แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น กศน.อำเภอเชียงคาน

147

2. ภาพกจิ กรรมเด่นแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่

3. ภาพกจิ กรรมเด่นแหลง่ เรียนร/ู้ ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน

4. ภาพเจา้ ของดาเนินกิจกรรมแหล่งเรยี นรู/้ ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น

148

5. ภาพเจา้ ของดาเนินกจิ กรรมแหล่งเรียนรู้/ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่

6. ภาพคิวอาร์โคด้ ทีร่ ะบุพิกดั แหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น สาหรับให้บคุ คลที่สนใจสแกนหาพิกดั
ของแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ

ผู้บันทกึ นำงนวรตั น์ นนั ทนำ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล เบอร์โทร 093-435-7998
ผ้รู บั รองข้อมลู นำยสมบัติ แสงขำว ตำแหนง่ กำนนั ตำบลหำดทรำยขำว เบอร์โทร 063-917-
2886

149

แบบสำรวจแหลง่ เรยี นรู/้ ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น
สำนกั งำน กศน.จังหวดั เลย ปีงบประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลหำดทรำยขำว กศน.อำเภอเชียงคำน

1. การสารวจ  แหล่งเรยี นรู้  ภมู ิปญั ญาทอ้ งถน่ิ

2. ชือ่ แหล่งเรียนรู้ วัดธรรมำสำมัคคี

3. เป็นแหล่งเรียนรู้ ดา้ นศาสนาและวฒั นธรรม

4. ขอ้ มลู การตดิ ต่อ ทีต่ ้งั บา้ นหาดทรายขาว หมู่ 1 ตาบลหาดทรายขาว อาเภอเชียงคาน จงั หวัดเลย

5. ประเภทแหลง่ เรียนรู/้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิน่ ประเภทแหล่งเรยี นร้ศู าสนสถาน

6. องค์ความรใู้ นแหลง่ เรยี นรู้/ภูมปิ ัญญาท้องถิ่น

- จดุ เดน่

เปน็ แหลง่ เรียนร้ขู องชมุ ชน ในดา้ นศาสนาและวัฒนธรรม

- มาตรฐาน

เป็นแหล่งเรียนร้ใู หก้ บั ชมุ ชน ได้เรยี นรดู้ า้ นศาสนาและวัฒนธรรมของท้องถิน่ เพ่ือให้

ลกู หลานไดส้ บื ทอดต่อกันไป

- เน้อื หาสาระ

ต้ังแต่อดีตโบราณกาล คงไม่มีใครปฏิเสธวา่ "วดั " เปน็ ทพ่ี ่งึ ของชาวบ้าน เป็นศนู ยร์ วมของ

สรรพสิง่ หลากหลายกจิ กรรมอยูท่ ีว่ ดั แม้แต่เร่ืองของการศึกษาเล่าเรยี น จนเปน็ ที่มาของคาวา่ บวช

เรยี น แต่ในปัจจบุ ันดูเหมือนว่า "วดั " กลับมีบทบาทต่อชมุ ชนลดนอ้ ยลง เหลือเพียงแคภ่ าพของการ

เปน็ สถานทจี่ ัดพธิ กี รรมทางศาสนาเทา่ นนั้ ไม่วา่ จะเปน็ งานบวช งานศพ หรอื งานในวนั สาคญั ทาง

พระพุทธศาสนา สว่ นภาพในบทบาทอน่ื ๆ ดูจะเลือนรางและนึกยากข้ึนทุกที

ในอดตี ชาวบา้ นมีความใกล้ชิดกับพระและวัด ทาใหไ้ ด้มโี อกาสซึมซับหลักธรรมทาง

พระพทุ ธศาสนา และได้รับการอบรมสั่งสอนจากพระผูท้ รงศลี แต่ในสงั คมปัจจบุ ัน ด้วยขอ้ จากดั หลาย

ประการ ไม่วา่ จะเป็นการจราจรท่ีแออดั ช่วงเวลาทไ่ี ม่เอ้ืออานวย ฯลฯ ทาใหก้ ารเข้าวดั ของคนไทย

กลายเปน็ เร่ืองยาก บางคร้งั การเข้าวัดแต่ละครัง้ ตอ้ งมีการวางแผน ใชว่ า่ นกึ อยากจะเขา้ กเ็ ดนิ เข้าไป

ได้ทันทเี หมอื นก่อน แมบ้ างวัดพยายามรณรงค์ใหค้ นเขา้ วดั ถงึ กับมีการเปิดใหเ้ ข้าไปทากิจกรรมต่างๆ

ในวัดชว่ งเยน็ หรอื คา่ หลงั เลกิ งาน แตค่ นส่วนหนงึ่ กย็ ังลาบากที่จะเข้าวัดอยูด่ ี

150

การเขา้ ใช้แหลง่ เรยี นรู้ภายในวัด จะไดศ้ ึกษาหาความรดู้ ้านหลักธรรมต่างๆ สามารถนาไป

ประยกุ ตใ์ ช้ในการเรียนการสอนพระพุทธศาสนาได้จริง สามารถปฏบิ ัตแิ ละเรยี นรู้ได้ดว้ ยตนเอง ไม่ว่า

จะเปน็ การไหวพ้ ระ การทาบุญธรรมทาน การฟังเทศน์ การทาจิตในให้สงบ

7. มเี นื้อหาสาระสอดคลอ้ งกับการศึกษาของ กศน.

 กลุ่มการศึกษาเพื่อพฒั นาทักษะชีวิต

 กล่มุ การศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน

 กลุ่มการศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพ

กลุ่มอาชีพ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม ความคิดสร้างสรรค์

อาชพี เฉพาะทาง พาณชิ ยกรรมและบริการ

 กลมุ่ การศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน การประกอบอาชพี
สาระการเรียนรู้ ทกั ษะการเรยี นรู้ ความรู้พ้นื ฐาน

ทักษะการดาเนินชวี ติ การพฒั นาสงั คมและชุมชน
8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบดว้ ย

1. ภาพหนา้ ตรงเจ้าของแหล่งเรียนร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถ่ิน

นายสมบัติ แสงขาว
กานันตาบลหาดทรายขาว

151

2. ภาพกจิ กรรมเด่นแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่

3. ภาพกจิ กรรมเด่นแหลง่ เรียนร/ู้ ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน

4. ภาพเจา้ ของดาเนินกิจกรรมแหล่งเรยี นรู/้ ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น

152

5. ภาพเจา้ ของดาเนินกจิ กรรมแหล่งเรียนรู้/ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่

6. ภาพคิวอาร์โคด้ ทีร่ ะบุพิกดั แหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น สาหรบั ใหบ้ ุคคลทสี่ นใจสแกนหาพิกัด
ของแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ

ผู้บันทกึ นำงนวรตั น์ นนั ทนำ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล เบอรโ์ ทร 093-435-7998

ผ้รู บั รองข้อมลู นำยสมบัติ แสงขำว ตำแหนง่ กำนนั ตำบลหำดทรำยขำว เบอร์โทร 063-917-

2886

153

แบบสำรวจแหล่งเรยี นร/ู้ ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถนิ่
สำนกั งำน กศน.จงั หวดั เลย ปงี บประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลหำดทรำยขำว กศน.อำเภอเชยี งคำน

1. การสารวจ  แหล่งเรยี นรู้  ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน

2. ชอื่ แหล่งเรียนรู้ วัดผำมุมอรัญญำ

3. เปน็ แหลง่ เรียนรู้ ดา้ นศาสนาและวัฒนธรรม

4. ขอ้ มลู การตดิ ต่อ ท่ตี ้งั บา้ นผามุม หมู่ 2 ตาบลหาดทรายขาว อาเภอเชยี งคาน จงั หวดั เลย

5. ประเภทแหล่งเรยี นรู้/ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ประเภทแหล่งเรยี นรูศ้ าสนสถาน

6. องค์ความรใู้ นแหลง่ เรียนร้/ู ภูมปิ ัญญาท้องถิ่น

- จุดเด่น

เปน็ แหล่งเรยี นรขู้ องชมุ ชน ในดา้ นศาสนาและวัฒนธรรม

- มาตรฐาน

เปน็ แหลง่ เรยี นรใู้ ห้กบั ชุมชน ไดเ้ รยี นรู้ดา้ นศาสนาและวฒั นธรรมของท้องถ่นิ เพ่ือให้

ลูกหลานไดส้ ืบทอดต่อกันไป

- เนือ้ หาสาระ

ตั้งแตอ่ ดีตโบราณกาล คงไม่มีใครปฏิเสธว่า "วดั " เป็นทพี่ ง่ึ ของชาวบา้ น เป็นศนู ยร์ วมของ

สรรพสง่ิ หลากหลายกจิ กรรมอยูท่ ่วี ดั แมแ้ ตเ่ รือ่ งของการศึกษาเลา่ เรียน จนเปน็ ท่ีมาของคาว่า บวช

เรียน แตใ่ นปจั จบุ ันดเู หมือนวา่ "วดั " กลับมบี ทบาทต่อชมุ ชนลดนอ้ ยลง เหลือเพียงแคภ่ าพของการ

เป็นสถานท่ีจัดพธิ ีกรรมทางศาสนาเท่าน้ัน ไมว่ ่าจะเป็นงานบวช งานศพ หรอื งานในวนั สาคญั ทาง

พระพุทธศาสนา สว่ นภาพในบทบาทอน่ื ๆ ดจู ะเลือนรางและนกึ ยากขึ้นทุกที

ในอดีต ชาวบ้านมคี วามใกล้ชิดกบั พระและวดั ทาใหไ้ ดม้ ีโอกาสซมึ ซับหลักธรรมทาง

พระพทุ ธศาสนา และไดร้ บั การอบรมสัง่ สอนจากพระผทู้ รงศลี แตใ่ นสงั คมปัจจบุ ัน ด้วยข้อจากัดหลาย

ประการ ไมว่ า่ จะเปน็ การจราจรท่ีแออดั ช่วงเวลาที่ไม่เอือ้ อานวย ฯลฯ ทาใหก้ ารเขา้ วัดของคนไทย

กลายเปน็ เรอื่ งยาก บางคร้ังการเขา้ วัดแต่ละครง้ั ตอ้ งมกี ารวางแผน ใช่วา่ นึกอยากจะเขา้ ก็เดินเข้าไป

ได้ทนั ทเี หมือนกอ่ น แม้บางวัดพยายามรณรงค์ให้คนเขา้ วัด ถงึ กบั มีการเปิดให้เข้าไปทากิจกรรมตา่ งๆ

ในวดั ช่วงเยน็ หรือค่าหลงั เลกิ งาน แตค่ นส่วนหนึง่ ก็ยงั ลาบากท่ีจะเขา้ วดั อยู่ดี

154

การเข้าใช้แหลง่ เรยี นรู้ภายในวดั จะได้ศกึ ษาหาความรดู้ ้านหลักธรรมต่างๆ สามารถนาไป

ประยุกต์ใชใ้ นการเรยี นการสอนพระพุทธศาสนาได้จรงิ สามารถปฏิบัตแิ ละเรียนร้ไู ดด้ ้วยตนเอง ไมว่ ่า

จะเป็นการไหว้พระ การทาบุญธรรมทาน การฟังเทศน์ การทาจิตในใหส้ งบ

7. มเี นือ้ หาสาระสอดคลอ้ งกับการศกึ ษาของ กศน.

 กลมุ่ การศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต

 กล่มุ การศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน

 กลุ่มการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพ

กล่มุ อาชีพ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม ความคิดสร้างสรรค์

อาชีพเฉพาะทาง พาณชิ ยกรรมและบริการ

 กลุม่ การศึกษาขั้นพืน้ ฐาน การประกอบอาชพี
สาระการเรยี นรู้ ทกั ษะการเรียนรู้ ความร้พู น้ื ฐาน

ทักษะการดาเนนิ ชวี ติ การพฒั นาสังคมและชุมชน
8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบด้วย

1. ภาพหนา้ ตรงเจา้ ของแหลง่ เรียนร้/ู ภมู ิปัญญาท้องถน่ิ

นายไฉน แสงขาว
ผูใ้ หญ่บ้านผามมุ หม่ทู ่ี 2

155

2. ภาพกจิ กรรมเด่นแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่

3. ภาพกจิ กรรมเด่นแหลง่ เรียนร/ู้ ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน
4. ภาพเจา้ ของดาเนินกิจกรรมแหล่งเรยี นรู/้ ภมู ิปญั ญาท้องถิ่น

156

5. ภาพเจา้ ของดาเนินกจิ กรรมแหล่งเรียนรู้/ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่

6. ภาพคิวอาร์โคด้ ทีร่ ะบุพิกดั แหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น สาหรบั ใหบ้ ุคคลทสี่ นใจสแกนหาพิกัด
ของแหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ

ผู้บันทกึ นำงนวรตั น์ นนั ทนำ ตำแหน่ง ครู กศน.ตำบล เบอรโ์ ทร 093-435-7998

ผ้รู บั รองข้อมลู นำยสมบัติ แสงขำว ตำแหนง่ กำนนั ตำบลหำดทรำยขำว เบอร์โทร 063-917-

2886

157

แหล่งเรียนรู้ ตำบลเขำแก้ว
กศน.อำเภอเชยี งคำน

158

แบบสำรวจแหลง่ เรียนรู้/ภูมิปญั ญำทอ้ งถน่ิ
สำนกั งำน กศน.จงั หวัดเลย ปีงบประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลเขำแก้ว กศน.อำเภอเชยี งคำน

1. การสารวจ  แหล่งเรียนรู้  ภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่

2. ชื่อแหล่งเรยี นรู้/ภูมิปญั ญำท้องถนิ่ ศูนยเ์ รยี นรผู้ ้ำทอทเ่ี ป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม โดย กลุ่มทอผำ้

พน้ื เมอื งบ้ำนนำปำ่ หนำด

3. ช่อื เจ้าของแหลง่ เรียนรู/้ ภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ นางโสภา คุ้มคา

4. ข้อมูลการตดิ ต่อ ทต่ี ้งั /ที่อยู่ (ประกอบดว้ ย เลขที่,หมูท่ ,่ี ชอ่ื หมบู่ ้าน,ตาบล,อาเภอ,จังหวดั )

20/2 บา้ นนาปา่ หนาด หมู่ 12 ตาบลเขาแก้ว อาเภอเชยี งคาน จังหวัดเลย

5. ประเภทแหล่งเรียนรู้/ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ แหลง่ เรียนรู้

6. องค์ความร้ใู นแหลง่ เรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถ่ิน

จุดเดน่

กระบวนการผลติ เส้นฝ้าย การย้อมสี และการทอ ซ่งึ ท่นี ี่มีความโดดเดน่ มากในเรื่องของผลติ ภัณฑ์
ประยุกตจ์ ากผา้ ฝา้ ย

มาตรฐาน/รางวลั ทไี่ ดร้ บั อาทิ เช่น
- รางวัลรองชนะเลิศอันดบั 1 การประกวดทายาทหม่อนไหมดีเดน่ ประจาปี 2561 ระดบั เขต

ประเภททายาทหม่อนไหมในชมุ ชน
- รางวัลชนะเลิศประเภทสถาบันเกษตรกรดเี ดน่ ระดับจงั หวัด สาขากล่มุ แมบ่ ้านเกษตรกร

การคัดเลือกเกษตรกร บคุ คลทางการเกษตรและสถาบันการเกษตรดีเด่นระดับจังหวดั
ประจาปี 2563
- ประกาศนยี บัตร ไดร้ บั การคดั สรรเป็นผลิตภณั ฑร์ ะดับ ห้า ดาว วสิ าหกจิ ชุมชนกลุ่มทอผ้าพื้นเมือง
บ้านนาป่าหนาด
เน้ือหาสาระ
นางโสภา คุ้มคา ประธานกลุ่มทอผ้าพื้นเมืองบ้านนาป่าหนาด หมู่ 12 ต.เขาแก้ว อ.เชียงคาน จ.เลย
จดั ตั้งกลุม่ ทอผา้ ฝา้ ยพืน้ เมอื งบา้ นนาป่าหนาดเกดิ ข้นึ จากนโยบายรัฐบาลท่ีสนับสนุนให้ประชาชนมีงานทา และ
รวมกลุ่มสรา้ งอาชพี จึงรวมกล่มุ กันทาผ้าทอมือแบบโบราณ โดยช่วงแรก ๆ ทอใช้กันเองในครอบครัวในชุมชน

159

ก่อนจากเดิมเคยคิดว่ากระบวนการผลิตในกลุ่มโดยวิถีด้ังเดิมไม่มีผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมใดๆ แต่เม่ือเข้าร่วม
โครงการส่งเสริมการผลิตท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม ยังพบว่ามีปัญหาเร่ืองการย้อมสีท่ีทางกลุ่มแต่เดิมย้อมด้วย
เคมีเป็นหลัก การใช้ทรัพยากรอย่างส้ินเปลือง ใช้น้าย้อมผ้าเพียงครั้งเดียวแล้วทิ้ง และใช้ฟืนในปริมาณมาก
เกนิ ไป ก็ไดร้ ับคาแนะนาใหค้ วามร้โู ดยการอบรมกลุ่ม เช่น ย้อมสีธรรมชาติ ใช้วัสดุในท้องถ่ิน หลีกเล่ียงแหล่งสี
ธรรมชาติที่เป็นแหล่งอาหารหรือพืชหายาก เช่น เปลือกไม้ตามฤดูกาล และข้ีเล่ือย พอเปล่ียนมาย้อมสี
ธรรมชาติ คุณภาพสินค้าก็ดีขึ้น ราคาก็สูงข้ึน ทาส่งลูกค้าทั้งในประเทศและต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้
ปัจจุบันจะมีกลุ่มสิ่งทอหลายกลุ่มเลือกใช้การย้อมด้วยสารเคมี และจาหน่ายราคาถูก เพราะกระบวนการไม่
ยุ่งยากซับซ้อน แต่ทางกลุ่มก็ยังมุ่งม่ันท่ีจะผลิตสินค้าที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และใช้กระบวนการผลิต และ
คณุ ภาพของสินค้าเป็นจุดขายของกลมุ่ ทงั้ ยังต้งั เปา้ หมายด้วยการถ่ายทอดและสืบทอดกระบวนการทอผ้าแบบ
โบราณดั้งเดิมทเี่ ปน็ มิตรกับสิ่งแวดลอ้ มให้ยงั คงอยสู่ ืบลูกหลานตอ่ ไป

7. มีเนอื้ หาสาระสอดคลอ้ งกับการศึกษาของ กศน.

 กลมุ่ การศึกษาเพ่ือพฒั นาทกั ษะชวี ติ

 กลมุ่ การศึกษาเพ่ือพฒั นาสงั คมและชมุ ชน

กลมุ่ การศกึ ษาเพ่ือพฒั นาอาชีพ

กลมุ่ อาชีพ เกษตรกรรม อตุ สาหกรรม  ความคิดสรา้ งสรรค์

อาชีพเฉพาะทาง พาณิชยกรรมและบริการ

 กล่มุ การศกึ ษาขั้นพนื้ ฐาน

สาระการเรยี นรู้ ทักษะการเรียนรู้ ความรู้พ้ืนฐาน การประกอบอาชพี
ทักษะการดาเนนิ ชวี ติ การพัฒนาสงั คมและชมุ ชน

8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบด้วย
1. ภาพหนา้ ตรงเจา้ ของแหลง่ เรยี นรู้/ภมู ิปัญญาท้องถ่นิ

160

2. ภาพกิจกรรมเดน่ แหลง่ เรยี นรู้/ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น

3. ภาพกิจกรรมเด่นแหล่งเรียนรู/้ ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน

161

4. ภาพเจ้าของดาเนินกิจกรรมแหลง่ เรยี นรู้/ภูมิปัญญาท้องถ่ิน

5. ภาพเจา้ ของดาเนินกิจกรรมแหลง่ เรยี นรู/้ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน

162

6. ภาพคิวอารโ์ ค้ดทรี่ ะบุพกิ ดั แหลง่ เรยี นร้/ู ภมู ิปัญญาทอ้ งถิน่ สาหรบั ใหบ้ ุคคลท่ีสนใจสแกนหาพิกดั
ของแหล่งเรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถิน่

ผบู้ ันทกึ นำงนภสั วรรณ พงศส์ มั พันธ์ ตำแหน่ง ครูกศน.ตำบล เบอรโ์ ทร 0982105620
ผรู้ ับรองขอ้ มูล(ผนู้ ำชุมชน) นำยแสวง ชำวนำ ตำแหนง่ ผ้ใู หญบ่ ้ำน เบอร์โทร 0651209132

163

แบบสำรวจแหลง่ เรียนรู/้ ภมู ปิ ัญญำท้องถ่นิ
สำนักงำน กศน.จงั หวดั เลย ปงี บประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบล เขำแกว้ กศน.อำเภอเชียงคำน

1. การสารวจ  แหลง่ เรียนรู้  ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น

2. ชอื่ แหล่งเรียนรู้/ภมู ิปัญญำท้องถ่ิน บำ้ นพิพธิ ภณั ฑ์ไทดำ

3. ชื่อเจ้าของแหลง่ เรยี นรู้/ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ นายเพขรตะบอง ไพศนู ย์

4. ชอ้ มลู การติดต่อ ทีต่ ัง้ /ทอ่ี ยู่ (ประกอบดว้ ย เลขท่ี,หมู่ท,่ี ชื่อหม่บู ้าน,ตาบล,อาเภอ,จังหวดั )

170 หมทู่ ี่ 4 บา้ นนาป่าหนาด ตาบลเขาแก้ว อาเภอเชียงคาน จงั หวดั เลย

5. ประเภทแหลง่ เรียนรู้/ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่

แหลง่ เรียนรู้

6. องค์ความรู้ในแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปญั ญาท้องถ่ิน

-จดุ เดน่ -วฒั นธรรมชาวไทดา

- การสาธติ วธิ ีการทอผา้ แบบชาวไทดา

- การเรียนรูต้ ัวอกั ษร ภาษาไทดา

- ชมวถิ ีชวี ิตของชาวไทดา

- ชมการสาธิตการทอผ้า

- บ้านจาลองทีส่ ร้างตามแบบบ้านโบราณในอดีต

-มาตรฐาน/รางวลั ทีไ่ ดร้ ับ…………………………………………………………………………………………………………..

-เนื้อหาสาระ บ้านพิพิธภัณฑ์ไทดา บ้านนาป่าหนาด ตั้งอยู่ที่ตาบลเขาแก้ว อาเภอเชียงคาน จังหวัด

เลย ซง่ึ เป็นคนเชอ้ื สายไทดา หรอื ไทชงดา หรอื อกี ชือ่ วา่ ไทโซง่ ซ่ึงพิพิธภัณฑ์บ้านไทดายังแสดงให้เห็น

ถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทดา ท้ังบ้านเรือนไม้ การทอผ้า และงานหัตถกรรมท่ีเป็นภูมิปัญญา

ของชาวไทดา นอกจากจะเข้ามาเท่ียวชมวัฒนธรรมของชาวไทดาแล้ว ที่น่ียังมีชุดไทดาให้สวมใส่

ถ่ายรูปฟรีอีกด้วย และหากอยากได้ของฝากติดไม้ติดมือกลับไปที่นี่ก็มีร้านขายผ้าทอชาวไทดา และ

งานหตั ถกรรมตา่ งๆ ของชาวไทดาให้บรกิ ารดว้ ย

-อน่ื ๆ ตามความเหมาะสม.......................................................................................................................

164

7. มเี นือ้ หาสาระสอดคล้องกับการศกึ ษาของ กศน.
 กลุ่มการศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต
 กลุ่มการศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชมุ ชน
 กล่มุ การศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพ

กลมุ่ อาชีพ  เกษตรกรรม  อตุ สาหกรรม  ความคิดสร้างสรรค์
 อาชีพเฉพาะทาง
 พาณิชยกรรมและบริการ

 กล่มุ การศึกษาข้ันพน้ื ฐาน
สาระการเรยี นรู้  ทักษะการเรียนรู้  ความรูพ้ ้นื ฐาน การประกอบอาชีพ

 ทกั ษะการดาเนนิ ชีวิต  การพฒั นาสงั คมและชุมชน
8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบดว้ ย

1. ภาพหนา้ ตรงเจา้ ของแหล่งเรียนรู/้ ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ

165

2. ภาพกจิ กรรมเดน่ แหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ญั ญาท้องถิ่น

3. ภาพกิจกรรมเดน่ แหลง่ เรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน

166

4. ภาพเจ้าของดาเนินกิจกรรมแหลง่ เรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถิน่

5. ภาพเจ้าของดาเนินกจิ กรรมแหลง่ เรียนรู/้ ภมู ิปญั ญาท้องถ่ิน

167

6. ภาพคิวอาร์โค้ดทีร่ ะบุพิกัดแหลง่ เรียนร/ู้ ภูมิปญั ญาท้องถ่ิน สาหรบั ให้บคุ คลท่สี นใจสแกนหาพิกัดของแหลง่
เรยี นร/ู้ ภูมิปญั ญาท้องถิน่

ผู้บนั ทึก นำงนภัสวรรณ พงศ์สัมพันธ์ ตำแหนง่ ครูกศน.ตำบล เบอร์โทร 0982105620
รับรองข้อมูล(ผนู้ ำชุมชน) นำยสทุ ธิสอำน นำมกอง ตำแหนง่ ผูใ้ หญ่บ้ำน เบอร์โทร 0828535059

168

แบบสำรวจแหลง่ เรยี นรู้/ภูมิปญั ญำทอ้ งถิน่
สำนักงำน กศน.จังหวัดเลย ปีงบประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลเขำแกว้ กศน.อำเภอเชียงคำน

1. การสารวจ  แหล่งเรยี นรู้  ภมู ปิ ญั ญาท้องถนิ่

2. ชอ่ื แหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน พระบรมสำรรี ิกธำตวุ ดั ป่ำเทพนิมิต

3. ช่อื เจา้ ของแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถน่ิ บ้านนาเบน หมู่ 3

4. ข้อมูลการติดต่อ ทต่ี ั้ง/ท่ีอยู่ (ประกอบดว้ ย เลขที่,หมทู่ ,ี่ ช่ือหมบู่ ้าน,ตาบล,อาเภอ,จงั หวดั )

บ้านนาเบน หมทู่ ่ี 3 ตาบลเขาแก้ว อาเภอเชียงคาน จงั หวดั เลย

5. ประเภทแหลง่ เรยี นรู/้ ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น แหล่งเรยี นรู้

6. องค์ความรู้ในแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถ่ิน

จุดเดน่

พระบรมสารรี ิกธาตุ
มาตรฐาน/รางวลั ทไี่ ด้รับ
เนอื้ หาสาระสร้างข้นึ เม่ือปีพ.ศ. 2541 โดยพระครูนิมิตรประภากรได้เปน็ ผู้ริเร่ิมสร้างและพระครูไดน้ า
พระบรมสารีริกธาตุมาจากอาเภอหนองหาน จงั หวัดอุดรธานี นามาประดิษฐาน ท่วี ัดปา่ เทพนิมติ ร
เพือ่ ใหป้ ระชาชนได้นมัสการ และประชาชนท่ี อยู่ห่างไกลได้มาสกั การะเป็นท่ีเลื่อมใสศรัทธามาก

7. มีเน้อื หาสาระสอดคลอ้ งกับการศึกษาของ กศน.

 กลุ่มการศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิต

กลุ่มการศกึ ษาเพื่อพฒั นาสงั คมและชุมชน

 กลุม่ การศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชีพ

กลมุ่ อาชีพ เกษตรกรรม อตุ สาหกรรม  ความคิดสร้างสรรค์

อาชีพเฉพาะทาง พาณิชยกรรมและบริการ

 กลมุ่ การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
สาระการเรยี นรู้ ทกั ษะการเรยี นรู้ ความรพู้ ื้นฐาน การประกอบอาชีพ

ทกั ษะการดาเนินชีวิต การพฒั นาสังคมและชุมชน

169

8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบด้วย
1. ภาพหน้าตรงเจา้ ของแหล่งเรยี นร้/ู ภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น

2. ภาพกิจกรรมเด่นแหล่งเรยี นรู้/ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน

170

3. ภาพกิจกรรมเด่นแหล่งเรยี นรู้/ภมู ิปญั ญาท้องถิน่

4. ภาพเจา้ ของดาเนนิ กิจกรรมแหลง่ เรียนร้/ู ภูมิปัญญาท้องถ่นิ

171

5. ภาพเจา้ ของดาเนินกิจกรรมแหลง่ เรยี นรู/้ ภมู ิปัญญาทอ้ งถนิ่

6. ภาพคิวอารโ์ ค้ดทีร่ ะบุพิกัดแหลง่ เรียนรู้/ภูมิปญั ญาท้องถนิ่ สาหรับใหบ้ ุคคลทส่ี นใจสแกนหาพิกัดของแหลง่
เรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถนิ่

ผู้บนั ทกึ นำงนภัสวรรณ พงศ์สัมพนั ธ์ ตำแหน่ง ครกู ศน.ตำบล เบอร์โทร 0982105620
ผรู้ ับรองข้อมลู (ผนู้ ำชุมชน) นำยอมร ธรรมมำใหม่ ตำแหนง่ กำนนั ตำบลเขำแก้ว เบอร์โทร
0982159123

172

แบบสำรวจแหล่งเรยี นรู/้ ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถ่ิน
สำนักงำน กศน.จงั หวัดเลย ปีงบประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลเขำแกว้ กศน.อำเภอเชียงคำน

1. การสารวจ  แหล่งเรียนรู้  ภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น

2. ชื่อแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมิปัญญำท้องถ่ิน ศูนย์วัฒนธรรมไทดำ

3. ช่อื เจา้ ของแหลง่ เรยี นรู้/ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ หมู่บ้านนาปา่ หนาด หมู่ 4 และหมู่ 12

4. ข้อมูลการติดต่อ ทตี่ ัง้ /ทอ่ี ยู่ (ประกอบด้วย เลขที่,หมทู่ ,่ี ชือ่ หมูบ่ ้าน,ตาบล,อาเภอ,จงั หวดั )

ศูนยว์ ฒั นธรรมไทดา หมทู่ ่ี 4 บา้ นนาป่าหนาด ตาบลเขาแกว้ อาเภอเชียงคาน จงั หวดั เลย

โทรศพั ท์เคลือ่ นท่ี 0828535059

5. ประเภทแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ แหล่งเรียนรู้

6. องค์ความรใู้ นแหล่งเรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน

จุดเด่น

• เปน็ แหล่งรวบรวมส่งิ ของ เคร่ืองใชท้ ี่เปน็ ภมู ิปัญญาของชาวไทดา ตง้ั แต่อดตี จนถงึ ปจั จุบนั
• เปน็ แหลง่ ศกึ ษาคน้ ควา้ ประวตั ิ เรอ่ื งราว และภาษาไทดา
• เปน็ แหล่งสร้างจิตสานกึ ใหก้ ับชาวไทดา ให้เหน็ คุณค่าวัฒนธรรมของตน
• เป็นแหล่งสืบสาน อนรุ กั ษ์ และฟน้ื ฟู วฒั นธรรมไทดาด้งั เดิม และจัดตง้ั เป็น บ้านพิพิธภัณฑ์ไทดา
เพอ่ื ใหค้ นรุ่นหลงั ได้เข้าไปศึกษา
มาตรฐาน/รางวัลทีไ่ ดร้ บั

เนอ้ื หาสาระ

บ้านนาป่าหนาด เป็นหมู่บ้านของคนเช้ือสายไทดาที่บรรพบุรุษถูกกวาดต้อนมาจากเมืองพวนเม่ือครั้ง

ไทยยกทัพปราบฮ่อในปี พ.ศ. 2418 เน่ืองจากฮอ่ ยกกาลังมาตเี มืองเชียงขวาง ซึ่งเป็นเมืองสาคัญของแคว้นพวน

ทางกรุงเทพฯ ได้จัดทัพให้พระยาภูธราภัยเป็นแม่ทัพคุมกองทัพไปปราบฮ่อ แล้วได้กวาดต้อนผู้คนจากแคว้น

พวนอพยพเข้ามาไทยด้วย ชาวไทดาท่ีถูกกวาดต้อนในคร้ังนั้นเข้ามาต้ังรกรากหลายแห่งด้วยกัน ต่อมาเจ้าเมือ

งบรขิ นั ธ์ มาทลู ขอราษฎรบางส่วนกลับไปยังเชียงขวาง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยินยอม

ให้ไทดาอพยพกลับไปตามคาขอ คร้ังมาถึงเมืองหล่ม ชาวไทดาบางส่วนได้ตั้งหลักแหล่งท่ีหล่มสัก บางส่วน

กลับไปเชียงขวาง แต่มีบางกลุ่มท่ีเมื่อเดินทางไปถึงเชียงขวางแล้วพบว่าไม่มีที่ทางเหมาะสมที่จะตั้งหลักแหล่ง

จึงชักชวนอพยพกลับมาเมืองหล่มสักตามเดิม โดยข้ามโขงมาขึ้นที่บ้านสง่าว (ใต้อาเภอปากชม) ตามเส้นทาง

173

บา้ นปากปัด นาคอ้ ทะลมุ าถงึ ท่าบม ตั้งบา้ นเรอื นอยูท่ ี่ท่าบม ต่อมาไดย้ า้ ยมาอยูท่ ่ีบ้านนาเบน แล้วจึงย้ายมาอยู่
ที่บ้านนาปา่ หนาดเปน็ การถาวร ราวปี พ.ศ. 2448 เนอ่ื งจากอุดมสมบูรณ์ โดยครอบครัวท่ีอพยพมาในคราวนั้น
มีทงั้ หมด 15 ครอบครัวด้วยกัน

7. มีเนื้อหาสาระสอดคล้องกับการศึกษาของ กศน.

 กลุ่มการศึกษาเพ่ือพัฒนาทกั ษะชีวิต

กลุ่มการศึกษาเพื่อพัฒนาสงั คมและชมุ ชน

กลุม่ การศึกษาเพ่ือพฒั นาอาชีพ

กลุ่มอาชพี เกษตรกรรม อุตสาหกรรม  ความคดิ สร้างสรรค์

อาชพี เฉพาะทาง พาณิชยกรรมและบริการ

 กลุ่มการศกึ ษาข้ันพน้ื ฐาน
สาระการเรยี นรู้ ทักษะการเรยี นรู้ ความร้พู นื้ ฐาน การประกอบอาชพี

ทักษะการดาเนินชวี ิต การพฒั นาสงั คมและชุมชน
8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบดว้ ย

1. ภาพหนา้ ตรงเจา้ ของแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน

174

2. ภาพกิจกรรมเด่นแหลง่ เรยี นรู้/ภูมปิ ัญญาท้องถิน่

3. ภาพกิจกรรมเด่นแหล่งเรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถิ่น

175

4. ภาพเจา้ ของดาเนนิ กิจกรรมแหลง่ เรยี นรู้/ภมู ิปัญญาท้องถ่ิน

5. ภาพเจ้าของดาเนนิ กิจกรรมแหล่งเรียนรู้/ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน

176

6. ภาพคิวอารโ์ ค้ดทรี่ ะบุพิกดั แหล่งเรียนร/ู้ ภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ สาหรบั ใหบ้ คุ คลทสี่ นใจสแกนหาพิกดั
ของแหล่งเรยี นร้/ู ภูมิปัญญาท้องถนิ่

ผู้บันทกึ นำงนภสั วรรณ พงศส์ มั พันธ์ ตำแหนง่ ครกู ศน.ตำบล เบอร์โทร 0982105620
ผู้รับรองขอ้ มลู (ผู้นำชมุ ชน) นำยสุทธสิ อำน นำมกอง ตำแหนง่ ผูใ้ หญบ่ ำ้ น เบอรโ์ ทร 0828535059

177

แบบสำรวจแหล่งเรยี นรู้/ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิน่
สำนกั งำน กศน.จังหวดั เลย ปงี บประมำณ พ.ศ. 2564

กศน.ตำบลเขำแกว้ กศน.อำเภอเชยี งคำน

1. การสารวจ  แหลง่ เรยี นรู้  ภมู ิปัญญาท้องถิ่น

2. ชอื่ แหล่งเรียนรู/้ ภมู ปิ ัญญำท้องถน่ิ หนองกงเกวยี น

3. ชอ่ื เจ้าของแหล่งเรยี นร/ู้ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น หมบู่ ้านนาป่าหนาด หมู่ 10

4. ข้อมลู การตดิ ต่อ ทตี่ ั้ง/ท่อี ยู่ (ประกอบด้วย เลขที่,หมทู่ ,่ี ชอ่ื หมู่บา้ น,ตาบล,อาเภอ,จังหวดั )

บ้านโสกเก่า หมู่ 10 ตาบลเขาแกว้ อาเภอเชยี งคาน จังหวดั เลย

5. ประเภทแหล่งเรยี นร้/ู ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน แหล่งเรียนรู้

6. องค์ความร้ใู นแหล่งเรียนรู้/ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน

จดุ เดน่

• เป็นแหลง่ น้าทางการเกษตร
• เปน็ แหล่งนา้ ท่ีศกึ ษาธรรมชาติ
มาตรฐาน/รางวลั ทีไ่ ด้รบั
เนอื้ หาสาระ หนองกงเกวยี นเป็นหนองน้าขนาดใหญต่ งั้ อยูท่ างทศิ ตะวนั ออกของบา้ นโสกเกา่ และมี
พื้นท่ีตดิ กบั หมบู่ ้าน ชาวบ้านใชน้ า้ ท้ังอุปโภคและบริโภคเป็นแหล่งนา้ ประจาหมบู่ ้านและเป็นแหล่ง
ผลิต แผ่นดินเผาทีใ่ ช้มงุ หลังคา เนือ่ งจากหนองน้าแหง่ น้ีมีดินโคลนจานวนมากที่ใช้ทาแผ่นดนิ เผา ซ่ึง
จะมรี ่องรอยของเตาเผา บรเิ วณขอบหนองน้าปจั จุบันถูกดินทับถมจากการขดุ ลอกมกี ารเล่าสืบตอ่ กัน
มาจากร่นุ สู่รนุ่ ว่าในชว่ งของการก่อสรา้ ง องค์พระธาตุพนมท่ีจังหวัดนครพนม ได้มีกองคาราวาน
เกวียนบรรทุกอปุ กรณ์การก่อสร้างจาก อสี านใต้เพ่ือจะไปร่วมสร้าง องค์พระธาตุ ได้มาติดหลม่ ท่ี
หนองน้าแหง่ น้เี นื่องจากมีบินคนเยอะวงลอ้ ม บางคนั ไม่สามารถ ตดิ อยจู่ ึงท้ิงไว้หนองนา้ แหง่ น้กี อ่ นจะ
เดินทางต่อไป ยังจงั หวดั นครพนม ชาวบ้านจึงตัง้ ช่ือน้องน้าแหง่ นีว้ ่าน้องกงเกวยี นซึ่งหมายถึงกงล้อ
ของเลม่ เกวียนปัจจบุ นั หนองน้าแหง่ นี้ไดผ้ ่านการขุดลอก 2 ครั้ง มีเน้ือที่ท้ังหมด 22 ไร่

7. มีเน้ือหาสาระสอดคล้องกบั การศึกษาของ กศน.
 กลุ่มการศึกษาเพื่อพัฒนาทักษะชวี ติ
กลมุ่ การศึกษาเพื่อพัฒนาสงั คมและชุมชน

178

 กล่มุ การศึกษาเพื่อพฒั นาอาชีพ อตุ สาหกรรม  ความคิดสร้างสรรค์
กลุ่มอาชีพ เกษตรกรรม
พาณิชยกรรมและบริการ
อาชีพเฉพาะทาง

 กลมุ่ การศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน
สาระการเรียนรู้ ทกั ษะการเรยี นรู้ ความร้พู ืน้ ฐาน การประกอบอาชพี

ทักษะการดาเนนิ ชีวติ การพฒั นาสงั คมและชุมชน
8. ภาพประกอบจานวน 6 ภาพ ประกอบด้วย

1. ภาพหนา้ ตรงเจ้าของแหลง่ เรียนร/ู้ ภูมิปัญญาท้องถนิ่

2. ภาพกิจกรรมเด่นแหลง่ เรียนร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ

179

3. ภาพกิจกรรมเด่นแหล่งเรยี นรู้/ภมู ิปญั ญาท้องถิน่

4. ภาพเจา้ ของดาเนนิ กิจกรรมแหลง่ เรียนร้/ู ภูมิปัญญาท้องถ่นิ

180

5. ภาพเจา้ ของดาเนนิ กจิ กรรมแหลง่ เรยี นรู้/ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน

6. ภาพควิ อารโ์ ค้ดทีร่ ะบุพิกัดแหล่งเรียนรู้/ภมู ิปัญญาท้องถ่นิ สาหรับให้บุคคลที่สนใจสแกนหาพิกดั
ของแหล่งเรยี นร/ู้ ภูมปิ ัญญาท้องถิน่

ผู้บนั ทึก นำงนภสั วรรณ พงศ์สมั พันธ์ ตำแหน่ง ครกู ศน.ตำบล เบอรโ์ ทร 0982105620
ผรู้ บั รองขอ้ มูล(ผู้นำชุมชน) นำยลำพนู แสงทอง ตำแหน่ง ผูใ้ หญ่บำ้ น เบอรโ์ ทร 0845446961

181

ท่ีปรึกษำ

1. นายปกรณ์ คามวลั ย์ ตาแหน่ง ผู้อานวยการ กศน.อาเภอเชียงคาน

2. นางสาวรตั ตยิ าพร จนั ทร์อ้วน ตาแหน่ง ครูชานาญการ

3. นายสชุ าติ ทองดวง ตาแหน่ง ครผู ู้ช่วย

ผู้สำรวจ/จัดทำข้อมูล

1. นางปัญจนา วงศ์ลา ครอู าสาฯ
ครอู าสาฯ
2. นางรงุ่ นภา เทศน์ธรรม ครอู าสาฯ
ครู กศน.ตาบล
3. นางลดั ดาวลั ย์ แสงขาว ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
4. นางอรณุ สาลาสุตา ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
5. นางเรวดี สบื สาย ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
6. นายอนวุ ัฒน์ แสงสิมมา ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
7. นายทองอินทร์ พันธพ์ ร้าว ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
8. นางสาวปารย์ ฤทธ์ทิ รงเมอื ง ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
9. นางปฐมาวดี ทุมสงคราม ครู กศน.ตาบล
ครู กศน.ตาบล
10. นางวีลานชุ โสภานิตย์ ครู ศรช.
ครู ศรช.
11. นางสาวปยิ ะฉตั ร กมลรัตน์ ครู ศรช.
ครู ศรช.
12. นางพรรณภิ า จนั ทะคุณ
ครู ศรช.
13. นางภาวณิ ี สวุ ะศรี

14. นางนวรัตน์ นนั ทนา

15. นางทุลีประไพ บาดาจันทร์

16. นางนภาพร สุทธาผา

17. นางนภสั วรรณ พงศส์ ัมพันธ์

18. นายเอนก จันตะพรมมา

19. นางสาววรัญวิภา เพชรราช

20. นางสายพิณ ยอดสงิ ห์

21. นางอมรรตั น์ แปลงกนั ทา

22. นางสาวอาริศรา บตุ รตา

23. นายพิรุณ บาดาจันทร์

ผรู้ วบรวม/ออกแบบรปู เลม่

1. นางสาวลลติ า สมประเสรฐิ ตาแหน่ง บรรณารกั ษป์ ฏบิ ัตกิ าร

ผู้จัดพมิ พ์

2. นายณฐั พงษ์ ไชยะสขุ ตาแหนง่ บรรณารักษ์จา้ งเหมาบริการ

182