คู่มือและแบบบันทึกการปฏิบัติงาน

ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน รหัสเอกสาร :
กลมุ วิจัยและพัฒนาเห็ด
สาํ นักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไ ขคร้ังท่ี : หนา : 148/149
เรอ่ื ง การผลิตเชื้อเหด็ หัวลงิ (Hericium erinaceus)
วันท่บี งั คับใช : สิงหาคม 2564

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเหด็

เซลเซียส วิธีน้ีสามารถเก็บรักษาเชื้อพันธุเห็ดไดนาน 1 - 2 ป ขอควรระวัง ไมควรใสนํ้ากลั่นในขวดจนสูง
เกินไป เพื่อปองกันไมใหเช้ือเจริญข้ึนมาถึงดานบนฝาขวด ทําใหเชื้อเกิดการปนเปอนไดงาย แตไมควรนอย
เกินไปและตอ งหมั่นตรวจเชค็ การระเหยของนาํ้

8.3 การเก็บรกั ษาเชือ้ พันธเุ หด็ ในขี้เลอื่ ย
เพาะเล้ียงเชอื้ เหด็ หัวลิงที่อณุ หภมู ิ 30 องศาเซลเซยี ส เปน เวลา 7 - 10 วัน จากนั้นเจาะชิ้น

วุนใสในขวดเก็บเชื้อในขี้เล่ือยท่ีมีความชื้น 60 – 70 % (ท่ีผานการนึ่งโดยใชอุณหภูมิไมตํ่ากวา 121 องศา
เซลเซียส และระดับความดันไมตํ่ากวา 15 ปอนดตอตารางนิ้ว เปนเวลาไมนอยกวา 30 นาที) นําไป
เพาะเลี้ยงไวที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส เม่ือเสนใยเห็ดเจริญเต็มขี้เล่ือยแลวนําไปเก็บรักษาไวท่ี
อุณหภูมิหอ งทป่ี ระมาณ 25 – 30 องศาเซลเซียส วิธีน้ีสามารถเก็บรกั ษาเชื้อพนั ธุเหด็ ไดนาน 2 - 5 ป ขอควร
ระวัง ควรใสข เ้ี ลอื่ ยประมาณหนง่ึ ในสามสวนของขวดทต่ี องการเก็บ เพือ่ ปองกันไมใหเชื้อเจริญขึ้นมาถึงดานบน
ฝาขวด ซ่งึ ทาํ ใหเ ชอื้ เกิดการปนเปอนไดงา ย

หมายเหตุ 1. ใชเ ทคนิคปลอดเชอื้ (Aseptic Technique) ในทกุ ขัน้ ตอนของการปฏิบัตงิ าน
2. มีการตรวจสอบการปนเปอ นของเชื้อจุลินทรยี ช นดิ อ่ืนและศัตรูเหด็ กอนและหลังการเกบ็ รักษา

9. คาํ อธบิ ายศัพทหรอื นิยาม
9.1 เชือ้ เห็ด (Mushroom culture) หมายถึง เช้อื เห็ดบรสิ ทุ ธิ์ และเชอ้ื เหด็ ขยาย
9.2 เช้ือเห็ดบริสุทธิ์ (Pure mushroom culture) หมายถึง กลุมใยรา (Mycelium) ของเห็ดท่ี

เพาะเลย้ี งบนอาหารเลยี้ งเชือ้ (Culture media) เพ่อื ใชสําหรับการผลติ เชือ้ เหด็ ขยาย (Mushroom spawn)
9.3 เชือ้ เหด็ ขยาย (Mushroom spawn) หมายถงึ กลมุ ใยรา (Mycelium) ของเห็ดที่เพาะเล้ียงดวย

วสั ดเุ ลีย้ งเชอ้ื เชน เมล็ดธญั พชื หรอื วัสดอุ นื่ เพ่ือใชสําหรับการขยายพนั ธุ (Propagation) หรือการผลิตเชอ้ื เห็ด
9.4 การถายเชื้อ (Subculture) หมายถึง การยายเช้ือเห็ดมาเล้ียงในอาหารเลี้ยงเชื้อหรือวัสดุเล้ียง

เช้ือใหม เพื่อเพ่ิมปริมาณสําหรับการขยายพันธุ หรือการเก็บรักษาพันธุ หรือทําใหเชื้อเห็ดแข็งแรงข้ึน
(Rejuvenate)

148

ขั้นตอนการปฏบิ ัตงิ าน รหัสเอกสาร :
กลุมวิจัยและพัฒนาเห็ด
สาํ นักวจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไ ขคร้งั ที่ : หนา : 149/149
เรอื่ ง การผลติ เช้อื เหด็ หวั ลงิ (Hericium erinaceus)
วันท่บี งั คบั ใช : สงิ หาคม 2564

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

10. เอกสารอางอิง
สํานักงานมาตรฐานสินคาเกษตรและอาหารแหงชาติ. 2560. แนวปฏิบัติในการใชมาตรฐานสินคาเกษตร
มกษ. 2507(G) - 2560. หลักปฏิบัติสําหรับการผลิตเชื้อเห็ด. สํานักงานมาตรฐานสินคาเกษตรและ
อาหารแหง ชาติ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงุ เทพ.

149

ขนั้ ตอนการปฏิบตั ิงาน รหัสเอกสาร :
กลมุ วจิ ัยและพัฒนาเหด็
สํานกั วิจยั พัฒนาเทคโนโลยีชวี ภาพ แกไ ขคร้ังท่ี : หนา : 150/157
เรื่อง การผลิตเชอ้ื เห็ดถ่วั ฝร่ัง (Coprinus comatus)
วันท่บี ังคบั ใช : สิงหาคม 2564

อนุมตั โิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

ผรู ับผิดชอบ ชอื่ – สกุล ตาํ แหนง
ผจู ดั ทาํ เอกสาร นางสาวรังสิมันตุ ธรี ะวงศภญิ โญ นักวิชาการโรคพชื ปฏิบัตกิ าร
ผูทบทวนเอกสาร
ผอู นุมตั เิ อกสาร ผูอํานวยการกลุมวจิ ยั และพัฒนาเหด็

ประวตั ิการแกไข รายละเอียดการแกไข วนั ทบ่ี งั คับใช
ฉบบั ที่ แกไ ขครง้ั ท่ี ประกาศใชเอกสารคร้งั แรก สงิ หาคม 2564

10

150

ขั้นตอนการปฏบิ ตั ิงาน รหสั เอกสาร :
กลมุ วจิ ัยและพัฒนาเหด็
สํานกั วิจยั พัฒนาเทคโนโลยีชวี ภาพ แกไ ขครง้ั ท่ี : หนา : 151/157
เร่อื ง การผลติ เชอ้ื เหด็ ถ่ัวฝรั่ง (Coprinus comatus)
วันที่บงั คับใช : สิงหาคม 2564

อนุมตั โิ ดย : ผอู าํ นวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเหด็

1. วัตถุประสงค

เพ่ือใชเปนคูมือสําหรับการปฏิบัติงานในการผลิตเชื้อเห็ดถั่วฝร่ังบริสุทธิ์ใหเปนมาตรฐานเดียวกันของ

กลุมวิจัยและพัฒนาเหด็ สาํ นักวจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยชี วี ภาพ

2. ขอบเขตของงาน

การผลติ เชอ้ื เห็ดถวั่ ฝรงั่ ครอบคลุมต้ังแตการคดั เลือกเกณฑค ณุ ภาพดอกเห็ด การแยกเชื้อเพื่อผลิตเสน

ใย การเก็บรักษาเช้ือเห็ดบริสุทธ์ิ และการควบคุมคุณภาพเช้ือเห็ดถ่ัวฝรั่งของกลุมวิจัยและพัฒนาเห็ด

สํานกั วิจยั พฒั นาเทคโนโลยีชีวภาพ

3. หนวยงานท่รี ับผิดชอบ
กลมุ วจิ ัยและพัฒนาเห็ด สาํ นกั วจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ กรมวิชาการเกษตร

4. เคร่ืองมือ อุปกรณและสารเคมี

4.1 เข็มเขี่ย

4.2 มีด ถั่วฝรงั่ - 1
4.3 แอลกอฮอล 70%

4.4 ตะเกียงแอลกอฮอลล

4.5 อาหารเลยี้ งเชื้อ PDA

5. เกณฑค ุณภาพดอกเหด็
5.1 ดอกสมบูรณ

5.2 ดอกเห็ดไมเปยกน้ํา ถัว่ ฝรั่ง - 2
5.3 ดอกเห็ดเจริญเตม็ ทีแ่ ตยังไมบ าน

5.4 ไมม ีการปนเปอนจากศัตรูเหด็ และ

สัตวพาหะ

5.5 เน้ือดอกแนน

5.6 อุณหภมู ทิ เ่ี หมาะสมตอ

การเจรญิ ของเสนใยอยูร ะหวา ง

25 – 30 องศาเซลเซียส ถั่วฝรง่ั - 3

151

ขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ าน รหสั เอกสาร :
กลมุ วจิ ัยและพัฒนาเห็ด
สาํ นักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไ ขครง้ั ท่ี : หนา: 152/157
เรือ่ ง การผลิตเชื้อเห็ดถัว่ ฝร่ัง (Coprinus comatus)
วนั ท่บี งั คบั ใช : สิงหาคม 2564

อนุมัตโิ ดย : ผูอํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

6. การแยกเชือ้ เพื่อผลติ เสนใย

6.1 ลนไฟฆาเช้อื มดี ผาตดั 6.2 ใชม ีดทผ่ี า นการฆาเชื้อแลวทิ้งไวใหเ ย็น
ผา ดอกเหด็ ออกเปน 2 สว น

6.4 ลนไฟฆา เช้ือเข็มเขยี่ เชอ้ื ทิง้ ใหเย็น 6.3 ลนไฟฆา เช้ือมีดผาตัด ตัดเน้ือเยอื่ ท่ีอยู
จกิ เนื้อเย่ือดอกเห็ดทีต่ ัดไวดวยเขม็ เข่ยี ภายใน

152

ขน้ั ตอนการปฏิบตั งิ าน รหัสเอกสาร :
กลุม วจิ ัยและพัฒนาเห็ด
สํานักวิจยั พัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไ ขครงั้ ที่ : หนา : 153/157
เรื่อง การผลติ เชื้อเหด็ ถ่ัวฝร่ัง (Coprinus comatus)
วันท่ีบังคบั ใช : สงิ หาคม 2564

อนุมตั โิ ดย : ผอู าํ นวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเห็ด

6.5 นาํ เนอื้ เยอ่ื ดอกเห็ดวางตรงกลางจาน 6.6 นําจานอาหารเล้ยี งเช้ือท่ีมีเนือ้ เยื่อดอก
อาหารเล้ียงเชื้อ Potato Dextrose เหด็ ไปบม ที่อุณหภมู ิ 30 องศาเซลเซยี ส
Agar (PDA)

หมายเหตุ 1. ใชเ ทคนคิ ปลอดเช้อื (Aseptic Technique) ในทุกขั้นตอนของการปฏิบัตงิ าน

153

ข้ันตอนการปฏิบตั ิงาน รหสั เอกสาร :
กลุมวิจัยและพัฒนาเหด็
สํานกั วจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไขครัง้ ท่ี : หนา : 154/157
เรอ่ื ง การผลิตเชอ้ื เห็ดถว่ั ฝร่ัง (Coprinus comatus)
วนั ที่บงั คับใช : สงิ หาคม 2564

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู าํ นวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเห็ด

7. การถา ยเชอื้ เห็ดบริสุทธเิ์ พื่อใหบ รกิ าร
7.1 เสนใยเห็ดถวั่ ฝร่ังบริสทุ ธ์ิ

ถว่ั ฝรงั่ -1

บม ทีอ่ ุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส บม ทอี่ ุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส บม ทอ่ี ุณหภมู ิ 25 องศาเซลเซียส

อายุ 5 วนั อายุ 7 วัน อายุ 14 วนั

เสน ใยบนอาหารวุน เดินสมาํ่ เสมอเปน รศั มีวงกลมสีขาว อัตราการเจรญิ เติบโตเฉล่ีย 5.71 มม./วัน ท่ี
อุณหภูมิ 25 - 28 องศาเซลเซียส โดยชว ง 1-2 วนั แรกเสน ใยจะเจรญิ ชา

ถวั่ ฝรง่ั -2

บมท่อี ุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส บม ทอี่ ุณหภมู ิ 25 องศาเซลเซียส บม ทีอ่ ุณหภมู ิ 25 องศาเซลเซียส

อายุ 5 วนั อายุ 7 วนั อายุ 14 วนั

เสน ใยบนอาหารวนุ เดนิ สม่ําเสมอเปน รัศมีวงกลมสีขาว อัตราการเจริญเติบโตเฉล่ีย 4.88 มม./วัน ท่ี
อุณหภูมิ 25 - 28 องศาเซลเซยี ส โดยชว ง 1-2 วันแรกเสนใยจะเจรญิ ชา

154

ข้นั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน รหสั เอกสาร :
กลุมวจิ ัยและพัฒนาเหด็
สาํ นกั วิจยั พัฒนาเทคโนโลยีชวี ภาพ แกไ ขครั้งท่ี : หนา : 155/157
เรอ่ื ง การผลติ เชอื้ เห็ดถั่วฝร่ัง (Coprinus comatus)
วันทีบ่ งั คบั ใช : สิงหาคม 2564

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู าํ นวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

ถว่ั ฝร่ัง-3

อณุ หภมู ิ 30 องศาเซลเซียส อณุ หภมู ิ 30 องศาเซลเซยี ส
อายุ 7 วัน อายุ 14 วัน

เสนใยบนอาหารวุน เดินสมํ่าเสมอเปนรัศมีวงกลมสีขาว สามารถเจริญเต็มจานอาหารเล้ียงเชื้อไดที่
88.25 มม. หลงั บมเชอื้ นาน 15 วัน ทอ่ี ณุ หภมู ิ 25 - 28 องศาเซลเซียส อัตราการเจริญเติบโตเฉล่ีย 5.88 มม./

วัน โดยชวง 1-2 วนั แรกเสนใยจะเจริญชา

หมายเหตุ 1. ใชเ ทคนิคปลอดเชือ้ (Aseptic Technique) ในทกุ ข้นั ตอนของการปฏิบัติงาน
2. มกี ารตรวจสอบการปนเปอ นของเชื้อจลุ นิ ทรียชนดิ อื่นและศตั รูเหด็ กอนจําหนา ย

8. การเก็บรกั ษาเชอ้ื เหด็ บริสุทธ์ิ
8.1 การเก็บรักษาเชือ้ พันธุเห็ดบนอาหารวุน

เกบ็ รกั ษาแมเ ชอ้ื บรสิ ุทธ์ทิ ่ีอุณหภูมิ 20 - 25 องศาเซลเซียส ไมเกิน 2 - 6 เดือน หลังจากน้ัน
ถา ยเชื้อเก็บลงในอาหารเลยี้ งเช้อื PDA ใหม โดยถา ยเช้ือไมเ กนิ 3 รนุ

8.2 การเก็บรักษาเชอ้ื พันธุเห็ดในน้าํ กลัน่ น่งึ ฆาเช้ือ

เพาะเลี้ยงเชื้อเห็ดถั่วฝร่ังบนอาหารเล้ียงเช้ือ PDA ท่ีอุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส เปนเวลา 7 – 10
วนั จากนัน้ เจาะชิน้ วนุ ใสขวดนาํ้ กลน่ั นง่ึ ฆา เชื้อ 2 ครง้ั (อณุ หภูมไิ มตํ่ากวา 121 องศาเซลเซียส และระดับ
ความดันไมต่ํากวา 15 ปอนดตอตารางนิ้ว เปนเวลาไมนอยกวา 20 นาที) โดยการน่ึงฆาเชื้อแตละคร้ัง
ระยะเวลาหางกนั 24 ชม. นําขวดเกบ็ เชอื้ ไปเก็บรกั ษาไวท ี่อณุ หภูมหิ อ งทีป่ ระมาณ 25 - 30 องศาเซลเซยี ส

155

ขั้นตอนการปฏบิ ัติงาน รหัสเอกสาร :
กลมุ วิจัยและพัฒนาเหด็
สํานักวจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยีชวี ภาพ แกไขครั้งท่ี : หนา : 156/157
เรอื่ ง การผลิตเชื้อเหด็ ถวั่ ฝร่ัง (Coprinus comatus)
วันที่บงั คับใช : สิงหาคม 2564

อนุมัตโิ ดย : ผูอํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

วิธีน้ีสามารถเก็บรักษาเช้ือพันธุเห็ดไดนาน 2 - 5 ป ขอควรระวัง ไมควรใสน้ํากลั่นในขวดจนสูงเกินไป เพื่อ
ปองกันไมใหเ ชื้อเจริญขึ้นมาถึงดานบนฝาขวด ทําใหเชื้อเกิดการปนเปอนไดงาย แตไมควรนอยเกินไปและตอง
หมน่ั ตรวจเช็คการระเหยของนาํ้

8.3 การเกบ็ รักษาเชือ้ พันธเุ ห็ดในขี้เล่ือย
เพาะเล้ียงเช้ือเหด็ ถว่ั ฝร่ังทีอ่ ุณหภมู ิ 30 องศาเซลเซียส เปนเวลา 7 - 10 วัน จากนั้นเจาะชิ้น

วุนใสในขวดเก็บเช้ือในข้ีเลื่อยมีสวนผสมที่ประกอบดวยน้ําและข้ีเลื่อย (ที่ผานการน่ึงโดยใชอุณหภูมิไมตํ่ากวา
121 องศาเซลเซยี ส และระดบั ความดนั ไมต ่าํ กวา 15 ปอนดตอตารางนวิ้ เปน เวลาไมนอ ยกวา 30 นาที)
นําไปเพาะเลี้ยงไวท่ีอุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส เมื่อเสนใยเห็ดเจริญเต็มขี้เลื่อยแลวนําไปเก็บรักษาไวท่ี
อณุ หภมู หิ อ งท่ีประมาณ 25 – 30 องศาเซลเซยี ส วธิ นี ีส้ ามารถเก็บรักษาเช้ือพนั ธเุ หด็ ไดนาน 2 - 5 ป ขอควร
ระวัง ควรใสข ี้เล่อื ยประมาณหนง่ึ ในสามสวนของขวดทตี่ องการเกบ็ เพอื่ ปองกันไมใหเช้ือเจริญขึ้นมาถึงดานบน
ฝาขวด ซ่งึ ทําใหเ ชื้อเกดิ การปนเปอ นไดงา ย

หมายเหตุ 1. ใชเ ทคนิคปลอดเช้ือ (Aseptic Technique) ในทกุ ข้ันตอนของการปฏิบัติงาน
2. มกี ารตรวจสอบการปนเปอนของเช้ือจลุ ินทรยี ชนดิ อืน่ และศตั รูเห็ดกอนและหลังการเก็บรักษา

9. คาํ อธบิ ายศพั ทหรอื นยิ าม
9.1 เชือ้ เห็ด (Mushroom culture) หมายถงึ เช้อื เหด็ บริสทุ ธิ์ และเชือ้ เหด็ ขยาย
9.2 เชื้อเห็ดบริสุทธิ์ (Pure mushroom culture) หมายถึง กลุมใยรา (Mycelium) ของเห็ดท่ี

เพาะเลี้ยงบนอาหารเล้ยี งเชอื้ (Culture media) เพ่อื ใชสาํ หรบั การผลติ เชื้อเหด็ ขยาย (Mushroom spawn)
9.3 เชอื้ เหด็ ขยาย (Mushroom spawn) หมายถงึ กลมุ ใยรา (Mycelium) ของเห็ดท่ีเพาะเล้ียงดวย

วสั ดเุ ลยี้ งเช้อื เชน เมล็ดธัญพชื หรอื วัสดุอ่นื เพ่ือใชสําหรับการขยายพนั ธุ (Propagation) หรอื การผลิตเชอ้ื เหด็
9.4 การถายเช้ือ (Subculture) หมายถึง การยายเชื้อเห็ดมาเลี้ยงในอาหารเลี้ยงเช้ือหรือวัสดุเล้ียง

เช้ือใหม เพื่อเพิ่มปริมาณสําหรับการขยายพันธุ หรือการเก็บรักษาพันธุ หรือทําใหเช้ือเห็ดแข็งแรงข้ึน
(Rejuvenate)

156

ขัน้ ตอนการปฏบิ ัติงาน รหัสเอกสาร :
กลุมวิจัยและพัฒนาเห็ด
สํานักวจิ ัยพัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไ ขคร้งั ที่ : หนา : 157/157
เรอ่ื ง การผลติ เชือ้ เหด็ ถั่วฝรั่ง (Coprinus comatus)
วันท่บี งั คบั ใช : สงิ หาคม 2564

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเหด็

10. เอกสารอางอิง
สํานักงานมาตรฐานสินคาเกษตรและอาหารแหงชาติ. 2560. แนวปฏิบัติในการใชมาตรฐานสินคาเกษตร
มกษ. 2507(G) - 2560. หลักปฏิบัติสําหรับการผลิตเชื้อเห็ด. สํานักงานมาตรฐานสินคาเกษตรและ
อาหารแหงชาติ. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงุ เทพ.

157

ขัน้ ตอนการปฏิบตั ิงาน รหสั เอกสาร : บฟ.01
กลมุ วิจัยและพัฒนาเห็ด
สาํ นกั วิจยั พัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ แกไขครง้ั ที่ : หนา:
เร่อื ง แบบบันทกึ การคัดเลอื กดอกเหด็
วันที่บังคบั ใช :

อนมุ ัตโิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเห็ด

ชนดิ เห็ด (ระบุ)...........................................................สถานทเ่ี กบ็ ดอกเหด็ ....................................................................................
ช่ือผูปฏบิ ตั งิ าน ......................................................................... ชื่อผคู วบคุมงาน .........................................................................

วนั /เดอื น/ปท น่ี าํ ไปใชตดั เน้ือเย่ือ...................................................................................................................................................

ลักษณะเฉพาะของดอกเหด็ ผาน ไมผ าน วธิ กี ารแกไ ข/หมายเหตุ

(1) สมบรู ณต รงตามชนดิ ของเห็ด ไมผดิ ปกติ

(2) ดอกเห็ดไมเปย กนา

(3) ดอกทเี่ จรญิ เตม็ ทแี่ ตย งั ไมท้ิงสปอร
(4) ไมมกี ารปนเปอ นจากศตั รเู ห็ดและสตั วพาหะ

(5) โคนดอกหนา

(6) กา นดอกแข็งแรง
(7) เนื้อดอกแนน

(8) ถา แยกเนอ้ื เยือ่ ดอกเห็ดไมท นั ภายใน 1 วนั ใหเ กบ็ ในถุงกระดาษ
ท่ีสะอาด ซอ นดวยถงุ พลาสตกิ ปดผนกึ ไวใ นตูเ ย็นชองผัก
(9) สถานทเ่ี กบ็ ดอกเห็ดท่ียงั ไมไดแ ยกเนื้อเย่อื
บนั ทกึ เพ่ิมเติม

หมายเหตุ ใสเ คร่ืองหมาย  ในชองที่ตรวจสอบแลว ผา นเกณฑค ณุ ลกั ษณะของดอกเหด็ ……………………………………………………..
ใสเ ครอ่ื งหมาย  ในชองทต่ี รวจสอบแลว ไมผ า นเกณฑค ณุ ลักษณะของดอกเหด็

158

แบบบนั ทึกการปฏบิ ตั ิงาน รหัสเอกสาร : บฟ. 02
กลมุ วิจัยและพัฒนาเห็ด
สํานกั วจิ ัยพัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไขคร้งั ที่ : หนา:
เรอื่ ง แบบบันทกึ การเตรียมอาหาร PDA
วันทบ่ี ังคบั ใช :

อนุมัตโิ ดย : ผอู าํ นวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเห็ด

วัน/เดือน/ป ชว งเวลา ปริมาตร/จํานวน รหัส อุณหภมู ิ ความดัน เวลา จาํ นวนท่ี การจัดการ อณุ หภมู ทิ ี่ ผูปฏบิ ัติ
ทผี่ ลติ นงึ่ ฆาเชื้อ ในการนงึ่ (ปอนด ในการนงึ่ ปนเปอ น สว นท่ี เกบ็ รักษา งาน
อาหารเลี้ยงเช้ือ อาหารวุน /น้วิ 2)
ฆา เช้อื (นาที) (ขวด) ปนเปอ น อาหารวุน
ปรมิ าตร จํานวนท่ี
(ºC)
(ลติ ร) ผลติ (ขวด)

159

หมายเหตุ ชว งเวลานง่ึ ฆาเชือ้ คือ ระยะเวลาทอ่ี ณุ หภมู ขิ น้ึ ถงึ 121 องศาเซลเซยี ส จนถงึ ระยะเวลาที่นง่ึ ฆาเช้อื เสรจ็ ส้นิ .....................................................
รุนอาหารเลยี้ ง P1-61 = P1 คือ รนุ อาหารเลีย้ งเชอื้ ในปท ่ีผลติ , 61 คอื ปทผ่ี ลิต
(ผูค วบคุม/ผตู รวจสอบ)

แบบบันทกึ การปฏบิ ตั ิงาน รหัสเอกสาร : บฟ. 03
กลุม วจิ ัยและพัฒนาเห็ด
สํานักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยชี ีวภาพ แกไขครั้งท่ี : หนา:
เรอ่ื ง แบบบันทึกการถา ยเชื้อ (บนอาหาร PDA)
วันทบ่ี งั คบั ใช :

อนมุ ตั โิ ดย : ผอู ํานวยการกลุมวิจัยและพัฒนาเห็ด

ชนดิ เห็ด ที่มาของเชอ้ื เห็ด ท่ีมาของอาหารเลีย้ งเชอ้ื จํานวนท่ี จํานวนเชอ้ื เห็ดทปี่ นเปอน (ขวด) รนุ สนิ คา จํานวนท่ีสมุ
รหัส/รุน ว/ด/ป รหัส/รุน ว/ด/ป (Lot)
วนั /เดอื น/ป ชนิดเหด็ ถายเช้อื จาํ นวน สาเหตุ การจดั การสวน เก็บตวั อยาง ผปู ฏิบัตงิ าน
(ขวด) ทีป่ นเปอ น (ขวด)

160

หมายเหตุ ขอมลู รหัสแมเช้อื ตวั อยา ง PB001-1 ................................................................
PB คือ เชอ้ื เหด็ ภูฏาน , 001 คือ ลาํ ดบั แมเ ชื้อหลกั , -1 คอื ลําดับแมเ ช้อื สําหรบั ถายเชอ้ื ใหผรู ับบรกิ าร (ผคู วบคุม/ ผูต รวจสอบ)

แบบบนั ทึกการปฏบิ ตั ิงาน รหัสเอกสาร : บฟ. 06
กลมุ วจิ ัยและพัฒนาเหด็ ผปู ฏบิ ตั ิงาน
สาํ นักวจิ ยั พัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ แกไขครงั้ ท่ี : หนา:
เร่อื ง แบบบันทึกการตรวจเช็คสภาพหมอน่งึ ฆา เชื้อ
วนั ทบ่ี งั คับใช :

อนุมัตโิ ดย : ผูอาํ นวยการกลุมวจิ ัยและพัฒนาเห็ด

การตรวจเช็คสภาพหมอน่ึงกอนใชง าน

สภาพท่วั ไปของ ระยะเวลา
ใชงาน
วนั /เดือน/ป หมอ นึ่ง เชน การ วาลวนิรภยั มาตรวดั มาตรวดั สลกั ยดึ ปะเก็น ฝาหมอ บนั ทึกเพิ่มเตมิ
ผุกรอน รอยตอ (safety (gauge) (gauge) ฝาหมอ น่งึ
ความสมบูรณ valve) ความดนั อณุ หภมู ิ
น่ึง

ของหมอนง่ึ

161

หมายเหตุ ใสเครอ่ื งหมาย  ในชอ งทต่ี รวจสอบแลว อปุ กรณอยใู นสภาพใชง านได ................................................................
ใสเ คร่ืองหมาย  ในชอ งที่ตรวจสอบแลว อุปกรณชาํ รุด/ไมส ามารถใชง านได และใหบ ันทกึ เพ่ิมเตมิ (ผูค วบคุม/ ผูตรวจสอบ)