วิชางานนิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์

151

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
เมื่อกดวาล์ว 1.2 ลมจะผ่านวาลว์ 1.6 ไปดนั ให้วาล์ว 1.1 เปลยี่ นตำแหนง่ ลมจะผ่านไปดนั ให้

กา้ นสบู เล่ือนออก ในจังหวะทก่ี า้ นสูบเลื่อนออกก็จะไปเตะวาล์ว 1.4 เปน็ วาล์วแบบ Roller Trip ซงึ่ จะ
ทำงานได้ทางเดยี วในจงั หวะทกี่ า้ นสูบเคล่ือนทก่ี ลับ เม่อื กา้ นสูบเล่ือนออกไปจนถงึ ปลายช่วงชัก จะไปกดวาลว์
1.3 ทำให้ลมผา่ นไปดนั ให้วาล์ว 1.1 เล่ือนกลับตำแหนง่ เดิม ก้านสูบก็จะเลอ่ื นเขา้ ในขณะท่กี ้านสูบเล่ือน
เข้ากอ่ นจะสุดช่วงชักกลไกทก่ี า้ นสูบจะไปกดวาล์ว 1.4 ทำใหก้ ้านสบู เคลื่อนท่อี อกอกี ครง้ั หน่ึง การทำงาน
ของลกู สูบก็จะวิง่ เขา้ – ออกตอ่ เนอ่ื งกนั ไปตลอดเวลาแบบอัตโนมตั ิ เมือ่ ตอ้ งการหยุดการทำงานสามารถทำได้
โดยปดิ วาล์ว 0.1 ทำให้ไม่มีลมจา่ ยเข้าไปในวงจร

อุปกรณ์
1. Service Unit
2. 3/2 Way Valve N.C. Set by Pushbutton and Reset by Spring
3. 3/2 Way Valve N.C. Set by Roller Lever and Reset by Spring
4. 3/2 Way Valve N.C. Set by Roller Trip and Reset by Spring
5. 5/2 Way Valve Set and Reset by Pressure
6. วาลว์ ความดนั สองทาง (Shuttle Valve)
7. กระบอกสบู ทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder)

152

ใบวิเคราะหก์ ารประลองที่ 8.1

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. เมื่อกดสตารท์ ท่ีวาลว์ 1.2 การเคลอ่ื นที่ของกระบอกสบู เป็นอย่างไร

กา้ นสบู เคลอ่ื นท่เี ขา้ – ออกตลอดเวลา
2. เม่ือต้องการให้ก้านสูบหยุดการทำงานจะตอ้ งทำอยา่ งไร

เม่อื ตอ้ งการหยุดการทำงานสามารถทำได้โดยปิดวาล์ว 0.1 ทำให้ไมม่ ลี มจา่ ยเขา้ ไปในวงจร
3. วาลว์ 3/2 แบบ Roller Trip (วาล์ว 1.4) จะทำงานในขณะท่ีก้านสูบ ………

เคล่ือนทีก่ ลับ
4. ถ้ากดวาล์ว 1.2 ค้างไว้ผลจะเป็นอย่างไร

กา้ นสูบเคลอ่ื นทเ่ี ข้า – ออกตลอดเวลาเชน่ กัน

153

ใบประลองท่ี 8.2 วงจรควบคมุ กา้ นสบู โดยอตั โนมัติ

คำสัง่ 1. เตรียมอุปกรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรทกี่ ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรปุ ผลการประลอง

1.4 1.3

1.1 A B

.1.4 A RS . 1.3 A
P PR

1.2 PR
A

PR

.

154

อธบิ ายหลกั การทำงานของวงจร
ในตำแหน่งปกติวาล์ว 1.4 จะถูกกลไกก้านสูบกดอยูต่ ลอดเวลา เม่ือกดวาล์ว 1.2 ลมจะผ่านเข้าไป

ทว่ี าล์ว 1.4 ไปดันใหว้ าลว์ 1.1 เปล่ียนตำแหน่ง ทำใหก้ ้านสูบเล่อื นออก ในจังหวะทีก่ ้านสูบเล่ือนออกนก้ี จ็ ะ
ปลดวาลว์ 1.4 และเคล่อื นท่ีไปกดวาล์ว 1.3 ปลายช่วงชกั ทำให้ลมผา่ นวาล์ว 1.3 ไปดนั ใหว้ าลว์ 1.1 เลื่อน
กลับตำแหนง่ เดมิ กา้ นสบู กจ็ ะเลอื่ นเข้า ในขณะท่ีก้านสูบเลื่อนเขา้ จะไปกดวาลว์ 1.4 ทำใหก้ ้านสบู เคล่อื นที่
ออกอกี ครั้งหนึง่ การทำงานของลกู สบู กจ็ ะวิ่งเขา้ – ออกต่อเน่อื งกันไปตลอดเวลาแบบอัตโนมัติ เมอ่ื ต้องการ
หยุดการทำงานสามารถทำไดโ้ ดยปิดวาล์ว 1.2 ทำให้ไม่มีลมจา่ ยเข้าไปในวงจร

อุปกรณ์
1. Service Unit
2. 3/2 Way Valve N.C. Set by Pushbutton and Detent
3. 3/2 Way Valve N.C. Set by Roller Lever and Reset by Spring 2 ตัว
4. 5/2 Way Valve Set and Reset by Pressure
5. กระบอกสูบทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder)

155

ใบวเิ คราะห์การประลองที่ 8.2
จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. เมอ่ื กดสตารท์ ทว่ี าล์ว 1.2 การเคลือ่ นที่ของกระบอกสบู เป็นอย่างไร

กา้ นสบู เคล่อื นทีเ่ ขา้ ออกตลอดเวลา
2. เม่ือต้องการใหก้ า้ นสูบหยดุ การทำงานจะตอ้ งทำอยา่ งไร

ปิดวาล์ว 1.2 ทำให้ไม่มลี มจ่ายเข้าไปในวงจร
3. จากวงจรในใบประลองที่ 10.1 และ 10.2 มีข้อแตกตา่ งกนั อยา่ งไร

แตกต่างกันคือในใบประลองท่ี 10.1 ใช้วาลว์ แบบ Roller Trip และ ใบประลองท่ี 10.2 ใชว้ าล์ว
แบบ Roller Lever
4. การตดิ ต้งั วาลว์ 1.4 จะตอ้ งติดตั้งที่บรเิ วณใด เพราะเหตุใด

ตดิ ตัง้ ตรงตำแหนง่ ก้านสบู เคลื่อนทเี่ ข้ามาแลว้ กดวาล์ว

156

แบบฝึกหดั ท่ี 8

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. จากรูปจงตอบคำถามตอ่ ไปนี้

...

. PA

R

1.7 ลมจากรู P จะตอ่ ไป A ได้ เมื่อ …………ก้านสูบเคลอื่ นท่ีเขา้ มากด

1.8 ในจงั หวะที่กา้ นสูบเลื่อนออกวาล์วจะทำงาน หรือไม่ เพราะเหตุใด ………………
ไม่ทำงานเพราะเปน็ วาลว์ แบบ Roller Trip ทำงานทางเดียว

1.9 วาลว์ จะทำงานได้ในจงั หวะที่กา้ นสูบ
ทำงานในขณะทก่ี ้านสูบเคลื่อนทก่ี ลบั

2. จากรปู มีความหมายว่าอย่างไร วาล์วอยู่ในจงั หวะถกู กดอยู่

.A
PR

*********************************

157

กิจกรรมการเรยี นการสอน

ข้นั ตอนการสอนหรือกจิ กรรมของครู ขน้ั ตอนการเรยี นหรอื กจิ กรรมของนักเรยี น

ขั้นนำ

1. ครูเช็คช่ือนกั ศกึ ษา พร้อมแนะนำรายวชิ าอธิบาย 1. นกั ศึกษาฟังเรยี กขานช่อื พรอ้ มฟงั อธบิ าย

ขอ้ ตกลงในการเรยี น ข้อตกลงในการเรยี นและข้อแนะนำรายวิชา

2. ครูสนทนาซักถามความรู้เก่ยี วกับเรอ่ื งงาน 2. นกั ศกึ ษาตอบคำถามของครู พร้อมซกั ถามขอ้

ควบคมุ อัตโนมัติพร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ สงสัย

ขั้นสอน 1. นักเรียนตง้ั ใจทำความเข้าใจในเรอื่ งงานควบคมุ
1. ครูควบคมุ ความเรยี บรอ้ ยของนักเรยี นให้มสี มาธิ อตั โนมตั ติ ามส่ือการสอนท่ีครูแสดงและอธบิ ายตาม
ตั้งใจทำความเข้าใจเก่ยี วกับเรอื่ งงานควบคมุ
2. นักเรียนช่วยกันสรุปเนอื้ หาจากสื่อทคี่ รอู ธิบาย
อตั โนมตั ติ ามสอ่ื ประกอบ และฟังครูอธิบายเพ่ิมเตมิ จดบันทกึ เพม่ิ เติม
2. ครูให้นักเรยี นสรุปเนือ้ หาจากส่อื ประกอบการ

เรียนและชว่ ยกันตอบคำถามในเน้ือหา

ขนั้ สรปุ และวดั ผล

1. ครูและนักเรียนร่วมสรุปเนื้อหาเกย่ี วกับเรื่องงาน 1. นักเรยี นรว่ มสรปุ เนอ้ื หาเรือ่ งงานควบคมุ

ควบคุมอตั โนมัติพรอ้ มอธิบายเพมิ่ เติม อตั โนมัติ พรอ้ มฟังคำอธบิ ายเพม่ิ เติม

2. ครูสรปุ วเิ คราะหง์ านปฏบิ ตั ิของนกั เรยี น พร้อม 2. นักเรยี นฟงั การวิเคราะห์งานปฏบิ ัติพร้อมตอบ

ทัง้ ตั้งคำถาม ถามตอบนักเรียนพร้อมอธิบาย คำถาม และซกั ถามขอ้ สงสัยพร้อมฟงั คำอธิบาย

เพ่มิ เตมิ เพมิ่ เตมิ

3. ครูใหน้ ักศึกษาทำแบบฝึกหัด เพอ่ื ทบทวนความรู้ 3. นกั ศกึ ษาทำแบบฝึกหัดเพ่อื ทบทวนบทเรยี น

158

งานท่ีมอบหมายหรือกจิ กรรม

ก่อนเรียน

แนะนำรายละเอียดในวชิ าและข้อควรปฏิบตั ิ

1. การใหค้ ะแนนในการเรยี นจะแบง่ คะแนนออกเปน็ คะแนน คุณธรรม จริยธรรมในการเรยี น 20%
คะแนนเกบ็ ระหว่างเรยี น 60% และคะแนนสอบปลายภาค 20%

2. นักศกึ ษาจะต้องมีเวลาเรยี นไมน่ อ้ ยกว่า 80% ของเวลาเรียนทั้งหมด
3. มาตรฐานหรอื เกณฑ์ในการใหค้ ะแนนจะมอี ยู่ 8 ระดับคอื

คะแนน 80 ขึน้ ไป ไดเ้ กรด 4 คะแนน 60-64 ได้เกรด 2
คะแนน 75-79 ได้เกรด 3.5 คะแนน 55-59 ไดเ้ กรด 1.5
คะแนน 70-74 ไดเ้ กรด 3 คะแนน 50-54 ไดเ้ กรด 1
คะแนน 65-69 ไดเ้ กรด 2.5 ไดเ้ กรด 0
ตำ่ กวา่ 49

ขณะเรียน
1. ฟังการบรรยายหรืออธิบายเนอ้ื หาตา่ ง ๆ อย่างต้ังใจ
2. จดบนั ทึกเน้ือหาตามทไี่ ด้รบั ฟงั ลงในสมดุ อย่างละเอยี ดและเหมาะสม
3. สรปุ เนื้อหาตามท่ไี ด้รบั มอบหมายและส่งตัวแทนนำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น
4. ตอบคำถามที่ครูซักถาม
5. ลงมือปฏิบตั ิงานตามใบงาน

6. ทดสอบจากแบบประเมิน

หลังเรยี น
1. ช่วยกันทำแบบทดสอบจากแบบประเมิน
2. ตรวจสมุดและเนื้อหาทีค่ รูได้สัง่ ใหจ้ ดบันทกึ

3. วเิ คราะหก์ ารปฏิบัติงาน
4. จัดระเบยี บภายในหอ้ งเรียน

5. ให้นักศกึ ษาค้นคว้าหาความรเู้ กี่ยวกบั เน้ือหาทีเ่ รียน

159

การประเมนิ ผล

ก่อนเรียน
การวดั ผลประเมินผลในหนว่ ยนจี้ ะสงั เกตทางด้านความสนใจใฝร่ ู้ความกระตือรอื ร้น การตรงต่อ
เวลา การตอบคำถามในชน้ั เรียน และตรวจความเรยี บร้อยของเคร่อื งแต่งกาย ตลอดจนคุณธรรม
จริยธรรม คา่ นยิ มและคุณลักษณะอันพึงประสงค/์ 3D

ขณะเรยี น
1. ใหน้ กั ศึกษาทำแบบทดสอบรว่ มกับการถาม-ตอบในชั้นเรยี น
2. แลกเปลย่ี นความรู้โดยการใหน้ ักศึกษาได้มีสว่ นร่วมในการเรียน-การสอนออกไปแสดงความคดิ เห็นหน้า

ช้ันเรยี น
3. การปฏิบตั ิงาน

หลังเรยี น
1. เช็คชอื่ นักศึกษาอกี คร้งั
2. ส่งใบงานทา้ ยชว่ั โมงเรียน
3. มอบหมายงานให้ทำมาส่งในสปั ดาห์ตอ่ ไป
4. ทดสอบนกั เรยี นจากแบบทดสอบหลังเรียน
5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยมและคุณลกั ษณะอันพึงประสงค/์ 3D

หน่วยการสอนท่ี 8 สอนครงั้ ที่ 14 คาบที่ 53 - 56 คาบรวม 56 คาบ 160
ช่อื หน่วย งานควบคมุ อตั โนมตั ิ

บนั ทึกหลงั สอน

1. ผลการสอน
 สอนไดต้ ามแผนการจดั การเรียนรู้
 สอนไม่ได้ตามแผนการจัดการเรยี นรู้ เน่อื งจาก.........................................................................

15. ผลการเรียนของนกั เรยี น นกั ศึกษา
 จำนวนนักเรยี นทผ่ี ่านการประเมิน .......................... คน คดิ เปน็ รอ้ ยละ ..............................
 จำนวนนักเรียนทไ่ี มผ่ า่ นการประเมนิ ...................... คน คิดเป็นร้อยละ ..............................
 อ่นื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอุปสรรค
 กิจกรรมการจดั การเรยี นรู้ ไม่เหมาะสมกับเวลา
 มนี กั เรียนทำใบงาน/ใบกิจกรรมไมท่ ันตามกำหนดเวลา
 มีนกั เรยี นทีไ่ ม่สนใจเรียน
 อ่ืน ๆ .........................................................................................................................................

4. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
 ควรนำแผนไปปรบั ปรุง เรอื่ ง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรยี นที่ไมผ่ ่านการประเมิน ..............................................................................
 ไม่มขี ้อเสนอแนะ

ลงช่ือ ........................................... ผูบ้ ันทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บันทกึ หลงั การสอน ตามแผนการจดั การเรยี นรู้ฉบับน้ี ไดร้ ับการพิจารณาจากแผนกวิชาและฝา่ ย
วชิ าการ แล้ว

ลงชอื่ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วัฒนา มีต้องปัน)

ลงชอื่ ........................................... รองผอู้ ำนวยการฝา่ ยวชิ าการ
(นายเทอดศกั ดิ์ แกว้ คงคา)

หน่วยการสอนท่ี 8 สอนคร้งั ที่ 15 คาบท่ี 57 - 60 คาบรวม 60 คาบ 161
ชอ่ื หนว่ ย งานควบคุมอตั โนมตั ิ

บันทึกหลงั สอน

1. ผลการสอน
 สอนไดต้ ามแผนการจัดการเรยี นรู้
 สอนไม่ไดต้ ามแผนการจัดการเรียนรู้ เนอ่ื งจาก.........................................................................

16. ผลการเรียนของนักเรยี น นกั ศึกษา
 จำนวนนกั เรยี นที่ผา่ นการประเมนิ .......................... คน คดิ เป็นรอ้ ยละ ..............................
 จำนวนนกั เรยี นที่ไม่ผา่ นการประเมิน ...................... คน คดิ เป็นรอ้ ยละ ..............................
 อ่นื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอปุ สรรค
 กจิ กรรมการจัดการเรยี นรู้ ไม่เหมาะสมกับเวลา
 มนี กั เรยี นทำใบงาน/ใบกิจกรรมไม่ทันตามกำหนดเวลา
 มนี กั เรยี นที่ไมส่ นใจเรียน
 อืน่ ๆ .........................................................................................................................................

4. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
 ควรนำแผนไปปรับปรุง เรอื่ ง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรยี นทไี่ มผ่ า่ นการประเมิน ..............................................................................
 ไม่มขี ้อเสนอแนะ

ลงชือ่ ........................................... ผูบ้ ันทกึ
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บันทกึ หลังการสอน ตามแผนการจัดการเรียนรู้ฉบบั นี้ ได้รับการพจิ ารณาจากแผนกวิชาและฝา่ ย
วชิ าการ แลว้

ลงชื่อ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มีตอ้ งปัน)

ลงชื่อ ........................................... รองผอู้ ำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศักด์ิ แก้วคงคา)

162

แผนการสอน หน่วยที่ 9

ชือ่ วิชา งานนิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์เบื้องต้น สอนครง้ั ท่ี 16-17
คาบรวม 68
ช่อื หนว่ ย หลักการเบ้ืองต้นของไฮดรอลกิ ส์ จำนวนคาบ 8

ชอื่ เรอ่ื ง หลกั การเบ้อื งตน้ ของไฮดรอลกิ ส์
หวั ขอ้ เรอื่ งและงาน

1. ความหมายของระบบไฮดรอลกิ ส์
2. หนา้ ที่และส่วนประกอบของชุดต้นกำลงั
3. สญั ลกั ษณ์ของชุดตน้ กำลงั

สาระสำคัญ
ระบบไฮดรอลิกส์ หมายถึง ระบบการทำงานทใ่ี ช้ของเหลวเป็นสารตวั กลางในการทำงานเพอ่ื

เปล่ียนแปลงกำลังงานของของไหลให้เปน็ กำลังงานกล โดยมีอปุ กรณ์การทำงานชนดิ ต่าง ๆ เชน่ กระบอก
สบู มอเตอร์ ฯล ซง่ึ จะทำหนา้ ที่เปลี่ยนพลงั งานของไหลให้เปน็ พลังงานกลไปขบั เคลื่อนอปุ กรณ์ต่าง ๆ ได้

สมรรถนะผลการเรียนทีค่ าดหวงั (บรู ณาการหลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง/3D)
1. มีความรู้ตามจดุ ประสงค์

2. ให้ความร่วมมอื ในการจดั กจิ กรรม
3. ตระหนักในความสำคัญของพระบรมราโชวาทเร่อื งเศรษฐกิจพอเพียง/3D
4. นกั เรียนมีความรบั ผดิ ชอบ มีวนิ ยั และความคดิ สรา้ งสรรค์

จุดประสงค์การเรยี นรู้ (ความรู้ ทักษะ คุณธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณวิชาชพี )

เงือ่ นไขความรู้
1. บอกความหมายของระบบไฮดรอลิกสไ์ ด้
2. บอกหนา้ ที่และสว่ นประกอบของชุดต้นกำลงั ได้

3. อ่านสัญลกั ษณข์ องชดุ ตน้ กำลงั ได้
4. มีการพฒั นาคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคุณลกั ษณะอันพึงประสงคท์ ีผ่ ู้สอนสามารถ สงั เกต

เหน็ ได้ ในดา้ นความมมี นุษยสมั พนั ธ์ ความมวี นิ ัย ความรับผดิ ชอบ ความเชอ่ื ม่นั ในตนเอง ความสนใจใฝร่ ู้
ความรกั สามคั คี ความกตัญญูกตเวที และการปฏิบตั ิงานอย่างถูกต้อง สำเร็จภายในเวลาทก่ี ำหนด มีเหตุและ
ผลตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง

163

ความพอเพยี ง (ความพอประมาณ ความมีเหตุผล มภี มู ิคุ้มกนั )
1. นกั เรียนสามารถแกไ้ ขปญั หาเบือ้ งต้นของหลักการเบอื้ งต้นของไฮดรอลิกส์ไดถ้ กู ตอ้ งเหมาะสมตาม

สถานการณ์ท่ีกำหนดให้ไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งโดยทำให้ดีทีส่ ุด
2. นักเรียนรจู้ กั การนำเอาสมดุ เกา่ ท่เี หลือจากเทอมทผ่ี า่ นมา นำมาจดโดยไม่ตอ้ งเสียเงินซ้ือใหม่

เงอ่ื นไขจริยธรรม/คณุ ลกั ษณะท่ีพงึ ประสงค์ 3D
1. มกี ารพัฒนาในเรื่องความรบั ผิดชอบต่องานทท่ี ำ ตรงต่อเวลา มรี ะเบยี บวนิ ยั มคี วามซือ่ สตั ย์ตอ่

ตนเองและผู้อ่นื ตลอดจนมีทศั นคตทิ ีด่ ตี ่อวิชาท่ีเรยี น
2. นักเรียนแสดงความคดิ เหน็ ไดอ้ ยา่ งมีเหตุผลตามระบอบประชาธิปไตย

สร้างสงั คมไม่ทนต่อการทุจริต
1. ปลกู ฝังจิตสำนึกในการแยกแยะประโยชนส์ ่วนตนและประโยชน์สว่ นรวม ความอายที่จะกระทำการ

ทุจริต ความไมท่ นตอ่ การทุจริต จติ พอเพยี งต้านทุจรติ และความเป็นพลเมอื งท่รี ับผดิ ชอบต่อปัญหาการทุจริต
ของประเทศ

164

แผนการสอน หน่วยท่ี 9

ช่ือวิชา งานนวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลกิ ส์เบ้อื งตน้ สอนครั้งที่ 16-17
ชอื่ หนว่ ย หลกั การเบื้องต้นของไฮดรอลกิ ส์ คาบรวม 68
ชอื่ เร่ืองหรือชอ่ื งาน หลกั การเบือ้ งต้นของไฮดรอลกิ ส์ จำนวนคาบ 8

หลักการเบ้ืองตน้ ของไฮดรอลิกส์

ความหมาย ระบบไฮดรอลิกส์ หมายถงึ ระบบการทำงานท่ีใช้ของเหลวเปน็ สารตัวกลางในการทำงาน
เพือ่ เปล่ียนแปลงกำลังงานของไหลใหเ้ ปน็ กำลงั งานกลชุดตน้ กำลงั หน้าท่ีของชดุ กำลงั ในระบบไฮดรอลกิ ส์ คอื
สร้างปริมาณการไหลของนำ้ มนั ควบคมุ ความดนั ในระบบและถังน้ำมันไฮดรอลกิ ส์สว่ นประกอบท่สี ำคัญของชดุ
ต้นกำลงั ประกอบดว้ ย

1. ปม๊ั น้ำมันไฮดรอลิกส์ (Hydraulics Pump)
2. มอเตอรไ์ ฟฟ้า (Electric Motor)
3. ถังเกบ็ น้ำมนั (Tank)
4. วาล์วระบายความดนั (Pressure Relief Valve)
5. ถงั นำ้ มนั

ถังเกบ็ นำ้ มนั ทำหนา้ ทีเ่ ก็บจะจ่ายน้ำมันให้เพียงพอกับความต้องการในระบบ ระบายแยกอากาศออก
จากน้ำมนั และแยกสิ่งสกปรกต่าง ๆ ออกจากนำ้ มัน

เครื่องไฮโดรลิกสม์ ีเครือ่ งจักรและเครือ่ งมือที่ใชพ้ ลังนำ้ เป็นของเหลวทเี่ ป็นตัวขับเคล่ือนในการทำงาน
เครอ่ื งจกั รกลหนกั เปน็ ตัวอย่างท่ีพบเราสามารถพบเห็นได้ท่ัวไป

ในระบบการทำงานของเคร่อื งนีจ้ ะอาศัยของเหลวสง่ ไปให้มอเตอร์ไฮโดรลิกส์ต่างๆและกระบอกสูบ

ไฮโดรลิกส์และซง่ึ จะกลายเปน็ ความต้านทานแรงดนั ตามปัจจุบนั ของเหลวจะถูกควบคมุ โดยตรงหรือโดย
อัตโนมัติโดยวาล์วควบคมุ และจัดจำหนา่ ยผ่านสายยางและทอ่

ความนยิ มของเครือ่ งจกั รไฮโดรลิกสเ์ กิดจากการที่มขี นาดใหญม่ ากของพลังงานท่ีสามารถโอนผา่ นท่อ
สายยางขนาดเล็กและมคี วามยืดหยุ่นและความหนาแน่นของพลังงานสูงและหลากหลายของตวั กระต้นุ ท่ี
สามารถทำใหเ้ กิดการพลงั งานการขับเคลือ่ น

เครอ่ื งจักรไฮโดรลิกสด์ ำเนนิ การโดยใชข้ องเหลวเป็นสอ่ื ที่เปิดเคล่ือนระบบการทำงานตา่ งๆ แรง และ
แรงบิดคณู คุณลักษณะพ้ืนฐานของระบบไฮโดรลิกส์เป็นความสามารถในการใช้กำลังหรอื การคูณแรงบดิ ในวิธีที่

งา่ ยๆ อิสระของระยะห่างระหวา่ งขอ้ มูลเขา้ และออกให้โดยไมต่ อ้ งใช้เกยี ร์เคร่ืองกลหรอื กา้ นทัง้ โดยการแกไ้ ข
พืน้ ทท่ี ี่มปี ระสิทธภิ าพในการเชอื่ มต่อหรือสองกระบอกการเคล่อื นที่ท่ีมีประสิทธิภาพ (รอบ / ซซี ี) ระหว่างปั๊ม
และมอเตอร์ ในกรณีปกตใิ หอ้ ัตราส่วนไฮโดรลิกส์กนั กบั แรงเชิงกลหรอื อัตราสว่ นแรงบดิ สำหรับการออกแบบ

เครอ่ื งที่เหมาะสมเช่นการเคลือ่ นไหวแขนและ trackdrives สำหรับขุด

165

ตวั อย่างเช่น
สองกระบอกไฮโดรลิกส์เชือ่ มต่อระหวา่ งกัน กระบอก C1 เปน็ หนง่ึ น้ิวในรศั มีและ C2 ถงั เปน็ สิบน้ิวใน

รศั มี ถา้ แรงกระทำกบั C1 คอื 10 ปอนดแ์ รงกระทำโดย C2 เป็น C2 1,000 ปอนด์ เพราะเปน็ ขนาดใหญใ่ น
ระบบของการเคลอื่ น (S = πr ²) เป็น C1 ข้อเสียนี้ก็คือคุณจะตอ้ งย้าย C1 รอ้ ยน้ิวเพ่อื ยา้ ย C2 หน่งึ น้วิ
โดยทัว่ ไปไฮโดรลิกสท์ ี่สูบนำ้ ทีม่ ขี นาดเลก็ สามารถเช่อื มต่อกับกระบอกยกท่ีมีขนาดใหญไ่ ด้
ปม๊ั และมอเตอร์

หากป๊ัมไฮโดรลิกส์แบบหมนุ กบั การเคลือ่ นท่ี 10 ซซี ีต่อรอบเชือ่ มตอ่ กับมอเตอรไ์ ฮโดรลิกสห์ มุนกบั 100
ซีซีตอ่ รอบแรงบดิ เพลาที่จำเปน็ ในการขับรถปมั๊ เป็น 10 ครงั้ น้อยกวา่ แรงบิดใชไ้ ดท้ ี่เพลามอเตอร์ แตค่ วามเร็ว
เพลา (รอบ / นาที) สำหรบั ยานยนต์เป็น 10 ครั้งนอ้ ยกวา่ ความเรว็ เพลาปั๊ม การรวมกนั นีเ้ ป็นจริงชนดิ เดียวกัน
คณู กำลงั เป็นตัวอยา่ งถัง(1)เพียงทก่ี ำลงั เชงิ เส้นในกรณีน้เี ป็นแรงหมนุ ,แรงบดิ ตามทร่ี ะบไุ ว้ตวั อย่างทัง้ สองน้ีมักจะ
เรียกวา่ การส่งผา่ นไฮดรอลิกสห์ รือการสง่ hydrostatic บางอยา่ งเกย่ี วกบั ไฮโดรลิกส์อัตราทดเกียร"์

ความรู้ (Knowledge) และความรทู้ ักษะ (Know-how) ทางดา้ นไฮดรอลกิ ส์ ถือเปน็ หนง่ึ ในวชิ าที่
เกีย่ วขอ้ งกับระบบอัตโนมัตหิ รือระบบแมคคาทรอนิกคส์ วชิ าไฮดรอลกิ ส์ ถือเปน็ สว่ นของหนึ่งของวิชากำลัง
งานของไหล หรอื Fluid-power แต่ในงานทางด้านอตุ สาหกรรม หรอื ในชีวติ ประจำวัน เรามกั จะเกี่ยวกบั
ระบบไฮดรอลิกสเ์ สมอๆ ระบบไฮดรอลิกสไ์ ด้ถูกพฒั นาจากทางด้าน mechanics ล้วนๆ ไปจนเป็นการ
ประยุกต์ใช้ระบบอิเลก็ ทรอนิคสม์ าใช้ประกอบการทำงาน เพ่อื ต้องการให้ระบบทำงานได้แม่นยำ เท่ียงตรงและ
ซับซอ้ นได้
ตัวอย่าง การประยกุ ต์ใช้งานระบบไฮดรอลกิ สใ์ นงานตา่ ง (Hydraulic Application)

Excavator. Main hydraulics: Boom cylinders, swing, cooler fan and trackdrive

ความหมายของระบบไฮดรอลิกส์

166

มาดูความหมยของคำว่า "ไฮดรอลิก (hydraulic)" กันกอ่ นนะ่ ครับ.... คำวา่ ไฮดรอลกิ ส์น้ัน แต่เดมิ มา
จากรากศพั ทใ์ นภาษากรีก คอื "Hydro" ซ่งึ มีความหมายวา่ นำ้ และ "aulis" นั้นหมายถงึ ท่อ แต่เดมิ นั้น คำ
วา่ ไฮดรอลกิ หมายถงึ เฉพาะการไหลของนำ้ ในท่อเท่านัน้ แตป่ ัจจบุ ัน โดยเฉพาะอยา่ งยิง่ ในภาคอุตสาหกรรม
ไฮดรอลกิ หมายถงึ การไหลของๆ เหลวทกุ ชนิด (สว่ นใหญจ่ ะเป็นนำ้ มนั ) ที่ใชใ้ นระบบ เพ่ือเป็นตัวสารตวั กลาง
ในการส่งถา่ ยกำลงั งานในการเปล่ียนแปลงกำลงั งานของไหลใหเ้ ปน็ กำลังงานกล ดูจากภาพประกอบ Fig. 1

Fig. 1 วงจรไฮดรอลิกอย่างง่ายๆ (simple open center hydraulic circuit.)
จากวงจรไฮดรอลิก ประกอบด้วย 4 สว่ นประกอบหลกั ๆ
1. ถังพักนำ้ มนั ไฮดรอลกิ ส์ (Hydraulic reservoir)
2. กรอง (filter)
3. ปั้มไฮดรอลิกส์ (Hydraulic pump)
4. วาล์วควบคุมทศิ ทางกระบอกไฮดรอลกิ ส์ (Directional control vlave)
5. กระบอกไฮดรอลิก (Hydraulic cylinder)
จากหลกั ๆ 4 หวั ขอ้ มาแบง่ เปน็ กล่มุ ได้ 3 กลมุ่

167

กลมุ่ ท่แี รกกันเลย
ประกอกอบดว้ ย 1) ถังพัก 2)กรอง 3) ปมั้ น้ำมันไฮดรอลกิ ส์ ซ่ึงท้งั 3 สว่ นนใี้ นระบบไฮดรอลิกส์ ถือว่า

เปน็ ชุดตน้ กำลงั โดยถังพกั จะทำหนา้ ทเี่ กบ็ และพักน้ำมันไว้สำหรับใช้กบั ระบบ(มวี ตั ถปุ ระสงค์แฝงอยา่ งอนื่ อีก
เอาไว้วา่ กันตอนเกี่ยวกบั การออกแบบถงั พกั ครับ) สว่ นปั้มไฮดรอลกิ จะทำหน้าท่ดี ูดนำ้ มนั และสง่ จ่ายให้กับระบบ
ในรูปของการไหล โดยรบั กำลังงานจากมอเตอร์ไฟฟา้ (Electrical motor) หรอื เครื่องยนต์ (Engine)
นำ้ มันที่ออกจากปมั้ มที ัง้ ปรมิ าณ และความเรว็ ในการไหลออกจากปั้ม หรือเรยี บเรียงกันใหม่ว่า ปริมาณการไหล
ต่อเวลา หรอื อัตราการไหล (Flow-rate, ซึง่ มกั ใชส้ ญั ลักษณะเปน็ ตัว "Q") ซึ่งอยู่ในรปู ของ พลังงานในรูปการ
ไหลของเหลว

กลุ่มที่ 2
ชุดควบคมุ การการไหลของน้ำมันไฮดรอลกิ ส์ ซ่ึงจะมีผลกับอุปกรณ์ใหง้ านในกลมุ่ ถดั ไป อุปกรณต์ วั น้ี จะ

เปน็ ตัวที่ 4) วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทางการไหลของนำ้ มัน (Directonal control alve) ซง่ึ เปน็ เพยี งอปุ กรณส์ ่วนหนงึ่ ที่
ใชใ้ นส่วนควบคมุ การกทำงานของระบบ

กล่มุ ที่ 3 กลมุ่ อุปกรณ์ให้งาน
เปน็ กลมุ่ ของอปุ กรณ์ให้งานเชิงกล ซึง่ จะทำหนา้ ทเี่ ปล่ยี นกำลงั งานที่มาจากการไหลของๆเหลวในท่ีนค้ี ือ

นำ้ มัน เปน็ พลงั งานกล อปุ กรณ์ในขอ้ ท่ี 5) คือกระบอกไฮดรอลิก นนั่ เอง

การทำงานรวมจากวงจรไฮดรอลกิ fig.1 ปัม้ น้ำมันไฮดรอลิก ดูดนำ้ มนั และจ่ายไปยงั วาลว์ ควบคมุ ทศิ ทาง
นำ้ มันไปยังกระบอก วาล์วควบคุมทิศทางจะเปน็ ตัวกำหนดทิศทางการไหลของนำ้ มนั ว่าใหจ้ ่ายไปด้านหนา้
กระบอก หรอื ดา้ นท้าย เพื่อให้กระบอกเล่ือนเข้าหรือออก

168

ความหมายของระบบไฮดรอลกิ
คำวา่ Hydraulic มาจากคำในภาษากรีก 2 คำคือ คำวา่ Hydro หมายถงึ นำ้ และ Aulis หมายถงึ ท่อ

เดิมคำวา่ Hydraulic จึงหมายถึงการไหลของนำ้ ในท่อเท่านั้น แตใ่ นปจั จุบนั ไฮดรอลิกหมายถึง การไหลของ
ของเหลวทกุ ชนดิ ท่ีใช้เป็นตัวกลางการถ่ายทอดกำลังงานในการเปลีย่ นแปลงกำลังงานของการไหลใหเ้ ป็นกำลัง
งานกล

ระบบไฮดรอลกิ เป็นระบบที่ใช้หลักการของนักวิทยาศาสตร์ทา่ นหน่งึ ชอื่ ปาสคาล ซง่ึ ได้อธบิ ายหลกั การ
ไว้ว่า " ความดันของของไหลจะกระทำต้งั ฉากกับพืน้ ท่ที ีก่ ระทำและมคี า่ เทา่ กันทุกจุด"

169

รูปท่ี 8.1 ระบบไฮดรอลกิ เบอื้ งต้น

รปู ท่ี 8.2 แสดงการหาคา่ F1
จะสังเกตเห็นวา่ เมอ่ื พ้นื ทีห่ นา้ ตัดกระบอกสูบเท่ากนั ระหวา่ งป๊ัมกบั อปุ กรณท์ ำงาน ต้องออกแรงกด
ลูกสูบปั๊มเท่ากับภาระทีอ่ ปุ กรณ์ทำงาน ระบบไฮดรอลิกนี้ถูกใช้เพื่อถา่ ยทอดกำลงั งานเท่านั้น

รปู ที่ 8.3 แสดงการหาคา่ F1

170
จะสงั เกตเห็นวา่ เมื่อใชก้ ระบอกสูบทำงานขนาดใหญ่ขึ้น ทำให้ออกแรงกดที่ลกู สบู ป๊มั น้อยลง ระบบ
ไฮดรอลิกสน์ เ้ี ปน็ ทัง้ การถ่ายทอดกำลังงานและการผอ่ นแรง นีแ่ หละคอื เหตผุ ลว่าทำไมตอ้ งนำเอาระบบไฮดรอลกิ
มาใชใ้ นงานอตุ สาหกรรม

รูปที่ 8. 4 แสดงการทำงานเมอื่ กดคนั โยก
จากรูปที่ 4 เมื่อกดคันโยกลง นำ้ มนั ไฮดรอลกิ จะไหลเข้าไปดันให้ลูกสบู ทำงานยกขึ้น และเม่อื ดึงคันโยก
ขึ้นน้ำมนั ไฮดรอลกิ จากกระบอกสูบทำงานจะไหลกลับเข้าไปในกระบอกสบู ปัม๊ นำ้ มันไฮดรอลกิ จะกลับไป-
กลับมาอย่อู ยา่ งนน้ั เมอ่ื กดและดงึ คนั โยกขึน้ (เลอ่ื นเม้าทเ์ ข้า-ออกจากรปู ท่ี4 เพอ่ื ดูการทำงาน)

รปู ท่ี 8.5แสดงการทำงานของระบบไฮดรอลกิ สำหรับยกรถ

171

ที่ป๊มั จะต้องมีวาล์วดูดและวาลว์ สง่ สำหรับควบคมุ ใหน้ ำ้ มนั ไฮดรอลกิ ประจุเขา้ กระบอกป๊มั ขณะดึงคนั
โยกขึน้ จะเกดิ สูญญากาศในกระบอกปั๊ม นำ้ มันไฮดรอลิกจากถังเก็บจะถูกอากาศดันให้ไหลเขา้ ไปในกระบอกสบู
เมือ่ กดคันโยกลงจะเกดิ ตวามดนั ในกระบอกสบู ความดันนจ้ี ะดันให้วาล์วดดู ปิดและดนั ให้วาลว์ ส่งเปิดข้ึน
นำ้ มันไฮดรอลิกจะถูกดนั ให้ไหลเข้าไปในกระบอกสูบทำงาน ดนั ใหก้ ระบอกสูบทำงานยกข้ึน และเมื่อต้องการ
ปล่อยรถลงสามารถทำไดโ้ ดยเปดิ วาลว์ ปิด-เปิดเพื่อระบายนำ้ มนั ในกระบอกสูบทำงานใหไ้ หลกลับไปยังถังเก็บ
ปริมาณการไหลของนำ้ มัน (Flow) (F)

จากรูปที่ 5 ปริมาณการไหลของน้ำมันตอ่ การโยกคันโยกของปมั๊ ลง1 ครั้ง จะมีค่าเท่ากับพ้ืนที่หน้าตัด
ของปัม๊ คูณดว้ ยระยะชกั ของปั๊ม
ตวั อยา่ ง ถา้ กดคนั โยกข้ึน-ลง 20 คร้งั รถยนต์จะถูกยกข้นึ สูงกว่าเดิมเท่าใด?เมอ่ื ระยะชักของปมั๊ เท่ากบั 10 cm
วธิ ที ำ

ปรมิ าณการไหลของปม๊ั = พ้นื ทีห่ นา้ ตัดx ระยะชักx จำนวนครง้ั การโยก
= 10x10x20 = 2,000 cm2

ระยะยกของลกู สบู ทำงาน = ปริมาณการไหลของปั๊ม หารด้วย พน้ื ทหี่ น้าตัดของกระบอกสบู ทำงาน
= 2,000/100 = 20 cm

น่ันแสดงวา่ ปรมิ าณการไหลของป๊ัม=ปรมิ าณการไหลของอุปกรณท์ ำงาน
อัตราการไหล (Flow rate)(Q)

อตั ราการไหลคือปรมิ าณการไหลตอ่ เวลา หรอื Q = F/t
ถา้ ให้ V = ความเร็วในการไหล, A = พ้ืนท่ีหน้าตดั , จะไดว้ ่า Q = A V
ตัวอย่าง ถา้ ตอ้ งการใหล้ ูกสูบทำงานเคล่ือนท่ีออกด้วยความเร็ว 5เมตรต่อนาที ตอ้ งใชป้ ม๊ั ทส่ี ามารถส่งอตั ราการ
ไหลได้เทา่ ใด? ถา้ กระบอกสูบทำงานมพี ื้นทห่ี น้าตัด เทา่ กับ 100 ตารางเซนติเมตร
วธิ ีทำ จาก Q = A V

= (100/10,000)m2 x 5 m/min
= 0.05 m3 /min
= 50 ลติ ร/นาที #

172

ใบงานท่ี 9

หลักการเบอ้ื งตน้ ของไฮดรอลกิ ส์

ใบงานท่ี 8.1 วงจรการควบคุมมอเตอรไ์ ฮดรอลิกสด์ ้วยวาล์ว 4/2
คำส่ัง 1. เตรียมอุปกรณ์

2. ตอ่ วงจรตามวงจรที่กำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรปุ ผลการประลอง

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร

.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

173

อปุ กรณ์
1. ...............................................................................................................................
2. ...............................................................................................................................
3. ...............................................................................................................................
4. ...............................................................................................................................
5. ...............................................................................................................................
6. ...............................................................................................................................
7. ...............................................................................................................................

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. ในตำแหนง่ ปกติ เมือ่ เปดิ -ปิดน้ำมันอาการทเี่ กดิ ขน้ึ กบั มอเตอรไ์ ฮดรอลิกส์คอื
...............................................................................................................................
2. เม่ือกดจากวาลว์ 4/2 ลักษณะการหมนุ และทิศทางของมอเตอรไ์ อดรอลกิ ส์จะเป็นอย่างไร
...............................................................................................................................
3. วาลว์ ควบคุมอัตราไหลทางเดยี วในวงจรทำหนา้ ท่ีอะไร
...............................................................................................................................

174

ใบงานท่ี 9.2 วงจรการควบคมุ มอเตอรไ์ ฮดรอลิกสด์ ว้ ยวาลว์ 4/3

คำส่ัง 1. เตรยี มอุปกรณ์
2. ตอ่ วงจรตามวงจรท่กี ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรุปผลการประลอง

อธิบายหลกั การทำงานของวงจร
...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

175

อปุ กรณ์
1. .........................................................................................................................
2. .........................................................................................................................
3. .........................................................................................................................
4. .........................................................................................................................
5. .........................................................................................................................
6. .........................................................................................................................
7. .........................................................................................................................
จงตอบคำถามต่อไปนี้

1. เมือ่ ตอ้ งการให้มอเตอร์ไฮดรอลิกสห์ มนุ ในทศิ ทางตามเข็มนาฬกิ าต้องทำอย่างไร
.........................................................................................................................

2. ถ้าตอ้ งการให้มอเตอร์ไฮดรอลิกส์หมุนในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาตอ้ งทำอย่างไร
.........................................................................................................................

3. ถา้ ตอ้ งการให้มอเตอร์ไฮดรอลกิ ส์หยุดหมุนตอ้ งทำอย่างไร
.........................................................................................................................

4. ความเรว็ ของมอเตอรไ์ ฮดรอลิกสส์ ามารถปรับความเร็วการหมนุ ไดโ้ ดยการปรบั ทอี่ ปุ กรณต์ วั ใด
.........................................................................................................................

176

เฉลย
ใบงานที่ 9

หลกั การเบื้องต้นของไฮดรอลิกส์

ใบงานท่ี 9.1 วงจรการควบคมุ มอเตอรไ์ ฮดรอลิกสด์ ้วยวาล์ว 4/2
คำสง่ั 1. เตรยี มอุปกรณ์

2. ตอ่ วงจรตามวงจรทกี่ ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรุปผลการประลอง

อธิบายหลกั การทำงานของวงจร
เม่ือกดวาลว์ 4/2 น้ำมนั จากรู P จะต่อไปรู A ผ่านวาล์วควบคมุ อตั ราไหลทำใหม้ อเตอรไ์ อดรอลกิ สห์ มุน

เม่อื ปล่อยมือกดวาลว์ 4/2 สปรงิ จะดนั ให้วาล์วกลับส่ตู ำแหนง่ เดิมน้ำมันจากรู P จะตอ่ ไปรู B ทำใหม้ อเตอร์
ไอดรอลิกส์หมุนกลบั ทิศทาง

177

อุปกรณ์
1. ชดุ ต้นกำลงั
2. วาล์วระบายความดัน (Pressure Relief Valve)
3. วาล์วเปดิ – ปดิ (Shut Off Valve)
4. 4/2 Way Valve Set by Lever and Reset by Spring
5. วาลว์ ควบคุมอัตราไหลทางเดียว (One Way Flow Control Valve)
6. เกจวดั ความดัน (Pressure Gauge)
7. มอเตอร์ไอดรอลิกส์

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. ในตำแหน่งปกติ เมอื่ เปดิ -ปิดน้ำมนั อาการทีเ่ กดิ ข้ึนกบั มอเตอร์ไฮดรอลกิ สค์ อื
มอเตอร์ไอดรอลิกส์จะไมห่ มุน
2. เม่ือกดจากวาลว์ 4/2 ลักษณะการหมุนและทิศทางของมอเตอร์ไอดรอลิกส์จะเปน็ อยา่ งไร
มอเตอรไ์ อดรอลิกสจ์ ะกลับทิศทางการหมุน
3. วาลว์ ควบคมุ อัตราไหลทางเดยี วในวงจรทำหน้าท่อี ะไร
ควบคุมน้ำมนั ไหลเข้ามอเตอร์ไอดรอลิกสท์ ำให้หมุนชา้

178

ใบงานท่ี 9.2 วงจรการควบคุมมอเตอรไ์ ฮดรอลิกสด์ ว้ ยวาลว์ 4/3

คำสง่ั 1. เตรยี มอปุ กรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรท่ีกำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรุปผลการประลอง

อธบิ ายหลกั การทำงานของวงจร
ในตำแหน่งปกตนิ ้ำมันจากรู P จะต่อถึง T และระบายกลบั ถงั เมื่อกดวาลว์ 4/3 ให้เคลือ่ นท่ไี ปทางขวา

น้ำมนั จากรู P จะต่อไปรู A ผ่านวาล์วควบคุมอัตราไหลทางเดียวทำใหม้ อเตอร์ไอดรอลกิ สห์ มนุ เม่อื โยกวาลว์ มา
ทางด้านซา้ ยสดุ น้ำมนั จากรู P จะตอ่ ไปรู B ทำให้มอเตอร์ไอดรอลกิ ส์หมุนกลับทิศทาง

อุปกรณ์
1. ชุดต้นกำลงั
2. วาล์วระบายความดนั (Pressure Relief Valve)
3. วาล์วเปิด – ปิด (Shut Off Valve)
4. 4/3 Way Valve Set by Lever with detent
5. วาล์วควบคุมอัตราไหลทางเดียว (One Way Flow Control Valve)
6. เกจวัดความดนั (Pressure Gauge) ิ 3 ตัว
7. มอเตอร์ไอดรอลิกส์

179

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้

1. เมือ่ ตอ้ งการใหม้ อเตอร์ไฮดรอลกิ สห์ มุนในทศิ ทางตามเข็มนาฬกิ าต้องทำอย่างไร
โยกวาล์ว 4/3 ไปทางขวา

2. ถา้ ตอ้ งการให้มอเตอร์ไฮดรอลกิ ส์หมนุ ในทิศทางทวนเขม็ นาฬกิ าต้องทำอยา่ งไร
โยกวาลว์ 4/3 ไปทางซ้าย

3. ถ้าตอ้ งการใหม้ อเตอรไ์ ฮดรอลกิ ส์หยุดหมนุ ตอ้ งทำอยา่ งไร
โยกวาล์ว 4/3 ใหอ้ ยใ่ นตำแหน่งกลาง

4. ความเร็วของมอเตอรไ์ ฮดรอลิกส์สามารถปรบั ความเรว็ การหมนุ ได้โดยการปรับที่อปุ กรณ์ตัวใด
วาล์วควบคุมอัตราไหลทางเดียว

********************************

180

กิจกรรมการเรยี นการสอน

ข้นั ตอนการสอนหรือกิจกรรมของครู ขน้ั ตอนการเรยี นหรือกิจกรรมของนักเรียน

ข้นั นำ

1. ครเู ชค็ ชอ่ื นกั ศึกษา พร้อมแนะนำรายวิชาอธบิ าย 1. นกั ศกึ ษาฟงั เรยี กขานช่อื พรอ้ มฟังอธบิ าย

ขอ้ ตกลงในการเรียน ขอ้ ตกลงในการเรยี นและข้อแนะนำรายวิชา

2. ครูสนทนาซักถามความรู้เกยี่ วกับเร่อื งหลกั การ 2. นักศึกษาตอบคำถามของครู พรอ้ มซกั ถามขอ้

เบ้อื งต้นของไฮดรอลกิ ส์พร้อมยกตวั อย่างประกอบ สงสัย

ขัน้ สอน 1. นักเรียนต้งั ใจทำความเข้าใจในเร่ืองงานควบคมุ
1. ครูควบคุมความเรยี บรอ้ ยของนกั เรยี นให้มีสมาธิ อตั โนมตั ติ ามสอื่ การสอนท่ีครูแสดงและอธบิ ายตาม
ตั้งใจทำความเขา้ ใจเกี่ยวกบั เรอื่ งหลกั การเบอื้ งตน้
2. นักเรยี นช่วยกันสรุปเนื้อหาจากสือ่ ที่ครูอธิบาย
ของไฮดรอลิกสต์ ามส่อื ประกอบ และฟังครูอธิบายเพม่ิ เติมจดบันทึกเพม่ิ เติม
2. ครใู ห้นกั เรยี นสรปุ เนอื้ หาจากสื่อประกอบการ

เรยี นและช่วยกนั ตอบคำถามในเนื้อหา

ขั้นสรุปและวัดผล

1. ครแู ละนักเรยี นร่วมสรปุ เนอ้ื หาเกี่ยวกับเร่อื ง 1. นักเรียนร่วมสรปุ เนือ้ หาเรื่องงานควบคุม

หลกั การเบอ้ื งต้นของไฮดรอลิกส์พรอ้ มอธบิ าย อัตโนมัติ พร้อมฟังคำอธบิ ายเพิ่มเติม

เพม่ิ เตมิ

2. ครสู รุปวิเคราะห์งานปฏิบัติของนักเรยี น พร้อม 2. นักเรียนฟังการวิเคราะหง์ านปฏิบัตพิ รอ้ มตอบ

ทง้ั ต้งั คำถาม ถามตอบนักเรยี นพร้อมอธิบาย คำถาม และซักถามข้อสงสัยพรอ้ มฟังคำอธบิ าย

เพม่ิ เติม เพ่ิมเติม

3. ครใู ห้นกั ศกึ ษาทำแบบฝกึ หดั เพ่อื ทบทวนความรู้ 3. นักศึกษาทำแบบฝึกหดั เพื่อทบทวนบทเรยี น

181

งานท่ีมอบหมายหรือกจิ กรรม

ก่อนเรียน

แนะนำรายละเอียดในวชิ าและขอ้ ควรปฏิบตั ิ

1. การใหค้ ะแนนในการเรียนจะแบง่ คะแนนออกเปน็ คะแนน คุณธรรม จริยธรรมในการเรยี น 20%
คะแนนเกบ็ ระหว่างเรยี น 60% และคะแนนสอบปลายภาค 20%

2. นักศกึ ษาจะต้องมเี วลาเรยี นไมน่ อ้ ยกว่า 80% ของเวลาเรียนทั้งหมด
3. มาตรฐานหรอื เกณฑ์ในการใหค้ ะแนนจะมีอยู่ 8 ระดับคอื

คะแนน 80 ขน้ึ ไป ไดเ้ กรด 4 คะแนน 60-64 ได้เกรด 2
คะแนน 75-79 ไดเ้ กรด 3.5 คะแนน 55-59 ไดเ้ กรด 1.5
คะแนน 70-74 ไดเ้ กรด 3 คะแนน 50-54 ไดเ้ กรด 1
คะแนน 65-69 ไดเ้ กรด 2.5 ไดเ้ กรด 0
ตำ่ กวา่ 49

ขณะเรียน
1. ฟังการบรรยายหรืออธิบายเนอ้ื หาตา่ ง ๆ อย่างต้ังใจ
2. จดบนั ทึกเน้ือหาตามทไี่ ด้รบั ฟงั ลงในสมดุ อย่างละเอยี ดและเหมาะสม
3. สรปุ เนื้อหาตามทไ่ี ด้รบั มอบหมายและส่งตัวแทนนำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น
4. ตอบคำถามท่ีครซู ักถาม
5. ลงมือปฏิบตั ิงานตามใบงาน

6. ทดสอบจากแบบประเมิน

หลังเรยี น
1. ช่วยกันทำแบบทดสอบจากแบบประเมิน
2. ตรวจสมุดและเนอื้ หาทคี่ รไู ด้สัง่ ใหจ้ ดบันทกึ

3. วเิ คราะหก์ ารปฏิบัติงาน
4. จัดระเบยี บภายในหอ้ งเรยี น

5. ให้นักศกึ ษาค้นคว้าหาความรเู้ กี่ยวกบั เน้อื หาทีเ่ รียน

182

การประเมนิ ผล

ก่อนเรยี น
การวัดผลประเมนิ ผลในหน่วยนี้จะสงั เกตทางด้านความสนใจใฝ่รูค้ วามกระตือรอื รน้ การตรงตอ่
เวลา การตอบคำถามในชนั้ เรยี น และตรวจความเรียบรอ้ ยของเครอ่ื งแต่งกาย ตลอดจนคุณธรรม
จริยธรรม คา่ นยิ มและคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค/์ 3D

ขณะเรยี น
1. ใหน้ ักศกึ ษาทำแบบทดสอบรว่ มกับการถาม-ตอบในชนั้ เรยี น
2. แลกเปลี่ยนความรู้โดยการให้นักศกึ ษาไดม้ ีส่วนรว่ มในการเรยี น-การสอนออกไปแสดงความคดิ เห็น
หนา้ ชน้ั เรียน
3. การปฏบิ ัติงาน

หลงั เรยี น
1. เชค็ ชื่อนักศกึ ษาอกี ครัง้
2. สง่ ใบงานทา้ ยชั่วโมงเรียน
3. มอบหมายงานให้ทำมาส่งในสัปดาห์ต่อไป
4. ทดสอบนกั เรียนจากแบบทดสอบหลังเรยี น
5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยมและคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค/์ 3D

หนว่ ยการสอนที่ 9 สอนคร้งั ท่ี 16 คาบท่ี 61 - 64 คาบรวม 64 คาบ 183
ชอื่ หนว่ ย หลักการเบ้อื งต้นของไฮดรอลกิ ส์

บนั ทกึ หลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนไดต้ ามแผนการจดั การเรยี นรู้
 สอนไม่ไดต้ ามแผนการจัดการเรยี นรู้ เนอ่ื งจาก.........................................................................

17. ผลการเรียนของนกั เรยี น นักศกึ ษา
 จำนวนนกั เรยี นทผ่ี ่านการประเมิน .......................... คน คิดเปน็ ร้อยละ ..............................
 จำนวนนกั เรยี นท่ีไม่ผ่านการประเมนิ ...................... คน คิดเป็นรอ้ ยละ ..............................
 อื่น ๆ .........................................................................................................................................

3. ปัญหาและอุปสรรค
 กจิ กรรมการจดั การเรียนรู้ ไม่เหมาะสมกบั เวลา
 มนี ักเรียนทำใบงาน/ใบกิจกรรมไม่ทนั ตามกำหนดเวลา
 มนี กั เรยี นทีไ่ มส่ นใจเรียน
 อน่ื ๆ .........................................................................................................................................

4. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
 ควรนำแผนไปปรับปรงุ เรอ่ื ง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรยี นที่ไม่ผ่านการประเมิน ..............................................................................
 ไม่มขี ้อเสนอแนะ

ลงชอ่ื ........................................... ผู้บนั ทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทึกหลงั การสอน ตามแผนการจัดการเรยี นรูฉ้ บบั นี้ ไดร้ ับการพจิ ารณาจากแผนกวิชาและฝ่าย
วชิ าการ แล้ว

ลงชอ่ื ........................................... หวั หนา้ แผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มตี ้องปัน)

ลงช่อื ........................................... รองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศกั ดิ์ แกว้ คงคา)

หนว่ ยการสอนที่ 9 สอนคร้งั ที่ 17 คาบที่ 65 - 68 คาบรวม 68 คาบ 184
ชอื่ หนว่ ย หลกั การเบ้ืองต้นของไฮดรอลิกส์

บันทกึ หลงั สอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจดั การเรยี นรู้
 สอนไม่ได้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ เนือ่ งจาก.........................................................................

18. ผลการเรยี นของนักเรยี น นกั ศึกษา
 จำนวนนักเรียนทผ่ี า่ นการประเมนิ .......................... คน คิดเป็นรอ้ ยละ ..............................
 จำนวนนกั เรียนทไี่ ม่ผ่านการประเมนิ ...................... คน คิดเปน็ รอ้ ยละ ..............................
 อน่ื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปัญหาและอุปสรรค
 กจิ กรรมการจัดการเรยี นรู้ ไมเ่ หมาะสมกบั เวลา
 มนี ักเรียนทำใบงาน/ใบกิจกรรมไม่ทนั ตามกำหนดเวลา
 มนี ักเรียนทไี่ มส่ นใจเรยี น
 อน่ื ๆ .........................................................................................................................................

4. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
 ควรนำแผนไปปรับปรงุ เรอ่ื ง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรยี นทไ่ี มผ่ า่ นการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ีขอ้ เสนอแนะ

ลงชอื่ ........................................... ผบู้ นั ทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทกึ หลงั การสอน ตามแผนการจัดการเรยี นรู้ฉบบั นี้ ไดร้ ับการพิจารณาจากแผนกวิชาและฝ่าย
วิชาการ แลว้

ลงชื่อ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วัฒนา มตี ้องปัน)

ลงชือ่ ........................................... รองผอู้ ำนวยการฝา่ ยวชิ าการ
(นายเทอดศกั ดิ์ แก้วคงคา)