17 Buku Teks: Halaman 44 – 45 Persuratan 3.2 Berikan tema utama tradisi lisan yang terkenal dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.3 TP 2 A Jelaskan karya-karya kesusasteraan yang telah dihasilkan oleh kerajaan-kerajaan Alam Melayu berikut. SP 5.2.3 TP 2 B 3.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Tema Utama Tradisi Lisan 1 [Apa] Adat 2 [Apa] Cerita teladan 3 [Apa] Seloka 4 [Apa] Nasihat 5 [Apa] Cerita binatang 6 [Apa] Cerita asal usul Kerajaan Karya kesusasteraan 1 Funan 2 Champa as as 3 Srivijaya (a) Batu bersurat (a) Batu bersurat Karang Brahi (b) Batu bersurat Palas Pasemah Kerajaan Karya kesusasteraan 4 Angkor 5 Majapahit as as 6 Kedah Tua (a) Batu bersurat Sdok Kok Thom (b) Inskripsi di dinding candi (a) Batu bersurat Trowulan (b) Manuskrip Nagarakertagama (c) Karya Pararaton (d) Karya Tantu Pangggelaran (a) Batu bersurat (b) Inskripsi di pinggan tanah liat, kepingan emas dan kepingan perak (a) Batu bersurat (b) Karya Akayet Inra Patra (c) Karya Akayet Deva Mano Bab 3 Sej T2.indd 17 10/20/2023 10:20:45 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
18 3.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Buku Teks: Halaman 45 Persuratan 3.2 Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan persuratan kerajaan Awal Melayu. SP 5.2.3 TP 3 1 Berikan empat epik dan sastera India yang terkenal dalam kerajaan Alam Melayu. (a) [Apa] Ramayana (b) [Apa] Mahabhrata (c) [Apa] Purana (d) [Apa] Jataka 2 Nyatakan empat bentuk sastera Islam yang mempengaruhi persuratan kerajaan Alam Melayu. (a) [Apa] Syair (b) [Apa] Nazam (c) [Apa] Gurindam (d) [Apa] Cerita hikayat 3 Lengkapkan maklumat dalam jadual berikut berkaitan karya terkenal Islam yang diterjemahkan ke dalam bahasa Melayu. Kisah kehidupan Nabi Kisah perjuangan pahlawan Islam (a) [Apa] Hikayat Nabi Bercukur (a) [Apa] Hikayat Amir Hamzah (b) [Apa] Hikayat Nabi Wafat (b) [Apa] Hikayat Iskandar Zulkarnain (c) [Apa] Hikayat Bulan Berbelah (c) [Apa] Hikayat Muhammad Ali Hanafiah (d) [Apa] Hikayat Nabi Yusof 4 Berdasarkan pengetahuan sejarah kamu, mengapakah persuratan penting dalam masyarakat kerajaan Alam Melayu? KBAT Menganalisis [Mengapa] Persuratan penting sebagai bukti keintelektualan masyarakat kerajaan Alam Melayu yang ditemukan dalam bentuk batu bersurat, inskripsi atau manuskrip. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun latihan tambahan Bab 3. E-Soalan Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR atau layari https://eap.bl.uk/archive-file/EAP153-6-11#?c=0&m=0&s=0&cv =0&xywh=-470%2C-138%2C2654%2C2755 untuk merujuk karya Inilah Hikayat Nur Muhammad dan Nabi Mukjizat dan Nabi Bercukur dan Nabi Wafat yang mempunyai pengaruh cerita Nabi. Laman Web E-Soalan Laman Web Bab 3 Sej T2.indd 18 10/20/2023 10:20:46 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
19 Buku Teks: Halaman 46 – 48 Seni Bina 3.3 A Jelaskan fungsi seni bina berikut terhadap kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.5 SP K5.2.7 TP 4 Pada pendapat kamu, bagaimanakah kita dapat mengekalkan seni bina warisan kerajaan Alam Melayu? SP 5.2.5 SP K5.2.7 TP 4 KBAT Menganalisis B (a) [Apa] Mengawal limpahan air (b) [Apa] Mengalirkan air masin keluar dari tanah pertanian (a) [Apa] Menampung air untuk disalurkan ke sawah-sawah padi (a) [Apa] Rumah ibadat (b) [Apa] Pusat pendidikan (c) [Apa] Pusat pertemuan masyarakat 1 Sistem pengairan 2 Baray 3 Perkapalan 4 Candi (a) [Apa] Kegunaan perdagangan (b) [Apa] Kegunaan peperangan 1 [Bagaimana] Menjadikan seni bina sebagai produk pelancongan yang mampu menarik kedatangan pelancong dari serata dunia. 2 [Bagaimana] Mewartakan seni bina sebagai warisan negara yang perlu dipelihara. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 3.3 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Bab 3 Sej T2.indd 19 10/20/2023 10:20:46 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
20 Buku Teks: Halaman 46 – 48 Seni Bina 3.3 Jawab soalan-soalan berikut berdasarkan gambar. SP 5.2.5 SP K5.2.8 TP 5 1 Namakan seni bina candi tersebut. [Apa] Candi Borobudur 2 Di manakah lokasi pembinaan candi tersebut? [Di mana] Magelang, Jawa Tengah, Indonesia 3 Jelaskan secara ringkas sejarah pembinaan candi tersebut. [Apa] Dibina semasa pemerintahan kerajaan Sailendra pada abad kesembilan Masihi 4 Apakah ciri-ciri keistimewaan yang terdapat pada candi tersebut? (a) [Apa] Berbentuk gunung yang bersegi-segi (b) [Apa] Mempunyai beberapa tingkat (c) [Apa] Mempunyai 72 buah patung Buddha di dalam stupa 5 Bincangkan iktibar yang diperoleh daripada pencapaian seni bina tersebut sebagai salah satu daripada warisan kerajaan Alam Melayu. KBAT Menganalisis (a) [Mengapa] Melahirkan rasa bangga dengan pencapaian dan kegemilangan negara. (b) [Mengapa] Menyedarkan kita tentang kepentingan kerjasama untuk memajukan negara. (c) [Mengapa] Mengetahui kegemilangan seni bina kerajaan Alam Melayu mampu meningkatkan kesedaran kita untuk mempertahankan warisan seni bina di negara kita. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 3.3 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 Bab 3 Sej T2.indd 20 10/20/2023 10:20:47 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
21 Buku Teks: Halaman 49 Struktur Sosial 3.4 Lengkapkan maklumat dalam rajah berikut berkaitan dengan struktur sosial masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP K5.2.9 A Buat rumusan tentang kepentingan pengamalan struktur sosial masyarakat kerajaan Alam Melayu yang hampir sama. SP K5.2.9 TP 2 KBAT Menganalisis B Golongan pemerintah Golongan diperintah Kumpulan 1 1 [Siapa] Golongan diraja 2 [Siapa] Bangsawan 3 [Siapa] Rakyat 4 [Siapa] Hamba Kumpulan 2 Kumpulan 3 Kumpulan 4 1 [Apa] Pelaksanaan struktur sosial yang tersusun telah berjaya memperkukuh sistem politik dan kedudukan pemerintah. 2 [Apa] Kelas atasan (golongan pemerintah) berperanan untuk menjaga dan melindungi rakyat. 3 [Apa] Kelas bawahan (golongan diperintah) berperanan memberikan taat setia kepada golongan pemerintah. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 3.4 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 Bab 3 Sej T2.indd 21 10/20/2023 10:20:47 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
22 Ujian Bulanan 1 1 Tokoh berikut terlibat dengan pengasasan kerajaan Alam Melayu. Apakah kerajaan yang diasaskan oleh beliau? A Funan B Angkor C Champa D Srivijaya 2 Maklumat berikut merujuk gelaran bagi kerajaan Kedah Tua. Gelaran tersebut digunakan oleh pedagang A Arab B Siam C Parsi D India 3 Gambar berikut berkaitan dengan tinggalan kerajaan Alam Melayu. Tinggalan tapak tersebut boleh didapati dalam A kerajaan Gangga Nagara B kerajaan Majapahit C kerajaan Champa D kerajaan Funan 4 Struktur pemerintahan kerajaan Gangga Nagara diketuai oleh seorang raja. Apakah peranan raja tersebut? I Mengetuai agama II Memajukan perdagangan III Menjamin hal ehwal keselamatan IV Mengutip cukai di peringkat wilayah A I dan II B I dan IV C II dan III D III dan IV 5 Apakah gelaran yang digunakan oleh pemerintah kerajaan Majapahit? A Raja di Pulau B Sri Maharaja C Rajadhiraja D Dewa Siva 6 Maklumat berikut merujuk tindakan yang dilakukan oleh kerajaan Alam Melayu. Mengapakah mereka berbuat sedemikian? I Menahan air II Mencegah banjir III Menyuburkan tanaman IV Membekalkan minuman A I dan II B I dan IV C II dan III D III dan IV 7 Gambar berikut merupakan hasil hutan di Alam Melayu. Apakah kegunaan hasil hutan tersebut? A Bahan binaan B Bahan pewangi C Bahan pewarna D Bahan perubatan 8 Maklumat berikut berkaitan dengan penggunaan tulisan masyarakat kerajaan Alam Melayu. Apakah kerajaan yang menggunakan tulisan tersebut? A Gangga Nagara B Kedah Tua C Majapahit D Srivijaya 9 Maklumat berikut berkaitan dengan aktiviti yang dilakukan oleh masyarakat kerajaan Champa. Bagaimanakah karya tersebut dihasilkan? A Diukir pada dinding gua B Dipahat pada batu bersurat C Dilukis pada tembikar tanah D Ditulis pada mangkuk gangsa Jayavarman II Kataha Membina daik Tulisan Kawi Menghasilkan karya persuratan Bahagian A Jawab semua soalan. Kapur barus Tapak bandar Oc Eo Ujian Bulanan 1 Sej T2.indd 22 10/20/2023 10:32:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
23 Bahagian B Jawab semua soalan. 1 Kerajaan Alam Melayu muncul sezaman dengan kerajaan-kerajaan luar yang lain. (a) Senaraikan tiga kerajaan Alam Melayu yang sezaman dengan empayar Byzantine. (i) [F1 Apa] Champa (ii) [F2 Apa] Kerajaan Srivijaya (iii) [F3 Apa] Kerajaan Angkor [3 markah] (b) Jelaskan faktor yang mempengaruhi hubungan kerajaan-kerajaan berikut dengan kerajaan China. (i) Kerajaan Champa [F1 Mengapa] Memulihkan hubungan selepas berperang dengan Dai Viet (ii) Kerajaan Majapahit [F1 Mengapa] Menjalinkan hubungan persahabatan (iii) Kerajaan Kedah Tua [F1 Mengapa] Mengukuhkan hubungan perdagangan [3 markah] (c) Pada pendapat anda, bagaimanakah cara untuk mengukuhkan lagi hubungan antara kerajaan Alam Melayu pada hari ini? KBAT Mencipta [F1 Bagaimana] Mengutamakan dasar tolak ansur dan diplomasi [F2 Bagaimana] Berhati-hati dalam sebarang tindakan [F3 Bagaimana] Menghulurkan bantuan kepada negara yang memerlukan [F4 Bagaimana] Bekerjasama dengan kerajaan luar dalam pelbagai bidang (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 2 Kerajaan Angkor mewujudkan kuasa kedua dan kuasa ketiga dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran. (a) Nyatakan golongan yang menyandang: (i) Kuasa kedua: [F1 Siapa] Permaisuri (ii) Kuasa ketiga: [F2 Siapa] Raja Muda [2 markah] (b) Jelaskan peranan golongan pembesar dalam sistem pemerintahan pusat dan wilayah kerajaan Angkor. [F1 Apa] Bertanggungjawab dalam bidang keagamaan 10 Rekod kerajaan China mencatatkan terdapat kerajaan Alam Melayu yang berperanan sebagai pusat binaan kapalkapal yang besar. Apakah kerajaan tersebut? A Kerajaan Angkor B Kerajaan Srivijaya C Kerajaan Majapahit D Kerajaan Kedah Tua Ujian Bulanan 1 Sej T2.indd 23 10/20/2023 10:32:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
24 [F2 Apa] Bertanggungjawab dalam bidang kehakiman [F3 Apa] Bertanggungjawab dalam bidang keselamatan [F4 Apa] Bertanggungjawab dalam bidang perbendaharaan [4 markah] (c) Pengukuhan semangat patriotisme mampu mengekalkan kedaulatan sesebuah kerajaan. Bincangkan. KBAT Menilai [F1 Bagaimana] Berbangga sebagai rakyat Malaysia [F2 Bagaimana] Mempunyai jati diri yang tinggi [F3 Bagaimana] Berhati-hati dengan kemasukan pengaruh negatif daripada luar [F4 Bagaimana] Menghargai perjuangan tokoh-tokoh nasionalis silam (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 3 Selain daripada menjalankan kegiatan mengutip hasil hutan dan hasil laut, masyarakat kerajaan Alam Melayu juga turut melakukan kegiatan perlombongan dan pembuatan. (a) Apakah hasil hutan yang mendapat permintaan tinggi daripada pedagang asing? [F1 Apa] Gaharu [F2 Apa] Sarang burung layang-layang [F3 Apa] Rotan [F4 Apa] Kapur barus [3 markah] (b) Jelaskan kegiatan pembuatan yang dihasilkan oleh masyarakat kerajaan Majapahit. [F1 Apa] Pembuatan garam [F2 Apa] Pembuatan gula [F3 Apa] Pembuatan minyak Jawapan lain: [F4 Apa] Pembungkusan daging kerbau/[F5 Apa] Pembuatan mi daripada beras [3 markah] (c) Berdasarkan jawapan anda di 3(b), mengapakah kita perlu memberikan galakan kepada kegiatan pembuatan masyarakat tempatan di negara kita? KBAT Menganalisis [F1 Mengapa] Menawarkan peluang pekerjaan kepada masyarakat di luar bandar [F2 Mengapa] Meningkatkan sumber ekonomi negara [F3 Mengapa] Menggalakkan penggunaan sumber tempatan [F4 Mengapa] Mewujudkan golongan masyarakat yang kritis dan kreatif (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 4 Seni bina masyarakat kerajaan Alam Melayu mempunyai fungsi-fungsi tertentu. (a) Nyatakan hasil seni bina masyarakat kerajaan Alam Melayu. [F1 Apa] Seni bina candi [F2 Apa] Seni bina perkapalan [F3 Apa] Seni bina sistem pengairan [3 markah] Ujian Bulanan 1 Sej T2.indd 24 10/20/2023 10:32:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
25 Bahagian C Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini. 1 Antara kerajaan Alam Melayu yang masyhur ialah kerajaan Funan, Champa, Srivijaya, Angkor dan Majapahit. (a) Jelaskan aspek-aspek kemasyhuran kerajaan tersebut. [4 markah] (b) Bincangkan kemasyhuran yang dicapai oleh kerajaan Srivijaya. [8 markah] (c) Sejauh manakah kepentingan hubungan baik antara pemerintah dengan rakyat perlu dikekalkan dalam pembentukan sesebuah kerajaan? KBAT Menganalisis [8 markah] 2 Maklumat berikut berkaitan dengan kemajuan kegiatan perdagangan di Alam Melayu. (a) Jelaskan kemudahan yang terdapat di pelabuhan Alam Melayu. [4 markah] (b) Terangkan kegiatan perdagangan yang dijalankan oleh pedagang luar dengan kerajaan Alam Melayu. [8 markah] (c) Bincangkan kepentingan memajukan aktiviti perdagangan oleh sesebuah negara. KBAT Menganalisis [8 markah] Kemudahan pelabuhan telah membolehkan kerajaan Alam Melayu berkembang maju hasil kegiatan perdagangan dengan pedagang luar. (Sumber: Buku Teks Sejarah Tingkatan 2, halaman 30) (b) Jelaskan sumbangan masyarakat kerajaan Angkor dalam bidang seni bina. [F1 Apa] Membina baray [F2 Apa] Membina candi Angkor Wat dan Angkor Thom [F3 Apa] Membina kapal untuk peperangan dan kegunaan perdagangan [3 markah] (c) Sebagai rakyat Malaysia, mengapakah kita perlu berasa bangga dengan bidang seni bina di negara kita? KBAT Menganalisis [F1 Mengapa] Mempunyai ramai tenaga mahir dan pakar [F2 Mengapa] Menggunakan bahan binaan yang berkualiti [F3 Mengapa] Berupaya menghasilkan seni bina yang bertaraf dunia [F4 Mengapa] Menawarkan pengajian sehingga ke peringkat tinggi (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] Imbas Kod QR untuk mendapatkan set jawapan Ujian Bulanan 1 (Bahagian C) Ujian Bulanan 1 Sej T2.indd 25 10/20/2023 10:32:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
26 Bab 4 Agama, Kepercayaan dan Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 54 – 69 Buku Teks: Halaman 56 Agama dan Kepercayaan 4.1 A Lengkapkan pernyataan berikut dengan maksud yang betul. SP 5.2.4 TP 1 Lengkapkan pernyataan berikut berkaitan dengan kepercayaan awal masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.4 TP 1 B 4.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Maksud Agama dan Kepercayaan 1 Agama Suatu sistem yang berkaitan dengan anutan , keimanan dan penyembahan terhadap Tuhan. 2 Kepercayaan Pegangan yang diyakini dapat menjadi panduan dalam kehidupan. (a) Kepercayaan bahawa: (i) Setiap makhluk, hidupan dan tumbuhan mempunyai roh atau semangat . (ii) Berkait rapat dengan kepercayaan terhadap makhluk halus . (b) Mengamalkan upacara menyembah hyang , iaitu roh nenek moyang yang telah meninggal dunia. (c) Bertujuan memastikan keluarga yang hidup mendapat kebaikan dan terhindar daripada kesusahan di dunia. 1 Animisme (a) Kepercayaan kepada kekuatan yang dikenali sebagai mana atau semangat. (b) Dipercayai boleh mempengaruhi kehidupan seseorang. (c) Upacara pemujaan semangat tanaman dilakukan untuk mendapat hasil tanaman yang subur dan banyak. 2 Dinamisme Bab 4 Sej T2.indd 26 10/20/2023 10:21:18 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
27 Buku Teks: Halaman 58 – 59 Agama dan Kepercayaan 4.1 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan perkembangan agama dalam kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.4 TP 2 4.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 (a) Agama yang terawal dianuti ialah agama Hindu . (b) Kerajaan ini mencapai zaman kegemilangan semasa pemerintahan Suryavarman II . (c) Candi Angkor Wat sangat terkenal dalam kerajaan ini. (a) Menerima agama Hindu sejak abad keempat Masihi. (b) Candi Dong Duong sebagai bukti penyebaran agama Buddha dalam kerajaan ini. (c) Mulai abad ke-14 Masihi, kerajaan ini menerima kedatangan agama Islam . (d) Penemuan batu bersurat dan batu nisan telah membuktikan kewujudan agama Islam di Champa. (a) Menerima agama Hindu dan Buddha mulai abad pertama Masihi. (b) Tokoh yang berperanan utama terhadap perkembangan agama ini ialah Fan Shih-man . (c) Candi Go Cay Thi merupakan candi tinggalan kerajaan Funan. (a) Menerima kedatangan agama Hindu dan Buddha secara serentak. (b) Aliran agama tersebut telah disatukan semasa pentadbiran Hayam Wuruk . (c) Pada abad ke-14, agama Islam mula disebarkan di Majapahit. 1 Kerajaan Funan 2 Kerajaan Angkor 3 Kerajaan Champa 4 Kerajaan Majapahit Perkembangan Agama dalam Kerajaan Alam Melayu i-THINK Peta Dakap Bab 4 Sej T2.indd 27 10/20/2023 10:21:18 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
28 Buku Teks: Halaman 58 – 59 Agama dan Kepercayaan 4.1 A Nyatakan perkembangan agama Islam dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.4 TP 4 B Namakan binaan keagamaan berikut. SP 5.2.4 TP 3 1 Candi Angkor Wat 2 Candi Muara Jambi 3 Candi Po Nagar 4 Masjid Demak Kerajaan Huraian 1 Champa (a) Bermula di Panduranga . (b) Dibuktikan dengan penemuan: (i) Batu bersurat bertarikh 1035 M (ii) Batu nisan bertarikh 1039 M (c) Tersebar luas pada abad ke-14 M . (d) Berlaku semasa pemerintahan Sultan Zainal Abidin . 2 Kedah Tua (a) Tersebar mulai abad ke-12 M . (b) Pemerintahnya yang kesembilan, Maharaja Derbar Raja II , memeluk agama Islam pada tahun 1136 M. 3 Pasai (a) Berkembang pesat pada abad ke-13 M . (b) Berlaku selepas pemerintahnya Merah Silu , memeluk Islam. (c) Baginda menggunakan gelaran Sultan Malik al-Saleh . 4 Majapahit (a) Tersebar sejak abad ke-14 M . (b) Dibuktikan dengan pelantikan: (i) Wu Ping, pegawai kerajaan daripada Dinasti Ming sebagai wakil tetap di Majapahit . (ii) Gan Eng Chou, pegawai beragama Islam sebagai ketua kaum Cina di Tuban . 5 Demak (a) Pada abad ke-16, menjadi pusat pengajian agama Islam terbesar di Pulau Jawa. (b) Berlaku selepas keruntuhan kerajaan Majapahit . 4.1 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Bab 4 Sej T2.indd 28 10/20/2023 10:21:19 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
29 Buku Teks: Halaman 58 – 59 Agama dan Kepercayaan 4.1 Kenal pasti pengaruh agama dalam kerajaan Alam Melayu yang diwakili oleh candi dan penemuan berikut dengan betul. SP 5.2.4 TP 2 A Selain agama Hindu dan Buddha, agama Islam juga tersebar di beberapa kerajaan Alam Melayu. Buktikan penyebaran agama Islam dalam kerajaan berikut. SP 5.2.4 TP 3 B 1 Candi Muara Jambi Agama Buddha 2 Candi Dong Duong Agama Buddha 3 Angkor Wat Agama Hindu 4 Candi Go Cay Thi Agama Buddha 5 Candi Po Nagar Agama Hindu 6 Patung Avalokitesvara Agama Buddha 7 Candi Muara Takus Agama Buddha 8 Candi Siva-Bhadresvara Agama Hindu [Apa] Pada tahun 1136, Maharaja Derbar Raja II merupakan pemerintah Kedah yang kesembilan telah memeluk agama Islam. (a) [Apa] Penemuan batu bersurat bertarikh 1035. (b) [Apa] Penemuan batu nisan bertarikh 1039 di Panduranga. 2 Kerajaan Kedah Tua 3 Kerajaan Champa (a) [Apa] Pegawai kerajaan Ming beragama Islam bernama Wu Ping dilantik menjadi wakil tetap di Majapahit. (b) [Apa] Pegawai bernama Gan Eng Chou yang beragama Islam dilantik sebagai ketua kaum Cina di kota pelabuhan Majapahit. 1 Kerajaan Majapahit 4.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Bab 4 Sej T2.indd 29 10/20/2023 10:21:19 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
30 Buku Teks: Halaman 60 Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 4.2 Jelaskan keunikan sistem pemerintahan beraja kerajaan Alam Melayu sebelum kedatangan agama Islam berdasarkan aspek berikut. SP 5.2.1 TP 2 (a) Raja dianggap sebagai titisan dewa atau penjelmaan. (b) Oleh itu, rakyat perlu menghormati raja. (c) Konsep khalifah diperkenalkan selepas kedatangan Islam. (d) Perbuatan mengingkari raja seolah-olah mengingkari Tuhan . (e) Rakyat yang mengingkari raja dianggap menderhaka . (a) Pemilihan raja dilakukan berasaskan keturunan . (b) Disahkan oleh golongan pembesar . (c) Raja dan keturunannya dianggap suci dan berdaulat. (d) Raja boleh dipilih daripada golongan tentera . (e) Golongan wanita kerabat diraja mendapat tempat yang tinggi dalam pemerintahan kerajaan Majapahit. (a) Agama Hindu dan Buddha menggunakan gelaran Raja dan Maharaja . (b) Gelaran Sultan digunakan selepas kedatangan agama Islam. (c) Kebesaran kuasa raja digambarkan dengan gelaran seperti kebesaran Raja di Gunung dan Maharaja di Pulau . (d) Terdapat juga raja yang menggunakan gelaran varman yang diambil daripada bahasa Sanskrit . (e) Gelaran itu melambangkan identiti dan keunikan sesebuah kerajaan. (f) Golongan raja yang menggunakan gelaran varman ialah: (i) [Siapa] Raja Funan (ii) [Siapa] Raja Champa (iii) [Siapa] Raja Angkor (iv) [Siapa] Raja Srivijaya 2 Gelaran Pemerintah Sistem Pemerintahan Beraja Kerajaan Alam Melayu 4.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 1 Pemilihan Raja 3 Kedudukan Raja Bab 4 Sej T2.indd 30 10/20/2023 10:21:19 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
31 Buku Teks: Halaman 62 Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 4.2 Berdasarkan pernyataan berikut, sejauh manakah keunikan masyarakat kerajaan Alam Melayu dalam memanfaatkan alam sekitar? Huraikan. SP 5.2.2 TP 4 1 Memanfaatkan kesuburan tanah [Apa] Masyarakat kerajaan Alam Melayu telah mencipta sistem pengairan seperti baray dan sistem saliran. Penciptaan ini bertujuan memastikan bekalan air yang mencukupi untuk mengairi kawasan pertanian. [Contoh] Pelbagai jenis tanaman utama dan sampingan diusahakan sepanjang tahun. Contohnya ialah tanaman padi dan rempah-ratus. 2 Mencipta sistem pengairan [Apa] Pemilihan lokasi yang strategik untuk membina pelabuhan telah menyebabkan ia mudah dikunjungi oleh ramai pedagang dari timur dan barat. Pelabuhan kerajaan Alam Melayu berkembang dalam tiga bentuk, iaitu pelabuhan pembekal, pelabuhan kerajaan dan pelabuhan entrepot. [Contoh] Pelabuhan pembekal merupakan pelabuhan persinggahan yang membekalkan bahan dagangan dan bekalan makanan kepada pedagang. [Contoh] Pelabuhan kerajaan pula berkembang apabila wujudnya pusat pentadbiran atau kerajaan di pelabuhan tersebut. [Contoh] Manakala, pelabuhan entrepot berperanan sebagai pengumpul, pengendali dan pengedar barang dagangan daripada para pedagang serantau dan antarabangsa. 3 Pembinaan pelabuhan [Apa] Kawasan lembah Sungai Mekong, Sungai Musi, Sungai Bengawan Solo dan Sungai Brantas merupakan kawasan yang mempunyai tanah yang subur. [Contoh] Masyarakat kerajaan Alam Melayu memanfaatkan kawasan ini dengan menjalankan aktiviti pertanian. 4.2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Bab 4 Sej T2.indd 31 10/20/2023 10:21:19 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
32 Buku Teks: Halaman 63 Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 4.2 Jawab soalan-soalan berikut dengan maklumat yang betul berkaitan dengan perkembangan sosiobudaya masyarakat kerajaan Alam Melayu. SP 5.2.3 TP 4 A Tandakan (3) bagi perkembangan sosiobudaya masyarakat kerajaan Alam Melayu yang betul dan (8) yang salah pada ruang yang disediakan. SP 5.2.3 TP 4 B 4/2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 1 Apakah aspek yang dinilai dalam sosiobudaya masyarakat kerajaan Alam Melayu? õ 2 Mengapakah masyarakat kerajaan Alam Melayu mengadaptasi pengaruh luar dalam sistem tulisan dan bahasa mereka? õ 3 Bagaimanakah terbentuknya tulisan Jawi? õ 4 Apakah bentuk tulisan awal yang digunakan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu? (a) [Apa] Aspek tulisan (b) [Apa] Aspek bahasa (c) [Apa] Aspek persuratan (d) [Apa] Aspek seni bina [Mengapa] Masyarakat kerajaan Alam Melayu mengadaptasi pengaruh luar dalam sistem tulisan dan bahasa untuk memperkembang sistem tulisan dan bahasa mereka [Bagaimana] Tulisan Jawi terbentuk melalui penyesuaian huruf-huruf Arab (a) [Apa] Tulisan Palava (b) õ [Apa] Tulisan Kawi 1 Hikayat Amir Hamzah merupakan karya persuratan bahasa Arab yang ditulis menggunakan tulisan Jawi. 2 Petempatan masyarakat kerajaan Alam Melayu di persisiran pantai telah melahirkan golongan nelayan yang handal. 3 Kegiatan persuratan awal kerajaan Alam Melayu bermula dengan penemuan batu bersurat. 4 Tulisan Palava digunakan secara meluas sebagai tulisan bahasa tempatan dan Sanskrit dalam kerajaan Alam Melayu. 3 3 8 8 Bab 4 Sej T2.indd 32 10/20/2023 10:21:20 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
33 Buku Teks: Halaman 64 Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan Alam Melayu 4.2 Mengapakah perkembangan agama dan kepercayaan masyarakat kerajaan Alam Melayu dianggap unik dan istimewa? Berikan bukti yang sesuai berdasarkan keunikan warisan yang berikut. SP 5.2.4 TP 5 KBAT Menganalisis Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 4.2 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 1 Masyarakat kerajaan Alam Melayu mengamalkan sifat terbuka dalam amalan beragama 3 Golongan agama mengukuhkan kedudukan raja di atas takhta kerajaan 4 Golongan agama mempunyai tempat dan status yang istimewa dalam kerajaan 5 Pembinaan candi sebagai lambang keagungan kerajaan Keunikan warisan Bukti [Apa] Kepercayaan awal masyarakat kerajaan Alam Melayu disesuaikan dengan kewujudan agama Hindu dan Buddha. [Apa] Mereka juga menerima penyebaran agama Islam secara aman. [Apa] Masyarakat kerajaan Alam Melayu bebas menganut agama masing-masing. 2 Masyarakat kerajaan Alam Melayu bersifat toleransi dalam amalan beragama [Apa] Sikap toleransi ditunjukkan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu apabila penganut agama Hindu dan agama Buddha masing-masing membina candi keagamaan mereka di kawasan yang berdekatan di Jawa Tengah. p [Apa] Pembinaan Candi Borobodur, Candi Angkor Wat, Candi Prambanan dan Candi Muara Jambi menunjukkan keagungan dan melambangkan kehebatan sesebuah kerajaan. [Apa] Candi juga berfungsi sebagai pusat ibadat, tempat pemujaan roh nenek moyang dan pusat perhimpunan golongan pendeta. [Apa] Seorang Brahmin bernama Hiranyadama telah mengisytiharkan pemerintah kerajaan Angkor, iaitu Jayavarman II sebagai Dewaraja. Hal ini membuktikan golongan Brahmin mempunyai tanggungjawab yang besar semasa pertabalan raja. p [Apa] Golongan agama dilantik sebagai pentadbir dan penasihat kepada pemerintah kerajaan. Kerajaan Funan, Srivijaya dan Angkor mengangkat status golongan agama dalam pentadbiran kerajaan masing-masing. p Bab 4 Sej T2.indd 33 10/20/2023 10:21:20 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
34 Bab 5 Kesultanan Melayu Melaka Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 70 – 95 Buku Teks: Halaman 72 – 73 Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka 5.1 A Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan pengasasan Kesultanan Melayu Melaka. SP 6.1.1 TP 1 Jelaskan faktor-faktor yang mempengaruhi pemilihan Melaka sebagai tempat pengasasan kerajaan. SP 6.1.1 TP 2 B 1 Namakan tokoh yang telah mengasaskan Kesultanan Melayu Melaka. [Siapa] Parameswara 2 Bilakah tarikh pengasasan Kesultanan Melayu Melaka? [Bila] Sekitar tahun 1400-an 3 Namakan lokasi perjalanan tokoh tersebut sehingga tiba ke Melaka pada peta berikut. 5.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2 1 [Apa] Terletak di laluan perdagangan utama antara timur dan barat yang memudahkan laluan kapal dagang. 2 [Apa] Bentuk muka bumi yang berbukit-bukau sesuai dijadikan sebagai benteng pertahanan dan panduan kapal dagang. 3 [Apa] Mempunyai pokok bakau dan api-api di pesisir pantai sebagai benteng pertahanan dan pelindung semula jadi daripada serangan musuh. 4 [Apa] Muara sungai terlindung daripada tiupan angin monsun yang memudahkan kapal dagang datang dan berlabuh di pelabuhan Melaka. (d) Bertam (c) Muar (b) Temasik (a) Palembang Bab 5 Sej T2.indd 34 10/20/2023 10:21:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
35 Buku Teks: Halaman 74 – 75 Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka 5.2 Senarai berikut merupakan antara pemimpin terulung dalam Kesultanan Melayu Melaka. SP 6.1.2 TP 2 5.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 • Parameswara • Sultan Mansur Shah • Sultan Alauddin Riayat Shah 1 Jelaskan peranan pemimpin dalam sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. i-THINK Peta Dakap 2 Berikan lima alat kebesaran diraja Kesultanan Melayu Melaka. (a) [Apa] Cap mohor (b) [Apa] Nobat (c) [Apa] Keris (d) [Apa] Lembing (e) [Apa] Mahkota 3 Bilakah alat kebesaran diraja itu digunakan? (a) [Bila] Upacara istiadat pertabalan (b) [Bila] Majlis perkahwinan diraja (c) [Bila] Upacara kemangkatan raja 4 Apakah ciri-ciri kepemimpinan yang dimiliki oleh Raja-raja Melaka? (a) [Apa] Adil (b) [Apa] Berwibawa (c) [Apa] Mengambil berat kebajikan rakyat (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) (a) [Apa] Simbol perpaduan (b) [Apa] Simbol kemakmuran kerajaan (c) [Apa] Mengetuai pasukan angkatan tentera (d) [Apa] Mengetuai hubungan diplomatik (e) [Apa] Penyelaras kegiatan ekonomi (f) [Apa] Ketua Agama Islam Peranan Pemimpin yang Unggul Bab 5 Sej T2.indd 35 10/20/2023 10:21:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
36 Buku Teks: Halaman 86 – 87 Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka 5.2 Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan pengurusan perdagangan Kesultanan Melayu Melaka. SP 6.1.2 TP 3 5.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 1 Nyatakan empat tanggungjawab Syahbandar seperti yang termaktub dalam Hukum Kanun Melaka. (a) [Apa] Menguruskan pasar dan gudang (b) [Apa] Menjaga kebajikan pedagang (c) [Apa] Menjaga keselamatan pedagang (d) [Apa] Memeriksa alat timbang di pelabuhan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan jumlah cukai rasmi dan cukai tidak rasmi di Pelabuhan Melaka. Cukai rasmi (a) Pedagang Arab, India, Ceylon, Siam dan Pegu 6 peratus (b) Pedagang Alam Melayu 3 peratus Cukai tidak rasmi (c) Pedagang China 5 peratus (dalam bentuk hadiah yang sama nilainya) (d) Pedagang Jepun 5 peratus (dalam bentuk hadiah yang sama nilainya) 3 Jelaskan kemudahan yang disediakan di Pelabuhan Melaka sehingga berjaya muncul sebagai pusat perdagangan yang terkenal. (a) (c) (e) (b) (d) (f) [Apa] Gudang tempat menyimpan barang [Apa] Tempat penginapan [Apa] Kemudahan bekalan makanan dan minuman [Apa] Kemudahan pengangkutan [Apa] Khidmat membaiki kapal [Apa] Syahbandar yang menjaga kebajikan pedagang [Apa] Tempat beribadat (g) Kemudahan di Pelabuhan Melaka Bab 5 Sej T2.indd 36 10/20/2023 10:21:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
37 5.2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Buku Teks: Halaman 88 – 89 Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka 5.2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan hubungan luar antara Kesultanan Melayu Melaka dengan kerajaan Alam Melayu. SP 6.1.2 TP 4 A Bagaimanakah Kesultanan Melayu Melaka menjalinkan hubungan diplomatik dan perdagangan dengan kerajaan luar Alam Melayu berikut? SP 6.1.2 TP 4 KBAT Menganalisis B Kerajaan Alam Melayu Bentuk hubungan luar Kesan hubungan luar 1 Pasai (a) [Bagaimana] Hubungan diplomatik atas dasar sama taraf (b) [Bagaimana] Hubungan atas dasar berkongsi pendapat dan perbincangan tentang agama Islam (c) [Apa] Melaka muncul sebagai pusat penyebaran agama Islam 2 Demak (a) [Bagaimana] Hubungan atas dasar kepentingan bersama dalam perdagangan (b) [Bagaimana] Hubungan atas dasar penyebaran agama Islam (c) [Apa] Menjamin keamanan dan kemakmuran Melaka 3 Majapahit (a) [Bagaimana] Hubungan atas dasar perkahwinan (b) [Apa] Mengukuhkan hubungan persahabatan dengan Majapahit (c) [Apa] Memperluas wilayah Melaka (d) [Apa] Melaka selamat daripada serangan Majapahit 4 Makasar (a) [Bagaimana] Hubungan atas dasar perdagangan, perkapalan, agama Islam, kebudayaan dan kesenian (b) [Bagaimana] Utusan persahabatan Melaka dihantar ke Makasar (c) [Apa] Mengeratkan hubungan persahabatan dengan Makasar (a) [Bagaimana] Pada tahun 1403, Yin Ching berkunjung ke Melaka (b) [Bagaimana] Pada tahun 1405, Laksamana Zheng He berkunjung ke Melaka (c) [Bagaimana] Sultan Melaka menerima payung kuning, cap mohor dan sepersalinan pakaian dari China 1 China (a) [Bagaimana] Sultan Mansur Shah berutus surat dengan kerajaan Ryukyu tentang kelakuan para pedagang kerajaan Ryukyu kerana melanggar undang-undang di Melaka (b) [Bagaimana] Hubungan perdagangan antara kerajaan Ryukyu dengan Melaka semakin baik [Bagaimana] Tun Telanai dan Menteri Jana Putera telah diutuskan ke Siam untuk menjalinkan hubungan diplomatik sehingga Melaka memperoleh sumber kayu jati, beras dan bahan makanan dari Siam 3 Siam 2 Ryukyu Bab 5 Sej T2.indd 37 10/20/2023 10:21:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
38 Buku Teks: Halaman 90 Pengakhiran Kesultanan Melayu Melaka yang Berpusat di Melaka 5.3 Terangkan faktor kejatuhan Kesultanan Melayu Melaka dalam rajah berikut. SP 6.1.3 TP 4 (a) Kesultanan Melayu Melaka mengamalkan amalan: (i) Pilih kasih (ii) Rasuah (iii) Penyelewengan dalam pentadbiran (b) Kelemahan Sultan Mahmud Shah dan pembesar menyebabkan berlakunya ketidakstabilan politik . (c) Berlaku perbalahan sesama sendiri dalam kalangan pembesar. Perpecahan perpaduan yang berlaku disebabkan oleh: (a) Golongan rakyat tidak bersatu (b) Persaingan kuasa antara pembesar Melaka (c) Ketidaksetiaan askar upahan dari luar kepada kerajaan Melaka 1 Kelemahan kepimpinan 3 Masalah perpaduan (a) Tujuan kedatangan Portugis ke Alam Melayu: (i) Meraih kekayaan (ii) Menyebarkan agama Kristian (iii) Kemasyhuran (iv) Menghapuskan penguasaan pedagang Islam (v) Menguasai perdagangan rempah (b) Serangan Portugis yang pertama di Melaka diketuai oleh: Alfonso de Albuquerque (c) Tindak balas tentera Melaka terhadap serangan Portugis: (i) Menggunakan lancaran (ii) Menggunakan perahu berapi (iii) Menggunakan pelbagai jenis meriam (iv) Menguatkan pertahanan di pantai menggunakan kayu-kayan dan peti-peti berisi serbuk peluru (v) Tembakan meriam bertalu-talu dari pantai (vi) Menggunakan tentera bergajah (d) Akhirnya, Portugis berjaya menguasai Melaka pada 24 Ogos 1511 . Faktor Kejatuhan Kesultanan Melayu Melaka 2 Serangan Portugis 5.3 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Bab 5 Sej T2.indd 38 10/20/2023 10:21:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
39 Nomborkan mengikut turutan sultan yang pernah memerintah Kesultanan Melayu Melaka dengan betul. SP K6.1.4 TP 5 KBAT Menganalisis A Berdasarkan tindakan kepemimpinan Sultan Melaka berikut, jelaskan kesannya terhadap sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. SP K6.1.4 TP 5 KBAT Menganalisis B Sultan Ahmad Shah Sultan Muzaffar Shah Sultan Muhammad Shah Parameswara Sultan Abu Syahid Megat Iskandar Shah Sultan Mahmud Shah Sultan Alauddin Riayat Shah Sultan Mansur Shah 4 9 8 3 2 5 7 1 6 Tindakan kepemimpinan Kesan Nilai murni 1 Parameswara menjalinkan hubungan diplomatik dengan China (a) [Apa] Menjamin kedaulatan Kesultanan Melayu Melaka (b) [Apa] Kebijaksanaan 2 Sultan Muzaffar Shah melantik Tun Perak sebagai Bendahara Melaka (a) [Apa] Menjamin kedaulatan Kesultanan Melayu Melaka (b) [Apa] Kebijaksanaan 3 Sultan Muzaffar Shah menyelesaikan perbalahan antara orang Melayu dengan orang India Muslim (a) [Apa] Mengekalkan keamanan kerajaan (b) [Apa] Kebijaksanaan 4 Sutan Muzaffar Shah menguasai Pahang dan Inderagiri (a) [Apa] Memulakan pembentukan empayar Melaka (b) [Apa] Kebijaksanaan (c) [Apa] Keberanian (d) [Apa] Berwawasan 5 Sultan Mansur Shah menguasai Bernam, Perak, Kampar dan Inderagiri (a) [Apa] Meluaskan empayar Melaka (b) [Apa] Kebijaksanaan 6 Sultan Alauddin Riayat Shah menyamar menjadi rakyat biasa (a) [Apa] Menjamin keselamatan dalam negeri (b) [Apa] Keberanian Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 Bab 5 Sej T2.indd 39 10/20/2023 10:21:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
40 (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Kata kunci Huraian 1 Strategik [Apa] Kedudukan Melaka adalah strategik. [Apa] Melaka terletak di laluan perdagangan antara timur dengan barat. [Apa] Situasi tersebut membolehkan Melaka menguasai Selat Melaka. 2 Pokok bakau [Apa] Kewujudan banyak pokok bakau dan api-api di persisir pantai Melaka boleh dijadikan sebagai benteng pertahanan dan pelindung semula jadi. [Apa] Benteng pertahanan ini penting untuk mengelak ancaman musuh. 3 Sumber bekalan air [Apa] Sumber bekalan air bersih mudah diperoleh di Melaka. [Apa] Kemudahan ini telah menarik minat pedagang untuk singgah di pelabuhan Melaka. 4 Muara sungai Muara Sungai Melaka yang dalam memudahkan kapal-kapal berlabuh untuk menurunkan dan mendapatkan barang keperluan. 5 Angin monsun [Apa] Pulau Sumatera melindungi pelabuhan Melaka daripada tiupan angin monsun Barat Daya. [Apa] Banjaran Titiwangsa pula melindungi pelabuhan Melaka daripada tiupan angin monsun Timur Laut. [Apa] Keadaan ini memberikan jaminan keselamatan kepada para pedagang untuk datang dan berlabuh di pelabuhan Melaka. 6 Berbukit-bukau [Apa] Bentuk muka bumi Melaka yang berbukit-bukau menjadi petunjuk kepada kapal dagang untuk singgah di pelabuhan Melaka. [Apa] Bentuk muka bumi ini juga menjadi tempat yang strategik untuk memerhati dan mengawasi keselamatan di pelabuhan Melaka. Ilustrasi berikut merupakan gambaran kesibukan pelabuhan Melaka sebagai pusat perdagangan yang penting sehingga menyumbang kepada kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka. Berdasarkan kata kunci, huraikan keistimewaan pelabuhan Melaka sebagai pelabuhan entrepot yang unggul di Alam Melayu. SP K6.1.5 TP 6 KBAT Menganalisis Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 Bab 5 Sej T2.indd 40 10/20/2023 10:21:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
41 Berdasarkan pernyataan di atas, jelaskan peranan golongan berikut semasa kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka. SP K6.1.6 TP 6 KBAT Menganalisis “Kerjasama pelbagai golongan telah membolehkan Kesultanan Melayu Melaka muncul sebagai sebuah kerajaan yang kuat dan gemilang di Alam Melayu.” 1 Bendahara (a) [Apa] Penasihat raja dalam pentadbiran (b) [Apa] Menteri utama di peringkat pusat (c) [Apa] Ketua turus angkatan perang (d) [Apa] Ketua hakim (e) [Apa] Pemangku sultan ketika sultan gering atau keluar negara 4 Laksamana (a) [Apa] Ketua duta (b) [Apa] Hakim di laut (c) [Apa] Pengawal peribadi raja (d) [Apa] Mengetuai angkatan laut (e) [Apa] Mengetuai utusan ke negara luar 5 Syahbandar (a) [Apa] Mengurus pasar dan gudang (b) [Apa] Menjaga kebajikan pedagang (c) [Apa] Memastikan keselamatan pedagang (d) [Apa] Memeriksa alat timbang, sukat dan mata wang (e) [Apa] Hakim di pelabuhan (f) [Apa] Menguruskan cukai (g) [Apa] Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal 3 Temenggung (a) [Apa] Ketua polis dan penjara (b) [Apa] Penguasa bandar dan kota Melaka (c) [Apa] Menguruskan protokol istana (d) [Apa] Menjadi hakim di darat 2 Penghulu Bendahari (a) [Apa] Pemungut hasil atau ufti (b) [Apa] Ketua segala Bendahari (c) [Apa] Ketua urus setia istana (d) [Apa] Ketua segala Syahbandar Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 Bab 5 Sej T2.indd 41 10/20/2023 10:21:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
42 Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan peristiwa kejatuhan Kesultanan Melayu Melaka. SP K6.1.7 TP 6 KBAT Menilai Pada tahun 1509, angkatan tentera Portugis tiba di pelabuhan Melaka. Kedatangan tersebut diketuai oleh Lopez de Sequeira dan mereka disambut baik oleh penduduk di Melaka. Mereka dibenarkan berniaga dan diberikan jaminan keselamatan . 1 Tujuan sebenar kedatangan mereka diketahui oleh pedagang Jawa dan Gujerat. Bendahara Tun Mutahir memaklumkannya kepada Sultan Mahmud Shah . Terdapat beberapa orang Portugis yang berjaya ditangkap dan dibunuh . 2 Pada tahun 1510, Alfonso de Albuquerque dihantar oleh Raja Portugal ke Melaka. Sultan Melaka menolak tuntutan supaya membebaskan tawanan, membayar ganti rugi dan membenarkan Portugis membina kubu di Melaka. 3 Pada 25 Julai 1511, tentera Portugis telah menyerang Melaka. Mereka berjaya menguasai jambatan Sungai Melaka . 4 Sultan Ahmad Shah telah mengetuai pasukan tentera Melaka. Baginda berjaya menewaskan pasukan tentera Portugis. 5 Pada 24 Ogos 1511, Portugis berjaya menguasai Melaka. Sultan Mahmud Shah, keluarga dan pembesar Melaka terpaksa berundur ke Pahang dan akhirnya ke Bentan . 6 Bab 5 Sej T2.indd 42 10/20/2023 10:21:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
43 Pentaksiran Pertengahan Tahun 80 Bahagian A [20 markah] Jawab semua soalan. I Lilin lebah II Rumpai laut III Kapur barus IV Buah pelaga A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 5 Masyarakat Alam Melayu menjalankan kegiatan memungut sarang burung layang-layang di A Pulau Sumatera B Pulau Temasik C Pulau Borneo D Pulau Sulu 6 Maklumat berikut berkaitan dengan barangan yang dihasilkan oleh kerajaan awal Alam Melayu. X ialah A mi C cuka B gula D garam 7 Maklumat berikut berkaitan dengan perkembangan sistem tulisan. Tulisan tersebut dipercayai berasal dari A Pegu C India B Parsi D Jawa 8 Apakah karya kesusasteraan yang telah dihasilkan oleh tokoh berikut? A Pararaton B Mahabhrata C Nagarakertagama D Tantu Panggelaran 9 Candi berikut dibina untuk penganut agama masyarakat awal Alam Melayu. Pembinaannya dilakukan oleh A kerajaan Champa B kerajaan Srivijaya C kerajaan Sailendra D kerajaan Majapahit 10 Maklumat berikut berkaitan dengan candi dalam kerajaan Alam Melayu. Apakah jenis ukiran yang terdapat pada candi tersebut? A Kegiatan berjual beli B Lukisan kapal perang C Gambaran watak Ramayana D Gambaran golongan pemerintah 11 Maklumat berikut merujuk upacara yang dilakukan semasa sambutan Hari Gawai di Alam Melayu. Upacara tersebut dilakukan oleh masyarakat Kerajaan Champa Menghasilkan X Tulisan kawi pernah digunakan oleh masyarakat Alam Melayu Candi Mi Son Candi Borobudur 1 Maklumat berikut berkaitan dengan kewujudan kerajaan awal di Alam Melayu. Pusat kerajaan awal tersebut terletak di A Pangkalan B Palembang C Vyadhapura D Hariharalaya 2 Apakah kerajaan awal Alam Melayu yang mempunyai kaitan dengan istilah berikut? A Angkor B Majapahit C Kedah Tua D Gangga Nagara 3 Apakah kerajaan Alam Melayu yang mewujudkan jawatan berikut dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran kerajaan? A Kerajaan Gangga Nagara B Kerajaan Kedah Tua C Kerajaan Majapahit D Kerajaan Champa 4 Andaikan kamu berkunjung ke pelabuhan Angkor semasa zaman kegemilangannya. Apakah barang dagangan yang boleh kamu peroleh di pelabuhan tersebut? Pawang menyiapkan makanan korban Chieh Ch’a Sapta Prabu Kerajaan Peristiwa Srivijaya Muncul pada abad ketujuh Prapanca PPT Sej T2.indd 43 10/20/2023 10:16:25 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
44 A Iban B Punan C Bidayuh D Melayu Brunei 12 Kerajaan berikut pernah muncul sebagai pusat pengajian agama Islam terbesar di Alam Melayu pada abad ke-16. Apakah X? A Demak B Kedah Tua C Majapahit D Gangga Nagara 13 Apakah pelabuhan utama bagi kerajaan awal Alam Melayu berikut? A Yasodharapura B Sri Banoy C Sidayu D Oc Eo 14 Apakah kerajaan awal Alam Melayu yang telah memajukan kawasan berikut sebagai kawasan untuk menjalankan pertanian? A Kerajaan Champa B Kerajaan Srivijaya C Kerajaan Majapahit D Kerajaan Kedah Tua 15 Peralatan berikut digunakan sebagai alat kebesaran diraja. Ia dikenali sebagai A tombak berambu B pending diraja C cap mohor D nobat 16 Sistem pengangkutan berikut digunakan oleh masyarakat Melaka. Ia berupaya memuatkan seramai A 20 hingga 30 orang B 30 hingga 40 orang C 40 hingga 100 orang D 50 hingga 120 orang 17 Maklumat berikut merujuk kedatangan pedagang di Pelabuhan Melaka. Pedagang dari tempat tersebut dikenakan cukai sebanyak A tiga peratus B empat peratus C lima peratus D enam peratus 18 Apakah barangan yang dibekalkan oleh kerajaan Demak kepada pelabuhan Melaka? I Emas II Perak III Beras IV Rempah-ratus A I dan II B I dan IV C II dan III D III dan IV 19 Maklumat berikut merujuk salah satu faktor dalaman yang menyebabkan kejatuhan Melaka ke tangan Portugis. Askar upahan tersebut berasal dari A India C Bugis B Jawa D Pasai 20 Maklumat berikut berkaitan dengan sistem persenjataan yang digunakan oleh Kesultanan Melayu Melaka untuk menghadapi serangan Portugis. Apakah jenis sistem persenjataan tersebut? A Peluru meriam B Tentera berkuda C Tentera bergajah D Pengangkutan air Kapal jong • Pegu • Ceylon Lancaran Askar upahan dari luar tidak setia kepada Melaka Lembah Sungai Brantas Kerajaan Funan Kerajaan X 1 Kerajaan Gangga Nagara muncul pada abad keenam Masihi. (a) Jelaskan pendapat yang berkaitan dengan tokoh pengasasan kerajaan Gangga Nagara. [F1 Siapa] Raja Ganji Sarjuna [F2 Siapa] Raja Khmer dari Kemboja [2 markah] Bahagian B [40 markah] Jawab semua soalan. PPT Sej T2.indd 44 10/20/2023 10:16:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
45 (b) Nyatakan: (i) Pusat pentadbiran awal kerajaan Gangga Nagara. [F1 Di mana] Pangkalan [1 markah] (ii) Aktiviti utama masyarakat kerajaan Gangga Nagara. [F1 Apa] Menjalankan perdagangan Jawapan lain: F2 Menjalankan perlombongan [1 markah] (c) Senaraikan dua galian utama kerajaan Gangga Nagara. (i) [F1 Apa] Emas (ii) [F2 Apa] Bijih timah [2 markah] (d) Pada pendapat kamu, apakah faktor yang menyebabkan kemerosotan kerajaan silam? [F1 Apa] Serangan musuh [F2 Apa] Bencana alam [F3 Apa] Kelemahan pentadbiran [F4 Apa] Perpecahan masyarakat [4 markah] 2 Hubungan kerajaan Alam Melayu dengan kerajaan luar mendorong penyebaran agama. (a) Jelaskan cara-cara penyebaran agama berikut di Alam Melayu. (i) Agama Hindu [F1 Bagaimana] Peranan pedagang [F2 Bagaimana] Peranan tentera Jawapan lain: F3 Peranan golongan Brahmin [2 markah] (ii) Agama Islam [F1 Bagaimana] Peranan pedagang [F2 Bagaimana] Peranan pemerintah Jawapan lain: F3 Peranan pendakwah [2 markah] (b) Nyatakan aspek kehidupan masyarakat yang telah dipengaruhi oleh penyebaran agama-agama tersebut. [F1 Apa] Pentadbiran [F2 Apa] Perundangan Jawapan lain: F3 Ekonomi/F4 Sosiobudaya [2 markah] (c) Mengapakah agama penting dalam kehidupan kita? [F1 Mengapa] Menjadi panduan dalam kehidupan [F2 Mengapa] Membentuk disiplin diri PPT Sej T2.indd 45 10/20/2023 10:16:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
46 [F3 Mengapa] Menanam nilai-nilai moral [F4 Mengapa] Mengakui kewujudan Tuhan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 3 Kelahiran tradisi lisan telah mendorong kepada perkembangan persuratan dalam kalangan masyarakat Alam Melayu. (a) Jelaskan karya epik dan sastera India yang disadurkan ke dalam bahasa tempatan di Alam Melayu. [F1 Apa] Ramayana [F2 Apa] Mahabhrata [F3 Apa] Purana Jawapan lain: F4 Jataka [3 markah] (b) Apakah bentuk sastera Islam yang telah mempengaruhi karya persuratan di Alam Melayu? [F1 Apa] Syair [F2 Apa] Gurindam [F3 Apa] Cerita hikayat Jawapan lain: F4 Nazam [3 markah] (c) Kewujudan tradisi lisan dapat meningkatkan unsur patriotisme dalam kalangan penduduk tempatan. Jelaskan pernyataan tersebut. [F1 Bagaimana] Meningkatkan jati diri [F2 Bagaimana] Berbangga dengan negara [F3 Bagaimana] Mewujudkan perpaduan dalam kalangan masyarakat [F4 Bagaimana] Menjadi warisan bangsa dan negara (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 4 Kepimpinan raja juga dikaitkan dengan konsep daulat dan derhaka. (a) Jelaskan maksud daulat. [F1 Apa] Kuasa dan kewibawaan raja sebagai pemimpin [F2 Apa] Rakyat memberikan taat setia sepenuhnya kepada raja [F3 Apa] Rakyat tidak boleh menderhaka kepada raja [3 markah] (b) Senaraikan tiga ciri pemimpin yang berwibawa. (i) [F1 Apa] Adil (ii) [F2 Apa] Berwibawa (iii) [F3 Apa] Mengambil berat kebajikan rakyat [3 markah] PPT Sej T2.indd 46 10/20/2023 10:16:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
47 (c) Mengapakah konsep daulat dan derhaka boleh memberikan impak kepada seseorang raja? [F1 Mengapa] Meninggikan kedudukan raja [F2 Mengapa] Memberikan kedudukan raja istimewa [F3 Mengapa] Mengukuhkan kedudukan raja [F4 Mengapa] Mewujudkan keamanan kerajaan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 1 Pelbagai gelaran digunakan oleh pemerintah kerajaan di Alam Melayu. (a) Jelaskan faktor-faktor yang menyumbang kepada penggunaan gelaran-gelaran pemerintah tersebut. [6 markah] (b) Pemilihan lokasi yang strategik untuk membentuk kerajaan membuktikan kecemerlangan raja-raja Melayu. Terangkan. [6 markah] (c) Bagaimanakah generasi masa kini boleh berperanan untuk meneruskan kecemerlangan tokoh-tokoh silam? Berikan hujah kamu. [8 markah] 2 Kesultanan Melayu Melaka berjaya membentuk empayar yang luas merangkumi seluruh Semenanjung Tanah Melayu dan kawasan pantai timur Sumatera. (a) Jelaskan kepentingan pembentukan empayar tersebut dari aspek: (i) Politik [3 markah] (ii) Ekonomi [3 markah] (b) Peta berikut berkaitan dengan empayar Kesultanan Melayu Melaka. Terangkan bentuk-bentuk pentadbiran empayar tersebut. [6 markah] (c) Pembentukan empayar memberikan kesan terhadap Kesultanan Melayu Melaka. Berikan penjelasan berdasarkan pengetahuan sejarah dan pengetahuan am kamu. [8 markah] Bahagian C [20 markah] Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini. Imbas Kod QR untuk mendapatkan set jawapan Pentaksiran Pertengahan Tahun (Bahagian C) PPT Sej T2.indd 47 10/20/2023 10:16:26 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
48 Bab 6 Kesultanan Johor Riau Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 96 – 113 Buku Teks: Halaman 98 – 99 Pengasasan Kesultanan Johor Riau 6.1 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan pengasasan Kesultanan Johor Riau. SP 6.2.1 TP 1 6.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Maklumat berikut merujuk kronologi pemindahan pusat pemerintahan Kesultanan Johor Riau. SP 6.2.1 TP 1 B Pengasasan Kesultanan Johor Riau 1 Tokoh pengasas: 2 Gelaran tokoh: 3 Pusat pentadbiran awal: [Di mana] Kota Kara, Pekan Tua 4 Pusat pemerintahan Kota Kara (Pekan Tua) (a) Kedudukan Kota Kara berhampiran dengan sungai yang lebar . (b) Kawasan sungai yang dalam akan memudahkan pergerakan kapal masuk dan keluar . (c) Kawasan yang berbukit bukau menjadi benteng menghadapi ancaman luar. 5 Pusat pemerintahan Kota Sayong (Sayong Pinang) (a) Kedudukan Kota Sayong lebih selamat . (b) Menyukarkan kapal perang musuh melintasi sungai yang sempit . 6 Pusat pemerintahan Kota Batu (Johor Lama) (a) Kedudukan Kota Batu lebih strategik . (b) Sungai Johor yang lebar dan dalam . (c) Memudahkan kemasukan kapal dagang . 1 Apakah faktor pemindahan pusat pemerintahan kerajaan Johor Riau? [Apa] Mengelakkan serangan musuh 2 Berikan dua nilai murni yang boleh dicontohi melalui tindakan Sultan Alauddin Riayat Shah I mengembalikan kedaulatan kerajaan Kesultanan Melayu. KBAT Menilai (a) [Apa] Semangat yang gigih Tahun 1528 Tahun 1535 Tahun 1540 Kota Kara, Pekan Tua Kota Sayong, Sayong Pinang Kota Batu, Johor Lama [Siapa] Sultan Alauddin Riayat Shah I [Siapa] Raja Ali (b) [Apa] Usaha yang berterusan tanpa jemu Bab 6 Sej T2.indd 48 10/20/2023 10:22:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
49 Buku Teks: Halaman 100 – 101 Pengasasan Kesultanan Johor Riau 6.1 6.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Jelaskan faktor serangan yang dilakukan oleh kuasa berikut dalam siri Perang Tiga Segi antara Johor-AchehPortugis. SP 6.2.1 TP 2 A B Lengkapkan maklumat berkaitan dengan cabaran Kesultanan Johor Riau. SP 6.2.1 TP 2 Johor ke atas Portugis 1 [Mengapa] Johor mahu merampas semula Melaka daripada Portugis Portugis ke atas Johor 2 [Mengapa] Portugis menganggap Johor membentuk pakatan dengan Acheh Acheh ke atas Johor 3 [Mengapa] Kemajuan Johor telah menggugat kegiatan perdagangan Acheh Acheh ke atas Portugis 4 [Mengapa] Portugis mahu menguasai perdagangan Acheh Serangan Faktor serangan Cabaran Kesan 1 Pada bulan Jun 1679, Johor menghadapi serangan Jambi (a) Johor berjaya menewaskan Jambi . (b) Jambi tunduk di bawah kuasa Kesultanan Johor Riau . 2 Berlaku konflik antara Bendahara Tun Habib Abdul Majid dengan Laksamana Tun Abdul Jamil (a) Laksamana Tun Abdul Jamil berundur ke Terengganu . (b) Keturunan Bendahara kembali berpengaruh dalam pemerintahan kerajaan Johor Riau . 3 Pada tahun 1718, Johor menghadapi serangan daripada Raja Kechil (a) Raja Sulaiman mendapatkan bantuan daripada Opu Bugis Lima Bersaudara . (b) Raja Sulaiman ditabalkan sebagai Sultan Johor . (c) Daeng Merewah dilantik sebagai Yang di-Pertuan Muda atau Yamtuan Muda Bugis yang pertama di Johor. Bab 6 Sej T2.indd 49 10/20/2023 10:22:34 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
50 Buku Teks: Halaman 102 – 103 Pengasasan Kesultanan Johor Riau 6.1 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan strategi Kesultanan Johor Riau dalam menghadapi cabaran. SP 6.2.2 TP 4 6.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 i-THINK Peta Dakap 3 Menjalinkan hubungan dengan Belanda 1 Memindahkan pusat pemerintahan 2 Membina kota pertahanan Strategi Kesultanan Johor Riau Menghadapi Cabaran (a) Pusat pemerintahan kebanyakannya terletak di sepanjang [Di mana] Sungai Johor (b) Tujuan sering memindahkan pusat pemerintahan: (i) (ii) (iii) (a) Tokoh pengasas Kota Kara: [Siapa] Sultan Alauddin Riayat Shah I (b) Ciri-ciri Kota Kara: (i) Terletak di [Di mana] Kuala Sungai Telor (ii) Mempunyai pagar dengan pancang kayu besar setinggi 40 kaki (12 meter). (iii) Diperkuat dengan [Apa] bedil dan [Apa] meriam (a) Faktor dasar berbaik-baik dengan Belanda: [Mengapa] Melindungi Johor daripada ancaman Portugis dan Acheh di Melaka (b) Bantuan Johor kepada Belanda: (i) (ii) (iii) (iv) (v) [Mengapa] Strategi ketenteraan [Mengapa] Strategi pertahanan [Mengapa] Muslihat menghadapi ancaman Portugis dan Acheh [Apa] Membantu mengangkut peralatan perang [Apa] Membuat tapak meriam [Apa] Menggali parit kubu [Apa] Menyekat musuh lari ke dalam hutan [Apa] Menaikkan semangat tentera Belanda Bab 6 Sej T2.indd 50 10/20/2023 10:22:35 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
51 6.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Buku Teks: Halaman 106 – 107 Kegemilangan Kesultanan Johor Riau 6.2 Pengurusan pelabuhan Huraian Tujuan dilakukan 1 Menyediakan kemudahan di pelabuhan Menyediakan kemudahan gudang bawah tanah (a) [Mengapa] Menyimpan barangan untuk mengelakkan berlakunya kebakaran Menyediakan pegawai terlatih (b) [Mengapa] Mengendalikan urusan perdagangan Menyediakan pelbagai barangan (c) [Mengapa] Memudahkan pedagang mendapatkan barang yang diingini 2 Urusan jual beli Berlaku secara tukar barang dan menggunakan mata wang (a) [Mengapa] Memudahkan urusan berjual beli Memperkenalkan mata wang emas, perak dan timah Melantik syahbandar di pelabuhan 3 Melaksanakan sistem naungan Melantik Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera Bongsu 4 Peranan Orang Laut Bertugas sebagai pengawal pelabuhan, penunda kapal dagang, penunjuk arah kepada pedagang dan pengawal di perairan Johor dan Selat Melaka (a) [Mengapa] Menjamin keselamatan Kesultanan Johor Riau 5 Menyediakan kemudahan membaiki dan membina kapal Orang Laut membina kapal pesisir pantai seperti: (a) [Apa] Kolek (b) [Apa] Banteng (c) [Apa] Penjajap (d) [Apa] Balok (e) [Apa] Pencalang Memajukan Kesultanan Johor Riau Kesultanan Johor Riau telah melakukan pelbagai langkah untuk menguruskan pelabuhannya sehingga berjaya menjadi sebuah pelabuhan entrepot. Buktikan kebenaran pernyataan di atas. SP 6.2.2 TP 2 KBAT Menilai (b) [Mengapa] Menguruskan sistem berjual beli (c) [Mengapa] Mengutip cukai di pelabuhan (a) [Mengapa] Memudahkan pedagang mendapat surat kebenaran daripada Belanda (b) [Mengapa] Memudahkan pedagang belayar di Selat Melaka tanpa gangguan Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR atau layari http:// www.astroawani.com/beritamalaysia-at-50/menyingkapkehidupan-orang-laut-22382 tentang kehidupan Orang Laut. Laman Web Laman Web Bab 6 Sej T2.indd 51 10/20/2023 10:22:35 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
52 Buku Teks: Halaman 108 – 109 Kegemilangan Kesultanan Johor Riau 6.2 Buat perbandingan karya agung yang dihasilkan semasa zaman kegemilangan Kesultanan Johor Riau. SP 6.2.2 TP 6 KBAT Menganalisis A B Lengkapkan maklumat berikut tentang latar belakang tokoh persuratan, Tun Seri Lanang. SP 6.2.2 TP 6 1 Nama sebenar: [Siapa] Tun Muhammad bin Tun Ahmad Paduka Raja 2 Tarikh dan tempat lahir: [Bila] Tahun 1565 di Bukit Seluyut, Kota Tinggi, Johor 3 Jawatan disandang: (a) [Apa] Bendahara Johor semasa zaman pemerintahan Sultan Alauddin Riayat Shah II (b) [Apa] Penasihat Sultan Iskandar Muda di Acheh (c) [Apa] Raja Uleebalang di Samarlanga 4 Karya agung yang dihasilkan: [Apa] Sulalatus Salatin Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 6.2 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 1 Sulalatus Salatin Aspek perbandingan 2 Hikayat Hang Tuah (a) [Siapa] Tun Seri Lanang Pengarang (a) [Siapa] Pengarang dari Johor (b) [Bila] Tahun 1612 Tahun dihasilkan (b) [Bila] Tahun 1641 (c) [Apa] Asal usul keturunan Raja-raja Melaka (d) [Apa] Adat istiadat kerajaan Kesultanan Melayu Melaka (e) [Apa] Sejarah Kesultanan Melayu Melaka Kandungan (c) [Apa] Ketaatan Hang Tuah kepada Raja Melaka (d) [Apa] Kesetiaan Hang Tuah kepada Kesultanan Melayu Melaka (f) [Apa] Diiktiraf oleh UNESCO dalam Daftar Ingatan Dunia sebagai hasil kesusasteraan klasik dan epik Melayu tradisional Persamaan (e) [Apa] Diiktiraf oleh UNESCO dalam Daftar Ingatan Dunia sebagai hasil kesusasteraan klasik dan epik Melayu tradisional Bab 6 Sej T2.indd 52 10/20/2023 10:22:35 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
53 Bab 7 Kesultanan Melayu Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 114 – 135 Buku Teks: Halaman 116 – 117 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 A Susun semula peristiwa pengasasan Kesultanan Pahang mengikut kronologi yang betul. SP 6.2.3 TP 1 7.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Tandakan () bagi sejarah pengasasan Kesultanan Pahang yang betul dan () yang salah pada ruangan yang disediakan. SP 6.2.3 TP 1 B Kesultanan Johor Riau memerintah Pahang selepas kemangkatan Sultan Abdul Ghafur Muhaiyuddin Shah Sultan Muhammad Shah memilih Pekan sebagai pusat pemerintahan Pahang Sultan Abdul Jamil selaku sultan ketiga yang memerintah Pahang Seri Bija Diraja dilantik untuk mentadbir Pahang Keturunan Bendahara Johor mengambil alih pemerintahan Pahang menggunakan gelaran Sultan Ahmad Al-Muazzam Shah Penabalan Raja Muhammad sebagai Sultan Pahang menggunakan gelaran Sultan Muhammad Shah 1 3 5 2 4 6 Seri Bija Diraja dilantik untuk mentadbir Pahang Sultan Muhammad Shah memilih Pekan sebagai pusat pemerintahan Pahang Kesultanan Johor Riau memerintah Pahang selepas kemangkatan Sultan Abdul Ghafur Muhaiyuddin Shah Penabalan Raja Muhammad sebagai Sultan Pahang menggunakan gelaran Sultan Muhammad Shah Sultan Abdul Jamil selaku sultan ketiga yang memerintah Pahang Keturunan Bendahara Johor mengambil alih pemerintahan Pahang menggunakan gelaran Sultan Ahmad Al-Muazzam Shah 1 Kesultanan Pahang telah diasaskan oleh keluarga diraja Kesultanan Melayu Melaka. 2 Golongan pedagang Melaka telah mengiringi keberangkatan Raja Muhammad dari Melaka ke Pahang. 3 Keluarga Bendahara Johor memerintah Pahang apabila Sultan Abdul Ghafur tidak mempunyai waris untuk menggantikan baginda. 4 Bendahara Siwa Raja Wan Ahmad menggunakan gelaran Sultan Ahmad Al-Muazzam Shah untuk mentadbir Pahang. 3 3 3 Bab 7 Sej T2.indd 53 10/20/2023 10:23:14 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
54 Buku Teks: Halaman 116 – 117 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan pengasasan Kesultanan Melayu. SP 6.2.3 TP 1 B Lengkapkan maklumat berkaitan dengan pengasasan Kesultanan Pahang. SP 6.2.3 TP 2 C Jelaskan sumbangan tokoh berikut terhadap Kesultanan Pahang. SP 6.2.3 TP 2 Pengasasan Kesultanan Melayu 1 Legasi Kesultanan Melayu Melaka (a) [Siapa] Kesultanan Pahang (b) [Siapa] Kesultanan Perak 2 Legasi Kesultanan Johor Riau (a) [Siapa] Kesultanan Terengganu (b) [Siapa] Kesultanan Selangor 1 Tahun pengasasan [Bila] Tahun 1470 2 Tokoh pengasas [Siapa] Raja Muhammad 3 Gelaran tokoh [Siapa] Sultan Muhammad Shah 4 Kerajaan asal tokoh [Apa] Kesultanan Melayu Melaka 5 Nama ayahanda tokoh [Siapa] Sultan Mansur Shah 6 Pembesar yang membantu pentadbiran tokoh [Siapa] Bendahara [Siapa] Penghulu Bendahari [Siapa] Temenggung [Siapa] Hulubalang Besar 7 Pusat pentadbiran kerajaan [Di mana] Pekan, Pahang 8 Wilayah kekuasaan kerajaan [Di mana] Sedili Besar hingga Terengganu 7.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2 Sultan Abdul Jamil Shah Sumbangan 1 Mengekalkan hubungan yang harmoni dengan Kesultanan Melayu Melaka. 2 Berjaya mempertahankan Pahang daripada serangan Siam. Bab 7 Sej T2.indd 54 10/20/2023 10:23:14 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
55 Buku Teks: Halaman 118 – 119 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 Jawab soalan berikut berdasarkan peta Kesultanan Perak. SP 6.2.3 TP 2 7.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 1 Mengapakah Sultan Mahmud Shah dan keluarga baginda meninggalkan Melaka dan bersemayam di Kampar, Sumatera? [Mengapa] Portugis telah menyerang Melaka pada tahun 1511 2 Nyatakan pembesar Perak yang menjemput Raja Muzaffar di Kampar, Sumatera. (a) [Siapa] Tun Saban (b) [Siapa] Nakhoda Kassim 3 Senaraikan alat kebesaran diraja yang dibawa bersama-sama Raja Muzaffar ke Perak. (a) [Apa] Pedang Cura Si Manja Kini (b) [Apa] Keris (c) [Apa] Cap mohor (d) [Apa] Nobat (e) [Apa] Surat Ciri 4 Berdasarkan peta di atas, (a) Namakan tempat bertanda X. [Di mana] Tanah Abang (b) Apakah keistimewaan X? [Apa] Pusat pemerintahan Perak yang pertama U PERAK X S. Kinta S. Pera SELAT k MELAKA Bab 7 Sej T2.indd 55 10/20/2023 10:23:15 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
56 7.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Buku Teks: Halaman 120 – 121 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 Nomborkan mengikut turutan perjalanan Tun Zainal Abidin mengasaskan Kesultanan Terengganu dengan betul. SP 6.2.3 TP 2 A Jelaskan sumbangan Sultan Terengganu berikut semasa pemerintahan baginda dalam Kesultanan Terengganu. SP 6.2.3 TP 2 B 2 Rombongan Tun Zainal Abidin membawa bersama-sama alat kebesaran diraja seperti keris panjang Nang Chayam 5 Semasa Terengganu diasaskan oleh Sultan Zainal Abidin I, wilayah Terengganu meliputi Kemaman hingga Besut 1 Seramai 80 orang keluarga Patani termasuk tokoh agama seperti Qadhi Wan Imam Mahmud dan Che Buang mengiringi Tun Zainal Abidin ke Terengganu Pusat pemerintah Terengganu yang pertama dibina di Tanjung Baru, Kuala Berang 4 3 Pada tahun 1708, Terengganu diasaskan oleh Tun Zainal Abidin menggunakan gelaran Sultan Zainal Abidin I [Apa] Menggubal Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu, iaitu Itqan al-muluk bi ta’adil al-suluk 1 2 3 [Apa] Menubuhkan pasukan polis 4 [Apa] Memperkemas sistem sukatan dan timbang [Apa] Menubuhkan mahkamah syariah [Apa] Memodenkan Kesultanan Terengganu 5 [Apa] Membina istana rasmi kerajaan Terengganu, iaitu Istana Maziah 6 Sumbangan Sultan Zainal Abidin III Bab 7 Sej T2.indd 56 10/20/2023 10:23:15 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
57 Buku Teks: Halaman 122 Pengasasan Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.1 A Kenal pasti dan lorek kawasan negeri Selangor dalam peta berikut. SP 6.2.3 TP 2 7.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 B Lengkapkan maklumat berkaitan dengan pengasasan Kesultanan Selangor. SP 6.2.3 TP 2 1 Tahun pengasasan [Bila] Tahun 1766 2 Tokoh yang ditabalkan sebagai Sultan Selangor yang pertama [Siapa] Raja Lumu 3 Tokoh yang telah mengiktiraf pertabalan tersebut [Siapa] Sultan Perak, Sultan Mahmud Shah 4 Yang di-Pertuan Muda Kesultanan Johor Riau yang pertama [Siapa] Daeng Chelak 5 Alat kebesaran yang dikurniakan kepada baginda (a) [Apa] Nobat (b) [Apa] Cap mohor 6 Gelaran yang digunakan oleh baginda [Siapa] Sultan Salehuddin Shah 7 Pusat pemerintahan pertama Kesultanan Selangor [Di mana] Kuala Selangor Bab 7 Sej T2.indd 57 10/20/2023 10:23:16 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
58 Buku Teks: Halaman 126 Warisan Kesultanan Melayu Melaka di Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.2 A Kenal pasti lipatan tengkolok diraja berikut dengan negeri yang diwakilinya dengan betul. SP 6.2.4 TP 4 Berdasarkan pernyataan berikut, sejauh manakah persamaan agama Islam dalam Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor? Huraikan. SP 6.2.4 TP 4 KBAT Menganalisis B 7.2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 1 Sultan sebagai ketua agama 2 Kepentingan institusi beragama 3 Sultan sebagai pendaulat syiar Islam [Apa] Peranan sultan sebagai ketua agama bagi setiap negerinya dijelaskan dalam Perlembagaan Persekutuan dan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Negeri. [Apa] Institusi beragama mempunyai peranan yang penting dan bidang kuasa mereka mesti dihormati seperti peranan mufti, kadi, mahkamah syariah dan Jabatan Agama Islam. [Apa] Sultan menandatangani tauliah penceramah agama yang dikeluarkan oleh pejabat istana. Tengkolok Sultan Pahang Tengkolok Sultan Terengganu Tengkolok Sultan Perak Tengkolok Sultan Selangor Helang Menyongsong Angin Belalai Gajah Ayam Patah Kepak Setanjak Balung Raja Tengkolok Diraja Kesultanan Melayu 1 2 3 4 Bab 7 Sej T2.indd 58 10/20/2023 10:23:17 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
59 Buku Teks: Halaman 129 Warisan Kesultanan Melayu Melaka di Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.2 Adat resam Kesultanan Melayu Melaka diamalkan di kebanyakan negeri pada masa kini. SP 6.2.4 TP 4 KBAT Menganalisis 7.2 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 1 Jelaskan maksud adat resam. [Apa] Amalan yang ditetapkan oleh masyarakat dan diwarisi secara turun-temurun. 2 Lengkapkan maklumat dalam rajah berikut berkaitan dengan adat resam masyarakat Melayu dalam perkahwinan dan majlis menyambut kelahiran bayi. (a) Upacara merisik (b) Upacara meminang (i) Wakil kaum lelaki akan membawa cincin tanya . (ii) Bertujuan mengetahui gadis tersebut sudah berpunya atau tidak. (e) Majlis menyambut kelahiran (i) Upacara melenggang perut diadakan untuk memudahkan proses kelahiran bayi . (ii) Sebaik dilahirkan, bayi akan diperdengar azan . (iii) Kebiasaannya, upacara bercukur akan diadakan selepas seminggu kelahiran bayi. (iv) Upacara berendoi turut diadakan dengan meletakkan bayi di dalam buaian dan alunan marhaban akan diperdengar. (i) Wakil kaum lelaki akan membawa cincin pertunangan . (ii) Kedua-dua belah pihak akan menetapkan tarikh akad nikah dan majlis perkahwinan . (d) Majlis perkahwinan (i) Pasangan pengantin akan bersanding . (ii) Tetamu akan dihidangkan dengan pelbagai jenis makanan . (c) Majlis akad nikah (i) Dijalankan oleh jurunikah atau bapa pengantin perempuan. (ii) Diadakan di masjid atau rumah pengantin perempuan . Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR untuk muat turun latihan tambahan Bab 7. E-Soalan E-Soalan Bab 7 Sej T2.indd 59 10/20/2023 10:23:17 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
60 Buku Teks: Halaman 130 Warisan Kesultanan Melayu Melaka di Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor 7.2 Kategorikan tradisi persuratan Kesultanan Melayu Melaka berikut dengan memilih jawapan yang betul. SP 6.2.4 TP 4 KBAT Menilai A B Nyatakan pengarang dan kandungan karya persuratan berikut. SP 6.2.4 TP 5 Sejauh manakah kepentingan karya-karya persuratan tersebut terhadap masyarakat? SP 6.2.4 TP 5 KBAT Menilai C Karya persuratan Kategori 1 Kitab Tib Karya perubatan 2 Misa Melayu Karya sejarah 3 Hikayat Pelandok Jenaka Sastera rakyat 4 Kenang-Kenangan Selangor Karya sejarah 5 Syair Tawarikh Zainal Abidin Ketiga Karya sejarah 6 Hikayat Isma Yatim Sastera rakyat 7 Hikayat Sang Kancil Sastera rakyat Sastera rakyat Karya sejarah Karya perubatan Karya persuratan Pengarang Kandungan 1 Misa Melayu (a) [Siapa] Raja Chulan (b) [Apa] Sejarah Kesultanan Perak abad ke-18 2 Kenang-Kenangan Selangor (a) [Siapa] Wan Muhamad Amin (b) [Apa] Sejarah Kesultanan Selangor abad ke19 dan ke-20 3 Hikayat Pahang (a) [Siapa] Haji Muhammad Nor (b) [Apa] Sejarah Kesultanan Pahang abad ke-19 7.2 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 [Apa] Memartabatkan penggunaan tulisan Jawi. [Apa] Meningkatkan tamadun bangsa. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [Apa] Memperkukuh kedudukan bahasa Melayu. 1 2 3 Bab 7 Sej T2.indd 60 10/20/2023 10:23:17 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
61 A Tanggungjawab saya sebagai rakyat dalam sebuah negara B Tanggungjawab saya sebagai pemimpin dalam sebuah negara Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 Belum Menguasai : TP 6 Menguasai : TP 6 Kerjasama semua pihak membawa kejayaan kepada Kesultanan Alam Melayu. Nyatakan tanggungjawab kamu berdasarkan aspek-aspek berikut. SP K6.2.6 TP 6 KBAT Mengaplikasi 1 [Apa] Menguasai ilmu pengetahuan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 2 [Apa] Memelihara identiti negara bangsa 3 [Apa] Sanggup berkorban demi negara 4 [Apa] Mentaati raja dan pemimpin 5 [Apa] Berbangga dengan warisan negara 6 [Apa] Memperkukuh jati diri bangsa Tanggungjawab sebagai Rakyat (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 [Apa] Bijaksana dalam menyelesaikan masalah 2 [Apa] Bersikap kreatif dan kritis 3 [Apa] Menjaga dan melindungi kebajikan rakyat 4 [Apa] Memastikan kesejahteraan dan kemakmuran rakyat 5 [Apa] Bersedia menerima sebarang perubahan 6 [Apa] Adil dalam setiap tindakan Tanggungjawab sebagai Pemimpin Bab 7 Sej T2.indd 61 10/20/2023 10:23:17 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
62 Bab 8 Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 136 – 155 Buku Teks: Halaman 138 – 145 Pengasasan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 8.1 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan pengasasan kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis dengan betul. SP 6.3.1 TP 1 8.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 Perlis 1 Kerajaan ini berada di bawah pentadbiran Kedah pada asalnya. 2 Pada tahun 1843, Siam melantik Syed Hussin Jamalullail sebagai Raja Perlis. 3 Baginda menggunakan gelaran . 4 Pusat pemerintahan kerajaan ini terletak di Arau . Kedah 1 Kerajaan ini telah diasaskan oleh Maharaja Derbar Raja . 2 Baginda berasal dari Parsi . 3 Pengasasan kerajaan ini bersumberkan nakshah Hikayat Merong Mahawangsa dan naskhah Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah . 4 Alat kebesaran dari Parsi yang digunakan sebagai alat kebesaran Kedah ialah nobat . Negeri Sembilan 1 Pada awalnya, kerajaan ini berada di bawah pentadbiran Kesultanan Johor Riau . 2 Raja Melewar merupakan anak raja Minangkabau yang diutuskan oleh Raja Minangkabau sebagai pemerintah kerajaan ini. 3 Pada tahun 1773, baginda menggunakan gelaran Yamtuan Seri Menanti yang pertama. Kelantan 1 Pada asalnya, kerajaan ini diperintah oleh beberapa orang raja di dua wilayah yang berasingan. 2 Kedua-dua wilayah ini telah disatukan di bawah pimpinan Long Yunus . 3 Pelantikan baginda diiktiraf oleh Sultan Terengganu dengan memakai gelaran Yang di-Pertuan Kelantan . Phya Songkhram Ramu Wichit Willis Asmara Phya Pelit Bab 8 Sej T2.indd 62 10/20/2023 10:23:56 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
63 Buku Teks: Halaman 141 – 142 Pengasasan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis 8.1 8.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 1 Namakan binatang yang menjadi simbol pada mata wang tersebut. [Apa] Kijang 2 Apakah kerajaan yang dikaitkan dengan penggunaan mata wang tersebut? [Apa] Kerajaan Kelantan 3 Nyatakan zaman pemerintahan pemimpin yang menggunakan mata wang tersebut. [Apa] Semasa pemerintahan Che Siti Wan Kembang 4 Berdasarkan pengetahuan sejarah kamu, mengapakah pemimpin kerajaan ini memilih binatang tersebut sebagai simbol pemerintahan baginda? KBAT Mengaplikasi [Mengapa] Kijang merupakan binatang kesayangan baginda A Jawab soalan-soalan berikut berdasarkan gambar di bawah. SP 6.3.1 TP 2 B Namakan lima daerah yang membentuk kerajaan Negeri Sembilan. SP 6.3.1 TP 2 1 [Di mana] Sungai Ujong 2 [Di mana] Jelebu 3 [Di mana] Jempol 4 [Di mana] Johol 5 [Di mana] Rembau Daerah Negeri Sembilan (Jawapan lain: Tampin/Ulu Muar/Inas/Gunung Pasir) Bab 8 Sej T2.indd 63 10/20/2023 10:23:56 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
64 Buku Teks: Halaman 146 – 147 Hubungan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis dengan Negeri-negeri Melayu yang lain 8.2 A Apakah faktor yang mempengaruhi jalinan hubungan luar berikut? SP 6.3.2 TP 2 8.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 (a) Berlaku melalui persamaan aspek bahasa dan budaya. (b) Persamaan yang wujud telah memudahkan interaksi antara kerajaan di mana setiap kerajaan akan menerima amalan budaya kerajaan yang lain. (a) Persempadanan antara negeri memudahkan perhubungan antara negeri. (b) Selain itu, perkongsian sungai sebagai laluan perhubungan utama mendorong setiap negeri berusaha menjamin keselamatan laluan tersebut. 1 Keserumpunan (a) Penerimaan agama Islam oleh pemerintah diperkukuh lagi dengan peranan ulama melalui kegiatan keagamaan . (b) Kedatangan penuntut daripada pelbagai wilayah membawa kepada perkongsian institusi keagamaan. 3 Agama 2 Geografi Asas Hubungan antara Sesebuah Negeri dengan Negeri Melayu yang Lain Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis menjalinkan hubungan luar dengan negeri-negeri negeri-negeri Melayu yang lain. Faktor Jalinan Hubungan Luar 1 [Apa] Mengukuhkan kedaulatan kerajaan 2 [Apa] Mendapatkan pengiktirafan kedaulatan kerajaan 3 [Apa] Menjamin kemakmuran negeri 4 [Apa] Memantapkan sistem pemerintahan Lengkapkan maklumat berkaitan dengan asas hubungan antara sesebuah negeri dengan negeri Melayu yang lain. SP 6.3.2 TP 2 B Bab 8 Sej T2.indd 64 10/20/2023 10:23:57 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
65 Buku Teks: Halaman 148 – 149 Hubungan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis dengan Negeri-negeri Melayu yang lain 8.2 Kerajaan-kerajaan Melayu menjalinkan hubungan diplomatik dengan negeri-negeri Melayu yang lain. Bagaimanakah terjalinnya hubungan tersebut? SP 6.3.2 TP 3 A Apakah kesan jalinan hubungan diplomatik antara sesebuah negeri dengan negeri-negeri Melayu yang lain melalui tindakan berikut? SP 6.3.2 TP 3 KBAT Menganalisis B 8.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 1 [Bagaimana] Melalui pengiktirafan 2 [Bagaimana] Melalui bantuan pertahanan 3 [Bagaimana] Melalui perkahwinan Tindakan Kesan 1 Sultan Mahmud Shah daripada Kesultanan Melayu Melaka mengiktiraf kerajaan Kedah [Apa] Mewujudkan hubungan antara kerajaan berdaulat yang mempunyai taraf yang sama (a) [Apa] Mengukuhkan hubungan antara negeri Melayu (b) [Apa] Menjamin kedaulatan kerajaan 3 Che’ Ku Wan dikahwinkan dengan Tengku Muhamad, iaitu putera Sultan Terengganu [Apa] Mengekalkan kedaulatan kerajaan daripada campur tangan kuasa asing 2 Long Yunus mendapatkan bantuan daripada kerajaan Terengganu dan kerajaan Reman di Hulu Perak [Apa] Mengekalkan keamanan kerajaan Kelantan 4 Long Gaffar dilantik sebagai Perdana Menteri Kelantan merangkap Panglima Perang Bab 8 Sej T2.indd 65 10/20/2023 10:23:57 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
66 Buku Teks: Halaman 150 – 151 Hubungan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis dengan Negeri-negeri Melayu yang lain 8.2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan hubungan perdagangan kerajaan-kerajaan Melayu. SP 6.3.2 TP 4 A Aspek Huraian 1 Pembinaan pelabuhan (a) Pelabuhan kerajaan Kedah terdiri daripada: (i) [Di mana] Pangkalan Lembah Bujang (ii) [Di mana] Pangkalan Kuala Merbok (iii) [Di mana] Pangkalan Kuala Muda (b) Pelabuhan kerajaan Kelantan: [Di mana] Pangkalan Galoh (c) Pelabuhan kerajaan Perlis: [Di mana] Pelabuhan Kuala Perlis (d) Pelabuhan kerajaan Negeri Sembilan: [Di mana] Pangkalan Sungai Linggi 2 Hasil perdagangan tempatan (a) Barangan tempatan kerajaan Kedah: (i) [Apa] Beras (iv) [Apa] Kapur barus (ii) [Apa] Garam (v) [Apa] Emas urai (iii) [Apa] Damar (vi) [Apa] Gading gajah (b) Barangan tempatan kerajaan Kelantan: [Apa] Emas (c) Barangan tempatan kerajaan Perlis: (i) [Apa] Beras (ii) [Apa] Bijih timah (d) Barangan tempatan kerajaan Negeri Sembilan: (i) [Apa] Bijih timah (iii) [Apa] Kayu gaharu (ii) [Apa] Sirih (iv) [Apa] Kapur barus Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 8.2 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 Sejauh manakah kemajuan aktiviti perdagangan di negara kita pada masa kini? Berikan pendapat kamu. SP 6.3.2 TP 5 KBAT Menilai B 1 [Apa] Aktiviti perdagangan mampu bersaing di peringkat antarabangsa. 2 [Apa] Aktiviti perdagangan menggunakan teknologi dan peralatan moden. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Bab 8 Sej T2.indd 66 10/20/2023 10:23:57 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B