STRATEGI A+ SEJARAH Tingkatan 2

KTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BABAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU

1 Kandungan Nota Ekspres N1 – N16 Modul Literasi dan Amali Sivik ML1 – ML6 Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 P1 – P6 Rekod Prestasi Murid R1 – R4 Kerajaan Alam Melayu 1 – 8 Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 9 – 14 Sosiobudaya Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 15 – 21 Ujian Bulanan 1 22 – 25 Agama, Kepercayaan dan Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 26 – 33 Kesultanan Melayu Melaka 34 – 42 Pentaksiran Pertengahan Tahun 43 – 47 Kesultanan Johor Riau 48 – 52 Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 53 – 61 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 62 – 66 Ujian Bulanan 2 67 – 70 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 71 – 77 Sarawak dan Sabah 78 – 84 Ujian Akhir Sesi Akademik 85 – 89 Kajian Kes 90 – 91 Contoh Kajian Kes 92 – 94 Bab 1 Bab 3 Bab 5 Bab 7 Bab 9 Bab 2 Bab 4 Bab 6 Bab 8 Bab 10 Kandungan Sej T2.indd 1 10/24/2023 7:11:32 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N1 NOTA EKSPRES Bab 1 Kerajaan Alam Melayu 1.1 Konsep Alam Melayu 1 Alam Melayu meliputi gugusan kepulauan dan tanah besar tenggara benua Asia. 2 Alam Melayu juga dikenali sebagai Kepulauan Melayu dan Dunia Melayu. 3 Manusia yang tinggal dalam kelompok Alam Melayu mempunyai beberapa persamaan dari segi: (a) Kepercayaan (b) Asal usul keturunan (c) Penggunaan bahasa (d) Pengamalan budaya (e) Kemasyarakatan 4 Sejarah awal Alam Melayu telah melahirkan beberapa kerajaan yang yang terkenal dan masyhur. Jadual 1.1 Kemunculan kerajaan-kerajaan Alam Melayu Kerajaan awal Tarikh kemunculan Funan Abad pertama Masihi Champa Abad kedua Masihi Kedah Tua Abad kelima Masihi Gangga Nagara Abad keenam Masihi Srivijaya Abad ketujuh Masihi Angkor Abad kesembilan Masihi Majapahit Abad ke-13 Masihi 5 Terdapat pelbagai pendapat yang dikemukakan berkaitan dengan konsep Alam Melayu. 6 Konsep Alam Melayu dapat dilihat dari faktor geografi, bahasa dan budaya. Jadual 1.2 Pendapat tokoh tentang konsep Alam Melayu Faktor Tokoh Keterangan Geografi Alam Melayu meliputi kawasan dari Madagaskar ke Tanah Melayu, Papua New Guinea, Australia, New Zealand, Kepulauan Pasifik hingga ke Taiwan. Dunia Melayu meliputi selatan Vietnam, Kemboja, selatan Myanmar, Segenting Kra, Malaysia, Indonesia, Brunei dan Filipina. Dunia Melayu merupakan sebuah kawasan yang luas meliputi Malaysia, Indonesia, Brunei, Singapura, selatan Thailand dan Filipina. Profesor Emeritus Dato’ Dr. Nik Hassan Shuhaimi Nik Abdul Rahman Profesor Emeritus Tan Sri Dato’ Pendeta (Dr.) Ismail Hussein Profesor Dr. Ding Choo Ming Nota Ekspres Sej T2.indd 1 10/20/2023 10:29:22 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

2 N2 Faktor Tokoh Keterangan Abdul Hadi Haji Hassan Alam Melayu merupakan suatu lingkungan geografi yang luas meliputi Kepulauan Melayu hingga selatan Thailand. Kepulauan Melayu meliputi Tanah Melayu hingga Tenasserim dan Kepulauan Nicobar, Filipina dan Kepulauan Solomon hingga Papua New Guinea. Profesor Emeritus Dato’ Dr. Asmah Haji Omar Bahasa serumpun di Alam Melayu mempunyai perkaitan dengan bahasa etnik peribumi. Persamaan ini boleh dikenal pasti melalui katakata tertentu. Sifat orang Melayu yang gemar belayar telah mengembangkan lagi bahasa Melayu ke Alam Melayu. Sifat bahasa Melayu yang sederhana dan mudah dipelajari membolehkan bahasa ini diterima di Alam Melayu. Budaya Budaya di Alam Melayu berkembang melalui beberapa kepandaian tertentu dalam bidang kesenian. Contohnya kepandaian pembuatan gangsa, seni mempertahankan diri dan nilai serumpun di Alam Melayu. 1.2 Kewujudan Kerajaan di Alam Melayu 1 Kerajaan Alam Melayu muncul sejak abad pertama Masihi. Pembentukan kerajaan bermula daripada petempatan kecil dan berkembang sebagai pelabuhan sehingga menjadi kerajaan. 2 Kerajaan-kerajaan Alam Melayu yang terawal wujud ialah: (a) Kerajaan Funan (b) Kerajaan Champa (c) Kerajaan Kedah Tua (d) Kerajaan Gangga Nagara (e) Kerajaan Srivijaya (f) Kerajaan Angkor (g) Kerajaan Majapahit Alfred Russel Wallace Sutan Takdir Alisjahbana Dato’ A. Aziz Deraman Bahasa Nota Ekspres Sej T2.indd 2 10/20/2023 10:29:24 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N3 1 Kerajaan Alam Melayu mengamalkan sistem pemerintahan beraja yang terbahagi kepada dua, iaitu: (a) Pemerintahan pusat (b) Pemerintahan wilayah 2 Sistem pemerintahan yang tersusun dengan meletakkan raja di kedudukan tertinggi dan dibantu oleh pembesar pusat dan wilayah berupaya membangunkan sesebuah kerajaan. 3 Struktur sosial masyarakat kerajaan Alam Melayu dikelaskan kepada dua golongan, iaitu: (a) Golongan pemerintah (b) Golongan diperintah Jadual 2.1 Sistem pemerintahan beraja kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu Raja Pemerintahan pusat Pemerintahan wilayah Funan Raja Funan menggunakan pelbagai gelaran seperti Kurung Bnam (raja gunung), Rajadhiraja (raja segala raja) dan Cakravatin (pemerintah alam sejagat). Raja Funan dibantu oleh golongan agama dan tentera. Funan terbahagi kepada tujuh wilayah yang diperintah oleh Raja Kecil, iaitu terdiri daripada putera-putera raja. Champa Raja Champa menggunakan gelaran Rajadhiraja dan dikaitkan dengan Dewa Siva. Raja Champa dibantu oleh golongan pembesar. Wilayah Champa terbahagi kepada lima, iaitu Indrapura, Amaravati, Vijaya, Kauthara dan Panduranga. Srivijaya Raja Srivijaya mempunyai unsur kesaktian dan menggunakan gelaran Raja di Gunung dan Maharaja di Pulau. • Raja Srivijaya dibantu oleh Yuvaraja (putera Mahkota), Pratiyuvaraja (Raja Muda) dan Rajakumara. • Raja Srivijaya juga dibantu oleh golongan agama, tentera, pemungut cukai, hakim dan penjaga harta kerajaan. Dibahagikan kepada dua, iaitu Kedatuan yang ditadbir oleh Datu berketurunan raja dan Pradatuan yang ditadbir oleh Datu bukan berketurunan raja. Angkor • Raja Angkor dikaitkan dengan dewa dan menggunakan gelaran Dewaraja. • Kuasa kedua disandang oleh permaisuri. • Kuasa ketiga dipegang oleh Raja Muda. Raja Angkor mendapat bantuan golongan pembesar yang bertanggungjawab dalam bidang keagamaan, kehakiman, keselamatan dan perbendaharaan. Angkor dibahagikan kepada wilayah, daerah, daerah kecil dan kampung. Bab 2 Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 2.1 Sistem Pemerintahan Nota Ekspres Sej T2.indd 3 10/20/2023 10:29:24 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

4 N4 Kerajaan Alam Melayu Raja Pemerintahan pusat Pemerintahan wilayah Majapahit Raja Majapahit menggunakan gelaran Maharaja, Sri Maharaja dan Sri Bathara. Raja Majapahit dibantu oleh Sapta Prabu, iaitu Majlis Penasihat Diraja dan golongan pembesar. Majapahit mempunyai 14 wilayah yang dibahagikan kepada Kabupaten (daerah), Kawadanan (daerah kecil), Pakuwuan dan Kebuyutan (kampung). Kedah Tua Mempunyai seorang ketua untuk mentadbir dan menguruskan hal ehwal perdagangan dan keagamaan. Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan Gangga Nagara Raja bertanggungjawab untuk membangunkan kegiatan perdagangan dan hal ehwal keselamatan. Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan 1 Lokasi petempatan awal di lembah sungai telah mempengaruhi kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu. 2 Terdapat pelbagai kegiatan ekonomi yang diusahakan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu, contohnya: (a) Pertanian (d) Perlombongan (b) Perdagangan (e) Pembuatan (c) Mengutip hasil hutan dan laut Beta juga berasa bangga dengan sekalian menteri dan rakyat jelata. Semua pihak berganding bahu membantu beta untuk memajukan ekonomi kerajaan. Daulat Tuanku. Patik dan sekalian rakyat menjunjung kasih di atas pentadbiran Tuanku. Kerajaan dan rakyat hidup dengan aman. 2.2 Kegiatan Ekonomi Nota Ekspres Sej T2.indd 4 10/20/2023 10:29:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N5 1 Perkembangan bahasa yang berlaku telah mendorong kepada perkembangan sistem tulisan. 2 Masyarakat kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka, secara tidak langsung menyebabkan sistem tulisan berkembang dalam kerajaan masing-masing. 3 Penggunaan bahasa juga berkembang dalam kerajaan Funan, Champa, Srivijaya, Angkor, Majapahit dan Kedah Tua. 4 Kepentingan sistem bahasa dan tulisan dalam masyarakat kerajaan Alam Melayu: (a) Alat komunikasi (b) Menyimpan rekod pemerintahan (c) Menyimpan rekod perundangan (d) Menyimpan rekod perdagangan (e) Menyimpan rekod keagamaan Jadual 3.1 Sistem bahasa dan tulisan yang digunakan oleh kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu Sistem bahasa Sistem tulisan Bukti penemuan Funan Bahasa Sanskrit Tulisan orang Hu Batu bersurat Funan bertarikh abad kedua Masihi Champa • Bahasa Melayu Champa • Bahasa Sanskrit • Tulisan Palava • Tulisan Champa Kuno • Batu bersurat (sistem bahasa) • Inskripsi bertarikh abad keenam Masihi (sistem tulisan) Srivijaya Bahasa Melayu yang mempunyai pengaruh bahasa Sanskrit Tulisan Palava • Batu bersurat Kedukan Bukit • Batu bersurat Kota Kapur • Batu bersurat Telaga Batu • Batu bersurat Talang Tuwo Angkor • Bahasa Sanskrit • Bahasa Khmer • Tulisan Palava • Tulisan Khmer Inskripsi pada dinding candi Majapahit Bahasa Jawa Kuno • Tulisan Kawi • Tulisan Pegon (digunakan selepas penyebaran agama Islam di Majapahit) Inskripsi dan persuratan bertarikh abad ke-14 Masihi Kedah Tua Bahasa Sanskrit Tulisan Palava • Batu bersurat di Sungai Mas • Batu bersurat Cherok Tok Kun Kerajaan Alam Melayu seperti Funan, Champa, Srivijaya, Angkor, Majapahit dan Kedah Tua cemerlang dalam bidang bahasa dan tulisan. Penguasaan terhadap bahasa penting dalam pembelajaran seharian. Kita boleh mencontohi kejayaan kerajaan-kerajaan Alam Melayu. Bab 3 Sosiobudaya Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 3.1 Bahasa dan Tulisan Nota Ekspres Sej T2.indd 5 10/20/2023 10:29:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

6 N6 1 Masyarakat kerajaan Alam Melayu turut mencapai kecemerlangan dalam bidang seni bina. 2 Hal ini dapat dibuktikan melalui pembinaan candi, perkapalan dan sistem pengairan. Jadual 3.2 Perkembangan seni bina kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu Seni bina Perkapalan Sistem pengairan Funan Candi Go Cay Thi (Oc Eo) • Kapal besar yang mampu menampung 700 orang dan 1 000 tan kargo barangan • Perahu panjang yang boleh memuatkan 100 orang penumpang Sistem pengairan kerajaan Funan bertujuan mengawal limpahan air dan mengalirkan air masin keluar dari tanah pertanian Champa • Candi Lembah Mi Son • Candi Dong Duong • Candi Po Nagar Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan Srivijaya • Candi Muara Takus (Sumatera) • Candi Muara Jambi (Sumatera) Palembang merupakan pusat binaan Kun-lun-po (kapal-kapal Melayu) yang besar Tidak dinyatakan Angkor • Angkor Wat • Angkor Thom Pembinaan kapal untuk tujuan perdagangan dan peperangan Pembinaan baray untuk menyalurkan air ke kawasan sawah padi Majapahit • Candi Tikus (Jawa Timur) • Candi Cetho (Jawa Tengah) • Binaan pintu gerbang Gapura Wringin Lawang • Binaan pintu gerbang Gapura Bajang Ratu Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan Kedah Tua Candi Buddha: • Candi Bukit Choras • Candi Bukit Pendiat • Candi Bukit Meriam Candi Hindu: • Candi Bukit Batu Pahat • Candi Bendang Dalam Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan Gangga Nagara • Patung Buddha daripada gangsa (Tanjung Rambutan) • Patung Buddha Sungai Siput • Patung Buddha Pangkalan Tidak dinyatakan Tidak dinyatakan 3.5 Seni Bina 1 Pada peringkat awal, masyarakat kerajaan Alam Melayu terkenal dengan tradisi lisan yang berkait rapat dengan alam sekeliling. 2 Tradisi lisan terbahagi kepada beberapa tema seperti: (a) Cerita asal usul (d) Seloka (b) Cerita binatang (e) Teladan (c) Nasihat (f) Adat 3 Pembentukan sistem tulisan selepas kewujudan tradisi lisan telah mempengaruhi perkembangan persuratan dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. 3.2 Persuratan Nota Ekspres Sej T2.indd 6 10/20/2023 10:29:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N7 Bab 4 Agama, Kepercayaan dan Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 4.1 Agama dan Kepercayaan 1 Agama ialah sistem yang merujuk anutan, keimanan dan penyembahan kepada Tuhan. 2 Kepercayaan ialah pegangan yang diyakini dapat menjadi panduan dalam kehidupan. 3 Kepercayaan awal masyarakat kerajaan Alam Melayu terbahagi kepada dua, iaitu: Jadual 4.1 Penyebaran agama Hindu, Buddha dan Islam sebelum abad ke-15 Agama Keterangan Persamaan Agama Hindu • Tersebar sejak zaman sebelum Masihi. • Mempengaruhi kehidupan masyarakat kerajaan Funan, Champa, Srivijaya, Angkor, Majapahit, Kedah Tua dan Gangga Nagara. Penyebaran ketiga-tiga agama ini ke Alam Melayu didorong oleh: • Peranan mubaligh • Peranan pemerintah • Perkembangan perdagangan antarabangsa Agama Buddha Agama Islam • Tersebar mulai abad ketujuh Masihi. • Diamalkan oleh kerajaan Champa, Majapahit, Kedah dan Pasai. • Disesuaikan dengan aspek sistem kehidupan masyarakat seperti sistem pemerintahan, bahasa, persuratan dan seni bina. Jadual 4.2 Pengaruh agama Hindu, Buddha dan Islam dalam kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu Keterangan Bukti penyebaran Funan • Sejak abad pertama Masihi, agama Hindu dan Buddha telah disebarkan dalam kerajaan Funan. • Fan Shih-man merupakan Raja Funan yang memainkan peranan penting dalam perkembangan agama Buddha. Candi Go Cay Thi Animisme Dinamisme Kepercayaan terhadap kekuatan yang dikenali sebagai mana atau semangat Kepercayaan bahawa setiap makhluk, hidupan dan tumbuhan memiliki semangat atau roh Contohnya, penyembahan hyang (roh nenek moyang yang telah meninggal dunia) Contohnya, upacara pemujaan semangat tanaman agar mendapat hasil tanaman yang subur dan banyak Kepercayaan Awal Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Penyebaran Agama Hindu, Buddha dan Islam Sebelum Abad ke-15 Perkembangan Agama Nota Ekspres Sej T2.indd 7 10/20/2023 10:29:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

8 N8 Kerajaan Alam Melayu Keterangan Bukti penyebaran Champa Kerajaan ini menerima agama Hindu sejak abad keempat Masihi. • Pemerintah Champa, Bhadravarman telah membina Candi Siva-Bhadresvara di Lembah Mi Son. • Candi Po Nagar Penyebaran agama Buddha di Champa. Candi Dong Duong Penyebaran agama Islam di Champa. • Batu bersurat bertarikh 1035 • Batu nisan bertarikh 1039 Srivijaya Agama Buddha bertapak di Srivijaya sejak abad ketujuh Masihi. Srivijaya dijadikan pusat kegiatan agama Buddha. • Candi Bahal • Candi Muara Jambi • Candi Muara Takus Angkor Agama utama kerajaan ini ialah agama Hindu dan menjadi gemilang pada zaman pemerintahan Suryavarman II. Angkor Wat Majapahit • Penyebaran agama Hindu dan Buddha berlaku secara serentak. • Pada abad ke-14 Masihi, Hayam Wuruk telah menyatukan agama Hindu dan Buddha (Tripaksa). • Candi Jabong • Candi Sukuh • Candi Brahu Penyebaran agama Islam di Majapahit. • Wu Ping, pegawai kerajaan Ming yang beragama Islam dilantik menjadi ketua kaum Cina di Tuban. • Pada abad ke-16 Masihi, Demak muncul sebagai pusat pengajian agama Islam terbesar di Jawa. Kedah Tua Penyebaran agama Buddha pada abad kelima Masihi, disusuli penyebaran agama Hindu selepasnya. Tidak dinyatakan Penyebaran agama Islam di Kedah Tua. Pada tahun 1136, Maharaja Derbar Raja II telah memeluk agama Islam. Gangga Nagara Penyebaran agama Buddha di Gangga Nagara. • Arca-arca Buddha ditemui di Lembah Kinta. • Patung Buddha, Avalokitesvara di Bidor. 1 Legasi kebijaksanaan dan keunggulan kerajaan Alam Melayu dapat dilihat dalam pelbagai aspek seperti: (a) Sistem pemerintahan beraja (b) Kebijaksanaan pemerintah (c) Kegiatan ekonomi (d) Sosiobudaya (e) Amalan beragama 2 Keunikan warisan ini ditinggalkan oleh pemerintah kerajaan terdahulu seterusnya diwarisi oleh generasi berikutnya. 4.2 Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Nota Ekspres Sej T2.indd 8 10/20/2023 10:29:27 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N9 1 Kesultanan Melayu Melaka berjaya mencapai kejayaan yang gemilang di Alam Melayu. 2 Terdapat tiga faktor utama yang mendorong kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka, iaitu: (a) Kepemimpinan raja (b) Sistem pentadbiran (c) Sistem perundangan 1 Parameswa merupakan pengasas Kesultanan Melayu Melaka dan kerajaan ini mencapai zaman kegemilangan di bawah kepimpinan beliau. 2 Kewujudan Kesultanan Melayu Melaka ialah kelangsungan kepada kerajaan masyhur di Alam Melayu. 3 Pemilihan lokasi yang strategik oleh Parameswara telah berjaya menjadikan Melaka sebagai sebuah kerajaan yang terulung di Alam Melayu. 4 Faktor pemilihan lokasi yang strategik oleh Parameswara: (a) Laluan perdagangan utama antara timur dengan barat telah memudahkan kawalan laluan kapal dagang. (b) Bentuk muka bumi yang berbukit-bukau sesuai untuk dijadikan benteng pertahanan dan panduan kapal dagang. (c) Terdapat pokok bakau dan api-api di persisir pantai sebagai benteng pertahanan dan pelindung semula jadi. (d) Muara sungai terlindung daripada tiupan angin monsun yang membolehkan kapal dagang datang dan berlabuh di pelabuhan Melaka dengan selamat. Wah, bagusnya kawasan ini! Kawasan ini betul-betul terletak di tengah laluan perdagangan antarabangsa. Beta berpendapat, kita patut dirikan kerajaan yang baru di sini. Lokasinya juga strategik. Selain itu, bentuk muka buminya memberikan kelebihan kepada kita untuk membina pusat kerajaan. 1 Pengasasan Kesultanan Johor Riau dilakukan oleh warisan Kesultanan Melayu Melaka. 2 Pengasasan ini bermula dengan pelantikan Raja Ali, iaitu putera Sultan Mahmud Shah sebagai Sultan Johor dengan gelaran Sultan Alauddin Riayat Shah I. 3 Kota Kara dijadikan pusat pemerintahan Kesultanan Johor Riau. 4 Kedudukan Kota Kara yang terletak di Pekan Tua adalah strategik kerana: (a) Berdekatan dengan Sungai Johor yang lebar dan dalam. Bab 5 Kesultanan Melayu Melaka 5.1 Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka 5.2 Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka Bab 6 Kesultanan Johor Riau 6.1 Pengasasan Kesultanan Johor Riau Nota Ekspres Sej T2.indd 9 10/20/2023 10:29:27 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

10 N10 Rajah 6.1 Pemindahan pusat pemerintahan Kesultanan Johor Riau Tahun 1528 Tahun 1535 Tahun 1540 Kota Kara, Pekan Tua Kota Sayong, Sayong Pinang Kota Batu, Johor Lama 6 Walau bagaimanapun, Kesultananan Johor Riau menghadapi pelbagai cabaran untuk mempertahan kedaulatan kerajaan ini. Persaingan JohorAcheh-Portugis Perang Johor-Jambi Konflik antara pembesar Ancaman Raja Kechil Cabaran Kesultanan Johor Riau dalam Mempertahankan Kedaulatan Rajah 6.2 Cabaran Kesultanan Johor Riau dalam mempertahankan kedaulatan Jadual 6.1 Strategi kepemimpinan Kesultanan Johor Riau dalam menghadapi cabaran Strategi kepemimpinan Keterangan Memindahkan pusat pemerintahan • Pusat pemerintahan dibina di sepanjang pesisir Sungai Johor. • Tujuan memindahkan pusat pemerintahan: – Strategi ketenteraan dan pertahanan – Muslihat mempertahankan diri daripada ancaman musuh Membina kota pertahanan • Binaannya sering berubah mengikut lokasi pusat pemerintahan. • Kota Kara dipagari pancang kayu besar setinggi 40 kaki (12 meter). • Kota pertahanan juga mempunyai bentuk dan ciri tersendiri. Mengadakan perjanjian persahabatan dengan Belanda • Kesultanan Johor Riau mengamalkan dasar berbaik-baik dengan Belanda. • Sebagai strategi menghadapi ancaman Acheh dan Portugis di Melaka. (b) Sungai Johor akan memudahkan kapal dagang keluar dan masuk. (c) Kawasan berbukit-bukau sesuai dijadikan benteng pertahanan daripada serangan musuh. 5 Pemerintah Kesultanan Johor Riau sering memindahkan pusat pemerintahan kerajaan ini bertujuan: (a) Strategi ketenteraan (b) Strategi pertahanan (c) Muslihat mempertahan diri daripada ancaman Portugis dan Acheh 7 Kesultanan Johor Riau mampu mengatasi setiap cabaran yang dihadapi kerana kebijaksanaan pemerintah Johor itu sendiri. Antara strategi yang diambil oleh pemerintah Johor adalah seperti berikut. Nota Ekspres Sej T2.indd 10 10/20/2023 10:29:27 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N11 Bab 7 Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 1 Pengasasan Kesultanan Pahang dan Perak meneruskan legasi Kesultanan Melayu Melaka. 2 Terengganu dan Selangor pula merupakan kesinambungan Kesultanan Johor Riau. 1 Warisan Kesultanan Melayu Melaka yang diteruskan di Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor terbahagi kepada beberapa aspek, iaitu: (a) Sistem pemerintahan (b) Agama Islam dalam pemerintahan (c) Perundangan (d) Adat istiadat (e) Persuratan (f) Ekonomi 2 Walau bagaimanapun, warisan Kesultanan Melayu Melaka ini disesuaikan mengikut keperluan negeri masingmasing. Jadual 7.1 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor Kesultanan Pengasas dan Gelaran Keterangan Pahang Pengasas: Raja Muhammad Gelaran: Sultan Muhammad Shah • Pengasasan kerajaan berlaku pada tahun 1470. • Pusat pemerintahan terletak di Pekan, berhampiran Kuala Sungai Pahang. Perak Pengasas: Raja Muzaffar Gelaran: Sultan Muzaffar Shah • Pengasasan kerajaan berlaku pada tahun 1528. • Alat kebesaran diraja yang dibawa bersama seperti pedang Cura Si Manja Kini, sebilah keris, cap mohor, nobat dan Surat Ciri. • Tanah Abang dijadikan sebagai pusat pemerintahan pertama. Terengganu Pengasas: Tun Zainal Abidin Gelaran: Sultan Zainal Abidin I • Pengasasan kerajaan berlaku pada tahun 1708. • Alat kebesaran diraja yang turut dibawa ialah keris diraja, iaitu keris panjang Nang Chayam. • Pusat pemerintahan pertama terletak di Tanjung Baru, Kuala Berang. Selangor Pengasas: Raja Lumu Gelaran: Sultan Salehuddin Shah • Pengasasan kerajaan berlaku pada tahun 1766. • Kuala Selangor dijadikan sebagai pusat pemerintahan yang pertama. 7.2 Warisan Kesultanan Melayu Melaka di Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor Nota Ekspres Sej T2.indd 11 10/20/2023 10:29:27 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

12 N12 Bab 8 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 8.1 Pengasasan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 1 Kedah merupakan kerajaan paling awal diasaskan di negara kita. 2 Kerajaan Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis diasaskan selepas berakhirnya Kesultanan Melayu Melaka. Kerajaan Kedah • Kerajaan ini telah diasaskan oleh Maharaja Derbar Raja sekitar tahun 630 Masihi. • Baginda berketurunan Parsi. • Dua sumber naskhah yang menjelaskan pengasasan kerajaan Kedah, iaitu: – Naskhah Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah – Naskhah Hikayah Merong Mahawangsa • Pengiktirafan baginda sebagai pemerintah di Kedah disusuli dengan alat kebesaran nobat. • Semasa pemerintahan baginda, pusat kerajaan Kedah terletak di Sungai Mas. • Sultan Muhammad Jiwa Zainal Adilin Mu’adzam Shah II (1710 – 1778) telah mengasaskan Alor Setar sebagai ibu negeri Kedah yang baharu. Kerajaan Kelantan • Pada awalnya, Kelantan ialah sebahagian daripada negara Patani Besar yang telah diasaskan oleh Raja Sakti I pada tahun 1650. • Kerajaan Kelantan terbahagi kepada dua wilayah pemerintahan, iaitu: – Kelantan Barat yang berpusat di Kota Kubang Labu – Kelantan Timur yang berpusat di Kota Pangkalan Datu • Kedua-dua wilayah tersebut telah disatukan oleh Long Yunus, iaitu pengasas Kesultanan Kelantan pada tahun 1762. • Baginda menggunakan gelaran Yang di-Pertuan Kelantan dan mendapat pengiktirafan daripada Sultan Terengganu. • Pusat pentadbiran Kelantan terletak di Kota Galoh, di timur tebing Sungai Kelantan. Kerajaan Negeri Sembilan • Pada awalnya, Negeri Sembilan merupakan kawasan naungan Kesultanan Johor Riau. • Empat Dato’ Undang di Negeri Sembilan terdiri daripada: – Undang Sungai Ujong – Undang Jelebu • Pada tahun 1773, Raja Melewar telah ditabalkan sebagai pemerintah di Negeri Sembilan dengan gelaran Yamtuan Seri Menanti. • Sultan Johor mengiktiraf pelantikan tersebut. • Pusat pemerintahan baginda berpusat di Seri Menanti. Kerajaan Perlis • Perlis ialah sebahagian daripada wilayah Kedah. • Semasa berada di bawah pengaruh Siam, Kedah telah dibahagikan kepada empat unit pentadbiran, iaitu: – Setul – Perlis • Pada tahun 1843, Siam mengiktiraf Syed Hussin Jamalullail sebagai pemerintah negeri Perlis. • Baginda menggunakan gelaran Phya Songkhram Ramu Wichit Willis Asmara Phya Pelit. • Arau dijadikan sebagai pusat pemerintahan kerajaan Perlis. Jadual 8.1 Pengasasan kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis – Undang Johol – Undang Rembau – Kubang Pasu – Kedah Nota Ekspres Sej T2.indd 12 10/20/2023 10:29:28 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N13 Bab 9 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 9.1 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 1 Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis berjaya muncul sebagai kerajaan yang gemilang. 2 Kegemilangan kerajaan tersebut dilihat berdasarkan aspek: (a) Sistem pemerintahan beraja (b) Adat istiadat (c) Perundangan (d) Persuratan (e) Kesenian Jadual 9.1 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis Aspek Keterangan Sistem pemerintahan beraja • Pemerintah Kedah dan Kelantan menggunakan gelaran Sultan, manakala Perlis menggunakan gelaran Raja. • Putera sultan dipilih sebagai pengganti Sultan daripada jurai keturunan pemerintah pengasas. Adat istiadat • Adat istiadat diraja merangkumi: – Adat keputeraan diraja – Adat perkahwinan diraja – Adat pertabalan diraja – Adat penganugerahan bintang dan darjah kebesaran – Adat pemakaman pemerintah • Alat-alat kebesaran diraja digunakan dalam setiap adat istiadat rasmi. Perundangan • Penggubalan undang-undang dilakukan bertujuan: – Menjamin keadilan rakyat – Melancarkan pentadbiran kerajaan – Memakmurkan negeri • Sistem perundangan dilihat melalui penggubalan: – Undang-Undang Tubuh Kerajaan Kedah Darulaman – Undang-Undang Tubuh Kerajaan Perlis – Undang-Undang Perlembagaan Tubuh Kerajaan Kelantan • Kandungan undang-undang berkaitan dengan: – Penggantian pemerintah – Peranan Raja atau Sultan – Badan Penasihat Raja atau Sultan – Tanggungjawab Raja atau Sultan – Hak rakyat dalam pentadbiran Persuratan • Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis menghasilkan karya sastera sejarah seperti: – Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah – Hikayat Merong Mahawangsa – Salasilah Atau Tarikh Kerajaan Kedah – Syair Sultan Maulana – Hikayat Seri Kelantan – Detik2 Sejarah Kelantan • Hasil karya persuratan tersebut sangat bernilai dan masih kekal sehingga ke hari ini. Kesenian • Warisan kesenian yang menjadi kemegahan kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis terdiri daripada: – Warisan seni ukir – Warisan seni bina – Warisan seni pertukangan dan barang perhiasan – Warisan seni kraf tangan – Warisan seni persembahan – Warisan seni silat • Warisan kesenian menjadi identiti tersendiri setiap kerajaan dan menjadi tarikan kepada sektor pelancongan. Nota Ekspres Sej T2.indd 13 10/20/2023 10:29:28 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

14 N14 Keunikan Adat Perpatih • Mengutamakan jurai keturunan sebelah ibu. • Setiap anak ialah anggota suku ibunya. • Pelaksananaan hukuman bertujuan pemulihan. • Sebarang kesalahan kecil diselesaikan dengan cara bermaaf-maafan atau dikenakan hukuman ringan. • Tidak menggalakkan perkahwinan sesama suku. • Mana-mana wanita yang berkahwin sesama suku akan hilang hak mewarisi harta pusaka. Upacara ini dijalankan semasa menerima orang daripada suku lain atau orang luar menjadi ahli suku. • Golongan wanita berhak mewarisi harta pusaka keluarga. • Pewarisan harta penting bagi memastikan wanita tidak terabai. Jurai keturunan Pelaksanaan hukuman Perkahwinan Upacara kedim Pewarisan harta Rajah 9.1 Keunikan Adat Perpatih 4 Berbeza dengan negeri lain, sistem pemerintahan di Negeri Sembilan dianggap unik dan istimewa. 5 Kumpulan utama dalam masyarakat di Negeri Sembilan terdiri daripada Perut, Suku dan Luak. Ketiga-tiga kumpulan ini berhak memilih pemimpin mereka. 1 Adat Perpatih merupakan amalan tradisi dan adat resam yang diamalkan di daerah Rembau, Sungai Ujong dan Johol di Negeri Sembilan serta Naning. 2 Pada hari ini, Adat Perpatih menerima perubahan semasa dan pengubahsuaian, namun keunikannya masih dikekalkan. 3 Keunikan Adat Perpatih terbahagi kepada beberapa aspek, iaitu: (a) Jurai keturunan (b) Pewarisan harta (c) Pelaksanaan hukuman (d) Perkahwinan (e) Upacara kedim 9.2 Keunikan Adat dan Pemerintahan Negeri Sembilan 1 Bentuk pemerintahan tempatan di Sarawak dan Sabah adalah tersusun dan tersendiri. 2 Bentuk pemerintahan ini dikelaskan berdasarkan kawasan geografi di negeri-negeri tersebut seperti: (a) Kawasan pedalaman (b) Kawasan lembah sungai Bab 10 Sarawak dan Sabah 10.2 Sarawak dan Sabah dalam Alam Melayu Kemunculan Pemerintahan Tempatan Nota Ekspres Sej T2.indd 14 10/20/2023 10:29:28 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

N15 (b) Kaum Kayan – Kelunan Maren atau Hipun Uma (c) Kaum Kenyah – Peran Lepo (d) Kaum Kelabit – Laih Rayeh Jadual 10.1 Pemerintahan tempatan di Sarawak dan Sabah Sarawak Sabah • Kepimpinan kesukuan wujud di kawasan pedalaman. • Kepimpinan di lembah sungai membentuk pemerintahan wilayah kuasa besar Alam Melayu. • Contoh kerajaan ialah Sambas dan Kesultanan Melayu Brunei. • Kepimpinan kesukuan dilaksanakan di kawasan pedalaman. • Kepimpinan lembah sungai dipengaruhi oleh: – Kesultanan Melayu Brunei – Wakil Sulu – Ketua bebas 3 Di Sarawak, ketua setiap kaum mempunyai gelaran yang tersendiri, misalnya: (a) Kaum Iban – Tuai Rumah Jadual 10.2 Kerajaan-kerajaan yang wujud di Sarawak Kerajaan Lokasi Pengasas Masa kewujudan Sawaku Santubong dan sekitar Sungai Sarawak Datu Merpati Abad ketujuh Masihi Samadong Samarahan dan Sadong Tidak dinyatakan Abad ketujuh Masihi Kalka Kuala Sungai Kalka • Dayang Hubu • Dayang Ruku Tidak dinyatakan Saribas Pertemuan antara Batang Saribas dan Sungai Rimbas Pengiran Temenggung Abdul Kadir Abad ke-15 Masihi 1 Kegiatan ekonomi masyarakat tempatan di Sarawak dan di Sabah berkembang di kawasan pedalaman, lembah sungai dan pesisir pantai. 2 Kegiatan harian mereka dipengaruhi oleh kedudukan dan tempat tinggal mereka. Jadual 10.3 Kegiatan ekonomi masyarakat di Sarawak dan Sabah Negeri Kegiatan ekonomi Kaum Sarawak • Mengutip hasil hutan • Memburu haiwan liar • Menanam padi • Kenyah • Kayan • Iban • Kelabit • Penan • Punan • Menanam padi • Menanam buah-buahan dan sayur-sayuran • Melayu • Melanau • Iban • Bidayuh • Bisaya • Menjalankan perdagangan • Menangkap ikan • Membuat perahu • Mengusahakan sagu • Melayu • Kedayan • Melanau 10.3 Kegiatan Ekonomi Masyarakat Sarawak Nota Ekspres Sej T2.indd 15 10/20/2023 10:29:28 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

16 N16 1 Kepelbagaian masyarakat bumiputera di Sarawak dan Sabah dipengaruhi oleh: (a) Sejarah budaya (b) Perbezaan latar belakang 2 Sarawak dan Sabah mempunyai keunikan tradisi dan warisan yang tersendiri. Jadual 10.4 Kepelbagaian masyarakat bumiputera di Sarawak dan Sabah berdasarkan lokasi Negeri Masyarakat Lokasi Sarawak Orang Iban Kawasan hulu Sungai Batang Lupar Orang Melayu Pedalaman Sarawak (Belaga, Baram dan Skrang) Orang Bidayuh Kawasan selatan Sarawak Orang Melanau Kawasan tengah Sarawak Orang Ulu (Kaum Kayan, Kenyah, Kelabit, Penan dan Punan) Kawasan hulu Sungai Rajang • Balui • Baram • Hulu Kemena Sabah Orang Kadazandusun • Penampang • Tambunan • Papar • Ranau • Tuaran Orang Bajau/Sama • Pantai timur Sabah • Pantai barat Sabah Orang Murut Kawasan Tenom hingga Kalabakan Orang Suluk Pantai timur Sabah Orang Sungai • Sungai Kinabatangan • Sungai Sugut • Sungai Paitan • Sungai Labuk 10.4 Keunikan Masyarakat Bumiputera Sarawak dan Sabah Negeri Kegiatan ekonomi Kaum Sabah • Mengutip hasil hutan • Menanam padi • Mengutip sarang burung Murut • Menanam padi • Menanam buah-buahan dan sayur-sayuran • Kadazandusun • Rungus • Orang Sungai • Menangkap ikan • Membuat perahu • Mengutip hasil laut • Menjalankan perdagangan • Berunai • Bajau/Sama • Iranun • Suluk Nota Ekspres Sej T2.indd 16 10/20/2023 10:29:28 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P1 Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21 Aktiviti 1 Rotating Review 1 Aktiviti ini dilakukan selepas guru dan murid selesai mempelajari Bab 1: Kerajaan Alam Melayu. 2 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan. Guru menyediakan soalan yang berbeza untuk setiap kumpulan. 3 Setiap ahli kumpulan dikehendaki menjawab soalan, mencatatkannya di kertas sebak dan memaparkannnya di tempat kumpulan masing-masing. 4 Setiap kumpulan akan bergerak daripada satu kumpulan ke satu kumpulan untuk membuat penilaian hasil kerja setiap kumpulan. 5 Setiap kumpulan boleh membuat komen, idea tambahan atau persoalan pada kertas berkenaan menggunakan pen warna yang berbeza. 6 Hasil kerja setiap kumpulan dipamerkan di hadapan papan putih. 1 Ibu bapa mempamerkan peta dunia kepada murid. 2 Ibu bapa dan murid berbincang tentang lokasi kerajaan-kerajaan awal Alam Melayu. 3 Ibu bapa bertanya kepada murid tentang: (a) Kegiatan perdagangan masyarakat kerajaan-kerajaan awal Alam Melayu (b) Hubungan antara kerajaan-kerajaan awal Alam Melayu dengan kerajaan-kerajaan luar (c) Kebaikan jalinan hubungan tersebut Pelibatan Ibu Bapa PdPc Kumpulan 1 Jelaskan faktor-faktor yang mempengaruhi hubungan kerajaan Alam Melayu dengan China. (a) Memohon bantuan ketenteraan (b) Memulihkan hubungan (c) Memperkukuh hubungan persahabatan (d) Memperkukuh hubungan perdagangan (e) Mendapatkan pengiktirafan Kumpulan 2 Mengapakah negara kita perlu mencontohi tindakan kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan dengan kerajaan luar? KBAT Menganalisis (a) Menjamin keamanan negara (b) Memajukan ekonomi negara (c) Memudahkan penyelesaian masalah (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Kumpulan 3 Apakah nilai yang boleh dicontohi daripada tindakan tersebut? KBAT Mengaplikasi (a) Bijaksana (b) Berpandangan jauh (c) Hormat-menghormati (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Aktiviti PIB Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 1 10/20/2023 10:05:37 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P2 1 Aktiviti ini dilakukan selepas murid membuat bacaan dan kajian secara individu atau berkumpulan. 2 Seorang murid akan dilantik sebagai ketua atau ‘watak’ dan akan duduk di kerusi yang disediakan. 3 ‘Watak’ tersebut berperanan menjawab semua soalan yang dikemukakan oleh murid yang lain. 4 Seterusnya, ‘watak’ akan diambil alih oleh murid yang lain. Ibu bapa dan murid berbincang tentang: (a) Perbezaan antara agama dan kepercayaan (b) Agama-agama dan kepercayaan utama yang diamalkan di dunia (c) Kepentingan agama dan kepercayaan kepada manusia Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB Aktiviti 2 Kerusi Panas (Hot Seat) Murid 1 Apakah yang dimaksudkan dengan animisme? Kepercayaan bahawa setiap makhluk, hidupan dan tumbuhan memiliki roh atau semangat. Murid 2 Mengapakah upacara pemujaan semangat tanaman dilakukan? (a) Mendapat hasil tanaman yang subur (b) Mendapat hasil tanaman yang banyak Murid 3 Jelaskan faktor yang mempengaruhi penyebaran agama Hindu, Buddha dan Islam ke Alam Melayu pada abad ke-15 Masihi. (a) Peranan mubaligh (b) Peranan pemerintah (c) Perkembangan perdagangan antarabangsa Murid 4 Namakan tiga contoh candi Buddha yang telah dibina oleh kerajaan Srivijaya. (a) Candi Muara Jambi (b) Candi Bahal (c) Candi Muara Takus Murid 5 Apakah yang dimaksudkan dengan Tripaksa? Penyatuan aliran agama Hindu dan agama Buddha Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 2 10/20/2023 10:05:37 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P3 1 Ibu bapa bertanya kepada murid tentang: (a) Novel yang mereka sukai (b) Pengarang/penulis novel tersebut 2 Ibu bapa dan murid berbincang tentang: (a) Karya-karya persuratan yang telah dihasilkan oleh penulis silam (b) Kepentingan karya-karya tersebut kepada kita Pelibatan Ibu Bapa PdPc 1 Guru menyediakan soalan kepada murid. 2 Setiap murid diberikan masa untuk berfikir, kemudian membincangkannya secara berpasangan dengan ahli kumpulan yang lain. 3 Idea dan jawapan murid akan dikongsi bersama-sama pasangan. 4 Semua ahli kumpulan pula diminta berkongsi jawapan kepada penyelesaian masalah dengan keseluruhan kelas. Aktiviti 3 Fikir-Pasang-Kongsi (Think-Pair-Share) Aktiviti PIB Pasangan 1 Jelaskan kepentingan karya agung dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. (a) Mencetuskan unsur pemikiran (b) Mencetuskan sistem nilai dan kepercayaan (c) Mencetuskan falsafah (d) Mencetuskan pandangan hidup bangsa Melayu Pasangan 2 Senaraikan karya agung yang telah dihasilkan semasa Zaman Kesultanan Johor Riau. (a) Sulalatus Salatin (b) Hikayat Hang Tuah (c) Tajul Salatin (Mahkota Raja-Raja) (d) Tuhfat al-Nafis (e) Salasilah Melayu dan Bugis (f) Gurindam Dua Belas (g) Hikayat Anak Panah Sedasa (h) Syair Ungku Puteri Pasangan 3 Apakah kesan penulisan karya agung terhadap Kesultanan Johor Riau? Kesultanan Johor Riau muncul sebagai pusat perkembangan persuratan dan bahasa yang terulung di Alam Melayu. b Pasangan 4 Apakah peranan kamu terhadap karya agung pada masa kini? KBAT Menganalisis (a) Menghargai karya agung (b) Mengadakan kajian dan penyelidikan (c) Mencontohi nilai-nilai murni (d) Menjadikannya sebagai iktibar (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 3 10/20/2023 10:05:37 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P4 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Guru mengemukakan satu soalan. 3 Murid menyelesaikan soalan secara bergilir-gilir dengan menulis jawapan di atas kertas sebak menggunakan pen atau pensel yang sama. 4 Hasil dapatan akan dipamerkan di papan putih di hadapan kelas. Aktiviti PIB Aktiviti 4 Meja Bulat (Round Table) 1 Ibu bapa bertanya kepada murid tentang undang-undang dan peraturan di sekolah mereka. 2 Ibu bapa dan murid berbincang tentang kepentingan undang-undang dan peraturan tersebut dilaksanakan dalam kalangan warga sekolah. Pelibatan Ibu Bapa PdPc Soalan 1 Apakah kepentingan undang-undang kepada sesebuah kerajaan? KBAT Menilai (a) Mendisiplinkan masyarakat (b) Menjadi panduan dalam pentadbiran (c) Menjamin keamanan negara (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Soalan 2 Apakah peranan kamu terhadap sistem perundangan di negara kita? KBAT Menganalisis (a) Mematuhi sistem perundangan negara (b) Mengutamakan kepentingan negara (c) Menghormati hak orang lain (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Soalan 3 Apakah iktibar yang diperoleh daripada pembentukan sistem perundangan oleh kerajaan di Alam Melayu? (a) Mematuhi arahan pemimpin (b) Berusaha mendaulatkan undang-undang negara (c) Bijaksana dalam tindakan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) KBAT Menganalisis Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 4 10/20/2023 10:05:38 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P5 1 Setiap murid mempunyai peranan masing-masing. 2 Setiap peranan dimainkan secara bergilir-gilir. 3 Peranan: (a) Murid 1: Menyusun kad seperti kipas (b) Murid 2: Memilih kad (c) Murid 3: Membacakan soalan (d) Murid 4: Menjawab soalan (e) Murid 5: Memberikan respons dan pujian kepada jawapan rakan yang diberikan. Aktiviti 5 Fan-N-Pick 1 Ibu bapa dan anak bersama-sama melayari Internet untuk mendapatkan maklumat berkaitan dengan latar belakang pengasasan Negeri-negeri Melayu. 2 Ibu bapa dan anak bersoal jawab tentang kepentingan menghargai pengasasan Negeri-negeri Melayu tersebut. Pelibatan Ibu Bapa PdPc Aktiviti PIB Kad 1 Siapakah tokoh pengasas kerajaan Kedah Tua? Kad 2 Apakah kuasa luar yang sering mengancam kerajaan Kedah Tua pada abad ke-13? Kad 3 Apakah haiwan yang menjadi simbol pemerintahan kerajaan Kelantan? Kad 4 Apakah yang menjadi asas kepada perkembangan bandar Kangar? Maharaja Derbar Raja (a) Siam (b) Acheh Kijang Pembinaan Kota Sena Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 5 10/20/2023 10:05:38 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

P6 1 Guru memberikan soalan yang berbeza kepada setiap kumpulan. 2 Murid menggunakan peta i-THINK sebagai alat untuk menjana idea. 3 Setiap kumpulan membentangkan hasil dapatan kepada kelas. 4 Murid juga boleh menggunakannya untuk membuat sesuatu persembahan hasil kerja dalam bentuk grafik. Aktiviti PIB Aktiviti 6 Peta i-THINK Ibu bapa dan murid bersama-sama: (a) Menonton filem bertemakan patriotisme bertajuk “Mat Salleh Pahlawan Sabah” (b) Berbincang tentang keunikan masyarakat di negeri tersebut Pelibatan Ibu Bapa PdPc Kumpulan 1 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan Perayaan Kaul. Kumpulan 2 Bincangkan ciri-ciri tarian Magunatip di Sabah. (a) Ditarikan oleh kaum Murut di kawasan pedalaman (b) Menyambut Perayaan Magavau (c) Bertujuan memuja semangat padi (d) Ditarikan dengan iringan pukulan gong oleh sepasang penari lelaki dan perempuan (e) Penarinya berpakaian tradisional (f) Menggunakan dua batang buluh (a) Etnik yang terlibat Melanau (b) Negeri yang terlibat Sarawak (c) Tujuan diadakan Menjamu Ipok yang mengawal laut (d) Tujuan sambutan (i) Memperoleh hasil tangkapan yang memuaskan (ii) Mengelak malapetaka buruk oleh Ipok (iii) Mengelakkan penyakit Aktiviti PAK-21 Sej T2.indd 6 10/20/2023 10:05:38 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML1 Modul Literasi dan Amali Sivik Bab 1: Kerajaan Alam Melayu Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 5.1 Kerajaan Alam Melayu K5.1.8 Merumuskan kebanggaan terhadap kelangsungan warisan kerajaan Alam Melayu. Tajuk: Pemeliharaan dan Pemuliharaan Flora dan Fauna Pengenalan Nilai Teras Sivik Konteks Kasih sayang Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menjelaskan kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan flora dan fauna. Menunjukkan perasaan sayang akan flora dan fauna. Mengamalkan budaya sayangi flora dan fauna. Objektif Pembelajaran 1 Murid memahami kepentingan pemeliharaan dan pemuliharaan flora dan fauna. 2 Murid boleh menerangkan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan sayang akan flora dan fauna tersebut. 3 Murid boleh mengemukakan idea untuk mempraktikkan cara-cara memelihara dan memulihara flora dan fauna. Aktiviti Aktiviti 1: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Murid ditayangkan slaid berkaitan dengan beberapa contoh flora dan fauna. 2 Murid diminta meneka nama flora dan fauna tersebut. Aktiviti 2: Talks Partners (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta membuat temu bual berkaitan dengan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan sayang akan flora dan fauna. Aktiviti 3: Table Talkers (Aktiviti PAK-21) 1 Setiap kumpulan murid diminta berbincang tentang mempraktikkan cara untuk memelihara dan memulihara flora dan fauna. Cadangan jawapan: (a) (b) (c) Istilah flora bermaksud keseluruhan tumbuh-tumbuhan yang terdapat di sesuatu daerah atau habitat. Istilah fauna pula ialah keseluruhan haiwan yang hidup di sesuatu daerah atau habitat. (Sumber: http://prpm.dbp.gov.my) Mengadakan kempen kesedaran, pengiklanan, latihan dan sebagainya Mengadakan gotong-royong menanam semula flora di kawasan sekolah dan persekitaran rumah Menjemput pegawai daripada Jabatan Alam Sekitar atau yang berkaitan mengadakan ceramah di peringkat sekolah Modul Literasi Sej T2.indd 1 10/20/2023 10:28:40 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML2 Bab 2: Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 5.2 Warisan Kerajaan Alam Melayu K5.2.9 Merumuskan kepentingan kehidupan berorganisasi dalam membentuk kemakmuran negara. Tajuk: Hormat kepada Keperibadian Individu Pengenalan Nilai Teras Sivik Konteks Hormat-menghormati Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menyenaraikan kategori Orang Kurang Upaya (OKU). Menzahirkan empati terhadap golongan OKU dan golongan kurang bernasib baik. Membantu golongan OKU daripada pelbagai cara. Objektif Pembelajaran 1 Murid boleh menyenaraikan kategori golongan OKU. 2 Murid boleh menerangkan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan empati akan golongan tersebut. 3 Murid boleh mengemukakan idea untuk mempraktikkan cara-cara memberikan bantuan kepada golongan OKU. Aktiviti Aktiviti 1: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Murid secara berkumpulan menonton video kejayaan atlet paralimpik Malaysia. 2 Murid diminta membuat catatan berkaitan dengan: (a) Nama atlet yang terlibat (b) Kategori atau acara yang disertai oleh atlet tersebut Aktiviti 2: Simultaneous Round Table (Aktiviti PAK-21) 1 Setiap kumpulan murid diminta membuat lakonan tentang cara yang boleh dilakukan untuk membantu golongan OKU. 2 Contohnya: (a) Membantu golongan OKU penglihatan (b) Membantu golongan OKU fizikal (c) Membantu golongan OKU pendengaran Aktiviti 3: Hot Seat (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mengemukakan idea berkaitan dengan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan empati terhadap golongan OKU. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Mengikut Akta Orang Kurang Upaya 2008, Orang Kurang Upaya (OKU) termasuklah mereka yang mempunyai kekurangan jangka panjang fizikal, mental, intelektual atau deria yang apabila berinteraksi dengan pelbagai halangan, boleh menyekat penyertaan penuh dan berkesan mereka dalam masyarakat. (Sumber: http://www.jkm.gov.my) Modul Literasi Sej T2.indd 2 10/20/2023 10:28:40 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML3 3 Setiap kumpulan akan melantik seorang ketua yang berperanan sebagai pakar atau watak. 4 Pakar tersebut akan menjawab soalan-soalan daripada kumpulan yang lain. Cadangan jawapan: (a) (b) Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Tidak meminggirkan mana-mana golongan OKU Memberikan sokongan sepenuhnya kepada golongan OKU yang memerlukan Bab 5: Kesultanan Melayu Melaka Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 6.1 Kesultanan Melayu Melaka K6.1.6 Menjelaskan perpaduan sebagai asas keharmonian masyarakat. Tajuk: Denyutan Nadi Anak Malaysia Pengenalan Kepelbagaian bangsa, agama dan budaya tidak menghalang pengukuhan perpaduan dalam kalangan rakyat Malaysia. Situasi tersebut menjadikan negara kita istimewa dan menjadi teladan kepada negara yang lain. Nilai Teras Sivik Konteks Kasih sayang Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menjelaskan kepentingan perpaduan untuk mempergiatkan lagi pertumbuhan ekonomi. Melahirkan perasaan bangga kerana dapat menghayati Rukun Negara. Membantu mempertingkatkan dan mempergiatkan pertumbuhan ekonomi. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui kepentingan perpaduan terhadap negara. 2 Murid boleh menerangkan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan bangga kerana dapat menghayati Rukun Negara. 3 Murid boleh memerihalkan cara untuk mempergiatkan pertumbuhan ekonomi negara dalam pelbagai situasi. Aktiviti Aktiviti 1: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Guru menayangkan beberapa slaid sepertimana berikut. 2 Murid disoal secara rawak tentang kesan perpaduan terhadap pembangunan ekonomi negara. 3 Jawapan murid akan dipamerkan di hadapan kelas. AMALAN KEJIRANAN Menziarahi jiran tetangga Melawat jiran yang sakit Bertegur sapa dengan jiran Membantu jiran yang ingin berpindah Modul Literasi Sej T2.indd 3 10/20/2023 10:28:41 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML4 Aktiviti 2: Forum Mini 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mengemukakan idea tentang program yang sesuai dilakukan seperti Program Hari Kantin di peringkat sekolah. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Bab 6: Kesultanan Johor Riau Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 6.2 Kesultanan Johor Riau dan Kerajaan-kerajaan Melayu K6.2.6 Menjelaskan tanggungjawab pemimpin dan rakyat dalam sebuah negara. Tajuk: Menghormati Undang-undang Antarabangsa Pengenalan Setiap negara mempunyai sistem perundangan yang tersendiri. Perlembagaan Malaysia ialah undang-undang tertinggi di negara kita. Nilai Teras Sivik Konteks Hormat-menghormati Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menyatakan tafsiran undangundang antarabangsa. Melahirkan simpati terhadap pihak yang diancam peperangan. Memberikan sumbangan dalam bentuk tenaga dan kewangan kepada pihak-pihak yang berkonflik. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui maksud undang-undang antarabangsa. 2 Murid boleh menerangkan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan perasaan simpati terhadap pihak yang diancam peperangan. 3 Murid boleh memerihalkan cara untuk memberikan sumbangan kepada pihak-pihak yang berkonflik. Aktiviti 1: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) 1 Guru menayangkan slaid berkaitan dengan undang-undang antarabangsa. 2 Murid diminta membuat catatan berkaitan dengan: (a) Tafsiran undang-undang antarabangsa (b) Skop undang-undang antarabangsa (c) Cabang undang-undang antarabangsa Aktiviti 2: Melukis Poster 1 Setiap murid diminta melukis poster bertemakan “Antipeperangan”. 2 Poster yang terbaik akan dipamerkan di sudut kelas. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Contoh poster: Modul Literasi Sej T2.indd 4 10/20/2023 10:28:42 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML5 Bab 7: Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 6.2 Kesultanan Johor Riau dan Kerajaan-kerajaan Melayu K6.2.5 Menilai kepentingan kelangsungan warisan pentadbiran negara. Tajuk: Sistem Demokrasi Berparlimen Pengenalan Nilai Teras Sivik Konteks Bertanggungjawab Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menjelaskan sistem demokrasi berparlimen. Menzahirkan perasaan bersyukur terhadap negara yang mengamalkan sistem demokrasi berparlimen. Menjalankan tanggungjawab sebagai warganegara. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui maksud sistem demokrasi. 2 Murid boleh menzahirkan perasaan bersyukur terhadap negara yang mengamalkan sistem demokrasi berparlimen. 3 Murid boleh memerihalkan cara pengundian pilihan raya di negara kita. Aktiviti Aktiviti 1: Peta i-THINK (Aktiviti PAK-21) 1 Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mendapatkan maklumat berkaitan dengan sistem demokrasi berparlimen di negara kita. 3 Murid diminta membuat catatan dalam bentuk peta pemikiran i-THINK. Aktiviti 2: Ekspresi Rasa 1 Secara rawak, murid diminta mengemukakan idea berkaitan dengan cara-cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan rasa syukur terhadap sistem demokrasi berparlimen yang diamalkan di Malaysia. 2 Cadangan jawapan: (a) (b) (c) Aktiviti 3: Main Peranan (Aktiviti PAK-21) Setiap kumpulan diminta membuat simulasi berkaitan dengan proses pengundian pilihan raya di negara kita. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Malaysia mengamalkan sistem Demokrasi Berparlimen di bawah pentadbiran Raja Berperlembagaan dengan Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Negara. Perlembagaan Persekutuan telah digubal dengan mengadakan syarat-syarat sedemikian untuk membolehkan pelaksanaan sistem ini. Salah satu kriteria sistem demokrasi berparlimen ialah pembahagian kuasa kepada tiga bahagian di dalam pemerintahan, iaitu perundangan, kehakiman dan eksekutif (pentadbiran). (Sumber: https://www.parlimen.gov.my/pengenalan.html?uweb=p&&view=235) Menyokong sistem pentadbiran negara Menolak kemasukan pengaruh negatif luar Memahami dan menghayati prinsip-prinsip Rukun Negara Modul Literasi Sej T2.indd 5 10/20/2023 10:28:42 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

ML6 Bab 10: Sarawak dan Sabah Standard Kandungan (SK)/Standard Pembelajaran (SP) 6.4 Sarawak dan Sabah K6.2.6 Menerangkan kepentingan sikap bijaksana untuk meneruskan kelangsungan hidup. Tajuk: Jaringan Persahabatan Merentasi Sempadan Pengenalan Generasi masa kini sangat celik dan arif dalam bidang teknologi maklumat. Mereka menganggap penggunaan teknologi dalam talian lebih memudahkan mereka mendapatkan rakan sehingga merentas sempadan. Nilai Teras Sivik Konteks Kegembiraan Diri, keluarga, sekolah, masyarakat, negara dan global Literasi Sivik Pengetahuan Sosioemosi Tindakan Menerangkan kepentingan memilih rakan merentas sempadan dengan bijak. Menghargai jalinan persahabatan dan perhubungan dengan rakan. Bertindak secara asertif untuk menangani pengaruh negatif rakan. Objektif Pembelajaran 1 Murid mengetahui kebaikan dan keburukan rakan secara maya. 2 Murid boleh menerangkan cara yang boleh dilakukan untuk menunjukkan penghargaan terhadap persahabatan merentasi sempadan. 3 Murid boleh menerangkan cara-cara untuk menangani pengaruh negatif rakan. Aktiviti Aktiviti 1: The Yarn Yarn (Aktiviti PAK-21) 1 Guru menayangkan slaid log masuk kepada laman sosial seperti Facebook, Instagram atau Twitter. 2 Secara rawak, murid diminta mengemukakan pendapat tentang: (a) Kebaikan mempunyai rakan merentasi sempadan (b) Menghuraikan kesan sekiranya salah memilih rakan menerusi alam maya tersebut. Aktiviti 2: Rally Robin (Aktiviti PAK-21) 1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan. 2 Setiap kumpulan diminta mengemukakan idea tentang cara-cara untuk mengelakkan penipuan oleh rakan maya. 3 Jawapan setiap kumpulan akan dipamerkan di hadapan kelas. Cadangan jawapan: (a) (b) (c) Aktiviti 3: Sumbang Saran (Aktiviti PAK-21) Murid diminta merancang program ceramah dengan kerjasama pihak Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) berkaitan dengan kebaikan dan keburukan persahabatan menerusi alam maya. Penilaian 1 Murid akan dinilai melalui pemerhatian, aktiviti berkumpulan, soal jawab atau tugasan dalam dan di luar bilik darjah. 2 Guru boleh meletakkan tahap penguasaan berdasarkan DSKP mata pelajaran Sejarah Tingkatan 2. Mendapatkan nasihat daripada ibu bapa/keluarga/guru Mendapatkan maklumat peribadi lengkap rakan yang dikenali menerusi alam maya Segera membuat laporan kepada pihak berkuasa sekiranya ditipu oleh rakan maya Modul Literasi Sej T2.indd 6 10/20/2023 10:28:42 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

NAMA MURID : KELAS : NAMA GURU : Rekod Prestasi Murid Sejarah KSSM Tingkatan 2 R1 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/ Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 1 Mengetahui sejarah kerajaan Alam Melayu. 1 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 2 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 3 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 3 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Alam Melayu. 4 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Alam Melayu. 5 5 Membuat penilaian tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 6 5 Membuat penilaian tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 7 5 Membuat penilaian tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 8 1 Mengetahui warisan kerajaan Alam Melayu. 9 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang warisan kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 10 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 11 1 Mengetahui warisan kerajaan Alam Melayu. 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang warisan kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 12 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Alam Melayu. 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Alam Melayu. 13 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Alam Melayu. 14 Bab 1 Kerajaan Alam Melayu Bab 2 Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Pencapaian Bab 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Pencapaian Bab 2 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Rekod Murid Sej T2.indd 1 10/24/2023 7:51:33 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

Pencapaian Bab 3 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Bulanan 1 R2 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/ Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 1 Mengetahui warisan kerajaan Alam Melayu. 15 2 Mempamerkan kefahaman tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 16 2 Mempamerkan kefahaman tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 17 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang warisan kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 18 4 Menganalisis maklumat berkaitan warisan kerajaan Alam Melayu. 19 5 Membuat penilaian tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 20 6 Melahirkan idea yang rasional tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 21 1 Mengetahui warisan kerajaan Alam Melayu. 26 2 Mempamerkan kefahaman tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 27 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang warisan kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 4 Menganalisis maklumat berkaitan warisan kerajaan Alam Melayu. 28 2 Mempamerkan kefahaman tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang warisan kerajaan Alam Melayu dalam pelbagai situasi. 29 2 Mempamerkan kefahaman tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 30 4 Menganalisis maklumat berkaitan warisan kerajaan Alam Melayu. 31 4 Menganalisis maklumat berkaitan warisan kerajaan Alam Melayu. 32 5 Membuat penilaian tentang warisan kerajaan Alam Melayu. 33 1 Mengetahui sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 34 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 35 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang Kesultanan Melayu Melaka pada masa kini. 36 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 37 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 38 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 38 Bab 3 Sosiobudaya Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Bab 4 Agama, Kepercayaan dan Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Bab 5 Kesultanan Melayu Melaka Pencapaian Bab 4 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 22 Rekod Murid Sej T2.indd 2 10/24/2023 7:51:34 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

R3 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/ Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 5 Membuat penilaian terhadap sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 39 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 40 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 41 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah Kesultanan Melayu Melaka. 42 1 Mengetahui sejarah Kesultanan Johor Riau. 48 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah Kesultanan Johor Riau. 49 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah Kesultanan Johor Riau. 50 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah Kesultanan Johor Riau. 51 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah Kesultanan Johor Riau. 52 1 Mengetahui sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 53 1 Mengetahui sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 54 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 55 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 56 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 57 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 58 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 59 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 5 Membuat penilaian terhadap sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 60 6 Melahirkan idea yang berasas tentang sejarah kerajaan-kerajaan Melayu. 61 1 Mengetahui sejarah kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis. 62 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis. 63 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis. 64 Bab 6 Kesultanan Johor Riau Bab 7 Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor Bab 8 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis Pencapaian Bab 5 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Pentaksiran Pertengahan Tahun 43 Pencapaian Bab 6 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Pencapaian Bab 7 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Rekod Murid Sej T2.indd 3 10/24/2023 7:51:34 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

R4 Bab Standard Prestasi Halaman Pencapaian (Menguasai/ Belum Menguasai) Tarikh Tandatangan Guru TP Tafsiran 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis dalam pelbagai situasi. 65 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis. 5 Membuat penilaian terhadap sejarah kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis. 66 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis. 71 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis dalam pelbagai situasi. 72 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis. 73 4 Menganalisis maklumat berkaitan sejarah kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis. 74 5 Membuat penilaian terhadap sejarah kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis. 75 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Negeri Sembilan. 76 2 Mempamerkan kefahaman tentang sejarah kerajaan Negeri Sembilan. 77 1 Mengetahui latar belakang bagi Sarawak dan Sabah. 78 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang latar belakang Sarawak dan Sabah dalam pelbagai situasi. 79 4 Menganalisis maklumat berkaitan latar belakang Sarawak dan Sabah. 5 Membuat penilaian terhadap latar belakang Sarawak dan Sabah. 80 3 Menggunakan pengetahuan sejarah tentang latar belakang Sarawak dan Sabah dalam pelbagai situasi. 81 4 Menganalisis maklumat berkaitan latar belakang Sarawak dan Sabah. 82 4 Menganalisis maklumat berkaitan latar belakang Sarawak dan Sabah. 83 5 Membuat penilaian terhadap latar belakang Sarawak dan Sabah. 6 Melahirkan idea yang rasional tentang latar belakang Sarawak dan Sabah. 84 Bab 9 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis Bab 10 Sarawak dan Sabah Pencapaian Bab 8 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Bulanan 2 67 Pencapaian Bab 10 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Ujian Akhir Sesi Akademik 85 Pencapaian Bab 9 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6 Rekod Murid Sej T2.indd 4 10/24/2023 7:51:34 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

1 Bab 1 Kerajaan Alam Melayu Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 1 – 23 Buku Teks: Halaman 4 – 5 Konsep Alam Melayu 1.1 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan konsep Alam Melayu. SP 5.1.1 TP 1 B Jelaskan konsep Alam Melayu dari aspek geografi. SP 5.1.1 TP 2 Konsep Alam Melayu 1 Alam Melayu merangkumi kawasan gugusan kepulauan dan tanah besar di bahagian tenggara benua Asia. 2 Dikenali juga dengan istilah Kepulauan Melayu dan Dunia Melayu . 3 Berkongsi tamadun yang sama seperti kepercayaan , asal usul keturunan, bahasa , budaya dan masyarakat . 4 Boleh dilihat dari sudut geografi , bahasa dan budaya . 1 Alam Melayu meliputi kawasan: (a) [Di mana] Madagaskar ke Tanah Melayu (b) [Di mana] Papua New Guinea (c) [Di mana] Australia (d) [Di mana] New Zealand (e) [Di mana] Kepulauan Pasifik (f) [Di mana] Taiwan 2 Kepulauan Melayu meliputi kawasan: (a) [Di mana] Tanah Melayu hingga Tenasserim (b) [Di mana] Kepulauan Nicobar (c) [Di mana] Filipina (d) [Di mana] Kepulauan Solomon (e) [Di mana] Papua New Guinea 3 Dunia Melayu meliputi kawasan: (a) [Di mana] Malaysia (b) [Di mana] Indonesia (c) [Di mana] Brunei (d) [Di mana] Singapura (e) [Di mana] Selatan Thailand (f) [Di mana] Filipina Profesor Emeritus Dato’ Dr. Nik Hassan Shuhaimi Alfred Russel Wallace Profesor Dr. Ding Choo Ming 1.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2 Bab 1 Sej T2.indd 1 10/24/2023 7:53:35 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

2 Buku Teks: Halaman 4 – 7 Konsep Alam Melayu 1.1 1.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 A Jelaskan konsep Alam Melayu menurut pandangan tokoh berikut. SP 5.1.1 TP 2 Jelaskan bahasa etnik serumpun yang mempunyai pertalian dengan bahasa Melayu di negara kita. SP 5.1.1 TP 2 B Sultan Takdir Alisjahbana Aspek Bahasa Dato’ A. Aziz Deraman Aspek Budaya Sifat orang Melayu yang suka belayar Sifat bahasa Melayu yang sederhana Bahasa Melayu mudah dipelajari 1 [Apa] Bahasa Jawa (Indonesia) 2 [Apa] Bahasa Melayu (Brunei) 3 [Apa] Bahasa Tagalog (Filipina) 4 [Apa] Bahasa Melanau (Sibu, Sarawak) 5 [Apa] Bahasa Kadazandusun (Sabah) Bahasa Etnik Serumpun (a) Sejak awal Masihi bahasa Melayu telah digunakan secara meluas di Alam Melayu. (b) Faktor perkembangan bahasa Melayu: (i) (ii) (iii) (a) Muncul beberapa kepandaian tertentu dalam bidang kesenian di Alam Melayu. Antaranya: (i) [Contoh] Pembuatan gangsa (ii) [Contoh] Seni mempertahankan diri (b) Masyarakat mempunyai nilai-nilai serumpun seperti gotong-royong . (c) Dari aspek persembahan, muncul wayang kulit di Kelantan dan Pulau Jawa. Bab 1 Sej T2.indd 2 10/24/2023 7:53:35 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

3 Buku Teks: Halaman 8 Kewujudan Kerajaan di Alam Melayu 1.2 A Jelaskan lokasi bagi kerajaan Alam Melayu berikut. SP 5.1.2 TP 2 1.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Kerajaan Lokasi Funan Champa Kedah Tua 1 [Di mana] Lembah Sungai Mekong 2 (a) [Di mana] Selatan Vietnam (b) [Di mana] Tengah Vietnam 3 (a) [Di mana] Sungai Mas (b) [Di mana] Sungai Bujang Kerajaan Lokasi Gangga Negara 4 [Di mana] Pantai barat bahagian tengah Tanah Melayu Srivijaya 5 [Di mana] Lembah Sungai Musi Angkor 6 [Di mana] Lembah Sungai Mekong Kerajaan Pusat Pentadbiran 1 Funan 2 Srivijaya 3 Kedah Tua 4 Champa 5 Angkor 6 Majapahit [Apa] Vyadhapura [Apa] Pelembang (a) [Apa] Sungai Mas (b) [Apa] Pangkalan Bujang [Apa] Indrapura [Apa] Hariharalaya [Apa] Kota Trowulan B Nyatakan pusat pentadbiran kerajaan Alam Melayu berikut. SP 5.1.2 TP 2 as as as as Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun Video Tutorial, halaman 3. Video Tutorial Video Tutorial Bab 1 Sej T2.indd 3 10/24/2023 7:53:35 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

4 Buku Teks: Halaman 9 – 10 Kerajaan Melayu yang Masyhur 1.3 A Bandingkan perkembangan kerajaan-kerajaan Alam Melayu berikut. SP 5.1.3 TP 3 1 Kerajaan Funan Aspek 2 Kerajaan Champa (a) [Siapa] Kaundinya Pengasas (a) [Siapa] Chu-Lien (b) [Bila] Semasa pemerintahan Fan Shih-man Zaman kemasyhuran (b) [Bila] Semasa pemerintahan Che Bong Nga (c) [Di mana] Sungai Mekong hingga Teluk Camranh di sebelah timur (d) [Di mana] Selatan Myanmar (e) [Di mana] Segenting Kra Kawasan empayar (c) [Di mana] Wilayah Dai Vet hingga Lembah Sungai Merah (f) [Mengapa] Serangan kerajaan Chenla Faktor kemerosotan (d) [Mengapa] Serangan kerajaan Dai Viet B Jelaskan sumbangan pemerintah Angkor berikut. SP 5.1.3 TP 4 1 Suryavarman II (a) Meluaskan empayar Angkor ke (b) Menghalang ancaman serangan: (i) [Apa] Champa (ii) [Apa] Dai Viet (c) Mewujudkan jalinan perdagangan antara 2 Jayavarman VII (a) Meluaskan empayar Angkor hingga (b) Membina (c) Mendirikan [Di mana] sekitar Lembah Sungai Mekong hingga selatan Myanmar [Siapa] pedagang tempatan dengan pedagang luar [Di mana] sempadan Annam [Apa] Angkor Thom [Apa] 102 buah hospital 1.3 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Bab 1 Sej T2.indd 4 10/24/2023 7:53:36 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

5 Buku Teks: Halaman 14 – 18 Kerajaan Alam Melayu dan Kerajaan Luar yang Sezaman 1.4 A Senaraikan nama kerajaan yang mempunyai hubungan pada era berikut. SP 5.1.4 TP 4 B Apakah bentuk hubungan yang wujud pada ketika itu? SP 5.1.4 TP 4 C Apakah kesan daripada tindakan tersebut? SP 5.1.4 TP 4 KBAT Menilai 1.4 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Era Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Luar 1 Abad pertama (a) [Apa] Kerajaan Funan (b) [Apa] Empayar Rom (c) [Apa] Empayar Parsi (d) [Apa] Empayar Kushan (e) [Apa] Dinasti Han 2 Abad kesembilan (a) [Apa] Kerajaan Champa (b) [Apa] Kerajaan Srivijaya (c) [Apa] Kerajaan Angkor (d) [Apa] Kerajaan Abbasiyah (e) [Apa] Empayar Byzantine (f) [Apa] Dinasti Tang (g) [Apa] Kerajaan Chola 3 Abad ke-14 (a) [Apa] Kerajaan Champa (b) [Apa] Kerajaan Angkor (c) [Apa] Kerajaan Majapahit (d) [Apa] Empayar Mongol (e) [Apa] Kerajaan Turki Uthmaniyah (f) [Apa] Kesultanan Delhi [Apa] Hubungan perdagangan 1 [Apa] Hubungan keagamaan 2 [Apa] Hubungan diplomatik 3 [Apa] Memajukan hubungan perdagangan. 1 [Apa] Mengukuhkan kedaulatan kerajaan. 2 [Apa] Mewujudkan suasana yang harmoni. 3 (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Bab 1 Sej T2.indd 5 10/24/2023 7:53:36 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

6 Buku Teks: Halaman 16 Kerajaan Alam Melayu dan Kerajaan Luar yang Sezaman 1.4 Peta berikut menunjukkan hubungan yang berlaku antara masyarakat kerajaan luar dengan masyarakat kerajaan Alam Melayu. Jelaskan bentuk hubungan yang wujud antara masyarakat kerajaan Alam Melayu dengan kerajaan luar. SP K5.1.5 TP 5 A 1.4 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 1 [Bagaimana] Hubungan perdagangan 2 [Bagaimana] Hubungan diplomatik 3 [Bagaimana] Hubungan keagamaan Mengapakah lokasi tersebut menjadi tumpuan kepada masyarakat luar untuk mengunjunginya? SP K5.1.5 TP 5 KBAT Menganalisis B 1 [Mengapa] Menjalankan perdagangan dengan masyarakat kerajaan Alam Melayu. 2 [Mengapa] Kedudukan yang strategik di laluan perdagangan timur dan barat. 3 [Mengapa] Kekayaan hasil bumi. Bab 1 Sej T2.indd 6 10/24/2023 7:53:36 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

7 Buku Teks: Halaman 18 Kerajaan Alam Melayu dan Kerajaan Luar yang Sezaman 1.4 Nyatakan faktor yang mempengaruhi kerajaan Alam Melayu berikut menjalinkan hubungan dengan kerajaan luar. SP K5.1.6 TP 5 A Pada pendapat kamu, bagaimanakah kecemerlangan pemimpin boleh memberikan kesan terhadap sesebuah kerajaan? SP K5.1.6 TP 5 KBAT Menganalisis B 1.4 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 (a) Kerajaan Funan menghantar utusan ke China . (b) Tindakan tersebut bertujuan mendapatkan bantuan ketenteraan melawan Dai Viet . (a) Kerajaan Srivijaya menghantar utusan ke India . (b) Tindakan tersebut bertujuan mengeratkan hubungan persahabatan dan hubungan keagamaan . (a) Kerajaan Kedah menghantar utusan ke China . (b) Tindakan tersebut bertujuan mengukuhkan hubungan perdagangan m . (a) Kerajaan Angkor menghantar utusan ke India . (b) Tindakan tersebut bertujuan mengeratkan hubungan persahabatan h . 1 Abad ketiga 2 Abad ketujuh 3 Abad kesembilan 4 Abad ke-12 1 [Bagaimana] Mempengaruhi sistem pemerintahan dan pentadbiran kerajaan. 2 [Bagaimana] Mendapat sokongan daripada setiap golongan masyarakat. 3 [Bagaimana] Berupaya mengekalkan kedaulatan negara. 4 [Bagaimana] Mewujudkan suasana yang harmoni dalam kalangan masyarakat. Kesan Kecemerlangan Pemimpin Bab 1 Sej T2.indd 7 10/24/2023 7:53:37 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

8 Buku Teks: Halaman 14 – 15 Kerajaan Alam Melayu dan Kerajaan Luar yang Sezaman 1.4 A Namakan binaan berikut dan nyatakan kerajaan awal yang telah menghasilkannya. SP K5.1.7 TP 6 B Sejauh manakah peninggalan silam boleh meningkatkan jati diri seseorang? SP K5.1.7 TP 6 KBAT Menilai Jelaskan rumusan kamu daripada tinggalan warisan kerajaan silam di Alam Melayu. SP K5.1.8 TP 5 KBAT Menganalisis C (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 [Bagaimana] Membentuk warganegara yang bersifat kritis dan kreatif. 2 [Bagaimana] Memberikan inspirasi kepada generasi yang akan datang. 3 [Bagaimana] Mewujudkan masyarakat yang berilmu pengetahuan. 1 [Inferens] Kerajaan awal di Alam Melayu merupakan kerajaan yang penting dan bermakna. 2 [Inferens] Masyarakatnya mempunyai tamadun yang tinggi. 3 [Inferens]Kecemerlangan kerajaan awal Melayu adalah setanding dengan kerajaan-kerajaan luar yang sezaman. Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 1.4 Belum Menguasai : TP 5 TP 6 Menguasai : TP 5 TP 6 1 (a) Seni bina: Pagoda Xumi (b) Kerajaan: Dinasti Tang 3 (a) Seni bina: Colosseum (b) Kerajaan: Empayar Rom 2 (a) Seni bina: Qutb Minar (b) Kerajaan: Kesultanan Delhi 4 (a) Seni bina: Hagia Sophia (b) Kerajaan: Empayar Byzantine Bab 1 Sej T2.indd 8 10/24/2023 7:53:37 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

9 Bab 2 Sistem Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 24 – 37 Buku Teks: Halaman 26 Sistem Pemerintahan 2.1 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan sistem pemerintahan kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.1 TP 1 B Bandingkan sistem pemerintahan yang dilaksanakan oleh kerajaan Alam Melayu berikut. SP 5.2.1 TP 1 2.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Sistem Pemerintahan Kerajaan Alam Melayu Terbahagi kepada 1 [Apa] Pemerintahan pusat 2 [Apa] Pemerintahan wilayah 1 Kerajaan Champa Aspek 2 Kerajaan Srivijaya (a) Diketuai oleh raja . (b) Dibantu oleh para pembesar . (c) Peranan pembesar: (i) Mengutip cukai (ii) Menjaga keamanan (iii) Mengukuhkan pertahanan Pentadbiran pusat (a) Diketuai oleh raja . (b) Dibantu oleh: (i) Yuvaraja (Putera Mahkota) (ii) Pratiyuvaraja (Raja Muda) (iii) Rajakumara (iv) Golongan agama (v) Tentera (d) Rajadhiraja . (e) Dikaitkan dengan Dewa Siva . Gelaran pemerintah (c) Dianggap sebagai Bodhisattva . (d) Raja di Gunung . (e) Maharaja di Pulau . (f) Terbahagi kepada lima wilayah . (g) Melibatkan wilayah: (i) Indrapura (ii) Amaravati (iii) Vijaya (iv) Kauthara (v) Panduranga Pentadbiran wilayah (f) Terbahagi kepada dua wilayah . (g) Kedatuan yang ditadbir oleh Datu berketurunan raja . (h) Pradatuan yang ditadbir oleh Datu bukan berketurunan raja . Bab 2 Sej T2.indd 9 10/20/2023 10:20:06 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

10 Buku Teks: Halaman 26 – 27 Sistem Pemerintahan 2.1 A Jelaskan maksud bagi gelaran yang digunakan oleh pemerintah di Alam Melayu. SP 5.2.1 TP 2 Maksud gelaran bagi raja di Alam Melayu 1 Kurung Bnam 2 Rajadhiraja 3 Cakravatin 4 Dewaraja [Apa] Raja gunung [Apa] Melambangkan raja segala raja [Apa] Pemerintah alam sejagat [Apa] Mengaitkan raja sebagai dewa B Namakan kerajaan Alam Melayu yang mempunyai kaitan dengan pernyataan berikut. SP 5.2.1 TP 3 1 Pentadbiran raja dibantu oleh golongan agama dan tentera. [Apa] Kerajaan Funan 2 Melantik Permaisuri sebagai kuasa kedua dalam pemerintahan. [Apa] Kerajaan Angkor 3 Pentadbiran kerajaan dibayangi oleh kerajaan Srivijaya. [Apa] Kerajaan Kedah Tua 4 Raja berperanan membangunkan perdagangan dan bertanggungjawab dalam hal keselamatan. [Apa] Kerajaan Gangga Nagara 5 Wanita berketurunan raja mendapat tempat yang tinggi dalam pentadbiran. [Apa] Kerajaan Majapahit 2.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Bab 2 Sej T2.indd 10 10/20/2023 10:20:07 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

11 Buku Teks: Halaman 28 – 29 Kegiatan Ekonomi 2.2 Kenal pasti aktiviti ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu berdasarkan gambar berikut. A SP 5.2.2 TP 2 Tandakan () bagi kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu yang betul dan () yang salah pada ruangan yang disediakan. SP 5.2.2 TP 2 B 2.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 1 Sungai Bengawan Solo dan Sungai Brantas membekalkan air untuk penanaman padi dalam kerajaan Majapahit. 2 Lada hitam dan buah pala diusahakan secara komersial di Kepulauan Maluku. 3 Baray dibina bertujuan menahan air dan mencegah kejadian banjir di Angkor. 4 Tanaman padi diusahakan secara meluas di sebahagian besar kawasan Alam Melayu. 5 Masyarakat kerajaan Alam Melayu juga mengumpul kulit kura-kura sebagai kegiatan ekonomi mereka. 3 7 3 3 1 Menanam padi sawah 4 Menanam lada hitam 7 Melombong bijih timah 3 Mengusahakan tanaman jagung 6 Menanam sayur-sayuran 9 Menghasilkan barangan tembikar 2 Menangkap ikan 5 Menjalankan perdagangan 8 Mengumpul madu lebah 7 Bab 2 Sej T2.indd 11 10/20/2023 10:20:08 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

12 Buku Teks: Halaman 30 – 31 Kegiatan Ekonomi 2.2 Namakan kerajaan Alam Melayu yang mempunyai kaitan dengan pembinaan pelabuhan berikut. SP 5.2.2 TP 1 A Pelabuhan Kerajaan Palembang Sidayu as as Pangkalan Bujang 1 Srivijaya 2 Majapahit 3 Kedah Tua Oc Eo Maliti as as Lembah Kinta 4 Funan 5 Champa 6 Gangga Nagara Pedagang Barangan yang dibawa Barangan yang dibeli 1 India (a) [Apa] Kain kapas (b) [Apa] Tembikar (c) [Apa] Pelbagai jenis batu berharga (d) [Apa] Karnelian (e) [Apa] Rempah (f) [Apa] Gaharu (g) [Apa] Kapur barus (h) [Apa] Kain sutera 2 China (a) [Apa] Sutera (b) [Apa] Tembikar (c) [Apa] Pinggan dan mangkuk (d) [Apa] Payung (e) [Apa] Gula (f) [Apa] Gendang (g) [Apa] Keutamaan kepada barangan 3 Arab dan Parsi (a) [Apa] Tembikar (b) [Apa] Minyak wangi (c) [Apa] Barangan kaca (d) [Apa] Manik (e) [Apa] Rempah (f) [Apa] Kayu wangi 2.2 Belum Menguasai : TP 1 TP 3 Menguasai : TP 1 TP 3 yang mempunyai nilai perubatan B Lengkapkan jadual berikut dengan aktiviti perdagangan di pelabuhan Alam Melayu. SP 5.2.2 TP 3 i-THINK Peta Titi Bab 2 Sej T2.indd 12 10/20/2023 10:20:08 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

13 Buku Teks: Halaman 32 Kegiatan Ekonomi 2.2 Cari dan lorek perkataan yang tersembunyi berkaitan dengan hasil hutan dan laut masyarakat kerajaan Alam Melayu dalam taburan huruf berikut. SP 5.2.2 TP 2 A 2.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 4 Menguasai : TP 2 TP 4 B Nyatakan kegunaan dan lokasi hasil hutan dan laut tersebut boleh didapati. SP 5.2.2 TP 4 B C L P A X G K R R Q G I R A D F A B O V Z X A U V I T H E T M B E U M U T I A R A N V D I P A R Y R U N B C C K A C T H U L I G X V U I U K N B T Y H Z B J L T Y R K W T U E N K A P U R B A R U S R O U E Y F F H R R G T L T Y I V O P G W D Hasil hutan dan laut Kegunaan Lokasi 1 Gamat (a) [Apa] Bahan makanan (b) [Apa] Perubatan (c) [Di mana] Perairan Selat Melaka (d) [Di mana] Perairan Laut Sulu 2 Rumpai laut (a) [Apa] Bahan makanan (b) [Di mana] Perairan Selat Melaka (c) [Di mana] Perairan Laut Sulu 3 Mutiara (a) [Apa] Barang perhiasan (b) [Di mana] Perairan Selat Melaka (c) [Di mana] Perairan Laut Sulu 4 Gaharu (a) [Apa] Bahan pewangi (b) [Apa] Perubatan (c) [Di mana] Hutan Sungai Mekong (d) [Di mana] Tanah Melayu (e) [Di mana] Sumatera 5 Rotan (a) [Apa] Bahan binaan (b) [Apa] Barang kraf tangan (c) [Di mana] Seluruh Alam Melayu Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun Video Tutorial, halaman 13. Video Tutorial Video Tutorial Bab 2 Sej T2.indd 13 10/20/2023 10:20:08 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

14 Buku Teks: Halaman 33 Kegiatan Ekonomi 2.2 Berdasarkan gambar, lengkapkan maklumat berikut berkaitan dengan kegiatan perlombongan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.2 TP 4 A Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan kegiatan pembuatan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.2 TP 4 B (a) Hasil perlombongan: (b) Kawasan lombong: (a) Hasil perlombongan: [Apa] Perak (b) Kawasan lombong: (i) (ii) (a) Hasil perlombongan: [Apa] Bijih besi (b) Kawasan lombong: Hue [Apa] Emas [Di mana] Pergunungan [Di mana] Kawasan Phnom Dek di antara Amaravati dan [Di mana] Indrapura [Di mana] Pergunungan 1 Berikan dua hasil perlombongan yang digunakan oleh masyarakat kerajaan Funan dan Angkor untuk menghasilkan barang perhiasan. (a) [Apa] Emas (b) [Apa] Bijih besi 2 Masyarakat kerajaan Champa menguasai dua jenis pembuatan, iaitu: (a) [Apa] Pembuatan barangan tembikar (b) [Apa] Pembuatan cuka kelapa 3 Senaraikan lima kegiatan pembuatan yang dijalankan oleh masyarakat kerajaan Majapahit. (a) [Apa] Pembuatan garam (b) [Apa] Pembuatan gula (a) [Apa] Pembuatan minyak (d) [Apa] Pembungkusan daging (e) [Apa] Pembuatan mi daripada beras Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 2.2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 1 2 3 Vijaya Bab 2 Sej T2.indd 14 10/20/2023 10:20:09 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

15 Bab 3 Sosiobudaya Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 38 – 53 Buku Teks: Halaman 40 – 43 Bahasa dan Tulisan 3.1 Nyatakan sistem bahasa dan tulisan yang digunakan oleh kerajaan Alam Melayu berikut dengan memilih jawapan yang betul. SP 5.2.1 TP 1 Tulisan orang Hu Tulisan Palava Bahasa Sanskrit Tulisan Champa Kuno Tulisan Khmer Bahasa Jawa Kuno Tulisan Kawi Melayu Champa Bahasa Melayu Bahasa Khmer Tulisan Pegon Kerajaan Alam Melayu Sistem bahasa Sistem tulisan 1 Champa (a) Melayu Champa (b) Bahasa Sanskrit (c) Tulisan Palava (d) Tulisan Champa Kuno 2 Funan (a) Bahasa Sanskrit (b) Tulisan orang Hu 3 Srivijaya (a) Bahasa Melayu (b) Tulisan Palava 4 Angkor (a) Bahasa Sanskrit (b) Bahasa Khmer (c) Tulisan Palava (d) Tulisan Khmer 5 Majapahit (a) Bahasa Jawa Kuno (b) Tulisan Kawi (c) Tulisan Pegon 6 Kedah Tua (a) Bahasa Sanskrit (b) Tulisan Palava 3.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Bab 3 Sej T2.indd 15 10/20/2023 10:20:44 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B

16 Buku Teks: Halaman 40 – 43 Bahasa dan Tulisan 3.1 Senaraikan bahasa asing yang telah mempengaruhi perbendaharaan bahasa masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.3 TP 2 A B Kenali jenis tulisan yang terdapat di Alam Melayu berdasarkan pernyataan berikut. SP 5.2.3 TP 2 1 [Apa] Bahasa Sanskrit 3 [Apa] Bahasa Cina 2 [Apa] Bahasa Tamil Bahasa Asing 4 [Apa] Bahasa Parsi 5 [Apa] Bahasa Arab 1 Penemuan batu bersurat bertarikh abad kelima di Cherok Tok Kun, Kedah. [Apa] Tulisan Palava 2 Penemuan inskripsi pada dinding candi dalam masyarakat kerajaan Angkor. [Apa] Tulisan Palava dan Khmer 3 Penemuan inskripsi yang ditulis oleh Raja Sambhuvarman bertarikh abad keenam. [Apa] Tulisan Palava 4 Penemuan inskripsi dan persuratan bertarikh abad ke-14 di Majapahit. [Apa] Tulisan Kawi 5 Masyarakat kerajaan Majapahit menggunakan huruf Arab untuk menulis bahasa Jawa. [Apa] Tulisan Pegon 3.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Bab 3 Sej T2.indd 16 10/20/2023 10:20:45 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B