Verslag van BOW van Nederlands Indië 1902-1903

ALGEMEEN RIJKSARCHIEF
Collectie Drukwerk

Inv.nr.: 10285

VERSLAG

DE ,v,>

lOVER
maiJRE ÖPiBM WERKEN

IN

NEDEELANDSCPI-INDIË

over het jaar i902.| 1903.

’S-GRAVENHAGE,
GEBRS. J. & H. VAN LANGENHUYSEN.

1904.







VERSLAG

OVER DE

BIGEMJJRE OPEiABE WERKEN

IN

NEDERLANDSCH-INDIË

over het jaar 1902.

’S-GRAVENHAGE
,

GEBR3. J. & H. VAN LANGENHÜYSEN.



INHOUD.

EERSTE HOOFDSTUK.

Niededeelingen van algemeenen aard.

Bladz.

§ 1. Wüdhoutsoorten 1
2
f 2. Andere materialen 2
§ 3. 3
Uitbesteding der levering van bouwmaterialen 3

§ 4. Gebruik van hoog gegolfd gegalvaniseerd ijzer voor bruggedekken •

. . . .

§ 5. Verwerkte bedragen en kosten van beheer van den Gewestelijken Waterstaatsdienst
....

TWEEDE HOOFDSTUK.

Gebouwen

§ 1. Overzicht van de in 1902 voltooide gehouwen 5
§ 2. Woningen voor Burgerlijk Personeel 5
§ 3. Bureaux en gebouwen voor den Algemeenen dienst 11
§ 4. Gebouwen voor den Post- en Telegraafdienst 13
14
§ 5. Rechtsgebouwen 14
15
§ 6. Gevangenissen 16
§ 7. Gebouwen voor het mijnwezen 16
§ 8. Scholen voor Europeanen 17
§ 9. Scholen voor Inlanders 22
22
§ 10. Hospitalen
25
§ 11. Koffie- en zoutpakhuizen . . .'

§ 12. Marine-Etablissement

Bijlage, beboerende bij § 1 van het Tweede Hoofdstuk. Overzicht van de belangrijkste in 1902
voltooide gebouwen

DERDE HOOFDSTUK.

Bruggen en wegen 72
72
§ 1. De wegen op Java en Madoera; onderhoud. 73
74
a. Bantam 74
b. Batavia. 75
75
c. Preanger Regentschappen 77

d. Cheribon

e. Semarang
ƒ. Rembang
g. Soerabaja

h. Madoera

INHOUD

VI

Bladz.

i. Pasoeroean 7B

j. Besoeki „q

k. Banjoemas in

' gg
„g
l. Kedoe
«9
§ 2. Verbetering van bestaande en aanleg van nieuwe wegen op Java en Maanera
qn
8 3. Wegen op de Buitenbezittingen; onderhoud • ■ \ .l-

§ 4. Verbetering van bestaande en aanleg van nieuwe wegen op de Buitenbezittingen
8 5.
8 6. ' ‘
'
'

Het gebruik der wegen \\ '...u /

Bijzonderheden nopens in 1902 op Java en Madoera uitgevoerde bruggen en duikers....

8 7. Bijzonderheden omtrent op de Buitenbezittingen uitgevoerde bruggen .. • ■

Bijlag., beboerend, bij de §| « 7 ..n bet Derde Hootd.lnk, Overr.eht ven do m 1802

voltooide bruggen en duikers

VIERDE HOOFDSTUK.

Waterstaatswerken.

Eerste Onderafdeeling. Havens en Reeden op Java en Madoera.

ll2

§ 1. Havens in de residentie Bantam _
§ 2. Batavia
8 3. Tandjong Priok ,03

8 4. Cheribon 123
§ Tegal
’
‘

125

§ 6. Pekalongan 126

...

§ 7. Semarang j29

8 8. Soerabaja .131

§ 9. Waarnemingsdien.st in Str.aat Madoera ’

8 10. ' ' '

S Opname der banken bezuiden de reede van boerabaja •••••;••■ ' 131. loi.

& .1....1. . 1. ,, „„„.„..„Ir, rip Irnst.nlaatsen van Java .
X. de KUSipiaaiseu .
Jj , aanwezig op .

S 12. P. eriodieke inspecties van het haggermaterieel,

§ 13. i.

Tjilatjap . . 132
Andere havens
en reeden op Java en Madoera

Tweede Onderafdeeling. - Havens en Reeden of de Buitenbezittingen.

§ 1. Sumatra’s Westkust. _
a. Padang
b. Emmahaven 134

....

§ 2. Benkoelen ... 134
§ 3. Lampongsche Districten

§ 4. Palembang 135

§ 5. Banka ' 186

'

...

§ 6. Makasser ‘• • teekening) ■ 136
• .. •

i,.: +„ MoVouqav /'mdt eene

§ 7. Verbetering en uitbreiding der haveninrichtingen te Makasser eene

I 8. Andere reeden op de Buitenbezittingen

Derde Onderafdeeling. - Rivier- en Waterkeeringswerken.

, 146

R.».Vi»vier- Waterkeeringswerken op- Java en Madoera A

8 J1. . en V -.•••••

.f

§ 2. Rivier- en Waterkeering.swerken op de Buitenbezittingen

S 3. Het verbeteren van den water toe- en afvoer te Semarang

& 4. Het beveiligen van de hoofdplaats Soerakarta (met eene teekemng)

« T Kon rf

§ 5. Verlaging der waterstanden in de Soerabaja-rivier beneden

INHOUD. VII

Vierde Onderafdeeling. Drinkwaterleidingen. Bladz.

§ 1. Artesische drinkwaterleiding te Batavia 103
104
, § 2. Artesische watervoorziening van Tandjong-Priok 104
§ 3. Artesische watervoorziening te Bandoeng 100
§ 4. Artesische watervoorziening te Semarang 100
107
.
170
§ 5. Artesische watervoorziening van andere plaatsen in de residentie Semarang 171
§ 6. AVatervoorziening van Joanna 172
172
§ 7. Watervoorziening van Lassem en Rembang 172
§ 8. AVatervoorziening van Blora 173
173
§ 9. Watervoorziening van Soerabaja.
170
§ 10. Tijdelijke watervoorziening van Soerabaja 197
§ 11. AVatervoorziening te Lawang 198
200
§ 12. van het krankzinnigengesticht te Lawang 201
§ 13. Gebruik van water van den Donan te Tjilatjap 202
§ 14. Artesische watervoorziening te Panaroekan
§ 15. AVatervoorziening van Padang
§ 16. Watervoorziening van de Emmahaven

§ 17. Drinkwaterleiding te Solok

§ 18. Drinkwaterleiding te Fort de Koek
§ 19. AVatervoorziening van Telok-Betong
§ 20. Watervoorziening op Bali
§ 21. Andere drinkwatervoorzieningen

VIJFDE HOOFDSTUK.

Bevloeiingswerken.

§ 1. Algemeene beschouwingen
§ 2. Bevloeiing uit Pemali (Pekalongan)
§ 3. Bevloeiing tusschen de Babakan en Losarie (Pekalongan)
§ 4. Bevloeiing uit de Pekalen (Pasoeroean)
§ 5. Bevloeiing der Tjiheavlakte (Preanger Regentschappen)
§ 6. Bevloeiing uit de Sampean rivier (Besoeki)
§ 7. Bevloeiing uit de Sindopradja en Doetamati leidingen (Cheribon)
§ 8. Bandjir kanaal voor Oost-Semarang
§ 9. Uitbreiding en verbetering van de bevloeiing uit de Molekleiding (Pasoeroean)



VEESLAG

OVER DE

BURGERLIJKE OPENBARE WERKEN IN NEDERLANDSCH-INDIË

over het jaap 1902^

EERSTE HOOFDSTUK.

Mededeelingen van algemeenen aard.

§ 1. Wildhoutsoopten.

Van den eerst-aanwezend Ingenieur van Sumatra’s Westkust werd de mededeeling ontvangen, dat zich

vooral voor brugdekken aanbeveelt het Rasak-minjak hout, dat uit de zuidelijke afdeelingen over zee

moet worden aangevoerd en ook aangewend wordt voor deur- en raamkozijnen.

Voor huishouw wordt, ten gevolge van de hooge prijzen van djatihout, dat te Padang alleen geleverd

wordt door de Javasche Bosch Exploitatie-Maatschappij, sedert eenigen tijd bijna uitsluitend wildhout

gebruikt en wel Rasak en Paning-paning voor stijlen en vloerbalken, Meranti en Lagan voor plafond-

planken en kaphout en Madang voor de bijgebouwen. Deze diverse houtsoorten waren te Padang voor

ƒ 25 è, ƒ 30 per M3. verkrijgbaar.

Ook in de residentie Tapanoeli wordt, instede van het kostbare djati, voor brugdekken wildhout

gebruikt. Als deugdzame soorten worden voorloopig vermeld het Kamfer (kajoe kapoer) en Merantihout.

Behalve het in vorige verslagen reeds vermelde Herbouw- en Boengoerhout wordt in de residentie

Lampongsche districten voor huizenbouw nog aangewend het Merawan- en Medangenhout, evenwel alleen

in het noordelijke gedeelte van het gewest, alwaar het van Palembang wordt aangevoerd.

De prijzen wisselden van ƒ 50 tot ƒ 60 per M’. voor bewerkt hout, terwijl planken voor bewandingen

in afmetingen van 8.5 x 0.22 X 0.015 M. tegen ƒ4O /50 de honderd stuks verkrijgbaar zijn.

In de afdeeling Semangka dezer residentie, waar Herbouw- noch Boengoerhout wordt aangetroffen,

wordt met goed gevolg voor bruggenbouw aangewend het Bajoorhout, dat ± ƒ 40 per H’. kost.

Uit de residentie Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo wordt bericht, dat aldaar onder de goede

wildhoutsoorten te noemen zijn, behalve het ijzerhout, Tekan en Penjaoeh, terwijl men van het zoo-

genaamde Terdoe bew'eert, dat het niet door paalworm wordt aangetast.
Verder wordt Heranti-, Tingkawan-, Hadjan-, Hadangsemat- en Greganghout gebruikt. Heranti is in

groote hoeveelheden verkrijgbaar, doch hier minder deugdzaam. Tingkawan wordt spoedig door boeboek
aangetast. Het Hadjanhout is zeer geschikt voor dakribben en omdat het, evenals de beide laatst genoemde
houtsoorten, niet door koembangs wordt aangeboord, voor binnenbetimmering.

2

§ 2. Andere materialen.

De hooffe prijs en de minder goede hoedanigheid der verkrijgbare baksteenen, waren aanleiding oni
bouw van de bruggen Waykandis en Wayraboi in de residentie Lampongsche dutncten een proef
den met bet in eigen beheer aanmaken van dit materiaal. Alhoewel deze proef, door onbedreven eit
te\iemenhii

van bet werkvolk, geen volkomen succes bad, zoo is daardoor toch aangetoond, dat de door particulieren
bedongen prijzen buitensporig boog zijn en
bet dus aanbeveling verdient de proef by andere erken

te

Palembang aangevoerd. De prijs was zeer aan schommelingen onder-
hevig en varieerde ƒvan 35 tot ƒ 45 per duizend.

§ 3. Uitbesteding der iewering wan bouwmaterialen.

De levering van grind, benoodigd voor de uitvoering in eigen beheer van bet onderhoud gedurende

de jaren 1903, 1904 en 1905: j-i r
a van den ouden postweg
„
Buitenzorg paal 201/,, van
naar Buitenzorg van af de brug Kramat tot de grens der atdee mg

den weg Matraman tot aan den Dierentuin en van den weg van Meester-

Gornelis naar brug Bekassie paal 23'/,; 1 .i

T J, , l-?nl/x/toono

j_ rvil

b. van den weg van Meester-Gornelis naar Tandjong-Poera begrepen tusscben de brug Bekassie bij

paal 23';, en paal 34 rivier Tjikarang; . rr--i
■

c. van den weg van Meester-Gornelis naar TandjoriÊf-Poera, begrepen tusscben paal 34 (rivier Tjitorani/)

en paal 44V, (rivier Tjitaroem) ; r> • n- i

.

d. van den grooten postweg door de afdeeling Buitenzorg van af grens Batama-Buitenzorg bij paa

201/, tot brug No. 89 Kedoeng-Badak-,

e. van den postweg van af brug No. 89 Kedoeng-Badak paal 42 Soekasari en van al de door den

waterstaat onderhouden wegen op de boofdplaats Buitenzorg-,

ƒ. van den grooten postweg van paal 42 (so«toari) tot de grens der residentie Preangfer iiefifmisc/iappeii

paal 58 (Poentjak); _ __ __

g. van den nieuwen militairen weg, beginnende voorbij de post Wangon tot de grens der residentie

Preanger-Regentschappen, paal 54; ri on

la M3. voor a, ƒ 3.98, b, ƒ 4.79, c, ƒ 4.99, d, f 2.75, e, ƒ 1.60, ƒ, ƒ1- ,9, f ■

nernflncrfinnmen m-. vuur u., j

IS aangenomen per i, Werken

De levering van materialen, benoodigd voor de uitvoering van ’s Lands Burgerlijke Openbare

in de afdeeling Stad en Voorsteden van Batavia benevens voor de gebouwen, ressorteerende onder bet

departement der Marine ter boofdplaats Batavia, voor zoover ze worden uitgevoerd in eigen beheer, met

uitzondering van die voor den dienst der Staatsspoorwegen en de werken te Tandjong Prioh, gedurenc e

de jaren 1903, 1904 en 1905 werd gegund voor eene som van ƒ 30578.20 ’sjaars.

Te Semarang werd uitbesteed de levering gedurende de jaren 1903 en 1904 van:

I'. bergsteen voor de steenbrekers ad ƒ 2.28 per M^.

2'. steenslag voor den grooten postweg van Tenggang tot Batoe (tusscben Semarang en Demak,

ad ƒ 3.40 per Rnine tot Tanaoelanoin ƒ. 2.20 per M», scih. eilpen orf zandi
3'. grind (kalisteen) Jiatoe tor
voor dien weg van langutiangut j.

f 1-80 stand ƒ 10.50 per 1000 stuks, dak- en r 90 ..r 1000 stuks.
ƒ 5.75 per M\, /u s uks,
4". metselsteenen voor gebluscbte steenkalk vorstpannen j per 1000

de

ƒ9, per IVP gebluscbte marmerkalk
,
cement of brikkenmeel

ƒ 9 per M’., zuiver rivierzand ƒ 1.60 Mb
per

De levering:

a. gedurende de jaren 1903, 1904 en 1905,
b. gedurende het tijdvak van af 1 Juli 1902 tot ultimo December 1904 van portlandcement benoodigd

voor de aanvulling van ’slands voorraad;

a. te Batavia,

b. te Semarang,

ter verstrekking: __ Cheribon, Banjoemas, de aldeeiingen
a. I°. in de gewesten Bantam, Batavia, Preanger
Regentschappen,

3

Poerworedjo, Keboemen en Wonosobo der residentie Kedoe en de residentie Djokjakarta ten behoeve
van de door den algemeenen en den gewestelijken dienst der Burgerlijke Openbare Werken in
eigen beheer uit te voeren werken alleen met uitzondering van de door den dienst der Staats-
spoorwegen uit te voeren werken;
2°. aan het Departement der Marine.
h. in de gewesten Fekalongan, Rembang, Semarang en de afdeelingen Magelang en Temanggoeng der
residentie Kedoe;

is aangenomen voor:

a. ƒ 6.16 per vat.
h. ƒ 6.44 per vat.

§ 4. Gebruik van hoog gegolfd gegalvaniseerd ijzer voor bruggedekken.

Uit de residentie Tapanoeli wordt gemeld dat de 7 jaar geleden aangebrachte dekken van hoog
gegolfd gegalvaniseerd ijzer van 1 m.M. dikte nog in goeden staat verkeeren. Van roesten is aan de
onderzijde niets te bekennen, terwijl ook geen vervorming der golven kon worden geconstateerd.

Dit laatste gunstige verschijnsel is waarschijnlijk toe te schrijven aan de omstandigheid, dat de karren
in die streek zelden meer dan 12 picols lading hebben.

Voor streken, waar men, wegens gebrek aan deugdzaam hout, op het gebruik van het bovengenoemd
materiaal is aangewezen, schijnt deze constructie dus vrij bruikbaar te zijn.

g 5. Verwerkte bedragen en kosten van beheer van den Gewestelijken Waterstaatsdienst.

De gewone opgaaf van de door den gewestelijken dienst verwerkte bedragen en uitbetaalde traktementen
volgt hieronder.

FOR- WAAEVAN DOGE Peitelijk traktement
MATIE. der ambtenaren
B. 0. W.

TOTAAL

GEWEST. Ingeniurs. Architecn Opzichters. YEEWEEKT. Aanniffrkmgen.

Ambtenare.n Ambtenaren percnte.

Totaal.

B. B. B. 0. W.

en in

1. Bantam 14 f 204 002.135 f 21 460.725 f 182 541.41 f 13 200. 7.28

2. Batavia '. 38 1 067 286.72 10169.91 1 057 116.81 49 150. 4.65

3. Preanger Regentschappen 36 488 458.965 67 263.44 416 195.525 36 500. 8.77

4. Gheribon 7 114 840.155 10 485.046 104 355.11 16 550. 15.86

5. Pekalongan 8 281 110.48 35 112.11 195 998.37 20 050. 10.23
6. Semarang
1 11a) 816 414.84 107 673.485 708 741.356 54 100.— 7.63. la] benevens 2 ambtenaren, respec-

tievelijk voor de hersteUing* en

het onderhoud en voor de bedie-

ning* van het bagg’ermaterieel.

7. Rembang 5 163 684.795 13 924.20 149 710.595 15 750. 10.52
8. Soerabaja 28 373 927.54 36 750.
9. Madoera 485 198.77 111271.23 122 805.50 11 100.— 9.83
10. Pasoeroean 4 222 092.985 23 300.
11. Besoeki 9 146 610.54 23 805.04 211 124.205 15 750. 9.04
12. Banjoemas 15 247 858.62 25 765.64 184 723.445 14 400.-
5 10.49

244 825.206 33 202. 7.46

199 808.075 15 079.63 h) 7.80 (i) waaronder inbegrepen /‘3OO door

Marine verwerla.

4

FOR- WAARVAN DOOR ’eitelijk traktement
MATIE. der ambtenaren

B. ü. W.

cd TOTAAL S Aanmerkingen.
VEEWEBKT.
GEWEST. xn - O
■D
• c <D Pi

Ambtenaren Ambtenaren s

'<x> Vo Totaal.
c
bo • B. B. B. 0. W.

;^0

<£)

' ■*

■* f 3“60Ö.— 13.01

13. Soerakarta 1 f 43 386.99* f 15 785.94 /•■ 27 601.05

14. Djogjakarta 1 20076.73 20 076.73 3 600. 17.93

15. Kedoe 403 279.56 33 009.276 370 270.285 29 450. 7.95
16. Madioen
17. Kediri 7- .

153 928.746 21 470.30 132458.445 15 950. 12.04

7

134 084.725 13619.38 120 365.346 14 050. 11.59

5

18. Sumatra’s Westkust . . 1
3
4 a) 96 662.056 15 868.855 80 793.20 10 450. 12.93
2 82 215.44 22 825.226 59 390.216
a. Pad. Benedenlanden. . 42 191.3161)

65 125.36 10 800,005 18.72 [a) waaronder 1 opzichter Ie klasse
73 174.115 slechts gedurende 4< maanden.
b. Bovenlanden . . 198 106.106

„ 414 432.56
124 755.85
5.300. 2) 12.56 {!) benevens den arbeid van 38600
15 300.27
c. Tapanoell 79 313.615 37 122.30 33 891.025 heeren dienstplichtigen, berekend

k f 0.50 = / 19300.

{2} In de maand Mei werden de

traktementen van 2 opzichters

Ie klasse uitbetaald.

46 134.825 7 550. 11.59

19. Benkoelen 3 111260.185
2
5 82 089.37 8915.256 7 750. 10.59

20. Lampongsche districten
.

18 340. h) 8.75 (J) waaronder een toelage aan een

230 255.685 32 149.58 opzichter 2e klasse a / 120

21. Palembang ’s maands gedurende 7 maands

(ten bedrage van f 8+0).

436 505.475 22 072.916 27 350. 6.59

22. Sumatra’s Oostkust. .. 26
2
1 128 937.85 4 182. 6 600. 5.37

28. Atjeh 1-

7 019.35 2 400. 15.68

24. Riouw 22 319.62

23033.71 3 000.— 8.85

25. Banka 56 924.735

2 300. 2 300.

26. Billiton 39 318.335 23 430.945 15 887.39 3 400. 21.40
27. Westerafdeeling v. Borneo 262 241.64
28. Z. en 0. afd. van Borneo 1 11 410. c) 4.35 (c) waaronder /■ 1800 /600 toelage
2
293 044.85 30.803.21 voor een opzichter 8e klasse boven

de formatie gedurende 1 jaar;

/■lBOO voor een opzichter 3e klasse
k la suite gevoerd, gedurende 1

jaar, en f 1000 + / 210 toelage
voor een opzichter 2e klasse k

la suite gevoerd gedurende 5

maanden.

19 937.61 79 144.93 11 350. 14.34
213151.36 18 700.
29. Menado 3 99 082.54 111 607.44
30. Celebes 14 7 050.-
31. Amboina 25 795.76 24 593.51 3 450. 8.77
32. Ternate 3
238947.125 32 574.82 3 000.—
2d) 161 737.935 e] 8900.
12 820.90 6 31
5 627.23
124 428.34 13.21 (d) waarvan 1 opzichter 3e klasse van
30 220.74
af 15 October in dienst trad.

33. Timor 32 859.82 285. 9.02
167 814.19 6 076.24 5.50
(e) waaronder f 10.5G3 aan uitgaven
34. Bali en Lombok . . in Nederland.

. .

TWEEDE HOOFDSTUK.

Gebonwen.

§ 1. Overzicht van de in 1902 voltooide gebouwen.

Een staat van de in 1902 voltooide gebouwen bevindt zich, als gewoonlijk, achter dit hoofdstuk.
Nadere bijzonderheden omtrent gehouwen zijn hieronder vermeld.

§ 2. Woningen voor Burgerlijk Personeel.

De in het vorig verslag als toegestaan vermelde herstelling van de woning van den Resident van
Batavia werd in 1902 uitgevoerd.

De bedoelde woning, die niet oorspronkelijk voor hare tegenwoordige bestemming gebouwd is,
onderging reeds verschillende wijzigingen. Aanleiding tot de laatste verbetering gaf de slechte toestand
van de kap en de te geringe ruimte in de voorgalerij, die bovendien niet geheel overdekt was. Het werk
bestond in de geheele vernieuwing van de kap en de dakbedekking, terwijl de voorgalerij onder eene
afzonderlijke overkapping kwam en van 165 M®. tot 210 M*. vergroot werd. Zij werd bovendien van eene
3.40 M. breede omloopende marquise voorzien en, evenals de toegangstrap, met marmer bevloerd. Voorts
werden binnenshuis nog enkele marmeren vloeren vernieuwd en werden er gestucadoorde plafonds aan-
gebracht. De toegestane som werd, op enkele guldens na, verwerkt.

Bij Directeursbeschikking dd. 19 Maart 1902, N“. 4189/D, werd ƒ 4220 beschikbaar gesteld voor het
doen van herstellingen en verbeteringen aan de residentswoning te Magelang (residentie Kedoe). De
oostelijke erfafscheiding, bestaande uit een aarden wal, opgezet met riviersteen, werd vervangen door een
gemetselden steenen muur; overigens werd eene erfafscheiding van gewapend ijzerdraad aangebracht.
De buitenmuren van twee logeerkamers werden van een trasraam in portlandcementspecie voorzien; de
kamers kregen vloeren van portlandcementspecie en de plafonds werden bijgeverfd. Nog werd een nieuw
djatihouten kippenhok bijgebouwd.

Ten vervolge van hetgeen in het vorig verslag werd medegedeeld omtrent den bouw der residents-
woning te Bondowoso (residentie Besoehi) diene het volgende:

De gebouwen, opgericht op een terrein, dat eerst geëgaliseerd moest worden, bestaan uit een hoofd-
gebouw, twee blokken bijgebouwen en verdere accessoires. Het hoofdgebouw bevat:

Een voorgalerij lang 28.40 M., breed 12.35 M. en 6 M.;

Twee voorkamers van 6 x 5.50 M*.

Een binnengalerij van 15.60 X 8

Vier kamers van 6x6 M*.
Een gang van 12.30 x 3 M’.
Een eetzaal van 15.60 x 8 M*.

Een achtergalerij van 21.40 X 4 M*.
Twee zijgalerijen, elk 26.80 x 2.5 M’.
Ter zijde van de voorgalerij bevinden zich twee overdekte onderritten van 5x5 M*. binnenwerks.
Het bijgebouw rechts bevat:
Een voorgalerij van 7.60 x 3.50 M’.
Een zijgalerij van 29.30 x 2 M*.

6

Vier logeerkamer», elk lang 7 en breed 5 M„ een badkamer, 4 X 3.6 M*. en een privaat, 3 X 3 50 Mb ;

voorte acht bediendenkamere van 3 X 3..50 M>. en een galerij, lang 22 en breed 2 M.

Het linksche bijgebouw bevat;

Een voorgalerij, als het rechtsche

Een kantoor van 5x7 Mh

Een zijgalerij o en U: voorts een keuken, een badkamer, een
Een goedang ó.ou in.,
M>. en een van ö.zo x vuun. .i,..

van 7 X 8.50

urivaat lang 8.5 en 3.50 M ; alle 3.50 M. breed.
Drie bediendenkamers , o ..
van ocn IVTI naarflpTKjfal. 0011 grashok 6n een tuigkamer, alle
3X eeu
8.50 M’. met oon gtasuutv

een paaraensrai,

2en4 M.
respectievelijk 14, lang.3.50 M. breed en
af-T-.Q+ +«rpp ,hPflipnHpnkamers van o
„ .. ET -Ml Xv o.o5U0 i-VL . eeeenn ai
r,i-v

K Dedienaenaameis vuu n n-nn

De wagenkanier van 11.80 X 5 M*. vormt met twee

zonderlijk gebouwtje. . Hnnit .

•• _1 rmn -\TPV

rt-r» 1-»

HiXoUoUfIUd- ef,lnl bijgebouwen zijn door overdekte gangen veroonaen.
, ..
lijft nor TIT hof Vffl f]. Zu rUSteil

,1 TU fl fll “

fundamenten van het hoofdgebouw zijn aangelegd 0.85 M. beneden

De op

die doorloopt tot op eene padaslaag, die ongeveer 1.84 beneden het maaiveld

op eene zandbeplemping,
voorkomt. De fundamenten zijn van riviersteen en de overige muurwerken van baksteen.
-n-plke hoofftc ook de vloer vuiii het gebou,w ligt-
... /.r, .«T r „»oon.oiri uu

weiKe noogte uu. vutd.u ... . o

Het plint reikt tot 1.07 M. haven het maaiveia, op

.. . . 1 mVlrpTi! hfit Q*ebouw li6eit houten

De opgaande muren zijn tot 6.80 M. boven het maaiveld opgetroKKen, net goouuw

t»ppe„ me. pa»»c» gedekt. E, ie ee»

De vloer in de voorgalerij is van marnieren-, de overige vloeren zijn van geperste pm lafnf.cufu.u.u.gv...

steen, in denzelfden kant als het hootdgebouw; ae vloeren van ue

d! De bijgebouwen zijn ook van

logeerkamers en van het kantoor liggen 0.80 M., die van de bediendenkamers 0.40 M. boven het maaiveld.
in, aanfsiuluiuitingg oip het
voorerf bestaat uit een steenen muur, waarop een ijzeren hek tusschen steenen pi arem
Op het einde
vnn fleuren en ramen, het

1 van aeuren eunuu. . »

het verslagjaar was men bezig met het at hangen ,

van

gronden van het houtwerk, het bepleisteren van de gevels en ook van de vloeren in de

Er was toen van het toegestaan bedrag van ƒ 87710, rond ƒ 74325 verwerkt.

1I n? QQT-» flia ornn vprnftlirs-
-

De uitvoering de.in het vorig verslag vermelde herstellingen en verbeteringen aan ae gouverneu

van

woning te Makasser (Gouvernement Celehes en Wegens hoo^werd voortgezet Daarvoor zijn in

gebezigd chineesche, van Batavra ontboden werklieden. de groote onbekwaamheid der plaat ehjke

werkufden bitrekkelijken de hooge eischen van het werk, was men wel genoodzaakt tot dien maatregel,

welke overschrijding der beschikbare fondsen zal veroorzaken t^^

Het te kort aan fondsen is trouwens ook voor een deel te wijten aan nei vem uvvkkkvtv

noodi.. bleek in dit oude gebouw en aan de omstandigheid, dat verschillende materialen uit de afb aak,

wier vebruik gerekend was, niet meer konden worden gebezigd. Met het opmaken van een suppletie-

werd wel'een begin gemaakt, doch het is niet gereed gekomen, eensdeels omdat de eerstaanwezend
vLrstelop

Ingenieur al zijn tijd noodig had voor de uitvoering der haveninrichting, waarbij de ondervonden tegenspoede
Lvan
gewijzigd voorstel noodzakelijk maakten, en anderdeels wegens ziek e

mutaties van het personeel van den plaatselijken dienst, dat met de uVvoermg van dit werk

;1-« PTröTri t. *
i.
r\ n

In 1902 werd aan de gouverneurswoning het volgende

Van het nieuwe voorgebouw werd de kap gesteld en ingedekt na aangebracht; de doorloop
vloer der verdieping werd gelegd, alle plafondplanken bewerkt en op weinig

naar de oostelijke logeergebouwen kwam geheel, g^ree^die naar de westelijke gedee telijk,

, ,, j don wpstpluken ziisevel aangebracht en gedeeiteiijK

~,1 oovs

Voor het hoofdgebouw werd het balkon aan den wesreiijaen zijgewi

afgewerkt; de deuren in de achtergalerij en de lichtopeningen in de danszaal werden van bekroningen

voorzien; de portiek tusschen deze beide vertrekken kwam zoo goed als gereed.
_
Van de aanrechtkamer, dp, kpukeii. werd de kap gesteld

1 1 T,aur ae Keuaen, we c g

tevens doorloop van de achtergalery naar

e„ met dakij.er ingedekl, het pUtond ..ngebrachl, de muren gepleisterd en een gedeelte ..n de» aan
_
, ,_ 'znnvoel noodifif, vernieuwd, voorts werd

TM 1 xTAAr

De vloeren der oostelijke logeergebouwen werden, voor zoovtei g,noou ,
het noodige
bijgebouwen pleisterwerk, waaronder dat van alle kolommen in de voor- en achter-

alle

galerijen vernieuwd. ,, , _ verwerkt.
Op het einde van het jaar verwerKu.
waren de toegestane _
j: nn—woii-iicr

fondsen, op weinig na,

7

Te Ternate kwam eene herstelling der residentswoning gereed, die bestond in het vernieuwen der
atappen dakbedekking, het verwisselen van eenige vermolmde houtwerken en van gaha-gaba wanden en
plafonds, alsmede in het leggen van een portlandcementtegelvloer in het hoofdgebouw Dit werk werd
toegestaan bij Directeursheschikking dd. 28 Mei 1901, N“. 7633/D.

Van het toegestane bedrag van ƒ 2446 is rond ƒ 1493 in 1901 en ƒ 940 in 1902 verwerkt, terwijl de
afbraak ƒ 145.75 op vendutie opbracht.

De oprichting van een nieuwe vlaggemast bij de residentswoning, waarvoor bij Directeursbeschikking
van 28 Mei 1901, N". 7635/D fondsen zijn toegestaan, kon in 1902 niet worden uitgevoerd, omdat de
zware nieuwe mast, die aan bet strand van Halmaheira gereed lag, tengevolge van ruw weder, niet naar

Ternate kon worden vervoerd.

De woning van den Assistent-Eesident van Soehahoemi (residentie Preanger Regentschappen) was door
de aardbeving van Januari 1900 zoo zwaar beschadigd, dat zij onbewoonbaar moest worden verklaard;
zij is, met bet oog op herhalingen der aardbeving, niet -weder van steen opgetrokken, doch ter hoogte der
vloeren afgebroken. Zij bestaat uit een voorgalerij met daarvoor gebouwde doorrit, eene binnengalerij,
waarop 4 kamers uitkomen, een gesloten achtergalerij met daaraan sluitend vertrek aan de achterzijde en
twee zijgalerijen.

De nieuwe wanden van bet gebouw bestaan uit een geraamte van rasamalabout, dat bepleisterde
bamboewanden draagt. De deur- en vensterkozijnen zijn ook van rasamala-, doch de betimmering en de
bladen zijn van djatihout. De plafonds zijn van Buitenzorgscbe matten. Evenals de bamboeomwandingen
vinden zij steun in schuine, tusscben bet regelwerk of de binten aangebracbte planken.

Het met dakijzer ingedekte dak beeft een lucbtkap, waarvan de zijopeningen met volièregaas zijn
afgesloten. Tusscben bet plafond en de kap loopt bet regelwerk der wanden door, zoodat ook daar plaats
is voor eene afsluiting met volièregaas, ter verkrijging eener goede ventilatie.

In bet gebouw is een nieuwe vloer van portlandcementtegels gelegd. Ook zijn de bijgebouwen her-
steld en opnieuw geverfd.

De bij Gouvernementsbesluit van 10 Augustus 1901 N". 29 voor bovenstaand werk toegestane som
van ƒ 12126 is zoo goed als geheel verwerkt.

Bij Directeursbeschikking dd. 18 October 1902 N". 16557/D, werd ƒ 1388 beschikbaar gesteld voor
eene herstelling aan de woning van den Assistent-Eesident van Temanggoeng (residentie Kedoe), waarbij
de voorgalerij tot 5 M. verbreed en booger gesteld werd. In bet kantoor werd tevens een nieuw trasraam
aangebracbt en pleisterwerk verricht, terwijl een nieuwe kap werd gemaakt.

De bouten erfafscbeiding van de voormalige assistent-residentswoning te Koeto ardjo (residentie Kedoe)
werd vervangen door eene afrastering van gewapend ijzerdraad, die ƒ 424 kostte.

Te Sambas (residentie Westerafdeeling van Borneo) werd de woning van den Assistent-Eesident geverfd.

In de residentie Zuider- en Oosterajdeeling van Borneo kwam de nieuwe assistent-residentswoning te
Samarinda gereed: de totale kosten bedroegen ƒ 19216. De woning van dezelfde soort te Kandangan kwam
nog niet gereed, doch de toegestane som was op bet einde van bet verslagjaar reeds met ƒ2510 overschreden.

Van de in 1901 toegestane herstellingen aan de assistent-residentswoningen te Maros en te Sindjai
(Gouvernement van Celebes en Onderhoorigheden) kwam bet eerste werk gereed; bet andere niet geheel,
wegens de zeer afgelegen ligging en bet gebrek aan geschikte werkkrachten.

Bij Gouvernementsbesluit dd. 8 December 1900, N°. 26, was machtiging verleend tot den bouw eener
nieuwe controleurswoning te Sampang (residentie Madoera). Vóór de voltooiing van dit werk beeft de
Controleur gewoond in een buurhuis, dat echter wegens vochtigheid ongezond was. In April 1901 werd
met bet werk aangevangen, doch men ondervond veel moeilijkheden, vooreerst bij bet maken van den

8

waterput door de aanwezigheid van loopzand en derrie, en verder door het zware verloop van het van
Soerabaja betrokken werkvolk, dat, slechts kort aan den arbeid, wegens de heerschende cholera weder

vertrok en eerst in Januari van het verslagjaar terugkeerde.

De aanvoer der materialen was ook bezwaarlijk. Inlandscbe gebakken steen en dakpannen zijn van

Pasoeroean, hout is van Soerabaja en Grissee betrokken. Op ultimo December 1901 waren de gebouwen

overdekt en afgepleisterd; het binnenwerk, waaronder het afhangen van deur- en vensterhladen, is in

1902 gereed gekomen. Ultimo Maart van dat jaar was het werk voltooid. Van het normaal-ontwerp is

niet afgeweken, doch de fundamenten van het achtergedeelte moesten zwaarder uitgevoerd worden dan zij

ontworpen waren. De vloeren in galerijen en gang zijn bevloerd met portlandcementtegels. In de keuken

is een fornuis met schoorsteen gemaakt. De gedogans zijn 15 M. verder van de bijgebouwen geplaatst dan

ontworpen was. De duikers aan de ingangen zijn van frontmuren voorzien. Het geheel kostte ƒ 18 229, de

begrootingssom.

In de residentie Pasoeroean was op het einde van het verslagjaar onderhanden de bouw van eene
controleurswoning te Pasirian, afdeeling Loemadjang, waarvoor bij Gouvernementsbesluit van 28
Juli 1902,

N“. 11 een bedrag van ƒ 15 110 werd toegestaan.

.T . T, j an/Ina mopst word.6n.

1 -«i. 1 dan de voorzijde en dus geegaiiseem moe=t

Het terrein, dat aan de achterzijde hooger lag aan

is voor ƒ 1000 aangekocht. Hoofd- en bijgebouwen zijn geheel volgens normaalproject ontworpen met de

thans gebruikelijke weglating der kolommen in de voorgalerij. De gebouwen zijn van steen; de funda-

menten van riviersteen uit de D/aritrivier. Boven de lichtopeningen zijn geen laüjeii aangehracht, doch

gewelfjes; in de bijgebouwen streksche. De metselsteenen zijn betrokken uit eene inlandscbe bakkerij bij

de fabriek Soekodono, en moesten 14 paal vervoerd worden; de kosten waren eerst ƒ 9.75 later f 9.50

per duizend op het werk. De kalk, die op het werk /10 per kostte, werd te Loeinadjang en het hout
dakijzer en enkele andere
te Frobolinggo bij de Nederlandsch-Indische Houtaankap Maatschappij ingekocht;

artikelen te Soerabaja.
Op het einde van het verslagjaar was rond ƒ 9420 verwerkt.

Voor het doen van zware herstellingen aan de controleurswoning te Moentilan (residentie Kedoe) werd

hij Directeursbeschikking dd. 24 September 1902 N». 15569/D ƒ 3749 beschikbaar gesteld. Van de bijge-
eenig kaphout, vernieuwd. Het kantoor
bouwen en overloopen werden de dakrooster-werken, behevens

werd vergroot en voorzien van eene voorgalerij. Een nieuw fornuis werd gemetseld. Van het hoofdgebouw,
dat tevens geheel geverfd werd, werd de achtergalerij van een nieuw plafond voorzien, terwijl de zinken

goten vernieuwd werden.

sche Eene herstellin<r aan de stallingen van de controleurswoning te Goenoeng Soegih (residentie iamponfif-
districten), waarvoor Directeursbeschikking dd. 7 Juli 1902, N». 10850/D ƒ 872 werd toegestaan,
bij

kwam gereed voor ƒ 866.

In de residentie Westerafdeeling van Borneo werden de controleurswoningen te Benghapang, Sanggon
en Landak geverfd, terwijl ook herstellingen aan zulk eene woning te Mampawa in dezelfde residentie ge-
reed kwamen. Voor dit laatste werk was bij Directeursbeschikking van 2 Januari 1902, N“. 9 eene som

van ƒ 4345 toegestaan.

Het in 1901 toegestane verplaatsen van de controleurswoning te Tello naar Boeloe Eoking (Gouverne-

ment van Celebes en Onderhoorigheden) kwam in het verslagjaar tot stand. Slechts de erfafsluiting was op
het einde van het jaar nog niet aangebracht. Ten gevolge van groote moeilijkheden, ondervonden bij het

vervoer der voor den wederopbouw der woning noodige materialen, alsmede doordien niet zooveel materialen

als waarop gerekend was, was eene suppletie van ƒ 3991 voor dit werk noodig.
_
uit de afbraak bruikbaar waren, rf-, 11

De bij de /~\ 4 .I \ TT O
-. * . l"v van OTATI

TWT .1 AAVT "WT Q

Directeursbeschikking van 23 Augustus 1901 N». 12714/D toegestane bouw een wagen-

kamer bij de controleurswoning te Boelecomha, in hetzelfde gewest, werd zoo goed als geheel voltooid. Bij

de uitvoering ontstond vertraging door het instorten van het dak boven een gedeelte van de galerij der

bijgebouwen, waartegen de wagenkamer is aangebouwd.

9

De bij Gouvernementsbesluit van 3 September 1901, N“. 84 geautoriseerde bouw van eene controleurs-

woning te Mataram op het eiland Lombok, kwam in bet verslagjaar gereed. De begroeting van dit werk

bedroeg ƒ 21988, terwijl de kosten rond ƒ 20958 beliepen. Deze bouw was noodzakelijk, omdat de Controleur

in eene woning van zeer tijdelijken aard gehuisvest was en er te Mataram geene particuliere Europeesche
woningen zijn, zoodat een huurhuis niet te bekomen was. De woning is gebouwd volgens het normaal-

project. De fundamenten zijn van riviersteen en staan op eene zandaanplemping; de zandaanvulling onder

den vloer is 0.70 M. dik gemaakt; de doorloopen hebben vloeren van portlandcementbeton en de vloer

van de voorgalerij is van geperste portlandcementtegels. Er zijn twee inrijduikers, bestaande uit 80 c.M.

wijde portlandcementbeton buizen, wijd 6 M. tusschen de leuningen. De deur der wagenkamer en alle

buitenvensters zijn van marquises voorzien. Van af een bestaanden vijver werd een open gemetselde goot
van ± 75 M. lengte aangelegd, ter verkrijging van stroomend water onder het privaat.

De ingevolge hetzelfde Gouvernementsbesluit te Praja (eiland gebouwde controleurswoning,

die insgelijks voltooid werd, kostte rond ƒ 20456, terwijl de begroeting ƒ 26468 aanwees. De reden van

de oprichting dezer eveneens volgens het normaal-ontwerp gebouwde woning was dezelfde, als die voor

Mataram is opgegeven. Het werk werd zeer vertraagd door de vele regens in den westmoesson van

1901 1902, en ook omdat de metselsteen en het roode cement in eigen beheer moesten worden aangemaakt.

Bovendien was de opkomst der koelies onvoldoende; de meeste moesten in Kopang en in Oost-Lombok

worden aangeworven.

Verder was het transj)ort der bestelde materialen, die van Ampenan, dan wel van LaboeanHadji,

moesten worden aangevoerd, zeer bezwaarlijk, ook omdat de aanwerving der daarvoor noodige koelies

bezwaar opleverde. De fundamenten van dit gebouw staan op eene aanstamping; het hoofdgebouw en de

overloopen hebben vloeren van portlandcementtegels; in de voorgalerij zijn geperste tegels en de

bijgebouwen hebben portlandcementbeton vloeren.

Ook te Selong, in de onderafdeeling Oost-Jjombok, werd tegen het einde van het verslagjaar begonnen

met den bouw eener controleurswoning, noodig om de reeds bovengenoemde redenen. Dit werk is op

ƒ 24767 begroot en toegestaan bij Gouvernementsbesluit van 1 September 1902, NO. 18.

Het doen van bijbouwingen en herstellingen aan de regentswoning te Sidhoardjo, van welk werk
eene beschrijving in het vorige verslag voorkomt, werd in 1902 voltooid; in dat jaar werd rond ƒ 4647
uitgegeven, zoodat de toegestane som geheel verwerkt werd.

De bouw der mede reeds in het vorig verslag beschreven woning voor den Regent van Bondowoso
liep in dit verslagjaar af.

Van de toegestane som van ƒ 72688 werd ƒ 72612 (rond) verwerkt.

Te Poerworedjo (residentie Kedoé) werd ƒ 808 beschikbaar gesteld voor het aanbrengen van een
trasraam, het vernieuwen van eenige vloeren en plafonds, eenig pleisterwerk, benevens hang- en sluitwerk
en opnieuw verven van het logeergebouw bij de regentswoning. Ook aan de wagenkamer en de staUingen
van de regentswoning te Magelang, in dezelfde residentie, werden herstellingen verricht, waarvoor bij
Directeursbeschikking van 26 September 1902, N“. 15668/D, eene som van ƒ 1784 werd toegestaan.

De regentswoning te Ponorogo, in de residentie Madioen, vereischte, wegens hare slechte constructie

en min of meer bouwvalligen toestand, kostbare herstellingen, waarvoor reeds in 1900 eene som van

J 21000 op het werkplan was uitgetrokken. Het oude gebouw werd die kostbare herstelling niet meer

waard geacht, zoodat besloten werd, met gebruikmaking der afbraak eene nieuwe woning te bouwen. Het

al of niet vernieuwen der pendoppo werd afhankelijk gesteld van het niet of al verkrijgen van voldoend
goed dekkingsmateriaal (sirappen) uit de afbraak.

Men stelt zich voor een steenen gebouw op te richten, overeenkomstig de in den laatsten tijd

opgerichte regentswoningen, bevattende, behalve de noodige galerijen en afdaken, een achterpendoppo,

een kantoor voor den Regent en zeven kamers. De dakbedekking zal bestaan uit pannen; de plafonds en
van djatihout, de vloeren van betontegels gemaakt.
de bekapping worden

2

10

Ook de bijgebouwen zijn van dezelfde constructie, behoudens, dat sommige plafonds van kepang-
matten en sommige vloeren van inlandschen steen in basterdtras-specie worden gemaakt. Zij zullen bevatten

een logeergebouw met de noodige gemakken, verder 2 bergplaatsen, 1 wagenkamer, 2 keukens, 1 badkamer,

3 privaten, 9 bediendenkamers, stalling voor 10 paarden met grasbek en 4 putten.
Op het einde van het verslagjaar waren de fundamenten bijna gereed en de zandaanvulling grooten-

deels aangebracht, terwijl de meeste planken en kozijnen ook gereed kwamen. Er w'as toen ƒ 13007 verwerkt

van de bij Gouvernementsbesluit van 23 December 1901, N". 29 toegestane som van ƒ 46652.

In ’sLands Plantentuin te iJuifenzorgf zijn opgericht vier blokken boedjangs-woningen en eene mandoers-

woning in semi-permanenten trant. Het werk is in 1901 aangevangen en in 1902 voortgezet. ') De blokken
woningen bestaan elk uit 6 kamers van 3.50 M. vierkant en eene afgesloten achtergalerij van 8.50 X 2 Mb met
eene gemeenschappelijke voorgalerij van 2 M. breedte. Bij elk blok zijn twee keukens van 4.50 X 2.50 Mb
De mandoerswoning bevat een kamer van 4X 4 en een voor- en achtergalerij van 4 X 2.50 Mb ieder.

Bij de bestaande boedjangswoningen zijn nog 8 keukens als de bovenbedoelde gebouwd. Alle ge-
bestaan uit fundamenten van riviersteen gemetseld en vloeren van riviersteen met eene platte
bouwen

laag Inlandschen metselsteen bedekt; geraamte van rasamalahout, ingevuld met bamboe en pannen dak.

Bij Gouvernementsbesluit van 9 September 1901, Nb 25 werd voor dit werk ƒ 10284 toegestaan. Het

heeft echter ƒ 10826 gekost, omdat het ongelijke terrein meerder metselwerk aan sommige fundamenten

noodig maakte, dan waarop gerekend was. Een der gebouwen is op eene andere plaats opgericht, dan

waar het ontworpen was.

Bij Directeursheschikking dd. 7 November 1902, N°. 17917/D, werd ƒ 600 beschikbaar gesteld voor

het verrichten van de noodige opnemingen en het ontwerpen van een permanent Bestuurs-étahlissement te

Djambi. Het plan is daarbij te rekenen op een postkantoor met chefswoning, op woningen voor den Assistent-

Resident, den Controleur, den Aspirant-Controleur, den recherche-ambtenaar, den commies, den waterstaats-

ambtenaar en voor twee klerken; voorts op een pasanggrahan, op kantoren voor den Assistent-Resident

en den Controleur, het laatste tevens rapatzaal, op eene gevangenis, eene kazerne voor politiedienaren en

eene werkplaats voor den waterstaat.
Op het einde van het verslagjaar
waren de opnemingen geheel en het projectwerk gedeeltelijk ver-

richt; er was toen rond ƒ 290 verwerkt.

Omtrent eene te Boelecomba in het Gouvernement van Celebes en Onderhoorigheden op te richten

onderwijzerswoning, waarvoor bij Gouvernementsbesluit van 8 Januari 1902, N°. 17, eene som van J 13730

werd toegestaan, wordt medegedeeld, dat men zich bepalen moest tot het op het werk aanvoeren der

metselsteenen. Deze komen van Makasser, omdat zij plaatselijk niet verkrijgbaar zijn. Voor het vervoer,

dat door de Koninklijke Paketvaartmaatschappij geschiedde, moest gewacht worden tot de laatste maanden

van het jaar, omdat in den Oostmoesson de reede te Boelecomba vrij onstuimig is en het lossen van steenen
met inlandsche prauwtjes vrij wel onmogelijk. De deur- en raamkozijnen met de hladen voor deze woning

zijn ondertusschen te Makasser gereed gemaakt.

den De hij Directeursheschikking dd. 9 October 1902, Nb 16373/D toegestane herstelling der woning van
instructeur der gewapende politiedienaren te Maros hij Makasser moest wegens het uithlijven van het

voor dit werk van Java ontboden djatihout uitgesteld worden.

Te Fakfak {West Nieuw-Guinea) werd het tijdelijk kantoor geschikt gemaakt voor eene tijdelijke

woning voor den ambtenaar-taalkundige aldaar, waarvoor bij besluit van den Resident van Ternate dd.

8 April 1902, N». 717/8, ƒ 600 werd beschikbaar gesteld.

Met den bouw van eene opzienerswoning voor den douanedienst te Kokas {Sekar) insgelijks in de

afdeeling West Nieuw- Guinea der residentie Ternate gelegen, waarvoor door den Resident van dat gewest
bij besluit van 15 December 1902, Nb 2499, ƒeene som van 2378 werd aangewezen, kwam men niet gereed,

1) In April 1903 is het gereed gekomen.

11

doch de houtwerken werden met den Gouvernementsstoomer «Zeemeeuw» ■■ ■naar de bestemmingsplaats
vervoerd. Van het toegestane bedrag was toen rond ƒ 1632 verwerkt.

De bouw van het Bestuurs-établisseraent te Manokwari (WestNieuw-Guinea) is, doorbet voltooien der
controleurswoning, in het verslagjaar geheel afgeloopen. Deze controleurswoning is gebouwd volgens het
normaal-ontwerp, voor zooverre de ibdeeling betreft. Het hoofdgèbouw rust op gemetselde neuten en is
overigens geheel van djatihout; de vloer ligt 1.25 M. boven den beganen grond. Het rechterblok bijge-
bouwen is van dezelfde constructie; alleen de wanden der bediendenkamers zijn van gaba-gaba. Het
linkerblok bijgebouwen staat op een plint en heeft een steenen vloer, die 0.25 M. boven den beganen
grond ligt, een djatihouten geraamte en wanden van gaba-gaba. De gebouwen zijn alle met dakijzer gedekt.

De totale bouwkosten van het établissement te Manokwari bedragen f 104 275 terwijl in het geheel
ƒ 101 843 was toegestaan.

Omtrent andere kleinere woningen voor ambtenaren van Burgerlijk personeel, als districtshoofds-

woningen, posthouderswoningen en dergelijke zijn geene andere bijzonderheden bekend, dan die in den
bij dit hoofdstuk behoorenden staat voorkomen.

§ 3. Bureaux en gebouwen voor den algemeenen dienst.

Ten gevolge van de oprichting der Landbouwschool is het bestaande laboratorium in den cultuurtuin

te Tjikeumeuh, behoorende tot ’s Lands Plantentuin te Buitenzorg, verbouwd, hetgeen oorzaak was, dat de
bouw van een nieuw chemisch laboratorium te Buitenzorg noodzakelijk werd. Dit werk werd bij Gouverne-
mentsbesluit van 26 Augustus 1902, n“. 26 toegestaan ; het werk, dat op ƒ 15157 begroot was, werd medio
September aangevangen.

Het gebouw bestaat uit een hoofdgebouw breed 29.80 M., diep gemiddeld 10.51 M. en hoog tot
onderkant plafond 5 M., benevens een daaraansluitend bijgebouw, lang 16.15 M., breed 4.06 M. met eene

galerij breed 1.50 M. Het hoofdgebouw bevat 8 vertrekken, namelijk: een vestibule (3.74 x 3.50 een

bibliotheek (4 50 x 3.74 eene kamer voor den Chef der Afdeeling (5x5 M’.), een laboratorium voor

den Chef, eene werkkamer voor vreemdelingen (8.26 x 4 M4), een groot laboratorium (10 x 8 M*.), een

kamer voor den Adjunct-chef (5x5 M.) en eene monsterkamer (5x4.44 M*.). Het is tot aan de borst-

weringslijst opgetrokken van riviersteen in basterd-specie, met ter plintshoogte eene 10 cM. dikke isoleerlaag

van portlandcementbeton. Het gebouw bestaat verder uit baksteen, heeft een djatihouten kap met pannen-
dakbedekking, vloeren van portlandcementtegels en gegalvaniseerd ijzeren plafonds. De 1.20 M. breede

achtergalerij wordt met glas afgedekt.

Het bijgebouw bevat eene speelkamer, eene verbrandingskamer, eene donkere kamer (ieder 3 X 8 50 M.),

een magazijn (4.50x3.50 en een privaat (1.80 x 3.50 M*.). De constructie is als die van het hoofdgebouw,

behalve dat de vloeren gewone bepleisterde baksteenvloeren zijn.

Ultimo December 1902 was van het hoofdgebouw het kaphout aangebracht en begon men met het
dakroosterwerk; het bijgebouw was afgedekt, bepleisterd en bevloerd.

Er was toen rond ƒ 11000 uitgegeven.

Het kantoor met geldkamer voor den Collecteur te Temanggoeng (residentie Kedoè) werd verbeterd.
Bij Directeursbeschikking dd. 2 Januari 1902, N°. 14 werd ƒ 304 toegestaan, waarvan ƒ 298 verwerkt werd.

De pasanggrahan te Tjandirdo (residentie Kedoe) werd geheel vernieuwd, met gebruikmaking van de

afbraak, afkomstig van een koffiepakhuis aldaar. Het nieuwe gebouw bestaat thans uit 4 vertrekken van

4 X 8.50 M*. met voorgalerij van 4.50 x 3.50 M*. en achtergalerij van 9.50 x 5.25 M’. Tusschen de kamers is

een gang van 1.50 x 7 Het bij Directeursbeschikking dd. 2 Januari 1902, N**. 4/D toegestane werk was

begroot op ƒ 2200 en kostte ƒ 2053.

Te Faraan (residentie Kedoè) werd opgericht een blok logeerkamers voor 6 officieren, met de noodige
accessoires. Kosten ƒ 4162. ,
., • .
,
/

12

Het passantenhuis van Krassak (residentie Kedoe) werd verplaatst naar Salaman. Kosten ƒ 776. Bij
Directeursbeschikking dd. 28 Juni 1902. N“. 10350/D was t 1002 toegestaan.

De pasanggrahan te Sadang in dezelfde residentie, bleef onderhanden. Er is f 1525 voor herstellingen

toegestaan.

In de residentie Lampongsche districten is, in verband met de invoering der opium-regie in dat gewest,
bij Gouvernementsbesluit van 24 Maart 1902, N'. 33 ƒ 20-50 toegestaan voor den bouw van een opium-
tevens geldkamer met bureau to Telokbetong. Het werd tegen het gewestelijk bureau aangebouwd, is
45 M*. groot, terwijl de overwelfde bergplaats 2.5 bij 3.5 M. beslaat. Het bureau tevens wachtlokaal is
5x6 M*. groot. Het geheel is van steen en met pannen gedekt. De toegestane som werd verwerkt.

De uitbreiding van het douane-étabhssement te Belawan {Sumatra's Oostkust) kwam in dit dienstjaar
gereed door het voltooien van het verfwerk en het aanbrengen van het remmingwerk. De kosten in Jndié'
bedroegen totaal ƒ 112 8.59.

De bouw van een tolkantoor-établissement met steiger te Tandjong Poera, in hetzelfde gewest, begroot

op ƒ 56380 aan uitgaven in Indiè, benevens ƒ 49778 aan uitgaven in Nederland, werd toegestaan bij
Gouvernementsbesluit van 23 Juli 1902, 5. In het verslagjaar kwam slechts een gedeelte van het

metselwerk van den onderhouw gereed, ƒwaaraan 10698 verwerkt werd.

Voor het versterken van den gedeeltelijk verzakten onderhouw van het tolkantoor te Belawan werd
bij Gouvernementsbesluit van 15 April 1902, X*. 22 eene som van f 12862 toegestaan voor uitgaven in
Indié en van 14707 voor uitgaven in Nederland. Er werd in het verslagjaar slechts ƒ 571 verwerkt, daar
op de geëischte ijzerwerken moest gewacht worden.

In de residentie Westerafdeeling van Borneo werd het kantoor van den Assistent-Resident van Sambas
geverfd, terwijl eene herstelling van den steiger van het recherche-gehouw, het bijhouwen van een lokaal
en het maken van eene loopbrug langs de buitenzijde der douane-gebouwen aldaar, gereed kwam.

Bij Gouvernementsbesluit van 3 Mei 1902, N". 31 werd autorisatie verleend voor den bouw van een
kantoor met landraadzaal voor den Assistent-Resident van Kendangan {Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo),
welk werk op ƒ 14285 was begroot. Het tijdelijke gebouw, dat tot nog toe voor dat doel gebruikt is, is
zóó vervallen, dat herstelling niet meer mogelijk is.

Het nieuwe gebouw, van hout op steenen voeting en met portlandcementspecie bepleisterden vloer,
wordt ingedekt met sirappen, de nokken met dakijzer. Het bevat een kamer van 5 X 7 M*. voor den
Assistent-Resident, drie van 4x5 M*. ieder voor de klerken en voor den djaksa; een van 5 x 5 M*. voor
den griffier en een landraadzaal van 6 x 10 M*. Het gebouw heeft voorts een 2 M. breede omgaande
galerij. In 1902 is rond ƒ 8500 verwerkt; het kon niet worden voltooid, omdat de aanvoer van materialen,
vooral van hout, niet spoedig genoeg kon geschieden.

Voor den bouw van een weegloods met aanlegsteiger te Sampit {Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo)

werd bij Gouvernementsbesluit van 25 April 1902, X“. 25 eene som van ƒ 6560 toegestaan. De weegloods is

11 X 8 M*., terwijl er nog 2 kamers van 4x4 M*. zijn. Het gebouw heeft een steenen voeting met
gepleisterden roUaagvloer; de loods heeft eene open, de kamers eene gesloten houten omwanding. Om het
gebouw loopt een afdak van 2.50 M. breedte. Een steiger, 6 M. lang en 4 M. breed, behoort tot het werk.
De loods is voor het innen der rechten op boschproducten dringend noodig. Er is in 1902 eene som van

ƒ 5746 aan verwerkt, doch het werk kon niet voltooid worden in dat jaar, wegens het moeilijke transport

van materialen, dat middels zeilschepen van Bandjermasin geschiedde.

De douane-établissementen, in de residentie Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo, waarvan in het

vorige verslag sprake is, zijn aUe voltooid, zooals uit den staat van voltooide gebouwen blijkt.

13

Bij Gouvernementsbesluit van 5 Juli 1901, N“. 51 werd, voor het verplaatsen en geschikt maken tot
opslaglokaal en entrepót ten dienste der recherche te Menado van twee ingetrokken koffiepakhuizen, eene
som van ƒ 27014 beschikbaar gesteld.

Het werk, dat eerst in October 1901 begonnen is, was op het einde van het verslagjaar, nog onder-
handen. Er was toen ƒ 16890 verwerkt.

De aan het einde van 1901 onvoltooid gebleven herstellingen aan het algemeen pakhuis teMakasser,

het kantoor van den Assistent-Resident te Bonthain en de pasanggrahan, tevens landraadzaal, te Saldjer,
alle in het Gouvernement van Celebes en Ondei'hoorigheden, kwamen gereed.

Bij Gouvernementsbesluit dd. 7 October 1902, N". 15, werd ƒ 6874 beschikbaar gesteld voor den bouw
van eene tweede woning bij het passantenhuis voor Inlandsche vorsten te Makasser. Het gebouwtje, dat
volgens inlandschen bouwtrant moet worden opgetrokken, bestaat uit een geraamte van wildhout met
bamboewanden en een houten vloer vrij hoog hoven den beganen grond. Voor de indekking zal dakijzer
dienen. Met den bouw kon nog niet worden aangevangen, omdat het bajan-hout, dat van de Keireilandcn
moet komen, zeer ongeregeld wordt aangevoerd. Mede is dit de reden, waarom van het bedrag van ƒ3045,
bij Directeursbeschikking dd. 28 Augustus 1902 N». 14086/D toegestaan voor herstellingen aan het bestaande
passantenhuis, slechts zeer weinig kon worden verwerkt.

Bij Directeursbeschikking dd. 17 October 1902, N". 16771/D, werd machtiging verleend tot het oprichten

van een pasanggrahan te Tjamba, ook in het Gouvernement van Celebes en Onderhoorigheden gelegen.

Voor dat gebouwtje, waarin twee personen kunnen logeeren, en waarbij de hoog noodige bijgebouwen en

een stalling voor 4 paarden hehooren, en dat gemaakt wordt op steenen voet, en met djatihouten geraamte,
bamboewanden en atappen dak, was het djatihout te Soerabaja besteld, doch op het einde van het

verslagjaar nog niet ontvangen. Hetzelfde was het geval met het hout van den stal der pasanggrahan te

Maros, in hetzelfde gewest.

Aan het passantenhuis, tevens landraadzaal te Bikéroe, ook in dat gewest gelegen, werden eenige
herstellingen verricht.

Eene herstelling van het residentie kantoor te Ternate, waarvoor hij Directeursbeschikking van 28 Mei
1901, N®. 7638/D ƒ 578 was beschikbaar gesteld, kwam gereed.

De bouw van een steenkolenloods voor de Marine ter berging van 1000 ton, die ter hoofdplaats

Ternate moet worden opgericht, omdat de bestaande loods verbouwd zal worden tot recherche-kantoor en

opslaglokaal, en waarvoor bij Gouvernementsbesluit van 23 November 1901, N". 4 eene som van ƒ 15616
werd toegestaan, kwam niet gereed, omdat bij de levering der houtwerken vertraging werd ondervonden.

Dit hout moet door de Sultans van Ternate en Tidore worden geleverd. Van het toegestaan bedrag werd

ƒ 10180 uitgegeven, waaronder ƒ 4000 voor onteigeningskosten en schadevergoeding.

Met de verbouwing der bestaande steenkolenloods kan geen begin worden gemaakt, vóór de nieuwe

loods gereed is. Er kon slechts een begin worden gemaakt met de verzameling van materialen. Van de

voor dit werk bij Gouvernementsbesluit van 20 April 1902, N". 10 toegestane som van ƒ 10910 op het
einde van het verslagjaar, ƒ 1194 uitgegeven. was,

Bij besluit van den Resident van Ternate dd. 15 December 1902, N«. 2498 is eene som van ƒ 4232

toegestaan voor den houw van eene opslagloods met entrepót te Laboeha (eiland Batjan). Op het einde

van 1902 was men bezig daarvoor materialen te verzamelen.

§ 4. Gebouwen voor den Post- en Telegraafdienst.

De bouw van een Post- en Telegraafkantoor, tevens Chefswoning, te Kraksaau (residentie Pasoeroean)

werd toegestaan bij Gouvernementsbesluit van 29 Januari 1902 N“. 13. Het gebouw is geheel van steen

14

met houten kappen en pannen daken opgetrokken en geplaatst op het Westelijk gedeelte van het erf van
den Assistent-Resident. In verband daarmede is een scheidingsmuur gebouwd. De kosten, die op ƒ 14310

waren begroot, beliepen f 13429.

De overdekte gang bij bet kantoorgebouw voor de «Eastern Extension Australasia and China Telegraph
Company Ltd», te Banjoewangi, waarvan in bet vorige verslag sprake is, kwam gereed. Het bij Gouverne-
mentsbesluit van 10 Augustus 1898, N“. 13 voor dit gebouw toegestaan bedrag van ƒ 22541 is thans, nu
bet geheel voltooid is op weinig na verwerkt, daar de kosten rond f 22455 bedroegen. Zooals uit bet
verslag van 1899 blijkt, is bet reeds in Sei)tember 1899 in gebruik genomen. Ter aanvulling van bet reeds

vroeger medegedeelde kan vermeld worden, dat bet is opgeriebt op een stuk Gouvernementsgrond, gelegen

naast bet établissement der Maatschappij; voorts, dat bet bestaat uit een vóór-, een midden- en een

achtergedeelte. Het voorgebouw bevat eene voorgalerij van 3 X 13.20 Mb, twee vertrekken van 5 X 6 Mb

en een 2 M. breede gang. Het middengebouw bevat een vertrek van 8 x 15.60 Mb met zijgalerijen van
2.30 M. breedte. Het achtergebouw bevat 3 vertrekken, namelijk 2 van 5 x 6 en 1 van 6 x 8 Mb Achter

bet laatstgenoemde gebouw zijn privaten en urinoirs, waarheen een overdekte gang leidt, terwijl de thans

bijgebouwde gang leidt naar de woning, van de geëmployeerden der Maatschappij.

Bij Gouvernementsbesluit van 1 October 1902, NO. 53 is ƒ 8057 toegestaan voor den bouw van een

Post- en Telegraafkantoor te Sitoebondo in de residentie Besoeki. Het bestaande gebouw, waarvan bet

grootste gedeelte woning van den Chef is, was, sedert de vermeerdering van werkzaamheden door de
kabelverbinding met Makasser, de invoering van den postpakketdienst en de uitbreiding der plaats sedert

den aanleg van de spoorweglijn Froholinggo-Panaroekan, te klein geworden.

Het nieuwe kantoor wordt opgeriebt op een stuk Gouvernementsgrond naast bet oude gebouw. Op

bet einde van bet verslagjaar waren de fundamenten gereed en de scboone muren tot muurplaatsboogte

opgetrokken, terwijl de noodige materialen op bet terrein aanwezig waren. Er was toen ƒ 5405 verwerkt.

De bij Gouvernementsbesluit van 17 April 1902, Nb 29 toegestane bouw van een steenen Post- en

Telegraafkantoor, tevens woning van den Chef te Balikpapan {Zuider- en Oosterafdeeling van Borneo)
werd begonnen. In dit verslagjaar werden slechts de plinten gebouwd en bet werk daarna gestaakt,

omdat de aanvoer der houtwerken, die, gedeeltelijk bewerkt, van Bandjermasin moesten komen door

gebrek aan bout, vertraging ondervond.

§ 5. Rechtsgebouwen

De bouw der landraadzaal te Demak (residentie Semarang) waarvan in bet vorig verslag sprake is,
kwam voor ƒ 9734 gereed.

Eene uitbreiding van de vergaderzaal van den landraad te Magelang (residentie Kedoe); bestaande
in een uitbouw van 5x5 Mb bij bet middenlokaal en bet bijbouwen van 2 vertrekken van 4 x sen van
4x4 Mb in 1901 toegestaan, kw'am ultimo Juni van bet verslagjaar gereed. De bij Directeursbesscbikking
dd. 12 December 1901, N». 18625/D toegestane sQm van ƒ 2889 werd op ƒ 108 na, verwerkt.

Een lokaal van bet voormalig assistent-residentie kantoor te Karang Anjar (residentie Kedoe) werd

tot landraadzaal ingericbt, waartoe een gedeelte der galerij bij een der lokalen werd getrokken. Bij

Directeursbescbikking dd. 24 September 1902, N®. 15567 was ƒ 284 daarvoor toegestaan, waarvan in bet

verslagjaar ƒ 224 werd verwerkt.

§ 6. Gevangenissen.

Ingevolge Gouvernementsbesluit van 20 Februari 1902, N". 40, onderging de inlandscbe gevangenis
te Djomhang (residentie Soerabaja) eene uitbreiding. Aan bet frontgebouw is bijgebouwd aan de noordzijde
eene keuken en aan de zuidzijde eene cipi'erswoning; twee gevangenenblokken zijn vergroot en een

15

gevangenblok met 2 zijblokken, waarvan een voor zieke gevangenen, is bijgebouwd. De ringmuren en de
waterverdeeling zijn daarmede in verband gewijzigd. Ook zijn waterputten bijgebouwd. Voor de constructie
is de bij steenen gevangenissen gebruikelijke gevolgd. In de lokalen voor zieke gevangenen zijn geen
britsen aangebracht; er zullen daar 25 bedkoetsen gebruikt worden. Het werk werd voltooid voor de som

van f 33517, terwijl / 36620 begroot was.

Tengevolge van wüjziging in de contracten met de aannemers der voeding, zijn in vele gevangenissen
keukens bijgebouwd. Uit de residentie Kedoe wordt medegedeeld, dat zij alle gereed kwamen, behalve die

te Temanggoeng, omdat gewacht werd op de autorisatie eener voorgenomen uitbreiding der gevangenis, die

bij Gouvernementsbesluit van 15 December 1902, N». 30 is toegestaan. Die uitbreiding bestaat in het

bouwen van twee blokken van 6.40 X 6.25 waarvoor wijziging van goten en ringmuren noodig is.

Eene uitbreiding gevangenis te Poerworedjo (residentie Kedoe) waarvoor bij Gouvernementsbesluit

dd. 1 October 1902, N". 52, ƒ 7701 was beschikbaar gesteld, is wegens nader gebleken mindere urgentie

uitgesteld.

In de residentie Kedoe werd de districtsgevangenis te Poering hersteld, terwijl die te Kemiri en
Pitoeroeh verplaatst en vernieuwd werden.

Te Sintang (Westerafdeeling van Borneo) werd met den bouw der bij Gouvernementsbesluit dd. 29
Januari 1902, N”. 12 toegestane gevangenis een begin gemaakt. Het hout wordt te Poniianah verzameld

en pasklaar gemaakt, doch dit w'erk ondervond vertraging door schaarschte aan hout en stijgende prijzen.
Van de f 7210, die beschikbaar is gesteld, werd ƒ 2682 verwerkt. Te Pontianak werd bij de gevangenis
eene keuken bijgebouw'd.

Het in het vorige verslag vermelde geheel van ijzer vervaardigde gebouwtje te üonerate(Gouvernement
van Gelehes en Onderhoorigheden) werd opgesteld en de ook genoemde herstellingen aan de gevangenissen
te Maros en te Takalar, in hetzelfde gewest, kwamen gereed.

Bij Gouvernementsbesluit van 24 December 1901, N“. 21 werd voor den bouw van eene gevangenis

voor 125 hoofden te Selong op het eiland Lombok (residentie Bali en Lombok) eene som van ƒ 47563

toegestaan. De bestaande gevangenis bestaat uit tijdelijke materialen en is slechts door een kleimuur

omgeven. Het bouwen van een nieuw verblijf voor de gevangenen is, behalve uit een oogpunt van hygiëne,

noodig om ontsnapping van gevangenen te voorkomen en het gevaar voor brand te verminderen. Voor

het ontwerp der gevangenis is het normaal project gevolgd. Het werk, dat in het begin van 1902 is

aangevangen, was op het einde van dat jaar nog niet voltooid. Dit is, volgens den executant, toe te

schrijven aan de vele regens in den Westmoesson van 1901 op 1902; aan de omstandigheid, dat de
worden aangemaakt, en voorts aan de
metselsteenen en het roode cement in eigen beheer moesten

moeilijkheid om werkbazen en ambachtslieden, die van Java moeten komen, te verkrijgen. Ook is het

transport van materialen van Laboean Hadji naar de plaats van het werk zeer lastig. Op het einde van

het verslagjaar was ƒ 26472 verwerkt.

Te Praja in de afdeeling Midden-Lombok werd insgelijks de bouw eener gevangenis (voor 100 hoofden)
geautoriseerd bij Gouvernementsbesluit van 10 September 1902, N“. 25. Het toegestaan bedrag is ƒ 45695.
Het werk is eerst tegen het einde van het verslagjaar begonnen, zoodat er in 1902 slechts ƒ 5123 verwerkt
is. De redenen tot den bouw waren van gelijken aard als voor de gevangenis te Selong.

§ 7. Gebouwen voor het Mijnwezen.

Het inrichten van het voormalige Diaconie-gesticht aan den weg Molenvliet-West voor den dienst
van het Mijnwezen te Batavia (zie vorig verslag 2de Hoofdstuk § 6) werd in het verslagjaar voortgezeten

16

voltooid. De herstelling is eenigszins tegengevallen, omdat verschillende deelen niet zoo gaaf waren, als
bij de opname gedacht werd, zoodat de kosten ƒ 22856, of ƒ 537 meer dan begroot was, hebben bedragen.

§ 8. Schalen voor Europeanen.

Bij de Ie en 2e lagere scholen te Magelang (residentie Kedoe) werden een paar reeds voorbanden

gegraven putten bemetseld. bet normaal-ontwerp ontworpen 3de lagere school aldaar in uitvoering.
Ook is eene overeenkomstig

Bij Gouvernementsbesluit van 28 October 1902, N». 2 is voor dit werk ƒ 17619 be.scbikbaar gesteld, waarvan

ƒ 6738 werd verwerkt.

Te Mahassar werd, naar aanleiding van den minder goeden gezondheidstoestand daar ter plaatse, bij

Directeursbescbikking van 22 October 1902 N". 17051/D eene som van ƒ 1215, toegestaan voor bet verbeteren

der privaten en den bouw eener waterkamer van en bij de Ie Europeescbe lagere school. Op bet einde

van 1902 was dit werk nog onderbanden.

Het vergrooten der school te Ternate, waarvoor ƒ 4218 is toegestaan bij Directeursbescbikking dd.

26 Juni 1902, N". 10128/D, kwam nog niet gereed. Het metselwerk is voltooid, doch de langzame aflevering
vertraagt de werkzaamheden. Op bet einde van bet verslagjaar was er ƒ 1250 aan verwerkt.
van bet bout

§ 9. Scholen voor inlanders.

Omtrent de Inlandscbe scholen, gebouwd volgens de bestaande voorschriften, werden de volgende

mededeelingen ontvangen:

In de residentie Soerabaja werden opgericbt Inlandscbe scholen der tweede klasse voor respectievelijk

150 en 160 leerlingen te Wonokromo en te Kedoengpring (Directeursbescbikkingen van 5 April en 10 Juli

1902, Nos 5144/D en 11057/D). In bet eerste zijn 4 lokalen van 5.60 x 7.50 en in bet tweede 4 van

6.50 X 8 Mb; de gebouwen hebben omgaande afdaken van 1.50 M. Het eerste gebouw kostte ƒ 4095 en bet

tweede, waarbij nog een betonbuisduiker van 050 M. binnenwijdte en 6.94 M. lengte noodig was voor

den toegang, kostte ƒ 4409. De begroetingen beliepen ƒ 4095 en 4922.

Voor eene school voor 160 leerlingen te Ngiembang in dezelfde residentie was ƒ 3980 toegestaan. De
lokalen zijn bier 6 x 7.50 Mb groot. Het werk kwam nog niet gereed; er werd in bet verslagjaar ƒ2901

verwerkt.

De herstellingen aan de woningen voor Inlandscbe onderwijzers bij de Hoofdenschool te

waarvoor ultimo 1901 autorisatie werd verleend, kwamen gereed voor f 483.
In de residentie Kedoe werden voorts herstellingen verricht aan de Inlandscbe scholen te Keboemen,

Karanganjar, Wonosobo, Kaliwiro, Tjangkrep, Poerworedjo, Salaman en Moentilan. Te Wadaslintang is een
tijdelijk schoolgebouw opgericbt, terwdjl nieuwe scholen gereed kwamen te Magelang en te Broeno. Te

Temanggoeng werd de school vergroot.

van Bij Gouvernementsbesluit van 3 Mei 1902, N". 31 is eene som van ƒ 29832 toegestaan voor den bouw
eene school voor zonen van Inlandscbe hoofden, logies voor de leerlingen en onderwijzerswoning te

Tondano (residentie Menado.) Op bet einde van bet verslagjaar waren de materialen besteld, doch was met

bet werk zelf geen begin gemaakt.

De vloeren der Inlandscbe scholen te Segeri en te Tjamba (Gouvernement van Gelebes en Onderhoorig-
heden), die van aarde waren, zijn vervangen door vloeren van stampbeton. Dit is niet geschied voor die te
Maros in hetzelfde gewest; hoewel zulks ook was toegestaan, is de verbetering achterwege gelaten, omdat
die school weldra zal moeten worden vergroot. Slechts de atappen dakbedekking der laatste school

is vernieuwd.

17

Bij Gouvernementsbesluit dd. 3 December 1902 N°. 18 is de oprichting van eene school der 2e klasse

te Bonthain (Gouvernement van Celebes en Onderhoorigheden) toegestaan. Met den bouw daarvan was, op
het einde van het verslagjaar, nog geen aanvang gemaakt.

Evenmin was zulks het geval met eene uitbreiding der school te Ternate, waarvoor bij Directeursbe-

schikking van 24 December 1902 n°. 20195/D, een bedrag van ƒ 2118 is toegestaan.

Sedert geruimen tijd waren de meeningen omtrent de wijze van bouwen van Inlandsche scholen ver-
deeld. Hoewel de bestaande „regelen” voor dien bouw, vastgesteld bij Circulaire van den Directeur der
Burgerlijke Openbare Werken dd. 1 November 1893 n°. 14000/A, reeds twee malen waren aangevuld, vol-
deden zij niet meer geheel, omdat de daaruit voortgevloeide modellen niet meer bij de gewijzigde methoden
van onderwijs pasten. Verschillende afwijkingen waren daarvan het gevolg. Daarom werd in Januari van
het verslagjaar eene Commissie benoemd bestaande uit den Inspecteur van het Inlandsch Onderwijs inde
tweede afdeeling L. G. Bertsch en den Ingenieur Ie klasse der Burgerlijke Openbare Werken A. Veoesom
DE Haan, die de opdracht kreeg nieuwe typen voor Inlandsche scholen samen te stellen. In October werd
aan die opdracht voldaan, door de indiening aan den Directeur der Burgerlijke Openbare Werken van de
betrekkelijke bescheiden. De behandeling dezer zaak aan diens Departement vorderde nog al tijd, omdat,
naar aanleiding der ontvangen nieuwe typen met nota van toelichting, nieuwe normaal-ontwerpen en
„regelen” moesten worden opgemaakt, waarbij het, uit een financieel oogpunt, wenschelijk voorkwam,
van de ingediende ontwerpen af te wijken. Dit gaf aanleiding, dat op het einde van het verslagjaar deze
aangelegenheid nog in behandeling was. i)

§ 10. Hospitalen.

Bij Directeursbeschikking dd. 7 November 1901 N». 16976/D werd eene som van f 2969 beschikbaar
gesteld voor den bouw van een hospitaal voor 100 zieke prostituées te Modjokerto. Wegens de ondoelmatige
ligging van het bestaande hospitaal nabij de regentswoning en de inlandsche school, en de primitieve
inrichting daarvan, werd het nieuwe gebouwd op een stuk gouvernementsgrond, waarop reeds een hos-
pitaal voor inlanders stond. Het hoofdgebouw bevat een logies van 34.20 x 5.50 M., waarnaast een lokaal
voor verpleegden van 10.60 x 5.50 M., en waartegen aan weerszijden een inspectie- en operatiekamer van
5.50 X 5.50 M. en een vertrek voor den mandoer van 5.50 X 4 M. Het heeft een omgaand afdak van
1.50 M. breedte. Afgescheiden van het hoofdgebouw ia eene keuken van 3.50 x 4.50 M. en eene badge-
legenheid van 5.50 X 4.50 M. benevens eene latrine opgericht. De gebouwen zijn van bamboe, en het lag
in de bedoeling als dakbedekking atap te gebruiken, doch hiervan is wegens brandgevaar afgezien. Bij
Gouvernementsbesluit van 12 October 1901 NO. 39 is voor de thans uitgevoerde bedekking van dakijzer nog
ƒ 2237 toegestaan. De vloeren zijn van in klei gelegden riviersteen, behalve in het verplegings- en in het
operatie-lokaal, waar men bepleisterde vloeren van baksteen, en in de badkamer, waar men een vloer van
roode tegels heeft aangebracht. De bouwkosten beliepen rond ƒ 387 minder dan de som der toegestane bedragen.

In het als „stadsverband” bekende hospitaal te Soerabaja werden, ingevolge Directeursbeschikking
van 3 Juli 1902 N°. 10606'D, overdekte gangen bijgebouwd, bestaande uit dakijzer, rustende op een houten
geraamte, opgesteld boven bepleisterde baksteenvloeren. Ook werd eenig muurwerk bijgebouwd. Het werk
is in het verslagjaar voltooid. Van de toegestane som van ƒ 4361 is rond f 205 overgebleven.

De werkzaamheden aan den bouw van het krankzinnigengesticht te Lawang werden voortgezet. Aan
het pakhuis voor landbouwproducten en aan de smederij en timmerwinkel werd niet gewerkt, zoodat die
gebouwen, welke tijdelijk in gebruik zijn genomen, op de vloeren na, gereed zijn.

De woning van den Geneesheer-Directeur was op het einde van 1902 voltooid, met uitzondering van
het afwerken der erfafscheidingen, het planten van een levenden pagger en het afpleisteren der pilaren
en duikertjes bij den ingang van het erf.

1) In Maart 1903 is ter zake door den Directeur der Burgerlijke Openbare Werken het noodige aan zijnen ambtgenoot van Onder-
wijs, Eeredienst en Nijverheid voorgesteld, waarop in het begin van April een voorstel aan de Bogeering kon volgen. De nieuwe normaal-
ontwerpen van Inlandsche scholen met bijbehoorende „Regelen” zijn vastgesteld bij Gouvernementsbesluit van 1 Mei 1903 nO. 35, en
verspreid bij Circulaire van den Directeur der Burgerlijke Openbare Werken van den 15den dier maand nO. 7590/A.

3

18

De woningen van den tweeden Geneesheer en van den Administrateur waren ongeveer even ver voltooid.

Aan deze twee woningen was f 39 899 verwerkt, aan de eerstgenoemde woning ƒ 26 085.
Van ..
., •_ j- 4 TTor, on jiiTincino
de 4
semi-permanente woningen voor de Hoofdopzieners (Gouvernementsbesluit van zu juni J.yuu

N“. 12, toegestaan ƒ36 292) was één woning geheel voltooid; twee woningen moesten nog éénmaal over-
geverfd en gewit worden, terwijl van de vierde ook de vloeren nog moesten worden gepleisterd. Verwerkt

f 31408 «o TT.n rr>r>ppapVi p vpr-nlecrfirs ('Gouvemementsbesluit 11 Juli
'
12 Guropeescne vaii u
j. x. u..
tr vau
semi-permanente woningen voor verplegers (urouveruememsuesiuii,
Van de

1900 N". 2, toegestaan ƒ 56 580) waren 9 woningen geheel voltooid; twee andere, behalve het aanhrengen

der plafonds, het pleisteren der vloeren, het verven en overwitten, terwijl de laatste woning was afgedekt,
van afgehangen; de bamboewand éénmaal gepleisterd en de vloer gelegd. De
de deuren en vensters er

bijgebouwen der drie laatste woningen zijn voltooid, behoudens het leggen der vloeren, het bouwen van

fornuizen en waterbakken. Verwerkt ƒ 46 772. T Iƒ4 ƒ*éT VIVk/-vTi —

.1 voor rustige Inlandsche lijders (Landbouwkolonie) (Gou-

De bouw van 4 semi-permanente verblijven

vernementsbesluit 11 Juli 1900 N“. 2, toegestaan ƒ47160) stond aldus: Het verblijf A was ingedekt, deuren

en vensters waren afgehangen en éénmaal geverfd, de vloeren gelegd en de bamboewand éénmaal gepleisterd.

Van verblijf B waren de fundamenten en het plint gemetseld en was men bezig met het bewerken van
het houten geraamte. Het verblijf C was even ver gereed als A, behoudens het pleitsteren der bewanding.
Het verblijf D is voltooid, behalve het pleisteren der vloeren en het éénmaal oververven. Verwerkt ƒ3B 122.

De twee gebouwen, dienende voor bureaux, magazijnen en woning van den portier (Gouvernements-

besluit 15 September 1900 N". 16, toegestaan ƒ25 784) waren voltooid met uitzondering van het hek bij

den hoofdingang. Verwerkt ƒ22 971.
Het bouwen van twee semi-permanente verblijven voor rustige lijders (Half-hospitaal) (Gouvernements-

besluit dd. 15 September 1900 N°. 16, toegestaan ƒ 25 288) was gereed gekomen met uitzondering van het

witten der gebouwen en eenig terreinwerk. Verwerkt f24 205.
De bouw van 4 semi-permanente verblijven voor halfrustige Inlandsche lijders, waarvoor bij hetzelfde

besluit ƒ45448 is toegestaan, was voltooid op oververven, witten en eenig terreinwerk na. Verwerkt ƒ4O 537.

Bij bovenstaand besluit was nog toegestaan het maken van een dubbel zwembad met gekoppeld

bijgebouw en een enkel zwembad met bijgebouw. Het dubbele zwembad zal bestaan uit twee bassins van

5X 15 M. en 1.20 M. diep van gebakken steen; de bijgebouwen zijn van steen en met pannen gedekt.
Het bijgebouw, groot binnenwerks 8.26 x 7.26 M., bevat 6 privaten en 4 badkamers. Het enkel
gekoppelde

zwembad krijgt dezelfde constructie, doch heeft slechts één bassin en één bijgebouw, binnenswerks groot

4 X 7-26 M., dat 3 privaten en 2 badkamers bevat. Op het einde van het verslagjaar was slechts het

enkel bijgebouw voltooid. Van de toegestane som voor het geheele werk, ƒ7129 was toen ƒ 2298 gebruikt.

De bij Gouvernementsbesluit dd. 26 Augustus 1901 N“. 23 toegestane werken: .Het maken van twee
.gekoppelde bijgebouwen, beboerende hij de verblijven voor halfrustige Inlandsche lijders, rustige Europeesche
.lijders en de hospitalen,” en «het maken van twee semi-permanente gebouwen, dienende voor hospitaal,
«één voor 20 mannen, en één voor 20 vrouwen» waren op het einde van 1902 voltooid, met uitzondering

van wat verfwerk, witten en terreinwerk. Van de toegestane sommen ad ƒ22 840 en ƒ27 388 was ƒ21025

en ƒ23973 verwerkt. ,

De twee semi-permanente gebouwen, ieder voor 20 rustige Europeesche lijders, waarvoor bij Gouver-
nementsbesluit dd. 3 November 1901 No. 5 / 19 702 is toegestaan, waren voltooid,
met uitzondering van

eenig witten en terreinwerk. Verwerkt ƒ 15 021.

De bij Gouvernementsbesluit van 26 Augustus 1901 No. 23 geautoriseerde drinkwaterleiding zal

bestaan uit eene buisleiding van af de bron Polaman tot aan het reservoir, lang 8725 Ml, samengesteld

uit gegoten ijzeren huizen van 7 cM., inwendige middellijn. Van het reservoir te Simping tot aan het
gesticht komt eene 1175 M. lange buisleiding van buizen van 12.5 cM. inwendige middellijn. Het verdeelnet
in het gesticht zal bestaan uit gegoten ijzeren buizen van 9 en 6 cM. inwendige middellijn, en verder uit

getrokken buizen van 5 en 2.5 cM., die naar de verschillende gehouwen en aftappingen De kosten
gaan.

zijn begroot op ƒ 15 622 voor uitgaven in Indië en ƒ29 908 voor de uit Europa geëischte goederen. Op

het einde van 1902 was het reservoir te Simping gebouwd en de buizen naar het gesticht gelegd, terwijl

alle buizen nageperst waren. Verwerkt in Indië ƒ8023.

Met het oog op spoedige ingebruikname van het gesticht, werd eene tijdelijke drinkwaterleiding

19

aangelegd, waarvoor bij Directeursbeschikking van 8 Februari 1902 N<>. 2080/Z) ƒ3183 werd beschikbaar
gesteld. Deze som werd aan dit in 1902 voltooide werkje besteed. De hulp waterleiding bestaat uit getrokken
ijzeren buizen van 5 cM. inwendige middellijn en ontleent haar water aan de bestaande drinkwaterleiding
der plaats Lawang. Aan het einde der leiding zijn in het gesticht een tiental aftapkranen aangebracht,

waaruit het in tonnen vloeiende water verder verdeeld wordt.

Later, toen verschillende woningen en verblijven reeds in gebruik waren genomen, is bij Directeurs-
beschikking dd. 16 September 1902 N". 1835/D geautoriseerd het aanleggen van buisleidingen en aftap-
kranen naar de badkamers der gebouwen, waardoor het water uit de tijdelijke leiding wordt verdeeld. Die
leidingen zijn 2.5 cM. binnenwerks wijd; de kranen zijn van koper. Op het einde van het jaar 1902 waren
deze voorzieningen aangebracht. De op ƒ829 begroote kosten beliepen ƒ 762.

Voor de in gebruikname was ook noodig de oprichting van een brandspuithuis (Directeursbeschik-

king dd. 8 Februari 1902 N“. 2080/D, toegestaan op f 885). Op het einde van het verslagjaar was het

gebouwtje voltooid, met uitzondering van het witten en het maken van een oprit. Verwerkt ƒ692.

Het bouwen van twee gekoppelde semi-permanente mandoerswoningen, dat ook bij de laatstgenoemde

beschikking werd toegestaan, en dat op ƒ2284 begroot was, is wegens minder dadelijke urgentie, uitgesteld.

Het bij dezelfde beschikking geautoriseerde maken van 20 gekoppelde bamboewoningen voor de

Inlandsche oppassers, van gewone inlandsche constructie (bamboe, atap en kleivoeren) kwam gereed voor

ƒ 3099. (Begrooting ƒ 3158). Elk gebouwtje bevat twee woningen, ieder bestaande uit twee vertrekken,

groot 3.50 X 3.50 M. en 3.50 x 2.50 M., met eene kleine voor- en achtergalerij, 2.50 en 2 M. breed. Deze

woningen zijn in twee rijen evenwijdig aan elkander geplaatst, op in de dessa Telagasari onteigenden grond.

Bij Gouvernementsbesluit van 7 Maart 1902 N“. 14 is voorts geautoriseerd de aanleg der spoel water-

leiding voor het gesticht. Deze bestaat uit een stelsel ellipsvormige goten van verschillende capaciteit,

gemetseld van riviersteen in basterdtras en bepleisterd met portlandcement. De leiding doorloopt het

geheele gesticht en doorspoelt alle privaten, terwijl op de kruispunten verdeelschuiven zijn. Het gebruikte

water komt op de sawahs terecht. Op het einde van 1902 was het werk voltooid, op 250 M‘ goot na.

Van het toegestaan bedrag van ƒlO 932. was ƒ 8247. verwerkt.
—

Aangezien de keukeninstallatie uit Europa geëischt is, was het voor het in gebruiknemen noodzakelijk
eene hulpkeuken te bouwen. Daarvoor werd ƒ 892. (Directeursbeschikking 7 Mei 1902 N". 7063/D) toegestaan.
Als hulpkeuken is ingericht een vroeger gebouwd kantoortje, een houten gebouwtje op steenen voet, met
bamboewanden en met pannen gedekt. De binnenwanden zijn weggenomen en in het gebouwtje twee
fornuizen gemetseld, een klein voor rijst en een groot met 16 kookgaten voor de overige spijzen. De kosten
waren ruim ƒ 890.—.

De bouw van de definitieve keuken werd toegestaan bij Gouvernementsbesluit dd. 24 Mei 1902 N“. 23.

Die keuken is een met pannen gedekt steenen gebouw, bevattende een middenlokaal voor de kookapparaten

van 9 X 20.50 M; twee open zijfianken, ieder van 3 X 7.5 M. tot plaatsing der groote brandfornuizen; 8
vertrekken (waarvan vier groot 3 x 3.60, twee 3x 3 en twee 3 x 3.5 M.) voor bergplaatsen en koksver-

blijven; verder galerijen voor en achter van 3 M. breedte. De vloer bestaat uit tegels van bekapte riviersteen

met portlandcement-specie opgevoegd. In het midden van de bekapping is een luchtkap aangebracht. Van

de toegestane som van / 12 913 is in 1902 ƒ 9 685 verwerkt. Het gebouw was op het einde van dat jaar
ingedekt, de schoone muren waren gepleisterd en de deuren en vensters gereed.

Voor het verbeteren van den toegangsweg naar het gesticht is bij Gouvernementsbesluit dd. 5 Augustus

1902 N". 14 eene som van ƒ 7450 beschikbaar gesteld. Op het einde van het verslagjaar was rond ƒ 6802

verwerkt. De hinderlijke hellingen waren toen weggenomen, de weg was op breedte gebracht en verhard.

Het maken van overdekte gangen in het centrale gedeelte van het gesticht werd toegestaan bij

Gouvernementsbesluit van 9 Augustus 1902 N“. 6. Deze gangen zijn enkel of dubbel en rusten op ijzeren
en houten stijlen. Er is 530 M'. enkele gang met en 163 M' zonder erfafscheiding, terwijl er nog 64 M'

van de laatste soort is, die gepleisterde vloeren heeft. De dubbele gangen zijn zonder vloer, met erfafscheiding

in het midden, ter lengte van 97 M'. Op het einde van 1902 was van de toegestane som van ƒ 21978,
f 10085 uitgegeven.

Bij Directeursbeschikking dd 29 Augustus 1902 N°. 14145/D werden twee steenen bijgebouwen bij het

verblijf voor rustige mannen en bij het pakhuis voor landbouwproducten toegestaan. Het eene kwam
geheel, het andere gedeeltelijk gereed. Van de ƒ 2654 was ƒ 1735 verwerkt.

20

In en om het gesticht is men begonnen met den aanleg van nieuwe wegen, eene soort van 10 en 12 M.
breedte
met eene wegsverharding van 4 M. breedte en eene andere soort van 8 M. breedte met 3 M.

breede wegsverharding. Van de eerste soort is 1060 en van de tweede 498 M'. toegestaan, bij Gouvernements-
besluit van 10 September 1900 N". 26. Het werk was op het einde van 1902 voor *,3 gereed; van de ƒ 6624

was ƒ 4686 verwerkt. van 11 September 1902 N°. 39 is ƒ 57 724 toegestaan voor den bouw van
Bij Gouvernementsbesluit

vier semi-permanente verblijven voor onrustige Inlandsche lijders, bestaande uit houten geraamten op
steenen voeting, bepleisterde bamboewanden en pannen dak. Elk verblijf bevat 2 slaapzalen van 11.5 X 8 M.,
ieder voor 12 lijders, een dagverblijf van 8.65x8 M, een gang en een omgaande galerij, en bovendien aan
elk der beide uiteinden 4 kamers (singlerooms) van 3 X 4 M. en een gang van 1.80 M. breedte daartusschen.

Op het einde van het verslagjaar waren drie der verblijven ingedekt, de houtwerken van het vierde

verblijf waren in bewerking en het plint van dat verblijf gereed. Ook waren voor alle verblijven de deur-,

venster- en jalousiebladen gereed. Er was rond ƒ 35 000 verwerkt.
Het bouwen van twee semi-permanente verblijven voor onrustige Europeesche lijders w'erd toegestaan

bij Gouvernementsbesluit van 17 October 1902 N". 20. De begroeting bedraagt ƒ 26 200. Deze gebouwen
zijn van dezelfde constructie als die voor de Inlandsche lijders. Elk verblijf bevat 2 slaapzalen voor 8 lijders,
groot 7.70 X 8 M, met een gang van 1.80 M. breedte daartusschen; verder een dagverblijf van 6xB M.
met eene omgaande galerij van 2 M. Aan elk der beide uiteinden van het gebouw zijn 4 singlerooms
van 8 X 4 M. met een daartusschen gelegen 1.80 M. breede gang. De vloeren zijn van bepleisterd beton.
Op het einde van het verslagjaar waren de fundeeringssleuven gegraven en was men bezig rnet het ver-

zamelen van materialen. Er was toen rond ƒ 5520 verwerkt.
De bijgebouwen voor deze gebouwen voor onrustige lijders, toegestaan bij Gouvernementsbesluit van

17 October 1902 N‘'. 20 en begroot op ƒ 20084 zullen zijn steenen gebouwen, met pannen gedekt. Elk
gebouw is in drie gelijke vakken verdeeld, en elk deel dient voor één verblijf en bevat;

2 bediendenkamers van BxB M.;

1 singleroom (lokaal voor afzondering) van 4xB M.;
1 speelkamer, van 1.5x8 M.;

1 badkamer, van BxB M.;

1 privaat voor Europeanen van Ix2 M.; van 1.5 M. breedte. De
2 privaten voor Inlanders, groot te zamen 2.20x2 M. met eene gaanderij

vloeren zijn van bepleisterd beton. zijn aan eene zijde nog privaten aangebouwd voor het personeel,
Aan het einde van elk bijgebouw

W'crkzaam in de keuken, en in de naai-, strijk- en linnenkamers. Einde 1902 was de fundeering van een
der bijgebouwen gereed en waren de fundeeringssleuven van het tweede gegraven. De kozijnen, deuren en

luiken voor de beide gebouwen waren gereed. Verwerkt was rond ƒ 6545.

Verder is bij hetzelfde besluit eene som van ƒ 7997 toegestaan voor het maken van erfafscheidingen

tusseben en om de verschillende afdeelingen van het gesticht. Zij bestaan uit stijlen, met schoren en ankers

van hoekijzer, waaraan ijzerdraad voor die langs de onteigeningsgrens doornijzerdraad wordt bevestigd.

In het centrale gedeelte van het gesticht zijn de afscheidingen 1.40 M., daar. buiten 1 M. hoog. Aan de

einden van den weg door het gesticht komen ijzeren hekdeuren. Zulke deuren w'orden nog op 10 andere

plaatsen in de erfafscheidingen gemaakt. Op het einde van het verslagjaar was men bezig met het gereed-

maken van het hoekijzer en van de hekken. Rond was toen verwerkt ƒ 3434.

Eindelijk is bij Directeursbeschikking dd. 8 December 1902 N®. 19878/D eene som van ƒ 4978 beschik-

baar gesteld voor den bouw van eene stal voor 82 stuks vee. Deze stal zal bestaan uit een houten geraamte

op steenen voeting, met pannen gedekt en met planken vloer, waaronder omgekeerde gewelven, die op
eene rondloopende spoelgoot afwateren. De vloer van de stal komt gemiddeld 0.75 M. boven den beganen

grond, en ieder der 82 vakken, waarin de stal door tusschenregels is verdeeld, krijgt eene houten toegangs-
brug. De plaatsruimte voor elk stuk vee is 1.50 X 2.80 M. Op het einde van het verslagjaar was men

bezig met het verzamelen van materialen en waren er nog geene uitgaven gedaan.

Uitgezonderd de 20 gekoppelde bamboe woningen voor inlandsche oppassers was op het einde van

1902 nog geen enkel der bij hetzelfde besluit toegestane complexen van gebouwen geheel voltooid, zoodat

zij in den staat.der voltooide gebouwen nog niet konden worden opgenomen.

21

In de residentie Kedoe ondergingen de gestichten voor zieke prostituées te Gombong en te Magelang
eenige herstellingen.

Te Magelang werd een klein gebouwtje, bestaande uit een met bamboe bekleed djatiiiowtew geraamte,
opgericbt voor de behandeling van ooglijders, hetgeen noodig werd geacht omdat de omstandigheid, dat
voor die behandeling een vertrek in de gevangenis dienst deed, sommige lijders weerbield zich aan te
melden. De kosten van bet gebouwte bedroegen ƒ 715.

In bet verslagjaar kwam gereed de bouw van een hospitaal te Menado, toegestaan bij Gouvernements-

besluit van 15 Maart 1901, N". 12 waarvoor eene som van ƒ 23 024 beschikbaar was gesteld. Het werk

bestond uit den bouw van twee paviljoens met bospitaalzalen en accessoires, woningen voor den zieken-

vader en voor den inwonenden dokter-djawa en eene sectiekamer.
Al deze gebouwen zijn geheel van bout en zijn ingedekt met katoe en goemoetoe; alleen de nokken

zijn van dakijzer. De buitenwanden der beide paviljoens, met uitzondering van de twee kamers voor

krankzinnigen, die eene planken omwanding hebben, zijn, van af de bouten plinten, die 5 c.M. boven den

vloer tegen de stijlen zijn gespijkerd, tot 8.50 M. boven den vloer, van met lucbtmortel bepleisterde
bamboe, en daarboven, 1 M. boog, van overboeks geplaatste bouten tralies; de scheidingsmuren zijn
geheel dicht. De wanden van bet bijgebouw der dokter-djawa woning zijn van plat geslagen niboeng en
van de overige gebouwen alle van bepleisterde bamboe; alleen de sectiekamer beeft een 60 cM. boog
bovengedeelte van overboekscbe bouten tralies. De wanden hebben alle 18 c.M. breede bouten plinten.
Met uitzondering der woning van den dokter-djawa, die een verhoogden bouten vloer, 1 M. boven den

beganen grond, op gemetselde steenen neuten beeft, staan alle gebouwen op gemetselde plinten, gemiddeld
0.40 M. boven den beganen grond en hebben gemetselde vloeren, afgepleisterd met portlandcement-specie.
Behalve de scboone muren der privaten en badgelegenheden, die bij de hospitalen beboeren en die van
met lucbtmortel bepleisterde Inlandscbe baksteenen zijn opgetrokken, bestaat al bet metselwerk uit met

portlandcement-specie afgepleisterde riviersteen in basterdtras.

Het linker-paviljoen bevat eene kamer van 6 x 4 M. voor eerste onderzoek, eene zaal van 14.85 x 6 M.

voor 16 zieke prostituées, eene zaal van 10.55 X 6 M. voor 12 zieke dwangarbeiders, eene kamer van 4 x 8.50

M. voor inodore toestellen, eene kamer van 4 X 2.50 M. voor een oppasser en reserve voorraad en twee

kamers, ieder van 2.75 x 8 M., voor krankzinnigen.

De zalen voor de prostituées en dwangarbeiders zijn van voren over de gebeele lengte voorzien van

2.50 M. breede galerijen, en van achteren van afzonderlijke badgelegenheden met een put en privaten met
nacbttonnen, die door een muur met deur van de zalen gescheiden zijn. Tegen ontvluchting is eene afras-

tering van doornijzerdraad aan bouten palen (met hekdeuren) opgericbt, evenwijdig aan en op 5.50 M.
afstand van de voorzijde der galerijen. Tusscben de zalen en galerijen voor de beide categoriën van zieken,
is eene 8 M. booge scheidingsmuur aangebracbt.

Het recbter-paviljoen bevat eene isoleerkamer van 4x8.50 M., eene kamer voor oppasser en reserve-voorraad
van 4 X 2.50 M., eene zaal van 14.25 x 6 M. voor 16 mannelijke lijders, een dito van 12.45 x 6 M. voor 14
vrouwelijke lijders, en eene operatiekamer van 4 x 6 M. De galerijen, badgelegenheden enz. zijn als die van
bet linkerpaviljoen.

De woning van den ziekenvader bevat eene voorgalerij van 8 X 2.50 M,, 2 kamers van4x4M,eene
achtergalerij van 8 x 2.50 M., waarvan eene kamer van 4 x 2.50 M. is afgescboten. Bovendien is er een
bijgebouw voor de accessoires, groot 8 x 7.50 M.

De woning van den Inlandscben geneeskundige beeft eene voorgalerij van 8 X 2.50 M., 3 kamers
breed 8.875 M., waarvan twee 4.50 en één 3.50 M. diep, benevens een gang en een afdak aan den achter-

gevel; voorts is er een bijgebouw van 8.50 x 16.50 M.

De sectiekamer, groot 4x4 M., is, geheel van de andere gebouwen afgezonderd, op bet achtererf
opgericbt. Zij bevat eene sectietafel met horizontaal draaiend blad. Drie vensters en eene deur, alle van
matglas voorzien, geven licht aan en toegang tot dit vertrek.

Het bouwterrein werd voor ƒ 2000 aangekocht, is schoongemaakt, geëgaliseerd en begrind, van een
levenden pagger voorzien, terwijl de noodige wegen en goten zijn aangelegd. Het werk, dat in April 1901

was aangevangen, was ultimo September gereed, en beeft rond ƒ22 800 gekost.

22

Omtrent den bouw van Inlandsche ziekengestichten in het algemeen, valt nog mede te deelen dat hij Gou-
vernementsbesluit van 31 Maart 1908 N°. 12 een model voor Inlandsche ziekeninrichtingen is vastgesteld,
waarvan in bijzondere gevallen eenigszins zal mogen worden afgeweken.

§ 11. Koffie- en Zoutpakhuizen.

Het kofßepakhuis te Tjandiroto werd verkleind, zoodat de lengte van 26 M. tot 11 M. werd terug-
gebracht. De afbraak werd voor de pasanggrahan gebruikt.

Het zoutverkooppakhuis te Broeno (residentie Kedoe) is met petroleumblik gedekt, welke primitieve
dakbedekking verkozen is, omdat de weldra verwachte invoering van het zoutbrikettenstelsel eene geheele
wijziging zal noodig maken. Te Sadang in dezelfde residentie was aan het zoutverkooppakhuis eene herstel-
ling onder handen.

In de residentie Lampongsche districten is het zoutverkooppakhuis te Menggala door brand vernield,
en op de bestaande fundamenten een pakhuis van 40 kojangs van tijdelijke materialen opgerioht.

In de residentie Wester-afdeeling van Borneo kwamen herstellingen aan de zoutpakhuizen te Sintang

en te Sambas gereed.

Het zoutpakhuis te Boeloengan en een gehuurd lokaal voor opslag van zout te Berouw {Zuider- en
Oester-afdeeling van Borneo') werden van vloeren van gevlochten bamboe voorzien. (Directeursbeschikking
dd. 2 October 1902 N“. 16010/D).

§ 12. Mapine-Etablissement te Soerabaja.

Aan het Marine-Etablissement werden in 1902 de volgende sommen verwerkt:

Gewoon onderhoud ƒ 13 819 77

Bouw eener dwarsscheepshelling met coupure, het maken van een voor de helft overdekt

horizontaal sleep vlak voor drie torpedobooten ' 68 402 69

Het verplaatsen van het aanlegvlot, twee wachthuizen, den afsluitboom en het maken

van een nieuw gebouw voor de tijdsein-inrichting 850 99*

»

Het inrichten van een gedeelte tuigloods tot torpedo-bergplaats en het wijzigen van de

inrichting van het torpedo-atelier « 2 995 80*

Het doen van zware reparatiën aan de debarkementsgebouwen van de Oorlogs-Marine >■ 5 032

Het daarstellen van elf stuks kaapstanden, behoorende bij het bouwen der bovenbedoelde

dwarscheepsbelling « 1 608 79*

ƒ 87 210 05*

Omtrent den bouw der dwarsscheepshelling en bijkomende werken wordt het volgende medegedeeld

Bij de beheiing van den afsluitdam bleek de ondergrond op sommige plaatsen zóó hard te zijn, dat
verscheidene damplanken weder uitgetrokken, of als dit niet kon, gepotdekseld moesten worden, omdat

zij verloopen of stukgeslagen waren. Bij het aanbrengen van de klossen onder de benedengording had men
last van naar binnen hellen der damwanden, zoodat het aantal stempels moest worden vermeerderd.
Voor het drooghouden van den werkput werden drie centrifugaalpompen gebruikt, die bij hooge water-
standen nog onvoldoende bleken, zoodat de vloer, de kespen en de stootbalken slechts met moeite konden

worden aangebracht. Zooals reeds in het vorig verslag werd medegedeeld, was de overlast van water

grootendeels toe te schrijven aan het lekken van den bassinmuur. Tot het tegengaan daarvan was die
muur aan beide zijden van den afsluitdam over + 20 M. lengte afgedamd met zakken zand, doch geheel
voldoende was die afsluiting niet. De afsluitdam zelf bestond uit een met messing en groef bewerkten

damplankwand, hoog 0.70 M. + S. H. V. P., steunende tegen gordingen van 25 x 25 cM. zwaarte,
ongeveer

bevestigd aan, en gesteund door, palen van 7 M. lengte, en aan beide zijden gesteund door een 2 M. lange

23

kleikist. Om geregelder te kunnen doorwerken, werd, tusschen de beide gemetselde keermuren, in de

monding der coupure nog een tweede dam gelegd, bestaande uit zakken met zand, reikende tot 1 M. +

S. H. V. P. Doch ook hiervan had men weinig resultaat, daar het onder dien dam naar binnen

drong. De aanstamping onder de keermuren is zwaarder gemaakt dan ontworpen w'as, en werd belast,
totdat geene zakking meer volgde ; eerst daarna is men tot het opmetselen overgegaan, en wel bij gedeelten,
om bij ongelijke zakkingen minder gevaar van scheuren te hebben. Bij eene opname in December bleken

toch nog eenige scheuren ontstaan te zijn, die later zullen worden gedicht met portlandcement-specie.

Opmerkzaam gemaakt, door werking in den Noord-Oostelijken gevel van de ijzergieterij, op de

omstandigheid, dat sommige gebouwen van het Marine-Etablissement wellicht toch nog steeds aan

zakkingen onderhevig zijn, is daaromtrent een onderzoek ingesteld. Het bleek, dat de bout (N“. 5) voor-

komende in den Noord-Oostelijken hoek der ijzergieterij gezakt was. Bij andere bouten werden geene

zakkingen waargenomen. De bout, die in 1898, toen voor het laatst eene opname der zakkingen is

gedaan, lag op + 1.706, bleek thans te liggen op 1.634 +S.H.V. F. Bij een ingesteld onderzoek bleek,

dat de pilaster, waarin de bout zich bevindt, + 4 cM. naar binnen helt; ook bleek zakking in vergelijking

met andere vaste punten. Er is een vertikale scheur ontstaan en de ijzeren schoenen van twee kapspanten

zijn over de draagkussens verschoven, terwijl 4 andere spanten verbogen zijn. De kapspanten zullen weder

op hunne plaats worden gesteld. De oorzaak der verzakking is vermoedelijk de buitengewone droogte in

1902, die zand heeft doen wegloopen. In het laatst van het verslagjaar was er geene werking meer.



25

BIJLAGE, behoorende bij
§ 1 van het Tweede Hoofdstuk.

OVERZICHT

IDE IJST 10053

VOLTOOIDE GEBOUWEN.

4

26

Bebouwde K 0S T E
platte grond. Per M2. opp

<s> INDEELING O Ö Hofdgebouwmetgalerijen. Bijgebouwenmet galerijen.
® s-r
B EN la
a 0 M S C H E IJ V I N Ct. o
CONSTRUCTIE. o c
3

■gs Totaal.

H

Woningen.

1 Districtshoofdswoning te Anjerlor, Normaal-ontwerp voor 100 hoofden. 1821) 196 590
212^)
/■ 10985.875 3 /12.901) f 15.75

afdeeling Anjer (Bantam). Pendoppo van 12 X 12 Mb; 24.50

Hoofdgebouw bevattende ; voorgalerij van

4 X 5 M., achtergalerij van 5 X 6.5 M.,

4 kamers, elk van 4 X 4.5 Mb

Bijgebouwen bevattende: wagenkamer

van 8.5 X 4.5 keuken van3.5X4.5

Mb, 2 bediendenkamers, elk van 8 X 3.5 M.,

badkamer van 2.5 X 3.5 M., privaat van

1.5 X 3.5 M.

Afzonderlijk kantoor, tevens archiefge-

houwtje, bevattende : 2 vertrekken, elk

van 4 X 4 Mb

Het gebouw is samengesteld uit een
djatihouten geraamte met bamboe-

wanden en met pannen gedekt. De

vloer in de pendoppo en het hoofdge-
bouw uit portlandcementtegels.

2 Bouw van 4 blokken boedjangswo- 4 blokken boedjangswoningen bestaande 666 186.25 852.25

10826.25 12.70 12.71

ningen en eene mandoerswoning elk uit 6 kamers van 3.5 X 3.5 M. en
in den Botanischen tuin, afd. eene afgesloten achtergalerij van 3.5 X 2
Buitenzorg ('Batavia.) M. met eene gemeenschappelijke voor-

galerij, breed 2 M.

Bij elk blok worden voorts twee afzonder-

lijke keukens gebouwd van 4.5X2.5M.

Eene mandoerswoning, bestaande uit

eene kamer van 4 X 4 M., eene afgesloten

achtergalerij van 4 X 2.5 M. en eene

voorgalerij van 4 X 2.5 M., terwijl tegen

dit gebouw aan, een keukentje wordt

gebouwd van 2;5 X 2.5 M. Verder 8

keukens van 4.5 X 2.5 M.

3 Bouw van eene woning voor den Hoofdgebouw bevattende een open vóór- 86 6.25 42.25 508.86 11.99

bewaker bij het gebouw voor het 11.85

afdak van 2.50 X 4 M., eene kamer van

Boschboomflora-onderzoek te Bui- 4 X 4 M. en een afgesloten achteraf-

tenzorg (Batavia). dak van 2.50 X 4 M.

Eene afzonderlijke keuken van 2.50 X

2.50 M. met omwandlng aan de drie

zijden en met een fornuisje.

4 Assistent-Residentswoning ter Houten gebouw met bamboe gepleisterde 441 441 12 124.98

hoofdplaats Soekabami (Preanger 27.496

omwanding en zinken dak, rustende

Regentschappen.) op de oude fundeeidng.

Het gebouw heeft den j. vorm en bevat

eene vóór en achtergalerij met 2 zij-

galerijen en 5 vertrekken.

5 Bouw van eene districtshoofds- Het hoofdgebouw bevat vier kamers met 291.59 157.65 449.24 6 670.14

woning ter afdeelingshoofdplaats 16.89 11.07

eene voor- en binnengalerfj en eene vóór-

Pemalang (Pekalongan). pendoppo.

De bijgebouwen bevatten eene wagen-

en eene bediendenkamer, eene keuken,
dispens, badkamer en latrine.

Eene stalling voor 2 paarden en een

gemetselde waterput.

Hoofd- en, bijgebouwen bestaan uit een

djatihouten geraamte, dito kap, bamboe I 1i i
omwanding en zijn gedekt met pannen;
alles rustende op een steenen voeting- 1

muur.

27

GEBEZIGDE MATERIALEN VOOR:

V ak. 3 Aanmerkingen.

het hoofd pik enz. Funda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken.
menten.
totaal. Perkoijang,' ton,

f 18.60 koraalsteen baksteen in houten cementtegels. pannen. 1) Pendoppo.
in basterd- stijlen en
basterdtras. 2) Hoofdgebouw.
tras. bamboe
3) Waarvan f 350.75 voor schade-
wanden. vergoeding. Bij G. B. dd. 19 Augus-
tus 1901, N». 17, toegestaan ƒ 8611.

12.70 riviersteen riviersteen biliks. biliks. baksteen in pannen. Bii G. B. dd. 9 September 1901, N».
in basterd- in basterd- basterdtras. 25, toegestaan f 10 284.

tras. tras.

11.926 riviersteen riviersteen idem. idem. aan gestampte idem. Bij D. P. dd. 2 Januari 1902, N“. 22,
27.496 in basterd- in basterd- riviersteen, toegestaan ƒ 504.
i 14.85
tras. tras. ingewasschen
met basterd-

tras en be-

pleisterd met
portland-

cement.

bestaande. idem. bamboe portland- gegolfd ge- Bij G.B. dd. 18 Augustus 1901,N°. 29,
uit- en in- cement-tegels. galvaniseerd toegestaan f 12 126.

wendig be- dakijzer.
pleisterd.

riviersteen. riviersteen. bamboe. roode tegels. pannen. Bij G. B. dd. 25 Juni 1902, N». 62,

] toegestaan ƒ7620.
De totaal verwerkte sonr voor het
i
gebouw is ƒ 7620, terwijl f 949.86
1 besteed is geworden voor onteige-
ning, ophooging terrein, grind,
afrastering, waterput en afvoer-
goot.

1

28

Bebouwde KOS T Ë
platte grond. Per M2. opp^

Num er. 0 M S C H E IJ V I N G. INDEELING O d "rö Hofdgebouwmet.galerijen. Bijgebouwenmet galerijen.
rO
EN «D .
O
CONSTRUCTIE. o .2a Totaal.

O EH
bJD

pq

De vloeren van hoofdgebouwen pendoppo,

badkamer en latrine bestaan uit ge-

bakken tegels. De overige vloeren uit

aangestampte klei.

6 Btjbouwing en herstelling aan de Eene tegen de achterzijde van het hoofdge- 330.42 330.42 f 9 600 f 29.05

Eegentswoning te Sidoardjo, (Soe- bouw bijgebouwde ruimte van 22.10X7

rabaja). M. met een afdak van 22.10 X 2.50 M.; de

beide zijgalerijen, ieder lang 18.40 M.

verbreed van 1.50 M. tot 3 M., de vloe-

ren vernieuwd in de 2 voorvertrekken,

ieder van 5X6 M., in de 4 binnen-

■ vertrekken, waarvan 2 ieder van

6.80X6.75 M. en 2 ieder van 6.70 X 5.80

M., in de binnenruimte van 8 X 12.20 M.

tusschen deze vier vertrekken en in de
2 achtervertrekken ieder van 5X 5 M.

met de bestaande achtergalerij daar-
tusschen van 11.50X5 M.

7 Districtshooldswoning te Modjoa- Het hoofdgebouw bestaat uit eene voor- 363.43 74.76 438.19 8 325.7651) 17.10

galerij van 4X5 M., 4 kamers ieder f 16.84

goeng (Soerabaja).

van 4X4.50 M. en eene achtergalerij

van 5X6 M.

Voorts eene pendoppo van 15X15 M.,

eene wagenkamer van 8.50X4.50 M.,
eene keuken van 3.50X3.87 M., 2 be-

diendenkamers ieder van 8.37 X 3 M., ■
eene badkamer van 2.87 X 2.50 M., een
privaat van 2.37 X 1 M., benevens twee

gedogans ieder van 2.50 X 1.50 M. en

een waterput.

8 Het bouwen van eene controleurs- Steenen hoofd- en bijgebouwen volgens 199 335 18 225.435

136

woning ter hoofdplaats Sampang, normaal-project.

afdeeling Sampang (Madoera).

9 Paseban by de Eegentswoning te Een bevloerd, open gebouw, het geraamte 90 1 377.505

Bangkalan (Madoera). en dakrooster van djatihout, dakbedek-

king van pannen.

Het dak is een tentdak. De buitenste

stijlen staan op rondomgaande gemet-
selde plinten.

De vloer bestaande uit twee platte lagen

mergelsteen met portlandcement be-

pleisterd, is gemeten van buitenkant

plint 9 bij 10 M.

10 Districtshoofdswoning volgens nor- Hoofdgebouw, pendoppo, bijgebouw en 396.50 70.50 467 6 457 13.17 17.50

maal-ontwerp met pendoppo voor stalling voor twee paarden, alles van

minder dan 100 hoofden te Ke- djatihout.

pandjen (Pasoeroean). Hoofd- en bijgebouw met bamboe om-

wanding.

29

GEBEZIGDE MATEKIALEN VOOR : .

1lak.

hoofd pik enz. Aanmerkingen.

Perkoijang, ton, Funda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken.

het menten.

totaal.

f 29.05 baksteen in baksteen in baksteen de acht ver- pannen Bij G. B. dd. 18 September 1901, N».
trekken port- 23, toegestaan /■9600.
basterdtras. in basterd- in kalk- Vlaamsch
landceinent
tras met een mortel. beton, de model.

trasraam binnenruimte

in portland- en geheele ■
achtergalerij
cement.
portland-
cement-tegels.

17.11 baksteen in baksteen in houten ge- hoofdgebouw idem. 1) Hieronder begrepen voor het ega-
basterdtras. basterdtras. raamte w. 0 pendoppo liseeren van het terrein f 107.22;

met bam- roode tegels voor eene ijzeren kanaalbrug/’494;
en grind. voor 2 houten gedogans f 169;
boe vlecht- voor een waterput f 59.
Bij G. B dd. 12 October 1901, N». 39,
werk.
toegestaan /’BB3B.

54.40 bergsteen in metselsteen metsel- gepleis- de vloeren van de voor- Aan algemeene kosten ƒ 2816.19®.
in basterd- steen in terde wan-
' basterdtras. kalkmortel. de voorgalerij, galerij de Bij G. B. dd. 8 Deceftiber 1900, N“.
den. middengang 26, toegestaan f 18 229.
13.83 tras. gangen ge-
en achtergalerij
van port- galvaniseerd
ijzer; het
landcement- overige

tegels, het dakpannen.
overige van

portland-
cement-specie.

idem. mergelsteen geen geen. twee platte pannen op Bij D. B. dd. 3 Februari 1902, N“. 1734,
lagen mergel- houten rooster- toegestaan f 1382.
in basterd-
steen in werk.
tras.

basterd.

gevlochten bepleisterd met pannen. BÜ G. B. dd. 20 .luli 1901, N°. 13

riviersteen baksteen in bamboe. portlan d toegestaan /'6457.
in basterd- basterdtras.

tras. cement.

1 l
1

30

Bebouwde K 0S T Ë
platte grond.
Per M2. opp*
Num er. 0 M S C H R IJ V I N G. INDBELING O d .
c
EN <^-i g O Totaal.
O Hofdgebouw galerijen.met o <D
CONSTR U 0 ï I E. O li Eh -g s ë

M o

bJD

pq

11 Bouw van eene Regentswoning ter Een gebouw bestaande uit: 1 009 952 1961 /■ 72 611.735

hoofdplaats Bondowoso (Besoeki). a. Eene voorpendoppo lang 15.50 M. en f 38.31 f 23.

breed 11.60 M., bestaande uit eene stee-

nen voeting, waarop eene houten kap,
boven het middengedeelte op houten

stijlen en de afdaken op ijzeren stijlen.

De vloer is gemaakt van twee lagen

baksteen in basterdtras-specie, waar-

over eene laag porlandcement-specie. i
Het dak is geheel ingedekt met pan-
nen, Vlaamsch model.
b. Een overdekte onderrit van dependoppo
naar het hoofdgebouw, breed .S.BO M.
en lang 7.50 M.

c. Een hoofdgebouw, bestaande uit vier

gedeelten.

Het eerste gedeelte bevat eene voor-
galerij en aan weerszijden een vertrek
van 8 X 5 M

Deze voorgalerij heeft eene breedte van
8.26 M. en eene lengte van 12 M.
Het tweede gedeelte heeft twee vertrek-
ken, elk van 4X6 M. en eene eetzaal
van 6 X 11.72 M.

Het derde gedeelte bevat vier kamers,

twee van 5 X 7.26 M. en twee van

4 X 5 M.

ïusschen de beide grootste kamers be-

vindt zich eene gang van 3.48 X 5 M.

en tusschen de beide kleinste eene

groote ruimte, die een geheel uitmaakt

met de achterpendoppo.

Het vierde gedeelte is de achterpen- •

doppo, breed 8 M., lang 12.75 M.
Om het geheele hoofdgebouw, waarvan

een gedeelte is voorzien van een ge-

metselden steenen vloer, met porland-

cementspecie bepleisterd, is een afdak

aangebracht, rustende op ijzeren stijlen.
Het vóórafdak heeft eene breedte van

2.50 M. en langs de zij- en achter-
vertrekken van 2 M.

d. Een doorloop naar elk der blokken

bijgebouwen ter weerszijden van de

scheidingsmuren tusschen vóór- en

achtererf, voorzien van afdaken en in-
gedekt met pannen. Deze doorloopen

hebben eene breedte van 1.50 M. en eene
lengte van 14.10 M.

e. Een gebouw, links van het hoofd-

gebouw, bevattende eene badkamer van
3.50 X 4 M., eene latrine van 3.50 X

1.50 M., eene stalling van 3.50 X

3.20 M., eene wagenkamer van 5 X

3.75 M., nog een dito van 5 X 7.25 M.,

nog eene stalling van 3.50 X 8 M., een
grashok, nog eene derde stalling van
3.50 X 8 K. en twee bediendenkamers.

Langs de geheele voorzijde is een 1
afdak, rustend op ijzeren stijlen, en
langs de achterzijde slechts voor eèn i
gedeelte aangebracht. Het geheel is

ingedekt met pannen:

1

i

31

GEBEZIGDE MATERIALEN VOOR :

lak. 3 Aanmerkingen.

het hoofd pik enz. Punda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken.
menten.
totaal. Perkoijang, ton,

f 28.80 kalisteen in gebakken inlandsche in het hoofd- voorpendoppo 1) Waaronder:
basterdtras. hoofdgebouw, f 7820 voor goten, duikers
inlandsche gebakken gebouw uiteen doorloopennaar en afras-
halfsteen rol- bijgebouwen tering terrein';
steen in .steen in
. laag op eene en blokken
basterdtras. luchtmortel. platte laag in /■9BOB voor aankoop, ontruiming en
basterdtras; bijgebouwen,
*
onder de af- hebben pannen
ophooging terrein.
daken in de daken. Onder-
blokken bijge- Bij G. B. dd. 17 October 1899, N». 4,
rit en afdaken toegestaan ƒ72 686.
bouwen, be- van het ge-

halve be- bouw, ingedekt

vloering van met gegolfd
de putten, de gegalvaniseerd

wagenkaraers, plaatijzer.
het grashok en

de opritten
uir twee platte

lagen in de-
zelfde specie.

De bevloering

van gebakken

/ inlandsche

steen, bepleis-

terd met eene

laag portland-

cement-specie.

De bevloering
om de putten,

de wagen-
kamers, het

grashok en de
opritten uit

kalisteen in

basterdtras en

opgevoegd met

portland-
cementspecie.

1

32

Bebouwde K 0S T E
platte grond.

INDEE L I N G Per M2. opp^

s EN O
a OMSCHRIJVING.
OONSTRIjCTIE. Hofdgebouw BijgebouwenBijgebouweP ea*
p .

M2. -Is Totaal. met galerijen. met galerijen.

o

O H

O

f. Een b'ygebouw rechts van het hoofd-

gebouw, bevattende een kantoor van
5 X 5 M., eene goedang van 3.25 X

* 5 M., nog eene goedang van geljjke

afmeting, eene keuken van 8 X

5 M., eene badkamer, lang 4 M., een
privaat, lang 1.75 M. en 4 bedienden-

kamers, elk lang 2.50 M. en breed

3.50 M. Langs de voorzijde van dit blok

is een afdak op jjzeren stjilen, breed

2 M. ingedekt met pannen.

g. Twee gemetselde waterputten met

stort vloeren en ommuring.

h. Eene omrastering van het terrein van
stekeldraad tegen hoekijzer stijlen.

12 Districtshoofdswoning te Maospati Hoofdgebouw van steen, met pannen ge- 420 62 482 f 6 240.1 H
afdeeling Magotan (Madioen.) dekt, houten bekapping, keppangpla- nieuw
13
14 fonds, steenen, met portlandcement
15
bepleisterde vloeren, bevattende eene
vóór-, eene achtergalerij en vier kamers

met pendoppo op houten stijlen, overi-

gens van dezelfde constructie.

Bijgebouwen van gelijken bouw als boven,
doch zonder keppangplafond, bevattende

eene wagenkamer, eene dispens, eene
bediendenkamer, eene keuken, eene

latrine en eene badkamer.

Twee houten gedogans met pannen gedekt. i
Hoofdgebouw overeenkomstig het nor-

maal-ontwerp, vastgesteld bij (ï. B. dd.
4 Augustus 1893 N". 3.

Posthouderswoning te Sawang Hoofdgebouw bestaande uit twee vertrek- 50.82 20.48 71.30 1 879.91
ken met voorgalerij, houten geraamte
Toengkoe op de Mentawei-eilanden 645157
in btraat Si Kakap. Padangsche en houten vloer, met bamboe-omwan-
ding op houten stempels met gemetselde
Benedenlanden (Sumatra’s West-
kust). neuten en ijzeren dak.

Het bijgebouw bestaande uit; keuken,

badkamer, beide van niboengstyTen

met bamboe-omwanding, gegolfd ijzeren

dak en gestampte koraalsteenen vloer

met portlandcementspecie bepleisterd.

Woning met bijgebouwen voorden Hoofdgebouw bevattende ; voor-, binnen- 144.78 80.55 225.33
tweeden loods aan de Emmahaven en achtergalerij, 2 kamers.
te Padang (Sumatra’s Westkust).
Bijgebouw bevattende: keuken, berg-

plaats, 2 bediendenkamers, privaat en

badkamer; een en ander door een over-

dekten gang met het hoofdgebouw

verbonden, alles van steen met ijzer

gedekt.

Woning voor den onderwijzer van Hoofdgebouw geheel van steen, bevat- 173.5 96.2 269.7 12 202.89 f 50.52 f 22.12
de Europeesclie school te Sawah
Loento, Padangsche Bovenlanden tende ; twee kamers 5X5 M., eene
(Suinatra’s Westkust.)
kamer 4.5X5 M., eene voorgalerij

5X7.20 M., door eenen gang, breed
1.60 M. verbonden
aan eene gesloten

achtergalerij of eetkamer van 5 X 6.50
M. Achter de eetkamer, gelijkvloers

eene galerij van 2 X 5.50 M. Langs de

geheele breedte der voorgevel eene

markieze van gegolfd gegalvaniseerd

ijzer, breed 1.50 M.: alle vertrekken

33

GEBEZIGDE MATERIALEN VOOR; •

hoofd pik enz. Daken. Aanmerkingen.

Perkoijang, ton, Funda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren.
menten.
het

totaal.

f 10.875 Inlandsche Inlandsche Inlandsche Inlandsche Inlandsche pa,nnen. Voor de oprichting van dit gebouw
is gebruik gemaakt van de oude
steen in steen in steen in steen in steen in districtshoofdswoning.

basterdtras. basterdtras. kalkmortel. kalkmortel. basterdspecie. Bij G. B. dd. 29 Juli 1901, N”. 13,
toegestaan f 5866.

26.365 houten houten houten vloeren gegolfd plaat- Bij D. B. dd. 26 Juni 1901, N». 9355/D,
28.63 ijzer. toegestaan f 1881.
stempels op geraamte voor het
45.245 gemetselde
met bamboe hoofdgebouw;
steenen
neuten. omwanding. gestampte

koraalsteen met

portland-

cementspecie,

bepleisterd voor
het bijgebouw.

bergsteen Inlandsche Inlandsche beton van stuk gegolfd plaat- Bii G. B. dd. 25 April 1902, N". 25,
in basterd gebakken baksteen in ijzer. toegestaan f 6608.
kalkspecie geslagen grind
tras-specie. steen in en basterd
1 trasspecie.
basterd.

riviersteen baksteen in baksteen in betonspecieter wildhout en Voor de schadevergoeding van het
in basterd gegolfd gegal- terrein is betaald f 125.
hasterd- kalkmortel. dikte van
specie op vaniseerd Voor het egaliseeren van het terrein
specie. 0.05 M. op een plaatijzer. was noodig f 248. De steunmuur,
eene aan- zandbed van lang 50 M. hoog 3 M. langs de
heide wegen noordelijk en wes-
stamping 0.15 M. telijk van het erf heelt f 690 ge-
kost, welke uitgaven begrepen
van rivier-
steen.

zijn onder de opgegeven totaal-

kosten. Die sommen worden in

mindering gebracht van de kosten

5

34

Bebouwde K 0S T E
platte grond.

o INDEELING Per opP

B EN O Ö
a OMSCHKIJVING. Xi
CONSTEUCTIE. §«•
«w r--H <©
O OD
O cö EofdgebouwTotaal. galerijen.met 0 <D 'CT
&£)
M ,
'■:=?
«3 N
CQ
O

H

bD CÖ

m

voorzien van glas- en jaloesieramen en

en het geheel ingedekt met gegolfd en
gegalvaniseerd plaatijzer.

'

Een blok bijgebouwen, geheel van steen,

met dakijzer gedekt, bevattende: 2 be-

diendenkamers 3X3 M., eene dispens
3X3.5 M., eene keuken 3X4 M., eene
badkamer 3X3 M. en een privaat.
Langs de bijgebouwen een doorloopend
afdak, breed 1.50 M., met hoofd- en bij-

gebouw verbonden door eene over-

dekte gang, breed 1.90 M., lang 4 M.

16 Douane-woning met weegloods te Gebouw op houten palen, met idem om- 161.6 61.50 223.10 f 1 400

Tjabang, afdeeling Sekampong. wanding en vloeren en een atappen f 7.89 f 1.86

(Lampongsche districten). dak, bevattende twee vertrekken voor

de appassers, een kantoor, eene douane-
woning en weegloods, de vier vertrekken

ieder groot 5X6 M. en de weegloods
6 X 10.3 M., benevens twee keukens en
eene badkamer.

17 Bouw opzienerswoning te Ajer Kan- Gebouw 6X12 M., bevattende eene voor- 72 72 631.90
galerij, eene achtergalerij, tweekamers
dis met afbraak van de pasang- 8.775 1'
grahan te Padang Boernei en met
gebruikmaking van de daarvan en eene keuken.
afkomende materialen.
Wildhouten geraamte, rustend op een
Dit gebouw is op last van den afge- wildhouten onderhouw.
treden Kesident gebouwd te Hei-
nan Oeloe. (Palembang). Verder planken vloeren, bamboe wanden

en plafonds, bamboe dakroosterwerk en

indekking met atap.

18 Gebouw voor den Posthouder te Hoofdgebouw bevattende twee kamers 186 100 286 6 136.22 24.50 15.79
Amaheü, afdeeling Amaheij. 377.70
19 (Amboina). eene binnengalerij, een kantoortje, eene’

goedang, eene voor- en achtergalerij,
geheel van hout.

Gemetselde fundamenten, dito vloeren,
ii
11
met portlandcementspecie bepleisterd,

atappen afdekking.

Bijgebouwen ; 3 kamers, eene badkamer

en een privaat; houten raamwerk, gala- [

gabawanden, gemetselde voetmuur, j

atappen indekking.

Dit bijgebouw is middels eene overdekte

gang van houten stijlen, rustende op

gemetselde neuten en gedekt met atap,

aan het hoofdgebouw verbonden. In de

badkamer en het privaat zyn aange-
bracht gemetselde vloeren,
bepleisterd

met portlandcementspecie.

Controleurswoning met bijgebou- Het hoofdgebouw bestaat uit eene voor- 194.70 183
wen te Manokwari, volgens nor-
maal-projet (Ternate). galerij "van 6XB M., waartegen ter
linker- en ter rechterzijde eene kamer

van 4X5 M., een doorloop van 2 M.,

de scheiding vormende van 2 kamers,
elk 6X5 M. en eene achtergalerij

5 X 6.50 M., waartegen aan de achterzijde

een „zitje” van 2X4 M.

Tegen de beide achterkamers is aan den
achterkant een overdekte doorloop aan-

gebouwd, loopende naar de beide blok-

ken bijgebouwen.

Het linkerblok bijgebouwen is 14.30 M.

bü 3.50 M. met eene overdekte galerij

35

GEBEZIGDE MATEEIALEN VOOR:

Vlak.

hoof( pi enz Aanmerkingen.

Funda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken.
menten.
het

Per ton,
koijang,l'Otaal.

van het hoofdgebouw, waardoor

de kosten per gedaald zijn.

Bij G. B. dd. 5 Juli 1901, 51, toe-

gestaan f 12315.

f 6.27 houten hout. hout. atap. Bil D. B. dd. 26 Juni 1901, N°.9433/D,
palen.
C
toegestaan f 1400.

8.776 houten bamboe. idem. idem. Bij D. B. dd. 18 Januari 1899, No, 981/D,
21.45 roosterwerk. toegestaan f 1892.

koraalsteen Bij idem dd. 19 November 1900,
N". 16896, toegestaan f 644.
in portland-
Hoofd- Koraalsteen idem. Bü G. B. dd. 28 September 1900,
cement- No. 7, toegestaan f 6551.
gebouw bepleisterd
specie.
planken. met portland-

Bijgebouwen cementspecie.

gabagaba.

•

f

de fun- de fun- Houten De bewan- Het hoofdge- Hoofd- en bij- De kosten kunnen niet afzonderlük
geraamte. bouw, het gebouwen zijn
deering be- deering be- ding van het ingedekt met opgegeven worden, wül met het
lechtsche blok gegolfd gegal- totaal toegestane bedrag het ge-
staat uit staat uit hoofd- vaniseerd ijzer. heele établissement is gebouwd.
bijgebouwen
vrijstaande vrijstaande gebouw en en de logeer-
neuten van neuten van de logeer-
kamer met
metselwerk metselwerk kamer

(breuksteen (breuksteen bestaat uit galerij, alsmede

in portland- in portland- hout, die van de doorloop

cement- cement- de bijgebou- hierheen zijn

specie) voor specie) voor wen uit voorzien van

zoover be- zoover gabagaba. houten vloeren

treft het betreft het 1.25 M. boven

hoofdge- hoofdge- den grond.
bouw. Het bouw. Het Het linkerblok

36

Bebouwde '
platte grond.
K 0S T E

INDEELING Per opp®

Num er. OMSCHEIJVING. EN O d Ö

CONSTRUCTIE. is "cö

<D • c .
bC
Totaal. Hofdgebouwmetgalerijen. O (Ü-P
PP
o o
O
H
M
bD ci

m

over de geheele lengte ter breedte van

1.50 M.

Het bestaat uit; eene bergplaats 8 X 3.50

M., eene dispens 3.50 X 3.50 M., eene keu-

ken 4 X 3.50 M., een badkamer een
en

privaat samen 4X8.50 M.

Het rechterblok bijgebouwen, lang 11 M.

en breed 3.50 M. met eene overdekte

galerij over de geheele lengte en ter

breedte van 1.50 M., bestaat uit 4 be-

diendenkamers, elk van 2.75X3.50 M.

Aan den voorkant is tegen dit bijge-
bouw eene logeerkamer van 5X 5 M.

met eene galerij van 5 X 2.50 M. aan-

gebouwd.

Het hoofdgebouw is van hout gecon-
strueerd, zoowel
wat geraamte als

bewanding betreft, terwijl het van een
dito vloer is voorzien, 1.25 M. boven den

grond en gedragen door gemetselde

neuten.

Het linkerblok bijgebouwen bestaat uit

een steenen vloer, 0.25 M. boven den 1
grond, een houten geraamte en
den

gaba-gaba bewanding. Het rechterblok
bijgebouwen en logeerkamer met galerij

is van dezelfde constructie als het

hoofdgebouw, met dien verstande, dat

de bediendenkamers van gaba-gaba-

bewanding zijn voorzien en het geheel

op houten stempels rust. Hoofd- en

bijgebouwen zijn met gegofd gegalva-
niseerd ijzer ingedekt.

20 Controleurswoning te Mataram. Een steenen gebouw met dito bijgebou- 217 294 511 f 20 957.50

(West Lombok). (Ball en Lombok). wen, gedekt met pannen volgens nor-

maalontwerp. 1

• Eene stal voor 4 paarden, zijnde een houten i

geraamte op steenen voeting, ingedekt

met pannen.

21 Controleurswoning te Praja.(Midden- Idem idem. 217 294 511 26 455.605
Lombok).

1i

Diverse Gebouwen.

22 Het maken van overdekte gangen 210.60 M. overdekte gang, breed tusschen

in de Landbouwkolonie, Inland- 400.14 4 222.94

de stijlen 1.50 M. en hoog 2.10 M.

sche mannenafdeeling bij het

krankzinnigengesticht te Buiten-

zorg. Gesticht N». 193. (Batavia). 1

37

GEBEZIGDE MATERIALEN VOOR;

V ak. •

hoofd pik enz. Funda- Aanmerkingen.

Perkotjang, ton, menten. Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken.

het

totaal.

linkerblok linkerblok biigewonen is
bevloerd met
bijgebouwen Dij gebouwen
breuksteen in
is gefun- is gefun-
portland-
deerd even- deerd even- cementspecie,

eens van eens van waarover eene

breuksteen breuksteen pleisterlaag in
dezelfde specie.
in portland- in portland-

cement- cement-

specie met specie met
dito plinten. dito plinten-
Het rechter- Het rechter-

blok bijge- blok bijge-

bouwen en bouwen en

de logeer- de logeer-

kamer rus- kamer

ten op hou- rusten op
houten
ten

stempels. stempels.

f 41.01 riviersteen baksteenen baksteen een platte laag Vlaamsch De kosten van 2 betonbuizen-inrij-
51.77 'in basterd- in zand, waarop
in basterd- in lucht- model (Palem- duikers met leuningmuren, breed
tras. tras en de betoiitegels bang pannen). tusschen de leuningen, 6 M., be-
mortel. dragen + f 260. Die voor de open
bovenste in basterd- De galerij gemetselde leiding, lang 75 M. f 130.
Bij G. B. dd. 3 September 1901, N<>. 34,
laag in port- specie. markiezes en toegestaan f 21 983.

landcement- doorloopen van
gegalvaniseerd
specie.
dakijzer.

baksteen in idem. idem. hoofdgebouw idem. Bij G. B. dd. 8 September 1901,
basterdtras en doorloopen
portlandcement N". 34, toegestaan f 26 463.
op eene aan-
tegelvloer.
staraping Bijgebouwen

van met een beton-

kallsteen. vloer op platte
laag baksteen

bepleisterd
met portland-
cementspecie.

grind met dakijzer. Bij D. B. dd. 18 December 1901,
asphalt.
10.55 riviersteen riviersteen m 18949, toegestaan ƒ3269.
in basterd-
in basterd-
tras.
tras.

38

Bebouvrde K'
pi atte g rond. K 0S T E
Per M2. opp et
<x> INDEBLING O Ö
rQ Hofdgebouwmet galerijen. Bijgebouwen met galerijen.
s EN o
OMSCHEIJVING. P ea* ,
CONSTRUCTIE.
B f 12.90

p

. Totaal.

d «L,

O bfi
o
ffl
M

bfuw. loop- totaal.
brug.
23 Het
bebouwen van eene opslag- Houten gebouw, gedekt met ijzerhouten
105 + 72.3 177.3 f 6 976.20

loods en het maken van een sirappen.

loopbrug langs de buitenzijde der

gebouwen te Sambas (Wester-

afdeeling van Borneo).

* Recherche Gebouwen.

24 Visitatieloods by het recherche- Gebouw rustende op steenen voetstuk, 240 3 100.77
gobouw ter hoofdplaats Cheribon.
25 (Cheribon) bestaande uit 18 hardsteenen neuten

26 met daartusschen gemetseld plint ;

vloer gemetseld van kalisteen, de stijlen

zijn van ijzeren brugliggers, waarop een
ijzeren kap, bedekt met gegolfd gegal-

vaniseerd ijzer.

Tolkantoor met opslagloods te Kroë, Het gebouw bestaat uit 2 naast elkaar 105 105 3 657.25
afdeeling Kroë. (Benkoelen).
gelegen kantoorlokalen, elk groot4X4

M. _met steenen muren en vloeren, waar-

vóór de op houten stijlen rustende

opslagloods staat. Het gebouw meet

9X11.70 M. langs de buitenlijnen der

plinten. Tusschen .de stijlen der loods is
een houten rasterwerk aangebracht en
het gelieele gebouw is met pannen in-
gedekt, terwijl in de kantoorlokalen

planken plafonds zijn aangebracht.

üitbreiden van het tolkantoor te Ijzeren loods, lang 48 M., breed 12 M. 386 336 1 584.84

Belawan, 2e lokaal (Oostkust van met ijzeren wanden en dakbedekking;
Sumatra). vloer van hout op ijzeren liggers,
rustende op steenen plinten, waaronder

eene paalfundeering. Aan de rivierzijde

een steiger op schroefpalen, breed 6.425
landzijde een perron, breed
M. ; aan de
2 M. >

27 Opslagloods tevens tolkantoor voor Afmetingen 10 X 5 M., hart op hart ge-
de recherche te Palélé (Menado). meten.
52 52 2 131.936 41

Bureauxen Rechtsgebouwen.

28 Bouw van eene landraadzaal ter Hoofdgebouw, bestaande uit eene zaal;

280 28 303 9 734. 29.30 f 17.80
3 107.67
hoofdplaats Demak. (Semarang). rechter bijgebouw bestaande uit 2 ka-

mers met, en één vertrek zonder houten
vloer; linker bijgebouw, bestaande uit

2 katners. Verder een doorloop en eene
latrine.

29 Uitbreiding Assistent Residentie- 2 Lokalen, elk van 5X6 M., met eene

133.5 133.5 23.28

kantoor te Salatiga (Semarang). galerij, breed 2.5 M., lang 20.75 M.

80 Post- en telegraafkantoor, tevens Hoofd- en bijgebouw van steen, verbon- 246
woning voor den chef te Kraksaan
(Pasoeroean). 131 377 13 428.605 39.815 27.73

den door een overdekten gang.
Het hoofdgebouw bevat het postkantoor

en de chefswoning. Het bijgebouw be-
vat eene goedang voor het postkantoor,

bediendenkaraers, eene keuken, bad-

kamer en privaat.

39

GEBEZIGDE MATERIALEN VOOR:

Hak.

Van het hoofdpikc enz. Funda- Plinten. Muren. Wanden. Vloeren. Daken. Aanmerkingen.
totaal.
Per koijang,ton, menten. t

r 39.35 palen. C• Chout. hout. sirappen. Bij G. B. dd. 10 April 1901, No. 24,
toegestaan f 7420.

Wegens het niet aanwezig zjjn der
teekening kunnen geen volledige
opgaven worden verstrekt.

12.90 kalisteen. ■ idem. gegolfd gegal- Bij D. B. dd. 12 October 1901, m 15546,

vaniseerd toegestaan f 3849.

dakijzer.

34.83 koraalsteen baksteen in baksteen in djatihouten in de kantoor- pannen Bij D. B. dd. 25 September 1901,
N°. 14535/D, toegestaan f 3671.
in basterd- basterdtras. luchtmortel. tralies. lokalen een
halfsteens
tras.
rollaag op eene
platte laag; in

de loods zelf,

zand.

baksteen. idem. gegolfd ge- hout 'gegolfd Wegens de combinatiemet den stijger
galvaniseerd dakijzer. zijn niet afzonderlijk de kosten
van ieder werk op te geven.
ijzer.
Bij G. B. dd. 20 Februari 1899, No. 3,

toegestaan ƒ 118 747.

41 natuurlijke hout. hout. hout. idem. gegalvaniseerd Bij D. B. dd. 17 September 1901,
Üzer. N». 14085/D, toegestaan f 2449.
31.60 steen.

28.28 gemetselde djatihouten djatihouten pannen. Bij G. B. dd. 29 Juli 1901, N». 13,
i 35.62 neuten van bewanding. vloer dik 3 cM. idem. toegestaan f 9870.

kalisteen idem. Bij D. B. dd. 16 April 1902, No. 5695/D,
toegestaan f 3164.
op 1 M.
zandbeplem- Geheel nieuw gebouwd.
Bij G. B. dd. 29 Januari 1902, No. 13,
ping.
toegestaan f 14 310.
kalisteen. metselsteen gebakken 2 platte lagen
met portland-
met tras. steen. cementspecie

bepleisterd.

baksteen idem. idem. djatihouten steenen vloeren
bewanding. met portland-

cement

bepleisterd.

40

Bebouwde K0 ST
platte grond. Per M2. opP* r.

Num er. OMSCHRIJVING. INDEELING Ö • Tota l.M2. Hofdgebouwmet galerijen. Bijgebouwenmet galerijen.

EN O o
rQ
C 0 N S T H. L 0 T I E. bo
o3*

Totaal.

O -
O

31 Tol- tevens havenkantoor te Kali- Houten gebouw met bepleisterde bamboe- 108 108

boentoe, afdeelmg Kraksaan (Pa- omwandingen. Een los- en laadsteiger f 2744 f 25.41

soeroean). en eene sloepenloods op ijzeren schroef-

palen.

32 Bouw van een nieuw kantoorge- gebouw, bestaande uit een voor-, 446
bouw, in brullcieen afgestaan aan midden- en achtergedeelte, met muren
de „Eastern Extenslon Austral- 446 22 455.461) 47.88
asia & China Telegraph Cy Limi- ter dikte van 1 steen. Het voorgedeelte
ted” ter hoofdplaats Banjoewangi. bevat eene voorgalerij, breed 2 M.,
twee vertrekken van 5 X 6 M. en
(Besoeki).
een gang tusschen deze beide vertrek-

ken, breed 2 M. Het middengedeelte

heeft een vertrek van 8 X 15.60 M.

met zijgalerijen, breed 2.30 M. en het

achtergedeelte drie vertrekken, twee
van 5X6 M. en een van 6XB M. Ver-

der op zü, achter het gebouw, eene
urinoir
•
aUes te
en een privaat met beerput;

bereiken door middel van eene

zijgalerij, breed 1.20 M. Een overdekte

overloop, lang 7 M. en breed 250 M.,
voert van het kantoor naar de woning
der telegraphisten.

33 Uitbreiding van de vergaderzaal van Bijbouwen van een vertrek van 5X5 M., 61 61

den landraad te Magelang (Kedoe.) 2 834 46.45
55
van eene wachtkamer voor Europeesche
2 889
getuigen van 4X5 M., van eene kamer
5 778
voor overtuigingsstukken van 4X4M.
binnenwerks djatihouten dakrooster-

werk (n“. 16 van den legger der ge-
bouwen).

34 Het verbouwen van het post- en Het gebouw bestaat uit twee vleugel- 372
gebouwen met eene vestibule aan de
35 7 674.38
voorzijde, welke toegang verleent tot
36 telegraafkantoor en het inrichten het post- en telegraafkantoor.
De rechtervleugel, dienende tot post- en
van de landraadzaal tot kantoor telegraafkantoor, bestaat uit een maga-
zijn, eene veiligheidskamer, een bureau
voor den algemeenen ontvanger
te Toeloengagoeng (Kediri). en eene vestibule.

De linkervleugel, zijnde het kantoor van
den algemeenen ontvanger, bestaat uit
eene geldkamer met 2-steensmuren en

eene brandvrije zoldering, een kantoor
voor den algemeenen ontvanger en een
voor den kassier. Verder eene galerij

voor het publiek. opge-
Het geheele gebouw is van steen

trokken en met pannen gedekt.

Rapatzaal tevens kantoor voor den Gemetselde plinten en fundamenten met 70.84 70.84 3 548.37»
Controleur te Indrapoera, afdee- gemetselden en gepleisterden vloer, hou-
ling Painan, residentie Padang-
sche Benedenlanden (Sumatra’s ten geraamte met houten bewandi’ngen

W estkust). en dakbedekking van sirappen. Het ge-
bouw bestaat uit 2 vertrekken met

eene rapatzaal.

Kantoor, tevens landraadzaal voor Gebouw van steen, met pannen gedekt. 224 224 6 347.13 27.45
De daaraan grenzende raadzaal bestaat
den Controleur van West-Lombok
te Mataram (residentie Bali en uit een houten geraamte, rustende op
Lombok). eene steenen voeting en ingedekt als
boven. De galerijen zijn ingedekt met

gegalvaniseerd dakijzer.