รวมบทความ PDPA

4.3.2 การสัมภาษณRนักศึกษาทขี่ อรบั พิจารณาทนุ การศึกษาในสถานทีเ่ ป•ดเผย
กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษามหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวงได>มีการเรียกสัมภาษณRนักศึกษาที่ต>องการยื่
นกู> โดยเฉพาะกับผู>กู>รายใหม4 ซึ่งการสัมภาษณRดังกล4าวมีการสอบถามถึงข>อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับผู>กู> ครอบครัวผู>ก>ู
ซึ่งบางคำถามมีลักษณะเปGนการถามถึงข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหว เช4น ความเจ็บป˜วยของบิดา-มารดา
โดยไม4ได>จัดให>อยู4ในสถานที่ที่มีความเปGนส4วนตัวหรือเปGนความลับ เนื่องจากการดำเนินการของกองทุนเงิน
ให>กู>ยืมเพื่อการศึกษาในการจัดสัมภาษณRดังกล4าวจัดให>มีการสัมภาษณRรวมกันในห>องเดียว
ซึ่งมีนักศึกษาผู>กู>คนอื่น รวมอยู4ด>วย ทำให>บุคคลอื่นสามารถรับรู>และเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อ่ืน
โดยท่ีเจ>าของข>อมลู ไมไ4 ด>ให>ความยินยอม และอาจเสีย่ งต4อการรั่วไหลของข>อมูลได>
4.3.3 ระบบประกาศหรอื ติดตามสถานการณRสง4 เอกสารของนักศกึ ษาผ>ูกู>ที่เป•ดเผยและเขา> ถงึ ไดง> า4 ย
การประกาศและติดตามนักศึกษาผู>กู>นี้เกิดขึ้นในทุกภาคการศึกษา เนื่องจากผู>กู>ต>องดำเนิน
ในการส4งเอกสารสำหรับยื่นกู> ยืนยันการกู> หรือลงนามสัญญาการเบิกกู> ซึ่งกระบวนดังกล4าว
ทำให> ต> องมี การจ ั ด ท ำ ร ะ บ บ ป ร ะ ก า ศ / ต ิ ด ต า ม ส ถ า น ะ ก า ร ส 4 ง เ อ ก ส า ร ต 4 า ง ข อ ง ผ ู > กู>
โ ด ย ก อ ง ท ุ น เ ง ิ น ใ ห > ก>ู ย ื ม เ พ ื ่ อ ก า ร ศ ึ ก ษ า ม ห า ว ิ ท ย า ล ั ย แ ม 4 ฟ j า ห ล ว ง
ได>มีการจัดทำและดำเนินการการติดตามสถานะของผู>กู>ยืมโดยการใช>วิธีอัพเดพข>อมูล ผ4านกูเกิลชีท
(google sheet) ซึ ่ งภายในมี ข> อมู ลส4 วนบุ คคลของนั กศึ กษาผู > กู > ทุ กคน ทุ กชั ้ นป]
เช4น ชื่อ - นามสกุล รหัสนักศึกษา เปGนต>น ข>อมูลดังกล4าวถือเปGนข>อมูลส4วนบุคคลทั่วไป
การให>นักศึกษาผู>กู>ติดตามสถานะการส4ง เอกสารดังกล4าวทำให>ง4ายต4อการเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่น
นอกจากน้ี ยังมีการประกาศติดตามนักศึกษาที่ส4งเอกสารไม4เรียบร>อยตามกำหนด หรือส4งเอกสารล4าช>า
โ ด ย ก า ร ป ร ะ ก า ศ ช ื ่ อ - น า ม ส ก ุ ล แ ล ะ ร ห ั ส น ั ก ศ ึ ก ษ า ผ 4 า น ท า ง ล ำ ด ว น เ ม ลR
ซึ่งผู>กู>ที่ไม4ได>อยู4ในรายชื่อตามประกาศ ได>รับอีเมลRนั้นตามไปด>วย รูปแบบการประกาศ ติดตามดังกล4าว
ทำให>ผ>อู นื่ ทีไ่ มไ4 ด>เปGนเจา> ของข>อมลู สามารถเข>าถงึ ข>อมลู สว4 นบคุ คลของผ>อู นื่ ได>ตามไปดว> ย
จากข>อเท็จจริงเบื้องต>นการดำเนินการต4าง ๆ ที่กล4าวมาของกองทุนเงินให>กู>ยืม
เพื่อการศึกษาไม4เปGนไป ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 มาตรา 27
ห>ามมิให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล
โดยไม4ได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล เว>นแต4เปGนข>อมูลส4วนบุคคลที่เก็บรวบรวมได>
โดยได>รับยกเว>นไม4ต>องขอความยินยอมตามมาตรา 24 หรือมาตรา 26 นอกจากนี้ป"ญหาการดำเนินการต4าง ๆ
ของกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง อาจนำไปสู4ความเสี่ยง
รั่วไหลของข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งเกิดจากความบกพร4องในการดำเนินการปjองกัน และคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
ไม4เหมาะสม และไม4เปGนไปตาม มาตรา 40 (2) ในพระราชบัญญัติเดียวกัน ที่ได>ระบุไว>ถึงหน>าที่ของกองทุนเงิน
ให>กู>ยืมเพื่อการศึกษามหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง ที่มีหน>าที่เปGนผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล ดังนี้ (2)
จัดให>มีมาตรการรักษาความมั่นคงปลอดภัยที่เหมาะสม เพื่อปjองกันการสูญหาย เข>าถึง ใช> เปลี่ยนแปลง แก>ไข
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลโดยปราศจากอำนาจหรือโดยมิชอบ กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา
มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง จึงสมควรดำเนินการแก>ไข ข>อบกพร4องดังกล4าว เพื่อให>การคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลของนกั ศึกษาผูก> ู> มีมาตรฐานตามท่กี ำหนดไว> ในพระราชบัญญัติค>มุ ครองข>อมลู ส4วนบุคคล

47

4.4 ความรับผิดชอบหากเกิดปbญหาการรั่วไหลของขPอมูลส;วนบุคคล กรณีการเปsดเผยขPอมูลต;อหน;วยงาน
หรือองคAกรอืน่

การเป•ดเผยขอ> มลู สว4 นบุคคลใด ๆ จะกระทำไดน> ัน้ ตอ> งไดร> ับคววามยินยอมจาก เจา> ของขอ> มูลก4อน
ตามที่ระบุไว>ในมาตราตรา 27 พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 และ มาตรา 24
พระราชบัญญัติข4าวสารส4วนบุคคล พ.ศ 2540 ซึ่งกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjา
หลวง
มีหน>าที่เปGนผู>ประมวลข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งมีหน>าที่เก็บรวบรวม ใช>และเป•ดเผยข>อมูล ส4วนบุคคลตามคำสั่ง
หรือในนามผู>ควบคุมข>อมูล และหากเกิดป"ญหาการรั่วไหลของข>อมูลส4วนบุคคล ในระหว4างเป•ดเผย
หรือส4งข>อมูลให>หน4วยงาน หรือองคRกรนอก ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลข>อมูลต>อง รับผิดชอบร4วมกัน
ตามมาตรา 77 ในพระราชบัญญัติการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 ซึ่งระบุไว>
ว4าผค>ู วบคุมขอ> มลู สว4 นบคุ คลหรือผ>ปู ระมวลผลขอ> มูลส4วนบุคคลซ่งึ ดำเนนิ การใดๆ เก่ยี วกบั ขอ> มลู สว4 นบคุ คล
อันเปGนการฝ˜าฝ•นหรือไม4ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห4งพระราชบัญญัตินี้ทำให>เกิดความเสียหายต4อเจ>าของข>อมูล
ส4วนบุคคล ต>องชดใช>ค4าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้นแก4เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ไม4ว4าการดำเนินการนั้น
จะเกิดจากการกระทำโดยจงใจ หรือประมาทเลินเล4อหรือไม4ก็ตาม เว>นแต4 ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
หรือผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลนั้นจะพิสูจนRได>ว4า 1) ความเสียหายนั้นเกิดจากเหตุสุดวิสัย
หรือเกิดจากการกระทำหรือละเว>นการกระทำของเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลนั้นเอง
2) เปGนการปฏิบัติตามคำสั่งของเจ>าหน>าที่ ซึ่งปฏิบัติการตามหน>าที่และอำนาจตามกฎหมาย
ค4าสินไหมทดแทนตามวรรคหนึ่งให>หมายความรวมถึงค4าใช>จ4ายทั้งหมดที่เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล
ได>ใช>จ4ายไปตามความจำเปGนในการปjองกันความเสียหายที่กำลังจะเกิดขึ้นหรือระงับความเสียหาย
ที่เกิดข้ึนแล>วด>วย

5.บทสรุปและขAอเสนอแนะ

จากการศึกษาในหัวข>อป"ญหาการเก็บรวบรวมและคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของกองทุนให>กู>ยืมเงิน
เพื่อการศึกษามหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง ที่ผู>จัดทำมีจุดประสงคRเพื่อศึกษาการเก็บรวมรวบและการคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคลของกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง ตามพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ขอ> มลู ส4วนบุคคล พ.ศ 2562 ซึ่งจากการศึกษาพบวา4 กองทนุ เงนิ ใหก> ู>ยมื เพ่อื การศกึ ษามหาวิทยาลัยแมฟ4 าj หลวง
มีป"ญหาเกี่ยวกับการเก็บรวบรวมข>อมูลและคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>กู> ที่ไม4ได>เปGนไปตามหลักกฎหมาย
ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลเนื่องจากผู>จัดทำได>ศึกษาในสิ่งซึ่งเปGนป"ญหาที่อยู4ในส4วน
ของเชิงกระบวนการในการเก็บรวบรวมข>อมูลของนักศึกษาผู>กู>ยืมในกองทุนดังกล4าวโดยสอดคล>องกับประเด็น
ด>านการเก็บรักษาความเปGนส4วนตัวของข>อมูลส4วนบุคคล ที่ในเวลานี้หลายคนก็ให>ความสำคัญ
กับเรื่องนี้เปGนอย4างมาก เพราะเปGนเรื่องของสิทธิของเจ>าของข>อมูลที่ควรจะได>รับ ซึ่งในหลายกรณีข>อมูล
ส4วนบุคคลของเราเองก็อาจจะถูกละเมิดหรือเป•ดเผยโดยหน4วยงานที่เราอาจได>เคยให>ข>อมูลไว>
หรือมีการพยายามเข>าถึงจากบุคคลอื่น เพื่อนำไปทำให>เกิดผลในภายหลังโดยที่เราอาจไม4ทราบหรือไม4ยินยอม
แน4นอนว4าเมื่อมีกรณีป"ญหาเหล4านี้ เกิดขึ้นมากขึ้น กระบวนการต4าง ๆ ในการจัดเก็บและเข>าถึงข>อมูล

48

ก็ต>องเพิ่มมากขึ้นโดยเมื่อผู>จัดทำได>ทบทวน ป"ญหาจากการเก็บข>อมูลที่เปGนข>อมูลส4วนบุคคล
ของนักศึกษาที่กู>ยืมในกองทุนกู>ยืมเพื่อการศึกษา พบว4าการให>ข>อมูลที่นักศึกษาต>องให>กับเจ>าหน>าที่
ผู>เก็บข>อมูล โดยต>องให>เปGนไปตามกำหนดของกฎการเก็บข>อมูลของกองทุนกู>ยืมเพื่อการศึกษา
ซึ่งหลายกรณีข>อมูลบางส4วน ก็ถูกเก็บมากเกินกว4าความจำเปGน นอกจากข>อมูลผู>กู>ยืมแล>ว
ยังมีการขอข>อมูลของบุคคลที่เกี่ยวข>อมกับตัวผู>กู>ยืม บางครั้งก็อาจเปGนผู>ที่ไม4ได>เกี่ยวข>องทางตรงกับผู>กู>ยืม
ซึ่งเอกสารที่ต>องใช>ประกอบมีจำนวนทั้งสิ้นถึง 17 รายการ และนอกจากข>อมูลทั่วไป
ก็ยังมีการเข>าถึงข>อมูลที่มีความอ4อนไหว ซึ่งเปGนข>อมูลที่มีความเสี่ยงในการถูกเป•ดเผยและการเก็บรักษา
หรือทำลายข>อมูลก็ต>องมีการระมัดระวังมากขึ้น เมื่อกล4าวข>อมูล และป"ญหาโดยรวมข>างต>นแล>ว
หากนำมาเชื่อมโยงในด>านความเห็น ของผู>จัดทำสามารถทำให>มองเห็นว4าในด>านทั่วไป
ของการที่ผู>จัดเก็บข>อมูล หรือที่เราอาจเรียกกันว4าผู>ควบคุม ข>อมูล ซึ่งเปGนผู>ดำเนินการในการรับข>อมูล
และเก็บข>อมูลของผู>กู>ยืม ซึ่งทำให>ผู>จัดทำคิดว4าเมื่อข>อมูลของเราอยู4 ในมือของผู>เก็บข>อมูลแล>ว
เราจะรู>ได>อย4างไร ว4าข>อมูลของเราจะถูกเก็บไว>เปGนความลับและไม4ถูกนำมาเผยแพร4ส4ู
ภายนอกเมื่อศึกษาข>อมูลดูแล>ว พบว4าการเก็บข>อมูลโดยเจ>าหน>าที่ผู>แทนของมหาวิทยาลัย และวิธีการเก็บ
ข>อมูลตามที่ผู>จัดทำอาจพบในบางกรณี คือการจัดเก็บเอกสารของข>อมูลอาจเหมือนถูกละเลย
ทางด>านความปลอดภัยของข>อมูลที่เปGนเอกสารและข>อมูลในรูปแบบอิเล็กทรอนิกสRที่ดูเหมือนจะไม4ใช4เรื่องยาก
หากผู>อื่นจะเข>าถึงข>อมูล ของบุคคลผู>ก>ู ซึ่งผู>จัดทำเห็นว4าอาจไม4ปลอดภัยเท4าที่ควรหรือเรียกได>ว4า
อาจถูกนำไปเผยแพร4ได>อย4างง4ายดายโดยผู>ไม4หวังดีหรืออาจมาจากการประมาทจองผู>ควบคุมข>อมูลที่จัดเก็บ
ข>อมูลไม4รัดกุมเท4าที่ควร ซึ่งแน4นอนอาจไม4ได>รับการยินยอมจากผู>เปGนเจ>าของข>อมูล ซึ่งเมื่อนำไปเชื่อมโยง
ในทางกฎหมายแล>ว ผู>ที่ละเมิดและผู>ที่ควบคุมข>อมูล หรือผู>ที่มีส4วนนำข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่นไป
เผยแพร4โดยไม4ได>รับการยินยอม จากเจ>าของข>อมูลก4อน ต>องรับความผิดทางกฎหมายตามพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 ในมาตรา 77 นั้น ระบุไว>ว4า “ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
หรือผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งดำเนินการใด ๆ เกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคล
อันเปGนการฝ˜าฝ•นหรือไม4ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห4งพระราชบัญญัตินี้ ทำให>เกิด ความเสียหายต4อเจ>าของ
ข>อมูลส4วนบุคคล ต>องชดใช>ค4าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้นแก4เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล
ไม4ว4าการดำเนินการนั้นจะเกิดจากการกระทำโดยจงใจหรือประมาทเลินเล4อหรือไม4ก็ตาม” โดยรวมแล>ว
ไม4ว4าการเก็บข>อมูลและการรักษาข>อมูลไม4ว4าจะจากหน4วยงานใด หรือเก็บข>อมูลไปเพื่อจุดประสงคRใดก็ตาม
จริงอยู4ที่ในด>านของผู>เก็บข>อมูลก็ต>องการข>อมูลของผู>กู>ยืมหรือผู>เก็บข>อมูล เพื่อเปGนแนวทางและหลักประกัน
ในการทำธุรกรรมต4างๆ แต4ก็ต>องมองในมุมของผู>ถูกเก็บข>อมูลเช4นกันว4าบุคคลเหล4าน้ัน
จะได>รับความเปGนส4วนตัว และการสร>างความปลอดภัยในการรักษาข>อมูลของพวกเขาหรือไม4 ฉะนั้นแล>ว
การรักษาความปลอดภัย และความเปGนส4วนตัวของข>อมูลส4วนบุคคลก็ถือเปGนเรื่องสำคัญ
ทั้งในด>านกฎหมายและด>านสังคม รวมถึงสิทธิในการได>รับความคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลตามหลักจริยธรรม
และหลักสิทธิส4วนบุคคลที่ประชาชนควรจะได>รับ เพ่ือให>เปGนไปตามกฎหมายและแนวทางของสังคม
รวมถึงการเคารพพน้ื ทส่ี 4วนบคุ คลของผ>อู ่นื เช4นกัน

49

บรรณานุกรม

พระราชบัญญตั ิ กองทุนเงินให>กย>ู มื เพ่อื การศึกษา (2560), สืบค>นเม่อื 10 พฤศจิกายน 2564, ที่มา
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/012/1.PDF
พระราชบญั ญตั ิ ข>อมลู ขา4 วสารของราชการ (2540), สืบค>นเมอื่ 13 พฤศจิกายน 2564, ทม่ี า
https://www.ipthailand.go.th/images/633/law_info2540.pdf
พระราชบญั ญตั ิ ค>มุ ครองขอ> มูลส4วนบคุ คล (2562), สบื คน> เมอ่ื 13 พฤศจกิ ายน 2564, ท่ีมา
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/069/T_0052.PDF
กฎกระทรวง การขอข>อมลู ส4วนบคุ คลของผกู> ย>ู ืมเงิน และการเป•ดเผยขอ> มลู เก่ียวกบั การกูย> ืมเงนิ และการช
าระเงินคนื กองทนุ ของผู>ก>ยู ืมเงนิ , สบื คน> เมอ่ื 13 พฤศจกิ ายน 2564, ทีม่ า
https://www.studentloan.or.th/th/system/files/files/knowledge/11.1169.pdf
สิทธิ หน>าที่ และสงิ่ ท่ีผป>ู ระกอบการต>องร>เู ม่ือ PDPA บงั คบั ใช> (2564), สืบค>นเมอื่ 19 พฤศจิกายน 2564, ทม่ี า
https://pdpa.pro/blogs/what-are-the-rights-in-pdpa
PDPA คอื อะไร ? - สรปุ PDPA Thailand (2564), สืบค>นเมือ่ 19 พฤศจกิ ายน 2564, ท่ีมา https://t-
reg.co/blog/t-reg-knowledge/what-is-pdpa/

50

แอปพลเิ คชันหมอพร2อมกบั การคุม2 ครองขอ2 มูลสDวนบคุ คลภายในแอปพลิเคชัน
(PDPA)

หมอพร>อม24

บทคดั ยอ(

บทความนี้เกิดจากความสงสัยในตัวแอปพลิเคชันที่ทางรัฐบาลสร>างขึ้นเพื่อให>บริการในยุคสมัยป"จจุบัน
เพื่อให>ข>อมูลเกี่ยวกับ COVID-19 อีกทั้งเปGนการเก็บข>อมูลการฉีดวัคซีนของผู>ใช>บริการ เสมือนว4าเปGนสมุดพก
เพอ่ื ยืนยนั วา4 ได>รบั วคั ซีนปอj งกันไวรัสสายพนั ธRนุ ้แี ล>วโดยแอปพลเิ คชันน้ีมชี ่อื วา4 “หมอพร>อม”

บทความนี้มีวัตถุประสงคRเพื่อคลายความสงสัยในตัวแอปพลิเคชันหมอพร>อม โดยผู>เขียนมีข>อสงสัย
ว4าข>อมูลส4วนบุคคลเก็บไปเพื่ออะไร มีการปกปjองข>อมูลที่เก็บไปแล>วหรือไม4 และการเก็บข>อมูลของแอปพลิเคชัน
ของหมอพร>อมเปGนไปตามหลัก PDPA แล>วหรือยัง เพราะถ>าผู>ใช>แอปพลิเคชนั ไม4ได>รับการดูแลข>อมูลส4วนบุคคล
ภายในแอปพลิเคชัน ข>อมูลส4วนบุคคลของเราจะเหมือนข>อมูลสาธารณะที่ทางแอปพลิเคชันจะส4งข>อมูลของเรา
ไปให>ใครก็ได> ถ>าเปGนเช4นนั้นจริงการเก็บข>อมูลในแอปพลิเคชันหมอพร>อมก็ไม4ปลอดภัยและขัดต4อหลัก PDPA
ที่ผู>เขียนได>ศึกษามาอย4างแน4นอน ผู>เขียนจึงตัดสินใจค>นคว>าข>อมูลทำบทความนี้ขึ้นมา ข>อสงสัยพวกน้ี
จึงเปGนวตั ถปุ ระสงคหR ลักในการเขยี นบทความนี้

เมื่อศึกษาข>อมูลของแอปพลิเคชันหมอพร>อมแล>วผู>เขียนเห็นได>ชัดเจนว4าถึงแม>จะไม4เกิดการรั่วไหล
ของข>อมูลในแอปพลิเคชันหมอพร>อมแต4นโยบายคุ>มครองของข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันมีจุดอ4อน
หลายจุดในเรื่องการขอความยินยอมที่แอปพลิเคชันนจะส4งข>อมูลของเราให>องคRกรอื่นๆโดยอัตโนมัติ
และระยะเวลาการเก็บข>อมูลยังไม4มีกำหนดผู>เขียนจึงขอแนะนำให>มีการแก>ไขเรื่องระยะเวลาที่ควรจะมีกำหนด
ในการลบขอ> มูลสว4 นบคุ คลทิ้งและเลกิ เก็บขอ> มลู เกนิ ความจำเปGนตามหลัก PDPA ท่ีผเ>ู ขียนไดศ> กึ ษามา
คำสำคญั : ขอ> มูลสว4 นบุคคล,นโยบายคม>ุ ครองขอ> มลู สว4 นบคุ คล,กระทรวงสาธารณะสุข,แอปพลิเคชันหมอพรอ> ม,
พระราชบญั ญัติคม>ุ ครองข>อมลู สว4 นบคุ คล พ.ศ.2562,ผู>ใชบ> รกิ าร,ผู>ใช>บรกิ าร,เงอื่ นไขการใหบ> ริการ

24 บทความนเี้ ป-นส/วนหนึ่งของวิชา กฎหมายค<ุมครองข<อมูลส/วนบุคคล (1604313) ภาคเรยี นท่ี 1 ปกH ารศึกษา 2564 ประกอบดว< ย
สมาชิกดังนี้ นางสาวปVญะดา ยิ้มสรวล, นางสาวปยV ภรณW โพธิยอง, นายศกั ดิธชั สถิรชวาล, นางสาวเนตรนภา เลมันน,W นางสาวเมด็ ทราย วงษพW ุทธ,์ิ
นางสาวกนกวรรณ มะหบั ผลา, นายกปอรบญุ จตรุ ัตนา

51

1.บทนำ

แอปพลิเคชันหมอพร>อม คือโปรแกรมคอมพิวเตอรR หรือสิ่งที่อาจจะใช>ร4วมเกี่ยวเนื่องกับ line
application เพื่อการใช>บริการหมอพร>อมที่จะใช>ได>ผ4านทางอุปกรณRที่ใช>ในการสื่อสาร ซึ่งมีคุณสมบัติ
ที่ต>องใช>งานผ4านทางแอปพลิเคชันในข>อกำหนดและเงื่อนไข และโปรแกรมของหน4วยบริการนั้น เกี่ยวเนื่อง
กับแอปพลิเคชันที่เกี่ยวข>องกับการบริการดูแลสุขภาพ การใช>บริการทั้งทางแอปพลิเคชัน เพื่อนัดหมาย ยกเลิก
หรือการเลื่อนการนัดหมาย จึงจะต>องมีข>อมูลส4วนบุคคลซึ่ง คือผู>ใช>บริการจะต>องให>ข>อมูลของผู>ใช>บริการ
เพื่อจะสามารถระบุตัวตนของผู>ใช>บริการได>อย4างถูกต>องและจะต>องมีข>อมูลเพื่อยืนยันตัวตนให>การเข>าถึง
และการใช>บริการแอปพลิเคชันเพ่ือเปGนการปjองกันการเข>าถึงจากบุคคลอื่นโดยไม4ได>รับอนุญาต
จงึ จะต>องใช>อุปกรณRอเิ ลก็ ทรอนกิ สใR นการเขา> ถงึ ตลอดจนการใช>งาน

กรณีที่แอปพลิเคชันหมอพร>อมมีสิทธิ์เข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลและเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ใช>บริการผู>เขียนจึงเล็งเห็นถึงป"ญหาในการรักษาความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคลผู>ใช>บริการ
ไม4ให>รั่วไหลและรัดกุม ซึ่งอ>างอิงจากนโยบายส4วนบุคคลของหมอพร>อมนั้นหละหลวมเกินไป บทความนี้ผู>เขียน
จึงวิเคราะหRประเด็นป"ญหาที่เกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันหมอพร>อม เพราะผู>เขียนได>ศึกษา
และให>ความสำคัญเกี่ยวกับพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 หรือ PDPA และเห็นว4า
เปนG เร่อื งทใี่ กล>ตัวกับชีวติ ประจำวนั

2.ทีม่ าและความสำคัญของแอปพลเิ คชนั หมอพรAอมและการคมุA ครองขอA มูลส(วนบุคคล

แอปพลิเคชันหมอพร>อมเปGนแอปพลิเคชันที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อใช>ในสถานการณRโควิด-19 และบุคคล
ส4วนมากต>องใช>แอปพลิเคชันนี้ในชีวิตประจำวันในช4วงสถานการณRโควิด-19 นี้ สรุปคือแอปพลิเคชันหมอพร>อม
จำเปGนต4อชีวิตประจำวัน เราจึงต>องศึกษาแอปพลิเคชันหมอพร>อมไว>เพราะเปGนเรื่องใกล>ตัวของเราอย4างย่ิง
และแอปพลิเคชันหมอพร>อมก็เก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>แอปไว>จำนวนมากและมีหลายจุดที่ผู>เขียนวิเคราะหR
ตามหลัก PDPA แล>วไม4ตรงจุดประสงคR แถมจากเงื่อนไขการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในแอปพลิเคชัน
ผู>เขียนศึกษาแล>วรู>สึกว4าข>อมูลของเราถูกนำไปใช>ให>องคRกรอื่นๆซึ่งไม4ได>ขอความยินยอมเปGนรายคร้ัง
แต4เปGนการส4งให>เลยโดยอัตโนมัติผู>เขียนจึงเห็นว4าข>อมูลส4วนบุคคลของผู>เขียนไม4ใช4ข>อมูลสาธารณะ
ที่จะส4งให>ใครก็ได>และผู>เขียนเล็งเห็นไปถึงการเก็บข>อมูลเกินความจำเปGนซึ่งเปGนสิ่งที่ไม4ถูกต>องตามหลัก PDPA
การศึกษาเรื่องแอปพลิเคชันหมอพร>อมจึงมีความจำเปGนเพราะข>อมูลส4วนบุคคลของเราแอปพลิเคชันนี้
เปGนคนดูเเลอย4ู เราจึงต>องมั่นใจว4าแอปพลิเคชันนี้จะปกปjองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการไม4ให>รั่วไหลไปได>
เพราะผูเ> ขียนเหน็ ถงึ ความสำคัญของสง่ิ เหล4าน้ีจงึ เปGนทม่ี าให>ศึกษาเรอื่ งของแอปพลิเคชนั หมอพรอ> ม

52

พระราชบัญญัติคุAมครองขอA มูลส(วนบุคคล พ.ศ.2562

พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 เปGนกฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
ที่บังคับใช>เมื่อ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 ซึ่งนอกจากมีผลบังคับใช>แก4การส4งข>อมูลภายในประเทศสมาชิก
สหภาพยุโรปแล>ว ผู>ประกอบการในไทยที่ต>องติดต4อรับส4งข>อมูลส4วนบุคคลของประชาชนในประเทศ
ที่เปGนสมาชิกสหภาพยุโรปก็ต>องมีมาตรการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่เหมาะสมและเพียงพอด>วยที่สำคัญกว4า
ในเรื่องของความน4าเชื่อถือในมาตรการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของประเทศ มีผลกระทบต4อการค>า
ระหว4างประเทศ และการทำธุรกิจระหว4างประเทศ หากประเทศไทยไม4มีกฎหมายเก่ียวกับการคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล ย4อมทำให>เสียโอกาสและความเชื่อมั่นจากกลุ4มประเทศในสหภาพยุโรป และอาจรวมไปถึง
ประชาคมโลกที่กำลังตื่นตัวเรื่อง Data Protection เพราะเหตุการณRใหญ4 ๆ ที่เกิดขึ้นแล>ว เช4น การรั่วไหล
ของข>อมูลสว4 นบคุ คลของกระทรวงสาธารณสขุ เปนG ต>น
สาระสำคญั ของพระราชบัญญัติค>ุมครองขอ> มลู สว4 นบคุ คล พ.ศ. 2562 มี 3 ประเด็น ดังนี้

1. เจ>าของข>อมูลต>องให>ความยินยอม (Consent) ในการเก็บรวบรวม การใช> และการเป•ดเผยข>อมูล
ส4วนบุคคลตามวัตถุประสงคRที่ผู>เก็บรวบรวม ผู>ใช> แจ>งไว>ตั้งแต4แรกแล>วเท4านั้น กล4าวคือ ต>องขออนุมัติ
จากเจ>าของข>อมูลก4อน เช4น หากแอปพลิชันหนึ่งจะเก็บข>อมูลบัตรเครดิตของเราไว>ในระบบ
ก็ต>องมีข>อความให>เรากดยืนยันเพื่อยินยอม พร>อมแจ>งวัตถุประสงคRในการเก็บรวบรวม และการใช>
หากเราไม4ยินยอมให>ใช>ข>อมูลบัตรเครดิต ผู>ให>บริการแอปพลิเคชันนั้นก็ไม4สามารถใช>ข>อมูลบัตรเครดิต
ของเราได>

2. ผู>เก็บรวบรวมข>อมูลต>องรักษาความมั่นคงปลอดภัยของข>อมูล ไม4ให>มีการเปลี่ยนแปลงแก>ไข
หรือถูกเข>าถึงโดยผู>ที่ไม4เกี่ยวข>องกับข>อมูล เช4น สถานพยาบาลจะต>องเก็บข>อมูลของผู>ป˜วย
ให>เปนG ความลับและไมเ4 ป•ดเผยใหก> บั ผอ>ู นื่ ธนาคารตอ> งเกบ็ รักษาข>อมลู เกีย่ วกบั รายการถอน

3. เจ>าของข>อมูลมีสิทธิ์ถอนความยินยอม ขอให>ลบหรือทำลายข>อมูลเมื่อใดก็ได> หากเปGนความประสงคR
ของเจ>าของขอ> มลู

โทษทางแพง(

ตามที่ พ.ร.บ. คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลกำหนดเอาไว>นั้น โทษทางแพ4งจะเกิดขึ้นเมื่อผู>ควบคุมข>อมูล
ส4วนบุคคล หรือผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล จงใจหรือประมาทเลินเล4อ ฝ˜าฝ•นหรือไม4ปฏิบัติตาม PDPA
ทำให>เจ>าของข>อมูลเสียหาย จำต>อง ‘เสียค4าสินไหมทดแทน’ ให>แก4เจ>าของข>อมูล ตามที่ระบุไว>ในมาตรา 77
และค4าสินไหมทดแทนนั้นศาลกำหนดได>ตามสมควร แต4ต>องไม4เกินสองเท4าของค4าสินไหมที่แท>จริง
เว>นแต4พิสูจนRได>ว4าเกิดจากเหตุสุดวิสัย เกิดจากการกระทำหรือละเว>นการกระทำของเจ>าของข>อมูล
เปGนการปฏบิ ัตติ ามคำสัง่ ของเจ>าหนา> ทซ่ี ึง่ ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย

53

โทษทางอาญา

สำหรับโทษทางอาญาตามพ.ร.บ. คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลนั้น แบ4งออกไว>หลายส4วนด>วยกัน
ไม4ว4าจะเปGนกรณีผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลอ4อนไหวเพื่อการสร>างความเสียหาย
โดยที่ความเสียหายนั้นเกิดขึ้นจากการใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลซึ่งเปGนข>อมูลอ4อนไหวนอกเหนือ
ไปจากวัตถุประสงคRที่ได>แจ>งไว> หรือการโอนข>อมูลอ4อนไหวไปยังต4างประเทศโดยไม4ชอบด>วยกฎหมาย
จนทำให>เจ>าของข>อมูลเกิดความเสียหาย เสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น ถูกเกลียดชัง หรือได>รับความอับอาย
ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกิน 6 เดือน หรือปรับไม4เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ตามที่ระบุไว>
ในมาตรา 79

กรณีผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลอ4อนไหวในการแสวงหาประโยชนR โดยที่ความ
เสียหายนั้นเกิดขึ้นจากการใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลซึ่งเปGนข>อมูลอ4อนไหวนอกไปจากวัตถุประสงคR
ที่ได>แจ>งไว> หรือโอนข>อมูลอ4อนไหวไปยังต4างประเทศโดยไม4ชอบด>วยกฎหมาย สำหรับตนเองและผู>อ่ืน
ต>องระวางโทษจำคกุ ไม4เกิน 1 ป] หรอื ปรับไม4เกนิ 1,000,000 บาท หรือทั้งจำท้งั ปรับ

กรณีเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล สำหรับกรณีนี้ความผิดจะเกิดขึ้นเมื่อผู>ท่ีรู>ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อ่ืน
จากการปฏิบัติตามหน>าที่ที่กำหนดใน พ.ร.บ.คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล แล>วนำไปเผยแพร4แก4ผู>อ่ืน
ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกิน 6 เดือน หรือปรับไม4เกิน 500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ตามมาตรา 80
แตค4 วามผดิ นีเ้ ปGนความผดิ ท่ยี อมความได>

อย4างไรก็ตาม ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลได>รับการยกเว>นความผิด ในกรณีที่เปGนการเป•ดเผยตามหน>าท่ี
หรือเพื่อประโยชนRแก4การสอบสวน หรือการพิจารณาคดี หรือเป•ดเผยแก4หน4วยงานของรัฐในประเทศ
หรือต4างประเทศที่มีอำนาจหน>าที่ หรือเป•ดเผยที่ได>รับความยินยอมเปGนหนังสือเฉพาะครั้งจากเจ>าของข>อมูล
สว4 นบคุ คล หรอื เปด• เผยข>อมูลส4วนบคุ คลท่ีเก่ยี วกับการฟอj งร>องคดีต4าง ๆ ที่เป•ดเผยตอ4 สาธารณะ

หมายเหตุ

ในกรณที ่ผี ก>ู ระทำผดิ เปGนนติ ิบุคคล บุคคลทก่ี ระทำความผดิ ต>องรบั ผดิ ชอบในการดำเนินงาน
ของนิติบุคคลนน้ั ๆ และรับโทษตามความผิดน้ัน ๆ อกี ดว> ย

โทษทางปกครอง

บทลงโทษ PDPA ในทางปกครอง มีอัตราโทษปรับทางปกครองสูงสุดไม4เกิน 5,000,000 บาท
หรือในกรณีที่คณะกรรมการผู>เชี่ยวชาญเห็นสมควรอาจจะสั่งให>แก>ไขหรือตักเตือนก4อนก็ได> โดยโทษ
ทางปกครองน้จี ะแยกต4างหากกับการชดใช>คา4 เสยี หายที่เกดิ จากโทษทางแพ4งและโทษทางอาญา

กรณีไม4มีการขอความยินยอมให>ถูกต>อง ไม4แจ>งรายละเอียดให>เจ>าของข>อมูลทราบ ไม4ให>เจ>าของข>อมูล
เข>าถึงข>อมูลตามสิทธิ ไม4จัดทำบันทึกรายการ ไม4จัดให>มีเจ>าหน>าที่คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ไม4จัดให>มีการสนับสนุน
การปฏิบตั หิ น>าที่ของคนท่ีเขา> ดแู ลรักษาขอ> มลู ส4วนบคุ คล ตอ> งระวางโทษปรบั ไมเ4 กิน 1,000,000 บาท

54

กรณีเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลโดยปราศจากฐานทางกฎหมาย ไม4ได>แจ>ง
วัตถุประสงคRการใช>งานใหม4 เก็บข>อมูลเกินความจำเปGน ขอความยินยอมที่เปGนการหลอกลวงให>เข>าใจผิด
ไม4จัดให>มีมาตรการรักษาความปลอดภัยที่เหมาะสม ไม4แจ>งเหตุเมื่อมีการละเมิดข>อมูล โอนข>อมูลไป
ต4างประเทศโดยไม4ชอบดว> ยกฎหมาย ไมต4 งั้ ตวั แทนในราชอาณาจักร ต>องระวางโทษปรับไม4เกนิ 3,000,000 บาท

กรณีเก็บรวบรวม ใช> เป•ดเผยหรือโอนข>อมูลส4วนบุคคลอ4อนไหวโดยไม4ชอบด>วยกฎหมาย
ต>องระวางโทษปรบั ไมเ4 กิน 5,000,000 บาท

3.ขอA ความเบ้ืองตAนเก่ยี วกับหมอพรอA ม

3.1 หมอพร>อม25 คือระบบที่หน4วยงานรัฐบาลจัดทำขึ้นเพื่อให>ประชาชนเข>าถึงข>อมูลสถานการณR
การระบาดของโรคโควิด-19 อย4างถูกต>อง โดยมี 2 แพลตฟอรRม คือ LINE Official Account หมอพร>อม
และแอปพลิเคชันหมอพร>อม โดยมีข>อมูลจำนวนผู>ติดเชื้อ และบริการต4างๆ ได>แก4 รายงานสถานการณR,
บริการวัคซีนโควิด-19, เอกสารรับรองการฉีดวัคซีนโควิด-19, แบบประเมินอาการหลังฉีดวัคซีน
รวมถึงหมอพร>อม station ใกล>ฉัน ที่สามารถติดตามบุคคลที่เข>าใช>แอพพลิเคชันตามจุดต4าง ๆ ได>
โดยการจัดทำระบบหมอพร>อมเปGนความร4วมมือจากภาครัฐ เอกชน และร4วมมือกับ 35 บริษัทที่เปGนระบบ
Hospital information system เพื่อเชื่อมข>อมูลแบบ real time เปGนการเชื่อมต4อกับ 1,500 โรงพยาบาลรัฐและเอกชน
เชื่อมโยงฐานข>อมูลประชาชนทั้งประเทศกับกระทรวงมหาดไทยและข>อมูล passport จากกระทรวง
การต4างประเทศ โดยมีข>อมูลผู>มารับบริการกว4า 60 ล>านคนที่กำลังเชื่อมกับกรมการปกครอง
กระทรวงมหาดไทย และกรมการกงสลุ กระทรวงการตา4 งประเทศ

แอปพลิเคชันหมอพร>อมเข>ามามีบทบาทกับชีวิตประจำวันในช4วงสถานการณRโควิด-19 ระบาด
ในประเทศไทย เพื่อที่จะจัดสรรวัคซีนโควิด-19 ให>แก4ประชาชน เปGนสมุดพกในรูปแบบอิเล็กทรอนิกสR
เพื่อแสดงว4าฉีดวัคซีนโควิด-19 เรียบร>อยแล>วสำหรับการเดินทางภายในประเทศ และให>ข4าวสารเกี่ยวกับ
อัตราผู>ติดเชื้อแอปพลิเคชันหมอพร>อมจึงสำคัญในชีวิตประจำวันของเราอย4างยิ่งเพราะทุกอย4างที่ควรจะร>ู
เกย่ี วกบั โควดิ -19 ลว> นอยู4ภายในแอปพลเิ คชนั หมอพรอ> ม

3.2 แอปพลิเคชันหมอพร>อมมีการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลตามนโยบายและเงื่อนไขการเก็บข>อมูลส4วน
บุคคลของผู>ใช>บริการกล4าวคือแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นมีการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการทุกคน
เพื่อนำมาจัดสรรวัคซีนโควิด-19 ให>แก4ผู>ที่ใช>บริการแอปพลิเคชันหมอพร>อม แอปพลิเคชันหมอพร>อม
จึงต>องเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเพื่อให>ได>จำนวนวัคซีนโควิด-19 ที่แม4นยำและเพียงพอต4อความ
ต>องการและนำข>อมูลส4วนนี้ไปทำเปGนสมุดพกอิเล็กทรอนิกสRเพื่อแสดงผลการฉีดวัคซีนเวลาเดินทาง
ภายในประเทศไทย

3.3 ขอ> มลู สว4 นบคุ คลทีแ่ อปพลเิ คชนั หมอพร>อมรวบรวม
3.3.1 ขอ> มลู บตั รประจำตัวประชาน

25 “แอปพลิเคชนั หมอพร<อม” https://xn--v3cfbh1bnc7t.com/?fbclid=IwAR2i9Wo69MfhuNvzOaCt6Fsl33-
qe_GwFIR6xlPuTPTUNcOsRreQ0YawtZ8 (สบื คน< 7 พฤศจกิ ายน 2564)

55

บัตรประจำตัวประชาชนมีความสำคัญอย4างยิ่งสำหรับรัฐบาลในการจัดสรรวัคซีนให>เพียงพอกับประชาชน
และแสดงบันทึกการฉีดวัคซีน ผลการตรวจทางห>องปฏิบัติการจากฐานข>อมูลระดับประเทศอย4างถูกต>อง
ชื่อ นามสกุล เพศ คำนำหน>า และหมายเลขโทรศัพทR ถูกรวบรวมเพื่อวัตถุประสงคRในการฉีดวัคซีน
เพื่อระบกุ ารจดั สรรวคั ซีนได>อยา4 งถกู ตอ> ง

3.3.2 รวบรวมทอี่ ยู4 (จงั หวัด อำเภอ ตำบล) เพอื่ เลือกสถานที่ฉีดวัคซนี ภายในพนื้ ที่ทำการนัดหมาย

3.3.3 ข>อมูลส4วนบุคคลที่อยู4ด>านหลังบัตรประจำตัวประชาชนของคุณเปGนเพียงการปjอนข>อมูล
เพื่อยืนยันตัวตนของคุณกับฐานข>อมูลของกระทรวงมหาดไทยเท4านั้น แอปพลิเคชันไม4ได>รวบรวมข>อมูล
หลังบัตรประจำตัวประชาชนเพื่อการอื่น และข>อมูลถูกลบทิ้งเมื่อสิ้นสุดกระบวนการ ขั้นตอนนี้มีความสำคัญ
อย4างยงิ่ ในการปjองกันการฉอ> โกงขอ> มลู สว4 นบุคคล จึงจำเปนG ต>องให>เลขหลงั บัตรประชาชนเพื่อเปGนการปjองกนั

3.3.4 การใช>กล>องโทรศัพทRมือถือ เพื่อฟ"งกRชันตรวจสอบ COVID-19 Digital Health Pass ใช>กล>อง
เพื่อสแกนรหัส คิวอารRโค>ด ไทยชนะ ที่ออกโดยรัฐบาลไทยและอนุญาตให>ผู>ใช>ตรวจสอบสถานะของ Health
Pass ฟง" กชR ันการตรวจสอบทำหนา> ทีต่ รวจสอบเท4านัน้ ไม4สามารถรวบรวมหรือเกบ็ ขอ> มลู อื่นๆผ4านกล>องได>

56

3.3.5 ข>อมูลเบอรRโทรศัพทRเพื่อแจ>งวันนัดหมายผ4าน SMS และเมื่อใช>แอปพลิเคชันนี้ ต>องให>ข>อมูล
หมายเลขโทรศัพทRไว>สำหรับการกู>คืนรหัสผ4าน และอนุญาตให>บุคลากรทางการแพทยRติดต4อเพื่อวัตถุประสงคR
ในการติดตามผลที่ไม4พงึ ประสงคจR ากการฉีดวัคซนี

3.3.6 ตำแหน4ง GPS ในโทรศัพทR ทางแอปแอปพลิเคชันไม4ได>รวบรวมตำแหน4ง ผู>ติดต4อทางโทรศัพทR
แต4ภายในแอปพลิเคชันหมอพร>อมจะสามารถติดตามบุคคลที่เข>าใช>แอปพลิเคชันตามจุดต4างๆโดยมีการแสกน
คิวอารRโค>ดเช็คอินตามจุดนั้นๆก4อนเข>าใช>บริการ และเช็คเอ>าทRหลังเลิกใช>บริการ รวมถึงแสดงถึง
จุดของผู>ใช>บรกิ ารคนอื่น ๆ โดยเราสามารถเข>าถึงจุดที่ผู>ใช>บริการแอปพลิเคชันหมอพร>อมคนอื่น ๆ ว4าอยู4ที่ไหน
อย4ใู กลเ> ราแค4ไหนไดอ> กี ดว> ย

3.3.7 ขอ> มูลแอปพลิเคชัน line ที่แอปพลเิ คชนั หมอพรอ> มเกบ็ ผา4 นไลนR การใชแ> อปพลเิ คชนั หมอพรอ> ม
จะมีการแจ>งข4าวสารผ4านไลนR และการขออนุญาตเข>าถึงข>อมูลไลนRก4อนขั้นตอนลงทะเบียนรับวัคซีน
ซง่ึ ผูใ> ชต> อ> งอนมุ ตั ิเทา4 นน้ั ถงึ จะสามารถใชง> านฟ"งกชR นั นไ้ี ด>

57

3.3.8 ข>อมูลส4วนบุคคลที่เกี่ยวกับ COVID-19 การลงทะเบียนวัคซีน วันเวลาที่รับวัคซีน
ชนิดของวคั ซีน ผลการตรวจวคั ซนี เพื่อรวบรวมข>อมูลให>สะดวกแกผ4 >ใู ช>บริการแอปพลิเคชนั

26

ตารางสรปุ ข>อมูลส4วนบคุ คล
ข>อมลู สว4 นบุคคลทัว่ ไป(Personal Data) ขอ> มลู สว4 นบุคคลทีม่ ีความออ4 นไหว

(Sensitive Personal Data)

ชอ่ื ประวัตกิ ารฉีดวัคซนี COVID-19

นามสกลุ ผลการตรวจหาเชอ้ื COVID-19

เลขบตั รประจำตวั ประชาชน

ทอ่ี ย4ู

หมายเลขโทรศพั ทR

วัน/เดือน/ป]เกิด

26 รูปภาพจาก “แอปพลิเคชันหมอพรอ< ม” https://xn--v3cfbh1bnc7t.com/?fbclid=IwAR2i9Wo69MfhuNvzOaCt6Fsl33-
qe_GwFIR6xlPuTPTUNcOsRreQ0YawtZ8 (สืบคน< 7 พฤศจิกายน 256

58

3.4 นโยบายความเปGนส4วนตัว ประกาศความเปGนส4วนตัวของแอปพลิเคชัน COVID-19 (หมอพร>อม)
27 ส.ค. 2564 เพื่ออำนวยความสะดวกในการเข>าถึงบริการ COVID-19 รวมถึงบันทึกการฉีดวัคซีน
ผลการตรวจทางห>องปฏิบัติการ และการตรวจยืนยัน COVID-19 Digital Health Pass ที่ออกโดยรัฐบาลไทย
ในบริเวณใกล>เคียงประเทศไทย หมอพร>อมเปGนแอปพลิเคชันของกระทรวงสาธารณสุขของไทยซึ่งทำหน>าที่
เปนG จดุ ใหข> อ> มูลจากกระทรวงสาธารณสุขถึงประชาชนสำหรบั ข>อมลู ทเี่ กี่ยวขอ> งกับการฉดี วคั ซีน

แอปพลิเคชันนี้สร>างขึ้นเฉพาะให>บริการในสถานการณR COVID-19 และเข>าถึงเฉพาะข>อมูลที่รวบรวม
เพื่อสนับสนุนการแก>ไขป"ญหาของ COVID-19 และการวิจัยโรคระบาดและอาการแพ>จากการฉีดวัคซีน
การใช>แอปพลิเคชันนี้เปGนไปด>วยความสมัครใจและจำเปGนต>องเข>าถึงบริการที่เกี่ยวข>องกับ COVID-19 ของไทย
แตไ4 มใ4 ชแ4 อปพลิเคชันทใ่ี ช>สำหรบั การตดิ ตาม

การเก็บขอ> มูลภายในแอปพลเิ คชนั เพอื่ ชว4 ยให>กระทรวงสาธารณสุขไทยเขา> ใจสถานการณRการฉดี วคั ซนี
ในป"จจุบัน เพื่อเก็บข>อมูลประสิทธิผลของวัคซีน และติดตามผลกระทบด>านลบของวัคซีนภายใต>การอนุมัติ
ตามเง่อื นไขการใช>ผลติ ภัณฑยR าฉุกเฉนิ พ.ศ. 2555 ของ อย. และกรมควบคมุ โรคตดิ ตอ4 พ.ศ. 255827

3.5 เงอ่ื นไขการใหค> วามยนิ ยอมท่ีหมอพรอ> มบังคับใหค> วามยินยอมเกีย่ วกับข>อมลู ส4วนบุคคล
3.5.1 ในการใช>บริการ ผู>ใช>บริการจะได>รับทราบว4าอาจจะมีบางหน4วยงานบริการที่จะต>องเก็บ
ตลอดไปจนถึงการเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเท4าที่จำเปGนเพื่อบริการในเรื่องที่เฉพาะถึง
การบริการนั้น ๆ เพื่อการตรวจสอบ และยืนยันตัวตนผ4านทางข>อความสั้น หรือจดหมายอิเล็กทรอนิกสRเปGนต>น
ตามที่ผู>ให>บริการได>ให>ไว>กับหน4วยบริการหรือผ4านบริการหมอพร>อมไว>ก4อนหน>านี้ และเพื่อหน4วยบริการ
สามารถบริการแก4ผู>ที่ขอใช>การบริการได>ตามเงื่อนไขการใช>บริการฉบับนี้สำหรับกิจการหมอพร>อม
โดยถือเปGนการดำเนินการ เพื่อปฏิบัติตามสัญญา ซึ่งผู>ขอใช>บริการเปGนคู4สัญญา เพื่อดำเนินการต4อไป
ก4อนเข>าทำสญั ญาตามมาตรา 24 (3) แห4งพ.ร.บ.คุ>มครองข>อมูลส4วนบคุ คล พ.ศ. 2562
3.5.2 นอกจากข>อ 5.1 แล>วหน4วยบริการอาจจำเปGนที่จะต>องเก็บ และเป•ดเผยข>อมูลบางส4วน
ผ4านทางระบบหมอพร>อม ที่อยู4ในความควบคุมดูแลของหน4วยบริการโดยเพื่อจะบริการสำหรับบุคคลทั่วไปได>
ตามวัตถุประสงคR ซึ่งอาจจะรวมถึงข>อมูลทางสุขภาพของผู>ใช>บริการ และอาจจะรวมถึงข>อมูลส4วนบุคคล
เกี่ยวกับเชื้อชาติต4างๆ ซึ่งกระทบต4อผู>ขอใช>บริการในทำนองเดียวกันนี้ เพื่อระบุตัวตนหรือเปGนข>อมูลสำคัญ
ที่จะต>องใช>ในการบริการนั้น ให>ถือว4าเปGนการดำเนินการเพื่อปฏิบัติตามสัญญา ซึ่งผู>ขอใช>บริการเปGนคู4สัญญา
ตามมาตรา 24(3) เพื่อจะบรรลุวัตถุประสงคRอันเกี่ยวกับเวชศาสตรRปjองกัน และการประเมินการทำงาน
ของลูกจ>างรายนั้น ๆ หรือเปGนการปฏิบัติตามสัญญาระหว4างเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลกับผู>ประกอบวิชาชีพ
ทางการแพทยR ตามมาตรา 26(5)(ก) หรือเพื่อให>บรรลุวัตถุประสงคRเกี่ยวกับการคุ>มครองแรงงาน
หรือการประกันสังคมเปGนต>น ซึ่งเปGนการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลที่เปGนสิ่งจำเปGนในการปฏิบัติตามสิทธิ

27 “นโยบายการคุม< ครองขอ< มูลสว/ นบุคคลของ กระทรวงสาธารณสขุ ”
https://www.moph.go.th/index.php/privacy_policy?fbclid=IwAR1TNJxuS6AGTpsKCw1b2vXVXPfJbhPVnW_YWsIGNBWlR1YDYqs
zgB3pM4 (สบื คน< 7 พฤศจิกายน 2564)

59

หรือหน>าที่ของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ตามมาตรา 26(5)(ค) แห4ง พ.ร.บ.คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ.2562 แลว> แต4กรณี

3.5.3 ผู>ขอใช>บริการนั้นทราบถึงข>อตกลงในการให>ความยินยอมให>โรงพยาบาลติดต4อสื่อสาร
กับผู>ขอใช>บริการหรือเป•ดเผยข>อมูลผู>ขอใช>บริการผ4านทางวิธีการที่หน4วยบริการกำหนดไว> เพื่อประโยชนR
ในการใช>งานหรือแก>ไขป"ญหาเกี่ยวกับการบริการ รวมทั้งตกลงยอมรับให>หน4วยบริการแสดงข>อความแจ>งเตือน
เก่ยี วกบั บรกิ ารตา4 ง ๆ หรอื ข4าวสารต4างๆในทำนองเดยี วกนั ผา4 นอปุ กรณRการใชง> าน

3.5.4 ผู>ใช>บริการหมอพร>อมจะต>องตกลงยอมรับข>อกำหนดและเงื่อนไขการใช>บริการท่ีเปGนลายลักษณR
อักษรกับหน4วยงานบริการและเงื่อนไขที่กำหนดซึ่งอาจจะต>องเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล และต>องมีการแจ>ง
รายละเอียดเก่ียวกับการเกบ็ ขอ> มูลและการใชข> อ> มลู ทีเ่ ปGนข>อมูลสขุ ภาพของผู>ขอใชบ> ริการ

3.5.5 ผู>ใช>บริการสามารถที่จะยกเลิกการใช>บริการหมอพร>อม โดยสามารถแจ>งความประสงคR
กับหน4วยงานได>ตามวิธีที่กำหนด ซึ่งจะเปGนการระงับสิทธิและยกเลิกบริการตามเงื่อนไขที่กำหนด แต4ทั้งน้ี
การขอยกเลิกบริการดังกล4าวนั้นไม4ส4งผลกระทบต4อการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลที่ดำเนินไปแล>ว
และผู>ขอใช>บริการยังคงมีความผูกพันในการชำระเงินต4อหน4วยบริการนั้นๆ ดังนั้นการยกเลิกหมอพร>อม
อาจจะมผี ลกระทบตอ4 การแจ>งข>อมูลข4าวสารต4างๆแตจ4 ะไมก4 ระทบถงึ มาตรฐานในการบริการ

3.5.6 การแบ4งปน" ข>อมูลให>องคRกรอน่ื ๆ
1.เก็บรวบรวมร4วมกับบุคลากรทางการแพทยRมีไว>เพื่อวัตถุประสงคRด>านสาธารณสุขเท4านั้น
ข>อมลู จะไม4ถูกแชรRเพือ่ วตั ถปุ ระสงคทR างการคา> โดยไมไ4 ดร> บั อนุญาตจากผใ>ู ช>บรกิ าร
2.ข>อมูลที่รวบรวมได>เพื่อช4วยบุคลากรทางการแพทยRประเมินประสิทธิผลของวัคซีนและเหตุการณR
ไม4พงึ ประสงคR เพอ่ื ปรบั ปรุงการใหบ> รกิ ารวัคซนี และวางแผนการฉดี วคั ซีนของประเทศไทย
การใชข> >อมูลส4วนบุคคลอย4ภู ายใต>นโยบายความเปGนส4วนตวั ของกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2556
ข>อมลู ส4วนบคุ คลทีเ่ ก็บรวบรวมอาจถูกเปด• เผยแก4บคุ คลหรอื หนว4 ยงานดังนี้
(1) ผู>ดูแลหรือพัฒนาแอปพลิเคชันหรือผู>ที่เกี่ยวข>อง และผู>ที่อยู4ในฐานะผู>สนับสนุนแอปพลิเคชันนั้น ๆ
ที่จะสามารถเข>าถึงการชำระค4าบริการหรือข>อมูลเกี่ยวกับการชำระเงินหรือเงื่อนไขต4าง ๆ โดยตรงเท4านั้น
โดยการกระทำเชน4 ว4านั้นตอ> งไดร> ับความยินยอมจากเจ>าของขอ> มูลแล>วเท4านั้น
(2) ผูใ> ห>บริการอันเกย่ี วเนื่องกับงานบริการโดยตรง
(3) สำนักงานหลักประกันสุขภาพ หรือหน4วยงานอื่นๆที่เกี่ยวข>องกับการเบิกจ4ายค4ารักษาพยาบาล
ตามสทิ ธหิ รอื สวัสดกิ ารการรักษาพยาบาลของผูข> อบรกิ ารเท4าน้นั
(4) หน4วยงานทม่ี อี ำนาจหนา> ทต่ี ามกฎหมายในการตรวจสอบหรือสั่งให>หน4วยบรกิ ารเปด• เผยขอ> มูล
(5) หน4วยงานของรฐั ทมี่ ีหน>าท่ดี ำเนนิ ภารกิจเพอ่ื ประโยชนRสาธารณะ
(6) กระทรวงสาธารณสุข เฉพาะกรณีทีม่ เี หตุจำเปGน

60

4.ปbญหาในการคุAมครองขAอมลู ส(วนบคุ คล

4.1. ผPเู ขยี นเขPาไปอ;านเงอื่ นไขของการคPมุ ครองขอP มูลสว; นบุคคลของแอปพลิเคชันหมอพรPอม
ผู>เขียนเห็นว4ามีการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่หละหลวมและหลายจุดที่ไม4เปGนไปตาม
หลักการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลหรือ PDPA อ>างอิงจากเงื่อนไขการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
และนโยบายส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันหมอพร>อม ผู>เขียนเห็นว4าไม4มีจุดไหนที่ระบุถึงระยะเวลา
ในการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลอย4างแน4ชัด ซึ่งตามหลัก PDPA นั้น จะต>องมีระยะเวลาเก็บข>อมูลตามสมควร
และผู>เขียนยังทราบถึงการเก็บข>อมูลเกินความจำเปGนที่ไม4ตรงกับวัตถุประสงคRหลักของแอปพลิเคชันหมอพร>อม
ซึ่งตามหลัก PDPA แล>วนั้น ห>ามเก็บข>อมูลที่ไม4ตรงกับวัตถุประสงคRหลักจึงถือว4าหมอพร>อมมีการเก็บข>อมูล
เกินความจำเปGน เช4น ข>อมูลระบุตำแหน4งที่ตั้ง และข>อมูลบัญชีผู>ใช>แอปพลิเคชัน line อีกทั้งการส4งออก
ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>แอปพลิเคชันให>องคRกรอื่น ๆ อีก 6 องคRกรที่ระบุไว>ในเงื่อนไขการคุ>มครองส4วนบุคคล
โดยขอความยินยอมแคค4 รั้งเดียวคอื การเรม่ิ ใช>แอปพลเิ คชนั ผูเ> ขียนจงึ เห็นว4าเปนG การขัดตอ4 หลัก PDPA

4.2 ปญb หาเก่ยี วกับการคุPมครองขPอมูลส;วนบุคคลทผ่ี Pูเขยี นคPนพบ
4.2.1 ปญ" หาการเข>าถงึ ตำแหน4งของผูใ> ชบ> ริการ
ผู>เขียนค>นพบถึงป"ญหาภายในตัวแอปพลิเคชันหมอพร>อม ว4าแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้น
สามารถระบุตำแหน4งของผู>ใช>บริการได> และสามารถรับรู>ว4าผู>ใช>แอปพลิเคชันไปที่ไหนบ>าง
จาก GPS ในโทรศัพทRมือถือเวลาผู>ใช>บริการไปที่ไหนจะมีการเห็นตำแหน4งของบุคคลอื่นๆรอบตัว
ถึงแม>ว4าจะไม4ปรากฏว4าเปGนใคร แต4ก็ปรากฏว4าใกล>กับเราแค4ไหนซึ่งผู>เขียนเห็นถึงความไม4ปลอดภัย
ในการเข>าถึงตำแหน4งที่ตั้งและปรากฎใน google map ในรูปแบบสาธารณะซึ่งง4ายต4อการให>ผู>อ่ืน
เขา> ถึงตำแหน4งท่ีต้งั ของเรา
สาระสำคญั ของพระราชบัญญตั คิ ุ>มครองขอ> มูลส4วนบุคคล พ.ศ.256228
มาตรา 22 หากผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลให>เก็บรวบรวมได>เท4าที่จำเปGน
ภายใต>วตั ถปุ ระสงคRอันชอบดว> ยกฎหมายของผคู> วบคมุ ข>อมลู สว4 นบุคคล
มาตรา 27 โดยมีสาระสำคัญห>ามผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล
โดยไมไ4 ด>รับความยินยอมจากเจา> ของขอ> มลู ส4วนบุคคล
มาตรา 37 นั้นต>องมีมาตรการรักษาความมั่นคงปลอดภัยที่เหมาะสมและปjองกันไม4ให>เป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล
โดยปราศจากอำนาจโดยมิชอบด>วยกฎหมาย มีระบบตรวจสอบเพื่อดำเนินการลบหรือทำลายข>อมูลส4วนบุคคล
แจ>งเหตุการณRละเมิดข>อมูลส4วนบุคคลแก4สำนักงานโดยไม4ชักช>าภายใน 72 ชั่วโมงนับแต4ทราบเหตุ
การต้ังตวั แทนของผค>ู วบคุมตอ> งต้ังตวั แทนเปนG หนงั สอื ได>รับมอบอำนาจโดยไมม4 ีขอ> จำกดั ความรับผดิ
คำนึงถึงจุดประสงคRของแอปพลิเคชันหมอพร>อมแล>วจุดประสงคRหลักของแอปพลิเคชันนี้จัดทำขึ้นมา
เพื่อให>ประชาชนเข>าถึงวัคซีนโควิด-19 ได>ง4ายขึ้น ซึ่งการที่แอปพลิเคชันหมอพร>อมให>ผู>ใช>งานเป•ดการเข>าถึง

28 “สภานิติบัญญตั ิแห/งชาติ 2564 “พระราชบญั ญัตคิ <มุ ครองขอ< มูลสว/ นบุคคล พ.ศ.2562 ”
https://ictlawcenter.etda.or.th/laws/detail/DP-Act-2562 (สบื คน< 5 พฤษจิกายน 2564)

61

ข>อมูลตำแหน4งที่ตั้งนั้นผู>เขียนเห็นว4าผิดวัตถุประสงคRและเปGนการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลเกินกว4าที่จำเปGน
ตามมาตรา 22 และการที่ผู>ใช>งานแอปพลิเคชันหมอพร>อมต>องให>ความยินยอมในการเป•ดเผยระบุตำแหน4ง
ของผู>ใช>แอปพลิเคชันก4อนถึงจะสามารถใช>แอปพลิเคชันได> ตามเงื่อนไขถึงจะเป•ดใช>งานแอปพลิเคชันได>
ซึ่งตามหน>าที่ของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลตามมาตรา 27 จำเปGนจะต>องขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูล
ก4อนถึงจะเข>าถึงตำแหน4งของผู>ใช>บริการได> ซึ่งการให>ความยินยอมให>เข>าถึงตำแหน4งเหมือนเปGนการบังคับ
ให>ความยินยอม เพราะถ>าไม4ยินยอมก็ใช>งานหมอพร>อมไม4ได> และการที่บุคคลอื่นๆสามารถเห็นตำแหน4งที่ตั้ง
ของผู>ใช>บริการ โดยที่ไม4ได>รับความยินยอมจากผู>ใช>บริการ ตามมาตรา 37 ทางแอปพลิเคชันต>องมี
มาตรการรักษาความปลอดภัยอย4างเหมาะสมซึ่งแอปพลิเคชันก็ปกปjองผู>ใช>บริการด>วยการไม4เป•ดเผยตัวตน
ว4าคนที่อยู4ตำแหน4งนั้นคือใคร แต4ผู>เขียนก็เห็นว4าไม4ปลอดภัยต4อผู>ใช>บริการอยู4ดีจากป"ญหาดังกล4าวนั้น
หากทำอยา4 งไรไม4ให>ขัดกบั พระราชบญั ญัติคุ>มครองขอ> มลู สว4 นบคุ คล พ.ศ. 2562 หรอื PDPA

ผู>เขียนเห็นว4าไม4ควรจัดเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGน ซึ่งการระบุตำแหน4งของผู>ใช>แอปพลิเคชันหมอพร>อมน้ัน
ไม4จำเปGนที่จะต>องมีการบันทึกและจัดเก็บตำแหน4งที่ตั้งของผู>ใช>บริการเลยเพราะไม4ตรงกับวัตถุประสงคR
ของแอปพลิเคชันกล4าวคือไม4เกี่ยวอะไรกับมาตรการโควิด-19 จึงไม4เปGนไปตามหลัก PDPA ผู>เขียนจึงแนะนำว4า
ไมต4 อ> งเข>าถงึ ข>อมูลระบตุ ำแหน4งจะเปนG การดกี วา4 เพราะไมข4 ดั กับหลกั PDPA

4.2.2 ปญ" หาการส4งขอ> มลู สว4 นบุคคลของผ>ใู ชบ> ริการให>องคRกรอ่ืน ๆ
แอปพลเิ คชนั หมอพรอ> มจะสง4 ข>อมลู ให>กับองคกR รดังต4อไปนี้
(1) ผู>ดแู ลหรือพฒั นาแอปพลเิ คชนั หรือผ>ทู เ่ี กย่ี วข>อง
(2) ผู>ใหบ> รกิ ารอ่ืน
(3) สำนกั งานหลักประกันสุขภาพ
(4) หน4วยงานที่มอี ำนาจหน>าที่ตามกฎหมายในการตรวจสอบหรอื สั่งใหห> นว4 ยบรกิ ารเป•ดเผยข>อมลู
(5) หน4วยงานของรัฐทม่ี ีหนา> ทด่ี ำเนินภารกจิ เพ่ือประโยชนRสาธารณะ
(6) กระทรวงสาธารณสขุ

พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลป]พ.ศ. 2562 ได>กำหนดแนวทางปฏิบัติตามมาตรา 27
ห>ามมิให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล โดยไม4ได> รับความยินยอมจากเจ>าของ
ข>อมูลส4วนบุคคล เว>นแต4เปGนข>อมูลส4วนบุคคลที่เก็บรวบรวมได>โดยได>รับยกเว>น ไม4ต>องขอความยินยอม
ตามมาตรา 24 หรอื มาตรา 26

สาระสำคัญของมาตรา 27 วรรคหนึ่งบุคคลหรือนิติบุคคลที่ได>รับข>อมูลส4วนบุคคลจากการเป•ดเผย
ข>อมูลมาตรา 27 วรรคหนึ่งจะต>องไม4ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลเพื่อวัตถุประสงคRอ่ืน
นอกเหนือจากวัตถุประสงคRที่ได>แจ>งไว>กับผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลในการขอรับข>อมูลส4วนบุคคลน้ัน
และหากมีการเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลผู>ควบคุมข>อมูลต>องบันทึกการใช>หรือเป•ดเผยนั้นไว>ในรายการ
ตามมาตรา 39 ด>วย

62

ในการเริ่มใช>แอปพลิเคชันหมอพร>อมเริ่มต>นจะมีการให>ผู>ใช>งานกดยินยอมให>มีการเป•ดเผยข>อมูล
ส4วนบุคคลให>แก4องคRกรแต4ละองคRกรที่ผู>เขียนกล4าวมาข>างต>น ซึ่งเปGนการบังคับให>ความยินยอม
เพราะหากผู>ใช>งานไม4กดยินยอมเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลก็จะไม4สามารถเป•ดไปยังหน>าอื่นและใช>งานแอปพลิเคชัน
หมอพร>อมได> แม>จะมีการเขียนไว>ชัดเจนว4าการกระทำเช4นว4านั้นต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลแล>วเท4านั้น
แต4เปนG การยนิ ยอมที่คล>ายวา4 จะบังคับผใู> ชง> านซงึ่ เลีย่ งไม4ได>

ผู>เขียนจึงแนะนำว4าให>ส4งข>อมูลให>แค4องคRกรที่เกี่ยวข>องกับโควิด-19 เท4านั้น แต4กรณีข>อ 1 และ 2
ข>อมูลส4วนบุคคลจะถูกนำไปเป•ดเผยให> กับผู>พัฒนาแอปพลิเคชัน และ ผู>ให>บริการองคRกรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข>อง
หากเกิดเหตุการณRเช4นว4านั้นขึ้นผู>ควบคุมข>อมูลจะต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลเปGนรายครั้งไป
คือควรต>องทำเปGนหนังสือหรือหนังสือผ4านทางระบบอิเล็กทรอนิกสRแจ>งไปยังเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล
ให>กดความยินยอมก4อนที่จะส4งข>อมูลทุกครั้ง เพราะแอปพลิเคชันหมอพร>อมมีวัตถุประสงคRเกี่ยวกับโควิด 19
ควรจะให>แค4องคRกรที่เกี่ยวกับโควิด 19 เท4านั้น ซึ่งไม4รวมถึงผู>พัฒนาแอปพลิเคชันดูแลผู>ให>บริการอื่น ๆ
ซึ่งก็ไม4รู>ว4าเปGนใคร เพราะฉะนั้นในหนังสือขอรับความยินยอมต>องชัดเจนไม4คลุมเครือและต>องระบุให>ชัดเจนว4า
เอาไปทำอะไรให>ใครเปGนรายครั้งไป อีกทั้งต>องสามารถถอนความยินยอมตามมาตรา 19 วรรคห>าและวรรคหกได>
เมื่อไหรก4 ต็ ามที่เจ>าของข>อมูลส4วนบคุ คลต>องการถอนความยนิ ยอม

4.2.3 ปญ" หาเกยี่ วกบั ระยะเวลาในการจัดเกบ็ ขอ> มูล
เนื่องจากทางแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นได>จัดเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของคนที่ใช>แอปพลิเคชันไว>มากมาย
ไม4ว4าจะเปGน ข>อมูลบัตรประชาชน ชื่อ นามสกุล เพศ เบอรRโทรศัพทR ที่อยู4อาศัย และอื่น ๆ แต4ในนโยบาย
ความเปGนส4วนตัวของแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นไม4ได>ระบุถึงระยะเวลาในการจัดเก็บข>อมูลดังกล4าว ซึ่งถือว4า
เปGนการขดั กับพระราชบัญญตั ิคม>ุ ครองข>อมูลสว4 นบคุ คล พ.ศ. 2562 มาตรา 23 (3) หรือหลกั PDPA
พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 23 (3) ระบุให>การจัดเก็บรวบรวมข>อมูล
ส4วนบุคคลนั้นจะต>องมีการแจ>งให>เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลทราบถึง ข>อมูลส4วนบุคคลที่จะมาการจัดเก็บ
และระยะเวลาในการจัดเก็บ ทั้งในกรณีที่ไม4สามารถกำหนดระยะเวลาดังกล4าวได>อย4างชัดเจน ก็ให>กำหนด
ระยะเวลาทอี่ าจคาดหมายได>ตามมาตรฐานของการเก็บรวบรวม
ดังนั้นการที่ทางแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นไม4ได>ระบุระยะเวลาในการจัดเก็บข>อมูลหรือการที่ระบุว4า
จนกว4าสถานการณRโควิด-19จะสิ้นสุดหรือนานกว4านั้นตามเงื่อนไขการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในแอปพลิเคชัน
หมอพร>อมได>กล4าวไว>นั้น เปGนข>อตกลงที่กำกวมและไม4อาจจะคาดเดาได> จึงเปGนการขัดกับพระราชบัญญัติ
คม>ุ ครองข>อมลู สว4 นบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 23 (3) หรอื หลกั PDPA
ทางกลุ4มเราจึงขอเสนอให>ทางแอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นได>ระบุระยะเวลาในการจัดเก็บข>อมูล
และแจ>งให>แก4บุคคลที่ใช>แอปพลิเคชันหมอพร>อมนั้นทราบถึงแม>จะไม4สามารถระบุวันที่ชัดเจนได>
แต4ก็ควรกำหนดระยะเวลาที่อาจคาดหมายได>เช4น ภายใน 3 ป] หรือ 5 ป] หรือกําหนดให>หลังหมดวิกฤตโควิด 19
ภายใน 3 เดือน ก็จะลบข>อมูลทิ้งเพื่อความสบายใจของบุคคลที่ใช>บริการแอปพลิเคชันหมอพร>อม
และจะได>เปGนไปตามกฎหมาย พระราชบัญญตั ิคมุ> ครองขอ> มลู ส4วนบคุ คล พ.ศ. 2562 มาตรา 23 (3)29

29 “สภานติ ิบัญญัติแหง/ ชาติ 2564 “พระราชบัญญัติค<มุ ครองข<อมลู สว/ นบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 23”
https://ictlawcenter.etda.or.th/laws/detail/DP-Act-2562 (สบื คน< 5 พฤษจิกายน 2564)

63

4.2.4 ปญ" หาการเขา> ถึงขอ> มูลบัญชีผูใ> ชไ> ลนRในแอปพลเิ คชัน Line
ผู>เขียนเห็นถึงสภาพป"ญหาจากที่ได>ลองใช>แอปพลิเคชันหมอพร>อมเมื่อเข>าใช>บริการแอปพลิเคชัน
ทางหมอพร>อมจะมีการให>เป•ดใช>งานไลนRแอปพลิเคชันหมอพร>อม เพื่อเปGนช4องทางการสื่อสาร
จากกระทรวงสาธารณสุขกับประชาชนในช4วงโควิด-19 ซึ่งผู>ใช>หมอพร>อมต>องรับการบริการนี้ด>วยพูดง4าย ๆ
ก็คือต>องให>หมอพร>อมเข>าถึงบัญชีผู>ใช>ไลนRและรหัสผ4านตามเงื่อนไขการให>ความยินยอมของหมอพร>อม
ที่ต>องกดให>ความยินยอมเท4านั้นถึงจะใช>งานฟ"งกRชันนี้ได> โดยเราสามารถจองวัคซีน โควิด-19 และรับรู>ข4าวสาร
ผู>ติดเชื้อผ4านทางแอปพลิเคชันไลนR ผู>เขียนจึงสงสัยว4าทำไมต>องเข>าถึงบัญชีผู>ใช>ไลนRและรหัสผ4านอีก
ทั้งที่เราไม4จำเปGนที่จะต>องจองวัคซีนผ4านไลนR ในตัวแอปพลิเคชันเองก็มีให>จอง อีกทั้งทำไมเราจะต>อง
ไปรับข4าวสารผ4านไลนR ทั้งที่เราสามารถเช็คข>อมูลผู>ติดเชื้อและวันฉีดวัคซีนได>ในตัวหมอพร>อมเองอยู4แล>ว
การเกบ็ ข>อมลู ไลนขR องผใู> ชบ> รกิ าร ผู>เขยี นจึงเห็นว4าเปGนการเกบ็ ขอ> มูลเกินความจำเปนG ซึ่งขดั กับหลัก PDPA
ภายใต>มาตรา 22 แห4งพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 มีสาระสำคัญว4า
การเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล ให>เก็บรวบรวมได>เท4าที่จำเปGนภายใต> วัตถุประสงคRอันชอบด>วยกฎหมาย
ของผู>ควบคุมข>อมูลสว4 นบุคคล
การเก็บข>อมูลไลนRเปGนการเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGนตามหลัก PDPA เพราะผู>เขียนเห็นเงื่อนไข
การให>ความยินยอมว4าฟ"งกRชันที่ทำผ4านไลนRได>คือการจองวัคซีน หรือการเช็คยอดผู>ติดเชื้อ และนี่เปGนฟ"งกRชันหลัก
ที่เราจะได>รับบริการ เพื่อให>หมอพร>อมเข>าถึงแอปพลิเคชันไลนRนั้น แต4ผู>เขียนเห็นว4าเราสามารถดูข>อมูลพวกนี้
ได>จากตัวแอปพลิเคชันหมอพร>อมโดยตรงได> ซึ่งไม4จำเปGนต>องขอเก็บข>อมูลบัญชีผู>ใช>ไลนRและรหัสผ4านเพิ่มเติม
ก็สามารถดูข>อมูลพวกนี้ได>อยู4แล>ว เพราะฉะนั้นการให>หมอพร>อมเข>าถึงบัญชีผู>ใช>และรหัสผ4านจึงไม4จำเปGน
ต>องเอาข>อมูลตรงนี้ไปก็ได>การเก็บข>อมูลแอปพลิเคชันไลนRจึงเปGนการเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGน
ตามมาตรา 22 แห4งพระราชบัญญัตคิ มุ> ครองขอ> มลู ส4วนบุคคล

ผู>เขียนจึงขอคัดค>านการที่ให>แอปพลิเคชันหมอพร>อมเข>าถึงบัญชีผู>ใช>และรหัสผ4านไลนR
เพราะผู>เขียนเห็นว4าเปGนการเก็บข>อมูลเกินความจำเปGนตามหลัก PDPA และเสนอให>หมอพร>อมใช>ฟ"งกRชัน
ที่มีอยู4ในตัวแอปพลิเคชันจองวัคซีนและให>ข4าวสารเกี่ยวกับโควิด-19 ทางเดียวก็พอถึงจะไม4เปGนการเก็บข>อมูล
ทีเ่ กนิ ความจำเปGน

5.แนวทางการแกAไขและขAอเสนอแนะ

5.1 ระยะเวลาการจัดเก็บข>อมูลตามเงื่อนไขของแอปพลิเคชันหมอพร>อมมีความกำกวมและไม4แน4นอน
ผ ู > เ ข ี ย น จ ึ ง เ ส น อ ใ ห > แ อ ป พ ล ิ เ ค ช ั น ห ม อ พ ร > อ ม ม ี ก ำ ห น ด ร ะ ย ะ เ ว ล า ท ี ่ แ น 4 ช ั ด ห ร ื อ ค า ด ห ม า ย ไ ด>
เช4น ภายหลังสถานการณRโควิด-19 3เดือน หรือ 1 ป] ตาม ระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562
มาตรา 23(3) ท่ีมสี าระสำคญั ว4าจะต>องแจ>งระยะเวลาจัดเก็บข>อมลู ใหเ> จา> ของข>อมูลทราบ

5.2 สำหรับการเก็บข>อมูลเกินความจำเปGนของแอปลิเคชันหมอพร>อมผู>เขียนขอเสนอให>เก็บข>อมูล
เพียงแต4ข>อมูลที่ตรงกับวัตถุประสงคRของแอปพลิเคชัน ไม4ต>องเก็บข>อมูลที่ไม4ตรงกับวัตถุประสงคR
เช4น ข>อมูลระบุตำแหน4ง ข>อมูลบัญชีผู>ใช>ไลนR เพราะตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562

64

มาตรา 22 มีสาระสำคัญว4า การเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล ให>เก็บรวบรวมได>เท4าที่จำเปGนภายใต>
วัตถุประสงคRอนั ชอบด>วยกฎหมายของผูค> วบคมุ ข>อมูลสว4 นบุคคล

5.3 การส4งข>อมูลส4วนบุคคลข>อผู>ใช>บริการให>แก4องคRกรอื่นๆ ทางแอปลิเคชันสามารถส4งข>อมูล
ส4วนบุคคลเมื่อไหร4ก็ได> ตอนไหนก็ได> และใครก็ได>ที่อยู4ในขอบเขตองคRกรที่กำหนด โดยการบังคับ
ให>ความยินยอมเพียงครั้งเดียว ซึ่งสาระสำคัญของพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562
มาตรา 27 ห>ามมิให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล โดยไม4ได>รับความยินยอม
จากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งผู>เขียนเห็นว4าหมอพร>อมเป•ดเผยข>อมูลให>แก4 6 องคRกรซึ่งบางองคRกร
ก็ไม4ตรงกับวัตถุประสงคRของแอปพลิเคชัน จึงขอเสนอให>แอปพลิเคชันหมอพร>อมขอความยินยอมเปGนรายคร้ัง
ในรูปแบบจดหมายอิเลก็ ทรอนิกสRกอ4 นส4งขอ> มูลสว4 นบุคคลให>แก4องคกR รอืน่ ๆ

6.บทสรปุ

จากข>อป"ญหาและแนวทางการแก>ไขที่ผู>เขียนกล4าวไปข>างต>นจะเห็นได>ชัดว4าแอปพลิเคชันหมอพร>อม
มีส4วนที่ขัดกับหลัก PDPA หลายประการ เห็นได>จากเงื่อนไขความเปGนส4วนตัวที่เราต>องให>ความยินยอม
ซึ่งในป"จจุบันยังไม4มีเหตุการณRรั่วไหลของข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันนี้แต4นโยบายการคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันหมอพร>อมยังมีจุดบกพร4องที่ขัดต4อหลัก PDPA หลายจุดอย4างที่ผู>เขียนได>กล4าวไป
แล>วว4าแอปพลิเคชันนั้นไม4มีระยะเวลาจัดเก็บข>อมูลที่แน4นอน มีการเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGน
และไม4ตรงต4อวัตถุประสงคRของแอปพลิเคชัน และมีการส4งออกข>อมูลให>แก4องคRกรอื่นๆที่เกี่ยวข>องโดยอัตโนมัติ
จากการขอความยินยอมเพียงครั้งเดียว ซึ่งจากแนวทางการแก>ไขที่กล4าวข>างต>น จะเห็นได>ว4าผู>เขียนขอเสนอให>
แอปพลิเคชันหมอพร>อม ให>มีกำหนดระยะเวลาในการจัดเก็บข>อมูล ไม4เก็บข>อมูลเกินความจำเปGน
เพ่ือความสบายใจของเจ>าของขอ> มูล

65

บรรณานุกรม

สภานติ บิ ญั ญตั แิ หง4 ชาติ. 2564. “พระราชบัญญัติคุม> ครองข>อมูลสว4 นบคุ คล พ.ศ.2562” [ระบบ
ออนไลน]R .

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/069/T_0052.PDF (5 พฤศจกิ ายน
2564).
กระทรวงสาธารณสขุ . 2564. “นโยบายค>มุ ครองข>อมลู สว4 นบคุ คล” [ระบบออนไลนR].

https://www.moph.go.th/index.php/privacy_policy (7 พฤศจิกายน 2564).
กระทรวงสาธารณสขุ . 2564. “แอปพลิเคชันหมอพร>อม” [ระบบออนไลน]R .

https://หมอพร>อม.com (7 พฤศจกิ ายน 2564).
Google play. 2564. “แอปพลเิ คชนั หมอพรอ> ม” [ระบบออนไลนR].

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.mor.promplus&hl=th&gl=US
( 10 พฤศจิกายน 2564)
Kapook. 2564. “วธิ กี ารลงทะเบยี นรับวคั ซีนผา4 นแอปพลเิ คชนั หมอพรอ> ม” [ระบบออนไลนR].

https://covid-19.kapook.com/view240795.html (10 พฤศจิกายน 2564)
สภานติ ิบัญญัตแิ หง4 ชาติ. 2564. “พระราชบัญญตั ิโรคติดตอ4 พ.ศ. 2558” [ระบบออนไลน]R .

https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor/c74d97b01eae257e44aa9d5bade97baf/files
/001_1gcd.PDF (10 พฤศจิกายน 2564)

66

เผยแพร( Boarding Pass บนโลกออนไลนIอันตรายกว(าที่คดิ

เบ่อื ต4ู 30

บทคดั ย(อ

บทความนี้มุ4งศึกษาถึงกรณีป"ญหาที่ได>เผยแพร4 Boarding Pass บนโลกออนไลนRโดยปกติ
หากเจ>าของข>อมูลเปGนคนเผยแพร4เองมักจะไม4เปGนป"ญหาอะไรมากนัก แต4สิ่งที่เปGนป"ญหา
ก็คือมันเปGนช4องโหว4ให>บุคคลอื่นได>นำข>อมูลส4วนบุคคลนั้น ไปใช>ประโยชนRต4อที่อาจก4อให>เกิดความเสียหาย
ต4อเจ>าของข>อมูลได> จากการศึกษาพบว4าบน Boarding Pass นั้น มีบารRโค>ดอยู4ซึ่งถ>าได>สแกนบารRโค>ดนั้น
จะพบข>อมูลส4วนบุคคลที่สำคัญหลายอย4าง ทั้งชื่อ นามสกุล, เลขที่เที่ยวบิน, เลขที่นั่งบนเครื่องที่นั่ง,
คลาสการจอง, รหัสการจอง, ลำดับการออกตั๋ว, เลข e-ticket และเลขบัตรเครดิต 4 ตัวท>าย
ซึ่งถ>าบุคคลอื่นได>ข>อมูล ในส4วนนี้ไปบุคคลนั้น จะสามารถจัดการการจองได>อย4างเช4นการยกเลิกเที่ยวบิน
การขอคืนเงิน หรือแม>กระทั่งรู>วัน ที่เจ>าของข>อมูลเดินทางไป กลับวันที่เท4าไหร4 นั่งข>างใครบนเครื่องบิน
การที่บุคคลอื่นได>นำข>อมูลส4วนบุคคลไป ใช>ประโยชนRต4อบุคคลนั้นถือเปGนผู>ควบคุมข>อมูล
หากนำข>อมูลส4วนบุคคลไปใช> โดยไม4ได>รับความยินยอม จากเจ>าของข>อมู ตามพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ.2562 ได>มีบทบัญญัติเกี่ยวกับการที่ผู>ควบคุมข>อมูลนำข>อมูลส4วนบุคคลไปใช> โดยไม4ได>รับความยินยอม
จากเจา> ของข>อมูล
คำสำคญั : การเผยแพร/4 ข>อมลู สว4 นบุคคล/ความยนิ ยอม/พระราชบญั ญัติข>อมลู ส4วนบคุ คล พ.ศ.2562

1. บทนำ

เนื่องจากป"จจุบันผู>คนส4วนใหญ4เวลาเดินทางไปไหนสักที่ ไม4ว4าจะเปGนต4างจังหวัดหรือต4างประเทศ
มักจะมีวิธีการเดินทางที่แตกต4างกัน ส4วนใหญ4ที่เปGนที่นิยมกันมักจะเปGนวิธีการเดินทางโดยเครื่องบิน
เปGนเพราะการเดินทางโดยเครื่องบินนั้นนอกจากความสะดวกสบายแล>ว ยังถึงที่หมายอย4างรวดเร็วกว4าวิธีอื่น ๆ
และอีกอย4างเวลาจะได>เดินทางไปไหนสักที่เชื่อว4าหลายคนคงตื่นเต>นและ อยากบอกกล4าวให>คนในโลก
สังคมออนไลนRของตนได>รับรู> ซึ่งก็ไม4ใช4เรื่องแปลกอะไร เพราะใครที่ได>ไปเที่ยวก็มักจะอยากให>คนอื่น
ได>รับรู>อยู4แล>วซึ่งวิธีการที่มักจะบอกให>คนอื่นรู>นั่นก็คือการเผยแพร4 Boarding Pass ลงบนโลกออนไลนRของตนเอง
โดยไมไ4 ดป> กป•ดขอ> มลู อะไร การกระทำเช4นวา4 น้อี าจมีผลกระทบทค่ี าดไมถ4 งึ ตามมาได>

30 บทความนีเ1ป็นสว่ นหนงึ8 ของวิชา กฎหมายค้มุ ครองข้อมลู สว่ นบคุ คล (DEFGHDH) ภาคเรียนท8ีD ปีการศกึ ษาLMEG ประกอบด้วยสมาชิกดงั นี 1จิน ตระการ ศรีวาณิชากลุ , ณิ
ชากร สกลุ สอ่ งบญุ ศิริ, เกวรินทร์ มะลบิ ตุ ร

67

2. ลักษณะของBoarding Pass

“Boarding Pass” คือ ใบอนุญาตให>ผ4านขึ้นเครื่อง ซึ่งเปGนเอกสารสำคัญที่ผู>โดยสารจะได>รับ
หลังจากการเช็คอิน ที่เคานRเตอรRของสายการบินที่ได>ทำการจองเที่ยวบินเอาไว> โดยในวันที่ออกเดินทาง
ผู>โดยสารจะต>องนำหนังสือเดินทางไปยื่นกับเจ>าหน>าที่ที่เคานRเตอรR และเจ>าหน>าที่ก็จะตรวจสอบข>อมูล
และออก Boarding Pass มาใหเ> ราถอื ข้ึนเครอ่ื งพรอ> มกับหนังสือเดนิ ทาง

ท่ีมา:Boarding Pass คอื อะไร? ดเู ปGน เขา> ใจแล>วจะไม4ตกเครื่อง
โดยทั่วไปใบอนุญาตให>ผ4านขึ้นเครื่องหรือ Boarding Pass จะเปGนกระดาษทรงยาว
ซึ่งจะแสดงข>อมูลต4าง ๆ ของผู>โดยสาร ประกอบไปด>วย ชื่อ นามสกุล ของผู>โดยสาร (The Passenger’s Name)
เลขที่เที่ยวบิน (Flight number) จุดหมายปลายทาง (Destination) ประตูทางออกขึ้นเครื่อง
(Boarding Gate) เลขท่ีนง่ั บนเครอ่ื ง (Seat Number) บารRโคด> หรือ QR Code
แถบบารโA คดP บน Boarding Pass มคี วามสำคญั อย;างไร?
แถบบารโR คด> หรอื QR Code ใน Boarding Pass จะมขี อ> มูลส4วนตัวของเจา> ของตว๋ั โดยสารอยใ4ู นน้นั มากมาย
เพราะเพยี งแคม4 บี ารโR คด> ต๋ัวเคร่ืองบิน หรือ QR Code ก็สามารถเชค็ ข>อมลู ของผโ>ู ดยสารไดแ> ลว>
ท้งั ชอ่ื นามสกลุ , เลขท่ีเท่ียวบนิ , เลขท่ีนง่ั บนเคร่ืองท่ีน่งั , คลาสการจอง, รหสั การ จอง, ลำดับการออกตว๋ั ,
เลข e-ticket
2.1 หากพวกมจิ ฉาชพี มขี Pอมลู สว; นตัวของคณุ แลPวจะเอาไปทำอะไรได?P
ถ>ามีคนแปลกหน>ามุ4งร>ายนำข>อมูลนี้ไปใช>ต4อโดยการลงชื่อเข>าใช>เข>ากับเว็บไซตRของสายการบิน
ก็จะเห็นข>อมูลทั้งหมดของเจ>าของตั๋วโดยสาร ทั้งชื่อ นามสกุล หมายเลขเที่ยวบิน ที่นั่ง รหัสการจอง
ลำดับการออกตั๋ว ที่อยู4 E-Mail รวมถึงข>อมูลว4าเดินทางกับใครบ>าง และจะกลบั ประเทศเม่ือไหร4 ด>วยเที่ยวบินไหน
ยิ่งไปกว4านั้นยังสามารถจัดการ Booking ของเราได> เช4น การเปลี่ยนที่นั่ง เปลี่ยนอาหาร
บนเครือ่ ง หรอื จะทำการยกเลกิ เทีย่ วบินนน้ั และยังสามารถรเ>ู ลขบตั รเครดิต 4 ตวั ทา> ยได>อีกดว> ยเชน4 กัน

68

2.2 ตัวอย;างของการเผยแพร; Boarding Pass ลงบนสื่อออนไลนA รวมถึงการลองใชPแอพพลิเคชั่น
ทส่ี ามารถอา; นแถบบารAโคPดไดP

ตัวอย4างเปGนของหญิงสาวชาวเกาหลีท4านหนึ่ง เธอได>แชรRรูป Boarding Pass ของสายการบิน
Lufthansa เอาไว>แบบเห็นแถบบารRโค>ด PDF417 อย4างชัดเจน พร>อมมองเห็นชื่อนามสกุลของเธอ
และมองเห็นได>ว4า เธอกำลังจะเดินทางจาก ICN (สนามบินอินชอน เมืองโซล ประเทศเกาหลีใต>) ไปยัง FRA
(แฟรงกRเฟ•รRต ประเทศเยอรมัน) โดยที่เราก็ไม4ได>มองเห็นว4า มันคือเลขเที่ยวบินอะไร ของวันที่เท4าไหร4
แ ต 4 ไ ด > ล อ ง ใ ช > แ อ พ พ ล ิ เ ค ช ั ่ น อ 4 า น บ า ร R โ ค > ด บ น ส ม า ร R ท โ ฟ น ส า ม า ร ถ ด า ว น R โ ห ล ด ไ ด > ฟ รี
ส4องเข>าไปที่แถบบารRโค>ดชุดน้ีและได>ทดลองเข>าเว็บไซตRของ Lufthansa เพื่อไป “จัดการ Booking”
ของสาว เกาหลีคนนี้ที่ก็ไม4ได>รู>จักอะไรกับเธอเลยแม>แต4น>อยและข>อมูลที่จะต>องกรอกคือนามสกุล
และรหสั การจองซึง่ ไดม> ีข>อมลู ครบแล>วจากการสแกนบารRโค>ด

ท่ีมา: อยา4 แชรรR ปู Boarding Pass31
ต4อมาได>เข>าสู4หน>าจัดการ Booking ของตั๋วเครื่องบินใบนี้ รู>แม>กระทั่งว4าเธอจะเดินทางกลับเกาหลี
ด>วยเที่ยวบินไหน วันที่เท4าไหร4 ซื้อตั๋วมาราคาเท4าไหร4 และรู>เลขบัตรเครดิต 4 ตัวท>ายที่ใช>ในการซื้อต๋ัว
อีกดว> ยและยังสามารถกดยกเลกิ เทย่ี วบนิ และขอคนื เงนิ ได>อกี ดว> ย

ที่มา: อย4าแชรรR ปู Boarding Pass

31 “อยา่ แชร์รูป Boarding Pass”, https://spin9.me/2015/10/20/do-not-share-your-boarding-pass-photo/
(สืบค้น 17 พฤศจิกายน 2564)

69

และนอกจาก “บารRโค>ด” บน Boarding Pass ที่ไม4ควรแชรRแล>วยังไม4ควรแชรRภาพที่เห็น “รหัส
Booking” 6 หลักด>วย เพราะนั่นคือสิ่งที่เราสามารถใช>ในการloginเข>าระบบผ4านเว็บไซตRสายการบินได>เช4นกัน
ซึ่งพบว4าเลข Booking ของสายการบิน Thai Smile สามารถมองเห็นได>ถึงเดือนและป]ที่หมดอายุ
ของบัตรเครดติ ท่ใี ช>ในการจอง

3. ปญb หาของการเผยแพร( Boarding Pass ลงบนสอ่ื ออนไลนI

ป"ญหาจากการเผยแพร4 Boarding Pass ลงบนสื่อออนไลนRนั้น หากเปGนกรณีที่เจ>าของข>อมูล
ส4วน บุคคลเผยแพร4เองนั้นจะไม4ได>เปGนป"ญหาโดยตรง แต4จากตัวอย4างข>างต>นจะเปGนกรณีที่เจ>าของข>อมูล
เผยแพร4 Boarding Pass ลงบนสื่อออนไลนRเองแล>วมีบุคคลอื่นน าข>อมูลส4วนบุคคลนั้นไปใช>ประโยชนRต4อ
และการที่บุคคลนั้นจะมีความผิดตามพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 หรือไม4น้ัน
จะต>องพิจารณาว4า บคุ คลนัน้ เปGนผ>คู วบคุมข>อมูลสว4 นบคุ คลหรือไม4

3.1 พระราชบัญญตั ิขอP มูลสว; นบคุ คล พ.ศ.2562
Personal Data Protection Act หรือ PDPA คือ เปGน พ.ร.บ. คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562

เปGนกฎหมายที่ออกมาคุ>มครองสิทธิเกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคล เช4น การควบคุมไม4ให>องคRกรนำข>อมูลไปใช>
โดยไม4ได>รับความยินยอม ด>วยความที่ในป"จจุบันมีการล4วงละเมิดสิทธิข>อมูลส4วนบุคคลเพิ่มมากขึ้น
ยกตัวอย4างง4าย ๆ เช4น การครอบครองเบอรRโทรศัพทRโดยการซื้อฐานข>อมูลมาจากที่อื่นและโทรไปหา
โดยที่ไม4มีการรับรู>จากเจ>าของ เบอรRโทรศัพทRนั้น หรือการที่เราได>รับโฆษณาบน Social Media
จากข>อมลู การใชง> านของเรา โดยทเ่ี ราไม4รูต> ัว หรอื ไม4ไดย> ินยอมให>องคRกรเก็บข>อมลู เปนG ตน>

ดังนั้นกฎหมายฉบับนี้จึงเปGนประโยชนRต4อผู>บริโภค โดยข>อบังคับกฎหมาย PDPA จะให>ความคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล เช4น การศึกษา ฐานะการเงิน ประวัติสุขภาพ ประวัติการทำงาน และข>อมูลส4วนบุคคล
ประเภทอื่น ๆ เช4น ลายพิมพRนิ้วมือ บันทึกเสียง เลขบัตรประชาชน หรือข>อมูลการใช>งาน เว็บไซตR
เพอื่ ประโยชนRโดยทเี่ จา> ของขอ> มูลไม4ยินยอม

ผPูควบคุมขPอมูลส;วนบุคคล (Data Controller)
ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล หมายถึงบุคคลหรือนิติบุคคลที่มีส4วนในการเก็บรวบรวมข>อมูล
ส4วนบุคคล ใช>ข>อมูลส4วนบุคคลหรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล 32 และหากดูที่ความหมายอย4างละเอียดแล>วนั>น
หมายความว4าเพียงแค4เรามีการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่นไว> ก็ถือว4าเราเปGนผู>ควบคุมข>อมูล
ส4วนบุคคลที่จะต>องปฏิบัติตามตามพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
จะสามารถรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล ก็ต4อเมื่อบุคคลธรรมดา หรือนิติบุคคล (บริษัท ห>างร>าน
มูลนิธิสมาคม หน4วยงาน องคRกร ร>านค>า หรืออื่นใด ก็ตาม) หากมีการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลไว>
หรือมีการนำข>อมูลส4วนบุคคลไปใช> หรือนำไปเป•ดเผยไม4ว4าจะวัตถุประสงคRใดก็ตาม จำเปGนต>องได>รับ
ความยินยอม (Consent) จากเจา> ของขอ> มลู ดว> ยเว>นแตจ4 ะเปนG ไปตามข>อยกเวน> ที่ พ.ร.บ. กำหนดไว>

32 พระราชบญั ญตั ขิ ้อมลู สว่ นบคุ คล พ.ศ. LMEL มาตรา E

70

จากกรณีป"ญหาที่บุคคลอื่น นำข>อมูลส4วนบุคคลไปใช>ประโยชนRต4อ โดยไม4ได>รับความยินยอมนั้น
การที่บุคคลอื่นนั้นได>สแกนบารRโค>ดนั้นและได>ข>อมูลต4าง ๆ ของเจ>าของข>อมูลมาอยู4ในความครอบครอง
ก็ถือว4าบุคคลนัน้ เปนG ผู>ควบคุมข>อมลู ตามพระราชบญั ญตั ิข>อมลู ส4วนบคุ คล พ.ศ.2562

3.2 ปbญหาการคุPมครองขPอมูลส;วนบุคคลกรณีเจPาของขPอมูลส;วนบุคคลเผยแพร; Boarding Pass ดPวยตัวเอง
แลPวมีบุคคลอื่นนำขPอมูลส;วนบุคคลไปใชPประโยชนA มีความผิดตามพระราชบัญญัติขPอมูลส;วนบุคคล
พ.ศ.2562 หรือไม;

เมื่อบุคคลนั้นเปGนผู>ควบคุมข>อมูลตามพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล การที่นำข>อมูลส4วนบุคคลไปใช>
โดยไม4ขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลต>องพิจารณาจากบทบัญญัติตามพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล
ดังนี้ มาตรา 19 “ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะกระท าการเก็บ รวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลไม4ได>
หากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลไม4ได>ให>ความยินยอมไว> ก4อนหรือในขณะนั้น เว>นแต4บทบัญญัติแห4งพระราชบัญญัตินี้
หรือกฎหมายอนื่ บัญญัตใิ ห>กระทำได”>

มาตรา 27 “ห>ามมิให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล โดยไม4ได>รับ
ความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล” และสำหรับความรับผิดทางแพ4ง หากผู>ควบคุมข>อมูลดำเนินการ
ใด ๆ เกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคลอันเปGนการฝ˜าฝ•น ทำให>เกิดความเสียหายต4อเจ>าของข>อมูล ผู>ควบคุมข>อมูล
จะต>องใช>ค4าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้นแก4เจ>าของข>อมูล33 และผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
จะต>องรับโทษทางอาญาด>วย หากผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลฝ˜าฝ•นมาตรา27 วรรคหนึ่งและวรรคสอง
โดยประการที่น4าจะทำให>ผู>อื่นเกิดความเสียหาย หรือแสวงหาประโยชนRที่มิควรได>โดยชอบด>วยกฎหมาย
สำหรับตนเองหรือผูอ> ื่น34

แต4อย4างไรก็ดีในป"จจุบันพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ฉบับนี้ ยังไม4มีผลบังคับใช>
เ จ > า ข อ ง ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล ท ี ่ เ ผ ย แ พ ร 4 อ า จ ไ ด > ร ั บ ค ว า ม ค ุ > ม ค ร อ ง จ า ก ก ฎ ห ม า ย อ ื ่ น เ ช4 น
พระราชบัญญัติว4าด>วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอรRมาตรา 9 ที่บัญญัติไว>ว4า ผู>ใดทำให>เสียหาย
ทำลาย แก>ไข เปลี่ยนแปลง หรือเพิ่มเติม ไม4ว4าทั้งหมดหรือบางส4วน ซึ่งข>อมูลคอมพิวเตอรRของผู>อื่นโดยมิชอบ
ต>องระวางโทษโทษจำคุกไม4เกิน 5 ป] หรือปรับไม4เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ35 ความผิดตามมาตราน้ี
หมายถึง การกระทำอันเปGนการรบกวน ข>อมูลคอมพิวเตอรRของผู>อื่นโดยมิชอบ จากกรณีที่บุคคลอื่นได>
ข > อ ม ู ล ท ี ่ เ ก ี ่ ย ว ก ั บ ก า ร จ อ ง ไ ป บ ุ ค ค ล น ั ้ น ก ็ จ ะ ส า ม า ร ถ เ ข > า ไ ป แ ก > ไ ข ข > อ ม ู ล ก า ร จ อ ง ไ ด>
อีกทั้งยังสามารถยกเลิกเที่ยวบินนั้นได>อีกด>วย การกระทำเช4นว4าน้ี ถือเปGนการแก>ไข เปลี่ยนแปลงข>อมูล
อันเปนG การรบกวนขอ> มูลบุคคลท่นี ำข>อมลู ส4วนบุคคลไปใชน> ้นั จงึ ต>องรบั ผดิ ตามมาตรานี้

33 พระราชบญั ญตั ขิ ้อมลู สว่ นบคุ คล พ.ศ.LMEL มาตรา YY
34 พระราชบญั ญตั ขิ ้อมลู สว่ นบคุ คล พ.ศ.LMEL มาตรา YZ
35 พระราชบญั ญตั วิ า่ ด้วยการกระทําความผิดเกี8ยวกบั คอมพิวเตอร์ มาตรา Z

71

ป"จจุบันพระราชบัญญัติข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 ยังมิได>มีการร4างกฎหมายที่เกี่ยวเนื่อง
ด>วยการที่เจ>าของข>อมูลเผยแพร4ข>อมูลส4วนบุคคลด>วยตนเองและได>รับความคุ>มครองตามกฎหมายฉบับน้ี
หากแต4มีเพียงการที่บุคคลผู>ควบคุมข>อมูลเปGนผู>เผยแพร4นั้นบัญญัติไว>ให>ต>องรับผิดตามพระราชบัญญัติ
ขอ> มลู ส4วนบคุ คล พ.ศ. 2562

อย4างไรก็ตามเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลก็อาจได>รับความคุ>มครองตามกฎหมายที่ว4าด>วยการกระทำ
ความผิดเก่ยี วกับคอมพิวเตอรหR รือกฎหมายแพ4งและพาณชิ ยหR รือกฎหมายอาญา

กรณีเผยแพร4 Boarding Pass หากมีความเสียหายตามมาจากการที่มีบุคคลใดนำข>อมูลใน Boarding
Pass ไปใช>ในทางที่ผิดกฎหมายหรือก4อให>เกิดความเสียหายแก4เจ>าของข>อมูล อาจมี ความผิดตามกฎหมาย
แพ4งและพาณิชยR36 มาตรา 420 “ผู>ใดจงใจหรือประมาทเลินเล4อ ทำต4อบุคคลอื่น โดยผิดกฎหมาย
ให>เขาเสียหายถึงแก4ชีวิตก็ดี แก4ร4างกายก็ดี อนามัยก็ดี เสรีภาพก็ดี ทรัพยRสิน หรือสิทธิอย4างหนึ่งอย4างใดก็ดี
ท4านว4าผู>นั้นทำละเมิด จำต>องใช>ค4าสินไหมทดแทนเพื่อการนั้น” ตามกฎหมายมาตรานี้ หากผู>เผยแพร4ข>อมูล
เผยแพร4ข>อมูลโดยจงใจหรือโดยประมาทก็ตาม ได>กระทำลงไปและ ก4อให>เกิดความเสียหาย
แก4เจ>าของข>อมูลซึ่งอาจจะเปGนการยกเลิกตั๋วหรือกรณีใด ๆ ที่อาจทำให>เจ>าของ ข>อมูลเสียสิทธิในการเดินทาง
ในรอบเที่ยวบินนั้น ๆ หรือเสียหายอย4างอื่นใดอย4างหนึ่งตามที่กฎหมายมาตรานี้ได>บัญญัติไว>
บุคคลผู>เผยแพร4นั้น จำต>องรับโทษความผิดฐานละเมิดตามกฎหมายแพ4งและพาณิชยRหรือในส4วนของกฎหมายอาญา
37 อาจมีความผิดตามมาตรา 322 “ผู>ใดเป•ดผนึกหรือเอาจดหมาย โทรเลข หรือเอกสารใด ๆ
ซึ่งป•ดผนึกของผู>อื่นไป เพื่อล4วงรู>ข>อความก็ดี เพื่อนำข>อความในจดหมาย โทรเลขหรือเอกสารเช4นว4าน้ัน
ออกเป•ดเผยก็ดี ถ>าการกระทำน้ัน น4าจะเกิดความเสียหายแก4ผู>หนึ่งผู>ใด ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกินหกเดือน
หรือปรับไม4เกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจำ ทั้งปรับ” เพราะ Boarding Pass มิได>ปรากฏข>อมูลส4วนตัวใด ๆ
หากไม4สแกนด>วยแอพพลิเคชั่นเสียก4อน ซึ่งการแสกนบารRโค>ดอาจถือเปGนการเป•ดผลึกได> เพราะเปGนการกระทำ
เพื่อล4วงรู>ข>อความภายในโค>ดนั้น หรือหากกระทำลงไปเพื่อล4วงรู>ข>อความและนำข>อความในโค>ดนั้น
เพื่อไปเผยแพร4ก็อาจมีความผิดตามกฎหมายอาญา มาตรานี้ได> อย4างไรก็ตามอาจมีความผิดตามพระราชบัญญัติ
ว4าด>วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอรRอีกด>วย โดยการสแกนคิวอารRโค>ดอาจถือเปGนการเข>าระบบ
หรือข>อมูลของผู>อื่นโดยมิชอบ ซึ่งคิวอารRโค>ดอาจเปGนมาตรการปjองกัน การเข>าถึงโดยเฉพาะและมาตรการปjองกันน้ัน
มิได>มีไว>สำหรับตน38 และหากผู>กระทำการเข>าถึงข>อมูลของผู>อื่นได>กระทำไปโดยรู>ว4าการปjองกันการเข>าถึง
ข>อมูลส4วนบุคคลข>อมูลของผู>อื่น โดยการทำเปGนคิวอารRโค>ดนั้น ได>ทำขึ้นเพื่อปjองกันการเข>าถึงข>อมูล 39
แต4หากยังได>กระทำ เพื่อล4วงรู>ข>อมูลและนำข>อมูลดังกล4าว ไปเผยแพร4โดยมิชอบและอาจเกิดความเสียหาย 40
หรือทำลาย แก>ไขเปลี่ยนแปลงเพิ่มเติม ไม4ว4าทั้งหมดหรือแต4บางส4วนแก4ข>อมูลและเกิดความเสียหาย
แก4 เจ>าของขอ> มลู ก็อาจมีความผิดตามพระราชบัญญัติ ว4าด>วยการกระทำความผิดเก่ยี วกับคอมพิวเตอรR

36 ประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ มาตรา GLF
37 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา HLL
38 พระราชบญั ญตั วิ า่ ด้วยการกระทําความผิดเก8ียวกบั คอมพิวเตอร์มาตรา 7
39 พระราชบญั ญตั วิ า่ ด้วยการกระทําความผิดเก8ียวกบั คอมพิวเตอร์มาตรา E
40 พระราชบญั ญตั วิ า่ ด้วยการกระทําความผิดเก8ียวกบั คอมพิวเตอร์มาตรา 9

72

4.ผลกระทบจากการเผยแพร(

ความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นต4อเจ>าของข>อมูลในการเผยแพร4 Boarding Pass ลงโลกออนไลนRน้ัน
ข>อมูลที่เราได>เผยแพร4ไป เมื่อไปปรากฏอยู4บนอินเทอรRเน็ตอาจถูกนำไปใช>งานอย4างอื่นที่เราไม4คาดคิด
ทำใหเ> รากลายเปนG เหยื่อหรอื ผปู> ระสบภัยออนไลนRได>

§ ถกู นำไปในทางผิดกฎหมาย เช4น เลขท่ีบัตรประชาชน ถกู นำไปใช>ในการเป•ดบญั ชี
เพ่อื ฉ>อโกงผู>อนื่

§ ถูกนำไปทำการตลาดต4อทำใหเ> ราถูกรบกวนดว> ยโฆษณาขายสินค>าและบริการต4าง ๆ
§ ถกู ปลอมแปลงตัวตน เอาไปแอบอา> งทำเรื่องทีเ่ สียหายหรอื ผดิ กฎหมาย
§ ถกู แอบตาม ไม4วา4 กรณีใด ๆ กต็ ามซง่ึ อาจทำใหเ> จา> ของข>อมูลไม4สบายใจหรอื ตกอยใ4ู นอันตราย
§ ถกู รบกวนด>วยการโทรหรอื โฆษณาต4าง ๆ ผา4 นทางอีเมลR
ซึ่งความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นดังกล4าว ล>วนเปGนสิ่งที่ไม4มีผู>ใดต>องการให>เกิดขึ้น โดยเหตุการณRทั้งหมด
เกิดขึ้นได>เพียงจากการโพสตR Boarding Pass ลงโซเชี่ยลก็อาจทำให>เจ>าของข>อมูลอาจได>รับ
ความเสียหายตามมาอีกมาก ไม4เพียงแค4จากตัวอย4าง แต4อาจเกิดเหตุการณRใด ๆ ที่ไม4อาจคาดการณRได>มาก4อน
ซง่ึ เปGนสง่ิ ทเ่ี จ>าของขอ> มลู ไม4ตอ> งการใหเ> กิดขนึ้

5.บทสรปุ และขAอเสนอแนะ

5.1 บทสรปุ
ในโลกออนไลนRมีข>อมูลที่เกี่ยวกับเรามากมาย ไม4ว4าจะเปGนชื่อ-สกุล เลขบัตรประจำตัว อายุ
วันเดือนป]เกิด เบอรRโทรศัพทR อีเมลR นี่เปGนแค4ตัวอย4างบางส4วนเท4านั้น ป"จจุบันเราทุกคนใช>อุปกรณR
สื่อสารและเชื่อมต4อ อินเทอรRเน็ต แน4นอนว4าการเชื่อมต4อของโลกที่มากขึ้น ทำให>ข>อมูลของเราอยู4บนออนไลนR
ไม4อย4างใดก็อย4างหนึ่ง อาจเปGนข>อมูลที่เราโพสตRเองหรืออาจะเปGนข>อมูลที่เราต>องกรอก
เพื่อยืนยันตัวตนในการใช>งานแอพพลิเคชั่นต4าง ๆ คุณคิดว4าข>อมูลเหล4านั้น จะอยู4ไปถึงเมื่อไหร4
และสามารถลบออกไปจากโลกออนไลนRได>หรือไม4 แล>วข>อมูลส4วนตัวของเราที่เราไม4ต>องการให>ดำรงอยู4ในนั้นมันจะถูกใช>อย4างไรบ>าง
ไม4ว4าจะข>อมูลใด ๆ ของเรา ล>วนแล>วแต4มีความสำคัญกับความปลอดภัยต4อชีวิต ร4างกาย สิทธิ เสรีภาพ
และทรัพยRสิน ฉะนั้น ข>อมูลของเราที่ออกไปจะเปGนจากใครถ>าไม4ใช4จากตัวเราเองตั้งแต4แรก การเผยแพร4
Boarding Pass ถือเปGนกรณีตัวอย4างที่ข>อมูลส4วนตัวของเราอาจถูกเผยแพร4 โดยที่เราไม4อาจรู>ตัวได>
ถือเปGนภัยอันไม4คาดคิด อาจเปGนตัวอย4างที่อาจทำให>คุณได>ตระหนักรู>ถึงภัยอันตรายจากการที่ปล4อยให>
ผ>อู ่ืนมขี อ> มลู ส4วนตัวของเรา
5.2 ขอP เสนอแนะ
ทั้งนี้ เมื่อทราบถึงผลกระทบของการเผยแพร4 Boarding Pass แล>ว ข>อเสนอแนะเกี่ยวกับการเผยแพร4
Boarding Pass ที่หลายๆ คนนิยมเผยแพร4กัน ทั้งนี้คุณยังสามารถเผยแพร4ได>อย4ู ซึ่งเปGนสิทธิของคุณ
ในการที่จะเผยแพร4ข>อความหรือรูปภาพใด ๆ เพียงแต4การเผยแพร4 Boarding Pass ควรเบลอ
หรือทำเครื่องหมายขีดค4าในส4วนของบารRโค>ด หรือในส4วนของข>อความที่คุณไม4ต>องการให>ผู>อื่นรับร>ู

73

เพื่อเปGนการปjองกันการเข>าถึงข>อมูลส4วนตัวของคุณจากบุคคลอื่นผู>ที่แสวงหาช4องทางในการนำข>อมูล
ของคุณไปใช>ในทางที่ไม4ดี หรือผิดกฎหมาย หรืออาจจะเปGนการดีเสียกว4าหากไม4เผยแพร4 Boarding Pass ลงเสียเลย
ซงึ่ ถือเปนG การปอj งกันท่ดี ีทส่ี ดุ ในการปกปอj งข>อมลู สว4 นตวั ของคุณ

74

เรื่อง การสมคั ร true money wallet ใช2ขอ2 มลู สวD นบคุ คลมากเกินความ
จำเปนI

คิดไม(ออก41

บทคดั ยอ;
เมื่อประเทศไทยเข>าสู4ยุคที่สามารถชำระเงินผ4านทางแอปพลิเคชันได> ทําใหคนไทยบางกลุ4มคิดว4า
การลงทะเบียนโดยการใชข>อมูลส4วนบุคคลเปGนเรื่องปกติ โดยคนส4วนใหญ4อาจไม4ทราบถึงกฎหมายคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งควรเปGนสิทธิที่ควรรับรู>และเลือกได>ว4ายินยอมให>เก็บใช> และเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล
หรือไม4นั้น ต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลก4อน และบางแอปพลิเคชันนั้น มีการบังคับให>ถ4ายรูปคู4
กับบัตรประชาชนเพื่อยืนยันตัวตน ในกรณีท่ีควรมีการถามเจ>าของข>อมูลว4ายินยอมถ4ายรูปคู4
กับบัตรประชาชน หรือไม4 และจะต>องมีการดก็บขอมูลมูลตามวตัถุประสงคขRองเรื่องนั้น ๆ ตามที่ได>
แจ>งล4วงหน>าไว>เท4านั้น อีกทั้งยังต>องให>สิทธิที่จะถอนความยินยอมหรือลบข>อมูลที่คิดว4า
ไม4จำเปGนในแอปพลเิ คชั้นนัน้ ๆ
True money wallet เปGนแอปพลิเคชันที่สามารทำธุรกรรมได>หลากหลายกหลาย
มีหน4วยงานท่ีรับผิดชอบ คือ บริษัท ทรู มันนี่ จำกัด และเปGนแอปพลิเคชันที่เก็บข>อมูลส4วนบุคคลค4อนข>าง
เยอะ นอกจากนั้นยังมีการยืนยัน ตัวตนโดยถ4ายรูปค4ูกับ บัตรประชาชน สแกนใบหน>า หรือยืนยัน
ด>วยการเสียบบัตรประชาชนท่ี 7-Eleven และหากต>องการแก>ไขข>อมูลส4วนบุคคล จะมีการบังคับให>ใส4เลข
หลังบัตรประชาชน โดยไม4ถามความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลก4อนและเพื่อให>เจ>าของข>อมูลมีตัวเลือกอื่น
ในการยืนยันตัวตน ดังนั้นจึงเกิดคำถามได>ว4า การเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพริเคชัน True money wallet
น้ัน เปGนการเกบ็ ขอ> อมูลสว4 นบุคคลมากเกินความจำเปGนและปลอดภยั หรือไม4

วตั ถุประสงคI

เพ่ือให>คนไทยได>ตระหนักว4าบางครั่งแอปพลิเคชั่นนั้นอาจเก็บข>อมูลส4วนบุคคลเกินความจำเปGน
แ ล ะ ย ั ง ริ ด ร อ น ส ิ ท ธ ิ ใ น ก า ร เ ล ื อ ก ท่ี จ ะ เ ก ็ บ ร ั ก ษ า ค ว า ม เ ป G น ส 4 ว น ต ั ว ข อ ง เ จ > า ข อ ง ข > อ ม ู ล น้ั น
เพื่อเปGนการให>คนไทยได>ตระหนักถึงป"ญหาดังล4าวเราจึงได>ทําบทความนี้ขึ้นมาเพ่ือแสดงให>เห็นว4าแอปพลิเค
ชัน True money wallet นั้น มีการเก็บข>อมูลมากน>อยเพียงใด และเกินความจำเปGนหรือไม4
เพ่ือใหค> นไทย มีความเข>าใจและเล็งเหน็ ความสําคญั เกย่ี วกับกฎหมายค>มุ ครองขอ> มูลส4วนบุคคลมากย่งิ ขนึ้

41 บทความนเ้ี ปน\ สวC นหนงึ่ ของวิชากฎหมายคุมค2 รองขอ2 มลู สCวนบคุ คล ภาคเรียนที่ 1 ปก5 ารศึกษา 2564 ประกอบด2วย สมาชิกดงี นป้ี bทมา สรุ ิยะ, ณฐั หทยั พงศ)พรพส,ุ ณัชชา
ไทยวตั ถ,ุ สุขสนั ต)โทภิลา, ชลลดา แสนสขุ โรจน,) ชุติมณฑน) ชัยสิทธิ

75

ที่มาและความสำคัญ
ในสถานการณRป"จจุบันคนไทยได>หันมาให>ความสนใจในการซื้อของทางออนไลนRหรือร>านค>าชำระ

เงินผ4านแอพริเคชันเปGนหลัก คนไทยส4วนมากจึงเริ่มให>ความสำคัญกับข>อมูลความเปGนส4วนบุคคลมากยิ่งขึ้น
เนือ่ งจากแอปพลเิ คชัน True money wallet น้ัน อาจมีการเก็บขอ> มูลเกนิ ควาจำเปGน แมจ> ะมกี ารบอกกล4าว
แก4เจ>าของข>อมูลให>ทราบว4าเก็บข>อมูลเพื่อความปลอดภัย แต4การเก็บข>อมูลส4วนบุคคลส4วนบุคคล
ทม่ี ากเกนิ ไปน้ัน อาจเปนG การละเมิดความเปนG สว4 นตัวของจ>าของข>อมลู ได>

ข>อมูลส4วนบุคคล ได>แก4 ชื่อ นามสกุล หรือชื่อเล4น เลขบัตรประจำตัวประชาชน เลขหนังสือเดินทาง
เลขบัตรประกันสังคม เลขใบอนุญาตขับขี่ เลขประจำตัวผู>เสียภาษีเลขบัญชีธนาคารเลขบัตรเครดิต
(การเก็บเปGนภาพสำเนาบัตรประชาชนหรือสำเนาบัตรอื่น ๆ ที่มีข>อมูลส4วนบุคคลที่กล4าวมาย4อมสามารถใช>
ระบุ โดยตัวมันเองจึงถือเปGนข>อมูลส4วนบุคคล) ที่อยู4อีเมลRเลขโทรศัพทR ข>อมูลอุปกรณRหรือเครื่องมือ
เช4น IP address, MAC address, Cookie ID ข>อมูลทางชีวมิติ (Biometric) เช4น รูปภาพใบหน>า,
ลายนิ้วมือ, ฟ•ลRมเอ็กซRเรยR ข>อมูลระบุทรัพยRสินของบุคคล เช4น ทะเบียนรถยนตR, โฉนดที่ดิน ข>อมูล
ที่สามารถเชื่อมโยงไปยังข>อมูลข>างต>นได>เช4นวันเกิดและสถานี่เกิด, เชื้อชาติสัญชาติ, น้ำหนัก, ส4วนสูง, ข>อมูล
ต ำ แ ห น 4 ง ท ี ่ อ ย ู 4 (location), ข > อ ม ู ล ก า ร แ พ ท ย R , ข > อ ม ู ล ก า ร ศ ึ ก ษ า , ข > อ ม ู ล ท า ง ก า ร เ ง ิ น ,
ข>อมูลการจ>างงานข>อมูลหมายเลขอ>างอิงที่เก็บไว> เช4นไมโครฟ•ลมR แม>ไม4สามารถระบุไปถึงตัวบุคคคลได>
แต4หากใช>มั่ว อาจระบุดัชนีข>อมูลอีกระบบหนึ่งก็จะสามารถระบุไปถึงตัวบุคคลนั้นได>
ข>อมูลในไมโครฟ•ลมRจึงเปGนข>อมูลส4วนบุคคล ข>อมูลการประเมินผล การทำงาน หรือความเห็นของนายจ>าง
ต4อการทางานของลูกจ>าง ข>อมูลการบันทึกต4างๆที่ใช>ติดตามตรวจสอบ กิจกรรมต4าง ๆ ของบุคคล
เช4น log file ข>อมลู ทสี่ ามารถใช>ในการคน> หาข>มลู ส4วนบคุ คลทางอนิ เทอรRเนต็ 42

ข>อมูลส4วนบุคคลที่เปGนข>อมูลอ4อนไหวได>แก4 เชื้อชาติ, เผ4าพันธRุ, ความคิดเห็นทางการเมือง,
ความเชื่อในลัทธิศาสนาหรือปรัชญา, พฤติกรรมทางเพศ, ประวัติอาชญากรรม,ข>อมูลสุขภาพความพิการ
หรือข>อมูล สุขภาพจิต, ข>อมูลสหภาพแรงงาน,ข>อมูลพันธุกรรม,ข>อมูลชีวภาพ,ข>อมูลอื่น ๆ ใด ซึ่งกระทบ
ต4อเจ>าของข>อมูลในทำนองเดียวกันตามที่คณะกรรมการประกาศกำหนดจะเห็นได>ว4าข>อมูลส4วนบุคคลนั้น
มักมีแบบทั่วไปและข>อมูลอ4อนไหวรวมถึงข>อมูลบางชนิดก็ไม4ได>ถูกระบุว4าเปGนข>อมูลส4วนบุคคล
ซึ่งหน4วยงานหรือองคRกรทั้งหลาย จึงต>องขอความยินยอมเพื่อที่จะเก็บรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูล
สำหรับการติดต4อทางธุรกิจ และไม4ต>องปฏิบัติตามแนวปฏิบัตินั้น ส4วนที่เกี่ยวข>องกับข>อมูลสําหรับการติดต4อ
ทางธุรกิจและข>อมูลอ4อนไหวนั้นหมายถึงท่ีเปGนเร่ืองส4วนตัวโดยแท>ของบุคคล แต4มีความละเอียดอ4อน
และสม4ุ เสยี งต4อการถูกใช>ในการเลือกปฏิบตอั ย4างไมเ4 ปนG ธรรมจงึ จาํ เปGนต>องดําเนินการดว> ยความระมัดระวังเปนG พิเศษ

42 ขอ2 มลู สวC นบคุ คลคอื อะไร สาํ คัญแคไC หน , สืบคน2 เมอื่ พฤศจิกายน 2564, แหลงC ทมี่ า
https://dip360.dip.go.th/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8 %AA%E0%B9%88%E0%B8%

76

1.บทนํา
บทความฉบับน้ีเปGนการศึกษาเกี่ยวกับการค>ุครองข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันทรูมันนี วอลเล็ท

ซึ่งภายในแอปทรูมันนี่ วอลเลทน้ัน มักมีนโยบายในการปกปjองข>อมูลหรือดูแลข>อมูลของผู>ใช>งาน
เพื่อไม4ให>เกิดผิดพลาดและรักษาความปลอดภัยต4อความการใช>งานแอปพลิเคชันนั้น ซึ่งตอนที่เข>าสมัคร
เพื่อใช>งานแอปพลิเคชัน ทรูมันนี วอลเล็ทนั้น มีรายละเอียดให>เรากรอกข>อมูลและขอความยินยอม
โดยข>อมูลที่กรอกลงไปทั้งหมดจะถูกจัดเก็บไว>ท่ีบริษัทนั้น ก็มีข>อมูลซี่งเปGนข>อมูลส4วนบุคคลไดแก4 ชื่อ-นามสกุล,
เลขบัตรประชาชน ซึ่งการกระทำนั้นเปGนไปตามพระราชบัญญัติคุ>มครองกฎหมายส4วนบุคคล แม>ว4าทางแอปพลิเคชนั่
ทรูมันน่ีวอลเลท มักจะมีนโยบายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>เข>าใช>งานแต4ก็ยังมีป"ญหาที่เกิดขึ้น
เราจึงศึกษาถึงความผิดที่บริษัทต>องได>รับบทลงโทษทางกฎหมายแพ4งและกฎหมายทางอาญา
หากมีบคุ คลทไ่ี ม4ใช4เจา> ของขอ> มูลกระทำการละเมดิ สว4 นบคุ คลผู>ใชง> าน
2.ลักษณะของแอปพลเิ คชัน true money wallet

“ทรูมันน่ี วอลเล็ท” เปGนแอพพลิเคชันกระเป¹าเงินออนไลนRของบริษท ทรู มันนี่ จำกัด สามารถใช>จ4ายแทนเงินสด
ได>ทุกที่ ทุกเวลา ทั้งใช>ซื้อสินค>าท่ี 7-ELEVEN จ4ายบิล เติมเงินมือถือ ตู>จำหน4ายสินค>า รวมถึงใช>จ4ายผ4านบัตร WeCard
ซึ่งแอปพลิเคชันนั้น เกม สติกเกอรR และซื้อของออนไลนได>เหมือนบัตรเดบิต นอกจากนี้ยังมีโปรโมชั่น ส4วนลด
และคะแนนสะสมอกี มากมายสาํ หรับผ>ูใชบ> ริการ เปGนตน> ซ่งึ มีความสะดวกสบายในการใชง> านในหลาย ๆ ด>าน

เนื่องจากสามารถเชื่อมธนาคารไว>ในแอปเพื่อให>สะดวกในการเติมเงินโดยไม4เสียค4าธรรมเนียมและยังไม4ต>อง
ไปเติมที่ 7-ELEVEN หรือตู>เติมเงินต4าง ๆ อีกทั้งยังสามารถโอนเงินเข>าบัญชีธนาคารได>หรือโอนเงินเข>าทรูมันน่ี
ของเพอื่ นกไ็ ด> เพยี งแคม4 ีเบอรRโทรศัพทหR รือเลขบญั ชี เปนG แอปทสี่ ะดวกรวดเร็วคอ4 นขา> งมาก
ขนั้ ตอนการสมัคร

1. ดาวนRโหลดแอปพลเิ คชันทรมู ันน%ี วอลเล็ท ได>ที4 App Store สําหรับ iOS หรือ Play Store สําหรับ Android
2. เป•ดแอปพลเิ คชั่น และเลือกเมนู เรมิ่ ตน> ใช>งาน
3. กรอกเบอรRโทรศพั ทมR อื ถือ และรอรับรหัสยนื ยนั (OTP) ผ4านทาง SMS
4. เลือกสมคั รบรกิ ารเพื่อตกลงยอมรบั เง่ือนไขการใชบ> รกิ าร
5. เลอื กสแกนบตั ร เพ่ือสแกนหนา>บตัรประชาชน (ทย่ี งั ไมห4 มดอาย)ุ ดา> นหนา> และด>านหลงั
6. เลอื กเริ่มสแกน เพอ่ื สแกนใบหนา> (หน>าตรง) ของคุณ
7. ใสอ4 เี มลR ต้ังรหัสผ4าน และเลอื กถัดไป
8. สรา> งรหสั ผา4 นหลัก เพือ่ ใช>การเข>าใช>งานแอปพลิเคชนั ทรมู นั นวี อลเลทในครง้ั ตอ4 ไป
9. กรอกข>อมูลท่ีอย4สู ำหรบั ตดิ ต4อ
10. กดตกลง รับขา4 วสาร
11. ลงทะเบยี นบญั ชที รูมนั นี่วอลเล็ทเรยี บร>อย
หมายเหตุ: ในกรณที ไี่ ม4มีวันเกดิ ในบัตรประจำตัวประชาชนจะไม4สามารถสมัครใชง> านบญั ชีทรมู ันน่วี อลเลท็ ได> 43

43บรกิ ารชCวยเหลือของทรมู นั น;ี . //<M<N.//วิธดี าวนโ) หลดและสรา2 งบญั ช.ี //สืบคน2 เมื่อ กันยา 2564 จาก https://support.truemoney.com/knowledge-base/how-to-
download-truemoney-set-up-an-account/

77

แอปพลิเคชนั น้ีเปdนของเอกชน
การให>บริการ True Money Wallet เปGนข>อตกลงระหว4าง บริษท ทรูมันนี่ จำกัด ซงึ่ มีสำนักงาน

ใหญต4 ง้ั อย4ู อาคารเอไอเอ แคปปต• อล เซน็ เตอรR ถนนรชั ดาภเิ ษก แขวงดนิ แดง เขตดินแดง กรุงเทพมหานคร
ฝ˜ายหน่ึง กับผใู> ช>บริการ True Money Wallet อีกฝ˜ายหนง่ึ เพื่อใช>บริการ True Money Wallet
โดยผู>ใช>บริการสามารถทําธุรกรรมการเงินด>วยเงินอิเล็กทรอนิกสRของบริษัท บัตรเครดิต บัตรเดบิต
หรือบัตรอิเลกทรอนิกสRที4ผูกกับบัญชีของผใ>ู ช>บริการ ท้ังการเติม-จ4าย-โอน-ถอน ได>อย4างสะดวก
ผ4านแอปพลิเคชนั่ True Money Wallet หรือผ4านทาง Prepaid Card ของบริษท เช4น WeCard
หรือบตั รอน่ื ใดท่ีบรษิ ัทออกรว4 มกับนิตบิ คุ คลอนื่ 44

นโยบายการคมPุ ครองขPอมูลสว; นบคุ คล
บรษิ ท ทรูมันน่ี จำกดั ตระหนักถึงความสำคัญในความเปGนส4วนตวั และการค>มุ ครองขอ> มูลสว4 นบคุ คล

ของลูกค>าผู>ใช>บริการ จึงได>จัดให>มีนโยบายการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล เพื่อแจ>งให>ลูกค>าผู>ใช>บริการทราบ
เกย่ี วกับแนวทางปฏิบัติของบริษัทในการเก็บรวบรวม ใช> และเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล เพอื่ ให>ลูกค>า
ผู>ใช>บริการสามารถใช>บริการเงินอิเล็กทรอนิกสRผ4านแอปพลิเคชั่น True Money Wallet (แอปพลิเคช่ัน)
บริการรับชําระเงินแทนบริการโอนเงินด>วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกสR และบริการอื่น ๆ
ที่บริษัทได>รับอนุญาตจากธนาคารแห4งประเทศไทย ทมี่ ีอยป4ู ัจจุบันและที่อาจมีข้ึนในอนาคต (รวมเรียกว4
บริการ) ได>อย4างม่ันใจ

ประเภทของขPอมูลสว; นบุคคลทบ่ี ริษทเกบ็ รวบรวม ใชP หรือเปดs เผย
- ข>อมูลตามบัตรประชาชน หนังสือเดินทาง และ/หรือหลักฐานอ่ืนทีอ่ อกโดยราชการ

เชน4 เลขประจาํ ตัวประชาชน ช่ือ นามสกุล คาํ นาํ หน>าชอื่
- ข>อมูลท่ีจำเปGนในการติดต4อท4าน เช4น ท่ีอยูท4 ส่ี ามารถติดต4อได> หมายเลขโทรศพั ทRเคล่ือนท่ี อเี มลR
- ลกั ษณะเฉพาะของบคุ คล เช4น สถานภาพ ข>อมลู ชีวภาพ (Biometrics)
- ขอ> มูลเกีย่ วกับการศกึ ษาและ/หรือการทำงาน
- ข>อมูลเกย่ี วกับสถานะทางการเงิน เช4น บันทึกรายการธุรกรรมทที่ ำผ4านบัญชี True Money Wallet

หรือบริการอ่นื ๆ ข>อมูลบัตรเครดติ ขอ> มูลบญั ชีเงนิ ฝาก
- ข>อมูลเกี4ยวกับอุปกรณRและพฤติกรรมการใช>บริการของท4าน รวมถึงแต4ไม4จำกัดเพียง

หมายเลข ประจําเครอ่ื ง (Unique Device Identifier) หมายเลขบัญชีโฆษณาที4เช่อื มต4ออยูบ4 นอุปกรณRเคล่ือนที่
(Advertisement ID) และหมายเลขทใี่ ช>สำหรับระบุตัวตนของอุปกรณRที่เช่อื มต4ออย4บู นเครือข4าย (IP address)
ข>อมูลเกี่ยวกับระบบปฏิบัติการอุปกรณRเคลื่อนที่ผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRเคลื่อนที่ ตำแหน4งทีอ่ ย4ูคกุ> กี้ (cookie)
ขอ> มลู สมดุ โทรศพั ทR (phonebook)

44 ทรมู ันนี่ เงอ่ื นไขการให2บรกิ าร TrueMoney Wallet.//สืบคน2 เมอื่ กันยายน 2564 จาก https://www.truemoney.com/terms-conditions/

78

ท้ังนี้ เพือ่ ความจำเปGนในการให>บริการเพิม่ เติม นอกเหนือจากบริการพ้ืนฐานของบริษัทหรือกรณีเก็บ
รวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลที่มีความละเอียดอ4อน (Sensitive Personal Data) นอกเหนือจากที่ระบุข>างต>น
บริษัทจะดำเนินการภายใต>ฐานต4าง ๆ ตามกฎหมายกำหนดเท4านัน้ โดยบริษัทจะแจ>งวัตถุประสงคR
และประเภทของขอ> มูลสว4 นบคุ คลที่ตอ> งการเก็บรวบรวม ใชห> รอื เป•ดเผยกอ4 นหรือขณะทีจ่ ะมีการดำเนนิ การดงั กล4าว
ฐานในการเก็บรวบรวม ใชP หรือเปดs เผยขPอมลู สว; นบคุ คลของท;านและวตั ถปุ ระสงคAในการดาํ เนินการ

บริษัทจะดำเนินการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของท4านภายใต>ฐานตามกฎหมาย
และดําเนนิ การตามวตั ถปุ ระสงคR ดงั ตอ4 ไปนี้

1. ฐานความจําเปGนต4อการปฏิบัติตามสัญญา ซ่ึงท4านเปGนคู4สัญญาหรือเพอ่ื ใช>ในการดําเนินการตามคําขอของท4าน
กอ4 นเข>าทำสัญญา รวมถงึ แตไ4 ม4จำกัดเพียง
- การพิจารณาคำขอลงทะเบียนเข>าใช>แอปพลิเคช่นั
- การอนื่ ใดทจี่ าํ เปนG ในการให>บรกิ ารทีด่ ที ีส่ ดุ จากบรษิ ทั
- การให>บรกิ ารช4วยเหลือ ตดิ ตอ4 สอบถามขอ> มลู ตอบรับคำร>องขอรับขอ> มูลขา4 วสาร หรอื เพอื่ การตดิ ตอ4

สอบถามเก่ียวกบั บรกิ าร
- การพฒั นา ปรบั ปรงุ คุณภาพการใหบ> รกิ าร เพ่มิ ประสิทธภิ าพในการให>บรกิ าร และการอำนวย

ความสะดวกให>แกท4 า4 นในการเข>ารบั บริการ
- การประมวลผลข>อมลู เพ่ือให>บรกิ าร
- วัตถุประสงคRใด ๆ ท่เี ก่ียวข>องกับการให>บริการทท่ี 4านอาจสนใจหรือเปGนประโยชนR

แก4ท4านผ4านช4องทาง การแจ>งเตือนของบริษัท และช4องทางการติดต4อทีท่ 4านได>แจ>งไว> ซ่ึงบริษัทมีสิทธิโดยชอบ
ตามกฎหมายอนั เน่อื งมาจากการใหบ> รกิ าร

- การดำเนนิ การอ่นื ใดท่ีเก่ยี วข>องกับการใหบ> รกิ ารและอาจเปนG ประโยชนRตอ4 ทา4 น
2. ฐานการปฏบิ ัติหนา> ทีต่ ามกฎหมาย รวมถงึ แต4ไมจ4 ำกดั เพยี ง

- การปฏิบัติตามกฎหมายท่ีเกี่ยวข>องกับบริษัท ซงึ่ บริษทมีหน>าที่ต>องปฏิบัติตาม เพื่อให>เป็นไป
ตามกฎหมาย ระเบียบ กฎ หลักปฏบิ ตั หิ รือแนวทางปฏิบัตใิ ด ๆ ทอ่ี อกโดยหน4วยงานตามกฎหมาย
หรือท่ีมีอํานาจกำกับดูแล เช4น ประกาศของธนาคารแห4งประเทศไทย พระราชบัญญัติปjองกัน
และปราบปรามการฟอกเงิน เปGนต>น โดยบริษัทอาจนำส4งข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน
ใหแ> กผ4 ู>ตรวจสอบภายใน/ภายนอก หน4วยงานราชการ หรือบุคคลนิตบิ คุ คลอื่น ๆ ทเ่ี กี่ยวข>อง
3. ฐานความยนิ ยอมรวมถึงแต4ไมจ4 ำกดั เพยี ง
- เพื่อวัตถุประสงคRในการวิเคราะหRหรือคาดการณRเก่ียวกับความช่ืนชอบหรือพฤติกรรมของท4าน
รวมถงึ การวิจยั พัฒนา ปรับปรงุ ผลติ ภัณฑR และวางแผนการตลาด เพื่อใหบ> ริษัทในเครอื ของบรษิ ทั
เครือเจริญโภคภัณฑR จำกัด นำเสนอสินค>าและบริการ สิทธิประโยชนR รายการส4งเสริมการขาย
และข>อเสนอต4าง ๆ ของบริษัทในเครือ หรือพันธมิตรทางธุรกิจของบริษัทในเครือ
ที่วิเคราะหแR ละคดั สรรอย4างเหมาะสมกับท4าน
- วัตถปุ ระสงคอR ื่น ๆ อนั ชอบดว> ยกฎหมาย ซ่ึงบรษิ ัทจะดำเนินการขอความยินยอมจากท4านเปGนครงั้ คราวไป

79

เช4น เพอ่ื อานํ วยความสะดวกให>แก4ในการขอใชบ> ริการของผู>ใหบ> รกิ ารอืน่ ใด ผ4านทางแอปพลเิ คชน่ั
4. ฐานประโยชนRโดยชอบด>วยกฎหมายของบริษทหรือของนิติบุคคลอนื่ ทีไ่ ม4ใช4บริษัท เว>นแต4

ประโยชนRดังกล4าว มีความสำคัญน>อยกว4าสิทธิข้ันพ้ืนฐานในข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน
รวมถงึ แตไ4 ม4จำกดั เพียง
- การปอj งกนั อาชญากรรมและการฉอ> โกง
- การรกั ษาความปลอดภยั ของระบบและเครอื ขา4 ยเพอ่ื ใหเ> ป็นไปตามมาตรฐานสากล
5. ฐานประโยชนRสาธารณะทีส่ ําคัญ โดยบริษัทได>จัดให>มีมาตรการทีเ่ หมาะสม เพ่ือคุ>มครองสิทธิขัน้ พ้ืนฐาน
และประโยชนขอR งทา4 น รวมถึงแตไ4 มจ4 ำกดั เพียง
- การพสิ จู น/R ยืนยันตวั ตน เพ่อื ปอj งกนั อาชญากรรมและการฉ>อโกง
- การตอ> งสงสัยเก่ยี วกับการสนับสนนุ ทางการเงิน สำหรับการก4อการร>ายหรอื การฟอกเงิน
นอกเหนือจากฐานตามกฎหมายและวัตถุประสงคRข>างต>น บริษัทอาจดําเนินการเกบรวบรวม ใช>
หรือเป•ดเผยขอม> ูลส4วนบุคคลของลูกค>าผู>ใช>บริการภายใต>ฐานอื%น ๆ ตามกฎหมายเช4น
เพื่อปjองกนหรือระงับ อันตรายต4อชีวิต ร4างกาย หรือสุขภาพของลูกค>าผู>ใช>บริการ หรือ เพ่อื ให>
บรรลุวัตถุประสงคRทีเ่ กี่ยวกับการจัดทำ เอกสารประวัติศาสตรRหรือจดหมายเหตุ เพ่ือประโยชนRสาธารณะ
เปGนต>น โดยหากมีการดำเนนิ การเก็บรวบรวม
ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลภายใต>วัตถุประสงคRอ่ืน ๆ ตามฐานดังกล4าว บริษทจะแจ>งให>
ท4านทราบในภายหลงั
การเปsดเผยขPอมูลสว; นบคุ คลของท;านใหแP กบ; คุ คลภายนอกและการเก็บรวบรวมขPอมลู ส;วนบุคคลจากแหลง; อืน่
เพ่อื การดําเนินการตามวัตถุประสงคRและภายใต>ฐานตามกฎหมายของบริษทข>างต>น
บริษัทอาจเก็บ รวบรวมจาก และ/หรือ ใช>, ส4ง, โอน, ประมวลผล และ/หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลให>แก4
บคุ คลดังตอ4 ไปน้ี
- นิติบุคคลทมี่ ีอาํนาจควบคุมบริษัท หรืออย4ูภายใต>การควบคุมของบริษท รวมถึงบริษัทที่อยู4ภายใต>
การควบคุมเดียวกันกับบริษัท ซึ่งรวมถึงแต4ไม4จำกัดเพียง บริษัทในกลุ4มของบริษัท แอสแซนดR กร§ุป จำกัด,
บริษัทในกลุ4มของบริษัท ทรู คอรRปอเรช่ัน จำกัด (มหาชน), บริษัทในกลุ4มของบริษัท ซีพีออลลR จำกัด
(มหาชน), บริษัทในกลุ4มของบริษท เจริญโภคภัณฑอาหาร จำกัด (มหาชน) และบริษัทในเครือของบริษัท
เครือเจรญิ โภคภัณฑR จำกัด เปนG ต>น
- นิติบุคคล หรือบุคคลอืน่ ใดทีบ่ ริษัทเป็นคู4สัญญาหรือมีนิติสัมพันธRกับบริษัท รวมถึงผู>ให>บริการอน่ื
ๆ ทม่ี ีอำนาจดำเนนิ การใด ๆ กับขอ> มลู สว4 นบคุ คลของท4าน ท้งั ภายในและภายนอกประเทศ
- ผู>ให>บริการภายนอก ผู>ให>บริการ Cloud หรือคู4ค>าอื่นใดของบริษท ทั้งนี้ บริษัทจะดำเนินการ
ให>แน4ใจว4าผู>ให>บริการเหล4าน้นั จะดำเนินการกับข>อมูลส4วนบุคคลของท4านตามนโยบายคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลและกฎหมายท่ีเก่ยี วข>อง
- ผู>สอบบัญชี ผ>ูตรวจสอบภายนอกของบริษทั หน4วยงานราชการ ผูร> บั โอนสิทธเิ รยี กรอ> ง และบุคคล
หรือนิติบคุ คลอน่ื ใด ทีบรษิ ัทจำเปนG ตอ> งส4งขอ> มูลส4วนบคุ คลให> เพือ่ ความจำเปGนในการปฏิบัตติ ามกฎหมาย

80

- ผ>ูรับโอนธุรกิจ/กิจการ ในกรณีที่บริษทมีการควบรวม โอน ขาย ทรัพยRสิน และ/หรือกิจการท้ังหมด
หรือแตบ4 างส4วน
ระยะเวลาการเก็บรักษาขอP มลู สว; นบุคคลของท;าน

บริษัทมีความจำเปGนทจ่ี ะต>องเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลของท4านไว>เปGนระยะเวลาเท4าทีจ่ ำเปGน
ในระหว4างทที่ 4านยังใช>บริการหรือมีความสัมพันธRอยู4กับบริษัท หรือตลอดระยะเวลาเท4าทจี่ ำเปGน
เพอ่ื ให>บรรลุวัตถุประสงคRท่ีเกย่ี วข>องกับการให>บริการของบริษัท โดยอาจเก็บรวบรวมไว>ต4อไปภายหลังจากนน้ั
หากมีกฎหมายกำหนดไว> เช4น ตามกฎหมายว4าด>วยการปjองกันและปราบปรามการฟอกเงิน
หรือเพอ่ื วตัถุประสงคRในการพิสูจนRตรวจสอบ กรณีอาจเกิดข>อพิพาทภายในอายุความตามท่ีกฎหมายกำหนด
เปGนระยะเวลาไม4เกิน 10 ป] ทั้งนี้บริษัทจะลบหรือทำลายข>อมูลส4วนบุคคล หรือทำใหเป็นข>อมูล
ทีไ่ ม4สามารถระบุถงึ ตวั ตนของท4านได> เมือ่ หมดความจำเปนG หรือสน้ิ สุดระยะเวลาดังกลา4 วแล>ว
สิทธิของลกู คPาผPใู ชPบริการตามกฎหมายคPมุ ครองขPอมลู สว; นบุคคล

ในฐานะทเ่ี ปGนเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลตามกฎหมายคุม>ครองข>อมูลส4วนบุคคล
ทา4 นมสี ิทธติ ามกฎหมายในการดำเนนิ การ ดงั ต4อไปนี้

- สิทธิในการเพกิ ถอนความยนิ ยอมของทา4 น
- ท4านมีสิทธิในการเพิกถอนความยินยอมในการประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลทีท่ 4านได>ให>
ความยนิ ยอม กบั บริษทั ไดต> ลอดระยะเวลาที่ข>อมลู ส4วนบคุ คลท4านอยูก4 บั บรษิ ทั
- สิทธิในการขอเข>าถึงและขอรับสำเนาขอ> มลู ส4วนบคุ คลของทา4 น
- สิทธิในการขอเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลที่ทา4 นให>ไวก> ับบริษัทหรือขอให>บริษัทสำเนาข>อมูลส4วนบุคคลดังกล4าว
ในรูปแบบทส่ี ามารถอ4านหรือใช>งานได>โดยทั่วไป โดยเครอ่ื งมือ หรืออุปกรณRท่ีทำงานโดยอัตโนมัติ หรือใช>
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลดักล4าวโดยวิธิีอัตโนมัติ (ในกรณีท่ีบริษทจั ดทำ) หรือ ขอให>บริษัท
สั่งหรือโอนข>อมูลส4วนบุคคลดังกล4าวไปยังผคู> วบคุมข>อมูลส4วนบุคคลรายอน่ื ตามทก่ี ฎหมายกำหนด
หรือขอรับข>อมูลส4วนบุคคลท่บี ริษัทสัง่ หรือโอนแก4ผคู> วบคุมข>อมูลส4วนบุคคลรายอ่นื (เว>นแต4 ทาง เทคนิคไม4สามารถ
ท่จี ะทำได> ) รวมถึงขอให>บริษัทเป•ดเผยการได>มาซง่ึ ข>อมูลส4วนบุคคลท่ที 4านไม4ได>ให>ความยินยอมต4อบริษัท
ให>แกท4 4านได>
- สิทธิในการขอใหแ> กไ> ขข>อมลู สว4 นบคุ คลใหถ> กู ต>อง
- สทิ ธิในการขอใหบรษิ ทั แก>ไข ข>อมูลส4วนบุคลท่ีทา4 นให>ไว>กับบรษิ ทั ทีไ่ มถ4 ูกต>องหรือเพม่ิ เติมขอ> มลู ที่
ไมส4 มบูรณตR ลอดระยะเวลาทีข่ อ> มูลสว4 นบคุ คลท4านอยู4กบั บริษัท
- สทิ ธิในการขอให>ลบหรอื ทำลายข>อมลู สว4 นบคุ คล หรอื แปลงขอ> มูลส4วนบคุ คลให>
อยู4ในรปู แบบขอ> มลู ทีไ่ มส4 ามารถรู>ตวั บุคคลทเี่ ปGนเจ>าของข>อมลู ได>
- สิทธิในการขอใหบริษัททำการลบ หรือทาํลาย หรือแปลงข>อมูลส4วนบุคคล
ให>อยู4ใ4นรูปแบบข>อมูลทไ่ี ม4สามารถรู>ตัวบุคคลที่เปGนเจ>าของข>อมูลได> ซง่ึ ข>อมูลส4วนบุคคลท่ที 4าน
ให>ไวก> บั บรษิ ทั ด>วยเหตบุ างประการ ตามท่ีกฎหมายกำหนดได>
- สิทธใิ นการขอใหร> ะงบั การใชข> >อมลู สว4 นบคุ คล

81

- สิทธิในการขอให>บริษัทระงับการใช>ข>อมูลส4วนบุคคลท่ใี ห>ไว>กับบริษัทด>วยเหตุบางประการ
ตามที่กฎหมายกำหนดได>

- สทิ ธิในการคัดค>านการประมวลผลข>อมลู สว4 นบคุ คล
- สิทธิในการคัดค>านบริษัทในการประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลทท่ี 4านให>ไว>กับบริษัทด>วยเหตุบางประการ
ตามท่ีกฎหมายกำหนดได>
- สิทธิในการรอ> งเรยี นในกรณีทบี่ ริษัทฝา˜ ฝ•นหรือไมป4 ฏิบัตติ ามกฎหมายคุ>มครองขอ> มูลสว4 นบคุ คล
- สิทธิในการร>องเรียนต4อคณะกรรมการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในกรณีที่บริษัท รวมท้ังลูกจ>าง
หรือผร>ู ับจา> งของบริษทฝา˜ ฝ•น หรือไมป4 ฏบิ ัตติ ามกฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบคุ คล
ทั้งน้ี ท4านสามารถติดต4อมายังเจ>าหน>าทีค่ ุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของบริษัท
เพอื่ ยืน่ คําร>องขอให>บริษัท ดําเนินการตามสิทธิข>างต>นได>ท่ศี ูนยRบริการลูกค>าสัมพันธRทรูมันน่ี โทร 1240
โดยบริษัทจะดําเนินการตามคําร>องขอ ของท4านให>แล>วเสร็จ ไม4เกินกว4า
ระยะเวลาทกี่ ฎหมายคมุ> ครองข> อมู ลส4 วนบุ คคลกำหนดไว> และบริ ษั ทจะดำเนิ นการแจ> ง
ใหท> า4 นทราบถึงผลกระทบทจ่ี ะเกดิ ข้ึนในการดำเนนิ การตามคำร>องขอนัน้
อย4างไรก็ตาม บริษทมีสิทธิปฏิเสธทจี่ ะดำเนินการตามคําร>องขอของท4าน ในกรณีทีม่ ีกฎหมายกำหนดไว>
รวมถึงบริษัทอาจเก็บค4าธรรมเนียมในการดำเนินการตามคำขอโดยพิจารณาจากค4าใช>จ4ายในการบริหารจัดการ
และนโยบายภายในบริษทั
การรกั ษาความปลอดภัย
บริษัทรับทราบและตระหนักถึงความสำคัญของข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน บริษัทจึงได>ปรับปรุง
และพัฒนาระบบรักษาความปลอดภัยข>อมูลส4วนบุคคลของท4านให>สอดคล>องกับกฎหมาย
ทันสมัยและปลอดภัย ตามหลักมาตรฐานสากลตลอดเวลา บริษทจะดำเนินการอย4างเต็มความสามารถ
เพอื่ ปฏิบัติตามนโยบายการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลนี้ และเน>นย้ำให>เจ>าหน>าที่ รวมถึงผป>ู ระมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล
ของบริษัททีม่ ีสิทธิเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคล หรือมีหน>าที่ตามกฎหมาย รักษาและเคารพซ่งึ ความปลอดภัย
ของข>อมูลสว4 นบุคคลของลกู ค>า
ในกรณีทท่ี างบริษัทมีความจำเปGนหรือต>องโอนข>อมูลส4วนบุคคลใด ๆ ของท4านไปยังต4างประเทศ
บริษัทจะใช>มาตรฐานตามที่กฎหมายในเรอื่ งการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลกำหนด และบริษทจะไม4โอนข>อมูล
ส4วนบุคคลของท4านไปยังประเทศปลายทางที่ไม4มีมาตรฐานการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่เพียงพอ
ตาม หลักเกณฑRท่ีกฎหมายกำหนด เว>นแต4 ท4านยินยอมให>บริษทสัง่ หรือโอนข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน
ไปยัง ประเทศปลายทางดังกล4าวได>อย4างไรก็ตามในกรณีทีข่ >อมูลส4วนบุคคลของผใ>ู ช>บริการถูกจารกรรม
ทางคอมพิวเตอรR ไม4ว4าด>วยวิธีการเจาะระบบ (hacking) ขโมยสำเนา หรือทำลายฐานข>อมูล
ทำลายรหัสลับส4วนตัว (password mining) หรือวิธีการอืน่ ใด ซึง่ มิใช4ความผิดของบริษัท บริษัทมีสิทธิทจ่ี ะ
ปฏเิ สธความรบั ผดิ ใด ๆ อนั เปGนผลมาจากการกระทำดังกลา4 ว45

45 บริษัท ทรูมนั นี8จํากดั (เจ้าหน้าท8ีค้มุ ครองข้อมลู สว่ นบคุ คล). //2021.// นโยบายการค้มุ ครองข้อมลู สว่ นบคุ คล. // สบื ค้นเมื8อ กนั ยายน 2564, /จาก/
https://www.truemoney.com/privacy-notice/

82

นโยบายท่ีไม;ต4 อP งตามพระราชบัญญัติคุ>มครองขPอมลู สว; นบคุ คล พ.ศ. 2562
1. ในกรณีท่ีบริษัท มีความจำเปGนทจี่ ะต>องเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน

แตกต4างไปจากทีร่ ะบุในนโยบายการคม>ุ ครองข>อมูลส4วนบุคคลนี้ บริษัทจะแจ>งให>ท4านทราบถึงลักษณะที่แตกต4างออกไป
ขณะหรือก4อนท่ีมีการเก็บรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล ของท4าน นโยบายนี้ไม4ต>องตามพระราชบัญญัติ
คุม> ครองขอ> มลู ส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 21

“มาตรา 21 ผค>ู วบคุมข>อมูลส4วนบุคคลต>องทำการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูล
ส4วนบุคคลตามวตั ถปุ ระสงคทR ีไ่ ดแ> จง> เจ>าของข>อมลู ส4วนบุคคลไว>กอ4 นหรอื ในขณะท่เี ก็บรวบรวม

การเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลทแี่ ตกต4างไปจากวัตถุประสงคRทไ่ี ด>แจ>งไว>
ตามวรรคหนงึ่ จะกระทำมิได> เว>นแต4

(1) ได>แจ>งวัตถุประสงคRใหม4นัน้ ให>เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลทราบและได>รับความยินยอม
ก4อนเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยแล>ว
(2) บทบญั ญัตแิ ห4งพระราชบัญญัตนิ ี้หรือกฎหมายอ่นื บัญญัติให>กระทำได”>
กล4าวคือ ตามอนุมาตรา (1) กำหนดให>ผ>คู วบคุมข>อมูลจะต>องแจ>งวัตถุประสงคRใหม4นนั้
ให>เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลทราบ และได>รับความยินยอมก4อนเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผย
ดังน้นั การท่ที างแอปพลิเคช่นั กำหนดนโยบายนีว้ 4าบริษัทจะแจ>งให>ท4านทราบถึงลักษณะทแี่ ตกต4างออกไป
ขณะหรือก4อนท่มี ีการเก็บรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผย ข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน จึงเปGนการขัดกับพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 เน่ืองจากกฎหมายมาตราน้ี ใช>คำว4า “ก4อน ” เก็บรวบรวม ใช>
หรือเป•ดเผยแล>ว แตต4 ามนโยบายใชค> ำว4า “ขณะหรอื ก4อน ” ท่มี ีการเกบ็ รวบรวม ใช> หรือเปด• เผยขอ> มลู สว4 นบุคคล
ซึง่ ผู>ควบคมุ ข>อมูลควรจะตอ> ง แจ>งให>เจ>าของข>อมลู ทราบกอ4 นเก็บรวบรวม ใชห> รือเป•ดเผยแลว> เทา4 นนั้

ความผิดทต่ี อP งไดPรบั โทษในทางกฎหมายอาญาหรือทางแพ;ง
เนื่องด>วยในป"จจุบันพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลน้ัน ยังมิได>บังคับใช>อย4างเปGนทางการ

หากมีการกระทำความผดิ จากการละเมิดข>อมูลสว4 นบคุ คล จงึ ไมส4 ามารถดำเนนิ การได>จึงจะตอ> งใชบ> ทบญั ญัติ
กฎหมายอ่ืนมาบงั คบั ใช>เพอ่ื เอาผดิ บุคคลท่ีละเมดิ ข>อมลู สว4 นบคุ คล หรอื บุคคลผม>ูหี นา>ที%ในการรับผดิชอบ

1. โทษในทางกฎหมายอาญา
ซ่งึ ในประมวลกฎหมายอาญาได>บัญญัติข>อบทกฎหมายที่เกย่ี วข>องในเร่ืองนีไ้ ว>ในความผิดฐานเป•ดเผย

ความลับในมาตรา 32246 ผู>ใดเป•ดผนึกหรือเอาจดหมาย โทรเลข หรือเอกสารใด ๆ ซึ่งป•ดผนึกของผ>อู ่นื ไป
เพอื่ ล4วงรู>ข>อความก็ดี เพอื่ นำข>อความในจดหมายโทรเลขหรือเอกสารเช4นว4านั้นออกเป•ดเผยก็ดี
ถ>าการกระทำน้ัน น4าจะเกิดความเสียหายแก4ผู>หนึ่งผ>ใู ด ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกินหกเดือน
หรอื ปรับไมเ4 กนิ หนง่ึ พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

46 ประมวลกฎหมายอาญา. //สบื คน2 เมอื่ ตลุ าคม 2564, /จาก, / https://www.krisdika.go.th/librarian/getfile?sysid=390505&ext=htm

83

2. โทษในทางกฎหมายแพ;ง
ในประมวลกฎหมายแพ4งนนั้ ได>บัญญัติข>อบทกฎหมายท่ีเกยี่ วข>องในเรื่องนี้ไว>ในลักษณะที่ 5 หมวดที่ 1
ความรับผิดเพอื่ ละเมิด ไว>ในมาตรา 420 ผูใ> ดจงใจหรือประมาทเลินเล4อ ทำต4อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมาย
ให>เขาเสียหายถึงแก4ชีวิตก็ดีแก4ร4างกายก็ดีอนามัยก็ดีเสรีภาพก็ดีทรัพยRสินหรือสิทธิอย4างหนง่ึ อย4างใดก็ดี
ท 4 า น ว 4 า ผ ู > น ั้น ท ำ ล ะ เ ม ิ ด จ ำ ต > อ ง ใ ช > ค 4 า ส ิ น ไ ห ม ท ด แ ท น เ พ ือ่ ก า ร น ้ัน ห ร ื อ ม า ต ร า 4 2 3 47
ผู>ใดกล4าวหรือไขข4าวแพร4หลายซ่ึงข>อความอันฝ4าฝืนต4อความจริงเปGนทเ่ี สียหายแก4ชื่อเสียงหรือเกียรติคุณ
ของบุคคลอ่นื ก็ดีหรือเปGนท่ีเสียหายแก4ทางทำมาหาได>หรือทางเจริญของเขาโดยประการอื่นก็ดี
ท4านว4า ผน>ู ้ันจะต>องใช>ค4าสินไหมทดแทนให>แก4เขาเพ่ือความเสียหายอย4างใด ๆ อันเกิดแต4การนั้น
แม>ทัง้ เม่อื ตนมิไดร> ูว> า4 ขอ> ความนัน้ ไม4จรงิ แต4หากควรจะรูไ> ด>

บุคคลทีต่ อP งรับผิด
เมอ่ื ข>อมูลถกู ละเมิดจากบุคคลทีไ่ มใ4 ช4เจา> ของข>อมลู หรอื ข>อมูลส4วนบคุ คลได>รั่วไหล ทำใหเ> จ>าของ

ข>อมูลตอ> งเสยี หาย มีบคุ คล 2 ประเภทที่พระราชบญั ญัตคิ ุม> ครองข>อมูลส4วนบุคคลไดก> ำหนดให>ตอ> งรับผิด
1. ผPคู วบคุมขอP มูลส;วนบุคคล (Data Controller)
ค ื อ บ ุ ค ค ล ห ร ื อ น ิ ต ิ บ ุ ค ค ล ซ ง่ึ ม ี อ ำ น า จ ห น > า ท ต่ี ั ด ส ิ น ใ จ เ ก ย่ี ว ก ั บ ก า ร เ ก ็ บ ร ว บ ร ว ม

ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล ตามนิยามในมาตรา 6 กล4าวคือ บุคคลทที่ ำหน>าท่ีในการเก็บ รวบรวม
ใ ช > แ ล ะ เ ป • ด เ ผ ย ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล ทตี่ นเก็ บรวบรวมมาตามวั ตถุ ประสงคR ทไ่ี ด> แจ> งไว>
ต4อเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลและเปGนผู>ที่มีอำนาจในการตัดสินใจ เกี่ยวกับการใช>และเผยแพร4ข>อมูลส4วนบุคคล
และจะต>องเปGนผรู> ับผิดชอบต4อเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลโดยตรง ตัวอย4างเช4น บริษัทท่ีทำ
ก า ร เ ก ็ บ ร ว บ ร ว ม ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล เ พ ่อื ว ั ต ถ ุ ป ร ะ ส ง ค R ใ น ก า ร ท ํ า ก า ร ต ล า ด , บ ร ิ ษ ั ท
ที่เก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลเพื่อใช>สร>างบัญชีผู>ใช>งานให>กับเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล,บุคคลธรรมดา
ผู>ทำการขอขอ> มลู สว4 นบคุ คลของบุคคลอื่นเพ่อื ใช>ในการส4งของ เปนG ตน>

2. ผปPู ระมวลผลขอP มลู ส;วนบคุ คล(Data Processor)
ตามนิยามในมาตรา 6 คือ บุคคลหรือนิติบุคคลซงึ่ ดำเนินการเกีย่ วกับการเก็บรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผย
ข>อมูลส4วนบุคคลตามคำสงั่ หรือในนามของผค>ู วบคุมข>อมูลส4วนบุคคล กล4าวคือบุคคลทีผ่ >ูควบคุมข>อมูลส4วน
บุคคล่ังให>ทำการเก็บรวบรวม ประมวลผล ใช>และเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลได> และต>องเปGนบุคคลท่ีกระทํา
การเกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคลตามคำสั่งของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลเท4านั้น ไม4สามารถดำเนินการด>วยตัวเอง
โดยปราศจากคำส่ังของผูค> วบคุมข>อมูลส4วนบุคคลได>ซ่งึ อาจเปGนนิติบุคคลภายนอกที่ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุค
คล ว4าจ>างให>ดำเนินการประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลก็ได>ในการดำเนินการเกยี่ วกับข>อมูลส4วนบุคคลน้ัน
ผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลสามารถกระทำการได>ภายในขอบเขตของคำสั่งที่ได>รับจากผู>ควบคุม
ข>อมูลส4วนบุคคลเท4าน้นั หากผ>ปู ระมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลกระทำการเกินคำสงั่ หรือกระทำการโดยไม4มี
คำสั่ง จากผ>คู วบคุมข>อมูลส4วนบุคคล กฎหมายจะถือว4าผ>ปู ระมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลกลายเปGนผู>ควบคุม

47 ประมวลกฎหมายแพCงและพาณชิ ย.) // สืบค2นเมอ่ื ตุลาคม 2564, /จาก, / https://www.krisdika.go.th/librarian/getfile?sysid=390505&ext=htm

84

ข>อมูลส4วนบุคคลเอง ตวั อย4างของผูป> ระมวลผลข>อมลู สว4 นบุคคล เชน4 บริษัทวจิ ยั การตลาดท่ีผ>ูควบคุมข>อมูล
ส4วนบุคคลส4งข>อมูลส4วนบุคคลให>เพื4อทำวิจัยการตลาด บริษัทขนส4งที4ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลส4งข>อมูลให>
เพ่ือใหด> ำเนินการส4งสนิ คา> เปนG ตน>

3.ปญb หาทพ่ี บของผPใู ชPบริการในการใชPแอปพลิเคชนั่ เกย่ี วกบั การละเมิดขอP มูลสว; นบุคคล
True Money Wallet เปGนอีกช4องทางหนึง่ ในการทาํธุรกรรมทางการเงิน ในการรับเงินหรือโอนเงิน

บางคร้ัง อาจจะมีช4องว4างให>มจิ ฉาชพี ใช>เป็นช4องทางการโกงในรปู แบบตา4 ง ๆ ดงั กรณีตอ4 ไปน้ี
จากกระท>ู “สอนโกงเงินงา4 ย ๆ ผา4 นแอปพลเิ คชั่นทรมู นั น!่ี !

ใครอยากเปGนมิจฉาชีพไม4ควรพลาด!!”48
ไดบ> อกเล4าเรอ่ื งราวการโกงเงนิ โดยใช>ช4องว4างของ True Money Wallet เอาไวด> ังนี้
1. นําข>อมูลบัตรประชาชนของผอ>ู ่นื มาเป•ดบัญชี True Money Wallet
2. การสมคั รTrueMoneyWalletนน้ั เพียงแค4ใช> Email,เบอรโR ทรศพั ทR,ชื่อ-นามสกุลและหมายเลขบตั รประชาชนเท4านั้น

ซ่งึ การลงทะเบยี นในจดุ นี้ไม4สามารถยนื ยันไดว> า4 เปGนบัตรประชาชนของผู>ใช>จรงิ
3. หลังจากทีผ่ ู>ใช>บริการเป•ดบัญชี True Money Wallet เสร็จก็หลอกให>คนอืน่ โอนเงินเข>ามา ซึ่งปกติ True Money

สามารถเติมเงินได>จากธนาคารต4าง ๆ ได>อยู4แล>ว แค4กรอกเบอรRลงไป คนร>ายก็สามารถถอนเงินออกจาก
บญั ชี True MoneyWallet ได>
4. เชดิ เงนิ หนีไป
โดยผ>ูเสยี หายไม4สามารถตามตวั ไดเ> พราะเปนG เบอรRเตมิ เงนิ และเปนG บตั รประชาชนของบุคคลอนื่
ซ่ึงจากบญั ชธี นาคารท่ีตํารวจสามารถตามเจา> ของบญั ชไี ด>

จากกรณีตัวอย4างดังกล4าวน้ัน เปGนการชี้ช4องว4างให>เห็นถึงป"ญหาของการปกปjองข>อมูลของ True Money
Wallet และช4องว4างดังกล4าวนั้น อาจนำไปสู4การละเมิดข>อมูลส4วนบุคคลของ True MoneyWallet ได>
เนอื่ งจากมีการใช>ข>อมูลบัตรประชาชนของผู>อื่นมาเปิดบัญชี True Money Wallet และอาจจะเกิดป"ญหา
แกผ4 ูเ>ปนG เจา> ของข>อมลู ท่ีแท>จรงิ ในภายหลังได>

วเิ คราะหAปญb หา
จากป"ญหาท่พี บ True Money Wallet ได>มีการขอข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>งาน

โดยข>อมูลส4วนใหญ4 จะเปGนข>อมูลทอ่ี ยู4บนบัตรประชาชนของผู>ใช>งานเพือ่ ทาํการยืนยันตัวตน
โดยการให>ผู>ใช>งานกรอกเลขหลังบัตรประชาชน ซ่งึ บุคคลทีไ่ ด>ทําการเป•ด True Money Wallet เพื่อเข>าใช>งานน้ัน
ไม4จำเปGนต>องใช>ชือ่ จริงตามบัตรประชาชนก็ได> ซ่ึงเปGนการทง่ี 4ายต4อการโกง แม>ว4าจะให>ใส4เลขหลังบัตรก็ตาม
ดงั นน้ั แมว> 4าทาง true money wallet จะมีการบังคับให>ใส4ขอ> มลู หลังบัตรประชาช ซงึ่ เปนG การขอขอ> มูลเกินจำเปGน
ยังสามารถโดนโกงไดง> า4 ยอกี ด>วย

48 เตอื นภัย! มิจฉาชพี ใชชC2องทาง True Money หลอกโอนเงนิ .//สบื ค2นเม6ื อ LF ตุลาคม 2564,/จาก,/ https://www.beartai.com/news/it-thai-news/48903

85

ความปลอดภยั ของแอปพลเิ คชนั่ True Money Wallet
1. การรักษาความปลอดภัยของแอปพลเิ คชน่ั True Money Wallet
บริษัทรบั ทราบและตระหนักถึงความสำคญั ของขอ> มูลสว4 นบคุ คลของท4าน ทางบริษทั จงึ ได>ปรับปรุงและพัฒนา

ระบบรักษาความปลอดภัยข>อมูลส4วนบุคคลของท4านให>สอดคล>องก>บกฎหมาย ทันสมัยและปลอดภัย
ตามหลักมาตรฐานสากลตลอดเวลา บริษัทจะดำเนินการอย4างเต็มความสามารถ เพ่ือปฏิบัติตามนโยบาย
การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลนี้ และเน>นย้ำให>เจ>าหน>าที่ รวมถึงผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลของบริษัทที่มี
สิทธิเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลหรือมีหน>าที่ตามกฎหมาย รักษาและเคารพซึ่งความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคล
ของทา4 น

ในกรณีที่ทางบริษัทมีความจำเปGนต>องส4งหรือโอนข>อมูลส4วนบุคคลใด ๆ ของท4านไปยังต4างประเทศ
บริษัทจะใช>มาตรฐานตามที่กฎหมายในเรื่องการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลกำหนด และบริษัทจะไม4โอนข>อมูล
ส4วนบุคคลของท4านไปยังประเทศปลายทางที่ไม4มีมาตรฐานคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่เพียงพอตามหลักเกณฑR
ที่กฎหมายกำหนด เว>นแต4ท4านยินยอมให>บริษัทส4งหรือโอนข>อมูลส4วนบุคคลของท4านไปยังประเทศปลายทางดังกล4าว
อย4างไรก็ตามในกรณีที่ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการถูกจารกรรมทางคอมพิวเตอรR ไม4ว4าด>วยวิธีการเจาะระบบ
(hacking) ขโมย สำเนา หรือทำลายฐานข>อมูล ทำลายรหัสลับส4วนตัว (password mining) หรือวิธีการอื่นใด ซึ่งมิใช4
ความผดิ ของบริษัท บรษิ ทั มสี ทิ ธิท่จี ะปฏเิ สธความรบั ผิดใด ๆ อันเปนG ผลมาจากการกระทำดงั กลา4 ว49

4. บทสรุปและขPอเสนอแนะ
4.1บทสรปุ
แอปพลิเคชน่ั True Money Wallet มีนโยบายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในการคุ>มครองข>อมูลของลูกค>า

ผู>ใช>บริการทจ่ี ะเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลของลูกค>าเพ่อื ความจำเปGนในการให>บริการ โดยการเก็บ
รวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยของข>อมูลส4วนบุคคลจะอยูภ4 ายใต>ฐานต4าง ๆ เช4น ฐานความจำเปGน ฐานการปฏิบัติ
หน>าท่ี ตามกฎหมาย ฐานความยินยอม ฐานประโยชนRโดยชอบด>วยกฎหมายและฐานประโยชนRสาธารณะท่ีสําคัญ
เพ่ือให>ความช4วยเหลือบริการลูกค>าตลอดจนการวิเคราะหRหรือคาดการณR ความชื่นชอบของลูกค>า
เพื่อการเสนอบริการ และข>อเสนอต4าง ๆ แก4ลูกค>า ภายใต>กฎหมาย กฎ ระเบียบ หรือแนวทางปฏิบัติใด ๆ ทอ่ี อกโดยหน4วยงาน
ตามกฎหมายหรอื ผ>ทู มี่ ีอานํ าจกำกับดูแล เพือ่ คม>ุ ครองสทิ ธขิ ัน้ พ้นื ฐานและประโยชนRของลูกคา> ผ>ใู ช>บรกิ าร

นอกเหนือจากฐานตามกฎหมายและวัตถุประสงคRข>างต>น บริษทอาจดำเนินการเก็บรวบรวม ใช>
หรือเปด• เผยขอ> มูลส4วนบุคคลของลกู ค>าผใู> ชบ> รกิ ารภายใต>ฐานอ่นื ๆ ตามกฎหมาย โดยบริษทั จะแจง> ให>ทราบในภายหลัง

ในด>านการรักษาความปลอดภัย บริษทบอกแต4เพียงว4าจะดำเนินการอย4างเต็มความสามารถ เพื่อนโยบาย
การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลและเน>นย้ำให>เจ>าหน>าที่ รวมถึงผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลของบริษัทที่มีสิทธิเข>าถึง
ข>อมูลส4วนบุคคล รักษาและเคารพซึ่งความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคลของลูกค>าผู>ใช>บริการ แต4ในกรณีที่ข>อมูล
ส4วนบุคคลของลูกค>าผู>ใช>บริการถูกจารกรรมทางคอมพิวเตอรR หรือวิธีการอื่นใดที่มิใช4ความผิดของบริษัท
บริษทั มีสทิ ธทิ ่จี ะปฏเิ สธความรับผดิ จากการกระทำดงั กลา4 ว

49 นโยบายคมุ ค2 รองขอ2 มลู สวC นบุคคล. //สืบค2นเมือ่ ตลุ าคม 2564, / https://www.truemoney.com/privacy-notice/

86

ส4วนระยะเวลาในการเก็บรักษาข>อมูลของลูกค>าผู>ใช>บริการ บริษัทจะเก็บไว>เปGนระยะเวลาเท4าท่ี
จำเปGนในระหว4างที่ยังใช>บริการอยู4หรือเท4าที่จำเปGนเพื่อให>บรรลุวัตถุประสงคRที่เกี่ยวข>องกับการให>บริการ
ของบริษัท และจะลบหรือทำลายข>อมูลส4วนบุคคล หรือทำให>เปGนข>อมูลที่ไม4สามารถระบุตัวตนของท4านได>
เมื่อหมดความจำเปนG หรอื ส้นิ สดุ ระยะเวลาดังกล4าว

ท้ังน้ี แอปพลิเคชั่น True Money Wallet มีนโยบายทไ่ี ม4ต>องตามพระราชบัญญัติคุ>มครองขอมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562
มาตรา 21(1) เนอื่ งจากบริษัทมีนโยบายที่หากบริษทมีความจำเปGนทีจ่ ะต>องเก็บรวบรวม ใช>
หรือ เป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของท4านแตกต4างไปจากท่ีระบุในนโยบายการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลน้ี
บริษทจะแจ>งให>ท4านทราบถึงลักษณะทแ่ี ตกต4างออกไปขณะหรือก4อนทมี่ ีการเก็บรวบรวม ใช>
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของท4าน ซึ่งตามมาตรา 21(1) กฎหมายมาตราน้ใี ช>คำว4า “ก4อน ” เก็บรวบรวม
ใช>หรือเป•ดเผยแล>ว แต4ตามนโยบายของบริษัทใช>คำว4า “ขณะหรือก4อน ” ทม่ี ีการเก็บรวบรวม ใช>
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล ซ่ึงผู>ควบคุมข>อมูลจะต>องแจ>งให>เจ>าของข>อมูลทราบก4อนเก็บรวบรวม
ใช>หรือเป•ดเผยแล>วเท4าน้นั จึงเปGนการขัดกับพระราชบญญัติคุ>มครองขอ>มูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562
และบุคคลท่ตี >องรับผิดกรณีทขี่ >อมูลส4วนบุคคลของลูกค>าผใ>ู ช>บริการถูกละเมิด ได>แก4 ผค>ู วบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
และผูป> ระมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลต>องรับผิดในทางกฎหมายอาญาหรือทางแพ4ง เนื่องจากพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลยังมิได>บังคับใช>อย4างเปGนทางการ หากมีการกระทำความผิดจากการละเมิดข>อมูล
สว4 นบุคคลจงึ ไม4สามารถดำเนนิ การได>

การรับโทษในทางกฎหมายอาญาเปGนไปตามความผิดฐานเป•ดเผยความลับ ในมาตรา 322
ผู>ใดเป•ดผนึกหรือเอาจดหมาย โทรเลข หรือเอกสารใด ๆ ซึ่งป•ดผนึกของผู>อื่นไป เพื่อล4วงรู>ข>อความก็ดี
เพื่อนำข>อความในจดหมาย โทรเลข หรือเอกสารเช4นว4านั้นออกเป•ดเผยก็ดี ถ>าการกระทำนั้น น4าจะเกิดความเสียหาย
แกผ4 ห>ู นงึ่ ผ>ใู ด ตอ> งระวางโทษจำคกุ ไมเ4 กนิ หกเดือนหรอื ปรบั ไม4เกิดหน่งึ พันบาท หรอื ท้ังจำทงั้ ปรบั

และในทางแพ4งตามลักษณะที่ 5 หมวดที่ 1 ความรับผิดเพ่ือละเมิด ไว>ในมาตรา 420
ในประมวลกฎหมายแพ4งนน้ั ได>บัญญัติข>อบทกฎหมายทเี่ ก่ียวข>องในเรอ่ื งนี้ไว>ในลักษณะท่ี 5 หมวดที่ 1
ความรับผิดเพือ่ ละเมิด ไว>ในมาตรา 420 ผใู> ดจงใจหรือประมาทเลินเล4อ ทำต4อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมาย
ให>เขาเสียหายถึงแก4ชีวิตก็ดีแก4ร4างกายก็ดีอนามัยก็ดีเสรีภาพก็ดีทรัพยRสินหรือสิทธิอย4างหนงึ่ อย4างใดก็ดี
ท 4 า น ว 4 า ผ ู > น ัน้ ท ำ ล ะ เ ม ิ ด จ ำ ต > อ ง ใ ช > ค 4 า ส ิ น ไ ห ม ท ด แ ท น เ พ ่อื ก า ร น ัน้ ห ร ื อ ม า ต ร า 4 2 3 50
ผู>ใดกล4าวหรือไขข4าวแพร4หลายซึ่งข>อความอันฝ4าฝืนต4อความจริงเปGนทเ่ี สียหายแก4ชอ่ื เสียงหรือเกียรติคุณ
ของบุคคลอืน่ ก็ดีหรือเปGนที่เสียหายแก4ทางทำมาหาได>หรือทางเจริญของเขาโดยประการอื่นก็ดี
ท4านว4า ผน>ู ้ันจะต>องใช>ค4าสินไหมทดแทนให>แก4เขาเพอ่ื ความเสียหายอย4างใด ๆ อันเกิดแต4การน้นั
แม>ท้ังเมอื่ ตนมไิ ด>ร>วู 4าข>อความน้นั ไม4จริง แต4หากควรจะรไ>ู ด>

50 ประมวลกฎหมายแพงC และพาณิชย.) // สืบคน2 เม่ือ ตุลาคม 2564, /จาก, / https://www.krisdika.go.th/librarian/getfile?sysid=390505&ext=htm

87

4.2 ขอP เสนอแนะ
เนื่องจากแอปพลิเคชัน True Money Wallet มีบริษทเครือข4ายค4อนข>างมาก ดังน้ัน
จงึ ขอยกตวั อย4างเพียง 5 กล4ุมธุรกจิ หลัก ดงั น้ี
1. True Online
2. True Move
3. True Vision
4. True Money
5. True Life
ในการสมัครเข>าใช>บริการแอปพลิเคชัน True Money Wallet น้ัน ใช>ข>อมูลส4วนบุคคลค4อนข>างมาก
เช4นบัตรประชาชน การสแกนใบหน>า ที่อยู4 การเชื่อมต4อกับธนาคาของผู>ใช> เปGนต>น ทำให>บริษัท ทรูมันนี่
วอทเล็ท มีข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการค4อนข>างมาก ประกอบกับบริษัทเครือข4ายตามภาพที่บริษัทมี
นโยบายการเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลกับบุคคลภายนอกได>กล4าวไว>ในบทความค4อนข>างมากเกินความ
จำเปGนและมีความเสี่ยงที่จะหลุดไปยังภายนอกได>ง4าย ดังนั้นการเป•ดใช>บริการ True Money Wallet น้ี
ควรเก็บแต4ข>อมูลที่สามารถติดต4อและระบุถึงตัวตนได>ผู>ใช>บริการเปGนการเพียงพอกับการลดความเสี่ยงท่ี
จะเกดิ ขนึ้ ได>

แหล4งทีม่ า: https://bit.ly/3291y

88

บรรณานกุ รม
บริการช4วยเหลอื ของทรูม>นนี่ วิธดี าวนRโหลด และสร>างบ>ญช.ี //สืบค>นเม่ือ กันยายน 2564,
/จาก/ https://support.truemoney.com/knowledge-base/how-to-download-
truemoney-set-up-an-account/
ทรมู นั นี่ เงือ่ นไขการใหบ> ริการ TrueMoney Wallet. //สบื คน> เมอ่ื กันยายน 2564,
/จาก/ https://www.truemoney.com/terms-conditions/
บรกิ ารช4วยเหลือของทรมู ันนี่ ทรูมนั น่ีวอลเลท็ คืออะไร. //สบื คน> เมื่อ กันยายน 2564,
/จาก/ https://support.truemoney.com/knowledge-base/what-is-truemoney-
wallet/
บรษิ ัท ทรูมันนี่จำกัด (เจ>าหน>าท่ีคุ>มครองข>อมลู สว4 นบคุ คล). //2021.// นโยบายการคุ>มครองข>อมลู
สว4 นบุคคล. // สบื ค>นเมอ่ื กันยายน 2564, /จาก/ https://www.truemoney.com/privacy-
notice/
เจาะลึกกฎหมายผูค> วบคุมข>อมลู และผูป> ระมวลผลขอ> มลู สว4 นบุคคลตามพระราชบญั ญัติคุ>มครองข>อมลู
ส4วนบคุ คล พ.ศ.2562. // สืบคน> เมอ่ื กันยายน 2564, /จาก/https://gvathai.com/archives/594
ประมวลกฎหมายอาญา. //สบื คน> เมื่อ ตุลาคม 2564, /จาก, /
https://www.krisdika.go.th/librarian/getfile?sysid=390505&ext=htm
ประมวลกฎหมายแพ4งและพาณชิ ยR. // สืบคน> เมื่อ ตลุ าคม 2564, /จาก, /
https://www.krisdika.go.th/librarian/getfile?sysid=390505&ext=htm
เตอื นภัย! มจิ ฉาชพี ใชชอ>4 งทาง True Money หลอกโอนเงิน. //สืบค>นเมื่อ ตุลาคม
2564, /จาก,/ https://www.beartai.com/news/it-thai-news/48903
นโยบายคุม>ครองข>อมูลส4วนบคุ คล. //สบื ค>นเมอื่ ตลุ าคม 2564, /
https://www.truemoney.com/privacy-notice/

89

ปญ" หาการคกุ คามความเปIนสวD นตวั ทีเ่ กดิ จากบคุ คลภายในครอบครวั

ใบลาออก51

บทคดั ยอ(

สังคมไทยในป"จจุบันมีป"ญหาการคุกคามความเปGนส4วนตัวที่เกิดจากบุคคลภายในครอบครัวซึ่งเกิดขึ้นอย4าง
ต4อเนื่อง ถือเปGนสาเหตุหลักในการทำให>เกิดป"ญหาในครอบครัวตามมา อีกทั้งยังเปGนสาเหตุหลักทำให>มีบุคคล
เปGน โรคซึมเศร>าจากความเครียด การไม4ได>รับอิสระในความคิด การลงมือทำ จนเปGนสาเหตุสำคัญที่
ก4อให>เกิดการฆ4าตัวตายอย4างต4อเนื่องในสังคมไทยตั้งแต4อดีตจนถึงป"จจุบัน อีกทั้งหากป"ญหาการคุกคามความ
เปGนส4วนตัวที่เกิดจากบุคคลภายในครอบครัวในประเทศไทยยังคงเพิ่มมากขึ้น อาจส4งผลให>มีป"ญหาใน
ครอบครัว จำนวนผู>เปGนโรคซึมเศร>ารวมถึงอัตราการฆ4าตัวตายจากป"ญหาดังกล4าว มีแนวโน>มเพิ่มขึ้นในอนาคต
จากการศึกษาจึงพบว4าด>วยพื้นฐานความคิดที่ให>ความสำคัญกับสถาบันครอบครัว สังคมครอบครัวในประเทศ
ไทยมักมีทัศนคติว4า พ4อแม4มีสิทธิสมบูรณRในตัวของลูกผ4านกระบวนการคิดจากรุ4นสู4รุ4นจนกลายเปGนวัฒนธรรมท่ี
สืบทอดตอ4 ๆกนั มา จนทำใหก> ารมพี ้ืนที่สว4 นตัวหรอื เคารพสทิ ธิส4วนตวั ของกนั และกันถูกมองขา> ม

51 บทความนี้เป-นส/วนหนึ่งของวิชากฎหมายคุ<มครองข<อมูลส/วนบุคคล (1604313) ภาคเรียนที่ 1 ปHการศึกษา 2564 ประกอบด<วย
สมาชกิ ดังนี้ กิตตกิ า มาเยอะ, ฐิตาพร ทบั พรหม, ณัชชา วงศUแหลมสิงหU

90

บทนำ

ครอบครัวเปGนหน4วยโครงสร>างทางสังคมที่เล็กที่สุดในที่มีความผูกพันและใกล>ชิดกับบุคคลมากที่สุด
ประกอบด>วยโครงสร>างต4าง ๆ ที่มีความสัมพันธRกันและมีหน>าที่ประพฤติปฏิบัติตนอย4างสอดคล>องกัน
เพื่อตอบสนองความต>องการของสมาชิกในครอบครัวและสังคม นอกจากนี้ครอบครัวยังเปGนป"จจัยสำคัญต4อการ
เจริญเติบโตและพัฒนาตลอดช4วงการดำเนินชีวิต ดังนั้นครอบครัวจึงมีความสำคัญอย4างมากต4อการพัฒนา
บุคลกิ ภาพรวมถงึ ถา4 ยทอดทศั นคติ คา4 นยิ ม กฎเกณฑR ตลอดจนกำหนดพฤติกรรมของสมาชิกในครอบครัว

ป"จจุบันสภาพสังคมไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปอย4างมาก สาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากการที่แต4ละครอบครัว
มีป"ญหากัน เช4น การไม4เคารพสิทธิส4วนบุคคล การละเมิดพื้นที่ส4วนตัว ทั้งนี้ การละเมิดความเปGนส4วนตัวของ
บุคคลภายในครอบครัวนั้น เปGนป"ญหาในสังคมไทยที่เกิดขึ้นอย4างต4อเนื่อง ซึ่งถือได>ว4าเปGนการกระทบถึงสิทธิ
ของบุคคลในครอบครัวหรือความเปGนอยู4ส4วนตัวของบุคคลที่มักจะเกิดขึ้นได>ในทุกช4วงวัย การละเมิดความเปGน
ส4วนตัวดังกล4าวมักเกิดขึ้นได>ในหลายรูปแบบ เนื่องจากสังคมไทยในครอบครัวบางครอบครัวไม4คำนึงถึงสิทธิ
ความเปGนอยู4ที่บุคคลทุกคนย4อมต>องได>รับความเปGนส4วนตัว การที่บุคคลภายในครอบครัวรุกล้ำพื้นที่ส4วนตัวของ
บคุ คลในครอบครัวดว> ยกนั เองนนั้ ย4อมไมค4 วรที่จะกระทำเนื่องจากอาจก4อใหเ> กดิ ความเสยี หายได>

แม>ว4าป"ญหาการคุกคามความเปGนส4วนตัวในประเทศไทยมักจะเกิดขึ้นแก4บุคคลในทุกช4วงวัย แต4โดย
ส4วนใหญ4แล>ว ป"ญหานี้มักเกิดขึ้นกับช4วงวัยรุ4นซึ่งเปGนช4วงที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางร4างกาย จิตใจ อารมณRและ
สังคม มากกว4าในช4วงวัยอ่ืน ๆ ทั้งนี้เมื่อบุคคลได>เริ่มเข>าสู4ช4วงวัยรุ4นแล>ว มักต>องการความเปGนส4วนตัว เช4น
อิสระในการคิด การกระทำการสิ่งหนึ่งสิ่งใด อีกทั้งยังหวงแหนความเปGนส4วนตัวมากเปGนพิเศษ การที่บุคคลใน
ครอบครัวรุกล้ำความเปGนส4วนตัวดังกล4าว อาจทำให>เกิดความขัดแย>งภายในครอบครัวตามมา ซึ่งถือเปGนป"ญหา
ที่เกดิ ขน้ึ อยา4 งตอ4 เนือ่ งในสงั คมไทยตงั้ แตอ4 ดีตและมแี นวโน>มเพิ่มมากข้นึ อยา4 งต4อเน่ืองในปจ" จุบัน

โดยบทความฉบับนี้ จะอธิบายถึงป"ญหาที่เกิดขึ้นจากการถูกคุกคามความเปGนส4วนตัวที่เกิดจากบุคคล
ภายในครอบครัว และอธิบายถึงสาระสำคัญของ “ความเปGนส4วนตัว” เมื่อถูกละเมิดสิทธิส4วนบุคคล ทั้งที่
เกิดขึ้นในเด็กที่ยังไม4บรรลุนิติภาวะตามกฎหมาย และบุคคลที่บรรลุนิติภาวะทางกฎหมายแล>วแต4ถูกควบคุม
โดยคนในครอบครัว ทั้งนี้การกระทำในการละเมิดสิทธิส4วนตัวเหล4านี้ บุคคลในครอบครัวมักอ>างถึงความเปGน
ห4วงหรือการแสดงความรักที่มีต4อบุคคลในครอบครัวเดียวกันโดยไม4คำนึงถึงความเปGนส4วนตัวของกันและกันใน
ครอบครัว

บทความฉบับนี้จึงกล4าวถึงประเด็นป"ญหาการคุกคามความเปGนส4วนตัวที่เกิดจากบุคคลภายใน
ครอบครัวที่ยังคงเกิดขึ้นอย4างต4อเนื่อง เพื่อสะท>อนถึงป"ญหาการไม4เคารพสิทธิส4วนตัวในครอบครัวและเพื่อให>
เกิดการกระจายข>อมูลป"ญหาดังกล4าวให>คนในสังคมเกิดความตระหนักถึงการเคารพสิทธิส4วนบุคคล แม>ว4า
บคุ คลนน้ั จะเปนG บคุ คลในครอบครัวกต็ าม คณะผู>จดั ทำจงึ ศกึ ษาขอ> มลู และสะท>อนปญ" หาทีเ่ กดิ ขนึ้ ออกสสู4 ังคม

คณะผจ>ู ดั ทำ

91

1.ขAอความคิดเรม่ิ ตAนวา( ดวA ยการคุAมครองในการเปdนส(วนตัวในครอบครวั

1.1 พ้นื ทสี่ ;วนตวั มีความสำคญั อยา; งไร?

การมีพื้นที่ส4วนตัว หมายถึง การกำหนดขอบเขตของตัวเองและมีระยะห4างแยกจากคนอื่น ไม4ว4าจะ
เปGน ระยะห4างทางกายภาพและความรู>สึกนึกคิด เช4น วัยรุ4นมักจะใช>เวลาส4วนตัวอยู4ในห>องนอน และต>องการ
อิสระทางความคิดและการตัดสินใจเรื่องต4าง ๆ ด>วยตัวเอง โดยจะรู>สึกอึดอัดใจหากพ4อแม4มาก>าวก4าย ซึ่งเปGน
เรื่องปกติเมอ่ื ลูกเรม่ิ เขา> ส4ชู 4วงวัยร4นุ
1.2 ทำไมครอบครวั ถงึ มีความสำคัญ?

คอรอบครัว คือ สถาบันพื้นฐานของสังคมที่ประกอบด>วยสามีภรรยาและหมายความรวมถึงลูกด>วย
หากพ4อแม4เลี้ยงดูลูกด>วยการควบคุมและบงการชีวิตมากเกินไป อาจทำให>ลูกรู>สึกอึดอัด ไม>เปGนตัวของตัวเอง
เพราะต>องทำตามความต>องการของพ4อแม4 โดยไม4มีสิทธิเลือกทำตามความต>องการของตัวเอง เด็กที่เติบโตมา
ในครอบครัวที่ไม4เคารพพื้นที่ส4วนต4อซึ่งกันและกันอาจมีแนวโน>มขาดทักษะการรับมือกับป"ญหา ขาดความ
มั่นใจ ไม4เห็นคุณค4าในตัวเองและกลัวการถูกทอดทิ้ง ซึ่งอาจกระทบต4อการใช>ชีวิตและความสัมพันธRกับผู>อื่นใน
อนาคต
ทงั้ นี้งานวจิ ัยหนึ่งไดแ> บ4งรูปแบบของครอบครวั ตามลักษณะความใกล>ชดิ กนั ของคนในครอบครวั ดังน้ี

ครอบครัวที่มีความผูกพัน (Family Cohesion) หมายถึง ครอบครัวที่ให>ความรัก ความอบอุ4น และ

เอาใส4ใจดูแลกันโดยไม4ก>าวก4ายขอบเขตความเปGนส4วนตัว รับฟ"งและเคารพความต>องการของสมาชิกคนอื่น ๆ
ในครอบครวั จดั เปนG ครอบครัวท่ีมีความสมั พนั ธทR ด่ี ีตอ4 กนั
ครอบครัวที่มีความพัวพันยุ;งเหยิง (Family Enmeshment) หมายถึง ครอบครัวที่ไม4มีขอบเขตที่แน4

ชัด และไม4ให>ความสำคัญของความเปGนส4วนตัว โดยบุคคลในครอบครัวมักเข>ามาบงการชีวิตของคนใน
ครอบครัวด>วยกันเอง เช4น อยากรู>ทุกเรื่องในชีวิตของลูก เอาตัวเองเปGนบรรทัดฐาน ไม4สนับสนุนให>ลูกทำในส่ิง
ท่อี ยากทำ และในบางครั้งอาจหวังใหล> กู เปนG ทพ่ี ่ึงดูแลและรับผิดชอบครอบครัว

1.3 สิทธิในความเปdนส;วนตัว คือ สิทธิของบุคคลตามหลักขั้นพื้นฐานของกฎหมายที่จะอยู4ตามลำพังโดย

ปราศจากการรบกวนหรือสอดแทรกจากบุคคลอื่นที่ทำให>เกิดความเดือดร>อน รำคาญใจ เสียหาย อับอาย หรือ

การแสวงหาประโยชนRโดยมิชอบ และเปGนสิทธิส4วนบุคคลของตนที่จะไม4ถูกเป•ดเผยต4อบุคคลที่สามหรือ

สาธารณชน โดยปราศจากความยินยอม เพื่อปjองกันไม4ให>ผู>อื่นทราบถึงข>อมูลความเปGนส4วนตัวของ

ตนจากการถูกแทรกแซง หรือเข>าถึงข>อมูลนั้น โดยผู>แทรกแซงจะต>องเคารพความเปGนส4วนตัวของเจ>าของข>อมูล

ในการเป•ดเผย

92

1.4 ขอP มลู ส;วนตัว สามารถแบง4 ออกได> 2 ประเภท ดงั นี้

ขPอมูลส;วนบุคคลโดยทั่วไป (Personal Data) คือ ข>อมูลที่เกี่ยวข>องกับบุคคล ซึ่งสามารถระบุตัวตน
ของบุคคลผู>นั้นได>โดยทั่วไป ทั้งโดยตรงและโดยอ>อม รวมถึงข>อมูลอื่นๆ ที่มีอยู4หรือที่จัดเก็บโดยองคRกร ทั้งนี้จะ
ไม4นับรวมถึงข>อมูลของผู>เสียชีวิต เช4น ชื่อ-นามสกุล หรือชื่อเล4น เลขประจำตัวประชาชน เลขหนังสือเดินทาง
เลขใบอนุญาตขับขี่ เลขประจำตัวผู>เสียภาษี เลขบัญชีธนาคาร รวมถึงข>อมูลที่อยู4 อีเมล เลขโทรศัพทR ข>อมูล
อุปกรณRหรือเครื่องมือ (IP address Coolie ID) ทะเบียนรถยนตR โฉนดที่ดิน ข>อมูลโซเชียลมีเดีย (Facebook
Instagram LINE) ฯลฯ

ขPอมูลส;วนตัวที่ละเอียดอ;อน (Sensitive Personal Data) คือ ข>อมูลส4วนบุคคลส4วนตัวโดยแท>ของ
บุคคล ซึ่งสามารถระบุตัวบุคคลได>อย4างเฉพาะเจาะจงมากขึ้น เช4น เชื้อชาติ ข>อมูลความเชื่อ (สิทธิ ศาสนา)
ความคดิ เห็นทางการเมือง ประวัตอิ าชญากรรม พฤตกิ รรมทางเพศ ขอ> มูลสขุ ภาพ ขอ> มูลสหภาพแรงงาน ขอ> มูล
พันธุกรรม ข>อมูลชีวภาพ (Face ID, ลายนิ้วมือ) ฯลฯ จึงถือเปGนข>อมูลต>องดำเนินการด>วยความระมัดระวังเปGน
พเิ ศษ

2.ปbญหาขอA เท็จจริงการคกุ คามความเปนd ส(วนตวั ทีเ่ กิดจากบคุ คลภายในครอบครัวในประเทศไทย

การละเมิดสิทธิส4วนบุคคลของบุคคลภายในครอบครัวย4อมส4งผลเสียต4อบุคคลผู>ถูกละเมิดโดยตรง บุคคลผู>นั้น
ย4อมถูกกระทบต4อสภาพจิตใจ ต>องอยู4อย4างหวาดระแวง อึดอัดและเปGนกังวลต4อบุคคลภายในครอบครัว ดังจะเห็น
ได>อยา4 งตอ4 เนื่องในสงั คมป"จจบุ ัน และอาจมแี นวโนม> เพ่มิ มากขึน้ เร่ือย ๆ จนเปGนปญ" หาใหญใ4 นอนาคต

การที่พ4อแม4นำกล>องวงจรไปติดในห>องนอนซึ่งเปGนพื้นที่ส4วนตัว เพื่อที่จะได>ดูพฤติกรรมของบุตร
ว4าทำอะไรอยู4นั้น เปGนการละเมิดสิทธิพื้นที่ส4วนตัวของลูก ทำให>ลูกมีความหวาดระแวงและไม4สามารถที่จะไว>ใจ
พ4อแม4ตนเองได> ดังเช4นตัวอย4างข>อเท็จจริงจากผู>ใช>ทวิตเตอรRรายหนึ่งที่ออกมาเล4าเรื่องราวความไม4สบายใจ
ของตนว4า “เธอเห็นแสงไฟกับสายเล็กๆโผล4ออกมาจากชั้นวางของ เมื่อเดินเข>าไปดูพบว4าเปGนกล>องวงจรป•ด
ซึ่งถูกซ4อนเอาไว>เปGนอย4างดี เธอตกใจและมือสั่นเปGนอย4างมาก สงสัยว4าตัวเธอนั้น ทำอะไรผิด ทำไมแม4ต>อง
จับตาดูเธอถึงขนาดนั้น ทั้งนี้แม4ของเธอได>ตอบกลับเธอว4า “บ>านอื่นเขาติดกล>องดูลูกกันแบบนี้ทั้งนั้น ไม4เห็น
จะแปลกอะไรเลย” ยิ่งทำให>เธอตกใจและพยายามจะเข>าใจแม4 จนกระทั่งเธอเจอกับกล>องตัวที่สองที่ถูกติด
ด>วยกาวสองหน>าซึ่งเนียนไปกับสีโต§ะ หากไม4สังเกตก็ไม4เห็น สุดท>ายขีดจำกัดของเธอก็หมดลง จนเริ่มทำร>าย
ตัวเอง” ทั้งนี้เรื่องราวของเธอกลายเปGนที่พูดถึงและถูกวิพากษRวิจารณRอย4างหนักบนโลกโซเชียล ทั้งยังมีชาวเน็ต
บางสว4 นไดอ> อกมาเลา4 เรื่องราวในลกั ษณะเดียวกนั

รวมไปถึงการที่คนในครอบครัวเป•ดกล4องพัสดุโดยที่ไม4ได>รับอนุญาตจากเจ>าของพัสดุชิ้นนั้น อาจทำให>
เจ>าของพัสดุนั้นมีความกังวลหรือไม4กล>าสั่งของมาไว>ที่บ>านตนเองอีกต4อไป อีกทั้งการที่คนในครอบครัวเข>า
ห>องนอนหรือพื้นที่ส4วนตัวโดยพลการ ไม4ว4าเจ>าของห>องจะอยู4หรือไม4 ถือเปGนการที่ละเมิดพื้นที่ส4วนตัว
ไม4ว4าบุคคลผู>นั้นจะมีสถานะเช4นไรในครอบครัว เปGนสามี ภริยา ลูกผู>หญิงหรือผู>ชาย วัยเรียนหรือวัย
ทำงาน บุคคลในครอบครวั ควรจะให>ความเคารพและเขา> ใจวา4 ส่งิ เหลา4 นีถ้ ือเปนG เรอื่ งส4วนตวั ทไ่ี มอ4 าจละเมิดได>

93

ทั้งนี้ได>มีผู>ใช>พันทิปรายหนึ่งได>ออกมาตั้งกระทู>เล4าเกี่ยวกับเรื่องราวที่เกิดขึ้นกับตนพร>อมทั้ง
ขอคำแนะนำจากผู>ใช>พันทิปรายอื่นๆ ว4า “ท4านต>องรู> ต>องเห็นทุกอย4าง พัสดุมาส4งระบุชื่อผมชัดเจนถือวิสาสะ
แกะกล4องเป•ดดูหรือเป•ดกระเป¹าดูของภายในว4าใช>อะไรบ>าง แอบเป•ดห>องส4วนตัวเข>าไปรื้อค>นตอนผมไม4อยู4
เช็กกระเป¹าเสื้อ กระเป¹ากางเกงตลอด เป•ดมือถือดูข>อความ โทรศัพทRบ>านคุยกับคนอื่นก็โดนยกหูแอบฟ"ง
เป•ดคอมพิวเตอรR เช็กไฟลRส4วนตัวของคนอื่น เป•ดดูข>อมูลส4วนตัวคนอื่นในคอมด>วย เวลาที่ผมบอกอย4าเข>ามา
อย4าเป•ดประตู เขาจะทำเปGนไม4ได>ยิน พอเป•ดดูจนรู>แล>วหรือเข>ามาเห็นจนหมดแล>วก็จะแกล>งพูดว4า เมื่อกี้ไม4ได>
ยิน ขอโทษด>วยแล>วก็เดินออกไป เคยพูดตรงๆแล>ว ท4านก็ทำอีกเหมือนเดิม สรุปคือท4านรู>เรื่องส4วนตัวผม
เกือบจะ 100%เลย อึดอัดมาก  ทั้งที่ผมบรรลุนิติภาวะแล>ว มีงานทำแล>ว อยากอยู4แบบท4านรู>เรื่องผม
แค4 50% หรือนอ> ยกวา4 นน้ั   ผมจะสบายใจกว4าถ>าเปนG แบบน้ี ขอคำแนะนำหนอ4 ยครบั ”

ป"ญหาข>อเท็จจริงต4อมาที่ได>สร>างความอึดอัดในความเปGนส4วนตัวคือการเป•ดอ4านข>อความและตอบ
กลับข>อความของบุตรโดยไม4ได>รับอนุญาต ดังที่ผู>ใช>พันทิปรายหนึ่งได>ออกมาตั้งกระทู>เล4าถึงเรื่องราวดังกล4าว
ว4า “เมื่อวานไปเยี่ยมบ>านเพื่อน แล>วลูกของเพื่อนไม4อยู4บ>านไม4รู>ไปไหน เพื่อนของน>องทักมาในโทรศัพทR
แล>วโทรศัพทRน>องดันเป•ดค>างไว> เพื่อนก็เลยพิมพRตอบกลับไปว4า "ไม4อยากคุยกับพวกติดโทรศัพทR" เราเห็น
เราเลยบอกไปว4า "เห>ยไปยุ4งเรื่องของเด็กมันจะดีหรอ" เพื่อนก็ตอบกลับมาว4า "ไม4เห็นเปGนไรเลยก็ข>าอยากให>มัน
ตั้งใจเรียนกว4านี้" ผมนี่งงตรงคำว4า อยากให>ตั้งใจเรียนมากกว4านี้ โดยรวมน>องเขาก็เปGนคนเรียนดี ไม4เก4งมากนัก
เกรดประมาณ3กว4าๆเกือบถึง 4 นี่ยังกดดันให>ตั้งใจเรียนอีกหรอ อีกอย4างน>องเขาก็แยกแยะออกเเล>วด>วยว4า
ตอนไหนต>องเรียน ตอนไหนเล4น พอนอ> งเขากลบั มาก็ดรามา4 ทะเลาะกัน ส4วนผมกท็ ำไมไดแ> ค4ปลอบนอ> งเขา”

อีกทั้งการเป•ดอ4านไดอารี่ส4วนตัวของคนในครอบครัวก็ถือเปGนป"ญหาหนึ่งของการคุกคามความเปGน
ส4วนตัวในครอบครัวเช4นกัน ดังเช4นข>อเท็จจริงที่ปรากฏจากผู>ใช>พันทิปรายหนึ่งว4า “แม4ชอบมาเป•ดอ4านไดอารี่
ส4วนตัวตลอด คือไม4ชอบ เพราะส4วนตัวคิดว4าพื้นที่นี้เปGนพื้นที่ส4วนตัวที่เราสามารถที่จะระบายสิ่งที่เราพบเจอมา
ลงในไดอารี่ได> ซึ่งคนเราต>องมีเรื่องที่อยากเก็บไว>คนเดียวโดยที่ไม4ต>องการบอกใคร เวลาที่ซื้อของอะไรมาท่ี
ราคาสูง ก็ต>องแอบซื้อ เพราะว4าถ>าแม4รู>แม4ก็จะบ4น ทั้งที่เงินที่ซ้ือนั้นเปGนเงินของตนเอง ซึ่งหลายครั้งมากจนเรา
เริ่มรู>สึกไม4โอเคกับแม4 และเริ่มอึดอัดกับสิ่งที่แม4ทำอยู4 ใครเคยเจอแบบนี้บ>าง แล>วจัดการยังไง เพราะยังไม4เคย
คุยกับแม4แบบจริงจังสักที เข>าใจว4าแม4คงอยากรู>ความเคลื่อนไหวของลูก แต4บางเรื่องก็ต>องให>ความเปGนส4วนตัว
กับลูกเหมือนกัน หรือมีขอบเขตต4อกันบ>าง ไม4จำเปGนที่จะต>องรู>ความเคลื่อนไหวของลูกทุกเรื่อง” หรือแม>การ
ติดเคร่อื งดักฟง" บนรถหรอื ติดGPSบนรถของบตุ รนั้น ถือเปGนการละเมิดสทิ ธิส4วนตวั ของลูกเช4นกนั ดังข>อเท็จจริง
ที่รายการหนึ่งในติ๊กต§อกได>นำเสนอความว4า “พ4อได>ส4งคนขับรถตามติดชีวิตประจำวัน จนกระทั่งตนได>มาร>ู
ภายหลังว4าพ4อนั้นได>ติดGPSและเครื่องดักฟ"งบนรถของตนเอง พ4อจึงให>เหตุผลว4า ที่พ4อทำแบบนี้เพราะ พ4อจะ
ได>รู>ว4าลูกอยู4ที่ไหน จึงทำให>ลูกนั้นใช>ชีวิตโดยไม4ได>รับอิสระ เก็บกด เมื่อตนได>เข>าเรียนมหาลัย พ4อก็ยังไปแอบ
ดักซุ4มดูลูกที่มหาวิทยาลัย ทำให>ลูกรู>สึกไม4ค4อยดี เมื่อลูกจบมหาวิทยาลัยพ4อถึงเลิกตามและปล4อยให>ลูกใช>ชีวิต
แบบท่ลี ูกตอ> งการ”

94

3.บทวิเคราะหI

3.1 ผลกระทบทเ่ี กดิ ข้นึ ตอ; ผPเู ยาวA
ป"ญหาที่เกิดขึ้นจากสภาพแวดล>อมของครอบครัวในประเทศไทย ล>วนกระทบต4อสิทธิในความเปGน

ส4วนตัวของบุคคลใด ๆ หมายความรวมถึง “เด็ก” กล4าวคือ บุคคลซึ่งมีอายุต่ำกว4า 18 ป]บริบูรณR แต4ไม4รวมถึงผ>ู
ที่บรรลุนิติภาวะด>วยการสมรส ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองเด็ก พ.ศ.2546 ได>กล4าวไว>ข>างต>น ทั้งนี้สิทธิ
ดังกล4าวไม4ได>เปGนของพ4อแม4แต4เพียงผู>เดียวเเต4ต>องได>รับความยินยอมจากเด็กด>วย การได>รับความยินยอมจาก
เด็กในส4วนนี้ถือเปGนส4วนที่สำคัญเปGนอย4างมาก โดยเฉพาะการที่พ4อแม4หรือบุคคลในครอบครัวคุกคามความเปGน
ส4วนตัวของผู>เยาวRนั้น เมื่อเด็กคนดังกล4าวเติบโตขึ้นอาจทำให>เด็กนั้นกลัวการเข>าสังคม โดยเด็กที่เติบโตใน
ครอบครัวที่มีข>อจำกัดในการสร>างพื้นที่ส4วนตัวจะมีอุปสรรคในการพัฒนาความไว>วางใจซึ่งกันและกันระหว4าง
เด็กกับผู>ใหญ4 โดยความต>องการพื้นที่ส4วนตัวไม4จำเปGนต>องหมายถึงเฉพาะเด็กโตหรือวัยรุ4นเท4านั้น แต4ยังรวมถึง
เด็กเล็กที่ต>องการพื้นที่และสภาพแวดล>อมที่เอื้อต4อการเรียนรู>สิ่งต4างๆอย4างเปGนอิสระในบางเวลานอกเหนือจาก
การถูกชี้นำและควบคุมโดยผู>ปกครองด>วยเช4นกัน การที่เด็กตกอยู4ในสภาพแวดล>อมที่ถูกครอบครัวจับจ>อง
ควบคุมและตรวจสอบ รวมถึงถูกแทรกแซงการตัดสินใจจากพ4อแม4หรือผู>ปกครอง ซึ่งสะท>อนถึงความอึดอัดคับ
ข>องใจจากการถูกละเมิดความไว>วางใจต4อกัน ไม4ว4าจะเปGนการติดกล>องวงจร การเข>าห>องโดยไม4เคาะประตูหรือ
เข>ามาโดยไม4ได>รับอนุญาต การเป•ดอ4านข>อความหรือตอบกลับข>อความส4วนตัวของบุตรโดยพลการเช4นนี้ เปGน
การกระทำที่พ4อแม4หรือผู>ปกครองไม4ควรทำอย4างยิ่ง เพราะอาจจะส4งผลให>เด็กเครียด รู>สึกหงุดหงิดอัดอั้นในใจ
ทำให>เดก็ กลายเปนG คนเก็บกด

แม>การกระทำในการคุกคามพื้นที่ส4วนตัวของบุคคลในครอบครัวในประเทศไทยนั้นมิได>รับการ
คุ>มครองจากพระราชบัญญัติการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล เนื่องด>วยการกระทำดังกล4าวถือเปGนผลประโยชนR
ของครอบครัวตามมาตรา4(1) ว4าด>วยเรื่องการมิให>บังคับใช>พระราชบัญญัติการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลแก4
การเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลสว4 นบุคคลเพ่อื ใชป> ระโยชนRส4วนตนหรือเพอื่ กจิ กรรมในครอบครัว

จะเห็นได>ว4าสังคมภายในครอบครัวของประเทศไทยได>ขาดความสนใจในเรื่องของความเปGนส4วนตัว
ของสมาชิกในครอบครัวเปGนอย4างมากโดยเฉพาะเด็กที่มักถูกมองข>ามสิทธิที่เด็กควรจะได>รับ ซึ่งอนุสัญญาว4า
ด>วยสิทธิเด็ก ได>รวมหลักการสำคัญ กล4าวคือ การไม4เลือกปฏิบัติ ประโยชนRสูงสุดของเด็ก การเคารพความ
คดิ เห็นของเดก็ และการอย4ูรอด ปลอดภยั ไดร> ับการพฒั นา โดยสทิ ธิทีเ่ ดก็ ต>องไดร> ับมีดงั นี้
1.สทิ ธิในการอยู4รอด
2.สทิ ธิท่จี ะไดร> บั การปกปอj งค>ุมครอง
3.สทิ ธทิ จี่ ะได>รบั การพฒั นา
4.สิทธิในการมีส4วนรว4 ม

95

ซึ่งอนุสัญญาฉบับนี้ได>ให>ความสำคัญกับเด็กโดยคำนึงถึงสิทธิและเสรีภาพในการดำรงชีวิตของเด็ก
เปGนหลัก โดยประเทศไทยได>ออกกฎหมายพระราชบัญญัติคุ>มครองเด็กพ.ศ.2546 เพื่อมาคุ>มครองเด็กที่ได>รับ
ผลกระทบต4อสิทธิของเด็กเอง ดังนั้นป"ญหาที่เกิดขึ้นกับเด็กซึ่งถูกบุคคลในครอบครัวรุกล้ำพื้นที่ส4วนตัวในที่นี้
หมายความรวมถึงทุกอย4างที่เด็กไม4อาจต>องการให>ผู>ใหญ4รับรู>หรือการเข>ามารบกวนสิทธิในความเปGนส4วนตัวที่
อยากจะอยู4โดยลำพังของเด็กเอง ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองเด็กพ.ศ.2546 มีเนื้อหาสาระ ในการให>
ผู>ปกครองอุปการะเลี้ยงดู อบรมสั่งสอนและพัฒนาการเด็กตามสมควรแก4ขนมธรรมเนียมประเพณี ตามมาตรา
23 ดงั นี้

มาตรา 23 วางหลักไว>ว4า “ผู>ปกครองต>องให>อุปการะเลี้ยงดู อบรมสั่งสอน และพัฒนาการเด็กที่อยู4ใน
ความปกครองดูแลของตนตามสมควรแก4ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมแห4งท>องถิ่น แต4ทั้งนี้ต>องไม4ต่ำ
กว4ามาตรฐานขั้นต่ำตามกำหนดในกฎกระทรวงและต>องคุ>มครองสวัสดิภาพของเด็กที่อยู4ในความปกครองดูแล
ของตนมิให>ตกอยู4ในภาวะอันน4าจะเกิดอันตรายแก4ร4างกายหรือจิตใจ” กล4าวคือ ผู>ปกครองต>องดูแลเด็กให>อย4ู
ในมาตรฐานที่กฎกระทรวงได>กำหนดไว> และต>องคุ>มครองสวัสดิภาพของเด็กที่อยู4ในความปกครองดูแลของตน
มิใหต> กอยู4ในภาวะอันนา4 จะเกดิ อันตรายแก4ร4างกายหรือจติ ใจ

นอกจากพระราชบัญญัติคุ>มครองเด็กพ.ศ.2546 ได>กำหนดให>ผู>ปกครองต>องทำหน>าที่อุปการะเล้ียงดู
เด็กอย4างเหมาะสมและได>รับการพัฒนา ปกปjองคุ>มครองสวัสดิภาพของเด็ก ตามมาตรา23แล>ว เเละยังต>อง
คำนึงถึงประโยชนRสูงสุดของเด็กเปGนหลัก ตามมาตรา 22 ทั้งนี้เด็กยังถือเปGนบุคคลที่มีสิทธิและหน>าที่ตาม
กฎหมายรัฐธรรมนูญแห4งราชอาณาจักรไทยพ.ศ.2560 มาตรา32 กล4าวคือ เด็กนั้นย4อมมีสิทธิในการดำรงชีวิต
ความเปGนส4วนตัว พ4อแมห4 รือผ>ปู กครองจะไปละเมดิ หรอื กระทบสทิ ธิของเด็กนัน้ ไม4ได>

ดังนั้นจะเห็นได>ว4าบุคคลในครอบครัวควรที่จะเคารพพื้นที่ส4วนตัวของบุคคลในครอบครัวด>วยกัน แม>ว4า
บุคคลในครอบครัวนั้นจะเปGนผู>เยาวRหรือไม4 ก็ควรที่จะเคารพพื้นที่ส4วนตัวซึ่งกันและกัน แม>พระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลจะไม4รับรอง เนื่องจากประเทศไทยยังมิได>มีกฎหมายแต4งขึ้นมาใหม4เพื่อให>เด็กหรือ
บุตรสามารถฟjองบิดามารดาได> แต4อย4างไรก็ตามกฎหมายรัฐธรรมนูญและกฎหมายสิทธิเด็กยังคงรับรอง แม>
การรับรองนั้นจะไม4ครอบคลุมชัดเจนในเรื่องของการรับผิดอันเกี่ยวกับการละเมิดความเปGนส4วนตัวดังกล4าว
เพยี งแต4ใหค> ำนึงถึงผลประโยชนสR งู สดุ ของผ>เู ยาวRเทา4 นั้น
3.2 ผลกระทบทเ่ี กดิ ข้ึนตอ; บุคคลผูบP รรลนุ ติ ภิ าวะ

ในกรณีน้ี การที่ครอบครัวคุกคามพื้นที่ส4วนตัวของบุคคลผู>บรรลุนิติภาวะแล>วนั้น อาจจะทำให>บุคคล
นั้นมีความไม4ไว>ใจคนในครอบครัวของตนเอง รู>สึกอึดอัดไม4เปGนตัวของตัวเอง หวาดระแวง และรู>สึกไม4ปลอดภัย
จากการโดนคุกคามโดยคนในครอบครัว ไม4ว4าจะเปGนการ ติดเครื่องดักฟ"งบนรถ การที่เข>าห>องโดยไม4เคาะประตู
ไม4ขออนุญาต การตดิ กล>องวงจรป•ดภายในหอ> งนอนโดยทไี่ มไ4 ด>รบั ความยนิ ยอมจากเจา> ของหอ> ง

96