วิชางานนิวแมติกส์และไฮดรอลิกส์

หน่วยการสอนที่ 5 สอนครงั้ ที่ 8 คาบที่ 29 - 32 คาบรวม 32 คาบ 101
ช่ือหนว่ ย งานควบคุมความเร็วกา้ นสบู

บันทกึ หลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจดั การเรียนรู้
 สอนไม่ไดต้ ามแผนการจัดการเรียนรู้ เน่อื งจาก.........................................................................

9. ผลการเรียนของนักเรยี น นักศึกษา
 จำนวนนกั เรียนท่ผี า่ นการประเมนิ .......................... คน คิดเปน็ ร้อยละ ..............................
 จำนวนนกั เรียนทไี่ ม่ผา่ นการประเมิน ...................... คน คิดเปน็ รอ้ ยละ ..............................
 อ่นื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอปุ สรรค
 กจิ กรรมการจดั การเรียนรู้ ไม่เหมาะสมกบั เวลา
 มีนกั เรยี นทำใบงาน/ใบกจิ กรรมไมท่ ันตามกำหนดเวลา
 มีนกั เรียนที่ไมส่ นใจเรยี น
 อืน่ ๆ .........................................................................................................................................

4. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
 ควรนำแผนไปปรับปรงุ เรื่อง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรยี นท่ีไมผ่ า่ นการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ีขอ้ เสนอแนะ

ลงชอ่ื ........................................... ผบู้ นั ทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บันทกึ หลงั การสอน ตามแผนการจัดการเรียนรฉู้ บบั นี้ ได้รับการพจิ ารณาจากแผนกวชิ าและฝา่ ย
วิชาการ แล้ว

ลงชื่อ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มีตอ้ งปนั )

ลงช่ือ ........................................... รองผู้อำนวยการฝา่ ยวชิ าการ
(นายเทอดศกั ด์ิ แกว้ คงคา)

หนว่ ยการสอนที่ 5 สอนครง้ั ท่ี 9 คาบที่ 33 - 36 คาบรวม 36 คาบ 102
ชือ่ หนว่ ย งานควบคมุ ความเรว็ กา้ นสูบ

บนั ทึกหลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนไดต้ ามแผนการจัดการเรียนรู้
 สอนไม่ได้ตามแผนการจัดการเรียนรู้ เน่อื งจาก.........................................................................

10. ผลการเรยี นของนกั เรียน นกั ศึกษา
 จำนวนนักเรียนทผี่ า่ นการประเมิน .......................... คน คิดเปน็ รอ้ ยละ ..............................
 จำนวนนักเรียนท่ีไมผ่ ่านการประเมิน ...................... คน คดิ เปน็ ร้อยละ ..............................
 อนื่ ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอุปสรรค
 กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ไม่เหมาะสมกับเวลา
 มนี กั เรยี นทำใบงาน/ใบกิจกรรมไม่ทนั ตามกำหนดเวลา
 มนี กั เรียนทีไ่ ม่สนใจเรียน
 อ่ืน ๆ .........................................................................................................................................

4. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
 ควรนำแผนไปปรบั ปรุง เรือ่ ง ...................................................................................................
 แนวทางแกไ้ ขนกั เรียนท่ไี มผ่ ่านการประเมิน ..............................................................................
 ไม่มีขอ้ เสนอแนะ

ลงช่อื ........................................... ผบู้ นั ทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทึกหลงั การสอน ตามแผนการจดั การเรียนรฉู้ บบั น้ี ได้รับการพิจารณาจากแผนกวิชาและฝ่าย
วชิ าการ แล้ว

ลงช่ือ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าที่ ร.ต.วฒั นา มีต้องปัน)

ลงชือ่ ........................................... รองผอู้ ำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศักดิ์ แก้วคงคา)

103

แผนการสอน หนว่ ยท่ี 6

ชอ่ื วชิ า งานนิวแมติกส์และไฮดรอลกิ ส์เบ้อื งตน้ สอนครั้งที่ 10-11
คาบรวม 44
ชอื่ หนว่ ย งานควบคมุ กระบอกสูบสองทางด้วยวาลว์ หน่วงเวลา จำนวนคาบ 8

ชือ่ เรื่อง งานควบคมุ กระบอกสูบสองทางดว้ ยวาลว์ หน่วงเวลา

หัวข้อเรอ่ื งและงาน
1. หน้าที่และสว่ นประกอบของวาลว์ หน่วงเวลา
2. หลักการทำงานของวาลว์ หนว่ งเวลา
3. สัญลกั ษณ์ของวาล์วหน่วงเวลา
4. ตอ่ วงจรควบคมุ กระบอกสบู ดว้ ยวาล์วหน่วงเวลา

สาระสำคญั

วาล์วหน่วงเวลา(Time Delay Valve) จะมหี นา้ ทีค่ วบคมุ การทำงานของก้านสบู ให้เคลื่อนทก่ี ลบั ซึ่ง
สามารถปรบั ตงั้ เวลาหรอื หนว่ งเวลาในการเคลือ่ นกลบั ของกา้ นสบู ได้ โดยการปรบั อัตราการไหลของลมทเี่ ขา้
ไปที่วาลว์ หนว่ งเวลา

สมรรถนะผลการเรยี นท่ีคาดหวัง (บูรณาการหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง/3D)
1. มคี วามรูต้ ามจุดประสงค์
2. ใหค้ วามรว่ มมอื ในการจัดกิจกรรม
3. ตระหนกั ในความสำคัญของพระบรมราโชวาทเร่อื งเศรษฐกิจพอเพียง/3D
4. นักเรียนมีความรบั ผิดชอบ มวี ินยั และความคดิ สร้างสรรค์

จดุ ประสงค์การเรียนรู้ (ความรู้ ทกั ษะ คุณธรรมจรยิ ธรรม จรรยาบรรณวชิ าชพี )
เงือ่ นไขความรู้

1. บอกหน้าทีแ่ ละสว่ นประกอบของวาล์วหนว่ งเวลาได้

2. อธิบายหลกั การทำงานของวาล์วหน่วงเวลาได้
3. อา่ นสญั ลักษณข์ องวาลว์ หน่วงเวลาได้

4. ต่อวงจรควบคมุ กระบอกสบู ดว้ ยวาล์วหน่วงเวลาได้
5. มกี ารพัฒนาคณุ ธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงคท์ ผี่ ู้สอนสามารถ
สังเกตเหน็ ได้ ในด้านความมมี นุษยสมั พันธ์ ความมีวนิ ัย ความรบั ผิดชอบ ความเช่อื ม่นั ในตนเอง ความสนใจ

ใฝร่ ู้ ความรักสามัคคี ความกตัญญูกตเวที และการปฏบิ ตั ิงานอย่างถูกตอ้ ง สำเรจ็ ภายในเวลาทีก่ ำหนด มเี หตุ
และผลตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

104

ความพอเพียง (ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล มภี มู ิคมุ้ กัน)
1. นกั เรียนสามารถแกไ้ ขปญั หาเบื้องต้นของงานควบคมุ ความเรว็ ก้านสูบไดถ้ ูกต้องเหมาะสมตาม

สถานการณ์ทก่ี ำหนดให้ได้อยา่ งถูกต้องโดยทำใหด้ ีท่สี ุด
2. นกั เรยี นรจู้ ักการนำเอาสมุดเก่าท่เี หลือจากเทอมท่ีผา่ นมา นำมาจดโดยไมต่ ้องเสยี เงนิ ซือ้ ใหม่

เงอ่ื นไขจริยธรรม/คุณลกั ษณะทีพ่ ึงประสงค์ 3D
1. มีการพัฒนาในเร่ืองความรับผดิ ชอบต่องานท่ีทำ ตรงต่อเวลา มรี ะเบียบวนิ ัย มคี วามซอ่ื สตั ย์ตอ่

ตนเองและผู้อื่น ตลอดจนมีทัศนคติท่ดี ีต่อวิชาที่เรียน
2. นกั เรยี นแสดงความคิดเหน็ ไดอ้ ย่างมเี หตผุ ลตามระบอบประชาธิปไตย

สรา้ งสังคมไมท่ นตอ่ การทจุ รติ
1. ปลกู ฝังจติ สำนกึ ในการแยกแยะประโยชนส์ ่วนตนและประโยชนส์ ่วนรวม ความอายทจ่ี ะกระทำการ

ทุจรติ ความไมท่ นตอ่ การทุจริต จิตพอเพียงต้านทุจริต และความเป็นพลเมืองที่รบั ผดิ ชอบต่อปญั หาการทจุ รติ
ของประเทศ

105

แผนการสอน หน่วยที่ 6

ชอื่ วชิ า งานนิวแมตกิ ส์และไฮดรอลิกสเ์ บ้ืองตน้ สอนคร้งั ที่ 10-11
ชื่อหน่วย งานควบคุมกระบอกสบู สองทางด้วยวาลว์ หนว่ งเวลา คาบรวม 44
ชอ่ื เร่ืองหรอื ช่อื งาน งานควบคุมกระบอกสูบสองทางดว้ ยวาลว์ หนว่ งเวลา จำนวนคาบ 8

งานควบคุมกระบอกสบู สองทางด้วยวาลว์ หนว่ งเวลา

วาลว์ หน่วงเวลา (Time Delay Valve)

วาล์วหน่วงเวลาจะมหี นา้ ทีค่ วบคุมการทำงานของก้านสูบให้เคลอ่ื นทก่ี ลับ ซ่ึงสามารถปรบั ต้ังเวลา
หรอื หนว่ งเวลาในการเคล่อื นกลบั ของก้านสูบได้ A

สัญลักษณ์

Z

ลน้ิ กันกลับ R

P

หอ้ งเกบ็ ลม

สกรูปรบั อัตราไหล ชุดลกู สบู
R
Z

ก้านวาล์ว A

P ลนิ้

หลกั การทำงาน

ในตำแหนง่ ปกติเมอ่ื ยังไม่มีลมเข้าทางรู Z ลมจากรู P จะไม่สามารถผา่ นไปรู A ได้ เมือ่ มีลม

เขา้ มาทางดา้ นรู Z แรงดนั ลมจะผ่านทางวาลว์ ควบคุมอัตราไหลไปยงั ห้องเกบ็ ลม เมอื่ ปรมิ าณลมไหลเข้าไป
สะสมจนเตม็ ถงั ทำให้เกิดแรงดันลมดันใหว้ าล์วเปิด ลมจาก รู P จะผ่านไปรู A ได้ เม่อื ตดั การ
จ่ายลมทีร่ ู Z ลมจากห้องเกบ็ ลมจะถูกระบายออกโดยผา่ นวาล์วกันกลับและระบายลมออกทีร่ ู Z ในการ

หน่วงเวลาการเลอื่ นล้นิ ของวาลว์ นั้น ข้นึ อยู่กบั การปรับอตั ราไหลของลมที่เขา้ ถังเก็บลม

106

ใบประลองท่ี 6

งานควบคุมกระบอกสูบด้วยวาลว์ หน่วงเวลา

ใบประลองท่ี 6.1 วงจรการควบคุมกระบอกสูบด้วยวาลว์ หนว่ งเวลา
คำสัง่ 1. เตรยี มอปุ กรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรที่กำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยปรับตงั้ เวลาใหก้ า้ นสูบเล่อื นกลบั ในเวลา 5 วนิ าที

หลังจากทกี่ ้านสูบเลอื่ นออกลแลว้
4. สรุปผลการประลอง

.
AB

1.2 A RS 1.3 A
P PR
Z

.

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

อปุ กรณ์
1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................................................

5. ..................................................................................................................................................................

107

ใบวิเคราะห์การประลองที่ 8.1

จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี
1. จงบอกอาการของก้านสูบ เม่อื กดวาลว์ 1.2

..................................................................................................................................................................

2. ก้านสูบเคลื่อนท่กี ลบั ไดอ้ ย่างไร

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

3. ถา้ ตอ้ งการให้กา้ นสบู เคลอื่ นท่ีออกแล้วค้างนาน 2 นาทสี ามารถทำไดห้ รือไม่

............................................................................................................................................. .....................

4. จากวงจรใบประลองท่ี 8.1 จงออกแบบวงจรเมอ่ื ต้องการให้หยุดวงจรอยา่ งฉุกเฉนิ คอื ก้านสูบเคลื่อนที่
กลบั ทนั ทเี มอื่ กดปมุ่ จงออกแบบวงจรและทำการทดลอง

.

AB

1.2 RS 1.3 A
P PR
. Z

108

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
อปุ กรณ์
1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................................................
5. .......................................................................................................................................................................

109

แบบฝึกหดั ที่ 6

จงตอบคำถามต่อไปนี้ P หอ้ งเก็บลม
จากรปู จงตอบคำถามต่อไปน้ี

ลิ้นกันกลับ

สกรูปรับอัตราไหล Z ชดุ ลกู สบู
กา้ นวาลว์ P
R
A

ลน้ิ

1. จงเขียนสญั ลกั ษณ์ของวาลว์ หน่วงเวลา

2. ถา้ ไมม่ ลี ิน้ กันกลับจะเกดิ ผลตอ่ การทำงานของวาล์วอย่างไร
..........................................................................................................................................................................

3. สกรูปรบั อัตราไหลมีหน้าที่ คือ
..........................................................................................................................................................................

4. ลมจาก P จะต่อไป A ได้ เม่ือ .....
.........................................................................................................................................................................

110

เฉลย
ใบประลองที่ 6
งานควบคุมกระบอกสูบดว้ ยวาลว์ หนว่ งเวลา

ใบประลองท่ี 6.1 วงจรการควบคุมกระบอกสูบดว้ ยวาล์วหนว่ งเวลา
คำสัง่ 1. เตรียมอปุ กรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรท่กี ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยปรับตั้งเวลาให้กา้ นสูบเล่อื นกลบั ในเวลา 5 วนิ าที

หลังจากท่ีกา้ นสูบเลือ่ นออกลแลว้
4. สรปุ ผลการประลอง

.

1.2 A AB 1.3 A
RS
Z
P

PR

.

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร

เมื่อกดวาลว์ 1.2 ลมจะผา่ นไปดนั ใหว้ าลว์ 1.1 เปลย่ี นตำแหนง่ ทำให้ก้านสูบเคล่อื นท่อี อก ในขณะ
ทกี่ ้านสบู เคลอื่ นท่อี อกลมทางด้านหัวสูบจะไหลผา่ นไปเข้าทีร่ ู Z ของวาลว์ หนว่ งเวลา เม่อื มปี รมิ าณลมมาก

เพยี งพอจะทำใหล้ มจากรู P ออกไปท่ีรู A ไปดันใหว้ าล์ว 1.1 กลับสตู่ ำแหนง่ เดิม ทำใหก้ า้ นสูบเคลื่อนทเ่ี ขา้
อปุ กรณ์

1. Service Unit

2. 3/2 Way Valve N.C. Set by Pushbutton and Reset by Spring
3. 5/2 Way Valve Set and Reset by Pressure

4. วาลว์ หนว่ งเวลา (Time Delay Valve)
5. กระบอกสูบทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder)

111

ใบวเิ คราะหก์ ารประลองที่ 8.1

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. จงบอกอาการของกา้ นสูบ เม่ือกดวาล์ว 1.2

ก้านสูบเคล่อื นท่ีออกไปค้างตำแหน่งแลว้ จงึ เคลอื่ นท่เี ข้า

2. ก้านสูบเคลื่อนทก่ี ลับไดอ้ ยา่ งไร

เม่ือมปี ริมาณลมในวาล์วหน่วงเวลามากเพยี งพอจะทำให้ลมจากรู P ออกไปท่รี ู A ไปดนั ใหว้ าล์ว 1.1
กลบั สู่ตำแหน่งเดิม ทำใหก้ า้ นสูบเคลื่อนทเี่ ข้า

3. ถา้ ต้องการให้ก้านสบู เคลอื่ นที่ออกแล้วค้างนาน 2 นาทีสามารถทำได้หรือไม่

ไมไ่ ดเ้ พราะวาล์วทใ่ี ชอ้ อกแบบมาเพ่ือวาลว์ หน่วงเวลาชว่ั ขณะ
จงึ ไมเ่ หมาะทีจ่ ะนำมาใช้ในการหน่วงเวลานาน ๆ

4. จากวงจรใบประลองที่ 8.1 จงออกแบบวงจรเม่ือต้องการให้หยดุ วงจรอย่างฉกุ เฉนิ คือกา้ นสบู เคลือ่ นท่ีกลับ
ทนั ทเี ม่ือกดปุ่ม จงออกแบบวงจรและทำการทดลอง

.

AB

1.2 RS 1.3 A
P PR
. Z

112

อธิบายหลกั การทำงานของวงจร
เม่อื กดวาล์ว 1.2 ลมจะผ่านไปดันใหว้ าลว์ 1.1 เปล่ยี นตำแหนง่ ทำใหก้ า้ นสบู เคลื่อนที่ออก

ในขณะทก่ี า้ นสบู เคลื่อนที่ออกลมทางด้านหัวสูบจะไหลผา่ นไปเขา้ ท่ีรู Z ของวาล์วหน่วงเวลา เม่ือมีปรมิ าณลม
มากเพยี งพอจะทำใหล้ มจากรู P ออกไปท่ีรู A ไปดนั ให้วาลว์ 1.1 กลับสู่ตำแหนง่ เดิม ทำให้กา้ นสบู เคลอ่ื นที่
เข้า ในกรณีฉุกเฉนิ เราสามารถกดวาลว์ 3/2 เพอ่ื ทำการรเี ซท็ ให้ก้านสบู เคลอื่ นท่ีเข้าไดโ้ ดยทันที

อปุ กรณ์
6. Service Unit
7. 3/2 Way Valve N.C. Set by Pushbutton and Reset by Spring 2 ตัว
8. 5/2 Way Valve Set and Reset by Pressure
9. วาลว์ หน่วงเวลา (Time Delay Valve)
10. วาล์วกนั กลับสองทาง (Shuttle Valve)
11. กระบอกสบู ทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder)

113

แบบฝกึ หดั ท่ี 6

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้ P หอ้ งเก็บลม
จากรูปจงตอบคำถามต่อไปนี้

ลน้ิ กนั กลับ

สกรปู รับอตั ราไหล Z ชุดลกู สูบ
ก้านวาลว์ P
R
A

ลน้ิ

1. จงเขยี นสัญลกั ษณ์ของวาลว์ หน่วงเวลา

2. ถ้าไม่มลี น้ิ กันกลบั จะเกดิ ผลตอ่ การทำงานของวาล์วอย่างไร
ลมในห้องเก็บลมจะระบายออกได้ชา้

3. สกรูปรับอัตราไหลมีหนา้ ที่ คอื
ควบคุมปริมาณการไหลของลมท่ีเขา้ ในหอ้ งเก็บลม

4. ลมจาก P จะต่อไป A ได้ เม่ือ .....
มีปรมิ าณลมในหอ้ งเกบ็ ลมมากเพยี งพอจนทำใหว้ าล์วทำงานลมจาก P จะตอ่ ไป A

*********************************

114

กจิ กรรมการเรยี นการสอน

ขน้ั ตอนการสอนหรือกจิ กรรมของครู ขั้นตอนการเรยี นหรือกจิ กรรมของนกั เรยี น

ข้ันนำ

1. ครเู ชค็ ช่อื นักศกึ ษา พร้อมแนะนำรายวชิ าอธบิ าย 1. นักศกึ ษาฟังเรยี กขานชือ่ พรอ้ มฟังอธิบาย

ข้อตกลงในการเรียน ข้อตกลงในการเรียนและขอ้ แนะนำรายวิชา

2. ครสู นทนาซกั ถามความรู้เกยี่ วกบั เรอ่ื งงาน 2. นกั ศกึ ษาตอบคำถามของครู พร้อมซักถามข้อ

ควบคมุ กระบอกสบู สองทางดว้ ยวาลว์ หน่วงเวลา สงสัย

พร้อมยกตัวอยา่ งประกอบ

ขน้ั สอน 1. นักเรยี นตั้งใจทำความเข้าใจในเรอื่ งงานควบคุม
1. ครูควบคุมความเรียบร้อยของนกั เรียนให้มีสมาธิ กระบอกสูบสองทางด้วยวาล์วหน่วงเวลาตามสอ่ื
การสอนทค่ี รแู สดงและอธบิ ายตาม
ตง้ั ใจทำความเข้าใจเกีย่ วกบั เร่ืองงานควบคมุ
กระบอกสบู สองทางด้วยวาล์วหนว่ งเวลาตามสอื่ 2. นกั เรียนชว่ ยกนั สรปุ เนอ้ื หาจากสือ่ ท่ีครอู ธบิ าย
และฟงั ครอู ธิบายเพิ่มเตมิ จดบนั ทกึ เพมิ่ เติม
ประกอบ
2. ครูใหน้ กั เรยี นสรุปเนือ้ หาจากสอื่ ประกอบการ
เรยี นและชว่ ยกนั ตอบคำถามในเนื้อหา

ขนั้ สรปุ และวัดผล

1. ครูและนกั เรียนร่วมสรปุ เน้อื หาเกี่ยวกับเร่อื งงาน 1. นกั เรียนรว่ มสรปุ เนอ้ื หาเร่ืองงานควบคมุ

ควบคมุ กระบอกสูบสองทางด้วยวาลว์ หน่วงเวลา ความเร็วก้านสบู พรอ้ มฟงั คำอธิบายเพ่มิ เตมิ

พรอ้ มอธิบายเพิ่มเตมิ

2. ครูสรุปวิเคราะห์งานปฏบิ ัติของนกั เรียน พร้อม 2. นักเรียนฟงั การวิเคราะห์งานปฏิบัติพรอ้ มตอบ

ท้งั ต้ังคำถาม ถามตอบนักเรียนพรอ้ มอธิบาย คำถาม และซักถามขอ้ สงสัยพร้อมฟงั คำอธิบาย

เพม่ิ เติม เพม่ิ เติม

3. ครูให้นกั ศึกษาทำแบบฝกึ หดั เพอ่ื ทบทวนความรู้ 3. นกั ศกึ ษาทำแบบฝึกหดั เพอื่ ทบทวนบทเรยี น

115

งานท่ีมอบหมายหรือกจิ กรรม

ก่อนเรียน

แนะนำรายละเอียดในวชิ าและข้อควรปฏบิ ตั ิ

1. การใหค้ ะแนนในการเรียนจะแบง่ คะแนนออกเปน็ คะแนน คณุ ธรรม จริยธรรมในการเรยี น 20%
คะแนนเกบ็ ระหว่างเรยี น 60% และคะแนนสอบปลายภาค 20%

2. นักศกึ ษาจะต้องมีเวลาเรยี นไมน่ อ้ ยกว่า 80% ของเวลาเรียนท้ังหมด
3. มาตรฐานหรอื เกณฑ์ในการใหค้ ะแนนจะมอี ยู่ 8 ระดับคอื

คะแนน 80 ขน้ึ ไป ไดเ้ กรด 4 คะแนน 60-64 ได้เกรด 2
คะแนน 75-79 ได้เกรด 3.5 คะแนน 55-59 ไดเ้ กรด 1.5
คะแนน 70-74 ไดเ้ กรด 3 คะแนน 50-54 ไดเ้ กรด 1
คะแนน 65-69 ไดเ้ กรด 2.5 ไดเ้ กรด 0
ตำ่ กว่า 49

ขณะเรียน
1. ฟังการบรรยายหรืออธิบายเนอ้ื หาตา่ ง ๆ อย่างต้ังใจ
2. จดบนั ทึกเน้ือหาตามทไี่ ด้รบั ฟงั ลงในสมดุ อย่างละเอยี ดและเหมาะสม
3. สรปุ เนื้อหาตามทไี่ ด้รบั มอบหมายและส่งตัวแทนนำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น
4. ตอบคำถามที่ครูซักถาม
5. ลงมือปฏิบตั ิงานตามใบงาน

6. ทดสอบจากแบบประเมิน

หลังเรยี น
1. ชว่ ยกันทำแบบทดสอบจากแบบประเมนิ
2. ตรวจสมุดและเนอื้ หาทคี่ รไู ด้สัง่ ใหจ้ ดบนั ทกึ

3. วเิ คราะหก์ ารปฏบิ ตั ิงาน
4. จัดระเบยี บภายในหอ้ งเรยี น

5. ให้นักศกึ ษาค้นควา้ หาความรเู้ กี่ยวกับเน้อื หาทีเ่ รียน

116

การประเมนิ ผล

ก่อนเรยี น
การวัดผลประเมนิ ผลในหน่วยน้ีจะสงั เกตทางด้านความสนใจใฝ่รูค้ วามกระตือรอื รน้ การตรงตอ่
เวลา การตอบคำถามในชนั้ เรยี น และตรวจความเรียบรอ้ ยของเครอ่ื งแต่งกาย ตลอดจนคุณธรรม
จรยิ ธรรม คา่ นยิ มและคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค/์ 3D

ขณะเรยี น
1. ใหน้ ักศกึ ษาทำแบบทดสอบรว่ มกับการถาม-ตอบในชนั้ เรยี น
2. แลกเปลี่ยนความรู้โดยการให้นกั ศกึ ษาไดม้ ีส่วนรว่ มในการเรยี น-การสอนออกไปแสดงความคดิ เห็น
หน้าชน้ั เรียน
3. การปฏบิ ัติงาน

หลงั เรยี น
1. เช็คชื่อนักศกึ ษาอกี ครัง้
2. ส่งใบงานทา้ ยชั่วโมงเรียน
3. มอบหมายงานให้ทำมาส่งในสัปดาห์ต่อไป
4. ทดสอบนกั เรียนจากแบบทดสอบหลังเรยี น
5. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยมและคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค/์ 3D

หน่วยการสอนที่ 6 สอนครงั้ ที่ 10 คาบที่ 37 - 40 คาบรวม 40 คาบ 117
ชื่อหน่วย งานควบคุมกระบอกสูบสองทางดว้ ยวาลว์ หนว่ งเวลา

บนั ทกึ หลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจดั การเรียนรู้
 สอนไม่ได้ตามแผนการจัดการเรยี นรู้ เน่อื งจาก.........................................................................

11. ผลการเรียนของนักเรียน นกั ศึกษา
 จำนวนนกั เรยี นทผี่ ่านการประเมิน .......................... คน คิดเป็นร้อยละ ..............................
 จำนวนนกั เรยี นท่ไี มผ่ า่ นการประเมนิ ...................... คน คดิ เป็นรอ้ ยละ ..............................
 อน่ื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอุปสรรค
 กิจกรรมการจดั การเรียนรู้ ไม่เหมาะสมกบั เวลา
 มีนกั เรียนทำใบงาน/ใบกิจกรรมไมท่ นั ตามกำหนดเวลา
 มนี ักเรียนที่ไม่สนใจเรียน
 อ่นื ๆ .........................................................................................................................................

4. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
 ควรนำแผนไปปรับปรุง เรือ่ ง ...................................................................................................
 แนวทางแกไ้ ขนกั เรียนที่ไม่ผา่ นการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ขี อ้ เสนอแนะ

ลงชอ่ื ........................................... ผบู้ นั ทกึ
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทึกหลงั การสอน ตามแผนการจัดการเรียนรู้ฉบบั น้ี ไดร้ บั การพจิ ารณาจากแผนกวชิ าและฝา่ ย
วชิ าการ แล้ว

ลงชื่อ ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มีต้องปนั )

ลงชอ่ื ........................................... รองผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศกั ดิ์ แกว้ คงคา)

หน่วยการสอนที่ 6 สอนคร้ังท่ี 11 คาบท่ี 41 - 44 คาบรวม 44 คาบ 118
ชือ่ หนว่ ย งานควบคุมกระบอกสูบสองทางด้วยวาล์วหน่วงเวลา

บนั ทกึ หลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจัดการเรียนรู้
 สอนไมไ่ ดต้ ามแผนการจัดการเรียนรู้ เนอื่ งจาก.........................................................................

12. ผลการเรียนของนักเรยี น นักศกึ ษา
 จำนวนนกั เรยี นทผี่ า่ นการประเมนิ .......................... คน คิดเปน็ ร้อยละ ..............................
 จำนวนนกั เรยี นท่ไี ม่ผ่านการประเมนิ ...................... คน คิดเป็นรอ้ ยละ ..............................
 อ่นื ๆ .........................................................................................................................................

3. ปัญหาและอปุ สรรค
 กจิ กรรมการจัดการเรยี นรู้ ไม่เหมาะสมกับเวลา
 มนี ักเรยี นทำใบงาน/ใบกิจกรรมไม่ทนั ตามกำหนดเวลา
 มนี กั เรยี นท่ไี ม่สนใจเรยี น
 อนื่ ๆ .........................................................................................................................................

4. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแก้ไข
 ควรนำแผนไปปรบั ปรุง เรื่อง ...................................................................................................
 แนวทางแกไ้ ขนักเรียนที่ไมผ่ ่านการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ขี ้อเสนอแนะ

ลงช่อื ........................................... ผูบ้ นั ทกึ
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทกึ หลงั การสอน ตามแผนการจดั การเรียนรู้ฉบับน้ี ไดร้ บั การพิจารณาจากแผนกวิชาและฝา่ ย
วชิ าการ แล้ว

ลงช่อื ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มีตอ้ งปนั )

ลงชื่อ ........................................... รองผ้อู ำนวยการฝ่ายวชิ าการ
(นายเทอดศักดิ์ แก้วคงคา)

119

แผนการสอน หนว่ ยที่ 7

ชือ่ วิชา งานนวิ แมติกส์และไฮดรอลกิ ส์เบอ้ื งตน้ สอนครั้งที่ 12-13
คาบรวม 52
ชอื่ หน่วย งานควบคุมกระบอกสบู สองทางด้วยวาล์วจัดลำดับ จำนวนคาบ 8

ช่ือเรอื่ ง งานควบคมุ กระบอกสบู สองทางดว้ ยวาลว์ จดั ลำดบั

หวั ขอ้ เรื่องและงาน
1. ส่วนประกอบของวาลว์ จดั ลำดับ
2. การทำงานของวาล์วจัดลำดับ
3. สญั ลกั ษณข์ องวาล์วจัดลำดับ
4. ต่อวงจรควบคุมกระบอกสบู ดว้ ยวาล์วจัดลำดบั

สาระสำคัญ
วาล์วจดั ลำดับ (Pressure Sequence Valve) จะใช้กบั วงจรนิวแมตกิ ส์ ซง่ึ จะช่วยในการออกแบบ

การทำงานแบบต่อเนือ่ ง โดยมีหลกั การทำงาน คอื ลมอัดท่ีเข้าสวู่ าล์วจัดลำดบั จะยงั ไมส่ ามารถผ่านไปใช้
งานได้ทันที จนกระทัง่ ความดนั ทีส่ ะสมไว้มคี า่ ตามท่ีต้องการ ลมอัดจงึ สามารถผ่านวาล์วจัดลำดับไปใช้

งานได้ เพ่อื ใช้ในการควบคุมแบบลำดบั ข้นั ตอน

สมรรถนะผลการเรยี นที่คาดหวัง (บรู ณาการหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง/3D)
1. มีความรูต้ ามจุดประสงค์
2. ใหค้ วามรว่ มมอื ในการจดั กิจกรรม

3. ตระหนกั ในความสำคัญของพระบรมราโชวาทเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง/3D
4. นักเรยี นมีความรบั ผดิ ชอบ มีวินยั และความคิดสร้างสรรค์

จุดประสงค์การเรียนรู้ (ความรู้ ทักษะ คุณธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณวชิ าชีพ)
เงอ่ื นไขความรู้

1. บอกหนา้ ทแี่ ละสว่ นประกอบของวาล์วจดั ลำดับได้
2. อธบิ ายหลักการทำงานของวาล์วจดั ลำดับได้

3. อ่านสัญลักษณข์ องวาล์วจัดลำดบั ได้
4. ต่อวงจรควบคมุ กระบอกสบู ดว้ ยวาลว์ จัดลำดับได้
5. มีการพัฒนาคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นิยม และคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ทผ่ี สู้ อนสามารถ

สงั เกตเห็นได้ ในดา้ นความมีมนษุ ยสมั พันธ์ ความมวี ินยั ความรับผิดชอบ ความเชือ่ มนั่ ในตนเอง ความสนใจ
ใฝ่รู้ ความรักสามคั คี ความกตญั ญูกตเวที และการปฏบิ ตั งิ านอย่างถูกตอ้ ง สำเรจ็ ภายในเวลาท่ีกำหนด มเี หตุ

และผลตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง

120

ความพอเพียง (ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล มภี มู ิคมุ้ กัน)
1. นกั เรียนสามารถแกไ้ ขปัญหาเบอื้ งต้นของงานควบคุมความเร็วก้านสูบไดถ้ ูกต้องเหมาะสมตาม

สถานการณ์ทก่ี ำหนดให้ไดอ้ ย่างถูกต้องโดยทำใหด้ ีที่สุด
2. นกั เรยี นรจู้ ักการนำเอาสมดุ เก่าทีเ่ หลอื จากเทอมท่ีผา่ นมา นำมาจดโดยไมต่ ้องเสียเงนิ ซ้ือใหม่

เงอ่ื นไขจริยธรรม/คุณลักษณะทพ่ี ึงประสงค์ 3D
1. มีการพัฒนาในเรอ่ื งความรบั ผดิ ชอบต่องานท่ีทำ ตรงต่อเวลา มรี ะเบียบวนิ ยั มคี วามซ่ือสัตย์ตอ่

ตนเองและผู้อื่น ตลอดจนมีทัศนคตทิ ีด่ ีตอ่ วิชาท่ีเรยี น
2. นกั เรยี นแสดงความคดิ เห็นไดอ้ ย่างมเี หตผุ ลตามระบอบประชาธิปไตย

สรา้ งสังคมไมท่ นตอ่ การทจุ ริต
1. ปลกู ฝังจติ สำนึกในการแยกแยะประโยชน์สว่ นตนและประโยชนส์ ่วนรวม ความอายทจ่ี ะกระทำการ

ทุจรติ ความไมท่ นตอ่ การทจุ รติ จิตพอเพยี งต้านทุจริต และความเป็นพลเมืองที่รบั ผดิ ชอบต่อปัญหาการทจุ รติ
ของประเทศ

121

แผนการสอน หนว่ ยที่ 7

ชือ่ วชิ า งานนวิ แมตกิ สแ์ ละไฮดรอลิกส์เบ้อื งตน้ สอนคร้ังที่ 12-13
ช่อื หนว่ ย งานควบคุมกระบอกสบู สองทางด้วยวาลว์ จัดลำดับ คาบรวม 52
ช่อื เรอื่ งหรือช่ืองาน งานควบคุมกระบอกสูบสองทางด้วยวาลว์ จัดลำดับ จำนวนคาบ 8

งานควบคมุ กระบอกสบู สองทางดว้ ยวาล์วจดั ลำดับ

วาลว์ ควบคมุ ความดนั ลมอดั
_______วาล์วชนดิ นท้ี ำหนา้ ท่ีคอยควบคุมความดันให้อย่ใู นขอบเขตทีจ่ ำกดั ตามที่ระบบต้ังใว้ในระบบนวิ

แมติกการใชง้ านมีนอ้ ยมกไมเ่ หมอื นกบั ในระบบไฮดรอลกิ การนำเอาวาลว์ ชนดิ นม้ี าใชใ้ นระบบนวิ แมตกิ
สำหรบั ตั้งคา่ ความดันลมอัดเพ่ือนำไปใชง้ านและ ป้องกันปรมิ าณลมอัดในถงั พักลมไม่ให้มีมากว่ากำหนด

สามารถจำแนกได้เปน็ 3 ประเภท คอื วาล์วความดัน วาล์วระบายความดัน และวาล์วจัดลำดับข้ันการทำงาน
1. วาลว์ ความดนั

ชนดิ ทใี่ ชแ้ รงดันของสปริงสมดลุ กบั แรงดนั ในระบบ การทำงานเมือ่ หมุนมอื หมุนจะกดสปรงิ ปรบั

ความดนั และ จะสง่ แรงถา่ ยทอดไปเปดิ วาลว์ ใหล้ มจากทางไหลเข้า ไหลผา่ นหอ้ งลมใตแ้ ผ่นไดอะแฟรมออกไป
ทางด้านใช้งาน เม่ือความดนั สงู ถึงระดับที่ตง้ั ลมอดั ทางด้านส่งออกไปใชง้ านจะมีความดันย้อนกลับมากระทำ

กับแผน่ ไดอะแฟรม ทำให้เกดิ แรงยกขึน้ จนกระท่ังแรงที่เกดิ ข้นึ สูงพอชนะแรงดันของสปริง แผ่นไดอะแฟรมจะ
เลือ่ นข้นึ จากระดบั เดมิ ทำให้วาล์วปดิ บ่าวาลว์ ไมใ่ ห้ลมไหลผ่านวาลว์ ไปได้ จนกระทง่ั แรงดนั ใชง้ านในระบบตำ่
กว่าความดันท่ีกำหนดแผ่นไดอะแฟรมจะเลอ่ื นลงมาอีกคร้ัง ทำให้วาล์วปดิ บ่าวาล์วให้ลมไหลผา่ นไปไดอ้ กี จะ

ทำงานเช่นนส้ี ลับไปสลบั มา วาลว์ ความดันชนดิ ใช้แรงดันของสปรงิ สมดลุ กบั แรงดนั ในระบบยังแบง่ ออกเป็น 2
ชนิด คอื ชนดิ ไมร่ ะบายลมท้ิง (รูป 3.20) เหมาะกับงานท่ีใชว้ าลว์ ลดความดนั กับกา๊ ซอะเซทิลนี เปน็ ตน้ สว่ นอีก

ชนดิ เป็นแบบระบายลมทิง้ ลกั ษณะดังรปู 3.20 แต่เปลย่ี นโครงสร้างของวาลว์ ในวงกลมไปใส่แทนท่ี เหมาะกบั
งานท่ใี ช้ระบบลมอัดทั่วไป
2. วาลว์ ระบายความดัน

วาล์วชนิดน้ี จะทำงานเมอื่ ความดันในระบบนิวแมติกส์สูงกวา่ ปกตทิ ีต่ ั้งไว้ โดยเฉพาะที่ถงั ลม
เน่อื งจาก ความบกพรอ่ งของสวติ ช์ ควบคมุ ความดนั ชำรุดไม่สง่ั ให้มอเตอรป์ ๊มั ลมหยุดทำงานวาลว์ ระบายความ

ดนั ตวั นีจ้ ะระบายความดนั ส่วนเกนิ ออกจะกระทงั่ ความดนั กลับสู่สภาพความดันปกติที่ตงั ไว้
3. วาล์วจดั ลำดับขนั้ การทำงานของกระบอกสูบ

การทำงานของวาลว์ แบบนี้ เร่มิ เมื่อก้านสบู มีโหลดมากๆก็จะสง่ั ใหก้ ระบอกสบู ตัวถัดไปทำงานต่อ

โดยไมจ่ ำเป็นท่ีก้านสบู จะตอ้ งเคลอื่ นออกสุดระยะชัก การใช้วาล์วแบบนกี้ บั วงจรนวิ แมติกจะชว่ ยในการปรบั
ระยะชกั ของกา้ นสูบได้โดยอตั โนมัติ ท้งั นี้ขึ้นอยกู่ บั โหลดและแรงดันสปริงที่ปรบั ค่าไวท้ ่ีวาล์วจัดลำดบั ข้นั การ

ทำงาน

122
วงจรจำกัดความดัน
จดุ ประสงค์ของการจำกัดความดนั (Pressure limitation ) ในระบบไฮดรอลกิ ส์ คอื การปอ้ งกัน
อปุ กรณ์ต่างๆ จากความดันท่ีสงู เกนิ ไป ซง่ึ ในระบบไฮดรอลกิ ส์จะใชว้ าล์วระบายความดัน (Pressure relief
valve) ทำหน้าทจ่ี ำกดั ความดัน
การจำกดั ความดันให้กบั ระบบ ในระบบไฮดรอลกิ สโ์ ดยท่วั ไปจะใชว้ าลว์ ระบายความดันทำหน้าท่ีเป็น
วาล์วจำกดั ความดนั ซง่ึ ในบางครงั้ อาจจะเรยี กว่าวาลว์ ปลดความดนั

รปู ที่ 7.1 วงจรจำกัดความดนั

รูปท่ี 7.2 วงจรจำกัดความดันขณะปกติ

123

ใบประลองที่ 7

งานควบคมุ กระบอกสูบด้วยวาล์วจดั ลำดับ
ใบประลองท่ี 7.1 วงจรการควบคมุ กระบอกสูบด้วยวาล์วจดั ลำดับ

คำสงั่ 1. เตรยี มอุปกรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรท่กี ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยให้ก้านสูบ B เล่อื นออกเมือ่ ถงึ ความดัน
ทกี่ ำหนดไว้ 4 บาร์
4. สรุปผลการประลอง

AB

AB ZA Z AB

RS RS
P P
PR
.

อธิบายหลักการทำงานของวงจร
.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
อปุ กรณ์

1. ............................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................................

3. ...........................................................................................................................................................................
4. ...........................................................................................................................................................................
5. ...........................................................................................................................................................................

6. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

124

ใบวเิ คราะหก์ ารประลองท่ี 7.1

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
5. การกดสตาร์ทวงจรจะตอ้ งทำอย่างไร

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

6. ถ้าปล่อยมือกดจากวาล์ว 5/2 ผลจะเป็นอยา่ งไร
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

7. หลังจากทกี่ า้ นสูบเลือ่ นออกแล้ว ในขณะที่เลือ่ นกลบั กา้ นสบู เล่ือนกลบั พรอ้ มกนั หรือไม่ เพราะเหตุใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

8. ถ้าตอ้ งการใหก้ า้ นสบู B เคลอื่ นท่ีออกท่ีความดัน 3 บาร์ จะต้องทำอย่างไร และวัดความดนั ได้จาก
อปุ กรณใ์ ด
.......................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

125

ใบประลองที่ 7.2 วงจรการควบคมุ กระบอกสบู ดว้ ยวาลว์ จัดลำดับ
คำสงั่ 1. เตรยี มอุปกรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรท่ีกำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยให้กา้ นสบู B เลือ่ นออกเม่อื ถึงความดนั 4 บาร์
4. สรุปผลการประลอง

A B 1.3

AB Z AB

1.2 A R P S. A 1.3 ZA RS
PR P

PR

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
อุปกรณ์

1. ..................................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................................
4. ..................................................................................................................................................................
5. ..................................................................................................................................................................

6. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………
9. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………

126

ใบวเิ คราะห์การประลองท่ี 7.2
จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. กดสตาร์ทวาลว์ 1.2 ก้านสูบทง้ั สองเปน็ อย่างไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. ก้านสูบเคล่ือนทกี่ ลบั ได้อยา่ งไร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. หลงั จากที่ก้านสูบเลอ่ื นออกแล้ว ในขณะที่เล่อื นกลบั ก้านสบู เลอ่ื นกลบั พร้อมกนั หรอื ไม่ เพราะเหตุใด

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. ถ้าต้ังความดันที่ชดุ ปรบั ปรงุ คณุ ภาพลม 4 บาร์ และต้ังความดันให้ที่วาลว์ จัดลำดบั ให้ทำงานที่ 4 บาร์

เช่นกนั ก้านสบู B จะทำงานหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

127

แบบฝึกหัดที่ 7

จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี
1. จากรูปจงตอบคำถามต่อไปน้ี

แผน่ ไดอะแฟรม กา้ นกระทุ้งวาลว์ p

Z

บอลวาลว์

สปรงิ A

1.1 ลมจาก P จะตอ่ ไป A ได้ เม่ือ ........................................................................................
1.2 สปรงิ ลิ้นมหี นา้ ที่ .....................................................................................................................
1.3 จากรปู โครงสรา้ งวาล์วจงเขียนสญั ลักษณ์ใหส้ มบรู ณ์

2. เมอื่ ป้อนลมเข้ารู Z วาลว์ จะทำงานทนั ที หรอื ไม่ เพราะเหตุใด
………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………

3. วาล์วดังแสดงในรปู นำไปใชง้ านในลกั ษณะใด

A …………………………………………………………………………
P ………………………………………………………………………..

*********************************

128

เฉลย
ใบประลองที่ 7
งานควบคมุ กระบอกสบู ด้วยวาล์วจดั ลำดับ
ใบประลองที่ 7.1 วงจรการควบคุมกระบอกสบู ด้วยวาลว์ จัดลำดับ
คำส่งั 1. เตรยี มอปุ กรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรทีก่ ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยใหก้ า้ นสูบ B เล่อื นออกเมื่อถึงความดนั
ที่กำหนดไว้ 4 บาร์
4. สรุปผลการประลอง

AB

AB ZA Z AB

RS RS
P P
PR
.

อธิบายหลกั การทำงานของวงจร

เม่อื กดวาลว์ 5/2 คา้ งไวล้ มจะผ่านวาลว์ ควบคุมอตั ราไหลไปดันให้กา้ นสูบ A เคล่อื นที่ออก
ในขณะท่ีก้านสบู เคล่อื นท่ีออกลมทางดา้ นหัวสูบจะไหลผ่านไปเข้าที่รู Z ของวาลว์ จัดลำดบั เม่ือลมความดัน
มากเพยี งพอจะทำใหล้ มจากรู P ออกไปทีร่ ู A ไปดันให้วาลว์ 5/2 แบบลมสปรงิ ทำงาน ทำใหก้ ้านสบู B

เคลอื่ นท่ีออก เม่ือปลอ่ ยมือกดวาล์ว 5/2 ก้านสบู A และ B จะเคล่ือนทีเ่ ข้า
อุปกรณ์

10. Service Unit
11. 5/2 Way Valve Set by Pushbutton and Reset by Spring
12. 5/2 Way Valve Set by Pressure and Reset by Spring

13. วาลว์ จัดลำดับความดนั (Pressure Sequence Valve)
14. วาล์วควบคมุ อัตราไหลทางเดยี ว (One Way Flow Control Valve)

15. เกจวดั ความดัน (Pressure Gauge)
16. กระบอกสบู ทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder) 2 ตวั

129

ใบวิเคราะห์การประลองที่ 8.1

จงตอบคำถามต่อไปน้ี
1. การกดสตารท์ วงจรจะตอ้ งทำอยา่ งไร
กดวาลว์ คา้ งเอาไว้

2. ถ้าปล่อยมือกดจากวาล์ว 5/2 ผลจะเปน็ อย่างไร
กา้ นสบู B จะไมท่ ำงาน

3. หลังจากทกี่ ้านสูบเลอ่ื นออกแล้ว ในขณะท่เี ล่ือนกลบั ก้านสบู เลอื่ นกลับพรอ้ มกันหรอื ไม่ เพราะเหตุใด
ใกล้เคียงกันหรืออาจแตกต่างกนั เล็กนอ้ ย เนือ่ งจากเม่ือปลอ่ ยมือจากวาลว์ 5/2 แบบมือกดทำให้กา้ นสบู A
เลื่อนเข้า ทำให้ลมทเ่ี ข้ารู Z ของวาล์วจดั ลำดับไม่มีลมเชน่ กนั ทำให้สปริงดันใหว้ าล์ว 5/2 เลอ่ื นไปทางซ้ายทำ
ให้ก้านสูบ B เล่ือนเข้าเช่นกัน

4. ถา้ ต้องการให้กา้ นสบู B เคลือ่ นทีอ่ อกที่ความดัน 3 บาร์ จะต้องทำอย่างไร และวัดความดันได้
จากอุปกรณ์ใด

ปรับความแขง็ ของสปรงิ และวัดความดันจากเกจวัดความดนั

130

ใบประลองที่ 7.2 วงจรการควบคุมกระบอกสูบดว้ ยวาลว์ จัดลำดับ
คำส่งั 1. เตรียมอุปกรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรท่กี ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร โดยใหก้ า้ นสูบ B เล่อื นออกเม่ือถงึ ความดนั 4 บาร์
4. สรุปผลการประลอง

A B 1.3

AB Z AB

1.2 A R P S. A 1.3 ZA RS
PR P

PR

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
เมือ่ กดวาลว์ 1.2 ลมจะผา่ นไปดันให้วาล์ว 5/2 เปลย่ี นตำแหน่งและผ่านวาลว์ ควบคุมอตั ราไหลไปดนั ให้

กา้ นสูบ A เคลอื่ นทอี่ อก ในขณะที่กา้ นสบู เคล่ือนท่อี อกลมทางด้านหัวสบู จะไหลผ่านไปเขา้ ทีร่ ู Z ของวาล์ว
จัดลำดับ เมื่อลมความดันมากเพียงพอจะทำให้ลมจากรู P ออกไปทรี่ ู A ไปดันให้วาลว์ 5/2 แบบลมสปริง
ทำงาน ทำให้ก้านสูบ B เคลือ่ นท่อี อ และจะไปกดวาล์ว 1.3 ที่ตดิ ต้ังอยทู่ ่ปี ลายก้านสบู ลมจะผา่ นไปดันให้

วาล์ว 5/2 แบบลมกลับสูต่ ำแหนง่ เดิมทำใหก้ า้ นสบู A เคล่ือนทเ่ี ขา้ และ B จะเคล่อื นทีเ่ ข้าตาม
อปุ กรณ์

1. Service Unit
2. 3/2 Way Valve N.C. Set by Pushbutton and Reset by Spring
3. 3/2 Way Valve N.C. Set by Roller Lever and Reset by Spring

4. 5/2 Way Valve Set by Pushbutton and Reset by Spring
5. 5/2 Way Valve Set by Pressure and Reset by Spring

6. วาลว์ จดั ลำดบั ความดัน (Pressure Sequence Valve)
7. วาลว์ ควบคมุ อัตราไหลทางเดยี ว (One Way Flow Control Valve)
8. เกจวัดความดนั (Pressure Gauge)

9. กระบอกสูบทำงานสองทาง (Double Acting Cylinder) 2 ตัว

131

ใบวเิ คราะหก์ ารประลองที่ 7.2
จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี

1. กดสตารท์ วาล์ว 1.2 กา้ นสบู ท้ังสองเปน็ อยา่ งไร
ก้านสบู A เคลื่อนท่อี อกกอ่ น แล้วก้านสูบ B จงึ เคล่ือนที่ออกตาม
2. ก้านสบู เคลือ่ นทกี่ ลับไดอ้ ย่างไร
กา้ นสูบ B เคล่อื นที่ไปกดวาลว์ 1.3 ทำให้ก้านสูบ A เคล่อื นทเ่ี ข้าสง่ ผลให้กา้ นสูบ B เคลื่อนที่เข้าตาม
3. หลังจากท่กี ้านสูบเลอ่ื นออกแลว้ ในขณะทเี่ ลื่อนกลบั ก้านสบู เล่ือนกลบั พร้อมกันหรอื ไม่ เพราะเหตุใด
กา้ นสูบ A เคลอ่ื นทีก่ ลบั กอ่ น แลว้ ก้านสูบ B เคลื่อนท่ีกลับตาม
4. ถ้าตงั้ ความดนั ท่ีชุดปรบั ปรงุ คณุ ภาพลม 4 บาร์ และต้งั ความดนั ใหท้ ่วี าล์วจดั ลำดับให้ทำงานที่ 4 บาร์

เช่นกนั ก้านสูบ B จะทำงานหรอื ไม่ เพราะเหตุใด
กา้ นสบู B จะไม่ทำงาน เพราะความดนั ลมท่ีมาเข้าวาลว์ จดั ลำดับจะมคี า่ ไม่ถึง 4 บาร์ เน่อื งจากจะเกิด
ความดันลดภายในระบบ

132

แบบฝกึ หัดที่ 7

จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี
1. จากรปู จงตอบคำถามต่อไปน้ี

แผน่ ไดอะแฟรม กา้ นกระทงุ้ วาล์ว p

Z

บอลวาลว์

สปริง A

1.2 ลมจาก P จะต่อไป A ได้ เมือ่ ความดันลมที่รู Z มีปรมิ าณมาพอท่จี ะชนะแรงดนั ของสปริง
1.3 สปริงลิน้ มีหน้าท่ี ปรบั คา่ ความดันใหม้ ากหรอื นอ้ ย
1.4 จากรปู โครงสรา้ งวาล์วจงเขยี นสญั ลกั ษณ์ให้สมบูรณ์

ZA

PR

2. เม่ือปอ้ นลมเขา้ รู Z วาล์วจะทำงานทันที หรอื ไม่ เพราะเหตุใด
วาล์วจะยังไมท่ ำงานในทันทีจนกว่าความดนั จะถึงคา่ ท่ตี ้ังไว้

3. วาล์วดงั แสดงในรูปนำไปใชง้ านในลักษณะใด

A จำกัดความดันลมไม่ใหค้ วามดันในระบบสูงเกินไป
P ตวั อย่างการนำไปใช้งาน เชน่ ติดตง้ั ไวท้ ถ่ี ังเกบ็ ลม

*********************************

133

กจิ กรรมการเรยี นการสอน

ข้นั ตอนการสอนหรือกิจกรรมของครู ขนั้ ตอนการเรยี นหรอื กจิ กรรมของนักเรียน

ขน้ั นำ

1. ครเู ช็คชอ่ื นักศกึ ษา พรอ้ มแนะนำรายวชิ าอธบิ าย 1. นักศึกษาฟงั เรียกขานชื่อ พร้อมฟังอธิบาย

ข้อตกลงในการเรยี น ขอ้ ตกลงในการเรยี นและขอ้ แนะนำรายวชิ า

2. ครสู นทนาซักถามความรู้เกี่ยวกับเร่ืองงาน 2. นักศกึ ษาตอบคำถามของครู พรอ้ มซกั ถามข้อ

ควบคมุ กระบอกสูบสองทางดว้ ยวาลว์ จดั ลำดบั สงสัย

พรอ้ มยกตัวอยา่ งประกอบ

ขั้นสอน 1. นักเรียนตั้งใจทำความเข้าใจในเรอ่ื งงานควบคุม
1. ครูควบคมุ ความเรยี บร้อยของนกั เรียนให้มีสมาธิ กระบอกสบู สองทางด้วยวาล์วจดั ลำดับตามสอ่ื การ
สอนทคี่ รูแสดงและอธิบายตาม
ตัง้ ใจทำความเข้าใจเกยี่ วกับเรื่องงานควบคมุ
กระบอกสูบสองทางดว้ ยวาล์วจดั ลำดับตามสอ่ื 2. นักเรยี นชว่ ยกันสรุปเนื้อหาจากสือ่ ที่ครูอธบิ าย
และฟงั ครูอธิบายเพ่มิ เติมจดบันทึกเพิม่ เตมิ
ประกอบ
2. ครใู หน้ กั เรยี นสรปุ เนื้อหาจากส่อื ประกอบการ
เรียนและช่วยกันตอบคำถามในเนื้อหา

ขนั้ สรปุ และวัดผล

1. ครแู ละนกั เรียนร่วมสรปุ เนือ้ หาเกี่ยวกบั เรื่องงาน 1. นกั เรียนรว่ มสรุปเนือ้ หาเรื่องงานควบคุม

ควบคุมกระบอกสูบสองทางด้วยวาล์วจัดลำดับ ความเรว็ ก้านสบู พรอ้ มฟงั คำอธิบายเพิม่ เตมิ

พรอ้ มอธบิ ายเพม่ิ เตมิ

2. ครูสรุปวเิ คราะห์งานปฏิบัติของนักเรียน พร้อม 2. นกั เรียนฟังการวิเคราะห์งานปฏบิ ตั พิ รอ้ มตอบ

ทงั้ ตงั้ คำถาม ถามตอบนักเรียนพรอ้ มอธบิ าย คำถาม และซักถามข้อสงสัยพรอ้ มฟังคำอธบิ าย

เพ่ิมเตมิ เพม่ิ เตมิ

3. ครใู ห้นกั ศกึ ษาทำแบบฝึกหัด เพอ่ื ทบทวนความรู้ 3. นกั ศึกษาทำแบบฝกึ หดั เพอ่ื ทบทวนบทเรียน

134

งานทมี่ อบหมายหรือกจิ กรรม

ก่อนเรียน

แนะนำรายละเอียดในวิชาและขอ้ ควรปฏิบตั ิ

1. การใหค้ ะแนนในการเรียนจะแบง่ คะแนนออกเปน็ คะแนน คุณธรรม จริยธรรมในการเรยี น 20%
คะแนนเกบ็ ระหว่างเรยี น 60% และคะแนนสอบปลายภาค 20%

2. นักศกึ ษาจะต้องมีเวลาเรยี นไมน่ ้อยกว่า 80% ของเวลาเรียนทั้งหมด
3. มาตรฐานหรอื เกณฑ์ในการใหค้ ะแนนจะมอี ยู่ 8 ระดับคอื

คะแนน 80 ขน้ึ ไป ได้เกรด 4 คะแนน 60-64 ได้เกรด 2
คะแนน 75-79 ไดเ้ กรด 3.5 คะแนน 55-59 ไดเ้ กรด 1.5
คะแนน 70-74 ไดเ้ กรด 3 คะแนน 50-54 ไดเ้ กรด 1
คะแนน 65-69 ไดเ้ กรด 2.5 ไดเ้ กรด 0
ตำ่ กวา่ 49

ขณะเรียน
1. ฟังการบรรยายหรืออธิบายเนอ้ื หาตา่ ง ๆ อย่างต้ังใจ
2. จดบนั ทึกเน้ือหาตามทไี่ ด้รบั ฟงั ลงในสมดุ อย่างละเอยี ดและเหมาะสม
3. สรปุ เนื้อหาตามทไี่ ด้รบั มอบหมายและส่งตัวแทนนำเสนอหนา้ ชนั้ เรยี น
4. ตอบคำถามที่ครูซักถาม
5. ลงมือปฏิบตั ิงานตามใบงาน

6. ทดสอบจากแบบประเมิน

หลังเรยี น
1. ช่วยกันทำแบบทดสอบจากแบบประเมิน
2. ตรวจสมุดและเนอื้ หาทคี่ รไู ด้สัง่ ให้จดบันทกึ

3. วเิ คราะหก์ ารปฏบิ ตั ิงาน
4. จัดระเบยี บภายในหอ้ งเรยี น

5. ให้นักศกึ ษาค้นคว้าหาความรเู้ กี่ยวกับเน้อื หาทีเ่ รียน

135

การประเมนิ ผล

ก่อนเรียน
การวดั ผลประเมนิ ผลในหนว่ ยนจี้ ะสงั เกตทางด้านความสนใจใฝร่ ู้ความกระตือรอื ร้น การตรงต่อ
เวลา การตอบคำถามในชน้ั เรียน และตรวจความเรยี บร้อยของเคร่อื งแต่งกาย ตลอดจนคุณธรรม
จริยธรรม คา่ นยิ มและคณุ ลักษณะอันพึงประสงค/์ 3D

ขณะเรยี น
1. ใหน้ ักศึกษาทำแบบทดสอบร่วมกับการถาม-ตอบในชั้นเรยี น
2. แลกเปลย่ี นความรโู้ ดยการใหน้ ักศึกษาได้มีสว่ นร่วมในการเรียน-การสอนออกไปแสดงความคดิ เห็นหน้า

ช้ันเรยี น
3. การปฏิบตั ิงาน

หลังเรยี น
1. เช็คชอื่ นักศึกษาอกี คร้ัง
2. ส่งใบงานทา้ ยชว่ั โมงเรยี น
3. มอบหมายงานให้ทำมาส่งในสัปดาห์ตอ่ ไป
4. ทดสอบนกั เรยี นจากแบบทดสอบหลังเรียน
5. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยมและคุณลกั ษณะอันพึงประสงค/์ 3D

หนว่ ยการสอนที่ 7 สอนคร้ังท่ี 12 คาบท่ี 45 - 48 คาบรวม 48 คาบ 136
ชอื่ หน่วย งานควบคุมกระบอกสูบสองทางดว้ ยวาล์วจดั ลำดับ

บนั ทึกหลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจัดการเรยี นรู้
 สอนไมไ่ ด้ตามแผนการจัดการเรยี นรู้ เนือ่ งจาก.........................................................................

13. ผลการเรียนของนกั เรยี น นักศึกษา
 จำนวนนักเรยี นทผ่ี า่ นการประเมนิ .......................... คน คดิ เป็นรอ้ ยละ ..............................
 จำนวนนักเรียนทไ่ี มผ่ า่ นการประเมนิ ...................... คน คิดเป็นร้อยละ ..............................
 อื่น ๆ .........................................................................................................................................

3. ปญั หาและอุปสรรค
 กิจกรรมการจดั การเรียนรู้ ไม่เหมาะสมกับเวลา
 มีนกั เรยี นทำใบงาน/ใบกิจกรรมไมท่ ันตามกำหนดเวลา
 มีนกั เรียนทไ่ี ม่สนใจเรียน
 อน่ื ๆ .........................................................................................................................................

4. ข้อเสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
 ควรนำแผนไปปรบั ปรุง เรือ่ ง ...................................................................................................
 แนวทางแก้ไขนกั เรียนทไ่ี มผ่ ่านการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ขี อ้ เสนอแนะ

ลงชื่อ ........................................... ผบู้ ันทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บันทึกหลังการสอน ตามแผนการจัดการเรียนรู้ฉบบั นี้ ไดร้ บั การพจิ ารณาจากแผนกวชิ าและฝา่ ย
วชิ าการ แลว้

ลงชอ่ื ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มตี อ้ งปนั )

ลงช่ือ ........................................... รองผูอ้ ำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศกั ด์ิ แกว้ คงคา)

หนว่ ยการสอนท่ี 7 สอนครั้งที่ 13 คาบท่ี 49 - 52 คาบรวม 52 คาบ 137
ชอื่ หนว่ ย งานควบคมุ กระบอกสบู สองทางดว้ ยวาล์วจัดลำดับ

บนั ทึกหลังสอน

1. ผลการสอน
 สอนได้ตามแผนการจัดการเรยี นรู้
 สอนไม่ไดต้ ามแผนการจัดการเรียนรู้ เน่ืองจาก.........................................................................

14. ผลการเรยี นของนกั เรียน นกั ศกึ ษา
 จำนวนนักเรยี นที่ผ่านการประเมนิ .......................... คน คิดเป็นร้อยละ ..............................
 จำนวนนักเรียนท่ีไม่ผ่านการประเมิน ...................... คน คิดเป็นร้อยละ ..............................
 อืน่ ๆ .........................................................................................................................................

3. ปัญหาและอุปสรรค
 กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ไมเ่ หมาะสมกับเวลา
 มนี กั เรยี นทำใบงาน/ใบกจิ กรรมไม่ทันตามกำหนดเวลา
 มีนกั เรยี นท่ีไมส่ นใจเรยี น
 อ่ืน ๆ .........................................................................................................................................

4. ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกไ้ ข
 ควรนำแผนไปปรับปรุง เรอ่ื ง ...................................................................................................
 แนวทางแกไ้ ขนกั เรียนทีไ่ มผ่ า่ นการประเมิน ..............................................................................
 ไมม่ ขี อ้ เสนอแนะ

ลงชอ่ื ........................................... ผูบ้ ันทึก
(นายดำรงค์ พลเสน)

______________________________________________________________________________

บนั ทึกหลังการสอน ตามแผนการจดั การเรยี นร้ฉู บับน้ี ไดร้ ับการพจิ ารณาจากแผนกวิชาและฝา่ ย
วิชาการ แลว้

ลงช่อื ........................................... หวั หน้าแผนกวิชา
(ว่าท่ี ร.ต.วฒั นา มีต้องปัน)

ลงชื่อ ........................................... รองผอู้ ำนวยการฝ่ายวิชาการ
(นายเทอดศักดิ์ แกว้ คงคา)

138

แผนการสอน หน่วยท่ี 8

ชือ่ วิชา งานนิวแมตกิ ส์และไฮดรอลิกสเ์ บื้องตน้ สอนครั้งท่ี 14-15
คาบรวม 60
ชอ่ื หนว่ ย งานควบคมุ อตั โนมตั ิ จำนวนคาบ 8

ช่อื เรือ่ ง งานควบคมุ อัตโนมตั ิ
หวั ขอ้ เรอ่ื งและงาน

1. วาลว์ ควบคุมแบบลกู กล้งิ
2. วาลว์ บงั คับทิศทาง 3/2 แบบ Roller Trip
3. วงจรลูกสูบเลอื่ นเขา้ ออกอตั โนมัติ

สาระสำคญั
การควบคุมแบบอตั โนมัตเิ ป็นการทำงานของกระบอกสูบซึง่ จะเกิดการเคลอ่ื นทีเ่ ขา้ -ออกตลอดเวลา

โดยการใชว้ าลว์ แบบ Roller และ Roller Trip มาใช้ในการควบคมุ การทำงาน

สมรรถนะผลการเรียนท่คี าดหวงั (บรู ณาการหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง/3D)

1. มีความร้ตู ามจุดประสงค์
2. ให้ความร่วมมอื ในการจัดกิจกรรม
3. ตระหนกั ในความสำคัญของพระบรมราโชวาทเร่ืองเศรษฐกิจพอเพยี ง/3D
4. นักเรียนมีความรบั ผิดชอบ มวี นิ ยั และความคิดสรา้ งสรรค์

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ (ความรู้ ทักษะ คณุ ธรรมจริยธรรม จรรยาบรรณวิชาชพี )
เงอื่ นไขความรู้

1. อา่ นสัญลกั ษณว์ าลว์ ควบคมุ ทิศทาง 3/2 แบบ Roller Trip ได้
2. อธบิ ายหลักการทำงานวาล์วควบคมุ ทิศทาง 3/2 แบบRoller Trip ได้
3. ตอ่ วงจรควบคมุ กระบอกสูบแบบอตั โนมตั ไิ ด้

4. ทดสอบการทำงานวงจรควบคมุ กระบอกสบู แบบอัตโนมตั ิได้
5. มีการพัฒนาคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านยิ ม และคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ที่ผ้สู อนสามารถ

สังเกตเห็นได้ ในด้านความมีมนุษยสัมพนั ธ์ ความมีวินยั ความรบั ผิดชอบ ความเชอ่ื มนั่ ในตนเอง ความสนใจ
ใฝ่รู้ ความรกั สามคั คี ความกตญั ญูกตเวที และการปฏบิ ัติงานอย่างถูกตอ้ ง สำเรจ็ ภายในเวลาทีก่ ำหนด มีเหตุ
และผลตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง

139

ความพอเพียง (ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล มภี มู ิคุ้มกนั )
1. นกั เรยี นสามารถแกไ้ ขปญั หาเบอ้ื งต้นของงานควบคุมอัตโนมัติไดถ้ ูกต้องเหมาะสมตามสถานการณท์ ี่

กำหนดให้ไดอ้ ย่างถูกตอ้ งโดยทำใหด้ ที ี่สดุ
2. นกั เรยี นรูจ้ กั การนำเอาสมดุ เก่าทีเ่ หลือจากเทอมที่ผา่ นมา นำมาจดโดยไมต่ ้องเสยี เงนิ ซ้อื ใหม่

เงือ่ นไขจริยธรรม/คณุ ลักษณะทพ่ี งึ ประสงค์ 3D
1. มกี ารพัฒนาในเร่ืองความรับผิดชอบต่องานที่ทำ ตรงตอ่ เวลา มรี ะเบียบวินัย มีความซอ่ื สัตยต์ อ่

ตนเองและผูอ้ น่ื ตลอดจนมีทัศนคตทิ ี่ดีตอ่ วิชาท่ีเรยี น
2. นกั เรยี นแสดงความคิดเหน็ ไดอ้ ย่างมเี หตุผลตามระบอบประชาธปิ ไตย

สร้างสังคมไมท่ นต่อการทจุ ริต
1. ปลกู ฝงั จิตสำนกึ ในการแยกแยะประโยชนส์ ว่ นตนและประโยชนส์ ่วนรวม ความอายท่ีจะกระทำการ

ทจุ รติ ความไมท่ นตอ่ การทุจรติ จติ พอเพยี งต้านทุจรติ และความเปน็ พลเมอื งท่รี ับผิดชอบต่อปญั หาการทุจรติ
ของประเทศ

140

แผนการสอน หน่วยที่ 8

ช่อื วิชา งานนิวแมติกสแ์ ละไฮดรอลิกสเ์ บอ้ื งต้น สอนครัง้ ที่ 14-15
ชื่อหนว่ ย งานควบคมุ อัตโนมตั ิ คาบรวม 60
ช่อื เร่อื งหรอื ชอื่ งาน งานควบคุมอตั โนมัติ จำนวนคาบ 8

งานควบคมุ อตั โนมตั ิ

วาลว์ ควบคมุ แบบลกู กลิง้ (Roller)

การใชว้ าล์วแบบลูกกลงิ้ (Roller) ควบคมุ ทำงานของกา้ นสบู โดยติดต้ังไว้ท่ีปลายก้านสบู เมอ่ื ก้านสูบ
เคลือ่ นทม่ี ากดทำใหว้ าลว์ สามารถทำงานได้

..
PR

สญั ลกั ษณ์

R
A

P รูปที่ 8.1 A
วาลว์ บงั คับทิศทางลมแบบ 3/2 แบบ Roller Trip
. PR
... สญั ลกั ษณ์

.P A

R แต่
รูปท่ี 8.2

การทำงาน

ในขณะทก่ี ้านสบู เล่อื นออกวาล์วกลไกที่ปลายกา้ นสบู จะไปเตะวาลว์ 3/2 แบบ Roller trip
วาล์วจะไมท่ ำงาน ซ่ึงวาล์วจะทำงานได้ทางเดยี วในจังหวะท่กี ้านสูบเคลื่อนท่ีกลับ

วงจรแบบก้านสบู เล่อื นเขา้ - ออกโดยอัตโนมัติ 141
วงจรแบบที่ 1 1.4 1.3

1.1 A B

1.6 A Y RP. S
X

0.1 1.2 A 1.4 A . 1.3 A R
PR P
.P . PR

A

รูปท่ี 8.3

หลกั การทำงาน

ในขณะกอ่ นท่ีจะเริ่มทำงานจะต้องเปิดวาลว์ 0.1 เพอื่ มีใหล้ มผา่ นเข้าไปในวงจรเสยี ก่อน เมื่อกดวาล์ว
1.2 ลมจะผา่ นวาลว์ 1.6 ไปดนั ให้วาล์ว 1.1 เปล่ียนตำแหน่งกา้ นสบู เล่ือนออก ในจงั หวะท่ีกา้ นสูบ
เลื่อนออกกจ็ ะไปเตะวาล์ว 1.4 แตไ่ ม่มผี ลอะไรเนื่องจากเปน็ วาลว์ กลไกแบบ Roller Trip ซงึ่ จะทำงาน
ไดท้ างเดยี วในจงั หวะทีก่ า้ นสูบเคลือ่ นทกี่ ลบั เม่ือกา้ นสูบเลอ่ื นออกไปจนถงึ ปลายชว่ งชัก จะไปกดวาลว์ 1.3
ทำใหว้ าล์ว 1.1 เลือ่ นกลับตำแหนง่ เดิม กา้ นสบู ก็จะเลอื่ นเข้า ในขณะทีก่ า้ นสูบเลือ่ นเข้าจะไปกดวาลว์ 1.4
ทำใหก้ ้านสูบเคลื่อนทอ่ี อกอีกครง้ั หน่ึง การทำงานของลูกสบู ก็จะวงิ่ เขา้ – ออกต่อเนื่องกนั ไปตลอดเวลาแบบ
อัตโนมัติ เม่ือตอ้ งการหยดุ การทำงานสามารถทำไดโ้ ดยปิดวาลว์ 0.1 ทำใหไ้ มม่ ลี มจา่ ยเข้าไปในวงจร

142

วงจรแบบท่ี 2

1.2 1.3

1.1 A B

.0.1 1.2 RS . 1.3 A
.P A AP PR
PR

รปู ที่ 8.4

หลักการทำงาน

ในตำแหน่งปกติวาลว์ 1.2 จะถูกกลไกก้านสูบกดอยู่ตลอดเวลา เม่อื กดวาล์ว 0.1 ลมจะผา่ นเข้าไป
ทวี่ าล์ว 1.2 ไปดันให้วาล์ว 1.1 เปลี่ยนตำแหน่งกา้ นสูบเลื่อนออก ในจงั หวะที่กา้ นสบู เลอื่ นออกนี้กจ็ ะปลด
วาลว์ 1.2 และเคลื่อนท่ีไปกดวาลว์ 1.3 ปลายชว่ งชกั ทำให้ลมผา่ นวาล์ว 1.3 ไปดนั ให้วาล์ว 1.1 เล่อื น
กลบั ตำแหนง่ เดิม กา้ นสูบกจ็ ะเลื่อนเขา้ ในขณะทีก่ ้านสูบเล่ือนเขา้ จะไปกดวาล์ว 1.2 ทำให้ก้านสูบเคล่อื นที่
ออกอีกครั้งหนึ่ง การทำงานของลกู สูบก็จะวิง่ เขา้ – ออกตอ่ เนื่องกนั ไปตลอดเวลาแบบอัตโนมัติ เม่อื ตอ้ งการ
หยุดการทำงานสามารถทำไดโ้ ดยปิดวาลว์ 0.1 ทำใหไ้ มม่ ลี มจ่ายเข้าไปในวงจร

143

ใบประลองที่ 8 1.3

งานควบคุมกระบอกสูบแบบอัตโนมตั ิ

ใบประลองที่ 8.1 วงจรควบคุมการทำงานโดยใช้วาลว์ 3/2 แบบ Roller Trip
คำสง่ั 1. เตรียมอปุ กรณ์
2. ตอ่ วงจรตามวงจรท่ีกำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรุปผลการประลอง

1.4

1.1 A B

.1.6

X
A RS
P

Y

1.2 A 1.4 A . 1.3 A
PR
PR . PR
. 0.1 0.2
P A

144

อธิบายหลกั การทำงานของวงจร
..................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................

อุปกรณ์
1. ...........................................................................................................................................................................
2. ...........................................................................................................................................................................
3. ...........................................................................................................................................................................
4. ...........................................................................................................................................................................
5. ...........................................................................................................................................................................
6. ...........................................................................................................................................................................
7. ...........................................................................................................................................................................

145

ใบวเิ คราะหก์ ารประลองท่ี 8.1

จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้
1. เมอ่ื กดสตารท์ ที่วาลว์ 1.2 การเคลอ่ื นท่ีของกระบอกสูบเปน็ อย่างไร

................................................................................................................................................................
2. เม่ือต้องการให้ก้านสูบหยดุ การทำงานจะต้องทำอยา่ งไร

..................................................................................................................................

3. วาล์ว 3/2 แบบ Roller Trip (วาล์ว 1.4) จะทำงานในขณะทีก่ ้านสบู ………
................................................................................................................................................................

4. ถา้ กดวาล์ว 1.2 ค้างไว้ผลจะเป็นอย่างไร
................................................................................................................................................................

146

ใบประลองท่ี 8.2 วงจรควบคมุ กา้ นสบู โดยอตั โนมัติ
คำสัง่ 1. เตรียมอุปกรณ์
2. ต่อวงจรตามวงจรทกี่ ำหนดให้

3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรปุ ผลการประลอง

1.4 1.3

1.1 A B

.1.4 A RS . 1.3 A
P PR

1.2 PR
A

PR

.

147

อธบิ ายหลักการทำงานของวงจร
................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

อุปกรณ์
1. ................................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................................
3. ................................................................................................................................................................
4. ................................................................................................................................................................
5. ................................................................................................................................................................

148

ใบวิเคราะหก์ ารประลองท่ี 8.2
จงตอบคำถามต่อไปนี้
1. เม่อื กดสตารท์ ท่วี าลว์ 1.2 การเคลื่อนท่ีของกระบอกสูบเปน็ อย่างไร

...................................................................................................................................................................
2. เม่อื ตอ้ งการให้กา้ นสูบหยดุ การทำงานจะตอ้ งทำอย่างไร

...................................................................................................................................................................
3. จากวงจรในใบประลองที่ 10.1 และ 10.2 มขี ้อแตกต่างกนั อยา่ งไร

...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
4. การติดตงั้ วาลว์ 1.4 จะตอ้ งติดตง้ั ทบี่ ริเวณใด เพราะเหตุใด
...................................................................................................................................................................

149

แบบฝกึ หัดที่ 8

จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี
1. จากรูปจงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี

...

. PA

R

1.4 ลมจากรู P จะต่อไป A ได้ เม่ือ …………................................................................................

1.5 ในจังหวะท่ีกา้ นสบู เลื่อนออกวาล์วจะทำงาน หรือไม่ เพราะเหตใุ ด ………………………………………
...........................................................................................................................................................

1.6 วาล์วจะทำงานได้ในจังหวะท่กี า้ นสูบ
...........................................................................................................................................................

2. จากรูป มีความหมายวา่ อย่างไร ..........................................................................................................

.A
PR

*********************************

150

เฉลย 1.3

ใบประลองท่ี 8

งานควบคุมกระบอกสบู แบบอัตโนมตั ิ

ใบประลองท่ี 8.1 วงจรควบคมุ การทำงานโดยใช้วาล์ว 3/2 แบบ Roller Trip
คำสัง่ 1. เตรยี มอุปกรณ์
2. ตอ่ วงจรตามวงจรทกี่ ำหนดให้
3. ทดสอบการทำงานของวงจร
4. สรุปผลการประลอง

1.4

1.1 A B

.1.6

X
A RS
P

Y

1.2 A 1.4 A . 1.3 A
PR
PR . PR
. 0.1 0.2
P A