คู่มือการจัดการฝึกอบรมฯ หลักสูตรครูผู้สอนยุวกาชาด

การรายงานการเขา้ ฐานกิจกรรม
1. เม่ือไปถึงที่จัดกิจกรรม ให้สมาชิกยุวกาชาดทุกคนเข้าแถวหน้ากระดาน
ให้หัวหนา้ หนว่ ยยนื ตรงกบั ผู้นำ�กล่มุ หรือผ้ทู ีไ่ ดร้ บั มอบหมาย หา่ งประมาณ 3 กา้ ว
2. เมื่อเข้าแถวเสร็จเรียบร้อยแล้ว หัวหน้าหน่วยสั่ง “หน่วยสี....ตรง”
“วันทยหัตถ์” (ผู้นำ�กลุ่มหรือผู้ท่ีได้รับมอบหมายทำ�วันทยหัตถ์รับ) หัวหน้าหน่วยลดมือลงแล้วก้าว
ออกไปข้างหน้า 1 ก้าว ทำ�วันทยหัตถ์และรายงานว่า “หน่วยสี....มีสมาชิก....คน ชาย....คน
หญิง....คน (หรือชายท้ังหมด หรือหญิงท้ังหมด) พร้อมที่ปฏิบัติกิจกรรมแล้วค่ะ (ครับ)”
เมอื่ รายงานเสรจ็ แลว้ หวั หนา้ หนว่ ยลดมอื ลง ถอยหลงั กลบั เขา้ ทเ่ี ดมิ ท�ำ วนั ทยหตั ถแ์ ละสง่ั “มอื ลง” “พกั ”
(ผูน้ �ำ กล่มุ หรือผูท้ ่ีไดร้ ับมอบหมาย ลดมือลง) ผนู้ �ำ กลุ่มเร่มิ ปฏบิ ตั ิกจิ กรรมในฐาน
กรณีไปปฏิบัติกิจกรรมหลายหน่วย ให้หัวหน้าหน่วยแรกเป็นผู้แทน
สง่ั “ทง้ั หมด - ตรง” “วนั ทยหตั ถ”์ (ผนู้ �ำ กลมุ่ หรอื ผทู้ ไี่ ดร้ บั มอบหมายท�ำ วนั ทยหตั ถร์ บั ) หวั หนา้ หนว่ ย
ลดมือลงแล้วก้าวออกไปข้างหน้า 1 กา้ ว ทำ�วนั ทยหตั ถ์และรายงานวา่ “สมาชิกทัง้ หมด พรอ้ มท่จี ะ
ปฏิบตั ิกจิ กรรมแล้วค่ะ (ครบั )” เมอื่ รายงานเสร็จแล้ว หัวหนา้ หนว่ ยลดมือลง ถอยหลังกลับเขา้ ทีเ่ ดมิ
ทำ�วันทยหตั ถแ์ ละสงั่ “มอื ลง” “พกั ” (ผู้นำ�กลมุ่ หรือผูท้ ีไ่ ด้รับมอบหมายลดมือลง)
ขอ้ เสนอแนะ เม่อื หมดเวลาเรียนหรือฝึกกจิ กรรมในแตล่ ะฐาน ให้ผทู้ �ำ หนา้ ที่
ควบคมุ เวลา ใชส้ ญั ญาณนกหวดี ตามวชิ าระเบยี บแถวและสญั ญาณ โดยเปา่ สญั ญาณนกหวดี ยาว 1 ครงั้
(หยดุ กจิ กรรม และสรปุ กจิ กรรม) เว้นระยะประมาณ 1 นาที และเปา่ สัญญาณนกหวดี ยาวอกี 2 ครั้ง
เพอื่ เปน็ สญั ญาณว่า ใหท้ ุกหนว่ ยรายงานตวั ออกจากฐานกิจกรรม
การรายงานออกจากฐานกิจกรรม
เมอ่ื หมดเวลาปฏบิ ตั กิ จิ กรรมในฐานแลว้ กอ่ นทจ่ี ะเปลย่ี นไปปฏบิ ตั กิ จิ กรรมในฐานอน่ื
สมาชกิ ยวุ กาชาดตอ้ งแสดงความขอบคณุ ตอ่ ผนู้ �ำ กลมุ่ หรอื ผทู้ ไ่ี ดร้ บั มอบหมาย โดยสมาชกิ ยวุ กาชาดทกุ คน
ในแต่ละหน่วยเข้าแถวหน้ากระดาน หัวหน้าหน่วยส่ัง “หน่วยสี....ตรง” “วันทยหัตถ์” (ผู้นำ�กลุ่ม
หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายทำ�วันทยหัตถ์รับ) และกล่าวคำ�ว่า “ขอบคุณค่ะ (ครับ)” โดยไม่ต้องก้าว
ออกจากแถว สั่ง “มอื ลง” “ขวา - หนั ” (ผูน้ �ำ กลุม่ หรือผ้ทู ไ่ี ด้รับมอบหมายลดมือลง) สมาชิกยุวกาชาด
ทกุ คนวง่ิ ออกจากฐาน เพื่อไปปฏบิ ตั ิกิจกรรมในฐานตอ่ ไป
กรณีไปปฏิบัติกิจกรรมหลายหน่วย ให้หัวหน้าหน่วยแรกเป็นผู้ส่ังแทน
“ท้ังหมด - ตรง” “วันทยหัตถ์” (ผู้นำ�กลุ่มหรือผู้ท่ีได้รับมอบหมายทำ�วันทยหัตถ์รับ) กล่าวคำ�ว่า
“ขอบคุณคะ่ (ครบั )” โดยไมต่ ้องกา้ วออกจากแถว เมอื่ รายงานเสรจ็ แลว้ หัวหนา้ หน่วย สัง่ “มอื ลง”
“ขวา - หัน” (ผู้นำ�กลุ่มหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายลดมือลง) สมาชิกยุวกาชาดทุกคนว่ิงออกจากฐาน
เพ่อื ไปปฏิบตั ิกิจกรรมในฐานต่อไป

44 ค่มู อื การฝกึ อบรมเจ้าหน้าทแี่ ละผูบ้ งั คบั บัญชายวุ กาชาด

หลักสตู รครูผู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

2. พธิ ีปิดกิจกรรมยุวกาชาด มี 5 ขนั้ ตอน ดังนี้

2.1 เรยี กสมาชกิ เขา้ แถวครง่ึ วงกลมหนา้ เสาธง ใหป้ ฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกบั พธิ เี ปดิ กจิ กรรม
ยุวกาชาดตามขอ้ 1.1
2.2 การตรวจและรายงาน ใหป้ ฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกบั พธิ เี ปดิ กจิ กรรมยวุ กาชาดตามขอ้ 1.5
ทั้งนี้ การตรวจในพิธีปิดกิจกรรมยุวกาชาด ควรตรวจเครื่องแบบของสมาชิกยุวกาชาด เพื่อเป็น
การตรวจความเรยี บรอ้ ยของเครอ่ื งแบบกอ่ นออกจากสถานศกึ ษา
2.3 นัดหมายและชี้แจง ให้ผู้นำ�กลุ่มนัดหมายและชี้แจงเกี่ยวกับการจัดกิจกรรม
ในครง้ั ตอ่ ไป หรือการจัดเตรยี มวสั ดุอปุ กรณ์ทจี่ ะใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดนำ�มาปฏบิ ัติกิจกรรมครงั้ ต่อไป
2.4 การชกั ธงยวุ กาชาดลง ใหม้ ขี น้ั ตอนการปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกนั กบั การชกั ธงยวุ กาชาดขน้ึ
ในพธิ เี ปดิ กิจกรรมยวุ กาชาดตามขอ้ 1.2 แต่ในพิธีปดิ กจิ กรรมยวุ กาชาดจะเป็นการชกั ธงยุวกาชาดลง
2.5 เลกิ แถว ให้ผนู้ �ำ กลุ่มเดินไปยนื หนา้ เสาธง หา่ งจากเสาธงประมาณ 3 ก้าว แลว้ ส่งั
“เลกิ - แถว” สมาชกิ ยวุ กาชาดทกุ คนท�ำ วนั ทยหตั ถ์ มอื ลง (ผนู้ �ำ กลมุ่ และรองผนู้ �ำ กลมุ่ ท�ำ วนั ทยหตั ถร์ บั
ลดมือลง พร้อมสมาชิกยวุ กาชาด) สมาชกิ ยุวกาชาดทำ�ขวาหัน แยกย้ายกนั ไป
หมายเหตุ
1. กรณที ่ีไม่มีการชกั ธงชาติขึ้น และไมไ่ ด้มกี ารสวดมนต์ ในพธิ ีเปดิ กจิ กรรมยวุ กาชาด
เนื่องจากในสถานศกึ ษามีการชกั ธงชาตขิ ้ึนสู่ยอดเสา และมีการสวดมนต์ ประจำ�วันอยู่แล้ว
2. กรณีท่ีมขี ้อจ�ำ กัดด้านสถานท่ี อาจจัดแถวไดต้ ามความเหมาะสม

วิธีการน�ำ เสนอ

1. การน�ำ เข้าส่บู ทเรียน
2. การน�ำ เสนอ
2.1 ชี้แจงวัตถุประสงค์
2.2 ศกึ ษาขนั้ ตอนจากส่อื PowerPoint
2.3 บรรยาย ตามหัวข้อเนื้อหา สลับการสาธิตโดยคณะวิทยากรและผู้เข้ารับ
การฝกึ อบรม

คมู่ อื การฝกึ อบรมเจา้ หนา้ ที่และผ้บู ังคบั บัญชายวุ กาชาด 45

หลักสูตรครผู ้สู อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

2.4 ฝกึ ปฏิบัติ
2.4.1 พธิ เี ปิดกจิ กรรมยวุ กาชาด
2.4.2 การตรวจและรายงาน
2.4.3 การรายงานตวั เข้า และออกจากฐานกิจกรรม
2.3.4 พิธปี ิดกิจกรรมยุวกาชาด
3. การสรุป
3.1 สรุปประเดน็ ส�ำ คัญและจดุ เนน้
3.2 เปิดโอกาสให้ผู้เข้ารับการฝกึ อบรมซกั ถามขอ้ สงสยั

กิจกรรมเสนอแนะ

1. การศึกษาจากสอ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์
2. อธิบายประกอบแผนภูมิ
3. การศึกษาเปน็ ฐาน

สื่อและนวัตกรรม

1. ส่อื อิเลก็ ทรอนกิ ส์
2. แผนภมู ิ
3. แผ่นภาพ

การวดั และประเมินผล

1. สงั เกตจากการปฏบิ ัติกิจกรรม
2. แบบประเมินผลรายวิชา

46 คูม่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ทแ่ี ละผบู้ งั คบั บญั ชายุวกาชาด

หลกั สูตรครูผู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

ขอ้ บงั คบั และระเบยี บปฏิบัตเิ กี่ยวกบั ยุวกาชาด

เวลา 1:30 ชั่วโมง

จดุ ประสงค์

1. มีความรู้ตามข้อบังคับสภากาชาดไทย หมวดที่ 9 ว่าด้วยยุวกาชาด และระเบียบ
คณะกรรมการบรหิ ารยวุ กาชาด ว่าด้วยการปฏิบตั ิเก่ียวกับยุวกาชาด
2. ปฏิบัติตามข้อบังคับสภากาชาดไทย หมวดท่ี 9 ว่าด้วยยุวกาชาด และระเบียบ
คณะกรรมการบริหารยวุ กาชาด วา่ ดว้ ยการปฏบิ ตั เิ ก่ียวกบั ยวุ กาชาด

หัวขอ้ เนือ้ หา

1. คุณสมบตั ิของสมาชกิ ยุวกาชาด
2. การจัดตงั้ หมูย่ ุวกาชาดสถานศกึ ษา
3. การปกครองยวุ กาชาดสถานศึกษา
4. การจ�ำ หน่ายชื่อสมาชกิ
5. การทำ�ความเคารพ
6. คณะกรรมการยุวกาชาดสถานศึกษา และอำ�นาจหนา้ ท่ี
7. เครอ่ื งแบบยุวกาชาด
8. การประดบั เครือ่ งหมาย
9. การเงิน
10. แบบพมิ พ์

คมู่ ือการฝึกอบรมเจา้ หนา้ ที่และผู้บังคับบญั ชายวุ กาชาด 47

หลักสูตรครูผสู้ อนกจิ กรรมยุวกาชาด

เนื้อหา
1. คณุ สมบตั ิของสมาชิกยวุ กาชาด

1.1 สมาชกิ ยวุ กาชาด ได้แก่ เด็กและเยาวชนอายยุ ่างเข้าปีที่ 7 ถึง 18 ปี และหรอื
ทก่ี �ำ ลงั ศกึ ษาอยใู่ นระดบั ประถมศกึ ษาถงึ มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (ยวุ กาชาด ระดบั 1 - ยวุ กาชาด ระดบั 4)
และเลอื กเรยี นยวุ กาชาดตามหลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาด
1.2 อาสายวุ กาชาด ได้แก่ เด็กและเยาวชนอายุระหว่าง 15 ปี ถงึ 30 ปี ท่ีก�ำ ลงั ศึกษา
ทั้งในระบบและนอกระบบการศึกษาสำ�เร็จการอบรมหลักสูตรพื้นฐานยุวกาชาด และสังกัดชมรม
อาสายวุ กาชาด รวมทัง้ บคุ คลทมี่ ีความสนใจสมคั รเปน็ อาสายุวกาชาด
สมาชิกยวุ กาชาดในสถานศกึ ษา แบง่ ออกเป็นระดบั ต่าง ๆ ดงั น้ี
ระดับที่ 1 คอื สมาชกิ ยุวกาชาดที่ศกึ ษาอยูช่ ั้นประถมศึกษาปที ่ี 1 - 3
ระดบั ที่ 2 คือ สมาชิกยุวกาชาดทศี่ ึกษาอยู่ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 4 - 6
ระดบั ที่ 3 คอื สมาชกิ ยวุ กาชาดทีศ่ ึกษาอยชู่ ้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 1 - 3
ระดบั ที่ 4 คือ สมาชกิ ยุวกาชาดที่ศกึ ษาอยู่ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ 4 - 6

2. การจดั ตง้ั หมู่ยวุ กาชาดสถานศกึ ษา

การขอจดั ต้งั หมู่ยวุ กาชาดสถานศกึ ษา จะกระท�ำ ได้ต่อเมอ่ื
1. มผี ้สู มัครเป็นสมาชิกยวุ กาชาดอยา่ งน้อย 12 คน
2. มีผู้บังคับบัญชาที่สำ�เร็จการฝึกอบรมเจ้าหน้าท่ีและผู้บังคับบัญชายุวกาชาด
หลักสูตรใด หลักสูตรหนง่ึ อยา่ งน้อย 1 คน
3. มกี รรมการผู้ทรงคณุ ธรรมไม่เกิน 5 คน
หัวหน้าสถานศึกษาย่ืนคำ�ร้องขอจัดต้ังหมู่ยุวกาชาดสถานศึกษา (แบบ ยุว.1 - 3)
ต่อสำ�นักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน สำ�นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ยุวกาชาด
กรุงเทพมหานคร ยุวกาชาดจังหวัด ฯลฯ แล้วแต่กรณี และเมื่อได้รับอนุมัติแล้วให้ติดตั้งป้ายช่ือ
หมู่ยวุ กาชาดนน้ั ๆ ไวใ้ นจุดที่เห็นชัดเจน

3. การปกครองยุวกาชาดสถานศึกษา

3.1 ยุวกาชาดในสถานศึกษาแต่ละแห่ง จัดต้ังหมู่ยุวกาชาดได้เพียงหน่ึงหมู่ และ
แบง่ การปกครอง ดังน้ี
3.1.1 หมยู่ วุ กาชาด ประกอบดว้ ย กลุม่ ยุวกาชาด ตัง้ แต่ 1 กลุ่มขึ้นไป
3.1.2 กลมุ่ ยวุ กาชาด ประกอบดว้ ย หน่วยยุวกาชาด ต้ังแต่ 2 - 6 หนว่ ย
3.1.3 หน่วยยวุ กาชาด ประกอบดว้ ย สมาชิกยวุ กาชาด ตงั้ แต่ 6 - 10 คน

48 คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ทแ่ี ละผบู้ ังคับบญั ชายวุ กาชาด

หลักสตู รครูผสู้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

การเรียกช่ือหน่วยยุวกาชาด เรียกเป็นหน่วยสี ให้จัดลำ�ดับหน่วยสีเรียงตามวัน
(วันจันทร์ถึงวันเสาร์) ได้แก่ สีเหลือง สีชมพู สีเขียว สีแสด สีฟ้า และสีม่วง ในแต่ละหน่วย
ให้มีหัวหน้าหน่วยหน่ึงคน และรองหัวหน้าหน่วยหนึ่งคน สมาชิกในหน่วยเป็นผู้คัดเลือกกันเอง
โดยนายกหมเู่ ปน็ ผูแ้ ตง่ ตัง้ และอยู่ในต�ำ แหน่งคราวละ 1 ภาคเรียน เป็นอย่างน้อย
3.2 ตำ�แหนง่ ผู้บังคับบัญชายุวกาชาดสถานศกึ ษา มีตามล�ำ ดบั ดังน้ี
3.2.1 นายกหมู่
3.2.2 รองนายกหมู่
3.2.3 ผนู้ ำ�กลุม่
3.2.4 รองผู้น�ำ กลุ่ม
3.3 การปกครองยวุ กาชาดสถานศึกษา มตี ามลำ�ดับดงั น้ี
3.3.1 นายกหมู่
3.3.2 รองนายกหมู่
3.3.3 ผนู้ �ำ กลุ่ม
3.3.4 รองผนู้ ำ�กลุ่ม
3.3.5 หวั หน้าหนว่ ย
3.3.6 รองหัวหนา้ หนว่ ย
ในกลมุ่ ยวุ กาชาดแตล่ ะกลมุ่ ใหม้ คี ณะกรรมการยวุ กาชาดประจ�ำ กลมุ่ ประกอบดว้ ย
หัวหน้าหน่วยและรองหัวหน้าหน่วยเป็นกรรมการ ในการประชุมให้มีการคัดเลือกหัวหน้าหน่วย
เปน็ ประธาน 1 คน และเลขานกุ าร 1 คน โดยมผี ู้น�ำ กลมุ่ และรองผนู้ �ำ กลมุ่ เป็นทีป่ รกึ ษา

4. การจ�ำ หนา่ ยชือ่ สมาชิก

การจ�ำ หน่ายช่อื สมาชิกออกจากทะเบยี นหมู่ยวุ กาชาด ทำ�ไดใ้ นกรณใี ดกรณหี นึ่ง ดงั นี้
4.1 ตาย
4.2 ลาออก
4.3 ย้ายสถานศึกษา
4.4 พน้ สภาพจากการเป็นนกั เรยี น
4.5 ประพฤติตนไมเ่ หมาะสม

คูม่ ือการฝึกอบรมเจา้ หนา้ ทีแ่ ละผบู้ ังคับบัญชายุวกาชาด 49

หลกั สูตรครผู ู้สอนกิจกรรมยวุ กาชาด

5. การทำ�ความเคารพ

ยวุ กาชาดท�ำ ความเคารพในแต่ละโอกาส ดังนี้
5.1 การแสดงความเคารพ แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ
พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ ให้ทำ�ความเคารพโดยการวันทยหัตถ์ กรณี
ไมส่ วมหมวกใหถ้ วายค�ำ นบั (นงั่ รบั เสดจ็ อยกู่ บั พน้ื ใหถ้ วายความเคารพดว้ ยการหมอบกราบ) หรอื ปฏบิ ตั ิ
ตามประเพณนี ยิ ม
5.2 ในพธิ ีการ
5.2.1 กรณสี วมหมวก ใหท้ ำ�ความเคารพดว้ ยการวันทยหัตถ์
5.2.2 กรณไี มส่ วมหมวก ใหท้ �ำ ความเคารพดว้ ยการยนื ตรง หรอื ปฏบิ ตั ติ ามค�ำ สงั่
5.3 การประกอบพิธีกรรมทางศาสนา หรือเข้าไปในสถานที่อันควรสักการะ
ใหถ้ อดหมวกและหรอื ปฏิบตั ิตามประเพณนี ิยม
5.4 นอกพธิ กี าร
5.4.1 กรณีสวมหมวก ให้ทำ�ความเคารพด้วยการวันทยหตั ถ์
5.4.2 กรณีไมส่ วมหมวก ใหท้ ำ�ความเคารพดว้ ยการไหว้ หรอื ยืนตรง หรอื ปฏิบตั ิ
ตามประเพณีนิยม
วิธีการท�ำ วันทยหตั ถ์
1. ยืนตรง กางข้อศอกขวาตั้งฉากกับพื้นพร้อมกับพับแขนโดยให้แขนต้ังฉาก
กบั ลำ�ตัว
2. แบมือโดยให้น้ิวท้ังห้าเรียงชิดติดกัน ฝ่ามืออยู่ในลักษณะคว�่ำ ปลายนิ้วช้ีจรด
ขอบกะบังหมวกระดับเหนือปลายคิ้วข้างขวา ยุวกาชาดชายที่สวมหมวกทรงอ่อน (หมวกเบเรต์)
ใชป้ ลายนิ้วชี้แตะทหี่ างคว้ิ ขา้ งขวา
3. เสรจ็ แลว้ ลดมอื ลงแนบลำ�ตัวในท่ายนื ตรง

6. คณะกรรมการยุวกาชาดสถานศกึ ษา และอำ�นาจหนา้ ที่

ให้ผู้บริหารสถานศึกษาแต่ละแหง่ เปน็ นายกหมู่ของสถานศึกษานนั้ มหี น้าทบ่ี รหิ ารงาน
ยุวกาชาดในสถานศกึ ษาทตี่ นรบั ผดิ ชอบ
ในสถานศกึ ษาแตล่ ะแหง่ ใหม้ คี ณะกรรมการยวุ กาชาดสถานศกึ ษาคณะหนง่ึ ประกอบดว้ ย
นายกหมู่ของสถานศึกษานั้นเป็นประธานกรรมการ รองนายกหมู่เป็นรองประธานกรรมการ
ผนู้ �ำ กลมุ่ รองผนู้ �ำ กลมุ่ ทกุ คน และผทู้ รงคณุ ธรรมจ�ำ นวนไมเ่ กนิ 5 คน เปน็ กรรมการ ใหผ้ นู้ �ำ กลมุ่ คนหนงึ่
ที่ได้รับมอบหมายจากนานกหมู่ยุวกาชาดเป็นกรรมการและเลขานุการ ผู้นำ�กลุ่มหรือรองผู้นำ�กลุ่ม
ไมเ่ กิน 2 คน ทไี่ ดร้ บั มอบหมายจากนายกหมยู่ ุวกาชาดเป็นกรรมการและผู้ช่วยเลขานกุ าร
กรรมการผ้ทู รงคุณธรรมอยใู่ นตำ�แหนง่ คราวละ 4 ปี และอาจไดร้ ับแต่งตง้ั ใหมไ่ ด้

50 คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ที่และผู้บังคับบัญชายุวกาชาด

หลกั สตู รครผู ู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

คณะกรรมการยวุ กาชาดสถานศึกษา มอี �ำ นาจหนา้ ท่ี ดังตอ่ ไปนี้
(1) บริหารงานยุวกาชาดในสถานศึกษาท่ีรับผิดชอบให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์

ของยุวกาชาด และนโยบายของคณะกรรมการบริหารยวุ กาชาด

(2) ดำ�เนินงานยุวกาชาดในสถานศึกษาที่รับผิดชอบให้เป็นไปตามนโยบาย

ของสภากาชาดไทย และกระทรวงศกึ ษาธกิ าร

(3) วางแนวการฝึกอบรมยุวกาชาดในสถานศกึ ษาท่รี ับผดิ ชอบ

(4) กำ�กับ ดแู ลการดำ�เนินงานยวุ กาชาดในสถานศึกษาทีต่ นรบั ผดิ ชอบใหเ้ ปน็ ไปตาม

วัตถุประสงค์ของยวุ กาชาด และนโยบายของคณะกรรมการบรหิ ารยุวกาชาด

(5) พจิ ารณารายงานประจ�ำ ปขี องหมูย่ วุ กาชาดในสถานศกึ ษาท่รี บั ผดิ ชอบ

(6) จัดทำ�รายงานประจำ�ปีเสนอต่อนายกยุวกาชาดกรุงเทพมหานคร หรือ

นายกยวุ กาชาดทอ้ งถนิ่ จงั หวดั หรอื นายกยวุ กาชาดเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษา หรอื นายกยวุ กาชาด

เขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษา หรือนายกยุวกาชาดเมืองพัทยา หรือผู้อำ�นวยการสำ�นักการลูกเสือ

ยุวกาชาดและกจิ การนักเรยี น แลว้ แตก่ รณี

(7) ส่งเสรมิ และสนบั สนนุ กิจการยวุ กาชาดใหเ้ ปน็ ไปตามวตั ถุประสงคข์ องยวุ กาชาด

(8) ดำ�ริและวินิจฉัยปัญหาต่าง ๆ ในการดำ�เนินงานยุวกาชาดในสถานศึกษา

ทีร่ บั ผดิ ชอบ

(9) ด�ำ เนนิ การอน่ื ตามทกี่ �ำ หนดไวใ้ นขอ้ บงั คบั หรอื ระเบยี บ หรอื ทค่ี ณะกรรมการบรหิ าร

ยุวกาชาด แลว้ แตก่ รณี มอบหมาย

7. เคร่อื งแบบยุวกาชาด

7.1 เคร่ืองแบบสมาชกิ ยวุ กาชาดหญิง ระดบั 1 ถึง ระดบั 3 มดี ังนี้
หมวก ทำ�ด้วยผ้าสีกรมท่าทรงอ่อน ลักษณะมีกะบังหมวกด้านหน้า ตลบปีก
ดา้ นหลังและด้านขา้ งทัง้ สองดา้ นข้ึน หนา้ หมวกประดับเครอื่ งหมายหนา้ หมวกสีเงิน
เสอื้ ใชผ้ า้ สฟี า้ อมเทาแบบเชต้ิ แขนสนั้ ปลายแขนพบั ตลบออกดา้ นนอก ขนาดกวา้ ง
ประมาณ 3 เซนติเมตร ตัวเส้ือผ่าอกตลอด มีสาบกว้างประมาณ 3 เซนติเมตร และขัดดุมตลอด
ตามความเหมาะสม ทอี่ กเสอื้ มกี ระเปา๋ สองขา้ ง ตรงกง่ึ กลางกระเปา๋ พบั จบี เปน็ แถบกวา้ งเทา่ กบั สาบเสอ้ื
มฝี ากระเปา๋ รปู มน ชายกลางแหลมและขดั ดมุ ตรงกงึ่ กลางขา้ งละ 1 ดมุ ทไ่ี หลเ่ สอ้ื มสี าบอนิ ทรธนขู ดั ดมุ
ขา้ งละหนง่ึ ดมุ ดมุ ดงั กลา่ วนม้ี ลี กั ษณะเปน็ รปู กลมแบน ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง 1 เซนตเิ มตร ท�ำดว้ ยวตั ถุ

คู่มอื การฝกึ อบรมเจา้ หน้าทแ่ี ละผบู้ งั คับบัญชายุวกาชาด 51

หลักสูตรครูผูส้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

สเี ดยี วกบั เสอื้ ทอี่ นิ ทรธนู ประดบั เครอ่ื งหมายบอกระดบั เปน็ โลหะสที อง ทอี่ กเสอื้ ดา้ นขวา เหนอื ฝากระเปา๋
ประดับป้ายช่ือท�ำด้วยผ้าสีขาว กว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร ปักช่ือและนามสกุลสีน้�ำเงิน

ตวั อกั ษรสูงประมาณ 1 เซนตเิ มตร เหนอื ป้ายช่ือ ประดับเครอ่ื งหมายสมาชกิ ยวุ กาชาด ท่ีตน้ แขนขวา
ต�่ำลงมา 1 เซนติเมตร ประดับแถบชื่อโรงเรียน กว้าง 2 เซนติเมตร ยาวประมาณ 7 เซนติเมตร

ตามแนวตะเขบ็ เสือ้ ท�ำดว้ ยผา้ พนื้ สแี ดง กรอบและอกั ษรชอื่ โรงเรยี นเปน็ สขี าว (ไมต่ อ้ งมคี �ำวา่ โรงเรยี น)

และประดบั เครอ่ื งหมายบอกชน้ั กลมุ่ และหนว่ ย ใตแ้ ถบชอื่ โรงเรยี นหา่ งจากจดุ กง่ึ กลางปา้ ยชอื่ โรงเรยี น

ลงมา 1 เซนติเมตร ที่แขนซ้ายประดับเครอ่ื งหมายกจิ กรรมต่าง ๆ
ผ้าผูกคอ ใช้ผา้ สกี รมทา่ มลี ักษณะเป็นสามเหลย่ี มมมุ ฉาก ดา้ นประกอบมมุ ฉาก
ยาวด้านละ 75 - 90 เซนติเมตร เย็บรมิ ท้ังสามดา้ น มีเครื่องหมายยวุ กาชาดท�ำ ดว้ ยผ้า ขนาดเสน้ ผา่

ศนู ยก์ ลาง 5 เซนตเิ มตร ใหห้ า่ งจากมมุ ฉาก 5 เซนตเิ มตร เวลาใชใ้ หพ้ บั ดา้ นตรงขา้ งมมุ ฉาก กวา้ งประมาณ

4 เซนตเิ มตร ทบจีบหลาย ๆ ครง้ั แลว้ พบั ตลบอกี ครงั้ หนง่ึ ให้เหลือไว้ประมาณ 15 - 20 เซนตเิ มตร

วางทาบปกเสอื้ เอารอยพบไว้ด้านใน ผูกเป็นเงอ่ื นพิรอด ให้เง่ือนตรงกบั ดุมเมด็ ที่สอง

กระโปรง ใชผ้ า้ และสชี นดิ เดยี วกบั เสอ้ื ยาวคลมุ เขา่ มจี บี รอบตวั 12 จบี ระยะหา่ ง
ระหวา่ งจบี เทา่ กัน ตะเขบ็ หลบใน ยาวประมาณ 10 เซนตเิ มตร ใช้สวมทบั เสื้อ

เข็มขัด หัวเข็มขัดทำ�ด้วยโลหะสีเงิน รูปสี่เหล่ียมผืนผ้า กว้าง 3.5 เซนติเมตร
ยาว 4.5 เซนตเิ มตร ตรงกลางมลี ายดนุ เปน็ เครอ่ื งหมายอยา่ งเดยี วกบั เครอ่ื งหมายหนา้ หมวก สายเขม็ ขดั
ทำ�ด้วยหนังสีดำ�ขนาดกว้าง 3.5 เซนตเิ มตร โดยคาดทับขอบกระโปรง

ถุงเทา้ นกั เรียนสีขาวพบั เหนอื ขอ้ เทา้ ประมาณ 5 เซนตเิ มตร
รองเทา้ หนงั สีด�ำ แบบห้มุ ส้นหุ้มปลายเทา้ มสี ายรัดหลงั เทา้ หรอื รองเท้าผา้ ใบ
หมุ้ ส้นสีขาวแบบผูกเชอื กสีขาว

7.2 เคร่อื งแบบสมาชกิ ยวุ กาชาดชาย ระดบั 1 ถงึ ระดบั 3 มดี งั นี้
หมวก ทำ�ด้วยผ้าสักหลาดสีกรมท่าทรงอ่อน (เบเร่ต์) ประดับเคร่ืองหมาย
หน้าหมวกสีเงิน ดา้ นหนา้ เหนือคิว้ ซา้ ย

เสอ้ื ใชผ้ า้ สขี าวแบบเชติ้ แขนสน้ั ปลายแขนพบั ตลบออกดา้ นนอกขนาดกวา้ งประมาณ
3 เซนตเิ มตร ตวั เสอ้ื ผา่ อกตลอด มสี าบกวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร และขดั ดมุ ตลอดตามความเหมาะสม

ทอี่ กเสอื้ มกี ระเปา๋ ทงั้ สองขา้ ง ตรงกง่ึ กลางกระเปา๋ พบั จบี เปน็ แถบกวา้ งเทา่ กบั สาบเสอื้ มฝี ากระเปา๋ รปู มน
ชายกลางแหลมและขัดดุมตรงก่ึงกลางข้างละ 1 ดุม ที่ไหล่เส้ือ มีสาบอินทรธนูขัดดุมข้างละหน่ึงดุม
ดมุ ดังกลา่ ว มลี กั ษณะเป็นรปู กลมแบน ขนาดเส้นผา่ ศนู ย์กลาง 1 เซนตเิ มตร ท�ำด้วยวัตถสุ ีเดียวกบั เสอ้ื

ที่อินทรธนู ประดบั เครอื่ งหมายบอกระดบั เปน็ โลหะสีทอง ท่อี กเสือ้ ดา้ นขวา เหนอื ฝากระเป๋าประดับ

52 คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหน้าทีแ่ ละผ้บู งั คบั บัญชายุวกาชาด

หลักสตู รครูผสู้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

ประดับปา้ ยชอื่ ท�ำดว้ ยผ้าสีขาว กว้างประมาณ 2.5 เซนตเิ มตร ปักชอื่ และนามสกุลสนี ำ�้ เงิน ตัวอักษร

สูงประมาณ 1 เซนตเิ มตร เหนอื ป้ายช่ือประดบั เครอื่ งหมายสมาชกิ ยุวกาชาด ท่ีต้นแขนขวา ต�่ำลงมา
1 เซนตเิ มตร ประดบั แถบชอ่ื โรงเรยี น กวา้ งประมาณ 2 เซนตเิ มตร ยาว 7 เซนตเิ มตร ตามแนวตะเขบ็ เสอ้ื

ทำ�ด้วยผ้าพ้ืนสีแดง กรอบและอักษรช่ือโรงเรียนเป็นสีขาว (ไม่ต้องมีคำ�ว่าโรงเรียน) และประดับ

เคร่ืองหมายบอกช้ัน กลุ่มและหน่วย ใต้แถบช่ือโรงเรียนห่างจากจุดก่ึงกลางป้ายชื่อโรงเรียนลงมา

1 เซนติเมตร ท่แี ขนซ้าย ประดับเคร่ืองหมายกจิ กรรมต่าง ๆ
ผ้าผูกคอ ใช้ผ้าสีกรมท่า มีลักษณะเป็นสามเหล่ียมมุมฉาก ด้านประกอบ
มมุ ฉากยาวด้านละ 75 - 90 เซนติเมตร เย็บรมิ ท้งั สามดา้ น มีเครือ่ งหมายยุวกาชาดทำ�ด้วยผ้าขนาด

เส้นผ่าศูนย์กลาง 5 เซนติเมตร ให้หางจากมุมฉาก 5 เซนติเมตร เวลาใช้ให้พับด้านตรงข้ามมุมฉาก

กว้างประมาณ 4 เซนติเมตร ทบจีบหลาย ๆ คร้ัง แล้วพับตลบอีกคร้ังหน่ึง ให้เหลือไว้ประมาณ

15 - 20 เซนตเิ มตร วางทาบปกเสอ้ื เอารอยพบั ไวด้ า้ นใน ผกู เปน็ เงอ่ื นพริ อด ใหเ้ งอ่ื นตรงกบั ดมุ เมด็ ทส่ี อง

กางเกง ใช้ตามเคร่อื งแบบนกั เรียนของสถานศกึ ษาท่ีตนสังกดั
เข็มขัด หัวเข็มขัดทำ�ด้วยโลหะสีเงิน รูปส่ีเหล่ียมผืนผ้า กว้าง 3.5 เซนติเมตร
ยาว 4.5 เซนตเิ มตร ตรงกลางมลี ายดนุ เปน็ เครอ่ื งหมายอยา่ งเดยี วกบั เครอ่ื งหมายหนา้ หมวก สายเขม็ ขดั
ท�ำ ดว้ ยหนังสีดำ�ขนาดกว้าง 3.5 เซนตเิ มตร โดยคาดทบั ขอบกางเกง

ถุงเท้า ใช้ตามเครอื่ งแบบนักเรียนของสถานศึกษาท่ตี นสงั กัด
รองเท้า ใชต้ ามเคร่ืองแบบนักเรียนของสถานศึกษาที่ตนสังกัด
7.3 การแตง่ กายของสมาชกิ ยุวกาชาด ระดบั 4
สมาชิกยุวกาชาด ระดับ 4 ให้ใช้เครื่องแบบนักเรียนคล้องคอด้วยเครื่องหมาย

สมาชกิ ยวุ กาชาด ระดบั 4 อยูเ่ หนอื ดมุ เม็ดที่ 3

7.4 การลดเครื่องแบบ หมู่ยุวกาชาดโรงเรียนใดท่ีสมาชิกยุวกาชาดหญิงหรือชาย
ไมส่ ามารถจดั หาเครอื่ งแบบไดโ้ ดยอนโุ ลม ใหใ้ ชเ้ ครอ่ื งแบบนกั เรยี นประดบั เครอื่ งหมายสมาชกิ ยวุ กาชาด

ท่อี กเสื้อดา้ นขวา ผ้าผกู คอ และหมวก ทัง้ น้ี สถานศกึ ษาใดที่ไมส่ ามารถดำ�เนินการตามทกี่ �ำ หนดไว้ได้

ให้อยู่ในดุลพินิจของนายกหมู่ยวุ กาชาดของสถานศึกษานนั้ ๆ

คู่มือการฝึกอบรมเจ้าหนา้ ทแ่ี ละผ้บู ังคับบัญชายวุ กาชาด 53

หลกั สตู รครูผูส้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

7.5 เครอ่ื งแบบเจ้าหนา้ ทแี่ ละผู้บังคับบญั ชายุวกาชาด
7.5.1 เครอื่ งแบบเจ้าหนา้ ท่ีและผบู้ ังคบั บญั ชายุวกาชาดหญิง มี 3 แบบ ดังน้ี
แบบท่ี 1
หมวก ท�ำ ดว้ ยผา้ คอมทววิ สกี รมทา่ ทรงแขง็ ลกั ษณะมกี ะบงั หมวกดา้ นหนา้
ตลบปกี ด้านหลงั และดา้ นขา้ งทั้งสองดา้ นขึ้น หนา้ หมวกประดับเครือ่ งหมายหนา้ หมวกสที อง

เส้อื ใชผ้ า้ สฟี า้ อมเทา แบบแยกชน้ิ คอแบะ ผา่ อกตลอด มดี มุ สเี ดยี วกบั เสอ้ื
4 - 5 ดมุ ตามความเหมาะสมของแตล่ ะบคุ คล แขนส้นั เหนอื ข้อศอกเล็กน้อย ปลายแขนพบั ตลบออก

ดา้ นนอก ขนาดกวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร แลว้ เดนิ เสน้ ขอบ ทอ่ี กเสอ้ื ดา้ นซา้ ยมกี ระเปา๋ ปกั เครอ่ื งหมาย

ผูบ้ งั คับบญั ชายุวกาชาด ใช้สวมทบั กระโปรง

กระโปรง ใชผ้ า้ และสชี นดิ เดยี วกบั เสอื้ ตดั แบบเขา้ รปู ยาวคลมุ เขา่ กงึ่ กลาง
ดา้ นหน้า และดา้ นหลังจบั จบี ทวิส เยบ็ ตะเข็บหลบในแยกชายท้งั 2 ด้าน

เขม็ ขดั หวั เขม็ ขดั ท�ำ ดว้ ยโลหะสที อง รปู สเ่ี หลย่ี มผนื ผา้ กวา้ ง 3.5 เซนตเิ มตร
ยาว 4.5 เซนตเิ มตร ตรงกลางมลี ายดนุ เปน็ เครอื่ งหมายอยา่ งเดยี วกบั เครอ่ื งหมายหนา้ หมวก สายเขม็ ขดั
ทำ�ดว้ ยผา้ สีเดียวกบั เสอื้ และกระโปรง กว้าง 3.5 เซนติเมตร ใชค้ าดทบั เส้อื

รองเท้า หนังคัทชูสีดำ� แบบเรียบสุภาพ ไม่มีลวดลายและเครื่องประดับ
ความสูงของส้นรองเท้าไมเ่ กิน 10 เซนติเมตร

เครอื่ งแบบท่ี 1 ใช้ในโอกาสการจัดกิจกรรมยวุ กาชาดไดท้ กุ กิจกรรม
แบบท่ี 2
เสอ้ื ใชผ้ ้าสกี รมทา่ แบบสทู ผา่ หลงั คอแบะ ผ่าอกตลอด มกี ระเป๋าบนอก
ด้านซ้าย ปักเครื่องหมายผู้บังคับบัญชายุวกาชาด ชายเสื้อด้านล่าง 2 ข้าง มีกระเป๋าข้างละ 1 ใบ

มีฝาปดิ ใชส้ วมทับเส้อื สีขาว (ไม่ประดบั เครื่องหมายวฒุ ดิ า้ นยวุ กาชาด)

กระโปรง ใช้ผา้ และสชี นิดเดียวกบั เสื้อ ตดั แบบเขา้ รูป ยาวคลมุ เขา่
รองเท้า หนังคัทชูสีดำ� แบบเรียบสุภาพ ไม่มีลวดลายและเครื่องประดับ
ความสงู ของส้นรองเท้าไม่เกิน 10 เซนตเิ มตร

เครื่องแบบที่ 2 ใช้ในโอกาสพิธีสำ�คัญทางยุวกาชาด หรือเป็นประธาน
ในพิธกี ารทางยุวกาชาด

54 ค่มู ือการฝึกอบรมเจ้าหนา้ ท่ีและผบู้ งั คบั บัญชายุวกาชาด

หลกั สตู รครูผสู้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

แบบที่ 3
หมวก ท�ำดว้ ยผ้ามองตากูร์สีกรมทา่ ทรงหมวกเยบ็ ประกบด้วยผ้า 5 ช้ิน
เดินเส้นด้าย 2 เส้นระหว่างรอยต่อของผ้าแต่ละชิ้น ด้านในเสริมฟองน้�ำและผ้ากาว เย็บติดแผ่น

ดนั ทรง หมวกขา้ งในดา้ นหนา้ ผา้ 4 ชน้ิ ดา้ นหลงั ตรงกลางเจาะรตู าไก่ ชนิ้ ละ 1 รู และตดิ กระดมุ 1 เมด็

ที่ตรงกลางด้านบนของหมวก ปีกหมวกเป็นโฟมชนิดดัดโค้งได้ เย็บหุ้มด้วยผ้าชนิดเดียวกัน

พรอ้ มเดนิ เสน้ ดา้ นรอบปกี หมวก จ�ำนวน 4 แถว ดา้ นหลงั ตดิ ตวั ปรบั ลดขนาดความกวา้ ง ความกวา้ งของ

หมวกประมาณ 58 เซนตเิ มตร ปีกหมวกยาว 8 เซนติเมตร ปักเครื่องหมาย ผู้บังคับบัญชายุวกาชาด

ขนาดกวา้ งประมาณ 4.5 เซนตเิ มตร สงู ประมาณ 6.5 เซนตเิ มตร
เส้อื ใชผ้ า้ สีฟ้าอมเทา คอแบะ แบบเขา้ รูป ผา่ อกตลอด มดี ุมสเี ดยี วกับเสอื้
4 - 5 ดุม ตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล แขนสั้นเหนือข้อศอกเล็กน้อย ปลายแขนตลบออก

ดา้ นนอก กวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร เดนิ เสน้ ขอบ ทอี่ กเสอื้ ทง้ั สองดา้ นมกี ระเปา๋ ปะแบบเรยี บดา้ นซา้ ย

ปกั เครอื่ งหมายผบู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาด ชายเสอ้ื ดา้ นหนา้ มกี ระเปา๋ ปะทง้ั สองขา้ ง มขี นาดใหญก่ วา่ ดา้ นบน

ตรงกง่ึ กลาง กระเปา๋ พบั จบี เปน็ แถบกวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร ทป่ี ากกระเปา๋ มใี บปก ชายกลางแหลม

และขัดดุมตรงกึ่งกลางข้างละ 1 ดุม ที่เอวเส้ือด้านหลังคาดด้วยผ้าสีเดียวกับเส้ือขนาดกว้าง

4 - 5 เซนตเิ มตร ตดิ ดมุ ขา้ งละหนงึ่ ดมุ ทต่ี ะเขบ็ กลางหลงั จากผา้ คาดเอวถงึ ชายเสอื้ ดา้ นลา่ งเปดิ ผา่ ตลอด
กางเกง ขายาวสดี ำ�หรือสีกรมท่า แบบสุภาพทรงกระบอกขาตรง
รองเท้า หนังคัทชูสีดำ� แบบเรียบสุภาพ ไม่มีลวดลายและเคร่ืองประดับ
ความสูงของส้นรองเทา้ ไมเ่ กิน 10 เซนตเิ มตร
เคร่ืองแบบที่ 3 ใช้ในโอกาสตา่ ง ๆ ดังต่อไปนี้ การเดินทาง การบ�ำ เพญ็
ประโยชน์ ทศั นศกึ ษา สำ�หรบั การปฏบิ ัตกิ ิจกรรมอ่นื ๆ ทต่ี อ้ งใชค้ วามคลอ่ งตัว ทง้ั น้ี ให้อยใู่ นดุลยพนิ ิจ

ของนายกหมู่ยวุ กาชาด ผูอ้ �ำ นวยการฝกึ อบรม หรอื ผูบ้ รหิ ารของหนว่ ยงานนั้น ๆ
7.5.2 เครื่องแบบเจา้ หน้าท่แี ละผบู้ งั คบั บญั ชายุวกาชาดชาย มี 2 แบบ ดังนี้
แบบท่ี 1
หมวก ท�ำด้วยผา้ มองตากรู ์สกี รมท่า ทรงหมวกเย็บประกบดว้ ยผา้ 5 ชน้ิ
เดินเส้นด้าย 2 เส้น ระหว่างรอยต่อของผ้าแต่ละช้ิน ด้านในเสริมฟองน�้ำและผ้ากาว เย็บติดแผ่น

ดนั ทรง หมวกขา้ งในดา้ นหนา้ ผา้ 4 ชน้ิ ดา้ นหลงั ตรงกลางเจาะรตู าไก่ ชน้ิ ละ 1 รู และตดิ กระดมุ 1 เมด็

คู่มอื การฝกึ อบรมเจ้าหน้าที่และผบู้ งั คับบัญชายวุ กาชาด 55

หลักสตู รครูผู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

ที่ตรงกลางด้านบนของหมวก ปีกหมวกเป็นโฟมชนิดดัดโค้งได้ เย็บหุ้มด้วยผ้าชนิดเดียวกัน

พรอ้ มเดนิ เสน้ ดา้ นรอบปกี หมวก จ�ำนวน 4 แถว ดา้ นหลงั ตดิ ตวั ปรบั ลดขนาดความกวา้ ง ความกวา้ งของ

หมวกประมาณ 58 เซนติเมตร ปีกหมวกยาว 8 เซนติเมตร ปกั เครื่องหมายผบู้ งั คับบัญชายุวกาชาด

ขนาดกว้างประมาณ 4.5 เซนติเมตร สงู ประมาณ 6.5 เซนตเิ มตร

เสื้อ ใชผ้ ้าสฟี า้ อมเทา คอแบะ ปลอ่ ยเอวผ่าอกตลอด มีดมุ สีเดียวกบั เสอ้ื
4 - 5 ดุม ตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล แขนสั้นเหนือข้อศอกเล็กน้อย ปลายแขนตลบออก

ดา้ นนอก กวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร เดนิ เสน้ ขอบ ทอ่ี กเสอ้ื ทงั้ สองดา้ นมกี ระเปา๋ ปะแบบเรยี บ ดา้ นซา้ ย

ปกั เครอื่ งหมายผบู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาด ชายเสอื้ ดา้ นหนา้ มกี ระเปา๋ ปะทงั้ สองขา้ ง มขี นาดใหญก่ วา่ ดา้ นบน

ตรงกง่ึ กลางกระเปา๋ พบั จบี เปน็ แถบกวา้ งประมาณ 3 เซนตเิ มตร ทปี่ ากกระเปา๋ มใี บปก ชายกลางแหลม

และขัดดุมตรงก่ึงกลางข้างละ 1 ดุม ที่เอวเส้ือด้านหลังคาดด้วยผ้าสีเดียวกับเส้ือ ขนาดกว้าง

4 - 5 เซนตเิ มตร ตดิ ดมุ ขา้ งละหนงึ่ ดมุ ทต่ี ะเขบ็ กลางหลงั จากผา้ คาดเอวถงึ ชายเสอ้ื ดา้ นลา่ งเปดิ ผา่ ตลอด

กางเกง ขายาวสีดำ� หรือสกี รมทา่ แบบสุภาพทรงกระบอกขาตรง
ถุงเทา้ สดี ำ�หรือกรมท่า ไม่มีลวดลาย
รองเท้า หนังหรอื วัตถเุ ทียมสดี �ำ หุ้มส้น
เคร่ืองแบบที่ 1 ใชใ้ นโอกาสการจัดกจิ กรรมยุวกาชาดไดท้ ุกกจิ กรรม
แบบท่ี 2
เสอ้ื ใช้ผา้ สกี รมทา่ แบบสูท ผา่ หลัง คอแบะ ผา่ อกตลอด มีกระเปา๋ บนอก
ด้านซ้ายปักเครื่องหมายผู้บังคับบัญชายุวกาชาด ชายเส้ือด้านล่าง 2 ข้าง มีกระเป๋าข้างละ 1 ใบ

มีฝาปิด ใช้สวมทับเสื้อเชติ้ สีขาว ผกู เนคไทสีดำ� หรอื สกี รมทา่ ไม่มลี วดลาย (ไม่ประดับเคร่ืองหมายวฒุ ิ

ด้านยวุ กาชาด)

กางเกง ขายาวสีเดยี วกบั เสือ้
ถงุ เท้า สีด�ำ หรือกรมท่า ไมม่ ลี วดลาย
รองเท้า หนงั หรือวัตถเุ ทยี มสดี �ำ หมุ้ ส้น
เคร่ืองแบบท่ี 2 ใช้ในโอกาสพิธีสำ�คัญทางยุวกาชาดหรือเป็นประธาน
ในพธิ กี ารทางยวุ กาชาด

56 คมู่ อื การฝึกอบรมเจา้ หนา้ ท่ีและผู้บังคับบญั ชายุวกาชาด

หลกั สตู รครผู ้สู อนกจิ กรรมยุวกาชาด

7.6 เคร่ืองแบบสมาชิกยุวกาชาด เจ้าหน้าท่ีและผู้บังคับบัญชายุวกาชาดท่ีนับถือ
ศาสนาอสิ ลาม
กรณีสมาชิกยุวกาชาด เจ้าหน้าที่และผู้บังคับบัญชาที่นับถือศาสนาอิสลาม
แต่งเคร่อื งแบบยุวกาชาด ดังน้ี
7.6.1 สมาชกิ ยวุ กาชาดหญงิ เสอื้ แขนยาวสฟี า้ อมเทา กระโปรงผา้ สเี ดยี วกบั เสอ้ื
ยาวถงึ ปลายเท้า และใช้ผ้าคลุมศรี ษะสีน�้ำเงินแทนหมวกและผา้ ผกู คอได้
7.6.2 เจ้าหน้าที่และผู้บังคับบัญชากาชาดหญิงแต่งเครื่องแบบเจ้าหน้าท่ี และ
ผ้บู งั คบั บญั ชายวุ กาชาด แบบท่ี 1 เสือ้ แขนยาวสีฟ้าอมเทา กระโปรงผ้าสีเดียวกับเสื้อยาวถงึ ปลายเทา้
และใชผ้ า้ คลมุ ศีรษะสีกรมท่าแทนหมวก

8. การประดับเครื่องหมาย

เครอ่ื งหมายทเ่ี ปน็ โลหะทกุ ประเภท ใหป้ ระดบั ทอ่ี กเสอ้ื ดา้ นขวา และประดบั พรอ้ มกนั ได้
ครั้งละไม่เกิน 3 เครื่องหมาย ตามแนวนอนไปทางขวา ตามลำ�ดับ การประดับเครื่องหมายท่ีมีศักด์ิ
และสทิ ธิต์ ามข้อบังคับสภากาชาดไทย และเครอ่ื งหมายแสดงสถานภาพ ใหป้ ระดบั ไว้เปน็ อนั ดบั แรก
การประดบั เคร่ืองหมายของสมาชิกยุวกาชาดท่ีท�ำ ด้วยผ้า (กิจกรรมพิเศษ) ใหป้ ระดบั
ทีแ่ ขนเสือ้ ขา้ งซา้ ย กง่ึ กลางระหวา่ งไหลก่ ับศอกเรยี งกันเปน็ แถวตามแนวนอน แถวใดเกิน 3 กจิ กรรม
ให้ขน้ึ แถวใหม่ เวน้ ระยะระหวา่ งเคร่ืองหมายและระหวา่ งแถว 1 เซนติเมตร
การประดับเครื่องหมายประกอบเครื่องแบบสมาชกิ ยุวกาชาด เจา้ หนา้ ที่ และผู้บังคบั
บัญชายุวกาชาด ท่ีนับถือศาสนาอิสลาม ให้เป็นไปตามที่กำ�หนดไว้ในระเบียบคณะกรรมการบริหาร
ยวุ กาชาด วา่ ด้วยการปฏิบัตเิ ก่ยี วกบั ยวุ กาชาด ท่สี ภากาชาดไทยก�ำ หนดไว้

9. การเงิน

9.1 เงินรายได้ของยุวกาชาดในสถานศกึ ษา มดี งั น้ี
9.1.1 เงินค่าบ�ำรงุ ประจ�ำปีของสมาชกิ ยุวกาชาด
9.1.2 เงนิ และทรัพยส์ ินทไี่ ดจ้ ากการบริจาค
9.1.3 เงนิ และทรพั ยส์ นิ ทส่ี มาชกิ ยวุ กาชาดและผบู้ งั คบั บญั ชารว่ มกนั จดั หามาได้
9.1.4 เงินรายได้อื่น ๆ
9.2 การเกบ็ เงินคา่ บ�ำ รงุ ประจำ�ปขี องสมาชกิ ยุวกาชาด
เงนิ ค่าบ�ำรุงประจ�ำปขี องสมาชิกยุวกาชาด ใหเ้ กบ็ ได้ปีหนึ่งไม่เกินคนละ 10 บาท
ส่วนจะเกบ็ เทา่ ใดน้ันให้อยใู่ นดลุ ยพนิ ิจของนายกหมูย่ ุวกาชาดสถานศึกษานน้ั ๆ

คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ที่และผู้บังคับบญั ชายวุ กาชาด 57

หลกั สตู รครผู ู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

9.3 วัตถุประสงค์ในการเก็บเงนิ ค่าบ�ำรงุ
เงินค่าบ�ำรุงประจ�ำปีของสมาชิกยุวกาชาด การรับบริจาค และการสนับสนุน
ใหย้ ุวกาชาดและผู้บงั คบั บัญชาช่วยกันจดั หา มวี ัตถุประสงค์ ดังน้ี
9.3.1 ให้สมาชิกยวุ กาชาดรู้จกั การประหยดั และเสยี สละ
9.3.2 ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดไดม้ สี ว่ นรว่ มในการจดั หาและชว่ ยกนั ท�ำนบุ �ำรงุ กจิ การ
ยุวกาชาด
9.3.3 น�ำมาใช้จา่ ยในกจิ การยวุ กาชาด
9.4 การใชจ้ ่ายเงินยวุ กาชาดสถานศึกษา
สถานศึกษาสามารถจ่ายเงินคา่ บ�ำ รุงประจำ�ปขี องสมาชิกยวุ กาชาดได้ ในกรณตี ่อ
ไปน้ี
9.4.1 จดั หาวัสดุ ครุภณั ฑ์ เวชภณั ฑ์ และอปุ กรณ์ เพือ่ กิจการยุวกาชาด
9.4.2 พิธเี ข้าประจ�ำหมแู่ ละชมุ นุมยวุ กาชาด
9.4.3 การฝึกอบรมสมาชกิ ยวุ กาชาดและผบู้ ังคับบญั ชายวุ กาชาด
9.4.4 สง่ เสรมิ การเรยี นการสอน ไดแ้ ก่ การจดั กจิ กรรม เชน่ การศกึ ษานอกสถานที่
การบ�ำเพญ็ ประโยชนข์ องสมาชกิ ยวุ กาชาด การจดั กจิ กรรมและรว่ มกจิ กรรมยวุ กาชาดทสี่ �ำนกั การลกู เสอื
ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรยี น ส�ำนกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ส�ำนกั งานยวุ กาชาด สภากาชาดไทย
หนว่ ยราชการในระดับจงั หวดั อ�ำเภอหรอื โรงเรยี นจัดข้นึ แล้วแต่กรณี
9.4.5 จดั พิมพ์เอกสารและจดั นิทรรศการเผยแพร่กิจการยุวกาชาด
9.4.6 จา่ ยตามวัตถุประสงค์ของผูบ้ รจิ าค
9.4.7 ใช้จา่ ยในกรณีอื่น ๆ ทีเ่ กย่ี วกบั กจิ การยวุ กาชาด
การจา่ ยเงนิ ยวุ กาชาดทสี่ มาชกิ และผบู้ งั คบั บญั ชารว่ มกนั จดั หามาได้ ใหห้ วั หนา้ หนว่ ย
และรองหวั หนา้ หนว่ ย รว่ มกนั วางแผนโดยมผี บู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาดเปน็ ทป่ี รกึ ษา ทง้ั นี้ มวี ตั ถปุ ระสงค์
เพ่ือใหส้ มาชกิ ยุวกาชาด มีโอกาสร่วมด�ำเนนิ การในการจ่ายเงินจ�ำนวนนัน้ ด้วย
9.5 การรับและเกบ็ รักษาเงนิ
การรบั และการเกบ็ รกั ษาเงนิ คา่ บ�ำรงุ ประจ�ำปขี องสมาชกิ ยวุ กาชาด ใหป้ ฏบิ ตั ดิ งั น้ี
9.5.1 ใหน้ ายกหมยู่ วุ กาชาดหรอื ผไู้ ดร้ บั มอบหมายเปน็ ผรู้ บั เงนิ คา่ บ�ำรงุ ประจ�ำปี
ของสมาชกิ ยวุ กาชาด และออกใบเสรจ็ รบั เงนิ ตามแบบ ยวุ .9 ทกุ ครง้ั ในกรณที เ่ี กบ็ คา่ บ�ำรงุ คนหนง่ึ ปลี ะ
ไม่เกนิ 5 บาท จะออกใบเสรจ็ รบั เงินรวมกไ็ ด้

58 คูม่ อื การฝกึ อบรมเจา้ หน้าท่แี ละผบู้ ังคับบัญชายุวกาชาด

หลักสูตรครผู ู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

9.5.2 การรับเงินและทรัพย์สินท่ีมีผู้บริจาค ให้ผู้อ�ำนวยการส�ำนักการลูกเสือ
ยุวกาชาดและกิจการนักเรยี น ส�ำนักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ หวั หนา้ หนว่ ยงานทมี่ หี มยู่ วุ กาชาด
โรงเรียนในสังกัด นายกหมู่ยุวกาชาด หรือผู้ท่ีได้รับมอบหมาย แล้วแต่กรณี เป็นผู้รับมอบ แล้วให้
ออกใบเสร็จรบั เงิน และ/หรืออนโุ มทนาบตั รตามควรแกก่ รณี
9.5.3 เงนิ รายไดข้ องยวุ กาชาดสถานศกึ ษาใหเ้ กบ็ รกั ษาโดยน�ำฝากธนาคารออมสนิ
หรือธนาคารพาณิชยเ์ รียกวา่ “เงนิ ยุวกาชาด...” โดยระบุช่อื หนว่ ยงานหรือสถานศึกษา แลว้ แตก่ รณี
9.5.4 ให้มีคณะกรรมการการเงิน จ�ำนวน 3 คน ซึ่งประกอบด้วย นายกหมู่
ยุวกาชาด และกรรมการยุวกาชาด อีก 2 คน มีหน้าที่รับผิดชอบเก็บรักษาและควบคุมการใช้จ่าย
ใหเ้ ปน็ ไปตามระเบยี บและวตั ถปุ ระสงคส์ �ำหรบั ยวุ กาชาดในสถานศกึ ษา ใหจ้ ดั ท�ำงบดลุ และบญั ชรี บั จา่ ย
ประจ�ำปี แสดงใหส้ มาชิกยุวกาชาดทราบในปลายปีการศึกษา
9.5.5 เงินและทรัพย์สินท่ีสมาชิกและผู้บังคับบัญชายุวกาชาดร่วมกันจัดหา
สมทบทุนยุวกาชาด ในการจ่ายเงินให้ผู้น�ำกลุ่ม 1 คน และหัวหน้าหน่วย 2 คน เป็นคณะกรรมการ
การเงนิ ของกลุ่ม มีหน้าท่ใี นการจัดท�ำบัญชีรบั - จา่ ยเงิน แสดงให้สมาชิกยุวกาชาดในกลมุ่ ทราบตาม
วาระอนั ควร หากมเี งนิ เหลอื ใหส้ ง่ เข้ารายได้อืน่ ๆ ของหมยู่ ุวกาชาดภายใน 15 วนั ก่อนส้ินปีการศึกษา
9.6 อำ�นาจสั่งจ่ายเงนิ ยุวกาชาด
เงินค่าบำ�รุงประจำ�ปีของสมาชิกยุวกาชาด และเงินรายได้อื่น ๆ ให้เป็นอำ�นาจ
ของนายกหมู่ยุวกาชาดนั้น ส่ังจ่ายได้ครั้งละไม่เกิน 5,000 บาท หากมีความจำ�เป็นที่จะต้องจ่ายเงิน
เกินจำ�นวนดังกล่าว จะต้องได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการยุวกาชาดสถานศึกษาก่อน และเม่ือรวม
ทั้งหมดแล้ว จะต้องเหลือเงินไว้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของรายได้ทั้งหมด เพ่ือเก็บไว้เป็นทุนเริ่มต้น
ในปีการศึกษาต่อไป ในกรณีที่มีความจำ�เป็นจะต้องใช้เงินทุนที่เหลือ ให้คณะกรรมการยุวกาชาด
สถานศึกษาพจิ ารณาให้ความเห็นชอบและอนมุ ตั ิ
เงนิ และทรัพย์สินที่ได้จากการบริจาค ให้ผูอ้ ำ�นวยการส�ำ นักการลกู เสือ ยุวกาชาด
และกิจการนักเรียน สำ�นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ หัวหน้าหน่วยงานท่ีมีหมู่ยุวกาชาดของ
สถานศกึ ษาในสงั กดั และนายกหมยู่ วุ กาชาดแลว้ แตก่ รณี ด�ำ เนนิ การจา่ ยตามวตั ถปุ ระสงคข์ องผบู้ รจิ าค
ถ้าผู้บริจาคมิได้ระบุวัตถุประสงค์ไว้เป็นการเฉพาะ ให้ผู้มีอำ�นาจส่ังจ่ายได้ตามความเห็นชอบของ
คณะกรรมการยวุ กาชาดสถานศึกษา
เงินและทรัพย์สินที่สมาชิกยุวกาชาด และผู้บังคับบัญชา ร่วมกันจัดหามาได้
ใหน้ ายกหมยู่ วุ กาชาดรว่ มกบั ผนู้ �ำ ของแตล่ ะกลมุ่ เปน็ ผสู้ ง่ั จา่ ยตามแผนหรอื โครงการทกี่ ลมุ่ ไดก้ �ำ หนดไว้

คู่มือการฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ท่แี ละผู้บงั คับบญั ชายุวกาชาด 59

หลักสูตรครผู ู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

10. แบบพมิ พ์ แบบพมิ พย์ ุวกาชาดมีดังน้ี

10.7.1 แบบ ยุว.1 ค�ำ ร้องขอจดั ตัง้ หมูย่ วุ กาชาดสถานศกึ ษา
สถานศึกษาที่มีความประสงค์จะขอจัดต้ังหมู่ยุวกาชาด ให้ทำ�คำ�ร้องย่ืนต่อ

ผู้มีอำ�นาจอนุมัติให้จัดตั้งหมู่ยุวกาชาดตามท่ีกำ�หนดไว้ในระเบียบคณะกรรมการบริหารยุวกาชาด

ว่าดว้ ยการปฏบิ ตั เิ กย่ี วกับยวุ กาชาดทส่ี ภากาชาดไทยก�ำ หนดไว้

เมอ่ื สถานศกึ ษาไดร้ บั อนมุ ตั ใิ หต้ งั้ หมยู่ วุ กาชาดแลว้ หนว่ ยงานทอ่ี นมุ ตั ใิ หต้ งั้ หมู่

ยุวกาชาด จะออกหนังสือสำ�คัญให้ไวเ้ ป็นหลักฐาน
10.7.2 แบบ ยุว.2 คำ�รอ้ งขอแตง่ ตง้ั คณะกรรมการยุวกาชาด
สถานศึกษาท่ีมีความประสงค์ จะขอแต่งต้ังกรรมการยุวกาชาดสถานศึกษา

ใหท้ ำ�คำ�ร้องย่นื ตอ่ ผู้มีอ�ำ นาจอนมุ ตั กิ ารแตง่ ตัง้ ในกรณีดงั น้ี
สว่ นภมู ภิ าค ไดแ้ ก่ นายกยวุ กาชาดจงั หวดั นายกยวุ กาชาดเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา
แลว้ แตก่ รณี
สว่ นกลาง ไดแ้ ก่ นายกยวุ กาชาดกรงุ เทพมหานคร นายกยวุ กาชาดเขตปกครอง
ของกรุงเทพมหานคร หรือผู้อำ�นวยการสำ�นักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน สำ�นักงาน

ปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร แลว้ แตก่ รณี
10.7.3 แบบ ยุว.3 ใบสมคั รขอเป็นผบู้ ังคบั บญั ชายวุ กาชาด
ผทู้ มี่ คี วามประสงคจ์ ะสมคั รเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาด ในกรณที ป่ี ระจ�ำ อยใู่ น

สว่ นภมู ภิ าค ใหย้ นื่ ใบสมคั รผา่ นผบู้ รหิ ารสถานศกึ ษาทตี่ นสงั กดั เพอ่ื ใหค้ �ำ รบั รอง แลว้ จงึ เสนอใบสมคั รน้ี

ต่อนายกยุวกาชาดจังหวัด นายกยุวกาชาดเขตพ้ืนที่การศึกษา องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สำ�หรับ

ในกรณที ปี่ ระจ�ำ อยใู่ นส่วนกลางใหเ้ สนอใบสมัครตอ่ นายกยวุ กาชาดกรงุ เทพมหานคร นายกยวุ กาชาด

เขตปกครองของกรุงเทพมหานคร หรือผู้อำ�นวยการสำ�นักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน

ส�ำ นักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ แลว้ แตก่ รณี และเมอื่ ไดร้ บั แตง่ ตงั้ แล้ว ผมู้ ีอ�ำ นาจแต่งต้ังจะออก

หนังสือส�ำ คัญให้ไว้เปน็ หลกั ฐาน
10.7.4 แบบ ยุว.4 ใบสมคั รเข้าเป็นสมาชกิ ยุวกาชาด
ผทู้ จี่ ะสมคั รเปน็ สมาชกิ ยวุ กาชาด ใหย้ น่ื ใบสมคั ร ซง่ึ มคี �ำ รบั รองของผปู้ กครอง

และครู อาจารยผ์ สู้ อน ต่อนายกหมยู่ วุ กาชาดของสถานศกึ ษาที่ผู้นน้ั ศกึ ษาอยู่

60 ค่มู ือการฝกึ อบรมเจ้าหน้าที่และผู้บงั คบั บญั ชายุวกาชาด

หลักสูตรครูผสู้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

10.7.5 แบบ ยุว.5 สมดุ ประจ�ำ ตวั สมาชิกยุวกาชาด เป็นสมดุ ทีส่ ถานศกึ ษาออกให้แก่
สมาชกิ ยุวกาชาด มี 3 แบบ ดงั น้ี
- แบบ ยวุ .5 (ก) ส�ำ หรบั สมาชกิ ยวุ กาชาด ระดบั 1 (ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 - 3)
- แบบ ยวุ .5 (ข) ส�ำ หรบั สมาชกิ ยวุ กาชาด ระดบั 2 (ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 4 - 6)
- แบบ ยุว.5 (ค) สำ�หรบั สมาชิกยุวกาชาด ระดบั 3 (ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 1 - 3)
10.7.6 แบบ ยุว.6 แบบวัดผลกิจกรรมยุวกาชาด เป็นแบบที่สถานศึกษาใช้สำ�หรับ
วดั ผลการเรยี นกิจกรรมของสมาชกิ ยวุ กาชาด
10.7.7 แบบ ยุว.7 ทะเบียนสมาชกิ ยุวกาชาด เป็นแบบทส่ี ถานศึกษาใชบ้ นั ทึกข้อมลู
เกย่ี วกบั สมาชิกยวุ กาชาดของสถานศึกษาน้ัน ๆ
10.7.8 แบบ ยวุ .8 แบบรายงานยุวกาชาดประจ�ำ ปี มี 3 แบบ ดงั นี้
- แบบ ยวุ .8 (ก) สำ�หรบั ยุวกาชาดกรงุ เทพมหานคร และยวุ กาชาดจังหวัด
- แบบ ยวุ .8 (ข) ส�ำ หรบั ยวุ กาชาดเขตของกรงุ เทพมหานคร ยวุ กาชาดทอ้ งถนิ่
จงั หวัด ยวุ กาชาดเขตพนื้ ที่การศกึ ษา ยวุ กาชาดเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา ยวุ กาชาดเมืองพทั ยา
- แบบ ยุว.8 (ค) สำ�หรับยุวกาชาดสถานศกึ ษา
เมื่อส้ินปีการศึกษา ให้หน่วยงานและสถานศึกษากรอกแบบ ยุว.8 เสนอ
ตามลำ�ดับ ดงั น้ี
1. แบบรายงานยุวกาชาดสถานศึกษา
1.1 สังกัดกรงุ เทพมหานคร เสนอยุวกาชาดเขตของกรงุ เทพมหานคร
1.2 สังกัดส่วนกลาง เสนอยุวกาชาดเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษา
ยุวกาชาดเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา (สำ�นักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน)
แลว้ แต่กรณี
1.3 สังกดั สว่ นภมู ิภาค เสนอยุวกาชาดทอ้ งถ่ินจงั หวัด ยุวกาชาดเขตพื้นท่ี
การศึกษาประถมศึกษา ยวุ กาชาดเขตพนื้ ท่ีการศกึ ษามัธยมศึกษา หรอื เมอื งพัทยา แล้วแตก่ รณี
ท้งั น้ี ภายในเดอื นกุมภาพนั ธ์ของทกุ ปี

คมู่ ือการฝกึ อบรมเจา้ หน้าทีแ่ ละผ้บู ังคับบญั ชายุวกาชาด 61

หลกั สตู รครผู ้สู อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

2. แบบรายงานยุวกาชาดเขตของกรงุ เทพมหานคร ยวุ กาชาดทอ้ งถ่นิ จงั หวัด
ยุวกาชาดเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ยุวกาชาดเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา ยุวกาชาด

เมืองพัทยา

2.1 ยวุ กาชาดเขตของกรงุ เทพมหานคร เสนอยวุ กาชาดกรุงเทพมหานคร

2.2 ยุวกาชาดท้องถนิ่ จงั หวัด ยวุ กาชาดเขตพ้นื ที่การศกึ ษาประถมศึกษา

ยุวกาชาดเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษามัธยมศึกษา ยุวกาชาดเมอื งพัทยา เสนอยวุ กาชาดศึกษาธิการจังหวดั

2.3 ยุวกาชาดเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษา ยุวกาชาดเขตพ้ืนที่

การศึกษามัธยมศกึ ษา (และยวุ กาชาด สช.) ในพน้ื ทีก่ รุงเทพมหานคร เสนอนายกยวุ กาชาดศึกษาธิการ

กรุงเทพมหานคร
ท้ังน้ี ภายในเดอื นมีนาคมของทกุ ปี
3. แบบรายงานยุวกาชาดกรุงเทพมหานคร และยุวกาชาดจังหวัด
เสนอส�ำ นักการลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรยี น สำ�นักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร
ทง้ั นี้ภายในเดือนเมษายนของทกุ ปี
10.7.9 แบบ ยวุ .9 ใบเสร็จรบั เงนิ คา่ บำ�รุงประจำ�ปขี องสมาชกิ ยวุ กาชาด
สำ�หรับสถานศึกษาออกให้แก่สมาชิกยุวกาชาด เม่ือสมาชิกยุวกาชาด

ไดช้ �ำ ระคา่ บำ�รงุ ประจำ�ปี
10.7.10 แบบ ยุว.10 ใบเสร็จรับเงนิ คา่ ธรรมเนยี ม
สำ�หรับหนว่ ยงานออกให้แก่เจา้ หน้าที่ ผู้บงั คับบญั ชา สมาชิกยุวกาชาด หรอื

บุคคลอื่นที่สมัครเข้ารับการฝึกอบรม การสัมมนา การประชุม หรือการชุมนุม หรือกิจกรรมอ่ืนใด

ทีเ่ ก่ยี วกับยวุ กาชาด
10.7.11 แบบ ยุว.11 ใบแต่งต้ังผู้ตรวจการยุวกาชาด รองผู้ตรวจการยุวกาชาด
ผู้ช่วยผู้ตรวจการยุวกาชาด นายกหมู่ยุวกาชาด เจ้าหน้าท่ียุวกาชาด และผู้บังคับบัญชายุวกาชาด

สถานศึกษาทไ่ี ดร้ บั แตง่ ต้งั
ข้อเสนอแนะเพิม่ เติม
การขอต้งั หมยู่ ุวกาชาดสถานศกึ ษา มีแนวปฏิบตั ดิ งั นี้
1. ในกรณีขอต้ังหม่ยู ุวกาชาดใหม่
ใหก้ รอกแบบ ยวุ .1 ยวุ .2 และ ยุว.3 และเสนอตามล�ำ ดบั ข้นั ตอน การเสนอขอแตง่ ต้ัง

ดังนี้

62 คู่มอื การฝึกอบรมเจา้ หนา้ ท่ีและผูบ้ งั คบั บัญชายวุ กาชาด

หลกั สตู รครูผูส้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

1.1 ใหผ้ บู้ รหิ ารสถานศึกษากรอกแบบ ยวุ .1 และเป็นผ้ลู งนาม
1.2 ใหผ้ ทู้ จี่ ะสมคั รเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาดของสถานศกึ ษาทกุ คน กรอกแบบ ยวุ .3
คนละ 1 ใบ โดยระบุให้ชัดเจนในส่วนของคำ�รับรองว่าจะเป็นผู้บังคับบัญชายุวกาชาดในตำ�แหน่งใด
ตำ�แหนง่ หน่งึ ดงั ตอ่ ไปน้ี
- รองนายกหมู่ (มไี ดม้ ากกวา่ 1 คน ตามความเหมาะสม)
- ผูน้ �ำ กลุ่ม (มีได้เทา่ จ�ำ นวนกล่มุ ของยวุ กาชาดทมี่ )ี
- รองผนู้ ำ�กล่มุ (ขอแตง่ ตง้ั ได้ตามความต้องการไมจ่ �ำ กดั จำ�นวน)
1.3 นำ�รายช่ือจากแบบ ยวุ .3 ทกุ คน กรอกลงในแบบ ยุว.1 ข้อ 2
1.4 นำ�รายชื่อจากแบบ ยุว.1 ข้อ 2 ทั้งหมด ไปกรอกลงในแบบ ยุว.2 ข้อ 1
โดยหมายเลข 1 คอื ผทู้ ่เี ป็นนายกหมยู่ ุวกาชาดของสถานศกึ ษานัน้ เปน็ ประธาน
1.5 กรอกแบบ ยุว.2 ขอ้ 2
การเสนอขอแตง่ ตง้ั หมยู่ วุ กาชาด
สว่ นกลาง
1. สถานศึกษาสังกัดกรุงเทพมหานคร เสนอไปยังนายกยุวกาชาดกรุงเทพมหานคร
(ผูว้ า่ ราชการกรุงเทพมหานคร) เปน็ ผู้อนุมตั ิ ใน ยวุ .1 และลงนามในหนงั สือส�ำ คัญแต่งต้ังหมู่ยุวกาชาด
2. สถานศึกษาในส่วนกลาง สังกัดสำ�นักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษา
สังกัดสำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา และสังกัดสำ�นักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษา
เอกชน ให้สง่ ไปยงั สำ�นกั การลกู เสอื ยุวกาชาดและกิจการนกั เรียน เพ่ือเสนอปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร
เป็นผูอ้ นมุ ตั ิ ใน ยวุ .1 และลงนามในหนงั สือส�ำ คญั แต่งตั้งหมยู่ วุ กาชาด
ส่วนภมู ิภาค
สถานศึกษาที่สังกัดสำ�นักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัด สังกัดสำ�นักงาน
เขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษา สังกัดสำ�นักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา สังกัดเมืองพัทยา
ให้ส่งไปยังหน่วยงานต้นสังกัด และให้หน่วยงานต้นสังกัดส่งไปยังสำ�นักงานศึกษาธิการจังหวัด
ในฐานะกรรมการและเลขานุการยุวกาชาดจังหวัด เพ่ือเสนอไปยังนายกยุวกาชาดจังหวัด
(ผวู้ ่าราชการจงั หวดั ) เป็นผู้อนมุ ตั ิใน ยวุ .1 และลงนามในหนังสอื ส�ำ คญั แตง่ ตงั้ หม่ยู ุวกาชาด
2. ในกรณีขอแตง่ ตัง้ คณะกรรมการยวุ กาชาด เพิม่ เติม ให้ดำ�เนนิ การดงั น้ี
2.1 ใหผ้ ทู้ จ่ี ะเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชายวุ กาชาดทกุ คนทจ่ี ะขอแตง่ ตง้ั เพม่ิ เตมิ กรอกแบบ ยวุ .3
2.2 นำ�รายชื่อจากแบบ ยุว.3 กรอกลงในแบบ ยวุ .2 ขอ้ 1

คมู่ ือการฝกึ อบรมเจ้าหน้าทแ่ี ละผู้บังคับบญั ชายุวกาชาด 63

หลกั สูตรครูผูส้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

2.3 ในกรณกี รรมการผทู้ รงคณุ ธรรมชดุ เดมิ ครบวาระใหข้ อแตง่ ตงั้ ใหม่ โดยกรอกรายชอื่
ลงในแบบ ยุว.2 ข้อ 2 (อาจเป็นบคุ คลเดิมหรือบุคคลใหม่กไ็ ด้)
การเสนอขอแต่งตง้ั คณะกรรมการยวุ กาชาด
สว่ นกลาง
1. สถานศึกษาสังกัดกรุงเทพมหานคร เสนอไปยังนายกยุวกาชาดกรุงเทพมหานคร
เปน็ ผู้แตง่ ต้งั
2. สถานศึกษาในส่วนกลาง สังกัดสำ�นักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศึกษา สังกัด
ส�ำ นกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษามัธยมศึกษา และสงั กัดส�ำ นักงานคณะกรรมการสง่ เสริมการศกึ ษาเอกชน
เสนอไปยงั หนว่ ยงานตน้ สงั กดั เปน็ ผแู้ ต่งตงั้
ส่วนภมู ิภาค
สถานศกึ ษาทสี่ งั กดั ส�ำ นกั งานสง่ เสรมิ การปกครองทอ้ งถน่ิ จงั หวดั สงั กดั ส�ำ นกั งานเขตพน้ื ที่
การศกึ ษาประถมศกึ ษา สงั กดั ส�ำ นกั งานเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา และสงั กดั เมอื งพทั ยา เสนอไป
ยังหนว่ ยงานตน้ สังกดั เปน็ ผู้แต่งตั้ง

วิธีการนำ�เสนอ

1. การนำ�เข้าสู่บทเรยี น
2. การนำ�เสนอ
2.1 แจง้ วัตถปุ ระสงค์
2.2 บรรยาย ตามหวั ข้อเน้ือหา
2.2.1 แนะนำ�หน่วยงานที่ก�ำ กบั ดแู ล กิจกรรมยวุ กาชาด ได้แก่ สภากาชาดไทย
และกระทรวงศกึ ษาธกิ าร
2.2.2 ข้อบังคับสภากาชาดไทย หมวดท่ี 9 ว่าด้วยยุวกาชาดและระเบียบ
คณะกรรมการบริหารยวุ กาชาดวา่ ด้วยการปฏิบตั ิเก่ยี วกับยวุ กาชาด
2.3 ตวั อย่างประกอบการบรรยาย เชน่ การแต่งเครอ่ื งแบบ การประดับเครือ่ งหมาย
การทำ�ความเคารพ
2.4 สาธิต การท�ำ ความเคารพ

64 คู่มือการฝึกอบรมเจ้าหนา้ ทีแ่ ละผู้บังคับบัญชายุวกาชาด

หลักสตู รครูผ้สู อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

3. การสรปุ
3.1 สรปุ ประเด็นสำ�คญั และจุดเน้น
3.2 เปดิ โอกาสให้ผเู้ ข้ารับการฝึกอบรมซกั ถามข้อสงสยั

กิจกรรมเสนอแนะ

1. การศกึ ษาเปน็ ฐาน
2. ศึกษาจากเอกสาร
3. ศกึ ษาแบบกระท่อมหรือศนู ย์การเรยี นรู้

สือ่ และนวตั กรรม

1. สือ่ อิเล็กทรอนกิ ส์
2. เอกสารสง่ิ พิมพ์
3. ระเบียบคณะกรรมการบริหารงานยุวกาชาดว่าด้วยการปฏิบัติกิจกรรมเก่ียวกับ
ยุวกาชาด
4. ขอ้ บังคับสภากาชาดไทย หมวดท่ี 9 ว่าดว้ ยยวุ กาชาด
5. เครื่องแบบยุวกาชาด
6. เคร่อื งหมายยวุ กาชาด
7. แบบพมิ พย์ ุวกาชาด

การวัดและประเมินผล

1. การสงั เกตการเขา้ รว่ มกจิ กรรม
2. การแสดงความคิดเห็น อภิปราย ซักถาม
3. แบบประเมนิ ผลรายวชิ า

คมู่ ือการฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ที่และผู้บงั คบั บัญชายุวกาชาด 65

หลักสตู รครูผู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

หลักสูตรและแนวการจดั กิจกรรมยุวกาชาด

เวลา 1:30 ชวั่ โมง

จุดประสงค์

1. อธิบายหลักสูตรและแนวการจดั กจิ กรรมยวุ กาชาดได้
2. สามารถกำ�หนดแนวการจัดกจิ กรรมยวุ กาชาดได้

หัวข้อเนื้อหา

หลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาด ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551
1. วสิ ยั ทศั น์
2. หลกั การ
3. จดุ หมาย
4. สมรรถนะส�ำ คัญของสมาชิกยุวกาชาด
5. คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์
6. โครงสรา้ งเวลาการจดั กจิ กรรมยวุ กาชาด
7. สาระกิจกรรมและการจดั กิจกรรมยวุ กาชาด
8. แนวการจดั กจิ กรรมยวุ กาชาด

เนื้อหา

หลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาด ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

1. วสิ ยั ทศั น์

“ยุวกาชาดเป็นกิจกรรมที่พัฒนาเด็กและเยาวชนให้เป็นมนุษย์ท่ีสมบูรณ์ เป็นคนดี
มีคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ มคี วามพรอ้ มในการปฏิบัตกิ ารด้านมนษุ ยธรรมเพ่ือพลโลก”

66 คมู่ อื การฝกึ อบรมเจา้ หน้าทแ่ี ละผ้บู ังคับบัญชายุวกาชาด

หลักสูตรครูผ้สู อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

2. หลกั การ

กิจกรรมยุวกาชาดเป็นกิจกรรมที่ช่วยฝึกอบรมสมาชิกยุวกาชาดให้รู้จักการเสียสละ
บ�ำ เพญ็ ตนใหเ้ ปน็ ประโยชนแ์ กส่ ว่ นรวม รจู้ กั การดแู ลรกั ษาสขุ ภาพอนามยั ของตนเองและสง่ เสรมิ อนามยั
ของผู้อ่ืน และเน้นด้านคุณธรรม จริยธรรม และมนุษยธรรม ดังน้ัน จึงกำ�หนดให้เป็นกิจกรรมหน่ึง
ในกจิ กรรมพฒั นาผเู้ รยี นทม่ี ลี กั ษณะ รปู แบบ จดุ หมายในการจดั กจิ กรรมใหส้ อดคลอ้ งหลกั สตู รแกนกลาง
การศึกษาขนั้ พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 มหี ลักการ ดงั น้ี
2.1 เป็นกิจกรรมท่ีสร้างพ้ืนฐานในการคิด ปฏิบัติตามหลักการกาชาดและยุวกาชาด
กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ รวมทั้งทักษะในการดำ�เนินชีวิต สามารถคิดเป็น ทำ�เป็น และ
แก้ปญั หาได้
2.2 มีความเป็นเอกภาพและความหลากหลายในกิจกรรม คือ เป็นกิจกรรมที่มี
โครงสร้างหลักสูตรท่ียืดหยุ่นตามความจำ�เป็น และความสอดคล้องในการพัฒนาคุณภาพชีวิต
ความเปน็ ไทยและความเปน็ พลเมอื งของชาติ
2.3 เปน็ กจิ กรรมทเ่ี นน้ การพฒั นาศกั ยภาพ ยดึ ผเู้ รยี นเปน็ ส�ำ คญั และมสี ว่ นรว่ มในการ
บ�ำ เพญ็ ประโยชนต์ ่อสงั คม
2.4 สามารถสนองตอบตอ่ สภาพความตอ้ งการของสถานศกึ ษา ทอ้ งถน่ิ และประชาคมโลก

3. จุดหมาย

หลักสตู รกจิ กรรมยุวกาชาด ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพ้ืนฐาน พทุ ธศักราช
2551 มุ่งส่งเสริมและพัฒนาสมาชิกยุวกาชาดให้สามารถพัฒนาตนเองเพ่ือความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์
มีคุณธรรม จริยธรรม และมนุษยธรรม มีอุดมคติในสันติสุข รู้จักการดูแลรักษาสุขภาพอนามัย
ของตนเอง และสง่ เสรมิ อนามยั ของผอู้ น่ื มคี วามสงา่ งาม มศี กั ดศิ์ รี ใชเ้ วลาวา่ งบ�ำ เพญ็ ตนใหเ้ ปน็ ประโยชน์
แก่สังคม มีจิตสำ�นึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พร้อมท้ังรู้จักการสร้างสัมพันธภาพ
และความเขา้ ใจอันดี ซง่ึ จะนำ�ไปสกู่ ารอยูร่ ่วมกนั อยา่ งสนั ตสิ ขุ จึงก�ำ หนดจุดหมาย ดงั น้ี
3.1 มคี วามรู้ ความเข้าใจในอุดมการณข์ องกาชาดและยุวกาชาด
3.2 มีความศรัทธาและมีความภาคภูมใิ จในความเป็นสมาชกิ ยุวกาชาด
3.3 มที กั ษะในการปอ้ งกันชีวิตและสุขภาพทง้ั สว่ นตนและสว่ นรวม
3.4 บำ�เพ็ญตนให้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม และเห็นคุณค่าในการอนุรักษ์ธรรมชาติ
และส่ิงแวดล้อม
3.5 มคี ุณธรรม จรยิ ธรรม มนษุ ยธรรม เปน็ มติ รกับเพือ่ นรว่ มโลก และมที ักษะในการ
อยรู่ ว่ มกับผู้อน่ื ได้อยา่ งสันติสุข

คมู่ อื การฝึกอบรมเจา้ หน้าท่ีและผ้บู งั คบั บญั ชายุวกาชาด 67

หลักสตู รครผู สู้ อนกจิ กรรมยุวกาชาด

4. สมรรถนะส�ำ คญั ของสมาชิกยุวกาชาด

สมรรถนะส�ำ คญั ทส่ี อดคลอ้ งกบั หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551
มงุ่ ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดเกดิ สมรรถนะ 5 ประการ คอื
(1) ความสามารถในการสอ่ื สาร
(2) ความสามารถในการคิด
(3) ความสามารถในการแก้ปญั หา
(4) ความสามารถในการใชท้ ักษะชีวติ
(5) ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

5. คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์

หลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาด ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551
ก�ำ หนดคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคไ์ ว้ 10 ประการ ดงั นี้
(1) รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์
(2) ซือ่ สัตย์สจุ รติ
(3) มีวนิ ยั
(4) ใฝเ่ รียนรู้
(5) อยอู่ ย่างพอเพยี ง
(6) มงุ่ มนั่ ในการท�ำ งาน
(7) รกั ความเป็นไทย
(8) มีจติ สาธารณะ
(9) รกั ษาอนามัยของตนเองและสง่ เสรมิ อนามยั ของผอู้ นื่
(10) มสี ัมพนั ธภาพอันดกี บั บุคคลท่วั ไป

68 คูม่ อื การฝกึ อบรมเจา้ หน้าทแี่ ละผู้บังคบั บัญชายุวกาชาด

หลกั สูตรครผู ้สู อนกจิ กรรมยุวกาชาด

การเปรียบเทียบคณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

หลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐาน หลักสตู รกิจกรรมยุวกาชาด
พทุ ธศกั ราช 2551 ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน

พทุ ธศักราช 2551

1. รักชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ 1. รกั ชาติ ศาสน์ กษัตริย์
2. ซอ่ื สตั ยส์ จุ รติ 2. ซือ่ สตั ย์สจุ ริต
3. มวี นิ ยั 3. มวี นิ ัย
4. ใฝเ่ รียนรู้ 4. ใฝ่เรียนรู้
5. อยู่อยา่ งพอเพยี ง 5. อยอู่ ย่างพอเพยี ง
6. มงุ่ มัน่ ในการทำ�งาน 6. มุ่งมัน่ ในการทำ�งาน
7. รักความเปน็ ไทย 7. รกั ความเปน็ ไทย
8. มจี ิตสาธารณะ 8. มจี ิตสาธารณะ
9. รักษาอนามัยของตนเองและสง่ เสริมอนามยั

ของผู้อ่นื
10. มีสัมพันธภาพอันดกี ับบคุ คลทั่วไป

ระดบั สมาชกิ ยุวกาชาด
กจิ กรรมยุวกาชาดได้ก�ำ หนดสมาชิกยวุ กาชาดเป็นระดับ ดังนี้
ยุวกาชาดระดับ 1 คอื สมาชกิ ยวุ กาชาดที่ศึกษาอยู่ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 1 - 3
ยุวกาชาดระดบั 2 คอื สมาชกิ ยวุ กาชาดท่ศี ึกษาอยูช่ น้ั ประถมศึกษาปที ี่ 4 - 6
ยวุ กาชาดระดับ 3 คอื สมาชิกยวุ กาชาดท่ีศึกษาอยูช่ ้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 1 - 3
ยวุ กาชาดระดบั 4 คอื สมาชกิ ยวุ กาชาดทศ่ี กึ ษาอยชู่ น้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 4 - 6 หรอื เทยี บเทา่

คูม่ อื การฝกึ อบรมเจา้ หน้าที่และผบู้ งั คบั บญั ชายุวกาชาด 69

หลักสูตรครผู ู้สอนกิจกรรมยวุ กาชาด

6. โครงสรา้ งเวลาการจดั กจิ กรรมยวุ กาชาด

หลกั สูตรกิจกรรมยวุ กาชาด ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช
2551 ได้ก�ำ หนดกรอบโครงสร้างเวลาการจดั กิจกรรมยุวกาชาด ทงั้ นี้ ใหอ้ ย่ใู นดลุ พินิจของสถานศกึ ษา
ในการปรับเพ่ิมเติมความพร้อม จุดเน้น และบริบทของสถานศึกษา และสภาพของสมาชิกยุวกาชาด
คือ
ยุวกาชาดระดับ 1 - 3 ให้จดั เวลารายปี ๆ ละ 40 ชว่ั โมง
ยุวกาชาดระดบั 4 ใหจ้ ัดในเวลา 3 ปใี ห้ครบ 120 ช่ัวโมง
การจดั เวลาของกจิ กรรมยวุ กาชาด ใหเ้ ปน็ ไปตามโครงสรา้ งเวลาของหลกั สตู รซงึ่ สมาชกิ
ยวุ กาชาดไดร้ บั การพฒั นาศกั ยภาพ และฝกึ ปฏบิ ตั อิ ยา่ งสมำ่� เสมอ ตอ่ เนอื่ งจนจบการศกึ ษาตามหลกั สตู ร
แกนกลางการศึกษาข้นั พื้นฐาน พุทธศักราช 2551

กิจกรรม ประถมศึกษา มัธยมศกึ ษา มัธยมศึกษา
ตอนต้น ตอนปลาย

ป.1 ป.2 ป.3 ป.4 ป.5 ป.6 ม.1 ม.2 ม.3 ม.4 - ม.6

กจิ กรรมยุวกาชาด 40 40 40 40 40 40 40 40 40 120

7. สาระกจิ กรรมและการจดั กิจกรรมยวุ กาชาด

สาระกิจกรรมและการจัดกิจกรรมยุวกาชาดในสถานศึกษา ตามหลักสูตรแกนกลาง
การศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 ประกอบด้วย องค์ความรู้ ทักษะ กระบวนการจดั กจิ กรรม
ยุวกาชาด และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ซึ่งกำ�หนดให้สมาชิกยุวกาชาดทุกคน ตั้งแต่ระดับ 1 - 4
จำ�เป็นตอ้ งเรยี นรู้จากกจิ กรรมหลกั และกิจกรรมพิเศษ ดังนี้
ก. กิจกรรมหลัก หมายถึง กิจกรรมพื้นฐานสำ�คัญที่สมาชิกยุวกาชาดทุกคนจะต้อง
เข้ารว่ มกิจกรรม กจิ กรรมหลกั ประกอบด้วย 4 กลุม่ คอื
กลุ่มที่ 1 กิจกรรมกาชาดและยุวกาชาด
กลมุ่ ที่ 2 กจิ กรรมสขุ ภาพ
กลมุ่ ท่ี 3 กิจกรรมสัมพันธภาพและความเขา้ ใจอนั ดี
กลมุ่ ท่ี 4 กจิ กรรมบ�ำ เพญ็ ประโยชน์

70 ค่มู อื การฝึกอบรมเจา้ หน้าท่แี ละผ้บู ังคับบญั ชายวุ กาชาด

หลกั สูตรครูผู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

กล่มุ ที่ 1 กจิ กรรมกาชาดและยวุ กาชาด ประกอบดว้ ยสาระเกี่ยวกบั
1. กาชาดสากล
2. กาชาดไทย
3. ยุวกาชาดสากล
4. ยวุ กาชาดไทย
เป็นกิจกรรมเพ่ือส่งเสริมให้สมาชิกยุวกาชาดมีความรู้ ความเข้าใจในหลักการ
และอุดมการณ์ของกาชาด มีศรัทธาในการเข้าร่วมกิจกรรมด้วยความเสียสละ เป็นคนดี มีคุณธรรม
ช่วยสร้างสรรค์สังคม เป็นผู้นำ�ในการเผยแพร่กิจกรรมกาชาดและยุวกาชาด กฎหมายมนุษยธรรม
ระหว่างประเทศ สง่ เสรมิ สัมพันธภาพและคณุ ค่าของความเป็นมนษุ ย์
กลมุ่ ที่ 2 กจิ กรรมสขุ ภาพ ประกอบดว้ ยสาระเกย่ี วกบั
1. สุขภาพ
2. สมรรถภาพ
3. การปอ้ งกันชวี ิตและสุขภาพ
เป็นกิจกรรมเพ่ือส่งเสริมให้สมาชิกยุวกาชาดมีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะ
ในการป้องกันชีวิตและสุขภาพ การเสริมสร้างสมรรถภาพ การรักษาอนามัยท้ังด้านร่างกาย จิตใจ
อารมณ์ของตนเอง และส่งเสริมอนามัยของผู้อ่ืน การปฐมพยาบาล และเคหพยาบาล มีความพร้อม
ในการลดความเส่ยี งดา้ นภยั พบิ ตั ิ อบุ ตั ภิ ยั และภัยคุกคามทเ่ี กดิ กับเดก็ เยาวชนในวยั เจรญิ พันธุ์
กลมุ่ ท่ี 3 กจิ กรรมสมั พนั ธภาพและความเขา้ ใจอนั ดี ประกอบดว้ ยสาระเกย่ี วกบั
1. ความสามคั คีและความพรอ้ มเพรยี ง
2. ความมีระเบยี บวนิ ยั และความอดทน
3. ความสงา่ งามและความคลอ่ งแคล่วว่องไว
4. บุคลิกภาพ
5. มารยาทสังคม
6. การสร้างสัมพนั ธภาพและความเขา้ ใจอันดี
เป็นกิจกรรมเพื่อส่งเสริมให้สมาชิกยุวกาชาดได้รู้จักตนเอง มีระเบียบวินัย
มบี ุคลกิ ภาพที่ดรี ักความสามคั คี มสี ัมพันธภาพ ปรับตวั เข้ากับผูอ้ ่ืนและสังคม มีพืน้ ฐานการด�ำ รงชีวิต
สามารถท�ำ งาน และอยรู่ ว่ มกบั ผอู้ ื่นไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข

คูม่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ท่แี ละผูบ้ งั คับบญั ชายวุ กาชาด 71

หลกั สตู รครูผู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

กลมุ่ ที่ 4 กิจกรรมบ�ำ เพญ็ ประโยชน์ ประกอบดว้ ยสาระเกี่ยวกับเร่อื ง
1. การบ�ำ เพญ็ ประโยชน์
2. การอนุรกั ษธ์ รรมชาติและส่งิ แวดลอ้ ม
เปน็ กจิ กรรมเพอ่ื สง่ เสรมิ ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดไดป้ ฏบิ ตั ติ นเพอื่ สนองตอ่ อดุ มการณ์
และวัตถุประสงค์ของยุวกาชาด มีความภาคภูมิใจในวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีและมรดก
ของชาติ พรอ้ มทจ่ี ะอนรุ กั ษธ์ รรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม เปน็ ผทู้ ม่ี จี ติ สาธารณะ มคี วามเสยี สละ ชว่ ยเหลอื
เพอ่ื นมนษุ ย์ และบ�ำ เพญ็ ตนให้เปน็ ประโยชนแ์ ก่สว่ นรวม
ข. กิจกรรมพิเศษ หมายถึง กิจกรรมเสริมกิจกรรมหลัก เพื่อเสริมสร้างทักษะ
ความสามารถ ซงึ่ สมาชิกยุวกาชาดสามารถเลือกกิจกรรมพเิ ศษได้ตามความสามารถ ความถนดั และ
ความสนใจ เมอื่ ผา่ นเกณฑก์ ารใหเ้ ครอื่ งหมายกจิ กรรมพเิ ศษ ตามทกี่ �ำ หนดแตล่ ะกจิ กรรมแลว้ จงึ มสี ทิ ธิ์
ประดับเครอ่ื งหมายกจิ กรรมพิเศษนนั้ ได้ กิจกรรมพิเศษ มี 57 กจิ กรรม คอื

กิจกรรม กจิ กรรม กิจกรรม

ความจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา ล่าม สิทธเิ ดก็

พระมหากษัตรยิ ์

กฎหมายมนุษยธรรมระหว่าง นักคอมพวิ เตอร์ นกั ขา่ ว

ประเทศ

นักประชาสมั พนั ธ์ อาสาสมัครบรรเทาสาธารณภัย ศลิ ปะการวาดภาพ

งานประดิษฐ์ วจิ ติ รฝีมอื งานบา้ น

งานผา้ การนวดเพือ่ สุขภาพ นักโภชนาการ

งานครัว การพฒั นาบคุ ลกิ ภาพ ทกั ษะการพูด

วา่ ยนำ�้ 1 วา่ ยน้ำ� 2 วา่ ยน�้ำ 3

ช่วยคนตกน้ำ� ปลอดภัยวัยรนุ่ ยวุ กาชาดสขี าว

สมุนไพรไทย รูท้ นั ปอ้ งกันเอดส์ ยุวกาชาดรักษ์สขุ ภาพ

นกั ปฐมพยาบาล 1 นกั ปฐมพยาบาล 2 นักปฐมพยาบาล 3

เคหพยาบาล การบรหิ ารจิต ทกั ษะชีวิตครอบครวั

มติ รสัมพันธ์ นกั สะสม นักถา่ ยภาพ

72 คู่มือการฝกึ อบรมเจ้าหน้าทีแ่ ละผบู้ งั คบั บญั ชายุวกาชาด

หลกั สตู รครผู ู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

กิจกรรม กจิ กรรม กจิ กรรม
การบุกเบกิ การผจญภยั มารยาทสงั คม
การเดินทางไกล ทกั ษะการเขยี น ยวุ กาชาดคุณธรรม
ยวุ กาชาดต้านภัยยาเสพตดิ การอยูค่ ่าย 1 การอยูค่ ่าย 2
งานชา่ ง งานไฟฟา้ อารยธรรมไทย
จกั รยาน การเลน่ เกม พเ่ี ลย้ี งเด็ก
ยวุ กาชาดจราจร มัคคุเทศก์ นกั ส�ำ รวจ
นักบ�ำ เพญ็ ประโยชน์ นกั อนุรักษแ์ ละพฒั นา ยุวกาชาดประชาธปิ ไตย
ส่ิงแวดลอ้ ม

8. แนวการจดั กิจกรรมยวุ กาชาด

การจัดกิจกรรมยุวกาชาด เป็นกระบวนการสำ�คัญในการนำ�หลักสูตรสู่การปฏิบัติ
ในการพฒั นายวุ กาชาดใหม้ คี ณุ สมบตั ติ ามเปา้ หมายหลกั สตู ร ครผู สู้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด ควรพยายาม
คัดสรรกระบวนการจัดกิจกรรมยุวกาชาด เพ่ือช่วยให้สมาชิกยุวกาชาดเรียนรู้ผ่านสาระที่กำ�หนดไว้
ในหลักสตู รกจิ กรรมยุวกาชาดตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 รวมทัง้
ปลูกฝังเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ พัฒนาทักษะต่าง ๆ อันเป็นสมรรถนะสำ�คัญ
ให้สมาชกิ ยวุ กาชาดบรรลุตามเป้าหมาย คือ
8.1 หลกั การจัดกิจกรรมยุวกาชาด
การจัดกิจกรรมยุวกาชาดเพ่ือให้สมาชิกยุวกาชาดมีความรู้ ความสามารถ
ตามสมรรถนะส�ำ คญั และคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ตามทีก่ �ำ หนดไว้ โดยยดึ ผเู้ รียนเป็นส�ำ คัญ เชอ่ื ว่า
ทกุ คนมคี วามสามารถเรยี นรแู้ ละพฒั นาตนเองได้ ยดึ ประโยชนท์ เี่ กดิ กบั สมาชกิ ยวุ กาชาด กระบวนการ
จัดกิจกรรมยุวกาชาด ต้องส่งเสริมให้สมาชิกยุวกาชาดสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็ม
ตามศักยภาพ คำ�นึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลและพัฒนาการทางสมอง เน้นให้ความสำ�คัญ
ด้านคุณธรรม จริยธรรม และมนุษยธรรม

คู่มือการฝกึ อบรมเจา้ หน้าทแ่ี ละผบู้ งั คับบญั ชายุวกาชาด 73

หลกั สูตรครผู ู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

8.2 กระบวนการจัดกิจกรรมยุวกาชาด
การจัดกิจกรรมยุวกาชาดท่ีเน้นผู้เรียนเป็นสำ�คัญ โดยอาศัยกระบวนการเรียนรู้
ที่หลากหลายเป็นเครื่องมือท่ีจะนำ�พาตนเองไปสู่เป้าหมายของหลักสูตร กระบวนการจัดกิจกรรม
ยุวกาชาดที่จำ�เป็นสำ�หรับสมาชิกยุวกาชาด อาทิ กระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการ กระบวนการ
สร้างความรู้ กระบวนการคิด กระบวนการทางสังคม กระบวนการเผชิญสถานการณ์และแก้ปัญหา
กระบวนการเรยี นรจู้ ากประสบการณต์ รงจากกระบวนการปฏบิ ตั จิ รงิ กระบวนการจดั การ กระบวนการ
วจิ ยั กระบวนการเรยี นรดู้ ว้ ยตนเอง กระบวนการพฒั นาลกั ษณะนสิ ยั ซง่ึ กระบวนการเหลา่ นเ้ี ปน็ แนวทาง
ในการฝึกฝน พัฒนา และช่วยให้สมาชิกยุวกาชาดเกิดการเรียนรู้ได้ดี บรรลุเป้าหมายของหลักสูตร
ดังนั้น ครูผ้นู ำ�จำ�เป็นต้องศกึ ษาทำ�ความเข้าใจในกระบวนการเรียนรตู้ า่ ง ๆ สำ�หรบั เลอื กกระบวนการ
เรียนรไู้ ดอ้ ย่างมีประสทิ ธิภาพ
8.3 การออกแบบกิจกรรมยวุ กาชาด
ครูผู้นำ�ต้องศึกษาหลักสูตรให้เข้าใจถึงสาระการจัดกิจกรรมยุวกาชาด สมรรถนะ
ส�ำ คญั ของสมาชกิ ยวุ กาชาด คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงคแ์ ละสาระการจดั กจิ กรรมทเ่ี หมาะสมกบั สมาชกิ
ยุวกาชาด แล้วจึงพิจารณาออกแบบการจัดกิจกรรมยุวกาชาด โดยเลือกใช้วิธีการและเทคนิคการจัด
กิจกรรม สอ่ื /แหลง่ เรียนรู้ การวดั และประเมินผล เพอ่ื ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดได้พฒั นาเตม็ ตามศกั ยภาพ
และบรรลตุ ามเป้าหมายท่ีก�ำ หนด
8.4 สอื่ และแหลง่ เรยี นรู้
ส่ือและแหล่งเรียนรู้การจัดกิจกรรมยุวกาชาด เป็นเคร่ืองมือส่งเสริมสนับสนุน
การจัดกระบวนการเรียนรู้ให้สมาชิกยุวกาชาดเข้าถึงความรู้ ทักษะ กระบวนการ และคุณลักษณะ
ตามสาระของหลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาดทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ ซงึ่ มที ง้ั สอื่ ธรรมชาติ สอ่ื สงิ่ พมิ พ์ สอื่ เทคโนโลยี
และเครอื ขา่ ยการเรยี นรตู้ า่ ง ๆ ในทอ้ งถนิ่ โดยจะตอ้ งจดั หาสอื่ ใหเ้ หมาะสมเพยี งพอ ซง่ึ สมาชกิ ยวุ กาชาด
และครูผู้สอน สามารถจัดทำ�และพัฒนาขึ้นเอง หรือปรับปรุงเลือกใช้อย่างมีคุณภาพจากส่ือ และ
แหลง่ เรยี นรตู้ า่ ง ๆ รอบตวั ทง้ั น้ี ตอ้ งสอดคลอ้ งกบั หลกั สตู ร จดุ ประสงคแ์ ละการออกแบบการจดั กจิ กรรม
ยวุ กาชาด การจัดประสบการณใ์ หส้ มาชิกยวุ กาชาด เนอื้ หามีความถกู ตอ้ งและทันสมยั ไม่กระทบตอ่
ความมั่นคงของชาติ ไมข่ ัดตอ่ ศลี ธรรม มกี ารใชภ้ าษารูปแบบการนำ�เสนอทเี่ ข้าใจงา่ ยและน่าสนใจ

74 คู่มอื การฝึกอบรมเจ้าหนา้ ท่ีและผู้บังคับบัญชายุวกาชาด

หลักสตู รครผู ้สู อนกจิ กรรมยุวกาชาด

8.5 การวัดและประเมินผลกจิ กรรมยวุ กาชาด
การวดั และประเมนิ ผลกจิ กรรมยวุ กาชาด เปน็ กระบวนการทดสอบความสามารถ

และพฒั นาการดา้ นตา่ ง ๆ ของสมาชกิ ยวุ กาชาด ซ่งึ นอกจากพจิ ารณาความร้ตู ามทฤษฎีแล้ว ยงั ตอ้ ง

พิจารณาความประพฤติ และพฤตกิ รรมการเขา้ ร่วมกจิ กรรมที่เน้นทักษะและการปฏบิ ตั ติ า่ ง ๆ ด้วยวิธี

การทห่ี ลากหลาย และการประเมินตามสภาพจรงิ ซ่ึงแบง่ การวดั และประเมินผลออกเป็น 2 สว่ น คอื

8.5.1 กจิ กรรมหลกั เปน็ การวดั และประเมนิ ผลเพอื่ ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดผา่ นเกณฑ์
การตัดสินเล่ือนชั้น หรือจบหลักสูตร โดยการเข้าร่วมกิจกรรมและผ่านการประเมินตามเกณฑ์

ที่สถานศึกษากำ�หนด มีการประเมินตลอดภาคเรียน/ปี โดยวิธีสังเกตจากการเข้าร่วมกิจกรรม

การซักถาม และการทดสอบทั้งภาคทฤษฎีและปฏิบัติ โดยกำ�หนดผลการประเมินเป็น “ผ่าน” และ
“ไม่ผา่ น”
ผ่าน หมายถึง สมาชิกยุวกาชาดมีเวลาเข้าร่วมกิจกรรมครบตามเกณฑ์
ปฏิบตั ิกจิ กรรมและมีผลงาน/ช้ินงาน/คุณลักษณะตามเกณฑ์ท่ีสถานศกึ ษากำ�หนด

ไมผ่ า่ น หมายถงึ สมาชกิ ยวุ กาชาดมเี วลาเขา้ รว่ มกจิ กรรมไมค่ รบตามเกณฑ์
ไม่ผ่านการปฏิบัตกิ ิจกรรม หรอื มีผลงาน/ชิ้นงาน/คุณลักษณะไม่เปน็ ตามเกณฑท์ ส่ี ถานศกึ ษากำ�หนด

เกณฑ์การผ่านกจิ กรรมหลกั มีดังนี้
1) เข้าร่วมกิจกรรมไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 หรือตามเกณฑ์ท่ีสถานศึกษา

ก�ำ หนด

2) ผ่านจุดประสงคส์ ำ�คญั ของแตล่ ะกิจกรรมของยุวกาชาด

8.5.2 กจิ กรรมพเิ ศษ เปน็ การวดั และประเมนิ ผล เพื่อใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดมสี ทิ ธ์ิ
ประดับเครือ่ งหมายกจิ กรรมพเิ ศษ (Badge) เมอื่ สมาชกิ ยวุ กาชาดผ่านเกณฑก์ ารประเมิน

เกณฑ์การผ่านกิจกรรมพิเศษ ให้เป็นไปตามเกณฑ์แต่ละกิจกรรม

ซง่ึ ก�ำ หนดไวใ้ นคมู่ ือการจดั กิจกรรมยุวกาชาดกิจกรรมพิเศษ

คมู่ อื การฝึกอบรมเจ้าหน้าที่และผู้บังคบั บัญชายุวกาชาด 75

หลักสูตรครูผสู้ อนกิจกรรมยวุ กาชาด

วิธีการนำ�เสนอ

1. การน�ำ เข้าส่บู ทเรยี น
2. การน�ำ เสนอ
2.1 แจง้ วตั ถุประสงค์
2.2 บรรยาย ตามหวั ขอ้ เนอื้ หา
2.3 ศึกษาแบบตลาดนัดกิจกรรมยวุ กาชาด เรือ่ ง กาชาดสากล กาชาดไทย ยวุ กาชาด
สุขภาพ สมั พันธภาพ บำ�เพ็ญประโยชน์ เปน็ หนว่ ยสี ๆ ละ 1 จดุ ทัง้ หมด 6 จุด โดยใชเ้ วลาฐานละ
ประมาณ 5 - 7 นาที เมื่อครบก�ำ หนดเวลาทุกหนว่ ยสเี ปลี่ยนเปน็ จดุ อ่ืน ๆ ต่อไปจนครบทงั้ 6 จดุ
2.4 เพลงประกอบการจัดกิจกรรม
3. การสรุป
3.1 สรปุ แนวทางการจดั กิจกรรมยวุ กาชาดและจุดเนน้
3.2 เปิดโอกาสให้ผู้เข้ารับการฝึกอบรมซักถามข้อสงสยั

กิจกรรมเสนอแนะ

1. ศกึ ษาจากเอกสาร
2. ศึกษาเปน็ ฐาน
3. ศกึ ษาแบบศูนยก์ ารเรียนรู้
4. ศกึ ษาแบบตลาดนดั
5. ศึกษาจากแหลง่ เรียนรู้
6. การมอบหมายงาน

สื่อและนวตั กรรม

1. หลกั สตู รกจิ กรรมยวุ กาชาด ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551
2. ตัวอย่างแผนการจัดกจิ กรรมยุวกาชาด
3. สือ่ อเิ ล็กทรอนกิ ส์
4. เกม เพลง

76 คมู่ อื การฝึกอบรมเจา้ หนา้ ท่แี ละผู้บงั คบั บัญชายุวกาชาด

หลักสตู รครูผสู้ อนกิจกรรมยวุ กาชาด

การวดั และประเมินผล

1. การสงั เกต
2. การทดสอบภาคทฤษฎี
3. การทดสอบภาคปฏบิ ัติ
4. การประเมนิ ผลรายวิชา

คูม่ ือการฝกึ อบรมเจา้ หน้าทแ่ี ละผู้บงั คบั บัญชายวุ กาชาด 77

หลักสูตรครผู ้สู อนกิจกรรมยุวกาชาด

เพลงยุวกาชาด

เวลา 1:30 ชัว่ โมง

จุดประสงค์

1. บอกประเภทของเพลงยวุ กาชาดได้
2. ร้องเพลงยวุ กาชาดได้

หวั ข้อเนือ้ หา

1. ความหมายและประเภทของเพลง
2. เพลงที่ใชใ้ นกิจกรรมยุวกาชาด
3. วธิ กี ารขบั ร้องเพลง

เนื้อหา

การใชเ้ พลงสง่ เสรมิ การจัดกจิ กรรมยุวกาชาด
แนวคิดในการจัดการศึกษา โดยยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลางการเรียนรู้ เป็นที่ยอมรับว่า
จะท�ำ ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดเกดิ การเรยี นรดู้ ว้ ยตนเองและสามารถถา่ ยโอนความรไู้ ปใชใ้ นชวี ติ ประจ�ำ วนั ได้
การเรียนรู้ที่เกดิ ขน้ึ จะลกึ ซ้ึง มีความคงทนยาวนาน เนือ่ งจากผู้เรยี นไดร้ ับการกระตุ้นใหเ้ กิดการเรยี นรู้
โดยการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมเพ่อื ฝึกกระบวนการทางการคดิ สติปัญญา อารมณ์ และสังคม เพือ่ สร้างความรู้
และความเข้าใจด้วยตนเอง เคร่ืองมือส�ำ คญั ชนดิ หนึ่งซง่ึ ใชเ้ ป็นส่อื ในการจัดกิจกรรม ได้แก่ การใชเ้ พลง
ประกอบจัดกจิ กรรม

1. ความหมายและประเภทของเพลง

ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 กำ�หนดคำ�นิยามความหมาย
ของคำ�ว่าเพลง หมายถึง สำ�เนยี งขับร้อง ทำ�นองดนตรี กระบวนวธิ รี ำ�ดาบร�ำ ทวน เปน็ ตน้ โดยก�ำ หนด
คำ�นยิ าม ความหมายของค�ำ วา่ เพลงในลกั ษณะต่าง ๆ ดังน้ี
เพลงกลอ่ มเด็ก หมายถึง เพลงพน้ื เมอื ง ใช้สำ�หรบั กล่อมเด็ก
เพลงโคราช หมายถึง เพลงพ้นื เมอื ง ใช้สำ�หรบั ร้องโตต้ อบกนั

78 คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหน้าที่และผู้บงั คับบัญชายวุ กาชาด

หลักสูตรครูผูส้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

เพลงฉ่อย หมายถึง เพลงพ้นื เมอื ง เป็นกลอนหวั เดีย่ ว ใชร้ อ้ งโตต้ อบกัน
เพลงชาติ หมายถึง เพลงประจำ�ชาติ
เพลงปรบไก่ หมายถงึ เพลงพนื้ เมอื งชนิดหนงึ่
เพลงยาว หมายถงึ จดหมายถึงครู่ กั แต่งเป็นกลอนแสดงขอ้ ความรักหรือตัดพอ้
เพลงลูกกรุง หมายถึง เพลงไทยมเี น้ือเร่ืองรัก ๆ ใคร่ ๆ
เพลงลกู ทงุ่ หมายถึง เพลงไทยมเี น้อื เรื่องแสดงถึงชวี ิตความเปน็ อยู่
เพลงสวด หมายถงึ เพลงสรรเสริญพระผเู้ ปน็ เจ้า
เพลงอแี ซว หมายถงึ เพลงพนื้ เมอื งชนิดหนึ่ง
จุดประสงคข์ องการใชเ้ พลงประกอบการจัดกจิ กรรมยุวกาชาด
1. เพือ่ ส่งเสริมกระบวนการเรียนการสอนใหบ้ รรลวุ ัตถุประสงคอ์ ยา่ งมีประสิทธภิ าพ
2. เพ่ือกระต้นุ เรง่ เรา้ ความสนใจ ทำ�ใหส้ มาชิกยวุ กาชาดเกดิ ความต่ืนตวั พรอ้ มทจ่ี ะ
เรยี นรูต้ ามจดุ ประสงค์ โดยใช้บทเพลงเปน็ สอ่ื ในการเชือ่ มโยงความรู้ต่าง ๆ
3. เพอื่ สรา้ งความสนกุ สนาน เพลดิ เพลนิ ผอ่ นคลายความตงึ เครยี ด และเกดิ จนิ ตนาการ
4. เพอ่ื สร้างสนุ ทรียภาพในจติ ใจ ส่งผลให้ผฟู้ ังมีจิตใจออ่ นโยน มีเมตตากรุณา
5. เพอื่ เสรมิ สรา้ งความสมั พนั ธอ์ นั ดรี ะหวา่ งสมาชกิ ยวุ กาชาดกบั สมาชกิ ยวุ กาชาด และ
ผูบ้ งั คบั บญั ชายุวกาชาด
6. เพอ่ื ใชบ้ ทเพลงเปน็ เครอื่ งมอื ส�ำ หรบั การปฏบิ ตั ติ ามกฎเกณฑ์ คดิ หาเหตผุ ล หลกั การ
และแนวคิด ปลูกฝังอดุ มการณ์และการใช้ดุลยพนิ ิจ

2. เพลงทใี่ ช้ในกิจกรรมยวุ กาชาด

การจดั กจิ กรรมยวุ กาชาดมงุ่ เนน้ การฝกึ ภาคปฏบิ ตั ใิ หแ้ กผ่ เู้ รยี นเพอื่ ใหส้ ามารถปฏบิ ตั จิ รงิ
มที กั ษะความช�ำ นาญเพยี งพอทจ่ี ะใหก้ ารชว่ ยเหลอื ผเู้ ดอื ดรอ้ นทว่ั ไป ซง่ึ เปน็ วตั ถปุ ระสงคข์ องยวุ กาชาดไทย
ในขณะเดียวกันการจัดกิจกรรมให้เกิดการเรียนรู้ที่สามารถจดจำ�ได้ง่ายขึ้นน้ัน ผู้นำ�เพลงควรสร้าง
ความสนุกสนานเพลิดเพลินไปพร้อม ๆ กัน ด้วยการใช้เพลงเป็นสื่อในการจัดกิจกรรมและกระตุ้นให้
สมาชกิ ยุวกาชาดไดแ้ สดงออกด้านความคิดรเิ ร่มิ สร้างสรรค์
เพลงยวุ กาชาด ทคี่ วรพจิ ารณาน�ำ มารอ้ งใหเ้ กดิ บรรยากาศแหง่ การเรยี นรทู้ ง้ั ภาคทฤษฎี
และภาคปฏิบัติ มี 3 ประเภท คอื

ค่มู ือการฝกึ อบรมเจา้ หนา้ ทีแ่ ละผบู้ ังคบั บัญชายุวกาชาด 79

หลกั สตู รครผู ู้สอนกิจกรรมยวุ กาชาด

2.1 เพลงพิธีการยวุ กาชาด

หมายถงึ เพลงทแี่ ตง่ ขน้ึ มาโดยจดุ มงุ่ หมายเพอ่ื ใชร้ อ้ งประกอบในเวลาจดั กจิ กรรม

ที่มีพิธีการทางยุวกาชาด ซ่ึงส่วนมากจะแต่งคำ�ร้องตามวัตถุประสงค์และนำ�ทำ�นองเพลงสากล

เพลงไทยสากล และเพลงพ้นื เมอื ง มาเปน็ หลกั ในการแตง่ เพลงพิธกี าร

เพลงพิธกี ารยวุ กาชาด มีทง้ั หมด 14 เพลง แต่ละเพลงใช้ในพิธีการยวุ กาชาดดังน้ี

(1) เพลงยนิ ดีทรี่ ้จู กั ใช้รอ้ งเพ่ือต้อนรับครูผสู้ อน หรอื วทิ ยากรทเ่ี พิ่งรูจ้ ักคร้งั แรก

เนือ้ เพลง

ยินดที ่ีรจู้ ัก ทา่ นทร่ี กั ขอเชญิ ร่วมจติ

เรารักกันฉันท์มิตร รกั สนทิ เหมอื นพี่น้องกัน

ยินดีที่ร้จู กั ทา่ นทีร่ กั ขอรว่ มใจมั่น

ขอให้ผูกสมั พันธ์ เพอ่ื รกั กนั ให้นานเถิดเอย

(2) เพลงสวัสดียุวกาชาด ใชร้ อ้ งเพือ่ ต้อนรบั ครผู ูส้ อน หรอื วทิ ยากรทีร่ ู้จกั แล้ว

เนอ้ื เพลง

สุขใจทไ่ี ด้มาพบหน้า

พวกเรายวุ กาชาดไทย

สวัสดี สวัสดี มชี ยั

สดชนื่ แจ่มใส สวสั ดี สวัสดี

(3) เพลงขอบคณุ ใชร้ อ้ งเพอื่ ขอบคุณครผู ู้สอน หรอื วทิ ยากร

เน้อื เพลง

ขอขอบพระคณุ ยง่ิ ด้วยใจจริงที่กรุณา

ชืน่ จติ เป็นหนักหนา ขอขอบพระคณุ ขอขอบพระคุณ

(4) เพลงมาร์ชยุวกาชาด ใช้ในพิธีชักธงมาตรฐานใหญ่ข้ึนสู่ยอดเสา ในการ

อยู่ค่ายยวุ กาชาด

เนอ้ื เพลง

พวกเรายวุ กาชาด พวกเราหมายมาดบ�ำ เพญ็ ตนเป็นประโยชนท์ ว่ั ไป

ไมร่ ังเกียจเดยี ดฉันท์ พวกเรานน้ั ภมู ใิ จและเตม็ ใจบ�ำ เพ็ญประโยชน์ทุกคน

(ร้อง 2 เทยี่ ว ขณะรอ้ งให้ปรบมอื ตามจังหวะ)

80 คู่มือการฝึกอบรมเจ้าหนา้ ทีแ่ ละผู้บงั คบั บัญชายวุ กาชาด

หลกั สตู รครผู สู้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

(5) เพลงบรกิ าร ใช้ในพธิ มี อบเคร่อื งหมายบริการให้แก่หน่วยบรกิ าร
เนือ้ เพลง

(สรอ้ ย) บริการ บรกิ าร งานท่พี วกเราทำ�
เป็นประจำ� เราทำ�ไปไม่เคยคิดรวนเร เฮ้

(ซ�้ำ เท่ยี วที่ 2 ไมม่ ีเฮ)้
เราทำ�ดว้ ยความยินดี ไม่เคยคดิ ทีจ่ ะเบ่ือ

เพราะเราน้ีเปน็ ยุวกาชาด หน่วยงานบริการ

เก็บกวาดเราทำ�ทกุ อย่าง สะอาดทกุ ทางที่ผ่าน

หนา้ ทที่ กุ ๆ สถาน เราน้ีบรกิ ารทวั่ ไป
(สร้อย 2 เทยี่ ว เท่ียวที่ 2 ไมม่ ีเฮ้)

(6) เพลงเราคอื พนี่ อ้ ง ใชใ้ นพธิ ตี อ้ นรบั สมาชกิ ยวุ กาชาด หรอื ผเู้ ขา้ รบั การฝกึ อบรม
เน้ือเพลง

เราคือพน่ี อ้ ง ยุวกาชาดไทย

ดีใจ ท่ีเราได้มาเจอะกนั มาพบกัน มาพบกนั

รกั เรามั่นตรงึ จติ เปน็ นิมิตดีเลิศ ชา่ งประเสริฐดแี ท้

รักไมเ่ ปล่ียนแปร ผกู ใจสมั พันธ์

เรากาชาดไทย (ซ้ำ� ) เราตา่ งร่วมใจสามัคคี (ซ้�ำ)

เพอื่ ชาตไิ ทยเรา (ซ้�ำ) จะไดร้ ุ่งโรจน์สดศรี (ซำ�้ )

เรารักรว่ มใจร่วมสามัคคี มีไมตรี เป็นมติ รทด่ี ที ่วั กัน

ยวุ กาชาดตั้งใจท�ำงาน (ซ้�ำ) หน้าท่ขี องเรานัน้ บริการ (ซำ้� )

ยุวกาชาดต้งั ใจท�ำ งาน หนา้ ทีข่ องเราน้นั บรกิ าร
(7) เพลงแสนสขุ สนั ต์ ใชใ้ นพธิ ตี อ้ นรบั สมาชกิ ยวุ กาชาด หรอื ผเู้ ขา้ รบั การฝกึ อบรม

เนอ้ื เพลง
แสนสุขสนั ต์ วนั ประชมุ น้ี

สวัสดีวันนี้เปน็ วันสขุ ใจ

เป็นม่ิงมงคลไมต่ อ้ งกระวน กระวาย

ความสขุ จะหลง่ั ไหลมาให้กับทา่ น

จงรับความชื่นบาน

แสนสำ�ราญรน่ื เริงไมว่ าย และผอ่ งใสยนิ ดี

ค่มู อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ทแี่ ละผบู้ ังคับบัญชายุวกาชาด 81

หลกั สตู รครผู ูส้ อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

(8) เพลงรอบกองไฟ ใชใ้ นพธิ ีเปดิ การแสดงรอบกองไฟ

เน้อื เพลง

โอเ้ มื่อมีไฟ ไฟ ไฟ ลกุ ขึ้นแจ่มจ้า

สขุ อรุ าเม่อื เรามาพรอ้ มหน้ากัน

คืนวนั นมี้ สี ุข ปลดเปลอ้ื งทุกขร์ ับความส�ำ ราญ

เธอกับฉนั นั้นมาเล่นรอบกองไฟ (ซ้ำ� )

ไฟมันลกุ มคี วามรอ้ น ไมอ่ าทรความร้อนของไฟ

ไฟจะลุก จะรอ้ นเพียงไหน สขุ ฤทยั ร่วมวงเฮฮา (ซ�ำ้ )

โอเ้ ม่ือมีไฟ ไฟ ไฟ ลกุ ข้ึนแจ่มจา้ สขุ อรุ าเมอื่ เรามาพรอ้ มหนา้ กนั

คืนวันนม้ี ีสุข หมดเรอ่ื งทุกข์รบั ความสำ�ราญ

เธอกบั ฉันน้นั มาเลน่ รอบกองไฟ (ซ�้ำ)

(9) เพลงดวงเดอื นยวุ กาชาดใชใ้ นพธิ ปี ดิ การแสดงรอบกองไฟท�ำ นองเพลงลาวดวงเดอื น

เน้ือเพลง

โอ้ละหนอ ยุวกาชาดเอย สขุ ฤดที เี่ ราเคยไดส้ มั พันธ์

สมัครสมานชื่นบานมานานวัน รกั ใครผ่ ูกพนั รกั ใคร่ผูกพนั

ฉันท์พ่นี อ้ งเอย (ซำ�้ )

เคยสุขล้ำ� น้ำ� ค�ำพรำ่� เฉลย... เอ่ยวาจาฝากไวไ้ ม่ลืมกนั

จะร่วมกจิ นานาสารพัน เพอื่ ธ�ำรงคงมน่ั การกาชาดเอย(ซำ�้ )

หวานชืน่ ระร่ืนนัก (รบั ) พบพักตรไ์ ดช้ ืน่ จติ (รบั )

ฝันใฝ่อยากใกลม้ ติ รค่คู ิดไม่แรมหา่ ง ชว่ ยกนั จดั สรรสรา้ งกาชาดใหเ้ ดน่ ไกล

แมร้ ว่ มกันจริง จรงิ ทุกสงิ่ จะส�ำเรจ็ ได้

โอ้ละหนอ ขอลาไกล ถา้ พบกันใหมโ่ ปรดทกั ทาย (ซ�้ำ)

82 คมู่ อื การฝึกอบรมเจ้าหน้าท่แี ละผูบ้ งั คบั บัญชายุวกาชาด

หลักสตู รครูผู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

(10) เพลงสามัคคชี มุ นมุ ใชใ้ นพิธีปิดการแสดงรอบกองไฟ

เนื้อเพลง

พวกเราเหล่ามาชมุ นุม ต่างคุมใจรักสมคั รสมาน

ลว้ นมิตรจิตช่นื บาน สราญเรงิ อยทู่ ุกผทู้ กุ นาม

(สร้อย) อนั ความกลมเกลียว กันเปน็ ใจเดียวประเสรฐิ ศรี

ทกุ ส่งิ ประสงคจ์ งใจ จักเสร็จสมไดด้ ้วยสามัคคี

กิจใด ธ ประสงคม์ ี ร่วมใจภักดีต่อพระจอมสยาม

พร้อมพรบึ ดังมือเดี่ยวยาม ยากเย็นเหน็ งา่ ย บ่ หน่าย บ่ วาง (สรอ้ ย)

ที่หนักกจ็ ักเบาคลาย ที่อนั ตรายก็ขจัดขัดขวาง

ฉลองพระเดช บ่ จาง กตเวทคิ ณุ พระกรณุ า (สร้อย)

สามคั คีนีแ่ หละล้ำ� เลิศ จักชชู าติเชิดพระศาสนา

สยามรัฐจกั วัฒนาปรากฏเกยี รต ิ ฟุง้ เฟอ่ื งกระเด่อื งแดนดิน (สร้อย)

ฮัม... (2 จบ)

(11) เพลงชุมนุมยุวกาชาด ใช้ในพิธีปิดการฝึกอบรม หรือพิธีปิดการอยู่ค่าย

ในห้องประชมุ

เนื้อเพลง

พวกเราบ�ำเพญ็ ประโยชน ์ ให้งานรุ่งโรจน์ระบือไกล

เราช่วยชที้ างปลอดภัย การอนามยั ให้แกป่ วงชน

(สรอ้ ย) เรามาเรงิ รน่ื ฤทัย และจงพร้อมใจสมคั รสมาน

ชว่ ยกนั ประกอบการงาน เพือ่ การกาชาดเจรญิ รงุ่ เรือง

ยามปว่ ยเราช่วยแบง่ เบา ยามทกุ ขบ์ รรเทาใหส้ ขุ กมล

เราชว่ ยแมค้ นยากจน ร่างกายทุพพลและคนชรา (สรอ้ ย)

การเรยี นและการฝมี อื พวกเราฝกึ ปรอื จนเจนใจ

ผกู มิตรกับชนท่ัวไป แลว้ กาชาดไทยจะวฒั นา (สรอ้ ย)

ฮัม... (2 จบ)

คู่มอื การฝึกอบรมเจา้ หน้าท่แี ละผบู้ ังคบั บญั ชายุวกาชาด 83

หลกั สูตรครูผู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

(12) เพลงอาลยั พน่ี อ้ งใชใ้ นพธิ ปี ดิ การฝกึ อบรมหรอื พธิ ปี ดิ การอยคู่ า่ ยในหอ้ งประชมุ
ตอ่ จากเพลงชมุ นุมยุวกาชาด

เนอื้ เพลง
สิน้ การประชุมอบรมระทมจิต ใหห้ วลคิดอาลัยในพ่นี อ้ ง

เคยร่วมเรยี นร่วมสนุกสขุ สมปอง เคยทดลองอยู่ค่ายไดฝ้ กึ งาน

ต้องจ�ำ ใจจำ�พรากจากมวลมติ ร ไปกอบกจิ มคี า่ มหาศาล

ไปบ�ำ เพ็ญกรณพี ลีแรงงาน เพ่ือกจิ การกาชาดพิลาศเอย

(13) เพลงก่อนจะจากกันไป ใช้ในพิธีปิดการฝึกอบรม หรือพิธีปิดการอยู่ค่าย
ในสนาม

เน้อื เพลง
ก่อนจะจากกันไป ขอฝากใจไว้กบั ทุก ๆ ทา่ น (ซ้ำ� )
ถึงตวั ไกลใจน้ันไม่แปรผันและหา่ งไกล

แมว้ า่ เราจากกนั ไม่ชา้ พลนั คงจะพบกันใหม่ (ซ�ำ้ )
ขอใหโ้ ชคดมี ชี ัย หมดทกุ ข์ โรคภัยตลอดกาล

(14) เพลงลากอ่ น ใชใ้ นพิธีปดิ การฝกึ อบรม หรือพิธปี ดิ การอยู่คา่ ยในสนาม
เน้ือเพลง

ลากอ่ นเพ่อื นทรี่ กั ลาก่อนเพื่อท่ีรกั ลาแลว้ ลากอ่ น

เราจะพบกนั อีก เราจะพบกนั อกี ลาก่อน ลา่ กอ่ น (2 จบ)
2.2 เพลงประกอบการจัดกจิ กรรมยุวกาชาด
หมายถึง เพลงท่ีแต่งขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายให้เกิดความรู้ความเข้าใจในกิจกรรม

การเรียนการสอน ท้ังภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ซึ่งจะช่วยทำ�ให้เข้าใจง่ายข้ึน และยังทำ�ให้เกิด

ความสนุกสนาน คลายความตึงเครียด และความเบื่อหน่ายในขณะเข้าร่วมกิจกรรม โดยใช้เพลง

ในการนำ�เขา้ สบู่ ทเรียน ประกอบบทเรียน และสรปุ บทเรยี น

ตัวอยา่ งเพลงประกอบการจัดกจิ กรรมยวุ กาชาด
- เพลงหลกั การกาชาด ใชร้ ้องประกอบกจิ กรรมกาชาด

- เพลงน่งั ยืน เดนิ ใช้ร้องประกอบกิจกรรมเสริมสุขภาพ

- เพลงบ�ำ เพญ็ ตน ใชร้ ้องประกอบกจิ กรรมปฐมพยาบาล

84 คมู่ ือการฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ทีแ่ ละผู้บังคับบญั ชายวุ กาชาด

หลกั สูตรครูผู้สอนกจิ กรรมยวุ กาชาด

- เพลงมารช์ ปฐมพยาบาล ใชร้ อ้ งประกอบกิจกรรมปฐมพยาบาล
- เพลงสญั ญาณนกหวดี ใช้ร้องประกอบการฝกึ ระเบยี บแถว
- เพลงทิศทงั้ 8 ใช้รอ้ งประกอบการฝกึ ทกั ษะกจิ กรรมยุวกาชาด
- เพลงพักแรมสขุ ใจ ใชร้ ้องประกอบการอยู่ค่าย
- เพลงยุวกาชาดปลูกป่า ใช้ร้องประกอบกิจกรรมอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และสง่ิ แวดล้อม
เป็นตน้
2.3 เพลงเบด็ เตลด็
หมายถึง เพลงท่ีแต่งขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายให้เกิดความบันเทิงเริงใจด้วยทำ�นอง
ลีลา และคำ�ร้องที่เป็นความสุข สนุกสนาน ใช้ถ้อยคำ�สุภาพ หรืออาจใช้ภาษาท้องถ่ิน หรือเป็นเพลง
พื้นเมืองก็ได้ในการร้องเพลงเบ็ดเตล็ดอาจมีท่าทางประกอบเพื่อส่งเสริมความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์และ
การแสดงออกในทางท่ถี กู ต้อง
ตัวอย่างเพลงเบ็ดเตล็ด
- เพลงลอดอุโมงค์
- เพลงกระต่ายน้อย
- เพลงเสียงดนตรี
- เพลงนกออกหากนิ
- เพลงเมอปอแล
เปน็ ต้น

3. วธิ ีการขบั รอ้ งเพลง

การรอ้ งเพลงทดี่ เี กดิ จากการฝกึ หดั ทถ่ี กู วธิ ี รวมทง้ั ความพรอ้ มดา้ นสขุ ภาพและอารมณ์
ของผ้รู ้อง ไดแ้ ก่
1. รอ้ งใหถ้ ูกตอ้ งตามค�ำ รอ้ ง ท�ำ นอง และจงั หวะ
2. รอ้ งให้ตรงตามระดบั เสยี งของตวั โน๊ต
3. รอ้ งให้เตม็ เสียง ออกเสยี งอกั ขระและพยัญชนะให้ถูกตอ้ งชัดเจน
4. แบ่งวรรคตอนของการหายใจใหถ้ ูกตอ้ งเหมาะสม
5. แสดงท่าทางเหมาะสมกบั เนอื้ ร้องและทำ�นอง

คู่มือการฝึกอบรมเจา้ หนา้ ทแ่ี ละผู้บงั คบั บัญชายวุ กาชาด 85

หลกั สตู รครูผูส้ อนกจิ กรรมยุวกาชาด

วิธีการน�ำ เสนอ

1. การนำ�เขา้ สบู่ ทเรยี น
ใชเ้ พลงน�ำ เขา้ สบู่ ทเรยี น
2. การนำ�เสนอ
2.1 แจง้ วตั ถุประสงค์
2.2 บรรยาย เพลงพธิ ีการ
2.3 สาธิตและฝกึ ปฏบิ ัติขบั รอ้ งเพลงพธิ ีการ
3. การสรุป
3.1 สรปุ ประเดน็ ส�ำ คญั และจุดเนน้
3.2 เปิดโอกาสให้ผ้เู ข้ารับการฝกึ อบรมซกั ถามขอ้ สงสยั

กิจกรรมเสนอแนะ

1. ศึกษาเปน็ ฐาน
2. การมอบหมายงาน
ฯลฯ

สื่อและนวัตกรรม

1. หนงั สือเพลงยุวกาชาด
2. สือ่ อิเลก็ ทรอนิกส์
3. เคร่ืองดนตรี

การวดั และประเมินผล

1. สงั เกตการฝึกปฏิบตั ิกิจกรรม
2. แบบประเมนิ ผลรายวิชา

86 คู่มอื การฝกึ อบรมเจา้ หนา้ ทีแ่ ละผบู้ ังคับบญั ชายุวกาชาด

หลักสตู รครผู สู้ อนกิจกรรมยวุ กาชาด

การจัดคา่ ยยวุ กาชาด

เวลา 1:00 ชวั่ โมง

จุดประสงค์

1. บอกความหมาย ความมุง่ หมาย และประเภทของการจัดคา่ ยยวุ กาชาดได้
2. อธิบายการจัดกจิ กรรมในคา่ ยยวุ กาชาดได ้

หวั ขอ้ เนือ้ หา

1. ความหมายของค่ายยวุ กาชาด
2. ความมุ่งหมายของการจัดค่ายยวุ กาชาด
3. ประเภทของการจัดค่ายยุวกาชาด
4. การเตรยี มงาน
5. การจดั กิจกรรม
6. พธิ เี ปิด - พธิ ปี ดิ ค่ายยุวกาชาด

เนื้อหา
1. ความหมายของคา่ ยยวุ กาชาด

“คา่ ย” ตามพจนานกุ รม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ทพี่ กั แรมชว่ั คราว
ของคนจ�ำ นวนมาก
“ค่ายยวุ กาชาด” หมายถึง การทส่ี มาชกิ ยวุ กาชาดมารวมกนั เพอ่ื จดั กจิ กรรมเกยี่ วกับ
ยวุ กาชาด
กิจกรรมการอยู่ค่ายยุวกาชาดเป็นกิจกรรมพิเศษกิจกรรมหน่ึงท่ีช่วยเสริมสร้างทักษะ
ความสามารถ ความอดทน อยู่ในระเบียบวินัย รู้จักช่วยเหลือตนเอง อยู่และทำ�งานร่วมกับผู้อื่น
เป็นการนำ�ความรู้และประสบการณ์ของสมาชิกยุวกาชาดจากการจัดกิจกรรมยุวกาชาดในโรงเรียน
มาใชป้ ฏบิ ตั จิ รงิ ในการอยคู่ า่ ย และเพม่ิ การเสรมิ สรา้ งประสบการณช์ วี ติ ใหก้ บั สมาชกิ ยวุ กาชาด โดยครผู สู้ อน
สามารถก�ำ หนดเวลาในการจดั กจิ กรรมตามความเหมาะสม ตามวยั ของผเู้ รยี น และตามสภาพของทอ้ งถน่ิ

คู่มอื การฝึกอบรมเจ้าหนา้ ทแี่ ละผูบ้ ังคบั บญั ชายุวกาชาด 87

หลกั สตู รครผู ้สู อนกจิ กรรมยวุ กาชาด

เมื่อสมาชิกยุวกาชาดผ่านเกณฑ์การให้เครื่องหมายกิจกรรมพิเศษการอยู่ค่าย
แล้ว สมาชิกยุวกาชาดมีสิทธิ์ประดับเครื่องหมายกิจกรรมพิเศษการอยู่ค่าย รวมท้ัง
กิจกรรมพเิ ศษอ่ืน ๆ หากมีการน�ำ ไปจัดรว่ มกบั กจิ กรรมอยู่คา่ ยด้วย

เครอ่ื งหมายกิจกรรมพเิ ศษ

“การอยคู่ ่าย”2. ความมงุ่ หมายของการจดั ค่ายยุวกาชาด

2.1 เพอื่ น�ำ ความรแู้ ละประสบการณข์ องสมาชกิ ยวุ กาชาดจากการจดั กจิ กรรมยวุ กาชาด
ในโรงเรียนมาใช้ปฏิบตั ิจริงในการอยู่คา่ ย
2.2 เพอ่ื เพม่ิ เตมิ การจดั กจิ กรรมใหผ้ า่ นจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรทู้ ส่ี �ำ คญั ในกจิ กรรมหลกั
2.3 เพ่ือจัดกิจกรรมพิเศษและทดสอบประเมินผล ให้สมาชิกยุวกาชาดมีสิทธ์ิประดับ
เคร่ืองหมายกจิ กรรมพเิ ศษ
2.4 เพื่อเสริมสร้างประสบการณ์ชีวิตให้สมาชิกยุวกาชาดมีการพัฒนาการทางด้าน
รา่ งกาย อารมณ์ จติ ใจ และสติปัญญาทเี่ หมาะสม

3. ประเภทของการจดั ค่ายยวุ กาชาด

กจิ กรรมยวุ กาชาดได้จ�ำ แนกการอยู่คา่ ยยวุ กาชาดออกเป็น 2 ประเภท คือ
3.1 คา่ ยกลางวนั (Day Camps) หมายถงึ การอยู่คา่ ยแบบไมพ่ กั ค้างคนื ก�ำ หนดให้
สมาชกิ ยุวกาชาดปฏิบตั ิภารกจิ ต่าง ๆ เปน็ เวลาอยา่ งน้อย 2 วัน โดยอาจจดั ตดิ ต่อกนั หรอื สัปดาหล์ ะ
1 วันก็ได้ จะใช้สถานที่ภายในหรือภายนอกโรงเรียนแล้วแต่ความเหมาะสม ซึ่งการจัดค่ายประเภทนี้
เหมาะกับสมาชกิ ยวุ กาชาดระดบั 1
3.2 คา่ ยพกั แรม (Night Camps) หมายถงึ การอยคู่ า่ ยแบบคา้ งคนื ก�ำ หนดใหส้ มาชกิ
ยุวกาชาดใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันทั้งกลางวันและกลางคืน คือ ปฏิบัติภารกิจร่วมกันจนกว่าจะเสร็จสิ้น
การอย่คู ่าย แบ่งออกเปน็ 2 ลักษณะ คอื สมาชิกยุวกาชาดระดบั 2 จัดอยา่ งนอ้ ย 1 คืน 2 วัน สมาชกิ
ยุวกาชาดระดบั 3 จัดอย่างน้อย 2 คืน 3 วัน
กรณที สี่ ถานศกึ ษาหรอื สมาชกิ ยวุ กาชาดไมพ่ รอ้ มในการอยคู่ า่ ยแบบพกั คา้ งคนื สามารถ
จัดกจิ กรรมเช่นเดียวกบั การอยูค่ ่ายกลางวนั ได้

88 คมู่ ือการฝกึ อบรมเจ้าหน้าท่ีและผบู้ งั คับบัญชายวุ กาชาด

หลกั สูตรครผู ู้สอนกจิ กรรมยุวกาชาด

4. การเตรยี มงาน

ผจู้ ดั ควรมคี วามรแู้ ละประสบการณใ์ นการจดั คา่ ยยวุ กาชาด ซงึ่ มกี ารเตรยี มงานหลกั ๆ
ดังน้ี
4.1 ประชุมวางแผน
4.2 สำ�รวจสถานที่ต้ังค่ายล่วงหน้าอย่างน้อย 1 ครั้ง และติดต่อเจ้าของสถานท่ีให้
แน่นอนสถานทต่ี งั้ คา่ ยต้องไม่ไกลจนเกินไป การคมนาคมสะดวกและมคี วามปลอดภยั
4.3 ก�ำ หนดวัตถุประสงค์เฉพาะในการอยู่ค่ายและจัดกจิ กรรมประจำ�วันให้แน่นอน
4.4 วางแผนรว่ มกับสมาชิกและแบง่ หนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบเป็นหนว่ ยย่อย
4.5 ขออนญุ าตตน้ สงั กดั ตามระเบยี บทที่ างราชการก�ำ หนด ในการน�ำ สมาชกิ ยวุ กาชาด
ไปอยคู่ า่ ย
4.6 ตดิ ตอ่ ผ้ปู กครองและขออนุญาตเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร
4.7 จัดเตรียมสง่ิ ของเคร่ืองใช้ที่จะน�ำ ไปคา่ ย
4.8 จดั เตรยี มยาและเวชภณั ฑ์ หรอื อุปกรณป์ ฐมพยาบาลเบ้อื งตน้
4.9 ประสานงานการเดินทาง เช่น ยานพาหนะ ประกันชวี ิต เปน็ ตน้
4.10 ผูจ้ ดั ประเมนิ ผลร่วมกับสมาชิกยวุ กาชาด
4.11 เมอ่ื กลับจากการอยคู่ ่าย ให้รายงานผลต่อต้นสังกดั
4.12 ปฏิบัติตามประกาศคณะกรรมการบริหารยุวกาชาด และประกาศกระทรวง
ศกึ ษาธิการ เกย่ี วกบั การเดนิ ทางไกลและการอยู่คา่ ยพกั แรมของสมาชกิ ยวุ กาชาด

5. การจัดกิจกรรม

การอยู่ค่ายยุวกาชาด ควรจัดกิจกรรมเสริมสร้างความรู้ ความเข้าใจ และแนวปฏิบัติ
ในการอยู่ค่ายยวุ กาชาดทถ่ี กู ตอ้ งใหก้ ับสมาชกิ ยวุ กาชาด ซ่งึ มีรายละเอยี ดทส่ี �ำ คัญ ดังน้ี
5.1 จัดแบ่งสมาชิกยุวกาชาดเป็นหน่วยสี จำ�นวน 6 สี คือ สีเหลือง สีชมพู สีเขียว
สแี สด สีฟ้า และสีม่วง
5.2 ปฐมนิเทศ
5.3 ด�ำ เนินการในพธิ ีการ และกระบวนการของยวุ กาชาด ได้แก่
5.3.1 พธิ เี ปดิ คา่ ยยวุ กาชาด เพอ่ื ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดรบั รู้ และเขา้ ใจวตั ถปุ ระสงค์
ของการอยู่ค่าย รวมท้ังหลักปฏิบัติในการอยู่ค่าย คือ การตรงต่อเวลา การมีระเบียบวินัย และ
ความสามคั คี

คมู่ อื การฝึกอบรมเจ้าหนา้ ท่แี ละผบู้ ังคบั บัญชายวุ กาชาด 89

หลักสตู รครผู ู้สอนกิจกรรมยวุ กาชาด

5.3.2 การตรวจเย่ยี ม เพอ่ื ฝกึ ฝนการดแู ลตนเอง และกระบวนการหมู่พวก
5.3.3 พธิ หี น้าเสาธง เพอ่ื ฝกึ ระเบยี บวินัย ความอดทน
5.3.4 การประชุมหัวหน้าหนว่ ยประจ�ำ วนั เพ่ือฝกึ การเป็นผ้นู ำ�
5.3.5 การสับเปลี่ยนหัวหน้าหน่วยและรองหัวหน้าหน่วย เพื่อฝึกให้รู้จัก
รบั ผดิ ชอบหน้าท่ี
5.3.6 พธิ ปี ดิ คา่ ยยวุ กาชาด เพอื่ ใหส้ มาชกิ ยวุ กาชาดไดต้ ระหนกั ถงึ บทบาทหนา้ ท่ี
ของตนเองในการประพฤติปฏบิ ัตติ นให้เป็นประโยชนต์ อ่ ตนเองและผูอ้ ่ืน และน�ำ ความรู้ ประสบการณ์
ทกั ษะที่ได้รบั การปฏิบัติกิจกรรมในค่ายยุวกาชาดไปปรบั ใช้ในชีวิตประจ�ำ วันได้
5.4 จัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์ เช่น การประดิษฐ์ส่ิงของต่าง ๆ
จากวัสดุเหลือใช้ หรอื วัสดุที่หาไดใ้ นท้องถิ่น
5.5 จัดกจิ กรรมบ�ำ เพ็ญประโยชนต์ ามความเหมาะสม
5.6 จัดการแสดงรอบกองไฟในคืนสดุ ท้ายของการอยคู่ า่ ย
5.7 จดั กจิ กรรมนนั ทนาการ เชน่ เพลง - เกม ตามความเหมาะสม เพอ่ื ความสนกุ สนาน
และผ่อนคลาย
5.8 อภปิ รายแลกเปลยี่ นความคิดเหน็ และประสบการณ์ในหวั ขอ้ เกี่ยวกับยุวกาชาด
5.9 ประเมินผลระหวา่ งการอยู่คา่ ย และหลังการอย่คู ่ายทุกครงั้
6. พิธเี ปดิ - พิธีปิดค่ายยวุ กาชาด
6.1 พิธีเปิดค่ายยุวกาชาด แบ่งเป็น พิธีเปิดค่ายในห้องประชุม และพิธีเปิดค่าย
ในสนาม
6.1.1 พิธีเปิดค่ายยุวกาชาดในหอ้ งประชมุ (ตามแบบประเพณีนิยม) มีขน้ั ตอน
ตามล�ำ ดับดงั น้ี
1) ประธานบชู าพระรัตนตรัยหรอื ประกอบพธิ ที างศาสนานน้ั ๆ
2) ผู้อ�ำ นวยการคา่ ยหรอื ผู้ได้รับมอบหมายกลา่ วรายงานวัตถปุ ระสงค์ของ
การอยูค่ า่ ยพกั แรม
3) ประธานกลา่ วเปดิ
ขอ้ เสนอแนะ ประธานพธิ เี ปดิ คา่ ยยวุ กาชาดในหอ้ งประชมุ ควรเปน็ บคุ คล
ภายนอก เพ่ือจะได้เปน็ การสง่ เสริมและประชาสัมพนั ธ์กจิ กรรมยวุ กาชาดในสถานศกึ ษา ซง่ึ ไมแ่ นะนำ�
ให้ผู้อำ�นวยการค่ายเป็นประธานในพิธีเปิดค่ายยุวกาชาดในห้องประชุม เนื่องจากผู้อำ�นวยการค่าย
ตอ้ งทำ�พิธเี ปิดในสนามอย่แู ล้ว

90 คู่มือการฝึกอบรมเจ้าหน้าทีแ่ ละผบู้ ังคับบญั ชายวุ กาชาด

หลักสูตรครผู ูส้ อนกิจกรรมยวุ กาชาด

6.1.2 พิธเี ปดิ ค่ายยุวกาชาดในสนาม (ตามแบบยวุ กาชาด) มขี น้ั ตอนตามล�ำ ดับ
ดังน้ี

1) สมาชิกยุวกาชาดเข้าแถวรูปครึ่งวงกลม เรียงตามลำ�ดับหน่วยสี

ที่หนา้ เสาธง คณะครแู ละวิทยากรเข้าแถวหน้ากระดานหลังเสาธง

2) ชกั ธงชาตแิ ละธงยวุ กาชาดข้ึนสยู่ อดเสา

3) สวดมนต์

4) สงบน่งิ

5) ผอู้ �ำ นวยการคา่ ยกลา่ วเปิดการอย่คู า่ ยพักแรม

6) ผู้อำ�นวยการคา่ ยแนะนำ�วิทยากร (ถ้ามีวิทยากรเพ่มิ เตมิ )

7) ชแ้ี จงนดั หมาย
6.2 พธิ ปี ิดค่ายยุวกาชาด แบง่ เป็น พธิ ปี ิดคา่ ยในหอ้ งประชมุ และพธิ ีปิดคา่ ยในสนาม
6.2.1 พธิ ปี ิดค่ายยุวกาชาดในหอ้ งประชมุ มขี ้นั ตอนตามลำ�ดับดงั น้ี
1) ประธานบูชาพระรตั นตรยั หรือประกอบพิธที างศาสนานั้น ๆ

2) ผอู้ �ำ นวยการคา่ ย หรอื ผทู้ ไ่ี ดร้ บั การมอบหมายรายงานผลการอยคู่ า่ ยพกั แรม

3) ประธานมอบรางวัลแกห่ น่วยทีไ่ ด้คะแนนกจิ กรรมประจ�ำ วันสูงสุด

4) ประธานมอบเครอื่ งหมายกจิ กรรมพิเศษ หรือเกยี รตบิ ตั ร (ถา้ มี)

5) สมาชิกยุวกาชาดกล่าวคำ�ปฏญิ าณตน

6) ประธานใหโ้ อวาท และกล่าวปดิ การอยู่คา่ ย

7) ทกุ คนในหอ้ งประชมุ ยนื เปน็ วงกลม ไขวแ้ ขนขวาทบั แขนซา้ ย จบั มอื กนั
และร้องเพลง “ชุมนมุ ยุวกาชาด” 1 จบ ขณะร้องเพลงโยกตวั ไปตามจังหวะไปทางขวาก่อน จบแลว้
ปลอ่ ยมอื แล้วกา้ วถอยหลัง 1 ก้าว
8) ทกุ คนในหอ้ งประชุมร้องเพลง “อาลัยพนี่ ้อง” 1 จบ
ข้อเสนอแนะ อาจใชเ้ พลงใดเพลงหน่ึง หรือสองเพลงกไ็ ด้ตามความเหมาะสม

คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ทแ่ี ละผ้บู งั คบั บญั ชายวุ กาชาด 91

หลกั สูตรครูผสู้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

6.2.2 พิธปี ดิ ค่ายยวุ กาชาดในสนาม (ตามแบบยวุ กาชาด) มขี ั้นตอนตามล�ำ ดับ
ดังน้ี
1) สมาชกิ ยุวกาชาดเข้าแถวคร่งึ วงกลม เชน่ เดยี วกบั พิธีเปดิ ในสนาม
2) ผอู้ �ำ นวยการค่ายกลา่ วปิดการอย่คู า่ ยพกั แรม
3) ผู้แทนบริการอาสาสมัคร 6 คน ชักธงชาติ ธงยุวกาชาด และ
ธงมาตรฐานใหญ่ ลง โดยไม่มกี ารรอ้ งเพลงชาติ หรอื เพลงใด ๆ ในขณะชกั ธงลง
4) ผอู้ �ำ นวยการคา่ ยเดนิ ไปจบั มอื (ใชม้ อื ขวา) กบั คณะวทิ ยากร และสมาชกิ
ยวุ กาชาด โดยเวยี นไปทางขวามือ ขณะที่จับมือทกุ คนร้องเพลง “ก่อนจะจากกนั ไป” เมือ่ จับมือครบ
ทุกคนแลว้ กลบั ไปเข้าแถวตามเดมิ
5) ร้องเพลง “ลาก่อน” เม่ือร้องเพลงเท่ียวที่สองให้ทุกคนยกมือขวาขึ้น
เหนอื ศรี ษะโบกมือ แลว้ กา้ วถอยหลังจนจบเพลงแลว้ แยกกันไป

วิธีการนำ�เสนอ

1. การนำ�เขา้ สบู่ ทเรยี น
2. การนำ�เสนอ
2.1 แจง้ จดุ ประสงค์
2.2 การมอบหมายงานเป็นหน่วยสี เช่น กำ�หนดหัวข้อเร่ือง “การจัดค่ายพักแรม
ยุวกาชาดในสถานศึกษาของตน มีขั้นตอนและการปฏิบัติอย่างไร” ประมาณ 10 นาที จากน้ันให้
แต่ละหน่วยสี ส่งผู้แทนนำ�เสนอ หน่วยสลี ะไมเ่ กนิ 2 นาที
2.3 บรรยายตามหวั ขอ้ เน้อื หา
2.4 สาธติ และฝึกร้องเพลงพธิ ีปิดค่ายยวุ กาชาด
3. การสรุป
3.1 นำ�ข้อเสนอแนะที่ควรจัดทำ�ในการจัดค่ายพักแรมมาสรุปอีกครั้ง เช่น การจัด
กิจกรรมเสรมิ ให้สมาชิกยุวกาชาดในเรือ่ งการบ�ำ เพ็ญประโยชน์ การทำ�ศิลปหัตถกรรมตา่ ง ๆ และเนน้
พิธีการตา่ ง ๆ ในการอยู่คา่ ยพักแรม ทง้ั พิธเี ปิด - พธิ ปี ิดคา่ ยพกั แรมยุวกาชาด เป็นตน้
3.2 สรปุ ประเดน็ ส�ำ คัญและจุดเนน้
3.3 เปดิ โอกาสให้ผูเ้ ข้ารบั การฝกึ อบรมซกั ถามขอ้ สงสัย

92 คู่มือการฝึกอบรมเจ้าหนา้ ทแี่ ละผบู้ ังคับบญั ชายวุ กาชาด

หลกั สตู รครผู ูส้ อนกิจกรรมยุวกาชาด

กิจกรรมเสนอแนะ

1. ศึกษาเปน็ ฐาน
2. สถานการณจ์ ำ�ลอง
3. การแสดงบทบาทสมมติ

สื่อและนวตั กรรม

1. สื่ออเิ ลก็ ทรอนิกส์
2. อุปกรณ์การจัดค่าย
3. อุปกรณ์การจัดกจิ กรรม
4. เอกสารและสอ่ื สง่ิ พมิ พ์
5. ใบงาน
6. เกม เพลง

การวัดและประเมินผล

1. การสังเกต
2. การทดสอบภาคปฏบิ ตั ิ
3. การประเมนิ ผลรายวชิ า

คมู่ อื การฝกึ อบรมเจ้าหน้าท่ีและผบู้ ังคบั บญั ชายุวกาชาด 93

หลกั สตู รครูผ้สู อนกิจกรรมยุวกาชาด