à¹ ΤàÒü t¡àA¡àÚ ³ƒ> "๠®å¡¤ì>¹ [ƒìA¡
³à칡ú ™”|>ài¡à Îà³à캹 ³ì‹¸ "àìÎ ³ƒì>¹, ³åW¡ìØl¡ ƒåìW¡àìJ њʡ [\`¡àÎà [>ìÚ¡ú ëÎ* [A¡ ëÅìÈ ®å¡¤ì>¹
³åW¡ìØl¡ 뮡ìR¡ šØl¡à¹ ¤ƒìº ¤ìÅ "àìÎ šà-i¡à¡ú ¤¸¤Ñ‚à ë³ì> [>º, ¹à[\ Òº šøàÚ ë¤K๠Jài¡à ³\å[¹
[>ìÚ ÎÑzà ‹å[t¡Åà[Øl¡ Kà³áà ¤åì> [ƒìt¡? ³ƒ>
¤àòW¡àìº> ë³àìA¡¡ú "Ѭ[Ñzì¤à‹ A¡ì¹¡ú ³åìJ¹ ëJàòW¡à ëJàòW¡à ëKàòó-ƒà[Øl¡
³åìá ëó¡ìº Òàìt¡¹ ëW¡ìi¡àìt¡¡ú
³åìJ Ç¡Èìt¡ Ç¡Èìt¡ ³ƒ> šàìÚ Òàt¡ QìÈ¡ú J[Øl¡
*k¡à ó¡ài¡à šàìÚ Òàìt¡¹ A¡Øl¡à t¡àºå¹ QÈàÚ Å¦ ÒÚ Î¤à¹ [>:Ŧ [\`¡àÎ๠\¤àì¤Òü ë™> ¤åìØl¡à
ëÅàìȹ ³ìt¡à¡ú 뮡àºàìA¡ Ç¡[>ìÚ ëÎ ¤ìº, šàìÚ {JW¡ ‹¹º Òk¡à;¡ú
ëÎ A¡ã ™”z>à, ¤àš, &A¡ƒ³ ì™> [³t¡å¸ ™”z>à ³[¹
®å¡¤> š¹à³Å¢ ëƒÚ, l¡üìk¡ Òàòìi¡à ƒå’šà¡ú ëÎì¹ "๠[A¡¡ú l¡ü[> &ìÎ ëi¡ì>¡iå¡ì> [k¡A¡ A¡ì¹ [ƒìº>
™à줡ú šài¡à, ¤àòW¡àìº> ë³àìA¡¡ú

³ƒ> A¡=à A¡Ú >à¡ú &t¡Û¡ìo "àìÅ šàìŹ KK> t¡àò[t¡¹ ë¤òìi¡ ë³ài¡à ¤l¡ü "Š±æt¡ "à*Úà\
¤à[Øl¡¹ A¡ìÚA¡\> ë³ìÚ - šå¹ç¡È áåìi¡ &ìÎ Òà[\¹ A¡ì¹ ¤ìº, "! A¡àìáÒü [áìº> t¡à &ìº> ®¡àìºà,
ÒìÚìá ÒåìÀàØl¡ Ç¡ì>¡ú Åå‹å l¡ü[ƒ "àìÎ[> šøàÚ ºàKà* t¡àÒü ët¡à ¤[º ë³à¹à¡ú
Aåò¡ìØl¡ ë=ìA¡, A¡ìÚA¡i¡à A¡ºà Kàìá¹ ë³àìi¡ ó¡à¹àA¡
³ƒ> "๠l¡ü[ƒ¹ Aåò¡ìØl¡¹ ³ì‹¸¡ú t¡àòt¡ >à W¡à[ºìÚ Kà-i¡à [k¡A¡ ë>Òü¡ú t¡àØl¡à t¡à[Øl¡
¤ìº ³ƒ>¡ú KK>-t¡àò[t¡¹ ¤l¡üìÚ¹ ³åJìA¡ t¡à¹ ¤ìØl¡à
Q¹ ë=ìA¡Òü ëÎ t¡àò[t¡ šàØl¡à¹ ë³ìÚ - šå¹ç¡ìȹ ®¡Ú¡ú

66

¤õ–ƒà¤> ƒàò[Øl¡ìÚ [Ạ[šáì>, "š¹à‹ã¹ ³ìt¡à¡ú [ƒìºÒü šÚÎà ì³ìº, &Τ A¡=à - &Τ Òü[Ut¡
t¡à¹ Aåò¡ìØl¡* ³ƒì>¹ Qì¹¹ šøàÚ ºàKà* - l¡üv¡ì¹ ƒàò[Øl¡ìÚ ƒàò[Øl¡ìÚ Åå>ìt¡ t¡à¹à ®¡Ú šàÚ¡ú Τ Qì¹
&A¡i¡à "à³ Kàìá¹ *šàìÅ, ™à¹ ƒå-šàìŹ l¡àº ë¹à\K๠¤Þê¡, l¡üìšàΡú
šàºà ƒå-\ì>¹ W¡àº ëA¡ šøàÚ ëáàòÚ ëáàòÚ¡ú
®å¡¤> ¤ìº, ët¡à³à¹ KàòìÚ¹ t¡àò[t¡¹à, \àì>à
¤åìØl¡à 뮡àºà¹ ëW¡ìÚ ¤õ–ƒà¤ì>¹ ¤ÚÎ "ì>A¡ A¡³ ³ƒ>, ¤ìØl¡à ë¤àA¡à¡ú ³ƒ> [>ì\* Îàt¡šå¹ç¡ìÈ t¡àò[t¡¡ú
[A¡”ñ, Ź㹠t¡à¹ "ì>A¡ ë¤[Å \¹à\ão¢ ú &A¡[i¡ t¡à¹ ¹àìK¹ ³à=àÚ ëÎ ¤¸U A¡ì¹Òü ¤ìÎ, ëÎ A¡=à ¤ºìt¡¡ú
šå¹àì>à \ão¢ t¡àòt¡, Kà³áà "๠"ài¡ Òà[t¡ A¡àšØl¡ t¡àò[t¡ \àt¡i¡àÒü ë¤àA¡à ¡ú
Ç¡‹å ë¤à>à ™àÚ¡ú t¡àòìt¡ ëÎ "๠¤ìÎ >à, Û¡³t¡à
ë>Òü¡ú t¡à¹ ¤ìØl¡à ëáìº ¹[ÎA¡ t¡àòt¡ W¡àºàÚ¡ú Îåìt¡à¹ ®å¡¤> [>ì\¹ A¡=à ¤ìº ™àÚ, Îåìt¡à [A¡>ìt¡
"®¡àì¤ t¡àò[t¡ šàØl¡àÚ Î³Ñz t¡àt¡ ¤Þê¡, "®¡àì¤ * šà[ZáÎ >à, šà[¤* >à [A¡áåA¡àº¡ú t¡àòt¡ ¤[ÎìÚ ë¹ìJ
"àt¡ìS¡ γÑz t¡àò[t¡ šàØl¡à =³ =³ A¡¹ìá, Ç¡‹å t¡àòt¡ [>ì\ ¤ìÎ ë=ìA¡ ºà®¡ A¡ã? [³[Ò¹¤à¤å Îåìt¡à [ƒìZá>,
W¡ºìá ëA¡Å줹 "๠¤õ–ƒà¤ì>¹¡ú ¤åì> ëƒ, ™à šàÎ t¡àÒü ºà®¡¡ú t¡à >Ú Îåìt¡à >à [A¡>ìt¡
[ƒìº A¡àšØl¡Òü ¤å>ì¤ >à, & A¡ã A¡=à¡? ët¡à³à¹ A¡=à
®å¡¤> "³à[ÚA¡®¡àì¤ ¤õ–ƒà¤> ëA¡ [\`¡àÎà A¡ì¹, >Ú ¤åc¡àìt¡ šà[¹, ÎÑzà A¡àšØl¡ ¤å>ì¤Òü >à tå¡[³,[A¡”ñ
A¡Jà>à Kà³áà ÒìÚìá ¤õ–ƒà¤> ? *¹à-

¤õ–ƒà¤> ë™> W¡³ìA¡ l¡üìk¡ ¡ú &A¡ šà [š[áìÚ ëšàÈàÚ >à *샹 ¡ú Îåìt¡à [A¡ ΤàÒü ëA¡ì>, >à
™àÚ¡ú [A¡>ìt¡ šàì¹ ? "àš[> ët¡à \àì>>, ë¤[Ź ®¡àK
ƒàƒ> A¡ì\¢ t¡àòt¡ W¡àºàÚ¡ú šØl¡t¡à ¹àìJ [ƒ¤à ¹à[v¡¹
\à[> >à ¤à¤å, ë³à¹ ëáºà ¤ºìt¡ šà칡ú t¡àòt¡ W¡à[ºìÚ, ³åìJ ¹v¡û¡ tå¡ìº¡ú "àš[> t¡à* "àì„A¡
A¡¹ìt¡ W¡à>, šà¹¤ ëA¡> ë³à¹à¡? >Òüìº Òü[ƒìA¡ ëÎ
ëA¡Å¤ìA¡ ë¤àìºà ë¤à>à Òìº ë™> šÚÎà [>ìÚ šØl¡t¡à =àìA¡ >à ¤àšå¡ú A¡ã ƒì¹ Îåìt¡à ëA¡>à \à> ?
™àÚ¡ú ®å¡¤> "àšìÅàìȹ Å«àÎ ëó¡ìº, =àA¡ ëK, A¡ã A¡¹à¡ú
A¡v¡àìA¡ A¡t¡ ¤ìº ët¡à³à샹 \>¸ Îåìt¡à ¤¹à„
¤àòA¡à 볹硃“¡ &A¡¤à¹ ëÎà\à A¡¹¤à¹ ëW¡Ê¡à A¡[¹ìÚ[áºà³, ët¡à³¹à >à ³à>ìº l¡üšàÚ A¡ã¡ú ¤å[c¡
A¡ì¹ ¤õ–ƒà¤>, "ÎÒàÚ A¡¹ç¡o ƒõ[Ê¡ìt¡ Τ๠[ƒìA¡ ët¡à Τ, [A¡”ñ [ƒ>A¡àº šìØl¡ìá Jà¹àš, t¡àòt¡ ë¹ìJ
&A¡¤à¹ t¡àA¡àÚ¡ú ëA¡à>³ìt¡ [i¡ìA¡ =àA¡à ¡ú >Úìt¡à ƒå[ƒ> ¤àìƒ t¡àòt¡
ë¤W¡ìt¡ Òì¤ ët¡à³à샹¡ú ®¡àìºà Î³Ú ™J> "àÎì¤,
ëáìºìA¡ Ç¡ì‹àì¤> ¤à¤å¡ú * Τ \à[>>à [A¡áå Îåìt¡à [³ºì¤ "à¤à¹, t¡J> ³ì> šØl¡ì¤ &Òü ®å¡¤>
"à[³¡ú ëQàÈà캹 A¡=à ¤ìº ¹àJ[á, ëƒìJà [³[ºìÚ ú t¡J>
"àšìÅàÅ A¡¹ì¤¡ú "à³à¹ A¡=à Ç¡>ìº t¡àòt¡* ¤\àÚ
[šáå [ó¡ì¹ ‹ãì¹ ‹ãì¹ W¡ìº ™àÚ ¤õ–ƒà¤> ¡! =àA¡t¡, [>ì\¹à* [i¡A¡ìt¡¡ú

KKì>¹ ¤l¡ü ¤ìº ³åJ ¤àò[A¡ìÚ c¡àòì\¹ ÎìU, t¡àòt¡ ¤àò‹à [ƒìt¡ ë¤W¡ìt¡ Òìº [³[Ò¹¤à¤å¹ ÒìÚ
"à[³ [A¡áå \à[>>à ëKà, ë³à¹ ëáìº \àì> ! A¡t¡ n¡} ®å¡¤>Òü [A¡>줡ú ëÎÒü ®¡¹Îàìt¡Òü ÒÚìt¡à Kàòi¡ ÒìÚ
\àì> ¤åìØl¡à¡ú

¤åìØl¡à 뮡àºà ¤ìº, "àÒà =àì³à >à ¤åì>๠³à?
"t¡ A¡=àÚ A¡à\ A¡ã¡ú ™”z>à ëKìá >à ³ƒ>? ë³à¹à
t¡ì¤ ™àÒü¡ú

ëA¡Å¤ ëKìºÒü šÚÎà šàì¤, Kà³áà A¡àšØl¡ ¤åì>

77

¤ìÎ "àìá ëºàA¡i¡à ¡ú [A¡”ñ ëÎ š™¢”z [A¡ KØl¡àì¤? *¹ ÎìU¡ú
t¡à¹ "àìK ÒÚìt¡à ®å¡¤ì>¹ A¡àìá Îåìt¡à [>ìÚ¡ ¤å>ìt¡
Ç¡¹ç¡ A¡¹ì¤ t¡àò[t¡¹à¡ú ³ƒì>¹ ¤àš ™[ƒ "à\ ë¤òìW¡ =àA¡t¡, ³à[Î
®¡à줡ú ë¤òìW¡ =àA¡ìº ÎàìØl¡ W¡à¹ Aå¡[Øl¡¹ ë¤[Å ¤ÚÎ
³à[Î &ìÎ Qå¹ Qèå¹ A¡ì¹ "àìÅ šàìÅ¡ú ¤à³åì>¹ Òt¡ t¡à¹¡ú ³à[Î t¡à ®¡àìºà ë¤àìc¡ >à¡ú Ç¡‹å Åøã‹ì¹¹
ëáìº šàìÚ Òàt¡ [ƒìÚìá ³ƒì>¹, KØl¡ ÒìÚ šàìÚ¹ ëW¡ìÚ ëÎ ë¤Åã ¤åìØl¡à ÒìÚ šØl¡t¡ ®¡à¤ìt¡ ³>i¡à t¡à¹
‹åìºà [>ìÚ ®å¡¤>ìA¡ ™t¡Û¡o ìÎ šøoà³ >à A¡¹ìá ³åÈìØl¡ ™àÚ¡ú Åø㋹ t¡àò[t¡¹ ë¤òìW¡ =àA¡à¹ ƒå®¡¢àK¸ ëƒìJ
³à[ι ³ì> Ѭ[Ñz ë>Òü¡ú ³ƒì>¹ ¤å[c¡ ëJÚຠÒÚ[>, ëÎ [>ì\Òü ë™ A¡à³>à A¡ì¹, &¤à¹ ¤åìØl¡à¹ ™à*ÚàÒü
®è¡ìº ëKìá¡ú ³ƒì>¹ šà ƒåìi¡à i¡à> ÒìÚ ®å¡¤ì>¹ ®¡àìºàú
{š[Øl¡¹ [ƒìA¡ &[KìÚ ëKìº ³à[ι "๠틙¢ =àìA¡
>à¡¡ú ³ƒì>¹ A¡àì>¹ A¡àìá ³åJ [>ìÚ [KìÚ šøoàì³¹ >à =àA¡ ³ƒì>¹ ¤àš ¡ú ³ƒ> ìt¡à "àìá¡ú
A¡=ài¡à ³ì> A¡[¹ìÚ ëƒÚ¡ú
³ƒì>¹ ³à ¤l¡ü [ó¡ì¹ "àìÎ P¡[i¡ P¡[i¡, ëšìi¡¹
³ƒ> &ìA¡¤àì¹ {JW¡ìØl¡ *ìk¡, ë³ìÚi¡àìA¡ ë> >à ®¡àì¹ ³ƒì>¹ ¤l¡ü =š =š šà ëó¡ìº Òàòìi¡, Òàt¡ šà
ëA¡àìº, ëAò¡ìƒ ³¹ìá? ³¹ìK >à ëÒ=à ë=ìA¡ ë™=à t¡à¹ ó塺ìá A¡[ƒ> ë=ìA¡¡ú š¹ì>¹ \ão¢ šåì¹àì>à
³¹[¤? Åà[Øl¡Jà>à ³ƒ> [>ì\ ¤åì> [ƒìÚ[Ạt¡àìA¡ [¤ìÚ¹
Î³Ú ú &J>* šàìØl¡¹ í¤[W¡y¸, [³[Ò ¤å>ì>¹ ëA¡à³º
ëáìº ë³ìÚ ƒåìi¡àìA¡ [>ìÚ ³à[Î šàºàÚ¡ú ³ƒì>¹ Jà[š l¡ü^ºt¡à Τ [³ìº &³> Îå–ƒ¹ "àìá A¡àšØl¡
& ë³\à\ ëW¡ì> ³à[Ρú ë³ìÚ A¡àòƒìá ¤ìº ¤Aå¡[> Jà>à ì™ "[t¡ [¤Åøã ®¡àì¤ š¹ìº * ¹ç¡Û¡ \i¡ ¤àò‹à
[³ìáÒü *i¡à áåìt¡à¡ú ìáìº[šìº A¡àì>¹ A¡àìá ëWò¡W¡àìº W塺 ëW¡àA¡ºà *k¡à ó¡ài¡à W¡à³Øl¡à & Τ [W¡Òû¡ >à =àA¡ìº
³à>åìȹ "Åà[”z ëA¡> Òì¤ ³à[Î* \àì> >à ³ƒ>* ¤à¤å샹 ¤à[Øl¡¹ ë³ìÚ ³ì> A¡¹à ë™t¡ t¡àìA¡¡ú
ë¤àìc¡ >à¡ú ëáìº ë³ìÚ¹ A¡àÄà ³ƒì>¹ A¡àì> ºàìK
>à ú t¡àòìt¡¹ k¡A¡k¡[A¡, ë³ìÚ샹 ¤A¡à¤[A¡, {c¡[c¡¹ ³ƒì>¹ ³à [¤Øl¡ [¤Øl¡ A¡ì¹ ¤A¡ìt¡ ¤A¡ìt¡
l¡àìA¡¹ ³ìt¡à¡ú ë³\à\i¡àÒü [¤KìØl¡ìá ³ƒì>¹ ú >à "àÎ[Ạºà[k¡ ‹ì¹ Aåò¡ì\à ÒìÚ, ®å¡¤ì>¹ Îà³ì> ëÎ
A¡¹ç¡A¡ šøoà³ ëÎ ¤à³åì>¹ ëáìºìA¡ ³ƒì>¹ *š¹ [A¡Øáå >à ¤ºìºÒü ³ƒ> Jå[Å Òt¡¡ú [A¡”ñ ¤å[l¡¹ [A¡ ìÎ
³à[ι [¤Å«àÎ Jàò[i¡ ¡ú ¹à³àÚo ëÎ šØl¡ìt¡ šàì¹ Îå¹ A¡à“¡`¡à> "àìá¡ú Îà³ì> &ìÎÒü ëÎ Ç¡¹ç¡ A¡ì¹ ëƒÚ
A¡ì¹, t¡àòìt¡¹ A¡àì\ ¤àìš¹ >à³ ëÎ ¤\àÚ ë¹ìJìá, ³ƒ>-t¡àò[t¡¹ &ìÚà[t¡-¤ÅãA¡¹o ¤Î”z Åà[Øl¡¹ ¤àÚ>à¹
ëιà [\[>Î ît¡¹ã¹ ¤àÚ>à šàÚ ³ƒ>-t¡àò[t¡ ¡ú A¡=à Ç¡ì>Òü ¤à¤å¹ ¤à[Øl¡¹ ë³ìÚ샹 Òà[Î [i¡i¡A¡à[¹
³ƒì>¹ ³àìÚ¹ Îàì= A¡[W¡ ¤ÚìÎ & ¤à[Øl¡ìt¡ &ìÎ [ƒìÚ [¤ìƒÚ A¡¹à¹ A¡à[Ò>ã¡ú * Τ A¡àšìØl¡¹ W¡º
³à[Î Ç¡ì>[áº, ¤à¤å샹 ¤àìš¹ "à³ìº ë¤>à¹[Î "àìá >à[A¡ "à¹, k¡àA塳à [ƒ[ƒ³à¹à, [c¡¹à "๠W¡àÈà¹
¤åì> 냤๠¤àÚ>à ëšìÚ[Ạ³ƒì>¹ ¤àš¡ú [¤ìÚ¹ Qì¹¹ ë³ìÚ¹à šì¹ * Τ Åà[Øl¡¡ú
Î³Ú \à캹 ³ìt¡à [á[Ê¡áàØl¡à Åà[Øl¡ ¤åì> š¹ìt¡ [ƒìÚ
t¡à¹ ÎìU ë™ ³ÅA¡¹à A¡ì¹[Ạ³ƒì>¹ ¤àš ëÎ A¡=à ³ƒ>-t¡àò[t¡! ³ƒ>-t¡àò[t¡¹ A¡àšØl¡ ! ¤>KàòÚ
ëA¡à>[ƒ> ®å¡ºì¤ >à ³à[Ρú "à\ "A¡àº, ¤àÚ>à Ÿຠ¹à\à ³ƒ>-t¡àò[t¡¡ú
"àìÎ>à, Îåìt¡à ì³ìº >à, t¡àòt¡ W¡ìº >à, t¡¤å ³ƒ>
*òW¡à A¡àšØl¡ ë¤àì> >à¡ú *¹ \>¸ A¡Ê¡ ÒÚ ³à[ι, *¹ ¤ºº? ¤ºº * Τ A¡=à? šà P¡[i¡ìÚ [Îì‹
¤àìš¹ A¡=à 쮡줡ú ³à ¤l¡ü ë™> ëA¡³> ¤¸à®¡à¹ A¡ì¹ ÒìÚ ¤ìº ³ƒ>, ë¤ìØl¡ìá-¤ìØl¡à ë¤ìØl¡ìá ¤à¤å¹à¡ú
"[t¡ ¤àØl¡ ÒìÚìá¡ ¤à¤å샹, ³¹ì¤ &¤à¹¡ú

ƒà*ÚàÚ l¡ük¡ìt¡ i¡ìº šØl¡¤à¹ l¡üšyû¡³ A¡ì¹
³ƒì>¹ ¤l¡ü¡ú Jåò[i¡ ‹ì¹ Îà³ìº [>ìÚ ë®¡t¡ì¹ W¡ìº

88

™àÚ, 뮡t¡¹ ë=ìA¡ l¡üNø ³”z¤¸ "àìÎ, &A¡ šÚÎ๠l¡ük¡¤à¹ Î³Ú ®å¡¤ì>¹ ³ì> ÒÚ Q¹ ë=ìA¡ ë™>

³åì¹àƒ ë>Òü, K줢à A¡t¡ ! &A¡i¡à ëKàR¡à[>¹ "à*Úà\ A¡àì> &º¡ú

®å¡¤> Îà”~>à [ƒìÚ ¤ìº, ë³ìÚ¹à "³> ¤ìº t¡à¹ š¹Òü ³à[ι Kºà : * ³ƒ>, ƒ¸àJìÎ ¤l¡ü

³ƒ>, * Τ A¡=àÚ A¡à> [ƒìt¡ ë>Òü¡ú ëA¡³> A¡¹ìá¡ú

t¡à ¤ìº, ¤à¤å샹 ¤à[Øl¡¹ ë³ìÚ¹à* ¤ìº, t¡à¹ ®å¡¤> [KìÚ l¡ü[ƒìA¡ šà[k¡ìÚ ìƒÚ J¤¹ [>ìt¡ú

³à ¤l¡ü* ¤ìº, l¡ü[ƒ* ¤ìº¡ú [A¡”ñ Τ ë³ìÚ¹à ¤ìº ë¤ºà ÒìÚìá t¡à¹ ë¤[¹ìÚ šØl¡à ƒ¹A¡à¹, A¡à\

>à¡ú &Òü t¡àò[t¡ šàØl¡à¹ "ì>A¡ ë³ìÚÒü ¤ìº >à ú "ì>A¡ú [A¡”ñ ³ƒì>¹ Qì¹¹ J¤¹i¡à >à ë\ì> ë™ìt¡

³ƒ>-t¡àò[t¡ìA¡ Îà³ì> JàØl¡à A¡[¹ìÚ t¡à¹à ¤¹} c¡KØl¡à šàì¹ >à ú ët¡³> &A¡i¡à [¤šƒ QàìØl¡ W¡àšìº ³ƒ>

A¡ì¹ Qì¹¹ šå¹ç¡ìƒ¹ ÎìU¡ú ³ƒ>* t¡àòt¡ ë¤àì> ÒÚìt¡à ®¡àR¡ìt¡ šà칡ú l¡ü[ƒ¹ \>¸ "ìšÛ¡à A¡¹ìt¡

t¡àò¹à* t¡àòt¡ ë¤àì> šàìÚ¹ ‹åìºà¹ ™å[K¸ >Ú t¡à¹à A¡¹ìt¡ ëÎ [¤¹v¡û¡ ÒìÚ *ìk¡ ¡ú * áåò[Øl¡¹ ¤ìØl¡à

³ƒì>¹¡ú &A¡ "àR塺 ëKàòšƒà[Øl¡¹ ³ì‹¸ ®¡àR¡à ƒàòìt¡¹ ¤àØl¡à¤à[Øl¡ "àìá Τ [¤ÈìÚ, J¤¹ "à>ìt¡ [KìÚ

Òà[Î \à[KìÚ ³ƒ> ëÅà>àÚ ®å¡¤>ìA¡ ú &A¡i¡à &ìØl¡ ÒÚìt¡à ëΤà A¡¹ìt¡Òü ëºìK ëKìá ³ƒì>¹ ¤l¡üìÚ¹¡ú

t¡àò[t¡¹ ët¡\ "๠[>Ë¡àÚ &A¡iå¡ Ji¡A¡àÒü ë™> ºàìK A¡ã ÒìÚìá ³ƒì>¹ ¤l¡üìÚ¹? A¡ã Òìt¡ šàì¹ ?

®å¡¤ì>¹ ¡ú &A¡iå¡ ¹àK &A¡iå¡ [Ò}Î๠aàºà* ë™> P¡¹ç¡t¡¹ [A¡áå ™[ƒ ÒÚ...¡ú

ÒÚ¡ú δß[t¡ [³[Ò¹¤à¤å¹ t¡àòìt¡¹ A¡à¹¤àì¹ \[Øl¡ìÚ l¡ü[ƒ ëó¡ì¹ "ì>A¡Û¡o šì¹¡ú "ì>A¡i¡à š=

šØl¡à¹ š¹ ëÎ Ç¡ì>[Ạ& "e¡ìº t¡àò[t¡-³Òìº ëÒòìi¡ ³ƒì>¹ ¤l¡üìÚ¹ Źã¹i¡à ëA¡³> ëA¡³> A¡¹[áº,

&A¡i¡à A¡=à W¡[ºt¡ "àìá ‘‘³ƒ> ™J> Kà³áà &A¡¤à¹ ³èáࢠëKìá¡ú ³ì> ÒìÚ[Ạ¤å[c¡ *Òü š™¢”zÒü

¤å>줡ú’’ ëKàØl¡àÚ A¡=ài¡à¹ ³àì> ®¡àìºà ë¤àìc¡[>, =àA¡ì¤, [A¡”ñ šì¹ ³ì> ÒìZá šøΤ-¤¸=ài¡à* l¡ük¡ì¤¡ú

šì¹ ëi¡¹ ëšìÚ[áº, Î虢 ™J> š[ÆW¡ì³ l¡ük¡ì¤- &¹ ëšÎ¤ Òìt¡ ëKìº ³¹ì¤ ³à[K &¤à¹¡ú &A¡ì¤ºà

¤ƒìº *Òü A¡=ài¡à &[ƒìA¡¹ t¡àò[t¡¹à ¤¸¤Ò๠A¡ì¹¡ú &A¡ ³åìk¡à ®¡àt¡ šàÚìt¡à [t¡> 뤺à l¡üìšàÎ ú &³[>

ëÎ \àì>, ³ƒ> ™[ƒ t¡à¹ A¡àá ë=ìA¡ Îåìt¡à [>ìÚ W¡ºìá ƒå ³àΡú Kຠ[ƒìÚ &ºà³ t¡àò[t¡ìA¡, ³¹o ÒÚ

A¡àšØl¡ ¤åì> [ƒìt¡ ¹à[\ ÒÚ "à\, A¡àº t¡àò[t¡ šàØl¡à¹ >à ?

ë¤[Ź ®¡àK ëºàA¡ áåìi¡ "àÎì¤ t¡à¹ A¡àìá Îåìt¡à¹ "àJàÚ A¡àk¡ Kåòì\ >à³àì>à Òòà[Øl¡i¡à W¡à[šìÚ ëƒÚú

\>¸¡ú ¤ìØl¡à Jà³ ëJÚà[º &A¡ KåòìÚ ëºàA¡i¡à, &Òü ë¤òìi¡ "àòìi¡à ëƒÒi¡à š™¢”z t¡à¹ š[¹W¡Ú ëƒÚ ƒå\¢Ú
¹àìK &Òü ÒàìÎ, ÒàÒåt¡àÅ A¡ì¹, &Òü º´¬à W¡*Øl¡à A¡=à ¹àìK¹¡ú ¤Îàìt¡ [KìÚ ³à[i¡¹ Òàò[Øl¡i¡à ë™ ®¡àìR¡ >à
A¡Ú ë™> ¹à\à ³Òà¹à\à¡!

99

t¡àÒü "àÆW¡™¢¡ú ³ìt¡à ¤¸=àÚ ëšìi¡ [Jìƒi¡à ³ì¹ ³ì¹ \àKìá ¤à¹
&J> * ëKìº >à ë™? ¤à¹, ¤l¡üi¡à ëKàR¡àìZá &A¡i¡à>à ú
™à¤ ¡ú "à[ºìθ ºàKìá¡ú
®¡àt¡ Jàì¤, ë³à¹ ¹àò‹à ®¡àt¡ ? l¡ü[ƒ "ः๠A¡ã A¡¹ì¤ ³ƒ>-t¡àò[t¡ ?

\à>àÚ¡ú ëÎ[ƒ> ¹à[y ™J> K®¡ã¹ ÒìÚ &ìÎìá, Åãìt¡¹
®å¡¤> ë¹ìK ¤ìº, ët¡à¹ A¡=à ¤ìØl¡à [¤[Zá[¹¡ú W¡àò샹 ´Ãà> "àìºàÚ Kàò Qå[³ìÚ šìØl¡ìá, W¡à[¹[ƒA¡ Ñz§¡
³ƒ> ƒà*ÚàÚ &ìÎ ¤ìÎìá l¡üò[A¡ ë³ì¹ ëƒìJ [>c塳 ÒìÚ "àìá, ³àìc¡ ³àìc¡ A¡àìá * ƒèì¹ Aå¡A塹
[ÅÚà캹 l¡àA¡ áàØl¡à ³ƒ> t¡àò[t¡¹ t¡àòt¡ Qì¹ Å¦ Ç¡¹ç¡
ël¡à¤à Qåì¹ ¹àÑzà ÒìÚ ®å¡¤> "à¤à¹ ™àÚ¡ú ÎA¡à캹 Òº k¡A¡àk¡Aô¡, k¡A¡àk¡Aô¡¡ú Jå¤ ë\àì¹ t¡àòt¡ W¡à[ºìÚìá
[šò[Øl¡i¡à ëÎÒüJàì> šìØl¡[áº, t¡àìt¡ \àò[A¡ìÚ ¤ìΡú ³ƒ>, Ŧ l¡ük¡ìá ë\à칡! l¡ü[ƒ¹ Qì¹ ët¡à ¤ìi¡Òü,
¤õ–ƒà¤ì>¹ Qì¹ š™¢”z Ŧ ëš]ìáàìt¡ =àìA¡ t¡à¹
ëA¡³> "àìá ¤l¡ü? t¡àòt¡ W¡àºàì>๡ú ®å¡¤> ¤ìº "àÆW¡™¢ ÒìÚ, &¹ ³ì‹¸
¤¸=à l¡üìk¡ìá A¡³ A¡³ ¡ú ¹v¡û¡ ®¡àR¡ìá ë¤[Å, t¡àòt¡ W¡àšàº ? &A¡à ³à>åÈ A¡J> [k¡A¡ A¡¹º Τ ?
¤¸=à ët¡³> >Ú¡ú ƒåKKôà ¤å[Øl¡ ìA¡ "à>ìt¡ ëKìá¡ú
³ƒì>¹ Åà”z [>[ÆW¡”z ®¡à¤ ëƒìJ ®å¡¤> ¹ã[t¡³ìt¡à l¡ü[ƒ* "¤àA¡ ÒìÚ [KìÚ[Ạ- * Jàò[i¡ Kåoã
®¡Øl¡ìA¡ ™àÚ¡ú &A¡i¡à [¤[Øl¡ ‹[¹ìÚ ®¡àì¤, ë®¡ì¤ ëºàA¡, * Τ šàì¹ - ëÎ ¤ìº ®¡ìÚ * [¤Ñ¶ìÚ A¡à>
³ƒ>ìA¡* &A¡i¡à [¤[Øl¡ ëƒÚ¡ú ëšìt¡ ë=ìA¡¡ú
³ƒ> ¤ìº Òk¡à; : ®¡àìºà [A¡áå ë¤à>à> >à, &A¡iå
ƒà[³ [A¡áå¡? Îåìt¡à ë>Òü ¤å[c¡? ¤åìØl¡à ¤õ–ƒà¤> ëáìºìA¡ ël¡ìA¡ ¤ìº, ³ƒ> t¡àòt¡
³>i¡à JåÅã ÒìÚ *ìk¡ ®å¡¤ì>¹¡ú W¡àºàÚ >à[A¡ 빡?
Îà³à>¸ "àìá¡ú [A¡”ñ ë¤>à¹[Î áàØl¡à tå¡[³ [A¡
[A¡áå ¤å>ì¤ ? t¡àáàØl¡à A¡ã "๠? ëA¡Å¤ \¤à¤ ëƒÚ c¡àòì\¹
ë¤>à¹[Î? ë¤>à¹[Î >à ë¤à>à ë™> t¡à¹Òü ÎìU, ¹àt¡ ƒåšåì¹ Wå¡ìšWå¡ìš t¡àòt¡ W¡àºàìZá>, Qài¡ Ç¡‹å
"š¹à‹, t¡à¹Òü "‹:št¡> &³[> "àšìÅàìȹ ÎìU ë³à샹 뤺à ú
¤ìº ³ƒ>, ë¤>à¹[Î \ã¤ì> ¤å[>[>¡ú
&A¡ Q–i¡à¹ ³ì‹¸ Îåìt¡à &ìÎ šìØl¡¡ú ®å¡¤> ìºàA¡ ®å¡¤ì>¹ Îåìt¡à >à Òìt¡ šà칡ú
[ƒìÚ Îåìt¡à ëšïòìá ëƒÚ ³ƒì>¹ Q칡ú Îåìt¡à ëƒìJ
A¡àÄà "àìÎ ³ƒì>¹¡ú &Òü Îåìt¡à [ƒìÚ t¡àìA¡ ®¡àìºà A¡à¹ Îåìt¡à t¡ì¤? A¡à¹ "àìá Îåìt¡à ®å¡¤> áàØl¡à
A¡àšØl¡ ¤åì> [ƒìt¡ Ò줡ú &¹ ëW¡ìÚ ëA¡Å줹 ³ìt¡à Ç¡[> ?
Kà³áàÒü >Ú ëÎ ¤å>t¡, ëºàìA¡ ¤ºt¡ ³ƒ>-t¡àò[t¡
Kà³áà ¤åì>ìá ƒàìÚ šìØl¡ [A¡”ñ ™à-t¡à *òW¡à A¡àšØl¡ ³ƒì>¹ t¡àòt¡ A¡J> ë=ì³[Ạl¡ü[ƒ \àì> >à¡ú
ë¤àì>[>¡ú ÎA¡àìº šàìÚ ë™³> {JW¡ ‹ì¹[Ạìt¡³[> 뮡àì¹ Qå³ ë®¡ìR¡Òü ìÎ áåìi¡ ™àÚ ³ƒì>¹ A¡àìá ¡ú
®¡àì¤ A¡ã ë™> ëi¡ì> ‹ì¹ t¡à¹ ¤åìA¡¹ ³ì‹¸¡ú i¡¸àòìA¡ ³ƒ>ìA¡ ël¡ìA¡ tå¡ìº ÎàNøìÒ ¤ìº, A¡t¡i¡à ¤å>ìº
ëKàò\à ƒàƒì>¹ i¡àA¡à ƒåìi¡à ë™> áò¸àA¡à [ƒìt¡ =àìA¡ t¡àò[t¡?
W¡à³Øl¡àÚ¡ú [A¡”ñ &[ƒìA¡ t¡àòt¡ >à W¡à[ºìÚ Î¤à¢ìU "àØl¡Ê¡
"àÚ ëƒJ[¤¡ú

³ƒ> t¡àìA¡ [>ìÚ ™àÚ t¡àòt¡-Qì¹ ¡ú ó¡àòA¡à Åè>¸
t¡àòt¡ ëƒìJ = ¤ì> =àìA¡ l¡ü[ƒ¡ú Îåìt¡à¹ ¤à[“¡º 뙳>
[Ạët¡³[> šìØl¡ "àìá¡ú

Îåìt¡à ³ƒ> l¡ü[ƒ¹ Òàìt¡ tå¡ìº ëƒÚ, i¡àA¡à ƒåìi¡à*
ëƒÚ¡ú ¤ìº, [>ìÚ ™à [ó¡ì¹ ëƒ Kà ®å¡¤>¤à¤åìA¡ú

10 10

¤[ºÎ, ³ƒ> t¡àò[t¡ ë™[ƒ> Kà³áà ¤å>줡- Wå¡[š?
ëƒìJ &Î t¡àòt¡ ?
&A¡iå 뤺à Òìt¡ t¡àò[t¡ šàØl¡à¹ "ì‹¢A¡ ë³ìÚ t¡àòt¡ W¡àºà*[> ¹àìt¡¡?
šå¹ç¡È ƒº ë¤òì‹ ³ƒì>¹ Qì¹¹ ƒà*Ú๠Îà³ì> &ìÎ W¡à[ºìÚ[á ! Jà[º t¡àòt¡ ¡ú t¡àòt¡ >à W¡à[ºìÚ {JW¡
ƒàòØl¡àÚ¡ú ³åJ ëƒJìºÒü ë¤àc¡à ™àÚ t¡àò샹 ³ì>¹
"¤Ñ‚à¡ú ë¹àìÈ ëÛ¡à쮡 A¡à¹* ëW¡àìJ \º &ìÎ ‹¹º šàìÚ, ¹àìt¡ t¡àÒü Jà[º t¡àòt¡ W¡àºàºà³ &i¡iå¡ú
šØl¡¤à¹ l¡üšyû¡³ A¡ì¹ìá¡ú KK>- t¡àò[t¡¹ ¤l¡üi¡à š™¢”z ®å¡¤ì>¹ Îåìt¡à [>ìÚ t¡àòt¡ ¤å>¤ ? ë¤Òü³à[> A¡¹¤
[>¤à¢A¡ ÒìÚ ëKìá¡ú ët¡à³à샹 Îàì= A¡=à [ƒìÚ ? ³ƒ>-t¡àò[t¡ ë™[ƒ>
A¡=๠ëJºàš A¡¹ì¤ -
¤åìØl¡à 뮡àºà Ç¡ì‹àÚ : ®å¡¤ì>¹ ëk¡ìÚ >à[A¡
Îåìt¡à [>ìÚá ³ƒ> ? t¡àòt¡ W¡à[ºìÚá ƒåA塹 ¹àìt¡ Wå¡[š ³ƒ> Òk¡à; ë=ì³ ™àÚ¡ú

ƒà*Úà = ¤à¹à–ƒà Ŧà=¢ "àØl¡Ê¡ = "¤Å
"ó塹”z = "ìÅÈ ìšàÚà[t¡ = K®¢¡¤t¡ã
\¹à\ão¢ = ƒå¤¢º [JòW¡ = ³à}Îìš[Åìt¡ i¡à> áåìt¡à = "\åÒàt¡
¤àò‹à = ¤Þê¡A¡ >åìºà = kåò¡ìi¡à ³åì¹àƒ = Å[v¡û¡, Û¡³t¡à
ë³àìA¡ = "à³àìA¡ "àì„A¡ = "ì‹¢A¡
¤¸à¹à³ = "ÎåJ
*òW¡à = Jå¤ [>Aõ¡Ê¡ ³àì>¹

") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã ™à ¤åì> [ƒìºÒü
(1) 1. "àA¡º> šÚÎà ë³ìº

&ìÚà[t¡ ¤ÅãA¡¹o (2)
¤Î”z Åà[Øl¡ ™à¹à

šì¹

"à) A¡à¹o ëºJ :- 11
(1) ®å¡¤> ëQàÈàº, ³ƒì>¹ l¡ü¹ç¡ìt¡ ë\àì¹ ë\àì¹ =àšØl¡ ³àì¹...
(2) ³ƒ> t¡àò[t¡ Jà[º t¡àòt¡ W¡à[ºìÚ[áº...
(3) ¤õ–ƒà¤> ë™> W¡³ìA¡ *ìk¡...

11

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡à=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
ó塹”z, Òà[Î, >tå¡>, "њʡ, ƒà³ã, "î‹™¢, ëáài¡, A¡º¸ào, A¡³, "Û¡³t¡à

"à) ¤¸àΤàA¡¸ ÎÒ Î³àìι >à³ ëºJ :-
i¡àA¡à šÚÎà, ë³ìÚ-šå¹ç¡È, Îàt¡šå¹ç¡È, [ƒ¤à¹à[v¡¹, ëáìº ë³ìÚ, t¡àò[t¡šàØl¡à, [yìºàA¡ã

Òü) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
Òü[Ut¡, Ѭ[Ñz¡, [i¡i¡A¡à[¹, "àJà, Ÿàº, ³èáࢠK줢à, ™å[K¸

3. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘‘t¡àòt¡ [Å¿ìA¡ ¤àò[W¡ìÚ ¹àJ๠\>¸ ιA¡à¹ã ÎàÒà외¹ šøìÚà\>’’-& δšìA¢¡ ìt¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹àú
"à) ‘‘™”|[Å쿹 "àK³ì> ÒÑz[Å쿹 "¤>[t¡ Qìi¡ìá¡ú’’ - &Òü ¤¸àšàì¹ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

4. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ‘[Å¿ã’ K¿ "¤º´¬ì> t¡àò[t¡ δ߃àìÚ¹ ³à>åìȹ "ÎÒàÚt¡à¹ ë™ [W¡y óå¡ìi¡ l¡üìk¡ìá t¡à¹ ¤o¢>à ƒà*¡ú
"à) ³ƒ> t¡àò[t¡ ®å¡¤> ìQàÈà캹 A¡àìá A¡ã ">åì¹à‹ A¡ì¹[Ạ&¤} t¡àÒà ¹[Û¡t¡ ÒìÚ[ẠA¡ã ?
Òü) ¤õ–ƒà¤> "š¹à‹ã¹ ³ìt¡à ƒàò[Øl¡ìÚ[ẠëA¡> ?
#) ³ƒ> Jà[º t¡àòt¡ W¡à[ºìÚ[ẠëA¡> ?
l¡ü) ®å¡¤> ëQàÈà캹 W¡[¹y î¤[ÅÊ¡¸ "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
$) ‘‘&A¡i¡à [¤šƒ QàìØl¡ W¡àšìº ³ƒ> ÒÚìt¡à ®¡àR¡ìt¡ šàì¹.’’- &¹ ‡à¹à A¡ã [¤šìƒ¹ A¡=à ®¡à¤à ÒìÚìá?

5. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") ³ƒ> A¡t¡ [ƒ> t¡àòt¡ W¡àºàÚ[> ?
"à) ³ƒì>¹ šà ‹ì¹ Ò¸àòW¡A¡à i¡à> [ƒìÚ[ẠëA¡?
Òü) ®å¡¤> ëQàÈຠ³ƒ>ìA¡ A¡ã š¹à³Å¢ [ƒìÚ[Ạ?
#) A¡à¹ šàìÚ Òk¡à; [JòW¡ ‹ì¹[Ạ?
l¡ü) ¤õ–ƒà¤ì>¹ Ź㹠ëA¡³> [Ạ?
$) A¡ãìι "®¡àì¤ t¡àò[t¡ šàØl¡à¹ γÑz t¡àòt¡ ¤Þê¡ ?

12 12

3. "à[³ ëƒ[J

- Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àÚ

A¡[¤ š[¹[W¡[t¡
1933 [JøСà즹 25 ìÅ >쮡´¬¹ ƒ[Û¡o W¡[¤ÿ¤Å š¹K>๠¤ÒØl¡æìt¡ A¡[¤ Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àìÚ¹ \–μ

ÒÚ¡ú t¡àò¹ [št¡à ¤à³à>à= W¡ìj¡àšà‹¸àÚ &¤} ³àt¡à A¡³ºà샤ã ú ëáàìi¡à줺àÚ A¡[¤ ®¡¹[t¡ Ò> A¡à[ų--
¤à\๠š[ºìi¡A¡[>A¡ ÑHæìº ¡ú áày\ã¤> ë=ìA¡Òü A¡[¤t¡à [ºJìt¡ Ç¡¹ç¡ A¡ì¹> [t¡[>¡ú [t¡[> ‘¹ç¡šW¡àòƒ šÛ¡ã’
áˆ>àì³ A¡[¤t¡à [ºJìt¡ Ç¡¹ç¡ A¡ì¹>¡ú ‹ãì¹ ‹ãì¹ Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àÚ še¡àìŹ ƒÅìA¡¹ &A¡\> Å[v¡û¡Åàºã
* \>[šøÚ A¡[¤ [ÒìÎì¤ "àu—šøA¡àÅ A¡ì¹>¡ú ">å¤àƒ A¡ì¹ìá> ‘ì³Qƒèt¡’, ‘*³¹ îJÚà³, Kà[º¤,
ëºà¹A¡à, [¹ºìA¡ šø³åìJ¹ A¡[¤t¡à¡ú ‘ì™ìt¡ šà[¹ [A¡”ñ ëA¡> ™àì¤à’ A¡à¤¸Nø씂¹ \>¸ ëšìÚ[áìº> Îà[Òt¡¸
"àA¡àìƒ[³ šå¹ÑHà¹, 1983 [JøÊ¡à즡ú t¡àò¹ ">¸à>¸ l¡üìÀJì™àK¸ A¡à¤¸Nø”‚ ‘ìÎà>๠³à[á Jå> A¡ì¹[á’,
‘ìÒ³ì”z¹ "¹ìo¸ "à[³ ëšàС³¸à>’, ‘[áÄ[¤[ZáÄ’, ‘šø®å¡ >Ê¡ ÒìÚ ™àÒü’, ‘‹ì³¢ "àìáà [\¹àìó¡*¡
"àìáà’, ‘šàìØl¡¹ A¡àò=à ³à[i¡¹ ¤à[Øl¡’ šø®õ¡[t¡¡ú

A¡[¤t¡à¹ ³èº A¡=à
‘"à[³ ëƒ[J’ A¡[¤t¡àÚ A¡[¤ Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àìÚ¹ Τåì\¹ šø[t¡ "àA¡àVÛ¡à šøA¡à[Åt¡ ÒìÚìá¡ú A¡[¤

t¡àò¹ ¤àKàì> Kàá ¤Îàìt¡ ¤ìºìá>, A¡à¹o "àì¹àìK¸¹ \>¸ Τå\ Jå¤ šøìÚà\>¡ú ¤õÛ¡ [>‹ì>¹ ÎàÛ¡¸
¤Ò> A¡ì¹ W¡ºà ÅÒì¹Òü &A¡ìQìÚ \ã¤> A¡ài¡àìt¡ ÒìÚìá ¤ìº A¡[¤¹ "àìÛ¡š šøA¡àÅ ëšìÚìá &Òü
A¡[¤t¡àÚ¡ú >àK[¹A¡ ή¡¸t¡à¹ [¤A¡àÅ šøAõ¡[t¡ìA¡ [t¡ìº [t¡ìº NøàÎ A¡¹ìá¡ú ó¡ìº ëƒJà [ƒìÚìá Τåì\¹
[>ƒà¹åo ">i¡>¡ú t¡àÒü A¡[¤¹ ³> "àA塺®¡àì¤ W¡àÚ ¤àKàì> Kàìá샹 γàì¹àÒ¡ú

KàáP¡ìºà tå¡ìº "àì>à, ¤àKàì> ¤Îà* 13
"à³à¹ ƒ¹A¡à¹ Ç¡‹å Kàá ëƒJà
Kàá ëƒìJ ™à*Úà
KàìṠΤå\iå¡Aå¡ Å¹ãì¹ ƒ¹A¡à¹

"àì¹àìK¸¹ \ì>¸ ' Τåì\¹ ®¡ãÈo ƒ¹A¡à¹

¤Òå[ƒ> \Uìº A¡àìi¡[> [ƒ>
¤×[ƒ> \Uìº ™àÒü[>
¤×[ƒ> ÅÒì¹Òü "à[á

ÅÒì¹¹ "ÎåJ Òàò A¡ì¹ ëA¡¤º Τå\ JàÚ
Τåì\¹ ">i¡> Qìi¡...

13

"àì¹àK¸ = ë¹àK³å[v¡û¡ t¡àÒü ¤[º, Kàá tå¡ìº "àì>à \Uìº= ¤ì>
">i¡> = "®¡à¤ ¤àKàì> ¤Îà* "à[³ ëƒ[J ¤×[ƒ> = ƒãQ¢[ƒ>

ëW¡àJ ët¡à Τå\ W¡àÚ¡!
ëƒÒ W¡àÚ Î¤å\ ¤àKà>
Kàá "àì>à, ¤àKàì> ¤Îà*!

"à[³ ëƒ[J úú

Ŧà=¢

®¡ãÈo = Jå¤
ƒ¹A¡à¹ = šøìÚà\>

[>샢Š">å™àÚã A¡à™¢ δšàƒ> A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã
") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- 1. "àA¡º>

A¡[¤¹ ëW¡àJ "à¹
ëƒÒ W¡àÚ

14 14

"à) A¡à¹o ëºJ :- (2) KàáP¡ìºà tå¡ìº ¤àKàì> ¤Îà*...
(1) Τåì\¹ ®¡ãÈo ƒ¹A¡à¹ ...
(3) Τåì\¹ ">i¡> Qìi¡...

2. A¡à¤¸ìÎï–ƒ™¢

") ë™ šR¡[v¡û¡P¡[º¹ ³à‹¸ì³, A¡[¤ Τåì\¹ ®¡ãÈ> šøìÚà\ì>¹ A¡=à ¤ìºìá>, ëÎÒü šR¡[v¡û¡P¡[º¹ "=¢ ëºJ¡ú

"à) ë™àK¸ l¡üv¡¹[i¡ ë¤ìá >à* :

ÅÒì¹¹ "ÎåJ Òàò A¡ì¹ [A¡ JàÚ ?

1) šà=¹ 2) Τå\ 3) ³à[i¡

3. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘Kàá šàºà ³à>åìȹ šøAõ¡t¡ ¤Þêå¡’- & [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) ‘>àK[¹A¡ ή¡¸t¡à’ [¤A¡àìŹ A¡à¹ìo ¤> ‹¤ÿ }Î ÒìZá’- & [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

4. ¹ÎàѬàƒ>

") ‘"à[³ ëƒ[J’ A¡[¤t¡àÚ A¡[¤¹ ³èº ¤v¡û¡¤¸ [>ì\¹ ®¡àÈàÚ ëºJ¡ú
"à) ‘"à[³ ëƒ[J’ A¡[¤t¡à¹ ³èº¸ "š[¹Îã³’ - ¤¸àJ¸à¡ A¡ì¹à¡ú’
Òü) ‘"à[³ ëƒ[J’ A¡[¤t¡à¹ ¤àW¡> ®¡[U δšìA¢¡ ët¡à³à¹ ³t¡à³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú’
#) Å[v¡û¡ W¡ìj¡àšà‹¸àìÚ¹ "¹o¸ šøã[t¡ δšìA¢¡ ët¡à³à¹ ‹à¹oà A¡ã?

5. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ‘Τåì\¹ ">i¡> Qìi¡’- ëA¡> ? Τåì\¹ ">i¡> A¡ã®¡àì¤ ƒè¹ A¡¹à ™àÚ ¤ìº A¡[¤ ¤ìºìá>?
"à) ‘ÅÒì¹¹ "ÎåJ Òàò A¡ì¹ ëA¡¤º Τå\ JàÚ’ - Òàò A¡ì¹ t¡à¹ Τå\ ... Jà*Ú๠t¡à;š™¢ A¡ã t¡àÒà ëºJ.
Òü) ‘ìƒÒ W¡àÚ Î¤å\ ¤àKà>’ - A¡à¹ ëƒÒ ëA¡> Τå\ ¤àKà> W¡àÚ t¡àÒà ‘"à[³ ëƒ[J’ A¡[¤t¡à "¤º´¬ì> ëºJ¡ú

6. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") ÅÒì¹¹ "ÎåJ A¡ã ? "à) ‘Τåì\¹ ">i¡>’ Qìi¡ ìA¡> ?
Òü) A¡à¹ Ç¡‹å Kàá ëƒJà ƒ¹A¡à¹ ? #) "àì¹àìK¸¹ \>¸ A¡ã ƒ¹A¡à¹ ?
l¡ü) ëW¡àJ A¡ã W¡àÚ ? $) A¡[¤ ëA¡à=àÚ Kàá ¤Îàì>๠A¡=à ¤ìºìá> ?

15 15

4. ìt¡àt¡àA¡à[Ò>ã

- ¹¤ã–ƒø>à= k¡àA塹

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
¹¤ã–ƒø>à= ¤à}ºà ®¡àÈà * Îà[Òìt¡¸ &A¡ "Îà‹à¹o šø[t¡®¡à¤à> A¡[¤¡ú A¡[¤ [ÒìÎì¤ [t¡[> [¤Å«J¸à[t¡¹

"[‹A¡à¹ã Òìº* Îà[Òìt¡¸¹ ÎA¡º ÅàJàìt¡Òü [t¡[> "Îà‹à¹o Îõ\>Åãºt¡à¹ [¤Ñ¶ÚA¡¹ ѬàÛ¡¹ ë¹ìJìá>¡ú
¹¤ã–ƒø>àì=¹ \–μ A¡ºA¡àt¡à¹ ë\àØl¡à ÎàòìA¡à¹ k¡àA塹 š[¹¤àì¹ 7 Òü ì³ 1861 [JøÊ¡àì¦ú [št¡à ³Ò[È¢

ëƒì¤–ƒø>à= k¡àA塹, ³àt¡à Îใà샤㠡ú ÑHæ캹 šø=àKt¡ [ÅÛ¡à >à Òìº* [¤[®¡Ä KõÒ[ÅÛ¡ìA¡¹ t¡wऋàì>
¤à[Øl¡ìt¡ t¡àò¹ "‹¸Ú> * `¡à>à\¢ì>¹ A¡à\ W¡ºìt¡ =àìA¡¡ú

¹¤ã–ƒø>àì=¹ šø=³ ³å[‰t¡ A¡[¤t¡à ‘[Ò–ƒå 볺๠l¡üšÒ๒ ú ‘¤>ó塺’, ‘A¡[¤ A¡à[Ò>ã’, ‘®¡à>å[Î}ìÒ¹
šƒà¤ºã’, ‘îÅŤ Î}Kãt¡’ Òüt¡¸à[ƒ šø=³ \ã¤ì>¹ ¹W¡>à¡ú

¹¤ã–ƒø>à= ѬìƒÅ ¤;κ A¡[¤¡ú [t¡[> [áìº> [ÅÛ¡à[¤ƒ¡ú ¹¤ã–ƒø>à= Îà[Òìt¡¸ ë>à줺 šå¹ÑH๠ºà®¡
A¡ì¹> 1913 [JøСà즡ú ëáàìi¡àK¿ * l¡üš>¸àìÎ ¹¤ã–ƒø>àì=¹ "¤ƒà> "t塺>ãÚ¡ú A¡ìÚA¡ Jì“¡ [¤®¡v¡û¡
‘K¿P¡Zá’ áàØl¡à ‘¹à\[È¢’, ìW¡àìJ¹ ¤à[º’, ‘ëKà¹à’ ‘W¡t塹U’, ‘ëÅìȹ A¡[¤t¡à’ šø®õ¡[t¡ l¡üš>¸àÎ l¡üìÀJ¸¡ú

A¡[¤P¡¹ç¡ ¹¤ã–ƒø>àì=¹ ³ÒàšøÚào ÒÚ 7 Òü "àKС 1941 [JøСà즡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
Òü}ì¹\ ιA¡à¹ šø¤[t¢¡t¡ Òü}ì¹\ã [Åۡ๠¤¸=¢t¡à A¡[¤¹ [ÅÛ¡à [¤ÈÚA¡ ìºJàÚ ¤à¹¤à¹ šøA¡à[Åt¡

ÒìÚìá¡ú [t¡[> ëƒ[JìÚìá> >ã¹Î Nø”‚ Τ¢Ñ¬ [ÅÛ¡à[¤[‹ * ëA¡¹à[> KØl¡à¹ ºìÛ¡¸ KìØl¡ ët¡àºà [ÅÛ¡à ¤¸¤Ñ‚à
A¡J>* \àt¡ãÚ A¡º¸àìo¹ ÎÒàÚA¡ Òìt¡ šàì¹ >à¡ú t¡J>A¡à¹ [ÅÛ¡àÚ ³àtõ¡®¡àÈà [Åۡ๠¤àÒ> >à ÒìÚ
Òü}ì¹\ã ®¡àÈà ¤àÒ> Ò*ÚàÚ t¡à¹ Aå¡ó¡ìº¹ A¡=à ¹¤ã–ƒø>à= t¡àò¹ ìºJàÚ * ®¡àÈìo ¤à¹¤à¹ l¡üìÀJ A¡ì¹ìá>¡ú

&A¡-ì™ [Ạšà[J¡ú ëÎ [Ạ³èJ¢ ¡ú ëÎ Kà> A¡[¹ìº>¡ú šøÅ—i¡à &Òü, l¡üv¡û¡ \ã줹 "[¤ƒ¸à¹ A¡à¹o
Kà[Òt¡, ÅàÑ| š[Øl¡t¡ >à ¡ú ºàó¡àÒüt¡, l¡ü[Øl¡t¡, \à[>t¡ A¡ã¡ú
>à A¡àÚƒàA¡à>å> A¡àìA¡ ¤ìº¡ú
[·ý¡à”z ÒÒüº, Îà³à>¸ JØl¡Aå¡i¡à [ƒÚà šà[J ë™
¹à\à ¤[ºìº>, ‘‘&³> šà[J ët¡à A¡àì\ ºàìK ¤àÎà ¤àòì‹ ëÎ ¤àÎàÚ [¤ƒ¸à ì¤Åã ‹ì¹ >à¡ú t¡àÒü
>à, "=W¡ ¤ì>¹ ó¡º JàÒüÚà ¹à\ Òàìi¡ ó¡ìº¹ ÎA¡ìº¹ "àìK ƒ¹A¡à¹, ®¡àìºà A¡[¹Úà JàòW¡à ¤à>àÒüÚà
¤à\àì¹ ëºàA¡Îà> Qi¡àÚ¡ú’ ëƒ*Úà¡ú

³”|ãìA¡ l¡à[A¡Úà ¤[ºìº>, ‘‘šà[Ji¡àìA¡ [ÅÛ¡à ¹à\ š[“¡ìt¡¹à ƒ[Û¡oà šàÒüÚà Jå[Å ÒÒüÚà ¤àÎàÚ
ƒà*¡ú’’ [ó¡[¹ìº>¡ú

¹à\๠®¡à[K>à샹 l¡üš¹ ®¡à¹ š[Øl¡º šà[Ji¡àìA¡ θàA¡¹à ¤[κ ëÎà>๠JàòW¡à ¤à>àÒüìt¡¡ú JàòW¡ài¡à
[ÅÛ¡à [ƒ¤à¹¡ú š[“¡ìt¡¹à ¤[ÎÚà "ì>A¡ [¤W¡à¹ ÒÒüº &³> "àÆW¡™¢ ë™, ëƒ[J¤à¹ \>¸ ëƒÅ[¤ìƒìŹ

16 16

ëºàA¡ c¡åò[A¡Úà š[Øl¡º¡ú ëA¡Ò ¤ìº, ‘‘[Åۡ๠&ìA¡¤àì¹ \¤à¤ Ç¡[>Úà ¹à\à "¤Ñ‚ài¡à š[¹ÑH๠¤å[c¡ìº>,

Ò„³å„¡ú’’ ëA¡Ò ¤ìº, ‘‘[ÅÛ¡à ™[ƒ >à* ÒÚ, JàòW¡à "๠t¡J[> ®¡à[K>๠KºàÚ ëÎà>๠Ò๠W¡[Øl¡º¡ú

ët¡à ÒÒüº¡ú šà[J¹ A¡ã A¡šàº¡ú’’ [ÅÛ¡à ë™ A¡ã ®¡Ú}A¡¹ ët¡ì\ W¡[ºìt¡ìá, ¹à\à¹

θàA¡¹à =[º ë¤àc¡àÒü A¡[¹Úà ¤A¡[ÅÅ šàÒüº¡ú ÒüZáà ÒÒüº ѬÚ} ëƒ[Jì¤>¡ú &A¡[ƒ> t¡àÒü šày [³y

Jå[Å ÒÒüÚà ëÎ t¡J[> šà[Øl¡ [ƒº ¤à[Øl¡¹ [ƒìA¡¡ú "³àt¡¸ ºÒüÚà [ÅÛ¡àÅàºàÚ [t¡[> ѬÚ} "à[ÎÚà

š[“¡t¡ ¤[Îìº> šà[JìA¡ [¤ƒ¸à [ÅJàÒüìt¡¡ú >θ l¡üš[Ñ‚t¡¡ú

ºÒüÚà ¤[ºìº>, ‘‘"¿ šåò[=¹ A¡³¢ >Ú¡ú’’ ëƒl¡ü[Øl¡¹ A¡àìá "³[> ¤à[\º ÅàòJ Q–i¡à n¡àA¡

®¡à[K>à t¡J> šåò[=[ºJA¡ìƒ¹ t¡º¤ A¡[¹ìº>¡ú ën¡àº A¡àØl¡à >àA¡àØl¡à t塹ã 뮡¹ã ƒà³à³à A¡àò[Î ¤àò[Å
t¡à¹à, šåò[=¹ >A¡º A¡[¹Úà &¤} >A¡ìº¹ >A¡º A¡[¹Úà A¡àòι ëJຠA¡¹t¡àº ³õƒU \Kc¡´š ú š[“¡ìt¡¹à
š¤¢t¡ šø³ào A¡[¹Úà tå¡[ºº¡ú ë™ ëƒ[Jº ëÎÒü ¤[ºº, Kºà áà[Øl¡Úà, [i¡[A¡ >à[Øl¡Úà, ³”|šàìk¡ ºà[Kìº>ú
‘‘Åà¤àÅ¡ú [¤ƒ¸à "๠‹ì¹>à¡ú’’ [³[Ñ| ³\å¹ Î¸àA¡¹à [º[šA¡¹ t¡ƒà¹A¡>[¤Å "à¹
³à³àìt¡à [šÎtå¡ìt¡à JåØl¡tå¡ìt¡à &¤} ³àÎtå¡ìt¡à ®¡àÒü
[º[šA¡ì¹¹ ƒº šà[¹ìt¡à[ÈA¡ ºÒüº. ¤ºƒ \Ú‹ÿô¤[> tå¡[ºº¡ú
ë¤àc¡àÒü A¡[¹Úà t¡J[> Qì¹¹ [ƒìA¡ ëƒïØl¡ [ƒº¡ú t¡à샹
Î}Îàì¹ "๠i¡à>ài¡à[> ¹[Òº >à¡ú ®¡à[K>à ¤[ºº, ‘‘³Òà¹à\, A¡à“¡i¡à
ëƒ[Jìt¡ìá>¡!’’ ³Òà¹à\ ¤[ºìº>, ‘‘"àÆW¡™¢¡ú Ŧ
"ì>A¡ ƒàì³¹ JàòW¡ài¡à¹ \>¸ ®¡à[K>à샹 A¡³ >Ú¡ú’’ ®¡à[K>à ¤[ºº, ‘‘Ç¡‹å Ŧ >Ú, [šáì>
J¤¹ƒà[¹¹ Îã³à >àÒü¡ú ë³¹à³t¡ ët¡à ºà[KÚàÒü "àìáú "=¢* A¡³ >àÒü¡ú’’ ¹à\à Jå[Å ÒÒüÚà ëƒl¡ü[Øl¡ šà¹
t¡à¹ šì¹ c¡àØl¡à ë³àáà šà[ºÅ-A¡¹à¹ Qi¡à ëƒ[JÚà ÒÒüÚà ë™Òü Òà[t¡ìt¡ l¡ü[k¡ì¤> &³> γÚ, [>–ƒåA¡ [áº
ÎA¡ìºÒü ¤[ºº, ‘‘l¡üÄ[t¡ ÒÒüìt¡ìá¡ú’’ ëc¡àìš¹ ³ì‹¸ Kà n¡àA¡à [ƒÚà, ëÎ ¤[ºÚà l¡ü[k¡º,
‘‘³Òà¹à\, šà[Ji¡àìA¡ ëƒ[JÚàìá> [A¡¡?’’
ëºàA¡ ºà[Kº [¤Ñz¹ &¤} t¡à샹 l¡üš¹ >\¹
¹à[J¤à¹ \>¸ ëºàA¡ ºà[Kº "à¹* [¤Ñz¹¡ú t¡à¹à ¹à\๠W¡³A¡ ºà[Kº, ¤[ºìº> ‘‘' ™à ! ³ì>
³àÎ-³àÎ ³åk¡à-³åk¡à t¡>Jà šàÒüÚà [ΖƒåA¡ ë¤àc¡àÒü ìt¡à [Ạ>à¡ú šà[Ji¡àìA¡ ëƒJà ÒÚ >àÒü¡ú’’
A¡[¹º¡ú t¡à¹à &¤} t¡à샹 ³à³àìt¡à JåØl¡tå¡ìt¡à
³àÎtå¡ìt¡à ®¡àÒü¹à Jå[Å ÒÒüÚà ëA¡àk¡à-¤àºàJà>àÚ K[ƒ [ó¡[¹Úà "à[ÎÚà š[“¡t¡ìA¡ ¤[ºìº>, ‘‘šà[JìA¡
šà[t¡Úà ¤[κ¡ú ët¡à³¹à ëA¡³> ëÅJà* t¡à¹ A¡àÚƒài¡à ëƒJà W¡àÒü¡ú’’

Î}Îàì¹ ">¸ "®¡à¤ "ì>A¡ "àìá, ìA¡¤º ëƒJà ÒÒüº¡ú ëƒ[JÚà ¤ìØl¡à Jå[Å¡ú A¡àÚƒài¡à
[>–ƒåA¡ "àìá ™ì=Ê¡¡ú t¡à¹à ¤[ºº, ‘‘JàòW¡ài¡à¹ l¡üÄ[t¡ šà[Ji¡à¹ ëW¡ìÚ &t¡ ë¤[Å ¤ìØl¡à ë™, šà[Ji¡àìA¡
ÒÒüìt¡ìá, [A¡”ñ šà[Ji¡à¹ J¤¹ ëA¡Ò ¹àìJ>à¡ú’’ ëƒJàÒü ™àÚ >à, ³ì> ÒÚ, t¡àìA¡ >à ëƒ[Jìº*
W¡ìº¡ú ¹à\à ¤å[c¡ìº> "àìÚà\ì>¹ yç¡[i¡ >àÒü¡ú
A¡=ài¡à ¹à\๠A¡àì> ëKº¡ú [t¡[> ®¡à[K>àìA¡ JàòW¡àÚ ƒà>à >àÒü, šà[> >àÒü, ëA¡¤º ¹à[Å ¹à[Å šåò[=
l¡à[A¡Úà ¤[ºìº>, ‘‘®¡à[K>à, & A¡ã A¡=à Ç¡[>¡ú’’ ÒÒüìt¡ ¹à[Å ¹à[Å šàt¡à {á[Øl¡Úà A¡ºì³¹ l¡Kà [ƒÚà
šà[J¹ ³åìJ¹ ³ì‹¸ k¡àÎà ÒÒüìt¡ìá¡ú Kà> ët¡à ¤Þê¡Òü,
®¡à[K>à ¤[ºº, ‘‘³Òà¹à\, Ît¡¸ A¡=à ™[ƒ W¡ã;A¡à¹ A¡[¹¤à¹ ó¡àòA¡iå¡Aå¡ š™¢”z ë¤à\à¡ú ëƒ[Jìº
Ç¡[>ì¤> t¡ì¤ l¡àAå¡> θàA¡¹à샹, š[“¡t¡ìƒ¹, Źãì¹ ë¹à³àe¡ ÒÚ¡ú
[º[šA¡¹ìƒ¹ l¡àAå¡> ™à¹à ë³¹à³t¡ A¡ì¹ &¤} ë³¹à³t¡
t¡ƒà¹A¡ A¡[¹Úà ë¤Øl¡àÚ¡ú [>–ƒåA¡P¡ìºà JàÒüìt¡ šàÚ >à

¤[ºÚà ³–ƒ A¡=à ¤ìº¡ú’

17 17

A¡à³àì¹¹ šÎ๠¤à[Øl¡Úà
A¡à³à¹[K[Ĺ KàìÚ
ëÎà>àƒà>à W¡[Øl¡º &¤}
ëA¡àìt¡àÚà캹 Òèò[ÅÚà[¹
ëƒ[JÚà ¹à\à t¡àìA¡
[Åì¹àšà [ƒìº>¡ú

šà[Ji¡à ³[¹º¡ú ëA¡à>ô
A¡àìº ë™ ëA¡l¡ü t¡à k¡àÒ¹
A¡[¹ìt¡ šàì¹ >àÒü¡ú [>–ƒåA¡
ºÜãáàØl¡à ¹i¡àÒüº, ‘‘šà[J
³[¹Úàìá¡ú’’

®¡à[K>àìA¡ l¡à[A¡Úà
¹à\à ¤[ºìº>, ‘‘®¡à[K>à,
& A¡ã A¡=à Ç¡[>¡ú’’

&¤à¹ ¹à\à Òà[t¡ìt¡ W¡[Øl¡¤à¹ Î³Ú A¡à>³ºà - ®¡à[K>à ¤[ºº, ‘‘³Òà¹à\ šà[Ji¡à¹ [ÅÛ¡à šå¹à
΃ࢹìA¡ ¤[ºÚà [ƒìº>, [>–ƒåìA¡¹ ë™> "àZáà A¡[¹Úà ÒÒüÚàìá ú’’ ¹à\à Ç¡‹àÒüìº>,‘‘* [A¡ "๠ºàó¡àÚ¡ú’’
A¡à> ³[ºÚà ëƒ*Úà ÒÚ¡ú šà[Ji¡à [ƒì> [ƒì> ®¡‰ƒÑñ¹-
³t¡ "à‹³¹à ÒÒüÚà "à[κ¡ú "[®¡®¡à¤ìA¡¹à ¤å[c¡º, ®¡à[K>à ¤[ºº, ‘‘"àì¹ ¹à³¡!’’
ë¤Å "àÅà\>A¡¡ú t¡¤å Ѭ®¡à¤ìƒàìÈ ÎA¡àºì¤ºàÚ ‘‘"๠[A¡ *ìØl¡¡ú’’
"àìºà¹ [ƒìA¡ šà[J W¡àÚ "๠">¸àÚ ¹A¡ì³ šàJà ‘‘>à¡ú’’
c¡iô¡šiô¡ A¡ì¹¡ú &³>-[A¡, &A¡ &A¡[ƒ> ëƒJà ™àÚ ëÎ ‘‘"๠[A¡ Kà> KàÚ¡ú’’
t¡à¹ ë¹àKà ìk¡àòi¡ [ƒÚà JàòW¡à¹ źà A¡à[i¡¤à¹ ëW¡Ê¡àÚ ‘‘>à¡ú’’
"àìá¡ú ‘‘ƒà>à >à šàÒüìº "๠[A¡ ëWò¡W¡àÚ¡ú’’
‘‘>à¡ú’’
ëA¡àìt¡àÚຠ¤[ºº, ‘‘& A¡ã ë¤Úàƒ[¤¡ú’’ ¹à\à ¤[ºìº>, ‘‘&A¡¤à¹ šà[Ji¡àìA¡ "àì>à
ët¡à, ëƒ[J¡ú’’ šà[J "à[κ, ÎìU ëA¡àìt¡àÚàº
t¡J> [ÅÛ¡à³Òàìº Òàš¹ Òàtå¡[Øl¡ "àP¡> ºÒüÚà "à[κ, šàÒüA¡ "à[κ, ëQàØl¡Î*Ú๠"à[κ¡ú’’
A¡à³à¹ "à[ÎÚà Òà[\¹¡ú A¡ã ƒ³à„³ [ši¡à[>¡ú ëºàÒ๠¹à\à šà[Ji¡àìA¡ [i¡[šìº>, ëÎ Òàò A¡[¹º >à, Òåò A¡[¹º
[ÅA¡º ît¡[¹ ÒÒüº,‘‘šà[J¹ l¡à>à* ëKº A¡ài¡à¡ú >à¡ú ëA¡¤º t¡à¹ ëšìi¡¹ ³ì‹¸ šåò[=¹ Ç¡A¡ì>à šàt¡à
JÎôJÎô K\ôK\ô A¡[¹ìt¡ ºà[Kº¡ú
¹à\๠δ¤Þê¡ã¹à ³åJ Òàò[Øl¡ A¡[¹Úà ³à=à >à[Øl¡Úà ¤à[Òì¹ >¤¤Îì”z¹ ƒ[Û¡o Òà*ÚàÚ [A¡ÅºÚP¡[º
¤[ºº, ‘‘& ¹àì\¸¹ šà[J샹 ëA¡¤º ë™ "àìB¡º ƒãQ¢[>Å«àìÎ ³åAå¡[ºt¡ ¤ì>¹ "àA¡àÅ "àA塺 A¡[¹Úà
>àÒü t¡à >Ú, Aõ¡t¡`¡t¡à* >àÒü¡ú’’ [ƒº¡ú

t¡J> š[“¡ìt¡¹à &A¡ Òàìt¡ A¡º³, &A¡ Òàìt¡
ÎØl¡[A¡ ºÒüÚà &³[> A¡à“¡ A¡[¹º ™àìA¡ ¤ìº [ÅÛ¡à¡ú

18 18

Ŧà=¢

³èJ¢ = ë¤àA¡à, ³èØn¡¡ A¡àÚƒàA¡à>å> = ¹ã[t¡>ã[t¡¡ "[¤ƒ¸à = ³èJ¢à[³

θàA¡¹à = Ѭo¢A¡à¹¡ t¡º¤ = "àÔà>, l¡àA¡à¡ [º[šA¡¹ = šåò[= >A¡º A¡ì¹ ™à¹à

J¤¹ƒà[¹ = ëƒJ®¡àº¡ Qi¡à = "àØl¡´¬¹¡ t¡>Jà = ³àÒüì> ¡

[>–ƒåA¡ = [>–ƒà A¡¹àÒü ™à¹ Ѭ®¡à¤¡ t¡ƒà¹A¡ = ëƒJ®¡àº¡ ë¤Úàƒ[¤ = "®¡‰t¡à¡

[Åì¹àšà = ¹à\δ¶à> šøà[œ¡ A¡àØl¡à>àA¡àØl¡à= &A¡šøA¡à¹ ¤àƒ¸ ™”|¡

[A¡ÅºÚP¡[º = Kàìá¹ >tå¡> šàt¡àKå[º¡

\Kc¡´š = l¡üÀàÎ šøA¡àÅ A¡¹à¹¡&A¡ šøA¡à¹ ¤àƒ¸™”|¡

¤àºàJà>àÚ¡= Òüìi¡¹ ît¡[¹ &ìA¡¹ ë¤[Å t¡º[¤[ÅÊ¡ W¡A¡[³ºàì>à ¤à[Øl¡

") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã
(1) 1. "àA¡º>

(2)

ìt¡àt¡àšà[J \à>t¡ Ît¡¸ A¡=à ëÅà>à¹
\>¸ ™à샹
l¡àA¡ìt¡ Òì¤

(3) (4)
ëƒl¡ü[Øl¡¹ A¡àìá ™à JàòW¡àÚ ™à >àÒü
ë¤ì\[áº

19 19

"à) A¡à¹o ëºJ :-
(1) ¹à\ š[“¡ìt¡¹à Jå[Å ÒÒüÚà ¤àÎàÚ [ó¡[¹ìº>...
(2) [º[šA¡¹ìƒ¹ Î}Îàì¹ "๠i¡à>ài¡à[> ¹[Òº >à...
(3) [>–ƒåA¡P¡ìºà ³–ƒ A¡=à ¤ìº...
(4) ®¡à[K>๠KºàÚ ëÎà>๠Ò๠W¡[Øl¡º...
(5) šà[Ji¡àìA¡ ëƒJàÒü ™àÚ >à...

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡à=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
®¡àìºà, šøÅ—, "Jå[Å, [¤ƒ¸à, A¡³, "¤>[t¡, šø\à¡ú

"à) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
"àA塺, ëƒl¡ü[Øl¡, A¡àÚƒà, ºà[k¡, Δ|ã, W¡³A¡, [ÅÊ¡¡ú

Òü) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ Î[Þê¡ [¤ìZრA¡ì¹à :-
™ì=Ê¡, š¹Ñš¹, ¤àì¹A¡, ëѬZáà, šøt¡¸Û¡, ¹àì³Å«¹, ¹¤ã–ƒø, Ѭ¿, šøìt¡¸A¡¡ú

3. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘³àtõ¡®¡àÈàÒü [Åۡ๠¤àÒ> Ò*Úà l¡ü[W¡;’- &Òü [¤ÈìÚ [>ì\¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) ‘[¤ƒ¸à=ã¢ìƒ¹ šøAõ¡t¡ [ÅÛ¡à ëƒ*ÚàÒü [ÅÛ¡ìA¡¹ ‹³¢’- &Òü [¤ÈìÚ [>ì\¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
Òü) ‘[Åۡ๠l¡üì„Ÿ [ÅÛ¡à=ã¢ìƒ¹ Τà¢Uã> [¤A¡àÅ A¡¹à’- &Òü [¤ÈìÚ [>ì\¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

4. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ‘JàòW¡ài¡à¹ l¡üÄ[t¡ ÒÒüìt¡ìá, [A¡”ñ šà[Ji¡à¹ J¤¹ ëA¡Ò ¹àìJ >à¡ú’ - ¤v¡û¡à¹ &¹ê¡š l¡ü[v¡û¡¹ A¡à¹o A¡ã t¡àÒà ëºJú
"à) ëA¡à> A¡àìº A¡à¹à A¡ã k¡àÒ¹ A¡¹ìt¡ šàì¹ [> ?
Òü) A¡à¹ ëšìi¡¹ ³ì‹¸ šåò[=¹ šàt¡à JÎJÎ A¡¹ìt¡ ºàKº * ëA¡> ?
#) ¹à\à ìA¡> Òk¡à; ët¡àt¡àìA¡ [Å[Û¡t¡ A¡ì¹ ìt¡àºà¹ ³>[Ñ‚¹ A¡¹ìº> ?
l¡ü) ët¡àt¡à šà[Ji¡àìA¡ [Å[Û¡t¡ A¡ì¹ ët¡àºà¹ P¡¹ç¡ƒà[Úâ« A¡à샹 l¡üš¹ ëƒ*Úà ÒìÚ[Ạ&¤} t¡à샹 ëW¡Ê¡àÚ šà[J[i¡

[Å[Û¡t¡ Òìt¡ ëšì¹[ẠA¡ã ?

5. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") ëÎà>๠JàòW¡à ¤à>àÒüìt¡ ¤[ÎÚà[ẠëA¡ ? "à) A¡à샹 Î}Îàì¹ i¡à>ài¡à[> ¹[Òº >à ?
Òü) A¡à¹ KºàÚ ëÎà>๠Ò๠W¡[Øl¡º ? #) ëc¡àìš¹ ³ì‹¸ A¡à¹à [Ạ?
l¡ü) A¡à¹ l¡à>à A¡ài¡à ëKº ? $) [>–ƒåA¡ ºÜã áàØl¡à A¡ã ¹i¡àÒüÚà[Ạ?

20 20

5. ¤o¢³àºà, "à³à¹ ƒå:[J>ã ¤o¢³àºà

- Åà³Îå¹ ¹àÒ³à>
A¡[¤ š[¹[W¡[t¡

A¡[¤ Åà³Îå¹ ¹àÒ³àì>¹ \–μ ¤à}ºàìƒìŹ ¹à\‹à>ã n¡àA¡à¹ ³à×t¡iå¡[ºìt¡ 24 ëÅ "ìC¡à¤¹ 1929
[JøСàì¦ú [št¡à "àºÒàð ³åºìJÎå¹ ¹àÒ³à> ëW¡ï‹å¹ã &¤} ³àt¡à ë³àÎà´¶t¡ "àì³>ã ë¤K³¡ú 1953
[JøÊ¡àì¦ n¡àA¡à [¤Å«[¤ƒ¸àºÚ ë=ìA¡ Ñ•àt¡A¡ Ò>¡ú Åà³Îå¹ ¹àÒ³à> ëšÅàÚ Îà}¤à[ƒA¡¡ú "¤Å¸ Îà[Òt¡¸ Îà‹>à
[Ạt¡àò¹ ë>Åà¡ú [t¡[> A¡[¤t¡à, šø¤Þê¡, l¡üš>¸àÎ, [ÅÇ¡* [A¡ìÅ๠Îà[Òìt¡¸ ƒÛ¡t¡à * šø[t¡®¡à¹ ѬàÛ¡¹
¹àJìº* t¡àò¹ ³åJ¸ š[¹W¡Ú [t¡[> &A¡\> A¡[¤¡ú

t¡àò¹ ¹[W¡t¡ A¡à¤¸Î´±à¹ [¤Åມú ‘šø=³Kà>’,‘[‡t¡ãÚ ³õt¡¸å¹ "àìK’,‘[¤‹ÿô¤Ñz >ã[º³à’, ‘[>\¤àήè¡ì³’,
‘¤[–ƒ [Å[¤¹ ë=ìA¡’, ‘¤à}ºàëƒÅ Ѭš— ƒ¸àìJ’, ‘&A¡ ëó¡àòi¡à ëA¡³> ">º’, šø®õ¡[t¡ t¡à¹ l¡üìÀJì™àK¸
A¡à¤¸Nö”‚¡ú ‘¤o¢³àºà, "à³à¹ ƒå:[J>ã ¤o¢³àºà’ A¡[¤t¡à[i¡ ‘[>\ ¤àήè¡ì³’ A¡à¤¸Nø”‚ ë=ìA¡ Î}A¡[ºt¡¡ú

A¡[¤t¡à¹ ³èºA¡=à
A¡[¤¹ [šøÚ ¤o¢³àºà t¡àò¹ A¡àìá ë™> "[Û¡ìKàºìA¡¹ ³‹¸¤t¡ã¢ "àò[Jt¡à¹à¡ú ¤o¢³àºà A¡[¤¹ "à\ì–μ¹

Îà[=¡ú "àò[Jt¡à¹à \àK¹ìo¹ šøt¡ãA¡ ÒìÚ =àìA¡ ™åì‡ý¡, ³Òà³à[¹ìt¡ ¤È¢àÚ, ">à¤õ[Ê¡ìt¡, Qõ>àÚ, [‹B¡àì¹
Τ¢Û¡o¡ú ³àtõ¡®¡àÈàìA¡ [>ìÚ >à>à ë>à}¹à[³ "๠"¤³à>>àÚ A¡[¤[W¡v¡ ¤¸[=t¡¡ú t¡àò¹ [šøÚ ¤o¢³àºà¹ *Òü
"¤ìÒ[ºt¡ l¡üìš[Û¡t¡ ƒã>ƒå:[J>ã ³åìJ¹ [ƒìA¡ t¡àA¡àìº A¡[¤-Òê¡ƒÚ ÒÚ ¤¸=àt塹¡ú

>Û¡y šåìg¹ ³ìt¡à aºaìº št¡àA¡à l¡ü[Øl¡ìÚ "àìáà "à³à¹ Îv¡àÚ¡ú

A¡ "³³t¡à >àì³¹ šÃåt¡ šøìƒìŹ Ÿà³[º³à ët¡à³àìA¡ [>[¤Øl¡ [Qì¹ ¹Ú Τ¢ƒàÒü¡ú
A¡àìºà ¹àt¡ ëšàÒàì>๠šì¹¹ šøÒì¹ [Ål¡ü[º-îÅÅì¤ ‘šà[J Τ A¡ì¹ ¹¤’ ¤ìº
³ƒ>ì³àÒ> t¡A¡à¢º}A¡à¹ A¡ã ‹ãì¹àƒàv¡ Ñ¬ì¹ šøt¡¸Ò [ƒìt¡> l¡àA¡¡ú
"tå¡[³ "๠"à[³, "[¤[ZáÄ, š¹Ñš¹ ³³t¡àÚ ºã>, Qåì¹[á A¡à>ì> t¡àò¹ ë>ìW¡ì>ìW¡,

J àë™Jàì> Aå¡Îå³-A¡[º ΤÒü ëó¡àìi¡, ë\àìi¡ "[º ˜¡t塹 Î}ìA¡ìt¡¡ú
"à\–μ "à³à¹ Îà[= tå¡[³,
"à³àìA¡ Ѭ욗¹ ëÎtå¡ [ƒìÚ[áìº KìØl¡ šìº šìº, t¡àÒüìt¡à [yìºàA¡ "à\ Îå>–ƒ

K Òü\àÒà\ ÒìÚ ë®¡ìØl¡ "à³à¹Òü ¤–ƒì¹¡ú
K[ºt¡ A¡àìW¡¹ ³ìt¡à \ìº ó¡à;>à ëƒìJ ¹[R¡> ³àìá¹ "àÅàÚ [W¡A¡> [áš ‹ì¹ ëKìá
줺à¡ú ³ì> šìØl¡, A¡àò[W¡ [ƒìÚ >A¡Åà A¡ài¡à A¡àK\ &¤} ë¤àt¡ìº¹ [á[š ëó¡ìº ¡ìÎÒü
Q #A¡ì¤ "à[³ ‘Òà[ÎJå[Å’¹ ëJÚà ë¤ìÚ¡ìš]ìá ëK[á ¹â—‡ãìš A¡´šàÎ [¤Òì>¡ú
21 21

tå¡[³ "àÎ, "à³à¹ Qåì³¹ ¤àKàì>*

ëÒ ëA¡à> [¤Åàº

Kàìá¹ ëA¡ài¡¹ ë=ìA¡ ºàó¡àìt¡ ºàó¡àìt¡ ë>ì³ "àÎ,

"àÎ A¡àk¡[¤Øl¡à[º¹ ¹èìš,

óå¡À ë³Q쳺à ë=ìA¡ W¡[A¡ìt¡ c¡àò[šìÚ šìØl¡à '¹à¤t¡ ëÎì\,

Îåƒè¹ šàk¡Åàºà¹ &A¡àÄ[i¡ Ît¡t¡ Τå\

³åìJ¹ ³ìt¡àÒü ƒåìº ƒåìº *ìk¡à tå¡[³

¤à¹ ¤à¹ [A¡}¤à iå¡A¡iå¡ìA¡ º}A¡àìk¡ài¡ [i¡ìÚ ÒìÚ

ëA¡³> ƒå[ºìÚ ƒà* Ѭš—³Út¡àÚ îW¡t¡ì>¸¹ ƒàòØl¡¡ú

"à³à¹ & "[Û¡ìKàºìA¡¹ ³ì‹¸ tå¡[³ "àò[Jt¡à¹à¡ú

™åì‡ý¡¹ "àP¡ì> RW¡¡
³à[¹¹ t¡à“¡ì¤,
šø¤º ¤Èà¢Ú
A¡ã ">à¤õ[Ê¡ìt¡,
¤à¹¤[>t¡à¹
>èšå¹ [>B¡ì>,

¤[>t¡à¹ Åà”z á
¤à×¹ ¤Þê¡ì>,
Qõ>àÚ [‹B¡àì¹,

î>¹àì\¸¹ &ìºà- \
‹à¤à[Øl¡ [W¡;A¡àì¹, c¡
Îõ[Ê¡¹ ó¡à½ì>
ëÒ "à³à¹ "àò[Jt¡à¹à tå¡[³ l¡ü–μã[ºt¡ Τ¢Û¡o \àK¹ìoú
ët¡à³àìA¡ l¡üšìØl¡ [>ìº, ¤ìºà t¡ì¤, A¡ã =àìA¡ "à³à¹¡?
l¡ü[>Å ëÅà ¤àÒàìÄ๠ƒà¹åo ¹[v¡û¡³ šåÍšàg[º

¤åìA¡ [>ìÚ "àìáà ÎìKï¹ì¤ ³ÒãÚÎã¡ú

ëÎ-óå¡ìº¹ &A¡[i¡ šàš[Øl¡* [áÄ Òìº "à³à¹ Îv¡à¹ [ƒìA¡

A¡t¡ ë>à}¹à Òàìt¡¹ [Ò}Ñ÷t¡à ë‹ìÚ "àìΡú

&J> ët¡à³àìA¡ [>ìÚ ëJR¡¹à¹ ë>à}¹à[³,

&J> ët¡à³àìA¡ [Qì¹ [J[Ñz-ìJl¡üìØl¡¹ ëšïȳàÎ !

ët¡à³à¹ ³åìJ¹ [ƒìA¡ "à\ "๠™àÚ >à t¡àA¡àì>à, ¤o¢³àºà, "à³à¹ ƒå:[J>ã ¤o¢³àºà¡ú

22 22

Ŧà=¢

¤o¢³àºà = ¤ìo¢¹ γ[Ê¡ [>[¤Øl¡ = Q> Îv¡à = "[Ñz⫠Τ¢ƒà = Τ¢Û¡o
ºã> = &A¡àA¡à¹ l¡ü–μã[ºt¡ = [¤A¡[Åt¡ ³ÒãÚÎã = ³ÒãÚà> &³> Ñ|ã
ëJR¡¹à = c¡àòi¡à ³à[¹ = ³Øl¡A¡
îW¡t¡>¸ = `¡à>, ëW¡t¡>à

[>샢Š">å™àÚã A¡à™¢ δšàƒ> A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã A¡[¤¹ Qåì³¹
") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- 1. "àA¡º> ¤àKàì> ¤o¢³àºà
뙹ê¡ìš "àìÎ
(1) (2)

ë™ "¤Ñ‚àÚ
¤o¢³àºà Τ¢Û¡o
l¡ü–μã[ºt¡ =àìA¡

"à) A¡à¹o ëºJ :-
(1) ët¡à³à¹ ³åìJ¹ [ƒìA¡ "à\ "๠t¡àA¡àì>à ™àÚ >à...
(2) tå¡[³ "à³à¹ "à\ì–μ¹ Îà[=...

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡ Ŧ ëºJ¡¡:-
¹àt¡, "[¤[ZáÄ, "àÅàÚ, "àÎ, Åà”z, "à\¡ú

3. A¡à¤¸ìÎï–ƒ™¢

") ë™ šR¡[v¡û¡P¡[º¹ ³à‹¸ì³ A¡[¤ t¡àò¹ [šøÚ ¤>¢³àºàìA¡ "[Û¡ìKàºìA¡¹ ³ì‹¸ "àò[Jt¡à¹à ¤ìº Îì´¬à‹> A¡ì¹ìá>
ëÎÒü šR¡[v¡û¡P¡[º¹ "=¢ ëºJ¡ú

"à) ë™àK¸ l¡üv¡¹[i¡ ë¤ìá >à* :-

A¡[¤ [A¡ìι ëJÚà ë¤ìÚ ¹â—‡ãìš ëš]ìá ëKìá>¡?

1) ì>ïA¡à ë¤ìÚ 2) Òà[ÎJå[Ź ëJÚà ë¤ìÚ 3) ¤àòìŹ ëJÚà ë¤ìÚ

23 23

4. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘³à &¤} ³àtõ¡®è¡[³¹ Ñ‚à> ѬìK¢¹* l¡üì‡ý¡¢’ - &Òü [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) ‘³àtõ¡®¡àÈà, ³àìÚ¹ ƒåMý¡Ñ¬¹ê¡š’ &Òü [¤ÈìÚ ìt¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
Òü) ‘³àtõ¡®¡àÈàÒü [Åۡ๠¤àÒ> Ò*Úà l¡ü[W¡t¡’- &Òü [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

5. ¹ÎàѬàƒ>

") ¤o¢³àºà "à³à¹ ƒå:[J>ã ¤o¢³àºà’ A¡[¤t¡à¹ ³à‹¸ì³ ³àtõ¡®¡àÈ๠šø[t¡ A¡[¤¹ K®¡ã¹ ">å¹àK * [>[¤Øl¡ ®¡àìºà¤àÎà
A¡ã®¡àì¤ šøA¡àÅ ëšìÚìá ?

"à) A¡[¤ t¡à¹ [šøÚ ¤o¢³àºàìA¡ ƒå:[J>ã ¤ìºìá> ëA¡> t¡àÒà "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
Òü) ¤o¢³àºà A¡ã®¡àì¤ A¡[¤¹ \ã¤ì> l¡ü–μã[ºt¡ =àìA¡ t¡àÒà "àìºàW¡>à A¡ì¹à ?
#) ‘ìt¡à³à¹ ³åìJ¹ [ƒìA¡ "à\ "๠™àÚ>à t¡àA¡àì>à’- A¡[¤ ¤o¢³àºàìA¡ l¡üì„Ÿ A¡ì¹ ëA¡> & A¡=àP¡[º ¤ìºìá>?

6. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") A¡[¤ ¤o¢³àºàìA¡ "à\ì–μ¹ Îà=ã ¤ìºìá> ëA¡> t¡àÒà "àìºàW¡>à A¡ì¹à ?
"à) A¡[¤ A¡ã®¡àì¤ A¡´šàÎ [¤Òì> ¹â—‡ãìš ëšïòìá ™à> t¡àÒà ëºJ¡ú
Òü) ‘¤>¢³àºàìA¡ A¡[¤ "àò[J t¡à¹à ¤ìºìá> ëA¡> ?
#) ‘ìÎ óå¡ìº¹ &A¡[i¡ šàš[Øl¡ [áÄ Ò캒- & A¡=àP¡[º ‡à¹à A¡[¤ A¡ã ë¤àc¡àìt¡ ëW¡ìÚìá>?

7. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") A¡[¤¹ "à\ì–μ¹ Îà[= ëA¡ ?
"à) ¤o¢³àºà A¡àìA¡ Ѭ욗¹ ëÎtå¡ KìØl¡ [ƒìÚ[Ạ?
Òü) "[Û¡ëKàºìA¡¹ "àò[Jt¡à¹à ëA¡ ?
#) A¡[¤ A¡àìA¡ ƒå:[J>ã ¤ìºìá> ?
l¡ü) A¡t¡ Îà캹 ƒà¹ç¡o ¹[v¡û¡³ šåÍšàg[º¹ A¡=à ¤ºà ÒìÚìá ?

24 24

6. Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ >ãìW¡

- Î审àÈ ³åìJàšà‹¸àÚ

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
1919 [JøСà즹 12Òü ëó¡¤øåÚà¹ã >[ƒÚà ë\ºà¹ Aõ¡Ì¡>Kì¹ Î审àÈ ³åìJàšà‹¸àìÚ¹ \–μ ÒÚ¡ú t¡àò¹

¤à¤à¹ >à³ [Û¡t¡ãÅW¡–ƒø ³åìJàšà‹¸àÚ, ³à [áìº> ™à[³>ã 냤ã¡ú 1930 [JøСàì¦ A¡ºA¡àt¡à¹ ë³ìi¡öàš[ºi¡>
ÑHæìº t¡àòìA¡ ®¡¹[t¡ A¡¹à ÒÚ¡ú šì¹ [t¡[> 1939 [JøСàì¦ ÑH[i¡Å W¡àW¢¡ A¡ìº\ ë=ìA¡ šø=³ [¤®¡àìK
"àÒü & &¤} 1941 [JСàì¦ ‘A¡[¤t¡à ®¡¤>’ ë=ìA¡ [¤.&.šàÅ A¡ì¹>¡ú

Î审àÈ ³åìJàšà‹¸àìÚ¹ šø=³ šøA¡à[Åt¡ ¹W¡>à ‘A¡[=A¡à’. >àì³ &A¡[i¡ Kƒ¸¡ú t¡àò¹ šø=³ A¡à¤¸Nø”‚
‘šƒà[t¡A¡’¡ú t¡àò¹ ">¸à>¸ l¡üìÀJì™àK¸ ¹W¡>à Òº- ‘"[N—ìA¡ào’, ‘[W¡yAè¡i¡’, ó塺 óå¡iå¡A¡’, ‘A¡àº ³‹å³àÎ’,
‘™t¡Òü ƒèì¹Òü ™àÒü’, ‘ìáìº ëKìá ¤ì>’¡ú

1964 [JøСàì¦ t¡àòìA¡ Îà[Òt¡¸ "àA¡àìƒ[³ šå¹ÑHàì¹ Î´¶à[>t¡ A¡¹à ÒÚ¡ú 1991 [JøСàì¦
ìšìÚ[áìº> `¡à>šãk¡ šå¹ÑH๡ú 2003 [JøСàì¦ A¡ºA¡àt¡àÚ t¡àò¹ ³õt塸 ÒÚ¡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
°³> A¡à[Ò>ãA¡à¹ Î审àÈ ³åìJàšà‹¸àÚ [A¡ìÅà¹-[A¡ìÅà¹ã šàk¡A¡ìƒ¹ ¹W¡>๠šø=ì³Òü \à[>ìÚìá> ë™,

îW¡y³àìÎ ³Ú³>[Î}ìÒ [KìÚ ¹àìt¡¹ 뤺àÚ l¡üv¡¹[ƒìA¡¹ "àA¡àìÅ t¡àA¡àìº ëƒJà ™àì¤ ë‹àòÚàìi¡ ë³ìQ
ë™> ëA¡l¡ü "àP¡> ‹[¹ìÚ [ƒìÚìá¡ú *i¡à "àìƒï ë³Q >Ú Kàì¹à šàÒàØl¡¡ú Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ ¤à[Ζƒà¹à
šø[t¡¤á¹ îW¡y³àìÎ Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ Ç¡A¡ì>à ëc¡àšc¡àìØl¡ &A¡[ƒ> "àP¡> ‹[¹ìÚ ëƒÚ¡ú t¡J> šàÒàìØl¡¹
³à>åÈP¡[º ³ì>¹ ÎåìJ [ÅA¡à¹ A¡ì¹¡ú Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ W¡àÈã¹à \[³ƒà¹ìA¡ Jà\>à [ƒìt¡ [KìÚ [>:Ѭ ÒìÚ
™àÚ ¡ú \[³ƒàì¹¹ "t¡¸àW¡àì¹¹ [¤¹ç¡ì‡ý¡ šø\à¹à [¤ì‰àÒ A¡ì¹ ¡ú ìÅìÈ \[³ƒàì¹¹ "t¡¸àW¡à¹ ¤Þê¡ ÒìÚ ™àÚ¡ú
¤à}ºàìƒìÅ ë=ìA¡* &Òü ³à>åÈP¡ìºà ³ì> šøàìo ¤àR¡à[º ÒìÚ l¡üìk¡[>¡ú ™à¹ \>¸ ƒàÚã "¤[ÅÊ¡ ¤àR¡à[º
γà\ ú "à³¹à *샹 ƒèì¹ Î[¹ìÚ ë¹ìJ[á, "àš> A¡ì¹ [>Òü[>¡ú

îW¡y ³àìÎ ™[ƒ A¡J>* ³Ú³>[Î}Ò ™à*, ëA¡à=àÚ ë™ W¡àÈ A¡¹ì¤? t¡¤å ó¡Îº ó¡ºàÚ-ú >Òüëº
¹à[v¡ì¹ l¡üv¡¹ [ÅÚì¹ t¡àA¡àì¤ ¡ú ëƒJì¤ ë™> &A¡¹àÅ Îà¹à ¤á¹ A¡ã ëJìÚ ¤àòW¡ì¤ ? t¡àÒü ¤áì¹ &³[>
ë‹àòÚàìi¡ ë³ìQ A¡à¹à "àP¡> ºà[KìÚ [ƒìÚìá¡ú ®¡Ú γìÚ Ç¡A¡ì>à ëc¡àìš c¡àìØl¡ t¡à¹à "àP¡> ºà[KìÚ
šà¤à¹ [A¡áå ë>Òü, "àÎìº *i¡à ë³Q >Ú, Kàì¹à ëƒÚ¡ú ëÎ [A¡ ë™-ìÎ "àP¡> ? ë™> ¹à¤ìo¹ [W¡t¡à-
šàÒàØl¡¡ú aºìá ët¡à aºìáÒü¡ú ¤áì¹¹ &³[> Î³Ú ë™> ¤>
\U캹 Kàá šàºà¹à* ®¡ìÚ Åå[A¡ìÚ A¡àk¡ ÒìÚ =àìA¡¡ú
Kàì¹à šàÒàìØl¡ ™à¹à =àìA¡, ¤áì¹¹ &Òü γÚi¡à \Uìº ™J> "àP¡> ºàìK t¡J> ÒÚ ³\à¡ú ¤ì>¹ ™t¡
t¡à¹à W¡àȤàÎ A¡ì¹¡ú t¡à샹 Òຠë>Òü, ¤ºƒ ì>Òü- ƒå‹¢È¢ \àì>àÚ๠šøào [>ìÚ šàºàÒü-šàºàÒü A¡ì¹¡ú
t¡àáàØl¡à šàÒàìØl¡¹ *š¹ ët¡à Ç¡‹å Kàá šà=¹¡ú ³à[i¡

25 25

¤àQ-"\K¹, Ò[¹o-Ç¡ìÚà¹ ë™ ë™[ƒìA¡ šàì¹ šàÒàìØl¡¹ >ãìW¡ ™à¹à =àìA¡, t¡à¹à "à³à샹Òü
ëáàìi¡¡ú "๠šàÒà[Øl¡ ë³ìÚ - šå¹ç¡È¹à ëÎÒü Îåì™àìK ³ìt¡à Òàº-¤ºƒ [>ìÚ W¡àÈ-"à¤àƒ A¡ì¹¡ú ³åJìW¡àìJ
³ì>¹ ÎåìJ Ò[¹o "๠ǡìÚ๠³à칡ú t¡à¹š¹ t¡à샹 šàÒà[Øl¡ áàš¡ú Òà\}-Kàì¹à-ìA¡àW¡-l¡àºå-
ÎìÞê¡ì¤ºà [ÅA¡à¹ ëÎì¹ ëKຠÒìÚ [Qì¹ >àW¡ "๠³àKà¢> &³[> Τ >à>à ‹¹ì>¹ \àt¡¡ú Kàì¹à샹
Kà>¡ú "àºàƒà ®¡àÈà, Òà\} l¡àºå샹 ®¡àÈà ™[ƒ* ¤à}ºà,
[A¡”ñ t¡à샹 l¡üZW¡à¹o "à³à샹 A¡àì> &A¡iå¡ "Š±æt¡
&[ƒìA¡ "àìÑz "àìÑz ëKài¡à ¤> šåìØl¡ áàÒü ÒìÚ ëk¡ìA¡¡ú ‘t¡’-ëA¡ t¡à¹à ‘i¡’ ¤ìº, ‘i¡’ìA¡ ‘t¡’,
™àÚ¡ú šà=ì¹¹ *š¹ šå¹ç¡ ÒìÚ šìØl¡ A¡àìºà áàÒüìÚ¹ "à¤à¹ ‘l¡’-ìA¡ t¡à¹à ‘ƒ’ ¤ìº ‘ƒ’-ìA¡ ‘l¡’¡ú šø=³
šìºÑzà¹à, t¡à¹ *š¹ ¤ã\ áØl¡àìt¡ ™à γڡú ëƒJìt¡ Ç¡>ìº ®¡à[¹ Òà[Î šà줡ú ®¡àì¤à ët¡à, ët¡à³à¹
ëƒJìt¡ ëÎÒü ëšàØl¡à \[³¹ *š¹ Τå\ ¹} ‹ì¹ - A¡àA¡à¹ ¤Úìι &A¡\> Òê¡Ê¡šåÊ¡ ëºàA¡ ƒå‹ìA¡ lå¡l¡
³à=à W¡àØl¡à ëƒÚ ‹à>, t¡à³àA¡, "๠A¡t¡ ó¡Îº¡ú ¤ºìá¡, t¡à³àA¡ìA¡ i¡à³àA¡¡ú

"à³¹à &Òü ëºàA¡P¡ìºà¹ &t¡ A¡àìá ë=ìA¡* & "e¡ìº¹ Kàì¹à샹 Q¹ ƒè¹ ë=ìA¡ ëƒJìºÒü
š¹, Ç¡‹å \à[>, l¡üv¡¹ [ƒìA¡¹ "àA¡àÅi¡à ¤áì¹¹ ëW¡>à ™àÚ¡ú ³àW¡à A¡ì¹ Q¹ ¤àò‹à¡ú ³àW¡à¹ *šì¹
ëÅìÈ ƒšô A¡ì¹ aìº *ìk¡-ƒèì¹¹ "àÆW¡™¢ ³à>åÈP¡ìºà ë™Jàì>Òü ëÅàÚà, ëÎJàì>Òü ¹àÄà¤àÄà Τ[A¡áå¡ú
t¡à¹š¹ A¡J> ì™ ë³ìQ¹ ¹ìR¡ [³[ºìÚ ™àÚ t¡à¹ Òàòγå¹[K* &Òü l¡üZW¡àÎì>Òü =àìA¡ú &i¡à ÒìZá šàÒà[Øl¡
J¤¹* ¹à[J >à¡ú Ѭ®¡à¤¡ú ¤åì>à \”ñ \àì>àÚàì¹¹ ®¡ìÚÒü &Òü ¤¸¤Ñ‚à¡ú

A¡àáàA¡à[á [KìÚ[áºà³ &A¡¤à¹¡ú & "e¡ìº¹ Òà\}¹àÒü Τ ëW¡ìÚ ë¤[Å¡ú ‘Òà\}’
A¡=๠³àì> >à[A¡ ‘ìšàA¡à’¡ú t¡à샹 ³ìt¡,
Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ [k¡A¡ >ãìW¡Òü ÎåÎ} š¹K>à¡ú šàÒàØl¡t¡ºã¹ &Òü "e¡ìº Òà\}¹àÒü šø=³ "àìÎ,
빺ºàÒü> ë=ìA¡ "ì>A¡i¡à ƒè칡ú Kà[Øl¡ ™à¤à¹ ë™ "๠t¡J> W¡àȤàìÎ t¡à샹 \å[Øl¡ >à[A¡ "๠ëA¡l¡ü
¹àÑzà ëÎ ¹àÑzàÚ ™[ƒ A¡J>* ™à* A¡àÄà šà줡ú t¡à¹ [Ạ>à¡ú šàÒà[Øl¡ Kàì¹à¹à t¡àÒü t¡à[¹ó¡ A¡ì¹ t¡à샹
ëW¡ìÚ ëÒòìi¡ ë™ìt¡ "ì>A¡ "à¹à³ ¡ú >à³ [ƒìÚìá Òà\} - "=¢à; W¡àìȹ ëšàA¡à¡ú

ÎåÎ} ÅÒì¹¹ Kà [ƒìÚ ëKìá ëÎàì³Å«¹ã >ƒã¡ú ‹àì>¹ ëJt¡ ëƒJìº A¡=ài¡à [¤Å«àÎ >à A¡ì¹
Åãt¡A¡àìº ëƒJìt¡ ®¡à[¹ Åà”z[ÅÊ¡ - ìA¡à=à* ëA¡à=à* l¡üšàÚ ë>Òü ú &A¡iå¡ A¡Ê¡ A¡ì¹ ™[ƒ šàÒàìØl¡ >à ëÒàA¡
³ì> Òì¤ ìÒòìi¡Òü šà¹ ÒÒü¡ú [A¡”ñ ë™Òü \ìº šà &A¡i¡à [i¡ºà¹ *šì¹* *ìk¡à >ãìW¡¹ [ƒìA¡ t¡àA¡àìº
[ƒìÚá, "³[> ³ì> Òì¤ ë™> šàìÚ ƒ[Øl¡ [ƒìÚ ëA¡l¡ü ëƒJì¤ šõ[=¤ãi¡à Τå\¡ú ™t¡ƒè¹ ëƒJà ™àÚ Ç¡‹å ‹à>
ëi¡ì> [>ìÚ ™àìZá¡ú ëÑ÷àt¡ ët¡à >Ú, ì™> Aå¡[³ì¹¹ "๠‹à> &A¡i¡à Îã³àÒã> >ãº Î³å‰ ë™> "àÓàìƒ
ƒòàt¡ ¡ú šàÒà[Øl¡ >ƒã ëÎàì³Å«¹ã- Τ¢ƒà ë™> ë¹ìK i¡} Òk¡à; Τå\ ÒìÚ ëKìá¡ú
ÒìÚ "àìá¡ú
&t¡ ó¡Îº, &t¡ šøàWå¡™¢ t¡¤å [A¡”ñ ³à>åÈP¡ìºà¹
t¡à¹ ëW¡ìÚ ëó¡[¹ "àìá, ëKà¹ç¡-ìQàØl¡à-³à>åÈ [ƒìA¡ t¡àA¡àìº ³ì> ÒÚ \ã¤ì> t¡à샹 Åà[”z ë>Òü¡ú
&A¡ÎìU [ƒ[¤¸ "à¹àì³ šà¹ Ò*¡ú [Ò–ƒåÑ‚à[> ³à[c¡¹ &A¡i¡à ƒåÊ¡ Å[> ëA¡à=à* ëA¡àì>à "à>àìW¡ ë™> ºå[A¡ìÚ
ì³\à\ ™[ƒ ®¡àìºà =àìA¡, ët¡à³à¹ A¡àá ë=ìA¡ "àìá¡ú ‹à> A¡ài¡à¹ Î³Ú ¤à[Øl¡¹ ë³ìÚšå¹ç¡È ΤàÒü
ëƒÅ[¤ìƒìŹ ÒàºW¡àº ë\ì> ë>줡ú ÒÚìt¡à K¤¢ A¡àìÑz [>ìÚ ³àìk¡ áåi¡ì¤, [šìk¡ "àò[i¡-¤àò‹à ‹à> [>ìÚ
A¡ì¹ ¤ºì¤, t¡à¹ ë™ [¤Òà[¹ ³[>¤, ¤à}ºà¹ Τ
ëó¡[¹Qàìi¡¹Òü ëÎ ³à[ºA¡¡ú

26 26

ìáàìi¡à ëáàìi¡à ëá캹 ƒº Aåò¡ì\à ÒìÚ Jà³àì¹ Åàš³å[Ä [ƒìt¡ =àìA¡¡ú \[³ƒà¹ìA¡ i¡S¡ [ƒìt¡ [KìÚ
\åi¡ì¤¡ú [A¡”ñ ³àk¡ ë=ìA¡ ™à ët¡àìº, t¡à¹ Τi¡à Qì¹ W¡à[ȹà ó¡[A¡¹ ÒÚ¡ú
=àìA¡ >à¡ú šà*>àK“¡à "àƒàÚ A¡¹ìt¡ "àìÎ
\[³ƒàì¹¹ šàÒüA¡- ¤¹A¡–ƒà\ú t¡J> t¡à¹à Kàìº Òàt¡ še¡àÅ-Èài¡ ¤á¹ "àìK & "e¡ìº \[³ƒàì¹¹
[ƒìÚ ë™> ¤ìº, &A¡i¡à "àÒü> [áº- t¡àìA¡ ¤ºà Òt¡ Òà[t¡ì¤K๡ú
\[³ƒàì¹¹ ë¤\àÚ ÅJ Òà[t¡ ‹¹à¹ ¡ú t¡à¹ \ì>¸
¤ìØl¡àÒü ‹àò‹àÚ šìØl¡[á [³ìt¡- šàÒàìØl¡ ¤àò‹à Òì¤ ³àW¡à¡ú ³àW¡à¹ *š¹ ëΚàÒü Îà”|ã
ëáìºì¤ºà ë=ìA¡ ¹ìÚ[á Nøàì³, [>ìÚ [>[¹[¤[ºìt¡ ¤Îì¤> \[³ƒà¹, ëÎÒü ÎìU šà>
¤à¹¤à¹ ‹à> ¤åì> \[³ìt¡ ë=ìA¡ Wå¡> >à JìÎ t¡à¹ n¡àºà* ¤¸¤Ñ‚àú "๠šøìt¡¸A¡
³ì> ®¡à[¤ ¤àòW¡à ™àì¤ "à¹àì³ ¡ú Kàò ë=ìA¡ šø\à샹 "àÎìt¡ Òì¤ [>ì\¹ [>ì\¹
³àk¡ ®¡ì¹ ë™Òü šàA¡à ó¡Îìº W¡àº{W¡ìØl¡¡ ì¤òì‹ú ë™ \Uìº Òà[t¡ "àìá, ëÎÒü
ÎåìJ ‹[¹ Kà> ëá캤åìØl¡àìt¡ ¡ú \Uìº ë¤Øl¡ [ƒìÚ ƒàòØl¡àìt¡ Ò줡ú ëáìº ìÒàA¡ ¤åìØl¡à
&A¡ƒà A¡àìÑz [>Òü ÎA¡ìº¡ú ëÒàA¡ A¡àì¹à ³àš ë>Òü ¡ú ™à¹à Òà[t¡ ë¤Øl¡ [ƒìt¡ ë™t¡,
ºà[k¡¹ "àKàÚ šàØl¡à \åìØl¡àìt¡ t¡à샹 A¡àl¡üìA¡ Îàìš¹ ³åìJ A¡àl¡üìA¡ ¤àìQ¹ ³åìJ
t¡à¹š¹ šàìº "àìÎ ëšÚàƒà šøào [ƒìt¡ Òt¡¡ú
Jà[º ëšìi¡ t¡àÒü ºàKìá ‹àò‹à¡úú
KàòìÚ¹ "຤àò‹à ¹àÑzàÚ ëºàÒà¹-Jå¹-ºàKàì>à ³à>åÈ A¡t¡[ƒ> &Τ ÎÒ¸ A¡¹ìt¡ šàì¹ ? t¡àÒü
>àK¹àÚ Å¦ ÒÚ Ji¡ Ji¡àJi¡ - ƒè¹ ë=ìA¡ ¤àòìŹ šø\à¹à [¤ì‰àÒã ÒìÚ l¡ük¡º¡ú ëKà¹àW¡àòƒ ³àС๠Òìº>
ë³ài¡à ºà[k¡¹ l¡Kà ëƒJà ™àÚ¡ú ëáàìi¡à ëáàìi¡à ëá캹 t¡à샹 ë>t¡à¡ú W¡àA¡ºàÚ W¡àA¡ºàÚ ¤Îº [³[i¡}
ƒº ®¡ìÚ ³àìÚ¹ "àòW¡º ëW¡ìš ‹ì¹ ¡ú [Ji¡ [Jìi¡ ¤å[Øl¡¹à A¡à³à¹ÅàºàÚ ît¡[¹ Òìt¡ ºàKº ³à¹àu—A¡ "Ñ|ÅÑ| ú
ìÅÈ š™¢”z \[³ƒàì¹¹ šÂi¡ì>¹ Òàìt¡ šø\à샹 Òà¹
Òº¡ú [A¡”ñ Òà[t¡-ì¤K๠"๠W¡ºº >à¡ú

27 27

&J>* íW¡t¡>>Kì¹, [ÒR塺 ëA¡à>àÚ ëKìº JK ÒÚ¡ú
ë³àØl¡º, "à³åìt¡à ì³àØl¡ìº¹ ¤}Å‹¹ìƒ¹ ³åìJ
[¤ì‰àìÒ¹ K¿ ëÅà>à ™àÚ¡ú =å¹=åì¹ ¤åìØl¡à ™à¹à, t¡à¹à &A¡i¡à A¡=à "àìK ë=ìA¡ ¤ìº ¹à[J¡ú *-"e¡ìº
ƒåJå¸ A¡ì¹ ¤ìº, ëÎA¡àìº ÎìÈ¢¹ ëJìt¡ "à³¹à ™[ƒ A¡J>* ™à*, *¹à ët¡à³àìA¡ ‘¤àR¡àº’ ¤ºì¤¡ú
ºåìA¡àWå¡[¹ ëJºt¡à³, ³àìk¡ &t¡ ‹à> Òt¡ ë™ W¡ìi¡ ë™ìÚà >à ë™>¡ú ¤àR¡àº ³àì> ¤àR¡à[º ¡ú
A¡àA¡šÛ¡ã¹* "¹ç¡[W¡ ‹¹t¡¡ú ëKàÚàìº =àA¡t¡ Èài¡- ¤à}ºàìƒìÅ =àA¡ìº* *샹 "à³¹à "àš> A¡ì¹
Îv¡¹i¡à ëKà¹ç¡, >ƒ¢³àÚ ƒå‹ n¡àºàÒü Òt¡¡ú "๠&J> ? [>Òü[> - t¡àÒü *¹à* "à³à샹 š¹-š¹ ®¡à줡ú
&A¡ ëó¡àòi¡à ƒå싹 \ì>¸ šì¹¹ ƒåìÚàì¹ Òàt¡ šàt¡ìt¡
"=W¡ "à³¹à ΤàÒü ¤à}ºàìƒìŹÒü ³à>åÈ¡ú

Ŧà=¢

ƒå‹¢È¢ = ®¡Ú}A¡¹ [ÅÚì¹ = ³à=๠[ƒìA¡ š¹K>à = Nøàì³¹ γ[Ê¡
šìºÑzà¹à = "हo [ƒ[¤¸ = W¡³;A¡à¹ ë‹àòÚàìi¡ = ë‹àòÚà™åv¡û¡

\å[Øl¡ = γt塺¸ ¤åì>à = ¤>¸ ìšÚàƒà = ºà[k¡‹à¹ã Nøà³¹Û¡A¡

¤¹A¡–ƒà\ = ¤–ƒåA¡‹à¹ã ìƒÒ¹Û¡A¡ ‹àò‹à = \[i¡º γθà
>àK¹à = &A¡šøA¡à¹ \åt¡à ë¤K๠= [¤>à šÚÎàÚ A¡à\

Jà³à¹ = Åθ ¹àJ¤à¹ Ñ‚à> =å¹=åì¹ = "[t¡¤ÚÑH* A¡´š³à>

ë³àØl¡º = Nøà³ šø‹à> Åàš³å[Ä = "[®¡Åàšà[ƒ

[>샢Š">å™àÚã A¡à™¢ δšàƒ> A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã
") áA¡ šè>¢ A¡ì¹à :- 1. "àA¡º>

(1) (2)

ë™ Î³Ñz Kàì¹à šàÒàìØl¡¹
\àì>àÚ๠šàºàÒü >ãìW¡ ¤Î¤àÎA¡à¹ã
>à>à \àìt¡¹ ëºàA¡
šàºàÒü A¡ì¹

28 28

"à) A¡à¹o ëºJ :-
(1) Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ ¤à[Ζƒà¹à Ç¡A¡ì>à ëc¡àìš c¡àìØl¡ "àP¡> ºà[KìÚ ëƒÚ...
(2) šø\à¹à [¤ì‰àÒã ÒìÚ l¡ük¡º...
(3) Kàì¹à "e¡ìº¹ ³à>åÈ샹 ³ì> Åà[”z [Ạ>à...

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
t¡à[¹ó¡, ëk¡ìA¡, A¡àìÑz, šàìº, ë¤\àÚ, Îà[”|, šÂi¡>, ÅJ¡ú

"à) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡à=¢A¡ Ŧ ëºJ : :-
A¡àÄà, [¤Å«àÎ, Îã³àÒã>, Jà[º, ¹ç¡[W¡, Òà¹, ³[>¤

3. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘¤ì> "àP¡> ºàKìº š[¹ì¤ìŹ ®¡ãÈo Û¡[t¡ ÒÚ’ &Òü [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) Îà³à[\A¡ "t¡¸àW¡àì¹¹ [¤¹ç¡ì‡ý¡ ¹ç¡ìJ ƒòàØl¡àì>à l¡ü[W¡t¡’ - &Òü ¤¸àšàì¹ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
Òü) Nø೸ ëºàìA¡¹à ÅÒì¹¹ [ƒìA¡ "àA¡[È¢t¡ ÒÚ¡ú - &Òü [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú

4. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") Kàì¹à šàÒàìØl¡¹ >ãìW¡ ¤Î¤àÎA¡à¹ã ³à>åìȹ \ã¤>™àyà ¤o¢>à A¡ì¹à¡ú
"à) Òà[t¡ì¤K๠šø=à[i¡ ëA¡³> [Ạ? &Òü šø=๠"¤Îà> Qi¡º A¡ã ®¡àì¤ ?
Òü) Kàì¹à šàÒàØl¡ "e¡ìº¹ šø\à샹 ³ì> Åà[”z =àìA¡ >à ëA¡> ?

5. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") \Uìº ™J> "àP¡> ºàìK t¡J> A¡ã ÒÚ ?
"à) ÎåÎ} š¹K>à ëA¡à=àÚ ?
Òü) ³àW¡à A¡ì¹ Q¹ ¤àòì‹ A¡à¹à ?
#) šà*>àK“¡à "àƒàÚ A¡¹ìt¡ A¡à¹à "àìÎ ?
l¡ü) A¡à¹ Òàìt¡ šø\à샹 Ò๠Һ ?
$) ƒå‹ n¡àºàÒü Òìt¡à ëA¡=àÚ ?

29 29

7. >¤àÄ

- ™t¡ã–ƒø>à= ëÎ>P¡œ¡
A¡[¤ š[¹[W¡[t¡

A¡[¤ ™t¡ã–ƒø>àì=¹ \–μ ¤‹¢³à> ë\ºà¹ šà[t¡ºšàØl¡à Nøàì³ ³à³à¹ ¤à[Øl¡ìt¡ 1887 [JøСà즡ú t¡àò¹
îštõ¡A¡ [>¤àÎ [Ạ>[ƒÚà ë\ºà¹ Ò[¹šå¹ Nøà쳡ú [št¡à ‡à¹A¡à>à= ëÎ>P¡œ¡¡ú ³à ë³à[Òt¡ A塳à¹ã 냤ã¡ú
™t¡ã–ƒø>àì=¹ ¤àº¸[ÅÛ¡à Ç¡¹ç¡ ÒÚ >[ƒÚ๠Ò[¹šå¹ Nøàì³ ¡ú [Ťšå¹ Òü[g[>Úà[¹} A¡ìº\ ë=ìA¡ Òü[g[>Úà[¹}
šàÎ A¡ì¹> 1911 [JøСà즡ú

™t¡ã–ƒø>àì=¹ ëºJà l¡üìÀJì™àK¸ A¡à¤¸Nø”‚ Òº - ‘³¹ã[W¡A¡à’, ‘³¹å[ÅJà’, ‘³¹ç¡³àÚà’, ‘ÎàÚ³’,
‘[y™à³à’, ‘A¡à¤¸ š[¹[³[t¡’, ‘[>Åà[”zA¡à’ ‘šø®õ¡[t¡’¡ú A¡[¤ 1954 [JøСàì¦ 67 ¤á¹ ¤ÚìÎ ëºàA¡à”z[¹t¡
Ò>¡ú

A¡[¤t¡à¹ ³èºA¡=à
>¤àìĹ [ƒì> ƒå®¢¡àK¸A¡¤[ºt¡ &A¡ W¡à[ȹ ¤à[Øl¡ìt¡ t¡à¹ ¤Þêå¡ &ìÎìá¡ú ®¡àK¸Òt¡ W¡à[È[i¡ t¡à¹ ƒå:ìJ¹

¤o¢>à [ƒìZá ¤Þê塹 A¡àìá¡ú Kt¡ ¹àìt¡ t¡à¹ šàA¡à ‹àì>¹ ëJìt¡ ³Òü šìØl¡ [¤š™¢Ú Qìi¡ ëKìá ¡ú "=W¡ "à\
>tå¡> W¡à캹 l¡ü;Τ >¤àÄ¡ú î¤ÅàJ ë=ìA¡ "à[Å«>, A¡ìk¡à¹ ë³Ò>t¡ A¡¹ìt¡ ÒÚ W¡à[ÈìA¡¡ú

ƒå:ìJ¹ A¡=à Ç¡ì> ¤Þêå¡ìA¡ ÒàÒü t塺ìt¡ ëƒìJ W¡à[È ‹àì>¹ K¿ ë=ìA¡ Îì¹ "àìΡú W¡à[È [W¡¹[ƒ>
"ÄÒã> ¡ú t¡¤å >¤àÄ l¡ü;Î줹 [ƒì> "Ä[š“¡, ƒå’¤Þêå¡ìt¡ ®¡àK஡à[K A¡ì¹ NøÒo A¡¹ì¤¡ú W¡¹³ šøoàì³¹ γÚ
¤Þêå¡ ë™> "[Åȹê¡ìš t¡à¹ ³ÑzìA¡ Òàì> W¡¹³ "àQàt¡ ¡ú ƒå:J¤àƒã A¡[¤¹ ƒå:ìJ¹ & &A¡ [¤[W¡y A¡¿>à¡ú

&ìÎá ¤Þêå¡ ? ët¡à³à¹ A¡=àÒü \àK[Ạ®¡àÒü šøàìo,
A¡àº ¹àìt¡ ë³à¹ ³Òü šìØl¡ ëKìá ëJt¡®¡¹à šàA¡à ‹àì>¡ú

‹àì>¸¹ Qøàìo ®¡¹à "Qøàì> Ç¡®¡ >¤àÄ "à\,
šàØl¡àÚ šàØl¡àÚ l¡üìk¡ l¡ü;Τ, ¤Þê¡ ³àìk¡¹ A¡à\ú
ìº[šÚà "à[R¡>à ëƒÚ "ບ>à ®¡¹à ³¹àÒü-&¹ šàìÅ,
ºÜã ì¤à‹ ÒÚ ¤à[>\¸ t¡¸[\’ &¤à¹ [>¤ìÎ W¡àìÈ¡ú
&³> ¤áì¹ ¹àt¡à¹à[t¡ ë³à¹ šàA¡à ‹àì> šìØl¡ ³Òü¡!
ƒà*Ú๠Jåò[i¡ìt¡ ëk¡Î [ƒìÚ ¤ìÎà- ëÎ ƒå:ìJ¹ A¡=à A¡Òü¡ú

30 30

ë¤àìÅJ, \¸[Ê¡, "àÈàØn¡, Åøà¤>, ®¡à„¹, "à[Å«>, -
"àÅà-"àt¡ìS¡ ëJÚຠ[Ạ>à ëA¡à=à [ƒìÚ A¡àìi¡ [ƒ>¡ú

ƒåì™à¢ìK Îì¤ ¤à[º¹ ¤àò‹ì> ¤àò[‹>å ¤>¸à‹à¹à,
¤åìA¡¹ ¹v¡û¡ \º A¡ì¹ A¡®å¡ ëÎ[W¡>å šà“å¡W¡à¹à¡ú
A¡à[t¢¡ìA¡ ëƒ[J W¡à[¹[ƒìA¡ - &[A¡¡! &¤à¹ ët¡à >ìÒ ó¡àò[A¡¡!
šàòW¡¹R¡à ‹àì> áA¡A¡ài¡à ³àk¡ \åØl¡àÚ W¡àÈ๠"àò[J¡ú

"Qøàì> =àìA¡ =àìA¡

A¡à[i¡Úà ët¡àºàÚ Jà³àì¹ ëKàºàÚ ™àÒ๠뙳> šàìA¡¡ú
"à[³ ë¹à\ ®¡à[¤ ó¡Îºi¡à >à[¤, "à¹*¡ A¡i¡à [ƒ> ™àA¡,

®¡¹à "Qøàì> Qìi¡ >à ët¡à ëA¡àì>à  ƒå[¤¢šàA¡¡ú
³¹àÒü-Îà¹àÒü ëÅÈ A¡ì¹, Îì¤ Jà³àì¹ [ƒÒü[á Òàt¡,

A¡àºìA¡ Òk¡à;-

¤Þêå¡, ìƒàÒàÒü tå¡ìºà >àìA¡à ÒàÒü, ÒÒü>å "šøKº®¡-
Û¡³à A¡ì¹à ÎJà, ¤Þê¡ A¡[¹>å tå¡Zá ‹àì>¹ K¿ ú
t¡à¹ ëW¡ìÚ &ìÎà šø®¡àt¡ "àìºàìA¡ ëW¡ìÚ =à[A¡ ƒèì¹-

ƒèì¹-,
¤àòA¡à >ƒã ë™=à W¡ì¹¹ A¡àòA¡àìº \Øl¡àÚ \[¹¹ lå¡ì¹¡ú
ë™=àÚ "àA¡àìÅ ®å¡ìº ë>ì³ "àìÎ ³à>Î-³¹àºìÅø[>,
ë™=à [ƒAô¡¤àºà Åãìt¡¹ 뤺àÚ &ºàÚ "àòW¡º ë¤oã¡ú

l¡üìk¡à >à ¤Þêå¡, "Qøà> ³àÎ, t¡àìÒ >¤àÄ ®¡àÒü ¡ú
"à[\A¡à¹ [ƒì> W¡àÈ๠Qì¹ ì™ Aå¡i塳 [ó¡¹àìt¡ >àÒü¡ú
¤à¹ì¤ºàiå¡Aå¡ A¡àiå¡A¡ 냤t¡à, Qåì¹ "à[Î ëJt¡ Jà>à,
³Òül¡ºà ®åò¡Òü ëQòìi¡ Jåòìi¡ "à[> ™à šàÒü ‹àì>¹ ƒà>à!

[W¡¹àÄÒã> >¤àÄ[ƒì> &ìÎá "à³à¹ Qì¹,
Ç¡®¡Û¡ìo ëÅÈ "Ä[š“¡ "[š¢ š¹Ñšì¹,
W¡¹³ šøoà³ A¡[¹¤ ™J>, ¤Þêå¡ ³à=àÚ [A¡ì¹-
ó¡oà[Út¡ A¡ì¹ "à[ÅÈ n¡à[ºÚà ƒ}[Å* ë³à¹ [Å칡!

31 31

Ŧà=¢

³Òü = {Î[Øl¡ Qøào = KÞê¡ ƒà*Úà = ¤à¹à–ƒà tå¡Zá = >Ko¸
Aå¡i塳 = "àu—ãÚ
A¡àòA¡àìº = ëA¡à³ì¹ ó¡àò[A¡ = áº>à ó¡àò[A¡ = ¤[e¡t¡ ³¹àº = ÒàòÎ

>¤àÄ = >tå¡> "Ä ëKàºà = ÅθàK๠ƒå[¤¢šàA¡ = ƒåì™à¢K

šà“¡å = ó¡¸àA¡àìÅ [Åì¹ = ³à=àÚ

"šøKº®¡ = [>ì\¹P¡o ¤à ³™à¢ƒà [A¡áå ³ày \à[Ò¹ A¡ì¹ >à &³>¡

[>샢Š">å™àÚã Aõ¡[t¡A¡à™¢ δšàƒ> A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã
") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- 1. "àA¡º>

(1) (2)

ë™ A¡à¹ìo W¡à[ȹ
[ƒ> A¡ài¡à¹ A¡=à*
ëJÚຠ=àìA¡ >à¡ú

ë™ ³àÎP¡[ºìt¡
W¡à[ȹ "àÅà-
"àt¡ìS¡ [ƒ>
ëA¡ìi¡ìá¡ú

"à) A¡à¹o ëºJ :-
(1) "à\ ³àìk¡¹ A¡à\ ¤Þê¡...
(2) ¤Þê塹 A¡àìá W¡à[È Û¡³à ëW¡ìÚ[áº...
(3) W¡à[È ëºàA¡[i¡¹ ¤Þê塹 A¡=à ³ì> ë\ìK[áº...

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡ Ŧ ëºJ :- "à) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
¤Þêå¡, šàA¡à, "à\, ºÜã, ëÅÈ, Åãt¡, ƒèì¹, Ç¡®¡ ëk¡Î, tå¡Zá, &ºàÚ, KàR¡, Aå¡i衳

32 32

3. A¡à¤¸ìÎï–ƒ™¢

") ‘ºÜã &¤à¹ ¤à[>ì\¸¹ ¤àÎ ëáìØl¡ ÒÚìt¡à W¡àìÈ ¤àÎ A¡¹ìº>’ - t¡àÒà ë™ šR¡[v¡û¡P¡[º¹ ³à‹¸ì³ óå¡ìi¡ l¡üìk¡ìá
ëÎ šR¡[v¡û¡P¡[º¹ "=¢ ìºJ ¡ú

"à) ë™àK¸ l¡üv¡¹[i¡ ë¤ìá >à* :-

"à\ ëA¡à>ô l¡ü;Τ ?

1) >¤¤È¢ l¡ü;Τ 2) >¤àÄ l¡ü;Τ 3) še¡³ã l¡ü;Τ

4. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘W¡à[ȹàÒü ëƒìŹ "ăàt¡à’ - & ¤¸àšàì¹ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) šøàAõ¡[t¡A¡ ƒåì™à¢ìK šØl¡à ³à>åìȹ šø[t¡ ÎàÒà외¹ Òàt¡ ¤à[Øl¡ìÚ ëƒ*Úà l¡ü[W¡t¡- & ¤¸àšàì¹ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡

A¡ì¹à¡ú

5. ¹ÎàѬàƒ>

") >¤àÄ A¡[¤t¡à "¤º´¬ì> >¤àÄ l¡ü;Î줹 ¤o¢>à ƒà*¡ú
"à) ‘"àÅà-"àt¡ìS¡ ìJÚຠ[Ạ>à ëA¡à=à [ƒìÚ A¡àìi¡ [ƒ>ú’-& A¡=à P¡[º¹ ³à‹¸ì³ W¡à[ȹ ³ì>஡ठ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
Òü) >¤àÄ A¡[¤t¡à¹ - ®¡àK¸Òt¡ W¡à[ȹ \ã¤ì> ë™ ®¡àì¤ ƒå:J ë>ì³ &ìÎ[Ạt¡àÒà "àìºàA¡šàt¡ A¡ì¹à¡ú
#) ‘ºÜã ë¤à‹ ÒÚ ¤à[>\¸ t¡¸[\ &¤à¹ [>¤ìÎ W¡àìÈ’- l¡ü‡ýõ¡t¡¡ W¡¹o[i¡¹ t¡à;š™¢ ëºJ ¡ú

6. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ƒ[¹‰ W¡à[È[i¡¹ ¤Þê塹 A¡=à ³ì> ë\ìK[ẠëA¡>?
"à) W¡à[È t¡à¹ ¤Þê塹 A¡àìá Û¡³à ëW¡ìÚìá ëA¡> ?
Òü) ëA¡à> ƒõŸ ëƒìJ W¡à[ȹ ëW¡àJ \å[Øl¡ìÚ ™àÚ¡?
#) ‘A¡àºìA¡ Òk¡à;’ ¤ºìt¡ ¤v¡û¡à A¡ã ì¤àc¡àìt¡ ëW¡ìÚ[áº?

7. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") A¡[¤¹ A¡à¹ A¡=à šøàìo \àK[áº?
"à) A¡à¹ šàA¡à‹àì> ³Òü šìØl¡ìá ?
Òü) [A¡ ¹A¡³ ¤áì¹ W¡à[ȹ šàA¡à ‹àì> ³Òü šìØl¡ìá?
#) ëA¡à> [ƒì> Aå¡i塳 [ó¡¹àìt¡ ë>Òü ?
l¡ü) ëA¡à> ³àìÎ >¤àÄ l¡ü;Τ ÒÚ?
$) W¡à[È[i¡ A¡à¹ A¡àìá Û¡³à šøà=¢>à A¡ì¹[áìº>?

33 33

8. ®¡à¹t¡¤È¢

- îÎÚƒ ³åÑzàó¡à [ιà\

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
\–μ 14Òü "ìC¡à¤¹ 1930 [JøСàì¦ ³å[Å¢ƒà¤àƒ ì\ºà¹ ëJàŤàÎ šå칡ú [t¡[> &³> &A¡[i¡

š[¹¤àì¹ \–μ-NøÒo A¡ì¹[áìº> ë™Jàì> [ÅÛ¡à &¤} Îà[Òt¡¸-Î}ÑHõ[t¡ W¡W¡à¢¹ Îå–ƒ¹ š[¹ì¤Å [ạú
1946- & ¤‹¢³à> ë\ºà¹ ëKàšàºšå¹ ³åv¡û¡ìA¡Åã [¤ƒ¸àºÚ ë=ìA¡ ³¸à[i¡öA¡ šàÅ A¡ì¹>¡ú Ñ•àt¡A¡ Ò>
¤Ò¹³šå¹ Aõ¡Ì¡>à= A¡ìº\ ë=ìA¡¡ú šàk¡¸[¤ÈìÚ¹ ¤àÒüì¹ ¤Òü šØl¡à¹ "àNøÒ ¤àº¸¤ÚìÎÒü [ạú š[ÆW¡³¤U
¹à\¸ γ¤àÚ Òül¡ü[>Úì>¹ ‘®¡à“¡à¹’ š[yA¡àÚ A¡à\ A¡ì¹> 1964-1969¡ú t¡àò¹ šø=³ l¡üš>¸àÎ ‘>ãº
Qì¹¹ >i¡ã’ šøA¡à[Åt¡ ÒÚ, 1966 Îà캡ú Îà³[NøA¡ Îà[Òt¡¸ A¡ì³¢¹ \>¸ [t¡[> &A¡à[‹A¡ šå¹ÑHàì¹ Î´¶à[>t¡
ÒìÚìá>¡ú A¡=à Îà[Òìt¡¸¹ ÎìU ë¤Å [A¡áå šø¤Þê¡ [ºìJìá> [t¡[>¡ú ‘[Ò\º A¡>¸à’, ‘[>[ųõKÚà’, ‘³àÚà
³õƒU’, ‘ìÑ÷àìt¡ 뮡ìÎ "à[á’, Òüt¡¸à[ƒ t¡àò¹ A¡ìÚA¡[i¡ l¡üìÀJì™àK¸ Nø”‚¡ú [t¡[> ëáàìi¡à샹 \>¸ [ºìJìá>
ëKàìÚ–ƒà A¡ì>¢º [Î[¹ì\¹ ¤× ¤Òü¡ú

íÎÚƒ ³åÑzàó¡à [ιà\ šøÚàt¡ Ò> 4k¡à ëÎìŸi¡´¬¹ 2012 [JøСà즡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
Aå¡Î}ÑHà¹àZáÄ ³à>åÈ "๠t¡à샹 ³ì‹¸ [¤ì®¡ƒ Îõ[Ê¡A¡à¹ã ‹³¢ - &Òü [>ìÚÒü îÎÚƒ ³åÑzàó¡à [ιàì\¹

‘®¡à¹t¡¤È¢’¡ú γàì\ ‹ì³¢¹ l¡üŠ±ì¤¹ [šáì> ÒÚìt¡à [Ạ³à>åìȹ ³Uº Îà‹ì>¹ "àA¡àVÛ¡à¡ú šõ[=¤ãìt¡
™åìK ™åìK ¤× ³à>åÈ &ìÎìá>¡ú t¡àò¹à ®¡àìºà¤àÎ๠¤àoã Ç¡[>ìÚìá>, ³à>åìÈ-³à>åìÈ [³ºì>¹ A¡=à,
[¤Å«àìι A¡=à ¤ìºìá>¡ú [A¡”ñ ΤÒü ë™ šøàÚ ®¡ìѶ• [Q n¡àºà¹ ³ìt¡à t¡à ë¤àc¡à ™àÚ & K¿[i¡ìt¡, ™à
γàì\¹Òü ³‹¸ [ƒìÚÒü ëºJA¡ K쿹 \>t¡àìA¡ &¤} šàk¡A¡ìƒ¹ &Òü ëW¡t¡>àÚ l¡üƒô¤å‡ý¡ A¡ì¹ìá> ë™, &ìƒÅ
[Ò–ƒå¹ >Ú, ³åκ³àì>¹ >Ú, &ìƒÅ "àšà³¹ ®¡à¹t¡¤àÎ㹡ú

[šìW¡¹ ÎØl¡A¡ ¤àòA¡ [>ìÚìá ë™Jàì>, ëÎJàì>Òü "àØl¡t¡ "àìá¡ú &A¡i¡à Òà[ÑH} ë³[Î> "àìá¡ú t¡à¹
KìØl¡ l¡üìk¡ìá &A¡i¡à ëáàj¡ ¤à\๡ú [šáì> Nøà³, Q> [šáì> Òüi¡®¡ài¡à "àìá¡ú W¡à¹šàìŹ Nøà³ ë=ìA¡
¤àòŤì> n¡àA¡à¡ú Nøàì³ [¤ƒå¸t¡ ë>Òü, t¡àÒü ³àìc¡-³àìc¡ ëºàìA¡¹à "àìΡú ¹àt¡ >i¡à "[¦ ë\๠\³à[i¡- ®¡à¤
[¤³È¢ ή¡¸t¡à¹ ³åJ ëW¡àìJ šìØl¡ - ™J> [A¡>à A¡àòW¡à =àìA¡¡ú t¡à¹š¹ Τ ó¡àòA¡à¡ú Ç¡‹å [A¡áå "àìºà a캡ú
¹àÑzà ‹ì¹ Î¤å\ ëc¡àìš¹ ó¡àòìA¡ &[KìÚ "àìÎ ëA¡àì>à [A¡áå ë>[Øl¡ Aå¡v¡à¹ áàÚà ëQàì¹ [šìW¡¹ *š¹¡ú ³àìc¡
™å¤A¡ ¤à ™å¤t¡ã, š¹ì> ™à ëšàÅàA¡, t¡à "à쳃à¤à샹 - ³àìc¡ W¡ìº ™àÚ i¡öàA¡ ƒèì¹¹ ÅÒì¹¹ [ƒìA¡¡ú "à¤à¹
A¡à¹Jà>àÚ ît¡[¹¡ú [A¡”ñ ¤à\àì¹ [¤ƒå¸; "àìá¡ú [t¡>ìi¡ Τ Wå¡šW¡àš¡ú ¤àòìA¡¹ ³åìJ "à[ƒ¸A¡à캹 ¤i¡Kàìá
W¡àìÚ¹ ëƒàA¡à>, ƒåìi¡à Îì–ƒìŹ, [t¡>ìi¡ ëšàÅàìA¡¹, ëšòW¡à¹ l¡àA¡* Ñz§¡t¡à¹ "”zK¢t¡ ³ì> ÒÚ¡ú
&A¡i¡à ³ì>àÒà[¹¹, ƒåìi¡à ³å[ƒJà>๡ú "๠&A¡i¡à
γÚi¡à [ẠÅãìt¡¹¡ú ¤à\àì¹¹ l¡üv¡ì¹ [¤Åàº

34 34

³àk¡ ë=ìA¡ A¡>A¡ì> ¤àt¡àÎ ¤ìÚ¡"àÎ[ẠÎà¹àÛ¡o¡ú ëÒòìi¡ &º¡ú Û¡Úà J¤å¢ìi¡ ³åìJ t¡à¹ ÎåƒãQ¢ "àÚå¹ [W¡Òû¡

t¡à¹š¹ "àA¡àÅ ‹èι Òº ë³ìQ¡ú ÒàºA¡à ¤õ[Ê¡ Òº¡ú šøA¡i¡¡ú t¡àìA¡ ëƒìJ ΤàÒü t¡A¢¡ =à³àìºà ú &Òü

¹àØn¡¤à}ºà¹ Åãt¡ &³[>ìt¡Òü Jå¤ \àòA¡àìºà ¡ú ¤õ[Ê¡ìt¡ ƒåì™à¢ìK A¡ã®¡àì¤ ë¤òìW¡¤ìt¢¡ ëÒòìi¡ "àÎìt¡ šà¹º,

t¡à Òº ‹à¹àìºà¡ú ®¡‰ìºàìA¡ ¤ìº, ‘šl¡üìÈ ¤àƒºà’¡ú ëÎi¡àÒü ΤàÒüìA¡ "¤àA¡ A¡ì¹[ạú

ëáàìi¡àìºàìA¡ ¤ìº ‘l¡à*¹’¡ú "๠¤õ[Ê¡¹ ÎìU ¤àt¡àÎ W¡à Jå¤ "à¹àì³ [Kìº ¤å[Øl¡ Τ๠³åìJ¹ [ƒìA¡

ë\à¹àìºà Òìº t¡à¹à ¤ìº ‘ó¡àò[š’¡ú ëΤ๠&Òü t¡àA¡àº¡ú [A¡”ñ [A¡áå ¤ºº >à¡ú t¡J> &A¡\> t¡àìA¡

"à¤Òà*Úà ÒìÚ šØl¡º ‘ó¡àò[š’¡ú t¡J>* ƒèì¹¹ ³àìk¡ [\ì`¡Î A¡¹º- * ¤å[Øl¡, tå¡[³ &ìº ëA¡àìxìA¡?

‹à> A¡ài¡à ÒÚ[> ¡ú &Òü "A¡àº-ƒåì™à¢ìK ‹àì>¹ Û¡[t¡ ¤å[Øl¡ ë³\à[\ ¡ú K\K\¡ A¡ì¹ \¤à¤ [ƒº- ëÎ

Òì¤ šøW¡“¡¡ú t¡àÒü ëºàìA¡¹ ë³\à\ ëKº [¤KìØl¡¡ú - A¡=àÚ ët¡à³à샹 A¡à\ A¡ã ¤àáà¹à ?
W¡àÈà®å¡ìÈà ³à>åÈ W¡àìÚ¹ ìƒàA¡àì> "àm¡à [ƒìt¡-[ƒìt¡
šøt¡ãÛ¡à A¡¹ìt¡ =àA¡º ë¹àìƒ c¡º³º &A¡i¡à [ƒ> &¤} *¹à ëÒìÎ l¡ük¡º- ¡ú *ì¹ ¤à¤à ! ®¡à[¹ ët¡[\
³å“å¡šàt¡ A¡¹ìt¡ =àA¡º "àÀà- ®¡K¤àì>¹ ¡ú ëÅÈ ëƒJ[á ! &Òü ¤àƒºàÚ ët¡[\ i¡àj¡æ¹ ³t¡> ë¤[¹ìÚ
"[¦ [Û¡œ¡ ëA¡àì>à- ëA¡àì>à ™å¤A¡ W¡à[È ëWò¡[W¡ìÚ¡- šìØl¡ìá¡ú
¤’ìº [ƒº- ³à=๠*š¹ "๠ëA¡àì>à Åàºà ë>Òü ë¹
- ëA¡l¡ü >àÒüú ¤å[Øl¡ ëJìš ëKº¡ú- ët¡à³à샹 A¡v¡à¤à¤à i¡àj¡å !
J¤ƒà¢¹, "A¡=àAå¡A¡=à ë¤àìºà>à¡ú "à[³ ë™Jà>
ëA¡l¡ü ë>Òü ³à=๠*š¹, t¡J> ™à Jå[Å A¡¹à¡™àÚ¡ú ë=ìA¡Òü "à[Î, ëºàìA¡¹ [A¡ ?
[Û¡œ¡ ë³\àì\ A¡=àÚ A¡=àÚ t¡A¢¡ ¤àì‹¡ú ³à¹à³à[¹¹
l¡üšyû¡³ ÒÚ¡ú &¤} t¡ìA¡¢¡¹ ëA¡àì>à šøÎU ë>Òü- &A¡i¡à &A¡\ì> k¡à“¡à¡ ³à=àÚ ¤ºº- * ¤å[Øl¡, tå¡[³
[A¡áå ëšìºÒü Òº¡ú ëÎÒü ƒå¹”z Åãìt¡¹ "A¡àº-ƒåì™à¢ìK =àìA¡à ëA¡à=àÚ, t¡àÒü [\ì`¡Î A¡¹ìá &¹à¡ú
Nøàì³¹ Qì¹ ¤ìÎ A¡àì¹à Î³Ú A¡àìi¡>à¡ú ΤàÒü W¡ìº -ët¡à³à샹 ³à=àÚ¡ú
"àìΠή¡¸t¡à¹ ëáàj¡ l¡üì>àì>¹ šàìÅ Òàt¡-šà ëÎòìA¡
[>ìt¡¡ú &Òü iå¡Aå¡Òü ™à ÎåJ t¡J>¡ú &¤} "ºÎ [ƒ> ¤ìºÒü ëÎ A¡´¬ìº¹ 뮡t¡¹ ë=ìA¡ &A¡i¡à
A¡ài¡àì>๠&A¡ ëQìÚ[³ ƒè¹ A¡¹ìt¡Òü >à>à> A¡=à >¸àA¡Øl¡àÚ ¤àò‹à šÚÎà Jåºìt¡ =àA¡º¡ú t¡à¹š¹ W¡àìÚ¹
"àìΡú ë¤à³¤à-ÒüìÚ¹ "[®¡ì>t¡à-"[®¡ì>yã [A¡}¤à ƒà³ [³[i¡ìÚ "à¤à¹ ¹àÑzàÚ >೺¡ú
KàÚA¡, "=¤à Òü[–ƒ¹à KàÞê¡ã, ³åJ¸³”|ã, &³.&º.&.-
>Úìt¡à Î¹à ¤àl¡ü[¹ ëÎ - ΤÒü &ìÎ šìØl¡¡ú ë\๠ëºàìA¡¹à ëWò¡[W¡ìÚ l¡ük¡º- ³¹ì¤ ë¹, [>Qà¢t¡
A¡=à A¡ài¡àA¡à[i¡ ÒÚ W¡à*ºà¹ [¤[yû¡¤ài¡à ¤àìØl¡¡ú ‹àì>¹ ³¹ì¤ ¤å[Øl¡i¡à!
³¹Åå³-"à\ >à - ëÒàA¡, A¡àº šÚÎà šàì¤Òü, t¡àÒü
‹àì¹¹ "S¡ ë¤ìØl¡ W¡ìº¡ú ¤å[Øl¡ Qåì¹ ¤ºº- ët¡à¹à ³¹ô, ët¡à샹 Åt¡Kå[Ê¡
³¹ç¡A¡¡ú
ëÎÒü Î³Ú &º &A¡ ¤å[Øl¡¡ú =åxåìØl¡ Aåò¡ì\à [®¡[J[¹
¤å[Øl¡¡ú ¹àÛå¡Îã ëW¡Òà¹à¡ú &A¡³à=à Åàƒà W塺¡ú ëáòØl¡à ΤàÒü ëƒJº ¤å[Øl¡ >Øl¡¤Øl¡ A¡ì¹ ¤àòìA¡¹ ³åìJ¹
ë>à}¹à &A¡i¡à A¡àšØl¡ š¹ì>, KàìÚ \Øl¡àì>à ët¡³[> ¤i¡t¡ºàÚ ëKº¡ú ¤i¡t¡ºài¡à ó¡àòA¡à¡ú ³à[i¡ [®¡ì\ šøàÚ
[W¡i¡[W¡ìi¡ tå¡ìºà¹ A¡´¬º, &A¡ Òàìt¡ ì¤òìi¡ ºà[k¡¡ú A¡àƒà ÒìÚ ¹ìÚìá¡ú ëΠΤ๠"¤àA¡ ëW¡àìJ¹ Îà³ì>
[šìW¡¹ šì= [®¡\ìt¡-[®¡\ìt¡ [ƒ[¤¸ &A¡Òü t¡àìº ëÎJàì> [KìÚ P¡ò[Øl¡¹ A¡àìá &A¡i¡à ë³ài¡à ëÅA¡ìØl¡
¤ìÎ šØl¡º¡ú ëÅA¡Øl¡i¡à¹ [šáì> Pò¡[Øl¡¹ KàìÚ ëJàòƒº
"àìá¡ú ëÎJàì> [šk¡ ëk¡[A¡ìÚ šà áØl¡àº ëΡú ë¤àc¡à
ëKº, ¤å[Øl¡¹ "[®¡`¡t¡à šøW塹 "àìá¡ú "=à¢; ëÎ
¤õÛ¡¤à[Î>ã¡ú

ëA¡l¡ü ëA¡l¡ü ¤ºº- ¤¹} ¤àì¹àÚà[¹t¡ºàÚ ëKìºÒü

35 35

šà¹t¡¡ú [>Qà¢t¡ ³ì¹ ™à줡ú &-A¡=๠š¹ Ѭ®¡à¤t¡ [¤`¡ ëW¡ï[A¡ƒàì¹¹ š¹à³Å¢ ³à>à Òº¡ú ³àk¡

&¤à¹ ¤å[Øl¡ìA¡ [>ìÚ "ì>A¡ A¡=à &ìÎ šØl¡º¡ú "à¤à¹ ìš[¹ìÚ ƒå-³àÒüº ƒèì¹ >ƒã¡ú &J> ÅåA¡ì>àú ìÎJàì>

\ì³ ëKº¡ú... W¡Øl¡àÚ ëó¡ìº [ƒìÚ &º A¡’\> [³ìº¡ú ¤àòìŹ W¡¸à}

*** ìƒàºàÚ ëc¡àºàì>à ÒìÚ[áºú ìÎi¡à* ëó¡ìº [ƒìÚ &º
šl¡üìÈ ¤àƒºà δšìA¢¡ Nøàì³¹ ‘l¡àA¡šå¹ç¡ìȹ’ *¹à ¡ú ¤å[Øl¡¹ Ź㹠l¡ü^º ë¹àìƒ t¡œ¡ ¤à[ºìt¡ [W¡t¡
šåì¹àì>à ‘¤W¡>’ "àìá¡ú t¡à Òº : Å[>ìt¡ Îàt¡, ÒìÚ šìØl¡ ¹Òüº¡ú
³Uìº šàòW¡, ¤åì‹ [t¡> - ¤à[A¡ Τ [ƒ>-[ƒ>¡ú "=à¢;
Å[>ìt¡ ¤àƒºà ºàKìº Îàt¡[ƒ> =àA¡ì¤, ³Uìº [ó¡ì¹ &ìΠΤàÒü [ƒKì”z ìW¡àJ ¹àJº c¡àòìA¡
c¡àòìA¡ A¡J> ÅAå¡> >à³ì¤¡ú

šàòW¡[ƒ>, ¤åì‹ [t¡>[ƒ> ¡ú ">¸[ƒì> ºàKìº &A¡[ƒì>¹ ***
¤¸àšà¹¡ú & ¤àƒºà ëºìK[Ạ³U캡ú ëA¡l¡ü "¤Å¸ Òk¡à; [¤ìA¡ìº &A¡ "Š±æt¡ ƒõŸ ëƒJà ëKº¡ú ³àk¡
[ÒìΤ A¡ì¹[>- [A¡”ñ ë™[ƒ> áàØl¡º, ëÎ[ƒ>, "àA¡àÅ ëš[¹ìÚ &A¡i¡à W¡¸à}ìƒàºà "àÎìá¡ú ëÎi¡à ™J>
š[¹ÑH๠ÒìÚ ëKº &ìA¡¤à칡ú Îè왢¹ l¡ü^º ³åJ ¤à\àì¹ ëš]ìáຠt¡J> \à>à ëKº ¤¸àšà¹i¡à¡ú ëÎÒü
ëƒJà ëKº¡ú "à¹, ΤàÒü "à[¤ÍH๠A¡¹º ¤i¡t¡ºàÚ ¤å[Øl¡¹ ³Øl¡ài¡àÒü tå¡ìº [>ìÚ "àÎìá ³åκ³à>-šàØl¡à¹
ëÎÒü Kåò[Øl¡¹ ëJàòƒìº [šk¡ ë¹ìJ ¤å[Øl¡ [W¡t¡ ÒìÚ šìØl¡ ëºàìA¡¹à¡ú "à¹[¤ ³”| šØl¡ìá *¹à¡ú ³à=àÚ iå¡[š*
"àìá- [>:ÎàØl¡¡ú šì¹ìá ëA¡l¡ü ìA¡l¡ü¡ú

"ì>A¡i¡à 뤺à Òìº* ìÎ >Øl¡ìá >à ìƒìJ ™à¹à ëó¡ìº [ƒìÚ &ìÎ[áº, t¡à¹à [Ò–ƒå¡ú t¡à¹à
W¡à*ºà \Kà ¤ºº- [>Qà¢t¡ ³ì¹ ëKìá ¤å[Øl¡i¡à¡ú "¤àA¡ ÒìÚ &¤} ë¹ìK [KìÚ \à>ìt¡ W¡àÒüº- A¡ã
&A¡\> ¤ºº - Τ¢>àÅ¡! t¡àÒìº Å¸àº Aå¡Aå¡ì¹ {áìØl¡ ¤¸àšà¹?
Jàì¤ ë™¡! KìÞê¡ ëiò¡A¡à ™àì¤ !
>à- ¤å[Øl¡ ë™ ³åκ³à> ¡ú
&A¡\> ƒå\> A¡ì¹ [®¡Øl¡ ¤àØl¡ìt¡ =àA¡º¡ú ëA¡l¡ü
ëA¡l¡ü ¤å[Øl¡¹ A¡šàº áåòìÚ ëƒJº- šøW¡“¡ k¡à“¡à¡ú &A¡\> šø³ào ?
>à[Øl¡* ìƒJº- ëA¡àì>à Ñš–ƒ> ì>Òü ¡ú "t¡&¤ ³Øl¡àÒü
¤ìi¡¡ú šø³ào "ì>A¡ ¡ú "ì>ìA¡ t¡àìA¡ Ç¡ì>ìá [¤Øl¡[¤Øl¡
A¡ì¹ "àÀà ¤à [¤Î[³Àà ¤ºìt¡¡ú &³> A¡ã KàòìÚ¹
ëW¡ï[A¡ƒà¹ìA¡ J¤¹ ëƒ*Úà Òº¡ú ëÎ &ìÎ ¤ºº- ë³àÀà- ÎàìÚ¤ "A¡ài¡¸ Åš= A¡ì¹ ¤ºìº>- "à\
=à>àÚ J¤¹ [ƒìÚ A¡ã Ò줡? ó¡àò[šìt¡ &A¡ [®¡[J[¹ ó¡\ì¹ (쮡àì¹¹ >³àì\¹ γÚ) ™J> >³à\ ëÎì¹
ši¡º tå¡ìºìá, t¡à¹ "à¤à¹ =à>à-šå[ºÅ! šàòW¡ ëA¡àÅ &[ƒìA¡ ¤àÎ ‹¹ìt¡ "àÎ[á, t¡J>Òü ¤å[Øl¡ ³à¹à
ƒèì¹ =à>àÚ J¤¹ ƒà*, t¡à¹š¹ *>๠"àÎìt¡ ™à[Zạú *ìA¡ њʡ A¡º³à šØl¡ìt¡ Ç¡>ºà³ ¡ú t¡à-
"àÎìt¡ ¹àt¡- ƒåšå¹ ¡ú t¡t¡Û¡ìo KÞê¡ áåi¡ì¤¡ú A¡ì¤ ëA¡ \àì>, ¤å[Øl¡ ³¹ìá ? "à[³ ™à[Zá ÅÒì¹- ³à³ºà¹
³ì¹ìá [ÒìΤ "àìá >à[A¡? ëƒJá >à, óå¡ìº ën¡àº [ƒ>¡ú t¡àÒü ëƒJà Òº >à ¤¸àšà¹i¡à¡ú
ÒìÚìá ëA¡³>¡ú
[ó¡ì¹ &ìÎ Ç¡[> *ìA¡ >ƒãìt¡ ëó¡ìº [ƒìÚìá¡ú
- t¡àÒìº A¡ã’A¡¹¤ ìW¡ï[A¡ƒà¹ƒà ? ët¡ï¤à ! ët¡ï¤à ! t¡à [A¡ ÒÚ "à³¹à ë¤òìW¡ =àA¡ìt¡ ?
t¡àÒü A¡¤ì¹ 냤๠¤¸¤Ñ‚à A¡¹ºà³ú
- ºƒãìt¡ ëó¡ìº [ƒìÚ &ìÎà ! [k¡A¡ K[t¡ ÒìÚ
™àì¤- ™à Ҥ๠! KàòìÚ¹ ®¡i¡W¡à\³ÅàÒü Îì¤ ¤àÎ ë=ìA¡ ë>ì³ìá>ú
l¡üò[A¡ ë³ì¹ Τ ëƒìJ-Ç¡ì> ¤ºìº> - "䱤 ¡ú

"à[³* ët¡à ì³àÀ๠ÎìU &A¡Òü ¤àìÎ "à\ ÅÒì¹

36 36

[KìÚ[áºå³¡ú "à[³ њʡ Ç¡ì>[á, ¤å[Øl¡ ¤º[ẠÅøãÒ[¹ "๠t¡à¹ š¹Òü ëƒJà ëKº Nøà³ ë=ìA¡ "ì>A¡ ëºàA¡

ÅøãÒ[¹ ÅøãÒ[¹¡ú ëƒïìØl¡ "àÎìá¡ú Τ๠Òàìt¡ ³à¹àuA¡ "Ñ|ÅÑ|¡ú

t¡àò¹ ΚìÛ¡ "ì>A¡ šø³ào \åìi¡ ëKº¡ú >A¡[Øl¡ W¡¸à}ìƒàºài¡à t¡J> [šìW¡¹ *š¹¡ú ¤å[Øl¡¹ ³Øl¡à¹

>à[št¡ [ƒ[¤¸ A¡’ì¹ ¤ºº- A¡àº "à[³ A¡à³àìt¡ ¤Î¤ ƒå-šàìŠњʡ ƒåìi¡à \>t¡à ƒàò[Øl¡ìÚ ëKìá¡ú ƒå-ƒìº¹

¤ìº ¤i¡t¡ºàÚ &ìÎ[áºà³ú ìƒJºà³ ¤Îà ™àì¤ >à¡ú Òàìt¡Òü "Ñ|ÅÑ|¡ú š¹Ñš¹ìA¡ ºÛ¡ A¡ì¹ KàºàKà[º

t¡J> ¤å[Øl¡ìA¡ њʡ ¤ºìt¡ Ç¡ì>[á "àš> ³ì> W¡ºìá¡ú ³àìc¡-³àìc¡ ë³àÀàÎàìÒ¤ ëWò¡[W¡ìÚ l¡ük¡ìá>-

¤ºìá- Ò[¹ì¤àº, Ò[¹ì¤àº¡! ì³àá캳 ®¡àÒüÎA¡º! ë\Òàƒ, ì\Òàƒ!

- ®å¡º Ç¡ì>á ! ó¡\ºå ëÎJ ¤ºº ! "à[³ >à¹àìÚ t¡A¡[¤¹ - "àÀà× "àA¡¤¹ !

ѬA¡ì>¢ Ç¡ì>[á, ¤å[Øl¡ ºàÒüºàÒ ÒüÀàÀ ¤ºìá¡ú [>¤à¹o ">¸[ƒìA¡ ®¡i¡W¡à\³ÅàÒü Kì\¢ ¤ºìá>- \Ú ³à

¤àK[ƒ ¹àKã ëºàA¡ ú &A¡Î³Ú ƒà[K l¡àA¡àt¡ [ạú A¡àºã ! ™¤> [>‹ì> "¤t¡ão¢- Ò*¡ ³à! \Ú ³à A¡àºã

ëWò¡[W¡ìÚ l¡ük¡º- [³ì=¸¡! [A¡ \Ú¡!

A¡[¹³ ó¡¹à[\ &J> Jå¤ >³à\ šìØl¡ &¤} ‹åÞê塳๠K\¢> šø[t¡K\¢> &¤} ëƒJà ëKº, [¤šÄ

‘¤à–ƒà’ ³à>åÈ¡ú &A¡ƒà ëÎ [ẠëšÅàƒà¹ ºà[k¡Úມú "àÒü> ¹Û¡A¡ ë¤W¡à¹à >㺠l¡ü[ƒ¢š¹à ëW¡ï[A¡ƒà¹ t¡à¹

[>¤à¹ìo¹ W¡¸àòW¡à[> ¤¹ƒàÑz A¡¹ì¤ ëA¡> ëÎ ? ºà[k¡[i¡ l¡üò[W¡ìÚ ³àc¡Jàì> ƒàò[Øl¡ìÚ "àìá &¤} ƒå-

"àì¹à ëWò¡[W¡ìÚ ¤ºº- J¤¹ƒà¹¡! šÛ¡ìA¡Òü [A¡áå ¤ºà¹ ëW¡Ê¡à A¡¹ìá¡ú ™J>Òü ³åÎ[º³šÛ¡
&A¡-šà &[KìÚ "àìÎ ëÎ ³[¹Úà ÒìÚ ºà[k¡i¡à [šìW¡
¤W¡Îà ë¤ìØl¡ ëKº¡ú t¡A¡à¢t¡[A¢¡ l¡üìv¡\>à ÒÀà kå¡ìA¡ K\à¢Ú-Îऋà> ! "à¤à¹ [Ò–ƒåšÛ¡ &ìKàìº ëÎ
W¡ºìt¡ =àA¡º¡ú t¡à¹š¹ ëƒJà ëKº &A¡ƒº ëºàA¡ &A¡Òü ®¡àì¤ ëÎ[ƒìA¡ ºà[k¡ kå¡ìA¡ ëWò¡W¡àÚ- J¤¹ƒà¹¡!
ëÎÒü ¤àòìŹ W¡¸à}ìƒàºài¡à [>ìÚ i¡à>ài¡à[> Ç¡¹ç¡

A¡ì¹ìá¡ú ëƒJìt¡-ìƒJìt¡ šøW¡“¡ l¡üìv¡\>à áØl¡àº A¡t¡Û¡o ëÎ &Òü ³à¹³åJã \>t¡àìA¡ ëk¡[A¡ìÚ

W¡à¹[ƒìA¡¡ú ëƒàA¡à>P¡ìºà¹ c¡àòš ¤Þê¡ Òìt¡ =àA¡º¡ú ¹àJìt¡ šà¹t¡ ëA¡ \àì> - ëÎ &¤à¹ š™à¢Úyû¡ì³

37 37

šàK캹 ³t¡> &A¡¤à¹ A¡’ì¹ [šìW¡ ºà[k¡ kå¡A¡ìt¡ Ç¡¹ç¡ ƒå-[ƒìA¡¹ [®¡Øl¡* ìWò¡[W¡ìÚ l¡ük¡º-¤å[Øl¡ ! tå¡[³
A¡¹º¡ú Jiô¡ Jiô¡ Jiô¡ Jiô¡ Åì¦ A¡àòšìt¡ =àA¡º¡ú ³¹[> !

t¡à¹š¹Òü ëƒJà ëKº "Š±æt¡ ƒõŸ¡ú ¤å[Øl¡¹ ³Øl¡ài¡à - ët¡à¹à ³¹ô ¡ú ët¡à¹à ³¹ô ³åJìšàØl¡à¹à¡!
>Øl¡ìáú >Øl¡ìt¡ - >Øl¡ìt¡ l¡üìk¡ ¤Î๠ëW¡Ê¡à A¡¹ìá¡ú - ¤å[Øl¡, tå¡[³ [Ò–ƒå >à ³åκ³à> ?
ƒå-[ƒìA¡¹ ÎÅÑ| \>t¡à ó¡¸àºó¡¸àº A¡ì¹ t¡à[A¡ìÚ ¤å[Øl¡ ëJìš [KìÚ ¤ºº- ëW¡àìJ¹ ³à=à ëJìÚ[áÎ
"àìáú ìW¡ï[A¡ƒà¹ Òàò A¡ì¹ ëƒJìá¡ú [³>ìȹà? ëƒJìt¡ šà[ZáÎ ë> ? *ì¹ >¹A¡
ëJìA¡à¹à, *ì¹ ÅAå¡> ëW¡àìJà¹à ! "à[³ A¡ã t¡à
t¡à¹š¹ ¤å[Øl¡ l¡ük¡º¡ú l¡üìk¡ ƒå-[ƒìA¡ t¡àA¡àº-[®¡Øl¡ ëƒJìt¡ šà[ZáÎ ì> ? ëW¡àJ ëKìº ëƒà¤-™à, ™à
ƒåìi¡àìA¡ ëƒJº¡ú ³åJi¡à [¤Aõ¡t¡ ÒìÚ ìKº¡ú ëÎÒü [¤Aõ¡t¡ šàºà:¡ú
³åìJ ó¡¸àA¡-ó¡¸àA¡ A¡ì¹ ëÒìÎ l¡ük¡º ëΡú ¤’ìº ëÎ >Øl¡¤Øl¡ A¡ì¹ ¹àÑzà ‹ì¹ W¡ºìt¡ =àA¡º¡ú
[®¡Øl¡ Îì¹ t¡àìA¡ š= [ƒº¡ú ëÅÈ ë¹à샹 "àìºàÚ ëÎ
ëW¡ï[A¡ƒà¹ &t¡Û¡ìo ³åJ Jåìº ¤ºº- ¤å[Øl¡³à ! ƒèì¹¹ [ƒìA¡ yû¡³Å "à¤áà ÒìÚ ëKº¡ú
tå¡[³ ³¹[> !

- ³¹ô, tå¡Òü ³¹ô¡ú ìt¡à¹ Åt¡P¡[Ê¡ ³¹ç¡A¡!

[šW¡ = "àºA¡àt¡¹à Ŧà=¢ ÎØl¡A¡ = ¹àÑzà
[Û¡œ¡ = yû桇ý¡ ³å“å¡šàt¡ = [ŹìZáƒ
³¹Ç¡³ = ˜¡t¡å¡ ëJìš = ë¹ìK ëJàƒº = Kt¢¡
¤à–ƒà = ">åKt¡ "àØl¡t¡ = ëKàºà, P¡ƒà³ ƒà[K = A¡º[S¡t¡
K\¢> = [W¡;A¡à¹ J¤¢åìi¡ = Jàòìi¡à
W¡Øl¡àÚ = W¡ì¹
¤W¡Îà = ¤àKô™å‡ý¡

[>샢Š">å™àÚã A¡à™¢ δšàƒ> A¡ì¹à :- ">åÅãº>ã
") áA¡ šèo¢ A¡ì¹à :- 1. "àA¡º>

(1) (2)

¤à\àì¹ "¤[Ñ‚t¡ &A¡ ëQìÚ[³ ƒè¹
[¤[®¡Ä ëƒàA¡à> A¡¹ìt¡ ™à샹
A¡=à "àìÎ

(3) ¤å[Øl¡ Qåì¹ ¤ºº
38
38

"à) A¡à¹o ëºJ :-
(1) W¡àÈà®å¡ìÈà ³à>åÈ W¡àìÚ¹ ëƒàA¡àì> ¤ìÎ "àÀà- ®¡K¤àì>¹ ³å“¡åšàt¡ A¡¹ìt¡ =àìA¡...
(2) ìW¡ï[A¡ƒà¹ìA¡ J¤¹ ëƒ*Úà Òº...
(3) Òk¡à; [¤ìA¡ìº &A¡ "Š±æt¡ ƒõŸ ëƒJà ëKº...

2. Ŧ δšƒ

") [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ [¤š¹ãt¡à=¢A¡ Ŧ ìºJ :-
Nøà³, ÎàØl¡, Îåì™àK, ³èJ¢, [¤šìÛ¡, ¤[ÒK¢t¡, "¿

"à) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ γà>à=¢A¡ Ŧ ëºJ :-
"S¡, ƒå¹”z, ‹à¹, k¡à“¡à, Åš=, A¡¤¹, "à¤áà

Òü) [>³—[º[Jt¡ ŦP¡[º¹ Î[Þê¡ [¤ìZრA¡ì¹à :-
ƒåì™à¢K, [ƒK”z, š¹Ñš¹, Òüt¡¸à[ƒ, \î>A¡, [¤ì¤A¡à>–ƒ

#) ¤¸àΤàA¡¸ ÎÒ Î³àìι >à³ ëºJ :-
"àÀà ®¡K¤à>, ŸຠAå¡A塹, Îœ¡A¡à“¡, "àÒü>¹Û¡A¡, Åt¡P¡[Ê¡, "A¡=àAå¡A¡=à, "Ñ|ÅÑ|, ®¡àìºà³–ƒ

3. "[®¡¤¸[v¡û¡

") ‘\à[t¡ì®¡ƒ’ &A¡[i¡ Îà³à[\A¡ A¡ºS¡ - &Òü [¤ÈìÚ ìt¡à³à¹ "[®¡³t¡ ¤¸v¡û¡ A¡ì¹à¡ú
"à) ‘®¡à¹t¡¤È¢’ - &A¡[i¡ ‹³¢[>¹ìšÛ¡ ¹àÊ¡ö’- &Òü [¤ÈìÚ ët¡à³à¹ "[®¡³t¡ њʡ A¡ì¹à¡ú

4. ºQåv¡¹ã šøÅ—

") ‘³å“å¡šàt¡ A¡¹ìt¡ =àìA¡ "àÀà - ®¡K¤àì>¹’ - A¡à¹à ëA¡> "àÀà ®¡K¤àì>¹ ³å“å¡šàt¡ A¡¹ìt¡ =àìA¡ ?
"à) ëA¡à=àÚ A¡ã®¡àì¤ ‹àì¹¹ "S¡ ë¤ìØl¡ ™àÚ t¡àÒà ëºJ¡ú
Òü) ëšïìÈ ¤àƒºà [>ìÚ Nøàì³¹ l¡àA¡ šå¹ç¡ìȹ’- ¤W¡> δšìA¢¡ "àìºàA¡šàt¡ A¡ì¹à¡ú
#) ®¡à¹t¡¤È¢ Kì¿ ëºJìA¡¹ γà\ ÎìW¡t¡>t¡à¹ A¡ã š[¹W¡Ú šà*Úà ™àÚ t¡àÒà "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
l¡ü) ëA¡à> Qi¡>๠\>¸ ìW¡ï[A¡ƒà¹ìA¡ J¤¹ ëƒ*Úà ÒìÚ[áº?
$) ‘‘Òk¡à; [¤ìA¡ìº &A¡ "Š±æt¡ ƒõŸ ëƒJà ëKº’’-[¤ìA¡ìº Òk¡à; ëA¡à> ƒõŸ ëƒJà ëKº t¡àÒà ëºJú

5. Îà[Òt¡¸ [¤ÈìÚ Îà³à>¸ `¡à>

") ¤à\àì¹ A¡ã A¡ã ëƒàA¡à> "àìá ? "à) ëA¡à=àA¡à¹ Åãt¡ Jå¤ \àòA¡àìºà ?

Òü) ¹àØn¡ ¤à}ºàÚ Åãt¡ A¡àìº ¤õ[Ê¡ Òìº ìáài¡ìºàìA¡¹à t¡àìA¡ A¡ã ¤ìº?

Òü) ìºàìA¡¹ ë³\à\ [¤KìØl¡ [KìÚ[ẠëA¡> ?

l¡ü) W¡àìÚ¹ ëƒàA¡àì> "àÎà ¤å[Øl¡[i¡¹ ëW¡Òà¹à ëA¡³> [Ạ?

39 39

9. [ÅA¡à¹

- \ã¤>à>–ƒ ƒàÅ

A¡[¤ š[¹[W¡[t¡
\ã¤>à>–ƒ ƒàìŹ \–μ 17 Òü ëó¡¤øåÚà¹ã 1899 ¤[¹Åຠë\ºà ÅÒ칡ú ¤à¤à Ît¡¸à>–ƒ ƒàÅ¡ú ³à

Aå¡Îå³ A塳à¹ã 냤ã¡ú ‘"à³à샹 ëƒìÅ Òì¤, ëÎÒü ëáìº A¡ì¤ A¡=àÚ >à ¤ìØl¡à ÒìÚ A¡àì\ ¤ìØl¡à Ò줒- ¤×
[¤Åøç¡t¡ ‘"àƒÅ¢ ìá캒 A¡[¤t¡à¹ ¹W¡[Úyã¡ú \ã¤>à>–ƒ ƒàÅ 9 ¤á¹ ¤ÚìÎ ¤[¹Åຠ¤ø\ì³àÒ> [¤ƒ¸àºìÚ
še¡³ ìÅø>ãìt¡ ®¡¹[t¡ Ò>¡ú 1915- Ú ³¸à[i¡öA¡ šàÅ¡ú A¡ºA¡àt¡à¹ ëšø[Îìl¡[X A¡ìº\ ë=ìA¡ Òü}ì¹\ã
">à΢-ÎÒ [¤.&. šàÅ¡ú 1921 Îàìº A¡ºA¡àt¡à [¤Å«[¤ƒ¸àºÚ ë=ìA¡ Òü}ì¹\ãìt¡ [‡t¡ãÚ ìÅøoãìt¡
&³.&.šàÅ A¡ì¹>¡ú

¹¤ã–ƒø-š¹¤t¡ã¢ ¤à}ºà A¡[¤t¡à¹ ">¸t¡³ šø‹à> A¡[¤ \ã¤>à>–ƒ ƒàÅ \ã¤;A¡àìº Î³àƒ¹ šà>[>¡ú
l¡üìš[Û¡t¡ ÒìÚìá>¡ú šøt¡¸àJ¸àt¡ ÒìÚìá>¡ú t¡¤å [t¡[> "[¤¹à³ [ºìJ [KìÚìá>¡ú γõ‡ý¡ A¡ì¹ìá> ¤à}ºà
Îà[Òt¡¸ìA¡¡ú t¡àò¹ A¡à¤¸P¡[º¹ ³ì‹¸ ‘c¡¹àšàºA¡’, ‘‹èι šà“å¡[º[š’, ‘³Òàšõ[=¤ã’, ‘Îàt¡[i¡ t¡à¹à¹
[t¡[³¹’, ‘¤>ºt¡à ëÎ>’, ‘¹ê¡šÎã ¤à}ºà’, ‘ìÅøË¡ A¡[¤t¡à’¡ú K¿ l¡üš>¸àÎ* [ºìJìá> [¤Ñz¹¡ú 뙳>
‘[>¹ç¡š³ ™àyà’ ‘\º šàÒüÒà[i¡’, ‘ìšø[t¡>ã¹ ¹èšA¡=à’ Òüt¡¸à[ƒ¡ú šøÚàt¡ Ò> 1954 Ú š= ƒåQ¢i¡>àÚ¡ú

A¡[¤t¡à¹ ³èºA¡=à
\ã¤>à>–ƒ ƒàÅ t¡àò¹ ‘[ÅA¡à¹’ A¡[¤t¡àÚ ë®¡àì¹¹ Îè왢¹ šø=³ "àìºàÚ l¡üŠ±à[Ît¡ šøAõ¡[t¡¹ ¤åìA¡ &A¡[i¡

‘Îå–ƒ¹ ¤àƒà[³ Ò[¹o’ - &¹ >õÅ}Î Òt¡¸à¹ á[¤ &òìA¡ìá>¡ú &Òü ¤o¢>à¹- "àìK Ò[¹o[i¡¹ ¤>¸ \ã¤ì>¹
[Ñ•Mý¡ ¤o¢>à [ƒìÚìá> A¡[¤¡ú Îà¹à¹àt¡ Ò[¹o[i¡ [>ì\ìA¡ [W¡t¡à¤à[Q>ã¹ Òàt¡ ë=ìA¡ ¹Û¡à A¡ì¹[Ạ"à¹
"ìšÛ¡à A¡ì¹[Ạ뮡àì¹¹ \>¸¡ú Î虢 l¡ük¡ìº 뮡àì¹¹ "àìºàÚ ë¤[¹ìÚ "àìÎ Ò[¹o[i¡ t¡à¹š¹ Źãì¹¹
Aáà[”z ƒè¹ A¡¹à¹ \>¸ Kà ®¡àÎàÚ >ƒã¹ Åãt¡º \캡ú "=W¡ &Òü Τ "àA¡àVÛ¡à¹Òü "¤Îà> ÒìÚ ™àÚ Ç¡‹å
&A¡[i¡ P¡[º¹ Å즡ú ³à>åìȹ šàÅ[¤A¡ Û塋๠A¡àìá ¤[º Òìt¡ ÒÚ šøAõ¡[t¡¹ [>¹š¹à‹ \㤠Ò[¹o[i¡ìA¡¡ú

뮡à¹,
"àA¡àìŹ ¹} QàÎó¡[Øl¡ìR¡¹ ëƒìÒ¹ ³ìt¡à ëA¡à³º >㺠:
W¡à[¹[ƒìA¡ ëšÚà¹à * ë>à>๠Kàá [i¡Ú๠šàºìA¡¹ ³ìt¡à Τå\¡ú

&A¡[i¡ t¡à¹à &J> "àA¡àìÅ ¹ìÚìá¡:
šàØl¡àKàò¹ ¤àι Qì¹ Î¤ìW¡ìÚ ëKà‹è[º³[ƒ¹ ë³ìÚ[i¡¹ ³ìt¡à,
[A¡}¤à [³Åì¹¹ ³à>åÈã t¡à¹ ¤åìA¡¹ ë=ìA¡ ë™ ³åv¡û¡à "à³à¹ >㺠³ìƒ¹

ìKºàìÎ ë¹ìJ[ạú
Òà\๠Òà\๠¤á¹ "àìK &A¡ ¹àìt¡ ët¡³[>-

40 40

ët¡³[> &A¡[i¡ t¡à¹à "àA¡àìÅ ìaìºìá-&J>* 41
[Òì³¹ ¹àìt¡ Ź㹠‘l¡ü³’ ¹àJ¤à¹ \>¸ ëƒìÅàÚà[º¹à Îà¹à¹àt¡ ³àìk¡ "àP¡>

ëaìºìá ë³à¹Kóå¡ìº¹ ³ìt¡à ºàº "àP¡>,
Ç¡A¡ì>à "Å«xšàt¡à ƒå³ìØl¡ &J>* "àKå> aºìá t¡à샹,

Îè왢¹ "àìºàÚ t¡à¹ ¹} Aå¡Îåì³¹ ³ìt¡à ë>Òü "à¹,
ÒìÚ ëKìá ë¹àKà Åà[ºìA¡¹ ÒꡃìÚ¹ [¤¤o¢ ÒüZá๠³ìt¡à¡ú ÎA¡à캹 "àìºàÚ

i¡º³º [Å[Åì¹ W¡à[¹[ƒìA¡¹ ¤> * "àA¡àÅ ³Úèì¹¹
Τå\ >㺠l¡à>๠³ìt¡à [c¡º[³º A¡¹ìá¡ú
뮡à¹,

Îà¹à¹àt¡ [W¡t¡à¤à[Q>ã¹ Òàt¡ ë=ìA¡ [>ì\ìA¡ ¤àò[W¡ìÚ ¤àò[W¡ìÚ >Û¡yÒã>,
ë³ÒK[>¹ ³ìt¡à "Þê¡A¡àì¹ Îå–ƒ¹ã¹ ¤> ë=ìA¡ "\å¢ì>¹ ¤ì> Qåì¹ Qå칡ú

Îå–ƒ¹ ¤àƒà[³ Ò[¹o &Òü 뮡àì¹¹ \>¸ "ìšÛ¡à A¡¹[Ạ!
&ìÎìá ëΠ뮡àì¹¹ "àìºàÚ ë>ì³,

A¡[W¡ ¤àt¡à[¤ìº¤å¹ ³ìt¡à Τå\ ÎåK[Þê¡ QàÎ {áìØl¡ [áòìØl¡ JàìZá,
>ƒã¹ t¡ãÝ¡ Åãt¡º ën¡l¡üìÚ Å¹ã¹i¡àìA¡ ëÑ÷àìt¡¹ ³ìt¡à
&A¡i¡à "àì¤Å ëƒ*Ú๠\>¸,

"Þê¡A¡àì¹¹ [Ò³ Aå¡[e¡t¡ \¹àÚå {áìØl¡ 뮡àì¹¹ ë¹ï쉹 ³ìt¡à &A¡i¡à [¤Ñzã>¢
l¡üÀàÎ šà¤à¹ \>¸,

&Òü >㺠"àA¡àìŹ >ãìW¡ Îè왢¹ ëÎà>๠¤Åࢹ ³ìt¡à ë\ìK l¡üìk¡ ÎàÒìÎ
Îàì‹ ëÎ왢 Ò[¹oã¹

š¹ Ò[¹oãìA¡ W¡³A¡ ºà[KìÚ ëƒ¤à¹ \>¸¡ú
&A¡i¡à "Š±æt¡ Ŧ¡ú

41