STRATEGI A+ SAINS Tingkatan 3

25 4 Rajah di bawah menunjukkan dua aktiviti sukan yang dilakukan di kawasan bertekanan udara yang berbeza. Nyatakan adaptasi sistem respirasi manusia dalam situasi tersebut. TP 4 The diagram below shows two sport activities performed in different atmospheric pressure area. State the adaptation of respiratory system in both situations. KBAT Menganalisis (a) (b) Tekanan atmosfera rendah Low atmospheric pressure Tekanan atmosfera normal Normal atmospheric pressure [Apa] Kadar pernafasan dan kadar denyutan jantung ditingkatkan sehingga dua kali ganda daripada biasa walaupun semasa keadaan rehat. [What] Breathing rate and heartbeat rates are increased to twice as normal even during rest. Kadar pernafasan meningkat and sel badan akan melakukan respirasi anaerobik apabila berlaku keadaan sangat kekurangan/hutang oksigen. The breathing rate increases and body cells will perform anaerobic respiration when there is a severe lack/indebtedness of oxygen. 1 Jalankan aktiviti dalam kumpulan yang terdiri daripada 3 orang murid. Conduct the activity in groups of 3 students. 2 Setiap kumpulan diminta mengumpul maklumat daripada pusat sumber atau Internet tentang respirasi haiwan melalui Each group is required to collect information from the resource centre and the Internet about respiration of animals through (a) kulit lembap moist skin (b) insang gills (c) trakea trachea 3 Persembahkan hasil dapatan anda di hadapan kelas dalam bentuk persembahan Multimedia menggunakan Microsoft PowerPoint yang mengandungi aspek-aspek berikut: Present your findings in front of the class in the form of Multimedia presentation using the Microsoft PowerPoint which includes the following aspects: (a) Tajuk Title (b) Objektif Objective (c) Perbincangan Discussion (e) Kesimpulan Conclusion Aktiviti PAK-21 KBAT Menilai Aktiviti STEAM Projek Kumpulan PAK-21 PdPc TP 5 2.4 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 2 4th.indd 25 17/10/2023 4:03:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

26 Jawab soalan-soalan berikut. SP 2.5.1 Answer the following questions. 1 Lukis dan labelkan rajah liang stoma. TP 2 KBAT Menganalisis Draw and label the diagram of stomatal pore. Nukleus Nucleus Liang stoma Stomatal pore Sel epidermis Epidermal cells Sel pengawal Guard cells Kloroplas Chloroplast 2 Garis jawapan yang betul. TP 3 Underline the correct answer. (a) Pembukaan dan penutupan liang stoma dipengaruhi oleh kesegahan ( sel-sel pengawal / sel-sel epidermis ). The opening and closing of the stomatal pores are influenced by the turgidity of ( guard cells / epidermal cells ). (b) Apabila sel pengawal ( segah / flasid ) liang stoma akan terbuka. Sebaliknya, apabila sel pengawal ( segah / flasid ) liang stoma akan tertutup. When the guard cells become ( turgid / flaccid ) the stomatal pore opens. On the other hand, when the guard cells become ( turgid / flaccid ) the stomatal pore closed. (c) Kesegahan sel-sel pengawal dipengaruhi oleh kepekatan ( ion terlarut / gas respirasi) dalam sel pengawal dan sel epidermis yang mengelilinginya. The turgidity of the guard cells is influenced by the concentration of ( dissolved ions / respiratory gases ) in the guard cells and the epidermal cells surrounding it. (d) Osmosis ialah pergerakan ( molekul-molekul air / molekul-molekul garam ) dari kawasan yang ( banyak / sedikit ) molekul air ke kawasan yang ( banyak / sedikit ) molekul air melalui membran separa telap sehingga mencapai keseimbangan. Osmosis is the movement of ( water molecules / salts molecules ) from the area of ( many / less ) water molecules to the area of ( many / less ) water molecules through a semi-permeable membrane until an equilibrium is reached. (e) Dalam keadaan terang, sel pengawal menyerap air secara ( osmosis / resapan ) dan menjadi segah, menyebabkan ( pembukaan / penutupan ) liang stoma. Dalam keadaan gelap, sel pengawal kehilangan air lalu menjadi flasid, menyebabkan ( pembukaan / penutupan ) liang stoma. When there is light, guard cells take up water by ( osmosis / diffusion ) and become turgid, resulting in the ( opening / closing ) of the stomatal pore. When it is dark, the guard cells lose water and become flaccid, resulting in the ( opening / closing ) of the stomatal pore. Buku Teks: Halaman 67 – 71 Pertukaran Gas dalam Tumbuhan 2.5 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 2 4th.indd 26 17/10/2023 4:03:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

27 3 Tandakan (✓) bagi keadaan persekitaran yang menyebabkan liang stoma terbuka seperti dalam rajah. TP 3 Mark (✓) for the environmental conditions that cause the stomatal pore to open as shown in the diagram. Keadaan persekitaran / Environmental condition (a) Keamatan cahaya tinggi / High light intensity ✓ (b) Keamatan cahaya rendah / Low light intensity (c) Kandungan ion garam mineral dalam sel pengawal tinggi High content of mineral salt ions in the guard cells ✓ (d) Kandungan air dalam sel epidermis tinggi High content of water in the epidermal cells 4 Nyatakan sama ada stoma terbuka atau tertutup dan terangkan kepentingannya dengan melengkapkan jadual di bawah. TP 4 State whether the stoma is open or closed and explain its importance by completing the table below. Keadaan persekitaran Surrounding condition Keadaan stoma Stoma condition Kepentingan Terbuka Importance Opens Tertutup Closed (a) Cuaca panas Hot weather ✓ [Mengapa] Liang stoma terbuka membenarkan penyerapan gas karbon dioksida dan pembebasan oksigen semasa fotosintesis. [Why] The opening of stomatal pores allows the absorption of carbon dioxide and the release of oxygen during photosynthesis. (b) Cuaca sangat panas Very hot weather ✓ Liang stoma tertutup mengurangkan kehilangan air melalui penyejatan. Closed stomatal pores reduce the loss of water through evaporation. 1 Jalankan aktiviti dalam kumpulan yang terdiri daripada 4 orang murid. Conduct the activity in groups of 4 students. 2 Setiap kumpulan diminta mengumpul maklumat daripada pusat sumber atau Internet tentang Each group is required to collect information from the resource centre and the Internet about (a) kesan pencemaran ke atas tumbuhan the impact of pollution on plants (b) langkah pencegahan dalam konteks tempatan atau global the preventive measures in local and global context 3 Persembahkan hasil dapatan anda dalam kelas dalam bentuk persembahan multimedia yang mengandungi aspek-aspek berikut: Present your findings in the class in the form of multimedia presentation which includes the following aspects: (a) Tajuk / Title (b) Objektif / Objective (c) Perbincangan / Discussion (d) Kesimpulan / Conclusion Aktiviti PAK-21 2.5 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 Ulasan: ................................................................................................................................................. Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 KBAT Menilai Aktiviti STEAM TP 5 Projek Kumpulan PAK-21 PdPc Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 2 4th.indd 27 17/10/2023 4:03:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

28 Jawab semua soalan. / Answer all questions. Bahagian A 1 Rajah 1 menunjukkan lintasan impuls saraf di dalam sistem saraf manusia. Diagram 1 shows the pathway of nerve impulses in the human nervous system. Rangsangan Stimulus Gerak balas Response Sistem saraf pusat Central nervous system Neuron deria Sensory neurone P R Q Rajah 1 / Diagram 1 Apakah P, Q dan R? What are P, Q and R? P Q R A Reseptor Receptor Saraf tunjang Spinal chord Efektor Effector B Neuron motor Motor neurone Neuron perantaraan Interneurone Otak Brain C Efektor Effector Neuron motor Motor neurone Reseptor Receptor D Reseptor Receptor Neuron motor Motor neurone Efektor Effector 2 Rajah 2 menunjukkan bahagian utama sistem saraf manusia. Diagram 2 shows the major parts of a human nervous system. Sistem saraf manusia Human nervous system Sistem saraf pusat Central nervous system Otak Brain X Sistem saraf periferi Peripheral nervous system Rajah 2 / Diagram 2 Apakah satu contoh tindakan badan yang dikawal secara khusus oleh X? What is an example of body action that is specifically controlled by X? A Bernafas C Lentingan lutut Breathing Knee jerk B Menyanyi D Berfikir Singing Thinking 3 Rajah 3 menunjukkan satu keadaan kecacatan penglihatan. Diagram 3 shows a state of vision defect. Rajah 3 / Diagram 3 Bagaimanakah kecacatan penglihatan ini boleh diperbaik? How can this vision defect be corrected? A Menggunakan kanta cembung By using a convex lens B Menggunakan kanta cekung By using a concave lens C Menggunakan kanta silinder By using a cylindrical lens D Menggunakan kanta dwifokus By using a bifocal lens 4 Rajah 4 menunjukkan bahagian-bahagian lidah berlabel J, K dan L. Diagram 4 shows the parts of the tongue labelled J, K and L. J L K L Rajah 4 / Diagram 4 Antara makanan berikut, yang manakah dapat dikesan oleh bahagian J, K dan L? Which of the following food can be detected by parts J, K and L? J K L A Peria Bitter gourd Daging Meat Limau Lime B Peria Bitter gourd Madu Honey Limau Lime C Daging Meat Garam Salt Peria Bitter gourd D Garam Salt Daging Meat Peria Bitter gourd Ujian Bulanan 1 (Bab 1 – Bab 2) Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 28 17/10/2023 3:55:22 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

29 5 Antara faktor berikut, yang manakah mempengaruhi kepekaan kulit terhadap rangsangan? Which of the following factors affect the skin sensitivity towards stimulus? I Kekuatan rangsangan The strength of stimulus II Bilangan efektor The number of efectors III Ketebalan epidermis The thickness of the epidermis IV Bilangan reseptor The number of receptors A I dan/and II C II dan/and III B III dan/and IV D I dan/and IV 6 Susun langkah-langkah P, Q, R dan S bagi menerangkan mekanisme bau. Arrange steps P, Q, R and S to explain the mechanism of smell. P – Wap bahan kimia larut dalam lapisan mukus Chemical vapour dissolves in mucus layer Q – Rangsangan bahan kimia dalam udara masuk ke dalam rongga hidung Chemical stimulus in the air enters the nasal cavity R – Sel-sel deria bau menghasilkan impuls saraf The sensory cells for smell produce nerve impulses S – Otak mentafsirkan impuls saraf dan bau dikenal pasti The brain interprets the nerve impulses and the smell is identified A P → Q → R → S C Q → R → P → S B Q → P → R → S D S → P → Q → R 7 Peta alir dalam Rajah 5 menunjukkan laluan udara yang masuk ke dalam sistem respirasi manusia. The flow map in Diagram 5 shows the pathway of air that enters the human respiratory system. P Trakea Trachea Bronkiol Bronchiole Q R Rajah 5 / Diagram 5 Apakah organ P, Q dan R? What are organs P, Q and R? P Q R A Mulut Mouth Bronkus Bronchus Alveolus Alveolus B Hidung Nose Esofagus Oesophagus Peparu Lungs C Hidung Nose Bronkus Bronchus Alveolus Alveolus D Peparu Lungs Bronkus Bronchus Salur darah Blood vessel 8 Rajah 6 menunjukkan struktur X dalam peparu manusia. Diagram 6 shows structure X in the human lungs. X Rajah 6 / Diagram 6 Apakah ciri-ciri struktur X yang membolehkan proses resapan gas berlaku dengan cekap? What are the characteristics of structure X that allow efficient gas diffusion process? I Permukaan yang licin Smooth surface II Permukaan yang lembap Moist surface III Dinding sel yang sangat nipis hanya setebal satu sel Very thin cell wall which is only one cell thick IV Kurang jaringan kapilari darah Less network of blood capillaries A I dan/and II C II dan/and III B III dan/and IV D I dan/and IV 9 P, Q, R dan S ialah langkah-langkah proses pengangkutan oksigen dalam darah manusia. P, Q, R and S are steps in the process of transportation of oxygen in the human blood. P – Oksihemoglobin terurai dan oksigen dibebaskan ke sel-sel badan Oxyhaemoglobin decomposes and oxygen is released to body cells Q – Oksigen meresap dari alveolus ke dalam kapilari darah Oxygen diffuses from the alveolus into blood capillaries R – Oksigen bergabung dengan hemoglobin membentuk sebatian oksihemoglobin Oxygen combines with haemoglobin to form oxyhaemoglobin compound S – Oksigen masuk ke peparu semasa proses tarik nafas Oxygen enters the lungs during inhalation process Antara yang berikut, yang manakah menunjukkan urutan proses pengangkutan oksigen dalam darah manusia yang betul? Which of the following correctly shows the sequence in oxygen transport process in the human blood? A P → R → Q → S B S → P → R → Q C S → Q → R → P D R → P → S → Q Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 29 17/10/2023 3:55:22 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

30 10 Rajah 7 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji kesan asap rokok terhadap peparu. Diagram 7 below shows an experiment set-up to investigate the effects of cigarette smoke to lungs. Termometer Thermometer Rokok Cigarette Kapas lembap Moist cotton Larutan penunjuk hidrogen karbonat Hydrogen carbonate indicator solution Ke pam penapis To filter pump Rajah 7 / Diagram 7 Antara yang berikut, yang manakah ialah pemerhatian yang betul bagi eksperimen tersebut? Which of the following are the correct observations for the experiment? I Suhu meningkat Temperature increases II Warna kapas kekal putih The colour of white cotton is retained III Larutan penunjuk hidrogen karbonat bertukar dari merah ke hijau The colour of hydrogen carbonate indicator solution changes from red to green IV Larutan penunjuk hidrogen karbonat bertukar dari merah ke kuning The colour of hydrogen carbonate indicator solution changes from red to yellow A I dan/and II B III dan/and IV C II dan/and III D I dan/and IV Bahagian B 1 (a) Padankan afektor dan efektor dengan contoh yang betul. Match the affector and effector with the correct examples. (ii) Efektor Effector (i) Afektor Affector Fotoreseptor Photoreceptor Kelenjar Gland Otot Muscle [2 markah/marks] TP 1 (b) Tulis ‘Benar’ bagi pernyataan yang betul dan ‘Palsu’ bagi pernyataan yang salah mengenai sistem saraf manusia. Write ‘True’ for the correct statement and ‘False’ for the wrong statements about the human nervous system. Pernyataan Statements Benar atau Palsu True or False (i) Sistem saraf mengawal dan mengkoordinasi organ dan bahagian badan The nervous system controls and coordinates the organs and parts of the body Benar True (ii) Tindakan terkawal dikawal oleh sistem saraf pusat Controlled actions are controlled by the central nervous system Palsu False (iii) Afektor menerima rangsangan dan menghasilkan impuls saraf Affectors receive stimuli and produce nerve impulses Benar True [2 markah/marks] TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 30 17/10/2023 3:55:22 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

31 2 (a) Padankan struktur pada lidah yang berikut dengan nama yang betul. Match the following structures of the tongue with the correct name. Struktur pada lidah Structures of the tongue Nama Name Tunas rasa Taste bud Sel penyokong Supporting cell Papila Papilae Koroid Choroid (i) (ii) [2 markah/marks] TP 1 (b) Isi tempat kosong dengan jenis makanan yang dapat dirasa pada bahagian lidah yang berlabel. Fill in the blanks with the type of food that can be tasted on the labelled parts of the tongue. Garam Salt Peria Bitter gourd Jus lemon Lemon juice Gula Sugar X : Peria / Bitter gourd Y : Jus lemon / Lemon juice Z : Garam / Salt [2 markah/marks] TP 2 Bahagian C 1 Ketebalan epidermis kulit berbeza pada bahagian-bahagian berbeza pada tubuh manusia. Jadual 1 menunjukkan ketebalan epidermis bagi beberapa bahagian tubuh manusia. The thickness of epidermis of the skin varies in different parts of the human body. Table 1 shows the thickness of the epidermis of a few parts of the human body. Bahagian tubuh Part of the body Ketebalan epidermis Thickness of epidermis (μm) Pipi / Cheek 38.8 Cuping telinga / Earlobes 30.0 Abdomen / Abdomen 46.6 Lengan / Forearm 74.9 Punggung / Buttock 96.5 Jadual 1 / Table 1 Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 31 17/10/2023 3:55:22 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

32 (a) (i) Berdasarkan Jadual 1, cadangkan bahagian tubuh yang paling sesuai untuk menerima suntikan. KBAT Menganalisis Based on Table 1, suggest the part of the body that is most suitable to receive injections. [Apa] Punggung / [What] Buttock [1 markah/mark] TP 2 (ii) Jelaskan jawapan anda. Explain your answer. [Mengapa] Kerana bahagian ini mempunyai epidermis yang tebal dan kurang bilangan reseptor sakit. Maka, kurang rasa sakit. / [Why] Because this part of the body has thick epidermis and less number of pain receptors. Thus, less pain. [2 markah/marks] TP 3 (b) Beri dua faktor yang mempengaruhi kepekaan kulit. Give two factors that influence the sensitivity of the skin. – [Apa] Ketebalan lapisan epidermis / The thickness of the epidermal layer – [What] Bilangan reseptor / The number of receptors [2 markah/marks] TP 2 (c) Penduduk di negara sejuk lazimnya memakai penutup telinga semasa musim sejuk. Jelaskan mengapa. KBAT Mengaplikasi People in cold countries normally wear earmuffs during cold winter days. Explain why. [Mengapa] Cuping telinga mempunyai epidermis yang paling nipis. Oleh itu, bahagian ini akan mengesan kesejukan paling cepat. Dengan memakai penutup telinga, telinga dapat dilindungi daripada sejuk melampau. [Why] Earlobes have thin epidermis. Thus, this part of the body will be the first to detect cold. Wearing earmuffs can protect the ears from extreme cold. [3 markah/marks] TP 3 2 (a) (i) Ros memakai cermin mata berkanta cembung. Apakah jenis kecacatan penglihatan yang dihidapi Ros? Ros is wearing convex lens spectacles. What is her vision defect? [Apa] Rabun dekat / [What] Long-sightedness [1 markah/mark] (ii) Nyatakan keadaan penglihatan Ros jika dia tidak memakai cermin mata. KBAT Menganalisis State her vision problem if Rose is not wearing spectacles. [Bagaimana] Boleh melihat objek jauh dengan jelas tetapi objek dekat kelihatan kabur. [How] Able to see distant objects clearly but near objects are blurred. [2 markah/marks] TP 4 (b) (i) Dalam satu kajian lapangan di taman sekolah, Ali menyedari bahawa dia sukar membezakan warna-warna bunga, terutamanya warna merah dan hijau. Apakah jenis kecacatan penglihatan Ali? In a field study at the school garden, Ali realises that he has problem to distinguish the colours of flowers, especially red and green. What is Ali’s vision defect? Rabun warna / Colour blindness [1 markah/mark] TP 1 (ii) Nyatakan sebab kecacatan tersebut berlaku. KBAT Mengaplikasi State the cause of the defect. [Mengapa] Disebabkan kecacatan atau kekurangan sel kon yang mengesan warna dalam retina matanya. [Why] Due to defect or lack of cone cells that detect colour in the retina of his eyes. [2 markah/marks] TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 32 17/10/2023 3:55:22 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

33 (iii) Bagaimanakah masalah tersebut dapat dibetulkan? / How can the problem be corrected? [Bagaimana] Rabun warna ialah sejenis penyakit genetik yang tidak dapat dibetulkan dan belum ada rawatan. [How] Colour blindness is a genetic disorder which cannot be corrected and has no treatment yet. [2 markah/marks] TP 2 3 Jadual 2 menunjukkan komposisi bagi udara hembusan dan udara sedutan manusia. Table 2 shows the composition of human inhaled and exhaled air. Komponen / Component Udara sedutan / Inhaled air Udara hembusan / Exhaled air Oksigen / Oxygen 21.0% 16.0% Karbon dioksida / Carbon dioxide 0.03% 4% Nitrogen / Nitrogen 78.1% 78.1% Wap air / Water vapour Kurang / Lesser Lebih banyak / More Suhu / Temperature Boleh berubah-ubah May vary Pada suhu badan manusia At human body temperature Jadual 2 / Table 2 (a) Bandingkan kandungan oksigen dan karbon dioksida dalam udara sedutan dan udara hembusan. Compare the oxygen and carbon dioxide contents in inhaled air and exhaled air. KBAT Menganalisis [Apa] Kandungan oksigen adalah lebih tinggi dalam udara sedutan daripada udara hembusan, manakala kandungan karbon dioksida pula lebih tinggi dalam udara hembusan. [What] The oxygen content is higher in inhaled air than in exhaled air, whereas the carbon dioxide content is higher in exhaled air. [1 markah/mark] TP 4 (b) Huraikan jawapan anda di 3(a). / Describe your answer in 3(a). KBAT Menganalisis [Mengapa] Oksigen yang disedut masuk ke dalam sistem respirasi digunakan untuk proses respirasi sel yang membebaskan karbon dioksida keluar dari tubuh semasa hembusan nafas. Oleh itu, udara hembusan mengandungi kurang oksigen dan lebih karbon dioksida berbanding dengan udara sedutan. [Why] Oxygen inhaled into the respiratory system is used for cell respiration process that releases carbon dioxide out of the body during exhalation. Therefore, exhaled air contains less oxygen and more carbon dioxide compared to inhaled air. [2 markah/marks] TP 4 (c) Beri satu persamaan antara udara sedutan dengan udara hembusan. Jelaskan. KBAT Menganalisis Give one similarity between the inhaled and exhaled air. Explain. [Apa] Kandungan gas nitrogen dalam udara sedutan dan udara hembusan adalah sama iaitu 78.1%. Ini disebabkan gas nitrogen tidak digunakan semasa respirasi oleh sel badan manusia. [What] The content of nitrogen gas in inhaled air is the same as in exhaled air, which is 78.1%. This is because nitrogen gas is not used in respiration by human body cells. [2 markah/marks] TP 4 (d) Mengapakah kita merasa lebih panas apabila berada di ruang yang sempit dengan ramai orang? Jelaskan berdasarkan data dalam Jadual 2. KBAT Menganalisis Why do we feel warmer when we are in a cramped space with lots of people? Explain based on the data in Table 2. Di dalam ruang yang kecil, kandungan oksigen adalah terhad. Proses pernafasan yang dilakukan oleh ramai orang menyebabkan kandungan oksigen di udara dalam ruang tersebut berkurangan dan kandungan karbon dioksida meningkat. Ini menyebabkan suhu udara sekeliling lebih tinggi dan kita berasa lebih panas. In a small space, the oxygen content is limited. Breathing process carried out by many people causes the oxygen content in the space reduces and the carbon dioxide content increases, resulting in higher temperature. So, we feel warmer. [3 markah/marks] TP 4 Strategi A+ Sains Tkt 3-Ujian Bln 1 4th.indd 33 17/10/2023 3:55:23 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

34 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.1.1 Answer the following questions. 1 Isi tempat kosong dengan perkataan yang betul mengenai fungsi sistem pengangkutan dalam organisma. TP 2 Fill in the blanks with the correct words about the function of transport system in organisms. (a) Mengangkut oksigen dan nutrien ke sel-sel badan untuk proses respirasi sel bagi menghasilkan tenaga. Transport oxygen and nutrient to the body cells for cell respiration process to produce energy. (b) Mengangkut air dan garam mineral serta hasil fotosintesis dalam tumbuhan. Transport water and mineral salts and also products of photosynthesis in plants. (c) Menyingkirkan bahan kumuh seperti karbon dioksida untuk mengelakkan ketoksikan dalam sel. Eliminates waste products such as carbon dioxide to prevent toxicity in cells. (d) Membolehkan proses pertukaran gas dan bahan keperluan sel berlaku. Enables the exchange of gases and cell’s vital materials to occur. 2 Nyatakan tiga kelebihan organisma di bawah yang membolehkan proses resapan ringkas berlaku dengan mudah dan cekap. TP 3 State three advantages of the organisms shown below that allow a simple diffusion to occur easily and efficiently. [Apa] Tinggal di persekitaran akuatik yang kaya dengan oksigen dan nutrien. [Mengapa] Living in aquatic environments that are rich in oxygen and nutrients. Jarak antara sitoplasma sel dengan persekitaran luar sangat dekat, iaitu hanya satu sel. The distance between cytoplasm and the external environment is very close, which is only one cell thick. Mempunyai jumlah luas permukaan per isi padu yang besar berbanding dengan saiz. Has a large total surface area per volume compared to the size. (a) (b) (c) Bab 3 Pengangkutan Transportation Tema 1: Penyelenggaraan dan Kesinambungan Hidup Buku Teks: Halaman 78 – 120 Buku Teks: Halaman 80 – 82 Sistem Pengangkutan dalam Organisma 3.1 i-THINK Peta Pokok 3.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 34 17/10/2023 4:06:49 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

35 2 Lengkapkan peta buih berganda di bawah untuk menunjukkan persamaan dan perbezaan sistem pengangkutan organisma unisel dan organisma multisel bersaiz besar. TP 4 Complete the double bubble map below to show the similarities and differences of transport system in unicellular organisms and large multicellular organisms. Organisma unisel Unicellular organism Organisma multisel besar Large multicellular organism Nota JLP/I = Jumlah Luas Permukaan per Isi padu / TSA/V = The Total Surface Area per Volume Organisma Organism Amoeba Amoeba Lebah Bee Pokok bunga raya Hibiscus plant Manusia Human Jenis sistem pengangkutan Type of transport system as as as Resapan Diffusion Sistem vaskular Vascular system Bendalir tisu Tissue fluid Sistem peredaran darah Blood circulatory system (as = sama seperti) Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.1.2 Answer the following questions. 1 Namakan jenis sistem pengangkutan bagi organisma berikut. TP 3 Name the type of transport system for the following organisms. Tiada sistem pengangkutan khusus No specific transport system (a) Ada sistem pengangkutan khusus Has specific transport system (b) Pengangkutan bahan penting melalui sistem peredaran darah The transport of vital substances through blood circulatory system (c) Jarak di antara persekitaran luar dengan sel badan sangat jauh The distance between the external environment and body cells is far (d) Nisbah JLP/I berbanding dengan saiz adalah kecil The ratio of TSA/V compared to size is small (e) Nisbah JLP/I berbanding dengan saiz adalah besar The ratio of TSA/V compared to size is big (f) Jarak di antara persekitaran luar dengan sel badan sangat dekat The distance between the external environment and body cells is near (g) Pengangkutan bahan melalui proses resapan ringkas The transport of substances through the process of simple diffusion (h) Mengangkut gas-gas respirasi, nutrien, bahan kumuh Transport respiratory gases, nutrients, waste products (h) 3.1 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Buku Teks: Halaman 80 – 82 Sistem Pengangkutan dalam Organisma 3.1 i-THINK Peta Buih Berganda Peta Titi i-THINK Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 35 17/10/2023 4:06:49 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

36 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.1.3 Answer the following questions. 1 Padankan setiap jenis pengangkutan dalam organisma dengan proses hidup yang terlibat dan kepentingannya. TP 3 Match each type of transport in organisms with the life process involved and its importance. 2 Mengapakah organisma multisel memerlukan sistem pengangkutan yang lebih kompleks dan berkembang? Tandakan (✓) bagi jawapan yang benar. TP 4 KBAT Menganalisis Why do multicellular organisms need more complex and developed transport system? Tick (✓) for the correct answers. (a) Mempunyai nisbah jumlah luas permukaan per isi padu yang besar. Has a large total surface area to volume ratio. (b) Oksigen tidak dapat sampai ke seluruh sel-sel badan secara resapan merentasi permukaan badan. Oxygen cannot reach all body cells by diffusion across the body surface. ✓ (c) Jarak antara sel-sel badan dengan persekitaran luar sangat dekat. The distance between body cells and the external environment is very close. (d) Pengangkutan secara resapan adalah sangat perlahan dan tidak mampu untuk mengangkut cukup nutrien ke seluruh sel-sel badan dengan pantas. Transportation by diffusion is too slow and not able to carry enough nutrients to all body cells quickly. ✓ (e) Memerlukan sistem pengangkutan khusus untuk mengedarkan bahan keperluan sel ke seluruh sel-sel badan dengan cekap. Require specific transport system to transport essential substances to all body cells efficiently. ✓ Jenis pengangkutan Type of transport Proses hidup Life process Kepentingan Importance Mengelakkan ketoksikan sel Prevents cell toxicity Pengangkutan nutrien Transport of nutrient Respirasi sel Cell respiration Menghasilkan tenaga Produces energy Pengangkutan oksigen Transport of oxygen Perkumuhan Excretion Sumber tenaga, menggantikan sel mati dan rosak Source of energy, to replace dead and damaged cells Pengangkutan karbon dioksida Transport of carbon dioxide Pertumbuhan Growth Buku Teks: Halaman 80 – 82 Sistem Pengangkutan dalam Organisma 3.1 3.1 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 36 17/10/2023 4:06:49 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

37 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.2.1 Answer the following questions. 1 Lengkapkan pernyataan di bawah. / Complete the statements below. TP 2 (a) Sistem peredaran darah vertebrata terdiri daripada jaringan salur yang mengandungi darah dan organ mengepam, iaitu jantung untuk memastikan pengaliran darah ke seluruh badan. The vertebrate circulatory system consists of network of vessels that contains blood and a pump, which is the heart that assures blood flows to the whole body. (b) Sistem peredaran darah mempunyai fungsi untuk mengangkut bahan keperluan sel seperti nutrien dan oksigen , dan juga bahan kumuh seperti karbon dioksida, haba dan air berlebihan untuk disingkirkan daripada badan. The circulatory system functions to transport substances required for cells such as nutrients and oxygen , and also waste materials such as carbon dioxide, heat and excess water to be removed from the body. 2 Padankan haiwan dengan rajah sistem peredaran darahnya. Kemudian, namakan sistem peredaran itu. Match the animal to its blood circulatory system diagram. Then, name the blood circulatory system. TP 3 Haiwan Animal Rajah sistem peredaran darah Blood circulatory system diagram Jenis sistem peredaran darah Type of blood circulatory system Mamalia dan burung Mammal dan bird Kapilari di badan Capillaries in the body Jantung Heart Atrium kanan Right atrium Atrium kiri Left atrium Ventrikel Ventricle Kapilari di kulit dan peparu Capillaries in the lungs and skin Sistem peredaran gandadua Double circulatory system Ikan Fish Jantung Heart Atrium Atrium Ventrikel Ventricle Atrium Atrium Kapilari di peparu Capillaries in the lungs Kapilari di badan Capillaries in the body Sistem peredaran gandadua Double circulatory system Reptilia Reptile Ventrikel kanan Right ventricle Ventrikel kiri Left ventricle Kapilari di peparu Capillaries in the lungs Kapilari di badan Capillaries in the lungs Jantung/Heart Atrium kiri Left atrium Atrium kanan Right atrium Sistem peredaran gandadua Double circulatory system Amfibia Amphibian Kapilari insang Gill capillaries Kapilari di badan Capillaries in the body Ventrikel Ventricle Atrium Vena Atrium Vein Arteri Artery Sistem peredaran tunggal Single circulatory system Buku Teks: Halaman 83 – 95 Sistem Peredaran Darah 3.2 3.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 37 17/10/2023 4:06:50 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

38 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.2.2 Answer the following questions. 1 Lengkapkan jadual berikut berpandukan rajah di bawah. TP 3 HEBAT SAINS MODUL 11 Complete the following table based on the diagram below. Struktur berlabel Labelled structure Struktur jantung Structure of the heart Fungsi Function (a) V Aorta Aorta Mengangkut darah beroksigen ke seluruh badan Carries oxygenated blood to all over the body (b) U Arteri pulmonari Pulmonary artery Membawa darah terdeoksigen dari jantung ke peparu Carries deoxygenated blood from the heart to the lungs (c) T Vena pulmonari Pulmonary vein Membawa darah beroksigen dari peparu ke jantung Carries oxygenated blood from the lungs to the heart (d) W Vena kava Vena cava Membawa darah terdeoksigen dari seluruh badan ke jantung Carries deoxygenated blood from all over the body to the heart (e) X Injap sabit Semilunar valve Memastikan darah mengalir sehala/tiada pengaliran balik darah Ensures that blood flows in one direction/no backflow of blood (f) Y Injap trikuspid Tricuspid valve Memastikan darah mengalir sehala/tiada pengaliran balik darah Ensures that blood flows in one direction/no backflow of blood (g) R Ventrikel kiri Left ventricle Mengepam darah beroksigen ke seluruh badan Pumps blood to all over the body (h) S Septum Septum Mengasingkan ruang kanan dan kiri jantung, memastikan tiada percampuran darah beroksigen dan darah terdeoksigen Separates the right and the left chambers of the heart, ensures no mixing of oxygenated and deoxygenated blood 2 Ramalkan apa yang akan berlaku jika struktur S tidak ada. TP 3 KBAT Mengaplikasi Predict what will happen if structure S does not exist. [Apa] Jika S tiada, darah beroksigen akan bercampur dengan darah terdeoksigen. [What] If S does not exist, the oxygenated blood will mix with the deoxygenated blood. W X Y R S T U V Buku Teks: Halaman 83 – 95 Sistem Peredaran Darah 3.2 Laman Web Untuk tujuan pembelajaran Imbas kod QR atau layari http://training.seer. cancer.gov/anatomy/cardiovascular/heart/ structure.html untuk mengetahui lebih lanjut tentang struktur jantung manusia. Laman Web 3.2 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 38 17/10/2023 4:06:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

39 Jawab soalan di bawah. SP 3.2.3 HEBAT SAINS MODUL 25 PISA/TIMSS Answer the question below. 1 Seorang murid ingin mengetahui perubahan kadar denyutan nadi manusia ketika melakukan aktiviti fizikal. Dia mengukur kadar denyutan nadinya sebelum melakukan senaman dan selepas senaman. Kemudian, dia mengukur kadar denyutan nadinya lagi setiap satu minit untuk beberapa minit selepas senaman. Dia melukis graf untuk menunjukkan keputusan yang diperoleh. A student wants to investigate the changes in the human pulse rate when doing physical activities. He measures his pulse rate before doing exercise and after exercise. Then, he measures his pulse rate again at every minute for several minutes. He draws a graph to show the results obtained. (a) Berapakah kadar denyutan nadinya sebelum senaman? TP 2 What is his pulse rate before exercise? 70 denyutan per minit / 70 beats per minute (b) Tandakan (✓) pernyataan yang benar berdasarkan graf. TP 2 Tick (✓) the correct statements by referring to the graph. (i) Kadar denyutan nadinya bertambah sebanyak 40 denyutan per minit His pulse rate increases by 40 beats per minute (ii) Kadar denyutan nadinya mengambil masa yang lebih panjang untuk menurun daripada meningkat His pulse rate takes a longer time to slow down than to increase ✓ (iii)Kadar denyutan nadinya selepas 4 minit bersenam ialah 80 denyutan per minit His pulse rate after 4 minutes of exercising is 80 beats per minute (iv)Kadar denyutan nadinya kembali kepada normal selepas 3 minit His pulse rate returns to normal after 3 minutes ✓ (c) Apakah kepentingan senaman kepada kesihatan badan? TP 3 KBAT Mengaplikasi What are the benefits of exercise to our health? Senaman baik untuk jantung//melancarkan peredaran darah, paras oksigen// mengurangkan berat badan// mengelakkan pengumpulan lemak//merendahkan paras kolesterol darah//membakar lemak//untuk membina otot badan / Exercise is beneficial for the heart,// for good blood circulation, oxygen levels//weight loss//, prevents fat storage, //lowers cholesterol,// burns fat. // builds muscle strength/tone (d) Terangkan mengapa jantung berdenyut lebih cepat apabila kita membuat senaman. TP 4 Explain why our heart beats faster when we exercise. KBAT Menganalisis – [Mengapa] Sel-sel badan kita memerlukan lebih banyak oksigen untuk tenaga, // pengoksidaan makanan memerlukan oksigen dan semasa bersenam lebih banyak bahan kumuh disingkirkan [Why] Our body cells need more oxygen for energy,// oxidation of food needs oxygen and during exercise more waste products are removed – Jantung mengepam lebih banyak darah untuk meningkatkan aliran darah kerana sel-sel kita memerlukan lebih banyak oksigen semasa bersenam. // darah kita mengalir lebih cepat untuk membawa oksigen ke sel-sel dan membuang bahan kumuh/The heart pumps more blood to increase blood flow because our cells need more oxygen during exercise. // our blood flows faster to carry oxygen to body cells and to carry away waste products 0 1 2 3 4 5 6 20 40 60 80 140 120 100 Masa (minit)/Time (minutes) Kadar denyutan nadi (denyutan/minit) Pulse rate (beats/minute) Senaman/ { Exercise 3.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 Buku Teks: Halaman 83 – 95 Sistem Peredaran Darah 3.2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 39 17/10/2023 4:06:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

40 Jawab soalan di bawah. SP 3.2.4 Answer the question below. 1 Sekolah anda akan menganjurkan satu program kesihatan “Minggu sayangi jantung anda”. Rancangkan beberapa aktiviti yang bersesuaian untuk meningkatkan kesedaran supaya mengamalkan gaya hidup sihat dan menjaga kesihatan jantung. HEBAT SAINS MODUL 25 STEAM TP 5 Your school will be organising a “Love your heart week” health program. Plan a number of suitable activities to raise awareness on practicing a healthy lifestyle and maintaining heart health. Padankan tema aktiviti dengan aktiviti yang bersesuaian bagi program kesihatan tersebut. Match the theme of activity with the appropriate activity for the health program. Tema aktiviti / Theme of activity Aktiviti / Activity Pameran tentang bahaya merokok dan penyalahgunaan dadah An exhibition on dangers of smoking cigarette and drug abuse Pertandingan mewarna piramid makanan Food pyramid colouring contest Ceramah tentang penyakit kardiovaskular A talk on cardiovascular diseases Aktiviti senamrobik Aerobic exercise activity Bahaya obesiti The risk of obesity Amalan gaya hidup cergas Active lifestyle practice Amalan gaya hidup sihat Healthy lifestyle practice Pemakanan seimbang A balanced diet 1 Jalankan aktiviti dalam kumpulan yang terdiri daripada 5 orang murid. Conduct the activity in groups of 5 students. 2 Setiap kumpulan diminta merancang satu kempen kesedaran bagi meningkatkan pengetahuan dan pemahaman tentang kesihatan jantung. Each group is required to plan an awareness campaign to enhance the knowledge and understanding of a healthy heart. 3 Seorang ahli daripada setiap kumpulan diminta membuat pembentangan menggunakan Microsoft PowerPoint. Ahli kumpulan lain mendengar dan menyoal hasil kumpulan lain. Setiap pembentangan mestilah mengandungi aspek-aspek berikut: A member of each group is asked to do a presentation using Microsoft PowerPoint. Members of other groups listen and question the ideas presented by other groups. Each presentation must include the following aspects: (a) Tajuk Title (b) Objektif kempen Objectives of the campaign (c) Pelan tindakan Action plan (d) Perbincangan Discussion (e) Kesimpulan Conclusion Buku Teks: Halaman 83 – 95 Sistem Peredaran Darah 3.2 KBAT Menilai Aktiviti STEAM TP 5 Projek Kumpulan PAK-21 PdPc HEBAT SAINS MODUL 25 3.2 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP 5 Aktiviti PAK-21 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 40 17/10/2023 4:06:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

41 Jawab soalan-soalan berikut. Answer the following questions. 1 Lengkapkan jadual di bawah dengan nama dan fungsi setiap komponen darah. SP 3.3.1 TP 1 Complete the table below with the name and function of each blood components. Nama/Name : Sel darah putih White blood cells Nama/Name : Sel darah merah Red blood cells Nama/Name : Platelet Platelets Fungsi/Function: [Apa] Melawan penyakit dengan membunuh mikroorganisma yang masuk ke dalam badan [What] Fight against diseases by killing microorganisms that enter the body Fungsi/Function: Mengangkut oksigen ke seluruh bahagian badan Transports oxygen to all parts of the body Fungsi/Function: Membantu pembekuan darah untuk memberhentikan pendarahan Helps in blood clotting to stop bleeding Buku Teks: Halaman 96 – 100 Darah Manusia 3.3 Apakah jenis darah Encik Danial dan Cik Lin dan apakah gelaran yang sesuai bagi mereka? What are Encik Danial’s and Cik Lin’s blood types, and what are appropriate titles for them? Jenis darah Type of blood Gelaran bagi keserasian darah Title for blood compatibility Wajarkan gelaran yang diberikan Reason for the given title Encik Danial (a) Darah jenis O Blood type O (b) Penderma universal Universal donor (c) Boleh mendermakan darahnya kepada penerima daripada semua jenis kumpulan darah ABO Can donate blood to recipients of all types of ABO blood group Cik Lin (d) Darah jenis AB Blood type AB (e) Penerima universal Universal recipient (f) Boleh menerima darah penderma daripada semua jenis kumpulan darah ABO Can receive blood from donors of all types of ABO blood group Petunjuk: ✓ – tiada penggumpalan / Key: ✓ – no agglutination Penderma darah: Encik Danial Blood donor: Encik Danial Penerima darah / Blood receivers A B O AB ✓ ✓ ✓ ✓ Penerima darah: Cik Lin Blood receiver: Cik Lin Penderma darah / Blood donors A B O AB ✓ ✓ ✓ ✓ 2 Lengkapkan jadual berikut berdasarkan rajah di bawah. SP 3.3.2 TP 4 KBAT Menganalisis Complete the following table based on the diagram below. Untuk tujuan pembelajaran Imbas kod QR atau layari http://www.youtube.com/ watch?v=DZ9UKSPjyIE untuk menonton video tutorial tentang komponen dan kandungan darah manusia. Video Tutorial Video Tutorial 3.3 Belum Menguasai : TP 1 TP 4 Menguasai : TP 1 TP 4 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 41 17/10/2023 4:06:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

42 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.3.2 Answer the following questions. 1 Garis jawapan yang betul. TP 2 Underline the correct answer. (a) Kumpulan darah manusia A, B, AB dan O ditentukan mengikut jenis ( antigen / antibodi ) yang terdapat di permukaan sel darah merah. Human blood groups A, B, AB and O are determined by the type of ( antigen / antibody ) found on the surface of red blood cells. (b) Antibodi bagi darah terdapat dalam ( plasma darah / sel darah putih ). Antibodies for blood are found in ( blood plasma / white blood cells ). (c) Percampuran dua jenis darah yang tidak serasi akan menyebabkan ( penggumpalan / pencairan ) darah. Mixing of two types of blood that are incompatible will cause ( agglutination / dilution ) of blood. (d) Pemindahan darah berlainan jenis yang tidak serasi adalah ( wajar / tidak wajar ) kerana boleh menyebabkan ( kesakitan / kematian ). The transfusion of blood of different types which are incompatible is ( reasonable / unreasonable ) as it may cause ( pain / death ). (e) Penggumpalan darah berlaku apabila ( antibodi / sel darah merah ) menyerang antigen yang sepadan dengannya. Agglutination of blood occurs when an ( antibody / red blood cell ) attacks its corresponding antigen. 2 Lengkapkan jadual di bawah tentang pemindahan darah yang selamat. TP 3 Complete the table below about safe blood transfusion. Jenis kumpulan darah Types of blood groups Jenis antigen dalam sel darah merah Types of antigen in the red blood cell Jenis antibodi dalam plasma darah Types of antibody in blood plasma Pemindahan darah yang selamat Safe blood transfusion Derma kepada Donate to Terima daripada Receive from A A Anti-B A, AB A, O B B Anti-A B, AB B, O AB A dan/and B Tiada antibodi No antibody AB A, B, AB, O O Tiada/ None Anti-A dan/ and Anti-B A, B, AB, O O Buku Teks: Halaman 96 – 100 Darah Manusia 3.3 3.3 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 42 17/10/2023 4:06:51 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

43 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.3.3 Answer the following questions. 1 Padankan masalah kekurangan darah berikut dengan komponen darah yang boleh didermakan. TP 3 Match the following blood deficiency with the component of blood that can be donated. Masalah kekurangan darah Blood deficiency Komponen darah Component of blood (a) Melecur akibat kebakaran Burned due to fire Sel darah merah Red blood cell (b) Pesakit anemia yang kekurangan hemoglobin Anaemia patients who lack haemoglobin Keseluruhan darah Whole blood (c) Pembedahan Operation Platelet darah Blood platelet (d) Pesakit leukemia Leukemia patient Plasma darah Blood plasma 2 Senaraikan kriteria yang melayakkan seseorang untuk menderma darah. TP 3 List the criteria that qualify a person to donate blood. Kriteria penderma darah Blood donor criteria [Apa] Berat badan tidak kurang 45kg [What] Weight is not less than 45kg (a) Bukan homoseksual, atau melakukan seks rambang Not a homosexual, or sexually promicious (b) Sihat tubuh badan, tiada penyakit No health problems (c) Berumur 18 - 60 tahun pada kali pertama Aged 18-60 years old for first time (d) Tidak mengandung, sedang haid atau menyusukan anak Not pregnant, in menstruation or breastfeeding (e) 3.3 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Buku Teks: Halaman 96 – 100 Darah Manusia 3.3 i-THINK Peta Buih Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 43 17/10/2023 4:06:52 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

44 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.4.1 Answer the following questions. 1 Lengkapkan pernyataan berikut. / Complete the following statement. TP 2 Transpirasi ialah proses (a) kehilangan air daripada daun tumbuhan dalam bentuk (b) wap air melalui (c) stoma menerusi proses (d) penyejatan . Transpiration is the process by which plants (a) lose water from the leaves of the plants in the form of (b) water vapour through the (c) stomata by (d) evaporation process. 2 Lengkapkan peta bulatan di bawah dengan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar transpirasi tumbuhan. TP 3 Complete the circle map below with the factors that affect the rate of transpiration in plants. 3 Tandakan (✓) bagi pernyataan yang betul dan (✗) bagi pernyataan yang salah. TP 2 Mark (✓) for the correct statements and (✗) for the incorrect statements. (a) Transpirasi ialah kehilangan air dalam bentuk wap air. Transpiration is the loss of water in the form of water vapour. ✓ (b) Pelembakan terjadi melalui liang stoma dan lentisel pada batang tumbuhan. Guttation occurs through the stomatal pores and lenticels on the stem of plants. ✗ (c) Pelembakan ialah kehilangan air dalam bentuk cecair. Guttation is the loss of water in the form of liquid. ✓ (d) Pelembakan yang berlebihan menyebabkan kelayuan. Excessive guttation causes wilting. ✗ (b) (d) Pergerakan udara Air movement Suhu persekitaran Surrounding temperature (a) (c) Kelembapan udara Air humidity Keamatan cahaya Light intensity Faktor yang mempengaruhi kadar transpirasi Factors that affect the rate of transpiration Internet Buku rujukan Reference book Buku teks Textbook Guru Teacher Buku Teks: Halaman 102 – 111 Pengangkutan dalam Tumbuhan 3.4 i-THINK Peta Bulatan 3.4 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 44 17/10/2023 4:06:52 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

45 Jawab soalan berikut. SP 3.4.2 Answer the following question. 1 Susan ingin mengkaji proses transpirasi dalam tumbuhan untuk menunjukkan bahawa air bergerak dalam tumbuhan dan dibebaskan sebagai wap air ke udara. Susan menggunakan sepohon pokok dalam pasu yang sihat untuk penyiasatan saintifiknya. TP 1 Susan wants to study the transpiration process in plants to show that water moves in plants and is released as water vapour into the air. Susan uses a healthy potted plant for her scientific investigation. (a) Prosedur dan pemerhatian yang manakah adalah betul dan tepat bagi penyiasatan saintifik tersebut? Tandakan (✓) bagi jawapan yang betul. Which procedure and observation are correct and accurate for the scientific investigation? Mark (✓) for the correct answer. (i) Prosedur: Letakkan air di dalam bekas di bawah pokok Pemerhatian: Air akan hilang daripada bekas Procedure: Put water in a container under the plant Observation: Water will disappear from the container (ii) Prosedur: Letakkan satu dahan yang telah dipotong daripada pokok itu di dalam beg plastik Pemerhatian: Titisan air akan dapat dilihat di dalam beg plastik Procedure: Place a cut branch from the plant in a plastic bag Observation: Water droplets will be seen in the plastic bag (iii)Prosedur: Tutup pokok dengan beg plastik dan siram pokok tersebut setiap hari Pemerhatian: Titisan air akan dapat dilihat di dalam beg plastik Procedure: Cover the plant with a plastic bag and water the plant every day Observation: Water droplets will be seen in the plastic bag ✓ (iv) Prosedur: Letakkan satu dahan yang telah dipotong daripada pokok itu di dalam segelas air berwarna Pemerhatian: Warna daun akan berubah. Procedure: Place a cut branch from the plant in a glass filled with coloured water Observation: The leaves will change colour. (b) Bagaimanakah proses transpirasi membantu tumbuhan? TP 3 KBAT Mengaplikasi How does the transpiration process help plants? Daya transpirasi membantu menarik air dan garam mineral ke atas dari akar ke batang dan daun / sejatan wap air pada daun membantu menyejukkan tumbuhan semasa cuaca panas Transpirational pull helps to draw water and mineral salts upwards from the roots to the stem and leaves / evaporation of water vapour on the leaves helps to cool the plants during a hot weather (c) (i) Adakah transpirasi mempunyai kesan sampingan ke atas tumbuh-tumbuhan? Does transpiration have side effects to the plants? Ya/ Yes (ii) Terangkan jawapan anda. TP 4 KBAT Menganalisis Explain your answer. [Bagaimana] Transpirasi berlebihan menyebabkan kelayuan. / [How] Excessive transpiration causes wilting. Buku Teks: Halaman 102 – 111 Pengangkutan dalam Tumbuhan 3.4 3.4 Belum Menguasai : TP 1 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 1 TP 3 TP 4 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 45 17/10/2023 4:06:52 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

46 Jawab soalan-soalan di bawah. SP 3.4.3 Answer the questions below. 1 Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas batang, akar dan daun tumbuhan dikotiledon. The diagram below shows the cross-section of the stem, root and leaf of a dicotyledon plant. (a) Tentukan bahagian tumbuhan yang berlabel P, Q dan R. TP 1 Determine the plant parts labelled as P, Q and R. P : Akar / Root Q : Batang / Stem R : Daun / Leaf N M N M M N (b) M dan N ialah tisu dalam berkas vaskular tumbuhan. Lengkapkan jadual di bawah. TP 2 M and N are tissues in a plant vascular bundle. Complete the table below. Tisu Tissue Sel-sel yang membina tisu Cells that build the tissue Nama tisu Name of the tissue Fungsi tisu Function of the tissue M Terdiri daripada sel-sel mati Made up of dead cells (i) Xilem Xylem (ii) Mengangkut air dan garam mineral dari akar ke bahagian lain Transports water and mineral salts from the roots to other parts of the plant N Terdiri daripada sel-sel hidup Made up of living cells (iii) Floem Phloem (iv) Mengangkut makanan dari daun ke bahagian lain tumbuhan Transports food from the leaves to other parts of the plant 2 Nyatakan fungsi pengangkutan bagi struktur tumbuhan yang berikut. Lengkapkan peta titi di bawah. State the function of transport for the following plant structures. Complete the bridge map below. TP 2 3 Adakah susunan berkas vaskular dalam batang sama bagi semua jenis tumbuhan? Terangkan. Is the arrangement of vascular bundles in the stem same for all plant species? Explain. TP 3 KBAT Mengaplikasi Tidak sama. [Bagaimana] Tumbuhan monokotiledon mempunyai berkas vaskular yang berselerak, manakala tumbuhan dikotiledon mempunyai berkas vaskular yang tersusun dalam satu gelang. Not the same. [How] Monocotyledonous plants have scattered vascular bundles while dicotyledonous plants have vascular bundles arranged in a ring. Struktur tumbuhan Plant structure Fungsi pengangkutan Function of transport Liang stoma Stomatal pores Xilem Xylem Floem Phloem Rerambut akar Root hairs Transpirasi Transpiration Pengangkutan air Transport of water Pengangkutan makanan Transport of food Penyerapan air Absorption of water as as as (as = sama seperti) Buku Teks: Halaman 102 – 111 Pengangkutan dalam Tumbuhan 3.4 Peta Titi i-THINK 3.4 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 46 17/10/2023 4:06:52 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

47 Jawab soalan-soalan berikut. SP 3.5.1 Answer the following questions. 1 Bandingkan sistem peredaran darah dalam haiwan dengan sistem pengangkutan dalam tumbuhan. Lengkapkan peta buih berganda di bawah. TP 3 KBAT Menganalisis Compare the blood circulatory system in animals with the transport system in plants. Complete the double bubble map below. Sistem peredaran darah haiwan Animal blood circulatory system Sistem pengangkutan tumbuhan Plant transport system Kepekatan bahan yang diangkut dikawal oleh proses homeostasis . The concentration of carried substances is controlled by homeostasis process . (a) Merupakan sistem pengangkutan A transport system (b) Semua tiub pengangkutan terbina daripada sel-sel hidup . All transport tubes are made up of living cells . (i) Tiub pengangkutan terdiri daripada sel-sel hidup dan juga sel-sel mati . Transport tubes are made up of living cells and also dead cells . (d) Medium pengangkutan ialah air sepenuhnya . Transport medium is fully water . (e) Medium pengangkutan ialah darah dan kandungan air dalam darah . Transport medium are blood and water contents in the blood . (h) Pengangkutan gas respirasi memerlukan molekul pembawa . The transport of respiratory gases needs carrier molecules . (g) Pengangkutan oksigen berlaku secara resapan ringkas . Transport of oxygen occurs through simple diffusion . (f) Kepekatan bahan yang diangkut tidak dikawal . The concentration of carried substances is not controlled . (c) Buku Teks: Halaman 113 Sistem Peredaran Darah Haiwan dan Sistem Pengangkutan Tumbuhan 3.5 3.5 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3 Ulasan: ................................................................................................................................................. Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 i-THINK Peta Buih Berganda Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 3 4th.indd 47 17/10/2023 4:06:52 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

48 Mineral semula jadi Natural minerals Kalsit, bauksit, perak, hematit, kuarza, berlian, emas, galena, kasiterit Calsite, bauxite, silver, hematite, quartz, diamond, gold, galena, kasiterite Unsur semula jadi Natural elements Perak, berlian, emas Silver, diamond, gold Sebatian semula jadi Natural compounds Kalsit, bauksit, hematit, galena, kuarza, kasiterit Calsite, bauxite, hematite, galena, quartz, kasiterite Jawab soalan-soalan berikut. SP 4.1.1 Answer the following questions. 1 Tandakan (✓) pada pernyataan yang benar dan (✗) pada pernyataan yang palsu. TP 1 Tick (✓) for true statements and (✗) for false statements. Pernyataan Statement (a) Mineral ialah pepejal tak organik yang wujud sebagai sebatian sahaja Minerals are inorganic solid found only in the form of compounds ✗ (b) Mineral wujud secara semula jadi dalam kerak Bumi sebagai unsur atau sebatian Minerals found in the Earth’s crust naturally in the form of elements or compounds ✓ (c) Unsur semula jadi ialah mineral reaktif yang wujud sebagai unsur bebas Natural elements are reactive minerals that exist naturally as free element ✗ (d) Sebatian semula jadi ialah minerals yang terdiri daripada gabungan unsur-unsur secara kimia Natural compounds are minerals that consist of combination of elements chemically ✓ 2 Kelaskan mineral di bawah kepada kumpulan unsur semula jadi dan sebatian semula jadi. TP 2 Classsify the minerals below into group of natural elements and natural compounds. Bab 4 Kereaktifan Logam Reactivity of Metals Tema 2: Penerokaan Unsur dalam Alam Buku Teks: Halaman 122 – 145 Buku Teks: Halaman 124 – 128 Kepelbagaian Mineral 4.1 i-THINK Peta Pokok 4.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 48 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

49 Jawab soalan berikut. SP 4.1.2 Answer the following question. 1 Lengkapkan jadual di bawah. TP 2 Complete the table below. Sebatian semula jadi Natural compounds Bijih mineral Mineral ores Unsur-unsur dalam sebatian Elements in compound Oksida Oxides (a) Hematit (Besi oksida) Hematite (Iron oxide) Besi, oksigen Iron, oxygen Kasiterit (Timah oksida) Cassiterite (Stanum oxide) (b) Timah, oksigen Stanum, oxygen Bauksit (Aluminium oksida) Bauxite (Aluminium oxide) (c) Aluminium, oksigen Aluminium, oxygen Karbonat Carbonate (d) Malakit (Kuprum karbonat) Malachite (Copper carbonate) Kuprum, karbon, oksigen Copper, carbon, oxygen Kalsit (Kalsium karbonat) Calcite (Calcium carbonate) (e) Kalsium, karbon, oksigen Calcium, carbon, oxygen Marmar (Kalsium karbonat) Marble (Calcium carbonate) (f) Kalsium, karbon, oksigen Calcium, carbon, oxygen Sulfida Sulphide (g) Pirit (Besi sulfida) Pyrite (Iron sulphite) Besi, sulfur Iron, sulphur Galena (Plumbum sulfida) Galena (Lead sulphide) (h) Plumbum, sulfur Lead, sulphur Silikat Silicate (i) Kalsium silikat Calcium silicate Kalsium, silikon, oksigen Calcium, silicon, oxygen Tanah liat (Aluminium silikat) China Clay (Aluminium silicate) (j) Aluminium, silikon, oksigen Aluminium, silicon, oxygen (k) Feldspar Feldspar Kalium, aluminium, silikon, oksigen Potassium, aluminium, silicon, oxygen 4.1 Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2 Buku Teks: Halaman 124 – 128 Kepelbagaian Mineral 4.1 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 49 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

50 Jawab soalan-soalan berikut. SP 4.1.3 Answer the following questions. 1 Padankan mineral semula jadi dengan ciri-cirinya. TP 2 Match the natural minerals with their characteristics. 2 Padankan mineral semula jadi dengan kegunaannya. TP 3 Match the natural minerals with their uses. Untuk membuat pelbagai jenis barangan seramik For making various ceramic items Pasir (silikon dioksida) Sand (silicon dioxide) Untuk meneutralkan tanah berasid dan digunakan dalam rawatan air berasid To neutralise acidic soil and used in the treatment of acidic water Kaolin (aluminium silikat) Kaolin (aluminium silicate) Digunakan dalam masakan dan untuk mencairkan ais selepas ribut salji di negara beriklim sejuk Used in cooking and to melt ice after snowstorm in cold climate countries Kalsit (kalsium karbonat) Calcite (calcium carbonate) Untuk menghasilkan pelbagai jenis barangan kaca For making various glassware items Halit (natrium klorida) Halite (sodium chloride) Mineral semula jadi Natural minerals Kegunaan Uses Pasir (silikon dioksida) Sand (silicon dioxide) Lembut, tahan haba, mengandungi air Soft, heat resistant, contains water Kaolin (aluminium silikat) Kaolin (aluminium silicate) Bersifat bes/alkali, lembut Base/alkaline, soft Kalsit (kalsium karbonat) Calcite (calcium carbonate) Lut sinar, tahan haba dan asid, berhablur Transparent, resistant to heat and acid, crystallise Kuarza (silikon dioksida) Quartz (silicon dioxide) Stabil, takat lebur tinggi, tak larut air Stabil, high melting point, insoluble in water Mineral semula jadi Natural minerals Ciri-ciri Characteristics Buku Teks: Halaman 124 – 128 Kepelbagaian Mineral 4.1 4.1 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 50 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

51 Jawab soalan-soalan berikut. SP 4.1.3 TP 4 PISA/TIMSS Answer the following questions. 1 Hujan yang turun biasanya sedikit berasid kerana telah menyerap gas karbon dioksida dalam udara. Hujan asid menjadi lebih berasid apabila gas-gas berasid seperti nitrogen dioksida dan sulfur dioksida melarut dalam air hujan. Hujan asid yang turun di bukit-bukit batu kapur melarutkan permukaan batu kapur dan mengubah rupa bukit. Perkara yang sama terjadi kepada binaan monumen atau bangunan yang dibuat daripada marmar atau kalsit yang merupakan kalsium karbonat. The normal rain is usually slightly acidic because it absorbs carbon dioxide gas in the air. Acid rain is even more acidic as acidic gases such as nitrogen dioxide and sulfur dioxide dissolved in rainwater. Acid rain that falls in the limestone hills dissolves the limestone and changes the landscape of the hills. The same goes for monuments or buildings made of marble or calcite, which is calcium carbonate. Dari manakah gas sulfur dioksida dan nitrogen dioksida ini hadir? Where do these sulphur dioxide and nitrogen dioxide gases come from? Daripada ekzos kenderaan// buangan daripada kilang/ perindustrian//pembakaran bahan api fosil// gas-gas daripada letusan gunung berapi / From vehicle exhausts // factory/industrial emission // burning of fossil fuels //gases from volcano eruptions 2 Cangkerang haiwan laut ialah contoh sebatian kalsium karbonat semula jadi. Sedikit pecahan cangkerang dimasukkan ke dalam bikar kecil berisi cuka makan semalaman. Jisim cangkerang sebelum dimasukkan ke dalam cuka ialah 3.0 gram. Jisim cangkerang selepas direndam semalaman dalam cuka juga ditimbang dan dicatatkan. Seashell is an example of natural calcium carbonate compound. A small fragment of seashell is placed into a small beaker containing vinegar overnight. The mass of the seashell before being placed into the vinegar is 3.0 grams. The mass of the seashell after being soaked overnight in the vinegar is also weighed and recorded. (a) Ramalkan jisim cangkerang selepas direndam di dalam cuka. Tandakan (✓) jawapan yang betul. Predict the mass of the shell after being soaked in the vinegar. Tick (✓) the correct answer. KBAT Menganalisis Kurang daripada 3.0 gram Less than 3.0 grams ✓ Sama dengan 3.0 gram Exactly 3.0 grams Antara 3.0 dan 3.4 gram Between 3.0 and 3.4 grams Lebih daripada 3.4 gram More than 3.4 grams (b) Terangkan jawapan anda. KBAT Menganalisis Explain your answer. [Mengapa] Sebatian kalsium karbonat (cangkerang) larut dalam asid, iaitu larutan cuka//bertindak balas dalam asid menghasilkan garam. Oleh itu, jisim asalnya berkurang. [Why] The calcium carbonate compound (seashell) is soluble in acids such as vinegar solution // reacts in acid to produce salt. Therefore, its mass decreases. Buku Teks: Halaman 124 – 128 Kepelbagaian Mineral 4.1 Video Tutorial Untuk tujuan pembelajaran Imbas kod QR atau layari http://www.youtube.com/ watch?v=OGawEC5x-8A untuk menonton video tutorial tentang kepelbagaian mineral. Video Tutorial 4.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 51 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

52 Jawab soalan-soalan berikut berpandukan rajah. SP 4.2.1 Answer the following questions based on the diagram. Kalium manganat(VII) Potassium manganate(VII) Serbuk logam Metal powder Kapas kaca Glass wool Haba Heat 1 Bagaimanakah gas oksigen digunakan dalam eksperimen ini? TP 2 How is oxygen gas used in this experiment? Ia dipanaskan bersama kalium manganat VII It was heated together with the potassium manganate VII 2 Terangkan prosedur yang betul supaya tindak balas yang dikehendaki dapat berlaku dalam eksperimen ini. / Explain the correct procedure to make sure the expected reaction can occur in the experiment. TP 2 [Bagaimana] Serbuk logam dipanaskan dengan kuat sehingga berbara sebelum memanaskan kalium manganat(VII) [How] The metal powder is heated strongly until it glows before heating the potassium manganate(VII) 3 Tulis persamaan perkataan umum bagi tindak balas antara logam dan oksigen. TP 2 Write the common word equation for the reaction between metal and oxygen. Logam + oksigen → oksida logam / Metal + oxygen → metal oxide 4 Jadual di bawah menunjukkan kadar kecergasan tindak balas antara logam dengan oksigen. TP 3 The table below shows the reactivity rate of the reaction between a metal and oxygen. Logam /Metals Pemerhatian / Observation Kadar tindak balas / Rate of reaction P Terbakar pantas dengan nyalaan berkilau terang Burns fast with a bright glowing flame 1 Q Terbakar pantas dengan nyalaan terang Burns fast with a bright flame 2 R Berbara perlahan Glows slowly 4 S Berbara malap Glows dimly 5 T Menyala dengan terang Burns with a bright flame 3 (a) Nomborkan 1 hingga 5 kadar tindak balas daripada yang paling cergas kepada yang paling kurang cergas. / Number the reactions 1 to 5 from the most reactive rate to the least reactive rate. (b) Susun logam daripada yang paling kurang reaktif kepada yang paling reaktif. Arrange the metals from the least reactive to the most reactive. S → R → T → Q → P 5 P ialah magnesium. Tulis persamaan perkataan bagi tindak balas antara P dengan oksigen. TP 2 P is magnesium. Write the word equation for the reaction between P and oxygen. Magnesium + oksigen→ magnesium oksida Magnesium + oxygen → magnesium oxide 4.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Buku Teks: Halaman 129 – 136 Siri Kereaktifan Logam 4.2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 52 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

53 Jawab soalan-soalan berikut. SP 4.2.2 Answer the following questions. 1 Rajah di bawah menunjukkan susunan logam dalam siri kereaktifan logam. TP 2 The diagram below shows the arrangement of metals in the reactivity series of metals. Tulis kedudukan logam magnesium, kalium, plumbum, emas dan unsur karbon dan hidrogen dalam siri kereaktifan logam ini mengikut susunan kereaktifan. Write the position of magnesium, potassium, lead, gold (aurum), and the elements carbon and hydrogen in the reactivity series of metals following the arrangement of reactivity. Kalium Potassium Kalsium Calcium Zink Zinc 2 Logam yang sangat reaktif seperti kalium bertindak balas dengan cergas dengan air. KBAT Mengaplikasi Bagaimanakah cara penyimpanan logam kalium supaya tidak mudah terdedah kepada wap air? TP 3 A very reactive metal such as potassium reacts vigorously with water. How to keep potassium so that it will not expose to water vapour? Simpan kalium dalam minyak paraffin di dalam botol legap. Keep potassium in paraffin oil in an opaque bottle. Magnesium Magnesium Karbon Carbon Hidrogen Hydrogen Plumbum Lead Emas Gold (Aurum) Kereaktifan meningkat Increasing reactivity Natrium Sodium Aluminium Aluminium Kuprum Copper Merkuri Mercury Argentum Silver Ferum Iron Timah Tin (f) (e) (d) (c) (b) (a) 4.2 Belum Menguasai : TP 2 TP 3 Menguasai : TP 2 TP 3 Buku Teks: Halaman 129 – 136 Siri Kereaktifan Logam 4.2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 53 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

54 Jawab soalan-soalan yang berikut. / Answer the following questions. SP 4.2.2 1 Rajah A dan B dalam jadual di bawah menunjukkan set radas eksperimen untuk menentukan kedudukan karbon dan hidrogen dalam siri kereaktifan logam. Diagrams A and B in the table below show the set-up of apparatus for the experiment to determine the position of carbon and hydrogen in the reactivity series of metals. Dengan merujuk rajah, lengkapkan jadual dengan perkataan yang betul. TP 4 By referring to the diagram, complete the table with the correct words. Rajah tindak balas Reaction diagram Oksida logam Metal oxide Panaskan / Heat Hidrogen Hydrogen Campuran oksida logam dan karbon A mixture of metal oxide and carbon Rajah A / Diagram A Oksida logam Metal oxide Panaskan / Heat Hidrogen Hydrogen Campuran oksida logam dan karbon A mixture of metal oxide and carbon Rajah B / Diagram B Bahan tindak balas Reactants (a) Oksida logam, karbon Metal oxide, carbon (b) Oksida logam, hidrogen Metal oxide, hydrogen Hasil tindak balas sekiranya karbon/hidrogen lebih reaktif daripada logam The products of reaction if carbon/ hydrogen is more reactive than metal (c) Logam tulen Pure metal (d) Logam tulen Pure metal Persamaan perkataan bagi tindak balas The word equation for the reaction (e) Oksida logam + karbon → logam + karbon dioksida Metal oxide + carbon → metal + carbon dioxide (f) Oksida logam + hidrogen → logam + air Metal oxide + hydrogen → metal + water Deduksikan kaedah bagi tindak balas Deduce the method for reaction (g) Penurunan oksida logam melalui tindak balas antara oksida logam dengan karbon . The reduction of metal oxide through the reaction between a metal oxide and carbon . (h) Penurunan oksida logam melalui tindak balas antara oksida logam dengan hidrogen . The reduction of metal oxide through the reaction between a metal oxide and hydrogen . 2 Aluminium, kuprum, besi, zink, magnesium Aluminium, copper, iron, zinc, magnesium (a) Susun logam-logam di atas mengikut susunan penurunan kereaktifan. TP 3 Arrange the above metals in the order of decreasing reactivity. Magnesium, aluminium, zink, besi, kuprum / Magnesium, aluminium, zinc, iron, copper (b) Tunjukkan kedudukan karbon dan hidrogen dalam susunan logam dalam jawapan anda di 2(a). Show the positions of carbon and hydrogen in the arrangement of metals in your answer in 2(a). TP 3 Magnesium, aluminium, karbon, zink, hidrogen, besi, kuprum Magnesium, aluminium, carbon, zinc, hydrogen, iron, copper 4.2 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Buku Teks: Halaman 129 – 136 Siri Kereaktifan Logam 4.2 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 54 17/10/2023 4:09:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

55 Jawab soalan-soalan yang berikut. SP 4.3.1 Answer the following questions. Rajah di bawah menunjukkan sebuah relau bagas untuk mengekstrak besi tulen. The diagram below shows a blast furnace to extract pure iron. Sisa gas Waste gas A Semburan udara panas Hot gas blast Jermang/ Sanga Slag Besi tulen Pure iron 400 o C 800 o C 1 700 o C 1 Tulis nombor mengikut urutan tindak balas yang berlaku dalam relau bagas semasa proses pengekstrakan logam. TP 3 Write the numbers according to the sequence of reactions that occurs in the blast furnace during the extraction of metal process. Persamaan tindak balas Equation reaction Urutan tindak balas Sequence of the reaction (a) Besi oksida + karbon → Besi + karbon dioksida Iron oxide + carbon → Iron + carbon dioxide 3 (b) Besi oksida + karbon monoksida → Besi + karbon dioksida Iron oxide + carbon monoxide → Iron + carbon dioxide 4 (c) Karbon + oksigen → karbon dioksida Carbon + oxygen → carbon dioxide 1 (d) Karbon dioksida + karbon → Karbon monoksida Carbon dioxide + carbon → Carbon monoxide 2 (e) Kalsium karbonat → kalsium oksida + karbon dioksida Calcium carbonat → calcium oxide + carbon dioxide 5 (f) Kalsium oksida + silikon dioksida → Kalsium silikat Calcium oxide + silicon dioxide → Calcium cilicate 6 Buku Teks: Halaman 137 – 141 Pengekstrakan Logam daripada Bijihnya 4.3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 55 17/10/2023 4:09:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

56 2 Garis perkataan yang betul. TP 1 Underline the correct answers. (a) ( Batu kapur , Karbon ) digunakan untuk menyingkirkan bendasing. (b) ( Batu kapur , Karbon ) bertindak balas dengan bendasing membentuk cecair jermang (sanga) yang terapung di atas timah tulen lebur kerana sanga (c) ( kurang , lebih ) tumpat daripada logam tulen. (a) ( Limestone , Coke ) is used to remove the impurities. The (b) ( limestone , coke ) reacts with the impurities to form slag that floating on pure tin because slag is (c) ( less , more ) dense than molten iron. 3 Sekiranya relau bagas digunakan dalam pengekstrakan bijih timah, namakan semua bahan tindak balas yang dimasukkan ke dalam relau bagas. TP 2 If a blast furnace is used in the extraction of tin ore, name all the reactants added into the blast furnace. Kasiterit (bijih timah), arang kok, batu kapur Stanum IV oxide (casiterite), coke, limestone 4 Terangkan sama ada kaedah pengekstrakan ini boleh digunakan untuk mengekstrak kuprum dan aluminium daripada bijihnya. TP 5 KBAT Menilai Explain whether this method of extraction can be used to extract aluminium and copper from their ores. (a) Kuprum : Boleh, [Mengapa] kerana kuprum kurang reaktif daripada karbon. Copper : Can, [Why] because copper is less reactive than carbon. (b) Aluminium: Tidak boleh, kerana aluminium lebih reaktif daripada karbon. Kaedah elektrolisis patut digunakan. Aluminium: Cannot, because aluminium is more reactive than carbon. Electrolyis method should be used. Aktiviti PAK-21 Laman Web Untuk tujuan pembelajaran Imbas Kod QR atau layari http://www.bbc.co.uk/bitesize/ guides/zv7f3k7/revision/2 untuk mengetahui lebih lanjut tentang pengekstrakan logam daripada bijihnya. Laman Web 1 Jalankan aktiviti ini dalam kumpulan yang terdiri daripada 5 orang murid. Conduct the activity in groups of 5 students. 2 Setiap kumpulan diminta mengumpul maklumat daripada pusat sumber atau Internet tentang Each group is required to collect information from the resource room or Internet about (a) Proses pengekstrakan besi di Malaysia. Iron extraction process in Malaysia (b) Proses pengekstrakan timah di Malaysia. Tin extraction process in Malaysia 3 Persembahkan hasil dapatan anda dalam bentuk penulisan kreatif. Present your findings in the form of creative writing. 4 Serah hasil kerja anda kepada guru. Submit your work to your teacher. KBAT Menilai Aktiviti TP 5 Projek Kumpulan PAK-21 PdPc 4.3 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 5 Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 TP 5 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 56 17/10/2023 4:09:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

57 Jawab soalan-soalan berikut. SP 4.3.2 Answer the following questions. 1 Padankan isu perlombongan di Malaysia dengan jenis pencemaran yang disebabkannya dan kesan buruknya. TP 4 KBAT Menganalisis Match the mining issue in Malaysia with the type of pollution caused and its adverse effects. 2 Wajarkan kaedah penyelesaian masalah perlombongan di Malaysia. TP 5 KBAT Menilai Justify the methods of solving mining problems in Malaysia. Kaedah penyelesaian Solving method Wajarkan kaedah penyelesaian Justify the solving method Menggunakan kaedah pemprosesan bijih yang paling selamat dan mesra alam sekitar Use the safest and environmentally friendly ore processing method (a) Dapat mengelakkan dan mengurangkan pencemaran alam sekitar yang boleh membahayakan nyawa manusia dan hidupan. Can prevent and minimize environmental pollution that may danger human life and living things. Sistem pengangkutan bijih yang bagus Good ore transportation system (b) Dapat mengelakkan berlaku pencemaran di kawasan perumahan disebabkan oleh kenderaan yang mengangkut bijih dan juga mencegah kerosakan jalan raya. Can prevent pollution in the residential areas caused by the vehicles that transport the ores and may also prevent road damage. Penglibatan pihak berkuasa The involvement of the authorities (c) Mengenakan denda atau hukuman berat kepada pengusaha perlombongan yang tidak mematuhi prosedur operasi standard bagi mengelakkan aktiviti perlombongan yang mengganggu kesejahteraan awam. Imposing fines and penalties on mining operators who do not comply with standard operational procedures to prevent mining activity that disrupts public welfare. Memulihara kawasan perlombongan Conserve mining areas (d) Aktiviti perlombongan merubah bentuk muka bumi dan memusnahkan lapisan tanah atas yang subur. Oleh itu, tindakan mestilah diambil untuk memulihara kawasan perlombongan. Mining activities change the landform and destroy the fertile topsoil. Thus, action must be taken to conserve mining areas. Isu perlombongan Mining issue Jenis pencemaran Type of pollution Kesan buruk perlombongan Mining adverse effects Pembakaran bahan api membebaskan banyak karbon dioksida dan karbon monoksida Burning fuel releases a lot of carbon dioxide and carbon monoxide Kesan rumah hijau dan masalah penyakit respiratori Greenhouse effect and repiratory diseases problems Pencemaran tanih Soil pollution Pencucian bijih mencemarkan air Cleaning metal ores pollutes the water Pemusnahan habitat dan hakisan tanah Destroy habitat and soil Pencemaran udara Air pollution Penggunaan tanah yang luas untuk perlombongan Use a large land area for mining Pencemaran air Water pollution Menjejaskan siratan makanan Affected the food chain 4.3 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 Ulasan: ................................................................................................................................................. Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 Buku Teks: Halaman 137 – 141 Pengekstrakan Logam daripada Bijihnya 4.3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 4 4th.indd 57 17/10/2023 4:09:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

58 Jawab soalan-soalan berikut. SP 1.2.1 Answer the following questions. 1 Isi tempat kosong dengan perkataan yang betul. TP 1 HEBAT SAINS MODUL 6 Fill in the blanks with the correct words. Tindak balas endotermik Endothermic reaction Menurun Decreases Meningkat Increases Tindak balas eksotermik Exothermic reaction (a) Tindak balas yang melibatkan pembebasan haba ke persekitaran dikenali sebagai tindak balas eksotermik . A reaction that involves the release of heat to the environment is known as exothermic reaction . (b) Tindak balas yang melibatkan penyerapan haba daripada persekitaran dikenali sebagai tindak balas endotermik . A reaction that involves the absorption of heat from the environment is known as endothermic reaction . 2 Lengkapkan peta bulatan di bawah dengan konsep tindak balas eksotermik dan endotermik. TP 2 Complete the circle maps below with the concept of exothermic and endothermic reactions. Tindak balas eksotermik Exothermic reaction (a) Membebaskan haba Heat is released (d) Jumlah kandungan tenaga dalam bahan tindak balas lebih tinggi daripada hasil tindak balas The total energy content of the reactants is higher than the products (c) Dinding luar bekas tindak balas berasa panas apabila disentuh Outer walls of reaction container feel warm to the touch (b) Suhu hasil tindak balas lebih tinggi daripada bahan tindak balas The temperature of the product is higher than the reactants Buku teks Textbook Guru Teachers Perpustakaan Library Internet Bab 5 Termokimia Thermochemistry Tema 2: Penerokaan Unsur dalam Alam Buku Teks: Halaman 146 – 158 Buku Teks: Halaman 148 – 154 Tindak Balas Endotermik dan Eksotermik 5.1 HEBAT SAINS MODUL 6 i-THINK Peta Bulatan Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 5 2nd.indd 58 17/10/2023 4:10:29 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

59 3 Lengkapkan gambar rajah aras tenaga di bawah dengan perkataan-perkataan yang diberikan untuk menunjukkan perubahan haba bagi bahan tindak balas dan hasil tindak balas dalam tindak balas endotermik dan eksotermik. TP 3 Complete the energy level diagrams below with the words given to show the changes of heat in the reactants and the products of endothermic and exothermic reactions. Hasil tindak balas Products Bahan tindak balas Reactants Tindak balas endotermik Endothermic reaction Tindak balas eksotermik Exothermic reaction Tenaga / Energy (a) Bahan tindak balas Reactants (b) Hasil tindak balas Products Haba / Heat Tenaga / Energy (e) Hasil tindak balas Products (d) Bahan tindak balas Reactants Haba / Heat (c) Rajah aras tenaga bagi tindak balas eksotermik The energy level diagram for exothermic reaction (f) Rajah aras tenaga bagi tindak balas endotermik The energy level diagram for endothermic reaction Tindak balas endotermik Endothermic reaction (a) Menyerap haba Heat is absorbed . (b) Suhu hasil tindak balas lebih rendah daripada bahan tindak balas The temperature of the product is lower than the reactants (c) Dinding luar bekas tindak balas berasa sejuk apabila disentuh Outer walls of reaction container feel cold to the touch (d) Jumlah kandungan tenaga dalam bahan tindak balas lebih rendah daripada hasil tindak balas The total energy content of the reactants is lower than the products Buku teks Textbook Guru Teachers Perpustakaan Library Internet 5.1 Belum Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 Menguasai : TP 1 TP 2 TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 5 2nd.indd 59 17/10/2023 4:10:29 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

60 Jawab soalan-soalan berikut. SP 5.1.2 Answer the following questions. 1 Jadual di bawah menunjukkan bacaan suhu awal dan akhir eksperimen untuk mengkaji perubahan haba dalam tindak balas kimia. Lengkapkan jadual di bawah. TP 3 HEBAT SAINS MODUL 6 The table below shows the initial and final temperatures of an experiment to study the change of heat in chemical reactions. Complete the table below. Eksperimen Experiment Suhu awal Initial temperature (°C) Suhu akhir Final temperature (°C) Perubahan suhu Change in temperature (°C) Jenis tindak balas Type of reaction A Melarutkan natrium hidroksida pekat dalam air Dissolving concentrated sodium hydroxide in water 32 41 +9 (a) Tindak balas eksotermik Exothermic reaction B Melarutkan garam ammonium klorida dalam air Dissolving ammonium chloride salt in water 32 27 –5 (b) Tindak balas endotermik Endothermic reaction C Tindak balas peneutralan antara asid dan alkali Neutralisation reaction between acid and alkaline 28 36 +8 (c) Tindak balas eksotermik Exothermic reaction 2 Lukis anak panah untuk menunjukkan arah pengaliran haba bagi tindak balas dalam eksperimen A dan B dalam soalan 1. TP 4 Draw arrows to show the direction of heat flow for the reaction in experiments A and B in question 1. Eksperimen / Experiment A Eksperimen / Experiment B 200 100 300 400 500 600 200 100 300 400 500 600 Natrium hidroksida pekat + air Concentrated sodium hydroxide + water Garam ammonium klorida + air Ammonium chloride salt + water 5.1 Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 Untuk tujuan pembelajaran Imbas kod QR atau layari http://www.youtube. com/watch?v=eJXL0lrbtqE untuk menonton video tentang tindak balas endotermik dan eksotermik. Video Video Buku Teks: Halaman 148 – 154 Tindak Balas Endotermik dan Eksotermik 5.1 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 5 2nd.indd 60 17/10/2023 4:10:30 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

61 Jawab soalan berikut. SP 5.1.3 Answer the following questions. 1 Banding dan bezakan tindak balas eksotermik dan endotermik dengan melengkapkan peta buih berganda di bawah. TP 4 KBAT Menganalisis Compare and contrast exothermic and endothermic reactions by completing the double bubble map below. Kandungan tenaga bahan tindak balas lebih tinggi The energy content in the reactants is higher Suhu persekitaran Surrounding meningkat temperature increases Suhu persekitaran menurun Surrounding temperature decreases Menyerap Absorbs haba heat Membebaskan Releases haba heat Melibatkan perubahan haba bahan Involve change of heat in substances Kandungan tenaga bahan tindak balas lebih rendah The energy content in the reactants is lower Tindak balas eksotermik Exothermic reaction endotermik Tindak balas Endothermic reaction (a) (b) (f) (g) (c) (d) (e) 5.1 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4 Buku Teks: Halaman 148 – 154 Tindak Balas Endotermik dan Eksotermik 5.1 i-THINK Peta Buih Berganda Video Tutorial Untuk tujuan pembelajaran Imbas kod QR atau layari http://www.youtube.com/ watch?v=ibVpL-zAJAs untuk menonton video tutorial tentang tindak balas endotermik dan eksotermik. Video Tutorial Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 5 2nd.indd 61 17/10/2023 4:10:30 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

62 Jawab soalan-soalan berikut. SP 5.1.4 Answer the following questions. 1 Perhatikan rajah di bawah. Namakan fenomena harian yang terlibat, nyatakan jenis tindak balas sama ada eksotermik atau endotermik dan wajarkan jawapan anda. TP 4 TP 5 Observe the diagrams below. Name the daily phenomena involved, state the type of reaction whether an endothermic or exothermic reaction, and justify your answers. (a) (b) Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: (c) (d) Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: (e) (f) Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: Fenomena / Phenomenon: Jenis tindak balas /Type of reaction: Wajarkan / Justify: Haba diserap semasa penyejatan air untuk mengeringkan pakaian / Heat is absorbed during evaporation of water to dry clothes Molekul wap air kehilangan tenaga sebagai haba untuk menjadi cecair / Water vapour molecules lose energy as heat to become liquid Haba diserap untuk meleburkan aiskrim / Heat is absorbed to melt the ice cream Haba diserap untuk mendidihkan air / Heat is absorbed to boil water Haba dibebaskan semasa pengoksidaan besi kepada oksida besi, iaitu karat / Heat is released during oxidation of iron into iron oxide, i.e rust Air kehilangan haba ke persekitaran untuk menjadi ais / Water loses heat to the surroundings to become ice Pembentukan hujan Rain formation Eksotermik Exothermic Penyejatan / Evaporation Endotermik Endothermic Pendidihan / Boiling Endotermik Endothermic Peleburan / Melting Endotermik Endothermic Pembekuan / Freezing Eksotermik Exothermic Pengaratan / Rusting Eksotermik Exothermic 5.1 Belum Menguasai : TP 4 TP 5 Menguasai : TP 4 TP 5 Ulasan: ................................................................................................................................................. Tandatangan Guru: ................................................ Tarikh: .................................... TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6 Buku Teks: Halaman 148 – 154 Tindak Balas Endotermik dan Eksotermik 5.1 Strategi A+ Sains Tkt 3-Bab 5 2nd.indd 62 17/10/2023 4:10:30 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

63 Pentaksiran Pertengahan Tahun 100 1 Antara bahagian sistem saraf manusia yang berikut, yang manakah mengawal tindakan terkawal? Which of the following parts of the human nervous system controls voluntary actions? A Otak / Brain B Saraf tunjang / Spinal cord C Medula oblongata / Medulla oblongata D Sistem saraf pusat / Central nervous system 2 Rajah 1 menunjukkan struktur telinga manusia. Diagram 1 shows the structure of human ear. P Q Rajah 1 / Diagram 1 Apakah struktur P dalam Rajah 1 dan fungsinya? What is structure P in Diagram 1 and its function? Struktur P Structure P Fungsi P Function of P A Gegendang Eardrum Menerima dan menukar gelombang bunyi kepada getaran bunyi Receives and converts sound waves into vibration sound B Osikel Ossicle Menguatkan getaran bunyi Amplifies sound vibrations C Koklea Cochlea Mengesan getaran bunyi dan menukarnya kepada impuls saraf Detects sound vibrations and converts them into nerve impulses D Jendela bujur Oval window Menghantar getaran ke telinga tengah Sends vibrations to the middle ear 3 Apakah faktor yang mempengaruhi kepekaan kulit terhadap rangsangan? What factors affect the skin’s sensitivity to stimulation? I Bilangan reseptor / Number of receptors II Ketebalan epidermis kulit / Thickness of the skin epidermis III Jenis rangsangan / Type of stimulus IV Kepekaan reseptor / Sensitivity of receptors A I dan / and II C III dan / and IV B II dan / and III D I dan / and IV 4 Pernyataan di bawah berkaitan dengan had deria pendengaran manusia. The statement below is about the limitations of the human sense of hearing. Keupayaan pendengaran seseorang individu merosot dengan peningkatan usia. The hearing ability of an individual declines with age. Apakah yang mewajarkan pernyataan di atas? What justifies the above statement? A Gegendang telinga koyak Torn eardrum B Jangkitan pada gegendang telinga Infection in eardrum C Gegendang telinga menjadi kurang kenyal Eardrum becomes less elastic D Gegendang telinga mempunyai kurang saraf Eardrum has fewer nerves 5 Antara yang berikut, kombinasi deria yang manakah membolehkan kita menikmati makanan? Which of the following combinations of senses allows us to enjoy our food? I Deria rasa III Deria sentuhan Sense of taste Sense of touch II Deria bau IV Deria penglihatan Sense of smell Sense of sight A I dan / and II C III dan / and IV B II dan / and III D II dan / and IV 6 Padanan bahagian tumbuhan dengan jenis tropisme yang manakah adalah benar? Which part of plants and the type of tropism match is correct? Bahagian tumbuhan Part of plants Jenis tropisme Type of tropism A Pucuk tumbuhan Plant shoot Geotropisme positif Positive geotropisme Bahagian A [20 markah/marks] Jawab semua soalan. Answer all questions. Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 63 17/10/2023 3:48:06 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

64 B Akar Root Fototropisme positif Positive phototropisme C Sulur paut Tendril Gerakan nastik Nastic movement D Pucuk tumbuhan Plant shoot Fototropisme positif Positive phototropisme 7 Rajah 2 menunjukkan sejenis gerak balas tropisme dalam tumbuhan. Diagram 2 shows a type of tropism response in plants. Rajah 2 / Diagram 2 Apakah jenis tropisme yang ditunjukkan dan kepentingannya kepada tumbuhan? What is the type of tropism shown and its importance to plants? Jenis tropisme Type of tropism Kepentingan Importance A Geotropisme Geotropism Membolehkan akar mencengkam tanah sebagai sokongan kepada tumbuhan Enables the roots to grip the soil as a support for the plant B Hidrotropisme Hydrotropism Membolehkan akar mencari sumber air dan garam mineral larut sebagai nutrien Allows roots to find water sources and dissolved mineral salts for nutrients C Gerakan nastik Nastic movement Gerak balas terhadap sentuhan untuk sokongan Response to touch for support D Tigmotropisme Thigmotropism Membolehkan tumbuhan tumbuh secara menegak dan mencengkam objek untuk memperoleh sokongan Enables plants to grow upwards and grip objects to obtain support 8 Antara yang berikut, peristiwa yang manakah berlaku semasa proses menarik nafas? Which of the following events occur during the process of inhalation? I Otot diafragma mengecut Diaphragm muscles contract II Otot interkostal mengendur Intercostal muscles relax III Tekanan udara rongga toraks meningkat The pressure in the thoracic cavity increases IV Sangkar rusuk bergerak ke atas dan ke luar The rib cage moves upwards and outwards A I dan / and II C III dan / and IV B II dan / and III D I dan / and IV 9 Antara yang berikut, padanan bahan kimia dalam asap rokok dan kesan buruk yang manakah adalah betul? Which of the following pairs of chemical substance in cigarette smoke and the harmful effect is correct? Bahan kimia dalam asap rokok Chemical substance in cigarette smoke Kesan buruk Harmful effect A Nitrogen dioksida Nitrogen dioxide Menyebabkan ketagihan Causes addiction B Tar rokok Cigarette tar Menyebabkan kanser peparu Causes lungs cancer C Karbon monoksida Carbon monoxide Merengsa laluan pernafasan Irritates the air passage D Sulfur dioksida Sulphur dioxide Merendahkan paras karbon dioksida darah Reduces carbon dioxide levels in the blood 10 Rajah 3 menunjukkan keadaan liang stoma pada daun tumbuhan. Diagram 3 shows the state of the stomatal pore on a plant leaf. Rajah 3 / Diagram 3 Antara berikut, yang manakah menyebabkan keadaan dalam Rajah 3? Which of the following cause the condition in Diagram 3? I Waktu siang hari During the day II Cuaca sangat panas Very hot weather III Kandungan air tumbuhan rendah Low water content in plant IV Kepekatan glukosa dalam sel pengawal tinggi High concentration of glucose in the guard cells A I dan / and II C III dan / and IV B II dan / and III D I dan / and IV Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 64 17/10/2023 3:48:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

65 11 Antara bahan berikut, yang manakah merupakan keperluan sel bagi proses respirasi sel dalam organisma hidup? Which of the following substances are required for the process of cell respiration in living organisms? I Oksigen III Nitrogen Oxygen Nitrogen II Karbon dioksida IV Nutrien Karbon dioxide Nutrient A I dan / and II C III dan / and IV B II dan / and III D I dan / and IV 12 Rajah 4 menunjukkan tisu X daripada keratan rentas satu bahagian tumbuhan. Diagram 4 shows tissue X from a cross-section of a part of plant. X Rajah 4 / Diagram 4 Antara berikut, yang manakah betul tentang tisu X, fungsinya dan bahagian tumbuhan dari mana keratan rentas ini diperoleh? Which of the following is correct regarding tissue X, its function and the part of plant where the cross-section was obtained? Tisu X Tissue X Fungsi tisu X Function of tissue X Bahagian tumbuhan Part of plants A Floem Phloem Mengangkut garam mineral Transports mineral salts Akar Root B Xilem Xylem Mengangkut air dan garam mineral Transports water and mineral salts Batang Stem C Floem Phloem Mengangkut makanan Transports food Daun Leaf D Berkas vaskular Vascular bundle Mengangkut air dan garam mineral Transports water and mineral salts Batang Stem 13 Rajah 5 menunjukkan jenis-jenis salur darah utama dalam manusia. Diagram 5 shows the types of main blood vessels in humans. P Q R Dari jantung From the heart Ke jantung To the heart Rajah 5 / Diagram 5 Apakah salur darah P, Q dan R? What are blood vessels P, Q and R? P Q R A Arteri Artery Vena Vein Kapilari Capillary B Kapilari Capillary Arteri Artery Vena Vein C Vena Vein Kapilari Capillary Arteri Artery D Arteri Artery Kapilari Capillary Vena Vein 14 Rajah 6 menunjukkan sistem peredaran darah bagi suatu haiwan vertebrata. Diagram 6 shows the blood circulatory system in a vertebrate. Sistem peredaran darah M Blood circulatory system M Rajah 6 / Diagram 6 Apakah jenis sistem peredaran darah M dan kelas vertebrata yang mempunyai sistem peredaran tersebut? What is the type of blood circulatory system M and the class of vertebrate that have this type of blood circulatory system? Sistem peredaran darah M Blood circulatory system M Kelas vertebrata Class of vertebrate A Sistem peredaran tunggal Single circulatory system Ikan Fish B Sistem peredaran tunggal Single circulatory system Burung Birds C Sistem peredaran ganda dua Double circulatory system Mamalia Mammals D Sistem peredaran terbuka Open circulatory system Reptilia Reptiles 15 Rajah 7 menunjukkan keratan rentas membujur jantung manusia. Diagram 7 shows the longitudinal section of the human heart. P Rajah 7 / Diagram 7 Apakah salur darah P dan fungsinya? What is blood vessel P and its function? Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 65 17/10/2023 3:48:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

66 Salur darah P Blood vessel P Fungsi salur darah P Function of blood vessel P A Aorta Aorta Mengangkut darah beroksigen ke seluruh badan Carries oxygenated blood to the whole body B Vena pulmonari Pulmonary vein Membawa darah beroksigen dari peparu ke jantung Carries oxygenated blood from lungs to the heart C Vena kava Vena cava Membawa darah terdeoksigen dari seluruh badan ke jantung Carries deoxygenated blood from the whole body into the heart D Vena pulmonari Pulmonary vein Membawa darah terdeoksigen dari peparu ke jantung Carries deoxygenated blood from lungs to the heart 16 Rajah 8 menunjukkan susunan radas untuk menentukan kedudukan karbon dalam siri kereaktifan logam. Diagram 8 shows the apparatus set-up to determine the position of carbon in the reactivity series of metals. Mangkuk pijar Crucible Tungku kaki tiga Tripod stand Campuran oksida logam dan karbon A mixture of metal oxide and carbon Rajah 8 / Diagram 8 Antara persamaan perkataan berikut, yang manakah menunjukkan karbon lebih reaktif daripada oksida logam yang dikaji? Which of the following word equations shows that carbon is more reactive than the metal oxide being studied? A Logam + oksigen → oksida logam Metal + oxygen → metal oxide B Logam + karbon dioksida → oksida logam + karbon Metal + carbon dioxide → metal oxide + carbon C Oksida logam + karbon → logam + karbon dioksida Metal oxide + karbon → metal + carbon dioxide D Oksida logam + oksigen → logam + karbon Metal oxide + oxygen → metal + carbon 17 Apakah fungsi arang kok dan batu kapur dalam proses pengekstrakan timah di dalam relau bagas? What is the function of coke and limestone in the extraction process of tin in a blast furnace? Fungsi arang kok Function of the coke Fungsi batu kapur Function of limestone A Agen pengoksidaan Oxidation agent Mempercepat tindak balas Accelerates the reaction B Agen penurunan Reducing agent Untuk menyingkirkan bendasing To remove the impurities C Untuk menyingkirkan bendasing To remove the impurities Agen penurunan Reducing agent D Menghasilkan timah tulen To produce pure tin Agen penurunan Reducing agent 18 Antara berikut, yang manakah ialah ciri yang benar bagi tindak balas endotermik? Which of the following is the correct characteristic of an endothermic reaction? A Haba dibebaskan ke persekitaran Heat is release to the environment B Suhu akhir campuran tindak balas meningkat The final temperature of mixture increases C Bekas tindak balas berasa sejuk apabila disentuh The reaction container feels cold to the touch D Bekas tindak balas berasa panas apabila disentuh The reaction container feels hot to the touch 19 Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang tindak balas peneutralan? Which of the following statements is true about neutralisation reaction? A Melibatkan penyerapan haba dari persekitaran Involves the absorption of heat from the environment B Melibatkan pembebasan haba ke persekitaran Involves the release of heat to the environment C Suhu akhir campuran tindak balas berkurang The final temperature of the reaction mixture decreases D Kelalang kon berasa sejuk apabila disentuh The conical flask feels cold to the touch 20 Antara proses berikut, yang manakah melibatkan pembebasan haba? Which of the following processes involves the release of heat? A Penyejatan C Fotosintesis Evaporation Photosynthesis B Pereputan D Peleburan Decomposition Melting Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 66 17/10/2023 3:48:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

67 Bahagian B [20 markah/marks] Jawab semua soalan. Answer all questions. 1 Rajah 1 menunjukkan tiga lapisan kulit manusia. /Diagram 1 shows the three layers of human skin. Dermis / Dermis Lapisan lemak / Fat layer Epidermis / Epidermis (a) Labelkan lapisan kulit Q dan R dalam Rajah 1. / Label the skin layers, Q and R, in Diagram 1. R: Lapisan lemak / Fat layer Q: Dermis / Dermis Rajah 1 / Diagram 1 [2 markah/marks] TP 1 (b) Namakan lapisan kulit yang menjalankan fungsi-fungsi berikut. Name the layer of skin that performs the following functions. Fungsi lapisan kulit / Function of the skin layer Lapisan kulit / Layer of the skin (i) Penebat yang mengekalkan suhu badan An insulator that maintains body temperature Lapisan lemak / Fat layer (ii) Menghalang kemasukan mikroorganisma Prevents the entry of microorganisms Epidermis / Epidermis [2 markah/marks] TP 1 2 (a) Padankan struktur sistem respirasi manusia berikut dengan huraiannya yang betul. Match the following structures of the human respiratory system with their correct functions. Struktur sistem respirasi Structure of the respiratory system Huraian Description Tiub yang disokong oleh gelang rawan dan tidak mudah runtuh A tube that is supported by a cartilage ring and is not easy to collapse Otot yang mengubah isi padu rongga toraks dan tekanan dalam peparu Muscle that changes the volume of the thoracic cavity and pressure in the lungs Otot yang membenarkan pergerakan sangkar tulang rusuk Muscles that allow the movement of the rib cage (ii) Diafragma Diaphragm (i) Trakea Trachea [2 markah/marks] TP 2 (b) Isi tempat kosong dalam carta alir di bawah dengan perkataan yang betul tentang mekanisme hembusan nafas. Fill in the blanks in the flow chart below with the correct words about the mechanism of exhalation. Berkurang Decreases Meningkat Increases Otot diafragma Diaphragm muscles Sangkar rusuk Rib cage (i) Sangkar rusuk bergerak ke bawah. (i) Rib cage moves downwards. (ii) Otot diafragma mengendur. (ii) Diaphragm muscles relax. Isi padu rongga toraks (iii) berkurang . Volume of the thoracic cavity (iii) decreases . Tekanan udara dalam peparu meningkat. Air pressure in the lungs increases. [2 markah/marks] TP 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 67 17/10/2023 3:48:07 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

68 3 (a) Padankan sistem peredaran darah berikut dengan haiwan vertebrata yang betul. Match the following blood circulatory systems with the correct vertebrates. Amfibia Amphibians Ikan Fish Reptilia Reptiles (i) (ii) Haiwan vertebrata Vertebrates Sistem peredaran darah Blaystem Jantung Heart Jantung Heart [2 markah/marks] TP 1 (b) Tandakan (✓) bagi pernyataan yang betul dan (✗) bagi pernyataan yang salah tentang sistem pengangkutan dalam tumbuhan. Mark (✓) for the correct statements and (✗) for the incorrect statements about the transport system in plants. Pernyataan / Statements (i) Tisu xilem merupakan tisu berkayu yang terdiri daripada sel-sel mati Xylem tissue is a woody tissue made up of dead cells ✓ (ii) Air dibebaskan dalam bentuk cecair semasa transpirasi Water loss in the form of liquid during transpiration ✗ (iii)Transpirasi ialah proses kawal atur kandungan air dalam tumbuhan Transpiration is the process of regulating water content in plants ✓ [2 markah/marks] TP 3 4 (a) Lengkapkan pernyataan di bawah dengan pilihan jawapan yang betul. Complete the statements below with the correct answer choice. Hidrogen / Hydrogen Oksida / Oxide Karbon / Carbon (i) Hidrogen dihasilkan melalui pemanasan kalium mangganat(VII). Hydrogen is produced by heating potassium manganate(VII). (ii) Sebatian karbon tidak terurai apabila dipanaskan. Carbon compounds do not decompose when heated. [2 markah/marks] TP 2 (b) Garis jawapan yang betul dalam pernyataan berikut. Underline the correct answer in the following statements. (i) ( Karbon / Zink ) merupakan unsur bukan logam. ( Carbon / Zinc ) is a non-metal element. (ii) Besi oksida terhasil daripada proses ( pengaratan / penguraian ). Iron oxide is produced from the ( rusting / decomposition ) process. [2 markah/marks] TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 68 17/10/2023 3:48:08 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

69 5 (a) Garis perkataan yang betul dalam pernyataan berikut. Underline the correct words in the following statement. Pengekstrakan logam yang (i) ( lebih / kurang ) reaktif daripada karbon adalah melalui penurunan (ii) ( oksida logam / sulfida logam ) tersebut dengan karbon. The extraction of metals that is (i) ( more / less ) reactive than carbon is through reduction of the (ii) ( metal oxide / metal sulfide ) with carbon. [2 markah/marks] TP 2 (b) Tandakan (✓) cara pengekstrakan logam daripada sebatian logamnya yang betul. Mark (✓) the correct method of metal extraction from its metal compound. Logam Metal Cara pengekstrakan / Method of extraction Penurunan oksida logam dengan karbon Reduction of metal oxides with carbon Pemanasan terus sebatian logam Direct heating of metal compounds Elektrolisis sebatian logam lebur Electrolysis of molten metal compounds (i) Magnesium / Magnesium ✓ (ii) Plumbum / Plumbum ✓ (iii)Kuprum / Copper ✓ [2 markah/marks] TP 3 Bahagian C [60 markah/marks] Jawab semua soalan. Answer all questions. 1 Rajah 1.1 menunjukkan suatu struktur yang terdapat pada permukaan lidah yang membolehkan lidah mengenal pasti rasa. Diagram 1.1 shows a structure found on the surface of the tongue that allows the tongue to identify taste. (a) Apakah struktur yang ditunjukkan dalam Rajah 1.1? What is the structure shown in Diagram 1.1? Tunas rasa / Taste buds [1 markah/mark] TP 1 (b) Namakan struktur berlabel M dan nyatakan fungsinya. / Name structure M and state its function. Struktur M: Reseptor rasa / Structure M: Taste receptor Fungsi: Mengesan lima jenis rasa asas, iaitu manis, masin, masam, pahit dan umami. Function: To detect five types of basic tastes which are sweet, salty, sour, bitter and umami. [2 markah/marks] TP 2 (c) Mengapakah seorang perokok tegar kurang sensitif terhadap rasa makanan? Why does a heavy smoker have less taste sensitivity? Tunas rasa perokok tegar berubah dan menjadi kurang peka terhadap rangsangan bahan kimia Taste buds of a heavy smoker changes and become less sensitive towards chemical stimuli [1 markah/mark] TP 2 M Rajah 1.1 / Diagram 1.1 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 69 17/10/2023 3:48:08 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

70 (d) Rajah 1.2 menunjukkan inovasi sebatang berus gigi berserta lapisan getah untuk membersihkan membran mukosa seperti pipi, bibir dan lidah. Diagram 1.2 shows the innovation of a toothbrush with a layer of rubber to clean mucous membranes such as the cheeks, lips and tongue. Adakah penggunaan pembersih lidah ini mengurangkan kepekaan lidah? KBAT Menilai Does the use of the tongue cleaner reduce the sensitivity of the tongue? Tidak, penggunaan pembersih lidah akan meningkatkan kepekaan lidah apabila kotoran (lapisan putih) yang melekat pada lidah dapat dibersihkan. No, the use of a tongue cleaner will increase the sensitivity of the tongue when the plaque (white coating) on the tongue was removed. [2 markah/marks] TP 5 (e) Rajah 1.3 menunjukkan Puan Salmi menitiskan beberapa titis susu formula yang telah dibancuh pada tapak tangannya sebelum memberikan susu tersebut kepada bayinya. Diagram 1.3 shows Puan Salmi dripping a few drops of formula milk that has been mixed on her palm before giving the milk to her baby. Wajarkan tindakan Puan Salmi. / Justify Puan Salmi’s action. KBAT Menilai Tindakan Puan Salmi adalah wajar kerana kulit pada bahagian tapak tangan sangat peka terhadap rangsangan kerana mempunyai lapisan epidermis yang nipis. Tindakan ini dapat mengelakkan kecederaan pada mulut bayinya seperti melecur. / Puan Salmi’s action is appropriate, because the skin on the palm is very sensitive to stimulation because of the thin epidermis layer. By doing this, she can protect the baby’s mouth from burns and other injuries. [2 markah/marks] TP 5 2 Rajah 2.1 menunjukkan gambar mata Puan Lina yang diambil dalam dua keadaan pencahayaan yang berbeza. Diagram 2.1 shows the pictures of Puan Lina’s eyes taken in two different lighting conditions. (a) Nyatakan satu perbezaan keadaan mata Puan Lina yang dapat diperhatikan dalam Rajah 2.1. State one difference between Puan Lina’s eyes that can be observed in Diagram 2.1. Saiz pupil Puan Lina dalam situasi M adalah lebih besar berbanding dengan saiz pupil dalam situasi N. The size of Puan Lina’s pupil in situation M is larger than the size of the pupil in situation N. [1 markah/mark] TP 2 (b) Nyatakan keadaan pencahayaan semasa gambar mata Puan Lina diambil. KBAT Mengaplikasi State the lighting conditions when the pictures of Puan Lina’s eyes were taken. M : Cahaya malap / keamatan cahaya rendah / Dim light / low light intensity N : Cahaya terang / keamatan cahaya tinggi / Bright light / high light intensity [2 markah/marks] TP 3 (c) Terangkan bagaimana mata Puan Lina bergerak balas terhadap keadaan pencahayaan dalam Rajah 2.1. / Explain how Puan Lina’s eyes response to the lighting condition in Diagram 2.1. KBAT Menganalisis Dalam pencahayaan yang malap, anak mata membesar untuk mendapatkan lebih banyak cahaya dan dalam pencahayaan yang terang, anak mata mengecil untuk mengurangkan jumlah cahaya yang masuk ke dalam mata. Where the lighting condition is dim, the pupil enlarges to let in more light and where the lighting is bright, the pupil shrinks to reduce the amount of light entering the eyes. [2 markah/marks] TP 4 Rajah 1.2 / Diagram 1.2 M N Rajah 2.1 / Diagram 2.1 Rajah 1.3 / Diagram 1.3 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 70 17/10/2023 3:48:08 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

71 (d) Beberapa bulan kemudian, Puan Lina membuat pemeriksaan mata dan disahkan mengalami rabun dekat. / A few months later, Puan Lina had an eye examination and was diagnosed with long-sightedness. (i) Lukis gambar rajah sinar pembentukan imej bagi mata Puan Lina dalam Rajah 2.2. Draw a ray diagram of image formation for Puan Lina’s eyes in Diagram 2.2. [2 markah/marks] TP 3 (ii) Apakah jenis kanta mata yang sesuai untuk membetulkan masalah rabun jauh Puan Lina? KBAT Mengaplikasi What type of lens is suitable to correct Puan Lina’s long-sightedness? Kanta cembung / Convex lens [1 markah/mark] TP 3 3 Rajah 3 menunjukkan sebuah kawasan perumahan yang dibina berdekatan dengan kawasan perindustrian. Asap dan debu daripada kilang telah menyebabkan pencemaran udara di kawasan perumahan yang berdekatan sehingga berlaku hujan asid dan fenomena jerebu. Diagram 3 shows a residential area built close to an industrial area. Smoke and dust from factories have caused air pollution in nearby residential areas, leading to acid rain and haze phenomena. (a) (i) Namakan satu gas pencemar udara yang menyebabkan hujan asid. Name one pollutant gas that causes acid rain. Sulfur dioksida // nitrogen dioksida / Sulphur dioxide // nitrogen dioxide [1 markah/mark] TP 1 (ii) Bagaimanakah hujan asid terbentuk? / How is acid rain formed? Gas berasid seperti sulfur dioksida / nitrogen dioksida melarut dalam air hujan dan menghasilkan hujan asid. Acidic gases such as sulphur dioxide / nitrogen dioxide dissolve in rainwater and produce acid rain. [1 markah/mark] TP 2 (iii)Apakah kesan hujan asid kepada tumbuhan? / What is the effect of acid rain on plants? Hujan asid membunuh sel tumbuhan // menyebabkan tanah berasid dan kurang subur. Acid rain kills plant cells // makes the soil acidic and less fertile. [1 markah/mark] TP 2 (b) (i) Terangkan kesan buruk asap dan debu daripada fenomena jerebu kepada proses fotosintesis dalam tumbuhan. KBAT Menganalisis Explain the harmful effect of smoke and dust from the haze phenomenon to the photosynthesis process in plants. Asap dan debu menutupi liang stoma menyebabkan proses respirasi dan fotosintesis terhalang dan kadar fotosintesis menjadi rendah. Tumbuhan tidak dapat melakukan proses respirasi sel dan membuat makanan. Tumbuhan tidak dapat tumbuh subur dan akhirnya mati. Smoke and dust cover the stomatal pores, causing the process of respiration and photosynthesis to be hindered and the rate of photosynthesis to be low. Plants cannot do cell respiration and make food. Plants cannot thrive and will eventually die. [2 markah/marks] TP 4 (ii) Apakah dua langkah keselamatan yang boleh diambil jika fenomena jerebu berlaku di kawasan tempat tinggal anda? KBAT Mengaplikasi What are the two safety measures that can be taken if the haze phenomenon occurs in the area where you live? Memakai topeng muka apabila keluar rumah // Menghidupkan lampu kenderaan kerana jarak penglihatan berkurang. / Wearing face mask when going out. // Turn on vehicle lights due to low visibility. [2 markah/marks] TP 3 Rajah 2.2 / Diagram 2.2 Rajah 3 / Diagram 3 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 71 17/10/2023 3:48:08 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

72 (c) (i) Namakan satu penyakit respiratori manusia yang disebabkan oleh pencemaran udara. Name one human respiratory disease caused by air pollution. Asma // emfisema // bronkitis / Asthma // emphysema // bronchitis [1 markah/mark] TP 1 (ii) Tulis dua simptom penyakit respiratori yang dinyatakan di 3(c)(i). Write two symptoms of the respiratory disease mentioned in 3(c)(i). Asma: sesak nafas, semput, batuk // Emfisema: sesak nafas, sakit ketika bernafas, mudah letih // Bronkitis: batuk berterusan, sukar tidur / Asthma: shortness of breath, wheezing, cough // Emphysema: shortness of breath, pain when breathing, easily tired // Bronchitis: persistent cough, difficulty sleeping [2 markah/marks] TP 2 (d) Tulis dua cara mencegah pencemaran udara. / Write two ways to prevent air pollution. KBAT Mengaplikasi Mengharamkan pembakaran terbuka // Memasang pengubah katalitik pada cerobong asap kilang // Menggantikan penggunaan bahan api fosil dengan sumber tenaga alternatif seperti tenaga suria dan tenaga biojisim // Mengehadkan bilangan kenderaan bermotor di dalam bandar Ban open burning // Install catalytic converters on factory chimneys // Replace the use of fossil fuels with alternative energy sources such as solar and biomass // Restrict the number of motorised vehicles in the city [2 markah/marks] TP 3 4 Rajah 4.1 menunjukkan dua proses kehilangan air dalam tumbuhan. Diagram 4.1 shows the two processes of water loss in plants. R T Rajah 4.1 / Diagram 4.1 (a) Berdasarkan Rajah 4.1, namakan proses kehilangan air dalam Based on Diagram 4.1, name the process of water loss in (i) R : Pelembakan / Guttation (ii) T : Transpirasi / Transpiration [2 markah/marks] TP 1 (b) Tulis satu perbezaan antara proses kehilangan air di T dengan di R. Write one difference between the water loss processes in T and R. Pelembakan berlaku pada waktu malam/semasa kelembapan tinggi, manakala transpirasi berlaku pada waktu siang/ semasa cuaca panas / Guttation occurs at night/during high humidity while transpiration occurs during the day/during hot weather [2 markah/marks] TP 2 (c) Tulis dua faedah proses kehilangan air di R. / Write two benefits of the water loss process in R. Menyingkirkan air yang berlebihan daripada akar, batang dan daun tumbuhan. Membantu tumbuhan menyerap garam mineral daripada tanah ketika pembajaan tanaman supaya tanaman tumbuh subur. Remove excess water from plant roots, stems and leaves. Helps plants absorb mineral salts from the soil during fertilisation so that the plants grow well/flourish. [2 markah/marks] TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 72 17/10/2023 3:48:09 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

73 (d) Nyatakan satu faktor persekitaran yang mempengaruhi proses di T. State one environmental factor that affects the process in T. Kelembapan udara // keamatan cahaya // suhu // pergerakan udara / Air humidity // light intensity // temperature // air movement [1 markah/mark] TP 2 (e) Keadaan pokok dalam Rajah 4.2 ialah kesan daripada proses kehilangan air. The condition of the plant in Diagram 4.2 is the result of the water loss process. (i) Namakan fenomena keadaan tumbuhan dalam Rajah 4.2. Name the phenomenon of the state of the plant in Diagram 4.2. Kelayuan tumbuhan / Wilting of plants [1 markah/mark] TP 2 (ii) Namakan proses yang menyebabkan keadaan pokok dalam Rajah 4.2 dan huraikan. Name the process that causes the plant condition in Diagram 4.2 and elaborate. Proses transpirasi. Keadaan tersebut berlaku apabila kadar transpirasi lebih tinggi daripada kadar penyerapan air oleh akar. Transpiration process. The condition occurs when the rate of transpiration is higher than the rate of water absorption by the roots. [2 markah/marks] TP 2 5 Rajah 5.1 menunjukkan siri kereaktifan logam. / Diagram 5.1 shows a reactivity series of metals. Kalium / Potassium K Sangat reaktif / Most reactive Natrium / Sodium Na Kalsium / Calcium Ca Magnesium / Magnesium Mg Aluminium / Aluminium Al UNSUR X, ELEMENT X Zink / Zinc Zn UNSUR Y, ELEMENT Y Ferum / Iron Fe Timah / Tin Sn Plumbum / Plumbum Pb Kuprum / Copper Cu Merkuri / Mercury Hg Argentum / Silver Ag Emas / Gold Au Sangat tidak reaktif / Least reactive Rajah 5.1 / Diagram 5.1 (a) Unsur X dan Y ialah unsur bukan logam yang diletakkan dalam siri kereaktifan logam. Apakah unsur X dan unsur Y? Elements X and Y are non-metal elements placed in the reactivity series of metals. What are elements X and Y? (i) Unsur X / Element X: Oksigen / Oxygen (ii) Unsur Y / Element Y: Hidrogen / Hydrogen [2 markah/marks] TP 1 (b) Rajah 5.2 menunjukkan susunan radas untuk mengkaji siri kereaktifan logam dengan cara memanaskan logam dengan unsur X. Diagram 5.2 shows the apparatus set-up to investigate the reactivity series of metals by heating metals with element X. (i) Apakah fungsi kalium manganat(VII)? What is the function of potassium manganate(VII)? Pemanasan kalium manganat(VII) menghasilkan unsur X. Heating of potassium manganate(VII) produces element X. [1 markah/mark] TP 2 Rajah 4.2 / Diagram 4.2 Kalium manganat(VII) Potassium manganate(VII) Logam Metal Haba Heat Kapas kaca Glass wool Rajah 5.2 / Diagram 5.2 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 73 17/10/2023 3:48:09 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA

74 (ii) Tulis persamaan tindak balas antara magnesium dengan unsur X. Write the reaction equation between magnesium and element X. Magnesium + oksigen → magnesium oksida / Magnesium + oxygen → magnesium oxide [1 markah/mark] TP 2 (c) (i) Namakan satu kaedah mengekstrak logam berikut untuk mendapatkan logam tulennya. Name one method of extracting the following metals to obtain their pure metal. Logam / Metal Kaedah pengekstrakan / Method of extraction Aluminium / Aluminium Elektrolisis / Electrolysis Timah / Stanum Memanaskan timah oksida // oksida logam dengan karbon Heating stanum oxide // metal oxides with carbon [2 markah/marks] TP 2 (ii) Bolehkah logam zink tulen diperoleh melalui tindak balas antara sebatian zink oksida dengan unsur Y? Terangkan jawapan anda. KBAT Mengaplikasi Can pure zinc metal be obtained through the reaction between zinc oxide compounds and element Y? Explain your answer. Tidak boleh kerana unsur Y/hidrogen kurang reaktif daripada zink. Cannot, because the Y element/hydrogen is less reactive than zinc. [2 markah/marks] TP 3 (d) Apabila diberi pilihan antara cincin besi dan cincin emas, Siew Mei memilih cincin emas untuk dijadikan cincin perkahwinan. Wajarkan pilihan Siew Mei. KBAT Menilai Siew Mei chose a gold ring to be worn as a wedding ring after being offered the option between an iron ring and a gold ring. Justify Siew Mei’s choice. Emas tidak berkarat kerana emas ialah logam yang sangat tidak reaktif dan tidak bertindak balas dengan bahan/unsur lain seperti oksigen. Sebaliknya, besi pula mudah berkarat kerana besi bertindak balas dengan oksigen membentuk besi karat. / Gold does not rust because gold is a very unreactive metal and do not react with other materials/elements such as oxygen. On the other hand, iron rusts easily because iron reacts with oxygen to form iron rust. [2 markah/marks] TP 5 6 Jadual 1 menunjukkan data pemerhatian eksperimen untuk mengkaji tindak balas endotermik dan eksotermik. Table 1 shows the observation data of an experiment to study endothermic and exothermic reactions. Tindak balas Reaction Campuran bahan tindak balas Mixture of reactants Suhu awal campuran Initial temperature of mixture (°C) Suhu akhir campuran Final temperature of mixture (°C) Rasa permukaan luar bikar apabila disentuh The feel of outer surface of beaker to touch Tindak balas X Reaction X Natrium hidroksida dan air suling Sodium hydroxide and water 30 36 Berasa panas Feels hot Tindak balas Y Reaction Y Ammonium klorida dan air suling Ammonium chloride and water 30 25 Berasa sejuk Feels cold Jadual 1 / Table 1 (a) Lengkapkan Jadual 1 dengan menulis rasa pada permukaan luar bikar apabila disentuh dengan tangan. / Complete Table 1 by writing the feel of the outer surface of the beaker to touch. [2 markah/marks] TP 2 Strategi A+ Sains Tkt 3-PPT 4th.indd 74 17/10/2023 3:48:09 PM BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTI SDMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BAKTT ILMU BAKTI SDN. BHD. PENERBIT ILMU BA