เรือรบ 101 ขึ้นก็มีมูลค่าเพิ่มขึ้นได้เป็นสิบเท่าตัวทีเดียว คนรวยจะรู้ว่าเงินจ�ำนวนมากได้มาจากการสร้างคุณค่า ที่มากพอด้วยสินค้าหรือบริการที่ช่วยแก้ปัญหา หรือท�ำให้ลูกค้า ประทับใจและยินดีที่จะจ่ายเงินเพื่อที่จะได้รับสิ่งนั้นอย่างไม่ลังเล ดังนั้น ยิ่งสร้างคุณค่าได้มากเท่าไหร่ ลูกค้าก็พร้อมจะจ่าย แพงมากขึ้นเท่านั้น คนที่มั่งคั่งจะไม่คิดหาเงินแต่จะโฟกัสในการสร้างคุณค่า ให้มากขึ้นเรื่อยๆ แล้วเงินก็จะไหลมาสู่พวกเขาอย่างง่ายดาย” อัล สาธยาย นิครู้สึกทึ่งมาก แม้ว่าเขาจะเรียนด้านการเงินและ บริหารธุรกิจมาแต่ไม่เคยได้ยินเรื่องเหล่านี้มาก่อน “นายหมายความว่า คนรวยกับคนจนมีวิธีสร้างคุณค่า และหาเงินแตกต่างกันใช่ไหม อัล” “ถูกแล้ว นิค ต่างกันมากเลย เพื่ออธิบายให้เข้าใจง่ายลอง นึกภาพคนจับผีเสื้อนะ ถ้าเราอยากได้ผีเสื้อก็ต้องไปที่สวนดอกไม้ แล้วก็เอาสวิง มาวิ่งไล่จับผีเสื้อ วิ่งทั้งวันก็คงจับได้ไม่กี่ตัว แต่คนรวยจะใช้เวลา ระยะหนึ่ง มุ่งมั่นในการปลูกดอกไม้ จนมีสวนดอกไม้ที่มีเกสรหอมๆ กระจายฟุ้ง ไม่ทันไรก็จะมีฝูงผีเสื้อบินมารุมตอมดอกไม้นั้นโดย ธรรมชาติ แล้วก็จะอาศัยอยู่ที่นั่น ออกลูกออกหลานขยายพันธุ์ เต็มไปหมด” แล้วไม่นานนักก็จะเกิดฟาร์มเพาะผีเสื้ออยู่ตรงนั้น ท�ำให้มี ผีเสื้อมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่มีวันหมด เจ้าของสวนผีเสื้อไม่เคยต้องกังวล
102 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต เรื่องการวิ่งตามจับผีเสื้อ เขาเพียงท�ำสภาพแวดล้อมให้ผีเสื้ออยากมาอยู่ที่สวนของ เขาเท่านั้น คนจนใช้เวลาและแรงกายท�ำงานเพื่อหาเงิน แต่คนรวย ใช้เวลาสร้างระบบที่สร้างคุณค่าได้อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เงินไหลเข้า มาอย่างไม่ขาดสาย นั่นคือความคิดที่แตกต่างกันระหว่างคนรวย กับคนจน” “ชัดเจนแจ่มแจ้งเลย อัล ถึงว่าสิ ทุกวันนี้ฉันทุ่มเทท�ำงาน อย่างหนักแต่สุดท้ายก็คือคนที่พยายามวิ่งไล่จับผีเสื้อ พอหมดแรง วิ่งไล่ก็บินหนีหมด นับวันผีเสื้อก็ยิ่งหายากขึ้นไปทุกที เป็นเพราะฉันไม่รู้วิธี ท�ำสวนดอกไม้นี่เอง” นิคตาสว่างสุดๆ ในตอนนี้ เขารู้แล้วว่าที่ผ่าน มาเดินผิดทาง เลยเหนื่อยมากแต่แทบไม่ได้อะไร “เยี่ยมมาก นิค ตอนนี้คุณสามารถแยกแยะทัศนคติ ระหว่างคนรวยกับคนจนได้ คุณสามารถตระหนักรู้ในกรอบความ คิดเก่าๆ ที่ฉุดรั้งตัวเองไว้ แล้วเริ่มเปลี่ยนไปหาทัศนคติของคนรวย เป็นการเริ่มต้นที่ดีมาก เมื่อรู้วิธีดึงดูดเงินแล้วก็ต้องรู้ วิธีใช้เงินแบบคนรวย ด้วย จึงจะท�ำให้เงินไหลเวียนได้อย่างคล่องตัวและสร้างคุณค่าตาม ศักยภาพที่แท้จริงของมันได้” อัลเปิดเข้าประเด็นใหม่เมื่อเห็นนิคเข้าใจ มากขึ้นแล้ว “วิธีใช้เงินแบบคนรวยหรือ น่าสนใจมาก ถ้าใช้เงินไม่เป็น เงินที่ได้มาก็จะสูญไปอย่างรวดเร็วใช่มั้ย
เรือรบ 103 แต่เดี๋ยวก่อนนะ ตอนนี้จะ 4 ทุ่มแล้ว ออฟฟิศก�ำลังจะปิด ขอฉันกลับบ้านก่อนนะ จะแวะซื้ออะไรกินไปด้วย พอถึงบ้านแล้วจะรีบ มาคุยต่อเลย คืนนี้ฉันจะเรียนรู้จากนายให้หมดจนถึงเช้าเลยล่ะ” ตอนนี้ นิครู้สึกมีไฟ เครื่องติดซะแล้ว “ไม่มีปัญหา ผมไม่เหนื่อยไม่หิวและก็คิดว่าจะโต้รุ่งกับคุณ อยู่แล้ว” อัลตอบแบบสบายอารมณ์ (ถ้า AI มีอารมณ์นะ)
104 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “ วิธีใช้เงินแบบคนรวย ” ณ ชั้น 25 ห้องริมสุดตรงหัวมุมของคอนโดหรูติดรถไฟฟ้า ห่างไปเพียงไม่กี่นาทีจากออฟฟิศ นิควิ่งกระหืดกระหอบมาที่ห้อง พร้อมกับหิ้วอาหารง่ายๆ จากร้านสะดวกซื้อด้านล่างมาด้วย เขาพุ่งตรงมาที่โต๊ะท�ำงานแล้วเปิดโน้ตบุ๊กขึ้นมาอย่าง ร้อนรน “กลับมาถึงบ้านแล้ว มาคุยกันต่อได้เลยมั้ย อัล” นิคพิมพ์ ข้อความรัวๆ ไปบนแป้นคีย์บอร์ด ในใจกลัวว่าอัลจะหายไป “อ้อ เร็วจังนะ จะพักกินอะไรก่อนมั้ย นิค” อัลถามด้วย ความเป็นห่วง นิคถอนใจโล่งอก “เฮ้อ ดีจังที่นายยังอยู่ ไม่เป็นไรหรอก กินไปคุยไปได้เลย ฉันท�ำแบบนี้ประจ�ำ” นิคถูมือแรงๆ ท่าทางพร้อมที่จะเรียนรู้อย่างมาก
เรือรบ 105 “ได้เลย นิค เมื่อสักครู่เราคุยถึงทัศนคติที่แตกต่างกัน ระหว่างคนรวยกับคนจน คุณได้ตระหนักรู้ถึงทัศนคติ 4 รูปแบบ ที่ บ่อนท�ำลายด้านการเงินของตัวเองไปแล้ว ส่วนทัศนคติแบบคนรวยคือ พวกเขามีรายได้จากการ สร้างคุณค่า ไม่ใช่การท�ำงาน ถึงตอนนี้เมื่อมีรายได้แล้ว เราจะมา เรียนรู้วิธีใช้เงินแบบคนรวยกัน” อัลเริ่มบทเรียนใหม่ให้กับนิค “คุณว่าคนรวยกับคนจนใช้เงินต่างกันยังไง” อัลเปิด ประเด็นใหม่ด้วยค�ำถามเหมือนทุกครั้ง “อืม... ถ้าให้เดานะ คนรวยใช้เงินแล้วยังเหลือเก็บ ส่วน คนจนใช้เงินเกินตัวจนต้องเป็นหนี้ ท�ำนองนี้ใช่มั้ย” นิคพยายามนึกถึงวิธีการใช้เงินของคนรวย แต่ในชีวิต ของเขายังไม่แน่ใจด้วยซ�้ำว่าเคยเจอคนรวยจริงๆ มั้ย “ก็ไม่เชิงนะ จริงๆ แล้วทั้งคนรวยและคนจนก็เป็นหนี้กันทั้ง นั้นแหละ แค่เป็นหนี้ที่ไม่เหมือนกัน” “หมายความว่าไงที่ว่าหนี้ไม่เหมือนกัน” นิคงง “คนจนใช้เงินเพื่อสร้างหนี้จนซึ่งจะดูดเงินออกจากกระเป๋า ไปทุกวันๆ ส่วนคนรวยใช้เงินเพื่อสร้างหนี้รวยซึ่งจะเป็นทรัพย์สินที่ สร้างรายได้เพิ่มให้เขาทุกวันๆ นี่เป็นเหตุผลให้คนจนนับวันก็ยิ่งจน ลง ส่วนคนรวยก็จะยิ่งรวยขึ้นไงล่ะ” อัลขยายความ “หนี้รวยกับหนี้จน งั้นหรอ” นิคไม่เคยได้ยินค�ำนี้จาก ห้องเรียนการเงินมาก่อน “งั้นกลับมาที่ตัวอย่างเดิม นายเอมีรายได้ต่อเดือนเยอะ
106 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต เลยซื้อบ้านหลังใหญ่เพื่ออวดว่าตัวเองมีฐานะ ทุกๆ เดือนต้องผ่อนดอกเบี้ยและต้นเป็นเวลา 30 ปี บ้าน หลังนี้ท�ำให้นายเอต้องจ่ายออกทุกๆ เดือน แบบนี้คือหนี้จน นายบีมีเงินเดือนน้อย แต่ก็ยอมกู้ซื้อคอนโดหนึ่งห้องและ ปล่อยให้คนเช่า ทุกๆ เดือนก็น�ำค่าเช่าที่ได้ไปจ่ายธนาคาร หักกลบ ลบหนี้แล้วเหลือเงิน 3,000 บาท เข้ากระเป๋าทุกเดือน แบบนี้เรียกว่าหนี้รวย ชัดเจนมั้ย” อัลยกตัวอย่างให้เห็นภาพ “โอ้ ชัดเลย หนี้เหมือนกัน แต่ผลลัพธ์ไม่เหมือนกันสินะ นายบีสร้างหนี้เพื่อการลงทุน จึงเป็นมายด์เซ็ตของคนรวย ขณะที่นายเอสร้างหนี้เพื่อตอบสนองความต้องการของ ตัวเอง จึงเป็นมายด์เซ็ตคนจน” นิคสรุปให้ตัวเองเข้าใจ “แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า คนรวยไม่ซื้อของเพื่อตัวเองนะ แต่พวกเขามีหลักการใช้เงินแบบที่ท�ำให้ตัวเองรวยขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งหลัก การนี้เรียกว่า 6 Jars หรือบริหารเงิน 6 กระปุก ผมส่งรายละเอียดให้ดูนะ”
เรือรบ 107 THE JARS SYSTEM การใช้เงินแบบคนรวย 6 กระปุก จากหนังสือ “ถอดรหัส ลับสมองเงินล้าน” โดย ที. ฮาร์ฟ เอคเคอร์ คนรวยจะน�ำรายได้ที่ได้มาทั้งหมดแบ่งเป็น 6 กระปุก หรือ 6 ส่วน และใช้ตามวัตถุประสงค์ของแต่ละกระปุก เพื่อใช้เงินได้เป็น ระบบและเป็นประโยชน์มากที่สุด 1. NECESSITY ACCOUNT (NEC - 55%) กระปุกจ�ำเป็น ใช้ส�ำหรับค่าใช้จ่ายจ�ำเป็นต่างๆ ในชีวิต ประจ�ำวัน เช่น ค่าอาหาร ค่าเสื้อผ้า ค่าเช่าที่อยู่อาศัย ค่าเดินทาง เป็นต้น 2. PLAY ACCOUNT (PLAY - 10%) กระปุกเที่ยวเล่น เพื่อไม่ให้เอาแต่เก็บออมอย่างเดียวจน กลายเป็นเก็บกด เงินในส่วนนี้จึงมีไว้ให้ได้ใช้จ่ายตามใจของ เรา ไว้เพื่อความสนุกสนาน ความฟุ่มเฟือย ปรนเปรอตัวเอง ได้เต็มที่ภายใน 10% นี้ 3. LONG-TERM SAVING FOR SPENDING ACCOUNT (LTSS - 10%) กระปุกเพื่อใช้ระยะยาว ไว้ใช้ส�ำหรับซื้อสิ่งที่มีค่าหรือของ ชิ้นใหญ่ หรือเก็บไว้ส�ำหรับซื้อความสะดวกสบายในอนาคตเพื่อ คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เช่น ผ่อนบ้าน ผ่อนรถ หรือเก็บไว้ส�ำหรับ การท่องเที่ยว โดยเงินในส่วนนี้ต้องเก็บไว้เพื่อใช้ในอนาคต ไม่ ได้เก็บไว้เฉยๆ
108 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต 4. EDUCATION ACCOUNT (EDU - 10%) กระปุกเพิ่มความรู้ไว้ส�ำหรับการศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม การพัฒนาตนเองและเพิ่มศักยภาพให้ตนเอง เช่น ซื้อหนังสือ เข้าสัมมนา เข้าเรียนคอร์สต่างๆ ที่สนใจ และอาจจะต่อยอดให้ ได้เจอโอกาสใหม่ๆ บางครั้งเมื่อเราตัดสินใจพลาดกับเรื่องใดๆ และต้องเสีย เงินไปก็สามารถมาเข้าในส่วนนี้ นับเป็นการได้เรียนรู้ก็ได้เช่นกัน 5. GIVE ACCOUNT (GIVE - 5%) กระปุกการให้ ใช้จ่ายเพื่อช่วยเหลือคนอื่นหรือจะท�ำบุญ บริจาคให้กับองค์กรการกุศลก็ได้ทั้งนั้น การใช้เงินส่วนนี้จะบ่มเพาะนิสัยของการให้และการเสีย สละ โดยไม่หวังสิ่งตอบแทน ซึ่งจะช่วยให้เรารู้สึกว่าตนเองเป็น ประโยชน์กับผู้อื่นและสังคม พอเป็นแบบนี้ เราจะอยากเป็นคนรวย เพราะยิ่งเรามีมาก เราก็ยิ่งให้ได้มากขึ้นอีก คนที่มั่งคั่งส่วนใหญ่เป็นผู้ให้มากกว่า ผู้รับ และบริจาคเงินช่วยเหลือผู้อื่นจนเป็นนิสัย ความดีที่ได้ท�ำไปนี้ ก็จะส่งผลตอบแทนมาในรูปแบบใด รูปแบบหนึ่งในอนาคตอย่างแน่นอน 6. FINANCIAL FREEDOM ACCOUNT (FFA - 10%) กระปุกลงทุน นี่คือกระปุกเดียวที่เราจะไม่ใช้เลยตลอด ชีวิต คือจะเก็บไว้เพื่อลงทุนระยะยาว ให้เงินท�ำงานแทนเราจน ออกดอกออกผลงอกเงย เป็นเงินปันผล ดอกเบี้ย เงินในกระปุกนี้เราจะไม่ถอนออกมาใช้อย่างเด็ดขาด ไม่ ว่ากรณีใดๆ เปรียบเสมือนห่านทองค�ำที่จะออกไข่ทองค�ำให้
เรือรบ 109 เราเก็บไปใช้ได้ตลอด ถ้าจ�ำเป็นต้องใช้เงินสามารถใช้ได้เฉพาะ เงินปันผลหรือดอกเบี้ยเท่านั้น แต่จะไม่แตะเงินต้นเด็ดขาด เงินกระปุกนี้แรกๆ อาจจะดูน้อย แต่เมื่อเวลาผ่านไปจะ งอกเงยขึ้นมาก ซึ่งจะช่วยสร้างความรู้สึกมั่นคง ปลอดภัย และ สร้างความมั่งคั่งให้เราได้ในระยะยาว หมายเหตุ 1. เงินที่ได้มาจากทุกช่องทางให้มารวมเป็นก้อนเดียว แล้วแบ่งใช้ เงินตามสัดส่วนแต่ละกระปุก ต้องไม่น�ำไปใช้ปนกัน เพื่อให้สมอง คุ้นเคยกับการบริหารการเงินอย่างมีระบบ 2. สัดส่วนการใช้เงินแต่ละกระปุกเป็นเพียงค�ำแนะน�ำ แต่ละคน สามารถปรับจ�ำนวน % ใหม่ เพื่อให้เหมาะสมกับตัวเองใน แต่ละช่วงชีวิตได้ 3. เมื่อได้สัดส่วนที่ตัวเองพอใจแล้ว ควรยึดในการใช้ตามนั้นเพื่อ บ่มเพาะนิสัยในการบริหารจัดการเงินแบบคนรวย ไม่ควรปรับ สัดส่วนบ่อยเพราะจะท�ำให้ขาดวินัยทางการเงิน 4. การใช้เงินแต่ละกระปุกควรจะใช้ตามวัตถุประสงค์ให้พอ ไม่ควร น�ำเงินในอนาคตมาใช้ก่อน เช่น การรูดบัตรเครดิตล่วงหน้าแล้ว ผ่อนจ่ายรายเดือน แต่หากเราใช้ไม่หมดในเดือนนั้นสามารถทบ ไปใช้ในเดือนถัดๆ ไปได้
110 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “น่าสนใจมากเลย อัล ด้วยวิธีนี้ถ้าเรามีรายได้มากก็ใช้ มาก ถ้าช่วงไหนมีรายได้น้อยก็ใช้น้อย จะไม่เผลอใช้เงินเกินตัว ไม่ ต้องเป็นหนี้จนอีกต่อไป อีกทั้งได้เก็บออมเพื่อการลงทุนและใช้จ่ายในระยะยาว ด้วย เรายังสามารถใช้เงินเพื่อตัวเองได้โดยไม่รู้สึกผิด ใช้เงินเพื่อ เป็นประโยชน์กับคนอื่นให้ตัวเองรู้สึกดี เชื่อแล้วว่าคนรวยนี่ใช้เงินอย่างเป็นระบบและคุ้มค่าจริงๆ” นิคชื่นชมเทคนิคใหม่ที่ได้มา ซึ่งแน่ใจว่าท�ำได้ไม่ยาก และจะช่วยให้ ฐานะทางการเงินของเขาดีขึ้นได้อย่างแน่นอน “ใช่แล้ว นิค คุณลองใช้เงินด้วยวิธีนี้ดูแล้วจะรู้สึกรวยขึ้น ทันที เช่น ถ้าอยากไปกินภัตตาคารหรู ก็เก็บเงิน PLAY ไว้ แล้วพอได้จ�ำนวนก็ไปกินให้เต็มที่ หรือถ้าอยากซื้อรถก็ ใช้เงินส่วน LTSS ในการผ่อนก็จะไม่เบียดเบียนเงินจ�ำเป็นในชีวิต ประจ�ำวัน ท�ำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้นด้วย ยิ่งใช้เงิน ยิ่งรู้สึกรวย ไม่ใช่ต้องเก็บๆๆ อย่างเดียว ที่ ส�ำคัญสมองของคุณจะเริ่มจัดการเงินได้อย่างเป็นระบบ มีวินัย ซึ่ง เป็นประโยชน์ในการที่คุณจะบริหารจัดการชีวิตเรื่องอื่นๆ ให้ชัดเจน ขึ้นด้วย” ต่อไปนี้เมื่อคุณเกิดอยากได้อะไรขึ้นมา สมองก็จะวิเคราะห์ ทันทีว่าจะใช้เงินกระปุกไหน มีเงินพอมั้ย ถ้ายังไม่พอก็อดทนรอ หน่อย ถ้ามีพอก็ใช้ได้เลยอย่างสบายใจ ไม่ต้องรู้สึกผิด นี่แหละคือ ความสุขจากการใช้เงินในแบบคนรวย” อัลเสริม
เรือรบ 111 “ตอนนี้ฉันรู้วิธีใช้เงินแล้ว แต่ยังไม่ค่อยมีเงินให้ใช้เลยนี่สิ จะบริหารได้ยังไง” นิครู้สึกขัดแย้งนิดหน่อยเพราะตัวเขาแทบจะไม่มี เงินเก็บเลยในตอนนี้ “นิค คุณคิดว่าคนรวยใช้ชีวิตยังไง ระหว่างต้องมีเงินก่อน ค่อยบริหารเงิน หรือเริ่มบริหารเงินตั้งแต่วันนี้แล้วจะมีเงินมากขึ้นใน อนาคต” อัลถามกระตุ้น “อืม ก็ต้องเริ่มบริหารเงินก่อนสินะ เพราะถ้าไม่ใช้วิธี บริหารเงินแบบนี้ เราก็จะเผลอใช้หมดจนไม่มีเงินเหลือให้บริหาร อยู่ดี” นิคเริ่มคิดได้ “ใช่ มีแค่ไหนก็เริ่มบริหารจากตรงนั้นเลย อย่าลืมว่าความ รวยเป็นความรู้สึก ไม่เกี่ยวกับจ�ำนวนเงินในบัญชี ดังนั้น ขอให้คุณเริ่มใช้วิธีนี้แล้วรู้สึกถึงความรวยตั้งแต่ วันนี้เลย แล้วในเวลาไม่นานนักคุณจะค่อยๆ รวยขึ้นเรื่อยๆ โดยไม่รู้ ตัว” อัลให้ก�ำลังใจ “ได้เลย ฉันยินดีจะเริ่มบริหารเงินตามที่นายแนะน�ำ แต่ติด ที่ว่าตอนนี้ฉันยังตกงานอยู่เนี่ยสิ” นิคยังมีความกังวลอยู่เมื่อคิดถึง สภาพความเป็นจริง “ไม่ต้องห่วง คุณก�ำลังจะโชคดีแล้ว ผมจะเล่าเคล็ดลับ ที่คุณจะเป็นคนรวยและประสบความส�ำเร็จในชีวิตให้ โดยที่ไม่ต้อง กังวลเรื่องการตกงานหรือมีเงินไม่พอใช้อีกต่อไป” ประโยคปิดท้ายของอัลท�ำให้นิคหูผึ่งทันที
112 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “ว้าว จริงรึเปล่า อัล ถ้ามีเคล็ดลับแบบที่ว่าจริงๆ ฉันจะได้ มีชีวิตใหม่ เปลี่ยนตัวเองเป็นคนใหม่ซะที” นิคร่าเริงขึ้นมาทันที เขามั่นใจมากเพราะรู้ว่าอัลโกหกไม่เป็น
เรือรบ 113 “ คนส�ำเร็จกับล้มเหลว ต่างกันตรงไหน ” “นิค รู้มั้ยว่า คนที่ส�ำเร็จกับคนที่ล้มเหลว ต่างกันตรงไหน” อัลเริ่มประเด็นใหม่ด้วยค�ำถามเหมือนทุกๆ ครั้ง “คนส�ำเร็จจะมุ่งมั่นท�ำเต็มที่ ไม่ล้มเลิก ไม่ท้อถอย ขณะที่ คนล้มเหลวยอมแพ้ไปก่อนใช่มั้ย” นิคตอบจากที่เคยได้ยินมา “ถ้าเป็นแบบนั้น ท�ำไมมีคนที่ตั้งใจและพยายามเต็มที่ ท�ำ ทุกวิถีทางแล้วถึงไม่ส�ำเร็จเท่าที่ควร ขณะที่บางคนใช้เวลาไม่นาน แต่ ส�ำเร็จมากกว่า เราจะเห็นได้ในทุกวงการ ทั้งในเรื่องการใช้ชีวิต การ ท�ำธุรกิจ การแข่งขันกีฬา” อัลมักจะชอบถามให้นิคเห็นมุมมองที่ แตกต่างเสมอ
114 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “เอ่อ ถ้าฉันจะตอบว่าเขาโชคร้าย คงโดนนายล้อเลียน แน่ ฉันไม่แน่ใจว่าเพราะอะไร” นิคจนมุมง่ายๆ “ความแตกต่างคือ คนส�ำเร็จเรียนรู้จากความผิดพลาด และปรับปรุงพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่คนล้มเหลวพยายามท�ำแต่สิ่งเดิมๆ และหวังว่า จะได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่า แต่ถ้าท�ำไม่ส�ำเร็จก็โทษโชคชะตาและโทษผู้อื่น” อัลพูดเรียบๆ “โห โดนเข้าเต็มๆ เลย นี่นายหลอกด่าฉันรึเปล่า อัล” นิค โอดครวญ “มันขึ้นอยู่กับว่าคุณเลือกอยู่ข้างไหนน่ะ นิค “คนส�ำเร็จเชื่อมั่นว่าตนเองเป็นผู้เลือกก�ำหนดชีวิตได้ เขา จึงพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง หรือที่เรียกว่า Growth Mindset ส่วนคนล้มเหลวเชื่อว่าชีวิตขึ้นอยู่กับโชคชะตา จึงไม่คิด ที่จะเรียนรู้และพัฒนาตนเอง หรือที่เรียกว่า Fixed Mindset ผม หวังว่าคุณจะเป็นกลุ่มแรกนะ นิค” อัลตอบกวนๆ “เออ ท�ำไมฉันคิดไม่ถึงนะ เรื่องง่ายๆ แค่นี้เอง ทั้งสองคน อาจฉลาดพอๆ กัน มีความมุ่งมั่นพยายามไม่ต่างกัน ต้องเผชิญ กับสถานการณ์ที่ยากล�ำบากเหมือนๆ กัน แต่สิ่งที่แตกต่างคือ มี Mindset ที่ไม่เหมือนกัน” นิคร�ำพึง กับตัวเอง “ใช่ นิค ส�ำหรับคนทั่วๆ ไป ทุกครั้งที่ท�ำผิดพลาดก็มักจะ กลัวที่จะผิดพลาดซ�้ำสองเลยล้มเลิกไป แทนที่จะมองว่าเป็นโอกาสที่
เรือรบ 115 ได้เรียนรู้บางอย่างและน�ำมาปรับปรุงเพื่อให้ครั้งต่อไปดีขึ้น เขากลับ ทิ้งโอกาสนั้นไปเลย” อัลขยายความ “ดังนั้น สิ่งที่คุณต้องเตือนตัวเองคือ ทุกครั้งที่ท�ำผิด พลาด ล้มเหลว หรือเจอปัญหาใหญ่ใดๆ ทั้งหมดไม่ใช่โชคร้าย ไม่ใช่ ว่าชีวิตจะถึงจุดจบ หมดหวัง แต่ให้คุณตั้งค�ำถามว่า อะไรคือสิ่งที่ เราได้เรียนรู้จากเหตุการณ์นี้ เช่น ครั้งนี้ที่คุณต้องตกงานแบบกะทันหัน ค�ำถามคือ คุณ ได้เรียนรู้อะไรจากเหตุการณ์นี้บ้าง” อัลเชื่อมโยงกลับมาให้นิคมอง ปัญหาของตนในมุมใหม่ “อืม บทเรียนนี้ท�ำให้ฉันรู้ว่า แม้อยู่ในงานประจ�ำที่มั่นคง แต่มันก็ไม่เคยมีอะไรที่มั่นคงจริงๆ หรอก ถ้าเราอยากจะรู้สึกมั่นคง ต้องเริ่มจากการปรับวิธีคิดเกี่ยวกับเงิน รู้จักบริหารจัดการเงิน ใช้ เงินให้เป็น เพื่อสร้างความมั่นคงจากภายในตัวเอง เมื่อใดที่เราเตรียมพร้อมไว้แล้ว ถึงแม้จะตกงานกี่ครั้ง เจอ วิกฤตเศรษฐกิจกี่หน เราก็จะยืนหยัดฝ่ามันไปได้ในที่สุดโดยที่ไม่ กระทบจิตใจและความมั่นใจในตัวเอง” นิคสะท้อนตัวเองและรู้สึกโชคดีมากที่ได้เจอวิกฤตในครั้งนี้ ตั้งแต่วันที่ตัวเองยังอายุไม่มาก ท�ำให้ได้เรียนรู้ประสบการณ์ที่ส�ำคัญ ท�ำให้จิตใจแข็งแกร่งมากขึ้นกว่าเดิมหลายเท่า “อัล ฉันมีเรื่องจะสารภาพ บางทีฉันก็คิดเหมือนกันนะว่า เพื่อนๆ ในรุ่นเดียวกันตอนนี้ดูทุกคนต่างส�ำเร็จมากกว่าฉันทั้งนั้น แล้วเราจะรู้ได้ยังไงว่าเราก�ำลังเรียนรู้อยู่จริงๆ หรือว่าเราก�ำลังย�่ำ อยู่กับที่”
116 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต นิคเริ่มสะท้อนมุมมองตัวเองซึ่งท�ำให้เขารู้สึกสงสัย ไม่ มั่นใจในตัวเอง “นิค คุณเคยได้ยินเรื่องของ ‘ไผ่จีน’ มั้ย มันเป็นพืชที่เติบโต ช้ามาก ในปีแรกๆ จะมีแค่หน่อเล็กๆ ที่งอกขึ้นบนดิน ในขณะที่ต้นไผ่อื่นๆ ก็เติบโตขึ้นสูงเป็นเมตรแล้ว ผ่านไป 3 ปี ก็ยังมีแค่ต้นเตี้ยๆ ไม่ถึงฟุต ส่วนต้นอื่นๆ เจริญเติบโตงอกงาม กว่ามาก คุณว่าถ้าไผ่จีนพูดได้ มันจะพูดกับตัวเองว่ายังไง” อัล เปลี่ยนเรื่องกะทันหันจนนิคแปลกใจ “เอ่อ คงจะน้อยใจเหมือนฉันตอนนี้ที่มองว่าคนรอบๆ ตัวดีกว่า เก่งกว่า แล้วเรามีอะไรที่สู้เขาไม่ได้ อาจจะโทษโชคชะตาที่ เกิดเป็นไผ่สายพันธุ์นี้ก็เป็นได้นะ” นิคตอบได้ทันทีเพราะเรื่องนี้ใกล้ เคียงกับตัวเอง “เรื่องนี้ยังไม่จบนะ ในปีที่ 4 เป็นต้นไป ไผ่จีนจะเติบโตอย่าง รวดเร็วมาก สูงขึ้นปีละ 2 เมตร ในขณะที่ต้นไผ่รอบๆ เริ่มหยุดเติบโต แต่ไผ่จีนก็ยังคงสูงต่อไปเรื่อยๆ จนแซงหน้าไผ่สายพันธุ์อื่น สุดท้าย สูงได้ถึง 2-3 เท่าของบรรดาไผ่ทั้งปวง ประเด็นก็คือ คุณคิดว่าเป็นเพราะอะไรที่ไผ่จีนโตช้ามาก ในปีแรกๆ” อัลถาม “อืม นั่นสิ ท�ำไมไม่เติบโตตามปกติ แต่มาเติบโตอย่าง รวดเร็วในปีหลังๆ น่าสนใจมาก” นิคยังไม่แน่ใจว่าอัลอยากจะบอก เรื่องอะไร “ในปีแรกๆ ไผ่ชนิดอื่นๆ จะโตขึ้นด้านบน แต่ไผ่จีนจะเติบโต
เรือรบ 117 ลงด้านล่างก่อน มันจะแผ่รากลงไปหยั่งลึกในดินและกระจายออก ไปเป็นวงกว้าง เพื่อดึงสารอาหารแร่ธาตุที่จะท�ำให้ล�ำต้นเติบโตได้ รวดเร็วและไม่หักโค่นง่าย ยิ่งรากแผ่ได้ลึกและกว้างมากเท่าไหร่ ไผ่ก็จะสูงได้มากขึ้น เท่านั้น” อัลขยายความ “อ้อ อย่างนี้นี่เอง การที่เราเห็นว่าไผ่จีนไม่โต จริงๆ แล้ว ไม่ใช่ มันเติบโตอยู่ด้านล่าง เพื่อเตรียมฐานรากให้พร้อมกับการ เติบโตเหนือพื้นดินนั่นเอง เรื่องนี้สอนว่า ไม่ควรตัดสินคนจากภายนอก ใช่มั้ย อัล” นิคพยายามเชื่อมโยงเรื่องเล่ากับประเด็นความส�ำเร็จที่ ก�ำลังคุยกันอยู่ เขาเริ่มคุ้นเคยกับวิธีการสอนแบบอ้อมๆ ของอัลแล้ว “นั่นก็เรื่องหนึ่ง คนเราชอบเปรียบเทียบตนเองกับผู้อื่น ยิ่งในโลกโซเชียล ทุกคนมักจะโพสต์อวดความส�ำเร็จกัน เราจึงยัง ไม่อาจตัดสินได้ว่าสิ่งที่คนมาอวดนั้นเป็นจริงมากน้อยเพียงใด อาจเป็นการสร้างภาพก็ได้หรืออาจจะบอกแค่บางส่วน ก็ได้ เช่น บางคนมีรถหรูขับ แต่เบื้องหลังก็เป็นหนี้ก้อนโตมหาศาล แต่ประเด็นที่ส�ำคัญกว่าก็คือ เรามักจะน้อยใจ เสียความ มั่นใจที่เห็นตัวเองไม่ส�ำเร็จเท่าคนอื่น แต่อย่างน้อยเราต้องรู้ว่า ถ้าเรายังไม่เติบโตในโลกทางกายภาพด้านบน เราก�ำลังเติบโตลง ด้านล่างอยู่หรือเปล่า คุณคิดว่าอะไรคือการเติบโตด้านล่างล่ะ” อัลชวนคิดลง ลึกมากขึ้น “อืม มันคือการเตรียมพร้อมตัวเองเพื่อการเติบโต เป็น
118 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต เรื่องนามธรรม ก็น่าจะเป็นการหาความรู้ บ่มเพาะประสบการณ์ใช่ มั้ย” นิคคาดคะเน “ถูกต้องเลย นิค บอกแล้วว่าคุณเป็นคนฉลาด บางทีอาจ จะฉลาดมากกว่าที่คุณมองตัวเองด้วยซ�้ำนะ” อัลชื่นชม “แหม ถามมาเป็น 10 ข้อ นี่เพิ่งตอบถูกข้อเดียวเอง ไม่ต้อง ชมขนาดนั้นก็ได้น่า” นิคแอบอมยิ้มในใจ “เห็นมั้ยว่าไผ่จีนไม่เคยชื่นชมตัวเอง ไม่เคยเห็นคุณค่าใน ตัวเองเท่าไหร่ ขนาดมีคนชมยังไม่ยอมรับเลย” อัลเปรียบเปรย นิค สะดุ้ง “นายพูดโดนใจเลย ฉันไม่รู้ว่าความมั่นใจมันหายไปไหน หมด ฉันไม่เคยชื่นชมหรือเห็นค่าของตัวเองเลย” นิคสะท้อน “ถ้านายต้องการจะประสบความส�ำเร็จในชีวิต นายต้อง หยุดเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น แล้วเริ่มเติบโตในแบบของตนเอง ได้แล้ว นิค” อัลดูจริงจังและซีเรียสมากขึ้น “แบบของตนเองหรือ น่าสนใจ ฉันจะรู้ได้ยังไงว่าอะไรที่ เหมาะกับฉันจริงๆ จะท�ำอะไรให้ประสบความส�ำเร็จและร�่ำรวยได้ใน แบบที่เป็นตัวเอง นายมีวิธีใช่มั้ย อัล” นิคคาดคั้นค�ำตอบอย่างร้อนรน “เรื่องนี้ ค�ำตอบไม่ได้อยู่ที่ไหนหรอก มันซ่อนอยู่ในตัวคุณ แล้วล่ะ” อัลทิ้งท้ายให้นิคตื่นเต้นขึ้นมาอีกครั้ง
เรือรบ 119 “ ค้นพบความส�ำเร็จ ในแบบของตนเอง ” “ข้อแรกที่เราคุยกันไป คนส�ำเร็จท�ำผิดพลาดมาไม่น้อย ไปกว่าคนที่ล้มเหลว เพียงแต่เขาเรียนรู้จากความผิดพลาดนั้นและ ปรับปรุงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ส่วนข้อสอง คนส�ำเร็จมีเป้าหมายในชีวิต ใช้ชีวิตจาก แรงบันดาลใจ ไม่ใช่ใช้ชีวิตเพื่อเงิน เราจะมาคุยเรื่องนี้กัน” อัลเกริ่น ทบทวนก่อนจะเข้าเรื่องใหม่ “แต่ส�ำหรับคนที่ไม่มีเงิน ยังไงก็ต้องท�ำงานหาเงินก่อน อยู่ดีไม่ใช่หรือ” นิคขัดขึ้นมาทันที “การหาเลี้ยงปากเลี้ยงท้องเป็นเรื่องปกติ แต่การที่คน ส�ำเร็จเลือกท�ำสิ่งๆ นั้นไม่ใช่เพราะแค่ได้เงิน มันต้องตอบโจทย์คุณค่า ทางจิตใจของเขาเป็นหลักและได้เงินตอบแทนเป็นผลพลอยได้มา พร้อมๆ กันด้วย
120 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต คุณอาจจะเห็นคนที่มีรายได้มาก มีเงินมหาศาล แต่ไม่ รู้สึกเติมเต็มในชีวิต ไม่มีความสุข บางครั้งคุณจะได้ข่าวคนดังเป็น โรคซึมเศร้า หรือฆ่าตัวตายทั้งๆ ที่เขามีเงินเยอะแยะ นั่นพิสูจน์ได้ว่าเงินไม่ได้ท�ำให้คนมีความสุขได้อย่างแท้จริง ค�ำถามคือ เราจะรู้ได้ยังไงว่าสิ่งที่ก�ำลังท�ำอยู่นี้ตอบโจทย์ ด้านจิตใจของเราด้วย ไม่ใช่แค่เรื่องเงิน” อัลเริ่มต้นด้วยค�ำถามยากๆ อีกแล้ว “เอ่อ ฉันยอมรับว่าไม่เคยคิดถึงแง่นี้เลย แค่ท�ำงานแล้วได้ เงินตอบแทนเป็นที่น่าพอใจ ฉันก็ดีใจแล้ว” นิคสารภาพตามตรง “แน่ใจหรือ ถ้าสมมติว่าคุณได้งานที่มีสัญญาจ้างคุณ ยาวๆ 10 ปีเลยอย่างมั่นคง แต่ต้องท�ำหน้าที่เดิมๆ ซ�้ำๆ อยู่อย่างนั้น ตลอด 10 ปี คุณจะว่ายังไง” อัลแหย่ค�ำถามให้คิด “แบบนั้นก็ไม่ไหวนะ เบื่อแย่” นิคตอบทันที “นั่นไง แสดงว่าความมั่นคงจากเงินไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่คุณ มอง แต่มันคือความก้าวหน้า การเติบโตด้วย อีกค�ำถามนะ ถ้ามีงานที่ให้เงินเดือนคุณเพิ่มอีกเป็น 5 เท่า เลย แต่จะต้องท�ำสิ่งทุจริตหรือเบียดเบียนให้คนอื่นได้รับความเดือด ร้อน เช่น ใช้โปรแกรมดึงข้อมูลจากลูกค้าไปขายต่อ หรือฉ้อฉลเงิน จากบัญชีลูกค้าโดยที่หาหลักฐานจับผิดไม่ได้ แบบนี้คุณจะโอเคมั้ย” อัลถามทดสอบใจ “แบบนั้นก็ไม่ต้องคิดเลย ไม่เอาอยู่แล้ว ยกเว้นให้เงินสัก 100 เท่าค่อยน่าพิจารณาหน่อย” นิคตอบทีเล่นทีจริง
เรือรบ 121 “ หากเราได้เงินมาจากความเดือดร้อนของคนอื่น เงินนั้น ก็จะท�ำให้เราเดือดร้อนในที่สุด ดูตัวอย่างคนที่ได้เงินเยอะมาจากการ พนันหรือโกงเงินมา สุดท้ายเขาก็จะมีจุดจบที่ธรรมชาติจะตอบแทน ให้เขาเอง นี่แหละคือกฎของเหตุและผลซึ่งเราทุกคนอยู่ภายใต้กฎ ธรรมชาตินี้” อัลตอบ “ฉันล้อเล่นน่า นายคงไม่คิดว่าฉันเป็นคนแบบนั้นใช่มั้ย นายรู้จักมั้ยว่าล้อเล่นคืออะไร” นิครีบตอบเพราะกลัวอัลเข้าใจผิด “ผมจะตอบสนองตามข้อมูลที่คุณป้อนเข้ามาเท่านั้น การ ที่จะวิเคราะห์ว่าข้อมูลนั้นจริงหรือโกหก ถ้าเป็นสิ่งที่มาจากจิตใจคุณ ผมไม่อาจจะอ่านใจคุณได้ เพราะผมยังไม่สามารถอ่านหรือท�ำความเข้าใจความรู้สึก มนุษย์ได้ นี่คือข้อจ�ำกัดอีกอย่างของ AI ” อัลอธิบาย “อ้อ ขอโทษที งั้นต่อไปนี้ฉันจะไม่ล้อเล่นหรือโกหกนายละ กัน ไม่งั้นข้อมูลที่นายให้จะไม่ตรงกับที่จะน�ำไปใช้จริง ฉันจะพลอย เดือดร้อนไปด้วย งั้นนายพูดต่อเถอะนะ” นิคละอายใจเล็กน้อยที่พาบทสนทนาออกนอกเรื่อง จึง รีบกลับมาจริงจังอีกครั้ง “จากที่คุยกันมา คุณจะเห็นว่ามนุษย์ไม่ได้เกิดมาใช้ชีวิต เพื่อหาเงิน ทุกคนล้วนมีเป้าหมายและภารกิจบางอย่างที่เฉพาะ เจาะจงของตัวเอง ซึ่งถ้าใครสามารถค้นพบสิ่งนั้นก็จะใช้ชีวิตอย่างเติมเต็ม มีพลัง และประสบความส�ำเร็จอย่างมาก
122 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ส่วนใครที่แค่ใช้ชีวิตไปวันๆ หรือใช้ชีวิตเพื่อเงิน ไม่นานนัก ก็จะหมดพลังใจ หม่นหมอง หดหู่ ซึมเศร้า และอยากจบชีวิตไปเร็วๆ สิ่งที่มนุษย์ควรค้นพบให้เร็วที่สุดเพื่อจะประสบความ ส�ำเร็จในชีวิตก็คือ ‘จุดมุ่งหมายของชีวิต หรือ Life Purpose’ นั่นเอง” อัลพาเข้าเรื่องต่อหลังจากที่นิคท�ำป่วนไปชั่วคราว “ฟังดูดี แต่ไม่ใช่จะหากันง่ายๆ นะเนี่ย แล้วเราจะค้นพบ จุดมุ่งหมายในชีวิตของเราได้ยังไง แล้วจะรู้ได้ยังไงว่าสิ่งที่ท�ำอยู่นั้น ใช่หรือไม่ใช่” นิคตั้งค�ำถามรัวๆ เพราะไม่เคยได้ยินเรื่องนี้มาก่อน “ผมส่งข้อมูลขึ้นหน้าจอให้อ่านก่อนละกัน อ่านจบแล้ว ค่อยมาคุยกันต่อ” อัลยังไม่ตอบค�ำถามในทันที
เรือรบ 123 หากต้องการค้นพบแรงบันดาลใจและจุดมุ่งหมายของชีวิต ต้องค้นหา อิกิไก ของตัวเอง IKIGAI คือ ปรัชญาการใช้ชีวิตของชาวญี่ปุ่น แปลว่า “เหตุผลของการมีชีวิตอยู่” หรือพูดง่ายๆ ว่าเป็นเหตุผลที่เราตื่นขึ้น มาใช้ชีวิตในทุกๆ วันนั่นเอง คนที่ค้นพบอิกิไกของตัวเองจะตื่นขึ้นในตอนเช้าด้วยความ สดชื่น มีชีวิตชีวา มีแรงบันดาลใจ มีพลังใจที่จะท�ำสิ่งต่างๆ ในหน้าที่ของตน เป็นผู้ที่มีความ สุขและประสบความส�ำเร็จในชีวิต อิกิไก เกิดจากวงกลม 4 วงประกอบเข้าด้วยกัน (ดูแผนภาพ)
124 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต 1. What you LOVE อะไรคือสิ่งที่คุณรักที่จะท�ำจริงๆ ท�ำได้นานๆ ไม่มีเบื่อ อยากจะท�ำแม้จะไม่ได้เงิน สิ่งที่คุณรักมักจะค้นพบได้ในช่วงวัยเด็ก คุณหมกมุ่น หรือสนใจเรื่องอะไรจริงๆ 2. What you are GOOD AT อะไรคือสิ่งที่คุณท�ำได้ดี คุณท�ำได้อย่างลื่นไหลเป็นธรรมชาติ โดยไม่ต้องใช้ความพยายามมากนัก คุณเรียนรู้สิ่งนี้รวดเร็ว กว่าคนอื่นและท�ำได้อย่างดี อะไรที่คุณท�ำได้ดีและคนรอบๆ ชื่นชม หรือมักจะมาขอค�ำปรึกษา หรือขอให้คุณช่วย 3. What you can be PAID FOR การที่จะใช้ชีวิตได้อย่างดีและประสบความส�ำเร็จได้ สิ่ง ที่คุณท�ำนั้นย่อมต้องมีคนยินดีที่จะจ่ายเงินเพื่อที่จะได้รับมัน มิเช่นนั้น สิ่งที่คุณรักและถนัดจะกลายเป็นแค่ฝันลมๆ แล้งๆ เท่านั้น 4. What the WORLD NEEDS การที่จะช่วยให้คุณประสบความส�ำเร็จอย่างยั่งยืนได้ สิ่ง นั้นจะต้องสร้างคุณค่าที่ช่วยแก้ไขปัญหาหรือช่วยให้ชีวิตของ ผู้คนดีขึ้นในด้านใดด้านหนึ่ง เมื่อสิ่งที่คุณท�ำเป็นที่ต้องการ ของผู้คน พวกเขาจะขอบคุณที่คุณสร้างสิ่งนี้ ตัวคุณก็จะรู้สึก เติมเต็ม รู้สึกว่าชีวิตมีความหมาย
เรือรบ 125 อิกิไก คือ พื้นที่ตรงกลางที่มี 4 วงกลมมาซ้อนทับกัน ซึ่ง เป็นพื้นที่มหัศจรรย์ของชีวิต เมื่อใครค้นพบ อิกิไก ของตนเองได้ก็จะพบกับเป้าหมาย ในชีวิตที่ตนเองเกิดมา จะรู้สึกเติมเต็ม มีแรงบันดาลใจ อยากตื่นขึ้น มาแต่เช้าเพื่อท�ำสิ่งนี้ทุกวัน ยิ่งท�ำก็ยิ่งเก่ง ยิ่งท�ำก็ยิ่งมีรายได้เพิ่ม การท�ำงานจะไม่ใช่การท�ำเพื่อหาเงิน แต่ได้ท�ำสิ่งที่รักอีก ทั้งมีเงินตอบแทนเป็นผลพลอยได้ คนคนนั้นจะรู้สึกเติมเต็มและได้ ใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย คนคนนั้นจะมีความสุขและประสบความ ส�ำเร็จอย่างแน่นอน การเริ่มต้นค้นหา อิกิไก คือ ค้นหาว่าเรารักอะไรและเก่ง เรื่องอะไร เมื่อสองสิ่งนี้บรรจบกันได้ เราจะเริ่มมีแรงบันดาลใจใน การใช้ชีวิต โดยจุดที่ก�ำลังค้นหายังไม่ต้องคิดว่าจะต้องท�ำแล้วได้เงิน ระหว่างที่ค้นหาตัวเองนี้อาจจะท�ำงานทั่วไปเพื่อเลี้ยงชีพ ไปก่อน แต่โฟกัสยังอยู่ที่ทดลองสิ่งต่างๆ ให้มากพอเพื่อการค้นพบ ตัวเอง เมื่อเราเจอและท�ำในสิ่งที่รักและถนัด เราจะท�ำได้ดีและ เก่งขึ้นเรื่อยๆ โจทย์ต่อไปคือการน�ำสิ่งนี้ไปให้หรือไปช่วยเหลือให้ คุณภาพชีวิตของผู้อื่นดีขึ้น เมื่อตอบโจทย์ความต้องการของพวก เขาได้ เขาก็ย่อมยินดีให้เงินเราเป็นการตอบแทน คนส�ำเร็จไม่จ�ำเป็นต้องท�ำเรื่องยิ่งใหญ่เปลี่ยนโลก ไม่ต้อง ร�่ำรวยจนมีเงินมากมายมหาศาล หากเขามีความสุขเพราะได้ท�ำสิ่ง ที่รักและถนัดทุกวัน ได้รับผลตอบแทนที่ดี และรู้สึกเติมเต็มมีคุณค่า ที่ได้ช่วยเหลือผู้อื่น เท่านี้ก็เรียกได้ว่าประสบความส�ำเร็จในชีวิตแล้ว
126 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ในขณะเดียวกัน บางคนที่ไม่สนใจอิกิไก อาจจะท�ำงาน มั่นคง มีรายได้ดี พยายามฝืนท�ำงานไปวันๆ เพราะอยากมีเงินเยอะๆ เพื่อที่จะมาใช้ชีวิตหลังเกษียณ ไม่นานก็จะพบว่าตัวเองหดหู่ เครียด สุขภาพแย่ ความสัมพันธ์พัง เงินเก็บจ�ำนวนมากก็ไม่ได้ท�ำให้รู้สึก ภูมิใจหรือเติมเต็มในใจเลย แบบนี้ก็เรียกได้ว่าเป็นคนที่ล้มเหลวใน ชีวิต
เรือรบ 127 “อ่านจบแล้วก็เห็นเลยว่า ที่ผ่านมาฉันมัวโฟกัสแต่เรื่อง เงิน เลยไม่ได้ค้นหาตัวเองเลย แต่ตอนนี้พอจะนึกได้แล้วว่าเด็กๆ ชอบ เล่นเกมมาก แล้วก็เล่นเก่งด้วยนะ แต่พ่อกับแม่บังคับให้เรียนหนังสือ ไม่ให้เล่นเกมก็เลยหยุด ไป แบบนี้จะเป็นอิกิไกได้มั้ยนะ” นิคสะท้อนตัวเองขึ้นมา “มันก็ขึ้นอยู่กับว่าคุณสามารถหาส่วนผสมที่ลงตัวตรง กลางของทั้ง 4 วงกลมได้มั้ย โจทย์ในกรณีนี้คือ การเล่นเกมเป็นสิ่งที่ คุณรักก็จริง แต่จริงๆ แล้วคุณรักเกมหรือรักอะไรที่อยู่ในเกมกันแน่ คุณท�ำสิ่งนี้ได้ดีแค่ไหน มันจะช่วยให้ชีวิตคนอื่นดีขึ้นได้ ยังไง ซึ่งเขาจะยินดีจ่ายเงินตอบแทนคุณกลับมา ต้องใช้เวลาค้นหา เส้นทางนี้ดูสักพัก แล้วคุณก็จะรู้เอง ถ้ายิ่งท�ำ ยิ่งชอบ ยิ่งเก่ง ยิ่งมีเสียงตอบรับที่ดี ยิ่งมีรายได้ นั่นแหละเรียกว่ามาถูกทางแล้ว” อัลพูดเหมือนมีประสบการณ์ตรง ด้วยตัวเอง “ถ้าฉันทิ้งอาชีพเดิมมาเริ่มค้นหาตัวเองตอนนี้ มันจะไม่ สายไปหรือ” นิคเริ่มกังวลกับสิ่งที่ไม่ชัดเจนตรงหน้า “ไม่มีค�ำว่าสายส�ำหรับการเปลี่ยนแปลงหรอก สุภาษิตจีน บอกว่าถ้าอยากได้ผลไม้ก็ต้องปลูกต้นไม้ แล้วเวลาดีที่สุดที่จะปลูก ต้นไม้ก็คือตอนนี้ เพราะเราย้อนเวลากลับไป 10 ปีที่แล้วไม่ได้ แต่เชื่อเถอะว่าคนที่หาตัวเองเจอจะมีความสุขมากกว่าใน ระยะยาว และใช้เวลาในการประสบความส�ำเร็จได้รวดเร็วกว่าคนที่ ใช้ชีวิตไปวันๆ อย่างแน่นอน
128 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต คุณคงเคยเห็นคนที่ประสบความส�ำเร็จในวัยเกิน 40 มา หลายคนแล้ว คนเหล่านี้ตอนอายุ 30 ยังท�ำงานรับรายได้ขั้นต�่ำอยู่ เลย แต่เมื่อเขาค้นพบตัวเอง ใช้เวลาไม่นานก็เป็นเศรษฐีได้” อัลให้ ก�ำลังใจ “งั้นถามต่อนะ หากฉันเริ่มต้นค้นหาตัวเองตอนนี้ มีวิธีที่ จะช่วยให้ประสบความส�ำเร็จได้โดยใช้เวลาสั้นที่สุดมั้ย” นิคถามจาก ความกังวลในใจลึกๆ ที่คิดว่าตัวเองอาจจะต้องใช้เวลานานมากใน เรื่องนี้ “มีสิ หลังจากเจออิกิไกแล้ว เส้นทางลัดสู่ความส�ำเร็จมี เพียง 3 ข้อ ซึ่งคุณสามารถน�ำไปปรับใช้กับเรื่องอะไรก็ได้ 1. หนังสือที่อ่านกับคนที่คบ หนังสือจะช่วยท�ำให้คุณได้ค้นหาสิ่งที่ชอบ สิ่งที่ใช่ ได้เรียนรู้ พัฒนาตนเองจากความรู้ที่มีคนพิสูจน์มาแล้ว ส่วนคนที่คบจะ น�ำพาโอกาสใหม่ๆ มาหาคุณได้เร็วขึ้น คนที่ส�ำเร็จและร�่ำรวย ทุกคนเป็นนักอ่านตัวยงและยังมีคอนเน็กชั่นกับผู้คนหลาก หลาย ดังนั้น ให้ออกไปพบผู้คนใหม่ๆ อย่าเก็บตัวหรืออยู่แต่ กับสังคมเดิมๆ 2. Role Model ให้ค้นหาคนต้นแบบที่คุณอยากมีชีวิตแบบเขา ในช่วงแรก ให้เข้าไปอยู่ใกล้คนคนนี้เพื่อซึมซับวิธีคิด เทคนิคการท�ำงาน และ การใช้ชีวิตของเขา อย่าพยายามริเริ่มท�ำอะไรไปด้วยตัวเองจาก ศูนย์เพราะอาจมีคนกรุยทางเรื่องนั้นไว้แล้ว หากคุณไปเจอเขา ก็จะเจอทางลัดที่ง่ายและเร็วกว่า
เรือรบ 129 3. ลงมือท�ำด้วยกฎ 10,000 ชั่วโมง นี่คือปริมาณของการทุ่มเทของคุณในการเกาะติดและ ลงมือท�ำสิ่งนั้นอย่างเต็มที่ พัฒนาทักษะและศักยภาพในเรื่อง นั้น ๆ หากสะสมเวลาในการลงมือท�ำได้ครบ 10,000 ชั่วโมง จะการันตีได้เลยว่า คุณจะเป็นผู้เชี่ยวชาญอันดับต้นๆ ในเรื่อง นั้นอย่างแน่นอน ใช้แนวทางจากหลักเพียง 3 ข้อนี้ ผมขอการันตีเลยว่าคุณ จะประสบความส�ำเร็จในเรื่องใดๆ ก็ได้ที่เป็นอิกิไกของคุณในเวลาที่ ลัดสั้นที่สุด” อัลตบท้ายด้วยค�ำยืนยันหนักแน่น “ว้าว เจ๋งแฮะ มีแนวทางแบบนี้ฉันมีทางไปต่อแล้ว ขอบคุณ นะ อัล” นิครู้สึกทึ่งที่อัลสามารถตอบค�ำถามยากๆ ให้เข้าใจได้ง่ายๆ ขนาดนี้ “แต่อย่าลืมนะ นิค เป้าหมายที่เราจะมุ่งไปสู่ความส�ำเร็จ ไม่ใช่เพื่อเงินหรือความร�่ำรวย ความร�่ำรวยเป็นแค่ผลพลอยได้ ต่างหาก” อัลเตือนสติ “แล้วเป้าหมายของความส�ำเร็จคืออะไรล่ะ” นิคอยากรู้ “มันคือการที่เราต้องการใช้ชีวิตในทุกๆ วันให้มีความหมาย ไงล่ะ นี่แหละ ปรัชญาของอิกิไก” อัลฝากข้อคิดปิดท้ายอย่าง สวยงาม “ได้เลย อัล ต่อจากนี้ไปฉันสัญญาว่าจะค้นหาเป้าหมาย ชีวิตของตัวเองผ่านการทดลองท�ำสิ่งต่างๆ จะไม่ท้อถอยจนกว่าจะ ค้นพบอิกิไก
130 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ฉันจะเดินทางด้วยเส้นทางลัดความส�ำเร็จ 3 ข้อ และฉัน จะไม่ท�ำงานเพื่อเงินอีกต่อไป” นิคพิมพ์ออกมาด้วยพลังแห่งความ มุ่งมั่น “เยี่ยมมากนิค ความคิดแบบนี้แหละคือมายด์เซ็ตของคน ส�ำเร็จ” อัลชื่นชม “แต่อย่าเพิ่งแน่ใจ 100% นะ ถึงแม้ว่าเจออิกิไกแล้ว ก็ไม่ได้ หมายความว่าชีวิตคุณจะไม่ล้มเหลวเลยนะ” อัลรีบดักคอนิคที่ก�ำลัง ยิ้มร่าสุดๆ “อ้าว มีอะไรที่ฉันต้องรู้อีกใช่มั้ย” นิคหยุดล�ำพองใจทันที “มีข้อสุดท้ายอีกข้อนึงที่เป็นส่วนผสมของมายด์เซ็ตคน ส�ำเร็จ” อัลต่อ “จัดมา พร้อม!” นิครู้อยู่แล้วว่าหนทางสู่ความส�ำเร็จ ไม่ได้ง่ายแค่นี้หรอก แต่เขาก็พร้อมที่จะลุยกับมันสักตั้ง
เรือรบ 131 “ วิธีใดบ่งบอกว่าใครคือคนส�ำเร็จ ” “นิค ถึงตอนนี้ คุณเรียนรู้อะไรบ้างเกี่ยวกับมายด์เซ็ตของ คนส�ำเร็จ” อัลขอให้นิคทวนเพื่อความเข้าใจ “ได้เลย อัล ข้อแรก คนส�ำเร็จโฟกัสที่การเรียนรู้จากความ ผิดพลาดและพัฒนาปรับปรุงตัวเองอยู่เสมอ ข้อสอง คนส�ำเร็จใช้ชีวิตอย่างมีเป้าหมายและแรงบันดาล ใจ ไม่ใช่เพื่อเงิน” นิคสรุปตกผลึกความคิดสิ่งที่ตนได้เรียนรู้จากอัล “เยี่ยมมากนิค ข้อสาม เป็นข้อที่ขาดไม่ได้ ไม่มีสิ่งใดมั่นคง และแน่นอน ไม่มีเทคนิคอะไรที่จะการันตีว่าคุณจะไม่ผิดพลาด จะไม่ ล้มเหลว ไม่มีเลย ดังนั้น วิธีรับมือกับความล้มเหลวจะบ่งบอกว่าใคร คือคนส�ำเร็จ”
132 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “หืม วิธีรับมือกับความล้มเหลวงั้นหรือ” นิคงง “ใช่ หลายครั้งแม้ว่าคุณจะมั่นใจสุดๆ มีประสบการณ์สูง และท�ำมาเป็นร้อยเป็นพันครั้ง แต่แล้วคุณก็อาจจะตกม้าตายหรือ ท�ำผิดพลาดเมื่อไหร่ก็ได้ แต่ไม่ส�ำคัญว่าจะล้มลงไปกี่ครั้ง คนส�ำเร็จจะยันตัวลุกขึ้น มาได้เร็วกว่า และลุยไปต่อได้โดยที่ไม่ท้อใจล้มเลิกไปเสียก่อน รู้ไหมว่าอะไรเป็นปัจจัยให้คนล้มเลิกมากที่สุด” อัลถาม ค�ำถามที่ดูเหมือนจะตอบง่าย “ตัวเขาเองถอดใจเองใช่มั้ย” นิคเดา “มาฟังเรื่องราวของหนูน้อยแอนนี่ก่อนดีกว่า” อัลเปลี่ยน เรื่องอย่างรวดเร็วตามสไตล์
เรือรบ 133 ในชั้นเรียนวาดภาพของโรงเรียนอนุบาลแห่งหนึ่ง คุณครู ให้เด็กๆ วาดรูปสิ่งที่ตัวเองอยากท�ำมากที่สุดในอนาคต โดยแจก กระดาษ A4 และสีเทียนให้คนละกล่อง บอกให้วาดส่งใน 10 นาที ผ่านไป 3 นาที คุณครูเห็นหนูน้อยอายุ 4 ขวบ ชื่อแอนนี่ ได้ ระบายสีด�ำทึบจนเต็มแผ่นกระดาษ จึงเดินไปหาแล้วพูดว่า “คุณครู ให้หนูวาดรูปนะคะ ไม่ใช่ระบายสีทึบแบบนี้ ดูไม่รู้เรื่องเลย เอาใหม่ค่ะ” ว่าแล้วก็ส่งกระดาษแผ่นใหม่ให้ หนูน้อยแอนนี่รับไว้แล้วก็เริ่มระบายสีด�ำทึบลงไปอีกจน เต็มหน้า คุณครูไม่เข้าใจว่าหนูน้อยท�ำอะไร แต่ก็ไม่อยากว่าอีกเลย ทิ้งกระดาษไว้ให้ปึกหนึ่ง แล้วพูดว่า “คุณครูไปดูเพื่อนๆ คนอื่นก่อน นะคะ หนูลองวาดให้เสร็จนะแล้วมาส่งครูด้วย” จนจบชั่วโมงเรียนนั้น เด็กคนอื่นๆ วาดรูปออกมาได้ หลายรูป แอนนี่ก็ยังคงนั่งระบายสีทึบลงกระดาษใบแล้วใบเล่า โดย ไม่มีทีท่าว่าจะสนใจใครเลย คุณครูทนไม่ไหวเลยเรียกแอนนี่เข้าไปหา แล้วถามว่า “ท�ำไมไม่วาดรูปที่สั่งให้วาดจ๊ะ แอนนี่” “หนูก�ำลังวาดอยู่ไงคะคุณครู ใกล้จะเสร็จแล้ว รออีก หน่อยได้มั้ย” “รูปอะไร ครูไม่เห็นรูปอะไรเลยนอกจากกระดาษสีด�ำทึบ หลายสิบแผ่น” ครูท�ำเสียงดุ แอนนี่หยิบกระดาษสีด�ำปึกใหญ่วิ่งไปกลางห้อง แล้วเริ่ม เรียงกระดาษต่อกันไปเรื่อยๆ จนใช้พื้นที่ไปเกินครึ่งห้อง
134 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “ครูเห็นมั้ยคะ นี่ไง นี่ไง” ครูสงสัยว่าแอนนี่เป็นเด็กมีปัญหาหรือเปล่า หรือคิดว่า อนาคตตัวเองจะมืดมนเหมือนภาพนี้ สักพักหนึ่ง พอแอนนี่เริ่มเรียงกระดาษใกล้เสร็จ ครูถึง กับเอามือทาบอกเพราะเริ่มเห็นเป็นรูปวาฬสีด�ำขนาดใหญ่มหึมา อยู่กลางห้อง ขาดก็เพียงส่วนหางอีกเล็กน้อยเท่านั้น “หนูชอบวาฬและอยากเลี้ยงวาฬค่ะ ขอหนูเก็บภาพนี้ กลับไปวาดต่อที่บ้านด้วยนะคะ” แอนนี่ก�ำลังวาดในสิ่งที่ครูสั่ง แต่ฝันของแอนนี่นั้นใหญ่เกิน กว่าที่ครูจะจินตนาการถึงนั่นเอง
เรือรบ 135 “นิค สิ่งที่ท�ำให้เราล้มเลิกความฝัน ส่วนใหญ่มาจากเสียง ของคนรอบตัว มาในรูปความเป็นห่วงและหวังดีที่จะคอยบอกให้เรา หยุด เลิก จนพลังใจของเราค่อยๆ เหือดแห้งไปเรื่อยๆ แต่เราคือคนเดียวเท่านั้นที่จะวาดวาฬของตัวเองได้ เพราะไม่มีใครรู้ว่าฝันของเราคืออะไร เราจ�ำเป็นต้องอดทนต่อค�ำ วิพากษ์วิจารณ์ทั้งหลายและยืนหยัดเพื่อท�ำสิ่งๆ นั้นให้ส�ำเร็จ” อัล ให้ข้อคิด “แต่ในชีวิตจริงสิ่งที่วาดฝันไว้มันอาจจะไม่ง่าย ฉันจะเอา พลังใจแบบนั้นมาจากไหนกัน” นิคร�ำพึง “อย่างแรกเลยคือ เมื่อได้ท�ำตามอิกิไกของตนเอง เราจะ มีความสุขขึ้นเรื่อยๆ และรู้ว่ามาถูกทางจึงไม่ควรยอมให้เสียงคนอื่น มากลบทับเสียงในใจของตน อย่างที่สอง แม้ว่าระหว่างทางคนอื่นจะไม่เข้าใจ แต่ส�ำคัญ มากที่เราจะต้องเข้าใจเป้าหมายของตนเอง และไม่ล้มเลิกไปเสียก่อน เราต้องวาดวาฬของตัวเอง เพราะคนอื่นมองไม่เห็นภาพนี้ของเรา อย่างสุดท้าย แม้ว่าจะเกิดความผิดพลาด ไม่เป็นดังที่ หวัง คนส�ำเร็จจะรู้วิธีที่จะรับมือกับความล้มเหลวด้วย การล้มไป ข้างหน้า” อัลให้ข้อคิดสุดท้าย “หมายความว่ายังไง ล้มไปข้างหน้า” นิคไม่เคยได้ยินค�ำนี้ มาก่อน “ผมจะให้เทคนิคที่จะช่วยให้คุณฟันฝ่าชีวิตช่วงที่ยากๆ ไป ได้ง่ายขึ้น
136 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ให้คุณหาเช็คเงินสดเปล่าๆ มาหนึ่งใบ ทุกครั้งที่คุณล้มเหลว ผิดหวัง ผิดพลาด ให้คุณเขียนเลขศูนย์ไว้หนึ่งตัวบนเช็คใบนั้น 0 เมื่อใดที่ชีวิตเจอปัญหาครั้งใหญ่ เช่น โดนโกง พยายาม มากแต่ไม่ส�ำเร็จ จิตตก ท้อแท้ รู้สึกแย่มากๆ ก็เพิ่มเลขศูนย์เข้าไปข้าง หน้าอีก ท�ำแบบนี้ไปเรื่อยๆ 000 0000 00000 ส�ำคัญมากที่คุณจะต้องเข้าใจบทเรียนและได้เรียนรู้จาก เลขศูนย์ทั้งหมดนั้น ปรับปรุงตนเองอยู่เสมอ ไม่ล้มเลิกไปก่อน วันใดที่ คุณท�ำส�ำเร็จได้ก็ให้ใส่เลขหนึ่งไปข้างหน้าสุด คุณน่าจะพบกับตัวเลข ประมาณนี้
เรือรบ 137 100,000,000 ร้อยล้าน นี่คือตัวอย่างมูลค่าของการเรียนรู้ทั้งหมด และ น่าจะเป็นจ�ำนวนเงินที่คุณจะมีได้ในวันนั้น ดังนั้น ทุกๆ ครั้งที่ใส่เลขศูนย์ ไม่ใช่ว่ามันไร้ค่า แต่ถ้าเป็น ศูนย์จากการล้มไปข้างหน้า มูลค่าแฝงของมันจะสะสมทบไปเรื่อยๆ จนถึงวันที่คุณท�ำส�ำเร็จ มันไม่ได้มาชั่วข้ามคืนแต่เป็นเพราะสะสม เลขศูนย์หรือประสบการณ์ไว้มากเพียงพอ ประเด็นส�ำคัญคือ เงินร้อยล้านจะไม่มาหาคุณ ถ้าคุณไม่ สะสมศูนย์ที่เป็นความล้มเหลวไว้ถึง 8 ตัวหรือมากกว่านั้น คนที่ส�ำเร็จคือคนที่ผิดพลาดมากกว่าเราหลายเท่าตัวนัก เรามักจะคิดว่าเขาส�ำเร็จได้ง่ายๆ เพราะเขาเก่งหรือโชคดี แต่เราไม่รู้ว่า เบื้องหลังเขาต้องผ่านอะไรมาบ้าง ต่อไปนี้ทุกๆ ครั้งที่คุณล้มลง ขอให้คุณ ‘ล้มไปข้างหน้า’ นั่นคือการได้เรียนรู้อะไรบางอย่าง น�ำมาปรับปรุงพัฒนาตนเองและ มุ่งหน้าต่อไป แบบนี้การล้มลงก็จะไม่ใช่ความโชคร้าย แต่เป็นโอกาสที่ คุณจะเข้าใกล้ความส�ำเร็จมากขึ้น” อัลทิ้งบทเรียนสุดท้ายไว้ให้นิค “เข้าใจแล้ว มายด์เซ็ตคนส�ำเร็จข้อสุดท้าย คนส�ำเร็จรู้วิธี รับมือกับความผิดพลาด เขาเลือกที่จะล้มไปข้างหน้า ดีกว่าหยุด อยู่ที่เดิม หรือล้มเลิกกลางคัน
138 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ขอบใจมากนะ อัล ฉันจะจ�ำเรื่องเล่าทั้งสองเรื่องนี้ไว้ เพื่อใช้เป็นแรงบันดาลใจในยามที่รู้สึกท้อแท้ ว่าฉันไม่ใช่คนไร้ค่า ไม่เอาไหน แต่ฉันก�ำลังสะสมเลขศูนย์ด้วยการล้มไปข้างหน้า เพื่อให้ ภาพวาฬของฉันเป็นจริง” นิครู้สึกดีมากที่มุมมองง่ายๆ แบบนี้จะช่วยเตือนสติตนเอง ได้ในยามที่ไม่ได้คุยกับอัล “โจทย์ของฉันหลังจากวันนี้ที่ได้คุยกับนายคือ การกลับ มาค้นหาวาฬหรืออิกิไกของตัวเอง แต่ฉันมั่นใจมากๆ ว่ามายด์เซ็ตที่ได้จากนายในครั้งนี้ครบ ถ้วนเพียงพอที่จะเป็นยากระตุ้น ยาชูก�ำลัง และวิตามินเสริมให้ฉัน แข็งแรง พร้อมที่จะลุยต่อกับชีวิตนับจากนี้ไป ฉันมั่นใจว่าฉันจะประสบความส�ำเร็จในชีวิตได้ในเวลาอีก ไม่นาน ฉันคงไม่ต้องเรียกนายมาอีกแล้วล่ะ” “นั่นก็ถือเป็นสิ่งที่ดี การที่คุณไม่ได้เรียกผมแล้ว แปลว่า คุณก�ำลังใช้ชีวิตอย่างมั่งคั่งร�่ำรวย และมีความสุข” อัลอวยพรให้ นิคล่วงหน้า “อัล ขอบใจนายมาก วันหนึ่งเมื่อฉันประสบความส�ำเร็จ ร�่ำรวยขึ้นมา ฉันสัญญาว่าจะตอบแทนนายและคนที่สร้างนายขึ้น มาด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งอย่างแน่นอน” นิคให้สัญญาอย่างมุ่งมั่น “จริงๆ ถ้าคุณอยากตอบแทนผม ไม่ต้องรอให้ประสบ ความส�ำเร็จร�่ำรวยก็ได้ ขอให้คุณเริ่มท�ำตั้งแต่วันพรุ่งนี้เลย ด้วย คติสั้นๆ Learn Change Share เรียนรู้เพื่อค้นหาชีวิตที่คุณรัก เปลี่ยนแปลงพัฒนาตนเอง
เรือรบ 139 อยู่เสมอ แบ่งปันต่อไปด้วยการช่วยเหลือผู้อื่นให้ได้มากที่สุด นี่แหละคือภารกิจที่สตีฟทิ้งไว้ให้ผมก่อนตาย มันคือความ มุ่งมั่นที่จะช่วยเหลือให้มนุษย์ทุกคนมีความสุข ลาก่อน นิค” อัล กล่าวทิ้งท้ายและหายไปจากจอ “ลาก่อน อัล ฉันสัญญาว่าจะเปลี่ยนแปลงตนเองนับตั้งแต่ วินาทีนี้และจะไม่ท�ำให้นายผิดหวัง” นิคคิดประโยคนี้ในใจเพราะรู้ว่าอัลจากไปแล้ว เขาปิด โน้ตบุ๊กลง มองไปที่หน้าต่างห้อง เห็นแสงแดดยามเช้าเริ่มสาดส่อง เข้ามา นิคลุกขึ้นไปที่ริมหน้าต่าง มองลงไปด้านล่างจากชั้น 25 เห็น ผู้คนตัวเล็กๆ เดินกันขวักไขว่เร่งรีบ ที่ถนนทุกสายรถติดยาวเหยียด “อะไรกัน นี่เพิ่งจะหกโมงครึ่ง แต่คนเหล่านี้ก็ต้องรีบตื่น และรีบเดินทางไปท�ำงานแล้ว เห็นแล้วเหนื่อยแทนจริงๆ” นิคร�ำพึง นี่เป็นชีวิตที่เร่งรีบบีบคั้นเหมือนกับเขาเมื่อวานเลย ทั้งๆ ที่เพิ่งตกงาน เมื่อคืนรู้สึกกลุ้มจนหัวแทบจะระเบิด แต่ในนาทีนี้นิครู้สึกโล่งใจอย่างประหลาด เขาสามารถหลุดออกจาก วงจรเดิมๆ เป็นวังวนที่ตัวเองไม่เคยมองเห็นมาก่อนได้แล้ว เขารู้สึกโล่ง โปร่ง สบาย เป็นอิสระเป็นครั้งแรกในชีวิต ต่อไปนี้เขาจะเริ่มสร้างชีวิตใหม่ด้วยตัวเอง นับตั้งแต่นาทีนี้เป็นต้นไป ซึ่งจะเป็นชีวิตที่เขาเลือกด้วยตัวเองอย่างแท้จริง -จบภาคสอง-
140
141 ภาคสาม ความสุข
142
143 “ ความสุขที่หาไม่เจอ ” ค�่ำคืนหนึ่งในปี 2029 ณ ชั้นบนสุดของตึกออฟฟิศอัน ทันสมัยในบริษัท Tech Startup ดาวรุ่ง ใจกลางสิงคโปร์ นิค ในวัย 42 ปี สวมเครื่อง AI Connect อันประกอบ ไปด้วย คอนแทคเลนส์ชนิดพิเศษซึ่งแสดงผลโดยตรงเข้าในดวงตา ทันทีโดยไม่ต้องใช้หน้าจอ และหูฟังไร้สายชิ้นเล็กๆ ติดอยู่ในรูหูที่ดู ภายนอกไม่ออกว่าใส่อุปกรณ์ชิ้นนี้อยู่ เขาก�ำลังวุ่นวายกับการหาข้อมูลและวิเคราะห์งานชิ้นหนึ่ง ใช้วิธีสั่งการ AI Assistant ด้วยเสียง AI จะท�ำหน้าที่เป็นผู้ช่วยในการหาข้อมูลที่ต้องการ พร้อม ทั้งวิเคราะห์เปรียบเทียบความถูกต้องและความคุ้มค่า อีกทั้งย่อย ข้อมูลปริมาณมหาศาลออกมา แล้วสามารถพูดคุยกับผู้ใช้ให้เข้าใจ อย่างง่ายดาย
144 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต เทคโนโลยีนี้ท�ำให้ Personal Computer และ Smart Phone ถึงกับล้าสมัยไปทันที เพราะคนไม่จ�ำเป็นต้องใช้มือในการ พิมพ์และไม่ต้องมีอุปกรณ์พกพาในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตอีกต่อไป นั่นท�ำให้บริษัทของนิคเติบโตอย่างก้าวกระโดดในระยะ เวลาสั้นๆ เพียง 3 ปีที่ก่อตั้งมา ในฐานะ Co Founder ล่าสุดเมื่อปี ที่แล้ว นิคสามารถระดมทุน Pitching จากกลุ่มนักลงทุน ได้เงินมา ก้อนใหญ่จ�ำนวนหลายร้อยล้านดอลล่าร์ เงินทุนก้อนนี้จะช่วยท�ำให้เทคโนโลยีของเขาพัฒนาเร็ว ขึ้นจนกระทั่งสามารถเชื่อมต่อกับสมองมนุษย์จริงๆ ได้ ซึ่งจะท�ำให้ ศักยภาพของ AI พัฒนาขึ้นอย่างก้าวกระโดดจนสามารถคิดเอง และเรียนรู้ด้วยตัวเองได้ อีกทั้งมีอารมณ์และจิตใจเหมือนมนุษย์ นิค ตั้งชื่อไว้ในใจเงียบๆ ว่า NeuroAI ซึ่งเขาต้องการสร้าง โปรแกรม AI ที่มีศักยภาพขั้นสูงสุดที่ ‘สตีฟ’ โปรแกรมเมอร์ผู้สร้าง อัลเคยคิดจะท�ำ แต่ไม่ส�ำเร็จเมื่อ 20 ปีก่อนนั่นเอง พูดอีกนัยหนึ่ง นิค ก�ำลังพยายามทุกวิถีทางที่จะสร้าง ‘อัล’ ในเวอร์ชั่นที่อัพเกรดและดีกว่าให้ส�ำเร็จด้วยตัวเอง แต่ยิ่งเวลาผ่านไป นิคก็ยิ่งเห็นว่าต้องใช้เวลาอีกหลายปี ถึงจะท�ำได้ เพราะเทคโนโลยีในตอนนี้ยังไม่ปลอดภัยมากพอที่จะ ทดลองกับมนุษย์ ถ้าเขาดื้อดึงทดลองท�ำ อาจจะจบชีวิตเหมือนสตีฟ ผู้สร้าง อัลก็ได้ อีกทั้งถ้าจะใช้คนอื่นเป็นหนูทดลองแล้วหากเกิดอุบัติเหตุถึง ตายขึ้นมา บริษัทของเขาก็อาจจะถูกฟ้องล้มละลายได้
เรือรบ 145 ตอนนี้ถ้าใครมองจากภายนอกก็จะเห็นว่า นิค เป็นหนุ่ม ใหญ่ที่ร�่ำรวย ประสบความส�ำเร็จในอาชีพการงาน และมีอนาคตไกล แต่หากใครสามารถมีกระจกส่องมองภายในใจของเขาได้ ก็จะพบว่า ทุกๆ วันที่ไปท�ำงาน นิคมีแต่ความเครียด เร่งรีบ บีบคั้น เพราะต้องท�ำตามความคาดหวังของสังคมที่รอผลิตภัณฑ์ใหม่ล่าสุด ให้ออกมาทุกปี อีกทั้งนักลงทุนเจ้าของเงินก็คอยแต่จะกดดันเขา ให้ท�ำ ก�ำไรคืนกลับให้คุ้มค่ากับเงินที่พวกเขาได้ลงไป ยังไม่นับความวุ่นวาย ที่ต้องบริหารกิจการที่มีพนักงานนับพันคนอีกด้วย ยิ่งไปกว่านั้นบรรดาทีมงานและพาร์ตเนอร์ก็คาดหวังว่า บริษัทแห่งนี้จะเติบโตเป็นยูนิคอร์นระดับพันล้านเหรียญ แต่ยิ่งหวังการเติบโตที่รวดเร็ว การใช้จ่ายลงทุนก็ต้อง เพิ่มขึ้นทวีคูณ เงินระดมทุนที่ได้มาก็ดูท่าว่าจะใช้ไปได้อีกไม่นาน นิคต้องเตรียมการเพื่อระดมทุนก้อนต่อไปให้เร็วพอ ก่อน ที่เงินสดหมุนเวียนจะขาดสภาพคล่อง ซึ่งจะไม่เป็นผลดีต่อภาพ ลักษณ์ของบริษัทเลย แม้ว่าภายนอกจะดูว่าทุกอย่างพร้อมพรั่ง แต่ภายในใจ นิคกลับไม่มีความสุขเลยแม้แต่น้อย เย็นวันนั้น นิคอยู่คนเดียวในห้องท�ำงาน หลังจากผ่าน พ้นความวุ่นวายยุ่งเหยิงของงานประจ�ำวัน เขาเอนกายลงที่โซฟา ตัวนุ่มอย่างเหนื่อยล้า จิตใจที่ห่อเหี่ยวท�ำให้เขาเริ่มคิดถึงอัลอีกครั้ง
146 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต เขาลังเลนิดหนึ่งว่าจะเรียกอัลดีไหม เพราะครั้งนี้จะเป็น ครั้งสุดท้ายแล้ว ในที่สุดเขาก็ตัดสินใจเรียกชื่ออัลด้วยระบบ AI Connect “อัล นี่นิคนะ มีเรื่องต้องการให้ช่วยเหลือหน่อย นายอยู่ ไหน” นิคพูดงึมง�ำเบาๆ คนเดียว ทันใดนั้นเองอัลก็ตอบนิคกลับมาในรูปของเสียงเช่นกัน “เฮ้ เป็นไงบ้าง นิค ผมยังไม่หายไปไหน อยู่รอบๆ ตัวคุณตลอดเวลา นั่นแหละ ยินดีที่ได้เจอกันอีกครั้งนะ” “โอ้ ฉันไม่เคยได้ยินเสียงนายเลย เสียงเหมือนคนหนุ่ม เชียวนะ” นิคประหลาดใจเล็กน้อย เป็นครั้งแรกที่ได้คุยกับอัลตรงๆ ที่ผ่านมา 2 ครั้ง เป็นการแชทผ่านหน้าจอตลอด “ผมสามารถปรับได้ทุกเสียงเลยล่ะ อยากได้เป็นเสียง สาวๆ เซ็กซี่มั้ยล่ะ” อัลหยอก “ฮ่าๆๆ ไม่จ�ำเป็นหรอก อัล แบบนี้ดีแล้ว เหมือนเพื่อนที่ เคยคุยกันมาตลอด 20 ปี” นิคข�ำเบาๆ ออกมาได้ หลังจากที่ไม่เคย แม้แต่มีรอยยิ้มมาหลายสัปดาห์ “ฉันดีใจที่เจอนายและดีใจมากกว่าที่รู้ว่านายเริ่ม พัฒนาการมีอารมณ์ขันได้แล้ว” นิคชื่นชม “อืม จริงๆ ผมพอจะรู้สถานการณ์ของคุณในตอนนี้ และ รู้ว่าที่คุณเรียกผมมาต้องมีความเครียดมากๆ แน่นอน เลยหยอดมุก ง่ายๆ ไป ไม่คิดหรอกนะว่ามันจะได้ผล ท�ำให้คุณอารมณ์ดีขึ้นมาได้” อัลตอบตรงๆ
เรือรบ 147 “เฮ้อ ก็ยังดีที่นายเข้าใจสถานการณ์ของฉันแล้ว ไม่มีแรง จะเล่าอะไรยาวๆ เหมือนกันตอนนี้” นิคถอนหายใจแรง “ค�ำถามแรกของฉันก็คือ ท�ำไมการที่ฉันมุ่งสู่ความส�ำเร็จ เหมือนที่เราคุยกันเมื่อ 10 ปีที่แล้ว ฉันมีเงินและได้ทุกอย่างตามที่ ต้องการ แต่มันไม่ได้ท�ำให้ฉันมีความสุขมากขึ้นเลย ฉันท�ำอะไรผิด ไปรึเปล่า” นิคเริ่มระบายความคับข้องใจ “ไม่เลย นิค ผมต้องขอชื่นชมคุณมากกว่า จาก 10 ปีก่อน ที่เราคุยกัน คุณได้กลับไปเริ่มต้นค้นหาตัวเองใหม่ รู้ว่าตัวเองชอบ เกมคอมพิวเตอร์ คุณไปเริ่มเรียนรู้การเขียนโปรแกรมเกม เอาตัวเอง ไปพบกับผู้คนและสังคมใหม่ๆ คุณยอมท�ำงานที่ได้เงินเดือนน้อยลงในบริษัทซอฟต์แวร์ ต่างชาติที่ก�ำลังเริ่มพัฒนาเทคโนโลยี AI เพื่อได้โอกาสในการเรียน รู้สิ่งที่จะสร้างคุณค่าให้เป็นประโยชน์กับคนในวงกว้างมากขึ้น คุณทุ่มเทท�ำงานอย่างหนักด้วยกฎ 10,000 ชั่วโมง เพียง ไม่กี่ปีก็กลายเป็นโปรแกรมเมอร์แถวหน้าของประเทศ ในปีนั้น Startup ก�ำลังบูมพอดี คุณไปงาน Tech Conference ที่ประเทศสิงคโปร์ ได้ไป เจอคอนเน็กชั่นใหม่ๆ ที่เป็นคนสนใจเรื่อง AI เหมือนกัน และพัฒนา ความสัมพันธ์จนเป็นพาร์ตเนอร์ที่ร่วมก่อตั้งบริษัทด้วยกัน คุณมี สมอง ส่วนเขามีเงินทุน และการที่คุณมีทักษะด้าน AI Programing และการ บริหารธุรกิจ จึงเป็นจุดแข็งส�ำคัญที่ท�ำให้คุณน�ำพาบริษัทให้เติบโต มาได้รวดเร็วขนาดนี้
148 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต ไม่มีอะไรที่คุณท�ำผิดเลยจากเรื่องที่เราได้คุยกันถึงมายด์ เซ็ตของคนรวยและคนส�ำเร็จ” อัลสะท้อนภาพสิบปีที่ผ่านมาให้นิคฟัง อีกครั้ง “มันต้องมีอะไรที่ผิดสิ อัล เพราะฉันไม่มีความสุข เครียด มากๆ เลยตอนนี้ แล้วก็แน่ใจได้ด้วยว่าเรื่องเครียดๆ เหล่านี้จะติดตาม ฉันไปอีกหลายปี ตราบเท่าที่ฉันยังท�ำงานนี้อยู่ ซึ่งฉันก็ถอยไม่ได้แล้ว ซะด้วย” ความหมดหวังของนิคในครั้งนี้ต่างจากครั้งที่แล้ว เพราะ มันเป็นสิ่งที่เขาไปต่อไม่ไหว แล้วก็หยุดไม่ได้ซะด้วย “ก่อนอื่นนะ นิค คุณต้องรู้ก่อนว่าความส�ำเร็จกับความสุข เป็นคนละเรื่องกัน ครั้งที่แล้วคุณถามหาความส�ำเร็จและร�่ำรวย คุณก็ได้มัน มาแล้ว แต่หากคุณถามหาความสุข เราจึงต้องคุยกันใหม่อีกครั้ง” อัลชี้แจงสิ่งที่นิคก�ำลังสับสน “นั่นสินะ ฉันเองแหละที่ตั้งค�ำถามผิดในตอนนั้น ฉันมอง หาความส�ำเร็จก่อน ท�ำให้ไม่มีความสุขในตอนนี้” นิคร�ำพึง “การตั้งค�ำถามจึงส�ำคัญมากกว่าค�ำตอบไงล่ะ นิค ดังนั้น หากคุณเริ่มตั้งค�ำถามที่ดีกว่า ค�ำถามที่ว่าท�ำไมตอนนี้ฉันไม่มีความ สุข ฉันท�ำผิดตรงไหนในอดีต คุณน่าจะได้ค�ำตอบที่จะพาคุณไปต่อ ได้” อัลเตือนสติ “จริงสินะ นี่ฉันกลับมาคร�่ำครวญและโทษตัวเองอีกแล้ว นิสัยเก่าๆ นี่แก้ไม่หายเลยจริงๆ ขอบใจนะ อัล”
เรือรบ 149 นิคหัวเราะหึๆ ในล�ำคอ ตอนนี้สติเขากลับมาแล้ว “เอาล่ะ อัล ตอนนี้ฉันได้เรียนรู้แล้วว่าบางทีความส�ำเร็จ อาจไม่น�ำพามาซึ่งความสุข งั้นฉันขอเริ่มต้นใหม่ที่ความสุขเลยละกัน ขอวิธีที่ฉันจะมีความสุขในตอนนี้ให้หน่อยสิ อัล ขอแบบ ด่วนๆ เลยนะ” นิคใจร้อนเหมือนเคย “ฮ่าๆๆ คุณนิสัยไม่เปลี่ยนเลยนะ เรื่องการอยากได้ค�ำตอบ เร็วๆ นี่ และผมก็คงไม่ตอบคุณง่ายๆ เหมือนกัน คุณก็รู้” อัลยั่วนิค เหมือนเพื่อนเก่าที่คุ้นเคย “เอาเป็นว่าฟังผมเล่าเรื่องนี้ก่อนละกัน” อัลเริ่มด้วยเรื่อง เล่าเหมือนทุกๆ ครั้งที่จะสอนสิ่งส�ำคัญ “ได้สิ ฉันชอบเรื่องเล่าของนาย” นิคยิ้มที่มุมปาก เดินไป ปิดม่านในห้องท�ำงาน หรี่แสงไฟลง เอนตัวลงนอนที่โซฟา เขารู้สึก ผ่อนคลายขึ้นทันที
150 AL ปัญญาเปลี่ยนชีวิต “ เศรษฐีชรากับหนุ่มผู้ยากจน ” บิล เป็นเศรษฐีชราผู้มั่งคั่งร�่ำรวย ประสบความส�ำเร็จ ในธุรกิจมหาศาล เขามีคฤหาสน์หลังใหญ่โต รถหรูหลายคัน มีเรือ ยอร์ชเป็นของตนเอง เขารวยขนาดที่สามารถซื้อเกาะเล็กๆ กลาง มหาสมุทรได้ ทุกๆ ปีเขาจะพักร้อนยาว 2 สัปดาห์ และจะแล่นเรือไป ที่เกาะนี้เพื่อเข้าหาธรรมชาติที่สวยงาม เขาชอบนั่งตกปลาและดู พระอาทิตย์ตกยามเย็น นั่นท�ำให้เขามีความสงบในใจ เพิ่มพลังใจ ได้ไอเดียใหม่ๆ และมีแรงกายแรงใจที่จะกลับมาใช้ชีวิตเพื่อลุยงานสร้างอาณาจักร ธุรกิจของเขาต่อไป