E-BOOK ป.6 วรรณคดี วรรณกรรม

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

นิทานพ้นื บ้านภาคอีสาน St ขัน้ ปฏิบัติ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏบิ ตั ิ

เรือ่ ง ยายกับหลาน ๘. นักเรียนกลุ่มที่ ๒ อ่านนิทานพื้นบ้าน
นิทานเรื่อง ยายกับหลาน นี้เป็นนิทานที่สะท้อนให้เห็นสภาพชนบทไทยใน ภาคอีสานเร่ือง ยายกับหลาน รว่ มกนั
สมัยก่อนที่ผู้คนจะต้องอาศัยธรรมชาติในการดำาเนินชีวิต เล่าโดยนางหอม แยงดี แต่งบทสนทนาเพ่ิมเติมจากนิทาน
บ้านแสงทรพั ย์ ตำาบลตาอ็อง อำาเภอเมือง จงั หวดั สุรนิ ทร์ เน้ือเรอ่ื งมดี งั น้ี ตามความเหมาะสม โดยเน้ือเรื่องเดิม
ประมาณ ๑๐๐ ปีล่วงมาแล้ว มียายกับหลานอาศัยอยู่ในกระท่อมเล็ก ๆ ไม่เปลี่ยนแปลง พร้อมท้ังสรุปข้อคิด
หลังหน่ึงในกลางป่าลึก ซึ่งมีสัตว์ป่านานาชนิดอาศัยอยู่ ของป่าที่จะนำามาเป็นอาหาร ท่ีได้รับจากนิทานพ้ืนบ้านเรื่องนั้น ๆ
และยารักษาโรคก็มากมาย ทุก ๆ วันยายจะออกไปหาของป่ามาเป็นอาหารและนาำ จากน้ันฝึกซ้อมการเล่านิทานเพื่อ
ไปขาย แสดงบทบาทสมมตุ หิ นา้ ชั้นเรียน
อยู่มาวันหน่ึงยายได้ออกไปหาของป่าเหมือนเดิม หลานชายซ่ึงมีวัย ๑๕ ปี
กอ็ อกไปหาของป่าพร้อมยาย หลานเกบ็ ของปา่ ได้หลายอย่าง มีกลว้ ย มะมว่ ง และขงิ
พอกลบั มาถงึ กระทอ่ มหลานชายกเ็ อาขงิ มาหน่ั เปน็ ชน้ิ เลก็ ๆ บาง ๆ แลว้ นาำ ไปตากแดด
ให้แห้งเพื่อจะนำาไปขายในวันหลัง ตลาดท่ีจะนำาส่ิงของไปขายนั้นอยู่ไกลมากจะต้อง
เดนิ ทางประมาณ ๒-๓ วัน จึงจาำ เปน็ ตอ้ งตากใหแ้ หง้ สนทิ ดีเพื่อปอ้ งกนั ของเน่าเสยี
หลานชายเป็นเด็กขยันมาก ท้ัง ๆ ที่ขณะน้ันเวลาเที่ยงวันแล้ว แต่ยังไม่ยอม
กินขา้ ว ด้วยความอยากไดข้ องป่าไปขายมาก ๆ จึงกลบั เขา้ ไปหาของป่าอกี ครัง้
ขณะน้ันยายกลับมาจากป่าด้วยความหิวข้าว ตั้งใจจะมากินข้าวพร้อมกับ
หลานชาย แต่หลานชายบอกยายว่า
“รอหลานอกี สักหน่อยเถอะนะยาย หลานจะไปเก็บของป่าใหไ้ ด้มาก ๆ หลานจะ
ไปอีกรอบหนงึ่ นะยายนะ„
ไม่นานนักหลานชายก็กลับเข้ามาในกระท่อม แล้วนำาของที่หามาได้ไปตาก
เหมือนเดิม ขณะท่ีเดินผ่านของที่ตากไว้เมื่อเช้านี้ก็เห็นขิงท่ีตากไว้มันหดหายไป
กน็ กึ โกรธยาย กลา่ วหาวา่ ยายเอาขงิ ไปซอ่ นไวเ้ พ่อื จะนาำ ไปขายเอง
ขณะท่ียายกำาลังจะอธิบายว่าของที่หลานชายเอามาตากนั้นมันเห่ียวแห้งเพราะ
ถกู แดดถูกลมเผา หลานชายไมเ่ ช่ือยาย กลับโมโหสดุ ขดี ฉวยได้ไมก้ ระบองตหี วั ยาย

นิทานพน้ื บ้านและเพลงพ้นื บ้าน 133

เสริมความรู้ ครูควรสอน

สร้างคา่ นยิ มการมีความกตญั ญกู ตเวที
ครูอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า พฤติกรรมของหลานที่ท�ำร้ายยายนั้นเป็น
พฤติกรรมท่ีไม่ควรกระท�ำเป็นอย่างย่ิง เพราะเป็นการท�ำร้ายผู้มีพระคุณ
การท่ีหลานเป็นคนขยันขันแข็ง ช่วยยายท�ำงานน้ันควรน�ำมาเป็นแบบอย่าง
ในการด�ำเนินชีวิต แต่ความใจร้อน วู่วาม ไม่ฟังเหตุผล นักเรียนควรดูไว้
เปน็ อทุ าหรณ์เพื่อเปน็ คตเิ ตอื นใจ

133 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 3 ข้นั ปฏบิ ัติ
St แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมัตริู้

จนตายคาท ี่ โดยทย่ี ายไมม่ โี อกาสอธบิ ายรายละเอยี ดใหห้ ลานไดเ้ ขา้ ใจอยา่ งแจม่ แจง้ เลย
ตอ่ มายายได้จตุ เิ ป็นนกน้อยตัวหนง่ึ ซง่ึ มเี สยี งร้องฟงั ไดค้ วามว่า
๙. นักเรียนกลุ่มที่ ๓ อ่านนิทานพื้นบ้าน “สะเว็ตเตเจา ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ„ (สะเว็ต ภาษาเขมรหมายความว่า เห่ียวแห้ง
ภาคกลางเรื่อง หมาเป็นศัตรูกับแมว เต หมายความวา่ ดอก หรอก เจา หมายความว่า หลาน) จงึ รวมความว่า “เหย่ี ว
ร่วมกันแต่งบทสนทนาเพิ่มเติมจาก หรอกนะหลานนะ„ ก็คอื ยายร้องบอกว่า “มันเหีย่ วหรอกนะหลาน„
นิทานตามความเหมาะสม โดย นกชนิดน้ีมเี สยี งร้อง “สะเวต็ เตเจา ๆ ๆ ๆ ๆ„ มาตราบเทา่ ทุกวนั นี้ หากออกไป
เนอ้ื เรอื่ งเดมิ ไมเ่ ปลยี่ นแปลง พรอ้ มทงั้ เดนิ เลน่ แถว ๆ ทงุ่ นา จะไดย้ ินเสียงนกชนดิ น้ีรอ้ งอธบิ ายให้ฟังว่า ของท่หี ลานหามา
สรุปข้อคิดท่ีได้รับจากนิทานพ้ืนบ้าน ได้แล้วตากแดดตากลมมันก็เหยี่ วแหง้ ไปเอง ยายไม่ได้เอาไปซอ่ นหรอกนะหลานนะ
เรื่องน้ัน ๆ จากน้ันฝึกซ้อมการเล่า นิทานเรื่องนี้สะท้อนให้เห็นถึงชีวิตของชาวชนบทในภาคอีสานท่ีมีชีวิตผูกพัน
นิ ท า น เ พื่ อ แ ส ด ง บ ท บ า ท ส ม มุ ติ กับธรรมชาติ เชอ่ื ในเรื่องสงิ่ เหนือธรรมชาติ และเชื่อในบุญกรรมของการทำาความดี

หนา้ ช้ันเรยี น ขยัน และไม่โกรธตอบ
ไพฑูรย์ มีกศุ ล
ผก�กรอง บญุ เต็ม เรยี บเรยี ง
ส�ร�นุกรมวัฒนธรรมไทย ภ�คอสี �น เล่ม ๑๑

นิทานพื้นบ้านภาคกลาง

เรือ่ ง หมาเปน็ ศัตรกู ับแมว
นิทานเร่ือง หมาเป็นศัตรูกับแมว เป็นนิทานอธิบายเหตุ เล่าถึงสาเหตุท่ีหมาเป็น
ศตั รกู บั แมว ผเู้ ลา่ คอื นายจาำ ลอง แมลงภ ู่ อยตู่ าำ บลบา้ นรนุ อาำ เภอพระนครศรอี ยธุ ยา
จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา เนื้อเร่ืองมีดงั น้ี
ชายคนหน่งึ ไดเ้ ลีย้ งแมวกบั หมาไวส้ องตัว ซงึ่ แมวหมาคนู่ รี้ กั กันมากและเจา้ ของ
ก็รักมันทั้งคู่มากด้วย นอนก็นอนด้วยกัน กินก็กินอาหารเหมือนกัน อยู่มาวันหนึ่ง
แมวกับหมาก็ได้ชวนกันไปเท่ียว หมาก็ได้ไปพบแหวนเพชรเม็ดโตเม็ดหนึ่งก็ใช้
ปากคาบแล้วก็ชวนแมวกลับบ้านเพื่อมอบให้เจ้าของตน ทั้งคู่เดินกลับบ้านแต่ได้
มาพบคลองแห่งหน่ึงซึ่งจะต้องข้ามกลับบ้าน หมานั้นว่ายนำ้าได้แต่แมวว่ายน้ำาไม่ได้

134 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖

สุดยอดคู่มือครู 134

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St ข้ันปฏิบัติ
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบัติ
เจ้าหมาจึงบอกกับแมวว่า ให้แมวขี่หลังหมาไป
แลว้ คาบเพชรไปดว้ ยและระวงั อยา่ ใหเ้ พชรรว่ งนา้ำ ๑๐. นักเรียนกลุ่มที่ ๔ อ่านนิทาน-
เจ้าแมวก็รับปากแล้วทั้งสองก็ว่ายนำ้ามาถึง พน้ื บา้ นภาคใตเ้ รอื่ ง อยากมเี พอื่ นใหม่
ฝ่ังตรงข้ามแมวก็ลงจากหลังหมา ส่วนหมานั้น ร่วมกันแต่งบทสนทนาเพ่ิมเติมจาก
เหนื่อยมากจึงบอกกับแมวว่า ให้แมวไปก่อน นิทานตามความเหมาะสม โดย
แล้วเอาเพชรใหเ้ จา้ ของดว้ ย หมาขอพักผอ่ นกอ่ น เนื้อเรือ่ งเดมิ ไมเ่ ปลยี่ นแปลง พรอ้ มท้ัง
สักครู่จะตามไป ให้หายเหน่ือยก่อน ฝ่ายแมวก็รีบวิ่งนำาเพชรไปให้เจ้าของแล้วเล่า สรุปข้อคิดที่ได้รับจากนิทานพื้นบ้าน
ความดีความชอบใสต่ วั เอง และใส่ร้ายหมา เจา้ ของก็เช่อื จึงได้เล้ียงอาหารแมวอยา่ ง เร่ืองน้ัน ๆ จากน้ันฝึกซ้อมการเล่า
ดี และใหแ้ มวนอนในท่ดี ี ๆ บนบา้ น สว่ นหมากลับมากถ็ กู เจ้าของเลน่ งาน และถูก นิ ท า น เ พ่ื อ แ ส ด ง บ ท บ า ท ส ม มุ ติ
ให้นอนใต้ถุน หมารู้ว่าแมวทรยศตนก็โกรธมาก จึงได้คิดหาโอกาสจะทำาร้ายแมว หน้าชัน้ เรียน
จนถงึ ปจั จบุ นั หมากบั แมวกเ็ ปน็ ศตั รกู นั มาตลอด หมาเหน็ แมวเมอื่ ไรกจ็ ะไลก่ วดทนั ที

วิช� ทรวงแสวง เรียบเรยี ง

ส�ร�นุกรมวัฒนธรรมไทย ภ�คกล�ง เล่ม ๑๕

นทิ านพ้ืนบ้านภาคใต้
เร่อื ง อยากมีเพื่อนใหม่

อยากมีเพื่อนใหม่ เป็นนิทานพ้ืนบ้านประเภทคติสอนใจ นิยมเล่ากันในเขต
จงั หวดั พัทลงุ ผเู้ ล่าคอื นายแจ้ง เพชรรตั น ์ อายุ ๙๗ ปี บา้ นเลขที่ ๔๕ หมทู่ ี ่ ๔
ตำาบลควนขนนุ อาำ เภอควนขนนุ จังหวดั พัทลงุ สรุปเรอ่ื งได้ดังน้ี
มีชายชราคนหนึ่ง มีอาชีพทางทำาหัววัว หัวกวางด้วยไม้ทองหลางขาย มีฝีมือ
ประณีต ขายได้เงินพอเลี้ยงตัวรอดด้วยสะสมไว้เป็นเวลานาน จนมีเงินจำานวนถึง
๒๐ เหรียญ บรรจุถุงผ้าซ่อนไว้ในยุ้งข้าว รื้อข้าวออกก็เปล่ียนที่ซ่อนใหม่ หลายปี
ผ่านมาเงินเหรียญยังมีเท่าจำานวนเดิม เพราะเงินที่ได้มาบ้างก็จ่ายหมดไป อยู่มา
คืนหนึ่งชายผู้น้ันฝันว่า เงินเหรียญอยากมีเพื่อนใหม่ เบื่อหน้าเพื่อนเก่า ๆ ที่เห็น

นิทานพ้ืนบ้านและเพลงพ้นื บ้าน 135

แนวข้อสอบ O-NET 135 สุดยอดคู่มือครู

นิทานพ้นื บ้านภาคใต้เรื่อง อยากมเี พ่ือนใหม่ ใหข้ ้อคดิ ตรงกับขอ้ ใด
๑ เงนิ ทองเป็นของนอกกาย ไม่ตายยอ่ มหาใหมไ่ ด้
๒ ตอ้ งขยันทำ� มาหากินและเกบ็ ออม
๓ เก็บเงินไว้มาก ๆ อาจสญู หายได้
๔ เงนิ ไมใ่ ช่ส่ิงสำ� คญั ทสี่ ุดในชีวิต
(เฉลยขอ้ ๒ เพราะหากเราคิดว่าเรามเี งินจำ�นวนมากแลว้ ไม่ยอมท�ำ มาหากิน ถึงแมเ้ งนิ น้ันจะมจี �ำ นวนมากเท่าใด แต่ถ้า
วนั หนึ่งเงนิ นัน้ สูญหายจนหมดสน้ิ เราก็จะไมเ่ หลืออะไรติดตวั ดังเช่นชายชราจากนิทานเร่ือง อยากมเี พอ่ื นใหม)่

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

St St Step 3 ขน้ั ปฏิบตั ิ
และสรุปความรู้
หลังการปฏบิ ัติ จำาเจอยู่ทุกวัน ๆ จึงบอกว่าลาไปหาเพ่ือนใหม่ รุ่งข้ึนชายผู้นั้นไปตรวจดูท่ีซ่อนนับดู

๑๑. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ยงั ครบเหมอื นเดมิ แตเ่ กดิ ไมไ่ วใ้ จ เงนิ เหรยี ญอาจไปเสยี จรงิ ๆ ตามฝนั กเ็ ปน็ ได ้ จงึ นาำ

ความรรู้ ว่ มกนั ดงั น้ี ลงไปยัดเข้าในโพรงของไม้ทองหลางที่วางอยู่ใต้ถุนบ้าน อัดดินเหนียวเข้าไป

• นิทานพื้นบ้านเป็นเรื่องที่เล่า ครึ่งหน่ึง ปล่อยให้เหลือโพรงคร่ึงหน่ึง กลัวจะมีใครสงสัยขอนทองหลางขนาดใหญ่
ที่เตรียมไว้ทำาหัวกวางยากท่ีเงินเหรียญจะหนีออกไปได้ เฝ้าสังเกตตรวจตราทุกวัน
สบื ทอดตอ่ ๆ กนั มา แสดงถงึ ภมู ปิ ญั ญา คืนหนึ่งฝนตกหนัก พายุจัด ด้วยบ้านอยู่ติดกับแม่น้ำา จึงเกิดน้ำาท่วมโดยฉับพลัน

ทางภาษาและเปน็ มรดกทางวฒั นธรรม รุ่งขึ้นเขาลงไปดูไม่มีขอนไม้ทองหลางเสียแล้ว เขาลืมนึกไปว่าขอนไม้ทองหลาง

ของทอ้ งถนิ่ ทสี่ อดแทรกขอ้ คดิ คตสิ อนใจ ลอยน้ำาได้ลอยลงสู่แม่น้ำาออกทะเลไปแล้ว เงินท่ีเขาสะสมมาเป็นเวลานาน หนีไปได้

เป็นการปลูกฝังคุณธรรมต่าง ๆ ท่ี อยา่ งเหลอื เชอ่ื ไดค้ ตสิ อนใจตนเองวา่ ถา้ เราไมห่ าเงนิ มาเพมิ่ เตมิ เงนิ ทมี่ อี ยแู่ ลว้ กพ็ ลอย
หมดไปด้วย
พึงประสงค์ต่อการอยู่ร่วมกันในสังคม
และสะท้อนให้เห็นสภาพของสังคม พ่วง บษุ ร�รตั น์

ในอดีตหลาย ๆ ด้าน จึงควรอนุรักษ์ ส�ร�นกุ รมวฒั นธรรมไทย ภ�คใต้ เลม่ ๑๘

นิทานพน้ื บา้ นให้คงอย่สู บื ไป

ep 4 สรุปความรู้ นทิ านพนื้ บา้ นเปน็ ภมู ปิ ญั ญาและมรดกทางวฒั นธรรมของทอ้ งถนิ่
ซ่ึงนอกจากจะให้ความสนุกสนานเพลิดเพลินแล้วยังให้ข้อคิด คติสอนใจ
ขัน้ สื่อสารและน�ำเสนอ เป็นการปลูกฝังคุณธรรมต่าง ๆ ที่พึงประสงค์ต่อการอยู่ร่วมกันในสังคม และ
สะทอ้ นให้เห็นสภาพของสงั คมในอดีตหลาย ๆ ด้าน เชน่ ประเพณี วฒั นธรรม
๑๒. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม อ อ ก ม า เ ล่ า วิถีชีวิต ค่านิยมความเช่ือต่าง ๆ การศึกษาและรวบรวมนิทานพื้นบ้านจึงเป็น
นิทานพ้ืนบ้าน พร้อมท้ังแสดงบทบาท การอนุรักษน์ ิทานพน้ื บา้ นใหค้ งอย่สู บื ไป
สมมุติหน้าช้ันเรียน บอกข้อคิดท่ีได้รับ
จากเรื่องนั้น ๆ นักเรียนร่วมกันแสดง คำาถามท้าทาย จดุ ประกายความคดิ
ความคิดเห็นและประเมินผลงานของ
เพ่อื นแต่ละกลุม่

5ep ข้ันประเมินเพ่อื เพม่ิ คุณคา่ เพราะเหตใุ ดเราจึงตอ้ งอนุรกั ษ์และสืบทอดนทิ านพื้นบ้าน
บรกิ ารสังคม
และจติ สาธารณะ 136 วรรณคดแี ละวรรณกรรม ป. ๖

๑๓. นักเรียนนำ�นิทานพื้นบ้านไปเล่าผ่าน รอบรู้อาเซียนและโลก
เสียงตามสายในโรงเรียนก่อนเข้าแถว
ตอนเช้าหรือชว่ งพกั กลางวนั หรอื จัดทำ� a saeseaann
หนังสือนิทานพื้นบ้านของแต่ละภาค
ไปจัดวางในห้องสมุด เพ่ือให้นักเรียน นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ คน้ ควา้ นทิ านของประเทศสมาชกิ อาเซยี นกลมุ่ ละ ๑ เรอื่ ง
ในโรงเรียนได้อ่าน เป็นการช่วยอนุรักษ์ อา่ นนทิ านเรอื่ งนน้ั แล้วนำ�มาเลา่ ใหเ้ พื่อนฟัง วิเคราะหข์ ้อคิดท่ีได้รบั ว่าสามารถนำ�ไปใช้
และสบื ทอดนิทานพ้ืนบา้ น ในชวี ิตประจำ�วนั ไดอ้ ย่างไร

สุดยอดคู่มือครู 136

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตวั ช้ีวดั

เพลงพ้นื บา้ น ท ๕.๑ ป. ๖/๒
เพลงพื้นบ้าน คือ เพลงที่คนในท้องถ่ิน คิดรูปแบบการร้องและการเล่นขึ้น
เป็นเพลงที่มีท่วงทำานอง และภาษาเรียบง่ายไม่ซับซ้อน มุ่งความสนุกสนาน ภาระงาน/ชิน้ งาน
ร่ืนเริง ใช้เล่นในโอกาสต่าง ๆ เช่น สงกรานต์ ลอยกระทง หรือแม้กระท่ังในโอกาส
การแสดงเพลงพืน้ บา้ น

ท่ไี ดม้ ารว่ มแรงร่วมใจเพื่อทาำ งานอยา่ งใดอย่างหนึง่ เช่น เกี่ยวข้าว นวดขา้ ว St St ep 1 ข้นั สงั เกต
ลกั ษณะของเพลงพน้ื บา้ น สว่ นใหญ่เป็นการเกย้ี วพาราส ี หรอื การซักถามโต้ตอบ
กัน จุดเด่นของเพลงพื้นบ้านอยู่ที่ความไพเราะของท่วงทำานองและถ้อยคำาท่ีคารม รวบรวมขอ้ มูล
คมคาย ใชป้ ฏภิ าณไหวพรบิ ในการรอ้ งโตต้ อบกนั เพลงพนื้ บา้ นสว่ นใหญจ่ ะมเี นอ้ื รอ้ ง
และทำานองงา่ ย ๆ ทุกคนสามารถรอ้ งได้ ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
สถานท่ีเล่นเพลงพื้นบ้าน จะเล่นกันตามลานบ้าน ลานวัด ท้องนา ตามลำาน้ำา คำ�ถาม ดงั นี้
แลว้ แต่โอกาสในการเลน่ เพลง
เครื่องดนตรี เคร่ืองดนตรีที่ใช้เป็นเพียงเคร่ืองประกอบจังหวะ เช่น ฉิ่ง กรับ • นักเรียนรู้จักเพลงพ้ืนบ้านหรือไม่
กลอง หรือใช้การปรบมือประกอบจังหวะ ส่ิงสำาคัญในการร้องเพลงพื้นบ้าน อ ย่ า ง ไ ร (ตัวอย่างคำ�ตอบ รู้จัก
เพลงพื้นบ้านเป็นเพลงที่คนในท้องถิ่น

อีกอย่าง คือ ลูกคู่ท่ีร้องรับ ร้องกระทุ้ง หรือร้องสอดเพลง ซ่ึงจะช่วยทำาให้เกิด คิดรูปแบบการร้องและการเล่นขึ้น เช่น
ความสนกุ สนานครึกคร้นื ยิ่งขนึ้
เพลงเกย่ี วข้าว เพลงอแี ซว เพลงฉอ่ ย)
• นักเรียนชอบฟังเพลงพ้ืนบ้าน
หรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด (ตวั อย่างค�ำ ตอบ

ชอบฟงั เพราะมีความสนกุ สนาน เพลิดเพลนิ )
๒. นักเรียนศึกษาเพลงพ้ืนบ้าน แล้ว
ร่วมกันสนทนา เพ่ือสร้างความเข้าใจ
ฉิง่ กรบั กลอง ร่วมกัน

ประเภทของเพลงพ้นื บา้ น เพลงพนื้ บ้านแบ่งตามภมู ิภาคไดด้ ังน้ี ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์
๑. เพลงพื้นบา้ นภาคเหนือ
✿ เพลงค่าว เป็นบทขับร้องทม่ี ีทำานองสงู ต่าำ ไพเราะ มกั ใช้แตง่ ราำ พัน และสรุปความรู้
ความรกั หรือแต่งเปน็ เรอื่ งราว
✿ เพลงซอ เปน็ การขบั ร้องเกยี้ วพาราสีกนั
๓. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น
โดยตอบคำ�ถาม ดังน้ี
นทิ านพน้ื บ้านและเพลงพ้นื บา้ น 137 • เพลงพื้นบ้านมีลักษณะอย่างไร

(ใช้ถ้อยคำ�ภาษาง่าย ๆ มุ่งให้ความ

เพลงพื้นบา้ น เพลงปจั จุบนั ๔. นักเรียนเปรียบเทียบระหว่าง สนุกสนาน มีเนื้อร้องทำ�นองง่าย ๆ ผู้ร้อง
ต้องมีปฏิภาณไหวพริบ เพราะเป็นการร้อง
• ใชภ้ าษาถิ่น ใช้คำ� • เนน้ เร่อื งราวความรัก เพลงพื้นบ้านกับเพลงในปัจจุบัน โต้ตอบกันทนั ที)
• ถ่ายทอดความ สัมผสั ของชายหญงิ • นกั เรยี นจะรว่ มอนรุ กั ษเ์ พลงพน้ื บา้ น
เป็นไทยของ คล้องจอง • สะทอ้ นภาพสงั คม มคี วามเหมอื นหรอื ความแตกตา่ งกนั ใหค้ งอยใู่ นทอ้ งถนิ่ ไดอ้ ยา่ งไร (ตวั อยา่ ง
ท้องถ่นิ อย่างไร แล้วสรุปเป็นแผนภาพ คำ�ตอบ จัดแสดงเพลงพ้ืนบ้านในโรงเรียน
และคา่ นิยม
ท่ีเปล่ยี นไป ความคิด ดังนี้

เพ่ือเผยแพร่และให้นักเรียนในโรงเรียน

เห็นความส�ำ คัญของเพลงพ้ืนบ้าน)

137 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

ep 2 บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

St ขัน้ คิดวเิ คราะห์

และสรุปความรู้ ✿ จ๊อย เป็นการขบั ลาำ นำาในโอกาสตา่ ง ๆ

๕. นักเรียนแบ่งเป็น ๔ กลุ่ม ศึกษา ✿ ทำาฮ่าำ หรือคำาฮา่ำ เปน็ การขบั รอ้ งหมู่

เพลงพื้นบ้านในภาคตา่ ง ๆ ดงั นี้ ตวั อยา่ ง เพลงค่าวใจ๊
• กลุ่มที่ ๑ เพลงพนื้ บา้ นภาคเหนือ
• กลมุ่ ท่ี ๒ เพลงพนื้ บ้านภาคอสี าน ค่าวใจ๊ เป็นลักษณะอย่างจดหมายโต้ตอบระหว่างหนุ่มสาวเทียบได้กับ
• กล่มุ ที่ ๓ เพลงพน้ื บา้ นภาคกลาง เพลงยาว ดังนี้
• กลมุ่ ที่ ๔ เพลงพ้ืนบา้ นภาคใต้
๖. นักเรียนกลุ่มท่ี ๑ ศึกษาเพลง- มโนเนือง สะเทอื นเยือกย้าว เหมอื นกับยอดพลา้ ว เมือ่ ลมตีไกว
อรุ าระลกึ กระทกึ ในใจ หัทยาใน ดวงใจตนื่ เต้น
พื้นบ้านภาคเหนือ เพลงค่าวใจ๊ เรือ่ งได้รกั ตัว เจ้าไหมแพรเส้น เป็นกรรมซอนเวรพาลัด
แลว้ วเิ คราะหเ์ พลงตามหวั ข้อ ดงั นี้ (กรรมเวรชกั จงู ให้มารักกนั )
• การใช้คำ�ส่อื ความหมาย ดวงสเี นห ์ ได้เทคาำ รัก ห้อื ปุดสะบ้นั เพทา
• การใชค้ ำ�สมั ผัสคลอ้ งจอง (รอื้ ความรกั ท้ิง) (พังทลาย)
• ค่านิยมของคนไทยท่ีปรากฏใน พีไ่ ดร้ กั นอ้ ง เจา้ มิ่งขวญั ตา เมื่อสนทนา ฟ่จู าเล่าถอ้ ย
เนื้อเพลง เช่น วิถีชีวิต ความเช่ือ เหมือนจะรกั กัน ติดผันสืบส้อย เปนสายใยวงศส์ บื มติ ร
วัฒนธรรม
ฯลฯ
ส�ร�นกุ รมวัฒนธรรมไทย ภ�คเหนือ เล่ม ๒

จากน้ันออกมานำ�เสนอข้อมูลท่ีได้ ๒. เพลงพนื้ บา้ นในภาคอสี าน
หน้าชั้นเรียน ครูช่วยอธิบายเพ่ิมเติม ✿ หมอลำา แบ่งได้หลายชนิด เช่น ลำาหมู่เป็นการลำาเพื่อเล่านิทานต่าง ๆ
จนครบถ้วน โดยมีผู้แสดงประกอบ ลำาเต้ยเป็นการลำาท่ีมีจังหวะช้า ลำาเพลินเป็น
การลาำ แบบใหม่ มกี ารรา่ ยราำ ประกอบ
✿ เพลงโคราช มีลกั ษณะคลา้ ยเพลงฉ่อยของภาคกลาง
✿ เพลงรากไม ้ เปน็ การรอ้ งประกอบการทาำ งาน
✿ เพลงเซิ้ง เป็นเพลงใชป้ ระกอบพธิ กี รรม
เช่น เซง้ิ บง้ั ไฟ เซงิ้ ผีตาโขน เซิ้งนางแมว

138 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖ ก�รแสดงผีต�โขน

แนวข้อสอบ O-NET

ขอ้ ใดไม่ใชค่ วามรู้สึกท่เี กดิ จากการรอ้ งเพลงพื้นบา้ น
๑ ปลุกใจ ๒ สนกุ สนาน
๓ เบกิ บานใจ ๔ ผ่อนคลาย
(เฉลยขอ้ ๑ เพราะเพลงพนื้ บ้านเป็นเพลงท่ใี ชร้ อ้ งเพ่อื ให้เกดิ ความสนุกสนาน รา่ เรงิ
ผ่อนคลาย เบิกบานใจ ใชเ้ ลน่ เพอ่ื ความบนั เทิงไม่ใช่ปลุกใจให้ฮึกเหิม)

สุดยอดคู่มือครู 138

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Step 2asean

ตวั อยา่ ง เพลงโคราช ข้นั คิดวิเคราะห์
และสรุปความรู้

เพลงโคราช มีลักษณะคล้ายเพลงฉ่อยของภาคกลาง แต่ใช้ภาษาถ่ินบ้าง ๗. นักเรียนกลุ่มท่ี ๒ ศึกษาเพลง-
ภาษาไทยมาตรฐานบ้าง ประกอบเป็นเน้ือเพลงและใช้สำาเนียงโคราชจึงเรียกว่า พื้นบ้านภาคอีสาน เพลงโคราช แล้ว
เพลงโคราช ใชใ้ นงานบญุ ตา่ ง ๆ เชน่ งานโกนผมไฟ งานโกนจกุ งานขน้ึ บ้านใหม ่ วิเคราะหเ์ พลงตามหัวข้อ ดังน้ี
งานศพ ยกเวน้ งานแตง่ งานเพราะเชอื่ วา่ จะทาำ ใหช้ วี ติ คตู่ อ้ งเลกิ รา้ งกนั ปจั จบุ นั งานท ่ี
แสดงประจำาปีมิได้ขาด คือ งานแก้บนท่ีอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี หรือที่ชาวบ้าน • การใชค้ ำ�สอ่ื ความหมาย
เรยี กกนั ท่ัวไปว่า งานแก้บนท่านย่าโม ดงั น้ี • การใชค้ ำ�สมั ผัสคลอ้ งจอง
• ค่านิยมของคนไทยท่ีปรากฏใน

หมอเพลงแกบ้ นฝา่ ยชาย (นกแกว้ บวั ใหญ)่ เน้ือเพลง เช่น วิถีชีวิต ความเชื่อ
โอ...คุณป้าละออ ทา่ นมาแกบ้ น วฒั นธรรม
จากน้ันออกมานำ�เสนอข้อมูลท่ีได้
ก็ให้ทุกคน ดอกนายา่ นา...เอย...สบาย หน้าช้ันเรียน ครูช่วยอธิบายเพิ่มเติม
ดังทา่ นก็ไดม้ าวิงวอน จนครบถ้วน
มาขอพรจากคณุ ยา่
คณุ ปา้ ละออมาแก้บน
ขอใหท้ ุกคนสบายดเี ออ...
หมอเพลงแกบ้ นฝา่ ยหญิง (ประมลู พันดงุ )
โอ...คอื ว่าประวตั ิเดมิ ย่าก็เป็นคนดงั

ใจของคุณป้าละออแกก็ยัง
และหนาย่าโมเอย
คอื วา่ คณุ ป้าละออไดห้ าเพลง
มาแกบ้ นใหค้ ณุ ยา่

ละนใี้ หแ้ มส่ ามวัน

จุดธปู เทียนบวงสรวงบอกดวงวญิ ญาณ

ส�ร�นุกรมวัฒนธรรมไทย ภ�คอสี �น เลม่ ๔

นทิ านพ้ืนบ้านและเพลงพ้นื บา้ น 139

แนวข้อสอบ O-NET

เพลงพ้ืนบา้ นขอ้ ใดมีลกั ษณะการร้องเลน่ แตกต่างจากขอ้ อนื่
๑ เพลงนา ๒ เพลงซอ
๓ เพลงคา่ วใจ ๊ ๔ เพลงโคราช
(เฉลยข้อ ๔ เพราะเพลงโคราชเปน็ เพลงทีใ่ ช้ร้องเล่นในงานบญุ ตา่ ง ๆ ยกเว้น
งานแตง่ งานเพราะเชื่อวา่ จะทำ�ใหช้ วี ิตค่ตู ้องเลกิ รา้ งกัน ส่วนขอ้ ๑ ๒ และ ๓
เปน็ เพลงท่ใี ชร้ อ้ งเกยี้ วพาราสีกัน)

139 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

Step 2 ขนั้ คิดวิเคราะห์

และสรุปความรู้ ๓. เพลงพน้ื บ้านภาคกลาง มกั ใช้รอ้ งในโอกาสต่าง ๆ เช่น
✿ รอ้ งเพื่อความบนั เทิง ได้แก่ เพลงเรอื เพลงอแี ซว ลําตัด เพลงฉอ่ ย
๘. นักเรียนกลุ่มที่ ๓ ศึกษาเพลง- ✿ รอ้ งประกอบการทาํ งาน ไดแ้ ก่ เพลงเกยี่ วขา้ ว เพลงเต้นกาํ ราํ เคยี ว
พื้นบ้านภาคกลาง เพลงเรือ แล้ว
วิเคราะห์เพลงตามหวั ข้อ ดงั นี้ ตวั อยา่ ง เพลงเรอื

• การใชค้ ำ�สื่อความหมาย เนื่องจากในภาคกลางมีการคมนาคมทางนํ้าสะดวก หลายจังหวัดจึงนิยม
• การใช้คำ�สมั ผัสคลอ้ งจอง เล่นเพลงเรือ เมอ่ื น้าํ เตม็ ฝงั่ เป็นการร้องโต้ตอบระหวา่ งชายหญงิ เชิงเก้ียวพาราสี
• ค่านิยมของคนไทยท่ีปรากฏใน บางทีมีการเล่นเพลงโต้กันระหว่างจังหวัด เช่น สุพรรณบุรีกับอยุธยา
อ่างทองกบั สิงหบ์ ุรี
เนื้อเพลง เช่น วิถีชีวิต ความเชื่อ
วัฒนธรรม พอเหลือบชมา้ ยเห็นสายสมร
จากนั้นออกมานำ�เสนอข้อมูลที่ได้ อยูท่ ี่ฝ่ังสาครน้ําเชีย่ ว
หน้าชั้นเรียน ครูช่วยอธิบายเพิ่มเติม ไม่มีชายใดจะกรายจะกลาํ้
จนครบถว้ น เหน็ แมล่ อยลําอยู่ลาํ เดยี ว
ขอเชญิ แม่พมุ่ มาลาหันหนา้ มาเหลยี ว
นอ้ งจะวา่ พีเ่ กย้ี วเลยเอย
(ลกู ค่รู อ้ งซํ้าวรรคทา้ ย แล้วลงด้วย “ฮ้าไฮ้เชีย้ บ เช้ียบ เชี้ยบ„)

สารานุกรมไทยสำาหรับเยาวชน
โดยพระราชประสงค์ในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั *
ทีม่ า : http://www.kanchanapisek.or.th/kp6/New/sub/book/book.
php?book=13&chap=7&page=t13-7-infodetail09.html

*พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในที่นี้หมายถึง พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช
บรมนาถบพติ ร

140 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖

แนวข้อสอบ O-NET

ขอ้ ใดไมใ่ ชเ่ พลงพ้นื บา้ น
๑ เพลงฉอ่ ย ๒ เพลงอีแซว
๓ เพลงปรบไก่ ๔ เพลงลาวดวงเดอื น
(เฉลยข้อ ๔ เพราะเพลงลาวดวงเดอื นเปน็ เพลงไทยเดิมไม่ใชเ่ พลงพ้นื บา้ น)

สุดยอดคู่มือครู 140

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ep 2aseanSt

๔. เพลงพ้นื บ้านภาคใต้ ข้นั คดิ วิเคราะห์
✿ เพลงเรือ เป็นเพลงที่เลน่ ทางน้าำ เหมือนกบั เพลงเรือของภาคกลาง และสรุปความรู้
แตท่ าำ นองและเนอ้ื เพลงต่างกนั
✿ เพลงบอก เปน็ เพลงที่เลน่ ได้ทัง้ รอ้ งคนเดียวและรอ้ งโต้ตอบ ๙. นักเรียนกลุ่มท่ี ๔ ศึกษาเพลง-
✿ เพลงนา ใช้ร้องเกี้ยวพาราสกี นั ในเทศกาลต่าง ๆ พ้ืนบ้านภาคใต้ เพลงบอก แล้ว
✿ เพลงโค เป็นชอื่ เพลงประกอบการราำ โนรา วเิ คราะหเ์ พลงตามหวั ข้อ ดงั นี้

• การใชค้ ำ�สอื่ ความหมาย
• การใชค้ ำ�สัมผสั คลอ้ งจอง

ตวั อย่าง เพลงบอก • ค่านิยมของคนไทยท่ีปรากฏใน
เน้ือเพลง เช่น วิถีชีวิต ความเชื่อ
เพลงบอก เป็นเพลงพ้ืนบ้านที่นิยมเล่นแพร่หลายที่สุด ในสมัยก่อน วฒั นธรรม
เม่ือถึงหน้าสงกรานต์ ยังไม่มีปฏิทินบอกสงกรานต์อย่างปัจจุบัน แม่เพลงจะนำา
รายละเอียดเกี่ยวกับสงกรานต์ออกป่าวประกาศแก่ชาวบ้าน โดยร้องเป็นเพลง จากน้ันออกมานำ�เสนอข้อมูลที่ได้
พ้ืนบ้าน มีลูกคู่รับเป็นทำานองเฉพาะ เพลงดังกล่าวจึงได้ช่ือว่า “เพลงบอก„ หนา้ ช้นั เรยี น ครชู ว่ ยอธิบายเพมิ่ เตมิ
การเล่าเรอื่ งราวต่าง ๆ การให้ขอ้ คดิ คตเิ ตอื นใจ ก็เป็นเพลงบอกเชน่ กนั ดังน้ี จนครบถว้ น

(แมเ่ พลง) รกั เมยี เสียนายจะคลายยศ ๑๐. นักเรียนร่วมกันประเมินคุณค่าของ
รักกระบอื เสียสวนควรจะอดผล เพลงพื้นบา้ นในดา้ นต่าง ๆ ดังน้ี
(ลูกค)ู่ เอ เห มา เหย
รกั กระบอื เสยี สวนควรจะอดผล...เหอ • คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์
(แม่เพลง) รกั นวลเสยี งานป่วยการตน (สรปุ แนวคิดส�ำ หรบั ครู
รกั ชนมเ์ สยี ชื่อคอื คนรา้ ย เพลงพื้นบ้านจะใช้ภาษาท่ีเรียบง่าย
(ลกู ค)ู่ เอ เห มา เหย
รกั ชนม์เสียชื่อคือคนรา้ ย...เหอ แต่มีความหมายกินใจ ถ้อยคำ�ที่ใช้จะ

ส�ร�นุกรมวฒั นธรรมไทย ภ�คใต้ เล่ม ๑๑ สัมผัสคล้องจองกัน มีการสอดแทรก

ค�ำ ภาษาถน่ิ บ้าง)
• คุณคา่ ด้านสังคม
(สรุปแนวคดิ ส�ำ หรับครู

เพลงพ้ืนบ้านสะท้อนให้เห็นสภาพ-

สังคม วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ ความเช่ือ

นิทานพนื้ บา้ นและเพลงพ้นื บา้ น 141 วัฒนธรรม ประเพณีของคนในแต่ละ
ท้องถิ่น เช่น เพลงเรือ สะท้อนให้เห็น

แนวข้อสอบ O-NET สภาพสังคม วิถีชีวิตของคนภาคกลาง
ท่ีปลูกบ้านเรือนติดแม่น้ํา ลำ�คลอง

ข้อใดเป็นเพลงพืน้ บ้านภาคใตท้ งั้ หมด ใชก้ ารคมนาคมทางน้าํ )

๑ เพลงโค เพลงบอก เพลงนา ๒ เพลงเรอื เพลงลำ� ตัด เพลงอแี ซว

๓ เพลงโค เพลงเรือ เพลงซอ ๔ เพลงคา่ ว เพลงรากไม้ เพลงนา

(เฉลยข้อ ๑ เป็นเพลงพื้นบา้ นภาคใตท้ ัง้ หมด

สว่ นขอ้ ๒ มีเพลงลำ�ตัด เพลงอแี ซว เปน็ เพลงพืน้ บา้ นภาคกลาง

ขอ้ ๓ มเี พลงซอ เป็นเพลงพน้ื บ้านภาคเหนอื

ขอ้ ๔ มเี พลงคา่ ว เพลงรากไม้ เปน็ เพลงพ้นื บ้านภาคเหนือและภาคอสี าน ตามล�ำ ดบั ) 141 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET
ep 2 ขัน้ คดิ วิเคราะห์
St St และสรปุ ความรู้
นอกจากนี้ เพลงร้องเล่นประกอบการละเล่นของเด็กไทยในสมัยก่อน เช่น
๑๑. นกั เรยี นรว่ มกนั วเิ คราะหค์ วามสำ�คญั การเล่นรรี ีขา้ วสาร แม่ง ู โพงพาง ตะเข้ตะโขง

ของเพลงพื้นบ้าน แล้วสรุปเป็น มอญซ่อนผา้ ก็จดั เปน็ เพลงพื้นบ้าน
ที่ร้องเลน่ ตอ่ ๆ กนั มานานจนถึงปัจจบุ นั
แผนภาพความคิด ดงั นี้

ให้ความสนกุ สนาน ฝกึ การใช้ ตัวอยา่ ง
บันเทิงใจ ปฏิภาณไหวพริบ เพลงรรี ขี า้ วสาร

ความสำ�คญั ของ รรี ขี ้าวสาร สองทะนานขา้ วเปลอื ก เลือกทอ้ งใบลาน
เพลงพน้ื บา้ น เกบ็ เบ้ียใต้ถนุ ร้าน คดขา้ วใส่จาน พานเอาคนข้างหลังไว้

เกดิ ความภาคภูมใิ จ สะท้อนใหเ้ ห็น เพลงแมง่ ู กนิ น้าำ บอ่ ไหน
ในความเป็นไทย คณุ คา่ ดา้ นสังคม ย้ายไปก็ย้ายมา
แมง่ ูเอย๋ โยกไปก็โยกมา
ep 3 ขัน้ ปฏบิ ตั ิ กินนา้ำ บ่อทราย บินไปกบ็ นิ มา
และสรปุ ความรู้ กนิ นา้ำ บ่อโศก กนิ กลางตลอดตัว
หลังการปฏิบัติ กินนำา้ บอ่ หิน
กินหัวกินหาง

๑๒. นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ ตามความเหมาะสม เพลงตะเขต้ ะโขง อยู่ในโพรงไม้สัก
แต่ละกลุ่มศึกษาเพลงพ้ืนบ้านใน กัดคนไมเ่ ขา้
ท้องถิ่นต่าง ๆ อาจจะเป็นเพลง- ตะเขต้ ะโขง อย่ใู นโพรงประสัก
ร้ อ ง เ ล่ น ห รื อ เ พ ล ง ก ล่ อ ม เ ด็ ก ตะเขฟ้ นั หัก กัดใครไม่เขา้
ยกตัวอย่างมากลุ่มละ ๑ เพลง เขียน ไอ้เข้ไอ้โขง
เนื้อเพลง แล้วร่วมกันอภิปรายใน ไอเ้ ข้ฟันหัก
หวั ขอ้ ดังนี้
เพลงกล่อมเด็ก เป็นเพลงพ้ืนบ้านประเภทหนึ่งเน้ือร้องมักจะเกี่ยวกับชีวิต
• เปน็ เพลงพ้ืนบ้านภาคใด ความเป็นอยู่ ธรรมชาติรอบตัว แสดงถึงความรักความทะนุถนอมท่ีแม่มีต่อลูก
• นิยมร้องในโอกาสใด ซง่ึ เน้อื หาจะแตกตา่ งกันไปแตล่ ะทอ้ งถิ่น
• ดนตรที ใี่ ชป้ ระกอบ
• คุณค่าของเพลง 142 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖
• ขอ้ คดิ ที่ไดจ้ ากเพลง
จากน้ันนำ�เพลงพื้นบ้านมาฝึกร้อง รอบรู้อาเซียนและโลก

และฝึกซ้อมการแสดง ออกแบบ a saeseaann
การนำ�เสนอให้น่าสนใจ เพ่ือออกมา
นำ�เสนอหน้าช้ันเรยี น นักเรียนแบ่งกลุ่มศึกษาค้นคว้าการละเล่นพ้ืนเมืองของประเทศสมาชิก-
อาเซียน กล่มุ ละ ๑ อยา่ ง จากแหล่งเรียนรตู้ า่ ง ๆ ศึกษาการละเลน่ น้นั ให้เข้าใจ
แล้วฝึกซ้อมการละเล่น จากน้ันออกมาสาธิตการละเล่นให้เพื่อนดู
โดยใหเ้ พื่อนกลุ่มอ่ืน ๆ รว่ มเลน่ ดว้ ย เพ่อื เป็นการขยายประสบการณ์การเรยี นรู้

สุดยอดคู่มือครู 142

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
ep 3asean
St St ขน้ั ปฏิบตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏิบัติ
ตวั อย่าง เพลงกล่อมเด็กของภาคอีสาน

นอนสาแมเ่ ย้อ หลบั ตาสาแม่เย้อ ๑๓. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น
นอ้ นอผู่ า่ น้อนสาแม่เยอ ความรรู้ ว่ มกัน ดงั นี้
แม่ไปไฮ กะคคี ้วยเขาล้า
แม่ไปน้า กะคีคว้ ยเขาตู้ • เ พ ล ง พ้ื น บ้ า น เ ป็ น ม ร ด ก ท า ง
ขานงึ่ ค ู่ ขาหนง่ึ ล้องชอ้ ย วรรณกรรมของแต่ละท้องถิ่น ท่ีแต่ง
ด้วยท่วงทำ�นองและภาษาที่เรียบง่าย
แปลเป็นภาษาไทยมาตรฐาน แต่มีใจความลึกซ้ึงกินใจ สอดแทรก
ขอ้ คิดและคา่ นิยมต่าง ๆ ทเี่ ป็นแนวทาง
นอนเสียแม่นะ หลบั ตาเสียแม่นะ ประพฤตปิ ฏบิ ตั ขิ องคนในแตล่ ะทอ้ งถน่ิ
นอนอ่ผู า้ นอนเสยี แมน่ ะ ทั้งด้านสภาพสังคม วิถีชีวิต ความเชื่อ
แมไ่ ปไร ่ กข็ ี่ควายเขาลา วัฒนธรรม ประเพณี นับว่าเป็น
แม่ไปนา ก็ข่คี วายเขาตู้ ภูมิปัญญาชาวบ้านท่ีเป็นศิลปะอย่าง
ขาหนงึ่ คู้ ขาหนงึ่ เหยยี ดตรง แท้จริง ควรค่าแก่การอนุรักษ์ให้คงอยู่
คูส่ งั คมไทยตลอดไป
จ�รณุ ี กองพลพรหม
“คณุ ค�่ คตชิ �วบ้�นหมูบ่ �้ นเมอื งเก�่ ” ep 4
ส�ร�นุกรมวฒั นธรรมไทย ภ�คอสี �น เลม่ ๙
ขนั้ ส่อื สารและน�ำเสนอ
คาำ ถามท้าทาย จุดประกายความคิด
๑๔. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาร้อง-
เพลงพน้ื บา้ นกับเพลงในปัจจบุ นั เหมือนหรอื แตกตา่ งกันอย่างไร เพลงพื้นบ้าน และนำ�เสนอการแสดง
จากน้ันอธิบายข้อมูลเก่ียวกับเพลง-
สรปุ ความรู้ เพลงพื้นบ้านเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของทอ้ งถิ่น แสดงถงึ ความ พ้ืนบ้านเพลงน้ันตามประเด็นท่ีกลุ่ม
เป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอนของคนไทยทุกภาคที่นิยมร้อยกรองเพลงด้วยคำาท่ี อภิปราย นักเรียนและครูร่วมกันแสดง
เรยี บงา่ ยแตม่ คี วามหมายกนิ ใจ เพลงพน้ื บา้ นบางเพลงยงั แทรกขอ้ คดิ และคา่ นยิ ม ความคิดเห็นเพิ่มเติมและประเมิน
ต่าง ๆ ที่เป็นแนวประพฤติปฏิบัติของคนในท้องถิ่น นับเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน การรอ้ งเพลงพื้นบ้าน
ท่ีเป็นศิลปะอย่างแท้จริง และนำามาซึ่งความภาคภูมิใจของคนในท้องถิ่น
ทีจ่ ะอนุรักษส์ ืบสานตอ่ ไป เสริมความรู้ ครูควรสอน

นิทานพ้นื บา้ นและเพลงพ้ืนบา้ น 143 สรา้ งคา่ นยิ มการรักษาวฒั นธรรม
ประเพณไี ทยอันงดงาม
แนวข้อสอบ O-NET ครูอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า เพลง-
พ้ืนบ้านเป็นเอกลักษณ์อย่างหน่ึงของ
นกเขาเถือ่ นเอย มาอยู่ในเรือนเลี้ยงน้อง การแสดงให้เห็นวัฒนธรรม ประเพณี
แมจ่ ะไปขายของ มาเลย้ี งน้องเถิดพ่อคณุ เอย ของไทย เปน็ ภมู ปิ ญั ญาทางภาษา แสดงถงึ
เพลงพื้นบา้ นขา้ งตน้ เปน็ เพลงชนิดใด ปฏิภาณไหวพรบิ ของคนในท้องถน่ิ ต่าง ๆ
๑ เพลงรอ้ งเล่น ๒ เพลงกล่อมเดก็ นักเรียนจึงควรช่วยกันอนุรักษ์สืบสาน
๓ เพลงประกอบการเล่น ๔ เพลงประกอบพธิ ีกรรม ต่อไป เพ่ือให้คนรุ่นหลังได้เกิดความ
(เฉลยข้อ ๒ เปน็ เพลงกลอ่ มเด็ก เพราะเน้ือรอ้ งนน้ั แสดงความสมั พนั ธข์ องแมแ่ ละลกู ) ภาคภมู ใิ จในท้องถน่ิ ของตน

143 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 แนวข้อสอบ O-NET

St Step 4 อบรู รอบโลก
ร
ขั้นสอ่ื สารและน�ำเสนอ ต�ำ น�นนกกระเรยี นพนั ตวั
ซาดาโกะเด็กหญิงชาวญี่ปุ่นที่ล้มป่วยด้วยโรคลูคีเมีย
๑๕. นกั เรยี นสบื คน้ ความรเู้ กย่ี วกบั นทิ าน ห รื อ ม ะ เ ร็ ง เ ม็ ด เ ลื อ ด ข า ว ซ่ึ ง เ ป็ น ผ ล ม า จ า ก ส า ร
พื้นบ้านและเพลงพื้นบ้านจากแหล่ง- กัมมนั ตรงั สขี องระเบิดปรมาณู ในสงครามโลกครัง้ ท่ ี ๒
การเรียนรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลาย ท่ีฮิโรชิมา เม่ือ พ.ศ. ๒๔๘๘ เร่ืองราวของเธอ
เช่น ห้องสมุด อนิ เทอรเ์ น็ต สอบถาม ถูกนำาเสนอผ่านตัวหนังสือและส่ือต่าง ๆ แต่ท่ีโด่งดัง
จากผู้รู้ แล้วนำ�ความรู้ท่ีได้มา มากท่ีสุด คือ หนังสือเร่ือง ซาดาโกะกับนกกระเรียน
แลกเปลย่ี นกนั เพอ่ื ขยายประสบการณ์ พันตัว หรือ Sadako and the Thousand
การเรยี นรู้ Paper Cranes ของ อีลีนอร์ โคเออร์ นักเขียน
ชาวแคนาดา หนงั สอื เลม่ นไี้ ดร้ บั การพมิ พค์ รงั้ แรกทสี่ หรฐั อเมรกิ าเมอื่ พ.ศ. ๒๕๒๐
5ep ขนั้ ประเมนิ เพ่อื เพ่ิมคุณค่า หลังจากนนั้ มีการพิมพ์เป็นภาษาตา่ ง ๆ มากมาย
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ เรียบเรียงจาก http://www.board.postjung.com/511933.html

๑๖. นักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมที่เกี่ยวกับ นทิ านพื้นบา้ นภาคต่าง ๆ http://www.whitemedia.org/
เพลงพ้ืนบ้าน ช่วยเผยแพร่ข้อมูล เพลงพ้ืนบา้ นภาคต่าง ๆ
ความรู้หรือเผยแพร่ด้วยการร่วม- http://www.sor.cm77.com/sor08.html
แสดงเพลงพน้ื บา้ นตามความสามารถ http://www.thaigoodview.com/library/contest2552/type1/thai03/10/
และโอกาสทีเ่ หมาะสม contents/folkmusic19.html

144 วรรณคดแี ละวรรณกรรม ป. ๖

แนวข้อสอบ O-NET

ขอ้ ใดเป็นการอนุรักษเ์ พลงพ้ืนบ้านไดม้ ากท่ีสดุ
๑ เปิดเพลงพ้นื บา้ นฟงั ก่อนนอนทุกคืน ๒ เลอื กท�ำรายงานเรอื่ งเพลงพืน้ บ้าน
๓ ไปชมการแสดงเพลงพน้ื บ้านทกุ ครงั้ ที่มีโอกาส ๔ ร่วมเปน็ ผแู้ สดงร้องเพลงพนื้ บา้ นในงานประจ�ำปขี องโรงเรยี น
(เฉลยข้อ ๔ เพราะการได้ลงมอื ปฏบิ ัติจรงิ จะทำ�ให้รสู้ กึ ภูมิใจในทอ้ งถิ่นและเปน็ การอนุรักษส์ บื สานเพลงพืน้ บ้าน สว่ นขอ้ ๑ ๒
และ ๓ เป็นเพยี งการไดศ้ ึกษาความรเู้ ก่ยี วกบั เพลงพ้นื บ้านยงั ไมไ่ ดล้ งมอื ปฏบิ ัติ ท�ำ ใหย้ ังเหน็ ผลไมช่ ัดเจนทจ่ี ะช่วยอนุรกั ษ์เพลงพ้นื บา้ น)

สุดยอดคู่มือครู 144

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ตัวชี้วัด

เพ่ิมพูนปญั ญา นานากิจกรรม ท ๕.๑ ป. ๖/๒

ใหน้ กั เรยี นคน้ หานทิ านพน้ื บา้ นทอ้ งถนิ่ ตนเอง เลอื กเรอื่ งทน่ี กั เรยี นชอบ ๑ เรอื่ ง
อา่ นแลว้ นำามาเล่าใหเ้ พ่อื นฟงั
ใหน้ กั เรยี นคน้ หานทิ านพน้ื บา้ นของทอ้ งถน่ิ อน่ื ทสี่ นใจ เลอื กเรอื่ งทนี่ กั เรยี นชอบ
๑ เร่ือง อ่านแล้วนาำ มาเล่าให้เพอ่ื นฟงั
ใหน้ กั เรยี นแบง่ กลมุ่ อภปิ รายขอ้ คดิ ทไ่ี ดจ้ ากการฟงั นทิ านพนื้ บา้ นในทอ้ งถน่ิ ตา่ ง ๆ
ให้นกั เรียนแบ่งกลุ่มเลอื กนทิ านพืน้ บ้านกลุ่มละ ๑ เรอ่ื ง นาำ มาเขียนบทสนทนา
ตามเน้อื เรอื่ งเดิม แลว้ ฝึกซอ้ มการแสดงเพื่อมาแสดงหน้าชั้นเรียน
ใหน้ ักเรียนสอบถามผู้รู้เกย่ี วกับเพลงพื้นบ้านในท้องถน่ิ แล้วฝึกรอ้ ง
ใหน้ กั เรียนแบ่งกลมุ่ รอ้ งเพลงประกอบการเลน่ ของเด็กไทย

กจิ กรรมถ่ายโยงความรสู้ สู่ มรรถนะสำคญั

ให้นักเรียนจัดประกวดเล่านิทานพื้นบ้านในระดับชั้น โดยทุกห้องจะส่งตัวแทน
เข้าประกวดห้องละกี่คนก็ได้ คัดเลือกตัวแทนนักเรียนห้องละ ๑ คน มาเป็น
คณะกรรมการตดั สินร่วมกับอาจารย์

นิทานพน้ื บา้ นและเพลงพน้ื บ้าน 145

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21

นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มศึกษาค้นคว้าแล้วรวบรวมเพลงพ้ืนบ้าน
ในทอ้ งถน่ิ ต่าง ๆ วิเคราะหค์ ่านยิ มทปี่ รากฏในเน้ือเพลง ฝึกรอ้ งเพลงพื้นบ้านนนั้
แล้วนำ�เสนอในรูปแบบต่าง ๆ ท่ีน่าสนใจ เพ่ือเป็นการอนุรักษ์และสืบทอด
เพลงพน้ื บ้าน

145 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

เป้าหมายการเรียนรู้

มาตรฐานการเรียนรู้ บทอาขยาน

มาตรฐาน ท ๕.๑
เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์
วรรณคดีและวรรณกรรมไทยอย่างเห็น
คุณคา่ และนำ�มาประยกุ ต์ใช้ในชวี ติ จรงิ

สมรรถนะสำ�คญั ของผ้เู รยี น ตัวชี้วัด
 ท่องจำ�บทอ�ขย�นต�มที่กำ�หนดและบทร้อยกรองที่มีคุณค่�ต�มคว�มสนใจ (ท ๕.๑ ป. ๖/๔)
๑. ความสามารถในการส่อื สาร
• ทักษะการอา่ น แผนผังสาระการเรียนรู้
• ทักษะการเขยี น
• ทักษะการฟงั การดู และการพูด ขุนชา้ ง-ขนุ แผน บทอาขยาน โคลงโลกนิติ
๒. ความสามารถในการคดิ ตอน กำาเนิดพลายงาม
๓. ความสามารถในการแกป้ ัญหา
๔. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ิต
๕. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี

คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์

ใฝเ่ รยี นรู้ สาระสำาคัญ
ตวั ชี้วดั ที่ ๔.๑ ตั้งใจ เพียรพยายามใน ก�รท่องจำ�บทอ�ขย�นเพื่อนำ�ไปใช้อ้�งอิงและนำ�ข้อคิดไปเป็นแนวท�งในก�รดำ�เนินชีวิต
การเรียนและเข้ารว่ มกิจกรรมการเรยี นรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
มงุ่ มัน่ ในการท�ำ งาน
ตัวชี้วัดที่ ๖.๑ ต้ังใจและรับผิดชอบใน
การปฏิบัติหน้าท่กี ารงาน
ตัวชวี้ ดั ที่ ๖.๒ ทำ�งานด้วยความเพียร-
พยายามและอดทนเพื่อให้งานสำ�เร็จตาม
เป้าหมาย

รกั ความเปน็ ไทย
ตวั ชีว้ ัดท่ี ๗.๒ เหน็ คณุ คา่ และใชภ้ าษาไทย
ในการสอ่ื สารไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งเหมาะสม

นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มศึกษาและเลือกบทร้อยกรองท่ีกลุ่มตนเองสนใจ
อธิบายข้อคิดท่ีได้รับจากบทร้อยกรองน้ัน ๆ ฝึกท่องจนคล่องแคล่ว แล้วนำ�ไป
ท่องผ่านเสียงตามสายของโรงเรียนเพ่ือให้นักเรียนคนอ่ืนได้ฟัง สามารถนำ�
ข้อคิดจากบทรอ้ ยกรองไปใช้ให้เกิดประโยชน์ตอ่ ไป

สุดยอดคู่มือครู 146

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

ประวัติผู้แต่ง ตวั ชวี้ ดัSt
อาขยานบทหลักบทที่ ๑ ผู้แต่งบทอาขยาน ขุนช้าง-ขุนแผน ตอน กำาเนิดพลายงาม คือ สุนทรภู่
ซึ่งได้กล่าวประวัติไว้แล้วในเสภาเรื่อง ขุนช้าง-ขุนแผน ตอน กำาเนิดพลายงาม ท ๕.๑ ป. ๖/๔

พระประวัติ ภาระงาน/ชน้ิ งาน
อาขยานบทหลักบทที่ ๒ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศรเป็นพระราชโอรสใน
พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั ประสตู แิ ตเ่ จา้ จอมมารดานิม่ ซึง่ เปน็ ธดิ าของเจา้ พระยาพระคลงั (หน) การท่องจำ�บทอาขยาน
ประสูติเมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๓๓๖ พระองค์ทรงกำากับกรมอาลักษณ์ซึ่งเป็นกรมที่เกี่ยวกับ
การหนังสือ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร ep 1 ขั้นสังเกต
ทรงรวบรวมโคลงโลกนติ ิ นอกจากนยี้ งั ทรงนพิ นธโ์ คลงนริ าศเสดจ็ ไปทพั เวยี งจนั ทน์ และคำาฉนั ทก์ ลอ่ มพระโอรส
สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศรสิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ตรงกับวันที่ ๔ กันยายน พ.ศ. ๒๔๐๒ รวบรวมข้อมูล
พระชนมายุ ๖๗ พรรษา ทรงเป็นต้นสกุล เดชาติวงศ์
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนา โดยตอบ
บทอาขยาน คือ บทท่องจำ� ซึ่งเป็นบทร้อยกรองประเภทต่�ง ๆ ท่ีต้องมี คำ�ถาม ดงั น้ี
ลกั ษณะเดน่ ดังน้ี
• บทอาขยานมคี ณุ ค่าอยา่ งไร
ฉนั ทลกั ษณด์ ี ลกั ษณะเดน่ ภ�ษ�ดี (แฝงข้อคิด ควรค่าแก่การจดจำ� เพื่อนำ�ไป
ของบทอาขยาน
ใช้เตอื นใจในการดำ�เนินชีวิต)
ขอ้ คิดดี คว�มหม�ยดี • ความจำ�มีความสำ�คัญหรือไม่

อาขยานบทหลักบทท่ี ๑ ในการดำ�เนินชีวิตนักเรียนต้องจดจำ�
สิง่ ใดบา้ ง
จ�กเสภ�เรื่อง ขุนช้�ง-ขุนแผน ตอน กำ�เนิดพล�ยง�ม แต่งด้วยกลอนสุภ�พ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ความจำ�มีความสำ�คัญ
ใช้จงั หวะ ๓/๒/๓ หรอื ๓/๓/๓ ขึ้นอยู่กบั จำ�นวนค�ำ ในแตล่ ะวรรค เพราะเป็นพื้นฐานของการคิด เราต้องใช้
ข้อมูลตา่ ง ๆ ทีเ่ กดิ จากการเรยี นรู้และจดจำ�
ขุนชา้ ง-ขนุ แผน มาพัฒนาความคิด ในการด�ำ เนินชีวิตสิ่งที่
เราจะตอ้ งจดจ�ำ เชน่ การจ�ำ รายละเอยี ดของ
ตอน กาำ เนิดพลายงาม คนรอบข้าง เพื่อจะได้อยู่ร่วมกันในสังคม
ได้ การจดจำ�บทเรียนหรือส่ิงท่ีได้เล่าเรียน
แม่รักลกู /ลูกกร็ ู้/อยวู่ ่�รกั // คนอ่นื สกั /หมืน่ แสน/ไม่แมน้ เหมือน// มา การจำ�เหตุการณ์ต่าง ๆ เพื่อเป็นเครื่อง
จะกนิ นอน/วอนว่�/เมตต�เตอื น// จะจ�กเรอื น/ร�้ งแม่/ไปแต่ตัว// เตอื นใจตนเอง)
แมว่ ันทอง/ของลกู /จงกลบั บ้�น// เข�จะพ�ล/ว้�ว่นุ /แมท่ นู หัว// ๒. นักเรียนศึกษาประวัติสุนทรภู่และ
จะก้มหน�้ /ล�ไป/มไิ ดก้ ลัว// แม่อย่�มวั /หมองนัก/จงหกั ใจ// พระประวตั สิ มเดจ็ พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ
กรมพระยาเดชาดิศร
บทอาขยาน 147 ๓. นักเรียนศึกษาความหมายของ
บทอาขยาน เพ่ือให้เกิดความเข้าใจ
แนวข้อสอบ O-NET ก่อนศึกษา
๔. นักเรียนฝึกอ่านออกเสียงบทอาขยาน
แม่รกั ลูกลกู ก็ร้อู ยู่วา่ รัก คนอน่ื สกั หมื่นแสนไมแ่ ม้นเหมือน ขุนช้าง-ขุนแผน และโคลงโลกนิติ
จะกนิ นอนวอนวา่ เมตตาเตอื น จะจากเรือนรา้ งแม่ไปแต่ตวั โดยอ่านแบบปกติให้เสียงดังชัดเจน
และพร้อมเพรียงกัน เพ่ือทำ�ความ-
จากบทอาขยานข้างต้นใหข้ อ้ คิดตรงกับข้อใด เข้าใจเน้อื หากอ่ นทอ่ งจำ�บทอาขยาน
๑ ลูกรักแมไ่ ม่เท่าแม่รักลูก ๒ แมย่ ่อมรกั ลูกยง่ิ กวา่ สงิ่ ใด
๓ ความรกั ใดไหนจะเท่ารักของแม่ ๔ แม่รักและปรารถนาดตี อ่ ลกู เสมอ 147 สุดยอดคู่มือครู
(เฉลยข้อ ๓ จากบทอาขยานให้ข้อคิดว่า ความรักของผู้ใดก็ไม่เท่าความรักของแม่ที่มีให้ลูก
เพราะความรักของแมน่ ้ันยิ่งใหญ่เหนือสิ่งอืน่ ใด)

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 แนวข้อสอบ O-NET

ep 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์St

และสรปุ ความรู้ น�งกอดจบู /ลูบหลงั /แล้วส่งั สอน// อำ�นวยพร/พล�ยน้อย/ละห้อยไห้//
พ่อไปดี/ศรสี วัสดิ์/กำ�จัดภัย// จนเตบิ ใหญ่/ย่งิ ยวด/ได้บวชเรยี น//
๕. นักเรียนวิเคราะห์ข้อคิดและประเมิน ลกู ผูช้ �ย/ล�ยมอื /นั้นคือยศ// เจ�้ จงอต/ส�่ หท์ �ำ /สมำ่�เสมียน//
คุ ณ ค่ า ท่ี ไ ด้ รั บ จ า ก ก า ร ท่ อ ง จำ� แลว้ พ�ลูก/ออกม�/ข้�งท่�เกวยี น// จะจ�กเจียน/ใจข�ด/อน�ถใจ//
บทอาขยานท้งั ๒ บท ลูกกแ็ ล/ดแู ม/่ แม่ดูลูก// ต�่ งพันผกู /เพยี งว่�/เลือดต�ไหล//
สะอ้ืนร่�ำ /อ�ำ ล�/ด้วยอ�ลยั // แล้วแข็งใจ/จ�กน�ง/ต�มท�งม�//
๖. นักเรียนช่วยกันบอกประโยชน์ เหลียวหลงั ยงั /เห็นแม่/แลเขมน้ // แมก่ เ็ หน็ /ลูกนอ้ ย/ละหอ้ ยห�//
ของการท่องจำ�บทอาขยาน แล้วสรุป แต่เหลียวเหลยี ว/เลี้ยวลับ/วับวิญญ�ณ/์ / โอเ้ ปล่�ต�/ต�่ งสะอืน้ /ยนื ตะลงึ
เป็นแผนภาพความคดิ ดงั นี้
พระสุนทรโวหาร (ภู่)

อาขยานบทหลกั บทท่ี ๒

เหน็ ตัวอย่างการใช้ เห็นตวั อย่าง โคลงส่ีสุภ�พ วรรคหน้�ใช้จังหวะ ๒/๓ หรือ ๓/๒ ขึ้นอยู่กับคว�มที่ปร�กฏ
นำ�ข้อคิดไปปฏิบัติ ภาษาท่วี ิจิตรงดงาม การแตง่ คำ�ประพันธ์ สว่ นวรรคหลงั ใชจ้ งั หวะ ๒/(๒)
ในการดำ�เนินชีวติ ได้ รูปแบบต่าง ๆ โคลงโลกนติ ิ

นำ�คำ�ประพันธ์ไปใช้ ประโยชนข์ อง เสียสิน/สงวนศกั ด์ไิ ว/้ / วงศห์ งส/์ /
อ้างองิ ในการพูด การทอ่ งจำ� ควาขฝมอึกหงคมบดิ าทยวอิเแคาลขระยาคะา หนุณ์ คา่ เสียศักด์ิ/สปู้ ระสงค์// สงิ่ รู้//
บทอาขยาน เสยี รู้/เรง่ ดำ�รง// คว�มสตั ย์/ ไวน้ �//
และเขียน เสียสตั ย์/อย�่ เสียสู้// ชพี มว้ ย/มรณ�//
คว�มร/ู้ ดยู ง่ิ ล้ำ�// สินทรัพย/์ /
เกิดความสนุกสนาน เข้าใจและซาบซง้ึ คิดค่�/ควรเมืองนบั // ยิ่งไซร/้ /
เพร�ะเหต/ุ จกั อยูก่ ับ// ก�ยอ�ต-/ ม�น�//
เพลิดเพลิน ในเรือ่ งท่ีอ่าน โจรจกั เบียน/บไ่ ด/้ / เรง่ ร/ู้ เรียนเอ�//
เวน้ วจิ �รณ/์ ว่�งเวน้ // สดบั ฟงั //
๗. นักเรียนแบ่งกลุ่มคิดสร้างสรรค์ เวน้ ทีถ่ �ม/อันยัง// ไป่รู้//
เวน้ เล�่ /ลิขิตสัง-// เกตว�่ ง/ เว้นน�//
เวน้ ด่ังกล�่ ว/ว�่ ผู้// ปร�ชญไ์ ด้/ฤๅมี

วิธที อ่ งจำ�บทอาขยาน สมเดจ็ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดศิ ร
๘. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ว า ง แ ผ น

การฝึกซอ้ มและการนำ�เสนอ

ศักด์ ิ ศักดศิ์ รี วงศ์หงส์ เชอ้ื ส�ยก�ำ เนดิ สงู
คา่ ควรเมอื ง มคี ่�ย่งิ อนั จะประม�ณมไิ ด้ อาต-มา คือ อาตมา หม�ยถึงตัวตน
เบียนบ่ได ้ เอ�ไปไมไ่ ด้ เบยี น คือ รบกวน, ทำ�ให้เดือดร้อน เวน้ วจิ ารณ ์ เว้นก�รคิดไตร่ตรอง
เวน้ เลา่ เว้นก�รอธิบ�ยถ่�ยทอด ลขิ ิต เขียน

148 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖

เสริมความรู้ ครูควรสอน

สรา้ งคา่ นิยมการใฝห่ าความรู้ หมน่ั ศึกษาเลา่ เรียนทงั้ ทางตรงและทางออ้ ม
ครูอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า ความรู้เป็นสิ่งส�ำคัญที่ทุกคนควรมีติดตัวไว้
เพราะวิชาความรู้เป็นสิ่งที่มีค่ามากกว่าทรัพย์สินใด ๆ ท้ังส้ิน และไม่มีใครท่ีจะ
มาแยง่ ความร้ขู องเราไปได้ ดังนัน้ นกั เรยี นจงึ ควรใฝ่หาความรูอ้ ย่เู สมอ เพอ่ื จะ
ไดม้ ีความรู้ตดิ ตัวไวใ้ ช้ใหเ้ ปน็ ประโยชน์ในอนาคต

สุดยอดคู่มือครู 148

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า

pplying and Constructing the Knowledge

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด ep 3aseanรอบรู้อาเซียนและโลก

คำาถามท้าทาย จดุ ประกายความคิด ขน้ั ปฏบิ ตั ิ
St และสรุปความรู้
St St หลังการปฏบิ ัติ

คว�มจ�ำ มีคว�มสำ�คญั หรอื ไม ่ ในก�รด�ำ เนนิ ชีวติ นักเรียนตอ้ งจดจำ�สิ่งใดบ้�ง ๙. นักเรียนฝึกซ้อมตามแผน ประเมิน
ผลงานเพ่อื ปรบั ปรงุ และแกป้ ญั หา
สรุปความรู้ บทอ�ขย�นเป็นบทร้อยกรองที่มีคว�มไพเร�ะ งดง�ม ทั้งภ�ษ�
และคว�มหม�ย รวมทง้ั ใหข้ ้อคดิ ท่ีส�ม�รถน�ำ ไปใชใ้ นชวี ติ จรงิ ได้ ๑๐. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น
ความรรู้ ว่ มกนั ดงั น้ี
การอ่านแบบเอ้อื สมั ผัส
• บทอาขยานเปน็ บททอ่ งจำ�ทผี่ อู้ า่ น
ศิลปะในก�รอ่�นบทร้อยกรองให้ไพเร�ะนั้น นอกจ�กก�รอ่�นให้ถูกต้องต�ม ต้องศึกษาหลักการอ่านให้ถูกต้อง
ฉันทลักษณ์ รู้จักแบ่งวรรคตอน ลงจังหวะ ส่งสัมผัส ใช้น้ำ�เสียงหนักเบ� และลีล� ตามฉันทลักษณ์ เพ่ือให้เกิดความ
ให้เหม�ะสมกับเนื้อห�ของคำ�ประพันธ์แล้วยังควรสังเกตคำ�บ�งคำ�ท่ีต้องออกเสียง ซาบซ้ึงและเห็นคุณค่าย่ิงขึ้น เป็น
เป็นพิเศษ ซึ่งเรยี กว่� ก�รอ�่ นเอ้อื สมั ผัส บทร้อยกรองท่ีมีความไพเราะงดงาม
ก�รอ�่ นเอ้ือสัมผสั หม�ยถงึ ก�รแปรเสียงอ่�นใหร้ ับสมั ผัสกบั ค�ำ ต่อไป ทั้งการใช้ภาษาและความหมายท่ีมี
คุณค่าแก่การจดจำ� นอกจากนี้ยังให้
ตวั อยา่ ง เจ้�จงอตสา่ หท์ ำ�สม่ำ�เสมยี น ข้อคิดท่ีสามารถนำ�ไปใช้ในชีวิตจริง
(อ�่ นว่� อด-ส�่ ) ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเองและผู้อื่น
✿ ลูกผชู้ �ยล�ยมือนนั้ คือยศ (อ่�นว่� กัด-ตะ-เว-ท)ี ได้
(อ่�นว่� ปดิ -ตุ-รง)
✿ อันรกั ษ�ศลี สัตยก์ ตเวที (อ่�นว�่ อบ-พิ-วัน) ep 4
✿ คอื ทรงฤทธ์ิปติ รุ งค ์ ของลูกรกั (อ�่ นว่� อะ-ดดิ -สอน)
✿ ข้�ขอเค�รพอภวิ ันท์ (อ่�นว่� สนิ -ล�) ขน้ั สื่อสารและนำ� เสนอ
✿ คิดถึงบ�ทบพิตรอดศิ ร
✿ เห็นกอ้ นหนิ ศลิ าน�่ อ�วรณ ์ ๑๑. นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำ�เสนอ
การท่องจำ�บทอาขยานตามรูปแบบที่
บทอ�ขย�นภ�ษ�ไทย http://www.jaturun.com/index.php?lay= คิดสร้างสรรค์ พร้อมกับบอกปัญหา
show&ac=article&Id=376037&Ntype=777 ที่พบและวิธีการแก้ปัญหา นักเรียน
และครูร่วมกันแสดงความคิดเห็น
บทอาขยาน 149 และประเมินผลงาน

5ep ข้นั ประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า
บริการสงั คม
และจติ สาธารณะ

๑๒. นักเรียนนำ�บทอาขยานที่ท่องจำ�ไปท่องให้สมาชิกในครอบครัวฟัง หรือนำ�ไป
ท่องให้นักเรียนในโรงเรียนฟังผ่านเสียงตามสายของโรงเรียนในตอนเช้า
เพอื่ ให้ผฟู้ งั นำ�ขอ้ คิดจากบทอาขยานไปใช้ให้เกิดประโยชน์

149 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
แนวข้อสอบ O-NET

ตัวชี้วัด เพ่มิ พนู ปญั ญา...นานากจิ กรรม

ท ๕.๑ ป. ๖/๔ ให้นักเรียนศึกษ�คำ�ศัพท์ในบทอ�ขย�น แล้วทำ�คว�มเข้�ใจเน้ือคว�มของบท
อ�ขย�นนัน้ เพื่อท�ำ ให้จดจำ�บทรอ้ ยกรองไดง้ ่�ยขึ้น
ใหน้ กั เรยี นฝกึ อ�่ นออกเสยี งบทอ�ขย�นดว้ ยเสยี งปกตใิ หถ้ กู จงั หวะกอ่ น แลว้ จงึ
อ�่ นเปน็ ท�ำ นองเสน�ะ จ�กนนั้ ฝกึ ใชน้ �ำ้ เสยี งแสดงอ�รมณค์ ว�มรสู้ กึ ใหส้ อดคลอ้ ง
กบั เนอื้ คว�มของบทอ�ขย�น นกั เรยี นอ�จฝกึ เปน็ กลมุ่ กอ่ นแลว้ จงึ ฝกึ ดว้ ยตนเอง
ใหน้ กั เรยี นทอ่ งบทอ�ขย�นใหเ้ พอื่ นฟงั เพอ่ื ชว่ ยกนั วจิ �รณข์ อ้ ดแี ละขอ้ บกพรอ่ ง
เพอ่ื นำ�ม�ปรับปรุง
ให้นกั เรยี นอภปิ ร�ยคณุ ค�่ ของบทอ�ขย�นต�มหัวข้อดังนี้
คณุ ค�่ ท�งปัญญ�
คณุ ค่�ท�งอ�รมณ์
คุณค่�ท�งวรรณศลิ ป์
ใหน้ กั เรียนอภิปร�ยในประเด็นตอ่ ไปนี้
คว�มรกั ของแมเ่ ปรียบไดก้ ับสง่ิ ใด
นกั ปร�ชญ ์ คอื ผมู้ ปี ญั ญ�รอบรู้ วธิ ีก�รทจี่ ะท�ำ ใหเ้ ปน็ นกั ปร�ชญ์
มีวธิ กี �รใดบ้�ง

กิจกรรมถา่ ยโยงความรู้ส่สู มรรถนะสำ�คญั

ให้นักเรียนนำ�วิธีก�รท่องจำ�ไปท่องคำ�ศัพท์ภ�ษ�อังกฤษสะสมไว้ทุกวัน โดยฝึก
ท่องจำ�จ�กก�รอ่�นหนังสือพิมพ์ภ�ษ�อังกฤษ หรือหนังสือนิท�นท่ีเป็นภ�ษ�อังกฤษ
แล้วตรวจสอบคว�มหม�ยคำ�ศัพท์จ�ก dictionary เป็นก�รฝึกฝนทักษะก�รอ่�น
ภ�ษ�อังกฤษใหค้ ลอ่ งแคล่วยิง่ ขน้ึ

150 วรรณคดีและวรรณกรรม ป. ๖

แนวข้อสอบ O-NET ๑ ๑ ๒ ๓ ๔ ๒ ๒ ๓ ๔ ๑
๓ ๓ ๔ ๑ ๒ ๔ ๔ ๑ ๒ ๓
เสยี สนิ สงวนศกั ด์ิไว ้ วงศ์หงส์ (เฉลยข้อ ๔ เพราะส่ิงที่สำ�คัญท่ีสุดคือความสัตย์ ชีวิต
เสียศักด์สิ ปู้ ระสงค ์ ส่งิ รู้ ความรู ้ ทรัพยส์ นิ จากบทอาขยานมใี จความว่า ยอมเสยี ทรัพย์
เสียรเู้ รง่ ด�ำรง ความสัตย์ ไวน้ า เพ่ือรักษาศักด์ิศรีของวงศ์ตระกูล ยอมเสียศักด์ิศรีเพื่อ
เสียสตั ย์อย่าเสียสู ้ ชีพมว้ ยมรณา แลกกับความรู้ ยอมเสียความรู้เพ่ือรักษาความสัตย์
แต่ถ้าต้องเสยี ความสัตยข์ อยอมตายแทน)
ขอ้ ใดเรียงล�ำดับความสำ� คัญจากมากไปน้อยไดถ้ ูกต้องตามบทอาขยาน
๑ ชวี ิต ๒ ความร ู้
๓ ทรพั ยส์ ิน ๔ ความสตั ย์
สุดยอดคู่มือครู 150

จุดประกายผลงาน

๑. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มทำ�หนังสือก�ร์ตูนวรรณคดีเร่ือง ร�มเกียรต์ิ กลุ่มละ ๑ ตอน โดยเขียน
เนื้อเรื่องและว�ดภ�พประกอบ ระบ�ยสีให้สวยง�ม กลุ่มใดจะเขียนเน้ือเรื่องเป็นบทร้อยแก้ว
หรอื ใชบ้ ทรอ้ ยกรองจ�กวรรณคดกี ไ็ ด ้ แลว้ น�ำ หนงั สอื ก�รต์ นู ม�แลกเปลย่ี นกนั อ�่ นและประเมนิ ผลง�น
๒. ใหน้ กั เรยี นเขยี นเรยี งคว�มทม่ี เี นอื้ ห�แสดงคว�มรกั คว�มผกู พนั ระหว�่ งแมก่ บั ลกู คว�มย�ว ๑-๒ หน�้
แล้วนำ�ม�แลกเปล่ียนกันอ่�นและประเมินผลง�น ร่วมกันคัดเลือกผลง�นที่เขียนได้ดี ๕ ผลง�นไป
จดั แสดงบนป้�ยนิเทศให้นกั เรยี นในโรงเรียนไดอ้ ่�น
๓. ให้นักเรียนศึกษ�ข่�วจ�กส่ือต่�ง ๆ หรือสอบถ�มและขอคำ�แนะนำ�จ�กผู้ปกครองและครูเก่ียวกับ
ภัยอันตร�ยที่อ�จเกิดข้ึนกับเด็กในวัยของนักเรียน ช่วยกันรวบรวมแล้วนำ�ม�จัดทำ�เป็นแผ่นพับ
เตอื นภยั ซ่ึงมีเน้ือห�เก่ียวกับส่งิ ทค่ี วรระมัดระวัง วธิ ีก�รปอ้ งกัน และวธิ ีก�รแก้ไข ว�ดภ�พประกอบ
และตกแต่งให้สวยง�มนำ�ไปแจกนกั เรยี นในโรงเรยี น
๔. ให้นักเรียนแบ่งกลุ่มแต่งสุภ�ษิตสอนเด็กเป็นกลอนสุภ�พ คว�มย�วตั้งแต่ ๕ บทข้ึนไป นำ�ม�
แลกเปลย่ี นกนั อ�่ นและประเมนิ ผลง�นรว่ มกนั คดั เลอื กผลง�นทดี่ ที ส่ี ดุ ไปตดิ บนป�้ ยนเิ ทศใหน้ กั เรยี น
ทุกคนไดอ้ ่�น
๕. ใหน้ ักเรยี นจบั คู่แตง่ นิท�นหรอื เรอ่ื งสนั้ ๆ ท่ีมีส�ระสำ�คัญของเร่อื งว่� “เป็นมนษุ ยเ์ ปน็ ได้เพร�ะใจสงู ”
และตั้งชื่อเรอ่ื งใหน้ �่ สนใจ น�ำ ม�แลกเปลี่ยนกันอ่�นและวิจ�รณ์ขอ้ ด ี ขอ้ บกพรอ่ ง เจ้�ของผลง�นนำ�ไป
ปรบั ปรงุ แก้ไข เขียนใหมใ่ ห้สวยง�ม ชว่ ยกันรวบรวมและจัดทำ�เปน็ เลม่ เกบ็ ไวเ้ ป็นผลง�นของชน้ั เรียน
ใหผ้ สู้ นใจม�อ�่ น
๖. ให้นักเรียนค้นคว้�นิท�นพื้นบ้�น ฝึกเล่�และบันทึกเสียงก�รเล่�นิท�นเพ่ือนำ�ไปให้ผู้พิก�รท�งส�ยต�
ได้ฟัง นกั เรยี นจะเล�่ คนเดยี ว เล�่ ๒ คน หรือเล�่ เป็นกล่มุ กไ็ ด้

ตารางแสดงการวิเคราะห์ผลงานทสี่ ง่ เสริมจุดประสงคต์ ่อไปนี้

จดุ ประสงค์ ส่งเสริม ส่งเสรมิ สง่ เสรมิ ส่งเสรมิ สง่ เสริม
หลักปรชั ญาของ ความเป็นไทย การเหน็ คณุ คา่ การมจี ติ สาธารณะ การเรยี นรู้
ผลงาน เศรษฐกิจพอเพยี ง บรู ณาการ
ภาษาไทย

ผลง�นท ่ี ๑ ✓ ✓ ✓ ✓

ผลง�นท ่ี ๒ ✓ ✓ ✓

ผลง�นท ี่ ๓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

ผลง�นที ่ ๔ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

ผลง�นที่ ๕ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

ผลง�นท ่ี ๖ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

จุดประกายผลงาน 151

151 สุดยอดคู่มือครู

บรรณานุกรม

กรมวิช�ก�ร, กระทรวงศกึ ษ�ธกิ �ร. คมู่ อื การจดั การเรียนรู้ กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย. กรุงเทพฯ :
โรงพมิ พ์องค์ก�รรบั สง่ สนิ ค�้ และพสั ดุภณั ฑ์ (ร.ส.พ.), ๒๕๔๔.
กรมศิลป�กร. นทิ านทองอนิ . กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ครุ สุ ภ�, ๒๕๑๐.

. บทละครเร่ืองรามเกยี รติ์ พระราชนพิ นธ์ในรชั กาลที่ ๑. พิมพ์ครั้งท ี่ ๙. กรงุ เทพฯ : ศลิ ป�บรรณ�ค�ร,
๒๕๔๐.

. รวมนทิ าน บทเหก่ ลอ่ ม และสุภาษติ ของสุนทรภ่.ู พิมพ์เผยแพรเ่ พื่อรว่ มโครงก�รฉลอง ๒๐๐ ป ี
กวีเอกสุนทรภู่ พุทธศักร�ช ๒๕๒๙. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์หัตถศิลป,์ ๒๕๒๙.
“คร่�วใช้.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. ๒ (๒๕๔๓) : ๙๑๗.
จ�รณุ ี กองพลพรหม. “เพลงเดก็ .” สารานกุ รมวฒั นธรรมไทย ภาคอีสาน. ๙ (๒๕๔๓) : ๓๒๑๓.
เจรญิ ชัย ชนไพโรจน.์ “ดนตรีอีส�น.” สารานกุ รมวฒั นธรรมไทย ภาคอีสาน. ๔ (๒๕๔๓) : ๑๒๗๑.
ด�ำ รงร�ช�นภุ �พ, สมเดจ็ พระเจ�้ บรมวงศเ์ ธอ กรมพระย�. ชวี ติ และงานของสนุ ทรภ.ู่ พระนคร : คลงั วทิ ย�, ๒๕๑๓.
บ�ำ เพ็ญ ระวนิ . “นกย�งเถ้�.” สารานกุ รมวัฒนธรรมไทย ภาคเหนือ. ๖ (๒๕๔๓) : ๓๐๒๕.
ผะอบ โปษะกฤษณะ “ก�รละเล่นของไทย.” สารานุกรมไทยสำาหรับเยาวชน โดยพระราชประสงค์ในพระบาท

สมเด็จพระเจา้ อยู่หวั . ๑๓ (๒๕๓๗) : ๑๖๑-๒๐๑.
พว่ ง บษุ ร�รตั น.์ “อย�กมเี พื่อนใหม่.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคใต้. ๑๘ (๒๕๔๓) : ๘๘๓๖.
ไพฑูรย ์ มกี ุศล และผก�กรอง บญุ เต็ม. “ย�ยกับหล�น.” สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอสี าน. ๑๑
(๒๕๔๓) : ๓๗๕๘-๓๗๕๙.
ร�ชบณั ฑติ ยสถ�น. พจนานกุ รม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงุ เทพฯ : น�นมบี คุ๊ สพ์ บั ลเิ คชนั่ ส,์ ๒๕๔๖.
วชิ � ทรวงแสวง. “หม�เปน็ ศตั รกู ับแมว.” สารานุกรมวฒั นธรรมไทย ภาคกลาง. ๑๕ (๒๕๔๓) ; ๗๐๐๐-๗๐๐๑.
สมบัต ิ พล�ยน้อย. “แมน่ �คพระโขนง.” สารานุกรมวฒั นธรรมไทย ภาคกลาง. ๑๑ (๒๕๔๓) : ๕๒๖๐.
ส�ำ นักง�นคณะกรรมก�รก�รศกึ ษ�ขั้นพ้นื ฐ�น, กระทรวงศึกษ�ธิก�ร. ตวั ช้วี ดั และสาระการเรียนรู้แกนกลาง

กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนมุ สหกรณ์ก�รเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๒.
. แนวการอ่านวรรณคดีและวรรณกรรม เลม่ ๒. กรุงเทพฯ : โรงพิมพค์ ุรุสภ�ล�ดพร�้ ว, ๒๕๔๙.
. บทอาขยานภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พค์ รุ สุ ภ�ล�ดพร�้ ว, ๒๕๔๘.
. ภมู ปิ ญั ญาไทย มรดกไทย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์ครุ ุสภ�ล�ดพร�้ ว, ๒๕๔๙.
. หลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช์ ุมนุมสหกรณ์
ก�รเกษตรแหง่ ประเทศไทย, ๒๕๕๒.
อดุ ม หนูทอง. “เพลงบอก.” สารานกุ รมวฒั นธรรมไทย ภาคใต้. ๑๑ (๒๕๔๓) : ๕๕๓๑.
“กฎหม�ยคมุ้ ครองเดก็ .” [ออนไลน]์ . เข�้ ถงึ ไดจ้ �ก : http://www. vgcd.org/child_protect_act.htm ๒๕๕๔.
“ซ�ด�โกะกับนกกระเรยี นพนั ตัว สัญลกั ษณแ์ หง่ สันตภิ �พและบทเรียนร�ค�แพงของมนุษยโ์ ลก.” [ออนไลน์].
เข�้ ถงึ ได้จ�ก : http://www. board. postjung.com/511933.html
“เพลงเรือ.” [ออนไลน์]. เข้�ถงึ ไดจ้ �ก : http://www.kanchnapisek.or.th/kp6/New/sub/book.
php?book=13&chap=7&page=t13-7-infodetail09.html ๒๕๕๔.

สุดยอดคู่มือครู 152



๑๒สคร่าน้างยิ เมสหริมลกั ประการ

เสริมแนวข้อสอบ จดั บรรยากาศ
คิดวเิ คราะห์ เชงิ บวก BBL
เนน้ การคดิ
NT/0-NET/PISA สรา้ งองค์ความรู้
เพิม่ ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี น สู่การปฏิบัติ

และทกั ษะการคดิ

รอบรู้ กิจกรรม
อาเซียน พัฒนาผเู้ รียน
และโลก เพื่อเพมิ่ ความรู้
และทักษะ
ศตวรรษที่ ๒๑

GPAS ๓๖๐ ํแนวทางพัฒนา จุดประกาย
ครอบคลุม โครงงาน
สง่ เสรมิ การสร้าง
K-P-A นวตั กรรม
เกง่ ดี มีสขุ

สู่โรงเรยี นมาตรฐานสากล

สถาบนั พัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) ISBN : 978-616-05-4797-5
ส�ำ นักพิมพ์ บรษิ ัทพฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จำ�กัด
๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสติ กรุงเทพฯ ๑๐๓๐๐
โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อตั โนมตั ิ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙
แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อตั โนมตั ิ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖
สงวนลขิ สทิ ธ์ิ หนงั สอื เล่มนีไ้ ด้จดทะเบียนลขิ สทิ ธถ์ิ ูกต้องตามกฎหมาย website : 9 786160 547975

www.iadth.com