รวมปาฐกถาพระราชนิพนธ์สมเด็จพระเทพฯ

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

I found that successful projects often involve good partnership
and cooperation of many organizations, even individual volunteers.
Development is an integrated process, and team work plays a very big
role. When I say “integrated”, I mean a holistic approach involving
health education, occupation training, agricultural product processing and
industries, etc.
I believe that building our own capability through research and
development is important. It is not possible for us to rely on other
people’s technology all the time. When we have such capability, we
will achieve sustainable development in the long run.

Science & Technology and ICT

I find that science and technology, including ICT, are important tools
to achieve the goal of sustainable development. They enhance people’s
capabilities to learn, create and innovate. Hence they can drive a community
towards more self-reliance.
Yet research findings have indicated that S&T and ICT are
usually the weak points in less-developed countries or communities.
About 15 years ago, I initiated a project to improve science in
remote rural schools. Nowadays young people in those schools enjoy
working on their innovative and creative science projects related to problems
in their localities. So, it is possible to build up scientific and technological
capacities, if we provide good science education related to local contents.
We can gather the students, who have engaged in science projects, in
science exhibitions and conferences where the can talk with other young
people in the country. Or we can even invite young people from overseas
to talk and exchange views among them.

299

Now most of these schools have their own websites that are
linked in a network called “SchoolNet”. Not only school students can
have access to the SchoolNet, but also local people or anyone can
look at the contents in these sites and learn about a lot of useful
local knowledge that can be implemented in their daily lives. This is one
kind of useful database.

ICT as a Tool of Development

I will now focus on ICT. The ICT, or Information and Communication
Technology, is the technology that involves the speedy systems of
computers and telecommunications for storing, retrieving, sending
and exchanging information. Nowadays computer technology and
communication technology converge. Digital devices, ranging from
cellular phones and PDA (Personal Digital Assistant) to traditional
computers with CD, and CAI, etc., can perform both functions. So the
term “ICT” is now used instead of “IT” to highlight its communication
component.
I myself have seen the great potential of ICT in enhancing
the nation’s capacity to generate, assimilate, disseminate and utilize
knowledge. For this reason, ICT has played a big role in development.

300

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

For example, when we want to work on agricultural projects in an area,
we should know the geographical features of the land well. We should
use computer-aided technology like digital photogrammetric technique,
remote sensing, geographic information system (GIS). Knowledge gained
from medical database is so necessary for better and longer life.

The ICT Fund

In 1996, I set up an ICT fund, to promote the use of ICT to
enhance quality of life, improve education and increase employment
opportunities of the disadvantaged or the underprivileged. My goal is
to empower them to benefit from an increased use of ICT and what
the ICT can do to solve particular or individual problems, so that these
people can participate fully in political, economic, and social development
of the country. At the very least, I wish to see them literate and able
to use modern technologies to earn their living once they complete their
compulsory education.

301

ICT for the Four Disadvantaged Groups

At present, the ICT Fund focuses on four disadvantaged
groups: rural school students, persons with disabilities, sick children in
hospitals, and prison inmates. We started by providing computer
facilities to selected schools in remote areas, schools for the
disabled, hospitals and prisons. We trained the teachers and instructors,
sometimes we used distance learning for training the trainers, and we
provided educational materials as needed. Later on, we have concentrated
on capacity building of teachers and implementation of project-based
initiatives on ICT integration. Every year we bring them in for further training,
especially on new ICT tools and skills for maximum use of the ICT.
Continuous development of skills is necessary.

Success Stories of ICT in Rural Schools

I am pleased to see that many rural schools in our program
have made good progress, as evident by an increasing number of
teachers and students who have received various awards in ICT
competitions at the provincial, regional, and national levels each
year. Also, we have seen more graduates from our schools studying in
302

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

ICT-related programs in the universities. A student from one of our
schools won a prize in an Olympiad. For those who could not get into
the universities, their ICT skills helped them get good jobs. Those
who have had opportunities to go to the universities have become
teachers, engineers, medical doctors and nurses.

Rural Schools as “Village Centers” Rajprachanukroh 21 School in Maehongsorn Province

Before, if people had higher education, they would not be able to
return home to their rural environment. With the help of ICT, they can now
go back to work in their villages to be with their families and their extended
families, because now we are borderless. If they have knowledge, they can
use ICT as a tool and work at home. I know a person who is a farmer, at
the same time takes up a job as a consultant and works from home.

Rural Schools as Village Centers

Rural schools with such ICT capabilities can be “the village
centers” for development. Each school can provide service to local
people when they wish to get some training or information in modern
agricultural practices and other aspects. We can provide conventional
library or e-library. Through these equipments, the government
agencies can reach them. For example, they can get good knowledge

303

about health, agriculture and labor. Sometimes local people are cheated
by illegal labor companies that recruit them to work. They are moved
from one province to another within Thailand, thinking that they were
abroad. Now the Labor Ministry can reach these people and suggest
them what they should do. So if these people have some problems
and would like to get help from the government, they can file their
complaints in the Internet, and the government, which is now mostly
e-government and e-ministry, can get the information to them directly
and solve their problems in a faster way.
Since UNCTAD deals with trade, another point I would like to
raise is about the people who have ICT access in the rural areas to plan
their own e-commerce and e-company. I have seen with my own eyes
a small rural village with a lot of malnutrition problems in the past, and
I had worked on the problems before. I had not been back to the area for
a long time, and when I did, I found out that the woman group who sold
handicrafts was using e-commerce to sell their products to their neighboring
countries. With this capacity, they can create their own SMEs and have
more innovative business.

ICT for Distance Education

ICT to train in-service teachers in the remote areas.

304

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

Another project is the interactive ICT to train in-service teachers
in the remote areas, both monks and lay people, to get higher level
of education. Many teachers have got their bachelor’s degrees and
master’s degrees in this way.

ICT for Databases

ICT is very useful for databases. We have been quite successful
in establishing the plant genetic resource or germplasm databases,
linking genetic resources of agencies in the country, and later on, in
various schools. In each school, there is a small botanical garden, a place
for interdisciplinary study and knowledge transfer.
We have also tried to create more user-friendly websites to
transfer useful knowledge and technology to all. In some subjects like
science, mathematics and languages, it is difficult to find appropriate
teachers. So we have trained the teachers, sometimes by satellite
TV to the areas, where there is either no access to the Internet or
problem with brand-width or speed.

ICT is very useful for databases.

305

ICT for the Disabled

There are many kinds of disabled persons, for example,
the blind, the deaf, the motor disabled. There are both congenital
disabilities and those caused by accidents or illnesses later in lives. For
the disabled, I think education is the most important tool to ease their
lives and improve their well-being. I have used my ICT fund to set up
computer facilities in selected schools and homes for the disabled.
There are necessary assistive technologies, such as switch or trackball
mice, intellitools, communication devices, special educational software, and
computers. Teachers and caregivers are trained to use those equipments
and devices, and the ICT-enabled classroom as learning facility for
handicapped children.

Use of keyguard and single switch in physically-disabled children.

We have worked on many case studies of students with
different types and levels of disabilities. Each case needs different
kind of assistive technology. We have closely followed-up the progress
of these cases for many years and found favorable results. Young
students can develop their motor skills and learned the lessons better
than in traditional learning environment. A few students who graduated
306

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

from high schools were employed in the computer maintenance center
at a leading multinational ICT company.

Use of speech software and communication device (Opa).

By closely working with the schools and the Special Education
Unit of the Ministry of Education, our concept of individual education
plan is now accepted and practiced by the Ministry, in providing
education for disabled children.
I also provide funds for local research and development
projects on user-friendly devices for persons with disabilities. Many
of which have been used in those pilot settings. Again I emphasize
that building our own capability through research and development is
absolutely essential.

ICT for Sick Children

About 20 years ago, I saw some school-age children spent
many months or even years in the hospitals. The Ministry of Education
has helped send teachers to teach them in the hospitals, but that was
not enough. So I did an experiment by installing computers and
educational software in some hospitals.

307

During the economic crisis ICT for Sick Children
in 1997 or a little after, the project
came to a stop, because most
hospitals discharged their patients
early to cut the cost. Now the Ministry
of Health extends the project to many
provincial hospitals.

ICT for Prison Inmates

Inmates in the prisons in Thailand are usually trained in arts and
crafts. The products sell well at the prison’s annual fairs, and the inmates
get some share of the profit. They can also study in the non-formal
education system, from primary education up to bachelor’s degree level.
Some inmates I have met have four or five degrees and still have years to
serve in jail.

We have tried to install computers and give computer lessons
to the inmates. They can enroll in courses like basic to advanced
computing, computer repair and maintenance, and graphic design, etc.
Such skills have enabled the inmates to earn some money from contract
jobs like typing or graphic design, while they are still imprisoned.

Inmates work on computer repair, and graphic design, etc.

308

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

Women Central Correction Facilities

A group of female inmates can produce multimedia book
called DAISY (Digital Accessible Information System), which is an open
format used among the people with print disabilities, including the
blind. The Association of the Blind has set aside some budget to hire
these inmates to convert a number of popular books into multimedia
books in the DAISY format to be donated to the libraries for the blind
in various parts of the country. Now they have a new project by having
a lot of telephone lines for the blind to phone in when they want to
read those books. Apart from having good books for the people with
disabilities, this has made the inmates feel good and proud of
themselves. The president of the Association of the Blind visited
the prisons to show his appreciation and gave them some useful
suggestions. I think mutual respect and understanding contribute to
sustainable development of our society.
Another point is about the problem of room in the prisons. As
you know, many prisons around the world are very crowded. We cannot
find good rooms to install the computers. In Bangkok there are
separate male and female prisons, and it is not so difficult, But in the
rural areas, most prisons have only male and female quarters in
one prison. So if you put the computer in the male quarter, female

309

prisoners would not have access. Now we negotiate well with the
prison authorities, and we can put the computers on the neutral ground
where everybody can use them.

ICT as a Tool at the National Level

At the national level, to conduct an effective sustainable
development is a large-scale effort. So we should be able to monitor
and assess the situation in the target areas using mathematical models.
For example, in our case we need to calculate the poverty line and the
minimum basic needs for quality of life in each village of the country.
Without ICT, this task would have been impossible. The ICT enables
us to speed up the processes of fact-finding, simulation, planning,
modeling, monitoring and assessing along the course of development,
to find the best direction to pursue.

Digital Divide

Digital divide is what everybody talks about. It is the important
issue raised in almost every ICT conference. The gap, both in ICT
accessibility and ICT ability, between the “haves” and the “have-nots”
exists, not only among the countries, but also within a country. Thailand
is no exception. Although Thailand has experienced an impressive growth in
the number of Internet users and high-speed connections in recent years,
a large percentage of them are in Bangkok and its vicinity.
The barriers to equitable access are the differences in
education and literacy level, age, income, and geographical location
of residence. Bridging the “digital divide” has thus emerged as a key
challenge for development. May I suggest that in this session we should

310

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

discuss about how to extend broadband technology and to increase mobile
phone functions and their contents.
There is also the problem of geographical barriers. In some
places in the mountainous areas, without the help of the satellites
the signals cannot get through. Sometimes we cannot find the power
source. One way to power these equipments in places outside the
national grid is to use solar panel. The day before yesterday I heard about
cycling, that is, using human power in ICT.
From my observation, we may be technically successful in
bringing ICT to “unfortunate” areas, but the difficult part is the inability
to use the technology effectively. The people in the “have-not” areas,
who have access to internet, are not trained well enough about how
to search for information of the same quality and quantity as those in
“the haves.” The reason is because they cannot read the languages,
especially national language and English, that hold a lot more
information and knowledge.
Moreover, there is a divide between lazy and diligent persons,
and ICT cannot do anything about that. Therefore traditional training
to develop a child to become a hard-working and observant person, to
learn languages well, to do math, to study hard to understand difficult
knowledge, and to have thinking skills to make good decision and
judgment remains the basic foundation.

Recommendations

I would like to make a few recommendations on the future
work that international community could join hands to promote ICT as a
tool for harnessing knowledge and technology for development.

311

First, To achieve the optimal benefits from ICT in development,
not only the provision of hardware and continuous skill training
are necessary, but many issues like infrastructure, management,
availability of local contents, etc., are also important in designing a
program or project. There is no single solution for all, but we can learn
and adapt from the experiences of others.
In this regard, UNCTAD could assist in setting up a framework to
explore and identify good practices and facilitate information sharing by
means of forums, workshops, publications, websites, etc.
Second, More participation from the private sector, especially
in the field of ICT, should be encouraged on a win-win basis. I appreciate
UNCTAD’s efforts in bringing so many high-level representatives from
leading international corporations to this conference. Further efforts
from UNCTAD in providing communication channels like this will
certainly have great impact in the future. I am sure that there is a lot
of opportunity to discover our shared goals and interests.
Third, Big information societies are mostly located in urban
areas. We should make more effort to expand such information
societies to remote areas. This could be achieved through well
thought-out and carefully-implemented national ICT policies and
e-strategies that aim at bridging the digital divide within the country.
With its expertise, UNCTAD could provide support to strengthen
developing countries’ capabilities to develop and implement such policies
more effectively.
Fourth, We need to support research and development in ICT
and related technologies in each country. We should also encourage
the conditions that favor technological “spillover effect”, for example,

312

ICT as a Tool to Harness Knowledge and Technology
For Sustainable Development

more effective technology transfer mechanism. Cooperation among
countries in this aspect should be promoted and strengthened.
UNCTAD should help link talented people in all countries in
the world, fund them to gather and do research leading to cutting-edge
technology and link them with industry and business. Since UNCTAD is
responsible for trade, it should make sure to provide knowledge about
laws and regulations on intellectual property, patents and licensing, etc.
to young scientists and technologists in question.

Concluding Remarks

Finally, let me conclude by emphasizing the importance of this
panel discussion in exchanging ideas, experiences and best practices. We
all share the same goal of how to use ICT as a tool to harness knowledge
and technology to create sustainable development for our countries
and people. I look forward to exchanging experiences with all of you.
I would like to end by thanking the Secretary General of
UNCTAD for his kind invitation and the President of Ghana for the
warm hospitality extended to me during my stay in this country. I also
wish to thank the organizers for the excellent arrangements throughout
the Conference.
Thank you for your kind attention.

… Sustainability relies on capacity building
of the Inhabitants, so that they can continue

their future development, without
having to rely solely on external support …

313

สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี
ทรงปาฐกถาพเิ ศษเร่อื ง

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยี
สู่การพฒั นาท่ีย่งั ยนื

ในการประชุมแห่งองคก์ ารสหประชาชาติว่าด้วยการคา้ และการพัฒนา
หรือ องั ค์ถัด (UNCTAD) ครงั้ ท่ี 12

การประชุมโต๊ะกลมระดบั สูง หัวข้อท่ี 5 :
การน�ำความรู้และเทคโนโลยไี ปใช้เพ่อื การพฒั นา
วนั ท่ี 24 เมษายน 2551 ณ กรุงอักกรา สาธารณรฐั กานา
(ฉบับแปลมาจากภาษาองั กฤษเร่ือง ICT as a Tool
to Harness Knowledge and Technology For Sustainable Development)

ไอซีที สานความรู้และเทคโนโลยีสู่การพัฒนาท่ีย่งั ยืน

ทา่ นประธาน ทา่ นเลขาธกิ ารองั คถ์ ดั ทา่ นผมู้ เี กยี รติ
สวัสดแี ละขอขอบคณุ ท่ีเชญิ ขา้ พเจ้ามาร่วมประชมุ โต๊ะกลมคร้งั น้ี
ในเวลาทคี่ อ่ นขา้ งจำ� กดั ขา้ พเจา้ จะขอกลา่ วโดยยอ่ ทสี่ ดุ ถงึ ไอซที ี (ICT) ในฐานะ
เครอ่ื งมอื ในการนำ� ความรแู้ ละเทคโนโลยไี ปใชเ้ พอ่ื การพฒั นา ผเู้ ขา้ ประชมุ ในทนี่ ส้ี ว่ นใหญ่
มาจากหนว่ ยงานของสหประชาชาตหิ รอื หนว่ ยงานภายใตร้ ม่ ของสหประชาชาติ หรอื เปน็ ผแู้ ทน
สหประชาชาติจากกระทรวงของประเทศต่างๆ หรือเป็นผู้เช่ียวชาญ ข้าพเจ้าไม่อยู่ใน
ขา่ ยนี้เลย ขา้ พเจา้ ขอแลกเปลยี่ นความคดิ เห็นของขา้ พเจา้ กบั ทา่ นทั้งหลายในฐานะบคุ คล
ทเ่ี ปน็ พลเมอื งดขี องประเทศและของโลก โดยจะเรมิ่ ดว้ ยการกลา่ วถงึ การพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื
แลว้ ต่อดว้ ยเรื่องการใชไ้ อซีทีสนบั สนนุ การพัฒนาอยา่ งยั่งยนื

การพฒั นาอยา่ งย่งั ยืน

การพฒั นา คอื กระบวนการทนี่ ำ� ไปสคู่ วามเจรญิ กา้ วหนา้ หรอื การเปลย่ี นแปลงทดี่ ขี นึ้
นักพัฒนาซึ่งปัจจุบันมักเรียกว่าผู้ส่งเสริมการพัฒนาล้วนมีเป้าหมายให้เกิดการพัฒนาที่
ยง่ั ยนื กลา่ วคอื มจี ดุ มงุ่ หมายทจี่ ะพฒั นาชวี ติ ความเปน็ อยขู่ องกลมุ่ เปา้ หมายโดยไมท่ ำ� ลาย
ส่ิงแวดล้อม และต้องพยายามอนุรักษ์สมดุลธรรมชาติด้วยการดูแลรักษามิให้ทรัพยากร
ธรรมชาตหิ มดสิน้ ไป
การพฒั นาขนึ้ กบั ปจั จยั ดา้ นวฒั นธรรม ภมู ศิ าสตร์ ศาสนา เชอื้ ชาติ สภาพเศรษฐกจิ
และสังคม การพัฒนาเป็นเรื่องท่ีต้องใช้ความรู้และเทคโนโลยีที่หลากหลายทั้งเทคโนโลยี
ขนั้ สงู เทคโนโลยที เี่ หมาะสม และเทคโนโลยพี นื้ บา้ น เปน็ ตน้ อยา่ งไรกต็ าม การพฒั นา
ท่ีประสบความสำ� เรจ็ มกั จะเปน็ กรณที น่ี ักพฒั นามีความมุ่งมั่นเอาใจใส่ รับผดิ ชอบ และ
เคารพในความเปน็ มนษุ ยข์ องผอู้ น่ื กลา่ วคอื การพฒั นาเกยี่ วขอ้ งกบั มนษุ ยธรรมและจติ ใจ
อยา่ งมาก

การพฒั นาความสามารถของคนคอื กญุ แจของการพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื

การพฒั นาจะยง่ั ยนื มไิ ด้ หากประชาชนในพน้ื ทไี่ มม่ สี ว่ นรว่ มอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ความยง่ั ยนื
เกดิ จากการทน่ี กั พฒั นาถา่ ยทอดความรู้ อดุ มการณ์ และความตงั้ ใจสรู่ นุ่ ตอ่ ๆ ไป ทส่ี ำ� คญั

315

คือ ต้องสร้างความตระหนักให้เกิดข้นึ ในหมูป่ ระชาชน โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในรุ่นลูกหลาน
เพอ่ื ใหเ้ ขาเขา้ ใจในสงิ่ ทเี่ กดิ ขนึ้ รอบตวั เขา ความยงั่ ยนื จะขน้ึ อยกู่ บั การพฒั นาศกั ยภาพของ
ประชาชน เพือ่ ใหเ้ ขาสามารถพัฒนาตอ่ ไปได้เอง โดยไมต่ ้องพงึ่ พาคนภายนอกตลอดเวลา
ดงั นนั้ กญุ แจของการพฒั นา คอื การใหก้ ารศกึ ษาและการฝกึ อบรม ในประสบการณ์
ของขา้ พเจา้ วธิ ดี ง้ั เดมิ คอื การสรา้ งโรงเรยี น ศนู ยก์ ารเรยี นรขู้ องชมุ ชน ศนู ยถ์ า่ ยทอดความรู้
และศนู ยส์ าธติ การพฒั นายงั เปน็ วธิ กี ารทใ่ี ชไ้ ดด้ ี ทท่ี ำ� ใหผ้ คู้ นในชมุ ชนชนบทหา่ งไกลมโี อกาส
รบั การศกึ ษาท้ังในระบบและนอกระบบ
ระยะแรกของการพฒั นา มกั จะเรมิ่ ดว้ ยการแกป้ ญั หาพนื้ ฐาน ไดแ้ ก่ การมอี าหาร
ไมพ่ อกนิ ซ่ึงก�ำลงั เป็นประเดน็ ส�ำคญั ในปัจจุบัน สภาพแวดล้อมทีไ่ ม่ถูกสุขลักษณะ และ
ปัญหาสาธารณูปโภค เช่น ปัญหาแหล่งน�้ำ เป็นต้น ดังน้ันการศึกษาเพ่ือการพัฒนาใน
ชว่ งแรกจงึ ควรมงุ่ เพมิ่ ผลผลติ การเกษตรและการดแู ลสขุ ภาพและสขุ ลกั ษณะเสยี กอ่ น ในระยะ
ตอ่ ไปการศกึ ษายงิ่ มบี ทบาทมากขน้ึ และจำ� เปน็ ตอ้ งใชเ้ ทคโนโลยมี ากขนึ้ โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่
เทคโนโลยสี ารสนเทศ ทจี่ ะเปดิ ประตสู ู่โลกกว้างของความรแู้ ละเทคโนโลยี

เร่มิ ทดลองทำ� เล็กๆ เม่อื ส�ำเรจ็ จึงค่อยขยายผล

วธิ กี ารทำ� งานของขา้ พเจา้ คอื เรม่ิ ตน้ ทดลองเลก็ ๆ ทำ� ใหส้ ำ� เรจ็ จงึ คอ่ ยขยายผล
ไม่ใช่เริ่มต้นก็ท�ำงานใหญ่โตเลยทีเดียว ในช่วงปลายทศวรรษที่ 2520 ข้าพเจ้าพบเห็น
ปัญหาการขาดสารอาหารของเด็กในวัยเรียน จึงเริ่มคิดหาระบบที่จะกระจายอาหารไปสู่
ผูข้ าดแคลน ประเทศของเรามอี าหารมากแตก่ ารกระจายของอาหารยงั ไมด่ ีนัก ข้าพเจ้า
ตอ้ งคำ� นงึ ถงึ คา่ ใชจ้ า่ ย เพราะคงไมม่ ใี ครมเี งนิ มากพอทจี่ ะแกป้ ญั หาไดท้ ง้ั หมด และในตอนนนั้
ขา้ พเจา้ เปน็ เพยี งบณั ฑติ จบใหม่ จงึ ตอ้ งทำ� โครงการขนาดเลก็ ทข่ี า้ พเจา้ พอจะควกั กระเปา๋
ของตัวเองได้ข้าพเจ้าคัดเลือกโรงเรียนในส่วนกลางที่ไม่มีวิกฤตนักแต่ก็ไม่ใช่ร�่ำรวย
เป็นจดุ เร่มิ ต้น จ�ำนวนก็ตอ้ งไม่มากเกินกวา่ ทขี่ า้ พเจา้ จะจัดการได้ จึงเลอื กเพียง 3 แหง่
ไม่ใช่เป็นพันแห่ง และยังไม่คลุมไปถึงภาคใต้ในตอนนั้น ปัจจุบันมีการขยายโครงการ
ไปยังท้องถิน่ ทท่ี า้ ทายมากข้นึ
ตอนเริ่มต้น ข้าพเจ้าขอให้เด็กและโรงเรียนปลูกพืชผักสวนครัวเพื่อลดค่าใช้จ่าย
ตอนแรกสามารถเลยี้ งอาหารกลางวนั เดก็ ไดส้ ปั ดาหล์ ะครง้ั ตอ่ มาเพมิ่ เปน็ สปั ดาหล์ ะสองครง้ั

316

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยีส่กู ารพฒั นาท่ีย่งั ยนื

จนกระทง่ั ทกุ วนั ทำ� การ และทกุ วนั ทกุ มอื้ สำ� หรบั นกั เรยี นทอ่ี ยปู่ ระจำ� ในระยะแรกนมี้ กี าร
ส�ำรวจ การวจิ ัยและพฒั นามากมาย
ประการทส่ี อง ขา้ พเจา้ เนน้ เรอ่ื งการตดิ ตามและประเมนิ ผลตลอดโครงการ เมอ่ื เหน็ วา่
มีความเป็นไปได้ ข้าพเจ้าจึงมอบส่ิงท่ีทดสอบแล้วว่าได้ผลให้แก่หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง
เพอื่ น�ำไปใชป้ ระโยชนใ์ นวงกวา้ งต่อไป
ไอซที แี ละเทคโนโลยใี หมๆ่ สามารถยน่ ระยะเวลาการทดลองลงไดก้ ารทดลองเชน่ น้ี
มีความส�ำคัญอีกประการหนึ่ง คือ เป็นเสมือนวิธีการจัดการความเส่ียง ถ้าเราจะเร่ิม
โครงการใด เชน่ บอกใหเ้ กษตรกรปลกู พชื หรอื เลยี้ งสตั วช์ นดิ ใด ยอ่ มมคี วามเสยี่ งมากมาย
อาทิ ภมู อิ ากาศอาจแปรปรวนเกษตรกรจงึ เสย่ี งตอ่ การลม้ ละลายและมคี วามเดอื ดรอ้ นตามมา
โดยทหี่ นว่ ยงานเอกชนหรือรัฐทีแ่ นะน�ำใหเ้ ขาปลกู ยงั ไมต่ อ้ งรับผิดชอบในชว่ งนี้ ดังนัน้ การ
ทดลองนำ� รอ่ งจนเรามนั่ ใจวา่ งานนนั้ ทำ� ไดจ้ รงิ จงึ นบั วา่ เปน็ การจดั การความเสยี่ งอยา่ งหนงึ่
ข้าพเจ้าพบว่า โครงการจะประสบความส�ำเร็จดีถ้ามีความร่วมมือร่วมแรงจาก
หลายฝา่ ย รวมทง้ั อาสาสมคั รทมี่ คี วามตง้ั ใจชว่ ยงานดว้ ย เพราะการพฒั นาเปน็ กระบวนการ
ที่บูรณาการ ดังนั้นการพัฒนาจึงต้องอาศัยการท�ำงานเป็นทีมเป็นหลัก เมื่อกล่าวถึง
“บูรณาการ” ข้าพเจ้าหมายถึงการพัฒนาแบบองค์รวม คือ มีท้ังเร่ืองสุขภาพ การฝึก
อาชีพ การเกษตร และอตุ สาหกรรม เปน็ ตน้
ขา้ พเจา้ เชอื่ วา่ การสรา้ งศกั ยภาพดว้ ยการลงมอื ทำ� การวจิ ยั และพฒั นาดว้ ยตนเองนนั้
มีความส�ำคัญอย่างย่ิง หากเรามีความสามารถท่ีเราพัฒนาข้ึนมาเอง การพัฒนาน้ันจะ
ย่ังยนื เพราะในระยะยาวเราไมส่ ามารถพ่ึงพาเทคโนโลยีของผู้อื่นตลอดไป

วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และไอซีที

ข้าพเจ้าพบว่า วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งรวมทั้งไอซีทีด้วยเป็นเคร่ืองมือ
ส�ำคัญที่ช่วยให้เราบรรลุเป้าหมายของการพัฒนาที่ยั่งยืน เพราะจะช่วยเพ่ิมศักยภาพการ
เรยี นรู้ การสร้างสรรค์ และนวัตกรรม ซึง่ ช่วยขบั เคลอื่ นชุมชนให้สามารถพง่ึ พาตนเองได้
มากยงิ่ ข้นึ

317

อยา่ งไรกด็ ี จากการวจิ ยั พบวา่ วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และไอซที ี มกั เปน็ จดุ ออ่ น
ของประเทศและชุมชนทีก่ ำ� ลงั พฒั นา
เมอื่ ประมาณ 15 ปกี อ่ น ข้าพเจ้ารเิ ริม่ โครงการวทิ ยาศาสตร์ในโรงเรยี นชนบท
ปจั จบุ นั เดก็ รนุ่ ใหมใ่ นโรงเรยี นเหลา่ นสี้ นกุ กบั การศกึ ษาคน้ ควา้ ในการโครงงานวทิ ยาศาสตรท์ ี่
สรา้ งสรรค์ โดยทำ� เกยี่ วกบั ปญั หาทพี่ บในทอ้ งถนิ่ ของตน ขา้ พเจา้ จงึ กลา่ วไดว้ า่ หากเราสอน
วิทยาศาสตร์ให้สัมพันธ์กับท้องถิ่นแล้วก็เป็นไปได้ที่จะพัฒนาศักยภาพด้านวิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยใี หแ้ กช่ นบทได้ เราใหน้ กั เรยี นทท่ี ำ� โครงงานวทิ ยาศาสตรม์ โี อกาสแสดงผลงาน
และเข้ารว่ มประชมุ ในการประชมุ วชิ าการและแสดงนิทรรศการ ท�ำใหเ้ ขามีโอกาสพดู คยุ
กับนักเรียนจากท่ีต่างๆ ท่ัวประเทศ หรือแม้กระทั่งแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับนักเรียน
จากต่างประเทศ
ปัจจุบัน โรงเรียนส่วนใหญ่มีเว็บไซต์ของตนเองและเช่ือมโยงกันในเครือข่าย
SchoolNet ไมเ่ พยี งแตน่ กั เรยี นเทา่ นนั้ แตป่ ระชาชนในทอ้ งถนิ่ และทกุ คนกส็ ามารถเขา้ ถงึ
เน้ือหาข้อมูลท้องถ่ินในเว็บเหล่าน้ี และสามารถเรียนรู้เก่ียวกับความรู้ของท้องถ่ินท่ีจะ
เป็นประโยชนต์ ่อชีวิตประจำ� วนั น่ีคือฐานข้อมูลทเ่ี ปน็ ประโยชน์ในรปู แบบหนง่ึ

ไอซีที เคร่อื งมือหน่ึงของการพัฒนา

จากน้ีไป ข้าพเจ้าจะกล่าวถึงไอซีที ค�ำว่า ICT หรือ Information and
Communication Technology คอื เทคโนโลยที ท่ี �ำงานอยา่ งรวดเร็วของคอมพิวเตอร์
ที่น�ำมาผนวกกับการส่ือสาร จึงท�ำหน้าที่ท้ังในด้านการจัดเก็บ การใช้ การรับส่ง และ
การแลกเปลี่ยนข้อมูล ปัจจุบันเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีการส่ือสารจึงมา
บรรจบกนั ดงั จะเหน็ จากเครอ่ื งมอื ดจิ ทิ ลั สมยั ใหม่ เชน่ โทรศพั ทม์ อื ถอื PDA (คอมพวิ เตอร์
แบบพกพา) รวมทงั้ เครอื่ งคอมพวิ เตอรแ์ บบทวั่ ไปทใี่ ช้ CD และ CAI เปน็ ตน้ ลว้ นทำ� หนา้ ทไี่ ด้
ทงั้ สองอยา่ ง ดงั นนั้ ปจั จบุ นั จงึ ใชค้ ำ� วา่ ICT แทน IT เพอื่ เนน้ ความสามารถในการสอื่ สารดว้ ย
ข้าพเจ้ามองเห็นศักยภาพอันสูงยิ่งของไอซีที ในด้านการเพ่ิมความสามารถของ
ประเทศในการสรา้ ง การปรับแปลง การเผยแพร่ และการใชป้ ระโยชนจ์ ากความรตู้ ่างๆ
ด้วยเหตุน้ี ไอซที ี จึงมีบทบาทส�ำคัญในการพัฒนาตัวอย่างเชน่ เม่ือเราจะทำ� โครงการด้าน

318

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยีสู่การพัฒนาท่ีย่ังยนื

การเกษตรในทใ่ี ด เรากต็ อ้ งรเู้ กย่ี วกบั ภมู ปิ ระเทศนน้ั เปน็ อยา่ งดี ตอ้ งใชเ้ ทคนคิ โฟโตแกรม
เมตรกิ ดิจทิ ลั รีโมตเซนซิ่ง ระบบสารสนเทศภูมศิ าสตร์ หรือจไี อเอส เป็นตน้ ความรทู้ ี่ได้
จากฐานขอ้ มูลทางการแพทยก์ ็จ�ำเปน็ ตอ่ การมชี วี ิตท่ีดีขึ้นและยนื ยาวขึน้

กองทนุ ไอซีที

เมื่อ พ.ศ. 2539 ข้าพเจ้าจดั ตัง้ กองทุนไอซที ีขน้ึ เพอ่ื สง่ เสรมิ การใชไ้ อซที ีในการ
เพมิ่ คณุ ภาพชวี ติ การพฒั นาการศกึ ษา และการเพม่ิ โอกาสการทำ� งานให้แก่ผู้ด้อยโอกาส
เพ่ือให้เขาได้รับประโยชน์จากการใช้ไอซีทีเพิ่มข้ึนหรือให้เขาสามารถแก้ปัญหาของเขาได้
ดีขนึ้ ดว้ ยไอซที ี เพ่ือจะไดเ้ ปน็ พลเมืองท่สี ามารถเข้าร่วมพัฒนาการเมอื ง เศรษฐกิจ และ
สงั คมของประเทศอยา่ งเต็มทอ่ี ย่างน้อยทส่ี ดุ ข้าพเจ้าหวงั วา่ เขาจะสามารถใช้เทคโนโลยีที่
ทันสมัยในการหาเล้ียงชีพ เมอื่ เขาจบการศกึ ษาภาคบังคับแล้ว

ไอซีทเี พ่อื ผู้ดอ้ ยโอกาส 4 กลุม่

ปจั จบุ นั กองทนุ นใี้ ชพ้ ฒั นากลมุ่ เปา้ หมาย 4 กลมุ่ คอื นกั เรยี นในชนบท ผพู้ กิ าร
เด็กป่วยในโรงพยาบาล และผ้ตู อ้ งโทษคมุ ขัง เราเร่ิมตน้ ดว้ ยการจัดหาคอมพิวเตอรพ์ รอ้ ม
อุปกรณ์ให้แก่โรงเรียนในชนบทห่างไกล โรงเรียนเด็กพิการ โรงพยาบาล และเรือนจ�ำ
เราอบรมครู จัดหาสอื่ การเรียนการสอนทจ่ี ำ� เปน็ ระยะตอ่ มาจึงฝกึ ครใู ห้มีความสามารถ
สงู ขน้ึ พอทจ่ี ะนำ� คอมพวิ เตอรม์ าบรู ณาการเขา้ กบั โครงการตา่ งๆ ทกุ ปจี ะอบรมครเู พมิ่ เตมิ
เพอ่ื ใหร้ จู้ กั ใชเ้ ครอ่ื งมอื และฝกึ ทกั ษะใหมๆ่ เพอื่ ใหส้ ามารถใชป้ ระโยชนส์ งู สดุ จากคอมพวิ เตอร์
การพฒั นาครอู ย่างต่อเนอื่ งเปน็ สง่ิ จ�ำเปน็

ความสำ� เร็จของไอซีทีในโรงเรยี นชนบท

ขา้ พเจา้ รสู้ กึ พอใจทไ่ี ดเ้ หน็ ความกา้ วหนา้ ในโรงเรยี นชนบทหลายแหง่ ในโครงการนี้
เหน็ ไดจ้ ากจำ� นวนครแู ละนกั เรยี นทไ่ี ดร้ บั รางวลั จากการแขง่ ขนั ดา้ นไอซที เี พมิ่ ขนึ้ ในแตล่ ะปี
ทง้ั การแขง่ ขนั ในระดบั จงั หวดั ระดบั ภาค และระดบั ประเทศ นอกจากน้ี นกั เรยี นสามารถ
ศกึ ษาตอ่ ในสาขาวิชาทเ่ี กีย่ วข้องกบั ไอซีทีเพม่ิ มากขนึ้ ในระดับมหาวทิ ยาลยั มีนกั เรยี นคน
หนึ่งได้รางวัลจากการแข่งขันโอลิมปิกวิชาการ ส่วนเด็กที่ไม่ได้ศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยก็
สามารถหางานท�ำที่ดีเพราะมีทักษะด้านไอซีที พวกที่มีโอกาสเข้ามหาวิทยาลัยก็สามารถ
เรียนเพอื่ ไปเป็นครู วิศวกร แพทย์ และพยาบาล เป็นต้น

319

เมื่อก่อนนี้ คนท่ีเรียนจบระดับอุดมศึกษา มักไม่สามารถกลับบ้านไปท�ำงาน
ชนบทได้ แตก่ ารมไี อซที ชี ว่ ยใหเ้ ขากลบั ไปหมบู่ า้ นเดมิ ไปอยกู่ บั ครอบครวั และญาตๆิ ได้
เพราะโลกไรพ้ รมแดนแลว้ ถา้ เขามคี วามรกู้ ส็ ามารถใชไ้ อซที ชี ว่ ยทำ� งานโดยทำ� ทบี่ า้ นนนั่ เอง
ขา้ พเจา้ รจู้ กั คนหนงึ่ เปน็ เกษตรกรและในขณะเดยี วกนั กร็ บั งานเปน็ ทปี่ รกึ ษาไปดว้ ย โดยใช้
ไอซีทที �ำงานอยู่ท่ีบ้าน

โรงเรียนในชนบท : ศนู ยก์ ลางของหมู่บา้ น

โรงเรยี นในชนบททม่ี คี วามสามารถดา้ นไอซที สี ามารถเปน็ ศนู ยก์ ลางของการพฒั นา
หมู่บ้านได้ เพราะสามารถให้บริการแก่คนในหมู่บ้าน ท้ังการฝึกอบรม การหาข้อมูล
เกย่ี วกบั การเกษตรแบบใหมๆ่ และอนื่ ๆ เราอาจจะจดั ใหม้ หี อ้ งสมดุ แบบธรรมดาหรอื แบบ
อิเล็กทรอนิกส์ (e-library) ก็ได้ด้วยอุปกรณ์เหล่าน้ี หน่วยงานราชการก็สามารถเข้าถึง
เขาได้ เชน่ ชว่ ยใหเ้ ขามขี อ้ มูลด้านอาหาร สุขภาพ เกษตร และแรงงาน บางครงั้ คนใน
ท้องถ่ินอาจจะถกู หลอกให้ไปท�ำงานโดยบรษิ ทั หางานทำ� ที่ผิดกฎหมาย บางทีเพยี งแค่ให้
เขาเดินทางจากจังหวัดหน่ึงไปยังอีกจังหวัดหน่ึงภายในประเทศ แต่ท�ำให้เขาเข้าใจว่าไป
ท�ำงานต่างประเทศก็มี กรณีนี้ กระทรวงแรงงานก็อาจใช้เคร่ืองมือน้ีเข้าถึงประชาชน
โดยให้ค�ำแนะน�ำต่างๆ และถ้าเขามีปัญหาความเดือดร้อนท่ีต้องการความช่วยเหลือจาก
รัฐบาล เขาก็สามารถแจ้งมาทางอินเทอร์เน็ตได้เพราะเด๋ียวนี้เป็นรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์
(e-government) และกระทรวงอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (e-ministry) กนั แลว้ กส็ ามารถใหข้ อ้ มลู
และแก้ปัญหาได้รวดเรว็ ขึ้น
องั คถ์ ดั เปน็ องคก์ รทเี่ กยี่ วกบั การคา้ ดงั นน้ั การชว่ ยใหป้ ระชาชนในชนบททเี่ ขา้ ถงึ
ไอซีที สามารถวางแผนท�ำธุรกิจอิเล็กทรอนิกส์ (e-commerce) และต้ังบริษัทแบบ
อเิ ล็กทรอนิกส์ (e-company) เป็นเร่อื งท่ที ำ� ได้ ขา้ พเจา้ ได้เหน็ กบั ตาของข้าพเจ้าเองใน
หมบู่ า้ นเลก็ ๆ แหง่ หนง่ึ ซ่ึงเคยมีปัญหาการขาดสารอาหารอย่างมาก และขา้ พเจ้าไดเ้ คย
ชว่ ยเหลอื เขาดา้ นโภชนาการ ตอ่ มาไดก้ ลบั ไปเยย่ี มอกี ครง้ั หนง่ึ หลงั จากทไ่ี มไ่ ดไ้ ปเปน็ เวลานาน
ก็พบว่ากลุ่มสตรีท่ีนั่นสามารถขายสินค้าหัตถกรรมโดยใช้ธุรกิจแบบอิเล็กทรอนิกส์ขาย
ผลติ ภณั ฑใ์ หแ้ ก่ประเทศเพอ่ื นบา้ นได้ ด้วยความสามารถเชน่ นี้ เขาอาจจะพัฒนากจิ การ
ใหเ้ ปน็ ธรุ กจิ ขนาดกลางและขนาดยอ่ มดว้ ยตนเอง และสรา้ งนวตั กรรมทางธรุ กจิ ไดม้ ากขน้ึ

320

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยีส่กู ารพฒั นาท่ีย่ังยืน

ไอซีทเี พ่อื การศึกษาทางไกล

อกี โครงการหนง่ึ คอื การใชไ้ อซที ใี นการสอนทางไกลใหก้ บั ครปู ระจำ� การทงั้ ทเี่ ปน็
พระสงฆแ์ ละฆราวาส เพอ่ื ใหค้ รไู ดว้ ฒุ ทิ สี่ งู ขน้ึ ครจู ำ� นวนมากไดร้ บั ปรญิ ญาตรแี ละปรญิ ญาโท
ดว้ ยวธิ ีน้ี

ไอซีทเี พ่อื ฐานข้อมูล

ไอซีที มีประโยชน์มากส�ำหรับฐานข้อมูล เราประสบความส�ำเร็จในการสร้าง
ฐานข้อมูลแหล่งพันธุกรรมพืช ซ่ึงเชื่อมโยงข้อมูลของหน่วยงานต่างๆ ได้ทั่วท้ังประเทศ
ต่อมาได้ผนวกข้อมูลจากโรงเรียนต่างๆ ด้วย เพราะแต่ละแห่งมีสวนพฤกษศาสตร์เล็กๆ
ท่ีใชใ้ นการถ่ายทอดความรูแ้ ละการเรยี นรู้แบบบูรณาการ
เรายังได้ท�ำเว็บไซต์ที่สะดวกแก่การใช้งาน เพื่อเผยแพร่ความรู้และเทคโนโลยีที่
มปี ระโยชนไ์ ปสทู่ กุ คน หลายวชิ า เชน่ วทิ ยาศาสตร์ คณติ ศาสตร์ และภาษา ยงั ขาดครู
ทตี่ รงตามวุฒิ ดงั นน้ั จงึ ต้องอบรมครูก่อน บางครัง้ เราใชก้ ารสอนทางไกลผ่านดาวเทียม
เพอื่ ถา่ ยทอดความรไู้ ปยงั ชนบททย่ี งั ไมม่ อี นิ เทอรเ์ นต็ หรอื มแี ลว้ แตค่ วามเรว็ ยงั ไมเ่ พยี งพอ

ไอซีทีเพ่อื ผูพ้ ิการ

ผพู้ ิการมีหลายประเภท เช่น คนตาบอด คนหหู นวก หรือผพู้ ิการด้านร่างกาย
มที ง้ั ทพ่ี กิ ารแตก่ ำ� เนดิ และพกิ ารเนอื่ งจากอบุ ตั เิ หตหุ รอื ความเจบ็ ปว่ ย ขา้ พเจา้ คดิ วา่ สำ� หรบั
ผู้พิการแล้วการศึกษาเป็นเคร่ืองมือส�ำคัญที่สุดที่จะช่วยให้ชีวิตและความเป็นอยู่ของเขาดี
และมีความสุขย่ิงข้ึน ข้าพเจ้าใช้เงินของกองทุนจัดหาเครื่องคอมพิวเตอร์ให้แก่โรงเรียน
และบา้ นของผพู้ กิ ารทอ่ี ยใู่ นโครงการ แตล่ ะรายจำ� เปน็ ตอ้ งมเี ทคโนโลยที เ่ี ปน็ เครอื่ งชว่ ยเหลอื
เพ่ิมเติม เช่น สวิตซ์หรือเม้าส์พิเศษ ปัญญาประดิษฐ์ อุปกรณ์ส่ือสาร ซอฟต์แวร์และ
คอมพิวเตอร์ส�ำหรับผู้พิการแต่ละแบบ ครูและผู้ดูแลต้องได้รับการอบรมให้ใช้เคร่ืองมือ
เหลา่ น้ี รวมทง้ั มหี ้องเรยี นที่ทำ� ใหเ้ ด็กพิการสามารถใชอ้ ุปกรณไ์ อซที ีเหล่านไี้ ด้
เราช่วยเหลือผู้พิการหลายแบบและหลายระดับเพ่ือเป็นกรณีศึกษาจ�ำนวนมาก
แต่ละกรณีต้องการเทคโนโลยีเคร่ืองช่วยที่แตกต่างกัน เราได้ติดตามความก้าวหน้าของ

321

แตล่ ะรายอยา่ งใกลช้ ิดและไดร้ ับผลเปน็ ท่นี า่ พอใจ นกั เรียนสามารถพัฒนาทกั ษะดา้ นการ
เคลอื่ นไหวและการเรยี นรไู้ ดด้ กี วา่ การเรยี นในสภาพของโรงเรยี นทวั่ ไป นกั เรยี นจำ� นวนหนงึ่
ทจ่ี บชน้ั มธั ยมปลายสามารถเขา้ ทำ� งานในหนว่ ยคอมพวิ เตอรข์ องบรษิ ทั ไอซที ชี นั้ นำ� ของโลก
จากการทไี่ ดท้ ำ� งานอยา่ งใกลช้ ดิ กบั โรงเรยี น และสำ� นกั งานบรหิ ารการศกึ ษาพเิ ศษ
ของกระทรวงศึกษาธิการ ท�ำให้ทางกระทรวงยอมรับและน�ำหลักการของการช่วยเหลือ
คนพิการเป็นรายบลุ คลไปใช้ในการจัดการศกึ ษาสำ� หรับเด็กพกิ าร
ขา้ พเจา้ ไดส้ นบั สนนุ ทนุ เพอ่ื การวจิ ยั และพฒั นาอปุ กรณท์ สี่ ะดวกใชส้ ำ� หรบั ผพู้ กิ าร
และหลายช้นิ ไดน้ �ำมาใชจ้ ริงในกรณีศกึ ษาดงั กล่าวแล้ว จงึ ขอย�้ำอีกครั้งหนง่ึ วา่ การสร้าง
ความสามารถของเราเองดว้ ยการวิจยั และพฒั นาเป็นส่งิ ทีส่ ำ� คญั อยา่ งย่งิ

ไอซีทีเพ่อื เด็กป่ วย

เมอ่ื ประมาณ 20 ปมี าแลว้ ขา้ พเจา้ เหน็ เดก็ ในวยั เรยี นทเี่ จบ็ ปว่ ยอยใู่ นโรงพยาบาล
นานหลายเดือนหรือเป็นปี กระทรวงศึกษาธิการได้ช่วยเหลือด้วยการส่งครูไปสอนใน
โรงพยาบาลแต่กย็ งั ไม่พอ ขา้ พเจา้ จงึ ทดลองนำ� คอมพวิ เตอร์และซอฟตแ์ วร์ทางการศึกษา
ไปตดิ ตัง้ ในโรงพยาบาลหลายแหง่
ในชว่ งวกิ ฤตเศรษฐกจิ ปี 2540 หรอื หลงั จากนนั้ เลก็ นอ้ ย โครงการนตี้ อ้ งยตุ ลิ ง
เพราะโรงพยาบาลส่วนใหญ่ให้คนไข้ออกจากโรงพยาบาลโดยเร็วเพ่ือประหยัดค่าใช้จ่าย
ปัจจบุ ันกระทรวงสาธารณสุขไดน้ ำ� โครงการนีไ้ ปใชใ้ นโรงพยาบาลตา่ งจงั หวัดหลายแหง่

ไอซีทเี พ่อื ผู้ต้องโทษคมุ ขงั

ต่อไปข้าพเจ้าจะกล่าวถึงไอซีทีส�ำหรับผู้ต้องโทษคุมขัง ส่วนใหญ่เรือนจ�ำใน
ประเทศไทยจะอบรมศลิ ปหตั ถกรรมใหแ้ กผ่ ถู้ กู คมุ ขงั ผลติ ภณั ฑก์ น็ ำ� มาจำ� หนา่ ยไดด้ ใี นงาน
ประจำ� ปี และนกั โทษไดร้ บั เงนิ คา่ ตอบแทนจำ� นวนหนงึ่ จากผลกำ� ไร ในเรอื นจำ� นกั โทษยงั
สามารถศึกษาตั้งแต่ระดับประถมศึกษาถึงระดับปริญญาตรีด้วยการศึกษานอกระบบ
บางรายท่ีข้าพเจ้าเคยพบไดส้ ำ� เร็จการศกึ ษา 4-5 ปริญญาแล้ว ทัง้ ท่ยี งั ตอ้ งรับโทษตอ่ ไป
อีกหลายปี

322

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยสี ูก่ ารพฒั นาท่ีย่งั ยนื

เราไดต้ ดิ ตง้ั คอมพวิ เตอรใ์ นเรอื นจำ� และสอนคอมพวิ เตอรใ์ หแ้ กน่ กั โทษ ซง่ึ อาจจะ
เรียนวิชาขั้นพื้นฐานไปจนถึงวิชาระดับสูง รวมทั้งการซ่อมแซมการดูแลคอมพิวเตอร์และ
การออกแบบกราฟกิ เปน็ ตน้ ทกั ษะเหลา่ นที้ ำ� ใหน้ กั โทษมรี ายไดจ้ ากการรบั จา้ งพมิ พห์ รอื
ออกแบบต่างๆ ตั้งแต่ยงั อย่ใู นเรอื นจำ�
กลุ่มนักโทษหญิงสามารถท�ำหนังสือมัลติมิเดีย ท่ีเรียกว่า เดซี (DAISY-Digital
Accessible Information System) ซึง่ เป็นโปรแกรมเปดิ ท่ใี ช้ส�ำหรับผู้ไม่สามารถอา่ น
ตวั พมิ พไ์ ด้ เชน่ คนตาบอด สมาคมคนตาบอดไดส้ นบั สนนุ เงนิ ทนุ แกโ่ ครงการนี้ เพอ่ื ขอ
ใหน้ กั โทษชว่ ยแปลงหนงั สอื ยอดนยิ มใหเ้ ปน็ หนงั สอื มลั ตมิ เี ดยี ในรปู แบบของเดซี เพอื่ บรจิ าค
ให้แก่ห้องสมุดส�ำหรับคนพิการทางสายตาทั่วประเทศ เดี๋ยวนี้เขามีโครงการใหม่ คือ
คนตาบอดสามารถตอ่ สายโทรศพั ทเ์ ขา้ มาเพอื่ อา่ นหนงั สอื ตามตอ้ งการได้ นอกจากจะทำ� ให้
มีหนังสือดีๆ ส�ำหรับคนพิการแล้ว ยังท�ำให้นักโทษมีความรู้สึกท่ีดีและภูมิใจในตนเอง
ท่านนายกสมาคมคนตาบอดได้ไปเยี่ยมเพื่อแสดงความขอบคุณและได้ให้ค�ำแนะน�ำที่มี
ประโยชน์ด้วยข้าพเจ้าคิดว่าการเคารพกันและความเข้าใจซ่ึงกันและกัน จะช่วยให้สังคม
ของเราพัฒนาอยา่ งยัง่ ยืน
อีกประเด็นหนึ่งท่ีขอกล่าวถึง คือ เร่ืองสถานที่ในเรือนจ�ำ เรือนจ�ำส่วนใหญ่
ท่ัวโลกจะมีสถานท่ีท่ีแออัด เรามักไม่สามารถหาห้องท่ีดีเพ่ือติดต้ังคอมพิวเตอร์ ใน
กรุงเทพมหานครยังดีท่ีมีเรือนจ�ำนักโทษหญิงแยกกันกับเรือนจ�ำนักโทษชาย แบบน้ี
ไมย่ ากนกั แตใ่ นต่างจงั หวัดหลายแห่ง นกั โทษหญิงและชายแมจ้ ะแยกสว่ นกันแต่กอ็ ย่ใู น
เรือนจ�ำเดียวกัน ดังน้ัน ถ้าเราต้ังคอมพิวเตอร์ไว้ท่ีส่วนของนักโทษชาย นักโทษหญิงก็
เข้าไปใช้ไม่ได้ ปัจจุบันเราได้เจรจากับทางเรือนจ�ำ ขอสถานท่ีท่ีเป็นส่วนกลางมาจัดต้ัง
คอมพวิ เตอร์เพอื่ ให้ทัง้ หญิงและชายมาใชไ้ ด้

ไอซีที เคร่อื งมอื การพฒั นาในระดับประเทศ

ในระดบั ชาติ การพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื เปน็ การจดั การในระดบั ทใ่ี หญโ่ ตมาก จำ� เปน็ ตอ้ ง
สามารถตดิ ตามและประเมนิ สถานการณใ์ นพนื้ ทเี่ ปา้ หมายดว้ ยโมเดลทางคณติ ศาสตร์ เชน่
ในกรณขี องเรา ตอ้ งสามารถคำ� นวณระดบั ความยากจนและระดบั ความจ�ำเป็นข้นั พนื้ ฐาน
ของคณุ ภาพชวี ติ ในแตล่ ะหมบู่ า้ นทวั่ ทงั้ ประเทศใหไ้ ด้ หากไมม่ ไี อซที ชี ว่ ยงานนค้ี งทำ� ไมส่ ำ� เรจ็

323

ไอซีทีจะช่วยให้เราค้นหาข้อเท็จจริง จ�ำลองสถานการณ์ วางแผน สร้างโมเดล รวมท้ัง
ติดตามและประเมนิ การพัฒนาไดร้ วดเร็วข้ึน เพ่อื ใหม้ ่ันใจว่าการพฒั นาเป็นไปในทิศทางท่ี
ดที ีส่ ุด

ช่ องวา่ งดิจิทลั

“ชอ่ งวา่ งดจิ ทิ ลั ” (Digital Divide) เปน็ เรอื่ งทที่ กุ คนกลา่ วถงึ และเปน็ ประเดน็
สำ� คญั ทย่ี กขึน้ มาในการประชุมไอซีทแี ทบทกุ คร้ัง มีช่องว่างทงั้ ในด้านการเขา้ ถงึ และดา้ น
ความสามารถในการใช้ไอซีที ระหว่างฝ่ายท่ีเจริญกว่ากับฝ่ายท่ีด้อยกว่า ช่องว่างน้ีพบ
ทั้งระหว่างประเทศและภายในประเทศ ประเทศไทยเองก็ไม่เว้น แม้ประเทศไทยจะมี
จ�ำนวนผู้ใช้อินเทอร์เน็ตและผู้ใช้อินเทอร์เน็ตความเร็วสูงเพิ่มขึ้นอย่างน่าประทับใจก็ตาม
แต่สว่ นใหญอ่ ยใู่ นกรุงเทพมหานครและปรมิ ณฑล
อปุ สรรคทข่ี วางกน้ั การเขา้ ถงึ นไ้ี ดแ้ กค่ วามแตกตา่ งดา้ นระดบั การศกึ ษาและการอา่ น
ออกเขยี นได้ อายุ รายได้ และภมู ลิ ำ� เนา การลดชอ่ งวา่ งเหลา่ นจี้ งึ เปน็ เรอ่ื งทที่ า้ ทายอยา่ งยง่ิ
ของการพฒั นา ขา้ พเจา้ เสนอวา่ การประชมุ นค้ี วรจะอภปิ รายเกยี่ วกบั แนวทางทจ่ี ะขยาย
เทคโนโลยีความเรว็ สูง (Broadband) และการเพ่มิ หน้าที่และเน้อื หาของโทรศัพทม์ อื ถอื
นอกจากน้ี ยังมีอุปสรรคทางภูมิศาสตร์ด้วย ในบางพ้ืนที่แถบภูเขาต้องอาศัย
ดาวเทยี มจงึ จะสง่ สญั ญาณได้ บางครงั้ ไมม่ ไี ฟฟา้ เพราะอยนู่ อกเขตการจา่ ยไฟของรฐั กต็ อ้ ง
ใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์ เม่ือวันก่อนข้าพเจ้าได้ยินว่าจะใช้คนถีบจักรยานเพ่ือปั่นไฟ
ให้แก่คอมพิวเตอร์
จากประสบการณ์ของข้าพเจ้า เราอาจจะประสบความส�ำเร็จด้านเทคนิคคือ
สามารถน�ำไอซที ไี ปใหแ้ ก่ถิ่นทดี่ ้อยโอกาส แต่สว่ นที่ยากคือ ความไม่สามารถท�ำใหเ้ ขาใช้
เทคโนโลยีได้อย่างเต็มท่ี เพราะประชาชนในถ่ินที่เจริญน้อยกว่า แม้จะมีอินเทอร์เน็ต
แต่ก็ไม่มีทักษะ ไม่ได้รับการอบรมท่ีเพียงพอแก่การใช้งานเพ่ือการค้นหาข้อมูลให้ได้
จำ� นวนมากและดีเทา่ กับประชาชนในถิ่นที่เจริญแลว้ ดว้ ยเหตทุ ่ีวา่ เขาอาจจะอ่านหนังสือ
ไมอ่ อก โดยเฉพาะอยา่ งย่งิ ภาษาประจำ� ชาติและภาษาอังกฤษ ท�ำใหเ้ ขาไม่สามารถเข้าถึง
แหล่งขอ้ มูลและความรูม้ ากมาย

324

ไอซีที สานความรูแ้ ละเทคโนโลยีส่กู ารพัฒนาท่ีย่งั ยนื

นอกจากนี้ ยงั มชี อ่ งวา่ งระหวา่ งคนขเี้ กยี จกบั คนขยนั ซงึ่ ไอซที คี งชว่ ยอะไรไมไ่ ด้
ดังน้ัน การบ่มเพาะแบบด้ังเดิมเพ่ือพัฒนาเด็กให้เป็นคนท�ำงานหนัก ช่างสังเกต เรียน
ภาษาให้เก่ง คิดเลขเป็น ตั้งใจเรียนเร่ืองท่ียากและมีทักษะการคิด มีวิจารณญาณและ
การตดั สนิ ใจท่ีดี จึงยงั คงเป็นพนื้ ฐานท่ีสำ� คญั

ข้อเสนอแนะ

ข้าพเจ้าขอเสนอแนะบางประการเพ่ือความร่วมมือระหว่างประเทศในอนาคต
เพ่อื ส่งเสริมการใช้ไอซที ใี หเ้ ป็นเคร่อื งมอื ของการพัฒนาด้วยความรแู้ ละเทคโนโลยี
ประการแรก เพื่อให้การใช้ไอซีทีเพื่อการพัฒนาได้ประโยชน์อย่างเหมาะสม
คงไม่เพยี งแตก่ ารจัดหาเครือ่ งคอมพวิ เตอรแ์ ละการฝกึ อบรมอยา่ งต่อเนอ่ื งเทา่ นั้น แตย่ งั มี
ประเด็นที่ส�ำคัญต่อการวางแผนและการออกแบบโครงการ อาทิ ปญั หาโครงสร้างพืน้ ฐาน
การบรหิ ารจดั การ และการจดั ใหม้ ีเนื้อหาของทอ้ งถิ่น เปน็ ต้น คงไมม่ ีเพียงคำ� ตอบเดียว
สำ� หรับทกุ โครงการ แต่เราสามารถเรียนรู้และปรบั ใช้จากประสบการณ์ของผอู้ น่ื ได้
ในแงน่ ี้ องั คถ์ ดั อาจจะชว่ ยกำ� หนดแนวทางทจ่ี ะคน้ หาตวั อยา่ งการปฏบิ ตั ทิ ดี่ ี และ
เออ้ื ใหเ้ กิดการแลกเปลีย่ นข้อมลู อาจจะโดยการประชมุ สมั มนา การพิมพ์เอกสารเผยแพร่
และการท�ำเว็บไซต์ เป็นต้น
ประการท่ีสอง ควรมีความร่วมมือจากภาคเอกชนมากข้ึน โดยเฉพาะอย่างย่ิง
เอกชนในวงการไอซีที ในลักษณะท่ีได้ประโยชน์กันท้ังสองฝ่าย ข้าพเจ้าช่ืนชมท่ีอังค์ถัด
ไดเ้ ชญิ ผู้แทนระดบั สงู จากบริษทั ช้นั น�ำของโลกมาร่วมการประชมุ ครง้ั นี้องั ค์ถดั อาจจะช่วย
ด�ำเนินการเพ่ือให้เกิดการส่ือสารระหว่างกันเช่นน้ีต่อไปอีก ซ่ึงจะมีผลดีมากในอนาคต
ข้าพเจา้ ม่นั ใจวา่ เราคงจะมคี วามสนใจและมีเป้าหมายท่ีรว่ มมอื กันได้ในเรื่องนี้
ประการทสี่ าม สงั คมฐานความรขู้ นาดใหญโ่ ดยมากแลว้ จะอยใู่ นเมอื งใหญ่ เราตอ้ งใช้
ความพยายามมากขน้ึ เพอื่ ใหส้ งั คมเชน่ นขี้ ยายออกไปยงั ชนบท เรอ่ื งนจี้ ะเกดิ ขนึ้ ไดก้ ต็ อ่ เมอื่
แต่ละประเทศมีนโยบายระดับชาติที่จะลดช่องว่างทางอิเล็กทรอนิกส์ ที่มีการวางแผน
เป็นอยา่ งดีและมกี ารนำ� นโยบายสู่การปฏบิ ตั ิอยา่ งรอบคอบ อังค์ถัดซ่ึงมคี วามเช่ียวชาญก็
อาจจะช่วยเหลือประเทศท่ีก�ำลังพัฒนาให้สามารถพัฒนานโยบายไปสู่การปฏิบัติอย่างมี
ประสทิ ธิภาพ

325

ประการท่ีส่ี แตล่ ะประเทศต้องสนับสนนุ การวิจัยและพฒั นาดา้ นไอซที ี รวมท้งั
เทคโนโลยีท่เี กีย่ วข้อง ควรสรา้ งสภาพท่จี ูงใจใหม้ ีการถ่ายทอดเทคโนโลยจี ากหนว่ ยลงทุน
ต่างประเทศในประเทศก�ำลงั พัฒนา ท่ีเรยี กว่า “Spillover Effects” ให้มีประสิทธภิ าพ
มากขน้ึ และเราจ�ำเปน็ ตอ้ งสร้างความร่วมมอื ระหว่างประเทศใหเ้ ขม้ แขง็
อังค์ถัดควรช่วยเชือ่ มโยงผมู้ คี วามสามารถพิเศษของประเทศตา่ งๆ ทวั่ โลกให้ทุน
เพือ่ ใหเ้ ขาได้พบปะและทำ� วจิ ยั ร่วมกนั เพ่อื คน้ หาเทคโนโลยีในมติ ิใหม่ๆ รวมทง้ั เชื่อมโยง
นกั วิจยั กบั ภาคธรุ กจิ และอุตสาหกรรม เนอ่ื งจากอังค์ถัดรับผิดชอบเรอื่ งการค้า จึงควรให้
ความรู้เก่ียวกับกฎหมายและระเบียบว่าด้วยทรัพย์สินทางปัญญา สิทธิบัตรและการจด
ทะเบียน ใหแ้ กน่ กั วทิ ยาศาสตร์และนกั เทคโนโลยรี นุ่ ใหม่ด้วย

สรุป

สดุ ทา้ ย ขา้ พเจา้ ขอยำ�้ ความสำ� คญั ของการอภปิ รายในวนั นที้ จี่ ะทำ� ใหม้ กี ารแลกเปลยี่ น
ความคดิ เหน็ ประสบการณ์ และการปฏบิ ตั ทิ ด่ี ี เราตา่ งมเี ปา้ หมายรว่ มกนั ในการนำ� ไอซที ี
ไปใช้เปน็ เครอ่ื งมือหาความรู้และเทคโนโลยเี พื่อการพัฒนาทีย่ ่งั ยืน เพื่อประเทศชาตแิ ละ
ประชาชนของเรา ข้าพเจ้าจึงสนใจทจี่ ะแลกเปลี่ยนประสบการณ์กบั ทกุ ท่าน
ข้าพเจ้าขอจบด้วยการขอบคุณท่านเลขาธิการอังค์ถัดที่กรุณาเชิญข้าพเจ้า และ
ขอบคุณท่านประธานาธิบดีแห่งประเทศกานา ส�ำหรับการต้อนรับท่ีอบอุ่นในโอกาสท่ี
ข้าพเจ้ามาเยอื นประเทศน้ี ขา้ พเจ้าขอขอบคณุ ท่านผจู้ ดั การประชมุ ส�ำหรับการจัดการทด่ี ี
เย่ยี มตลอดการประชมุ ครั้งนี้
ขอขอบคุณ

326

สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี
ทรงปาฐกถาพเิ ศษเรอ่ื ง

การประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยสี ารสนเทศ
เพื่อการพัฒนาคุณภาพชี วิต
ของผูด้ ้อยโอกาสในสังคม

ในงานสมั มนา “12 ปี รัตนราชสดุ า สารสนเทศ: ประสบการณ์
จากโครงการเทคโนโลยสี ารสนเทศตามพระราชดำ� ริ
สมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมาร”ี
วันท่ี 20 พฤศจกิ ายน 2551

ณ โรงแรมมิราเคิลแกรนด์ คอนเวนชัน่ หลกั ส่ี กรุงเทพมหานคร

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
เพอื่ การพัฒนาคณุ ภาพชีวติ ของ
ผู้ดอ้ ยโอกาสในสังคม

หัวข้อท่ีต้ังให้ ช่ือค่อนข้างจะยาวเลยจ�ำไม่ได้ เอาเป็นว่าพูดเก่ียวกับการใช้
เทคโนโลยสี ารสนเทศเพ่อื ช่วยเหลือ “บคุ คลผู้ดอ้ ยโอกาส”

เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร หรือ ไอซีที เป็นเร่ืองท่ีตอนน้ีใช้กันมาก
และพดู กนั มาก จนกระทง่ั คดิ วา่ ยากทจ่ี ะเอาเรอ่ื งใหญๆ่ มาพดู เมอื่ สกั ครทู่ า่ นรฐั มนตรไี ดส้ รปุ
ไวใ้ หเ้ ปน็ กลมุ่ ๆ อยา่ งดแี ลว้ เทคโนโลยแี ละสารสนเทศเปน็ อยา่ งไร ในทน่ี เ้ี ราจะหมายความ
ถงึ อปุ กรณ์ เครอ่ื งมอื และระบบอเิ ลก็ ทรอนกิ สท์ เี่ ปน็ ฐานขอ้ มลู ทร่ี วบรวมความรตู้ า่ งๆ และ
ความสามารถทจี่ ะตดิ ตอ่ กนั ระหวา่ งคนตอ่ คน คนกบั เครอ่ื ง หรอื เครอ่ื งตอ่ เครอื่ ง เปน็ ตน้ ซงึ่
อปุ กรณอ์ เิ ลก็ ทรอนกิ สเ์ หลา่ นกี้ เ็ ปน็ อปุ กรณ์ กาทจี่ ะใชใ้ หเ้ ปน็ ประโยชน์ หรอื ไมเ่ ปน็ ประโยชน์
หรอื เป็นโทษนน้ั ขึ้นอยกู่ บั คน จะโทษอุปกรณน์ ้นั ไมไ่ ด้

นานมาแล้วมีนักเขียนฝร่ังคนหนึ่งชื่อจอร์จ ออร์เวลล์ (George Orwell) เขา
เขียนหนังสือที่มีช่ือเสียงเล่มหนึ่ง ชื่อเร่ือง Nineteen Eighty-Four (1984) แต่งข้ึนใน
ค.ศ. 1949 แล้วพูดถึงว่าใน ค.ศ. 1984 นั้น รัฐจะควบคุมและแทรกแซงชีวิตของปัจเจก
บุคคลได้ โดยใช้วิชาการเทคโนโลยีต่างๆ ภายหลังเขามาตีความว่า รัฐท่ีกล่าวน้ีเป็นรัฐ

ทรงปาฐกถาพิเศษและทอดพระเนตรบูธนิทรรศการในงานสัมมนา “12 ปี รตั นราชสุดา สารสนเทศ”

328

การประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพอ่ื การพัฒนาคณุ ภาพชีวติ
ของผูด้ ้อยโอกาสในสงั คม

เบ็ดเสร็จท่ีควบคุมประชาชนได้ โดยการใช้เคร่ืองมืออิเล็กทรอนิกส์ หรือใช้สารสนเทศ
ไอซีที แตบ่ างคนก็ตีความวา่ ไมใ่ ชอ่ ย่างนน้ั ไอซที ีนกี้ ลับจะเป็นเครือ่ งมือทท่ี ำ� ใหร้ ฐั ควบคุม
เซนเซอร์อะไรตอ่ อะไรไม่ได้เลย ผผู้ กู ขาดอาจจะไม่ใช่รฐั อาจจะเป็นหน่วยงานหรือบริษทั
ยกั ษใ์ หญท่ อี่ อกมาเพอื่ อำ� นวยความสะดวกใหแ้ กป่ ระชาชน แตบ่ างทกี อ็ าจจะเปน็ การทำ� ลาย
ความเปน็ สว่ นตวั ของประชาชนเหลา่ นน้ั กส็ ดุ แตว่ า่ จะคดิ อยา่ งไร กแ็ สดงใหเ้ หน็ วา่ เครอ่ื งมอื
ก็คอื เครอื่ งมือ จะดี จะไมด่ อี ยา่ งไร กส็ ุดแต่คนจะน�ำไปใช้เปน็ ประโยชน์หรอื เปน็ โทษ

ผูด้ อ้ ยโอกาส

อีกส่วนหน่ึงท่ีจะกล่าวถึงคือผู้ด้อยโอกาส ผู้ด้อยโอกาสคือใครบ้างก็พูดกันหลาย
หนแล้ว ทุกคนก็บอกว่าผู้ด้อยโอกาส แต่ว่าการจ�ำแนกไว้ให้แน่ชัดก็ยาก เพราะครอบ
จักรวาล ทุกคนจะเป็นใครก็ตาม อย่างแต่ก่อนเคยพูดมาหนหน่ึงแล้วเร่ืองการศึกษา
ของผู้ด้อยโอกาสที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ขณะนั้นจะแจกไว้ 15 ประเภท แต่ถ้า
จะพูดตรงน้ีก็จะมากไปหน่อย และลองไปเปิดอินเทอร์เน็ตดูก็เจอเว็บไซต์ของส�ำนักงาน
สง่ เสริมสวัสดิภาพและพิทักษเ์ ด็ก เยาวชน ผู้ด้อยโอกาส และผ้สู ูงอายุ เขาให้ค�ำนยิ ามของ
ผู้ด้อยโอกาส และก็ยังพูดถึงองค์การของเขาว่าจะช่วยเหลือใครบ้างและมีสถิติตัวเลข
ใหด้ ว้ ย คำ� นยิ ามของเขาบอกวา่ ผดู้ อ้ ยโอกาส หมายถงึ ผปู้ ระสบปญั หาความเดอื ดรอ้ นไดร้ บั
ผลกระทบในด้านเศรษฐกิจ สงั คม การศึกษา สาธารณสุข การเมอื ง กฎหมาย วัฒนธรรม
ภัยธรรมชาติและภัยสงคราม รวมถึงผู้ที่ขาดโอกาสที่จะเข้าถึงบริการขั้นพื้นฐานของรัฐ
ตลอดจนผู้ประสบปัญหาท่ียังไม่มีองค์กรหลักรับผิดชอบอันจะส่งผลให้ไม่สามารถด�ำรง
ชีวิตได้เท่าเทียมกับผู้อื่น น่ีคือค�ำจ�ำกัดความของเขาซึ่งยาวมาก แล้วก็มีบุคคลเป้าหมาย
ทีเ่ ฉพาะหนว่ ยงานเขาจะท�ำคือ คนยากจน บคุ คลเรร่ อ่ นไรท้ ่อี ยอู่ าศัย คนไร้สัญชาติ ผูไ้ มม่ ี
เอกสารแสดงฐานะทางกฎหมาย กลมุ่ ผตู้ ดิ เชอ้ื เอดส์ ผปู้ ว่ ย ครอบครวั และผไู้ ดร้ บั ผลกระทบ
จากเอดส์ และผูพ้ น้ โทษ อนั นขี้ องหน่วยงาน ทไี่ ปลอกเขามา

คราวนีล้ องคดิ ดูวา่ บุคคลดอ้ ยโอกาสน้ีคอื ใคร
เราพูดถึง “สิทธิความเป็นมนุษย์” หรือสิทธิมนุษยชนคือ Human Rights
หมายถึงสทิ ธพิ ื้นฐานที่เกดิ มาเปน็ คนควรจะได้ พวกท่ไี ม่ไดส้ ทิ ธเิ หล่าน้ี ก็เปน็ ผูด้ อ้ ยโอกาส

329

อีกอย่างหน่ึงคือคนเราเกิดมาต้องมี “ศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์” หรือ Human
Dignity คืออยู่ได้โดยท่ีไม่ถูกดูหมิ่นเหยียดหยาม สามารถด�ำรงชีวิตอย่างสมศักด์ิศรีความ
เปน็ มนษุ ย์

นอกจากนย้ี ังมีเร่อื ง “ความมั่นคงในความเป็นมนษุ ย”์ หรอื Human Security
เรือ่ งนเี้ ป็นเร่ืองทอี่ ธบิ ายกันมากและพดู กนั มากว่าคืออะไร มีหนว่ ยงานของสหประชาชาติ
ท่ีดูแลเร่ืองน้ีโดยเฉพาะ ปกติจะพูดถึง security หมายความถึงความม่ันคงของประเทศ
แต่มาในระยะหลัง เรื่องท่ีส�ำคัญมากคือความม่ันคงของปัจเจกบุคคลท่ีจะอยู่ได้ และท�ำ
อย่างไรให้พวกนมี้ คี วามม่นั คงในความเป็นมนษุ ย์

บุคคลดอ้ ยโอกาสคอื คนทป่ี ราศจาก 3 อย่างน้ี
สิทธใิ นความเป็นมนุษย์ หมายถงึ สทิ ธิ สถานะทางสังคมทีใ่ ครละเมดิ ไมไ่ ด้ สทิ ธิ
ทจ่ี ะอยู่ มอี สิ รภาพ แสดงความคดิ เหน็ มกี ฎหมายเทา่ เทยี มกนั ในการคมุ้ ครอง ประเทศไทย
เองกม็ ีความสนใจในเร่ืองน้ี มีองค์การทด่ี แู ลอย่างเป็นเร่อื งเปน็ ราว
ศกั ดศ์ิ รขี องความเปน็ มนษุ ย์ กใ็ หค้ วามสำ� คญั กบั เรอ่ื งการใหท้ กุ คนมคี วามเปน็ อยู่
ที่ดี มเี กียรติ มศี กั ดศ์ิ รี ไม่ถูกดถู ูกดแู คลน สามารถกำ� หนดความต้องการของตัวเอง
ความม่ันคงของมนุษย์ น่ีก็ตามช่ือของกระทรวงพัฒนาสังคมและความม่ันคง
ของมนษุ ย์ เรากม็ ี

ไอซีทชี ่ วยให้คุณภาพชีวติ ของผู้ดอ้ ยโอกาสดีขึน้ อย่างไร

ดูแล้วในด้านต่างๆ ก็มีการอธิบายยืดยาวว่า ผู้มีความมั่นคงเป็นอย่างไร ผู้ขาด
ความมน่ั คงเปน็ อยา่ งไร เราจะชว่ ยคนผดู้ อ้ ยโอกาสและขาดความมน่ั คงในชวี ติ อยา่ งไร ทาง
ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศน้ีจะช่วยให้คุณภาพชีวิตของผู้ด้อยโอกาสท่ีกล่าวมาข้างต้นน้ี
ให้ดีขึ้นได้อย่างไร มีวิธีช่วยหลายอย่าง สารสนเทศน่ีช่วยได้อย่างไร ก็ต้องคิด มีหลายๆ
ประเด็น เชน่

330

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การพัฒนาคณุ ภาพชีวิต
ของผูด้ อ้ ยโอกาสในสงั คม

ดา้ นอาหารและการผลิต
ในเร่ืองอาหารและการผลิตอาหาร ทุกปีจะไปประชุมท่ี FAO (Food and
Agriculture Organization of the United Nations) ในวนั ทเี่ ขาเรยี กวา่ World Food Day
ในเดอื นตลุ าคม ซง่ึ จะจดั ทว่ั โลก เปน็ เรอ่ื งทพ่ี ดู กนั วา่ การไดร้ บั อาหารทถ่ี กู ตอ้ งนนั้ คอื สทิ ธิ
ข้ันพ้ืนฐานของมนุษย์ แต่ว่าก็มีคนจ�ำนวนมากท่ีไม่ได้ความช่วยเหลืออันนี้ ต้องดูว่าไอซีที
นจ้ี ะชว่ ยใหค้ นมกี นิ ไดอ้ ยา่ งไร บางคนบอกวา่ ไอซที นี ไ้ี ปแยง่ งบประมาณอาหารของคนดว้ ย
ซ�ำ้ ไป แทนทีจ่ ะท�ำใหเ้ ขามกี นิ มากข้ึน แต่ถา้ จะจัดดๆี กไ็ ม่เป็นเชน่ นน้ั นะ ก็ตอ้ งร้จู กั วธิ จี ัด
คนดอ้ ยโอกาสทางอาหารนม่ี ีอยู่มากมาย ขอ้ มลู ทางสอ่ื มวลชน กท็ �ำให้ช่วยเหลือ
คนได้มาก เช่น ธรรมดาเราก็ไม่รู้ว่าคนเราขาดอาหารอยู่ที่ไหนบ้างท่ีเราจะช่วยได้ มีบท
ประพนั ธข์ องนกั เขยี นชาวยโุ รปทา่ นหนง่ึ ทเ่ี ขยี นไวเ้ มอ่ื 50 กวา่ ปมี าแลว้ วา่ ในระหวา่ งทเ่ี รา
สขุ สบาย ตอนนีก้ ็สุขพอสมควรนั่งอยู่ในห้องแอร์ ถา้ ไม่เย็นเกนิ ไป แตว่ า่ ในขณะเดียวกันนี้
รอบๆ ขา้ งนอกมคี นทที่ กุ ขท์ รมาน กำ� ลงั ถกู ทารณุ ถกู ฆา่ เยอะแยะไปหมด เราจะบอกวา่ เรอ่ื ง
เหล่านน้ั ไม่เกีย่ วกับเรา เปน็ ไปไมไ่ ด้ ทำ� ไมไ่ ด้ มนั เก่ียวกบั เราทง้ั นนั้ ตอนนน้ั เม่อื 50 ปีกอ่ น
ก็อาจจะรู้สึกว่าไม่เกี่ยว แต่ขณะนี้ใครอดข้าว ใครมีปัญหาความทุกข์ความร้อนอะไรต่างๆ
ไอซีทีน�ำมาสู่สายตาเรา ตรงหน้าเราทุกๆ วัน อันน้ีก็อาจจะเป็นส่วนหนึ่งท่ีท�ำให้เรารู้สึก
แบบน้ี แลว้ กเ็ ปน็ ประโยชนด์ ว้ ย ในทางทว่ี า่ เรากต็ อ้ งคดิ วา่ ถา้ เกยี่ วกบั เรา เราจะทำ� อยา่ งไรได้
ที่เอามาฉายให้ดูนี้ ก็เป็นเรื่องมาตามเว็บไซต์ และบอกว่าถ้าด้อยโอกาสไม่มี
ทางท�ำมาหากิน ยากจน ถ้าท�ำสิง่ เหลา่ นี้ จะท�ำใหส้ บายข้นึ ได้อยา่ งไร หรอื วา่ พาหนะท่ีเรา
ไปชว่ ยคนยากจน หรอื คนกำ� ลงั ประสบภยั คนดอ้ ยโอกาสน้ี เชน่ วา่ เครอื่ งบนิ หรอื วา่ รถยนต์
มรี ะบบสอ่ื สารทง้ั นน้ั ถา้ ไมม่ รี ะบบสอ่ื สารเรากไ็ มส่ ามารถไปถงึ สถานทห่ี า่ งไกล หรอื ทม่ี คี น
ต้องการความชว่ ยเหลือดา้ นอาหารได้ เพราะว่าคนเหล่านัน้ อาจจะช่วยตนเองไม่ได้
การเกษตร การผลิตอาหาร เกิดจากอุปกรณ์ทางไอซีทีท่ีช่วยมากมาย เช่น
การควบคุมทางด้านการชลประทาน เราสามารถที่จะจัดหาน�้ำให้เกษตรกร ถ้าเป็นระบบ
ใหญๆ่ กต็ อ้ งใชร้ ะบบสารสนเทศมาควบคมุ หรอื การพยากรณอ์ ากาศเพอ่ื ทว่ี า่ จะรวู้ า่ ตอนนี้
จะวางแผนแกไ้ ขปญั หาไดอ้ ยา่ งไร หรอื การใหอ้ าหารสตั วเ์ ลยี้ งเดยี๋ วนไี้ มใ่ ชว่ า่ เราเอาอาหาร

331

ไปโปรยๆ แล้วเรียกกุ๊กๆ กุ๊กๆ ให้มันมา เราก็ต้องค�ำนวณว่าสัตว์ตัวนี้ต้องการอาหาร
เท่าไหร่ จึงจะเกิดผลดีที่สุด หรือว่าพืชนี้ต้องการปุ๋ยเท่าไหร่ จึงได้ผลอย่างประหยัด หรือ
ว่าจะต้องใชใ้ ห้มีประสิทธภิ าพไมม่ ากไป ไม่นอ้ ยไป การใหค้ วามร้แู กป่ ระชาชน การสง่ ขา่ ว
การเกษตร การควบคมุ การเกษตรน้นั ล้วนแตใ่ ช้ระบบสารสนเทศนท้ี ้ังส้นิ

อย่างเร่ืองการให้ความรู้ทางการเกษตรน้ัน ก็มีโอกาสไปดูงานท่ีประเทศจีน
ความจริงตัวหลักคือกระทรวงศึกษาธิการจีนท่ีเขาจัดให้ไปดูงาน แต่ว่าข้อมูลทางไกลน้ัน
ส่วนใหญ่จะส่งเป็นแผ่นซีดี แล้วก็มีเครื่องเล่นซีดีซ่ึงจีนท�ำเอง ท�ำได้ในราคาประหยัดมาก
ส่วนการส่งออนไลน์นี้ก็เป็นส่วนประกอบส่วนหนึ่ง เขาไปอบรมครูในถ่ินทุรกันดารนั้น
ให้ใช้ร่วมกับการใช้หนังสือตามปกติ ครูเหล่าน้ันก็มีความรู้ ความสามารถที่จะแก้ไขหรือ
ดแู ลปฏบิ ตั กิ บั เครอ่ื งได้ ในขณะทหี่ ลงั เลกิ เรยี นครเู หลา่ นน้ั กไ็ ปอาสาสมคั รชว่ ยเหลอื ชมุ ชน
ซง่ึ เปน็ ชมุ ชนการเกษตร เขตทเี่ ขาใหไ้ ปดนู น้ั เปน็ เขตของคนกลมุ่ นอ้ ย ซง่ึ บางคนโดยเฉพาะ
อยา่ งยง่ิ พวกผ้หู ญิง ยงั ไมท่ ราบภาษาจนี เสยี ดว้ ยซ�้ำไป ก็มกี ารแปล ถา้ ชมุ ชนตอ้ งการรจู้ ัก
วิธีใหม่ในการปลูกผักกาด ทางนั้นก็ส่งข่าวไป ทางผู้เช่ียวชาญก็สอนวิธีปลูกผักกาดมาให้
กเ็ ปน็ การศึกษาชมุ ชนทีใ่ ช้ไดใ้ นระบบเดยี วแต่ใชไ้ ดส้ องสามกระทรวง

ตัวอย่างสตู รอาหารทม่ี ีโปรตีนจากแป้งถ่ัวเหลอื งของ World Food Program สาขาอนิ เดีย

แมแ้ ตเ่ รอื่ งอาหารการกนิ กม็ กี ารใชเ้ ทคโนโลยใี นการคำ� นวณสตู รอาหาร อยา่ งเชน่
ไปทำ� งานรว่ มกับ World Food Program สาขาอินเดีย ซ่งึ เขาก็มกี ารค�ำนวณสูตรอาหาร
เหล่านี้ว่า ใช้แป้งถ่ัวเหลอื งจะใหโ้ ปรตนี เทา่ ไร ใหค้ ุณค่าอาหารอืน่ ๆ เทา่ ไร แลว้ ก็เอามาให้
ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ หรอื แมบ่ า้ น ประกอบอาหารใหถ้ กู ตอ้ งตามวฒั นธรรม และถกู ปากคนในทอ้ งถน่ิ
โดยใช้วัสดุท่มี ีคณุ คา่ ทางด้านโภชนาการ
332

การประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพ่อื การพัฒนาคุณภาพชีวติ
ของผูด้ อ้ ยโอกาสในสงั คม

ทรงเยี่ยมกลุ่มแมบ่ ้านอาสาสมคั รสาธารณสขุ ประจำ�าหมบู่ ้าน (อสม.) ของประเทศเนปาล
ทำ�หน้าทดี่ ูแลให้ความรดู้ า้ นสุขภาพและภาวะโภชนาการให้แกช่ มุ ชน (ตลุ าคม 2542)

ภาพนี้เป็นเรื่องสุขภาพและภาวะโภชนาการ ไปดูว่าคนในชุมชนที่เขาไปวิจัยนั้น
มภี าวะการขาดสารวติ ามนิ เออยา่ งไร หรอื วา่ เรอ่ื งสาธารณสขุ เราไปดคู นทค่ี ลอดบตุ ร พอมี
ข่าวว่าใครคลอดบุตรกส็ ่งข่าวมา แลว้ เราก็ไปดู ไปชง่ั น�้ำหนกั เด็ก ไปเกบ็ ตวั อยา่ งเกบ็ ขอ้ มลู
ผู้ที่เป็นคนเก็บตัวอย่างหรือดูแลให้ความรู้ ก็เป็นพวกกลุ่มแม่บ้านอาสาสมัครสาธารณสุข
ประจ�ำหมู่บ้าน (อสม.) ตอนหลังก็มีผู้ที่ได้รับเลือกเป็นประธานองค์การบริหารส่วนต�ำบล
(อบต.)

ภาพเหลา่ นนี้ ำ� มาจากอนิ เทอรเ์ น็ต สมยั ที่
ได้เห็นเด็กในลักษณะแบบน้ีในเมืองไทย ตอนช่วง
นั้น 30 - 40 ปี มาแล้ว ตอนนั้นยังถ่ายรูปไม่เป็น
อันน้กี ็นำ� จากอินเทอร์เน็ต ซึง่ จะเห็นวา่ สารสนเทศ
กส็ ามารถทำ� ให้เรามคี วามรู้ในเรือ่ งน้ีและรูไ้ ดจ้ ริงๆ

เดก็ ขาดอาหารรนุ แรง (severe malnutrition)
(ภาพจากอนิ เทอรเ์ นต็ )

333

“ยำ�เกสรชมพู่” ตัวอยา่ งอาหารจากโครงการรกั หวั ใจ

ภาพนไี้ ปเขยี นรายการอาหาร ไมค่ อ่ ยเกย่ี วเทา่ ไหร่ แตว่ า่ กเ็ ปน็ การเอาของพน้ื บา้ น
มา เชน่ เกสรชมพเู่ อามายำ� เปน็ อาหารทถ่ี กู หลกั โภชนาการ ทำ� งานในโครงการรกั หวั ใจ วา่
รับประทานอาหารเหลา่ น้ีแลว้ ไมเ่ ป็นอนั ตรายต่อหัวใจ

ดา้ นการรกั ษาโรค
ด้านการรักษาโรค เร่ืองของ eMedicine นั้น เครื่องมือแพทย์ต่างๆ ท่ีใช้อยู่ใน
ปจั จบุ นั น้ี ใช้ทงั้ กบั ผูท้ ่ีรวยและมโี อกาส และกบั ผูด้ อ้ ยโอกาสกเ็ หมือนกัน ความจรงิ แมจ้ ะมี
สตางคม์ ากแต่วา่ สุขภาพไม่ดี กด็ อ้ ยโอกาสในการทำ� อะไรหลายอย่างทคี่ นปกติเขาท�ำได้ ก็
เปน็ ผู้ดอ้ ยโอกาสแบบหนึ่งเหมอื นกัน
ได้ช่วยเหลือการแก้ปัญหาคนด้อยโอกาสในถิ่นทุรกันดารท่ีไม่มีสถานพยาบาล
หรือแพทย์ผู้ทรงคุณวุฒิ โดยได้ใช้วิทยุส่ือสาร ก็เป็น eMedicine ซ่ึงท�ำมานาน ท�ำมา
หลายแบบ แตก่ อ่ นนี้ เมอื่ 20 กว่าปมี าแลว้ ได้ไปดงู านทปี่ ระเทศออสเตรเลยี ได้เห็นเขา
ใชว้ ิทยสุ อื่ สารธรรมดาในสถานทีท่ ีไ่ ม่มีหมอ แล้วเขาก็บอกว่า จะเขยี นไว้วา่ อาการอยา่ งนี้
คอื หมายเลข 1 2 3 4 แลว้ วิธกี ารรกั ษายารักษากค็ ือ A B C D แล้วอันไหนก็เอามาใช้ตรวจ
กันได้ การใช้วิทยุอย่างนี้เห็นสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สมเด็จย่า) ใช้มาต้ัง
นานแล้ว พอกลับมาเลา่ ถวายสมเดจ็ ยา่ สมเดจ็ ย่าบอกว่า ยา่ กไ็ ปดจู ากเขานั่นแหละ แลว้
เอามาปรับปรงุ คอื ตอ้ งดูกนั ไป ดูกันมาแล้วปรับปรุงกนั ไป ปรับปรุงกันมา
แต่ก่อนได้ไปดูสถานที่บางแห่งที่ไม่มีหมอ ไม่มีพยาบาล ไม่มีอะไรสักอย่างใน
เมืองไทย ก็มีพนักงานวิทยุคนเดียว เขาติดต่อกับโรงพยาบาลภาคพื้นดินในเมืองไทย

334

การประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การพฒั นาคณุ ภาพชีวติ
ของผูด้ ้อยโอกาสในสังคม

โรงพยาบาลเล็กน้ันอยู่ท่ีเกาะ ลองไปพูดวิทยุของเขา ก็ถูกดุมาจากโรงพยาบาลใหญ่ว่า
ของใชใ้ นราชการไม่ใชข่ องใชเ้ ลน่ คอื จะลองดวู ่ามันจะไดย้ นิ หรือไม่ แต่ก็ถูกดุไปเลย

อนั นกี้ เ็ ปน็ ไอซที รี นุ่ แรกคอื การใชว้ ทิ ยสุ อื่ สาร เขากจ็ ะอธบิ ายวา่ คนทมี่ าเจบ็ แบบนี้
แลว้ กโ็ ทรศพั ทไ์ ปถามหมอวา่ เขาวนิ จิ ฉยั อยา่ งไร สมยั นดี้ ขี น้ึ มกี ารสอื่ สารทางไกล เหน็ ภาพ
สง่ อะไรกนั ได้ แตต่ อ้ งดวู า่ คา่ ใชจ้ า่ ยคมุ้ หรอื ไม่ มงี บประมาณหรอื ไม่

เรื่องงบประมาณน้ีบางทีต้องดูเหมือนกัน เมื่อสักครู่ท่านรัฐมนตรีได้กล่าว
ถึงโครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชด�ำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ
สยามบรมราชกุมารีว่า จะให้ราชการมาดูเป็นตัวอย่าง บางทีท�ำอย่างนั้นไม่ได้ เพราะว่า
ราชการมีหน้าท่ีต้องช่วยเหลือคนในประเทศไทยที่รับผิดชอบทั้งหมด เขาเรียกว่า
ฝนตกต้องให้ท่ัวฟ้า แต่เราเป็นเอกชน โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศฯ นี้เป็นโครงการ
เอกชน ท�ำไดเ้ ป็นพลเมืองดี คอื คนที่เปน็ พลเมอื งดีรว่ มกันน้ี เข้ามาในฐานะทเ่ี ปน็ เพอ่ื นฝงู
อาจจะเป็นข้าราชการ แต่มาในฐานะเพ่ือนฝูง ช่วยกันท�ำดี ช่วยกันท�ำประโยชน์ให้ชาติ
บา้ นเมอื ง มงี บประมาณในระยะเรม่ิ ตน้ ซง่ึ รฐั บาลชว่ ยมาจากเงนิ กองทนุ ทไ่ี ดร้ บั จากสำ� นกั งาน
สลากกินแบ่งรัฐบาล กลุ่มของเราท่ีช่วยกันท�ำนี้ก็ต้องคิดในเร่ืองการเงินอย่างดี กระเบียด
กระเสยี รสรา้ งใหม้ ีสตางคเ์ พม่ิ ขนึ้ แล้วก็ทำ� งบประมาณอยา่ งถี่ถ้วน เพื่อที่ว่าจะไมใ่ ห้ใชเ้ งนิ

คณะกรรมการโครงการเทคโนโลยสี ารสนเทศตามพระราชดำ�ริ
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี

335

เกนิ ตวั แลว้ ก็ใชไ้ ด้เท่านข้ี าดตวั ปหี นง่ึ เราจดั งบประมาณมา บางคนกบ็ อกวา่ น่าช่วยเหลือ
ตรงน้ันตรงน้ี คนที่ต้องการความช่วยเหลือเกินกว่าท่ีเราจะท�ำได้ แต่เราก็ท�ำในขอบข่าย
ความสามารถของเรา อนั นเ้ี ปน็ เรอ่ื งเอกชน แตว่ า่ ถา้ เปน็ รฐั บาลกม็ ภี ารกจิ ทต่ี อ้ งทำ� ทว่ั ไป ท่ี
พูดในวนั น้ีกพ็ ดู ในฐานะเอกชนคนหน่งึ ท่เี ลา่ สู่กันฟัง

อุปกรณ์ดา้ นแขนขาเทียมของประเทศเยอรมนี เมอื่ ปี พ.ศ. 2520

ภาพนี้ได้ไปดูที่ประเทศเยอรมนี เพราะตอนนั้นสนใจว่าท�ำอย่างไรจะช่วยคนที่มี
ความพิการทางด้านแขนขา หรือที่เขาเรียกว่าทางกล เพราะตั้งแต่ พ.ศ. 2520 ได้รับ
มอบหมายให้ดูแลเร่ืองผู้ที่ประสบภัยทางการแพทย์จากการสู้รบ ในตอนน้ันก็ต้องช่วยใน
ดา้ นการทำ� แขนขาเทยี ม แลว้ กพ็ ยายามพฒั นากนั มาเรอื่ ยๆ โดยรว่ มมอื กบั ทางโรงพยาบาล
ท่ีเก่ียวข้อง แล้วช่วยกันคิด ตอนแรกพยายามจะท�ำศูนย์เช่นเดียวกับศูนย์สิรินธรเพื่อ
การฟน้ื ฟสู มรรถภาพทางการแพทยแ์ หง่ ชาติ แตไ่ มส่ ำ� เรจ็ จนกระทงั่ ตอ้ งรว่ มมอื กบั กระทรวง
สาธารณสุข ค่อยๆ ท�ำกันไป อีกหลายปีจงึ จะสำ� เร็จออกมาในลกั ษณะนัน้

ในขณะนกี้ ำ� ลงั พยายามเขา้ ไปรว่ มมอื กบั มลู นธิ ขิ าเทยี มในสมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทรา-
บรมราชชนนี คอื ใครรว่ มกบั ใครไดก้ ร็ ว่ มกนั ทำ� แตก่ พ็ ยายามจะพฒั นาจากการใชเ้ ครอื่ งมอื
ธรรมดา เพอื่ ใหป้ ระสทิ ธภิ าพใกลค้ นจรงิ เขา้ ทกุ ทๆี จากการใชเ้ ครอ่ื งมอื กล ตอ่ มากพ็ ยายาม
จะใช้ด้านอิเล็กทรอนิกส์ ต่อไปก็อาจจะใช้ทางด้าน Neuroscience ใช้ Biotechnology
เขา้ ช่วย คือเป็นวิทยาการทง้ั ด้านอิเล็กทรอนิกส์ ดา้ นเทคโนโลยชี ีวภาพ หลายๆ อย่าง เอา
มาท�ำ
336

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การพฒั นาคุณภาพชีวิต
ของผู้ดอ้ ยโอกาสในสงั คม

ขาเทียมที่เริ่มต้นพัฒนาจากเครือ่ งมอื กล ภาพนไี้ ดไ้ ปเหน็ ทปี่ ระเทศเยอรมนี ไปดงู าน เขา
มาใช้วทิ ยาการท้ังดา้ นอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ท�ำเคร่ืองไม้เครื่องมือที่จะท�ำให้คนมีชีวิตอยู่ได้ใกล้
และดา้ นเทคโนโลยชี ีวภาพมาร่วมดว้ ย ความเป็นจริงมากท่ีสุด ก็คือมีเซนเซอร์ เช่น แขนน้ีก็
ไปทดลอง เขากม็ จี อคอมพวิ เตอร์ท่ีเขยี น ถ้าใชท้ ำ� แลว้ ก็
ขยับส่วนที่เป็นของปลอมให้ได้ ถ้าใช้ให้ได้กราฟก็จะข้ึน
ตอนแรกขอไปลองท�ำดูกราฟไม่ข้ึนสักที ผลที่สุดก็นึก
ออกวา่ จะตอ้ งทำ� ให้ใชก้ ล้ามเนอ้ื ทถ่ี กู ต้องท่ีจะมาบังคับ
อนั นไ้ี ด้ กน็ กึ ถงึ วา่ เราเปน็ นกั ระนาดเสยี เปลา่ ตรี ะนาดน่ี
ไม้มันไม่มีชีวิต ไม้เหมือนแขนเทียมแล้วมาตีเป็นเพลง
ตา่ งๆ ได้ ก็เลยนกึ ออกวา่ ครสู อนว่าต้องใช้กล้ามเนื้อตรง
ไหนทจี่ ะบงั คบั พอใชก้ ลา้ มเนอื้ แบบตรี ะนาดปบ๊ั กราฟขนึ้
ดีเลย ปรากฏวา่ เราถกู แลว้

ตัวอยา่ งอปุ กรณ์ทชี่ ่วยใหเ้ กดิ ความเปน็ อยทู่ ี่เปน็ อิสระ (Independent Living)

ภาพนี้เป็นของที่จะใช้เพื่อฝึกหัดให้เกิดความเป็นอยู่ที่เป็นอิสระ ที่เรียก
Independent Living คอื อปุ กรณท์ จ่ี ะตอ่ กบั แขนเทยี มเพอ่ื ใชใ้ นการกนิ ในการเขยี น แลว้
ก็การใช้ท�ำเพ่ือสุขภาพต่างๆ เช่น การสีฟัน เป็นต้น หรือการใช้ท�ำเพ่ืออนามัยส่วน
บุคคลต่างๆ

การช่วยเหลือเพ่ือผู้ท่ีมีร่างกายบกพร่องจากโรคต่างๆ มีท้ังการป้องกันและ
การแก้ไขเม่ือเกิดเหตุนั้นแล้ว แต่ว่าสมัยน้ีใช้การส่ือสารแบบ eMedicine วันนั้นก็
ทดลองระบบไอที ทดลองการผ่าตัดท่ีหมอไม่ได้อยู่จริงในน้ัน ความจริงสมัยนี้เขาก็ผ่าตัด

337

ผ่านจอ ดูผ่านจอแล้วก็ผ่าไป แต่ภาพนี้หมออยู่ประเทศหนึ่งอาจจะไปผ่าตัดคนไข้ที่อยู่
ในสนามรบได้ ก็ทดลองใสแ่ ว่นแบบน้ันดู ออกมาจากนิทรรศการเดนิ ไม่ได้ ชนโนน่ ชนน่ี
เขาเรียกวา่ อวัยวะเทยี ม

ภาพนี้น�ำมาจากเว็บไซต์ สมัยเด็กๆ ท่ีไปท�ำงานตามถิ่นทุรกันดาร เห็นพวก
ควาชิออร์กอร์ (Kwashiorkor) กับพวกมาราสมัส (Marasmus) เขาก็จะอธิบายเรื่องผู้ที่
มีภาวะขาดไอโอดีน มีภาวะขาดธาตุเหล็ก จนท�ำให้เป็นโรคเลือดจาง พวกขาดวิตามินเอ
เปน็ ตน้

Kwashiorkor Marasmus Goiter - Xerophthalmia -
ผทู้ ่ีมีภาวะขาดไอโอดนี ผ้ทู ขี่ าดวิตามินเอ

ด้านการศึกษาคน้ คว้าวิจยั

ก็นับว่าทางด้านไอซีที ท�ำให้ได้ความช่วยเหลือจากคนได้ ท้ังเป็นเคร่ืองมือ
ทัง้ ใหค้ วามรกู้ ารศกึ ษา เป็นตน้ มาถึงระบบด้านการศึกษา คอมพวิ เตอรก์ เ็ ปน็ อปุ กรณ์ช่วย
การสอน ช่วยการวิจัยต่างๆ เดี๋ยวนี้มีวิจัยหลายสาขามากเลย ถ้าไม่มีการพัฒนากา้ วหนา้
ทางไอซที ี จะไมส่ ามารถพฒั นาความรตู้ า่ งๆ ไดเ้ ลย เชน่ เรอื่ งไบโอเทคโนโลยี

ไอทีเพื่อเด็กปว่ ยในโรงพยาบาล

การพัฒนาคอมพิวเตอร์ส�ำหรับเด็กป่วยในโรงพยาบาล ตอนเริ่มต้นก็ไปท�ำท่ี
โรงพยาบาลจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ทำ� งานสภากาชาดไทยอยา่ งเดยี ว กไ็ ปดวู อรด์ เดก็ ปว่ ย
ทางกระทรวงศกึ ษาธกิ ารไดอ้ นเุ คราะหส์ ง่ ครกู ารศกึ ษาพเิ ศษเขา้ มาชว่ ย สมยั นนั้ มคี นไขเ้ ยอะ

338

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การพฒั นาคณุ ภาพชีวติ
ของผู ้ด้อยโอกาสในสังคม

ครกู ารศกึ ษาพเิ ศษคนเดยี วกว็ ง่ิ ตามเตยี งตา่ งๆ กไ็ มพ่ อ กล็ องคดิ ขน้ึ มาวา่ ถา้ มพี วกอปุ กรณ์
คอมพิวเตอร์ให้เด็กศึกษาด้วยตัวเอง แล้วครูมาเป็นผู้แนะน�ำจะดีหรือไม่ เพราะว่าที่จริง
แล้วการสอนวิชาต่างๆ การรู้จักใช้ส่ือ การอบรมการใช้ส่ือง่ายกว่าการอบรมให้รู้เน้ือวิชา
เนื้อวิชานั้นอบรมกันยาก บางทีเครื่องมือ สื่อ อุปกรณ์ ไม่ว่าจะเป็นศึกษาทางไกล ศึกษา
CAI ประกอบการสอน พอตรวจแล้ว ปัญหาคือเนื้อหาผิด ที่สอนข้างในบางทีคิดเลขยัง
ผิดเลย หรือว่าภาษากใ็ ช้ภาษาผดิ หรอื อะไรต่างๆ แต่วา่ เร่อื งของการใชเ้ ทคนิคกดตรงนนั้
กดตรงน้ี จะไม่ยาก

ห้องเรยี นคอมพิวเตอร์สำ�หรบั เดก็ ปว่ ยในโรงพยาบาล

iCREATe

บุคคลท่ีจะได้ประโยชน์จากเคร่ืองมือพวกน้ีคือ พวกท่ีบกพร่องทางร่างกาย
ทางสติปัญญา ประเทศสิงคโปร์เมื่อ 2 ปีมาแล้วได้ไปประชุมงานที่เรียกว่า iCREATe
คร้ังแรก เป็นความร่วมมือระหว่างโครงการเทคโนโลยีสารสนเทศฯ กับโครงการของ
ประเทศสงิ คโปรท์ ช่ี ว่ ยกนั คดิ วา่ เราจะสรา้ งเครอ่ื งมอื อยา่ งไร ใหค้ นทมี่ คี วามบกพรอ่ งตา่ งๆ
สามารถที่จะท�ำกิจกรรมต่างๆ ได้เท่าคนปกติหรือใกล้เคียงคนปกติ โดยท่ีไม่ใช่ว่าให้สิทธิ
พิเศษอะไรแก่เขา แตว่ ่าใหเ้ ขามเี กียรติ มศี ักด์ศิ รีความเป็นมนุษยข์ องตวั เอง คอื ชว่ ยตวั เอง
ทำ� อะไรดว้ ยตวั เอง

บุคคลเหล่าน้ีเป็นบุคคลท่ีสติปัญญาบกพร่อง แต่ว่าการจัดหูฟังในเครื่องบินนี้
เขาไปประมูลงานน้ีมา ไม่ใช่ว่าสายการบินสงสารก็เลยเอางานมาให้ท�ำ แต่เป็นหน่วยงาน
เขาประมลู งานไดม้ าเทยี บเทา่ กบั บคุ คลปกตแิ ลว้ กไ็ ดง้ านมา อาจจะบอกวา่ คนพกิ ารทำ� งาน

339

ช้ากว่าคนปกติ 70 เปอร์เซ็นต์ เขาก็ลดราคาให้ ก็จริง แต่ก็ได้งานมาอย่างสมศักด์ิศรี
แล้วก็มีอุปกรณ์ต่างๆ ท่ีช่วยเหลือให้เขาสามารถเรียนรู้ได้เกือบเท่าคนปกติ หรือว่า
ทำ� งานได้

บคุ คลที่บกพรอ่ งทางสติปญั ญาท่สี ามารถทำ�งานไดเ้ ทยี บเทา่ บคุ คลปกติ

อย่างสุภาพสตรีท่านน้ีเป็นผู้ท่ีมีความพิการสูง แต่เขาสามารถที่จะท�ำอะไรต่อ
อะไรได้ เป็นผูว้ จิ ยั จากมหาวิทยาลัยพติ ต์สเบิรก์ ในสหรัฐอเมริกา แตม่ ารว่ มงาน iCREATe
ส�ำหรับงาน i-CREATe ครัง้ แรกจดั ขึน้ ทปี่ ระเทศสิงคโปร์ งานครั้งที่ 2 จดั ที่ประเทศไทย ใน
ปีหน้าครั้งที่ 3 จัดท่ีประเทศสิงคโปร์ ก็มีการออกแบบเครื่องมือต่างๆ ทั้งเคร่ืองประกอบ
ร่างกาย เครือ่ งมือคอมพิวเตอรท์ ่ีจะใชช้ ว่ ยเหลอื

นกั วิจยั ทม่ี คี วามพกิ ารสูง จากมหาวิทยาลัยพิตตส์ เบริ ก์ ในสหรฐั อเมริกา

340

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพอ่ื การพัฒนาคณุ ภาพชีวติ
ของผู้ดอ้ ยโอกาสในสังคม

ไอทีเพอ่ื คนพกิ าร

อปุ กรณ์เทคโนโลยสี ง่ิ อำ�นวยความสะดวกสำ�หรับคนพิการ

ภาพนี้เป็นที่ประเทศไทย ที่น�ำพวกนี้มาใช้ อย่างอาจารย์ท่านนี้เป็นคนที่มี
ความบกพร่องเหมอื นกัน แตฝ่ กึ หัดมาอย่างดี สตปิ ัญญาดี แต่รา่ งกายจะผิดปกตบิ ้าง ก็มา
ทำ� งานเป็นครไู ด้

มีอุปกรณ์เครื่องมือต่างๆ ที่หน่วยงานคือ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลมา
ออกแบบงานทสี่ ามารถชว่ ยให้ผ้ทู ่แี ขนขาออ่ นแรง แต่ยงั มบี างส่วนท่ีเหลือ ก็พฒั นาใหส้ ว่ น
ท่ีเหลือนม้ี าทำ� งานได้ แล้วก็ชว่ ยเหลือตนเองได้ มโี ครงการรว่ มมอื กบั วิทยาลัยเทคนิคทจี่ ะ
ออกแบบอปุ กรณต์ า่ งๆ ทจ่ี ะทำ� ใหน้ กั เรยี นผนู้ ศ้ี กึ ษาเลา่ เรยี นได้ เขา้ ชน้ั เรยี นเดยี วกบั เพอื่ นๆ
ได้ มีชวี ิตทชี่ ว่ ยเหลือตนเองได้พอสมควรท่บี า้ น

การปรบั อปุ กรณ์เทคโนโลยสี ่งิ อำ�นวยความสะดวกให้กับคนพกิ ารปราศจากแขนขาท้ัง 2 ข้าง

341

ไอซีทีกบั ผตู้ ้องขัง
องค์การท่ีกล่าวเมื่อตอนต้นเขาพูดถึงเรื่องผู้พ้นโทษ แต่ของเราพูดเรื่องผู้ต้องขัง
เป็นงานท่ีร่วมมอื กับกรมราชทัณฑ์ เมอื่ เขา้ ไปเหน็ กร็ ู้สกึ ชืน่ ชมว่า กรมราชทณั ฑ์มีความคดิ
ริเร่ิมที่จะท�ำให้ผู้ต้องขังพัฒนาตนเองให้มีความสามารถมากข้ึน แล้วก็ท�ำประโยชน์ได้แม้
ถกู จำ� คกุ อยู่ เมอ่ื ออกมาจากคกุ กจ็ ะสามารถประกอบอาชพี สจุ รติ ไดจ้ ากการทไ่ี ดฝ้ กึ หดั วชิ า
ตา่ งๆ ไมใ่ ชเ่ ฉพาะแตเ่ รอื่ งไอที ไดเ้ รยี นหนงั สอื ไดฝ้ กึ งานชา่ งตา่ งๆ ทมี่ าเสรมิ ใหค้ อื เรอ่ื งไอซที ี
ทเ่ี ขาจะรบั งานจากขา้ งนอกเขา้ ไปทำ� งานได้ มเี จา้ หนา้ ทท่ี อ่ี ยใู่ นเรอื นจำ� นน้ั เองกส็ ามารถไป
ถา่ ยทอดความรตู้ อ่ ได้

การจัดการศกึ ษาวชิ าชพี คอมพวิ เตอรใ์ ห้แกผ่ ตู้ ้องขัง

การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
ไอซีทีในเรื่องการศึกษา อย่างที่เมื่อสักครู่มีเรื่องการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม
คงไม่ต้องพูดแล้วเพราะว่าคุณขวัญแก้ว วัชโรทัยได้อธิบายแล้ว สิ่งที่จะมีโครงการร่วมมือ
ต่อคอื เอาเน้ือหามาเผยแพร่ในรปู ตา่ งๆ เชน่ เป็นซีดี เปน็ อนิ เทอรเ์ นต็ ออฟไลน์ หรือเปน็
ลกั ษณะทจ่ี ะใชฟ้ งั ไดแ้ บบ MP3 แตก่ อ่ นนไี้ ดแ้ นะนำ� นกั เรยี นวา่ ใหจ้ ดเอาไวเ้ ปน็ คมู่ อื สว่ นตวั
คอื ดจู ากโทรทศั นแ์ ลว้ ใหจ้ ดมาเปน็ กระดาษ เพราะวา่ บางทเี ดก็ รนุ่ เกา่ เราไปตอ่ เขาวา่ ทำ� ไม
คะแนนไมด่ ี เขาบอกวา่ หนเู รยี นจากทวี ี จะใหด้ แี คไ่ หน กบ็ อกวา่ มที วี นี ้ี ยงั ไมค่ ดิ อกี หรอื วา่ ดี
เพราะสมยั กอ่ นนไี้ มม่ อี ะไรเลย ยงั ตอ้ งพยายาม กต็ อ้ งแนะนำ� เขาวา่ ฟงั แลว้ กเ็ ขยี นจดลงไป
คนเราบางคนก็ไม่ได้ฉลาดประเภทท่ีว่าฟังเที่ยวเดียวแล้วจ�ำได้เหมือนเครื่องอัดเทป
แตว่ า่ ถา้ หลายๆ ครงั้ แลว้ พากเพยี รยอ่ มทำ� ได้
342

การประยุกตใ์ ช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพอ่ื การพัฒนาคุณภาพชีวติ
ของผู ้ด้อยโอกาสในสังคม

โครงการเทคโนโลยีสารสนเทศเพือ่ การศกึ ษาของโรงเรยี นในชนบท
มีคนถามมากเร่ืองโครงการเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษาของโรงเรียนใน
ชนบท (ทสรช.) คนน้ีจะเข้าร่วมได้หรือไม่ คนนั้นจะเข้าร่วมได้หรือไม่ ในเบื้องต้นใช้วิธี
เข้าไปแล้วเห็นสถานที่ที่ยังขาดอยู่ ในความต้องการในระยะแรกนั้น ก็มาช่วยเหลือ ได้รับ
ความชว่ ยเหลอื จากหนว่ ยงานทางดา้ นคอมพวิ เตอรต์ า่ งๆ มาชว่ ยทำ� ทางดา้ นหนว่ ยการศกึ ษา
กช็ ่วยทางด้านซอ่ มบำ� รงุ ทนี ีต้ ้องทำ� ไปตามความสามารถเหมอื นกัน ถา้ สมมติว่ามเี งินแคน่ ้ี
จะทำ� 30,000 โรงเรยี น ยอ่ มทำ� ไมไ่ ด้ เพราะฉะนน้ั กท็ ำ� ไดแ้ คไ่ มถ่ งึ รอ้ ยโรงเรยี น กค็ ดิ วา่ ถา้ ใครมี
หรือมีงบประมาณแผ่นดินก็ช่วยเหลือกันต่อไป ก็พยายามจะดูในลักษณะลึกมากกว่า
คอื ใหค้ วามรู้ อาจจะทำ� ค่มู ือ เพือ่ ทค่ี นอนื่ จะเอาไปท�ำ ใชอ้ า่ นศึกษาจากตรงน้ันวา่ คนเรามี
เครื่องคอมพิวเตอร์ควรจะเรียนอะไรได้บ้าง ควรจะคน้ คว้าอะไร ตัวอย่าง แบบฝกึ หดั
อกี ทางหนงึ่ คอื เราจะตอ้ งไปตรวจดวู า่ ในปตี อ่ ปเี ขาไดท้ ำ� งานมคี วามเจรญิ กา้ วหนา้
ไปแค่ไหน แล้วก็ให้คะแนน แต่คนท่ีไปตรวจน้ีก็ต้องใช้ค่าใช้จ่าย เพราะฉะน้ันเราก็ต้อง
ค�ำนวณให้ดีว่า คนที่จะไปน้ีใช้เส้นทางเดินทางที่ใกล้ที่สุด เช่นเดินทางท่ีจะประหยัดค่า
ใชจ้ ่ายมากทส่ี ดุ ท้ังการเดินทาง การพกั แรม พกั อาศัย เพราะฉะน้ันการที่บอกวา่ แห่งหนง่ึ
อยู่ที่นี่แล้ววิ่งไปอีกแห่งหนึ่งท่ีไกลน้ี ในงบประมาณเท่าท่ีเรามีอยู่ ท�ำไม่ได้ แล้วคนท่ีไป
ตรวจน้ีนอกจากจะไปดูเคร่ืองคอมพิวเตอร์ หรือดูการใช้เคร่ืองคอมพิวเตอร์แล้ว เขาไป
ตรวจเรื่องอื่นให้ด้วย เช่นห้องน้�ำมีพอหรือไม่ หนังสือในห้องสมุดมีหรือไม่ อาหารการกิน
มีพอหรือไม่ ส่งคนไปครั้งหนึ่งได้หลายงาน เพราะฉะนั้นไปทุกหนทุกแห่งทุกมุมโลกไม่ได้
หรือมมุ ประเทศยังไมไ่ ดเ้ ลย
อกี เรอ่ื งทค่ี วรคดิ คอื อปุ กรณไ์ อที ตอ้ งเปน็ การเสรมิ ผดู้ อ้ ยโอกาสใหม้ คี วามสามารถ
ดขี นึ้ ไมใ่ ชท่ ำ� ใหค้ นทด่ี ๆี อยนู่ ด้ี อ้ ยโอกาสลงไป โดยการมคี วามรนู้ อ้ ยลง เชน่ ไมไ่ ดใ้ ชค้ วามรู้
บางทมี เี ครอื่ งแลว้ เลยเขยี นหนงั สอื ไมเ่ ปน็ เลยดอ้ ยความสามารถไปเปลา่ ๆ เหมอื นกบั เราก็
เคย หดั เขยี นภาษาจีน ถา้ เขียนเองฝึกยากแทบไม่ได้ แต่พอใชค้ อมพิวเตอร์ส่งอเี มลภาษา
จีนนี้ เดยี วเดีย๋ วกส็ ่งเป็น เราอา่ นพอได้ พูดได้กไ็ ดแ้ ล้ว แตว่ า่ ทำ� ให้ด้อยโอกาสในการเขียน
เปน็ ไปอยา่ งหนง่ึ ตอ้ งไมใ่ ชว่ า่ มาแยง่ คา่ ขา้ ว หรอื วา่ ทำ� ใหเ้ ขาหมดโอกาสทจี่ ะเรยี นวชิ าอน่ื ๆ
หรือว่าคนด้อยโอกาสหรือไม่มีคอมพิวเตอร์นี้ ก็ไม่ใช่ว่าเป็นการจบสิ้นของโลกน้ี คือคนท่ี

343

อยู่ในถิ่นทุรกันดารมีอะไรน่าเรียนเยอะแยะ ความรู้ธรรมชาติรอบตัว ที่จะเป็นประโยชน์
ต่อชีวิตในปัจจบุ นั หรอื ตอ่ ไป

ดา้ นการบริหาร จัดการ ติดตามผล วิเคราะห์ และหาทางปรับปรงุ

พูดเรื่องคนพิการประเทศต่างๆ พูดกันมาค่อนข้างจะมากแล้ว คิดว่าคงไม่ต้อง
เพิ่มเติมอะไรอีก คงจะเข้าใจ พวกที่พิการทางแขนขาก็มีการปรับปรุงเครื่องมือได้ เดี๋ยวนี้
ทางดา้ นหูกม็ ีการใชก้ ระตนุ้ ใหเ้ ขาสามารถรับรหู้ รือได้ยนิ ได้ ปจั จุบนั น้อี ย่างคนทีห่ ไู ม่ไดย้ นิ
กใ็ ช้โทรศัพท์ได้ หรือใชค้ อมพิวเตอรใ์ นการแสดงภาษามือได้ เพราะวา่ ช่วงปใี หมไ่ ด้รบั บตั ร
อวยพรปใี หม่ หรอื วนั เกดิ กไ็ ดร้ บั บตั รอวยพรวนั เกดิ จากหลายๆ พวก เชน่ พวกหหู นวกกท็ ำ�
ภาษามอื เป็นคำ� อวยพรมาให้ เดี๋ยวนี้ใช้เครื่องไอซีทีท�ำแก้ไขคนท่ีบกพรอ่ งทกุ ประเภท

ภาพนี้ความจริงไม่ค่อยเกี่ยวเท่าไหร่เพราะ
กล่าวถึงผู้ล้ีภัย ในสมัยน้ันท่ียังไม่มีเคร่ืองมือก็เป็น
ลักษณะแบบนี้ แต่ตอนที่ไปค่ายอพยพที่ประเทศ
แทนซาเนียเมื่อปี พ.ศ. 2546 มเี คร่ืองมือทางไอซีทีแลว้
เป็นผู้อพยพชาวคองโกและชาวบุรุนดีท่ีมาอาศัยอยู่ใน
เมืองแทนซาเนีย ซ่ึงแทนซาเนียเป็นประเทศท่ีใช้ภาษา
อังกฤษ แต่ว่าบุรุนดีกับคองโกเป็นประเทศท่ีใช้ภาษา
ฝร่ังเศส เพราะฉะนั้นก็ต้องมีการศึกษาส่วนหนึ่งเป็น
การศึกษาทางไกลท่ีให้เขาเรียนระดับมัธยมศึกษาได้
หนว่ ยงานที่ไปท�ำงานดว้ ย แตต่ อนน้ลี ้มไปแลว้ เพราะวา่
งบประมาณไม่พอ ตอนนั้นเป็นหน่วยงานย่อยของ คา่ ยอพยพ ณ ประเทศแทนซาเนีย
สหประชาชาติ ที่ท�ำงานเร่ืองการศึกษาของผู้ล้ีภัยให้ เม่อื ปี พ.ศ. 2546

สามารถเรียนต่อได้สูงกว่าระดับประถมศึกษา มีกลุ่มโรงเรียนในประเทศแทนซาเนีย จะมี
ศูนย์การใช้อินเทอร์เน็ตส�ำหรับผู้ลี้ภัยเท่านั้น คนไหนไม่ใช่ผู้ลี้ภัยไม่มีสิทธิใช้ พวกนี้เขาก็มี
โอกาสติดต่อกับญาติมิตร เพื่อนฝูงที่อยู่ในประเทศ หรืออยู่ในประเทศอื่นๆ หรือใช้ใน
การศึกษาได้ แต่เขากม็ ีการศกึ ษาด้านอน่ื ๆ ทางด้านวัฒนธรรมดว้ ย

344

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพ่อื การพฒั นาคณุ ภาพชีวิต
ของผูด้ อ้ ยโอกาสในสงั คม

ศนู ยก์ ารใช้อนิ เทอร์เนต็ สำ�หรบั ผลู้ ้ภี ัยในคา่ ยอพยพ ณ ประเทศแทนซาเนีย เมื่อปี พ.ศ. 2546

ในเรื่องการบริหารจัดการช่วยเหลือ
คนยากจน ความสะดวกคือการสัญจรไปมา
การใช้อุปกรณ์ต่างๆ หรือส�ำหรับหน่วยงาน
งานบริหารถ้าไม่ได้อุปกรณ์เหล่านี้ก็จะ
ช่วยเหลือคนที่ต้องการความช่วยเหลือไม่ได้
การทำ� บญั ชเี ดยี๋ วน้ี ถา้ หนว่ ยงานใหญๆ่ นน้ั ไม่
ใช้เคร่ืองคอมพิวเตอร์จะไม่สามารถให้บริการ
กับประชาชนได้ ถ้าใชเ้ ครื่องคอมพวิ เตอร์ กจ็ ะบริหารองคก์ ารใหญ่ๆ ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว
อยา่ งเรอ่ื งการตดิ ตามคนเรร่ อ่ น คนหายหรอื บคุ คลเปา้ หมาย อนั นม้ี ปี ระสบการณ์
เมอื่ ตอนเกดิ สนึ ามิ กอ่ นหนา้ นัน้ เมื่อสกั 10 กวา่ ปีมาแลว้ เคยไปประเทศสิงคโปรม์ ีบรษิ ทั
เอกชนท่ีจะมาร่วมมือท�ำเร่ือง missing children คือตามหาเด็กหาย ก็บอกเขาว่า เด็ก
ของเราไมห่ าย เวลาตอนนนั้ คอื กำ� ลงั เกดิ ปญั หาวา่ พอ่ แมข่ องเพอ่ื นหาย เพราะวา่ ทา่ นหลงแลว้
จ�ำไม่ได้ว่าตัวเองคือใคร แต่ว่าขายังดี เดินไปไหนไม่ทราบแล้วหาไม่เจอ ก็บอกว่าเราเป็น
missing people ดีกว่า คือเป็นว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ก็ได้ที่หายไป แล้วเราก็มีวิธีพยายาม
ตามหา หรอื ตอนท่ที �ำงานเรื่องผลู้ ภ้ี ยั ก็จะมหี น่วยงานทีเ่ รียกว่า “Tracing and Mailing”
พยายาม tracing ตามหาคนท่ีพลัดกันเม่ือว่ิงหนี บ้านแตกสาแหรกขาด ให้เจอญาติได้
ก็ท�ำอยา่ งนั้นไป แตเ่ สร็จแล้วกร็ ้สู ึกจะจบไป เพราะบริษัทคงจะเลกิ กิจการ แล้วซอฟตแ์ วร์
ก็ไม่ค่อยได้พัฒนา แต่เราไปจดทะเบียนช่ือโดเมนไว้แล้ว เมื่อเกิดสึนามิก็คิดขึ้นมาว่า

345

เรามีชื่อโดเมนอันเก่า แล้วก็น�ำมาท�ำ พอดีมีพระสหายของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
โทรศัพท์มาว่าหลานของเขาหายไปในสึนามิ เขาก็บอกว่าจะให้แม่ของเด็กติดต่อมา แล้ว
แม่ของเด็กก็ส่งรูปภาพ ส่งข้อมูลต่างๆ รวมทั้งข้อมูลฟัน ข้อมูลอะไรก็ตามที่จ�ำเป็น ก็เอา
รปู ภาพของเดก็ มาลงในเวบ็ ไซตท์ จี่ ดชอ่ื โดเมนเอาไวแ้ ลว้ เวบ็ ไซตน์ ี้ ตอนนนั้ คนอนื่ ยงั ไมไ่ ดท้ ำ�
เพราะท�ำไม่ทัน ก็เลยได้ออก BBC และ CNN มีรูปภาพเด็กสองคนท่ีส่งมาจากประเทศ
สวิตเซอร์แลนด์ แล้วตอนหลังมีคนเข้ามาในเว็บไซต์ มาใช้บริการเป็นหมื่นๆ เป็นแสนคน
ตอนน้ีไม่มีใครเข้าอีกแล้ว ก็เลิกกันไป แต่ว่าตอนน้ัน ตอน peak มีเป็นแสนแล้วก็หากัน
เจอบ้าง หาไม่เจอบ้าง สว่ นเดก็ ทเี่ รม่ิ คน้ หาตอนแรกนี้ ก็ไปหาพบศพ ก็เป็นงานทจ่ี ะช่วยผู้
ประสบภัยในหนว่ ยงานที่น�ำมาอา้ งถึงนี้ ก็คงจะพอแค่น้ี
346

สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกมุ ารี
ทรงปาฐกถาพเิ ศษเร่อื ง

เทคโนโลยกี ารใช้ประโยชน์ขอ้ มูลดาวเทยี ม

ในงานสปั ดาห์วิทยาศาสตรแ์ หง่ ชาติ ประจำ� ปี 2531
วนั ท่ี 19 สงิ หาคม 2531

ณ หอประชุมจุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั

เทคโนโลยกี ารใช้ประโยชน์
ขอ้ มูลดาวเทียม

ที่ท่านรัฐมนตรีกล่าวเมื่อกี้ว่า เนื่องจากปีนี้เป็นปีที่ครบรอบ 300 ปีที่สมเด็จ
พระนารายณ์มหาราชได้ทอดพระเนตรดาวท่ีหอดูดาว เมืองละโว้หรือเมืองลพบุรี และ
เมื่อ 120 ปีก่อน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงค�ำนวณสุริยุปราคา
ท่ีหว้ากอ* ถือว่าเป็นจุดเร่ิมต้นของการศึกษาอย่างเป็นวิทยาศาสตร์และถูกหลักการที่มี
ข้ึนในประเทศไทย วันท่ี 18 สิงหาคมน้ีจึงถือว่าเป็นวันวิทยาศาสตร์ และได้ต้ังหัวข้อ
การสัมมนาส�ำหรับวันวิทยาศาสตร์หรือสัปดาห์วิทยาศาสตร์ในปีน้ีว่าเป็นเร่ืองของ
เทคโนโลยีอวกาศ เร่ืองน้ีเป็นเร่ืองท่ีกว้างขวางมาก แม้จะก�ำหนดหัวข้อให้แคบลงเพียง
เร่ืองของดาวเทียมในการพัฒนาประเทศก็ยังถือว่ากว้าง เม่ือเช้านี้พอฟังข่าวว่าจะมา
บรรยายเร่ืองการใช้ข้อมูลดาวเทียม ก็มีคนมาถามว่า ดาวเทียมจะท�ำให้โทรศัพท์ดีข้ึนไหม
หรือว่าติดต่อกับใครได้ดีข้ึน เร่ืองพวกนี้ก็คงเป็นเร่ืองท่ีจะสนทนากันต่อไปในช่วงหลังของ
การบรรยายน้ี คนอ่ืน ๆ พูดกัน ก็เห็นหน้าอาจารย์หลายท่านท่ีจะพูดน่ังอยู่ในท่ีน้ีแล้ว

การบรรยายของข้าพเจ้าในวันนี้คงจะพูดเพียงเรื่องเดียว คือ ดาวเทียมที่ใช้
ส�ำหรับส�ำรวจทรัพยากรธรรมชาติ ซ่ึงแตกต่างจากดาวเทียมท่ีใช้ในเร่ืองของ
อุตุนิยมวิทยา คือใช้ส�ำรวจเมฆต่างๆ และช่วยในการพยากรณ์อากาศว่า วันนี้
ฝนน่าจะตกที่ไหน เพราะฉะน้ันความแม่นย�ำจะต่�ำกว่าดาวเทียมส�ำรวจทรัพยากร เพราะ
เราดูเฉพาะเรื่องของเมฆ กระแสความกดอากาศต่�ำอากาศสูงเท่าน้ัน ส่วนดาวเทียม
ส่ือสารก็เป็นอีกลักษณะหน่ึง ดาวเทียมส�ำรวจทรัพยากรที่ว่าน้ี หมายถึง เคร่ืองท่ียิงข้ึน
ไปอย่างไรก็ไม่เคยเห็นเหมือนกัน แต่ว่าติดตั้งอุปกรณ์ที่จะใช้ ส�ำรวจทรัพยากร

* พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัวทรงสนพระราชหฤทัยศึกษาค้นคว้าทางดาราศาสตร์ ไดท้ รงค�ำนวณไวอ้ ยา่ ง
แมน่ ย�ำว่า จะมสี ุรยิ ปุ ราคาเต็มดวงในประเทศไทย ในวนั ท่ี 18 สงิ หาคม พ.ศ. 2411 และจะเห็นไดท้ ีห่ ว้ากอ ใกลเ้ ขา
สามรอ้ ยยอด จงั หวดั ประจวบคีรีขนั ธ์

348