The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by , 2016-02-23 22:40:37

constitution_nepali

constitution_nepali

efu–#@

ljljw

@&%= hgdt ;u+ |x ;DaGwL Joj:yf M -!_ /fli6o« dxTjsf] sg' } ljifodf hgdt
;u+ |xaf6 lg0fo{ ug{ cfjZos 5 egL ;3+ Lo ;;+ bdf tTsfn sfod
/x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO ;b:osf] axd' taf6 lg0fo{ ePdf
To:tf] ljifodf hgdt ;+ux| af6 lg0f{o lng ;lsg]5 .

-@_ hgdt ;u+ x| / tT;DaGwL cGo Joj:yf ;3+ Lo sfg"g
adfl] hd xg' 5] .

@&^= dfkmL M /fi6«kltn] s'g} cbfnt, Goflos jf cwG{ oflos lgsfo jf
k|zf;sLo kbflwsf/L jf lgsfon] u/s] f] ;hfonfO{ sfg"g adf]lhd
dfkmL, dN' tjL, kl/jtg{ jf sd ug{ ;Sg5] .

@&&= pkflw, ;Ddfg / lje"if0f M -!_ /fi6k« ltn] /fHosf] tkm{af6 k|bfg ul/g]
pkflw, ;Ddfg / lje"if0f k|bfg ug]5{ .

-@_ gk] fn ;/sf/af6 :jLs[lt kf| Kt gu/L gk] fnsf] s'g} gful/sn]
s'g} ljb]zL ;/sf/af6 k|bfg ul/g] pkflw, ;Ddfg jf ljei" f0f u|x0f ug'{
xbF' g} .
@&*= ;lGw ;DkGg ug]{ clwsf/ M -!_ ;lGw jf ;Demf}tf ug{] clwsf/ ;+3df
lglxt /xg]5 .

-@_ k|bz] sf] clwsf/sf] ;"rLdf kg]{ ljifodf ;lGw jf ;Demf}tf
ubf{ g]kfn ;/sf/n] ;DalGwt kb| ]z;uF k/fdz{ ug'{ kg{]5 .

-#_ kb| ]z dlGqkl/ifbn] g]kfn ;/sf/sf] ;xdlt lnO{ cflys{ tyf
cf}Bf]lus ljifosf s/f/hGo ;Demf}tf ug{ ;Sg]5 .
@&(= ;lGw jf ;Demf}tfsf] cg'dfb] g, ;lDdng, :jLs[lt jf ;dy{g M -!_ g]kfn
/fHo jf g]kfn ;/sf/ kIf xg' ] ;lGw jf ;Demf}tfsf] cgd' f]bg, ;lDdng,
:jLs[lt jf ;dy{g ;3+ Lo sfg"g adf]lhd xg' ]5 .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd sfgg" agfpbF f b]xfosf ljifosf ;lGw
jf ;Demf}tfsf] cg'dfb] g, ;lDdng, :jLsl[ t jf ;dy{g ;+3Lo ;;+ bsf
bj' } ;bgdf tTsfn sfod /xs] f ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO
ax'dtn] ugk{' g{] zt{ /flvg]5 M–

-s_ zflGt / d}qL,
-v_ ;/' Iff Pj+ ;fdl/s ;DaGw,
-u_ gk] fn /fHosf] ;Ldfgf, /
-3_ kf| sl[ ts ;|ft] tyf To;sf] pkof]usf] afF8kmfF8 .

150

t/ v08 -s_ / -3_ df plNnlvt ljifosf ;lGw jf ;Demf}tf dWo]

/fi6«nfO{ Jofks, uDeL/ jf bL3{sfnLg c;/ gkg{] ;fwf/0f ks| [ltsf
;lGw jf ;Demft} fsf] cgd' f]bg, ;lDdng, :jLs[lt jf ;dy{g k|ltlglw
;efsf] a}7sdf pkl:yt ;b:ox¿sf] ;fwf/0f axd' taf6 xg' ;Sg]5 .

-#_ of] ;l+ jwfg kf| /De ePkl5 xg' ] s'g} ;lGw jf ;Demf}tf o;
wf/f adf]lhd cg'df]bg, ;lDdng, :jLsl[ t jf ;dy{g geP;Dd gk] fn
;/sf/ jf gk] fnsf] xsdf nfu" xg' ] 5g} .

-$_ pkwf/f -!_ / -@_ df h'g;'s} s/' f nl] vPsf] eP tfklg
g]kfnsf] ef}ufl] ns cv08tfdf kl| tsn" c;/ kg{] u/L s'g} ;lGw jf
;Demf}tf ul/g] 5g} .

@*)= /fi6«kltsf] sfo{ ug{] ;DaGwL ljzi] f Joj:yf M o; ;+ljwfg adf]lhd
/fi6«klt / pk/fi6k« lt bj' }sf] kb l/Qm ePdf /fi6k« lt jf pk/fi6k« ltsf]

lgjf{rg eO{ sfo{ef/ g;Dxfn];Dd o; ;l+ jwfg adf]lhd /fi6k« ltaf6
ul/g] sfo{ k|ltlglw ;efsf] ;efd'vn] ;Dkfbg ug5{] .

@*!= ljzi] f clwsf/sf] ;dLIff tyf kg' /fjnf]sg M g]kfn ;/sf/n] kT| os] bz

jif{df x'g] /fli6«o hgu0fgf;Fu} dlxnf tyf blnt ;db' fosf] ljz]if
clwsf/sf] Joj:yfsf] sfof{ Gjog / To;sf] ke| fj ;DaGwdf dfgj

ljsf; ;"rsfs+ sf] cfwf/df ;dLIff tyf k'g/fjnf]sg ug]{5 .

@*@= /fhbt" / ljzi] f k|ltlglw M -!_ /fi6k« ltn] ;dfjz] L l;4fGtsf] cfwf/df

g]kfnL /fhb"t / s'g} vf; k|of]hgsf nflu ljzi] f kl| tlglw lgol' Qm ug{
;Sg]5 .

-@_ /fi6k« ltn] ljbz] L /fhb"t tyf s"6gLlts kl| tlglwaf6

cf]xf]bfsf] k|df0fkq ux| 0f ug{]5 .
@*#= ;dfj]zL l;4fGt adfl] hd lgo'lQm ug{' kg]{ M ;j+ }wflgs c+u / lgsfosf

kbdf lgo'lQm ubf{ ;dfj]zL l;4fGt adf]lhd ul/g]5 .

@*$= ;j+ w} flgs kl/ifb ;DaGwL Joj:yf M -!_ o; ;+ljwfg adfl] hd k|wfg

GofofwLz / ;+jw} flgs lgsfosf kd| v' / kbflwsf/Lx¿sf] lgol' Qmsf]
l;kmfl/; ug{ b]xfo adf]lhdsf cWoIf / ;b:o /x]sf] Ps ;+j}wflgs

kl/ifb /xg]5 M–

-s_ k|wfgdGqL –cWoIf

-v_ kw| fg GofofwLz –;b:o
-u_ kl| tlglw ;efsf] ;efdv' –;b:o

-3_ /fli6«o ;efsf] cWoIf –;b:o

-ª_ kl| tlglw ;efsf] ljkIfL bnsf] gt] f –;b:o
-r_ k|ltlglw ;efsf] pk;efdv' –;b:o

151

-@_ k|wfg GofofwLzsf] kb l/Qm ePsf] cj:yfdf k|wfg
GofofwLzsf] lgo'lQmsf] l;kmfl/; ubf{ ;j+ }wflgs kl/ifbdf g]kfn
;/sf/sf] sfgg" tyf Gofo dGqL ;b:osf] ¿kdf /xg]5 .

-#_ ;j+ }wflgs kl/ifbn] kw| fg GofofwLz jf ;j+ }wflgs lgsfosf
sg' } kd| v' jf kbflwsf/Lsf] kb l/Qm x'g'eGbf Ps dxLgf cufj} o;
;l+ jwfg adf]lhd lgol' Qmsf nflu l;kmfl/; ug{' kg{5] .

t/ dT[ o' eO{ jf /fhLgfdf lbO{ To:tf] kb l/Qm ePsf] cj:yfdf
l/Qm ePsf] ldltn] Ps dxLgfleq kbk"lt{ xg' ] u/L lgo'lQmsf nflu
l;kmfl/; ug{ ;Sg]5 .

-$_ ;+jw} flgs kl/ifbsf] cGo sfd, stJ{ o / clwsf/ tyf k|wfg

GofofwLz jf ;j+ }wflgs lgsfosf kd| v' jf kbflwsf/Lsf] lgo'lQm ;DaGwL
sfo{ljlw ;+3Lo sfg"g adfl] hd xg' 5] .

-%_ g]kfn ;/sf/sf] d'Vo ;lrjn] ;j+ }wflgs kl/ifbsf] ;lrj eO{
sfd ug]{5 .

@*%= ;/sf/L ;j] fsf] u7g M -!_ gk] fn ;/sf/n] bz] sf] kz| f;g ;~rfng ug{
;+3Lo lghfdtL ;j] f / cfjZostf cg;' f/ cGo ;3+ Lo ;/sf/L
;]jfx¿sf] u7g ug{ ;Sg]5 . To:tf ;j] fx¿sf] u7g, ;~rfng / ;]jfsf
zt{ ;3+ Lo Pg] adf]lhd x'g]5 .

-@_ ;3+ Lo lghfdtL ;j] f nufot ;j} ;+3Lo ;/sf/L ;]jfdf
kl| tofl] utfTds k/LIffåf/f kbkl" t{ ubf{ ;3+ Lo sfg"g adfl] hd v'nf /
;dfgk' flts ;dfjz] L l;4fGtsf cfwf/df x'g5] .

-#_ k|b]z dlGqkl/ifb, ufpF sfo{kflnsf / gu/ sfok{ flnsfn]
cfˆgf] k|zf;g ;~rfng ug{ cfjZostf cg;' f/ sfgg" adf]lhd ljleGg
;/sf/L ;]jfx¿sf] u7g / ;~rfng ug{ ;Sg5] g\ .

@*^= lgjf{rg Ifq] lgwf{/0f cfof]u M -!_ o; ;l+ jwfg adfl] hd ;+3Lo ;+;bsf
;b:o / k|b]z ;efsf ;b:osf] lgjfr{ g ug{] k|of]hgsf nflu lgjfr{ g
If]q lgwf/{ 0f ug{ gk] fn ;/sf/n] bx] fosf cWoIf / ;b:o /xs] f] Ps
lgjfr{ g If]q lgwf/{ 0f cfofu] sf] u7g ug{ ;Sg5] M–

-s_ ;jf{R] r cbfntsf] ;j] flgjQ[ GofofwLz –cWoIf

-v_ eu" f]nljb Ps hgf – ;b:o

-u_ ;dfhzf:qL jf dfgjzf:qL Ps hgf – ;b:o

-3_ k|zf;gljb jf sfg"gljb Ps hgf – ;b:o

152

-ª_ gk] fn ;/sf/sf] ljlzi6 >]0fLsf] clwst[ –;b:o ;lrj

-@_ lgjf{rg Ifq] lgwf{/0f cfof]usf] sfof{jlw To:tf] cfofu] u7g
ubfs{ f avt tfs] ] adfl] hd xg' ]5 .

-#_ bx] fosf] ofU] otf ePsf] JolQm lgjf{rg Ifq] lgwf{/0f cfof]usf]
cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'Qm xg' of]Uo x'g]5 M–

-s_ dfGotfk|fKt ljZjljBfnoaf6 ;DalGwt ljifodf sDtLdf
:gfts pkflw k|fKt u/s] f,]

-v_ k}+tfln; jif{ pd]/ k"/f ePsf,] /

-u_ pRr gl} ts rl/q ePsf] .

-$_ bx] fosf] s'g} cj:yfdf lgjf{rg If]q lgwf/{ 0f cfof]usf cWoIf
jf ;b:osf] kb l/Qm xg' 5] M–

-s_ lghn] lnlvt /fhLgfdf lbPdf,

-v_ lghnfO{ g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifbn] x6fPdf,

-u_ lghsf] dT[ o' ePdf .

-%_ lgjf{rg Ifq] lgwf{/0f cfof]un] o; wf/f adfl] hd lgjf{rg Ifq]
lgwf{/0f ubf{ hg;V+ of / eu" f]nnfO{ kl| tlglwTjsf] cfwf/ dfgL To:tf]
lgjfr{ g If]qsf] e"uf]n, hg;V+ of / ;b:o ;+Vof aLrsf] cgk' ft
oyf;Dej ;dfg xg' ] u/L lgwf{/0f ug5{] .

-^_ pkwf/f -%_ adf]lhd lgjfr{ g If]q lgwf/{ 0f ubf{ ;f] If]qsf]
hg;+Vofsf] 3gTj, efu} f]lns ljlzi6tf, kz| f;lgs Pj+ oftfoftsf]
;'udtf, ;fd'bflos tyf ;f+:s[lts kIfnfO{ ;d]t Wofg lbg' kg{]5 .

-&_ lgjfr{ g Ifq] lgwf{/0f cfofu] åf/f lgjf{rg If]q lgwf{/0f
ul/Psf] / k'g/fjnfs] g ul/Psf] ljifodf sg' } cbfntdf k|Zg p7fpg
kfOg] 5g} .

-*_ lgjfr{ g If]q lgwf/{ 0f cfof]un] cfkm"n] ;Dkfbg u/]sf] sfdsf]
kl| tjb] g g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug{]5 .

-(_ gk] fn ;/sf/, dlGqkl/ifbn] pkwf/f -*_ adfl] hdsf] kl| tj]bg
;+3Lo ;;+ b ;dIf kz] ug'{sf] cltl/Qm sfof{Gjogsf nflu lgjf{rg
cfofu] df k7fpg5] .

153

-!)_ lgjf{rg If]q lgwf/{ 0f cfofu] n] cfˆgf] sfol{ jlw cfkm+} lgwf{/0f
ug5]{ .

-!!_ lgjfr{ g If]q lgwf/{ 0f cfofu] sf cWoIf / ;b:osf] kfl/>lds
tyf ;'ljwf qmdzM lgjfr{ g cfof]usf k|dv' lgjf{rg cfoQ' m / lgjfr{ g
cfoQ' m ;/x x'g]5 .

-!@_ pkwf/f -%_ adf]lhd lgwf{/0f ePsf] lgjf{rg Ifq] sf] k|To]s
aL; jifd{ f kg' /fjnf]sg ug'{ kg{]5 .

-!#_ lgjfr{ g Ifq] lgwf{/0f cfofu] nfO{ cfjZos kg]{ sd{rf/L
gk] fn ;/sf/n] pknAw u/fpg5] .

@*&= efiff cfofu] M -!_ of] ;+ljwfg k|f/De ePsf] ldltn] Ps jif{leq gk] fn
;/sf/n] k|b]zx¿sf] k|ltlglwTj xg' ] u/L Ps efiff cfof]usf] u7g
ug]5{ .

-@_ efiff cfofu] df cWoIfsf cltl/Qm cfjZos ;+Vofdf ;b:ox¿
/xg]5g\ .

-#_ efiff cfof]usf cWoIf / ;b:osf] kbfjlw lgol' Qmsf] ldltn]
5 jif{sf] x'g5] . lghx?sf] k'gM lgo'lQm x'g ;Sg] 5}g .

-$_ b]xfosf] ofU] otf ePsf] JolQm efiff cfofu] sf] cWoIf jf
;b:osf] kbdf lgoQ' m xg' ofU] o xg' 5] M–

-s_ dfGotfkf| Kt ljZjljBfnoaf6 ;DalGwt ljifodf
:gftsf]Q/ pkflw k|fKt u/s] f],

-v_ gk] fnsf ljleGg efiffx¿sf] ;DaGwdf cWoog, cWofkg,
cg;' Gwfg / cGj]if0fsf] Ifq] df sDtLdf aL; jif{sf] sfo{
cge' j ePsf,]

-u_ k+t} fln; jif{ pd]/ k/" f ePsf,] /

-3_ pRr gl} ts rl/q ePsf] .

-%_ bx] fosf] s'g} cj:yfdf efiff cfof]usf cWoIf jf ;b:osf] kb
l/Qm x'g5] M–

-s_ lghn] lnlvt /fhLgfdf lbPdf,

-v_ lghnfO{ g]kfn ;/sf/, dlGqkl/ifbn] x6fPdf,

-u_ lghsf] pd/] k}+;¶L jif{ k"/f ePdf,

154

-3_ lghsf] d[To' ePdf .

-^_ efiff cfof]usf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adfl] hd
x'g]5 M–

-s_ ;/sf/L sfdsfhsf] efiffsf ¿kdf dfGotf kfpg k"/f
ug{'kg]{ cfwf/x¿sf] lgwf{/0f u/L gk] fn ;/sf/ ;dIf
efiffsf] l;kmfl/; ug],{

-v_ efiffx¿sf] ;+/If0f, ;+jw{g / ljsf;sf nflu cjnDag
ug{k' g]{ pkfox¿sf] g]kfn ;/sf/ ;dIf l;kmfl/; ug{,]

-u_ dfte[ fiffx¿sf] ljsf;sf] :t/ dfkg u/L lzIffdf k|ofu] sf]
;DefJotfsf af/]df gk] fn ;/sf/ ;dIf ;'emfj k]z ug{],

-3_ efiffx¿sf] cWoog, cg;' Gwfg / cg'udg ug{] .

-&_ efiff cfof]un] pkwf/f -^_ sf] v08 -s_ adfl] hdsf] sfo{
cfof]u u7g ePsf] ldltn] kfrF jif{ leq ;DkGg ug{]5 .

-*_ gk] fn ;/sf/n] k|bz] ;/sf/;Fu ;dGjo u/L k|bz] df efiff
cfofu] sf] zfvf :yfkgf ug{ ;Sg5] .

-(_ efiff cfofu] sf] cGo sfd, stJ{ o / clwsf/ tyf sfol{ jlw
;3+ Lo sfg"g adfl] hd x'g]5 .

@**= /fhwfgL M -!_ g]kfnsf] /fhwfgL sf7df8fd+} f /xg]5 .

-@_ o; ;l+ jwfg adf]lhdsf k|bz] sf] /fhwfgL ;DalGwt kb| ]z
;efdf tTsfn sfod /xs] f ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO axd' taf6 lg0f{o
eP adf]lhd xg' ]5 .

-#_ pkwf/f -@_ adfl] hd lg0f{o geP;Dd g]kfn ;/sf/n] tfs] ]
adfl] hdsf] :yfgaf6 k|b]zsf] sfo{ ;~rfng x'g5] .

@*(= kbflwsf/Lsf] gful/stf ;DaGwL ljz]if Joj:yf M -!_ /fi6«klt,
pk/fi6k« lt, kw| fgdGqL, k|wfg GofofwLz, k|ltlglw ;efsf ;efdv' ,
/fli6«o ;efsf cWoIf, kb| z] k|dv' , d'VodGqL, k|bz] ;efsf] ;efdv' /
;/' Iff lgsfosf k|dv' sf] kbdf lgjf{lrt, dgf]gLt jf lgo'lQm xg'
j+zhsf] cfwf/df g]kfnsf] gful/stf kf| Kt u/s] f] x'g' kg5]{ .

-@_ pkwf/f -!_ df plNnlvt kb afx]s cGo ;j+ }wflgs lgsfosf]
kbdf o; ;l+ jwfg adf]lhd lgo'lQmsf] nflu j+zhsf] cfwf/df gk] fnsf]

155

gful/stf kf| Kt u/]sf] JolQm, gk] fnsf] cu+ Ls[t gful/stf kf| Kt u/s] f]
JolQm jf hGdsf] cfwf/df gk] fnsf] gful/stf kf| Kt u/s] f] JolQm ;dt]
ofU] o xg' ]5 .

t/ g]kfnsf] c+uLs[t gful/stf kf| Kt u/]sf] JolQmsf] xsdf
sDtLdf bz jif,{ hGdsf] cfwf/df gk] fnsf] gful/stf k|fKt u/s] f] JolQm
/ wf/f !! sf] pkwf/f -^_ adf]lhd g]kfnsf] c+uLs[t gful/stf k|fKt
u/s] f] JolQmsf] xsdf sDtLdf kfFr jif{ g]kfndf a;f]af; u/]sf] x'g'
kg5]{ .

@()= u7' L ;DaGwL Joj:yf M -!_ u'7Lsf] dn" e"t dfGotfdf kl| ts"n c;/ gkg]{
u/L u'7L hUufdf efu] flwsf/ e/} x]sf ls;fg Pj+ u7' Lsf] clwsf/sf
;DaGwdf ;+3Lo ;+;bn] cfjZos sfg"g agfpg]5 .

-@_ u'7L ;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g adfl] hd x'g5] .

@(!= lgol' Qmsf nflu of]Uo gx'g] M -!_ o; ;+ljwfgdf cGoq hg' ;'s} s'/f
nl] vPsf] eP tfklg ljb]zsf] :yfoL cfjf;Lo cgd' ltkq lnPsf] g]kfnsf]
gful/s o; ;+ljwfg adf]lhd lgjf{rg, dgfg] og jf lgo'lQm x'g] kbdf
lgjfl{ rt, dgfg] Lt jf lgo'lQmsf] nflu of]Uo xg' ] 5}g .

t/ To:tf] ljbz] sf] :yfoL cfjf;Lo cgd' ltkq Tofus] f] JolQmnfO{
sDtLdf tLg dxLgfsf] cjlw Joltt eP kl5 To:tf] kbdf lgjf{lrt,
dgf]gLt jf lgo'Qm ug{ afwf kg{] 5}g .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] ljbz] sf] :yfoL cfjf;Lo cgd' ltkq
lnPsf] g]kfnsf] gful/s ;DaGwL cGo Joj:yf ;+3Lo sfg"g adfl] hd
xg' ]5 .

@(@= ;;+ bLo ;g' j' fO{ ;DaGwL Joj:yf M -!_ o; ;l+ jwfg adfl] hd ;j+ }wflgs
kl/ifbsf] l;kmfl/;df lgoQ' m xg' ] kw| fg GofofwLz, ;jfR{] r cbfntsf
GofofwLz, Gofo kl/ifbsf ;b:o, ;j+ w} flgs lgsfosf] k|dv' jf
kbflwsf/L / /fhbt" sf] kbdf lgo'lQm xg' ' cl3 ;3+ Lo sfg"g adfl] hd
;+;bLo ;g' 'jfO{ x'g]5 .

-@_ pkwf/f -!_ sf] ko| f]hgsf nflu ;3+ Lo ;+;bsf bj' } ;bgsf
;b:ox¿ /xg] u/L ;+3Lo sfgg" adfl] hd kGw| ;b:oLo Ps ;+o'Qm
;ldlt u7g ul/g5] .

156

-#_ pkwf/f -@_ adf]lhdsf] ;+o'Qm ;ldltdf /xg] ;b:on] ;+3Lo
;;+ bsf] pQm sfos{ fne/ ;jf]{Rr cbfntdf pkl:yt eO{ ax; k}/aL
ug{ kfpg] 5g} .
@(#= ;j+ }wflgs lgsfosf] sfd sf/afxLsf] cgu' dg M ;j+ w} flgs lgsfosf
kd| 'v / kbflwsf/L ;3+ Lo ;+;bkl| t pQ/bfoL / hjfkmb]xL /xg' kg{]5 .
k|ltlglw ;efsf ;ldltn] /fli6o« dfgj clwsf/ cfof]u afx]ssf cGo
;+jw} flgs lgsfosf] k|ltj]bg nufotsf sfd sf/afxLsf] cgu' dg /
d"Nof+sg u/L cfjZos lgb{z] g jf /fo ;Nnfx lbg ;Sg5] .
@($= ;+j}wflgs lgsfosf] jflif{s kl| tj]bg M -!_ o; ;l+ jwfg adfl] hdsf
;j+ w} flgs lgsfon] cfk"mn] u/]sf] sfd sf/afxLsf] jflif{s k|ltjb] g
/fi6«klt ;dIf k]z ug{]5 / /fi6«kltn] k|wfgdGqL dfkm{t To:tf] k|ltjb] g
;3+ Lo ;+;b ;dIf k]z ug{ nufpg5] .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] jflif{s k|ltjb] gdf vn' fpg' kg]{
s/' fx¿ ;+3Lo sfgg" adfl] hd xg' ]5 .

-#_ pkwf/f -!_ df h'g;'s} s/' f nl] vPsf] eP tfklg ;j+ }wflgs
lgsfon] kT| o]s k|b]zsf] sfd sf/afxLsf] ;DaGwdf cnu cnu k|ltj]bg
tof/ u/L k|b]z kd| v' ;dIf k]z ug{ ;Sg]5 .

157

efu–##

;+qmd0fsfnLg Joj:yf

@(%= ;3+ Lo cfof]usf] u7g M -!_ k|b]zsf] ;Ldf+sg ;DaGwL ljifodf ;e' mfj
lbg gk] fn ;/sf/n] Ps ;3+ Lo cfof]u u7g ug{ ;Sg5] .

-@_ wf/f %^ sf] pkwf/f -#_ adfl] hdsf k|bz] sf] gfds/0f
;DalGwt k|bz] ;efsf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO ax'dtaf6
x'g]5 .

-#_ wf/f %^ sf] pkwf/f -$_ / -%_ adf]lhd lgdf0{ f x'g]
ufpFkflnsf, gu/kflnsf tyf ljz]if, ;+/lIft jf :jfoQ If]qsf] ;+Vof /
;Ldfgf lgwf/{ 0f ug{sf nflu g]kfn ;/sf/n] Ps cfofu] u7g ug]{5 .
To:tf] cfof]un] ufpFkflnsf, gu/kflnsf tyf ljzi] f, ;+/lIft jf :jfoQ
If]qsf] ;V+ of / ;Ldfgfsf] lgwf/{ 0f g]kfn ;/sf/n] lgwf{/0f u/s] f]
dfkb08 adfl] hd ug{' kg]5{ .

-$_ pkwf/f -#_ adfl] hdsf] cfofu] sf] u7g of] ;+ljwfg k|f/De
ePsf] ldltn] 5 dxLgfleq ul/g5] . To:tf] cfof]usf] sfof{jlw Ps
jif{sf] x'g5] .

@(^= ;+ljwfg ;ef Joj:yflksf–;+;bdf ¿kfGt/0f x'g] M -!_ of] ;l+ jwfg
kf| /De x'bF fsf avt sfod /x]sf] ;+ljwfg ;ef of] ;l+ jwfg kf| /De
ePkl5 Joj:yflksf–;+;bdf :jtM ¿kfGt/0f x'g]5 / To:tf]
Joj:yflksf–;+;bsf] sfos{ fn ;+jt\ @)&$ ;fn df3 & ut];Dd sfod
/xg5] .

t/ To:tf] sfo{sfn k"/f x'g' cufj} o; ;l+ jwfg adf]lhdsf]
kl| tlglw ;efsf] lgjf{rg x'g] ePdf To:tf] lgjfr{ gsf nflu pDd]bjf/sf]
dgf]gogkq bflvnf ug]{ cl3Nnf] lbg;Dd Joj:yflksf–;+;b sfod
/xg5] .

-@_ of] ;l+ jwfg hf/L xFb' fsf avt Joj:yflksf–;+;bdf
ljrf/fwLg /x]sf ljw]osx¿ pkwf/f -!_ adfl] hdsf] Joj:yflksf–
;+;bdf :jtM ;g]{5g\ .

-#_ o; ;+ljwfg adfl] hd ;3+ Lo ;+;bn] ;Dkfbg ug'{ kg{] sfd
o; ;+ljwfg adf]lhd kl| tlglw ;efsf] lgjf{rg geP;Dd pkwf/f -!_
adfl] hdsf] Joj:yflksf–;;+ bn] ug{]5 .

158

-$_ of] ;+ljwfg k|f/De ePkl5 kb| z] ;ef u7g geP;Dd
cg';r" L–^ adfl] hdsf] ljifodf sfg"g agfpg] k|b]z ;efsf] clwsf/
pkwf/f -!_ adfl] hdsf] Joj:yflksf–;;+ bdf /xg5] . To;/L ag]sf]
sfg"g of] ;+ljwfg adf]lhdsf] k|b]z ;ef u7g ePsf] ldltn] Ps jif{kl5
To:tf] k|bz] sf] xsdf lgliqmo xg' 5] .

-%_ of] ;l+ jwfg k|f/De x'Fbfsf avtsf] Joj:yflksf–;+;b
;lrjfno, To;sf dxf;lrj, ;lrj / sd{rf/Lx¿ lghx¿sf] lgol' Qm
xbF' fsf avtsf] ;j] fsf zt{x¿sf] cwLgdf /xL o; ;+ljwfg adf]lhdsf]
;3+ Lo ;+;b ;lrjfnodf sfod x'g]5g\ .

-^_ of] ;l+ jwfg k|f/De x'Fbfsf avt Joj:yflksf–;+;bsf]
clwj]zg rln/x]sf] /x]g5 eg] /fi6«kltn] of] ;+ljwfg k|f/De ePsf]
ldltn] ;ft lbgleq Joj:yflksf–;+;bsf] clwj]zg cfXjfg ug]{5 .
To; kl5 /fi6k« ltn] ;do ;dodf Joj:yflksf–;+;bsf] clwj]zg
cfXjfg ug{]5 .

@(&= /fi6«klt / pk/fi6k« lt ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;+ljwfg k|f/De xb'F fsf
avt sfod /xs] f] /fi6«klt / pk/fi6«klt o; wf/f adf]lhd csf]{
/fi6«klt / pk/fi6«klt lgjf{lrt geP;Dd cf–cfˆgf] kbdf axfn
/xg]5g\ .

-@_ of] ;+ljwfg kf| /De xFb' fsf avt Joj:yflksf–;+;bsf]
clwjz] g rln/x]sf] /x5] eg] of] ;l+ jwfg k|f/De ePsf] ldltn] /
clwjz] g rln/x]sf] /xg] 5 eg] wf/f @(^ sf] pkwf/f -^_ adf]lhd
clwj]zg cfXjfg ePsf] ldltn] Ps dxLgfleq /fhgLlts ;xdltsf]
cfwf/df /fi6k« lt / pk/fi6«kltsf] lgjfr{ g wf/f @(^ sf] pkwf/f -!_
adfl] hdsf] Joj:yflksf–;;+ bn] ug5{] .

-#_ pkwf/f -@_ adfl] hd ;xdlt sfod x'g g;s]df
Joj:yflksf–;+;bdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk0" f{ ;b:osf] ax'dtåf/f
/fi6«klt / pk/fi6«kltsf] lgjf{rg ;DkGg ug{' kg]{5 .

-$_ pkwf/f -@_ jf -#_ adf]lhd lgjf{lrt /fi6k« lt jf
pk/fi6k« ltsf] kb s'g} sf/0fn] l/Qm ePdf ;+3Lo ;+;bsf] u7g
geP;Dd o;} wf/f adf]lhd Joj:yflksf–;+;baf6 /fi6k« lt jf
pk/fi6«kltsf] lgjfr{ g ul/g]5 .

159

-%_ o; wf/f adf]lhd lgjf{lrt /fi6«klt jf pk/fi6k« ltsf]
kbfjlw wf/f ^@ adfl] hdsf] lgjfr{ s d08naf6 csf]{ /fi6«klt jf
pk/fi6k« lt lgjf{lrt eO{ sfo{ef/ g;Dxfn];Dd sfod /xg]5 .

-^_ o; wf/f adfl] hd lgjf{lrt /fi6«klt jf pk/fi6«kltsf] kb
bx] fosf] sg' } cj:yfdf l/Qm xg' 5] M–

-s_ /fi6«kltn] pk/fi6«klt ;dIf / pk/fi6«kltn] /fi6«klt ;dIf
lnlvt /fhLgfdf lbPdf,

-v_ lghsf] lj?4 pkwf/f -&_ adfl] hd dxfleofu] sf] k:| tfj
kfl/t ePdf,

-u_ wf/f ^@ adf]lhdsf] lgjfr{ s d08naf6 csf{] /fi6«klt jf
pk/fi6«klt lgjf{lrt eO{ sfo{ef/ ;Dxfnd] f,

-3_ lghsf] dT[ o' ePdf .

-&_ o; wf/f adf]lhd lgjfl{ rt /fi6«klt jf pk/fi6k« ltn] of]
;+ljwfg / sfgg" sf] uDeL/ pNn+3g u/]sf] cf/fk] df wf/f @(^ sf]
pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yflksf–;+;bdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{
;b:o ;+Vofsf] sDtLdf Ps rfy} fO ;b:on] lghsf] lj?4 dxfleofu] sf]
k:| tfj k]z ug{ ;Sg]5g . To:tf] k|:tfj Joj:yflksf–;+;bdf tTsfn
sfod /x]sf ;Dk0" f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf bO' { ltxfO axd' taf6 kfl/t
ePdf lgh kbd'Qm x'g5] .

@(*= dlGqkl/ifbsf] u7g ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;+ljwfg k|f/De xF'bfsf
avt sfod /x]sf] dlGqkl/ifb pkwf/f -@_ adf]lhdsf] dlGqkl/ifb u7g
geP ;Dd sfod /xg5] .

-@_ of] ;+ljwfg kf| /De x'Fbfsf avt Joj:yflksf–;+;bsf]
clwjz] g rln/xs] f] /x5] eg] of] ;+ljwfg k|f/De ePsf] ldltn] /
clwj]zg rln/xs] f] /xg] 5 eg] wf/f @(^ sf] pkwf/f -^_ adf]lhd
cfXjfg ul/Psf] Joj:yflksf–;;+ bsf] clwjz] g kf| /De ePsf] ldltn]
;ft lbgleq /fhgLlts ;xdltsf cfwf/df k|wfgdGqLsf] lgjf{rg
;DkGg u/L lghsf] cWoIftfdf dlGqkl/ifbsf] u7g xg' ]5 .

-#_ pkwf/f -@_ adfl] hd ;xdlt sfod xg' g;s]df
Joj:yflksf–;+;bsf] tTsfn sfod /xs] f ;Dk0" f{ ;b:o ;V+ ofsf]
axd' tsf] cfwf/df k|wfgdGqL lgjf{lrt xg' 5] .

160

-$_ o; wf/f adf]lhd u7g xg' ] dlGqkl/ifbsf] ;/+ rgf / sfo{
ljefhg cfk;L ;xdltaf6 to ul/g5] .

-%_ o; wf/f adf]lhd u7g xg' ] dlGqkl/ifbdf cfjZostf cg;' f/
pk–kw| fgdGqL / cGo dGqLx¿ /xg]5g\ .

-^_ o; wf/f adfl] hd lgo'Qm kw| fgdGqLn] pkwf/f -%_ adfl] hd
dGqL lgo'lQm ubf{ ;DalGwt bnsf] l;kmfl/;df Joj:yflksf–;+;bsf
;b:ox¿ dWo]af6 lgo'lQm ug'{ kg5{] .

-&_ o; wf/f adfl] hd lgo'Qm kw| fgdGqL / cGo dGqLx¿
Joj:yflksf–;+;bk|lt ;fdl" xs ¿kdf pQ/bfoL xg' ]5g\ / dGqLx¿
cfˆgf dGqfnosf] sfdsf nflu JolQmut ¿kdf kw| fgdGqL /
Joj:yflksf–;+;bkl| t pQ/bfoL x'g5] g\ .

-*_ b]xfosf] sg' } cj:yfdf o; wf/f adfl] hd lgo'Qm k|wfgdGqL
cfˆgf] kbaf6 d'Qm xg' 5] M–

-s_ lghn] /fi6«klt ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ pkwf/f -!$_ adfl] hd lghsf] lj?4 cljZjf;sf] k|:tfj

kfl/t ePdf jf ljZjf;sf] k:| tfj kfl/t xg' g;s]df,
-u_ lgh Joj:yflksf–;+;bsf] ;b:o g/xd] f,
-3_ lghsf] dT[ o' ePdf .
-(_ o; wf/f adf]lhd lgo'Qm pk–kw| fgdGqL, dGqL, /fHo dGqL
tyf ;xfos dGqL b]xfosf] sg' } cj:yfdf cfˆgf] kbaf6 d'Qm xg' 5] g\ M–
-s_ lghn] kw| fgdGqL ;dIf lnlvt /fhLgfdf lbPdf,
-v_ pkwf/f -*_ adf]lhd k|wfgdGqL cfˆgf] kbaf6 d'Qm ePdf,
-u_ ;DalGwt bnsf] l;kmfl/;df jf ;DalGwt bn;uF sf]

;Nnfxdf kw| fgdGqLn] lghnfO{ kbdQ' m u/]df,
-3_ lghsf] d[To' ePdf .
-!)_ pkwf/f -*_ adf]lhd kw| fgdGqL cfˆgf] kbaf6 d'Qm eP
klg csf{] dlGqkl/ifb u7g geP;Dd ;fx] L dlGqkl/ifbn] sfo{ ;~rfng
u/L /xg]5 .

161

-!!_ o; wf/f adf]lhd lgo'Qm k|wfgdGqLsf] dT[ o' ePdf csf{]
k|wfgdGqLsf] rog geP;Ddsf nflu pk–k|wfgdGqL jf jl/i7td
dGqLn] kw| fgdGqLsf] ¿kdf sfo{ ;~rfng ug{]5 .

-!@_ o; wf/f adf]lhd lgoQ' m k|wfgdGqLn] s'g} klg avt
cfk"mdfly Joj:yflksf–;;+ bsf] ljZjf; 5 eGg] s/' f :ki6 ug{ cfjZos
jf pko'Qm 7fg]df ljZjf;sf] dtsf nflu Joj:yflksf–;+;b ;dIf
k|:tfj /fVg ;Sg]5 .

-!#_ Joj:yflksf–;;+ bsf ;Dk0" f{ ;b:o ;V+ ofsf] sDtLdf Ps
rfy} fO ;b:on] o; wf/f adfl] hd lgoQ' m k|wfgdGqL pk/ Joj:yflksf–
;+;bsf] ljZjf; 5}g egL lnlvt ¿kdf cljZjf;sf] k:| tfj kz] ug{
;Sg5] g\ .

t/ o; wf/f adfl] hd lgoQ' m Pp6} k|wfgdGqL pk/ 5 dxLgfdf
Ps k6seGbf a9L cljZjf;sf] k|:tfj kz] ug{ ;lsg] 5}g .

-!$_ pkwf/f -!@_ jf -!#_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] lg0fo{
Joj:yflksf–;+;bdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf]
ax'dtaf6 x'g]5 .

-!%_ of] ;+ljwfg k|f/De ePkl5 o; ;l+ jwfg adfl] hdsf] k|bz]
dlGqkl/ifbsf] u7g geP;Dd k|b]zsf] sfos{ fl/0fL clwsf/ g]kfn
;/sf/n] ko| fu] ug{5] .

@((= ;efd'v / pk;efd'v ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;l+ jwfg kf| /De xbF' fsf
avt sfod /xs] f Joj:yflksf–;+;bsf ;efd'v / pk;efd'v o; wf/f
adfl] hd csf]{ ;efdv' / pk;efdv' lgjf{lrt geP;Dd cf–cfˆgf]
kbdf axfn /xg]5g\ .

-@_ of] ;+ljwfg kf| /De xFb' fsf avt Joj:yflksf–;+;bsf]
clwj]zg rln/xs] f] /x]5 eg] of] ;l+ jwfg k|f/De ePsf] ldltn] /
clwjz] g rln/x]sf] /xg] 5 eg] wf/f @(^ sf] pkwf/f -^_ adfl] hd
clwjz] g cfXjfg ePsf] ldltn] aL; lbgleq Joj:yflksf–;+;bsf
;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 /fhgLlts ;xdltsf] cfwf/df Pshgf ;efdv'
/ Pshgf pk;efdv' sf] lgjf{rg ug{]5g\ .

-#_ pkwf/f -@_ adfl] hdsf] ;xdlt sfod xg' g;sd] f
Joj:yflksf–;+;bdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] ax'dt
kf| Kt ug{] Joj:yflksf–;+;bsf] ;b:o Joj:yflksf–;+;bsf] ;efdv' jf
pk;efdv' kbdf lgjfl{ rt ePsf] dflgg]5 .

162

-$_ pkwf/f -@_ jf -#_ adf]lhd lgjf{rg ubf{ ;efd'v /
pk;efd'v Joj:yflksf–;;+ bdf kl| tlglwTj ug{] cnu–cnu /fhgLlts
bnaf6 k|ltlglwTj ug{] ;b:o x'g' kg{5] .

-%_ ;efd'v jf pk;efdv' n] o; ;+ljwfg adf]lhd cfˆgf] sfo{
;Dkfbg ubf{ sg' } klg /fhgLlts bnsf] kIf jf ljkIfdf g/xL t6:y
JolQmsf] x}l;otn] ug{5] .

-^_ bx] fosf] s'g} cj:yfdf ;efd'v jf pk;efdv' sf] kb l/Qm
x'g]5M–

-s_ lghn] lnlvt /fhLgfdf lbPdf,

-v_ Joj:yflksf–;+;bdf lghsf] ;b:otf g/xd] f,

-u_ lghn] kb cgs' n" sf] cfr/0f u/s] f] 5}g eGg] k:| tfj
Joj:yflksf ;+;bsf ;Dk0" f{ ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf bO' {
ltxfO ;b:osf] axd' taf6 kfl/t ePdf,

-3_ lghsf] d[To' ePdf .

-&_ Joj:yflksf ;+;bsf] ;efdv' n] kb cg'sn" sf] cfr/0f
u/]sf] 5g} eGg] k|:tfj pk/ 5nkmn xg' ] a7} ssf] cWoIftf pk;efdv'
jf cGo sg' } ;b:on] ug{]5 / To:tf] k:| tfjsf] 5nkmndf ;efd'vn] efu
lng / dt lbg kfpg5] .

-*_ ;efdv' / pk;efd'vsf] lgjf{rg ;DaGwL cGo k|lqmof /
;efdv' jf pk;efd'vn] kb cg's"nsf] cfr/0f gu/s] f] eGg] k:| tfj k]z
ug{] / kfl/t ug{] k|lqmof tTsfn k|rlnt Joj:yflksf–;+;bsf] lgodfjnL
adf]lhd xg' 5] .

#))= Gofokflnsf ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;+ljwfg k|f/De xFb' fsf avt
sfod /xs] f ;jf]{Rr cbfnt, ;l+ jwfg ;ef cbfnt, k'g/fj]bg cbfnt /
lhNnf cbfntx¿ o; ;+ljwfg adf]lhdsf] Gofokflnsfsf] ;+/rgf tof/
geP;Dd sfod /xg]5g\ . of] ;+ljwfg k|f/De xg' ' cl3 To:tf cbfntdf
bfo/ ePsf d2' fx¿ / of] ;+ljwfg kf| /De ePkl5 bfo/ xg' ] d'2fx¿ tt\
tt\ cbfntaf6 lg¿k0f ug{ o; ;l+ jwfgn] afwf k¥' ofPsf] dflgg] 5g} .

-@_ of] ;+ljwfg k|f/De xbF' fsf avt ;jf{R] r cbfnt, kg' /fj]bg
cbfnt / lhNnf cbfntdf axfn /xs] f ;jf]R{ r cbfntsf k|wfg
GofofwLz jf GofofwLz, k'g/fj]bg cbfntsf dV' o GofofwLz, GofofwLz

163

/ lhNnf cbfntsf GofofwLz o;} ;l+ jwfg adf]lhd lgo'Qm ePsf]
dflgg5] .

-#_ of] ;+ljwfg k|f/De ePsf] ldltn] Ps jif{leq ;3+ Lo sfgg"
adf]lhd wf/f !#( adf]lhdsf pRr cbfntsf] :yfkgf ul/g5] . To:tf]
cbfntsf] :yfkgf ePkl5 of] ;+ljwfg k|f/De xb'F fsf avt sfod /x]sf]
kg' /fj]bg cbfnt lj36g x'g]5 .

-$_ pkwf/f -#_ adfl] hd pRr cbfnt :yfkgf ePkl5 k'g/fj]bg
cbfntdf ljrf/fwLg /x]sf d'2fx¿ g]kfn ;/sf/n] Gofokl/ifbsf]
k/fdzd{ f g]kfn /fhkqdf ;"rgf ks| fzg u/L tf]s]sf] pRr cbfntdf
;g]{5g\ .

-%_ pkwf/f -#_ adf]lhd pRr cbfnt :yfkgf ePkl5
Gofokl/ifbsf] l;kmfl/;df k|wfg GofofwLzn] of] ;l+ jwfg k|f/De xbF' fsf
avt axfn /x]sf kg' /fjb] g cbfntsf dV' o GofofwLz /
GofofwLzx¿nfO{ pRr cbfntsf] d'Vo GofofwLz / GofofwLzdf
kb:yfkg ug]{5 .

-^_ of] ;l+ jwfg kf| /De x'Fbfsf avt axfn /x]sf kg' /fj]bg
cbfntsf cltl/Qm GofofwLzx¿ lgol' Qm xbF' f tf]lsPsf] cjlw;Dd axfn
/xg ;Sg5] g\ .

-&_ of] ;+ljwfg k|f/De x'bF fsf avt cbfnt afx]s cGo lgsfodf
ljrf/fwLg /x]sf Ps jif{eGbf a9L sb} ;hfo x'g] kmfh} bf/L s;/"
;DaGwL d'2f of] ;+ljwfg kf| /De ePkl5 ;DalGwt lhNnf cbfntdf
;g]5{ g\ .

#)!= ;+jw} flgs lgsfo / kbflwsf/L ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;l+ jwfg k|f/De
xbF' fsf avt sfod /xs] f / o; ;l+ jwfgdf Joj:yf ePsf ;+jw} flgs
lgsfo o;} ;l+ jwfg adf]lhd u7g ePsf] dflgg5] / To:tf lgsfodf
ljrf/fwLg /xs] f ljifonfO{ of] ;l+ jwfgsf] cwLgdf /xL km5f\ {}6 ug{ afwf
k'¥ofPsf] dflgg] 5g} .

-@_ of] ;l+ jwfg kf| /De x'bF fsf avt axfn /x]sf ;+jw} flgs
lgsfosf k|dv' jf kbflwsf/L o;} ;l+ jwfg adf]lhd lgoQ' m ePsf]
dflgg]5 / lgh lgo'Qm xb'F fsf avtsf] ;j] fsf] zts{ f] cwLgdf /xL
cfˆgf] kbdf axfn /xg]5 .

-#_ of] ;l+ jwfg k|f/De x'Fbfsf avt clVtof/ b'?kof]u cg';Gwfg
cfof]u / nf]s ;j] f cfof]udf o; ;l+ jwfgdf pNnv] ePsf] ;V+ of eGbf

164

a9L ;+Vofdf sfo{/t kbflwsf/L lgh lgoQ' m xb'F fsf avtsf] ;]jfsf]
zt{sf] cwLgdf /xL cfˆgf] kbdf axfn /xg5] .

#)@= kb| ]z / :yfgLo txdf ;/sf/L ;j] fx¿sf] u7g / ;~rfng M -!_ kb| z] /
:yfgLo txdf cfjZos ;]jf kj| fx ug{ gk] fn ;/sf/n] cfjZos
Joj:yf ug5]{ .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhdsf] Joj:yf ubf{ of] ;+ljwfg k|f/De
xF'bfsf avt ;/sf/L ;]jfdf sfo/{ t /fi6«;j] s sd{rf/LnfO{ g]kfn
;/sf/n] sfg"g adf]lhd ;+3, k|b]z / :yfgLo txdf ;dfofh] g u/L ;j] f
k|jfxsf] Joj:yf ldnfpg ;Sg5] .

#)#= :yfgLo lgsfo ;DaGwL Joj:yf M -!_ of] ;l+ jwfg kf| /De xFb' fsf avt
sfod /xs] f :yfgLo lgsfox¿ of] ;l+ jwfg adfl] hd :yfgLo txsf]
;+Vof / Ifq] lgwf{/0f geP;Dd sfod /xg]5g\ .

-@_ pkwf/f -!_ adf]lhd sfod /xs] f :yfgLo lgsfosf
kbflwsf/Lsf] lgjf{rg sfg"g adfl] hd x'g5] .

-#_ pkwf/f -@_ adf]lhd lgjfl{ rt :yfgLo lgsfosf
kbflwsf/Lx¿ of] ;+ljwfg adfl] hd :yfgLo txsf] lgjf{rg geP;Dd
sfod /xg]5g\ .

#)$= jt{dfg sfg"g nfu" /xg] M -!_ of] ;+ljwfg kf| /De xb'F fsf avt sfod
/x]sf g]kfn sfgg" vf/h] jf ;z+ f]wg geP;Dd nfu" /xg]5g\ .

t/ of] ;+ljwfg;uF aflemPsf] sfgg" of] ;l+ jwfg adf]lhdsf]
;+3Lo ;;+ bsf] klxnf] clwj]zg a;]sf] ldltn] Ps jif{kl5 aflemPsf]
xb;Dd :jtM cdfGo xg' 5] .

-@_ g]kfnsf] cGtl/d ;l+ jwfg, @)^# adfl] hdsf zflGt kl| qmof
;DaGwL sfo{x¿ o;} ;+ljwfg adf]lhd eP u/s] f] dflgg]5 .

#)%= afwf c8s\ fp k'msfpg] clwsf/ M of] ;+ljwfg adfl] hd ;3+ Lo ;+;bsf]
lgjf{rg eO{ To;sf] klxnf] clwjz] g kf| /De geP;Dd of] ;+ljwfgsf]
sfof{Gjog ug{ sg' } afwf c8\sfp k/]df /fi6«kltn] gk] fn ;/sf/,
dlGqkl/ifbsf] l;kmfl/;df To:tf] afwf c8\sfp k'msfpg cfjZos cfbz]
hf/L ug{ ;Sg5] . To:tf] cfbz] hf/L eP kl5 tTsfn a;s] f]
Joj:yflksf–;+;b jf ;3+ Lo ;;+ b ;dIf cgd' fb] gsf nflu k]z ug'{
kg]5{ .

165

efu–#$

Kfl/efiff / JofVof

#)^= kl/efiff / JofVof M -!_ ljifo jf k|;Ën] csf{] cy{ gnfu]df o;
;l+ jwfgdf,–

-s_ æcNk;V+ osÆ eGgfn] ;3+ Lo sfg"g adf]lhd lgwfl{ /t
k|ltzt eGbf sd hg;+Vof /x]sf hftLo, eflifs / wflds{
;dx" ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cfˆg} hftLo, wfld{s /
eflifs ljlzi6tf ePsf,] To;nfO{ arfO{ /fVg] cfsf+Iff
/xs] f, ljeb] / pTkL8g ef]u]sf ;d"x ;dt] nfO{ hgfpF5 .

-v_ æsfg"gÆ eGgfn] ;3+ Lo sfg"g, kb| ]z sfgg" / :yfgLo
sfgg" ;Demg' k5{ .

-u_ æwf/fÆ eGgfn] o; ;l+ jwfgsf] wf/f ;Demg' k5{ .

-3_ ægu/kflnsfÆ eGgfn] dxfgu/kflnsf /
pkdxfgu/kflnsf ;dt] ;Demg' k5{ .

-ª_ ægful/sÆ eGgfn] gk] fnsf] gful/s ;Demg' k5{ .

-r_ ækb| ]zÆ eGgfn] o; ;+ljwfg adfl] hd ;3+ Lo OsfOdf
ljefhg ul/Psf] gk] fnsf] ;+3Lo OsfOsf] Ifq] / :j¿k
;Demg' k5{ .

-5_ ækfl/>ldsÆ eGgfn] tna, eQf / cGo s'g} lsl;dsf]
kfl/>lds tyf ;l' jwf ;dt] ;Demg' k5{ .

-h_ æ/fHozlQmÆ eGgfn] /fHosf] sfo{kflnsf, Joj:yflksf /
Gofokflnsf ;DaGwL clwsf/ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn]
cjlzi6 clwsf/ ;d]tnfO{ hgfp5F .

-em_ æljw]osÆ eGgfn] ;+3Lo ;;+ b jf k|b]z ;efdf kz] ePsf]
;+ljwfg ;+zf]wg jf Pg] sf] d:of}bf ;Demg' k5{ .

-`_ æ;3+ Æ eGgfn] ;3+ Lo ;+/rgfsf] ;ae} Gbf dflyNnf] OsfOsf]
¿kdf /xg] ;3+ Lo tx ;Demg' k5{ .

-6_ æ;+3Lo OsfOÆ eGgfn] ;+3, k|bz] / :yfgLo tx ;Demg'
k5{ .

166

-7_ æ;+j}wflgs lgsfoÆ eGgfn] o; ;l+ jwfg adf]lhd u7g
ul/Psf clVtof/ b'?kof]u cg;' Gwfg cfof]u, dxfn]vf
k/LIfs, nfs] ;j] f cfofu] , lgjfr{ g cfof]u, /fli6o« dfgj
clwsf/ cfofu] , /fli6«o k|fs[lts ;f| ]t tyf ljQ cfofu] ,
/fli6«o dlxnf cfofu] , /fli6o« blnt cfof]u, /fli6«o
;dfjz] L cfofu] , cflbjf;L hghflt cfof]u, dwz] L cfof]u,
yf¿ cfof]u / dl' :nd cfofu] ;Demg' k5{ .

-8_ æ;LdfGtLs[tÆ eGgfn] /fhgLlts, cflys{ / ;fdflhs
¿kn] k5fl8 kfl/Psf, ljeb] / pTkL8g tyf ef}ufl] ns
ljs6tfsf] sf/0fn] ;j] f ;'ljwfsf] pkef]u ug{ g;s]sf jf
To;af6 jl~rt /xs] f ;+3Lo sfgg" adf]lhdsf] dfgj
ljsf;sf] :t/ eGbf Go"g l:yltdf /x]sf ;d'bfo ;Demg'
k5{ / ;f] zAbn] clt;LdfGtLst[ / nf]kfG] dv' ;db' fo
;dt] nfO{ hgfpF5 .

-9_ æ:yfgLo txÆ eGgfn] o; ;+ljwfg adf]lhd :yfkgf x'g]
ufpkF flnsf, gu/kflnsf / lhNnf ;efnfO{ ;Demg' k5{ .

-@_ ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfud] f o; ;l+ jwfgdf JoQm
ePsf s'/fx¿sf] cwLgdf /xL sfg"gsf] JofVof ;DaGwL sfgg" L Joj:yf
g]kfn sfgg" sf] JofVofdf nfu" eP ;/x o; ;+ljwfgsf] JofVofdf klg
nfu" x'g]5 .

167

efu–#%
;l+ IfKt gfd, k|f/De / vf/]hL
#)&= ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; ;l+ jwfgnfO{ æg]kfnsf] ;l+ jwfgÆ
elgg5] .
-@_ of] ;l+ jwfg ;j+ t\ b'O{ xhf/ axQ/ ;fn c;f]h dxLgfsf] tLg
ut]b]lv kf| /De xg' 5] .
#)*= vf/h] L M gk] fnsf] cGtl/d ;l+ jwfg, @)^# vf/]h ul/Psf] 5 .

168




































Click to View FlipBook Version