Yuvak Bharati Banga

Îœ¡>㺠: θ๠"à³à¹ ³ì> ÒÚ &A¡ \> "๠ë\ γàì\¹ \àK¹ç¡ìA¡¹ A¡à\ A¡¹ìt¡ šà칡ú
šøt塺¤à¤å : ët¡à³à¹ A¡=à &A¡ƒ³ [k¡A¡ ¡ú ëA¡à> A¡à\Òü γà\ ëA¡ ƒèì¹ ë¹ìJ ÒÚ >à¡ú &A¡\> "๠ì\¹

A¡à\ γàì\¹ šøìt¡¸A¡ Ñzì¹ Î}ì™àK ¹àJà¡ú 뙳> ">åË¡àì>¹ ³à‹¸ì³ (š[¹ì¤Å [ƒ> ëšà[ºìÚà
"[®¡™à>, \º ÎàÛ¡¹t¡à, [ÅÇ¡Åø[³A¡, š>šø=à, A¡>¸à ÎàÛ¡¹t¡à, [¤Å« šåÑzA¡ [ƒ¤Î, Aõ¡ÈA¡ *
W¡àȤàìι P¡¹ç¡â«, ë>Åà³å[v¡û¡, 쮡ài¡ƒà> \àK¹ç¡A¡t¡à šø®õ¡[t¡) [¤ÈìÚ¹ l¡üš¹ W¡W¢¡à A¡ì¹
³ì>à¹g>àuA¡ š[¹ì¤Åì>¹ ³à‹¸ì³ ëºàìA¡¹ ³ì‹¸ \àK¹ç¡A¡t¡à šøÎà¹ìo¹ A¡à\ A¡ì¹¡ú
Îœ¡>㺠: "à¹ì\ ëA¡ ëšÅà [ÒÎàì¤ NøÒo A¡¹ìº &¹ ®¡[¤È¸t¡ [A¡ Ò줡?
šøt塺¤à¤å : &Òü ëšÅ๠ìιà [ƒA¡ Òº ìÅøàt¡à샹 ®¡àìºà¤àÎà, [šøÚ "๠ë\-¹ \>¸ šàKº šøàÚ =àìA¡
ΤàÒü¡ú &A¡ šºA¡ [>ì\¹ "๠ì\ ëA¡ A¡àá ë=ìA¡ ëƒJ๠\>¸ ë™ "àA¡àVÛ¡à ë™ ®¡àìºà¤àÎà
t¡à tå¡[³ ëA¡à[i¡ i¡àA¡à [ƒìÚ* [A¡>ìt¡ šà¹ì¤>à¡ú "๠[¤ìÅÈ [ƒ¤ìÎ ìÅøàt¡à ë=ìA¡ l¡üšÒà¹
l¡üÒüÅ Î๚øàÒü\ ìt¡à "àìáÒü¡ú &A¡ \> "ìW¡>à ³à>åÈ ÒìÚ* ìÅøàt¡à샹 Jå¤ A¡àìá¹ ³à>åÈ
Ò줡ú &³> A¡=à "àìá A¡àl¡üìA¡ ¤ºìá >à ët¡à³àìA¡ ¤ºìá¡ú &i¡à Î[t¡¸ ¤Øl¡ šà*>à¡ú
"๠ë\ ëšÅà ë>i¡*ÚàA¢¡ KìØl¡ ët¡àºà¹ \>¸ ëιà¡ú &A¡\> "๠ë\ "ì>A¡ A¡>[ó¡ìl¡–i¡ *
Ѷài¡¢¡¡ ÒÚ¡ú t¡àÒü "ì>A¡ "à¹ì\ ®¡[¤È¸ìt¡ "๠ë\ ë=ìA¡ ³ìl¡º l¡üšÑ‚àšA¡, Î}¤àƒ šàk¡A¡,
"[®¡ì>t¡à >àÚA¡->à[ÚA¡à ëºJA¡, Îà}¤à[ƒA¡ Òüt¡¸à[ƒ >à>à ëšÅàìt¡ Îå–ƒ¹®¡àì¤ ³à[>ìÚ ë>>
* A¡à\* A¡ì¹> ƒÛ¡t¡à¹ ÎìU¡ú &¹A¡³ "ì>A¡ ¤¸[v¡û¡â« "àìá> ™à샹 A¡¸à[¹Úàì¹¹ Ç¡¹ç¡
ÒìÚà[Ạ"๠ë\ ÒìÚ¡ú ë¹[l¡* \[A¡ A¡=à¤Þêå¡ ë™ >àì³Òü l¡à[A¡ >à ëA¡> & ìšÅàÚ "àÎìt¡
Òìº Î¤ìW¡ìÚ ™à ë¤Åã šøìÚà\> t¡à Òº ìšÅ๠šø[t¡ ®¡àìºà¤àÎà¡ú "àš>๠Òàìt¡ Û¡³t¡à

92 92

=àA¡ì¤ ë™ "àš[> t¡à샹 ÒàÎàìt¡ šà¹ì¤>, ®¡àìºà ºàKàìt¡ šà¹ì¤>, A¡=à¤Þêå¡ ÒìÚ* ¤Þê塹
³ìt¡à šàìÅ =àA¡ìt¡ šà¹ì¤> ¡ú t¡àÒü ™à¹à & ëšÅàÚ "àÎìt¡ W¡à> t¡à샹 A¡àìá ">åì¹à‹ ®¡àÈà
[¤Aõ¡t¡ A¡¹ì¤> >à¡ú [>ì\¹ šåì¹à ®¡àìºà¤àÎà [ƒìÚ A¡à\i¡à A¡¹ç¡>¡ú
Îœ¡>㺠: ‹>¸¤àƒ θà¹ú "à\ "àš[> ë¹[Øl¡* \[A¡¹ [¤™ìÚ [¤[®¡Ä ‹¹ì>¹ ëJàò\J¤¹, ë¹à\Kàì¹¹ Îåì™àK
Îå[¤‹à¹ A¡=à šø®õ¡[t¡¹ l¡üš¹ ë™®¡àì¤ "àìºàA¡šàt¡ A¡¹ìº> t¡à "à³à샹 A¡àìá &¤} "à³à샹
[¤ƒ¸à=ã¢ìƒ¹ A¡àìá ëšø¹oàƒàÚA¡ Ò줡ú

">åÅãº>ã

") (1) &A¡\> "à¹ì\ìA¡ [>ì\¹ ®¡àÈ๠l¡üš¹ "àÚâ« ¹àJ๠\>¸ [A¡ ‹¹ì>¹ šøìW¡Ê¡à A¡¹ìt¡ Òì¤?
(2) &A¡\> Îó¡º "à¹ì\ Òìt¡ ìKìº ³à>[ÎA¡ [Ñ‚[t¡ ëA¡³> Ò*Úà šøìÚà\> ?
(3) &A¡\> Îó¡º "à¹ì\ Òìt¡ ëKìº t¡à¹ ¤¸[v¡û¡â« ëA¡³> Ò줡?
(4) ë¹[l¡* \[A¡¹ [>ìÚàK A¡ã®¡àì¤ A¡¹à ÒÚ¡?
(5) "à¹ì\ìA¡ ëšÅà [ÒÎàì¤ NøÒo A¡¹ìº t¡à¹ ®¡[¤È¸; ëA¡³> Òì¤ ?

"à) (1) ë¹[l¡* \[A¡¹ [ÅÛ¡àKt¡ ë™àK¸t¡à [A¡ =àA¡ìt¡ Òì¤?
(2) "à¹ì\ Òìt¡ Òìº [A¡ šø[ÅÛ¡ìo¹ šøìÚà\> ?
(3) "à¹ì\ Òìt¡ ëKìº [A¡ šøÑñ[t¡ [>ìt¡ Òì¤?
(4) &A¡\> "à¹ì\¹ [ÑI¡Ÿi¡ [ºìJ ë>¤à¹ šøìÚà\> ¹ìÚìá ëA¡> ?
(5) γàì\¹ \àK¹ç¡A¡ [ÒÎàì¤ &A¡\> "à¹ì\ A¡ã®¡àì¤ A¡à\ A¡¹ìt¡ šàì¹?

93 93

15. ¤ÃK ëºJ>

- Åøã³t¡ã ³gæ¹àoã [Î}

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
Åøã³t¡ã 21 Òü \à>åÚà¹ã 1956 Îàìº [¤Òàì¹¹ ®¡àKºšå¹ ë\ºà¹ "”zK¢t¡ "஡à¹t¡> šå¹ Nøàì³ t¡à¹

\–μ ¡ú šì¹ [t¡[> Κ[¹¤àì¹ ®¡àKºšå¹ W¡ìº "àìÎ> * t¡àò¹ šøà=[³A¡ [ÅÛ¡à NøÒo A¡ì¹>¡ú t¡àò¹ [št¡à Åøã
Òº‹¹ šøÎàƒ [Î} [áìº> &\åìA¡Å>ຠK¸àì\ìi¡l¡ "[ó¡Îà¹, ³àt¡à [áìº> [Å[Û¡t¡ Aå¡Åº Kõ[Ò>ã¡ú š¹¤t¡ã¢
A¡àìº ³gæ¹à>ã [Î} š[ÆW¡³ ¤ìU¹ ¤ã¹®å¡³ ë\ºà¹ "”zK¢t¡, ë¤àºšå¹, Åà[”z[>ìA¡t¡ì> & "àìÎ>¡ú [t¡[>
A¡[¤P¡¹ç¡¹ Òàìt¡ KØl¡à [¤Å«[¤ƒ¸àºÚ [¤Å«®¡à¹t¡ã¹ [Ò–ƒã [¤®¡àK ë=ìA¡ Ñ•àt¡ìA¡àv¡¹ &³.&. * šã.&ÒüW¡¡.l¡ã.
[l¡Nøã NøÒo A¡ì¹> ¡ú š¹¤t¡ã¢ A¡ìº [t¡[> &Òü [¤Å«[¤ƒ¸àºìÚ¹ [Ò–ƒã [¤®¡àìKÒü [Å[Û¡A¡à, "‹¸Û¡ * [¤Å«®¡à¹t¡ã¹
"”zK¢t¡ Ñ|ã "‹¸Ú> ìA¡ì–ƒø¹ [>샢[ÅA¡à¹ (Director) šìƒ [>™åv¡û¡ =àìA¡>¡ú [t¡[> [¤Å«-®¡à¹t¡ã¹ [Å[Û¡A¡à
=àA¡ìt¡ =àA¡ìt¡ ¤à}ºà, l¡ü[Øl¡Úà, ³à¹àk¡ã, ¹¤ã–ƒø ÎUãt¡ šø®õ¡[t¡ [¤ÈìÚ * `¡à> "\¢> A¡ì¹>¡ú & áàØl¡à*
[¤[®¡Ä Îà[Ò[t¡¸A¡ šy š[yA¡àÚ t¡àò¹ [>ì\¹ ³àtõ¡®¡àÈà ÎÒ ¤à}ºà l¡ü[Øl¡Úà, ³à¹àk¡ã ®¡àÈàÚ [¤[®¡Ä ëºJà *
">å¤àƒ šøA¡à[Åt¡ ÒÚ¡ú [t¡[> [¤[®¡Ä ®¡à¹t¡ãÚ šø[t¡[Ë¡t¡ Î}т๠‡à¹à δ¶à[>t¡ ÒìÚìá>¡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
¤ÃK Ŧ[i¡ Òü}ì¹\ã (Blog) &¹ šø[t¡Å¦ ™àìA¡ &A¡‹¹ì>¹ ">ºàÒü> ¤¸[v¡û¡Kt¡ [ƒ>[º[š ¤à

¤¸[v¡û¡ìA¡[–ƒøA¡ š[yA¡à ¤ºàì™ìt¡ šàì¹ ú ìºJà, á[¤, ">¸¤ÃK, *ìÚ¤ šõË¡à, & [¤ÈìÚ¹ ">¸ *ìÚ¤
ÎàÒüìi¡¹ [º}A¡ Òüt¡¸à[ƒ¹ γàÒ๠Òìºà &A¡[i¡ ¤ÃK¡ú ¤ÃK [¤[®¡Ä ¹A¡ì³¹ ÒìÚ =àìA¡¡ú ™à¹à ¤Ã[K} A¡ì¹
t¡à샹 ëA¡ ¤ÃK๠¤ºà ÒÚ¡ú γìÚ¹ Îàì= Îàì= ¤ÃìK¹ l¡üš[Ñ‚[t¡ š[¹¤[t¡¢t¡ ÒìÚìá¡ú ¤ÃK๠Ò*Úà¹
ëÛ¡ìy [A¡áå Îऋà>t¡à "¤º´¬>¢ A¡¹à ƒ¹A¡à¹¡ú ¤ÃK &¹ ÎàÒà외 ¤t¢¡³à> ™åìK l¡üšà\¢> A¡¹à 䱤
ÒìÚìá¡ú &Òü A¡àì\ ëA¡àì>à Îã³à¤‡ý¡t¡à >à =àA¡àÚ ³à>åÈ [¤[®¡Ä š= "[‹NøÒo A¡¹ìt¡ šà칡ú

- ¤ÃK A¡àìA¡ ¤ìº * t¡à¹ šøA¡à¹ ?

¤ÃK Ŧà[i¡ Òü}ì¹[\ Blog &¹ ¤à}ºà šø[t¡Å¦, ™àìA¡ &A¡ ‹¹ì>¹ ">ºàÒü> ¤¸[v¡û¡Kt¡ [ƒ>[º[š ¤à
¤¸[v¡û¡ìA¡[–ƒøA¡ š[yA¡à ¤ºà ë™ìt¡ šà칡ú Òü}ì¹à[\ Blog Ŧ[i¡ &¹ Î}[Û¡œ¡ ¹ê¡š¡ú [™[> ¤ÃìK ëšàС A¡ì¹>
t¡àìA¡ ¤ÃK๠¤ºà ÒÚ¡ú ¤ÃKà¹¹à šø[t¡[>Út¡ t¡à샹 *ìÚ¤ÎàÒüìi¡ A¡>ìi¡–i¡ ™åv¡û¡ A¡ì¹> "๠¤¸¤Òà¹A¡à¹ã¹à
ëÎJàì> t¡à샹 ³”z¤¸ A¡¹ìt¡ šàì¹>¡ú &áàØl¡à* Îà´ß[t¡A¡ A¡àìº ¤ÃK [óø¡ºàX Îà}¤à[ƒA¡t¡à¹ &A¡i¡à ³à‹¸³
ÒìÚ l¡üìk¡ìá¡ú Îà´šø[t¡A¡ Qi¡>àγåÒ [>ìÚ &A¡ ¤à &A¡à[‹A¡ ¤ÃK๹à t¡à샹 ¤ÃK Òàº>àKàƒ A¡ì¹>¡ú

ë¤[Ź®¡àK ¤ÃKÒü ëA¡à> &A¡i¡à [>[ƒ¢Ê¡ [¤ÈÚδš[A¢¡t¡ ‹à¹à[¤¤¹oã ¤à J¤¹ \à>àÚ¡ú ¤àA¡ãP¡ìºà
¤¸[v¡û¡Kt¡ ">ºàÒü> [ƒ>ºã[š¡ú ëºJà, á[¤, ">¸ ¤ÃK, *ìÚ¤ šõË¡à, & [¤ÈìÚ¹ ">¸ *ìÚ¹ ÎàÒüìi¡¹ [º}A¡
Òüt¡¸à[ƒ¹ γàÒ๠Òìºà &A¡[i¡ ¤ÃK¡ú šàk¡A¡ìƒ¹ ³”z¤¸ A¡¹à¹ Îåì™àK ëƒ*Úà¤ÃìK¹ ">¸t¡³ &A¡[i¡ [ƒA¡¡ú Τ
¤ÃKÒü ³èºt¡ ëºJà[®¡[v¡A¡ (ìi¡Gi¡-ì¤Îl¡)¡ú [A¡”ñ [A¡áå ¤ÃK "à¤à¹ [Å¿ ("ài¢¡ ¤ÃK), á[¤ (ó¡ìi¡à¤ÃK),
[®¡[l¡* ([®¡[l¡* ¤Ã[K}) ÎUãt¡ (&³[š[=ø¤ÃK) "๠"[l¡* (ìšàl¡A¡à[С}) Òüt¡¸à[ƒ¹ l¡üš¹ KìØl¡ l¡üìk¡ìá¡ú

94 94

³àÒüìyû¡à¤Ã[K}-* "àì¹A¡ ‹¹ì>¹ ¤Ã[K} ë™Jàì> ëšàìС¹ "àA¡à¹ t塺>à³èºA¡ ëáài¡ =àìA¡¡ú \å>, 2017-
&¹ [ÒìÎì¤ ¤ÃK ÎàW¢¡ Òü[g> šøàÚ ¤àÒüÅ [³[º*ì>¹* ë¤[Å ¤ÃìK¹ Ò[ƒÅ ëšìÚìá¡ú

- ¤ÃK ëºJ๠Òü[t¡ÒàÎ :-

1997 &¹ 17 Òü [l¡ìÎѬ¹, ‘‘\>¢ ¤àK¢à¹’’ >à³A¡ &A¡ ¤¸[v¡û¡ Τ¢šø=³ Webblog Ŧ[i¡¹ l¡ü‡ý¡à¤>
A¡ì¹>¡ú 1999 &¹ ³àW¢¡ ¤à &[šø캹 [ƒìA¡, [ši¡à¹ ë³¹ìÒàº\¡t¡à¹ [>\Ѭ ¤ÃK [ši¡à³¢ l¡i¡ A¡ì³ ëA¡ïtå¡A¡
A¡ì¹ Webblog Ŧ[i¡ìA¡ ®¡àK A¡ì¹ blog ¤ìº Îì´¬à‹> A¡ì¹> ¡ú t¡à¹š¹ ì=ìA¡ blog Ŧ[i¡¹ ¤¸¤Òà¹
¤àØl¡ìt¡ =àìA¡¡ú Òü®¡à> l¡üÒü[ºÚà³Î >àì³¹ &A¡ ¤¸[v¡û¡ blog Ŧ[i¡ìA¡ ™=àyû¡ì³ ‘[¤ìÅȸ’ * ‘[yû¡Úàšƒ’ -
ƒå®¡àì¤Òü A¡àì\ ºàKà>¡ú [t¡[>Òü blogger A¡=à[i¡¹ l¡üŠ±à¤> A¡ì¹>¡ú ‘¤Ã[K}’-&¹ \>[šøÚt¡à¹ šè줢 ‘[l¡[\
i¡àº δ߃àÚ’ &¹ ">¸à>¸ \>[šøÚ ³à‹¸³P¡ìºà [áìºà Usenet, GEnie, Bix, Compuserve, BBS
Òüt¡¸à[ƒ¡ú t¡J>A¡à¹ \>¸ &P¡ìºà \>[šøÚ Òìº* &P¡ìºà¹ ÎàÒà외 Jå¤ A¡Ê¡ A¡ì¹Òü Running
Conversation - &¹ A¡à\P¡ìºà A¡¹à ë™ìt¡à¡ú [A¡”ñ "à‹å[>A¡ ¤Ã[K} &¹ Îå¤àìƒ ³à>åÈ &J> Jå¤ ÎÒì\
Òü Îà³à[\A¡ ë™àKàì™àK ¹Û¡à A¡¹ìt¡ šà¹ìá¡ú

™à¹à ¤Ã[K} A¡ì¹, t¡à샹ìA¡ ¤ºà ÒÚ ¤ÃK๠¡ú ¤ÃK๹à Îà‹à¹ot¡ [>ì\샹ìA¡ Diarists ¤à Journalers
* ¤ºìt¡ šà칡ú Justin Hall, [™[> ¤¸[v¡û¡Kt¡ ¤Ã[K} Ç¡¹ç¡ A¡ì¹[áìº> 1994 Îà캡ú t¡J> [t¡[>
swarthmore college - & šØl¡ìt¡>¡ú t¡àìA¡ ‹¹à ÒÚ ¤Ã[K} - &¹ Òü[t¡Òàìι ΤìW¡ìÚ šå¹ì>à ¤ÃK๡ú
ëÎÒü γìÚ¹ W¡º³à> [A¡áå \>[šøÚ ¤ÃìK¹ ³ì‹¸ Jerry Pournelle &¤} Dave Winer's - &¹ šàì΢à>àº
¤ÃK [áìºà ">¸t¡³¡ú & P¡ìºà [áìºà ΤìW¡ìÚ šå¹ì>à &¤} ƒãQ¢Î³Ú ‹ì¹ W¡ºà \>[šøÚ ¤ÃK¡ú ¤Ã[K} &¹
\>[šøÚt¡à ¤àØl¡à¹ Îàì= &¹ W¡à[Òƒà* ¤àØl¡ìt¡ =àìA¡ ú &ìt¡ ë™àK ÒÚ [¤[®¡Ä¹A¡³ šø™å[v¡û¡¡ú

1999 ë=ìA¡ ¤Ã[K}- &¹ \>[šøÚt¡à ¤õ[‡ý¡ šàÚ &¤} ™à &J>* ¤àØl¡ìá¡ú ¤øåÎ &¤ºÎ> >àì³¹ &A¡
¤¸[v¡û¡ 1998 Îà캹 "ìC¡à¤ì¹ *ìš> l¡àìÚ[¹’ >à³A¡ &A¡[i¡ ¤ÃK ëJàìº> &¤} ¹àt¡à¹à[t¡ t¡à¹ ¤ÃìK¹
\>[šøÚt¡à ¤õ[‡ý¡ šàÚ¡ú Òà\๠Òà\๠¤ÃK๠t¡à¹ ¤ÃìK¹ Îàì= ™åv¡û¡ Ò> &¤} &[i¡Òü Τ¢šø=³ ¤ÃKA¡[³l¡ü[>[i¡
ë™Jàì>, ">¸à>¸ ¤ÃKà¹ìƒ¹ ëºJàÚ ³”z¤¸ A¡¹à¹ Îåì™àK ëƒ*Úà ÒÚ¡ú &áàØl¡à Evan Williams &¤} Meg
Hourihan ™à¹à pyra Lab- & A¡à\ A¡¹ìt¡> &¹à 1999 Îàìº t¡à샹 [>\Ѭ ¤ÃK ÎàÒüi¡ W¡àºå A¡ì¹>,
™à ëó¡¤ô¹ç¡Úà[¹ 2003 & P¡Kº [A¡ì> ë>Ú¡ú

- ¤ÃK &¹ A¡àk¡àì³à :-

γìÚ¹ Îàì= ¤ÃìK¹ l¡üš[Ñ‚[t¡ š[¹¤[t¢¡t¡ &¤} "à\A¡àº ¤ÃìK [¤[®¡Ä "àÒüìi¡³ "”z®å¡¢v¡û¡ ¹ìÚìá¡ú
t¡ì¤, ë¤[Ź®¡àK ¤ÃìK [A¡áå ³à>A¡ î¤[ÅÊ¡¸ &¤} A¡àk¡àì³à "”z®å¡¢v¡û¡ =àìA¡¡ú &Jàì> Îà‹à¹o î¤[ÅÊ¡¸P¡[º
¹ìÚìá¡™à &A¡[i¡ Îà‹à¹o ¤ÃìK¹ "”z®å¢¡v¡û¡ =àA¡ì¤ :

1) ì³>å ¤à ë>[®¡ìKÅ> ¤à¹ ÎÒ [Åì¹à>ೡú

2) ÒàÒüºàÒüi¡ ¤à Τ¢ìÅÈ ¤ÃK ëšàС ÎÒ šø‹à> Îà³Nøã¹ ëÛ¡y¡ú

3) Îà³à[\A¡ ëšøàó¡àÒüº, šá–ƒÎÒü Îà³Nøã, ¤à A¡º-iå¡-"¸àA¡Å> ÎÒ ÎàÒül¡¤à¹¡ú

4) "ѬãAõ¡[t¡, ëKàš>ãÚt¡à >ã[t¡, ë™àKàì™àìK¹ šõË¡à Òüt¡¸à[ƒ¹ ³ìt¡à šøàÎ[UA¡ [ºS¡™åv¡û¡ šàƒìºJ¡ú

95 95

l¡üšì¹àv¡û¡ l¡üƒàÒ¹oѬ¹ê¡š ¤ÃìK¹ ³èº A¡àk¡àì³à¡ú šø[t¡[i¡ ‹àìš¹ [>\Ѭ P¡¹ç¡â« ¹ìÚìá &¤} ƒÅ¢>à=ã¢ìƒ¹
l¡üv¡û¡ ‹àš P¡[º "àš>๠¤ÃK[i¡ìA¡ ì>[®¡ìKi¡ ¤à ëƒJìt¡ ÎÒàÚt¡à A¡ì¹¡ú

- ¤ÃK๠[ÒÎàì¤ "àš>๠šøàìÚà\>ãÚ [A¡áå ƒÛ¡t¡à :-

1) Ѭ-">åìšø¹oà
2) `¡à> "àÒ¹ìo¹ "®¡¸àÎ
3) ¤ÃK [¤ÈÚA¡ ëºJ[> Å[v¡û¡
4) ëºJ[> ‹à¹à¤à[ÒA¡t¡à
5) í‹™¢
6) "àš>๠ìÅøàt¡à ³“¡ºã ¤à "àš>๠γàì\¹ W¡à[Òƒà ë¤àc¡à
7) ëÎàŸຠë>i¡*Úà[A¢¡} *ìÚ¤ÎàÒüi¡ W¡àºàì>๠ƒÛ¡t¡à¡ú

- &ÒüW¡.[i¡.&³.&º.-[Î.&Î.&Î.ìA¡à[l¡} ëºJ๠ƒÛ¡t¡à :-

A¡[´šl¡üi¡à¹ ëA¡à[l¡}ìÚ¹ ®¡àÈà \à>à* ¤Ã[K}ìÚ¹ \>¸ [A¡áåi¡à šøìÚà\>ãÚ [¤ÈÚ¡ú "àš>àìA¡ ƒåƒ¢à”z
ëšøàNøà³à¹ Òìt¡ Òì¤ >à, &Òü δšìA¢¡ Îà‹à¹o `¡à> =àA¡àÒü ¤àe¡>ãÚ¡ú

- ¤ÃK ëºJ๠ëÛ¡ìy [A¡áå Îऋà>t¡à :-

&Òü ëÛ¡ìy ¤ºàÒü ¤à׺¸ ë™ šøìt¡¸A¡[i¡ ³à>åÈ [®¡Ä \à[t, ‹³¢, Ѭàƒ, ¹ç¡[W¡ì¤à‹, W¡à*Úà šà*Úà Òüt¡¸à[ƒ
[>ìÚ \–μNøÒ> A¡ì¹> &¤} &Òü ³à>åȹà &Òü l¡üv¡û¡ P¡> "¤º´¬ì> [>ì\¹ \ã¤> ™àš> A¡ì¹ =àìA¡> ú &Òü
³à>åÈ샹ìA¡ "à³¹à &A¡Îàì= γà\ [ÒìÎì¤ [W¡[>¡ú

96 96

¤ÃK๠Ò*Ú๠ëÛ¡ìy [A¡áå Îऋà>t¡à "¤º´¬> A¡¹à ƒ¹A¡à¹ ëA¡àì>à &³> [¤ÈÚ [>ìÚ ¤ÃK ¤à>àì>à ¤à
ëºJà l¡ü[W¡t¡ >à ™àìt¡ ëA¡à> ¤¸[v¡û¡ γà\ ¤à ëA¡àì>à [¤ìÅÈ Î³à[\A¡ ëKàË¡ã¹ ³ì‹¸ ëA¡àì>à [¤ÈÚ ë™³> \à[t¡,
‹³¢, Ѭàƒ, ¹ç¡[W¡ì¤à‹, W¡à*Úà-šà*Úà [>ìÚ ƒåÍßW¡à¹ ¤à "¹à\A¡t¡à ít¡¹ã A¡ì¹ ¤à ëÎ, [t¡[> ¤à t¡àò¹à ëA¡àì>à
¹A¡³ &ìt¡ "àQàt¡ šà>! t¡à¹ A¡à¹o šøìt¡¸A¡[i¡ ³à>åìȹ ³èº ºÛ¡¸ ¤à l¡üì„Ÿ Òº γà\ìA¡ Îå–ƒ¹ ÎåÑ‚ A¡ì¹
ìt¡àºà¡ú γàì\ ëA¡àì>à ¹A¡³ "¹à\A¡t¡à ¤à ƒåÍßW¡à¹ &ìº Î³àì\¹ šøìt¡¸A¡[i¡ ³à>åÈìA¡ ëÎi¡à ëA¡àì>à >à
ëA¡àì>à ®¡àì¤ šø®¡à[¤t¡ A¡¹ì¤ &¤} ëÎ, [t¡[> ¤à t¡àò¹àÒü Ç¡‹å >Ú ëÎÒü "àQàt¡ &¹ šø[t¡ó¡º> ëÎÒü ¤ÃKà¹
"¤[‹* ëš]áàìt¡ ¤à‹¸¡ú &A¡\> ¤ÃK๠t¡J[> &A¡[i¡ Îó¡º ¤ÃK๠[ÒÎàì¤ Ko¸ Òì¤> ™J> [t¡[> [>ì\¹ ¤ÃìK¹
ÎàÒà외 γà\ìA¡ Îà³å[ÒA¡ l¡üìv¡àº>ãA¡¹o A¡¹ì¤>¡ú

- ¤ÃK &¹ ÎàÒà외 l¡üšà\¢> :-

"à\ìA¡¹ [¤Å«àÚì>¹ γìÚ ³à>åÈ [¤[®¡Ä šøA¡à¹ \ã[¤A¡à NøÒo A¡ì¹ W¡ìºìá t¡àò¹ ³ì‹¸ ¤ÃK๠ÒìÚ*
"ì>ìA¡ \ã[¤A¡à W¡àºàìZá>¡ú &J> ëA¡àì>à ëƒìŹ ëA¡àì>à [¤ìÅÈ l¡ü;šà[ƒt¡ ¤Ññ ëA¡àì>à ">¸ ëƒìŹ
¤à\àì¹ ¤à *Òü ëƒìŹ ¤à\àì¹Òü šøW¡à¹ šøÎ๠A¡¹à¹ \>¸ *Òü l¡ü;šà[ƒt¡ ¤Ñzå¹ ëA¡à´šà[>¹à ¤ÃKà¹ìƒ¹ìA¡
[>™åv¡û¡ A¡¹ìá> ™à¹à *Òü l¡ü;šà[ƒt¡ ¤Ññ¹ í¤[ÅÊ¡ δšìA¢¡ [>ì\¹ ¤ÃìK [ºJìá>¡™à¹ \>¸ ¤ÃK๹à *Òü
ëA¡à´šà[>¹ A¡àá ë=ìA¡ ë³ài¡à "ìS¡¹ i¡àA¡à šàìZá>¡ú Ç¡‹å &i¡àÒü >Ú "ì>ìA¡ [¤ìÅÈ [¤ìÅÈ [¤ÈÚ [>ìÚ
ëA¡àì>à ">ºàÒü> ¤Òü ¹W¡>à * [¤[yû¡ A¡ì¹* l¡üšà\¢ì>¹ ¹àÑzà Jåòì\ìá>¡ú "ì>ìA¡ á[¤ tå¡ìº á[¤ &òìA¡, Kà>
ëKìÚ, [®¡[l¡* A¡ì¹ ">ºàÒü> [¤[®¡Ä [¤ÈÚìA¡ ëA¡à´šà[>샹 Òàìt¡ [¤[yû¡ A¡ì¹* i¡àA¡à l¡üšà\¢> A¡ì¹> &¤}
[>ì\¹ A¡à\ P¡[º Τ¢Î³ìÛ¡ "à>๠\>¸ t¡àò¹à ¤ÃìK¹ ÎàÒà™¸ [>ìÚ =àìA¡>¡ú

l¡üšì¹àv¡û¡ [A¡áå l¡üƒàÒ¹o ëƒìJ ë¤àc¡à ™àÚ ë™ ¤ÃK๠ÒìÚ i¡àA¡à l¡üšà\¢> A¡¹à 䱤 &¤} &Òü A¡àì\ ëA¡àì>à
Îã³à¤‡ý¡àt¡à >à =àA¡àÚ ³à>åÈ [¤[®¡Ä šøA¡à¹ š= "[‹NøÒ> A¡¹ìt¡ šà칡ú

&A¡[i¡ ¤ÃK ëºJ๠l¡üƒàÒ¹o (KàÞê¡ã[\ &¹ \ã¤> ƒÅ¢>)

³Òàuà KàÞê¡ã Ç¡‹å ®¡à¹t¡¤ìÈ¢¹ >Ú Î³Ñz [¤ìÅ«¹ &A¡ ³Òà> ¤¸[v¡û¡ì⫹ >à³ ¡ú [¤Å«
[¤J¸àt¡ í¤`¡à[>A¡ "àÒü>СàÒü> t¡àò¹ δšìA¢¡ [ºìJìá> ë™ "àKà³ã šø\–μ ë¤à‹ÒÚ
[¤Å«àÎ A¡¹ìt¡Òü šà¹ì¤ >à ë™ ÒàØl¡ ³à>åìȹ &³> &A¡\> A¡Jì>à šõ[=¤ãìt¡ "¤t¡[¹t¡
ÒìÚ[áìº>¡ú

™àÒü ëÒàA¡ "à\ ³Òàu๠\ã¤ì>¹ &A¡[i¡ ìáài¡ Qi¡>à [ƒìÚ t¡àò¹ Îìt¡¸¹ šø[t¡ ìšø³
&¤} Wå¡[¹¹ šø[t¡ Qõoà ëƒJà¤à¹ ëW¡Ê¡à A¡¹[á¡ú

&Òü Qi¡>à &i¡à* šø³à[ot¡ A¡¹ì¤ ë™ ®¡àìºà &¤} l¡üZW¡ P¡>[i¡ ³à>åìȹ ³ì‹¸
ëáài¡ì¤ºà ë=ìA¡Òü ëƒJà ™àÚ ëÎi¡àìA¡ ®¡[¤È¸ìt¡* ƒõØn¡ ®¡àì¤ [i¡[A¡ìÚ ¹àJìt¡ ÒÚ¡ú

KàÞê¡ã\ã¹ \ã¤ì>¹ ëáài¡ì¤ºà¹ &A¡[i¡ ¤Øl¡ Qi¡>à- t¡J> [t¡[> ÑHæìº šØl¡ìt¡>¡ú
šø=³ ¤ìÈ¢ &A¡[i¡ š¹ãÛ¡à, ëÎ[i¡ìt¡ &A¡\> ÒüXìšC¡¹ [ÅÛ¡à [¤®¡àK ë=ìA¡ [¤ƒ¸àºìÚ¹

97 97

[>¹ãÛ¡ìo &ìÎ[áìº>¡ú [t¡[> šø=³ ìÅøoã¹ áày샹ìA¡ &A¡[i¡ Ŧ Kettle [ºJìt¡
¤ìº>ú KàÞê¡ã\ã ëΠŦi¡àÒü ®å¡º [ºJìº>, ³àС๳ÅàÒü &Òü ®å¡º ëƒìJ [>ì\¹ \åìt¡à¹
l¡Kà [ƒìÚ ëJàòW¡àìº> &¤} KàÞê¡ã[\ìA¡ šàìŹ \ì>¹ ëÑÃi¡ & ëƒJ๠ÒüÅà¹à A¡ì¹>¡ú
[A¡”ñ KàÞê¡ã\ã ëÎi¡à A¡¹ìº> >à A¡à¹o [t¡[> \à>ìt¡> ë™ &[i¡ Wå¡[¹ &¤} t¡àò¹à
ëƒJìá> ú šì¹ ³àС๳ÅàÒü KàÞê¡ã[\ìA¡ ël¡ìA¡ ë¤àc¡àì>๠ëW¡Ê¡à A¡¹ìº> &¤} >A¡º
A¡¹à¹ ¤å[‡ý¡ ëƒ> [A¡”ñ ëÎi¡à* [t¡[> "UãA¡à¹ A¡¹ìº> >à¡ú

&Òü Qi¡>à[i¡ ¤ºìt¡ [KìÚ KàÞê¡ã[\ [ºìJìá> ë™
‘‘&i¡à ëƒìJ* ³àС๳ÅàìÚ¹ šø[t¡ "à³à¹ [¤>Ú ®¡à¤>à[i¡ &A¡iå¡* Û¡ão ÒÚ[>,
¤Øl¡ìƒ¹ ëƒàÈ >à ëƒJ๠P¡> "à³à¹ ³ì‹¸ Ѭ஡à[¤A¡ ¹ê¡ìšÒü [ạú šì¹ "à[³ "à³à¹
³àС๳ÅàÒü샹 "àì¹à "ì>A¡ ƒåP¢¡> \à>ìt¡ ëšì¹[áºà³ t¡à* *>à샹 šø[t¡ "à³à¹
"àƒ¹ Ζμà> ®¡à¤ &A¡Òü ¹A¡³ [Ạ&¤} =àA¡º¡ú "à[³ \à>t¡à³ ¤Øl¡ìƒ¹ "à`¡à šàº>
A¡¹à "๠t¡à샹 ëA¡ δ¶à> ëƒ*Úà "à³à¹ A¡t¢¡¤¸, t¡à샹 [¤W¡à¹A¡ Ò*Úà >Ú¡ú’’

">åÅãº>ã

") (1) ¤ÃK A¡àìA¡ ¤ìº * [¤[®¡Ä ¤ÃK δšìA¢¡ ™àÒà \àì>à ìºJ¡ú
(2) ¤ÃK ëºJ๠Òü[t¡ÒàΠδšìA¢¡ ™àÒà \àì>à ëºJ¡ú
(3) ¤ÃK ëºJ๠ëÛ¡ìy ë™ Îऋà>t¡à "¤º´¬> A¡¹à ƒ¹A¡à¹ t¡àÒà ìºJ¡ú
(4) ¤ÃK ëºJ๠&A¡[i¡ l¡üƒàÒ¹o ƒà*¡ú

"à) (1) ¤ÃìK¹ A¡àk¡àì³à δšìA¢¡ ™àÒà \àì>à ëºJ¡ú
(2) ¤ÃìK¹ ÎàÒà외 [A¡®¡àì¤ l¡üšà\¢> A¡¹à ë™ìt¡ šàì¹ t¡àÒà ëºJú

98 98

16. [ó¡W¡à¹ ëºJ>

- Åøã³t¡ã [šøÚà ¹àÚ

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
Åøã³t¡ã [šøÚà ¹àÚ 1974 Îàìº [>l¡ü [ƒÀãìt¡ \–μNøÒo A¡ì¹>¡ú t¡à¹ šøà=[³A¡ šØl¡àÇ¡>à &¤} îÅŤ

ëA¡ìi¡ìá [>l¡ü [ƒÀãìt¡ ¡ú t¡à¹š¹ [t¡[> "àK¹t¡ºàÚ W¡ìº "àìÎ> &¤} "àK¹t¡ºà¹ [Ò–ƒå ÑHæº ë=ìA¡ ƒÅ³
ìÅø>ã &¤} ‡àƒÅ ìÅø>ã l¡üv¡ã>¢ Ò> ¡ú [t¡[> [yšå¹à [¤Å«[¤ƒ¸àºÚ ë=ìA¡ [¤.&.šàÅ A¡ì¹> [A¡”ñ [¤Å«[¤ƒ¸àºìÚ
šØl¡àÇ¡>๠γìÚ t¡àòìA¡ ®¡àÈà [>ìÚ "ì>A¡ "Îå[¤‹à¹ ³ì‹¸ šØl¡ìt¡ ÒÚ¡ú [¤Å«[¤ƒ¸àºìÚ¹ šØl¡àÇ¡>à ëÅÈ
ÒÚ 1996 Îàìºú [t¡[> [yšå¹à¹ [¤ƒ¸à³[–ƒ¹ ÑHæìº [Ò–ƒã [Å[Û¡A¡à [ÒÎàì¤ 1997 ë=ìA¡ [ÅÛ¡A¡t¡à¹
A¡à\ A¡ì¹ W¡ìºìá>¡ú AGRATALA ƒè¹ƒÅ¢> &¤} ALL India Radio ët¡ [Ò–ƒã ®¡àÈàÚ šøÎà¹A¡
[ÒÎàì¤ A¡à\ A¡¹ìá>¡ú ëº[JA¡à¹ [A¡áå [Ò–ƒã A¡[¤t¡à Òº ‘[¤\Úà ƒÅ³ã’, ‘"š>à š¹àÚà’, ‘[¤ƒàÚ
줺à’, ‘ѬZá ®¡à¹t¡’ Òüt¡¸à[ƒ¡ú

šàìk¡¹ ³èºA¡=à
"à³à샹 [¤W¡à¹ ¤à [W¡”zà ®¡à¤>àìA¡ šøA¡àìŹ \>¸ "à³¹à "ì>A¡ ³à‹¸ì³¹ ÎàÒà™¸ [>ìÚ =à[A¡¡ú

뙳> ë³à¤àÒüº, Òü–i¡à¹ì>i¡, Î}¤àƒšy, ëi¡[º[®¡Å> Òüt¡¸à[ƒ¡ú [ó¡W¡à¹ ëºJ> Òº [¤[®¡Ä Qi¡>๠[¤ÈìÚ
Î\㤠[W¡y tå¡ìº ‹¹à¡ú ë™ ëA¡àì>à Qi¡>๠l¡üš¹ [ó¡W¡à¹ ëºJ> A¡¹à ™àÚ¡ú [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ šøÑñ[t¡ &³>
Ò*Úà l¡ü[W¡; ™àìt¡ A¡ì¹¡šàk¡ìA¡¹à &A¡àNø³ì>, šèo¢³ì>àì™àK [ƒìÚ šØl¡ìt¡ šà칡ú [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ®¡àÈà
ÎÒ\ ιº * ë¤à‹K³¸ Ò*Úà šøìÚà\>¡ú

¹à׺ : "ì>A¡ [ƒ> ‹ì¹ ët¡àì¹ ëƒJ[á>à¡! ìA¡à=àÚ =à[A¡Î &J> ?
Ÿೠ: ³å´¬àÒüìt¡ "à[á ®¡àÒü¡ú
¹à׺ : A¡àºìA¡ ƒåšåì¹ ët¡à샹 ¤à[Øl¡ìt¡ [KìÚ[áºà³, [A¡”ñ ët¡àìA¡ ët¡à 욺ೠ>à!
Ÿೠ: Ò¸àò¡ú "àÎìº A¡àºìA¡ "à[³ ¤Þê塤àÞꡤ샹 Îàì= ¤ìÎ &A¡i¡à [¤ÈÚ [>ìÚ "àºàš "àìºàW¡>à

A¡¹[áºà³ ™à "à³à샹 \ã¤ì> [¤[®¡Ä ®¡àì¤ A¡àì\ "àìΡú
¹à׺ : [A¡ ¤º[áÎ...! "àZáà [¤ÈÚi¡à [A¡ &A¡iå¡ Jåìº ¤º[¤ ?
Ÿೠ: Î}¤àƒ ëºJì>¹ &A¡i¡à >tå¡> ëA¡ïź ¤à [¤[‹Òü Òº [ó¡W¡à¹ ëºJ>¡ú
¹à׺ : ¤Þêå¡ [k¡A¡ ¤åc¡ìt¡ šà¹ºà³ >à¡ú &A¡iå¡ [¤Ñzà[¹t¡ ®¡àì¤ ¤å[c¡ìÚ ¤º[¤ ?
Ÿೠ: ™J> &A¡i¡à [¤ÈìÚ¹ ¤o¢>à &³> [A¡áå ëA¡ïÅìº A¡¹à ÒÚ ë™ šåì¹à [¤ÈÚi¡àÒü ë™> ëW¡àìJ¹

Îà³ì> &A¡i¡à \㤔z á[¤¹ ³ìt¡à 뮡ìÎ l¡üìk¡ &i¡àÒü Òº [ó¡W¡à¹ ëºJ>¡ú
¹à׺ : "àZáà ¤Þêå¡- &¹ î¤[ÅÊ¡P¡ìºà [A¡ [A¡ ? &¹ P¡¹ç¡â«Òü ¤à [A¡ ? &¹ l¡üšA¡à¹ãt¡à [A¡ [A¡ ? &

[¤ÈìÚ [A¡áå ¤º¡ú

99 99

Ÿೠ: &ìB¡¤àì¹ [k¡A¡ šøÅ—Òü A¡¹[º¡ú [A¡”ñ &Òü [¤ÈìÚ [¤ìÅÈ `¡à> ët¡à "à³à¹* ë>Òüì¹ ¤Þêå¡¡ú W¡º
>à, "à³à샹 A¡à[A¡³à Îã³à ƒàÎP¡œ¡à ³ÒàÅÚ๠A¡àìá ™àÒü¡ú l¡ü[>Òü "à³à샹 ™=à™= l¡ü*¹
[ƒìt¡ šà¹ì¤>¡ú

¹à׺ : W¡ºô, ™à*Ú๠šì= "¹[¤–ƒìA¡ * "à³à샹 Îàì= [>ìÚ [>Òü¡ú "à³¹à ΤàÒü &A¡Îàì= [³ìº
¤åc¡¤¡ú

Ÿೠ: [k¡A¡¡ú &A¡ƒ³ [k¡A¡ ¤º[áÎô¡ú
.... .... ... ...
([i¡}... [i¡}... [i¡}... [i¡}...)
(ƒ¹\à ëJàºà Òº)

Ÿೠ: A¡à[A¡³à, "àÎìt¡ šà[¹?
A¡à[A¡³à : "àì¹ ët¡à³¹à ! ΤàÒü &A¡Îàì=¡!

¤à ! ƒà¹ç¡>¡ú "àÎ... "àÎ...¡ú
"¹[¤–ƒ : A¡à[A¡³à, "àÎìº "à³¹à &ìÎ[á &A¡i¡à [¤ÈìÚ¹ ¤¸àšàì¹ ¤åc¡ìt¡¡ú
A¡à[A¡³à : "àZáà, "àìK ët¡à³¹à ¤Î¡ú... &¤à¹ ¤º ët¡à³¹à [A¡ ¤åc¡ìt¡ * \à>ìt¡ W¡à*?
"¹[¤–ƒ : A¡à[A¡³à, "à³¹à ‘[ó¡W¡à¹ ëºJ>’- &Òü [¤ÈÚi¡à δšìA¢¡ [¤Ñzà[¹t¡®¡àì¤ \à>ìt¡ W¡àÒü - &¹

î¤[ÅÊ¡¸, P¡¹ç¡â«, l¡üšA¡à¹ãt¡à, ëºJ> ëA¡ïź Òüt¡¸à[ƒ¡ú
A¡à[A¡³à : ë¤Å, ƒà¹ç¡o šøÅ— A¡¹ìº¡ú &J> ët¡à³¹à ΤàÒü ³> [ƒìÚ ëÅà>¡ú

‘[ó¡W¡à¹ ëºJ> A¡àìA¡ ¤ìº?’ - &i¡à šø=ì³ ®¡àìºà®¡àì¤ ¤åìc¡ >à*¡ú [ó¡W¡à¹ ëºJ> Òº-
"à³ìƒ¹ [¤W¡à¹ ¤à [W¡”zà- ®¡à¤>à šøA¡àìŹ &A¡i¡à ³à‹¸³¡ú
"à³¹à "à³à샹 [W¡”zà ®¡à¤>àìA¡ šøA¡àÅ A¡¹à¹ \>¸ ë™ ³à‹¸ì³¹ ÎàÒà™¸ [>Òü ëÎP¡[º Òº-
ë³à¤àÒüº, Òü–i¡à¹ì>i¡, Î}¤àƒšy, ëi¡[º[®¡Å>, K¿, A¡[¤t¡à Òüt¡¸à[ƒ¡ú šy-š[yA¡àÚ ë™³>
[¤`¡à>-³ì>à¹g>-[Îì>³à-ìJºà‹åºà-¹à\>ã[t¡ &¤} ">¸à>¸ Τ [A¡áå¹ J¤¹ =àìA¡¡ú &Òü
Τ íƒ>[–ƒ> \ã¤ì>¹ Τ [A¡áåìA¡ [>ìÚ &A¡-&A¡i¡à [ó¡W¡à¹ ît¡¹ã A¡¹à¹ &A¡i¡à ">¸¹A¡³
P¡¹ç¡â« ¤à t¡à;š™¢ "àìá¡ú J¤¹ ë™Jàì> "à³à샹 ëºàA¡\ì>¹ * Qi¡>๠[¤ÈìÚ [¤[®¡Ä t¡=¸
\à>à> ëƒÚ, ëÎJàì> ‘[ó¡W¡à¹ ëºJ>’, t¡=¸ \à>àì>๠šàÅàš[Å - ë¹àW¡A¡t¡=¸ šøƒà> *
³ì>à¹g> * šøƒà> A¡ì¹ =àìA¡¡ú
[ó¡W¡à¹ ëºJ> Òº Qi¡>๠&A¡i¡à Î\㤠[W¡y tå¡ìº ‹¹à¡ú
"¹[¤–ƒ : A¡à[A¡³à, [ó¡W¡à¹ ëºJì> šàk¡A¡ìƒ¹ [A¡ ºà®¡ ÒÚ¡?
A¡à[A¡³à : [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ³à‹¸ì³ šàk¡ìA¡¹à &A¡àNø³ì>, šèo¢ ³ì>àì™àK [ƒìÚ t¡=¸ìA¡ ®¡àìºà®¡àì¤
\à>ìt¡ &¤} ¤åc¡ìt¡ šà칡ú
¹à׺ : J¤¹ &¤} [ó¡W¡àì¹¹ ³ì‹¸ šà=¢A¡¸i¡à ëA¡à=àÚ ?
A¡à[A¡³à : Î}¤àƒ ëºJ> ¤à J¤ì¹ Ç¡‹å Qi¡>๠[¤¤¹o ëƒ*Úà ÒÚ¡ú

100 100

"๠[ó¡W¡à¹ ëºJ> &Òü ‹¹ìo¹ ëA¡à> [>Ú³ šøìÚà\¸ >Ú¡ú [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ³à‹¸ì³ Qi¡>àìA¡
¤à [¤ÈÚìA¡ šàk¡A¡ ¤à ƒÅ¢ìA¡¹ Îà³ì> "àA¡È¢oãÚ A¡ì¹ tå¡ìº ‹¹à ÒÚ¡ú Î}Q[i¡t¡ ëA¡à> Qi¡>à¹
l¡üš¹Òü ë™ Ç¡‹å [ó¡W¡à¹ ëºJà ™àÚ - t¡à [A¡”ñ >Ú- &³> ëA¡à> Qi¡>à ™à &Jì>à ÒÚ[>- t¡à¹
l¡üš¹* [ó¡W¡à¹ ëºJà ™àÚ- ¤à ît¡¹ã A¡¹à ™àÚ¡ú ët¡à³¹à W¡àÒüìº t¡à\³Ò캹 l¡üš¹ [ó¡W¡à¹
[ºJìt¡ šà¹ ¤à ë>ài¡¤[Þ꡹ l¡üš¹ [ó¡W¡à¹ [ºJìt¡ šà¹, &³> l¡üƒàÒ¹o ëƒ*Úà ™àÚ¡ú
¹à׺ : A¡à[A¡³à, [ó¡W¡à¹ ëA¡à>ô ìA¡à>ô [¤ÈìÚ¹ l¡üš¹ ëºJà ™àÚ?
A¡à[A¡³à : Jå¤ ®¡àìºà šøÅ— A¡¹ìº ¹à׺¡ú ëÅà>-[ó¡W¡à¹ \ã¤>îźã, ¤¸[v¡û¡Kt¡, ™àyà šø®õ¡[t¡ [¤ÈìÚ¹
l¡üš¹ ëºJà ÒìÚ =àìA¡¡ú
Ÿೠ: [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ [A¡ [A¡ [>Ú³ ¹ìÚìá¡?
A¡à[A¡³à : [ó¡W¡à¹ ëºJ> "ì>A¡i¡à A¡à[Ò>ã ¤à l¡üš>¸àÎ ëºJ๠³ìt¡àÒü ÒìÚ =àìA¡ ¡ú &ìt¡ ÎèW¡>à,
³èº[¤ÈÚ ¤Ññ (³‹¸®¡àK), W¡¹³ γà[œ¡ ¤à l¡üšÎ}Òàì¹¹ Îàì= ®¡àÈ๠ëA¡ïź šøìÚàK ÒìÚ
=àìA¡ ú
1) ÎèW¡>à :- [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ Ç¡¹ç¡ ¤à ÎèW¡>à ëA¡à> Qi¡>à ¤à ™ày๠l¡üš¹ ÒìÚ =àìA¡¡ú
2) ³èº [¤ÈÚ¤Ññ :- (³‹¸®¡àK) &Òü "}ìÅ Qi¡>๠šøà=[³A¡ t¡=¸ šøƒà> A¡¹à ÒìÚ =àìA¡¡ú

&¤} &Jà> ë=ìA¡Òü šàk¡A¡ Qi¡>๠šø[t¡ "àA¡[È¢t¡ Òìt¡ =àìA¡ &¤} W¡¹³ š[¹o[t¡ [A¡
Òì¤ t¡à \à>๠\>¸ šØl¡ìt¡Òü =àA¡ì¤ú
3) γà[œ¡ l¡üšÎ}Ò๠:- &Òüi¡à Òº [ó¡W¡àì¹¹ ëÎÒü "}Å ë™Jàì> ëºJA¡ [A¡áå šøÅ— A¡ì¹>
&¤} [>ì\¹ ³t¡à³t¡ ¤à [¤W¡à¹ìA¡ tå¡ìº ‹ì¹> &¤} ëºJ๠Òü[t¡ i¡àì>>¡ú

101 101

* ®¡àÈ๠ëA¡ïź :- [ó¡W¡àì¹¹ ®¡àÈà ÎÒ\-ιº ë¤à‹K³¸ &¤} "àA¡È¢oãÚ Òv¡Úà šøìÚà\>
™àìt¡ šàk¡ìA¡¹ ³ì>à-ì™àKìA¡ "àA¡È¢o A¡¹à ™àÚ¡ú

¹à׺ : A¡à[A¡³à, "à³¹à [A¡ ëA¡¤º³ày Î}¤àƒšy [ó¡W¡à¹ ëºJ๠³à‹¸ì³Òü ë¹à\Kàì¹¹ &A¡i¡à l¡üšàÚ
ît¡¹ã A¡¹ìt¡ šà¹¤ ? >à[A¡ ">¸ "à¹* \àÚKà "àìá ë™Jàì> [ó¡W¡à¹ ëºJ๠³à‹¸ì³ ë¹à\
Kàì¹¹ ¤¸¤Ñ‚à A¡¹à ™àì¤?

A¡à[A¡³à : "àìá î¤[A¡¡ú "¤Å¸Òü "àìá¡ú "à\ìA¡ áày-áàyã * ™å¤ δ߃àÚ ®¡àìºà ëºJ๠³‹¸ [ƒìÚ
[¤[®¡Ä ëÛ¡ìy [>ì\¹ ë™àK¸t¡à¹ š[¹W¡Ú [ƒìt¡ šà칡ú "à\ìA¡¹ &Òü Òü–i¡à¹ì>ìi¡¹ ™åìK [ó¡W¡à¹
ëºJ๠¤¸[œ¡i¡à "à¹* šøÅÑz * ÎÒ\ &i¡àÒü¡Î¤ìW¡ìÚ P¡¹ç¡â«šè>¢ [¤ÈÚ ÒìÚ ƒàò[Øl¡ìÚìá ë™,
[ó¡W¡àì¹¹ šøA¡à[Åt¡ šøìt¡¸A¡i¡à t¡=¸ Ît¡¸ &¤} [>¹ìšÛ¡ Ò*Úà¡ú
[ó¡W¡à¹ ît¡¹ã A¡ì¹, [ó¡W¡à¹ ëºJA¡ ÒìÚ ë™ ëA¡l¡ü ®¡àìºà ë¹à\K๠A¡¹ìt¡ šà칡ú ¤t¢¡³àì>
"ì>A¡ ³e¡ ¹ìÚìá ë™Jàì> ®¡àìºà [ó¡W¡à¹ [ºìJ "ì>A¡ i¡àA¡à šÚÎà ë¹à\K๠A¡¹à ™àÚ¡ú
"ì>A¡ Î}¤àƒ-šy "àìá ™à¹à ®¡àìºà [ó¡W¡à¹ ëºJA¡ìƒ¹ t¡à샹 ëºJ[>¹ \>¸ ë³ài¡à "S¡
[ƒìt¡ * šøÑñt¡ ¡ú Ç¡‹å t¡àÒü >Ú- ëºJA¡ [>ì\ blog Jåìº *Jàì> šø[t¡[>Út¡ [ó¡W¡à¹ Jåìº*
®¡àìºà "ìS¡¹ i¡àA¡à ë¹à\K๠A¡¹ìt¡ šàì¹>¡ú
"๠&Τ [A¡áå¹ \>¸ ™à Jå¤ "t¡¸à¤Å¸A¡ãÚ t¡à Òº ®¡àìºà "®¡¸àÎ ¤à W¡W¢¡à¹ ³ì‹¸ [ƒìÚ ®¡àìºà
[ó¡W¡à¹ ëºJ๠ëA¡ïź ëÅJà¡ú
ΤìÅìÈ &i¡àÒü ët¡à³à샹 ¤º¤ ë™- [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ³èº l¡üì„Ÿ Òº šàk¡A¡ìA¡ Ç¡‡ý¡ *
³ì>à¹g>ƒàÚA¡ ëºJà šøƒà> A¡¹à ™à šàk¡ìA¡¹ ¹ç¡W¡ã * "àNøÒìA¡ "ì>A¡ "ì>A¡ ¤à[Øl¡ìÚ ëƒì¤¡ú
šàk¡ìA¡¹ [\`¡àÎàìA¡ Åà”z A¡¹à¹ Û¡³t¡àìA¡ "ì>A¡P¡> ¤à[Øl¡ìÚ ëƒì¤¡ú &áàØl¡à ®¡àìºà [ó¡W¡à¹
ëºJì>¹ ƒÛ¡t¡à "\¢> ë¹à\Kàì¹ Îåì™àK ¤à[Øl¡ìÚ ë¤ì¹à\Kà¹ã ¤à ë¤A¡à¹â«ìA¡ ƒè¹ A¡¹ìt¡
ÎÒàÚA¡ Ò줡ú

">åÅãº>ã

") (1) [ó¡W¡à¹ ëºJ> šàìk¡¸ ¹à׺ &¤} Ÿàì³¹ ³ì‹¸ ë™ A¡ì=àšA¡=> ¹ìÚìá t¡àÒà ëºJ¡ú
(2) [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ î¤[ÅÊ¡¸, P¡¹ç¡â«, l¡üšA¡à¹ãt¡à &¤} ëºJ> ëA¡ïź δšìA¢¡ ™àÒà \àì>à ëºJ¡ú
(3) [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ [¤[®¡Ä "}ŠδšìA¢¡ "àìºàW¡>à A¡ì¹à¡ú
(4) [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ³à‹¸ì³ [A¡®¡àì¤ ë¹à\Kàì¹¹ ¤¸¤Ñ‚à A¡¹à ë™ìt¡ šàì¹, t¡àÒà ëºJ¡ú

"à) (1) [ó¡W¡à¹ ëºJ> δšìA¢¡ tå¡[³ ™àÒà \àì>à ëºJ¡ú
(2) J¤¹ &¤} [ó¡W¡àì¹¹ ³ì‹¸ šà=¢A¡¸ [A¡ t¡àÒà ëºJ¡ú
(3) [ó¡W¡à¹ ëºJì>¹ ³èº l¡üì„Ÿ [A¡ ?

102 102

17. ®¡à¤ δßÎà¹o - ¤à}ºà ®¡àÈà [Åۡ๠&A¡[i¡ šøÎU

- Åøã >ãt¡ãÅ [¤Å«àÎ

ìºJA¡ š[¹[W¡[t¡
šøàv¡û¡> \ìÚ–i¡ ë¹[\Сöà¹, A¡[ºA¡àt¡à [¤Å«[¤ƒ¸àºÚ¡ú ëºJA¡ * ®¡àÈà Kì¤ÈA¡¡ú Îà[Ò[t¡¸A¡ ìÎàì³>

W¡–ƒ, "î‡t¡ ³À¤³¢>, ë>t¡à\ã Î审àÈW¡–ƒø ¤Îå * ®¡à¹t¡¹â— l¡: [¤."à¹. "àì´¬ƒA¡ì¹¹ \ã¤>ãA¡à¹¡ú
®¡à¹ìt¡¹ ¤àR¡à[º l¡ü‡àÑñ, ƒ[ºt¡ Îà[Òt¡¸ * ¤à}ºà ®¡àÈà [¤ìÅÈ`¡¡ú [¤[ÅÊ¡ γà\ ëΤã¡ú δšàƒA¡,
'A¡t¡à> Kì¤Èoà šyú

®¡à¤ δßÎà¹ì>¹ "=¢ :-
ëA¡à> Î}Òt¡ [¤ÈÚìA¡ t¡à¹ [>[Òt¡ ®¡à¤Kt¡ * '[t¡Òà[ÎA¡ š[¹[Ñ‚[t¡Kt¡ "=¢ìA¡ ¤¸àJ¸à A¡ì¹ šøA¡àÅ

A¡¹àìA¡ ®¡à¤ - δßÎà¹o ¤ºà ÒÚ¡ú &¹ ëšáì> =àìA¡ \ã¤>-³”‚> \àt¡ "[®¡`¡t¡à * [ÅÛ¡à¡ú
&Jàì> "àìºà[W¡t¡ [¤ÈÚ [¤®¡àK :-
1) ®¡à¤- δßÎà¹ìo¹ [¤Ñz๠¡1) ®¡à¤ δšøÎà¹ìo¹ š[¹®¡àÈà Î}`¡à ú ®¡à¤ δšøÎà¹ìo¹ "à¤Å¸A¡t¡à¡ú
4) ®¡à¤Î´ßÎà¹ìo¹ ³àÒàu¸¡ú 5) ®¡à¤ δßÎà¹ìo¹ ƒå[i¡ ƒõÊ¡à”z¡ú 6) l¡üšÎ}Ò๡ú

K쿹 ³à‹¸ì³ [ÅÛ¡à :-
ëÎ[ƒ> ¤à}ºà AáàìÅ áày- áàyã샹 [>ì\샹 ³ì‹¸ t¡A¢¡ W¡º[ạú
³>ãÈ ¤º[áº,-ÿ-ÿ-‘‘®¡à¤ δšöÎà¹o ³àì> Òº, ®¡à¤ A¡t¡ ¹A¡³ ®¡àì¤ ¤àØl¡àì>à ™àÚ¡ú’’ A¡[>A¡à t¡àìA¡ =à[³ìÚ

[ƒìÚ ¤ìº, - ‘‘tå¡Òü [A¡Záå \à[>Î >à¡ú ®¡à¤ δšøÎà¹o ³àì> Òº, &A¡i¡à A¡=àÚ A¡t¡ ¹A¡ì³¹ ®¡à¤ ³ì> "àìΡú’’
"àì¹à ëA¡l¡ü ëA¡l¡ü [A¡áå A¡=à ¤º[áº, ëÅà>à ™à[Ạ>à¡ú γ㹠ΤàÒüìA¡ =à³àìºà A¡à¹o ëÎ ët¡à AáàìŹ ³[>i¡¹,
t¡àìA¡ AáàìŹ ÅõTºà ¹Û¡à¹ ƒà[Úâ« šàº> A¡¹ìt¡ ÒÚ¡ú

ëÎ ¤ºº, ‘W¡ìºà θàì¹¹ A¡àìá ™àÒü¡ú’
γã¹Òü "àìK áåìi¡ ëKº [i¡W¡à¹Î¢ ¹ç¡ì³¡ú "Î㳠θà¹ìA¡ [¤ÈÚ[i¡ ¤ºìt¡Òü, [t¡[> ¤ºìº>, -ÿ-ÿ- ’’ ët¡à³¹à AáàìÅ
™à*, "à[³ "àÎ[á¡ú’’ "Î㳤à¤å ìÒl¡ θà¹ìA¡ ¤ìºÒü, áày샹 šøàÚ ëšáì> ëšáì> t¡à샹 AáàìÅ nå¡A¡ìº>¡ú
¤ºìº>, -ÿ- ‘ìt¡à³à샹 A¡=à ët¡à Ç¡>ºà³¡ú Î[t¡¸Òü ®¡à¤ δšøÎà¹o A¡¹à "à³à샹 \ã¤ì> "ì>A¡
γìÚÒü šøìÚà\> ÒÚ¡ú’
áày¹à &A¡ìy ¤ìº l¡ük¡º, -ÿ-ÿ- ‘[A¡ ®¡àì¤ Î¸à¹ ?’
‘‘-ÿ-ÿ-ì¤àÎ, ë¤àÎ, "à[³ &A¡i¡à ƒåìi¡à l¡üƒàÒ¹o [ƒìÚ ë¤àc¡à[Zá¡ú t¡à¹ "àìK &A¡i¡à K¿ ¤[º, ëÅàì>à¡ú
- ët¡à³¹à "ì>ìA¡Òü ìƒÅ¤Þêå¡ [W¡v¡¹g> ƒàìι >à³ Ç¡ì>á¡ú’’
ìA¡Å¤ ¤ìº l¡ük¡ìºà, ‘‘>à θ๠ǡ[>[>¡ú’’

103 103

-ÿ-ÿ-Ç¡>ì¤ ëA¡à=à ë=ìA¡, ët¡à³à샹 \–μ ët¡à
&Òü ¹àì\¸, ³Òà¹àìÊ¡ö¡ú [W¡*¹g> [áìº> "à³à샹
Ѭà‹ã>t¡à "àì–ƒàºì>¹ &A¡ ³Òà> šå¹ç¡È ¡ú ëƒÅìšø[³A¡
"àÒü>\ã¤ã¡ú [t¡[> 1870 Îà캹 5Òü >쮡´¬¹
A¡ºA¡àt¡àÚ \–μNøÒo A¡ì¹>¡ú [št¡à¹ >à³ ®å¡¤>ì³àÒ>
ƒàÎ "๠k¡àA塹ƒà¹ >à³ [ẠA¡àÅãÅ«¹ ƒàΡú t¡à¹
šè¤¢šå¹ç¡È "¤Å¸ šè¤¢ ¤à}ºà¹ n¡àA¡à¹ ¤ãyû¡³šåì¹¹
¤à[Ζƒà [áìº>¡ú [áìº> ¤øàաγàì\¹ ">åKà³ã¡ú -
ëÎ ™àÒü ëÒàA¡ ëƒÅ¤Þêå¡ [W¡v¡¹g> ƒàÎ [¤ìƒìÅ ë=ìA¡
¤¸à[¹Ê¡à[¹ šàÅ A¡ì¹ &ìÎ "àÒü> ¤¸à¤Îà Ç¡¹ç¡ A¡ì¹>¡ú
[t¡[> [¤J¸àt¡ Ò> ˜¡[È "¹[¤ì–ƒ¹ [¤¹ç¡ì‡ý¡ "à[ºšå¹
ë¤à³ ëA¡ìÎ "àÒü>ã ™åì‡ý¡ "Îà³à>¸ Îàó¡ìº¸¹ ³ì‹¸¡ú
& áàØl¡à [t¡[> Ѭà‹ã>t¡à Î}Nøàì³ >à>à ®¡àì¤ ë™àK
ëƒ>¡ú &Òü l¡üƒà¹ Òê¡ƒÚ Ñ¬à‹ã>t¡à Î}Nøà³ã [Î "à¹
ƒàìι ³õt塸¹ š¹ ³Òàuà KàÞê¡ã¹ A¡¹à '[t¡Òà[ÎA¡
³”z¤¸ ë=ìA¡ >\¹ç¡º Òüκàì³¹ A¡[¤t¡à áàØl¡à*
"ì>ìA¡Òü t¡à¹ ³õt塸ìt¡ ëÅàA¡ `¡àš> A¡ì¹ "ì>A¡
A¡=à ¤ìº> ¡ú [A¡”ñ [¤Å«A¡[¤ ¹¤ã–ƒø>à= [ºìJ[áìº>
³ày ƒå[i¡ áy, ë™Jàì> [t¡[> ¤ìº>:

‘‘&ì>[áìº Îàì= A¡ì¹ ³õt塸Òã> šøào,
³¹ìo t¡àÒàÒü tå¡[³ A¡ì¹ ëKìº ƒà>¡ú’’

&ìÎà "à³¹à &Òü ƒå[i¡ "³¹ š}[v¡û¡¹ [®¡t¡ì¹ [>[Òt¡ ®¡à줹 ¤¸àJ¸à A¡[¹¡ú ë™ ¤¸àJ¸à¹ ³ì‹¸Òü "à³¹à šà¤
"à³à샹 "àìºàW¡¸ ®¡à¤ δšöÎà¹o¡ú

-ÿ-θ๠³õt塸Òã> šøào ³àì> [A¡ ?
-ÿ-ÿ- ë™ ³à>åìȹ [¤ÅຠÒê¡ƒÚ Î¤¢ƒà ëƒìŹ Ѭà‹ã>t¡à Î}Nøà³ã * "àt¢¡ ³à>åìȹ šàìÅ ƒàØòl¡à> &¤}
ëƒÅìšøì³ t¡à¹ γNø Ѭà=¢-[W¡”zà "๠[¤šìƒ¹ °ç¡Aå¡[i¡ìA¡ $ìšÛ¡à A¡ì¹ &[KìÚ ™à>ú [t¡[>Òü ët¡à ‘‘\ã¤>- ³õt塸
šàìÚ¹ ®õ¡t¡¸’’ A¡ì¹ ë>>¡ú t¡à¹ šøào A¡ã "³¹ ¤à ³õt塸Òã> >Ú¡?
-ÿ-ÿ- Ò¸à θ๡ú
-ÿ-t¡àÒìº ët¡à ¤åc¡ìº &Òü A¡[¤t¡à¹ &A¡ &A¡[i¡ Å즹 ³ì‹¸ ºå[A¡ìÚ "àìá "à³à샹 Ѭà‹ã>t¡à
"àì–ƒàºì>¹ A¡t¡ Òü[t¡ÒàÎ "๠[W¡v¡¹g> ƒàìι ³ìt¡à "³¹ šøàìo¹ A¡t¡ t¡¸àK-[t¡[t¡Û¡à¹ š[¹W¡Ú¡ú & ®¡àì¤Òü
"à³¹à ƒÅ¢ì>¹ ¤à Îà[Òìt¡¸¹ ëA¡à> Òã¹A¡ J“¡ ë=ìA¡ Jåòì\ [>ìt¡ šà[¹ \ã¤ì>¹ γàì\¹ "³èº¸ [ÅÛ¡àú &Òü
ë™ ¤¸àJ¸à "๠š[¹W¡Ú tå¡ìº ‹¹[á t¡à¹ ³ì‹¸Òü "à³¹à Jòåì\ šàì¤à ëA¡à> ®¡à줹 δßÎà¹ìo¹ A¡=à¡ú "à¹

104 104

&A¡[i¡ A¡=à ¤[º, -ÿ-ÿ- &i¡à* Òü[t¡ÒàÎ ë=ìA¡, ëÎ Òº, &Òü A¡[¤t¡à J“¡ Î}¤àƒ šìy šøA¡à[Åt¡ Ҥ๠š¹ Îà¹à
¤à}ºà¹ ³à>åÈ ë™> šàK캹 ³ìt¡à t¡à ³åìJ ³åìJ "à¤õ[v¡ A¡¹ìt¡ ºàKìº>¡ú "àÎìº t¡à¹ ³ì‹¸ t¡à¹à ëšìº>
t¡à샹 "”zì¹¹ ÒꡃìÚ¹ Îå¹ ³åá¢oà¡ú 뤃>๠"Åøç¡-Î\º "[®¡¤¸[v¡û¡¡ú

-ÿ-ÿ-ìA¡ì>à θ๡ú šøÅ— i¡à A¡¹ìt¡ A¡¹ìt¡ Ÿ೺㹠A¡–k¡ ì™> ‹ì¹ "àÎìá¡ú
-ÿ-ÿ-ìÅà> Ÿ೺ã, ët¡à³¹à ÎA¡ìºÒü ëƒìJà, "à[³ A¡[¤t¡à[i¡ ë¤àìl¢¡ [ºìJ [ƒ[Zá, ët¡à³¹à ÎA¡ìº &i¡à
šØl¡¡ú
& A¡=à ¤ìº "Îã³ ¤à¤å t¡à¹ Îå–ƒ¹ Òàìt¡¹ ëºJàÚ ë¤àìl¢¡ [ºJìº> :

‘‘&ì>[áìº Îàì= A¡ì¹ ³õt塸Òã> šøào,
³¹ìo t¡àÒàÒü tå¡[³ A¡ì¹ ëKìº ƒà>¡ú’’

t¡à¹ š¹ AáàìŠΤìW¡ìÚ ®¡àìºà A¡ì–k¡¹ "[‹A¡à¹ã ¹³à ìA¡ ë¤àìl¢¡¹ A¡àìá ël¡ìA¡ [>ìº> &¤} ¤ºìº>
-ÿ-ÿ-, ë\àì¹ ë\àì¹ šØl¡¡ú

ΤàÒü ëA¡ ¤ºìº>¡ú
1) - Jàt¡àÚ ºàÒü> ƒå[i¡ [ºìJ >à*¡ú ëºJà ëÅÈ Òìº ¤ºìº>
2) - &¤à¹ ¹³à "à¤à¹ šØl¡ì¤, ët¡à³¹à ">åZW¡Ñ¬ì¹ ëÎi¡à t¡à¹ ÎìU šØl¡¡ú
šØl¡à ëÅìÈ "Î㳤à¤å ¤ºìº>,
-ÿ-ìƒìJà &Òü ƒå[i¡ ºàÒüì>¹ ³ì‹¸ ë™> ‹¹à šìØl¡ìá [W¡v¡¹gì>¹ γNø \ã¤>³”‚> \àt¡ "³õt¡¡ú & ë™>
&A¡[i¡ [¤–ƒåìt¡ [ÎÞêå¡ ƒÅ¢>¡ú &Òü ë™ "àìºàW¡>à¹, ¤¸àJ¸à A¡¹à¹ ëW¡Ê¡à &Jàì>Òü &ìÎ ëƒJà ëƒÚ ëA¡àì>à [¤ÈìÚ¹
®¡à¤ δšöÎà¹ìo¹ l¡üšì™à[Kt¡à¡ú "Îã³ ¤à¤å &¤à¹ áày-áàyã샹 l¡üì„ìŸ ¤ºìº>,
-ÿ-ìt¡à³¹à t¡àÒìº ¤åc¡ìº ®¡à¤ δßÎà¹ìo¹ "=¢ Òº:, Î}ìÛ¡ìš ¤¸v¡û¡ ëA¡à> ®¡à¤ìA¡ "à³à샹 ¤å[‡ý¡
[¤ì¤W¡>à, Òü[t¡ÒàÎ * \ã¤>à[®¡`¡t¡à¹ [®¡[v¡ìt¡ Îå–ƒ¹ ®¡àÈàÚ šøA¡àÅ A¡¹ìt¡ šà¹ìº t¡à-Òü Òº ®¡à¤ δßÎà¹o¡ú
-ÿ- &¤à¹ ët¡à³à샹 šàºà¡ú
- áày¹à ¤ºìº -ÿ-ÿ- [A¡ A¡¹ìt¡ Òì¤ Î¸à¹¡ú
"Îã³ ¤à¤å ¤ºìº> -ÿ- "à[³ A¡ìÚA¡[i¡ A¡[¤t¡à¹ [¤ìÅÈ "}Å ë¤àìl¢¡ [ºìJ [ƒ[Zá, ™à¹ δšøÎà¹o ët¡à³¹à
¤à[Øl¡ìt¡ ¤ìÎ [>ì\¹ ³ìt¡à A¡ì¹ "à>ì¤ú ™à¹à ™à ®¡à¤á [ºJì¤ "à[³ "¤Å¸ šì¹¹ ëA¡à> AáàìÅ & [¤ÈìÚ
"à¤à¹ "àìºàW¡>à A¡¹¤¡ú Jàt¡àÚ [ºìJ >à*

1) A¡ã ™àt¡>à [¤ìÈ, ¤å[c¡ì¤ ëÎ [A¡ìÎ,
A¡®å¡ "àÅã[¤ìÈ ƒ}ìÅ[> ™à칡úú
- Aõ¡Ì¡ W¡–ƒø

2) \K; \å[Øl¡Úà &A¡ \à[t¡ "àìá, ëÎ \à[t¡¹ >à³ ³à>åÈ \à[t¡,
&A¡ šõ[=¤ã¹ Ñzì>¸ ºà[ºt¡ &A¡Òü ¹[¤ ÅÅã ë³à샹 Îà[=¡ú
\à[t¡¹ šà[t¡ - Îìt¡¸–ƒø>à= ƒv¡

105 105

3) Û塋๠¹àì\¸ šõ[=¤ã Kƒ¸³Ú
šè[o¢³à¹ W¡àòƒ ë™> c¡ºÎàì>à ¹ç¡[i¡¡ú
ëÒ ³Òà \ã¤>-ÎåA¡à”z ®¡j¡àW¡à™¢

4) ™àÒà¹à ët¡à³à¹ [¤ÈàÒüìá ¤àÚå, [>®¡àÒüìá t¡¤ "àìºà,
tå¡[³ [A¡ t¡à샹 Û¡³à A¡[¹Úàá, tå¡[³ [A¡ ë¤ìÎá ®¡àìºà ?
šøÅ— (š[¹ìÅÈ) - ¹¤ã–ƒø>à= k¡àA塹

5) ™àì¹ tå¡[³ >ãìW¡ ëó¡º ëÎ ët¡à³àì¹ ¤àò[‹ì¤ ë™ >ãìW¡,
šÆW¡àìt¡ ë¹ìJá ™àì¹ ëÎ ët¡à³àì¹ šÆW¡àìt¡ i¡à[>ìá ¡ú
ƒå®¢¡àKà ëƒÅ - ¹¤ã–ƒø>à= k¡àA塹

-ÿ-ÿ-ΤP¡ìºà A¡¹ìt¡ Òì¤ Î¸à¹ ?
-ÿ-ÿ->à, ë™ìA¡à> ƒåìi¡à A¡ì¹ ®¡à¤ δßÎà¹o A¡ì¹ "à>줡ú t¡ì¤ >ãìW¡¹ šìÚ–i¡ P¡[º ³ì> ¹àJì¤:
1) ®¡à¤ δšöÎà¹ìo¹ ëÛ¡ìy ¤¸àJ¸à¹ ³ìt¡à A¡ì¹ A¡[¤ ¤ìºìá>, ¤à ëºJA¡ ¤ìºìá>, &Òü
\àt¡ãÚ ëA¡à> l¡ü[v¡û¡¹ ¤à ³”z줸¹ šøìÚà\> ë>Òü¡ú
2) ³èº®¡à¤[i¡¹ ÎìU δšA¢¡ ë>Òü &³> [¤ÈÚ ¤à ®¡à¤>àìA¡ "à>à l¡ü[W¡t¡ Òì¤ >à¡ú
3) Îà‹à¹o ®¡àì¤ 150-160 Å즹 ³ì‹¸ ëºJà[i¡ ¹àJìt¡ ìW¡Ê¡à A¡¹ì¤ ¡ú
4) ™J> šøÅ— šìy δßÎà¹ìo¹ [¤ÈÚ[i¡ ëƒ*Úà Òì¤, t¡à ³ì>àì™àK ÎÒA¡àì¹ šìØl¡ ë>줡ú
5) šøƒv¡ "}ìÅ ¹ê¡šA¡ ¤à Îà}ìA¡[t¡A¡ "=¢ ¤¸¤Òê¡t¡ Òìº, t¡à [ƒìÚ ëºJA¡ [A¡ ¤å[c¡ìÚìá> t¡à
">å‹à¤ì>¹ ëW¡Ê¡à A¡¹ì¤¡ú
6) ÎÒ\ ®¡àÈàÚ "=¢à; [>ì\¹ ®¡àÈàÚ &¤} Î}ìÛ¡ìš ®¡à¤Ît¡¸[i¡ l¡üšÑ‚àš> A¡¹ìt¡ Ò줡ú
7) šøìÚà\ì> ƒõÊ¡à”z, šøàÎ[UA¡ ('[t¡Òà[ÎA¡ ¤à î¤`¡à[>A¡) t¡=¸, l¡ü‡ý¡õ[t¡ ¤¸¤Ò๠A¡¹à ™à줡ú
8) &A¡Òü ¤v¡û¡ì¤¸¹ ¤à¹ ¤à¹ ¤¸¤Ò๠ë™> >à ÒÚ¡ú
9) Îà‹à¹o ®¡àì¤ ëKài¡à ëºJà[i¡ìA¡ ³ì> ³ì> [t¡> ®¡àìK [ºJìt¡ ëW¡Ê¡à A¡¹ì¤ ™=à: (A¡)
³èº®¡à¤ (J) t¡à¹ δßÎà[¹t¡ ®¡à¤ (K) ³”z¤¸¡ú
10) ¤à}ºàÚ Îà‹å * W¡[ºt¡ ¹ã[t¡ "àìá ¡ú ëW¡Ê¡à A¡¹ì¤ t¡à¹ ¤¸¤Ò๠ë™> [³ìÅ >à ™àÚ¡ú
ët¡à³¹à "à³à¹ ÎìU &t¡Û¡o ë™ "àºàš "àìºàW¡>à A¡¹ìº t¡à¹ ë=ìA¡ &ìÎà "à[³ ët¡à³à샹 \>¸ ƒå[i¡
ƒõÊ¡à”z tå¡ìº ‹ì¹ "à\ìA¡¹ "à³à샹 AáàÅi¡à ëÅÈ A¡[¹¡ú

106 106

&A¡ >} ¡úú
™åìK¹ ‹³¢ &Òü
šãØl¡> A¡[¹ìº ëÎ šãØl¡> &ìÎ šãØl¡à
ëƒì¤ ët¡à³àìA¡Òü ¡ú

®¡à¤ δßÎà¹o :
&Òü \Kìt¡ Îõ[Ê¡¹ ìÅøË¡ \㤠Һ ³à>åÈ ¡ú &Òü ³à>åÈÒü &ìA¡ "ì>¸¹ l¡üš¹ šãØl¡> A¡ì¹, A¡ì¹ >à>à
¹A¡³ "t¡¸àW¡à¹ú [A¡”ñ šøAõ¡[t¡¹ [>Ú³ Òº, ë™ šãØl¡> A¡ì¹ ëA¡à> >à ëA¡à> ®¡àì¤ t¡àìA¡* šãØl¡ì>¹ [ÅA¡à¹
Òìt¡ ÒÚ¡ú "à³¹à ‹åìºàìA¡ ™[ƒ šƒàQàt¡ A¡[¹ t¡à Òìº ' Û塉t¡³ ‹åìºà "à³à샹 ³à=àÚ l¡üìk¡ šìØl¡ ¡ú
™å¤ ¤ÚìÎ "ì>ìA¡ KàìÚ¹ ë\àì¹ "ì>A¡ ">¸àÚ "t¡¸àW¡à¹ A¡ì¹ú [A¡”ñ šøAõ¡[t¡¹ [>Úì³ "=¤à š[¹[Ñ‚[t¡¹
š[¹¤t¢¡ì> t¡à샹 "ì>ìA¡Òü "à³¹à ëƒ[J [>Ë塹 [>™¢àt¡ì>¹ [ÅA¡à¹ ÒìZá¡ú ¹à\î>[t¡A¡ l¡üxà> št¡ì>
Òàì³ÅàÒü "à\* "à³¹à &Òü Τ [W¡y ëƒJìt¡ šàÒü¡ú
"à³à샹 \ã¤ì>¹ "[®¡`¡t¡à * šøà`¡\ì>¹ [ÅÛ¡à Òº &Òü šõ[=¤ãìt¡ ìA¡à> ³à>åÈìA¡Òü "¤ìÒºà
A¡¹à l¡ü[W¡t¡ >Ú¡ú "à\ ™[ƒ "à[³ A¡àl¡üìA¡ "¤ìÒºà A¡[¹ t¡àÒìº "àKà³ã [ƒì> "à³àìA¡* ÒÚìt¡à "ì>¸¹
‡à¹à &³[> "¤`¡à * [>™¢àt¡ì>¹ šày Òìt¡ Ò줡ú &i¡àÒü ™åìK¹ [ÅÛ¡à, t¡à ì™> "à³¹à NøÒo A¡[¹¡ú
ƒåÒü >} ¡úú Kƒ¸ ƒõÊ¡à”z ¡úú

‘‘& \Kìt¡ ³à>åÈ "àš>๠Q¹ "àš[> ¹W¡>à A¡ì¹¡ú’’
®¡à¤ δßÎà¹o :
\–μ ¤à ³õt塸¹ l¡üš¹ "à³à샹 ëA¡à> Òàt¡ ë>Òü¡ú "à³¹à ëA¡à> ®¡àì¤Òü "à³à샹 [št¡à
³àt¡àìA¡ ¤à "à³à¹ \–μ ÒÚ ë™ š[¹¤àì¹ t¡à š[¹¤t¢¡> A¡¹ìt¡ šà[¹ >à¡ú t¡àÒü ëA¡l¡ü ‹>ã Qì¹
ëA¡l¡ü ¤à ƒ[¹‰ Qì¹ \–μàÒü¡ú &i¡à  [>®¢¡¹ú [A¡”ñ ³à>åìȹ [>ì\¹ ëšï¹ç¡È ¤à ³à>[¤A¡ Û¡³t¡à
ít¡[¹ ÒÚ "ì>A¡i¡àÒü t¡à¹ [>ì\¹ Îà‹>à * Î}Nøàì³¹ ó¡ìº¡ú t¡àÒü "à³¹à ëƒ[J "ì>A¡ K[¹¤
* [>:Ѭ š[¹¤àì¹ \ì–μ* "ì>ìA¡ t¡à¹ ѬãÚ Îà‹>àÚ "šøà>à”z šøÚàìÎ ëA¡l¡ü [¤¹ài¡ ‹>ã,
`¡à>ã, [¤‡à>, Û¡³t¡à¤à> ÒìÚ =àìA¡>¡ú 왳> ³Òà¤ã¹ A¡o¢ ¹à\ šåy [áìº> >à¡ú [áìº> Îåt¡
šåy¡ú t¡à Îìw* [t¡[> t¡à¹ ¤å[‡ý¡ * šà¹ƒ[Å¢t¡àÚ "๠ÒꡃìÚ¹ ³Òìw &A¡[ƒìA¡ ÒìÚ[áìº>
¹à\à ">¸ [ƒìA¡ [t¡[> [áìº> ƒàt¡à A¡o¢¡ú
">¸ [ƒìA¡ ¹à\šåy ÒìÚ \–μàìº* [t¡[> [A¡”ñ [®¡Jà[¹ ÒìÚ ë™ìt¡ šàì¹>, ™[ƒ >à [t¡[>
t¡à ¹Û¡à¹ \>¸ ƒÛ¡t¡à * ¤å[‡ý¡¹ "[‹A¡à¹ã Ò>¡ú "à³¹à ëƒìJ[á [št¡à¹ "ìn¡º 'Å«™¢ =àA¡ìº*
"[³t¡W¡à[¹t¡à * W¡[¹ìy¹ Ϻ> št¡ì>¹ \>¸ ëÎ š= Aå¡Bå¡ì¹¹ ³ìt¡à ÒìÚ ë™ìt¡ šàì¹>¡ú
">¸ [ƒìA¡ "à³à샹 ÎA¡ìº¹Òü "[®¡`¡t¡à Òº γÑz Îó¡º ³à>åÈìA¡ [>¹ºÎ ®¡àì¤ [>ì\¹
®¡àK¸ ™à¹à KØl¡ìt¡ Ît¡t¡ ÎìW¡Ê¡ =àìA¡> t¡à샹 Îà󡺸 &A¡[ƒ> >à &A¡[ƒ> "àìÎÒü¡ú & A¡=à
t¡àÒü ¤ºà ë™ìt¡ šàì¹ [>ì\¹ ®¡àK¸ ³åJ¸t¡ [>ì\¹ Òàìt¡¡ú

107 107

$šÎ}Ò๠:
"à³à샹 \ã¤ì> >à>à [ÅÛ¡à "๠"[®¡`¡t¡à¹ ³‹¸ [ƒìÚ "[t¡¤à[Òt¡ ÒÚ¡ú t¡à¹ ëA¡à=à* "à³¹à

šàÒü "ì>A¡ [¤Ñz๡ú t¡àìA¡ NøÒo A¡¹ìt¡ ÒÚ "๠Î}ìÛ¡š A¡ì¹ "à¤à¹ "ì>A¡ ¤àt¢¡à \ã¤ì> "àìÎ
¹ê¡šA¡, Î}ìA¡t¡ "๠>à>à ¤¸g¡>à³Ú "[®¡¤¸[v¡û¡ìt¡¡ú t¡àìA¡ t¡J> [>ì\ ¤åc¡ìt¡ "š¹ìA¡ ë¤àc¡àìt¡ ÒÚ
δßÎà[¹t¡ A¡ì¹¡ú "à³à샹 ®¡àÈà [Åۡ๠šèo¢t¡à¹ \>¸ &Òü ®¡à¤ δßà¹o t¡àÒü Jå¤Òü t¡à;š™¢³[“¡t¡¡ú

[>[t¡Å [¤Å«àÎ - ìºJA¡-Î}ìÅà‹A¡
A¡ºA¡àt¡à [¤ƒ¸àšãk¡, ì¹[\Сà¹

">åÅãº>ã

(1) ®¡à¤Î´ßÎà¹o ¤ºìt¡ [A¡ ë¤àc¡àÚ ?
(2) ®¡à¤Î´ßÎà¹o A¡¹à "à³à샹 \ã¤ì> šøìÚà\> ëA¡>?
(3) ®¡à¤Î´ßÎà¹o A¡¹à¹ Î³Ú ëA¡à> ëA¡à> [¤ÈìÚ ºÛ¡¸ ¹àJà ƒ¹A¡à¹ ?
(4) ®¡à¤Î´ßÎà¹ìo¹ ³àÒàu¸ њʡ A¡ì¹à ú
(5) ®¡à¤Î´ßÎà¹ìo¹ ®¡àÈà ëA¡³> Ò*Úà l¡ü[W¡;?
(6) [>³— šR¡[v¡û¡P¡[º¹ ®¡à¤Î´ßÎà¹o A¡ì¹à :

") ‘‘"Ò}A¡à¹Òü št¡ì>¹ ³èº¡ú’’
"à) ‘‘">¸àÚ ë™ A¡ì¹, "๠">¸àÚ ë™ ÎìÒ,

t¡¤ Qõoà ë™> t¡àì¹ tõ¡oγ ƒìÒ¡ú’’
Òü) ‘‘ìA¡à=àÚ Ñ¬K¢, ëA¡à=àÚ >¹A¡? ëA¡ ¤ìº t¡à ¤×ƒè¹?

³à>åìÈ[¹ ³àìc¡ ѬK¢, >¹A¡, ³à>åìÈìt¡ Îå¹àÎ幡ú’’
#) ‘‘Ç¡>ì¹ ³à>åÈ ®¡àÒü,

Τ๠l¡üšì¹ ³à>åÈ Ît¡¸
Ñ÷Ê¡à "àìá ¤à >àÒü¡ú’’

108 108

š[¹[ÅË¡

γàÎ

Î}ìÛ¡ìš Îå–ƒ¹ A¡[¹Úà ¤[º¤à¹ l¡üì„ìŸ š¹Ñš¹ "=¢ δ¬Þê¡™åv¡û¡ ƒåÒü ¤à t¡àÒ๠ë¤Åã šƒìA¡ &A¡ šìƒ
š[¹ot¡ A¡¹à¹ >ೠγàÎú
γÑzšƒ : γàìÎ &A¡à[‹A¡ šƒ [³[ºt¡ ÒÒüÚà ë™ &A¡[i¡ šƒ Kk¡> A¡ì¹, t¡àÒàìA¡ γÑzšƒ ¤à γàÎ-¤‡ý¡
šƒ ¤ìº¡ú
γθšƒ : ë™ Î³Ñz šìƒ¹ γÞìÚ Î³Ñz-šìƒ¹ Îõ[Ê¡, t¡àÒà샹 šøìt¡¸A¡[i¡ìA¡ γθ³à> šƒ ¤ìº¡ú
"à³¹à ¤à}ºà γàÎìA¡ ë³ài¡à³å[i¡ áÚ šøA¡à¹ ‹[¹Úà ºÒüÚà[á- ‡–‡, t¡;šå¹ç¡È, A¡³¢‹à¹Ú, [‡P¡, ¤×¤øã[Ò *
"¤¸Ú㮡डú

>ãìW¡ ¤¸àΤàA¡¸ ÎÒ Î³àìι l¡üƒàÒ¹o ëƒ*Úà Òº¡ú

". yû¡} γÑzšƒ ¤¸àÎ ¤àA¡¸ γàìι >à³

1 ®¡ã³à\å¢> ®¡ã³*"\å¢> ‡–‡ γàÎ

2 ‹³¢A¡³¢ ‹³¢ * A¡³¢ ‡–‡ γàÎ

3 Åãìt¡àÌ¡ Åãt¡ * l¡üÌ¡ ‡–‡ γàÎ

4 Îãt¡à¹à³ Îãt¡à "๠¹à³ ‡–‡ γàÎ

5 ¹= ëƒJà ¹=ìA¡ ëƒJà t¡;šå¹ç¡È γàÎ

6 ë¤t¡àº t¡àº >Ú t¡;šå¹ç¡È γàÎ

7 ³åJÑ‚ ³åìJ =àìA¡ ™àÒà t¡;šå¹ç¡È γàÎ

8 [štõ¡t塺¸ [št¡à¹ t塺¸ t¡;šå¹ç¡È γàÎ

9 šãt¡à´¬¹ šãt¡ ë™ "´¬¹ A¡³¢‹à¹Ú γàÎ

10 ¹v¡û¡W¡–ƒ> ¹v¡û¡ (ºàº) ë™ W¡–ƒ> A¡³¢‹à¹Ú γàÎ

11 Q>ŸೠQì>¹ (ì³ìQ¹) >¸àÚ Å¸à³ A¡³¢‹à¹Ú γàÎ

12 ƒÅ¢> ÅàÑ| ƒÅ¢> [¤ÈÚA¡ ÅàÑ| A¡³¢‹à¹Ú γàÎ

13 še¡¤[i¡ še¡ ¤ìi¡¹ γàÒ๠[‡P¡ γàÎ

14 >¤¹ày >¤ ¹à[y¹ γàÒ๠[‡P¡ γàÎ

15 Îœ¡àÒ Îœ¡ "Ò([ƒ>) &¹ γàÒ๠[‡P¡ γàÎ

16 ët¡ì³àÒ>à [t¡> ë³àÒ>๠γàÒ๠[‡P¡ γàÎ

17 "àÅã[¤È "àÅãìt¡ (ƒàòìt¡) [¤È ™à¹ ¤×¤øã[Ò Î³àÎ

18 ³‹¸[¤v¡ ³‹¸[¤v¡ ™à¹ ¤×¤øã[Ò Î³àÎ

19 ƒÅà>> ƒÅ "à>> ™à¹ ¤×¤øã[Ò Î³àÎ

20 [>¹Ä >àÒü "Ä ™à¹ ¤×¤øã[Ò Î³àÎ

21 l¡üšA衺 Aè¡ìº¹ γãìš "¤¸Ú㮡ठγàÎ

22 ƒå[®¢¡Û¡ [®¡Û¡à¹ "®¡à¤ "¤¸Ú㮡ठγàÎ

23 ">åP¡> P¡ì>¹ ë™àK¸ "¤¸Ú㮡ठγàÎ

24 K¹[³º [³ìº¹ "®¡à¤ "¤¸Ú㮡ठγàÎ

109 109

Î[Þê¡ [¤ìZáƒ

". yû¡} Ŧ Î[Þê¡ [¤ìZრ". yû¡} Ŧ Î[Þê¡ [¤ìZáƒ

1 ™ì=Záà - ™=à + ÒüZáà 14 ³>Ñzàš - ³>: + t¡àš
2 Îœ¡[È¢ - Îœ¡ + ˜¡[È 15 š¹Ñš¹ - š¹ + š¹
3 "àƒ¸”z - "à[ƒ + "”z 16 [>[ÆW¡Òû¡ - [>: + [W¡Òû¡
4 ¤àì¹A¡ - ¤à¹ + &A¡ 17 >¤àÄ - >¤ + "Ä
5 Åìt¡A¡ - Åt¡ + &A¡ 18 šà¤¢> - ëšï + ">
6 탤 - ƒà + &¤ 19 ³ìÒà;Τ - ³Òà + l¡ü;Τ
7 ¤ì>à;Τ - ¤> + l¡ü;Τ 20 >Ú> - ë> + ">
8 ®¡à¤åA¡ - 뮡ï + l¡üA¡ 21 ¹¤ã–ƒø - ¹[¤ + Òü–ƒø
9 š™¢”z - š[¹ + "”z 22 "ìÞÈ> - ">å + &È>
10 ¤õÒÑš[t¡ - ¤õÒt¡ + š[t¡ 23 šøt¡¸Ò - šø[t¡ + "Ò
11 ѬàÚâ« - Ѭ + "àÚâ« 24 ³ît¡A¡¸ - ³t¡ + 'A¡¸
12 [>ìÑz\ - [>: + ìt¡\ 25 š¹³à>–ƒ - š¹³ + "à>–ƒ
13 Ѭ¿ - Îå + "¿ 26 [K¹ãÅ - [K[¹ + #Å

¤àK‹à¹à

". Ŧ "=¢¡ ". Ŧ "=¢
yû¡} yû¡}
- šåì¹àšå[¹
1 šàA¡à ‹àì> ³Òü - Û¡[t¡ A¡¹à 11 A¡Øl¡àÚ K“¡àÚ - Û¡o ®¡Uå¹
- š¹à‹ã>¡/ "šƒà=¢
2 ºS¡àA¡à“¡ - tå¡³åº c¡KØl¡à 12 t¡àìι Q¹ - A¡–k¡Ñ‚
- ¤¸[v¡û¡â«Òã>
3 A¡=à ëƒ*Úà - šø[t¡Åøç¡[t¡ ëƒ*Úà 13 A¡ºå¹ ¤ºƒ - ¤õ=à "àÑ£¡àº>
- [>줢à‹
4 "àA¡àìÅ ët¡àºà - "t¡¸[‹A¡ šøÅ}Îà 14 >Jƒš¢ìo - "š¤¸Ú A¡¹à
A¡¹à - "[šøÚ ¤¸[v¡û¡
15 A¡ìº¹ šåt塺 - ³ÒàΤ¢>àÅ
5 "¹ì>¸ ë¹àƒ> - [>Í£¡º ">å>Ú - íW¡t¡>¸ Ò*Úà
16 ó¡àòA¡à "à*Úà\
6 &A¡ìW¡àJà - šÛ¡šàt¡ƒåÊ¡
17 ëKह KìoÅ
7 ¤åìA¡¹ šài¡à - Jå¤ ÎàÒÎã
18 ®¡ìѶ [Q n¡àºà
8 Kàášà=¹ - [ÒÎà¤
19 W¡Ûå¡Åèº
9 "àA¡àÅ ë=ìA¡ šØl¡à - "t¡¸[‹A¡ [¤[Ѷt¡
Ò*Úà 20 ®¡¹àlå¡[¤

10 P¡ìØl¡ ¤à[º - [>Í£¡º "àÅà 21 i¡>A¡ >Øl¡à

110 110

". Ŧ "=¢ ". Ŧ "=¢
yû¡} yû¡}

23 ³ìK¹ ³åºåA¡ - "¹à\A¡ 27 Òàt¡ A¡¹à - ¤ìÅ "à>à

24 i¡àA¡à¹ Aå¡[³¹ - [¤šèº δš[v¡¹ 28 >>ã¹ šåt塺 - Åø³[¤³åJ
³à[ºA¡
29 A¡àòW¡à šÚÎà - >Kƒ "=¢
25 ÒàØl¡ \åØl¡àì>à - Ѭ[Ñzºà®¡
30 A¡šàº ®¡àUà - ®¡àK¸ ³–ƒ

26 šì= ¤Îàì>à - ƒà¹ç¡o [¤šìƒ ëó¡ºà

¤àA¡¸ Î}ìA¡àW¡>

". yû¡} ¤àA¡¸ - ¤àA¡¸ Î}ìA¡àW¡>
1 >>샹 Ѭà³ã - >–ƒàÒü
2 ¤àòW¡ìt¡ ÒüZáåA¡ - [\\ã[¤Èå
3 ѬìK¢¹ KUà - ³–ƒà[A¡>ã
4 Òàθ¹ÎàuA¡ >ài¡A¡ - šøÒÎ>
5 šìS¡¹ \àt¡ - šS¡\
6 ¹Îì¤à‹ "àìá ™à¹ - ¹[ÎA¡
7 ³>å¹ šåy - ³à>¤
8 [>ì\¹ šøìÚà\> - Ѭà=¢
9 ¤ìØl¡à¹ ®¡à¤ - ¤Øl¡àÒü
10 Î}™t¡ ¤¸¤Ò๠- [³t¡àW¡à¹
11 ‹>ã¹ ¤àÎKõÒ - Ò³¢¸
12 #Å«ì¹¹ \>¸ ¤¸àA塺 ë™ - ¤àl¡üº
13 Òàìt¡ Òàìt¡ ™å‡ý¡ - Òàt¡àÒà[t¡
14 ™à¹ ³õt塸 "àÎÄ - ³å³èÈ¢å
15 Îàòìc¡¹ ë‹àòÚà - Îàò\àº
16 Ŧ Ç¡ì> ºÛ¡¸ 뮡ƒ - Ŧ쮡ƒã
17 Òüìi¡¹ Pò¡Øl¡à - Îå¹[A¡
18 ™à¹ ®¡àìt¡¹ "®¡à¤ - Ò஡àìt¡
19 Îìt¡¹ ®¡à¤ - Îv¡à / Ît¡t¡à
20 [>ì\¹ ÒüZáà - ëѬZáà
21 &A¡³àìÚ¹ ëšìi¡¹ \àt¡ - ìÎàƒ¹
22 ¹à‹à¹ šåy - ¹àì‹Ú
23 ™à¹ ÒÑzàÛ¡¹ Îå–ƒ¹ - ëJàÅ>[¤Î
24 ëW¡àìJ ëƒJà ™àÚ W¡àÛå¡È

111 111

"ºS¡à¹

"=¢àºS¡à¹ : Å즹 "=¢¹ê¡ìš¹ "àÅøìÚ ë™ Î³Ñz "ºS¡àì¹¹ Îõ[Ê¡ t¡àÒà샹 "=¢àºS¡à¹ ¤ìº¡ú

1) l¡ü;ìšøÛ¡à : [>A¡i¡-Îàƒõ쟹 \>¸ l¡üšì³ÚìA¡ l¡üš³à> ¤[ºÚà šø¤º Î}ÅÚ ÒÒüìº l¡ü;ìšøÛ¡à "ºS¡à¹ ÒÚ¡ú

l¡üƒàÒ¹o: ") šØl¡æA¡ ƒåìó¡àòi¡à "Åøç¡ \Kìt¡¹ šì¹

ë™> ƒå[i¡ ¤àÂμã[A¡¹ ëÅÃàA¡¡ú - ¹¤ã–ƒø>à=

¤¸àJ¸à : &Jàì> l¡üšì³Ú - ƒåìó¡àòi¡à "Åøç¡¡ú

l¡üš³à> : ƒå[i¡ ¤àÂμã[A¡¹ ëÅÃàA¡¡ú l¡üšì³Ú ƒåìó¡àòi¡à "Åøç¡ìA¡ l¡üš³à> ‘ƒå[i¡ ¤àÂμã[A¡¹ ëÅÃàA¡’ ¤[ºÚà A¡[¤¹
ë™ šø¤º Î}ÅÚ ÒÒüÚàìá, t¡àÒà ë™> Å즹 šøìÚàìKÒü ë¤àc¡à ™àÒüìt¡ìá¡ú Îåt¡¹à} ÒüÒà l¡ü;ìšøÛ¡à
"ºS¡àì¹¹ l¡üƒàÒ¹o¡ú

"à) ¤[Îºà ™å¤t¡ã¡:

šƒt¡ìº, "àÒà³[¹, Îå¤o¢ ëƒl¡ü[i¡

t塺Îã¹ ³èìº ì™> a[ºº¡ú - ³‹åÎèƒ>

2) Îì–ƒÒ : ë™Jàì> l¡üšì³Ú * l¡üš³à> l¡ü®¡Ú šìÛ¡ γà> Î}ÅÚ =àìA¡, ëÎJàì> Îì–ƒÒ "ºS¡à¹ ÒÚ¡ú

l¡üƒàÒ¹o: ") ëÎà>๠Òàìt¡ ëÎà>๠Wå¡Øl¡ã,

ëA¡ A¡à¹ "ºS¡à¹ ? - ë³à[Òt¡ºàº

¤¸àJ¸à : l¡üšì³Ú - ëÎà>๠Òàt¡¡ú l¡üš³à>- ëÎà>๠Wå¡Øl¡ã¡ú ëÎà>๠Òàìt¡ ëÎà>๠Wå¡Øl¡ã "ºS¡à¹ ÒÒüìt¡
šàì¹, "à¤à¹ ëÎà>๠Wå¡Øl¡ã¹ šìÛ¡ ëÎà>๠Òàt¡ "ºS¡à¹ ÒÒüìt¡ šà칡ú Î}ÅÚ l¡üšì³Ú *
l¡üš³à> l¡ü®¡Ú šìÛ¡Òü γà> Î}ÅÚ ¹[ÒÚàìá ÒüÒà Îì–ƒÒ "ºS¡àì¹¹ l¡üƒàÒ¹o¡ú

"à) ëA¡ tå¡[³ ìÒ=à [¤\ì> ¤[Î -

>¹, [A¡ ˜¡[È, 냤t¡à ?

"U áà[š šå>šø®¡à W¡³ìA¡¡ú - [¤\ÚW¡–ƒø ³\峃à¹

3) "šÒûå¡[t¡ : ™[ƒ l¡üšì³ÚìA¡ "ѤãA¡à¹ ¤à [>[ȇý¡ A¡[¹Úà l¡üš³à>ìA¡ šø[t¡[Ë¡t¡ A¡¹à ÒÚ, t¡ì¤ "šÒûå¡[t¡
"ºS¡à¹ ÒÚ¡ú

l¡üƒàÒ¹o: 1) ëW¡àìJ ëW¡àìJ A¡=à >ÚìKà, ¤Þêå¡,

"àP¡ì> "àP¡ì> A¡=à¡ú

¤¸àJ¸à : &Jàì> l¡üšì³Ú ‘ìW¡àJìA¡’ "ѬãA¡à¹ A¡[¹Úà (‘>ÚìKà’ A¡=à[i¡ ºÛ¡>ãÚ) l¡üš³à> ‘"àP¡>ìA¡’
šø[t¡[Ë¡t¡ A¡¹à ÒÒüÚàìá ú Îåt¡¹à} ÒüÒà "šÒûå¡[t¡ "ºS¡àì¹¹ l¡üƒàÒ¹o¡ú

l¡üƒàÒ¹o : 2) "à[³ tõ¡[Èìt¡¹ šøàìo¹ [>Åãì= ¤àÎ>à

¤àÎ[”zA¡à, ‹å³>Ú ëÎ ë™ "[º - ºàf¡> A¡àe¡>- ³[ÀA¡à¡ú - ë³à[Òt¡ºàº

ÎìS¡t¡ : l¡üšì³Ú : (ƒãš[ÅJ๠l¡üš¹) ‘‹å³’

l¡üš³à> - (A¡àe¡> ³[ÀA¡à¹ l¡üš¹) ‘"[º’, ‘>Ú’ Å즹 ‡à¹à l¡üšì³Ú [>[ȇý¡¡ú

l¡üƒàÒ¹o : 3) A¡šàìº [Ζƒå¹[¤–ƒå >¤ "¹[¤–ƒ ¤Þêå¡

t¡àìÒ ëÅà쮡 W¡–ƒì>¹ [¤–ƒå¡ú

A¡[¹Úà [t¡[³¹ 볺à, ‹[¹Úà Aå¡”zºáºà

¤–ƒã ìÎ A¡[¹ºà ¹[¤-Òü–ƒå¡ú

¤¸àJ¸à : &Jàì> l¡üšì³Ú - Aå¡”zº, l¡üš³à>-[t¡[³¹¡ú

‘áºà’ Ŧ ¤¸¤Ò๠A¡[¹Úà l¡üšì³Ú[i¡ìA¡ "ѬãA¡à¹ * l¡üš³à>[i¡ìA¡ šø[t¡Ë¡à A¡¹à ÒÒüÚàìá¡ú
Îåt¡¹à} ÒüÒà "šÒûå¡[t¡ "ºS¡àì¹¹ l¡üƒàÒ¹o¡ú

112 112

³Òà¹àÊ¡ö ¹à\¸ šàk¡¸šåÑzA¡ [>[³¢[t¡ * "®¡¸àÎyû¡³ Î}ìÅà‹> ³r¡º, šåìo

¶wdH$^maVr B¶Îmm ~mamdr (~§Jmbr ^mfm) < 104.00