Biologjia e klases 8 per Mesimdhenes

52 Libër për mësuesin x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsGLVNXWLPLWWsIRWRYHH¿OPDYHff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYHff - shkrimin e ese-së. x Detyrat dhe puna e pavarur:  .ULMRQLSRVWHUHÀHWsSDORVMHffl (punë me grupe ) a. Rëndësia e karbohidrateveQsRUJDQL]sP b. Rëndësia e proteinave QsRUJDQL]sP c. Rëndësia e yndyrnaveQsRUJDQL]sP d. Rëndësia e vitaminaveQsRUJDQL]sP e. Rëndësia e kripërave mineraleQsRUJDQL]sP f. Rëndësia e ¿EUDYHQsRUJDQL]sP g. Rëndësia e ujit QsRUJDQL]sP KREU 2: Tema mësimore 2.3: Tretja dhe përthithja e ushqimit Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Tretja dhe përthithja e ushqimit Situata e të nxënit: x Tretja x Copëtimi i molekulave të mëdha në PROHNXODWsYRJOD Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/lëndës sipas temës mësimore: x 3sUNX¿]RQSURFHVLQ³WUHWMH´ x 3sUVKNUXDQUUXJsQTsQGMHNXVKTLPL x $UJXPHQWRQ DUV\HQ H FRSsWLPLW Ws makromolekulave. Fjalë kyçe: x *\SLWUHWsV x 3sUWKLWKMH x Makromolekula Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: /sQGsWXVKT\HVHQXNPXQGWsSsUGRUHQGUHMWSsUGUHMWQJDTHOL]DWHWUXSLW $WRGXKHWWsFRSs]RKHQQsJULPFDWsYRJODTsWsSsUVKNRMQsPXUHWHJ\SLWWUHWsVGKHWs SsUWKLWKHQQsJMDN 9HWsPPROHNXODWHYRJODPXQGW¶LSsUVKNRMQsPXUHWHJ\SLWWUHWsV 0HSURFHVWUHWMHMHGRWsNXSWRMPsFRSs]LPLQHPROHNXODYHWsPsGKDWsOsQGsYHXVKT\HVH QsJULPFDDTWsYRJODVDWsPXQGWsSsUWKLWKHQQsJMDN

53 Biologjia 8 x Veprimet në situatë: ¾Pyetja sjell pyetjen 0sVXHVLMDVKNUXDQQsWDEHOsWHPsQHPsVLPLWGKHLXNsUNRQQ[sQsVYHWsULNXMWRMQs QMRKXULWsHPDUUDQsNODVDWHPsSDUVKPHPELXVKT\HUMHQHDSDUDWLQWUHWsV - 3sUVHKDPs" - $PXQGW¶LJsOOWLWLPXVKTLPHWVLoMDQs" - .XVKQDYMHQQsQGLKPsSsUNsWs" - d¶NXMWRQLPELDSDUDWLQWUHWsV" - d¶GLQLSsUNRQFHSWLQ³WUHWMH´" ¾DRTA (veprimtari e të menduarit dhe të lexuarit e drejtuar): 1[sQsVLWOH[RMQsWHNVWLQIDTHHVKsQRMQsLQIRUPDFLRQLQHUL 6KSMHJRKHWQJDPsVXHVLMDPHDQsWsVKHPEXMYHHIRWRYH ¾Puno në dyshe 3XQRKHWÀHWRUHSXQHIDTHflGKHGLVNXWRKHWQsNODVs x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - PHUUSMHVsDNWLYHQsGLVNXWLPff - MHSSsUJMLJMHWsVDNWDPELDUJXPHQWHSsUSUREOHPHWsQGU\VKPHff - mban qëndrimin e vet në rubrikën e diskutimit. x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: - *UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQUUHWKWUHWMHV KREU 2: Tema mësimore 2.3: Punë laboratori: Një model përthithjeje Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Një model përthithjeje Situata e të nxënit: ƒ Eksperimentohet një model përthithjeje. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQSURFHVLQHRVPR]sV x %sQGDOOLPLQQGsUPMHWRVPR]sVGKHVKSsUKDSMHV x $UJXPHQWRQPELWsGKsQDWHGDODQJDHNVSHULPHQWL LNU\HU Fjalë kyçe: ƒ 2VPR]D ƒ *OXNR]s ƒ 1LVHVKWH ƒ Testi Benedikt Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL x $SDUDWRVPR]HJOXNR]sDPLGRQXMsHWM Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x .LPL

54 Libër për mësuesin Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 2VPR]sTXKHWVKSsUKDSMDGLIX]LRQLLOsQJXWQsSsUQMsPHPEUDQsJM\VPsSsUVKNXHVH QJDQMs]RQsPHSsUTHQGULPPsWsODUWsQsQMs]RQsPHSsUTHQGULPPsWsXOsWWsXMLW x Veprimet në situatë: Imagjinatë e drejtuar 1sQMsGKRPsPHWHPSHUDWXUsWsODUWsJULPFDWHDMULWMDQsWsUUDOOD1GsUNRKsQs NRUULGRULQQJMLWXUPH GKRPsQWHPSHUDWXUDHDMULWsVKWsHXOsW 6LPHQGRQLoIDUsGRWsQGRGKsQsVHKDSLPGHUsQHGKRPsV" 1[sQsVLWGLVNXWRMQsGXNHDUULWXUQsSsUIXQGLPLQTsQGRGKSURFHVLLGLIX]LRQLWPsVXDUQs OsQGsQHNLPLVs ¾Eksperiment Vëzhgo–Analizo–Diskuto I. 0sVXHVLMDULNXMWRQPHQ[sQsVLW9HSULPWDULQs³+XOXPWLPSsUSUDQLQsH NDUERKLGUDWHYHQsXVKTLPH´PHDQsWsQMsSURYs]HWHVWGKHVKsQLPHYHWs marra më parë. II. 1GDKHQ Q[sQsVLW Qs JUXSH SXQH dGR JUXS sVKWs L SDMLVXU PH PMHWHW H SsUVKNUXDUDQsOLEULQHQ[sQsVLWGKHOLEULQSsUPsVXHVLQIDTHfl III. 3DVL NU\HMQs HNVSHULPHQWLQ VLSDV HWDSDYH Ws SsUVKNUXDUD Ys]KJRMQs H GLVNXWRMQsQsJUXSHLVKsQRMQsUH]XOWDWHWQsÀHWRUH IV. dGRJUXSLNWKHQSsUJMLJMHUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´IDTH V. /H[RKHQHGLVNXWRKHQUH]XOWDWHWGKHXVKWULPHWQGsUPMHWJUXSHYH ™Konkluzione: Dallimi shpërhapje-osmozë SHPËRHAPJA OSMOZA /sYL]MDHPROHNXODYHQJDQMsYHQGPH përqendrim më të lartë në një vend me përqendrim më të ulët. Shpërhapja e ujit përmes një membrane me SsUVKNXHVKPsULSsU]JMHGKsVH /sYL]MDHOsQGsYHQJDMDVKWsGKH EUHQGDTHOL]sVGKHDQDVMHOOWDV /sYL]MDHOsQGsYHQJDMDVKWsGKHEUHQGD THOL]sVGKHDQDVMHOOWDV 6KSsUKDSMDGRWsYD]KGRMsGHULVD përqendrimi të bëhet i njëjtë si brenda GKHMDVKWsTHOL]sV 1sQMsVLWXDWsMRWsEDODQFXDUXMLGRWsOsYL]s në njërin drejtim më shumë se në tjetrin.

55 Biologjia 8  3sUTHQGULPLLXMLWMDVKWsGKHEUHQGDTHOL]sVi barabartë.  3sUTHQGULPLLOsQGsYHMDVKWsTHOL]sVsVKWsmë i madh sesa brenda saj.  3sUTHQGULPLLOsQGsYHWsWUHWXUDMDVKWsTHOL]sVsVKWsmë i vogël sesa brenda saj. ™3sUFDNWRQLQsG\¿JXUDWUDVWLQPXQGWsMHSHWGKHdetyrë shtëpie x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - LSsUJMLJMHWS\HWMHYHWsGUHMWXDUDGXNHSsUGRUXULPDJMLQDWsQGKHQMRKXULWsHPDUUDQs OsQGsQHNLPLVsff - NU\HQHNVSHULPHQWLQGXNHQGMHNXUHWDSDWHGXNH]EDWXDUUUHJXOODWHSXQsVff - NRQNOXGRQQJDDQDVKNHQFRUHQsOLGKMHPHSUREOHPLQff - LSsUJMLJMHWUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´ x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: - )OHWRUHSXQHIDTHffi KREU 2: Tema mësimore: Sistemi tretës te njeriu Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Sistemi tretës te njeriu Situata e të nxënit: x Sistemi tretës i njeriut x 2UJDQHWHVLVWHPLWWUHWsV Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQUUXJsQTsQGMHNXVKTLPL x /LVWRQRUJDQHWHVLVWHPLWWsWUHWMHV x $QDOL]RQIXQNVLRQLQHoGRRUJDQL Fjalë kyçe: x Sistemi tretës x *RMDSWLDOLQD x 6WRPDNXPXNXV x (]RIDJX x =RUUDHKROOsOsQJXSDQNUHDWLN x =RUUDHWUDVKsEDNWHUH x 0sOoLDOsQJXLWsPWKLW x 3DQNUHDVLOsQJXSDQNUHDWLN Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:

56 Libër për mësuesin x Përshkrimi i situatës: x *\SLWUHWsVsVKWsQMsNDQDOLJMDWsLFLOLVKWULKHWQJDJRMDGHULWHYULPDDQDOH ‡/sQGsWXVKT\HVHQs¿OOLPWUHWHQQsEUHQGsVLWsJ\SLWWUHWsVGKHPsSDVSsUWKLWKHQ ‡3URFHVLLWUHWMHV]KYLOORKHW¿OOLPLVKWQsJRMsYD]KGRQQsVWRPDNGKHPsSDVQs]RUUsQH hollë. 3URFHVLLSsUWKLWKMHVQGRGKPsVKXPsQsEUHQGsVLWs]RUUsVVsKROOsGKHPsSDNQs]RUUsQ e trashë. x Veprimet në situatë: ¾ Parashikim nga tema 0sVXHVLMDVKNUXDQQsWDEHOsWHPsQHPsVLPLWHNsUNRQTsQ[sQsVLWWsULNXMWRMQsQs G\VKHJMLWKoNDNDQsPsVXDUPELVLVWHPLHWUHWMHVQs%LRORJML dGRG\VKHWKRWsQMsLGHWsYHWsQHPsVXHVLMDSORWsVRQQsPsQ\UsWsVWUXNWXUXDUWDEHOsQ ¾ Organizuesi grafik i njohurive. Tabela M ¾ Shfaq filmime mbi tretjen 0sVXHVLMD Vs EDVKNX PH Q[sQsVLW GXNH LX UHIHUXDU VKsQLPHYH Ws WDEHOsV ¿OPLW GKH njohurive të tekstit plotëson tabelën M. ORGANI FUNKSIONI ENZIMA Goja 'KsPEsHGKsPEDOOscopëtojnë e bluajnsXVKTLPLQQsSMHVsWsYRJOD Pështyma DPLOD]D SWLDOLQDVKSsUEsQ amidonin QsJOXNR]s (]RIDJX *\SSsUWsNDOXDUXVKTLPLQLFLOLQXN QGU\VKRQSDVLnuk kaHQ]LPD Stomaku Me anë të tkurrjeve peristaltike SsU]LHQGKHSsUSXQRQPHNDQLNLVKW OsQGsWHIRUWDGKH¿OORQWUHWMDH proteinave. Acidi klorhidrik vret PLNURRUJDQL]PDW Lëngu i stomakut PXNXVSHSVLQ+&O shpërbën proteinat në aminoacide. Zorra e hollë (duoden) .U\HQWUHWMHQHSORWsWsOsQGsYH XVKT\HVHGKHEsQpërthithjen e OsQGsYHWsWUHWXUDSsUW¶LSsUFMHOOsQs indet e trupit. Lëngu pankreatik bën VKSsUEsUMHQHO\UDYH proteinave dhe amidonit. Zorra e trashë (1.5m) 3sUWKLWKujin e kripërat minerale e GHSR]LWRQPEHWMHWIHoHTsGDOLQQJD anusi. Baktere që prodhojnë vitaminë K dhe B12 që SsUWKLWKHQQJDHQsW e JMDNXW TsQGRGKHQSsUUHWK]RUUsV Mëlçia Pastron gjakun QJDhelmet dhe kthen JOXNR]sQHWHSsUWQsJOLNRJMHQ Lëngu i tëmthit WUHW \QG\UQDW Pankreasi 3URGKRQlëngun pankreatik1GRGKHW poshtë stomakut. Lëngu pankreatik ¾ Rishikim në dyshe 1sG\VKHQ[sQsVLWLSsUJMLJMHUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´HGLVNXWRKHQPHJMLWKsQ[sQsVLW e klasës.

57 Biologjia 8 x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl  ULNXMWRKHQQMRKXULWsHPDUUDff  SORWsVRKHWWDEHOD0HNRQFHSWHYHff  SXQRKHWUXEULND³3\HWMHGKHGHW\UD´ x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsULNXMWLPLWWsQMRKXULYHWsPDUUDff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - plotësimin e tabelës M. x Detyrat dhe puna e pavarur:  )OHWRUHSXQHIDTH  .ULMRQLPLQLSRVWHUSsUoGRRUJDQWsVLVWHPLWWsWUHWMHVSXQsQsJUXSH  6NLFRQLVLVWHPLQHWUHWMHVSXQsSsUQsSRUWRIRO KREU 2: Tema mësimore: Sistemi tretës te njeriu Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Sistemi tretës te njeriu Situata e të nxënit: x Sistemi tretës i njeriut x 2UJDQHWHVLVWHPLWWUHWsV Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQ³UUXJsQ´TsQGMHNXVKTLPL x /LGK HQ]LPsQ PH RUJDQLQ SsUNDWsV GKH IXQNVLRQLQTsDMRNU\HQ x +DUWRQÀHWsSDORVMHPELNXMGHVLQSsUVLVWHPLQH tretjes. Fjalë kyçe: x Sistemi tretës x *RMDSWLDOLQD x 6WRPDNXPXNXV x (]RIDJX x =RUUDHKROOsOsQJXSDQNUHDWLN x =RUUDHWUDVKsEDNWHUH x 0sOoLDOsQJXLWsPWKLW x 3DQNUHDVLOsQJXSDQNUHDWLN Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve x Përshkrimi i situatës: *\SLWUHWsVsVKWsQMsNDQDOLJMDWsLFLOLVKWULKHWQJDJRMDGHULWHYULPDDQDOH XVKT\HVHQs¿OOLPWUHWHQQsEUHQGsVLWsJ\SLWWUHWsVGKHPsSDVSsUWKLWKHQ 3URFHVLLWUHWMHV]KYLOORKHW¿OOLPLVKWQsJRMsYD]KGRQQsVWRPDNGKHPsSDVQs]RUUsQH hollë. x Veprimet në situatë: ¾Lojë në role “Treni i dijes” RUsQHNDOXDUQ[sQsVLWNDQsPsVXDUPELIXQNVLRQLQHRUJDQHYHWsVLVWHPLWWsWUHWMHV

58 Libër për mësuesin ,XsVKWsOsQsGHW\UsWsKDUWRMQsPLQLSRVWHUDPELRUJDQHWHVLVWHPLWWsWUHWMHV o 3UH]DQWRKHWSXQDQJDQ[sQsVLWHPsSDVLPSURYL]RKHWORMDQsUROH³7UHQLLGLMHV´ NXQ[sQsVLWYHQGRVHQQMsULSDVWMHWULWVLNXQGsUYDJRQDWHWUHQLW o dGR Q[sQsV PH PLQLSRVWHULQ Qs GRUs L FLOL NDffl HPULQ IRWRQ GKH IXQNVLRQLQ H RUJDQLWSsUVKNUXDQRUJDQLQ o 1MsULSDVWMHWULWYD]KGRMQsGKHRUJDQHWHWMHUD.MRVLWXDWsPXQGWsSsUVsULWHWPH GLVDJUXSHQ[sQsVLVKGXNHLYHQGRVXUQsPsQ\UsWs UDVWsVLVKPHPLQLSRVWHUDWHQ[sQsVLW JMHMQsUDGKsQHYHQGRVMHVVLSDVUUXJsVTsQGMHNXVKTLPL •Copëtohe t ushqimi •pƟalina shpërbën amidonin GOJA •përcjell ushqimi n •Nuk ka enzima EZOFA GU STOMA KU MËLÇIA PANKR EASI ZORRA E HOLLË Përthit het uji ZORRA E TRASHË o 0XQGWsDQJD]KRKHQPsVKXPsQ[sQsVQsQMsPRPHQWWsG\Ws'\JUXSHQ[sQsVLVK YHQGRVHQQsG\UUHVKWDSDUDOHO o *UXSLLSDUsSsUVKNUXDQIXQNVLRQLQHRUJDQLWGKHJUXSLLG\WsLQ[sQsVYHLYHQGRVXU SsUEULRUJDQLWSsUVKNUXDQIXQNVLRQLQHHQ]LPsV Goja -coptohet ushqimi... •PƟalina shpërbën amidonin.. Ezofagupërcjell ushqimin... •Nuk ka enzima Stomaku-- ushqimi kthehet si kimë •HCl,mukus,p epsin.. Mëlçia Pankreasi Zorra e hollë Zorra e trashëpërthith ujin.. •Baktere ¾ Përmbledhje e strukturuar 1sSsUPMHWWHNQLNsVS\HWMH±SsUJMLJMHQ[sQsVLWVLVWHPRMQsQMRKXULWsHPDUUDPELVLVWHPLQ e tretjes. - dIDUssVKWsWUHWMD" - .UDKDVRQLWUHWMHQPHNDQLNHGKHNLPLNH.XQGRGKLQNsWRSURFHVH" - &LODWMDQsHQ]LPDWTsQGLKPRMQsWUHWMHQ" x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - UHDOL]RKHWPHUUMHGKVKPsULORJMLNHORMDQsUROHff - OLGKHQNRQFHSWHWPHQMsULWMHWULQff - diskutohen idetë. x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - VKSUHKMHQVDNWsQJDDQDVKNHQFRUHWsNRQFHSWHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: ™3DUDTLWQLPHHWLNHWDSsUoGRRUJDQUUXJsQTsQGMHNXVKTLPL ™+DUWRQLÀHWsSDORVMH³5UHJXOODSsUQMsVLVWHPWUHWMHMHWsVKsQGHWVKsP´ 3XQsSsUQsSRUWRIRO

59 Biologjia 8 KREU 2: Tema mësimore 2.5: Dhëmbët Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Dhëmbët Situata e të nxënit: ƒ 'KsPEsWVDOORMHMDQs ƒ Struktura e dhëmbëve. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQIXQNVLRQLQHGKsPEsYH x 6NLFRQHDQDOL]RQQGsUWLPLQHGKsPELW x $UJXPHQWRQSVHSULVKHQGKsPEsW Fjalë kyçe: x 'KsPEsWSUHUsV x 'KsPEsWHTHQLW x 3DUDGKsPEDOOsW x 'KsPEDOOsW Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 'KsPEsWNDQsVLIXQNVLRQWsFRSsWRMQsXVKTLPLQGXNHHNWK\HUQsFRSDWsYRJOD 1MHULXNDNDWsUOORMHGKsPEsVKfflGKsPEsWSUHUsVGKsPEsWHTHQLWSDUDGKsPEDOOsWGKH dhëmballët. $WDMDQsWsPEXOXDUPHQMsVKWUHVsWsIRUWsVPDOWLTsSsUPEDQNDOFLXP %UHQGDGKsPELWJMHQGHWVKWUHVDHGHQWLQsVGKH]JDYUDHSXOSsVHFLODSsUPEDQTHOL]DWs JMDOOD 6PDOWLPXQGWsGsPWRKHWQJDSsUGRULPLLOsQJMHYHDFLGH x Veprimet në situatë: ¾Pyetja sjell pyetjen - 3VHWKHPLTsWUHWMD¿OORQQsJRMs" - &LOLsVKWsUROLLGKsPEsYH" - $sVKWsNMRWUHWMHNLPLNHDSRPHNDQLNH" - 3VHEHEHWKDQsXVKTLPHQsIRUPsTXOOL" - .X¿OORQGDOMDHGKsPEsYH" - 6DOORMHGKsPEsVKNDQMHULX" - 1sJUXSWsNRQVXPDWRUsYHIXWHQMHUs]LW" - 3RTHQWs" - $NDQGRQMsQJMDVKPsULQGsUPMHWW\UH" - d¶IXQNVLRQNDQsGKsPEsWHTHQLW" - &LOLsVKWsNXMGHVLTsGXKHWWsWUHJRMPsSsUGKsPEsW" - +DQLQsSRUFLRQHWsPsGKDDSRWsYRJOD" - 7K\HQLDUUDHWMPHGKsPEs"

60 Libër për mësuesin ¾DRTA (veprimtari e të menduarit dhe të lexuarit e drejtuar): 0sVXHVLMDLXWUHJRQQ[sQsVYH pamje filmike e makete të dhëmbëve. 1[sQsVLWOH[RMQsOLEULQGKHVKsQRMQsPELIMDOLWsTsPEDUWLQLQIRUPDFLRQWsUL 0sVXHVLMDS\HWQ[sQsVLWDSsUSXWKHVKLQQMRKXULWsTsXGLVNXWXDQPsSDUsPHDWRTs OH[XDQ" ¾Diskutojmë së bashku - 6DOORMHGKsPEsVKNHPL" - .XMDQsWsYHQGRVXUOORMHWHQGU\VKPHWsGKsPEsYH" - d¶IXQNVLRQNDVHFLOLJUXSGKsPEsVK" - 6LVKNDNWRKHQVsPXQGMHWHPLVKLWWsGKsPEsYH" - 6LYHSURMPsSsUKLJMLHQsQHJRMsV" ™Për më tepër 1MHULXNDGKsPEsfflQsQRIXOOsQHVLSsUPHHQsQRIXOOsQHSRVKWPH 1JDNsWDfflSUHUsVVKT\HVWsTHQLWSDUDGKsPEDOOsGKsPEDOOs dGRGKsPENU\HQQMsIXQNVLRQWsFDNWXDUffl - SsUSXQRMQsPHNDQLNLVKWXVKTLPLQff - PDUULQSMHVsQsVKTLSWLPLQHEDVKNsWLQJsOORUHYHff - kanë funksion estetik. x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - PHUUSMHVsDNWLYHQsNWKLPLQHSsUJMLJMHYHff - DQDOL]RQQGsUWLPLQIXQNVLRQLQGKHNXMGHVLQSsUGKsPEsW x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - VDNWsVLQsHSsUJMLJMHYHff - dhënien e ideve për kujdesin ndaj dhëmbëve. x Detyrat dhe puna e pavarur:  Skiconi dhëmbin me etiketa për funksionin e secilës pjesë përbërëse.  *UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQPELNDULHVLQHGKsPEsYH KREU 2: Tema mësimore: Punë laboratori: Ndikimi i pijeve me gaz te dhëmbët Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Punë laboratori : Ndikimi i pijeve me gaz te dhëmbët Situata e të nxënit: x +XOXPWLPffl1GLNLPLLSLMHYH WsJD]XDUDWHGKsPEsW Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQQGsUWLPLQHGKsPELW x $QDOL]RQUROLQQHJDWLYWsGLVDXVKTLPHYHQsSMHVs WsQGU\VKPHWsGKsPELW x +XOXPWRQ H Q[MHUU SsUIXQGLPHPEL UROLQ H NRND NROsVHWMWHGKsPEsW x )MDOsN\oHffl x Smalti x 'HQWLQD x =JDYUDHSXOSsVHWM

61 Biologjia 8 Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: ¾*MXKsWGKHNRPXQLNLPL ¾7,. ¾$UWH ¾.LPL Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 'KsPEsWMDQsWsPEXOXDUPHQMsVKWUHVsWsIRUWsVPDOWLTsSsUPEDQNDOFLXP %UHQGDGKsPELWJMHQGHWVKWUHVDHGHQWLQsVGKH]JDYUDHSXOSsVHFLODSsUPEDQTHOL]DWs JMDOOD 6PDOWLPXQGWsGsPWRKHWQJDSsUGRULPLLOsQJMHYHDFLGH x Veprimet në situatë: ¾Diskutim për njohuritë paraprake 1sRUsQSDUDDUGKsVHQ[sQsVYHLXsVKWsOsQsGHW\UsVNLFLPLLGKsPELWVKRTsUXDUPH etiketat përkatëse për funksionin e çdo pjese. $QDOL]RKHQHGLVNXWRKHQGHW\UDW ¾KUBIMI 1[sQsVLWRUJDQL]RKHQQsJUXSHSsUNU\HUMHQHKXOXPWLPLW .UDKDVRKHQHGLVNXWRKHQUH]XOWDWHWHJUXSHYH Përshkruaj: &LOsWMDQsIDNWRUsWTsQGLNRMQsQsVPDOWLQHGKsPEsYH" ™Zbato: 6KNUXDMQsÀHWRUHHWDSDWHKXOXPWLPLW ™Shoqëro: .U\HMHNVSHULPHQWLQGXNH]EDWXDUPHSsUSLNPsULHWDSDWGKH UUHJXOODHSXQsVQsODERUDWRU ™Krahaso: 'KsPELQSDUDGKHSDVHNVSHULPHQWLW ™Analizo: 3VHQGU\VKRLQJM\UDHGKsPELW" ™Argumento: 3VHQXNWsSsUGRULPXVKTLPHPHSsUPEDMWMHWsODUWsDFLGH" dIDUsGLQLQJDOsQGDHNLPLVsPELEDVKNsYHSULPLQHNDOFLXPLWPHDFLGH dIDUsNsVKLOODVKGXKHWWsNHPLSDUDV\VKSsUPEURMWMHQHGKsPEsYH" 3VHQGRGKGsPWLPLLGKsPEsYH" ¾Për më tepër 'LVDEDNWHUHWsJRMsVVKQGsUURMQsOsQGsWVKHTHURUHTsPEHWHQSDVQJUsQLHVQGsUPMHW GKsPEsYHYHoDQsULVKWQsGKsPEsWHSULVKXUQsSURGKLPHWsWKDUWD0LNUREHWVKWRKHQ YUXOOVKsPHEUHMQsVPDOWLQHGKsPEsYHPsSDVGHQWLQsQHSDVWDMSXOSsQHGKsPELW.\ GsPWLPJUDGXDOLGKsPELWTXKHWNDULHV ™Konkluzione - Dëmtimi i dhëmbëve ndodh nga: x PXQJHVDHKLJMLHQsVff x PsQ\UDHWsXVKT\HULWff x SsUDUV\HWUDVKsJLPLHff x QJDQGU\VKLPLLPHQMsKHUVKsPLWHPSHUDWXUsVVsXVKTLPHYHff x WK\HUMDHXVKTLPHYHWsIRUWDff x SsUGRULPLLIXUoDYHHSDVWDYHWsSDSsUVKWDWVKPHff x ODUMDHGKsPEsYHMRQsPsQ\UsQHGXKXUff x moskontrolli periodik. ™Shënim: .sWRNRQNOX]LRQHGDOLQQJDGLVNXWLPLLYHSULPWDULVsHGHW\UDYHWsNU\HUDQJD Q[sQsVLW

62 Libër për mësuesin x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - DQDOL]RQHGLVNXWRQGHW\UsQHNU\HUPsSDUsff - NU\HQoGRHWDSsWsYHSULPWDULVsff - LXSsUJMLJMHWQJDDQDVKNHQFRUHS\HWMHYHWsGUHMWXDUD x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. +DUWRQLQMsSRVWHUPHNsVKLOODSsUKLJMLHQsQHJRMsVHWsGKsPEsYH 2. )OHWsSXQHOLEULSsUPsVXHVLQIDTHflffi KREU 2: Tema mësimore 2.6: Enzimat Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x (Q]LPDW x 6LWXDWDHWsQ[sQLWffl x 7UHWMDGKHHQ]LPDW x .DWDOL]DWRUsWELRORJMLNs Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQSURFHVLQHWUHWMHVVLQMsUHDNVLRQNLPLN x $QDOL]RQWUHWMHQPHNDQLNHGKHNLPLNH x $UJXPHQWRQIXQNVLRQLQHNDWDOL]DWRUsYHELRORJMLNs Fjalë kyçe: x (Q]LPD x Reaksion kimik x .DWDOL]DWRUsELRORJMLNs Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x .LPL Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: .XUPROHNXODWHQMsVXEVWDQFHVKSsUEsKHQGXNHIRUPXDUPROHNXODWsQMsVXEVWDQFHWsUH themi se ka ndodhur një reaksion kimik. 3URFHVLLWUHWMHVQGRGKNXUPROHNXODWHPsGKDVKSsUEsKHQGXNHIRUPXDUPROHNXODPs WsYRJOD1sNsWsSURFHVWsJMLWKDVKQGsUULPHWTsQGRGKLQMDQsNLPLNHSUDWUHWMDQGRGKVL SDVRMsH]KYLOOLPLWWsUHDNVLRQHYHNLPLNH (Q]LPDWTXKHQQGU\VKHNDWDOL]DWRUsELRORJMLNs$WRQGLNRMQsQsVKSHMWsVLQsH UHDNVLRQHYHGKHQsIXQGGDOLQNLPLNLVKWWsSDQGU\VKXDUD x Veprimet në situatë: ¾Parashikim nga termat 0sVXHVLMDLXNsUNRQQ[sQsVYHW¶LMDSLQSsUJMLJMHS\HWMHVQsSsUPMHWimagjinatës së drejtuar:

63 Biologjia 8 dIDUs dukurie ndodh kur e thyejmë ¿MHQH shkrepëses dhe kur e djegim DWs" 1[sQsVLWUHIHUXDUQMRKXULYHTsNDQsPDUUsQsOsQGsQHNLPLVsDUV\HWRMQsTsQsUDVWLQ HWK\HUMHVQGRGKLQMsGXNXUL¿]LNHSDVL¿MHVVsVKNUHSsVHVLQGU\VKRLYHWsPforma dhe përmasatSRUSsUEsUMDsVKWsSRDMR 1sUDVWLQHGMHJLHVNDQGRGKXUQMsGXNXULNLPLNH (reaksion kimik) pasi fosfori i kokës së VKNUHSsVHVXGRJMQsSUDQLWsRNVLJMHQLWWsDMULWGKHX¿WXDQVXEVWDQFDtë reja me veti të reja. ¾Mësim i përqendruar mbi argumentet 1JMDVKsPPHVKHPEXOOLQHPDUUsPH¿MHQHVKNUHSsVHVVKSMHJRKXWUHWMHQQsSUDQLWs HQ]LPDYHTsQGRGKQsRUJDQL]sP &RSsWLPLTsLEsKHWXVKTLPHYHPHDQsWsGKsPEsYHsVKWsQMsGXNXUL¿]LNHQGsUVDWUHWMD QsSUDQLQsHHQ]LPDYHGXNH¿OOXDUTsQJDSWLDOLQDQsJRMsHPsSDVsVKWsGXNXULNLPLNH UHDNVLRQNLPLN ¾Argumento: 5XEULND³S\HWMHGKHGHW\UD´ Nxënësit konkludojnë:8VKTLPLsVKWsLQHYRMVKsPPsSDUsWsFRSsWRKHWQJDGKsPEsW GKHQJDOsYL]MDEOXDMWsVHHJ\SLWXVKTLPRU.XUFRSDWHXVKTLPLWEOXKHQWUHWMDPHNDQLNH PROHNXODWHPsGKDVKSsUEsKHQPsWHMQsWsYRJODWUHWMDNLPLNHHFLODSsUGRUHQ]LPD Lënda ushqyese Enzima Molekula e vogël $PLGRQL $PLOD]D *OXNR]s 3URWHLQD 3URWHD]D $PLQRDFLGH <QG\UQD /LSD]D $FLGH\QG\URUH x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - DUJXPHQWRQOLGKXUPHS\HWMHWHGUHMWXDUDff - DQDOL]RQWUHWMHQPHNDQLNHGKHWUHWMHQNLPLNHff - GLVNXWRQSVHMDQsWsGRPRVGRVKPHWsG\OORMHWHWUHWMHYH x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - VDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: )OHWRUHSXQHIDTH KREU 2: Tema mësimore: Punë laboratori: Veprimtaria 2.6 Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Punë laboratori: Veprimtaria 2.6 Situata e të nxënit: ƒ 9HSULPL L HQ]LPsV DPLOD]s Qs shpërbërjen e amidonit

64 Libër për mësuesin Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQVKSsUEsUMHQVLGXNXULNLPLNH x $QDOL]RQ VKSsUEsUMHQ H DPLGRQLW Qs PROHNXODJOXNR]H x +XOXPWRQ PEL YHSULPLQ H HQ]LPsV Qs shpërbërjen e amidonit. Fjalë kyçe: x $PLOD]s x $PLGRQ Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3URFHVLLWUHWMHVQGRGKNXUPROHNXODWHPsGKDVKSsUEsKHQGXNHIRUPXDUPROHNXODPs WsYRJOD 1sNsWsSURFHVWsJMLWKDVKQGsUULPHWTsQGRGKLQMDQsNLPLNHSUDWUHWMDQGRGKVLSDVRMs H]KYLOOLPLWWsUHDNVLRQHYHNLPLNH (Q]LPDTsVKSsUEsQDPLGRQLQTXKHWDPLOD]s x Veprimet në situatë: ¾Diskutim për njohuritë paraprake 1sRUsQSDUDDUGKsVHQ[sQsVLWNDQsPsVXDUPELGDOOLPLQGXNXUL¿]LNHFRSsWLPLL XVKTLPLWQJDGKsPEsWGKHGXNXULNLPLNHWUHWMDQJDHQ]LPDW /H[RKHQHGLVNXWRKHQGHW\UDWPELUROLQHHQ]LPDYHQsRUJDQL]sP ¾KUBIMI 1[sQsVLWRUJDQL]RKHQQsJUXSHSsUNU\HUMHQHKXOXPWLPLWPELYHSULPLQHHQ]LPsVQs shpërbërjen e amidonit. .UDKDVRKHQHGLVNXWRKHQUH]XOWDWHWHJUXSHYH ™Përshkruaj: &LOsWMDQsIDNWRUsWTsQGLNRMQsQsQGU\VKLPLQHQJM\UsVVsSsUPEDMWMHVVs SURYs]DYH" ™Zbato: 6KNUXDMQsÀHWRUHHWDSDWHKXOXPWLPLW ™Shoqëro: .U\HM HNVSHULPHQWLQ GXNH ]EDWXDUPH SsUSLNPsUL HWDSDW GKH UUHJXOOD H punës në laborator. ™Krahaso: 1JM\UsQHSsUPEDMWMHVVsSURYs]DYHSDUDGKHSDV ™Analizo: 3VHQGU\VKRLQJM\UDHDPLGRQLW" ™Argumento: 6LQGLNRQDPLOD]DQsWUHWMHQHDPLGRQLW" 6LHSURYXDP" 3ORWsVRQLWDEHOsQHUH]XOWDWHYH ¾Për më tepër ™)OHWsSXQHOLEULSsUPsVXHVLQIDTH x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - DQDOL]RQHGLVNXWRQGHW\UsQHNU\HUPsSDUsff - NU\HQoGRHWDSsWsYHSULPWDULVsff - LXSsUJMLJMHWQJDDQDVKNHQFRUHS\HWMHYHWsGUHMWXDUD

65 Biologjia 8 x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1.3ORWsVRQLÀHWRUHQHODERUDWRULW 2.,QIRUPDFLRQHPELHQ]LPDW KREU 2: Tema mësimore: Projekt: Caktimi i temës, ndarja e grupeve të punës. Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Projekt: Caktimi i temës, ndarja e grupeve të punës Situata e të nxënit: x Sistemet te njeriu dhe IXQNVLRQLPLLW\UH x Trupi dhe shëndeti. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQVLVWHPHWHRUJDQHYHWsWUXSLWWsQMHULXW x 3sU]JMHGKLQIRUPDFLRQLQHGXKXUSsUPEURMWMHQH RUJDQHYHQJDVsPXQGMHW x /LVWRQUUHJXOODWsPLUsXVKT\HUMHV x $QDOL]RQ UROLQ H HOHPHQWHYH Qs RUJDQL]PLQ H njeriut. x .RQVROLGRQQMRKXULWsQsOLGKMHPHIXQNVLRQLPLQH sistemeve të trupit të njeriut. x /LGK QMRKXULWs WHRULNH PH DWR SUDNWLNH GXNH mbajtur qëndrim kritik ndaj fenomeneve që QGLNRMQsQHJDWLYLVKWQsVKsQGHWLQHQMHULXWHWM Fjalë kyçe: x Trupi i njeriut x 6LVWHPHWHRUJDQHYH x Shëndeti Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL x Revista shkencore x Intervista me mjek specialistë dhe pacientë x 7s GKsQD Ws JUXPEXOOXDUD Qs THQGUD GKH LQVWLWXFLRQHWsVSHFLDOL]XDUD Mjetet: x /DSWRS YLGHRSURMHNWRU NRPSMXWHU 86% )ODVK GULYH'9'PMHWHWsWMHUDQGLKPsVHSsUUHDOL]LPLQ e projektit Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x )L]LNsQ x Matematikën x Mjekësinë x .LPLQs x 7HNQRORJMLQs Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:

66 Libër për mësuesin x Përshkrimi i situatës: o 0sVXHVLMDNRQWUROORQGLVNXWRQPHQ[sQsVLWQMRKXULWsHPDUUDQsPsVLPHW HWUDMWXDUDGKHLQIRUPRQQ[sQsVLWSsUWHPDWTsGRWsVWXGLRKHQQsYLMLPsVL o 'LVNXWRQPHQ[sQsVLWSsUWHPsQHQsQWHPDWHSURMHNWLW o .ULMRQJUXSHWHSXQsVHQGDQQsQWHPDWSsUoGRJUXS x Përshkrimi i shkurtër i projektit: o Ora e parë – Caktimi i temës dhe nëntemave. Ndarja e grupeve të punës Faza e konceptimit të projektit: 1sNsWsID]sEsKHWSUH]DQWLPLPHWHPsQYOHUsVLPLGKH]KYLOOLPLL LGHYHQGDUMDQsJUXSHVLSDVQsQWHPDYH]JMHGKMDHOLGHULWSsUoGRJUXS 3UH]DQWRKHQ SDUD Q[sQsVYH IRWR H PDWHULDOH ¿OPLNH SsU Ws NRQNOXGXDUPHQ[sQsVLWPELWHPsQHQsQWHPDWHSURMHNWLW0DWHULDOHW SsUPEDMQsQMsSDVT\UsWsVKNXUWsUWsLQIRUPDFLRQHYHTsQ[sQsVLWGRWs VWXGLRMQsJMDWsNsVDMNODVH 1MsWHPsHPXQGVKPHPXQGWsMHWsffl “Trupi dhe shëndeti” 1. Ushqimi dhe tretja a. Lëndët ushqyese. b. Dieta e ekuilibruar (Piramida ushqimore). c. Dhëmbët dhe mirëmbajtja e tyre. d. Sëmundjet e sistemit tretës. 2. Sistemi i qarkullimit të gjakut a. Zemra dhe enët e gjakut. b. Sëmundjet e zemrës. 3. Frymëshkëmbimi a. Shkëmbimi i gazeve. b. Duhani dhe shëndeti. c. Mbajtja e trupit në formë.

67 Biologjia 8 4. Riprodhimi dhe zhvillimi a. Nga embrioni te foshnja. b. Mënyra e jetesës dhe shëndeti. c. SST o Ora e dytë – Diskutim mbi ecurinë e projektit Faza e studimit të projektit: 1s NsWs ID]s EsKHW VWXGLPL L LGHYH Ws ]KYLOOXDUD Qs ID]sQ H NRQFHSWLPLW RULHQWLPL SsU VKIU\Ws]LPLQHOLWHUDWXUsVGKHSsUSXQLPLWWsPDWHULDOHYHHFXULDHYHSULPWDULYHSUDNWLNH në terren. o Ora e tretë – Prezantimi i projektit e certifikimi i punës më të mirë Faza e prezantimit dhe e certifikimit të punës më të mirë 3UH]DQWRKHQSXQLPHWQs&'ÀHWsSDORVMHWSRVWHUDWDQNHWLPHWHWMQJDVHFLOLJUXSSXQH o Ora e katërt – Shpërndarja e posterave e fletëpalosjeve Faza e zbatimit të projektit: 1sNsWsID]sLGHWsH]JMHGKXUDMDQsSURMHNWXDUQsGHWDMHQsPsQ\UsTsDWRWsPXQGWs ]EDWRKHQJUXSHWHSXQsVPHQD[KRMQsSURMHNWLQGKHH]EDWRMQsQsWHUUHQ x Veprimet në situatë: ¾Të mësuarit hulumtues dhe të menduarit kritik x Për realizimin e punës mund të zgjidhen teknikat e mëposhtme: x 3XQsQsJUXSH x Veprimtari praktike x 3DUDVKLNLPQJDWHUPDWSDUDSUDNs x 3sUPEOHGKMHHVWUXNWXUXDU ¾Produktet e punës në grupeffl x Fletëpalosjet x $QNHWDW x 3\HWsVRU x Intervistat x Video x 3RVWHUD x )RWRJUD¿ x )OHWsVKRTsUXHVHWsPHGLNDPHQWHYHSLMHYHHWM x .RQNOX]LRQHHNVSHULPHQWHVKHWM x Vlerësimi i nxënësve: x Nxënësit vlerësohen për: - VDNWsVLQsGKHFLOsVLQsHPDWHULDOHYHff - DIWsVLQsWUHJXHVHVKSMHJXHVHNRPHQWXHVHHDQDOL]XHVHff - DNWLYL]LPLQQsSXQsQHJUXSLWff - DNWLYL]LPLQQsSXQsLQGLYLGXDOHff - SsUPEDMWMHQHPDWHULDOLWQsOLGKMHPHWHPsQff - SsUPEXVKMHQHREMHNWLYDYHff - GRUs]LPLQQsDIDWWsSXQLPHYHGKHSURGXNWLWWsSURMHNWLW

68 Libër për mësuesin x Rezultatet e pritshme të projektit - $IWsVLPLLQ[sQsVYHQsSXQsNsUNLPRUHVWXGLPRUH - .RQVROLGLPLLQMRKXULYHQsOLGKMHPHHOHPHQWHWNLPLNH - 1[LWMDHPHQGLPLWNULMXHVGKHVKSUHKLYHSUDNWLNH - /LGKMDHQMRKXULYHWHRULNHPHDWRSUDNWLNHGXNHPEDMWXUTsQGULPNULWLNQGDMIHQRPHQHYH TsQGLNRMQsQHJDWLYLVKWQsPMHGLV - 3sUIVKLUMDQsYHSULPWDULYHVHQVLELOL]XHVHGKHQGsUJMHJMsVXHVHQsUXDMWMHWsVKsQGHWLW KREU 2: Tema mësimore: Ushtrime përmbledhëse Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Ushtrime përmbledhëse Situata e të nxënit: x Funksionimi i sistemit të tretjes. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQRUJDQHWHVLVWHPLWWsWUHWMHV x 3sUVKNUXDQIXQNVLRQLPLQHVLVWHPLWWsWUHWMHV x $QDOL]RQ VLWXDWD SUREOHPRUH PEL VDVLQs H karbohidrateve. x Hulumton mbi ndikimin e temperaturës në aftësinë YHSUXHVHWsDPLOD]sV Fjalë kyçe: x Sistemi i tretjes x /sQGsWXVKT\HVH x 3LUDPLGDXVKTLPRUH x $PLOD]D Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x Matematikë x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 1MHULXNDQHYRMsSsUXVKTLPHWsFLODWVLJXURMQsHQHUJMLQsUULWMHQGKHVKsQGHWLQHWUXSLW 1MsVLDHPDWMHVVsHQHUJMLVssVKWsNLORNDORULD (QHUJMLDsVKWsHGRPRVGRVKPHHGKHSsUSURFHVLQHUULWMHVVsWUXSLWLFLOL]JMDWPHYLWH 7sUsVLDHXVKTLPHYHTsQHSDUDSsOTHMPsWsKDPsSsUEsQQMsGLHWsWsFDNWXDU 'LHWDXVKTLPRUHQRUPDOHHQMHULXWGXKHWWsSsUPEDMsVDVLWsFDNWXDUDWsGLVDOsQGsYH ED]sTsWDNRKHQQsXVKTLPHWsQGU\VKPH x Veprimet në situatë: ¾Brainstorming - 3VHXVKTHKHPL" - &LOLsVKWsUROLLHQHUJMLVsSsURUJDQL]PLQWRQs" - dIDUsNXSWRMPsPHOsQGsXVKT\HVH"&LOLsVKWsUROLLW\UH" - 3VHGXKHWWsMHWsLODUPLVKsPXVKTLPL" - &LOsWMDQsSsUEsUsVLWNU\HVRUsWsXVKTLPLW"

69 Biologjia 8 ¾Mendo/Krijo në dyshe /Diskuto 3XQRKHQQsJUXSHXVKWULPHWHIDTHYHWsOLEULWWsQ[sQsVLW /LKHWDIDWNRKRUSsU]JMLGKMHQHoGRXVKWULPLHSDVSsUIXQGLPLWOH[RKHQHGLVNXWRKHQ XVKWULPHWQJDSMHVsWDUsWsJUXSHYH 3XQRKHQQsWDEHOsXVKWULPHWH]JMLGKXUDVDNWsHPEDKHQVKsQLPQJDQ[sQsVLWHJUXSHYH të tjera. 0sVXHVLMDEsQSORWsVLPHWHQHYRMVKPH x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - DQDOL]RQHGLVNXWRQQMRKXULWsHPDUUDff - SXQRQXVKWULPHWHIDTHVWsOLEULWWsQ[sQsVLW x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1.*UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQPELVsPXQGMHWHDSDUDWLWWUHWsVVLffl x 3HODJUD x Skorbuti x %HUL±EHUL x 2EH]LWHWLHWM KREU 2: Tema mësimore: Përsëritje Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Përsëritje Situata e të nxënit: x 7UDQVSRUWLLOsQGsYHXVKT\HVHWH ELPsWGKHQMHUs]LW Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQSURFHVLQHIRWRVLQWH]sV x /LVWRQ RUJDQHW H VLVWHPLW Ws WUHWMHV Ws WUXSLW Ws njeriut. x 3sU]JMHGKLQIRUPDFLRQLQHGXKXUSsUPEURMWMHQ HRUJDQHYHQJDVsPXQGMHW x /LVWRQUUHJXOODWsPLUsXVKT\HUMHV x $QDOL]RQ UROLQ H HOHPHQWHYH Qs RUJDQL]PLQ H njeriut. x .RQVROLGRQQMRKXULWsQsOLGKMHPHIXQNVLRQLPLQ e sistemeve të trupit të njeriut. x /LGK QMRKXULWs WHRULNH PH DWR SUDNWLNH GXNH mbajtur qëndrim kritik ndaj fenomeneve që QGLNRMQsQHJDWLYLVKWQsVKsQGHWLQHQMHULXWHWM Fjalë kyçe: x )RWRVLQWH]D x /sQGsXVKT\HVH x Sistemi tretës x 'KsPEsW x (Q]LPDW

70 Libër për mësuesin Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: ¾*MXKsWGKHNRPXQLNLPL ¾7,. ¾$UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3sUWsNU\HUSURFHVLQHIRWRVLQWH]sVSsUYHoGULWsVVsGLHOOLWELPsWSsUGRULQffl ‡XMLQWsFLOLQHWKLWKLQQJDWRNDPHDQsWsUUsQMsYHff ‡GLRNVLGLQHNDUERQLWWsFLOLQHPDUULQQJDDMUL 7DVKPsHGLPsVHELPsWHSURGKRMQsXVKTLPLQQsSsUPMHWSURFHVLWWsIRWRVLQWH]sVSRUJMDWsNsWLM SURFHVLSURGKRKHWHGKHQMsVXEVWDQFsQsJMHQGMHWsJD]WsRNVLJMHQL  ‡ )RWRVLQWH]D sVKWs SURFHVL JMDWsWs FLOLW ELPsW SsUGRULQ HQHUJMLQs GLHOORUH SsUWs SURGKXDU ushqim. ‡(JMLWKsPDVDHSURGKXDUQJDTHOL]DWHJMDOODWHELPsWTXKHWELRPDVs ‡%LPsWSsUGRULQXMLQGKHGLRNVLGLQHNDUERQLWSsUWsNU\HUSURFHVLQHIRWRVLQWH]sV ‡*MDWsIRWRVLQWH]sVELPsWSURGKRMQsXVKTLPGKHRNVLJMHQ 1H GXKHWWs KDPs XVKTLPH Ts SsUPEDMQsffl SURWHLQD NDUERKLGUDWH\QG\UD YLWDPLQD NULSsUD PLQHUDOH¿EUDGKHXMs ‡/ORMHWsQGU\VKPHXVKTLPHVKSsUPEDMQsNRPELQLPHWsQGU\VKPHOsQGsVKXVKT\HVH 1MsGLHWsHHNXLOLEUXDUSsUPEDQSDNQJDWsJMLWKDOORMHWHOsQGsYHXVKT\HVHWsFLODWVLJXURMQs HQHUJMLQsTsLQHYRMLWHWRUJDQL]PLWWRQsoGRGLWs ‡.XUQsGLHWsPXQJRMQsQMsRVHGLVDQJDOsQGsWXVKT\HVHPXQGWsVKNDNWRKHQVsPXQGMHWs SDPMDIWXHVKPsULVsXVKTLPRUHWsNHTXVKT\HUMHV ‡1MsGLHWsHPLUsSsUPEDQXVKTLPHPHSURWHLQDYLWDPLQDGKHNULSsUDPLQHUDOHSRUMRPH VKXPs\QG\UDGKHVKHTHUQDVKLNRWDEHOsQQsIXQGWsOLEULW *\SLWUHWsVsVKWsQMsNDQDOLJMDWsLFLOLVKWULKHWQJDJRMDGHULWHYULPDDQDOH‡/sQGsWXVKT\HVH Qs¿OOLPWUHWHQQsEUHQGsVLWsJ\SLWWUHWsVGKHPsSDVSsUWKLWKHQ‡3URFHVLLWUHWMHV]KYLOORKHW ¿OOLPLVKWQsJRMsYD]KGRQQsVWRPDNGKHPsSDVQs]RUUsQHKROOs3URFHVLLSsUWKLWKMHVQGRGK PsVKXPsQsEUHQGsVLWs]RUUsVVsKROOsGKHPsSDNQs]RUUsQHWUDVKs .XUPROHNXODWHQMsVXEVWDQFHVKSsUEsKHQGXNHIRUPXDUPROHNXODWsQMsVXEVWDQFHWsUHWKHPL se ka ndodhur një reaksion kimik. ‡3URFHVLLWUHWMHVQGRGKNXUPROHNXODWHPsGKDVKSsUEsKHQGXNHIRUPXDUPROHNXODPsWs YRJOD1sNsWsSURFHVWsJMLWKDVKQGsUULPHWTsQGRGKLQMDQsNLPLNHSUDWUHWMDQGRGKVLSDVRMs H]KYLOOLPLWWsUHDNVLRQHYHNLPLNH ‡(Q]LPDWTXKHQQGU\VKHNDWDOL]DWRUsELRORJMLNs$WRQGLNRMQsQsVKSHMWsVLQsHUHDNVLRQHYH GKHQsIXQGGDOLQNLPLNLVKWWsSDQGU\VKXDUD 'KsPEsWQDQGLKPRMQsQsFRSsWLPLQHXVKTLPLWQsSMHVs]DPsWsYRJOD 0ROHNXODHQMsSURWHLQHSsUEsKHWQJDPROHNXODPsWsYRJODWsTXDMWXUDDPLQRDFLGH x Veprimet në situatë: ¾Alfabeti i njëpasnjëshëm në tryezë të rrumbullakët 1GDMNODVsQQsJUXSHdGRJUXSLSORWsVRQWDEHOsQHPsSRVKWPHPHQMRKXULWsHPDUUD QsWUHPXMRULQHSDUsSUDSsUoGRJHUPsVKNUXDQIMDOsOLGKXUPHIMDORULQHELRORJMLVs dGRQ[sQsVMHSLGHQsHYHWQsPsQ\UsUUHWKRUH1sIXQGWsSORWsVLPLWOH[RKHQSXQsWQs PsQ\UsWsDOWHUQXDUQJDJUXSHW1sNsWsPsQ\UsSsUVsULWHQQMRKXULWsHPDUUDJMDWsNUHXW, dhe II.

71 Biologjia 8 A $PLGRQ $QXV $SHQGLFLWL $PLQRDFLGH B Biomasë C &LUR]s d dLIW RUJDQHVK D 'LRNVLG karboni 'LDEHW 'LIX]LRQ 'HQWLQD DH 'KsPEs E (QHUJML Enë përçuese Epiderma e sipërme (]RIDJX (Q]LPD Ë F )RWRVLQWH]s Floema Fibrat G *RMs]D *RMD *OXNR]s GJ *MHWKH *MsQGUD SsVKW\PH H Hulumtim I Ind J -DUJRUH K .ORUR¿O .ORURSODVWH .XWLNXOs .VLOHPD .DUERKLGUDWH L /sQGs XVKT\HVH /sQJX pankreatik LL M Mëlçi N 1HUYL NJ O 2NVLJMHQ 2VPR]s P 3DUHQNLPs 3URWHLQD 3sUWKLWKMH 3DQNUHDVL Q 4HOL]s Qime rrënjore R 5H]HUYs RR Rrënjë S 6LQWH]s Stomaku Smalti SH Shtresë Shumim T Tretje Tëmthi TH Thithje U Uji V Vitamina X XH Xhufkor Y <QG\UQD Z =LQ[KLU ushqimor Zorra e hollë Zorra e trashë ZH ¾Kllaster 6KNUXDMQs¿VKDtemat mësimoreGKHNsUNRMQJDoGRJUXSQ[sQsVLVKWDSORWsVRMsDWs ¿VKSsUJUXS x )RWRVLQWH]D x 1GsUWLPLLJMHWKHV x /sQGsWXVKT\HVH x 'LHWDHHNXLOLEUXDU x Sistemi tretës x 'KsPEsW x (Q]LPDW

72 Libër për mësuesin Fjalët e fjalorit të biologjissWsULNXMWXDUDQsSMHVsQHSDUsWsPsVLPLWLXYLMQsQsQGLKPs për plotësimin e kllasterave. Gjethja Shtresa e kuƟkulës Eoiderma e sipërme Parenkima gardhore Gojëzat Epiderma e poshtme Enët përcuese Parenkima sfungjerore Ushqim + oksigjen Ujë Dioksid karboni Dritë/kloroĮů Goja Ezofagu Stomaku Zorra e hollë Pankreasi Mëlçia Zorra e trashë 1sVKLJMHWDWGDOsVHWsSMHVsYHSsUEsUsVHWsJMHWKHVHWMQ[sQsVLWshkruajnë funksionin HNsW\UHSMHVsYH6HFLOLQ[sQsVVKNUXDQLGHQsGKHinformacionin që kujton e plotësohet QJDVKRNsWHJUXSLW 'LVNXWRKHQHSORWsVRKHQSXQsWHQMRKXULWsHVHFLOLWJUXS x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - JMHQQMsVDVLWsFDNWXDUIMDOsVKIMDORULff - KDUWRQNOODVWHUDWff - VDNWsVRQHOLGKMHQVsRUJDQLWPHIXQNVLRQHWSsUNDWsVH x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl x EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSORWsVLPLWWsWDEHOsVVsIMDORULWff x SORWsVLPLQHNOODVWHUDYHPHIXQNVLRQHWSsUNDWsVHff x SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff x PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 3sUVsULWMHQMRKXULWsHNUHXW,,,

73 Biologjia 8 KREU 2: Tema mësimore: Testi i tremujorit të parë Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Testi i tremujorit të parë Situata e të nxënit: x Bimët x Ushqimi dhe tretja Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQ IMDORULQHWHUPDYHWsPsVXDUDQs G\NDSLWXMWHSDUs x Bën dallimin ndërmjet ushqimeve dhe OsQGsYHXVKT\HVH x /LVWRQOORMHWHOsQGsYHXVKT\HVH(PsUWRQ RUJDQHWQsSsUWsFLODWNDORQXVKTLPL x 3sUVKNUXDQ IXQNVLRQLQ H RUJDQHYH Ws sistemit të tretjes. Fjalë kyçe: x )RWRVLQWH]s x /sQGsXVKT\HVH x 'LHWsXVKTLPRUH x Sistem tretës x 2UJDQH x (Q]LPD Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: ¾*MXKsWGKHNRPXQLNLPL ¾7,. ¾$UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: TEST I TREMUJORIT TË PARË Lënda: Biologji 8 Kreu: I – II Emër Mbiemër _____________________________ 1. PlotësoIMDOLWɺPHIMDOsWTsPXQJRMQsffl(5 pikë) - *MHWKHW H ELPsYH MDQs Ws JMHOEUD VHSVH SsUPEDMQs QMs SLJPHQW Ws BBBBBBBBBBB Ws TXDMWXUBBBBBBBBBBBB - 7UDQVSRUWLLXMLWGKHLNULSsUDYHPLQHUDOHQJDUUsQMDSsUJMDWsNsUFHOOLWUHDOL]RKHWPHDQs WsJ\SDYHWsBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB - *\SL WUHWsV sVKWs QMs NDQDO L JMDWs L FLOL VKWULKHW QJD BBBBBBBBBBBBGHUL WH BBBBBBBBBBBBBBB - 1MHULX ND NDWsU OORMH GKsPEsVK BBBBBBBBBBBBB  BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB - BBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBTXKHQQGU\VKHNDWDOL]DWRUsELRORJMLNs (1.5 pikë plotësimi i çdo fjale që mungon) Nota 4 5 6 7 8 9 10 Pikë ffi      

74 Libër për mësuesin 2. Shpjego fjalorin: (5 pikë)  (Q]LPD  .ORUR¿O  )ORHPD  .DUERKLGUDWH  'LHWsHHNXLOLEUXDU 3. 3ORWɺVRorganetHVLVWHPLWWsWUHWMHVQsVNHPsQHPsSRVKWPHffl (4 pikë) 4. E vërtetë apo e gabuar: (2 pikë)  /sQGsWXVKT\HVHQs¿OOLPWUHWHQQsVWRPDNGKHPsSDVSsUWKLWKHQV G  3URFHVLLSsUWKLWKMHVVsOsQGsYHXVKT\HVHQGRGKQsEUHQGsVLWs]RUUsVVsWUDVKsV G  /sQGsWXVKT\HVHQXNPXQGWsSsUGRUHQGUHMWSsUGUHMWQJDTHOL]DWHWUXSLWV G  *\SDWHÀRHPsVSsUEsKHQQJDTHOL]DWsYGHNXUD   V G

75 Biologjia 8 5. Gjej SsUNDWsVLQsffl(7 pikë) 1 Fotosintezë 6LJXURMQsPEsVKWHWMHGHSR]LWRMQsXVKTLPLQSsUWKLWKLQ ujin e kripërat minerale. 2 Gojëza 3sUGRUHQQJDWUXSLSsUIRUPLPLQHTHOL]DYHWsUHMDSsU WUDQVSRUWLQHRNVLJMHQLWSsUIRUPLPLQHDQWLWUXSDYHHWM 3 Rrënjët 3URFHVLLFRSs]LPLWWsPROHNXODYHWsPsGKDQsPROHNXOD WsYRJODWsFLODWPXQGWsSsUWKLWKHQOHKWsVLVKWQJDJMDNX 4 Gypat e ksilemës .DORQXVKTLPLLSDWUHWXUGKHSsUWKLWKHWQMsVDVLHYRJsO uji. 5 Proteinat 1 3URFHVLJMDWsWsFLOLWELPsWSsUGRULQHQHUJMLQsSsUWs prodhuar ushqim. 6 Tretje 1GLNRMQsQsVKSHMWsVLQsHUHDNVLRQHYHGKHQsIXQGGDOLQ NLPLNLVKWWsSDQGU\VKXDUD 7 Zorra e trashë 9ULPDWsYRJODQsVKWUHVsQHHSLGHUPsVVsSRVKWPHWs JMHWKHVTsOHMRMQsK\UMHQGKHGDOMHQHJD]HYH 8 Enzimat 7UDQVSRUWRMQsXMLQGKHNULSsUDWPLQHUDOH3sUEsKHQQJD THOL]DWsYGHNXUD 6. 3sUVKNUXDMQGU\VKLPHW¿]LNHGKHNLPLNHTsSsVRQXVKTLPLQsNsWRRUJDQHffl(6 pikë) D *RMsffl E 6WRPDNffl F =RUUDHKROOsffl 7. 3ORWsVRWDEHOsQffl(3 pikë) Lënda ushqyese Enzima Molekula e vogël $PLGRQL *OXNR]s 3URWHD]D $PLQRDFLGH <QG\UQD /LSD]D 8. Skico dhëmbin prerës e përshkruaj funksionin e çdo pjese të tij. (8 pikë) x Vlerësimi i nxënësve: 1[sQsVLWYOHUsVRKHQQsED]sWsSLNs]LPLWWsWHVWLW %OXSULQWLLWHVWLWsVKWsQs¿OOLPWsWHVWLW Us±UsVHP, RUs .UHX, ffiRUsffi  .UHX,, flRUsfl  SLNs[ SLNsNUHX,18101/ SLNs[ SLNsNUHX,,1Xfl1Pfl1O x Kujdes: Ky është model testi: Shënimet me germa të pjerrëta janë për mësuesin/en. 0sVXHVLMDHKDUWRQYHWsDWsGKHYHQGRVYHWsSsUSLNs]LPLQGXNHUHVSHNWXDU rregullat për hartimin e testit. x Detyrat dhe puna e pavarur: Të përvetësohen njohuritë e paasimiluara.

76 Libër për mësuesin KREU 3: Tema mësimore 3.1: Sistemi i qarkullimit të gjakut te njeriu Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 3.1: x Sistemi i qarkullimit të gjakut te njeriu Situata e të nxënit: x 3sUEsUMDHVLVWHPLWWsTDUNXOOLPLW WsJMDNXW x 3DVXULPLLJMDNXWPHJD]H Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQRUJDQHWHTDUNXOOLPLWWsJMDNXW x 3sUVKNUXDQUUXJsQTsQGMHNJMDNX x $QDOL]RQ SDVXULPLQ H JMDNXW PH JD]H JMDWs qarkullimit nëpër trup. Fjalë kyçe: x (QsWHJMDNXW x 3XOVL x *MDNLRNVLJMHQXDU x *MDNLGHRNVLJMHQXDU Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3sUVsULWHQQMRKXULWsHPDUUDQs³%LRORJML´PELVLVWHPLQHTDUNXOOLPLWWsJMDNXW 3sUGRUHQfflPDNHWHWDEHODRVH¿OPDTsSDUDTHVLQTDUNXOOLPLQHJMDNXWWHQMHULX o 6LVWHPLLTDUNXOOLPLWWsJMDNXWSsUEsKHWQJD]HPUDGKHHQsWHJMDNXWGKHJMDNX o *MDNXTsGHOQJD]HPUDUUMHGKEUHQGDDUWHULHYHWsFLODWHoRMQsDWsQsSsUWUXS o $LNWKHKHWQs]HPsUPHDQsWsYHQDYH o 2NVLJMHQLIXWHWQsJMDNQGsUNRKsTsN\NDORQQsSsUPXVKNsULGKHGHOQJDJMDNXQGsUNRKsTsN\ NDORQQsSsUTHOL]DLQGHDSRoGRSMHVsWsWUXSLW x Veprimet në situatë: x Vëzhgo–Analizo o 0sVXHVLMDVKNUXDQQsWDEHOsWHPsQHPsVLPLW³Sistemi i qarkullimit të gjakut te njeriu´ o 3UH]DQWRQQsYLGHRSURMHNWRUIXQNVLRQLPLQHsistemit hidraulikPHXMsWsQJURKWsHWsIWRKWsVL edhe qarkullimin e makinaveQsDXWRVWUDGsQsQMsVHQVGKHQsG\VHQVH o .sUNRKHWQJDQ[sQsVLWWsvë]KJRMQsPHNXMGHVSDPMHWHWsSXQRMQsQsJUXSHWsYRJODSsUWs DQDOL]XDUOLGKMHQHPXQGVKPHTsPXQGWsHN]LVWRMsQGsUPMHWSDPMHYHGKHWHPsVVsPsVLPLW

77 Biologjia 8 x Diskuto /H[RKHQLGHWs H JUXSHYH GKH EsKHWpërmbledhje e strukturuar HLLGHYHWs Q[sQsVYH H njohurive të reja. 1[sQsVLWEsMQsanalogjinë QGsUPMHWUUXJsVTsQGMHNfflJMDNXXMLGKHPDNLQDWQsQMsGUHMWLP RVHQsG\GUHMWLPH Shigjetat Qs VNHPsQ H TDUNXOOLPLW Ws JMDNXW GKH VLVWHPLQ KLGUDXOLN WUHJRMQs OsYL]MHQ H OsQJMHYH 1[sQsVLWULNXMWRMQsQJDQMRKXULWsHPDUUDQs³%LRORJML´Ts]HPUDsVKWsHQGDUsQsG\DQs .\IDNWsVKWsSDUDTLWXUQsVNHPsQHOLEULWPHG\QJM\UDffl - BlufflDQDPHJMDNWsSDVXUPHGLRNVLGNDUERQL&2  - E kuqefflDQDHSDVXUPHJMDNWsSDVXUPHRNVLJMHQ2  - Gjaku i pasur me O2 (vjen QJDmushkëritë) shkonQJDDQDe majtsH]HPUsVSsUQs WsJMLWKD qelizat e trupit. - Gjaku i pasur me CO2 kthehet në anën e djathtë Ws]HPUsVHPsSDVshkon në mushkëri. - Enët e gjakut janë: arterie, arteriola, vena, venula, kapilarë. - Arteriet: ƒEnë që çojnsJMDNWsSDVWsU2 QsRUJDQH ƒArteria mushkëroreffloRQJMDNWsSDSDVWsU&2 QsPXVKNsUL ƒArteria aortsfflDUWHULDPsHPDGKH - Venat: ƒEnë që kthejnsJMDNXQQJDRUJDQHWQs ]HPsU ƒ6MHOOLQJMDNWsSDSDVWsU&2 QsYHVKLQ e djathtë. ƒ9HQDWMDQsPsWsJMHUDGKHPsHODVWLNHVH arteriet. x 3XQRKHWUXEULND“Pyetje dhe detyra” e IDTHVWsOLEULWWsQ[sQsVLW x Ushtrohuni SsUPLQXWDWsskiconi VLVWHPLQHTDUNXOOLPLWWsJMDNXW1JULKHQ PHGsVKLUsQ[sQsVTsHSsUYHWsVRMQsWs parët për ta paraqitur në tabelë. ™Për më tepër /H[RKHWLQIRUPDFLRQLQsIDTHQWsOLEULWWsPsVXHVLWGKHLXNWKHKHQSsUJMLJMH S\HWMHYHWsGUHMWXDUD x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - MHSLGHWsVDNWDPELVLVWHPLQHTDUNXOOLPLWWsJMDNXWGKHSDPMHYHTsDQDOL]RQff - NRQNOXGRQPELUUXJsQTsQGMHNJMDNXQsSsUPMHWDQDOL]sVVs¿JXUsVff - SXQRQUXEULNsQ³3\HWMHGKHGHW\UD´ff - VNLFRQVNHPsQHTDUNXOOLPLWWsJMDNXW

78 Libër për mësuesin x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVSsUDQDOL]sQHVLVWHPLWKLGUDXOLNWsTDUNXOOLPLWWs JMDNXWGKHOsYL]MHVVsPDNLQDYHff - SsUJMLJMHWHVDNWDJMDWsSXQLPLWWsUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´ff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH - VNLFLPLQVDNWsWsVLVWHPLWWsTDUNXOOLPLWWsJMDNXW x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. .ULMRmaketinHVLVWHPLWWsTDUNXOOLPLWWsJMDNXWPHDQsWsfflSODVWHOLQDYHPH QJM\UDRVHSLSDPHQJM\UD Veprimtaria 3.1IDTHQsOLEULQHQ[sQsVLW3XQsSsUQsportofol) 2. 3ORWsVRQLPDNHWLQGXNHLXSsUJMLJMXUXVKWULPHYHWsfletores së punësIDTH KREU 3: Tema mësimore: Zemra Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 3.2: x Zemra Situata e të nxënit: x 1GsUWLPL GKH IXQNVLRQL L ]HPUsV Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQQGsUWLPLQHRUJDQLWWs]HPUsVQsSsUPMHW skicës. x 3sUVKNUXDQUUXJsQTsQGMHNJMDNXQsG\GUHMWLPH ]HPsUWUXSPXVKNsUL x $QDOL]RQ OLGKMHQ Ts HN]LVWRQ QGsUPMHW ]HPUsV dhe mushkërive. Fjalë kyçe: x Zemra x Veshi i majtë x Veshi i djathtë x Barkushe e majtë x Barkushe e djathtë x Valvul x 3XOV Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: .RQWUROORKHQGHW\UDWHLQWHUSUHWRKHWQJDQ[sQsVLMDPDNHWLLUHDOL]XDUPsVDNWsHPsEXNXU 3UH]DQWRKHWYLGHR¿OPPELSXQsQH]HPUsV x Veprimet në situatë: ¾ Di 1[sQsVLWQs detyrën e shtëpisë NDQsSsUJDWLWXUmaketinH³6LVWHPLWWsTDUNXOOLPLWWs JMDNXW´

79 Biologjia 8 .RQWUROORKHQHQ[sQsVLWvlerësojnë shokun për punimin më të bukur e të saktë. 1[sQsVLSUH]DQWRQSXQLPLQHWLM 3ORWsVRKHWWDEHOD³'L´ Di Dua të di Mësova 6LVWHPLLTDUNXOOLPLWWsJMDNXW SsUEsKHWQJD]HPUDGKHHQsWH JMDNXW ‡*MDNXTsGHOQJD]HPUDUUMHGK EUHQGDDUWHULHYHWsFLODWHoRMQs DWsQsSsUWUXS$LNWKHKHWQs ]HPsUPHDQsWsYHQDYH ‡2NVLJMHQLIXWHWQsJMDN QGsUNRKsTsN\NDORQQsSsU PXVKNsULGKHGHOQJDJMDNX QGsUNRKsTsN\NDORQQsSsU THOL]DLQGHDSRoGRSMHVsWs trupit. ¾ Di - Dua të di: 1[sQsVLWQsJUXSHWsYRJODKDUWRMQsQMsOLVWsS\HWMHVKTsLVKNsPEHMQsPHJUXSHWHWMHUDH më pas diskutohen në klasë. Di Dua të di Mësova Sistemi i qarkullimit të JMDNXWSsUEsKHWQJD]HPUD GKHHQsWHJMDNXW ‡*MDNXTsGHOQJD]HPUD UUMHGKEUHQGDDUWHULHYHWs cilat e çojnë atë nëpër trup. $LNWKHKHWQs]HPsUPHDQs të venave. ‡2NVLJMHQLIXWHWQsJMDN QGsUNRKsTsN\NDORQQsSsU PXVKNsULGKHGHOQJDJMDNX QGsUNRKsTsN\NDORQQsSsU THOL]DLQGHDSRoGRSMHVsWs trupit. .XQGRGKHW]HPUD" &LOLsVKWsUROLLNDID]LWWs NUDKDURULW" $QGU\VKRQPDGKsVLDH ]HPUsVQsQMHUs]WsQGU\VKsP" -Cilat janë enët e qarkullimit të JMDNXW" dIDUsWUDQVSRUWRQJMDNXJMDWs TDUNXOOLPLWWsWLM" -Cili është roli i mushkërive në RUJDQL]sP" &LODsVKWsUUXJDTsQGMHN JMDNX" d¶GLQLQJDOsQGDH.LPLVsPEL SURFHVLQHGLIX]LRQLW"

80 Libër për mësuesin ¾ Di - Dua të di - Mësova: Di Dua të di Mësova Sistemi i qarkullimit të JMDNXWSsUEsKHWQJD]HPUD GKHHQsWHJMDNXW ‡*MDNXTsGHOQJD]HPUD UUMHGKEUHQGDDUWHULHYH të cilat e çojnë atë nëpër WUXS$LNWKHKHWQs]HPsU me anë të venave. ‡2NVLJMHQLIXWHWQsJMDN QGsUNRKsTsN\NDORQ nëpër mushkëri dhe del QJDJMDNXQGsUNRKsTsN\ NDORQQsSsUTHOL]DLQGH apo çdo pjesë të trupit. .XQGRGKHW]HPUD" &LOLsVKWsUROLLNDID]LWWs NUDKDURULW" $QGU\VKRQPDGKsVLD H]HPUsVQsQMHUs]Ws QGU\VKsP" - Cilat janë enët e TDUNXOOLPLWWsJMDNXW" 6LsVKWsHQGsUWXDU]HPUD" dIDUsWUDQVSRUWRQJMDNX JMDWsTDUNXOOLPLWWsWLM" - Cili është roli i PXVKNsULYHQsRUJDQL]sP" &LODsVKWsUUXJDTsQGMHN JMDNX" d¶GLQLQJDOsQGDH.LPLVs PELSURFHVLQHGLIX]LRQLW" 1sQEULQMsSDNmajtas THQGUsVVsWUXSLW1Ms SsUTLQGMHHYRJsOQMHUs]LVK e kanë të drejtuar djathtas PDMsQH]HPUsV .DID]LLNUDKDURULWHmbron ]HPUsQQJDJRGLWMHW - Zemra e çdo personi është sa madhësia e grushtit të tij. $UWHULHDUWHULRODYHQD YHQXODNDSLODUs - Zemra ka formë koni dhe është muskul i fuqishëm. .D2 ansfflDQDHPDMWsUUMHGK JMDNLSDVWsUPH2 DQDH GMDWKWsUUMHGKJMDNLSDSDVWsU me CO . dGRDQsND2 dhomaffl veshorja dhe barkushja. 'KRPDWNRPXQLNRMQs ndërmjet valvulave që OHMRMQsNDOLPLQHJMDNXWQs një drejtim. *MDNXWUDQVSRUWRQgazet 2 &2 GKHlëndët ushqyese. *MDNXTDUNXOORQQsSsU UUXJs - Qarkullimi i madh dhe qarkullimi i vogël. Lëndë ushqyese O2 O2 CO2 CO2 Barkushe e majtë Arterie zgavrore e poshtme Organe Venë zgavrore e poshtme Veshore e djathtë

81 Biologjia 8 CO2 CO2 O2 O2 Barkushe e djathtë Arterie zgavrore e mushkërore Mushkëri Venë zgavrore mushkërore Veshore e majtë x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - UHDOL]RQHLQWHUSUHWRQVDNWsPDNHWLQff - KDUWRQS\HWMHWsVDNWDQJDDQDVKNHQFRUHQsSsUSXWKMHPHWHPsQPsVLPRUHff - LXSsUJMLJMHWS\HWMHYHWsUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´ Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - UHDOL]LPLQHLQWHUSUHWLPLQHGHW\UsVVsVKWsSLVsPDNHWLff - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSSsUKDUWLPLQHS\HWMHYHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - plotësimin e tabelës “T”ff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. 1GsUWRQLPDNHWLQRVHKDUWRQLVNHPsQSsUTDUNXOOLPLQHPDGKGKHWsYRJsOWs JMDNXW 2. *UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQH¿OPLPHPELSXQsQH]HPUsVQsJMDOOHVDWsQGU\VKPH 3. 6sPXQGMHWH]HPUsV7DEHODHS\HWMHYH±GRWUDMWRKHWSDVRUsVK KREU 3: Tema mësimore: Punë praktike: Veprimtaria 3.2 Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Punë praktike: Veprimtaria 3.2 Situata e të nxënit: x 1GLNLPL L XVKWULPHYH ¿]LNH në rrahjet e pulsit. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQo¶sVKWsSXOVL x +XOXPWRQ PEL UUDKMHW H ]HPUsV Qs VLWXDWD Ws QGU\VKPH x +DUWRQWDEHODHJUD¿Ns Fjalë kyçe: x 3XOV x 5UDKMHPLQ x 8VKWULPH¿]LNH

82 Libër për mësuesin Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x %LRORJML Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 6KIDTHWYLGHR¿OPLffl%DOHQD±JMLJDQWLLRTHDQHYHNROLEUL±]RJXPsLYRJsO $QDOL]RKHWPDGKsVLDHWUXSLWPsQ\UDHOsYL]MHVGKHSXQDH]HPUsV x Veprimet në situatë: ¾Shkrim i shpejtë o 0sVXHVLMDLXNsUNRQQ[sQsVYHTsQsPsQ\UsLQGLYLGXDOHWsVKNUXDMQsQsÀHWRUHJMLWKoND dinë mbi zemrën dhe punën e saj. o /H[RKHQHGLVNXWRKHQSXQsWHGLVDQ[sQsVYH ¾Kërkim – Hulumtim o 1sRUsQSDUDDUGKsVHsVKWsOsQsGHW\UsJUXPEXOOLPL LLQIRUPDFLRQLWPELSXQsQH]HPUsVQsJMDOOHVDWs QGU\VKPH/H[RKHQHGLVNXWRKHQGHW\UDWHVKNUXKHQWs dhëna interesante në tabelë. o 1s³Biologji 6´Q[sQsVLWNDQsPsVXDUPELSXOVLQ o¶sVKWsDLVLPDWHWNXNU\KHQPDWMHW5LNXMWRKHQNsWR QMRKXULQsSsUPMHWS\HWMHYHHGLVNXWLPHYH o .U\KHW9HSULPWDULDIDTH9HSULPHWNU\KHQQsoLIW - 5H]XOWDWHWKLGKHQLQGLYLGXDOLVKWQsÀHWRUHGXNHQGsUWXDU WDEHODHJUD¿Ns o 6KIDTHQ¿OPDWfflBalena – gjiganti i oqeaneve : Kolibrizogu/mizë. o 0sVXHVLMDLIWRQQ[sQsVLWQsdiskutimSsUWsDQDOL]XDU SXQsQH]HPUsVVsEDOHQsVGKHNROLEULW - =HPUDHNXMWUUHKPsVKSHMWHEDOHQsVDSRHNROLEULW" - $QGLNRQmadhësia e trupitQsUUDKMHWH]HPUsV" - $QGLNRQDNWLYLWHWL¿]LNQsUUDKMHWH]HPUsV" x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - VKNUXDQVDPsVKXPsPEL]HPUsQGKHSXQsQHVDMff - NU\HQYHSULPWDULQsGXNHQGsUWXDUWDEHODHJUD¿Nsff - DQDOL]RQSXQsQH]HPUsVVsEDOHQsVHNROLEULW x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - UHDOL]LPLQHGHW\UsVVsVKWsSLVsHWsNODVsVff - NU\HUMHQHYHSULPWDULVsVLSDVHWDSDYHff - EDVKNsSXQLPLQQsG\VKHJMDWsSXQsVYHSULPWDULVsff - SDUDTLWMHQVDNWsGKHEXNXUQsÀHWRUHWsJUD¿NsYHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH

83 Biologjia 8 x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. )OHWRUHSXQHIDTH 2. )OHWsSXQH%QJDOLEULLPsVXHVLW5HDOL]RMHPHSMHVsWDUsWHIDPLOMHV 3. 3sUVsULWMHSDUDOHOH³%LRORJML´±VsPXQGMHWH]HPUsV KREU 3: Tema mësimore: Sëmundjet e zemrës (Material informativ nga interneti) Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Sëmundjet e zemrës (Material informativ nga Interneti) Situata e të nxënit: x Rëndësia e studimit të sëmundjeve koronare Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQ GLVD VsPXQGMH Ts SUHNLQ VLVWHPLQ H TDUNXOOLPLWWsJMDNXWGKH]HPUsQ x %sQNsUNLPHSsUSUREOHPHWH]HPUsV x 3sUVKNUXDQVHVLOLQGLQSUREOHPHWH]HPUsVQJD NHTXVKT\HUMD Fjalë kyçe: x $UWHULRVNOHUR]s x Infarkti i miokardit x $ULWPLD x Takikardi x Bradikardi x Hipertension Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x (GXNLP¿]LN Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 6KIDTHQIRWRWsQGU\VKPHWs]HPUsVVsVKsQGHWVKPHHWsVsPXUs,QWHUSUHWRKHQDWR x Veprimet në situatë: ¾Tabela e pyetjeve/Diskutojmë së bashku o 0sVXHVLMDV\QRQTsPHQGLKPsQHQ[sQsVYHWsNULMRMsQMsWDEHOsS\HWMHVK o 1[sQsVLWVKWURMQsS\HWMHWsQGU\VKPHWsSsUJDWLWXUDRUsSDVRUH$WDPXQGW¶LVKRKLQ S\HWMHWHQMsULWMHWULWSDVLWDEHODHS\HWMHYHUULQsDPELHQWHWHNODVsV o 7sJMLWKDS\HWMHWKLGKHQQsOHWsUQJDDQDHQ[sQsVYHQsRUsWGKHGLWsWSDUDDUGKsVH o *MDWsRUsVVsPsVLPLWPsVXHVLMDS\HWQsVHNDPsS\HWMHSsUWsVKWXDUGKHHYHQGRVQsQMs YHQGWsGXNVKsPWDEHOsQHS\HWMHYH ¾Vëzhgo – Analizo – Diskuto o 0sVXHVLMDGKHQ[sQsVLWVKIDTLQfoto e filmimeQsOLGKMHPH]HPUsQHNXMGHVLQQGDMVDM o .sUNRKHWQJDQ[sQsVLWW¶LYs]KJRMQsPHYsPHQGMHHWsULNXMWRMQsoIDUsNDQsPsVXDU PELVsPXQGMHWH]HPUsVQs³%LRORJML´VLSVKfflinfarkti i miokardit, arterioskleroza, takikardia, bradikardia etj. o 'LVNXWRKHWPELWR3ORWsVRKHWLQIRUPDFLRQLLQHYRMVKsPQJDQ[sQsVWsQGU\VKsPRVH mësuesja.

84 Libër për mësuesin o 'LVNXWRKHWPELUUXJsWHSDUDQGDOLPLWWsVsPXQGMHYHWs]HPUsV x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - VKSMHJRQIMDOsWN\oHff - WUHJRQPsQ\UsQHSDUDQGDOLPLWWsVsPXQGMHYHWs]HPUsVGXNHDQDOL]XDULQIRUPDFLRQLQ ¿OPLNff - LXSsUJMLJMHWS\HWMHYH x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQLQGLYLGXDOHHQsJUXSJMDWsSXQsVSsUKDUWLPLQHWDEHOsVVsS\HWMHYHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. +DUWRQLQMsSRVWHUPELVsPXQGMHWH]HPUsV KREU 3: Tema mësimore 3.3: Gjaku dhe përbërja e tij Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 3.3: x Gjaku dhe përbërja e tij Situata e të nxënit: x 3sUEsUsVLWHJMDNXW Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQSMHVsWSsUEsUsVHWsJMDNXW x 6KSMHJRQIXQNVLRQLQHW\UH x $QDOL]RQWUDQVSRUWLQHJD]HYHHOsQGsYHQsJMDN Fjalë kyçe: x 3OD]PD x Eritrocite x /HXNRFLWH x Trombocite x *MDNLRNVLJMHQXDU x *MDNLGHRNVLJMHQXDU

85 Biologjia 8 Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3UH]DQWRKHW¿OPLffl³*MDNX´1[sQsVLWDQDOL]RMQsPsSDVUUXJsQHWLMGKHSsUEsUMHQ x Veprimet në situatë: ¾Brainstorming - 1JDVHsVKWsLSsUEsUsVLVWHPLLTDUNXOOLPLWWsJMDNXW" - &LOLsVKWsIXQNVLRQLLJMDNXW" - dIDUsQJM\UHNDDL" - d¶GLQLPELVsPXQGMHQHOHXFHPLVs" ¾VLD (Veprimtari e LH[LPLWWs Drejtuar) o 0sVXHVLMDQGDQNODVsQQsJUXSHGKHLQGDQQJDQMsSDUDJUDISsUWsVWXGLXDU0s SDVVHFLOLJUXSKDUWRQS\HWMHSsUSDUDJUD¿QHYHWGKHVKNsPEHKHQSDUDJUDIsWSRU MRS\HWMHW o 3UH]DQWRKHQQJDPsVXHVLMDIRWRRVH¿OPLPHPELSsUEsUsVLWHJMDNXWGKH diskutohet mbi to. o 1sSsUIXQGLPWsOH[LPLWJUXSHWGKHPsVXHVLMDLGUHMWRMQsS\HWMHQMsULWMHWULW &LOLsVKWsIXQNVLRQLLJMDNXW" a. Transporton gazet O &2 b. Transporton lëndë ushqyese dhe mbetje. c.5UHJXOORQtemperaturën e trupit. d. Mbyll çarjetHHQsYHWsJMDNXW e. Transporton hormone. ¾VDMDVeprimtari me DsJMLPGKHMendim të DUHMWXDUffl

86 Libër për mësuesin 3XQRKHWPHQ[sQsVLWÀHWRUHHSXQsVIDTHflffi x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - OLVWRQSsUEsUsVLWHJMDNXWGKHIXQNVLRQHWHW\UHff - OLVWRQIXQNVLRQHWHJMDNXWff - SXQRKHWXVKWULPLQsÀHWRUHQHSXQsV x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. +DUWRQLWDEHOsQHNRQFHSWHYHSsUSsUEsUsVLWHJMDNXWffl Përbërësi i gjakut Ndërtimi/vizatimi Funksioni EritrociteUUXD]DWHNXTH LeukociteUUXD]DWHEDUGKD Trombocite SOODNs]DWHJMDNXW 3OD]PD KREU 3: Tema mësimore 3.4: Enët e gjakut Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 3.4: x Enët e gjakut Situata e të nxënit: x 'DOOLPL QGsUPMHW HQsYH Ws JMDNXWQsQGsUWLPGKHIXQNVLRQ Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQHQsWHJMDNXW x $QDOL]RQVWUXNWXUsQGKH IXQNVLRQLQHHQsYHWs JMDNXW x $UJXPHQWRQ SsUVKWDWMHQ H VWUXNWXUsV PH funksionin. Fjalë kyçe: x $UWHULH x Vena x $UWHULROD x Venula x .DSLODUs Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3UH]DQWRMIRWRHWDEHODPHHQsWHJMDNXW5LNXMWRMPHQ[sQsVLWJMLWKsLQIRUPDFLRQLQHPDUUs PELHQsWHJMDNXW x Veprimet në situatë:

87 Biologjia 8 ¾Di/Dua të di/Mësova o 1LVXUQJDJMLWKoNDNHQLPsVXDUULNXMWRQLTDUNXOOLPLQHPDGKGKHWsYRJsOWsJMDNXW VKNUXDQLQsG\VKHJMLWKoNDGLQLPELHQsWHJMDNXW o +DUWRQLQMsOLVWsS\HWMHVK o VLD/1[sQsVLPEDQshënime të strukturuaraSsUWsSORWsVXDUWDEHOsQHPsSRVKWPHffl DI DUA TË DI MËSOVA (QsWHJMDNXWMDQs arteriet venat dhe kapilarët. 9HQDWWUDQVSRUWRMQsJMDN të pasur me CO $UWHULHWWUDQVSRUWRMQs JMDNWsSDVXUPH2 1sSsUPMHWDUWHULHYHGHO JMDNXQJD]HPUD 1sSsUPMHWYHQDYHK\Q JMDNXQs]HPsU d¶MDQsNDSLODUsW" .XTsQGURQQGU\VKLPL PLGLVDUWHULHYHYHQDYHH NDSLODUsYH" 6LMDQsQGsUWXDUDUWHULHW YHQDWNDSLODUsW" 3VHQGU\VKRQWUDVKsVLD e mureve të arterieve e YHQDYH" - KapilarëtMDQsGHJs]LPHWs venave e arterieve. - Arteriet kanë ind elastik. $UWHULHWNDQsPXUHWsIRUWDSsU të përballuar presionin e lartë të JMDNXW 0XULLW\UHSsUEsKHWQJDQMs VKWUHVsHYHWPHTHOL]DVK $UWHULHWQsDUWHULRODYHQDW në venula bashkohen dhe formojnë rrjet kapilarësh. - Venat NDQsPXUHWsKROOD SDVLSUHVLRQLLJMDNXWTsNWKHKHW Qs]HPsUsVKWsLXOsW 9HQDWNDQsYDOYXODVL[KHSD TsQGDORMQsNWKLPLQHJMDNXW .DSLODUsWQXNNDQsQHYRMsSsU PXUHWsIRUWDSDVLSUHVLRQLL JMDNXWsVKWsXOXUPXULLKROOs GKHGLDPHWULLQJXVKWsEsMQs TsJMDNXWsMHWsQsNRQWDNWPH indet e trupit. x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - KDUWRQQMsOLVWsS\HWMHVKff - PEDQVKsQLPHWsVWUXNWXUXDUDff - SORWsVRQWDEHOsQ³'L'XDWsGL0sVRYD´ x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsG\VKHSsUKDUWLPLQHS\HWMHYHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYHff - plotësimin e tabelës. x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. )OHWDHSXQsVIDTHffiQsOLEULQHPsVXHVLW 2. 8VKWULPLIDTHffiQsOLEULQHQ[sQsVLW

88 Libër për mësuesin KREU 3: Tema mësimore 3.4: Punë praktike: Poster për qarkullimin e gjakut Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 3.4: x Punë praktike: Poster për qarkullimin e gjakut. Situata e të nxënit: x 9HoRULWsHTDUNXOOLPLWWsJMDNXW Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 3sUVKNUXDQYHoRULWsSsUWHPsQTsND x 3sUVKNUXDQ SsUEsUMHQ H VLVWHPLWWs TDUNXOOLPLW WsJMDNXW x $QDOL]RQIXQNVLRQLQHoGRVWUXNWXUH x /LVWRQ UUXJsW H SDUDQGDOLPLWWs VsPXQGMHYHWs ]HPUsV Fjalë kyçe: x 6LVWHPLTDUNXOOLPLWWsJMDNXW x Zemra x (QsWHJMDNXW x *MDNX x 6sPXQGMHWH]HPUsV Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3UH]DQWRKHQÀHWsSDORVMHWsKDUWXDUDQJD0LQLVWULDH6KsQGHWsVLVs.U\TLL.XTH RUJDQL]PDWsWMHUsTsGRVKsUEHMQsVLLQGLFLRSsUKDUWLPLQHSRVWHUDYHQJDJUXSHWH Q[sQsVYH x Veprimet në situatë: x 0sVXHVLMDLXNsUNRQQ[sQsVYHWsVKSUHKLQLGHWsQGU\VKPHPELWHPsQHSRVWHUDYHTs GRKDUWRMQsQsOLGKMHPHTDUNXOOLPLQHJMDNXW x ,GHWsVKNUXKHQQs¿VKDWsFLODWGRSsU]JMLGKHQQJDQMsDQsWDULJUXSLW x 7HPDWHPXQGVKPHPXQGWsMHQsffl a. Skema e qarkullimit të madh dhe të vogël WsJMDNXW b. Zemra dhe funksionet e saj. c. GjakuSsUEsUMDGKHIXQNVLRQHWHWLM d. Sëmundjet e sistemit të qarkullimit të JMDNXW e. /ORMHWHQGU\VKPHWsenëveWsJMDNXW x 1GDKHQgrupet e punës6HFLOLJUXSPHDQs WsQMsSMHVsWDULWsWLMSsU]JMHGKQMstemë për të cilën do punojë. x dGRJUXSsVKWsLSDMLVXUPHmjetet HQHYRMVKPHSsUNULMLPLQHSRVWHULWVLWDEDNsOHWUH ODSXVWLODIRWRHLQIRUPDFLRQHWsQGU\VKPHPELWHPsQ1[sQsVLWPXQGWsVKIU\Ws]RMQs dhe materialet e sjella në orët e mëparshme.

89 Biologjia 8 x 3RVWHUDWSsUPEDMQsVNLFDIRWRLQIRUPDFLRQHNXULR]LWHWHPHVD]KH VHQVLELOL]XHVHetj. x 3UH]DQWRKHQSXQLPHW “Turi i galerisë”. x 1[sQsVLW përzgjedhin JUXSLQ Ts H ND SDUDTLWXU Ps EXNXU GKH Ps VDNWs QJD DQD VKNHQFRUHPDWHULDOLQVLGKHNDSDVXUIU\Psbashkëpunimi NXoGRSMHVWDULJUXSLWND GKsQsNRQWULEXWLQHYHWQsUHDOL]LPLQHSRVWHULW x Certifikohet e vlerësohetJUXSLPsLPLUsVLHGKHJUXSHWHWMHUD ¾Lojë me role3sUYRMsSHUVRQDOH±.ODVD9,$VKNROOD³1DLP)UDVKsUL´)LHU 1sIXQGWsRUsVQ[sQsVLWPXQGWsLQWHUSUHWRMQsQMsGUDPDWL]LPNXVHFLOLQ[sQsVL QMsJUXSLWsFDNWXDUYLKHWQsUROLQHQMsSMHVHWsVLVWHPLWWsTDUNXOOLPLWWsJMDNXWGKH SsUVKNUXDQIXQNVLRQLQHVDM1[sQsVLWPEDMQsWXOOXPEDFHWsNXTHHEOXSsUNDWsVLVKWSsU JMDNXQHSDVWsUHWsSDSDVWsU.DSHOHWJMLWKDVKWXMDQsQsYDUsVLWsQJM\UsVVsJMDNXWPH O ose CO SVKffl - Unë jam zemra dhe pompoj 5l gjak/min..... e kështu me radhë... - Unë jam gjaku i pastër. Transportoj OGKHOsQGsXVKT\HVHQsRUJDQH x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - SXQRQGXNHUHVSHNWXDULGHWsHVKRNsYHWsJUXSLW - SDUDTHWSRVWHULQEXNXUGKHVDNWsQJDDQDVKNHQFRUH - posteri përmban rubrika të larmishme. - UHDOL]RQORMsQPHUROH x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSsUJDWLWMHVVsSRVWHULWff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - pjesëmarrjen në lojën me role. x Detyrat e shtëpisë: 1.*UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQPELVsPXQGMHWHJMDNXW KREU 3: Tema mësimore: Sëmundjet e gjakut Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Sëmundjet e gjakut Situata e të nxënit: x 1MRKMD GKH SDUDQGDOLPL L VsPXQGMHYHWsJMDNXW

90 Libër për mësuesin Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQWHUPDWGKHIMDOsWN\oH x $QDOL]RQ DUV\HQ H VKIDTMHV Vs VsPXQGMHYH Ws JMDNXW x 7UHJRQ UUXJsQ H WUDMWLPLW GKH SDUDQGDOLPLW Ws sëmundjes. Fjalë kyçe: x $QHPL x /HXoHPL x Talasemi x 'KXULPLLJMDNXW Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3UH]DQWRKHWYLGHR¿OPPELVsPXQGMHWHJMDNXW1[sQsVLWPEDMQsVKsQLPHWsVWUXNWXUXDUD SsUW¶LWUDMWXDUPsYRQsKROOsVLVKW x Veprimet në situatë: o Hapi i parë: 3UH]DQWRKHWfilmi PELVsPXQGMHWHJMDNXW 1[sQsVLWPEDMQsshënime WsFLODWGRLXGXKHQQsID]DWSDVDUGKsVH o Hapi i dytë: 1GDKHQQ[sQsVLWQsgrupe. 0sVXHVLMDSDUDSsUJDWLW¿VKDNXsVKWs VKNUXDUOORMLLVsPXQGMHVGKHQMsSMHVsWDULoGRJUXSLpërzgjedh një fish për të cilën do SXQRKHWPHJUXSLQ o Hapi i tretë: 1s ED]s Ws WHNQLNsV “Lapsat në mes”, Q[sQsVLW VKNUXDMQs LGHWs HW\UH QsOLGKMHPH VsPXQGMHQ GXNH VKIU\Ws]XDU GKHLQIRUPDFLRQLQ H JUXPEXOOXDU QJD GHW\UDHVKWsSLVs$WDPXQGWDSDUDTHVLQLQIRUPDFLRQLQQsIRUPsQHkllasterit, hartës së konceptevePHDQsWsQMsvizatimi, thirrje sensibilizueseWsVMHOOLQVKHPEXMQJDMHWDHWs njohurve apo familjarëve etj. 0sVXHVLMDSsU]JMHGKQMsODSVGKHSsUJMLJMHWQ[sQsVLWsFLOLWLSsUNHWDLODSV o Hapi i katërtfflPrezantohet SXQDHVHFLOLWJUXSQsED]sWsPHWRGsV“Turi galerisë”. 0XQGWsSORWsVRKHWQJDJUXSHWHWMHUDPHLGHHLQIRUPDFLRQHWsUHMD o Grupet vlerësojnë njëri-tjetrin. o Vlerësohet JUXSLTsHNDSDUDTLWXUPsWsSORWsHPsVDNWsosVKWMHQ ™ Për më tepër Anemia: 6KNDNWRKHWQJDSDNsVLPLLQXPULWWsUUXD]DYHWsNXTHWsJMDNXW Talasemia:6KNDNWRKHWQJDSDNsVLPLLVDVLVsVsKHPRJORELQsV 1sWs G\MD UDVWHW VDVLDH RNVLJMHQLW TsWUDQVSRUWRKHWPH JMDNXQ XOHWH SsU SDVRMsLQGHW ¿OORMQsWsYXDMQs Leucemia: 6KNDNWRKHW QJD VKWLPL NDQFHUR] L THOL]DYH Ws SDOFsV Vs NXTH Ws NRFNDYH Ts SURGKRMQs UUXD]DWH EDUGKDWs JMDNXW.sWR THOL]D SXVKWRMQsLQGHW GKH RUJDQHW GXNH IRUPXDUPDVDNDQFHURJMHQHTsVKSHVKVKSLHQQsYGHNMHQHWsVsPXULW Dhurimi i gjakut:'KXULPLLJMDNXWsVKWsGHW\UsHoGRT\WHWDUL1sSsUPMHWWUDQVIX]LRQLWWs JMDNXWNXURKHQWsVsPXUsWPHGLDJQR]DWHPsVLSsUPHGjaku i dhuruar, një jetëH¿WXDU

91 Biologjia 8 Përkujdesja:4sWsIXQNVLRQRMsQRUPDOLVKWVLVWHPLLTDUNXOOLPLWWsJMDNXWGXKHWTsffl - Të bëhet një jetë e ekuilibruar. - Të shmanget i ushqyeri i njëanshëm. - Të shmanget konsumimi i fast-food-eve. - Të shmanget konsumimi i sheqernave e kripës me tepri. - Të luftohet obeziteti. - Të shmanget jeta sedentare. - Të shmangen sforcimet e shumta. - Të shmanget konsumimi i pijeve alkoolike, kafeja, duhani, stresi etj. - x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - SDUDTHWVDNWsLQIRUPDFLRQLQQsOLGKMHPHVsPXQGMHWHJMDNXW x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHWsVWUXNWXUXDUDHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x 'HW\UDWGKHSXQDHSDYDUXUffl - Hartoni një fletëpalosjeQsOLGKMHPHGKXULPLQHJMDNXW KREU 3: Tema mësimore: Bisedë me një mjek kardiolog ose hematolog për sëmundjet e gjakut Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV K l a s a : VIII Tema mësimore: x Bisedë me një mjek kardiolog ose hematolog për sëmundjet e gjakut Situata e të nxënit: x Bisedë me mjekun mbi sëmundjet kardiake. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQVsPXQGMHWs]HPUsV x +DUWRQOLVWsS\HWMHVKPELVLVWHPLQNDUGLRYDVNXODU x 'LVNXWRQPELVsPXQGMHWH]HPUsV Fjalë kyçe: x Talasemi x $QHPL x /HXFHPL x Infarkti i miokardit x $UWHULRVNOHUR]D Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve:

92 Libër për mësuesin x Përshkrimi i situatës: 0MHNX SUH]DQWRQ D¿VKHWs VsPXQGMHYHWs QGU\VKPH HL IWRQ Q[sQsVLW Qs GLVNXWLP PEL QMRKXULWsHPDUUDQsOLGKMHPHVsPXQGMHWHVLVWHPLWWsTDUNXOOLPLWWsJMDNXW x Veprimet në situatë: o Hapi i parë: 0MHNXMDSUH]DQWRQSDUDQ[sQsVYHWDEHODIRWRHÀHWsSDORVMHWs QGU\VKPH.sUNRQQJDQ[sQsVLWWsKDUWRMQs“Tabelën e pyetjeve”. 7$%(/$(3<(7-(9( Pse themi që anemia e talasemia është sëmundje e zonës së Myzeqesë Si paraqitet numri i vdekjeve në botë dhe në vendin tonë në lidhje me sëmundshmëritë e sistemit të qrkullimit të gjakut? Cilët grupe njerëzish e kanë faktorin e rrezikut më të lartë? Sa dhe si ndikon pirja e duhanit dhe alkoolit në sëmundjet kardiake? Si mund ta dallojmë me anë të shenjave që paraprijnë infarkƟn e miokardit? Cilat janë masat parandaluese për eviƟmin e ndonjë tragjedie të mundshme? A është e vërtetë që sëmundjet e hipertensionit ,etj janë të trashëgueshme? Sa ndikon stresi në sëmundjet e zemrës? A mund të quhen faktorë rreziku : pirja e duhanit; alkoolit; kafes , stresi, kequshqyerja etj. o Hapi i dytë: 6HFLOLQ[sQsVPXQGWsGUHMWRMsS\HWMHWsFLODWVKNUXKHQQsQMsWDEDNOHWUH RVHWDEHOsQH]H]s o Hapi i tretë: 6KT\UWRKHQPHUDGKsS\HWMHWGXNHPDUUsSsUJMLJMHWHPXQGVKPHQJD Q[sQsVLWHPsSDVSORWsVRKHQQJDPMHNXMD x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - ÉVKWsDNWLYQsIRUPXOLPLQHS\HWMHYHff - mban shënime të strukturuara mbi problemet e trajtuara. x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - KDUWLPLQHS\HWMHYHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1.+DUWRQLQMsÀHWsSDORVMHPELVsPXQGMHWH]HPUsV KREU 3: Tema mësimore: Ushtrime përmbledhëse (2 orë) Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore: x Ushtrime përmbledhëse Situata e të nxënit: x 3XQRKHQXVKWULPHWsWHNVWLWHWM Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x /LVWRQSMHVsWSsUEsUsVHWsVLVWHPLWNDUGLRYDVNXODU x 3sUVKNUXDQ IXQNVLRQLPLQ H VLVWHPLW kardiovaskular. x $QDOL]RQVNHPDWGKHSsUFDNWRQHQsWHJMDNXW x $UJXPHQWRQ GDOOLPLQ PLGLV SsUEsUsVYH Ws JMDNXW Fjalë kyçe: x 6LVWHPLLTDUNXOOLPLWWsJMDNXW x Zemra x (QsWHJMDNXW x *MDNX x Sëmundjet e sistemit kardiovaskular

93 Biologjia 8 Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3DUDTLWHWWDEHODWsVLVWHPLWNDUGLRYDVNXODU x Veprimet në situatë: ¾Punë në grupe 1. 6NLFRTDUNXOOLPLQHPDGKGKHWsYRJsOWsJMDNXW 2. +DUWRKDUWsQHNRQFHSWHYHSsUHQsWHJMDNXW 3. )RUPXORWDEHOsQHNRQFHSWHYHSsUSsUEsUsVLWHJMDNXW 4. /LVWRVsPXQGMHWHVLVWHPLWNDUGLRYDVNXODU 5. /LVWRUUXJsHPsQ\UDSsUPEURMWMHQHVLVWHPLWNDUGLRYDVNXODU x 3XQsW H JUXSHYH SUH]DQWRKHQ Qs WDEHOs ,QWHUSUHWRKHQ H GLVNXWRKHQ 6KsUEHMQs VL SsUVsULWMHSsU]JMLGKMHQHXVKWULPHYHWsOLEULWWsQ[sQsVLW x 1sVHNRKDSsU]JMLGKMHQHXVKWULPHYHsVKWsHSDPMDIWXHVKPHDWRSXQRKHQQsRUsQ pasardhëse. Ana e djathtë = 1veshore,1barkushe ZEMRA ENËT E GJAKUT GJAKU Ana e majtë = 1veshore,1barkushe (gjak me O2) ¾ Mendo/Krijo në dyshe/Diskuto o 3XQRKHQQsJUXSHXVKWULPHWHIDTHYHWsOLEULWWsQ[sQsVLW o /LKHWDIDWNRKRUSsU]JMLGKMHQHoGRXVKWULPLHSDVSsUIXQGLPLWOH[RKHQHGLVNXWRKHQ XVKWULPHWQJDSMHVsWDUsWsJUXSHYH o 3XQRKHQQsWDEHOsXVKWULPHWH]JMLGKXUDVDNWsHPEDKHQVKsQLPQJDQ[sQsVLWH JUXSHYHWsWMHUD o 0sVXHVLMDEsQSORWsVLPHWHQHYRMVKPH • $UWHULWHDUWHULROD NDQsLQGHODVWLN mure të forta për të përballuar SUHVLRQLQHODUWsWsJMDNXW • 0XULLW\UHSsUEsKHWQJDQMsVKWUHVsH YHWPHTHOL]DVK • 9HQDYHQXOD PXUHWsKROODSDVL SUHVLRQLLJMDNXWTsNWKHKHWQs]HPsU sVKWsLXOsW.DQsYDOYXODVL[KHSDTs QGDORMQsNWKLPLQHJMDNXW • .DSLODUs GHJs]LPHWsYHQDYHH DUWHULHYH1XNNDQsPXUHWsIRUWD SDVLSUHVLRQLLJMDNXWsVKWsXOXUPXUL LKROOsGKHGLDPHWULLQJXVKWsEsMQs TsJMDNXWsMHWsQsNRQWDNWPHLQGHW e trupit. • 7UXSWKDWHJMDNXW HULWURFLWH • /HXNRFLWH • Trombocite • 3OD]PD

94 Libër për mësuesin x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - DQDOL]RQHGLVNXWRQQMRKXULWsHPDUUDff - SXQRQXVKWULPHWHIDTHVWsOLEULWWsQ[sQsVLW x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: - 8VKWULPL KREU 4: Tema mësimore 4.1: Sistemi i frymëkëmbimit te njeriu Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 4.1: x Sistemi i frymëkëmbimit te njeriu Situata e të nxënit: x 5UXJD Ts QGMHNLQ JD]HW 2 dhe CO QsRUJDQH Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQ GDOOLPLQ H SURFHVHYH IU\PsPDUUMH IU\PsQ[MHUUMH x 3sUVKNUXDQ UUXJsQ Ts QGMHN DMUL Qs RUJDQHW H VLVWHPLWWsIU\PsNsPELPLW x 6NLFRQLQGLYLGXDOLVKWVLVWHPLQHIU\PsNsPELPLW Fjalë kyçe: x 6LVWHPLLIU\PsNsPELPLW x /DULQJ x Trake x Bronke x Bronkiola x $OYHROD Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: 3sUVKNULPLLVLWXDWsVffl 3DUDTLWHW¿OPLRVHWDEHODQJDLQWHUQHWLPELSURFHVLQHIU\PsPDUUMHV5LNXMWRKHWUROLL JMDNXWQsWUDQVSRUWLQHJD]HYH2 dhe CO 

95 Biologjia 8 9HSULPHWQsVLWXDWsffl Shkrim i lirë Përgjigjuni pyetjeve: Cili është roli i gjakutSsUWUDQVSRUWLQHJD]HYH" 3VHLGXKHWRUJDQL]PLWoksigjeni" 3VHNULMRKHWdioksid karboni" &LODsVKWsOLGKMDTsHN]LVWRQQGsUPMHWVLVWHPLWWstretjes dhe sistemit kardiovaskular" d¶GLQLSsUVLVWHPLQHIU\PsNsPELPLWQJDNODVDH6të " 1[sQsVLWULNXMWRMQsQsG\VKHQMRKXULWsHPDUUDGXNHVKSUHKXUGKHVKNUXDULGHWsHW\UHQs ÀHWRUHQHNODVsV 0sVXHVLMDDNWLYL]RQQ[sQsVWsQGU\VKsPSsUW¶XSsUJMLJMXUGKHVKNUXDQQsPsQ\UsWs përmbledhur në tabelë. ,16(57 0sVXHVLMDLXNsUNRQQ[sQsVYHWsOH[RMQsPsVLPLQQsIDTHQGKHVLSsUoGRIMDOLHWs YHQGRVLQVKHQMDWffl √±SsULQIRUPDFLRQLQTsGLQs ±SsULQIRUPDFLRQLQTsNXQGsUVKWRQDWsTsGLQs +±SsULQIRUPDFLRQLQHUL ?±LQIRUPDFLRQLSDTDUWs ¥ —  " dGRTHOL]sQsWUXSLQH njeriut ka nevojë për O 4HOL]DWHSsUGRULQ RNVLJMHQLQSsU IU\PsPDUUMH *MDWsNsWLMSURFHVL THOL]DWQ[MHUULQ&2 4HOL]DWNDQsQHYRMs SsUHQHUJMLTsVLJXURKHW QJDGMHJLDHOXVKT\HVH në prani të O të ajrit. 3URFHVLNU\KHW nëpërmjet sistemit të IU\PsNsPELPLW .XUPDUULP IU\PsDMULUUMHGK nëpërmjet trakesë QsWsEURQNHWTs e çojnë në thellësi të mushkërive. - OSsUEsQWs ajrit. - CO përbën WsDMULW 1sEUHQGsVLWs mushkërive O NDORQQJDDMULQs JMDNGKH&2QJD JMDNXQsDMsU .X¿OORQ IU\PsNsPELPL" 3VHQXNSsUPHQGHW JRMDGKHKXQGDVL K\UsVHWsDMULW" &LOLsVKWsUROLLW\UH" .XQGRGKVKNsPELPL LJD]HYH" o 1[sQsVLWNUDKDVRMQsQMRKXULWsHPsSDUVKPHPsQMRKXULWsHUHMD o ,XNWKHKHWSsUJMLJMHS\HWMHYH x Për më tepër o $MULIXWHWQJDhundaHFLODffl - Është e pajisur me qime që shërbejnë si EDULNDGsSsUSOXKXUDWHWMTsQGRGKHQQs ajër. - 9LVKHW QJD PXNR]D Ts SURGKRMQs OsQGs MDUJRUHPXNXV - .D VKXPs HQs JMDNX Ts H QJURKLQ DMULQ fl C. - 'XNH NDOXDU Qs KXQGs DMULffl pastrohet, lagështohet, ngrohet.

96 Libër për mësuesin o $MULPXQGWsIXWHWGKHQJDgoja NXUKXQGsWMDQsWs]sQDSRUQXNNsVKLOORKHWSDVLQXN NU\KHQSURFHVHWPEURMWsVH o Fyti faringu±IXQNVLRQLG\¿VKWs NDORQDMULGKHXVKTLPL o Gurmazilaringu±NDORQYHWsPDMUL1GRGKHWepiglotaPROODH$GDPLWTsPE\OO UUXJsQHDMULWNXUNDORQXVKTLPL1GRGKHQkordat zanore. o Skërfyelli trakeja±J\SPHJMDWsVLFP.DXQD]DNsUFRUH.Dqeliza me qerpikë dhe lëndë jargoreTsQ[MHUULQMDVKWsSDSDVWsUWLWsHEDNWHUHW o BronketQsSMHVsQIXQGRUHWUDNHMDELJs]RKHWQsdy degë, që janë bronket dhe përfundojnë një në secilën mushkëri. o Bronkiola GHJs]LPHWHVKXPWDHWsKROODQsEUHQGsVLWsPXVKNsULYHSHPD EURQNLDOH o Alveola (hojëza) THVNDPHPXUHVKXPsWsKROODQsNRQWDNWWsQJXVKWsPHNDSLODUsW HJMDNXW o Pleura FLSsHG\¿VKWsTsYHVKPXVKNsULWs$QDHMDVKWPHOLGKHWPHNDID]LQH NUDKDURULWDQDHEUHQGVKPHPHPXVKNsULQs1GsUPMHWFLSDYHNDOsQJTsQGLKPRQ UUsVKTLWMHQHPXVKNsULYHJMDWsSURFHVLWWsIU\PsVKNsPELPLW ¾Lojë me role: “Treni i dijes”. 1[sQsVLWHSsUYHWsVRMQsrrugën TsQGMHNDMULQsSsURUJDQH0sVXHVLMDVKNUXDQQs fletaWsSDORVXUDHPUDWHRUJDQHYHGKHQ[sQsVLWLpërzgjedhinDWRQsPsQ\UsWs UDVWsVLVKPH1sSDNPLQXWDrreshtohen VLYDJRQsWHWUHQLWVLSDVUDGKsVVsRUJDQHYH nëpër të cilat kalon ajri. Hunda Goja Faringu Laringu Trakeja Bronket Bronkiola Alveola Shënim:1sVHNRKDsVKWsHPMDIWXHVKPHPXQGWsIRUPRKHQG\VKHQsNRORQsNXQMsUL Q[sQsVGRPEDMsHWLNHWsQHRUJDQLWHQ[sQsVLWMHWsUOH[RQIXQNVLRQLQ Hunda -Ngroh ajrin -Mbron nga pluhurat • - Faringu Laringu Trakeja ... etj. ™Minitestffl)OHWsSXQHQsOLEULQHPsVXHVLW x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - VKNUXDQJMLWKoNDGLPELVLVWHPLQHIU\PsVKNsPELPLWff - SORWsVRQWDEHOsQ,16(57ff - SR]LFLRQRKHWVDNWsQsORMsQPHUROH

97 Biologjia 8 x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. 1GsUWRQLPDNHWLQHPXVKNsULYHPHWXOOXPEDFHHSLSDGXNHLXUHIHUXDUXVKWULPLW QsÀHWRUHQHSXQsV 2. 3ORWsVRQLÀHWRUHQHSXQsVIDTH KREU 4: Tema mësimore4.1: Punë laboratori : Veprimtaria 4.1 “Matja e vëllimit të ajrit që nxjerrim nga mushkëritë për një minutë” Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 4.1: x Punë laboratori: Veprimtaria 4.1 “Matja e vëllimit të ajrit që nxjerrim nga mushkëritë për një minutë” Situata e të nxënit: x Matja e vëllimit të mushkërive nëpërmjet eksperimenteve. Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 1GsUWRQDSDUDWLQSsUPDWMHQHYsOOLPLWWsDMULWTs Q[MHUULQPXVKNsULWsPLQ x %sQPDWMHWsVDNWDQsPsQ\UsQHGXKXU x .U\HQOORJDULWMHWHGXKXUDSsUWsJMHWXUYsOOLPLQ e mushkërive. Fjalë kyçe: x Vëllimi i mushkërive x )U\PsWKLWKMH x )U\PsQ[MHUUMH Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 1GsUWRKHWDSDUDWLSsUWsPDWXUYsOOLPLQHPXVKNsULYH x Veprimet në situatë: ¾Shkrim i lirë 0sVXHVLMDLXNsUNRQQ[sQsVYHWsVKNUXDMQsVLQGRGKSURFHVLLIU\PsVKNsPELPLW 1[sQsVLWVKNUXDMQsVKSHMWSDXNXMGHVXUSsUVWUXNWXUsQHIMDOLYHSRUSsUDQsQVKNHQFRUH WsS\HWMHV/H[RKHQSORWsVRKHQHGLVNXWRKHQSsUJMLJMHWQJDGLVDQ[sQsV

98 Libër për mësuesin ¾Eksperimentim – Hulumtim 1[sQsVLWWsQGDUsQsJUXSHMDQsSDMLVXUPHPMHWHWHGXKXUDSsU]KYLOOLPLQHYHSULPWDULVs VsIDTHVWsOLEULWWsQ[sQsVLW0sVXHVLMDQGMHNXGKs]LPHWHOLEULWWsPsVXHVLWSsUWD NU\HUQsDPELHQWLQHMDVKWsPNsWsYHSULPWDULSsUVKNDNWsXMLWTsPXQGWsGHUGKHWdGR JUXSNU\HQHNVSHULPHQWLQSsUWsPDWXUYsOOLPLQHDMULWJMDWsQMsIU\PsQ[MHUUMHQRUPDOH YsOOLPLWLGDOGKHYsOOLPLQPDNVLPDONDSDFLWHWLLSORWsLPXVKNsULYH 6KsQRMQsUH]XOWDWHWQsÀHWRUHGXNHLSsUVsULWXUHNVSHULPHQWLQPsVKXPsVHQMsKHUs x Minitestffl)OHWsSXQHQsOLEULQHPsVXHVLW ¾Përmbledhje e strukturuar 6KNUXKHQQsWDEHOsUH]XOWDWHHGLVDQ[sQsVYH6KWURKHWS\HWMDfflA ndikon pesha në vëllimin e mushkërive? 1[sQsVLWDQDOL]RMQsUH]XOWDWHWHVKRNsYHHkonkludojnë. Sasia më e madhe e ajrit TsPXQGWsQ[MHUULPSDVQMsIU\PsPDUUMHVKXPsWsWKHOOs quhet nxënësi jetësore e mushkërive. .MRVDVLOXKDWHWQJD 300-5000cm3. 1[sQsVLDMHWsVRUHHPXVKNsULYHQsQMHUs]TsNU\HMQsYHSULPWDUL¿]LNHWsQGU\VKPHsVKWs HQGU\VKPH x Për më tepër Aparati që shërben për matjen e kapacitetit të mushkërive quhet spirometër. 1. Vëllimi respirator (tidal) TVfflSDUDTHWVDVLQsHDMULWTsmerret QJDPXVKNsULWsJMDWs QMsIU\PsNsPELPLWsTHWsGKHWsYHWsP9OHUDWHWLMVLOOHQSUHMGHULOLWsU 2. Vëllimi inspirator rezervë (IRV): paraqet sasinë maksimale të ajrit që mund të PHUUHWSDVQMsIU\PsPDUUMHQRUPDOH9OHUDWHWLMVLOOHQQJDGHULOLWUD 3. Vëllimi ekspirator rezervë (ERV): sasia maksimale e ajrit që mund të nxirret jashtë PHIRUFsSDVQMsIU\PsQ[MHUUMHMHQRUPDOH9OHUDWHWLMMDQsGHULOLWUD 4. Vëllimi rezidual (RV): paraqet sasinë e ajrit që gjendet në alveolet mushkërore edhe SDVIU\PsQ[MHUUMHVVsVIRUFXDU9OHUDHWLMVLOOHWQJDflOLWUD 5. *MDWsQMsIU\PsNsPELPLWsTHWsIUHNXHQFDUHVSLUDWRUHVLOOHWUUHWK12 frymëmarrje në minutë. x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - SsUVKNUXDQSURFHVLQHIU\PsVKNsPELPLWff - NU\HQVDNWsHNVSHULPHQWLQSsUPDWMHQHYsOOLPLWWsPXVKNsULYHff - harton tabelën e konkludon për kapaciteti e mushkërive të veta. x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPff - PEDMWMHQHVKsQLPHYHSsUQGsUWLPLQHWDEHODYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. 1MsLULYMHoDUHNDQ[sQsVLQsMHWsVRUHWsPXVKNsULYHFP QGsUVDQMs QRWDUFP 6KSMHJRQLDUV\HQHQGU\VKLPLW 2. *UXPEXOORQLLQIRUPDFLRQVHVLQGU\VKRQQ[sQsVLDMHWsVRUHHPXVKNsULYHQs QMHUs]TsNU\HMQsDNWLYLWHWHWsQGU\VKPH

99 Biologjia 8 KREU 4: Tema mësimore 4.2: Shkëmbimi i gazeve në mushkëri Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 4.2: x Shkëmbimi i gazeve në mushkëri Situata e të nxënit: x 6L QGRGK VKNsPELPL L JD]HYH QsDOYHRODKRMs]D" Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQGDOOLPLQPLGLVSURFHVLWWsIU\PsPDUUMHV GKHIU\PsQ[MHUUMHV x $QDOL]RQVKNsPELPLQHJD]HYHQsDOYHROD x $UJXPHQWRQGRPRVGRVKPsULQsHQXPULWWsPDGK të alveolave. Fjalë kyçe: x $OYHRODKRMs]D x *MDNLRNVLJMHQXDU x *MDNLGHRNVLJMHQXDU x (QsJMDNX Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: x *MXKsWGKHNRPXQLNLPL x 7,. x $UWH x .LPL Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: 3DUDTLWHQWDEHODHIRWRSsUW¶LXULNXMWXDUQ[sQsVYHIXQNVLRQLPLQHVLVWHPLWWs IU\PsVKNsPELPLW x Veprimet në situatë: ¾Pyetja sjell pyetjen 0sVXHVLMDSDUDTHWSDUDQ[sQsVYHIRWRHWDEHODGKHNsUNRQWsYs]KJRMQsPHNXMGHVSsU W¶LXSsUJMLJMXUS\HWMHYH - &LODWMDQsJD]HWTsWUDQVSRUWRKHQJMDWsIU\PsNsPELPLW" - &LODsVKWsOLGKMDTsHN]LVWRQQGsUPMHWVLVWHPLWNDUGLRYDVNXODUGKHDWLMWsIU\PsNsPELPLW" - 6LTXKHWSLJPHQWLLTHOL]DYHWsNXTHWsJMDNXWTsQGLKPRQQsWUDQVSRUWLQHRNVLJMHQLW" - $NDOLGKMHIU\PsNsPELPLPHXVKT\HUMHQ" - d¶NXSWRQLPHWHUPLQ“difuzion”? - 6KSMHJRQLNRQFHSWLQ“oksidim” të mësuar në kimi. ¾VLDVeprimtari me LH[LPWsDUHMWXDU

100 Libër për mësuesin o 0sVXHVLMDSDVLRUJDQL]RQQ[sQsVLWQsJUXSHLXNsUNRQQ[sQsVYHWsOH[RMQsPH YsPHQGMHPsVLPLQSsUWsJMHWXUSsUJMLJMHQHS\HWMHVVsW\UH3\HWMHWMDQsQsUXEULNsQ ³3\HWMHGKHGHW\UD´ o 1[sQsVYHLXOLKHWNRKDHGXKXUSsUWsOH[XDUGKHIRUPXOXDUSsUJMLJMHQSsUNDWsVHGXNH pasur edhe ndihmën e mësuesit. o 0sVXHVLMDGsJMRQPHYsPHQGMHWsJMLWKDSsUJMLJMHWHPsSDVSORWsVRQQMRKXULWsHUHMD QsEDVKNsSXQLPPHQ[sQsVLW o Rikujton bashkë me ta dukurinë e difuzionit (shpërhapjes) të mësuar në lëndën e .LPLVs ¾Punë praktike/Hetim 1GDKHQQ[sQsVLWQsJUXSHWsPsGKD.U\HMQsYHSULPWDULQsHITWsOLEULWWsQ[sQsVLW 0EDMQsVKsQLPHSsUW¶LXSsUJMLJMXUUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´ +DSDWSsU]KYLOOLPLQHYHSULPWDULVsMDQsQsOLEULQHPsVXHVLWIDTH 1[sQsVLWkonkludojnë Tsffl x Muskujt që të punojnë kanë nevojë për shumë oksigjen dhe lëndë ushqyese. Sa më shumë alveolaWsNHWsDTPsVKXPsRNVLJMHQGRWsWUDQVSRUWRKHWSDVLDTPsHmadhe është sipërfaqja e kontaktitQGsUPMHWW\UHGKHHQsYHWsJMDNXWTsWUDQVSRUWRMQsJD]HW x 1MsPXVKNsULNDUUHWKPLOLRQsDOYHROD1sVHWsJMLWKDDOYHRODWHWsG\MDPXVKNsULYH PXQGWsVKWULKHVKLQVLSsUIDTMDHW\UHGRLVKWHVDHQMsIXVKHWHQLVL x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - LXSsUJMLJMHWS\HWMHYHWsGUHMWXDUDSsUVKSMHJLPLQHIRWRYHff - LXSsUJMLJMHWS\HWMHYHWsUXEULNsV³3\HWMHGKHGHW\UD´ff - NU\HQHNVSHULPHQWLQGKHQ[MHUUSsUIXQGLPH x Vlerësimi i nxënësve - 1[sQsVLMDYOHUsVRKHWSsUffl - EDVKNsSXQLPLQQsJUXSJMDWsSXQsVHNVSHULPHQWDOHff - SMHVsPDUUMHQQsGLVNXWLPSsUNWKLPLQHSsUJMLJMHYHff - UHDOL]LPLQHYHSULPWDULVsPEDMWMHQHVKsQLPHYHHVDNWsVLQsHSsUJMLJMHYH x Detyrat dhe puna e pavarur: 1. 8VKWULPLQsÀHWRUHQHSXQsVIDTH KREU 4: Tema mësimore 4.3: Frymëmarrja aerobe Fusha: Shkencat e natyrës Lënda: Biologji Shkalla: IV Klasa: VIII Tema mësimore 4.3: x Frymëmarrja aerobe Situata e të nxënit: x Reaksioni i procesit të IU\PsPDUUMHVDHUREH Rezultatet e të nxënit të kompetencave të fushës/ lëndës sipas temës mësimore: x 6KSMHJRQGRPRVGRVKPsULQsHIU\PsPDUUMHV x $QDOL]RQ QHYRMsQ H RNVLJMHQLW SsU SURFHVLQ H IU\PsPDUUMHVDHUREH x $UJXPHQWRQTsSURFHVLLIU\PsPDUUMHVDHUREH sVKWsGXNXULNLPLNH UHDNVLRQRNVLGLPL Fjalë kyçe: x )U\PsPDUUMHDHUREH x *OXNR]s x (QHUJML x 4HOL]sPXVNXORUH

101 Biologjia 8 Burimet: x 7HNVWLLELRORJMLVsLNODVsVVsfltë x Fletore pune x &'PHLQIRUPDFLRQHQJDLQWHUQHWL x /ODPEsDONRROLVKHTHUOXJsGMHJLH Lidhja me fushat e tjera ose me temat ndërkurrikulare: ƒ *MXKsWGKHNRPXQLNLPL ƒ 7,. ƒ $UWH ƒ .LPL ƒ )L]LNs Metodologjia dhe veprimtaritë e nxënësve: x Përshkrimi i situatës: .U\KHWHNVSHULPHQWLLGMHJLHVVsVKHTHULWSsUWsSDUsoOLULPLQHQ[HKWsVLVs x Veprimet në situatë: ¾Parashikim me terma paraprakë 0sVXHVLMDVKNUXDQQsWDEHOsWLWXOOLQHPsVLPLWGKHWHUPDWffl energji, punë, lëvizje, oksigjen, transport, gjak, lëndë ushqyese, dukuri kimike, reaksion oksidimi. .sUNRQQJDQ[sQsVLWWsSXQRMQsQsG\VKHSsUWsJMHWXUOLGKMHQQGsUPMHWNsW\UHWHUPDYH WsQGsUWRMQsIMDOLWsVDNWDQJDDQDVKNHQFRUH /H[RKHQGKHGLVNXWRKHQLGHWsHQ[sQsVYH ¾Vëzhgo – Analizo – Diskuto – Konkludo o 'HPRQVWURMHNVSHULPHQWLQHGMHJLHVVsVKHTHULWQsQMsOXJsGMHJLH o 3\HWHQQ[sQsVLWPELQMRKXULWsHPDUUDQsOsQGsQH¿]LNsVGKHNLPLVsffl - 0HoIDUsVKRTsURKHQUHDNVLRQHWHGMHJLHV"oOLULPQ[HKWsVLH IRUPsHHQHUJMLVs - &LODsVKWsVXEVWDQFDHQHYRMVKPHSsUUHDOL]LPLQHSURFHVLWWsGMHJLHV" - $PXQGWsYD]KGRMsSURFHVLLGMHJLHVQsQMsPMHGLVSDRNVLJMHQ" - 3sUoIDUsLGXKHWHQHUJMLDRUJDQL]PDYHWsJMDOOD" - 1JDHPDUULPHQHUJMLQs" o 3sUJMLJMHWHQ[sQsVYHVKNUXKHQQsPsQ\UsWsVWUXNWXUXDUQsWDEHOs o .sUNRMQJDQ[sQsVLWWsNUDKDVRMQs¿JXUsQHIDTHVWsOLEULWWsQ[sQsVLWPH reaksionin e paraqitur. - dIDUsPXQJRQQsUHDNVLRQSRUsVKWsQs¿JXUs" - 3DUDTLWHQLUHDNVLRQLQPHDQsWsIRUPXODYHTsNHQLPsVXDUQsOsQGsQHNLPLVsffl Glukozë + O2 djegie CO2 + H2 O +n xehtësi (sheqer) (energji) o Konkludohet: x Muskujt që të punojnë kanë nevojë për shumë oksigjen dhe lëndë ushqyese. Djegia H OsQGsYH XVKT\HVH Qs SUDQL Ws RNVLJMHQLW TXKHW oksidim. .\ SURFHV NU\KHW JMDWs frymëmarrjes aerobe (në prani të O2 ).1JDRNVLGLPLsigurohet energjia e nevojshme për të jetuar. ¾Përvijim i të menduarit 3XQRKHWUXEULND³3\HWMHGKHGHW\UD´HIDTHVQsG\VKHGKHGLVNXWRKHQSsUJMLJMHWPH JMLWKsQ[sQsVLW x Minitest:)OHWsSXQHQsOLEULQHPsVXHVLW x Vlerësimi i situatës - 6LWXDWDTXKHWHUHDOL]XDUNXUQ[sQsVLMDffl - LXSsUJMLJMHWVDNWsQJDDQDVKNHQFRUHS\HWMHYHWsGUHMWXDUDff