67 Ujian Bulanan 2 1 Lokasi berikut pernah menjadi pelabuhan Kesultanan Johor Riau. Apakah keistimewaan pelabuhan tersebut? I Mempunyai kota II Mudah dimudiki kapal III Sungai yang dalam dan lebar IV Sukar dilintasi oleh kapal musuh A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 2 Apakah barangan yang dibawa oleh pedagang berikut untuk didagangkan di pelabuhan Kesultanan Johor Riau? A Damar B Kelembak C Lada hitam D Kelapa kering 3 Apakah persamaan kegunaan barangan berikut terhadap masyarakat kerajaan Kesultanan Johor Riau? A Pertanian B Perburuan C Persenjataan D Pengangkutan 4 Tokoh berikut terlibat dengan penulisan karya kesusasteraan di Alam Melayu. Bahagian A Jawab semua soalan. Beliau merupakan penulis A Tajul Salatin B Tuhfat al-Nafis C Syair Ungku Puteri D Gurindam Dua Belas 5 Surat Ciri merupakan kalimah ucapan berbentuk puisi yang memuji kebesaran raja-raja Melayu. Apakah bahasa awal yang digunakan dalam Surat Ciri tersebut? A Bahasa Arab B Bahasa Parsi C Bahasa Khmer D Bahasa Sanskrit 6 Maklumat berikut merupakan antara pemerintah Kesultanan Melayu pada abad ke-16 hingga ke-19. Baginda merupakan pemerintah bagi A Kesultanan Pasai B Kesultanan Patani C Kesultanan Acheh D Kesultanan Kedah 7 Maklumat berikut berkaitan dengan sistem pemerintahan dan pentadbiran di negerinegeri Melayu. Tindakan tersebut telah dilakukan oleh A Kesultanan Perak B Kesultanan Pahang C Kesultanan Kelantan D Kesultanan Terengganu 8 Antara berikut, yang manakah pembesar yang berhak untuk menentukan pelantikan Yamtuan Besar di Negeri Sembilan? I Undang Johol II Undang Jempol III Undang Ulu Muar IV Undang Sungai Ujong A I dan II B I dan IV C II dan III D III dan IV 9 Pada abad ke-15, kerajaan Kedah telah diiktiraf sebagai kerajaan yang berdaulat. Pengiktirafan tersebut dilakukan oleh A Kesultanan Perak B Kesultanan Melaka C Kesultanan Pahang D Kesultanan Johor Riau 10 Maklumat berikut merujuk pelabuhan yang berperanan sebagai pusat perdagangan. Di manakah terletaknya pelabuhan tersebut? A Selangor B Kelantan C Terengganu D Negeri Sembilan Panchor Pedagang Jambi Bukhari al-Jauhari • Banteng • Balok Raja Hijau Mewujudkan Ahli al-Hal wa al-Aqad Pangkalan Permata Ujian Bulanan 2 Sej T2.indd 67 10/20/2023 10:33:03 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
68 Bahagian B Jawab semua soalan. 1 Kesultanan Johor Riau banyak menghasilkan karya agung yang menjadi rujukan hingga hari ini. (a) Nyatakan ciri-ciri karya agung tersebut. [F1 Apa] Mampu mencetuskan unsur pemikiran [F2 Apa] Sistem nilai dan kepercayaan [F3 Apa] Falsafah atau pandangan hidup bangsa Melayu [3 markah] (b) Karya persuratan berikut telah dihasilkan pada tahun 1612. Apakah kandungan karya tersebut? [F1 Apa] Asal usul keturunan Raja-raja Melaka [F2 Apa] Adat istiadat kerajaan [F3 Apa] Sejarah Kesultanan Melayu Melaka [3 markah] (c) Jelaskan kepentingan karya agung kepada generasi pada hari ini. KBAT Menganalisis [F1 Apa] Menjadi sumber rujukan sejarawan [F2 Apa] Meningkatkan semangat jati diri [F3 Apa] Menggambarkan ketinggian tamadun [F4 Apa] Melambangkan kebijaksanaan masyarakat pada zaman silam (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 2 Kesultanan Pahang, Perak, Selangor dan Terengganu memiliki keunikan warisan Kesultanan Melayu Melaka. (a) Senaraikan pembesar utama bagi Kesultanan Pahang. (i) [F1 Siapa] Orang Kaya Indera Shahbandar (ii) [F2 Siapa] Orang Kaya Indera Segara (iii) [F3 Siapa] Orang Kaya Pahlawan Jawapan lain: [F4 Siapa] Orang Kaya Indera Perba Jelai [3 markah] Ujian Bulanan 2 Sej T2.indd 68 10/20/2023 10:33:03 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
69 (b) Jelaskan keanggotaan Dewan di-Raja bagi Kesultanan Selangor. [F1 Siapa] Raja Muda [F2 Siapa] Tengku Laksamana [F3 Siapa] Tengku Bendahara [3 markah] (c) Pada pendapat anda, mengapakah institusi beraja masih relevan sehingga kini? KBAT Menilai [F1 Mengapa] Lambang perpaduan rakyat [F2 Mengapa] Lambang kedaulatan negara [F3 Mengapa] Mewujudkan keamanan negara [F4 Mengapa] Mengekalkan warisan tamadun masyarakat silam (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 3 Agama Islam menjadi keutamaan bagi Kesultanan Pahang, Perak, Selangor dan Terengganu. (a) Nyatakan jawatan yang diwujudkan oleh institusi agama di Kesultanan Pahang, Perak, Selangor dan Terengganu. [F1 Apa] Mufti [F2 Apa] Kadi [F3 Apa] Hakim mahkamah syariah [F4 Apa] Pegawai Jabatan Agama Islam [3 markah] (b) Jelaskan peranan tokoh agama terhadap kesultanan-kesultanan tersebut. [F1 Apa] Mentadbir istana [F2 Apa] Mentadbir negeri [F3 Apa] Menganggotai Dewan di-Raja [3 markah] (c) Mengapakah pegangan agama penting kepada setiap manusia? KBAT Menilai [F1 Mengapa] Menjadi panduan dalam kehidupan seharian [F2 Mengapa] Membentuk masyarakat yang berdisiplin [F3 Mengapa] Mengakui kewujudan Tuhan [F4 Mengapa] Menanam nilai-nilai murni kepada penganutnya (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] Ujian Bulanan 2 Sej T2.indd 69 10/20/2023 10:33:03 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
70 Bahagian C Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini. 1 Kesultanan Johor Riau meneruskan tradisi kegemilangan dan keagungan kerajaan awal di Alam Melayu. (a) Jelaskan latar belakang pengasasan Kesultanan Johor Riau. [4 markah] (b) Bincangkan cabaran kesultanan tersebut ke arah membentuk kerajaan yang gemilang. [8 markah] (c) Bagaimanakah pemimpin yang berwibawa dapat menyumbang kemajuan kepada sesebuah negara? KBAT Menilai [8 markah] 2 Kerajaan Kedah, Perlis, Kelantan dan Negeri Sembilan telah berusaha memantapkan pemerintahan masingmasing dengan menjalinkan hubungan dengan negeri-negeri Melayu yang lain. (a) Jelaskan penjalinan hubungan tersebut dari aspek geografi. [4 markah] (b) Bagaimanakah hubungan diplomatik dalam kalangan negeri Melayu terjalin? [8 markah] (c) Bincangkan kepentingan negara kita menjalinkan hubungan dengan negara-negara lain. KBAT Menganalisis [8 markah] (c) Pengukuhan pentadbiran menjadi amalan dalam sesebuah kerajaan. Bincangkan. KBAT Menganalisis [F1 Mengapa] Memudahkan pelaksanaan dasar kerajaan [F2 Mengapa] Mengekalkan kedaulatan kerajaan [F3 Mengapa] Memajukan ekonomi kerajaan [F4 Mengapa] Memastikan sokongan rakyat berterusan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 4 Pada tahun 1837 hingga 1886, Sultan Muhammad II telah mentadbir Kesultanan Kelantan. (a) Jelaskan sumbangan baginda terhadap kesultanan tersebut. [F1 Apa] Mengasaskan Kota Bharu sebagai pusat pemerintahan [F2 Apa] Membina Istana Balai Besar sebagai tempat bersemayam [F3 Apa] Menjadikan Istana Balai Besar sebagai pusat pentadbiran kerajaan Jawapan lain: [F4 Apa] Menguatkuasakan undang-undang syarak [3 markah] (b) Berdasarkan jawapan anda di 4 (a), nyatakan kesan daripada tindakan tersebut. [F1 Apa] Kelantan menjadi sebuah negeri yang aman [F2 Apa] Kelantan menjadi makmur sebagai pusat perdagangan [F3 Apa] Kelantan menjadi tumpuan pedagang dari negara jiran dan negeri Melayu yang lain [3 markah] Imbas Kod QR untuk mendapatkan set jawapan Ujian Bulanan 2 (Bahagian C) Ujian Bulanan 2 Sej T2.indd 70 10/20/2023 10:33:04 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
71 Bab 9 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan dan Perlis Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 156 – 175 Buku Teks: Halaman 158 – 159 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 9.1 A Padankan kerajaan berikut dengan penggunaan gelaran pemerintah yang betul. SP 6.3.3 TP 2 Jelaskan peranan golongan berikut dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran beraja di negara kita. SP 6.3.3 TP 2 B 9.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Sultan 2 Kerajaan Kelantan 3 Kerajaan Perlis Raja 1 Kerajaan Kedah 1 Sultan atau Raja (a) Menduduki hierarki tertinggi dalam pemerintahan beraja. (b) Mengetuai pentadbiran negeri . (c) Mengetuai agama Islam . (d) Menjadi lambang perpaduan rakyat. (a) Wakil pentadbiran kerajaan . (b) Bertanggungjawab terhadap daerah atau jajahan. (a) Berperanan sebagai penguasa di peringkat mukim. (b) Orang perantaraan antara rakyat dengan pemerintah . 2 Pembesar daerah atau jajahan 3 Penghulu Bab 9 Sej T2.indd 71 10/20/2023 10:24:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
72 Buku Teks: Halaman 162 – 163 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 9.1 9.1 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Berdasarkan aspek berikut, jelaskan persamaan kandungan bagi Undang-Undang Tubuh Kerajaan Kedah Darulaman dan Undang-Undang Tubuh Kerajaan Perlis. SP 6.3.3 SP K6.3.7 TP 3 A Huraikan tujuan penggubalan undang-undang dalam sistem pemerintahan sesebuah kerajaan. SP 6.3.3 SP K6.3.7 TP 3 KBAT Menganalisis B • Undang-Undang Tubuh Kerajaan Kedah Darulaman • Undang-Undang Tubuh Kerajaan Perlis 1 (a) Seorang lelaki (b) Berketurunan diraja (c) Berbangsa Melayu (d) Beragama Islam Penggantian pemerintah 2 (a) Raja merupakan Ketua Negeri. (b) Raja sebagai Ketua Agama Islam. Peranan Raja 3 (a) Raja, Menteri dan Jemaah Menteri dilarang menyerahkan negeri atau kuasa kepada kerajaan lain. (b) Raja berperanan melantik Menteri Besar. Tanggungjawab Raja 1 [Apa] Menjamin keadilan rakyat 2 [Apa] Melancarkan pentadbiran kerajaan 3 [Apa] Memakmurkan negeri Tujuan Penggubalan Undang-undang 4 (a) Majlis Mesyuarat Negeri membantu Raja memerintah negeri dan rakyat. (b) Majlis Mesyuarat Negeri dipimpin oleh Menteri Besar sebagai Yang Dipertua. Badan Penasihat Raja 5 (a) Mana-mana warganegara yang berumur 21 tahun ke atas layak menjadi Ahli Dewan Undangan Negeri. (b) Hak ini termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan. Hak rakyat dalam pentadbiran Bab 9 Sej T2.indd 72 10/20/2023 10:24:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
73 Buku Teks: Halaman 164 – 165 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 9.1 Namakan karya sastera sejarah yang mempunyai kaitan dengan keterangan berikut. SP 6.3.3 TP 4 KBAT Menganalisis A 9.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Pada pendapat kamu, apakah peranan generasi masa kini untuk menghargai hasil karya persuratan tersebut? SP 6.3.3 TP 4 KBAT Menganalisis B Keterangan Karya sastera sejarah 1 Karya ini mengisahkan pemerintahan zaman Che Siti Wan Kembang, Puteri Saadong dan Raja Abdullah. 2 Karya ini ditulis semasa zaman pemerintahan Sultan Ahmad Tajuddin Halim Shah II tentang kisah peperangan tentera Kedah. 3 Karya ini memaparkan perkembangan ekonomi dan pentadbiran kerajaan Kedah berdasarkan pembahagian daerah. 4 Hasil penulisan Sa’ad Shukri bin Haji Muda yang mencatatkan sejarah pengasasan kerajaan Kelantan dan peristiwa penting bagi setiap pemerintah. 5 Karya ini menceritakan sejarah istana Kedah dan pentadbiran di Perlis. 6 Karya ini mencatatkan pengasasan kerajaan Kedah, pembukaan kota pentadbiran dan pengislaman pemerintah. [Apa] Hikayat Seri Kelantan [Apa] Syair Sultan Maulana [Apa] Salasilah Atau Tarikh Kerajaan Kedah [Apa] Detik2 Sejarah Kelantan [Apa] Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah [Apa] Hikayat Merong Mahawangsa 1 [Apa] Memelihara dan memulihara hasil karya persuratan dengan baik 2 [Apa] Melahirkan rasa bangga terhadap hasil karya persuratan 3 [Apa] Melakukan kajian dan penyelidikan mendalam terhadap hasil karya persuratan 4 [Apa] Menjadikan hasil karya persuratan sebagai rujukan dan bahan bacaan di perpustakaan atau hak persendirian (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Bab 9 Sej T2.indd 73 10/20/2023 10:24:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
74 Buku Teks: Halaman 166 – 167 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 9.1 Jelaskan jenis warisan kesenian kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis yang mengalami pengubahsuaian berdasarkan gambar berikut. SP 6.3.3 TP 4 A 9.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Pada pendapat kamu, apakah kepentingan warisan kesenian kerajaan tersebut kepada generasi masa kini? SP 6.3.3 TP 4 KBAT Menilai B [Apa] Menjadi tarikan pelancong dari dalam dan luar negara [Apa] Menjadi kemegahan dan tanda kegemilangan kerajaan [Apa] Menunjukkan keunikan identiti setiap kerajaan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Seni persembahan wayang kulit Seni ukir kayu dengan motif alam Seni bina rumah tradisional Melayu 1 2 3 Seni pembuatan batik Seni pembuatan wau Seni pertukangan emas 4 5 6 Seni silat Seni pembuatan anyaman bakul Seni pertukangan keris 7 8 9 Bab 9 Sej T2.indd 74 10/20/2023 10:24:55 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
75 Buku Teks: Halaman 166 – 167 Warisan Kerajaan Kedah, Kelantan dan Perlis 9.1 Berdasarkan pengkajian sejarah kamu, mengapakah generasi masa kini perlu menghargai sejarah pengasasan kerajaan-kerajaan Melayu terdahulu? SP K6.3.5 SP K6.3.6 TP 5 KBAT Menilai 9.1 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 1 Menarik kemasukan pelancong Faktor Huraian Contoh Memupuk semangat patriotisme Menghargai sumbangan tokoh-tokoh silam dalam usaha membangunkan negeri. Tokoh terdahulu berusaha mengekalkan kedaulatan negeri daripada ancaman musuh. [Mengapa] Kedatangan pelancong bertujuan melihat sendiri keunikan tinggalan sejarah di negeri-negeri Melayu. Kehadiran mereka dapat menyumbang kepada peningkatan ekonomi negara terutamanya dalam sektor pelancongan. 2 Mengekalkan nilai seni dan estetika [Mengapa] Warisan sejarah awal pembentukan negerinegeri Melayu sukar ditemui pada masa kini. Warisan itu menjadi inspirasi generasi masa kini untuk memeliharanya dan meneruskan keunikan dan kegemilangannya. 3 Meningkatkan jati diri [Mengapa] Keunikan warisan silam mewujudkan nostalgia kepada generasi masa kini. Warisan sejarah yang ditinggalkan dapat mengimbau kembali peristiwa penting yang pernah berlaku di negara kita. (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) Bab 9 Sej T2.indd 75 10/20/2023 10:24:55 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
76 Buku Teks: Halaman 168 – 169 Keunikan Adat dan Pemerintahan Negeri Sembilan 9.2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan keunikan Adat Perpatih di Negeri Sembilan dengan betul. SP K6.3.4 TP 2 9.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Aspek Keunikan 1 Jurai keturunan (a) Adat ini mengutamakan jurai keturunan sebelah ibu . (b) Kaum perempuan dianggap sebagai Ibu Soko . (c) Setiap anggota suku dianggap sedarah kerana dipercayai berasal daripada moyang perempuan yang sama di sebelah ibu. 2 Pewarisan harta (a) Golongan wanita berhak mewarisi harta pusaka seperti tanah dan rumah . (b) Hal ini demikian kerana ingin menjaga kebajikan wanita. (c) Harta pusaka keluarga akan diwarisi secara turun-temurun daripada ibu kepada anak perempuannya. 3 Pelaksanaan hukuman (a) Hukuman yang dikenakan kepada pesalah adalah bersifat pemulihan , bertujuan memberikan pertimbangan kepada pesalah untuk berubah menjadi lebih baik . (b) Pelaksanaan hukuman dalam adat ini mengutamakan perasaan dan kepentingan pesalah. (c) Sebarang kesalahan kecil boleh diselesaikan dengan cara bermaaf-maafan atau dikenakan hukuman yang ringan . 4 Perkahwinan (a) Perkahwinan sesama suku adalah tidak digalakkan, sebaliknya menggalakkan perkahwinan di luar suku untuk mewujudkan hubungan persaudaraan . (b) Orang semenda merupakan gelaran yang diberikan kepada lelaki yang berkahwin dan tinggal di rumah isteri serta menjadi anggota suku isteri. (c) Mana-mana wanita yang berkahwin sesama suku akan hilang hak mewarisi harta pusaka, manakala lelaki akan kehilangan hak untuk memegang jawatan dalam adat. 5 Upacara kedim (a) Upacara ini dijalankan semasa menerima orang daripada suku lain atau orang luar menjadi ahli suku . (b) Orang baharu akan bersumpah untuk taat setia dan bersaudara dengan ahli suku yang bakal disertainya. (c) Seterusnya, penghebahan akan dilakukan. Bab 9 Sej T2.indd 76 10/20/2023 10:24:56 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
77 Buku Teks: Halaman 170 – 171 Keunikan Adat dan Pemerintahan Negeri Sembilan 9.2 Padankan kumpulan utama dalam masyarakat di Negeri Sembilan berikut dengan betul. A SP 6.3.4 TP 2 Tandakan () bagi pernyataan yang betul berkaitan dengan sistem pemerintahan di Negeri Sembilan pada petak yang disediakan. SP 6.3.4 TP 2 B Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 9.2 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 1 Perut Dibentuk oleh beberapa Perut sebagai keluarga besar 2 Suku Kumpulan terbesar dalam susunan masyarakat Minangkabau 3 Luak Ahli terdiri daripada keturunan sebelah ibu 1 Sistem pemerintahan dan pentadbiran di Negeri Sembilan memberikan penekanan kepada . 2 Adat Perpatih diasaskan oleh . 3 Segala keputusan dalam Adat Perpatih dilakukan secara . 4 Adat Perpatih mengutamakan jurai keturunan sebelah . 5 Perkahwinan sesama suku dalam Adat Perpatih adalah kerana dianggap sebuah keluarga besar. 6 Hukuman yang dijatuhkan dalam Adat Perpatih bersifat . (a) Adat Temenggung (b) Adat Perpatih (a) Dato’ Perpatih Nan Sebatang (b) Datuk Ketemenggungan (a) bersama (b) berasingan (a) bapa (b) ibu (a) pengajaran (b) pemulihan (a) tidak digalakkan (b) digalakkan 3 3 3 3 3 3 Bab 9 Sej T2.indd 77 10/20/2023 10:24:56 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
78 Bab 10 Sarawak dan Sabah Tema: Warisan Negara Buku Teks: Halaman 176 – 205 Buku Teks: Halaman 178 – 179 Sarawak dan Sabah dalam Alam Melayu 10.1 A Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan pusat perdagangan utama di Sarawak. SP 6.4.1 TP 1 10.1 Belum Menguasai : TP 1 Menguasai : TP 1 1 Nyatakan pusat perdagangan utama di Sarawak. [Di mana] Pelabuhan Santubong 2 Apakah jenis penemuan yang ditemukan di Santubong, Sarawak? [Apa] Barangan tembikar zaman Dinasti T’ang dan Sung 3 Senaraikan empat barangan yang dibekalkan di Santubong. (a) [Apa] Kapur barus (b) [Apa] Kayu laka (c) [Apa] Lilin lebah (d) [Apa] Kulit penyu 4 Namakan kerajaan yang berurusan dengan pusat perdagangan berikut. B Padankan tokoh berikut dengan bukti penemuan yang dijumpai oleh mereka di Sarawak. SP 6.4.1 TP 1 Gedong Bukit Sandong Kalka (a) [Apa] Kerajaan Siam Tokoh Bukti penemuan (a) Barangan dagangan dari luar Sarawak (b) Objek barang dagangan, kawasan peleburan bijih besi dan keagamaan (b) [Apa] Kerajaan China 1 Tom Harrison 2 Lucas Chin Bab 10 Sej T2.indd 78 10/20/2023 10:25:30 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
79 Buku Teks: Halaman 180 – 181 Kemunculan Pemerintahan Tempatan 10.2 Lengkapkan maklumat berkaitan dengan bentuk pemerintahan tempatan di Sarawak dengan betul. SP K6.4.6 TP 3 10.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 i-THINK Peta Dakap (a) Pemerintahan jenis ini dibentuk di kawasan pedalaman . (b) Setiap kaum bebas daripada kawalan mana-mana kuasa luar. (c) Tuai Rumah mengetuai masyarakat Iban. (d) Pemimpin kaum Kayan dikenali sebagai Kelunan Maren atau Hipun Uma. (e) Laih Rayeh mengetuai kaum Kelabit . (f) Kaum Kenyah diketuai oleh Peran Lepo . Pemerintahan kerajaan (a) Pemerintahan jenis ini terbentuk kerana wujudnya hubungan dengan kerajaan Alam Melayu . (b) Antara kerajaan yang wujud ialah: (i) Sawaku (ii) Samadong (iii) Kalka (iv) Saribas (v) Melano (c) Pemerintahan ini muncul dari abad ketujuh Masihi hingga abad ke-15 Masihi. Pemerintahan wakil raja (a) Pemerintahan jenis ini dipengaruhi oleh kerajaan di Alam Melayu seperti Kerajaan Majapahit dan Kesultanan Melayu Brunei . (b) Kesultanan Melayu Brunei mengiktiraf suku kaum di pedalaman dan menggelar mereka sebagai Orang Kaya . 1 Kepimpinan kesukuan 2 Kepimpinan lembah sungai Pemerintahan Tempatan di Sarawak Bab 10 Sej T2.indd 79 10/20/2023 10:25:30 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
80 Kemunculan Pemerintahan Tempatan 10.2 A Huraikan peranan Tuai Rumah masyarakat bumiputera di Sarawak. SP K6.4.6 TP 4 Pada pendapat kamu, mengapakah kita perlu mengamalkan nilai muafakat dalam kehidupan seharian? SP K6.4.6 TP 5 KBAT Menganalisis B 10.2 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 1 Mengetuai pentadbiran masyarakat 2 Menyelesaikan masalah 3 Menetapkan tarikh sambutan (a) [Apa] Menjaga keselamatan (b) [Apa] Menjaga keamanan kawasan (a) [Apa] Perkahwinan (b) [Apa] Penceraian (c) [Apa] Peraturan masyarakat (a) [Apa] Hari Gawai (b) [Apa] Perayaan Beranyi (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 [Mengapa] Memudahkan penyelesaian masalah dalam kalangan masyarakat. 2 [Mengapa] Memupuk persefahaman dan mengukuhkan perpaduan dalam kalangan masyarakat. 3 [Mengapa] Membentuk masyarakat yang mengambil berat antara satu sama lain. 4 [Mengapa] Membentuk kehidupan seharian yang harmoni dan sejahtera. Buku Teks: Halaman 182 Bab 10 Sej T2.indd 80 10/20/2023 10:25:31 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
81 10.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Buku Teks: Halaman 182 – 183 Kemunculan Pemerintahan Tempatan 10.2 Jawab soalan-soalan berikut berkaitan dengan sistem pemerintahan tempatan di Sabah. SP 6.4.2 TP 3 1 Mengapakah berlakunya kepimpinan kesukuan di Sabah? [Mengapa] Kewujudan kawasan petempatan di pedalaman Sabah 2 Namakan etnik yang mengamalkan bentuk pemerintahan tempatan tersebut. (a) [Apa] Kadazandusun (b) [Apa] Murut (c) [Apa] Orang Sungai 3 Jelaskan tanggungjawab Babalian di Sabah. (a) [Apa] Menguruskan soal adat (b) [Apa] Menguruskan soal pantang larang 4 Mengapakah berlaku perbezaan corak kepimpinan kesukuan di Sabah? [Mengapa] Keterbukaan kawasan lembah sungai 5 Nyatakan pengaruh luar yang mempengaruhi kepimpinan lembah sungai di Sabah. (a) [Apa] Kesultanan Melayu Brunei (b) [Apa] Kesultanan Sulu (c) [Apa] Ketua bebas 6 Nyatakan kawasan yang dikuasai oleh tokoh-tokoh berikut di Sabah: (a) Sharif Osman: [Di mana] Kawasan Marudu (b) Datu Kurunding: [Di mana] Kawasan Tungku 7 Jelaskan peranan wakil raja dan ketua bebas dalam kepimpinan lembah sungai di Sabah. (a) Wakil raja (i) [Apa] Berkuasa dalam kehakiman (ii) [Apa] Bertanggungjawab menjaga keamanan (iii) [Apa] Berperanan menjaga kebajikan penduduk (iv) [Apa] Mengutip cukai daripada penduduk (v) [Apa] Menjalankan kegiatan perdagangan (b) Ketua bebas (i) [Apa] Mentadbir wilayah di muara sungai (ii) [Apa] Menegakkan kekuasaan (iii) [Apa] Menjalankan undang-undang sendiri Bab 10 Sej T2.indd 81 10/20/2023 10:25:31 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
82 Buku Teks: Halaman 184 – 185 Kegiatan Ekonomi Masyarakat Sarawak dan Sabah 10.3 A Jelaskan kegiatan ekonomi yang dijalankan oleh masyarakat di Sarawak berdasarkan lokasi. SP 6.4.3 TP 4 10.3 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 B Kenal pasti masyarakat Sabah yang menjalankan kegiatan ekonomi berikut dengan betul. SP 6.4.3 TP 4 Lokasi Kegiatan ekonomi 1 Pedalaman (a) [Apa] Mengutip hasil hutan (b) [Apa] Memburu binatang liar (c) [Apa] Menanam padi 2 Lembah sungai (a) [Apa] Menanam padi (b) [Apa] Menanam buah-buahan (c) [Apa] Mengusahakan tanaman sayur-sayuran 3 Pesisir pantai (a) [Apa] Menjalankan kegiatan perdagangan (b) [Apa] Menangkap ikan (c) [Apa] Pertukangan perahu (d) [Apa] Perusahaan sagu 1 Mengutip sarang burung 3 Mengutip hasil hutan 5 Menghasilkan perahu 2 Mengutip hasil laut 4 Menanam buah-buahan 6 Menangkap ikan [Siapa] Murut [Siapa] Berunai, Bajau/Sama, Iranun dan Suluk [Siapa] Murut [Siapa] Kadazandusun, Rungus dan Orang Sungai [Siapa] Berunai, Bajau/Sama, Iranun dan Suluk [Siapa] Berunai, Bajau/Sama, Iranun dan Suluk Bab 10 Sej T2.indd 82 10/20/2023 10:25:31 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
83 Buku Teks: Halaman 188 – 190 Keunikan Masyarakat Bumiputera Sarawak dan Sabah 10.4 A Lengkapkan maklumat berkaitan dengan masyarakat bumiputera di Sabah. SP 6.4.4 TP 4 10.4 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 B Apakah keistimewaan sungai kepada masyarakat di Sarawak dan Sabah? SP 6.4.4 TP 4 KBAT Menganalisis Lokasi Kaum Ciri-ciri 1 Pantai timur dan pantai barat Sabah (a) Bajau/Sama (b) Masyarakat ini dipercayai berasal dari Zamboanga dan Johor. (c) Mereka terkenal dengan kemahiran menunggang kuda . 2 Penampang, Papar, Tuaran, Tambunan dan Ranau (a) Kadazandusun (b) Istilah Dusun diberikan oleh orang Brunei . (c) Istilah tersebut membawa maksud petani pedalaman . 3 Tenom hingga Kalabakan (a) Orang Murut (b) Nama kaum ini diberikan oleh orang Brunei . (c) Nama tersebut bermaksud orang bukit atau orang dari pedalaman pergunungan yang terpencil. Kepentingan Sungai kepada Masyarakat di Sarawak dan Sabah (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) 1 [Apa] Membekalkan sumber air untuk kegunaan harian 4 [Apa] Membekalkan sumber rezeki kepada penduduk 2 [Apa] Berfungsi sebagai jalan pengangkutan 5 [Apa] Menjalankan kegiatan perdagangan 3 [Apa] Menjadi kawasan petempatan atau kampung air 6 [Apa] Tempat melakukan kegiatan rekreasi Bab 10 Sej T2.indd 83 10/20/2023 10:25:31 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
84 Buku Teks: Halaman 200 Keunikan Masyarakat Bumiputera Sarawak dan Sabah 10.4 Gambar berikut berkaitan dengan keunikan seni bina masyarakat tempatan di Sabah. SP 6.4.7 SP K6.4.8 TP 5 KBAT Mengaplikasi A Ulasan: ...................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 10.4 Belum Menguasai : TP 5 TP 6 Menguasai : TP 5 TP 6 Masyarakat di Sabah dan Sarawak bijaksana dalam meneruskan kelangsungan hidup. Apakah kesan daripada situasi tersebut? SP K6.4.7 SP K6.4.8 TP 6 KBAT Menilai B (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [Apa] Mampu menyelesaikan masalah yang dihadapi dalam kehidupan seharian. [Apa] Dapat memanfaatkan sumber alam semula jadi dengan sebaik-baiknya. [Apa] Membentuk masyarakat yang mempunyai sikap tidak mudah berputus asa. 1 2 3 1 Nyatakan kaum yang mendiami rumah tersebut. [Siapa] Kaum Rungus 2 Senaraikan empat bahan asas yang diperlukan untuk membina rumah tersebut. (a) [Apa] Buluh (b) [Apa] Kulit kayu 3 Jelaskan fungsi bahagian rumah berikut: (c) [Apa] Daun nipah (d) [Apa] Kayu bulat (a) Ongkob (b) Apad Ruang bilik keluarga Ruang bilik keluarga (i) Tempat berkumpul untuk majlis-majlis tertentu (ii) Tempat santai bersama-sama penghuni rumah panjang Bab 10 Sej T2.indd 84 10/20/2023 10:25:32 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
85 Ujian Akhir Sesi Akademik 80 Bahagian A [20 markah] Jawab semua soalan. A Dewaraja B Dewa Siva C Cakravatin D Rajadhiraja 4 Rumpai laut merupakan antara hasil laut yang boleh didapati di perairan Alam Melayu. Apakah kegunaannya pada ketika itu? A Bahan pewangi B Bahan makanan C Bahan perhiasan D Bahan perubatan 5 Pertembungan pelbagai budaya dengan bahasa asing telah mempelbagaikan perbendaharaan kata bahasa Melayu. Apakah bahasa Sanskrit yang telah diadaptasikan di dalam bahasa Melayu? I Dosa II Bhasha III Sampan IV Gandum A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 6 Antara berikut, yang manakah merupakan karya sejarah yang masyhur dalam Kerajaan Angkor? I Mahabhrata II Akayet Inra Patra III Nagarakertagama IV Tantu Panggelaran A I dan II C II dan III B I dan IV D III dan IV 7 Jadual berikut berkaitan dengan perkembangan agama dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. Apakah kerajaan X? A Kerajaan Pasai B Kerajaan Acheh C Kerajaan Demak D Kerajaan Majapahit 8 Tokoh berikut pernah dihantar untuk bertugas sebagai wakil tetap oleh kerajaan China di Alam Melayu. Apakah peranan beliau? A Menjadi wakil tetap di Majapahit B Mengetuai kaum Cina di Vyadhapura C Mengesahkan pelantikan raja Champa D Menyebarkan agama Buddha di Funan 9 Maklumat berikut berkaitan dengan tindakan yang telah dilakukan oleh Kesultanan Melayu Melaka. Siapakah pembesar tersebut? I Pembesar pusat II Pembesar daerah III Pembesar jajahan IV Pembesar naungan Wu Ping 1 Maklumat berikut merujuk pusat pentadbiran dan pemerintahan kerajaan Alam Melayu. Apakah kerajaan tersebut? A Kerajaan Angkor B Kerajaan Funan C Kerajaan Champa D Kerajaan Majapahit 2 Maklumat berikut berkaitan dengan perluasan kuasa yang telah dilakukan oleh kerajaan Alam Melayu. Pilih padanan jawapan yang betul. 3 Apakah gelaran yang diberikan kepada pemerintah kerajaan berikut? Mengurniakan kawasan pemakanan kepada pembesar Vyadhapura Menguasai Sumatera, selatan Myanmar, Tanah Melayu dan Segenting Kra Pemimpin Kerajaan A Raja Ganji Sarjuna Gangga Nagara B Suryavarman II Angkor C Che Bong Nga Champa D Sangramadhananjaya Srivijaya Kerajaan Angkor Masa Peristiwa Abad ke-16 Kerajaan X muncul sebagai pusat pengajian agama Islam yang terbesar di Jawa UASA Sej T2.indd 85 10/20/2023 10:31:52 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
86 A I dan II B I dan IV C II dan III D III dan IV 10 Pengislaman pemimpin telah menyebabkan perkembangan agama Islam dalam Kesultanan Melayu Melaka. Siapakah pemimpin pertama yang menganut agama Islam di Melaka? A Sultan Mansur Shah B Sultan Iskandar Shah C Sultan Muzaffar Shah D Sultan Muhammad Shah 11 Maklumat berikut berkaitan dengan peristiwa yang berlaku dalam Kesultanan Johor Riau. Di manakah lokasi pusat pentadbiran tersebut? A Kota Batu B Kota Kara C Tanjung Batu D Sayong Pinang 12 Pedagang Inderagiri turut mengunjungi pelabuhan kerajaan Johor Riau untuk berdagang. Apakah barang yang didagangkan oleh mereka? A Lada hitam B Bijih timah C Damar D Emas 13 Tokoh berikut pernah mengasaskan Kesultanan Melayu di negara kita. Apakah kesultanan tersebut? A Kesultanan Perak B Kesultanan Pahang C Kesultanan Selangor D Kesultanan Terengganu 14 Maklumat berikut merupakan sebahagian daripada alat kebesaran kesultanan Melayu di negara kita. Apakah kesultanan tersebut? A Kesultanan Perak B Kesultanan Pahang C Kesultanan Kelantan D Kesultanan Terengganu 15 Maklumat berikut merujuk sumber rujukan berkaitan dengan pengasasan kerajaan Kedah. Kandungan naskhah tersebut menyatakan kerajaan Kedah telah diasaskan oleh keturunan raja dari A Rom B Parsi C India D China 16 Gambar berikut merupakan mata wang emas yang pernah digunakan dalam kalangan masyarakat Kelantan. Siapakah tokoh yang memperkenalkan mata wang tersebut? A Puteri Saadong B Raja Long Yunus C Sultan Muhammad I D Che Siti Wan Kembang 17 Andaikan anda mahu bertanding dalam pilihan raya sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri di kawasan anda. Anda perlulah berumur A 18 tahun atau lebih B 20 tahun atau lebih C 21 tahun atau lebih D 23 tahun atau lebih 18 Tokoh berikut pernah menghasilkan karya persuratan di negara kita. Apakah judul karya tersebut? A Syair Sultan Maulana B Hikayat Merong Mahawangsa C Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah D Salasilah Atau Tarikh Kerajaan Kedah 19 Maklumat berikut berkaitan dengan latar belakang negeri Sarawak dan Sabah. Apakah kerajaan X? A Kesultanan Melayu Sulu B Kesultanan Melayu Brunei C Kesultanan Melayu Mindanao D Kesultanan Melayu Johor Riau 20 Gambar berikut merujuk kraf tangan yang dihasilkan oleh masyarakat di Sabah. Apakah nama kraf tangan tersebut? A Terendak B Duang C Tayen D Buan Pada tahun 1535, pusat pentadbiran Johor diserang oleh Portugis Bendahara Siwa Raja Wan Ahmad Keris panjang Nang Chayam Naskhah Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah Muhammad Hassan bin Dato’ Kerani Muhammad Kebangkitan kerajaan X telah melemahkan kerajaan Melayu Santubong UASA Sej T2.indd 86 10/20/2023 10:31:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
87 1 Kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan dengan kerajaan-kerajaan luar sezaman yang lain. (a) Jelaskan bentuk-bentuk hubungan tersebut. [F1 Apa] Hubungan perdagangan [F2 Apa] Hubungan keagamaan [F3 Apa] Hubungan diplomatik [3 markah] (b) Senaraikan tiga kerajaan luar yang sezaman dengan kerajaan Funan. [F1 Apa] Empayar Rom [F2 Apa] Empayar Parsi [F3 Apa] Empayar Kushan [F4 Apa] Dinasti Han [3 markah] (c) Pembentukan hubungan tersebut memberikan kesan kepada kerajaan Alam Melayu. Bincangkan pernyataan tersebut. [F1 Mengapa] Membantu memajukan kerajaan Alam Melayu [F2 Mengapa] Mengekalkan kedaulatan kerajaan Alam Melayu [F3 Mengapa] Mengeratkan hubungan persahabatan antara kerajaan [F4 Mengapa] Mendapatkan pengiktirafan daripada kerajaan lain (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 2 Tanaman padi menjadi tanaman penting kepada masyarakat kerajaan Majapahit. (a) Jelaskan faktor-faktor yang membawa kepada situasi tersebut. [F1 Apa] Tanah yang subur [F2 Apa] Sungai Bengawan Solo dan Sungai Brantas membekalkan pengairan air padi sawah [F3 Apa] Binaan beberapa sistem pengairan oleh pemerintah Majapahit [3 markah] (b) Tanaman berikut turut diusahakan dalam kalangan masyarakat kerajaan Alam Melayu. Bahagian B [40 markah] Jawab semua soalan. Bunga cengkih Buah pala Lada hitam UASA Sej T2.indd 87 10/20/2023 10:31:53 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
88 (c) Apakah cara berkesan yang boleh dilakukan untuk memajukan lagi aktiviti pertanian di negara kita? [F1 Bagaimana] Memberikan bantuan insentif dan bengkel kemahiran [F2 Bagaimana] Mengubah kaedah pertanian menggunakan teknologi moden [F3 Bagaimana] Memperkasakan peranan agensi berkaitan [F4 Bagaimana] Memberikan subsidi alatan pertanian seperti benih, baja dan mesin (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 3 Empayar Kesultanan Melayu Melaka meliputi seluruh Semenanjung Tanah Melayu dan kawasan pantai timur Sumatera. (a) Jelaskan bentuk-bentuk pentadbiran yang dilaksanakan oleh Kesultanan Melayu Melaka. [F1 Apa] Pentadbiran pusat [F2 Apa] Pentadbiran kawasan naungan [F3 Apa] Pentadbiran kawasan jajahan [3 markah] (b) Mengapakah pembentukan empayar boleh memberikan manfaat dari aspek politik kepada Kesultanan Melayu Melaka? [F1 Mengapa] Meluaskan wilayah dan jajahan takluk [F2 Mengapa] Mengukuhkan hubungan dengan kerajaan yang ditakluk [F3 Mengapa] Menyekat pengaruh kuasa serantau [3 markah] (c) Pada pendapat anda, mengapakah pembentukan Kesultanan Melayu Melaka memberikan iktibar kepada generasi hari ini? [F1 Bagaimana] Meningkatkan perpaduan dalam kalangan masyarakat [F2 Bagaimana] Bersikap bijaksana dalam menghadapi sebarang cabaran Nyatakan lokasi yang terlibat dengan penanaman: (i) Bunga cengkih: [F1 Di mana] Kepulauan Maluku (ii) Buah pala: [F1 Di mana] Pulau Banda (iii) Lada hitam: [F1 Di mana] Sumatera dan Pulau Jawa [3 markah] LAUT CHINA SELATAN SELAT MELAKA Melaka Johor Bentan Lingga Jambi Kampar Siak Rokan Pahang Patani Kedah Beruas Selangor Kelantan Aru Terengganu Inderagiri U UASA Sej T2.indd 88 10/20/2023 10:31:54 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
89 [F3 Bagaimana] Mengukuhkan taat setia kepada negara [F4 Bagaimana] Berhati-hati dengan kemasukan anasir luar (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 4 Kepimpinan kesukuan diamalkan oleh sebahagian daripada masyarakat tempatan di Sabah. (a) Namakan tiga etnik yang mengamalkan kepimpinan tersebut. [F1 Siapa] Kadazandusun [F2 Siapa] Murut [F3 Siapa] Orang Sungai [3 markah] (b) Apakah gelaran yang digunakan oleh ketua kepimpinan kesukuan di Sabah? [F1 Apa] Orang Tua [F2 Apa] Bobohizan [F3 Apa] Bobolian [F4 Apa] Babalian [3 markah] (c) Sejauh manakah kepimpinan yang baik perlu diamalkan dalam sesebuah masyarakat? [F1 Bagaimana] Menjadi teladan kepada masyarakat [F2 Bagaimana] Berupaya memberikan keselesaan kepada masyarakat [F3 Bagaimana] Bersikap adil dalam melaksanakan tanggungjawab [F4 Bagaimana] Mampu menjalankan tugas dengan berkesan (Jawapan lain yang munasabah boleh diterima) [4 markah] 1 Kepimpinan raja mendorong ke arah kegemilangan pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. (a) Jelaskan peranan raja dalam sistem pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka. [4 markah] (b) Kesultanan Melayu Melaka mempunyai empayar yang luas. Terangkan kepentingan pembentukan empayar oleh kesultanan tersebut. [8 markah] (c) Cadangkan langkah yang boleh diambil untuk mengekalkan kedaulatan negara kita. [8 markah] 2 Walaupun menerima perubahan semasa, namun Adat Perpatih masih mengekalkan keunikannya. (a) Jelaskan keunikan Adat Perpatih dari aspek perkahwinan. [6 markah] (b) Terangkan peranan pemimpin dalam Adat Perpatih. [6 markah] (c) Warisan adat dan tradisi perlu dihargai oleh generasi hari ini. Jelaskan pernyataan tersebut. [8 markah] Bahagian C Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini. Imbas Kod QR untuk mendapatkan set jawapan Ujian Akhir Sesi Akademik (Bahagian C) UASA Sej T2.indd 89 10/20/2023 10:31:54 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
90 Kajian Kes Ilustrasi berikut berkaitan dengan pelabuhan pada zaman Kesultanan Melayu Melaka. Berdasarkan ilustrasi tersebut, anda dikehendaki membuat kajian berkaitan dengan pelabuhan kesultanan tersebut yang panjangnya tidak kurang daripada 300 patah perkataan. Tugasan anda hendaklah merangkumi aspek berikut: (a) Tema (b) Tajuk kajian (c) Nama penulis (d) Standard kandungan (e) Pernyataan masalah (f) Kaedah kajian (g) Kajian literatur (h) Dapatan kajian/Laporan (i) Rumusan (j) Sumber rujukan (k) Lampiran Kajian Kes Sej T2.indd 90 10/20/2023 10:13:44 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
91 Bil. Kriteria Ada Tiada Markah Catatan 1 Perancangan (10 markah) Jadual kerja/senarai semak Tema Tajuk kajian Nama penulis Standard kandungan Menetapkan pernyataan masalah Menyediakan kajian literatur Jumlah 2 Proses Awal (20 markah) Mengumpul maklumat berdasarkan pelbagai sumber rujukan (10 markah) Menyediakan kerangka kasar penulisan (10 markah) 3 Laporan Akhir (70 markah) Pengenalan (5 markah) • Objektif kajian (5 markah) • Kaedah kajian (5 markah) • Dapatan kajian (5 markah) – Pembentukan dan perkembangan pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka (15 markah) – Menilai keistimewaan pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka (10 markah) Iktibar (5 markah) Rumusan (5 markah) • Pengetahuan • Iktibar • Harapan Sumber (5 markah) Lampiran (3 markah) Penilaian umum (2 markah) Pembentangan (10 markah) Jumlah Keseluruhan Gred Borang Senarai Semak Penandaan SMK: .......................................................................................................................................................................................... Nama Calon: ................................................................... Angka Giliran: ....................................................... Tingkatan: ....................................................................... No. Kad Pengenalan: ............................................ Kajian Kes Sej T2.indd 91 10/20/2023 10:13:45 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
92 Contoh Kajian Kes Tema: Warisan Negara Tajuk Kajian: Pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka Berjaya Menjadi sebuah Pelabuhan yang Maju pada Abad ke-15 Nama Penulis: .......................................................................................................................................................................... Standard Kandungan: Kesultanan Melayu Melaka Pernyataan Masalah: Kegiatan perdagangan penting terhadap Kesultanan Melayu Melaka. Buktikan kebenarannya. Bil. Perkara Huraian 1 Kajian Literatur • A. Samad Ahmad, (1986), Sulalatus Salatin, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur • Abdul Rahman bin Ismail (2012), Abdullah Zakaria bin Ghazali dan Zulkarnain bin Abdul Rahman, Penemuan Tarikh Baru Pengasasan Empayar Kerajaan Melayu Melaka, Melaka: IKSEP • Sejarah Kesultanan Melayu Melaka (https://www.academia.edu/27965105/ SEJARAH_KESULTANAN_MELAYU_MELAKA_1) 2 Objektif Kajian • Menjelaskan faktor-faktor pembentukan dan perkembangan pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka • Mengetahui pengurusan perdagangan di pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka • Menghuraikan keistimewaan pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka • Menjelaskan iktibar kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka 3 Kaedah Kajian • Melayari Internet • Membuat rujukan • Lawatan dan pemerhatian 4 Dapatan Kajian (a) Pembentukan dan perkembangan pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka • Terletak di lokasi yang strategik – Di muara Sungai Melaka – Merupakan sebuah perkampungan nelayan – Tempat berjual beli – Pertukaran barang dagangan • Laluan perdagangan utama antara timur dengan barat – Membolehkannya mengawal laluan kapal dagang – Membentuk kerajaan • Bentuk muka bumi berbukit-bukit – Sesuai dijadikan benteng pertahanan – Panduan kapal dagang • Benteng pertahanan dan pelindung semula jadi – Sukar ditembusi oleh musuh • Terlindung daripada tiupan angin monsun – Muara Sungai Melaka terletak di Selat Melaka – Membolehkan kapal dagang datang/berlabuh di Pelabuhan Melaka dengan selamat Contoh Kajian Kes Sej T2.indd 92 10/20/2023 10:07:11 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
93 Pusat perdagangan • Kedudukan strategik – Terletak di laluan perdagangan antara India dengan China – Dikunjungi pedagang dari dalam dan luar Alam Melayu • Pusat pengumpulan dan pengedaran pelbagai barangan – Barang yang dikumpul diedarkan kepada pedagang luar – Timah, emas, kapur barus, hasil hutan dan rempah-ratus – Diperoleh dari negeri naungan, jajahan dan kawasan sekitar Alam Melayu – Barangan luar dibawa ke pelabuhan Melaka – Benang emas, kain pelikat, batu delima, tembikar, wangian dan bahan makanan • Dikunjungi pedagang dari dalam dan luar Alam Melayu – Pedagang yang paling ramai mengunjungi Pelabuhan Melaka adalah dari Arab, China dan Gujerat – Pedagang Alam Melayu yang paling ramai ialah pedagang Pasai dan Jawa – Pedagang lain adalah dari Brunei, Pegu, Parsi, Turki, Mesir, Luzon, Ceylon, Burma, Kemboja, Champa dan Annam • Pusat perkapalan – Pelabuhan Melaka dikunjungi pelbagai kapal besar dan kecil – Kapal kecil terdiri daripada perahu, sampan, ghurab, penjajab, sagur, payar, baluk, lancing, kakap, baling dan kelulus – Kapal besar seperti jong dan bahtera Pengurusan perdagangan • Syahbandar – Mengendalikan perdagangan – Berperanan penting menjadikan Melaka sebagai pelabuhan entrepot – Menguruskan pasar dan gudang – Menjaga kebajikan – Menjaga keselamatan pedagang – Memeriksa alat timbang, sukat dan mata wang – Menjadi hakim di pelabuhan – Menguruskan cukai – Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal • Cukai perdagangan – Cukai pelabuhan yang rendah – Cukai dan bayaran surat kebenaran berniaga di pelabuhan – Sumber pendapatan Kesultanan Melayu Melaka – Dua jenis cukai dikenakan – Cukai rasmi (cukai import) – Dikenali sebagai panduan – Kadarnya berbeza-beza mengikut tempat asal pedagang – Cukai tidak rasmi (dalam bentuk hadiah) – Pedagang dari China dan Jepun – Memberikan hadiah yang nilainya sama dengan cukai lima peratus • Mata wang – Dijalankan dalam dua bentuk – Pertukaran barangan – Berlaku antara barangan dari China dan Alam Melayu – Barangan dari Barat dan India – Penggunaan mata wang (b) Keistimewaan Pelabuhan Kesultanan Melayu Melaka Bil. Perkara Huraian Contoh Kajian Kes Sej T2.indd 93 10/20/2023 10:07:11 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B
94 – Melancarkan urusan jual beli – Awalnya, menggunakan tukaran nilaian – Jongkong timah, serbuk emas dan kulit siput (cowrie) – Mata wang timah – Dikenali sebagai Calains – Terpahat nama Sultan Melaka yang memerintah – Terdapat juga mata wang emas dan perak – Mata wang Parsi, Hormuz dan Cambay • Orang Laut – Memberikan taat setia kepada raja – Memainkan peranan yang penting dalam mengekalkan kestabilan kerajaan – Memastikan urusan perdagangan dijalankan tanpa gangguan – Merupakan pelayar – Penunjuk arah yang cekap kepada pedagang yang berdagang di Melaka – Bertanggungjawab sebagai tentera – Menjamin keselamatan pedagang di perairan Melaka • Kemudahan pelabuhan – Menarik minat pedagang – Gudang tempat menyimpan barang – Kemudahan pengangkutan – Kemudahan bekalan makanan dan minuman – Khidmat membaiki kapal – Tempat penginapan – Syahbandar yang menjaga kebajikan pedagang – Kemudahan tempat ibadat • Semangat rajin berusaha • Menyelesaikan masalah secara bijaksana • Bersikap tidak mudah berputus asa • Bersikap berani meneroka • Mengamalkan sikap terbuka • Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka membuktikan kerajaan di Alam Melayu mampu menjadi bangsa yang maju dan kuat • Kepemimpinan Kesultanan Melayu Melaka berjuang dan berusaha untuk mengembalikan kegemilangan kerajaan • Menjadi sumber inspirasi menjadikan negara sebuah negara yang maju • Mempunyai imej dan jati diri yang tinggi • Warisan Kesultanan Melayu Melaka diteruskan oleh Kesultanan Melayu Johor dan kesultanan yang lain • Dr. Suffian bin Mansor, Dr. Mardiana binti Nordin, Ahmad Salehee bin Abdul Ishak bin Saidoo (2017), Buku Teks KBSM Sejarah Tingkatan 1, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur • Sejarah Kesultanan Melayu Melaka (https://www.academia.edu/27965105/ SEJARAH_KESULTANAN_MELAYU_MELAKA_1) Iktibar Rumusan Sumber Rujukan 5 6 7 Bil. Perkara Huraian Contoh Kajian Kes Sej T2.indd 94 10/20/2023 10:07:11 AM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI MU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKLMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU B