สังคมศึกษา

92

เกียรติใหจัดการประชุมสัมมนาหญาแฝกนานาชาติข้ึนท่ีจังหวัดเชียงราย เพ่ือเปนการเทิดพระเกียรติ
พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดชในโอกาสท่ที รงครองสิรริ าชสมบัตคิ รบ 50 ป

แนวพระราชดํารเิ รื่องทฤษฎใี หม แนวพระราชดาํ รทิ ฤษฎใี หม มจี ุดมงุ หมายทจี่ ะใหเปน แนวปฏิบัติ
สาํ หรบั เกษตรกรรายยอ ยทม่ี พี นื้ ทที่ ํากนิ จํากัด เพื่อใหเกษตรกรสามารถเลี้ยงตัวเองได โดยเฉพาะใหมีความ
มัน่ คงในเรอ่ื งอาหาร คอื ใหสามารถผลิตขาวไดอ ยา งพอเพียงตอ การบรโิ ภค เหตุที่เรียกวาทฤษฎีใหมเพราะมี
การบริหารจัดการแบงที่ดินแปลงเล็กออกเปนสัดสวนท่ีชัดเจน เพ่ือประโยชนสูงสุดของเกษตรกร
ซึ่งไมเคยมีใครคิดมากอน มีการคํานวณโดยหลักวิชาการและมีการวางแผนท่ีสมบูรณแบบสําหรับเกษตร
รายยอ ย ดงั นี้

การจัดสรรพืน้ ที่อยูอาศัยและที่ทํากิน ใหแบงพื้นท่ีออกเปน 4 สวน ตามอัตราสวน 30 : 30 : 30 :
10 ซ่ึงหมายถงึ พ้นื ท่ีสวนท่ี 1 ประมาณรอยละ 30 ใหขุด
สระเก็บกักนํ้า เพื่อใชเก็บกักนํ้าฝนในฤดูฝน และใชเสริม
การปลูกพชื ในฤดแู ลง ตลอดจนการเล้ยี งสัตวน้ําและพืชนํ้า
ตา ง ๆ พน้ื ท่สี วนท่ี 2 ประมาณรอ ย 30 ใหป ลูกขาวในฤดูฝน
เพ่ือใชเปนอาหารประจําวันสําหรับครอบครัวใหเพียงพอ
ตลอดป เพ่ือตัดคาใชจายและสามารถพ่ึงตนเองได พื้นท่ี
สวนท่ี 3 ประมาณรอยละ 30 ใหปลูกไมผล ไมยืนตน

พืชผัก พืชไร พืชสมุนไพร ฯลฯ เพ่ือใชเปนอาหารประจําวัน หากเหลือบริโภคก็นําไปจําหนาย พ้ืนที่สวนที่ 4
ประมาณรอยละ 10 เปนท่ีอยอู าศัย เล้ยี งสัตวและโรงเรือนอน่ื ๆ

โครงการสว นพระองคสวนจติ รลดา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ทรงคนควาทดลองและวิจัยดานการเกษตรเปนโครงการสวนพระองคมาตั้งแต พ.ศ. 2505 ท่ีสวนจิตรลดา
พระราชวังดุสิต ทรงแบงโครงการสว นพระองคใ นสวนจติ รลดาเปน 2 แบบ คือ โครงการแบบไมใชธุรกิจ และ
โครงการกึ่งธุรกิจ โครงการแบบไมใชธุรกิจ เกี่ยวของกับการพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตร

โดยทรงใหความสําคัญกบั การเพ่มิ พนู คณุ ภาพชวี ิตของเกษตรกร
ในระยะยาว เพ่ือใหเกษตรกรสามารถพึ่งตนเองไดทางดาน
อาหาร และสนับสนุนใหมีรายไดเพิ่มขึ้นนอกเหนือจากรายได
จากภา คเกษตร อีก ท้ังยัง เนนก ารพัฒน าและ อนุรัก ษ
ทรัพยากรธรรมชาติดวย เชน นาขาวทดลอง การเลี้ยงปลานิล
การผลิตแกสชีวภาพ หองปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร เพ่ือใช
ตรวจคุณภาพของผลิตภัณฑตาง ๆ ท่ีผลิตจากโครงการ
สว นพระองคส วนจิตรลดา หอ งปฏิบตั ิการเพาะเล้ยี งเน้อื เยื่อพืชเพื่อขยายพันธุไม โครงการบําบัดนํ้าเสีย และ
โครงการสาหรายเกลยี วทอง ซงึ่ นํามาผลิตเปนอาหารปลา

93

สว นโครงการก่ึงธุรกิจ ซ่ึงเปนโครงการท่ีมีการจําหนายผลิตภัณฑในราคายอมเยาว โดยไมหวังผล
กําไรอันเปนที่รูจักกันโดยท่ัวไป เชน โรงโคนมสวนจิตรลดา โรงนมผงสวนดุสิต ศูนยรวมนมสวนจิตรลดา
โรงสขี า วตวั อยา งสวนจติ รลดา โรงนมเมด็ สวนดุสิต โรงเนยแขง็ โรงกล่ันแอลกอฮอล โรงเพาะเหด็ โรงนํา้ ผลไม
กระปอง โครงการตาง ๆ เหลานี้เนนการนําทรัพยากรธรรมชาติและปจจัยทางการเกษตรที่มีอยูมาใชอยาง
ประหยดั และเนนประโยชนสูงสดุ เพอื่ นาํ ผลการทดลองออกเผยแพรเ พื่อเปน ตวั อยางแกเ กษตรกร

โครงการหลวง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงกอต้ังโครงการหลวงข้ึน
โดยเริ่มจากการเสด็จพระราชดําเนินแปรพระราชฐานไปประทับ ณ พระตําหนักภูพิงคราชนิเวศน และได
ทอดพระเนตรความเปน อยูของชาวเขาทม่ี ีฐานะยากจน ปลูกฝน และทําลายปาไม ตนนํ้าลําธาร จึงทรงริเริ่ม

สงเสริมการเกษตรแกชาวเขาโดยพระราชทานพันธุพืช
พันธุสัต ว เพื่อ ทดแทน การปลู กฝน ใ น พ.ศ. 251 2
ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหกอ ตั้งโครงการสวนพระองคข้ึน
ชื่อโครงการพระบรมราชานุเคราะหชาวเขา ซึ่งตอมา
เปลีย่ นเปนโครงการหลวงพัฒนาชาวเขา โครงการหลวงไดให
ทุนสนับสนุนนักวิชาการจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร
มหาวิทยาลัยเชียงใหม หนวยราชการตาง ๆ ใหทําการวิจัย
จํานวนมาก โครงการวจิ ัยตาง ๆ ลวนเกี่ยวของกับการเกษตร
เชน โครงการวิจัยไมผล โครงการวจิ ัยพชื ผัก โครงการวจิ ัยไมดอกไมประดับ โครงการวิจัยพืชไร โครงการวิจัย
ศัตรูพืช โครงการวิจัยงานเล้ียงสัตว โครงการวิจัยงานขยายพันธุพืช นอกจากการวิจัยแลว โครงการหลวง
ยังขยายผลไปสกู ารปฏิบัติโดยชกั ชวนเกษตรกรชาวเขาเขา มารวมมือดาํ เนินการเชิงการคา พรอมไปกับงานวิจัย
ปญหาตาง ๆ ท่เี กดิ ข้ึนในแปลงเกษตรไดร บั การแกไ ขเพ่มิ เติมติดตอ กนั ไป สง ผลใหงานสง เสริมปลูกพืชทดแทน
ฝนทําไดอยางรวดเร็วขึ้น พรอมกับการแกไขปญหาในพื้นท่ีของเกษตรก็สามารถทําไดอยางจริงจัง งานของ
โครงการหลวงไดร ับการยอมรบั วา เปน วธิ ีการแกป ญหาพื้นท่ปี ลูกฝน ท่ีทําไดอ ยา งสนั ติวิธีท่ีสุด และยังเปนการ
ชว ยชาวเขาใหม อี าชีพม่นั คง มลู นธิ ิแมกไซไซ แหงประเทศฟลิปปนสจึงประกาศใหโครงการหลวงเปนองคกร
ท่ีไดรับรางวัลแมกไซไซในดาน International Understanding เมื่อ พ.ศ. 2531 ตอมาพระบาทสมเด็จ-
พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงโปรดเกลาฯ ใหเปล่ียนสถานภาพของโครงการหลวงเปนมูลนิธิ
โครงการหลวง
โครงการหลวงเกิดขนึ้ ดว ยพระราชหฤทยั มงุ มั่นของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ที่จะทรงพฒั นาคุณภาพชวี ติ ของราษฎรโดยเฉพาะอยางย่ิงเกษตรกร ทําใหเกษตรกรในชนบทมีอาชีพที่มั่นคง
โดยใชเทคโนโลยีทางการเกษตรชวยพัฒนาการเกษตรของประเทศไดเปนอยา งดี
2. ดานสาธารณสุข
พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทรงปฏิบตั พิ ระราชกรณยี กิจในฐานะพระบิดา
ของปวงชน โดยตัง้ พระทัยมัน่ ทจี่ ะพระราชทานส่งิ จําเปนสําหรบั ชวี ิตทดี่ แี กพ สกนกิ ร ผูใดจะยากดมี จี น อยใู นเมือง

94

หรอื ชนบท หรอื จะเปน ชนกลุมนอย หรอื จะนบั ถือศาสนาความเชื่อใด ลวนไดรับพระมหากรุณาธิคุณโดยทั่วหนา
ซง่ึ ปรากฏเปน บริการสาธารณะตา ง ๆ เพือ่ มวลชน ทงั้ ดา นอาหาร นา้ํ ด่มื นาํ้ ใช การศกึ ษา การทํามาหากินเลี้ยงชีพ
และการสาธารณสขุ

บรกิ ารสาธารณสขุ ดานการแพทยและสุขอนามัย
สําหรับประชาชนท่วั ไปทั้งประเทศเรม่ิ มาต้งั แตระยะแรก ๆ
ของรชั สมัยของพระองคท าน งานดานน้กี เ็ หมอื นงานพัฒนา
ดานอ่ืน ๆ ท่ีทรงทํา คือมีการออกแบบและวางแผนเปน
อยางดี ไมวาจะเปนเรื่องแนวคิด การเตรียมการหรือ
การลงมือปฏิบัติงาน ลวนเพื่อประโยชนของประชาชน
เปนใหญ โครงการดานสุขภาพหลาย ๆ โครงการของ
พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ป ร มิ น ท ร ม ห า ภู มิ พ ล อ ดุ ล ย เ ด ช

ชวยบรรเทาทุกขเข็ญของราษฎรเหลานี้ เปนท้ังความชวยเหลือแบบทันทีหรือแบบระยะสั้น และมีที่เปน
ความชวยเหลือระยะยาวดว ย

ในการเสด็จพระราชดําเนินทรงเย่ียมเยียนราษฎรในภูมิภาคตาง ๆ ไดพบวาราษฎรสวนหนึ่งที่มี
รา งกายและสุขภาพไมส มบูรณเ นือ่ งจากขาดทุนทรพั ยในการรักษา ขาดผูรักษา หรืออยูหางไกลสถานที่รักษา
และจํานวนไมน อ ยขาดอาหาร จงึ ทรงจัดหนว ยแพทยเ คล่อื นท่ีพระราชทาน ตั้งแต พ.ศ. 2497 ทําใหราษฎร
ในเขตทุรกันดารไดรบั การบาํ บัดรักษา บางครั้งราษฎรที่ปว ยหนกั หรอื ปวยเร้อื รงั พระบาทสมเด็จพระปรมินทร-
มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช ทรงรับสงั่ ใหผ นู นั้ เปนคนไขในพระบรมราชานเุ คราะห ทาํ ใหผ ูปวยและครอบครัวพน จาก
ความทุกขทรมานทั้งกายและใจ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชจึงเปนท่ีเคารพรักของ
ปวงชนชาวไทยในทกุ ภูมิภาคท่วั ประเทศ

3. โครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดําริ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชหฤทัยมุงมั่นท่ีจะแกไขปญหา

ความเดือดรอนของราษฎร และทรงเพียรพยายามที่จะพัฒนาความเปนอยูของราษฎร ดวยเหตุนี้จึงเกิด
โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดําริขึ้นจํานวนมากและครอบคลุมการพัฒนาในดานตาง ๆ

ท้ังทรพั ยากรธรรมชาติและคุณภาพชีวิตของประชาชน
โ ค ร ง ก า ร อั น เ นื่ อ ง ม า จ า ก พ ร ะ ร า ช ดํ า ริ ล ว น แ ต มี
จุดมุงหมายท่ีจะใหราษฎรมีความผาสุกอยางแทจริง
มีดงั น้ี
โครงการตามพระราชประสงค คือ โครงการที่ทรง
ศึกษา ทดลอง ปฏิบัติเปนการสวนพระองค ทรงใช
พระราชทรพั ยส ว นพระองค เม่ือไดผ ลดีก็จะให
หนว ยงานของรัฐเขารบั ดําเนนิ การตอ ไป

95

โครงการหลวง คอื การพฒั นาชวี ติ ตามความเปนอยูข องชาวไทยภเู ขาใหด ขี ึ้น ชักจงู ใหเลิก
ปลกู ฝน งด การตดั ไมท าํ ลายปา และทาํ ไรเลื่อนลอย

โครงการตามพระราชดําริ คือ โครงการท่ีทรงวางแผนพัฒนาและเสนอแนะใหรัฐบาลเขารวม
ดําเนินงานตามพระราชดาํ ริ ปจ จุบันเรยี กวา “โครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดาํ ริ” ซ่ึงมอี ยทู ว่ั ทุกภาคของ
ประเทศไทย

“โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดาํ ร”ิ เปนโครงการที่ทรงวางแผนเพ่ือการพัฒนา ซงึ่ เกิดจาก
การท่ีพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดําเนินเย่ียมราษฏรในภูมิภาคตาง ๆ
ทัว่ ประเทศ และทรงพบเหน็ ปญ หาทีเ่ กดิ ข้นึ โดยเฉพาะอยางยิง่ ปญ หาเกษตรกรรม จงึ ไดพ ระราชทานคาํ แนะนาํ
เพื่อนําไปปฏิบัติจนไดผลดี และไดรับการยอมรับจากผูปฏิบัติงานท้ังหลายวาสมควรยิ่งท่ีจะดําเนินตาม
พระราชดําริ พระราชดําริเริ่มแรกซึ่งเปนโครงการชวยเหลือประชาชนเริ่มข้ึนตั้งแต พ.ศ. 2494 โดยทรง
พระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหกรมประมงนาํ พันธุปลาหมอเทศจากปนัง ซ่ึงไดรับจากผูเชี่ยวชาญดานการประมง
ขององคก ารอาหารและเกษตรแหง สหประชาชาตเิ ขา ไปเลย้ี งในสระน้ํา พระที่นั่งอัมพรสถาน และเม่ือวันท่ี 7
พฤศจิกายน พ.ศ. 2496 กท็ รงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ พระราชทานพันธุปลาหมอเทศแกกํานันและผูใหญบาน
ท่วั ประเทศ นาํ ไปเล้ยี งเผยแพรขยายพนั ธุแกราษฏรในหมบู านของตน เพ่อื จะไดม ีอาหารโปรตนี เพิ่มข้นึ

4. ศูนยศ กึ ษาการพฒั นาอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ ริ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดช มพี ระราชดาํ รใิ หจดั ตง้ั ศนู ยก ารศึกษาพัฒนา

อันเนอื่ งมาจากพระราชดาํ รขิ ึน้ โดยมีวัตถุประสงคท่ีสําคัญ คือ การเปนแหลงหาความรูใหแกราษฎร เพ่ือให
เปน ตัวอยางนาํ ไปประยุกตใชก ับงานอาชีพของตน โดยเฉพาะอยางย่ิงเรื่องท่ีเกี่ยวกับการเกษตรกรรมตาง ๆ
ทที่ ําใหเกษตรกรมรี ายไดใ นการเลยี้ งตนเองและครอบครวั เพิม่ ขึน้

ศูนยศ ึกษาการพัฒนาอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ ไดจัดต้ังข้ึนตามแนวพระราชดําริในทุกภาค
จํานวน 6 ศูนย ไดแก (1) ศูนยศึกษาการพัฒนาเขาหินซอน จังหวัดฉะเชิงเทรา (2) ศูนยศึกษาการพัฒนา

หวยทราย จังหวัดเพชรบุรี (3) ศูนยศึกษาการพัฒนา
อาวคุงกระเบน จังหวัดจันทบุรี (4) ศูนยศึกษาการ
พัฒนาภูพาน จังหวดั สกลนคร (5) ศูนยศ กึ ษาการพัฒนา
หว ยฮองไคร จังหวดั เชยี งใหม (6) ศูนยศึกษาการพัฒนา
พิกุลทอง จังหวัดนราธิวาส เพ่ือเปนสถานที่ศึกษา
ทดลอง ทดสอบ และแสวงหาแนวทางวิธีการพัฒนา
ดานตาง ๆ ใหเหมาะสมสอดคลองกับสภาพแวดลอม
ทแ่ี ตกตา งกนั ศนู ยศ ึกษาฯ จงึ เปรยี บเสมอื น “ตัวแบบ” ของความสําเร็จท่ีจะเปนแนวทาง และตัวอยางของ
ผลสาํ เร็จใหแ กพื้นท่อี ่นื ๆ เปนศูนยบริการแบบเบด็ เสรจ็ คอื สามารถที่จะศกึ ษาหาความรูไดทุกเร่ือง ทั้งดาน
การปรับบํารุงดิน การปลูกพืชสวน พืชไร การเล้ียงสัตว การประมง ปาไม ตลอดจนการชลประทาน
งานศลิ ปาชพี ฯลฯ ซ่งึ ผลสาํ เร็จเหลา น้ไี ดจ ัดสาธิตไวในลักษณะของ พพิ ิธภณั ฑธ รรมชาติทมี่ ีชวี ติ

96

พระอจั ฉริยภาพ

เปนท่ีทราบกันดีกวา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงมีฝพระหัตถ
เปน เยย่ี มในดา นการชา ง ไมว าจะเปนงานชา งไม ชา งโลหะ หรอื ชางกล ซึง่ เปน งานพืน้ ฐานทางวิศวกรรมศาสตร
จึงไดทรงคดิ คนส่ิงประดิษฐใ หม ๆ เพ่ือใชใ นการพฒั นาประเทศและชว ยเหลือประชาชนของพระองค ดงั นี้

1. งานดานการประดิษฐ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงหวงใย
สภาพแวดลอมตามธรรมชาติที่จําเปนตอการมีชีวิตอยูอยางผาสุกของประชาชนชาวไทยที่เส่ือมโทรมลง

โดยเฉพาะอยางย่ิงปญหาเร่ืองน้ําเสีย ท่ีนับวันมีเพ่ิมมากข้ึนทุกที
และทําความเสียหายแกแหลงนํ้าสะอาดตามธรรมชาติ ทําใหสัตว
ตา ง ๆ เชน กุง หอย ปู ปลา และ อ่นื ๆ ที่อยูในแหลงน้ําน้ัน หากไม
ตายก็เลี้ยงไมโตหรือพิกลพิการจนไมอาจใชบริโภคเปนอาหาร
ไดอ ยา งปลอดภยั เปนอนั ตรายตอสุขภาพอนามัยและความเปนอยู
ของผูคนอยางรายแรง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล-
อดุลยเดช จงึ พระราชทานแนวพระราชดาํ รวิ า หากเราสามารถเติม
ออกซเิ จนลงไปในนาํ้ เสียได โดยทําเครื่องกลเติมอากาศที่มีข้ันตอนการประดิษฐที่คนไทยสามารถทําไดดวย
ตนเอง เสยี คา ใชจา ยนอย กจ็ ะชวยแกไ ขสภาพน้าํ เสยี ได ดว ยพระอจั ฉริยภาพดานการประดิษฐ พระองคทรง
กาํ หนดเคร่อื งตน แบบ และเปน ท่มี าของ กังหันนํ้าชัยพัฒนา นํามาใชในการปรับปรุงคุณภาพนํ้าตามสถานท่ี
ตา ง ๆ ทัว่ ทกุ ภมู ภิ าค
2. งานดานวรรณกรรม ผลงานดานวรรณกรรมของพระองคมีท้ังพระราชนิพนธที่ทรงแตงและแปล
ซ่ึงมีอยหู ลายเรือ่ งดวยกนั เชน
- พระราชนิพนธเรื่อง“พระราชานุกจิ รัชกาลที่ 8 ” ตามคาํ กราบบังคมทลู ขอพระราชทานของ
หมอมเจาหญิงพูนพิสมัย ดิศกุล ซึ่งโปรดเกลาฯใหพิมพพระราชทานในการพระราชกุศล 100 วัน พระบรมศพ
พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรมหาอานนั ทมหิดล เม่ือวนั ที่ 20 กนั ยายน 2489
พระราชนิพนธเรื่องนี้เปนเร่ืองราวกิจวัตรของรัชกาลท่ี 8 ทั้งในสวนพระองค พระราชกิจและ
พระราชานุกิจขณะเสด็จประพาสสถานทต่ี าง ๆ ทรงใชภ าษาทส่ี ้นั กระชับและไดใ จความชดั เจน
- พระราชนิพนธเรื่อง “เม่ือขาพเจาจากสยามสูสวิตเซอรแลนด” ไดพระราชทานเปนพิเศษแก
หนงั สอื วงวรรณคดี ฉบบั เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2490 ใชร ูปแบบบันทกึ ประจําวนั ตั้งแตเสดจ็ ฯ จากประเทศไทย
เพ่ือไปทรงศึกษาตอ ณ ประเทศสวิตเซอรแลนดชวงกอนเดินทางจากเมืองไทยไปยังตําหนักวิลลาวัฒนา
ระหวา งวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2489 - 22 สิงหาคม พ.ศ. 2489 ซึ่งพระราชนิพนธน้ีทรงพรรณนาความรูสึก
ของพระองคขณะจากเมืองไทย สะทอนใหเห็นถึงความรัก ความผูกพันและความหวงใยในพสกนิกรของ
พระองค

97

- พระราชนพิ นธเรอื่ งพระมหาชนก หลังจากท่พี ระบาทสมเดจ็
พระปรมนิ ทรมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช ไดท รงสดบั พระธรรม-
เทศนาของสมเดจ็ พระมหาวีรวงศ แหง วดั ราชผาตกิ าราม
เม่ือป พ.ศ. 2520 เรื่องพระมหาชนกเสด็จทอดพระเนตร
พระราชอทุ ยานในกรงุ มถิ ิลา จากนนั้ จงึ ทรงคนควา
เร่อื งพระมหาชนเพ่ิมเตมิ ในพระไตรปฎ กและทรงแปลเปน
ภาษาองั กฤษ ในป พ.ศ. 2539 และแปลเปน ภาษาสันสกฤตอีกภาษาหน่งึ กอนจะแปลเปนฉบบั การตนู ในป
พ.ศ. 2545 เพือ่ ใหอ านเขาใจงายขนึ้ อันเปน แนวการดําเนนิ ชวี ติ ทเ่ี ปนมงคลทางหนง่ึ
- พระราชนิพนธเรื่องทองแดง เปน หนงั สอื ทแี่ ฝงขอคดิ คตธิ รรมทีม่ ีคุณคา โดยเฉพาะความกตัญู
รคู ณุ ของทองแดง สุนัขทรงเล้ยี ง ตีพิมพครง้ั แรกเมื่อ พ.ศ. 2541

3. งานแปล
- ติโต เปนผลงานแปลชิ้นแรกของพระองค โดยทรงแปลจาก Tito ของ Phyllis Auty ในป พ.ศ.

2519 เพ่อื ใหข า ราชบริพารไดทราบถึงบุคคลท่ีนาสนใจคนหนึ่งของโลก ติโตเปนผูที่ทําประโยชนใหประเทศ
ยูโกสลาเวีย ซงึ่ มีประชาชนมาจากหลากหลายชนเผา มคี วามแตกตา งกันท้ังในเร่อื งเชอ้ื ชาติ ศาสนา วฒั นธรรม
และประวัติศาสตร แตสามารถรวมตัวกันไดเปนปกแผนในยามท่ีประเทศชาติมีวิกฤติเพื่อรวมกันรักษา
ความเปนปกแผน และความเจรญิ ของประเทศไว หนังสอื ตโิ ตนวี้ างจาํ หนาย ในป พ.ศ. 2537

- เศรษฐศาสตรตามนัยของพระพทุ ธศาสนา
นายอินทรผูปดทองหลังพระ เปนงานแปลชิ้นที่สองของพระองคทาน โดยทรงแปลจากหนังสือ
A Man Called Intrepid ของ William Stevenson ใชเ วลาแปลกวา 2 ป จดั พมิ พ ในป พ.ศ. 2536

4. งานดา นดนตรี
ความสนพระราชหฤทยั ดานดนตรี

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงสนพระราชหฤทัยดนตรีมาตั้งแตยัง
ทรงพระเยาว ทรงอา นหนังสอื เกี่ยวกับการดนตรีตงั้ แตทรงศึกษาอยูท่ีประเทศสวิตเซอรแลนด ทรงไดรับการ

ฝกฝนตามแบบฉบับการศึกษาวิชาดนตรีอยางแทจริง คือ
การเขียนโนตและบรรเลงแบบคลาสสิกเคร่ืองดนตรีท่ีโปรด คือ
เครอ่ื งเปา แทบทกุ ชนิด เชน แซกโซโฟน คลารเิ นต็ ทรมั เปต ท้ังยัง
ทรงกีตารและเปยโน นอกจากนี้ทรงเลนดนตรีรวมกับวงดนตรี
ไดทกุ วงทั้งไทยและตางประเทศ ยังทรงดนตรีไดท้ังชนิดมีโนตและ
ไมต อ งมโี นต เม่ือคร้ังเสด็จพระราชดาํ เนนิ เยือนนครนวิ ยอรค ประเทศ
สหรัฐอเมริกา เมื่อปพุทธศักราช 2503 นักดนตรีที่มีชื่อเสียงของ

98

โลกลวนถวายการยกยองพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดชในฐานะทท่ี รงเปนนักดนตรีแจส ทม่ี ี
อัจฉริยภาพสูงสง พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช ทรงเปนนักดนตรีท่ีมีพระปรีชาสามารถสูง
พระองคห น่ึง และไดทรงใชพระปรชี าสามารถนี้ใหเ ปน ประโยชนต อการสรางสมั พนั ธภาพอันดีใหเ กิดข้นึ ในมวล
มนุษยชาติ เปนหน่ึงในตัวอยางของการท่ีทรงนําพระอัจฉริยภาพดานดนตรีมาใชเปนส่ือกลางในการสราง
ความสมานฉนั ทส ําหรับในระดบั ชาติ

พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช
ทรงประสบความสําเร็จในการใชดนตรีเปน ภาษาสากล สรางมติ รภาพ
ระหวา งประเทศไดอ ยางงดงาม เชน เม่อื คราวเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ เยอื น
สหรัฐอเมรกิ า ในป 2503 ระหวางงานถวายเลย้ี งพระกระยาหารคํ่าท่ี
วอชิงตันเพลส ทรงไดรบั การกราบบงั คมทลู เชญิ ใหร วมบรรเลงดนตรี
กบั วงดนตรที ่จี ดั แสดงถวายหนาพระที่นั่ง โดยไมไดเตรยี มพระองค
มากอน สรา งความประทบั ใจแกผ ูร วมงานในวันนน้ั อยา งยิง่

รางวลั และพระเกียรติยศ

- พ.ศ. 2519 ประธานรฐั สภายโุ รปและสมาชิกรว มกันทลู เกลา ฯ ถวาย “เหรยี ญรฐั สภายุโรป”
- พ.ศ. 2529 ประธานคณะกรรมาธิการเพอ่ื สนั ติของสมาคมอธิการบดรี ะหวา งประเทศทลู เกลา ฯ
ถวาย “รางวัลสันติภาพ”

- พ.ศ. 2530 สถาบนั เทคโนโลยแี หงเอเชีย ทูลเกลาฯ ถวาย “เหรียญทองเฉลิมพระเกียรติ
คณุ ในการนาํ ชนบทใหพัฒนา”

- พ.ศ. 2535 ผอู ํานวยการใหญโครงการสิ่งแวดลอมแหงสหประชาชาติ (UNEP) ทูลเกลาฯ ถวาย
“เหรียญทองประกาศพระเกียรติคุณดานส่ิงแวดลอม” และผูอํานวยการใหญองคการอนามัยโลก (WHO)
ทูลเกลาฯ ถวาย “เหรยี ญทองสาธารณสุขเพ่ือมวลชน”

- พ.ศ. 2536 คณะกรรมการสมาคมนิเวศวิทยาเชิงเคมีสากล (International Society of
Chemical Ecology) ทูลเกลา ฯ ถวาย “เหรียญรางวัลเทดิ พระเกียรติในการสงวนรกั ษาความหลากหลายทาง
ชวี ภาพ” และหัวหนา สาขาเกษตร ฝายวชิ าการภมู ภิ าคเอเชียของธนาคารโลก ทูลเกลาฯ ถวาย “รางวัลหญา
แฝกชุบสํารดิ ” สดดุ พี ระเกียรติคุณในฐานะทีท่ รงเปน นักอนรุ ักษดินและน้าํ

- พ.ศ. 2537 ผูอํานวยการบริหารของยูเอ็นดีซีพี (UNDCP) แหงสหประชาชาติ ทูลเกลาฯ ถวาย
“เหรยี ญทองคาํ สดดุ พี ระเกียรตคิ ณุ ดานการปอ งกนั แกไ ขปญ หายาเสพตดิ ”

99

- พ.ศ. 2539องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาติ (FAO) ทูลเกลาฯ ถวาย “เหรียญสดุดี
พระเกียรติคุณในดา นการพฒั นาการเกษตร”

- พ.ศ. 2549 สํานักงานโครงการพัฒนาแหงสหประชาชาติ (UNDP) ทูลเกลาฯ ถวาย “รางวัล
ความสําเร็จสูงสุดดานการพัฒนามนุษย” จากการที่ไดทรงอุทิศกําลังพระวรกายและทรงพระวิริยอุตสาหะ
ในการปฏิบัติพระราชกรณยี กิจนอ ยใหญนานัปการ เพ่อื ยงั ประโยชนและความเจริญอยา งย่ังยืนมาสูประชาชน
ชาวไทยทั้งประเทศมาโดยตลอด

นายโคฟ อนั นนั เลขาธิการสหประชาชาติ ไดกลาวในโอกาสทูลเกลาฯ ถวายรางวัลดังกลาวไววา
“หากการพัฒนาคน หมายถึง การใหความสําคัญประชาชนเปนลําดับแรก ไมมีสิ่งอื่นใดแลวที่ยิ่งใหญไปกวา
การพัฒนาคน ภายใตแ นวทางการพัฒนาคนขององคพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ท่ีได
ทรงอุทิศพระวรกาย ทรงงาน โดยไมรูสึกเหน็ดเหน่ือย ไมเลือกเชื้อชาติ วรรณะ และศาสนา ทรงเปน
พระมหากษัตริยนักพัฒนา ดวยพระปรีชาสามารถในการเปนนักคิดของพระองค ทําใหนานาประเทศต่ืนตัว
ภายใตแ นวคิดเศรษฐกจิ พอเพียง การเดินสายกลาง รางวลั ความสําเร็จสงู สดุ คร้ังนี้ เปนการจุดประกายแนวคดิ
การพัฒนาแบบใหมส นู านาประเทศ”

100

- พ.ศ. 2551 องคการทรัพยสินทางปญญาโลก (WIPO) ไดทูลเกลาฯ ถวายรางวัล WIPO Global
Leaders Award แดพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เน่ืองดวยงานทรัพยสินทางปญญา
สงเสรมิ และพัฒนาประเทศรวมถึงชีวิตความเปนอยขู องพสกนิกรชาวไทยใหดีข้ึนอยางโดดเดนเปนที่ประจักษ
แกสายตาชาวโลก อีกทั้งยังทรงเปนผูนําประเทศพระองคแรกที่ไดรับทูลเกลาฯ ถวายรางวัลน้ี นอกจากนี้
จากการหารือกันของสหพันธสมาคมนักประดิษฐระหวางประเทศ (International Federal Inventor
Association : IFIA) ซงึ่ มีสมาชกิ 84 ประเทศท่ัวโลกยงั มิไดมมี ติใหว ันท่ี 2 กมุ ภาพันธของทุกป ซงึ่ เปนวันทที่ รง
ไดรับการจดสทิ ธิบัตรกงั หนั นาํ้ ชัยพฒั นาเปน วันนักประดษิ ฐโ ลกดวย

ไมใ ชเพยี งแคน น้ั หากยอนกลบั ไปในอดีตจะพบวา หลายองคกรท่ีเก่ียวของกับทรัพยสินทางปญญา
ไดเคยทูลเกลาฯ ถวายเหรียญรางวัล และประกาศนียบัตรตาง ๆ แดพระองคมากมาย ไดแก IFIA ประเทศ
ฮังการีทูลเกลาฯ ถวายถวยรางวัล IFIA Cup 2007 สําหรับผลงานกังหันน้ําชัยพัฒนา เหรียญ Genius Prize
สําหรับผลงานทฤษฎีใหมและเศรษฐกิจพอเพียง และสมาคมสงเสริมการประดิษฐแหงสาธารณรัฐเกาหลี
(korea Invention Promotion Association : KIPA) ไดทูลเกลาฯ ถวายรางวัล Special Prize พรอม
ประกาศนียบัตรซ่ึงถือเปนรางวลั อนั ทรงเกียรติของนักประดิษฐใ นระดบั โลก

ถงึ แมวา รางวัลเกยี รตยิ ศตา ง ๆ เหลา นจ้ี ะมใิ ชเ ปา หมายสาํ คัญในการตรากตรําทรงงานอยา งหนักของ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และประกาศเกียรติคุณจํานวนนับไมถวนที่ทรงไดรับมา
ตลอดระยะเวลาแหงการครองราชยจะเทียบมิไดกับพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญของพระองคทานที่มีตอ
ปวงชนคนไทย แตก็มิอาจมีใครปฏิเสธไดวาพระองคทรงเปนองคพระประมุขที่นําพาประเทศไทยกาวไป
ขางหนา เพื่อใหโลกหันมามองประเทศไทยในแงมุมใหมที่มีเสนหและความงดงามลํ้าคาตามแบบฉบับของ
ตนเองมากกวาท่ีจะเปน เพยี งแคจ ุดเล็ก ๆ จดุ หนึ่งบนแผน ทข่ี องภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต

โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อป พ.ศ. 2549 ในพระราชพิธีฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ป ซ่ึงยาวนานกวา
พระมหากษัตริยพ ระองคใดในประวัตศิ าสตรชาติไทยและในโลกปจจุบนั ประเทศท่ีมีพระมหากษัตริยทรงเปน
ประมุขจํานวน 25 ประเทศ จากทั้งสิ้น 29 ประเทศท่วั โลก ไดตอบรับคาํ เชิญของรัฐบาลไทยมารวมเปนเกียรติ
ในพระราชพธิ ีอนั ย่ิงใหญ นอกจากจะนับเปน การชมุ นุมของพระประมขุ จากประเทศตา ง ๆ มากท่สี ุดในโลกแลว
ยังเปนการแสดงใหเห็นวานานาประเทศทั่วโลกลวนแลวแตช่ืนชมในพระบารมีอันแผไพศาลของ
พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชและไมใชเพียงแตบุคคลระดับประมุขของประเทศตาง ๆ
เทา นน้ั จากบทความและขาวตางประเทศจํานวนมากมายที่ปรากฏสูสาธารณชนก็เปนเครื่องยืนยันไดวา มิได
มแี ตร าษฎรของพระองคเ ทานั้นทีป่ ระจักษแจง ในนํ้าพระทัยอนั หาท่สี ดุ มิไดของพระบาทสมเด็จพระปรมินทร-
มหาภมู ิพลอดลุ ยเดช

101

สมเดจ็ พระนางเจาสริ กิ ิติ์ พระบรมราชินนี าถ

สมเด็จพระนางเจาสริ ิกติ ์ิ พระบรมราชนิ นี าถ เปน พระธิดาพระองคใหญข องหมอมเจา นักขตั รมงคล
กิติยากร (ภายหลังเปน พระวรวงศเธอ พระองคเจานักขัตรมงคล กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ)
กับหมอมหลวงบัว กิติยากร (สกุลเดิม สนิทวงศ) ประสูติเมื่อวันศุกรที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2475 และเขา
พระราชพธิ ีราชาภเิ ษกสมรสกบั พระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช เม่ือวนั ท่ี 28 เมษายน พ.ศ.
2493 ณ วังสระปทมุ และเม่ือวนั ท่ี 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดลุ ยเดช
ใหป ระกาศสถาปนาเฉลมิ พระเกียรติยศสมเด็จพระราชนิ สี ริ กิ ิต์ิ ข้ึนเปน สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินี
และเมอื่ พ.ศ. 2499 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ไดเสด็จฯ ออกผนวชเปนพระภิกษุ
ในพระพทุ ธศาสนาระหวางวันท่ี 22 ตลุ าคม ถงึ วนั ท่ี 5 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2499 เปนระยะเวลา 15 วัน จึงทรง
พระกรุณาโปรดเกลาฯ แตงต้ังสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีเปนผูสําเร็จราชการแทนพระองค
ตอ มาจงึ ไดร ับการสถาปนาเปนสมเดจ็ พระนางเจา สริ กิ ิติพ์ ระบรมราชนิ ีนาถ

พระราชกรณยี กจิ สงั เขป

สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงปฏิบัติพระราชภารกิจนอยใหญนานัปการ
เพอ่ื สนองพระบรมราโชบายในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โดยเฉพาะอยางย่ิงภารกิจ
ในการสงเสริมคุณภาพชีวิต อาชีพ และความเปนอยูของผูยากไรในชนบทหางไกล โดยไดตามเสด็จพระราช
ดําเนนิ พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดุลยเดชไปท่วั ทุกหนแหง ในแผน ดินไทย พระราชกรณียกจิ
ที่สาํ คัญมดี ังนี้

1. ดานการสงเสริมศิลปาชีพ เปนโครงการที่สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
ทรงกอ ตัง้ ขึน้ เมอื่ วนั ที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 เพ่ือชวยเหลือราษฎรท่ียากไรในชนบท โดยสงเสริมอาชีพ
แกช าวบา น เพ่ือใหม รี ายไดท ดแทนกรณีที่ผลผลิตทางการเกษตรเสียหายจากภัยธรรมชาติ โครงการสงเสริม
ศลิ ปาชพี ขยายสาขาไปท่ัวประเทศ ตอมาทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหกอตั้งเปนมูลนิธิ พระราชทานนามวา
"มูลนิธิสงเสริมศิลปาชีพพิเศษในพระบรมราชินูปถัมภ" และเม่ือ พ.ศ. 2528 ไดเปลี่ยนช่ือเปน มูลนิธิสงเสริม
ศิลปาชพี ในสมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ ซึ่งนอกเหนือจากการสงเสริมอาชีพแลว ยังเปน
การอนรุ กั ษและสง เสรมิ งานศิลปะหัตถกรรมพื้นบานในหลากหลายสาขา อาทิ การปน การทอ การจักสาน
เปนตน

2. ดา นการสาธารณสขุ
สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ยังทรงเอาพระทัยใสในกิจการดานสาธารณสุข

โดยไดทรงดาํ รงตําแหนง สภานายกิ าสภากาชาดไทย และหากเสดจ็ ฯ เยือนตา งประเทศ กม็ กั จะทรงถอื โอกาส
เสด็จฯทอดพระเนตรกจิ การกาชาดของประเทศนน้ั ๆ เพ่ือทรงนํามาปรับปรงุ กจิ การสภากาชาดไทยอยูเสมอ

สมเดจ็ พระนางเจา สิรกิ ิต์ิ พระบรมราชนิ นี าถ ทรงมพี ระราชหฤทัยอันมุงมั่นท่จี ะบรรเทาทกุ ขใหแก
ราษฎรอยางจริงจงั และตอ เนื่อง ในระยะแรกของการเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรในตางจังหวัด
เม่อื ทรงพบเห็นวาราษฎรท่มี าเฝาทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จมีอาการเจ็บปวย สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์-

102

พระบรมราชนิ นี าถไดมีพระราชเสาวนยี ใหแ พทยท ต่ี ามเสด็จไปในขบวนตรวจอาการ จายยาและใหคําแนะนํา
แกราษฎรในการดูแลรักษาตนเองหากไมสามารถวินิจฉัยโรคไดในขณะนั้นหรือเปนโรคที่รายแรงจะมี
พระราชเสาวนยี ใ หส ง ไปรบั การรกั ษาท่โี รงพยาบาลซง่ึ อยใู กลทองถิ่นนั้น โดยพระราชทานหนงั สอื รบั รองวา เปน
คนไขในพระบรมราชานเุ คราะหพ รอมคาเดินทางและคาใชจายท่ีจําเปน สวนคารักษาพยาบาลและคายานั้น
จะพระราชทานแกโ รงพยาบาลโดยตรง หากผปู ว ยไมส ามารถไปเองไดจ ะทรงจดั เจาหนา ที่นาํ ไป ถา โรงพยาบาล
ที่อยูใกลทองถิ่นนั้นขาดบุคลากรทางการแพทยหรือเคร่ืองมือเคร่ืองใชในการรักษา ก็ใหสงไปรับการรักษา
ทโี่ รงพยาบาลในกรุงเทพฯ

ในการเสดจ็ พระราชดาํ เนินไปทรงเยย่ี มราษฎรตา งจงั หวดั หรอื ขณะแปรพระราชฐานไปประทับ
ทีพ่ ระราชนเิ วศนในภมู ภิ าคตา ง ๆ มีราษฎรทเ่ี จ็บไขมาขอรบั พระราชทานความชวยเหลอื เปน จํานวนมากตอ งมี
แพทยแ ละพยาบาลอาสาไปชวยปฏิบัติงานเพ่ิมขึ้น หลายคร้ังท่ีสมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ
และพระราชโอรส พระราชธิดาทรงชว ยซักถามประวตั ิและอาการของผูป ว ย ตลอดจนชว ยแพทยใ นการจายยา
การบันทึกเพื่อตดิ ตามผล นอกจากน้โี รงพยาบาลในทอ งถิน่ มักมคี วามจาํ กัดในเคร่อื งเวชภณั ฑแ ละยารักษาโรค
สมเด็จพระนางเจาสิริกติ ิ์ พระบรมราชินนี าถ จึงพระราชทานพระราชทรัพยเพ่ือจัดซื้อเครื่องมือเคร่ืองใชและ
ยาเพมิ่ ขน้ึ

3. ดา นการอนรุ ักษท รพั ยากรธรรมชาติ
สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงสนพระราชหฤทัยในเรื่องการอนุรักษนํ้า

ทรัพยากรธรรมชาติ เพ่ือใหชุมชนอยูรวมกับธรรมชาติโดยพ่ึงพาอาศัยซึ่งกันและกัน ทําใหราษฎรทุกหมูเหลา
ตางสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ ไดรวมแรงรวมใจกันอนุรักษทรัพยากรปาไม ใกลชุมชน เปนผลใหปาไมใน
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเริ่มรักษาไวไดมากขึ้น นอกจากน้ีไดพระราชทานแนวพระราชดําริใหราษฎรอยูรวมกับ
ปา ไมอ ยางสันติสขุ พึ่งพาอาศัยซง่ึ กันและกัน โดยชุมชนหรือหมูบานไดม กี ารจัดต้งั องคการในการรว มกันดูแลรักษา
ปา ตน นาํ้ ลาํ ธารและสภาพแวดลอม โดยมกี จิ กรรมหลัก 2 โครงการ คือ

1. โครงการฝก อบรมราษฎรอาสาสมคั รพิทักษป า
สมเดจ็ พระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ ทรงมีพระราชดําริให "คน" กับ "ปา" อยูรวมกันได

อยา งสนั ติสขุ โดยพงึ่ พาอาศยั ซ่ึงกนั และกัน เพื่อเปนแนวทางในการพิทักษ อนุรักษและฟนฟูสภาพปาใหดํารงอยู
อยางย่ังยืนดวย พระราชดํารินี้ทําใหราษฎรตางสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ ไดรวมแรงรวมใจกันอนุรักษ
ทรัพยากรปาไมใกลชุมชน ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหดําเนินการฝกอบรมตามโครงการราษฎรอาสาสมัคร
พทิ กั ษป า (รสทป.) เปน การฝก อบรมราษฎรในชุมชนใหมีความรูความเขา ใจในการอนรุ กั ษท รพั ยากรปาไม ปลูกฝง
ความรักและหวงแหนทรัพยากรปา ไมในทอ งถิ่นของตน รวมทง้ั คอยดูแลสอดสอ งมใิ หม กี ารบุกรุกและลกั ลอบตัดไม
ทาํ ลายปาแทน เจา หนา ทขี่ องรฐั ซงึ่ มกี าํ ลังไมเพียงพอ

2. โครงการธงพทิ ักษปาเพื่อรักษาชวี ิต
เปน การคดั เลือกหมบู านและชมุ ชนทใี่ หค วามรว มมอื ในการอนุรกั ษทรพั ยากรปาไม ใหมีสภาพ

อุดมสมบูรณ ไมม กี ารลักลอบตัดไม ทําลายปา หรือบุกรุกพ้ืนท่ีปา ซึ่งทําการคัดเลือก โดยคณะอนุกรรมการ
ดําเนินโครงการธง "พิทักษปา เพ่ือรักษาชีวิต" แลวทูลเกลาฯ ถวายสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์-

103

พระบรมราชนิ นี าถ เพอื่ ขอพระราชทานธง "พทิ ักษป า เพื่อรกั ษาชีวิต" ใหก ับชุมชน ลักษณะของธง มีภาพชาง
อยใู นปา อยภู ายใต พระปรมาภไิ ธยยอ “สก”

สมเด็จพระนางเจา สิรกิ ิต์ิ พระบรมราชนิ ีนาถทรงพระราชทานธง "พิทักษปา เพ่ือรักษาชีวิต"
นี้ ใหแกราษฎรเปนหมูบานและชุมชนที่ไดรวมกันดูแลหวงแหนอนุรักษทรัพยากรปาไมภายในหมูบานและ
ชมุ ชนโดยไดรว มแรงรว มใจกันอนุรักษปา ไม ไมเ ขา ไปตดั ไมทาํ ลายปา แผว ถางทาํ ไรเ ลื่อนลอยหรอื ลาสัตว

4. ดานการทหาร
พระราชกรณียกิจดานการทหารน้ัน ทรงดํารงตําแหนงพันเอกผูบังคับการพิเศษ กรมทหาร

ราบท่ี 21 รักษาพระองค ทรงใหความสนพระทัยตอการดําเนินงานของกรมทหารราบท่ี 21 รักษาพระองค
ตลอดมา โดยผบู ังคับการกรมทหารราบที่ 21 จะเขามาถวายรายงานถึงผลการปฏิบตั ิงานพรอ มกบั รบั พระราช-
เสาวนยี ตลอดจนคาํ แนะนําไปดําเนินการปฏิบตั อิ ยเู ปนประจํา

ในดา นความม่ังคงของประเทศ พระองคไดเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเย่ียมทหารท่ีปฏิบัติการ
สูรบตอสูกับผูกอการรายตามชายแดนถึงฐานปฏิบัติการตาง ๆ แมเปนท่ีเส่ียงภยันตรายก็ทรงพระอุตสาหะ
เสด็จฯ ไปทรงดูแลทุกขสุข ปลอบขวัญถึงฐานปฏิบัติการตาง ๆ เปนขวัญกําลังใจแกเหลาทหารหาญที่ตอสู
ปกปองผืนแผนดิน นําความรมเย็นเปนสุขมาสูอาณาประชาราษฎรใหสามารถทํามาหากินไดอยางสงบสุข
จนกระทง่ั ภัยจากผูกอการรายคอมมวิ นสิ ตไ ดสลายลงในทุกภูมภิ าค ดวยเดชะพระบารมีแหงพระบาทสมเด็จ-
พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจา สริ ิกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

5. ดานการเกษตรและชลประทาน
ในดานการเกษตร สมเด็จพระนางเจาสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ จะทรงเนนในเรื่องการคนควา

ทดลอง และวจิ ัยหาพนั ธุพชื ใหม ๆ ทั้งพืชเศรษฐกิจ พืชสมนุ ไพร รวมถึงการศึกษาเก่ียวกับแมลงศัตรูพืชและพันธุ
สัตวต า ง ๆ ท่เี หมาะสมกบั สภาพทองถนิ่ น้ัน ๆ ซง่ึ แตละโครงการจะเนนใหสามารถนําไปปฏิบัติไดจริง มีราคาถูก
ใชเทคโนโลยีงาย ๆ ไมสลับซับซอน เกษตรกรสามารถดําเนินการเองได นอกจากนี้ ยังทรงพยายามไมให
เกษตรกรยดึ ติดกบั พืชผลทางการเกษตรเพยี งอยางเดยี ว เพราะอาจเกิดปญหาอันเนอ่ื งมาจากความแปรปรวน
ของสภาพดินฟาอากาศ หรือความแปรปรวนทางการตลาด แตเกษตรกรควรจะมีรายไดจากดานอ่ืน
นอกเหนือไปจากการเกษตรเพมิ่ ขน้ึ ดว ย เพอ่ื จะไดพ่ึงตนเองไดในระดับหนง่ึ

การพฒั นาแหลงน้าํ เพ่อื การเพาะปลกู หรอื การชลประทาน นับวาเปนงานที่มีความสําคัญและมี
ประโยชนอยา งยิ่งสาํ หรบั ประชาชนสว นใหญข องประเทศ เพราะเกษตรกรจะสามารถทําการเพาะปลกู ไดอ ยา ง
สมบรู ณตลอดป เนือ่ งจากพน้ื ที่เพาะปลูกในปจจบุ นั สว นใหญเปนพ้ืนที่นอกเขตชลประทาน ซ่ึงตองอาศัยเพียง
นํา้ ฝนและนํา้ จากแหลงนํา้ ธรรมชาตเิ ปน หลัก ทาํ ใหพ ชื ไดร บั น้าํ ไมส มา่ํ เสมอ และไมเพียงพอ พระบาทสมเด็จ-
พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช ทรงใหค วามสนพระราชหฤทยั เกยี่ วกบั การพฒั นาแหลง นํา้ มากกวา โครงการ
พัฒนาอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาํ รปิ ระเภทอ่ืน

6. ดา นการศึกษา
สมเดจ็ พระนางเจา สิริกิต์ิ พระบรมราชนิ ีนาถสนพระราชหฤทัยในดานการศึกษาและทรงยึดม่ัน

ในคําสอนของสมเด็จพระสมั มาสัมพุทธเจาวา "ปญญาทําใหมนุษยเ ปนมนุษยท่ีสมบูรณ" สติปญญาเกิดขึ้นได

104

ดว ยการศึกษาหาความรูโดยเฉพาะอยางย่ิงจากการอานหนังสือพระราชกรณียกิจดานการศึกษานานัปการ
ท่ีพระราชทานแกพ สกนิกรชาวไทยน้ันประกอบดว ยทรงสงเสริมการศกึ ษาในระบบโรงเรยี น เชน พระราชทาน
ทนุ การศกึ ษาแกน ักเรียน สรางโรงเรียน พระราชทานพระราชทรัพยอุดหนุนโรงเรียน พระราชทานอุปกรณ
การเรียน ทรงรับโรงเรียนไวในพระบรมราชินูปถัมภ เสด็จพระราชดําเนินไปทรงเย่ียมโรงเรียน เปนตน
ดานการศึกษานอกโรงเรียน เชน ทรงสอนหนังสือชาวบาน ทรงสรางศาลารวมใจ ทรงสงเสริมการอาชีวศึกษา
ทรงอนุรักษ ฟนฟู และพัฒนางานศิลปาชีพ นอกจากน้ียังทรงสงเสริมการศึกษาของพระภิกษุสามเณรและ
ทรงรับมูลนิธิแมชีไทยไวในพระบรมราชินูปถัมภและพระองคทานยังทรงรับนักเรียนยากจนขาดโอกาส
ทางการศึกษาท่ีทรงพบดวยพระองคเ องระหวางการเสดจ็ พระราชดําเนนิ ไปทรงเย่ียมราษฎรไวในพระบรมราชา
นุเคราะหเกือบสองพันคน มีพระราชเสาวนียใหกองราชเลขานุการในพระองคสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์-
พระบรมราชินนี าถ ติดตามดแู ลความประพฤติ และความเปนอยขู องนกั เรยี น นสิ ติ นกั ศึกษาท่ไี ดร ับทนุ เหลานี้
อยางใกลช ดิ เปนตน

7. ดานการศาสนา
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงเปนพุทธมามะกะและเปนอัคร-

ศาสนปู ถัมภก ประชาชนมสี ิทธแิ ละเสรภี าพในการนบั ถือศาสนาตามท่ีตนเช่ือและศรัทธา สมเด็จพระนางเจา
สริ ิกิติ์ พระบรมราชนิ ีนาถ ทรงตระหนกั วา ศาสนาเปนเครอื่ งยึดเหนย่ี วจิตใจมนุษยมิใหประพฤติปฏิบัติในส่ิงท่ี
เปนความชว่ั และเปน แนวทางใหมนุษยเ ลอื กกระทําแตความดี จึงทรงตระหนักถึงความสําคัญในการอุปถัมภ
ศาสนา นอกจากจะทรงเปนพุทธศาสนิกชนท่ีปฏิบัติพระราชกรณียกิจทางศาสนาโดยสมํ่าเสมอแลว ยังทรง
ทะนุบํารุงศาสนาตาง ๆ ในประเทศไทย ไมวาจะเปนศาสนาพุทธ คริสต อิสลาม พราหมณ ฮินดู และซิกข
เพราะทรงถือวาทุกศาสนาตางก็มีความสําคัญในฐานะเปนเคร่ืองยึดเหน่ียวจิตใจของประชาชนเชนเดียวกัน
ดังน้ัน คราวใดทพ่ี ระบาทสมเด็จพระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จพระราชดําเนินไปในงานพระราชพิธี
หรอื ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเกยี่ วกับศาสนาสมเด็จพระนางเจา สริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชินนี าถมกั จะโดยเสดจ็ ฯ
เสมอไมว าจะเปน พิธขี องศาสนาใด บางครั้งก็เสด็จพระราชดําเนินโดยลําพังพระองคเองทรงปฏิบัติพระราช-
กรณียกิจดว ยความเคารพในประเพณีของศาสนาน้ัน ๆ อยางดียิ่งดังพระราชเสาวนียท่ีวา “....ฉันรูสึกวา ชีวิต
ของฉันทัง้ โดยฐานะสว นตัว และในฐานะทีเ่ ปนพระราชนิ ีถาเผ่ือไมไดพระพุทธศาสนา ก็คงจะแข็งแรงอยูไมได
อยา งน”้ี

สมเดจ็ พระนางเจาสริ กิ ิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงพยายามทุกวิถีทางและทุกโอกาสท่ีจะทรง
แนะนําใหพ สกนิกรเห็นวา ความเจริญทางดานจิตใจเปนสิ่งจําเปนและสําคัญที่สุดไมนอยไปกวาความเจริญ
ทางดานวตั ถุ เพราะจะชว ยใหช ีวิตมนษุ ยส มบรูณแ ละมีคาดังพระราชดํารสั ทพี่ ระราชทานแกน กั ศกึ ษาพยาบาล
ณ หอประชมุ ราชแพทยาลัยโรงพยาบาลศิริราช เม่อื วันที่ 31 กรกฏาคม พ.ศ. 2510 ความตอนหนง่ึ วา

“ความเจริญทางดานวัตถุจําตองควบคูไปกับความเจริญทางดานจิตใจจะทําใหชีวิตมนุษย
สมบรูณและมคี า บุคคลแมจะเปน ผทู ่ขี าดความม่นั คงทางวัตถุแตร่ํารวยในดา นคุณธรรม มีความรักและหวงใย
ในเพอ่ื นมนุษยจ งึ นับวาเปน ผทู พ่ี ระพทุ ธศาสนายกยองแลววาเจริญแท. ..”

105

พระราชกรณียกิจของสมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ท่ีทรงดําเนินการอยาง
ตอ เน่ืองเปน เวลานานจนองคกรระหวา งประเทศตา งพากันยกยอ งและทลู เกลาถวายรางวัลและปริญญาดุษฎี-
บัณฑติ กติ ตมิ ศกั ดเ์ิ ปน จาํ นวนมาก ดงั เชน

1. องคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาติ (FAO) ทูลเกลาฯ ถวายเหรียญซีเรส
เทิดพระเกียรติในฐานะที่ทรงยกฐานะของสตรีใหมีระดับสูงข้ึนและทรงเปนผู "ใหโดยไมเลือกท่ีรักมักท่ีชัง"
(11 พฤษภาคม พ.ศ. 2522)

2. มหาวิทยาลัยทฟั ส จากรัฐแมสซาชูเซตส สหรัฐอเมรกิ า ทูลเกลาฯ ถวายปริญญาดุษฎีบัณฑิต
กิตตมิ ศกั ด์ิ สาขามนษุ ยธรรมในฐานะท่ีทรงยกระดับฐานะการครองชีพของประชาชน และชวยบรรเทาทุกข
ของเดก็ (พ.ศ. 2523)

3. สหพันธพิทักษเด็ก แหงนครนิวยอรก สหรัฐอเมริกา ทูลเกลาฯ ถวายรางวัลบุคคลดีเดน
ดา นพิทักษเด็ก (9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2524)

4. สถาบนั เอเชียโซไซตี้ แหงกรงุ นิวยอรก สหรฐั อเมรกิ า ทูลเกลาฯ ถวายรางวลั ดา นมนษุ ยธรรม
(14 มีนาคม พ.ศ. 2528)

5. มูลนิธิคมุ ครองสัตวป าของโลก สดดุ เี ทิดพระเกียรติ ในฐานะบุคคลดีเดนดานอนุรักษสัตวปา
(19 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2529)

6. ราชวิทยาลัยอายุรแพทยแหงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ไดทูลเกลาฯ ถวายสมาชิกภาพ
กิตติมศกั ด์ิ ซ่งึ สถาบันแหง นี้เคยมอบใหแตเฉพาะผูท เ่ี ปน แพทยแ ละนักวิทยาศาสตรดีเดนเปนที่รูจักระดับโลก
เทานั้น (1 พฤษภาคม พ.ศ. 2531)

7. ศนู ยศ กึ ษาการอพยพ ที่มีสํานกั งานใหญอ ยูที่รัฐนิวยอรก กราบบังคมทูลเชิญเสด็จฯ ไปทรง
รบั รางวัลความชวยเหลือผลู ภ้ี ัยประจําป ณ วอชิงตนั ด.ี ซี. (29 มีนาคม พ.ศ. 2533)

8. กลมุ ผูสนบั สนุนพิพิธภัณฑเด็กในสหรัฐอเมริกา ทูลเกลาฯ ถวายรางวัลมนุษยธรรมระหวาง
ประเทศ ณ กรุงวอชงิ ตัน ดี.ซี. (1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534)

9. องคการศึกษาวิทยาศาสตรและวัฒนธรรมแหงสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ทูลเกลาฯ ถวาย
เหรยี ญทองโบโรพุทโธ ในฐานะทรงบําเพญ็ พระราชกรณียกิจอนุรักษและพัฒนางานศิลปหัตถกรรม ณ ศาลา
ธรรมจงั หวัดเชยี งใหม (30 มกราคม พ.ศ. 2535)

10.กองทุนเพื่อเด็กแหงสหประชาชาติ (ยูนิเซฟ) ทูลเกลาฯ ถวายรางวัลเกียรติคุณพิเศษ
ในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ ในฐานะทรงอทุ ศิ พระองคประกอบพระราชกรณียกิจอันเปน
ผลใหแ มแ ละเดก็ นบั ลา นไดร ับบริการข้ันพน้ื ฐาน (2 สงิ หาคม พ.ศ. 2535)

11.กองทุนพัฒนาเพอ่ื สตรแี หง สหประชาชาติ ทูลเกลา ฯ ถวายรางวัลแหงความเปนเลิศในฐานะ
ทรงปฏิบตั พิ ระราชกรณียกจิ พฒั นาสตรีไทย (2 สิงหาคม พ.ศ. 2535)

12.มหาวิทยาลัยจอนสฮอปกินส รัฐแมร่ีแลนด สหรัฐอเมริกา ทูลเกลาฯ ถวายปริญญาดุษฎี
บัณฑิตกิตตมิ ศักด์ิ สาขามนษุ ยธรรม (25 พฤษภาคม พ.ศ. 2538)

106

2.2 ยุคสงครามเย็น
ยุโรปยุคสงครามเยน็
สงครามเยน็ (Cold war) เปน สงครามท่ีเกดิ จากการปะทะกนั ระหวา งสหรัฐอเมรกิ า

(เสรีประชาธปิ ไตย) และสหภาพโซเวียต (คอมมิวนสิ ต) ซงึ่ จะขอรวมเอาไวท งั้ หนวยงานสําคญั , สถานท่ีตา ง ๆ
เปนตน

สงครามเย็น เปน ลักษณะการเผชิญหนา ภายหลังสงครามโลกครั้งท่ีสอง คําวาสงครามเย็นเปน
คําใหม ทีเ่ กดิ ขน้ึ กอ นสงครามยตุ ลิ ง และเรยี กตอ มาเปน การอธิบายลักษณะความตงึ เครยี ดระหวางประเทศ หรือ
ระหวางกลุมที่ดําเนินไปอยางตอเนื่อง โดยไมมีการจับอาวุธขึ้นตอสู เพราะถามีการใชอาวุธ สถานการณ
จะเปล่ียนไปเปนสงครามรอน (hot war) ซ่ึงจะมีขอบเขตกวางขวางและกออันตรายอยางใหญหลวง
แกม นุษยชาติ วิธกี ารทใ่ี ชม ากในสงครามเยน็ คือ การโฆษณาชวนเชื่อ สงครามจติ วทิ ยา การแขงขันกนั ทางกําลงั
อาวธุ และการสรางความนยิ มลทั ธขิ องตน ในประเทศเลก็ ๆ ทอ่ี าจถูกรวมเขามาเปนประเทศบรวิ ารของแตละฝาย

สมยั เริ่มตนสงครามเย็น นา จะอยใู นสมยั วกิ ฤตการณทางการทตู ในตอนกลางและปลาย ค.ศ. 1947
เมื่อสหรฐั อเมริกากับสหภาพโซเวียตเกดิ ขัดแยงเร่ืองการจัดต้ังองคการสันติภาพในตุรกี ยุโรปตะวันออกและ
เยอรมนี ซง่ึ ทาํ ใหสหรฐั อเมริกาเรม่ิ ตระหนักวา เปน หนา ทข่ี องตน ที่จะตอ งเปนผูน าํ ตอ ตาน แผนการยดึ ครองโลก
ของสหภาพโซเวยี ต ทีเ่ ปนผูนาํ ฝา ยคอมมิวนสิ ต

การแบง สถานภาพของประเทศตาง ๆ ในสมยั สงครามเย็น คือ
1) ประเทศมหาอํานาจ (Big Powers) คอื ประเทศพัฒนาแลว หมายถึง ประเทศท่ีมีการพัฒนา
อุตสาหกรรม มีภาระหนาที่นาํ อารยธรรมไปเผยแพรย ังประเทศท่ีลาหลัง ทั้งหมดเปน การสรางลกั ษณะจักรวรรดิ
นิยมใหมในคริสตศตวรรษที่ 19 คือ การลาเมืองข้ึนและยึดครองประเทศอาณานิคมในแอฟริกาและเอเชีย
มีจดุ ประสงคคือความตอ งการตลาดระบายสินคา ตอ งการแรงงานราคาถกู และตองการทรัพยากรในประเทศนน้ั
มาใชประโยชนในงานอุตสาหกรรมของตน
2) ประเทศดอยพัฒนา (Underdeveloped Countries) คือประเทศที่ยังไมมีการพัฒนา
อุตสาหกรรม หรือมกี ารพฒั นาในระดับตา่ํ ประเทศเหลา น้จี ะมีความลาหลงั ทางเทคโนโลยีมีฐานะเปน ประเทศ
พึ่งพา (dependent) และตอ งเผชญิ หนา การลา อาณานิคมของชาตติ ะวันตก สวนมากเปน ประเทศในเอเชยี และ
แอฟรกิ า
3) ประเทศอภิมหาอํานาจ (Super Powers) คือ ประเทศที่ปรากฏความสําคัญขึ้นมาแทน
มหาอํานาจตะวันตก ภายหลังสงครามโลกครั้งท่ีสอง มีลักษณะเปนประเทศภาคพ้ืนทวีป (Continental
Character) มีการพัฒนาเทคโนโลยีระดับสูง และเปนผูนําลัทธิการเมืองสองฝายคือ ฝายโลกเสรีและ
ฝายคอมมวิ นิสต
ระยะสงครามเยน็
1) ค.ศ. 1947 - 1949 เปน ระยะความตงึ เครียดเนือ่ งจากการเผชิญหนา กันระหวา งอภิมหาอํานาจ
แตยังไมมีการประกาศสงครามหรือใชกําลัง เปนสมัยการประกาศแผนการทรูแมน (Truman Doctrine)

107

วนั ที่ 12 มนี าคม ค.ศ. 1947 กบั การประกาศแผนการมารแชลล เพื่อฟนฟูบูรณะยุโรป (The marshall Plan)
การขยายอทิ ธพิ ลของสหภาพโซเวียตในยุโรปตะวันออก และการแบง แยกเยอรมนี เปนตน

2) ค.ศ. 1950 - 1960 เปนระยะท่ีสาธารณรัฐประชาชนจีนไดเขามามีบทบาทในวงการเมือง
ระหวางประเทศ เกิดวิกฤตการณหลายอยาง เชน สงครามเกาหลี สงครามเวียดนามและการรกุ รานทเิ บตของจนี
เปนตน

3) ทศวรรษท่ี 1960 เปนระยะการอยูรวมกันโดยสนั ติ (Peaceful Co-existence) คอื การสราง
ความสมั พนั ธแบบไมเ ผชิญหนา ซ่ึงเปน นโยบายของ นายนิกิตา ครุสชอฟ ทาํ ใหเ กิดความคิดแตกแยกระหวาง
สหภาพโซเวยี ตกบั สาธารณรัฐประชาชนจนี

4) ทศวรรษท่ี 1970 เปน ระยะการผอ นคลายความตึงเครียด (Détente) คือ การแตกขั้วอํานาจ
ระหวา งสองคายประชาธปิ ไตย และคอมมวิ นิสตทีส่ หรฐั อเมริกากับสหภาพโซเวียตเผชิญหนากันอยูไดเพ่ิมข้ัวจีน
คอมมิวนิสตเขา มา เร่ิมจากการไปเยือนสาธารณรัฐประชาชนจีน ในป ค.ศ. 1972 ของประธานาธิบดีริชารด
นิกสนั ของสหรฐั อเมรกิ า เยือนสหภาพโซเวียต ในป ค.ศ. 1973 และตอ มาประธานาธิบดีเบรสเนฟ ของสหภาพ
โซเวียตก็เดนิ ทางไปเยอื นสหรัฐอเมริกาดว ย

5) ค.ศ. 1985 - 1991 นายมิคาอิล กอรบาชอฟ (Mikhail Gorbachev) เสนอนโยบาย
กล็าสนอสต-เปเรสทรอยกา (Glasnost-Perestroika) หรอื นโยบายเปด-ปรับ (openness-reconstructuring)
ทางการเมอื งและเศรษฐกจิ ของสหภาพโซเวยี ต จนถึง ค.ศ. 1989 เริม่ มกี ารทาํ ลายกาํ แพงเบอรล ิน และเยอรมนี
ตะวันออกกบั ตะวนั ตกสามารถรวมประเทศสาํ เรจ็ ใน ค.ศ. 1990 - 1991 ประเทศกลมุ บอลตกิ (ลิทัวเนีย ลัตเวีย
เอสโตเนยี ) ก็ขอแยกตัวออกจากสหภาพโซเวียต

นายมิคาอลิ กอรบ าชอฟ ไดเปนประธานาธบิ ดจี ากการเลอื กตงั้ ในสภาแทนการแตง ตัง้ โดยพรรค
คอมมิวนิสตดังท่ีผานมา มีการประชุมสุดยอดที่กรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา เปนการยุติสงครามเย็น แตเกิด
รัฐประหารใน ค.ศ. 1991 เปด ทางใหน ายบอริส เยลตซ นิ โดง ดังในฐานะผสู ามารถปราบกบฏ และเตรยี มการตงั้
เปน ประเทศเครอื รัฐเอกราช (Commonwealth of Independent States) ในเดอื นธนั วาคม นายกอรบ าชอฟ
ลาออกจากตําแหนงประธานาธิบดีของสหภาพโซเวียต เปนการยุติความคงอยูของสหภาพโซเวียต คงให
สหรฐั อเมริกาเปน อภมิ หาอาํ นาจผูน ําโลกเพียงชาตเิ ดยี วและ ถือวา เปนการยุติสงครามเยน็ ดว ย

จากเหตุการณประวัติศาสตรที่ผานมาสงผลใหประเทศตาง ๆ ในเอเชียมีการเมืองการปกครอง
ในรูปแบบประชาธิปไตยมากยิ่งขึน้ และแมแตประเทศสงั คมนยิ ม เชน สหภาพโซเวยี ต รัสเซียไดพ ัฒนาการเมือง
การปกครองมาเปน สงั คมนยิ มสมยั ใหมม ีการเปดประเทศและพฒั นาประเทศใหแ ขง็ แกรง ดานเทคโนโลยีและ
เศรษฐกิจย่งิ ขึ้น

การสิ้นสดุ สงครามเยน็ ในทวีปเอเชีย
ประเทศทวีปเอเชียอยูภายใตอิทธิพลของสังคมเย็น ระหวางรัสเซียและอเมริกาซ่ึงพยายามขยาย
อิทธิพลมายังประเทศตาง ๆ ในเอเชีย เปนการแยงชิงทรัพยากรของมหาอํานาจทั้งสองแตรัสเซีย ซึ่งเปน
ตนแบบการปกครองแบบคอมมิวนิสตท่ีจีนรับมาและพัฒนาใหเหมาะสมกับตนเอง จีนจึงเปนประเทศ
มหาอํานาจในเอเชยี ท่มี ีอทิ ธิพลตอ ประเทศตา ง ๆ แทนรัสเซียดังน้ัน สงครามเย็นที่เริ่มมีในเวียดนาม กัมพูชา

108

เกาหลี จนปะทุ มาเปนสงครามเย็นชิงประชาชนเพ่ือลัทธิการเมืองการปกครองจึงมีประเทศผูสนับสนุน คือ
อเมริกา และจีน คนละฝายจนกระท่ังเวียดนามแบงประเทศเปน 2 ฝาย และมารวมกันเปนประเทศเดียว
ในทส่ี ดุ แตเกาหลยี งั แบงแยกเปน 2 ประเทศอยู คือ ลัทธิการเมืองแบบประชาธิปไตยและสังคมนิยม จึงเปน
การสนิ้ สุดสงครามเยน็ ในเอเชีย

109

บทท่ี 3
เศรษฐศาสตร

สาระสําคญั

เศรษฐศาสตรเ ปนวิชาทีว่ า ดว ยเรื่องเก่ยี วกับการกระจายทรพั ยากรทีม่ อี ยอู ยา งจํากัดใหสามารถสนอง
ตอ ความตอ งการของคนในสงั คมอยางเปน ธรรม การพฒั นาเศรษฐกจิ เปน การเปลย่ี นแปลงโครงสรา งทางสังคม
การเมือง และเศรษฐกิจ ใหอยูในภาวะทเี่ หมาะสม โดยแตละประเทศจะมีจุดมุงหมายในการพัฒนาเศรษฐกิจ
ท่ไี มเ หมือนกนั ท้งั นขี้ ้นึ อยกู บั ทรัพยากรการผลติ สภาพภูมิศาสตร ตลอดจนพ้ืนฐานทางวัฒนธรรมท่ีแตกตาง
กัน โดยมีเปาหมายเหมือนกัน คือ ตองการใหเกิดความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ประชากรของประเทศ
มมี าตรฐานการครองชีพสูงข้นึ

ผลการเรียนรูที่คาดหวัง

1. อธิบายความหมาย ความสาํ คัญของเศรษฐศาสตรมหภาคและจลุ ภาคได
2. อธบิ ายพรอมยกตวั อยางระบบเศรษฐกิจไทยได
3. เปรยี บเทียบเศรษฐกิจของไทยกบั ประเทศในอาเซียนได
4. ยกตวั อยา งผลกระทบของการเปลีย่ นเศรษฐกจิ ท่ีมตี อประเทศไทยได
5. รแู ละเขา ใจสทิ ธิพนื้ ฐานของผบู รโิ ภคได
6. นาํ เสนอผลการเปรยี บเทียบสภาพเศรษฐศาสตรข องประเทศในทวีปเอเชีย
7. รูและเขาใจบทบาทและความสําคัญของการรวมกลุมประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น

ขอบขา ยเนอื้ หา

เรอื่ งที่ 1 ความหมาย ความสําคญั ของเศรษฐศาสตรม หภาคและจลุ ภาค
เรอ่ื งท่ี 2 ระบบเศรษฐกจิ ในประเทศไทย
เรื่องที่ 3 คณุ ธรรมในการผลติ และการบริโภค
เรอ่ื งท่ี 4 กฎหมายและขอ มลู การคุมครองผบู ริโภค
เร่อื งที่ 5 ระบบเศรษฐกิจของประเทศตา ง ๆ ในเอเชีย
เรอ่ื งที่ 6 ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน

110

เร่ืองท่ี 1 ความหมาย ความสาํ คญั ของเศรษฐศาสตรมหภาคและจลุ ภาค

ความหมาย เศรษฐศาสตร เปนวิชาวาดวยการผลิต การจําหนาย จายแจก และการบริโภค
ใชสอยส่ิงตาง ๆ ของชุมชนมี 2 สาขา คือ เศรษฐศาสตรจุลภาค ไดแก เศรษฐศาสตรภาคท่ีศึกษาปญหา
เศรษฐกิจสวนเอกชน หรือปญหาการหาตลาด เปนตน และเศรษฐศาสตรมหภาค ไดแก เศรษฐศาสตรภาค
ที่ศึกษาปญหา เศรษฐกิจของประเทศโดยสวนรวม เชน ปญหาเรื่องรายไดของประชาชาติ การออมทรัพย
ของประชากรปญหาการลงทุน (พจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 :
http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp)

เศรษฐศาสตร เปน ศาสตรห รอื สาขาความรูท ี่วาดวยการจดั สรรทรพั ยากรทม่ี จี าํ กดั อยา งมีประสทิ ธภิ าพ
เพือ่ ประโยชนสงู สดุ ของสงั คม ดังนั้น ไมว า จะเปน ดา นธรุ กิจ การผลติ การขาย การตลาด ดานสุขภาพ ดา นการ
กอ สรา ง ดา นสถาปตยกรรม วิศวกรรม ดานการคา การขนสง จะเก่ียวของกับการจัดสรรทรัพยากรอยางไร
จะใชอยางไร จะระดมและแบงทรัพยากรอยา งไรใหเกดิ ประสทิ ธิภาพ คุมคาสูงสุด จะเปนเรื่องท่ีเก่ียวของกับ
เศรษฐศาสตรทั้งสิ้น เศรษฐศาสตรจึงนํามาใชอยางกวางขวาง นอกเหนือจากการใชเพื่อดําเนินนโยบายและ
มาตรการเพื่อการบริหารจัดการประเทศ เพื่อใหเกิดผลดีตอเศรษฐกิจและสังคม นอกจากน้ีเศรษฐศาสตร
เปนศาสตรท่ีมีพลวัตและการพัฒนาเสมอ เรียกวาเปนศาสตรที่ไมตาย ทั้งดานเทคนิค ทฤษฎี และการ
ประยุกต จึงเปนศาสตรท่ีจะอยูคูโ ลกเสมอ และที่สําคัญนักเศรษฐศาสตรตองเปนผูใฝรู ใชสติปญญา และมี
ดา นคุณธรรม จริยธรรม ความเปน ธรรม กเ็ ปน ประเดน็ ทนี่ ักเศรษฐศาสตรไ มล ะเลย เพราะจะจดั สรรทรัพยากร
เพ่ือใหสังคมไดประโยชนส ูงสดุ ตอ งใชท้ังหลกั ประสิทธิภาพและเสมอภาคดว ย

ความสาํ คัญของเศรษฐศาสตร เศรษฐศาสตรสามารถจาํ แนกไดเ ปน 3 ลักษณะ ดงั นี้
1. ผูบรโิ ภค ชวยใหผูบริโภคสามารถปรบั ตัวใหเ ขา กับสถานการณท างเศรษฐกิจของประเทศและของ
โลกได รแู ละเขา ใจในนโยบายทางเศรษฐกจิ ทร่ี ัฐบาลกาํ หนดจะสง ผลกระทบผบู รโิ ภคอยา งไร ชว ยใหเตรียมตัว
ในการวางแผนใชจ าย หรอื ออมภายในครอบครวั หรอื การประกอบอาชพี ได
2. ผูผลิต ชวยใหผูผลิตสินคาและบริการสามารถวิเคราะหและวางแผนการผลิตไดวาจะผลิตอะไร
จํานวนเทาไร ผลิตอยางไร สําหรับใคร ซึ่งตองคํานึงถึงในทุกข้ันตอนกอนสินคาและบริการถึงมือผูบริโภค
เพ่ือใหสามารถแขงขนั ในตลาดได
3. เศรษฐศาสตร ชวยใหรัฐบาลเขาใจพฤติกรรมการบริโภคของประชาชน ผูผลิต ปจจัยในการ
กําหนดสนิ คา ตาง ๆ ความสมั พันธระหวา งตลาดตา ง ๆ ในระบบเศรษฐกิจ การกําหนดนโยบายและมาตรการ
เพื่อมาใชแกป ญหาและพฒั นาเศรษฐกจิ
เศรษฐศาสตรจุลภาค เปนการศึกษาถึงหนวยเศรษฐกิจยอยซึ่งเปนสวนหน่ึงของระบบเศรษฐกิจ
ทงั้ ระบบ เชน การศกึ ษาพฤตกิ รรมในการบรโิ ภค ความชอบ การเลือก ความพงึ พอใจ ตอสนิ คาและบริการ
เพอ่ื นาํ ผลการศึกษามากาํ หนดราคา การคดิ ตนทุน การกระจายสนิ คา และบริการ เปน ตน

111

ขอบขา ยของเศรษฐศาสตร แบงเปน 2 ดานใหญ ๆ คือ
1. เศรษฐศาสตรมหภาค เปนการศึกษาถึงหนวยเศรษฐกิจเปนสวนรวม เชน การผลิต
รายได การบริโภค การออม การลงทุน การจางงาน การภาษีอากร การธนาคาร รายไดประชาชาติ การคา
ระหวางประเทศ เปนตน
2. เศรษฐศาสตรจุลภาค (Micro Economics) หมายถึง การศึกษาพฤติกรรมของหนวยเศรษฐกิจ
สว นยอ ย ซงึ่ เปน สวนประกอบของระบบเศรษฐกจิ สวนรวม เชน ศกึ ษาพฤติกรรมของผูบริโภคแตละราย หรือ
กลุมของผูบริโภคสินคาแตละชนิด พฤติกรรมของผูผลิตแตละราย กลุมผูผลิตสินคาแตละชนิด การกําหนด
ปริมาณซ้ือของผูบริโภค การกาํ หนดปริมาณการผลติ ของผผู ลติ การกาํ หนดราคาปจจยั การผลิต ตลอดจนการ
ทาํ งานของกลไกราคา
เศรษฐศาสตรมหภาค (Macro Economics) เปนการศึกษาพฤติกรรมของระบบเศรษฐกิจ
โดยสวนรวม ศกึ ษาถึงภาวะเศรษฐกิจของประเทศในขณะหน่ึง เชน ศึกษาเรอื่ งรายไดป ระชาชาติ การจา งงาน
การออม การลงทุน การเงนิ การธนาคาร การคลังรัฐบาล การคา ระหวางประเทศ การพฒั นาเศรษฐกจิ เปนตน
เศรษฐศาสตรท้ังสองแนวน้ีมีความสําคัญเทาเทียมกัน การศึกษาแขนงใดแขนงหน่ึง จะทําให
ความเขา ใจในการทาํ งานของระบบเศรษฐกจิ เปน ไปอยางไมค รบถว น เพราะทงั้ สองแขนงตางเปน สวนประกอบ
ซึ่งกนั และกัน
ฐานความรูของการศึกษาเศรษฐศาสตร ในการศึกษาเศรษฐศาสตรควรเขาใจแนวคิดและคําศัพท
เพ่อื เปน พนื้ ฐานในการศึกษาดังนี้
1. ความตองการ (Wants) หมายถึง ความปรารถนาที่จะไดส่ิงตาง ๆ มาบริโภค เพ่ือตอบสนอง
ความจาํ เปน ในการดํารงชวี ติ และเพือ่ อาํ นวยความสะดวกตาง ๆ ซ่ึงความตอ งการจะเปนกลไกสําคัญเบ้ืองตน
ท่ีกอ ใหเ กิดกิจกรรมตา ง ๆ ทางเศรษฐกจิ ตามมาอกี มากมาย
2. ทรัพยากร หมายถึง สิ่งทั้งหลายท่ีสามารถนํามาใชในการผลิตหรือสรางใหเกิดเปนสินคาและ
บรกิ าร ทรพั ยากร แบง ออกไดเปน 2 ประเภท คือ

2.1 ทรพั ยากรมนษุ ย เปน ทรพั ยากรทสี่ ําคัญเปน อยา งยงิ่ ในการพฒั นาเศรษฐกิจของประเทศ
2.2 ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละทรัพยากรท่ีมนุษยสรางขึ้น ทรัพยากรธรรมชาติเปนทรัพยากรที่มีอยู
อยา งจาํ กดั เชน แรธาตุ ท่ีดิน นา้ํ มนั ปา ไม แหลง น้าํ เปน ตน
ทรัพยากรที่มนุษยสรางขึ้นเปนทรัพยากรที่ผลิตขึ้นจากการใชทรัพยากรธรรมชาติเปนวัตถุดิบ เชน
เครื่องมอื เครอ่ื งใช เคร่ืองจักร อาหาร เสือ้ ผา เปน ตน
ตวั อยา งเชน ถารัฐบาลใชจา ยงบประมาณแผน ดิน สรา งถนน 1 สาย ใชเงนิ 20,000 ลา นบาท การใช
จา ยของรฐั บาลผานบริษทั ธุรกจิ ที่รับเหมากอสรางถนน ทําใหมีการจางงานมากขึ้น ซือ้ วัสดุกอสรางมากขนึ้
ทาํ ใหป ระชาชนทเ่ี กี่ยวขอ งมีรายไดมากข้ึน เมื่อมีรายไดมากข้ึนก็จะมีอํานาจซ้ือสินคาและบริการมากขึ้น คือ
จะมอี ปุ สงคตอสินคาบรกิ ารมากขน้ึ

112

เรือ่ งที่ 2 ระบบเศรษฐกจิ ในประเทศไทย

ระบบเศรษฐกจิ
กอ นทีจ่ ะเรยี นรถู ึงระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย เราควรเขาใจถึงความหมายของระบบเศรษฐกิจ
กนั กอ น
ระบบเศรษฐกิจ คือ กลุมหรือหนวยธุรกิจท่ีรวมตัวกันดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ โดยอยูภายใต
รปู แบบของการปกครอง จารีตประเพณี สงั คม และวฒั นธรรมของแตล ะประเทศ เพ่ือกําหนดวาจะผลิตอะไร
ปรมิ าณมากนอยเทาใด และใชว ิธีการผลิตอยา งไร เพือ่ ตอบสนองความตองการของหนวยครัวเรือน หรือกลุม
ผูบรโิ ภคหรือประชาชนนนั่ เอง
ระบบเศรษฐกิจของแตละประเทศในโลก มคี วามแตกตา งกนั ทัง้ นข้ี น้ึ อยูกับรูปแบบการปกครองและ
จารีตประเพณี โดยท่ัวไปแลวแตละประเทศไดมีการพัฒนาระบบเศรษฐกิจแบบตาง ๆ ข้ึน เพ่ือแกไข
ขอ บกพรองของระบบเดมิ ท่ีมอี ยู ดังน้นั จะเห็นวา ในปจจบุ นั จะมรี ะบบเศรษฐกจิ อยู 3 แบบ คือ ระบบเศรษฐกิจ
แบบเสรีนิยม ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนยิ ม และระบบเศรษฐกจิ แบบผสม
ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม หมายถึง ระบบเศรษฐกิจท่ีเอกชนหรือประชาชนทั่วไป มีเสรีภาพในการ
ตัดสินใจทํากิจกรรมตาง ๆ ทางเศรษฐกิจ มีท้ังการผลิต การบริโภค การซ้ือขาย แลกเปล่ียน การประกอบ
อาชพี การจดั ตงั้ องคการทางเศรษฐกิจ รวมทัง้ การเปน เจาของทรพั ยสิน โดยรฐั บาลจะไมเ ขามาเกี่ยวขอ ง
ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม หมายถึง ระบบเศรษฐกิจที่รัฐบาลจะเปนผูกําหนดและวางแผน
ในการทํากจิ กรรมทางเศรษฐกจิ โดยรัฐบาลเปน ผูตดั สนิ ใจในการดาํ เนินเศรษฐกิจท้งั หมด เอกชนไมมีเสรีภาพ
ในการตดั สนิ ใจในการดาํ เนินกจิ กรรมทางเศรษฐกจิ
ระบบเศรษฐกิจแบบผสม หมายถึง ระบบเศรษฐกิจแบบผสมนี้เกิดข้ึนเนื่องจากปญหาและ
ขอบกพรองของระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยมและแบบสังคมนิยม โดยจะมีทั้งการใชกลไกราคา เปนการ
กําหนด และการวางแผนมาจากรัฐบาลสวนกลาง กลาวคือ มีท้ังสวนที่ปลอยใหประชาชนตัดสินใจดําเนิน
กิจกรรมทางเศรษฐกิจเอง และสวนที่รัฐบาลพรอมทั้งเจาหนาท่ีเขาไปควบคุมและวางแผนการทํากิจกรรม
ตาง ๆ ทางเศรษฐกิจ
ระบบเศรษฐกิจของประเทศไทย
ระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยในยุคปจจุบันมีแนวโนมจะเขาสูระบบเศรษฐกิจแบบผสมมากขึ้น
จะเหน็ ไดจ ากการท่ีรฐั บาลไดใ หโอกาสประชาชนมเี สรภี าพทํากิจกรรมทางธุรกิจไดมากข้ึน โดยอาศัยกลไกราคา
เปนเครอ่ื งมือในการตดั สินใจแตก ิจกรรมทางธรุ กิจในบางลักษณะกย็ งั มีความจําเปนตองใชวิธีการควบคุมหรือ
ดาํ เนนิ การโดยรัฐ เชน กิจการไฟฟา ประปา โทรศัพท ถนน เปนตน

113

อยางไรกต็ ามระบบเศรษฐกจิ ของประเทศไทยนับต้ังแตสมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1800 - 1892) ซึ่งเปน
ระบบเศรษฐกิจแบบเสรีนิยม มีการสงเสริมใหมีการคาโดยเสรีและกวางขวาง พอมาถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา
(พ.ศ. 1893 - 2310) จะเปนระบบเศรษฐกจิ แบบศักดินา ทาํ การเกษตรเปน พน้ื ฐาน ประชาชนทําการผลิตแบบ
พอยงั ชพี รายไดห ลกั ของรฐั บาลมาจากสวยและภาษีอากร และเรม่ิ เปลย่ี นแปลงเปนระบบเศรษฐกิจแบบผสม
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทรตอนตน (พ.ศ. 2325 - 2398) โดยลักษณะระบบเศรษฐกิจจะเปนแบบกํ้ากึ่งกัน
ระหวางเศรษฐกิจแบบพอยังชีพ และเศรษฐกิจแบบตลาด กลา วคอื มกี ารทาํ การเกษตรเพอื่ บริโภคเอง และทํา
เกษตรเพื่อการคา แตการทําเพ่ือการคาจะเปนลําดับรอง นอกจากการทําการเกษตรแลว ในสมัยกรุง-
รัตนโกสินทรต อนตนนี้ ยังไดเ ริ่มมีการอุตสาหกรรมขนั้ ตน เกดิ ขนึ้ ดว ย เชน อุตสาหกรรมเหมอื งแร และนํา้ ตาล-
ทราย เปน ตน

ตอจากนน้ั หลงั ชว งการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ระหวาง พ.ศ. 2475 - 2504 ระบบเศรษฐกิจไทย
เปลย่ี นแปลงไปมาก เนอื่ งจากประเทศไทยไดเ ปด การคาเสรีกับประเทศตะวันตกตามขอ ตกลงใน “สนธิสัญญา
เบาวร ่ิง” เปนผลใหพลังการผลติ ไมพัฒนา และไมสามารถจะแขงขันกับคูแขงทางการคาท้ังหลายได ผลผลิต
ที่พอจะกาวหนาและมีคุณภาพสูง ก็ถูกจํากัดดวยนายทุนตางชาติ และนายทุนเหลานั้นสามารถควบคุม
เศรษฐกิจไทยได นอกจากนภ้ี ายหลงั จากสงครามโลกครงั้ ท่ี 2 (พ.ศ. 2488) ส้นิ สุดลง ประเทศไทยตองประสบ
กับปญหาทางเศรษฐกิจหลายประการ เชน ปญหาการขาดแคลนสินคาอุปโภคบริโภค ปญหาเงินเฟอ ปญหา
การขาดแคลนเงินตราตางประเทศ และปญ หาจากการท่ีตองปฏิบัติตามขอตกลงตามสัญญาสมบูรณแบบกับ
ประเทศอังกฤษ ดังน้ันในชวงน้ีประเทศไทยไดมีการแกปญหา โดยมีการออกกฎหมายควบคุมราคาสินคา
หา มกักตนุ สินคา ใหใ ชข องท่ีผลติ ขึน้ ในประเทศ มีการเปดธนาคารของคนไทยเพมิ่ มากข้ึน และใหธนาคารเปน
แหลงเงินทุนไปทําธุรกจิ รัฐบาล จอมพล ป. พบิ ลู สงคราม ไดใชนโยบายเศรษฐกิจชาตินิยม และการขยายตัว
ของทนุ นิยมโดยรัฐ เชน รฐั เขามาสง เสรมิ ใหมกี ารประกอบการอุตสาหกรรม พาณชิ ยกรรม สาธารณูปโภค ฯลฯ

114

สงเสริมใหคนไทยมีบทบาททางเศรษฐกิจมากข้ึน เชน มีการสงวนอาชีพบางประเภทใหคนไทย สวนดาน
อุตสาหกรรม รัฐบาลก็จะเขา ไปดําเนินการเอง

นับตั้งแต พ.ศ.2504 เปนตนมา ระบบเศรษฐกิจของไทยเปล่ียนแปลงมากอันเนื่องมาจาก
การเจริญเติบโตทางดา นประชากร และปญหาดานทรัพยากรซึ่งมีจํากัด โดยรัฐบาลซ่ึงเปนตัวแทนของสังคม
ตองเขามาทาํ หนา ทีเ่ ปนผจู ดั ทําเพือ่ แกไขปญหาตา ง ๆ ในชวงนีเ้ องจึงทําใหประเทศไทยใหความสําคัญในการ
วางแผนการพฒั นาเศรษฐกจิ โดยรฐั บาลและประชาชนรวมกันดําเนินการ ซึ่งอาจกลาวไดวาระบบเศรษฐกิจ
ไทยไดเขาสรู ะบบเศรษฐกจิ แบบผสม โดยมกี ารวางแผนการพัฒนาเศรษฐกิจและไดเริ่มจัดทําเปนแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาตขิ ้ึน โดยเริม่ ต้งั แตฉบับที่ 1 เมื่อ พ.ศ. 2504 มาจนถึงปจจุบัน คือ ฉบับท่ี 11 ซ่ึงมี
กําหนดวาระของแผน ดังน้ี

(1) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ท่ี 1 พ.ศ. 2504 - 2509
(2) แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบับท่ี 2 พ.ศ. 2510 - 2514
(3) แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี 3 พ.ศ. 2515 - 2519
(4) แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ ฉบับท่ี 4 พ.ศ. 2520 - 2524
(5) แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหงชาติ ฉบบั ท่ี 5 พ.ศ. 2525 - 2529
(6) แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ ฉบับที่ 6 พ.ศ. 2530 - 2534
(7) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ี 7 พ.ศ. 2535 - 2539
(8) แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหง ชาติ ฉบบั ที่ 8 พ.ศ. 2540 - 2544
(9) แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ ฉบบั ที่ 9 พ.ศ. 2545 - 2549
(10) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหง ชาติ ฉบบั ท่ี 10 พ.ศ. 2550 – 2554
(11) แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ท่ี 11 พ.ศ. 2555 – 2559

ปญหาเศรษฐกจิ ของไทย
ประเทศไทยไดชื่อวาเปนประเทศท่ีกําลังพัฒนา (Developing country) เหมือนกับประเทศตาง ๆ

ในแถบเอเชยี อีกหลายประเทศ ท้ังน้ี เน่อื งจากประเทศไทยประสบปญ หาทางเศรษฐกิจหลายประการท่สี าํ คัญ คอื
1. ความแตกตา งของรายได ผลจากการพฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศในอดตี ที่ผา นมา มกี ารขยายตวั

ทางเศรษฐกิจเปนไปในลักษณะท่ีขาดความสมดุล ระหวางประชาชนในเมืองกับชนบทยังผลใหเกิดปญหา
ความแตกตางทางรายไดอยางเห็นไดชัด ประชาชนในชนบทยังยากจนมากกวา 10 ลานคน หรือประมาณ
รอยละ 90 ของประชาชนในชนบท จากการสํารวจพบวาผูประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีรายไดต่ํากวาผูท่ี
ประกอบอาชีพอุตสาหกรรม 6 เทาตัว พาณิชยกรรม เกือบ 10 เทาตัว และดานบริการกวา 4 เทาตัว อีกท้ัง
ยงั ตํ่ากวารายไดเฉลี่ยของประชาชนในชาติดวย ความแตกตางของรายได ผูประกอบอาชีพดานตาง ๆ ยังคง
ปรากฏอยใู นปจ จบุ ัน ประชาชนท่มี รี ายไดเ ฉลี่ยตํ่าสดุ ของประเทศอยูใ นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

2. สนิ คาข้ันปฐม เปนสินคาพ้ืนฐานของคนไทย อันไดแก สินคาดานการเกษตร เปนสินคาผลิตผล
จากการทาํ นา ทาํ ไร ทําสวน เลี้ยงสัตวแ ละการประมง ลกั ษณะสนิ คาเกษตรไทย ในปจจุบันราคาผลผลติ ตกต่ํา

115

เปน สาเหตใุ หเ กษตรกรมรี ายไดน อย รายไดไมค อ ยจะพอกับรายจาย ถาเปนเกษตรกรรายยอย มักจะประสบ
ปญหาเกีย่ วกบั ราคาผลผลติ เสมอ

อยางไรก็ตามสนิ คาผลผลิตขน้ั ปฐมของคนไทย ถาพิจารณาในภาพรวมของประเทศสินคาประเภทนี้
ยังเปน สนิ คาสง ออกที่สาํ คัญของประเทศ และทาํ รายไดใหก ับประเทศปล ะมาก ๆ

3. การตลาด เปนกลไกท่ที าํ ใหผูซ ้ือและผขู ายมาพบกัน และเกิดมีการแลกเปล่ยี นกันในกระบวนการ
แลกเปลี่ยนนั้น ตลาดตองทําหนาที่เก่ียวกับการจัดซ้ือสินคา การเก็บรักษาสินคา การขายสินคาและบริการ
การจาํ หนา ยมาตรฐานสนิ คา การขนสง การยอมรับความเสีย่ งภยั และการเงนิ

ลักษณะทางการตลาดของไทยมที งั้ เปนตลาดแบบผกู ขาดและตลาดแบบก่ึงแขง ขัน กึ่งผูกขาด ทว่ี าเปน
ตลาดแบบผกู ขาดนั้น เปนตลาดท่มี ผี ูซื้อและผขู ายเพยี งรายเดยี ว เชน การผลติ บุหร่ขี องโรงงานยาสูบ ลักษณะ
ของตลาดแบบนี้ ผขู ายเปนผูกําหนดราคาสนิ คา แตเ พยี งผูเดียว โดยไมตอ งระมัดระวังวาจะมีผูแขงขัน สําหรับ
ลักษณะของตลาดอกี แบบหนึง่ ที่เปน ก่ึงแขงขันกึ่งผูกขาดนั้นเปนลักษณะของผลผลิตที่มาจากผูผลิตรายใหญ
เพียงไมก ่ีราย เชน บริษัทผูผลิตเครื่องดื่ม บริษัทผูผลิตสุรา บริษัทผูผลิตเหลานี้จะมีผูผลิตนอยราย และมีการ
แขง ขันกันในการที่จะขายสนิ คา ของตน แตจ ะรวมตัวกนั เพือ่ ขึ้นราคาสนิ คา หรอื กาํ หนดราคาสินคา ไดง าย

ตลาดสินคาไทยอกี อยา งหนงึ่ เปนตลาดสนิ คา ที่มีผูซื้อและผขู ายจาํ นวนมาก ซง่ึ ตลาดเหลา นมี้ ีอยทู ่ัวไป
ทกุ จงั หวดั อําเภอ ตําบลและหมูบาน การตลาดของไทยยังมีปญหาสินคาสวนใหญตกอยูในกลุมบุคคลเพียง
ไมก่ีกลุม การท่ีมีกลุมผลประโยชนเหลานี้ข้ึน ถาเปนกลุมท่ีมีคุณธรรมก็จะกระจายรายไดโดยกําหนดราคา
ท่ีเหมาะสม ไมคิดกําไรมาก แตถากลุมบุคคลเหลานี้เปนบุคคลท่ีเห็นแกได กลุมเหลานี้ก็จะรวมกันบีบผูผลิต

116

ใหขายผลผลิตในราคาตํ่า ซ่ึงสรางความเดือดรอนใหแกประชาชน นอกจากน้ัน การกําหนดราคาสินคาของ
เมอื งไทยเรายังไมมีมาตรฐานโดยเฉพาะอยา งย่ิง สินคา ดา นการเกษตร

4. การขาดดลุ การคา และดุลการชําระเงิน คําวา ดุลการคา หมายถึง รายรับรายจายจากการคา
ระหวา งประเทศ ดุลการคาเปนเพียงสวนหน่ึงของดุลการชําระเงินเทาน้ัน เพราะดุลการชําระเงิน หมายถึง
รายงานที่แสดงถึงยอดรายได - รายจาย ที่ประเทศไดรับหรือรายจายใหแกตางประเทศในระยะเวลา 1 ป
ฉะน้ันประเทศอาจมีดุลการคาขาดดุล แตมีดุลการชําระเงินเกินดุลก็ได สําหรับดุลการคาของประเทศไทย
ในชว งทม่ี ีการพัฒนาอุตสาหกรรมนี้ จะขาดดุลการคากบั บางประเทศ เพราะจะตองเสียคาใชจายในการสั่งซ้ือ
เครื่องจกั ร

5. การวา งงาน การวางงานยอ มมผี ลกระทบตอเศรษฐกจิ สงั คม และรวมถึงการเมอื งดวยผลกระทบ
ทางเศรษฐกจิ เชน กอ ใหเ กิดความยากจน เปน ผลกระทบถึงปญ หาครอบครวั ปญหาอาชญากรรม ฯลฯ และมี
ผลถึงการฝกใฝในลัทธิเศรษฐกิจและลัทธิการเมือง ทําใหเกิดปญหาผูกอการรายได ในทางเศรษฐศาสตร
มีการศกึ ษาและกาํ หนดไววา ถาประเทศใดมีอัตราการวางงานเกิน 4% ของจํานวนแรงงานทั้งหมดแลว จะมี
ผลกระทบตอ ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศนั้นอยางรุนแรง อยางไรก็ตาม ถึงแมอัตราการวางงานจะไมถึง 4%
ดังกลา ว กส็ ามารถทําใหเกิดปญ หาสังคมขนึ้ ได

6. การเงินและการชําระหน้ี การกําหนดและควบคุมปริมาณเงินใหพอดีกับความตองการและ
ความจําเปนในการหมุนเวียนของระบบเศรษฐกิจ เปนสิ่งจําเปนท่ีรัฐบาลจะตองกําหนดเปนนโยบายไว
เพราะถาปริมาณเงินทใ่ี ชห มนุ เวียนในระบบเศรษฐกจิ มีมากเกนิ ไป หรือนอ ยเกินไป เมอ่ื เปรียบเทียบกบั ปรมิ าณ
สินคา หรือบรกิ าร รัฐบาลจะตอ งเขาไปแกไข โดยมอบหมายใหธ นาคารแหงประเทศไทยเปนผูควบคุมปริมาณเงิน
ทาํ ได 3 ทาง คือ

117

1. การนาํ หลักทรพั ยออกขายสูตลาด ถารัฐบาลตองการเก็บเงินก็ขายหลักทรัพยรัฐบาล ถาเงิน
ในมอื ฝด ลงรฐั บาลกร็ บี ซอื้ หลกั ทรพั ยก ลบั มาอีก ซง่ึ จะเปน การปลอ ยเงินไปสปู ระชาชนเพื่อใหเกิดเงินหมุนเวยี น

2. การเพ่ิมหรือลดอัตรารับชวงซื้อลดตั๋วเงิน ทําใหธนาคารพาณิชยกูยืมเงินจากธนาคารแหง
ประเทศไทยเพมิ่ ขนึ้ หรือลดลง ดวยวิธีใหเงินสดในทองตลาดลดลง หรือถาใหเงินสดในทองตลาดมีหมุนเวียน
คลองตัวกต็ อ งกูเ งนิ จากธนาคารกลางเพิ่มขนึ้ เงนิ สดในมือประชาชนจะมีมากขึ้น

3. การเพิ่มหรือลดอัตราเงินสดสํารองตามกฎหมาย เมื่อพิจารณาฐานะการคลังของรัฐบาล
ปง บประมาณ 2540 - 2541 เปน ชว งทเ่ี ศรษฐกจิ ของประเทศตกต่ํามาก จะพบวาสถานภาพเงินคงคลังยังไมมี
ความมั่นคง รัฐบาลตองประหยัดและจะตองกูเงินจากตางประเทศมาชดเชยการขาดดุลงบประมาณ
ซึ่งปจจุบันประเทศไทยเปนหนี้ตางประเทศจํานวนมาก รัฐบาลตองตั้งงบประมาณชดใชหน้ีสินปละนับเปน
หม่ืนลา นบาท ซง่ึ ยังผลใหงบประมาณที่จะนาํ มาใชในงานพัฒนามนี อ ยมาก

7. เงินเฟอ (Inflation) เงินเฟอ หมายถงึ ภาวะที่ราคาของสินคาสูงข้ึน หรือหมายถึงภาวะท่ีคาของ
เงนิ ลดลง สงิ่ ทจี่ ะทาํ ใหเ ห็นชดั ถงึ ภาวะเงนิ เฟอ คอื ดชั นผี ูบริโภค เงินเฟอมี 2 ประเภท คือ

1. เงินเฟออยางออน คือ ภาวะท่ีราคาของสินคาและบริการสูงขึ้นเรื่อย ๆ ในอัตราเล็กนอย
ราวปล ะ 2.3 % และไมเ กนิ 5 %

2. เงินเฟออยางรุนแรง คือ ภาวะท่ีราคาสินคาเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว ดัชนีราคา จะสูงข้ึนกวา
รอยละ 10 ตอป

การทเี่ กดิ ภาวะเงนิ เฟอนั้น ยอ มจะทาํ ใหเกิดผลกระทบกระเทือน ดงั นี้ คอื
1. ทาํ ใหเกดิ ผลเสยี หายแกก ารพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมของชาติ
2. ทําใหเกดิ ภาวะชะงักงนั ทางเศรษฐกจิ เพราะคาของเงนิ ลดลง
3. เจาหนีท้ วั่ ไปจะเสยี ประโยชนจากมูลคาหนท้ี เ่ี ปล่ยี นแปลง คอื
4. ผูมีรายไดจากคาจาง เงินเดือน และผูมีรายไดคงท่ีอ่ืน ๆ จะเดือดรอนจากการครองชีพ

เพราะรายไดไ มท ันกับรายจา ย
5. รัฐบาลประสบปญหามากข้ึนในการบริหารประเทศเพราะรัฐบาลตองกูเงินมากขึ้นรัฐบาล

ตอ งหาเงินมาใชใ หพ อกับอัตราการเฟอ ของเงนิ ทาํ ใหเ งนิ ทุนสํารองทีเ่ ปนเงนิ ตราตางประเทศลดลง
ผลจากการท่รี ัฐบาลกําหนดใหค า เงินบาทลอยตัวเม่ือเดือนกรกฎาคม 2540 ทําใหสินคา มีราคา

สงู ขนึ้ คา ของเงนิ บาทลดลง ทาํ ใหเ กดิ เงนิ เฟอ ปจจบุ นั เงนิ เฟอ เร่ิมลดลง
การเกดิ เงินเฟอมไิ ดม ีแตผ ลเสียอยางเดียว ยังมปี ระโยชนอ ยูบาง กลา วคอื
1. เปน ผลดแี กล กู หนี้ ลกู หนีจ้ ะใชเงนิ ลดลงเมอ่ื เปรียบเทยี บกับภาวะเงินปจ จุบัน
2. เกษตรกรมรี ายไดเ พ่ิมขึ้น เพราะเมื่อเกิดเงนิ เฟอ ราคาผลผลิตทางการเกษตรจะมีราคาสงู ข้ึน
3. ผปู ระกอบธุรกจิ การคา จะไดร บั ผลประโยชนเน่อื งจากเงินเฟอ จะชว ยสงเสรมิ การลงทนุ การคา

ทั่ว ๆ ไปใหข ยายตวั มากข้นึ

118

แนวทางพฒั นาเศรษฐกจิ ของไทย
การพัฒนาอาชีพและรายได การประกอบอาชีพของคนไทยมีความหลากหลาย มีทั้งขาราชการ
พลเรือน ขาราชการตํารวจ ทหาร ลูกจางของทางราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ พอคา แมคา ฯลฯ อาชีพ
ตา ง ๆ เหลา นีถ้ า จะจัดเปน กลุมอาชีพจะได 3 กลุมอาชีพ ไดแก อาชีพเกษตรกรรม อาชีพอุตสาหกรรม และ
อาชพี บริการ
1. อาชีพเกษตรกร ประชากรสว นใหญป ระกอบอาชีพทางการเกษตร ดงั น้นั อาชพี เกษตรจงึ มี
ความสําคัญยิ่งสาํ หรบั คนไทย อาชพี เกษตรมที ั้งการทาํ นา ทาํ สวน ทาํ ไร และเลี้ยงสตั ว สินคาเกษตรเปนสินคา
ขัน้ ปฐมของไทย และเปน สนิ คาทส่ี งไปขายตางประเทศปล ะหลายหม่นื ลานบาท รฐั บาลพยายามสง เสริมอาชีพ
เกษตรมากขึน้ และพยายามเชิญชวนใหเ กษตรกรไทยเปลยี่ นแปลงการปลูกพชื บางชนดิ เม่ือเห็นวา พืชนัน้
มีผูผลิตมากและลน ตลาด ทาํ ใหส ินคาราคาถูก
2. อาชีพอุตสาหกรรม จากขอมูลของกรมโรงงานอุตสาหกรรมพบวา โรงงานอุตสาหกรรม
ในประเทศไทยเปน อุตสาหกรรมขนาดใหญเ พียงรอยละ 6 อีกรอยละ 94 เปนโรงงานอุตสาหกรรมขนาดยอม
อุตสาหกรรมขนาดใหญแทนทจ่ี ะจา งคนงานมาก แตกลบั จางคนงานนอย เพราะมีการใชเครือ่ งจกั รแทนแรงคน
ฉะน้ันความหวังทีจ่ ะเขาไปรับจางทํางานในโรงงานอตุ สาหกรรมจงึ เปน เร่ืองยาก
แนวโนม ของการขยายตวั ทางอุตสาหกรรมนั้น รฐั บาลไดพยายามสง เสรมิ ให เอกชนลงทุน โดยรัฐบาล
ใหหลกั ประกัน พรอมทั้งเชิญชวนใหชาวตางประเทศมาลงทุนในประเทศไทยมากข้ึน ถึงกับมีการจัดตั้งเขต
อุตสาหกรรมขึ้นท่ี อําเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี อยางไรก็ตามการสรางโรงงานขนาดใหญ ไมส งผลตอการ
จา งงานเพม่ิ ข้นึ รฐั บาลจงึ พยายามท่ีจะสง เสริมใหมกี ารลงทนุ ในอุตสาหกรรมขนาดยอมเพม่ิ ขน้ึ และขยายการ
ลงทนุ ไปยงั ตางจงั หวดั ใหม าก เพื่อหวงั จะใหมีการจางงานในสวนภูมิภาค มีแผนขยายเมืองหลักทั้ง 4 ภาคของ
ประเทศ และขยายเขตอุตสาหกรรมไปยังจงั หวดั ใหญ ๆ ดว ย
3. อาชพี บรกิ าร ถาจะแบงเปนกลุมยอ ยจะได 3 กลมุ คอื

กลุมท่ีหนึ่ง ประกอบดวย ขาราชการและลูกจางหนวยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ ขาราชการ
หมายรวมถึง ทหาร ตํารวจ ดวย กลุม อาชีพนีม้ หี นาท่ใี หบ ริการแกประชาชนเพราะเปนลกู จางของรัฐ

กลุมที่สอง เปนพวกที่เปนลูกจางหนวยงานเอกชน ตามโรงงานอุตสาหกรรม ไร สวน และตาม
บริษัทหางรานตางๆ การจางงานจากสถานบริการเหลานี้ จะอยูในวงจํากัดรับไดจํานวนไมมาก และจาก
ความเจรญิ กา วหนาทางวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ทําใหค วามจาํ เปน ในการจา งงานลดลง

กลุมท่ีสาม เปนกลุมท่ีประกอบอาชีพอิสระ แนวทางพัฒนาอาชีพในอนาคตน้ัน เนื่องจากทาง
ราชการรับบุคคลเขาทํางานนอย หนวยงานเอกชนก็มีการจางงานนอยลง ดวยเหตุนี้แนวโนมตอไป
ในแผนพัฒนา ฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2540 – 2544) อาชีพอิสระมีความจําเปนมากสําหรับประชาชน รัฐบาลก็ได
กาํ หนดเปนนโยบายไววา “ใหจดั การศึกษาใหต รงกับความตองการของตลาดแรงงานและใหสามารถประกอบ
อาชีพสว นตวั หรอื สรา งงานดวยตนเองใหมากขนึ้ เนน การพฒั นาคุณภาพของประชากรเปน สําคัญ”

119

การพฒั นาตลาดแรงงาน
ในป พ.ศ. 2540 ปญหาแรงงานในประเทศไทยเริ่มรุนแรงมากข้ึน โรงงานตาง ๆ หยุดกิจการ มีการ
เลิกจางงานมากขึน้ ทําใหเ กิดปญหาการวา งงานท้งั ในลักษณะทีเ่ ปน การวางงาน โดยเปดเผย การวางงานของ
ผูมีความรูแตทํางานต่ํากวาระดับรายไดและความสามารถ ตลอดจนปญหาแรงงานเด็ก รัฐบาลจึงไดเรงหา
แนวทางและมาตรการตา ง ๆ ทีจ่ ะลดความรนุ แรงดานปญหาใหนอยลง ตลอดจนกําหนดนโยบายที่จะพัฒนา
เศรษฐกจิ เพ่อื ใหมงี านทํามากขึน้ ดว ยวธิ กี ารตา ง ๆ เชน

1. การพัฒนาการเกษตรในรูปการเกษตรครบวงจร ต้ังแตการพัฒนาผลผลิตการเกษตร
อตุ สาหกรรมท่ีตอ เนอ่ื ง ตลอดจนการจัดการเรื่องตลาดและเสถียรภาพของราคาในพืชหลักท่ีมีอยู การพัฒนา
การเกษตรแบบผสมผสานที่เปน การขยายชนดิ พืชและใชพื้นท่ีมากขึ้นในเขตชลประทานและเขตน้าํ ฝน

2. การสรา งงานเกษตรในฤดแู ลง เปนทที่ ราบกนั ทั่วไปวาปญหาในเขตชนบทสวนใหญน ั้นเกดิ ขน้ึ
ในฤดูแลง มาตรการที่จะชวยสรางงานทางการเกษตร ไดแก การนําเทคโนโลยีคิดคนมาไดไปปฏิบัติ เชน
การทําฝนเทียม ซ่ึงสวนใหญเปนพื้นที่ชนบทยากจน เทคโนโลยีใหม ๆ เหลานี้ไดแก การเพ่ิมประสิทธิภาพ
การเพาะปลกู พชื การเลยี้ งสัตว การใชประโยชนจ ากแหลง นํา้ ใหม นี ้ําพอเพยี งในฤดูแลง สงผลใหเกิดผลดีในดาน
การประมง การเล้ียงสัตว การเพาะปลูก ตลอดจนการเพ่ิมมาตรการเก่ียวกับไมยืนตนไมโตเร็ว เพื่อใชสอย
ในระดับหมูบาน การสนับสนุนเร่ืองตาง ๆ เหลานี้อยางพอเพียง จะกอใหเกิดงานที่มีผลผลิตและรายไดข้ึน
อยา งกวา งขวางโดยเฉพาะในฤดูแลง ซึ่งเปนฤดูที่มีปญ หา การวา งงานสงู

3. การสรางงานโดยการสนบั สนนุ อตุ สาหกรรมชนบท สง เสรมิ อตุ สาหกรรมชนบทท่ีใชวัตถุดิบ
ทางการเกษตร การสรางงานใหมากข้ึนในตางจังหวัดจะเปนการรองรับแรงงานจํานวนมาก และลดความ
จาํ เปนทจ่ี ะอพยพเขามาหางานทาํ ในกรุงเทพมหานคร หรอื นอกทอ งถ่นิ ในขณะนไี้ ดม ีการทดลองการใหบ รกิ าร
สนับสนุนอุตสาหกรรมตา งจงั หวัดโดยวิธีระดมสรรพกาํ ลงั ภาครฐั บาลทมี่ ีอยใู นดานทุน เทคโนโลยี การจัดการ
และการตลาดในหลายจงั หวัด คอื พิษณโุ ลก สงขลา ขอนแกน และกาญจนบรุ ี

4. การสรางงานโดยการพัฒนาอาชีพนอกการเกษตร การขยายการจางงานในสาขาเกษตร
จําเปนที่จะตองขยายงานนอกการเกษตรภายในชนบท เชน โครงการสงเสริมหัตถกรรมและอุตสาหกรรม
ในครัวเรอื น ซ่งึ เปน สนิ คาออกทส่ี ําคัญประเภทหนง่ึ ของประเทศไทย โดยเนนการใชวัตถุดิบในทองถ่ินใหมาก
ท่ีสุด โดยรัฐบาลตองใหความชวยเหลือ จัดใหมีการประสานงานระหวางหนวยงานที่เกี่ยวของท่ีเขาไป
ดาํ เนนิ การสง เสรมิ ในเรอ่ื งน้ี ฝก อบรมผทู สี่ นใจใหม คี วามรพู ิจารณาแหลง สินเชือ่ สาํ หรับผปู ระกอบกจิ กรรมและ
การตลาด อยา งไรกด็ ีการท่จี ะขยายการผลติ ในกจิ กรรมนอกการเกษตร จาํ เปนตองคาํ นึงถงึ การเตรียมคนและ
ฝก คนใหม ฝี มือสอดคลอ งกับความตอ งการของงานนอกการเกษตร

แมจะมีแนวนโยบายที่ชัดเจนดังกลาวขางตนแลวก็ตาม แตปญหาเรื่องการวางงานในชนบท
จะยงั คงเปนปญหาอยูตอ ไปอกี นาน ดังนน้ั การปรับปรุงนโยบายการพฒั นาการเกษตร เพื่อใหสามารถรองรับ
แรงงานชนบทไดเ พ่ิมขึ้น รวมทั้งการเรง รัดขยายอุตสาหกรรมตางจังหวดั เพือ่ จางแรงงานจากภาคชนบทเปนส่ิง
ที่จะตอ งดาํ เนินการอยางเอาจริงเอาจงั มากข้ึน

120

5. การเตรียมตัวเขาสูตลาดแรงงาน ถานักศึกษาติดตามขาวทางหนังสือพิมพ จะพบขาว
อยเู สมอเกยี่ วกบั การที่มเี ด็ก ๆ ไปทํางานในโรงงานอุตสาหกรรม ท้ังท่ีอายุยังนอย ยังไมพรอมท่ีจะเขาสูตลาด
งาน เด็กเหลา น้จี ะไดคา จา งตาํ่ และบางคร้ังตองประสบภยั อนั ตรายจากการทํางาน ท้ังน้ีเน่ืองจากเด็กเหลาน้ัน
ยังไมพรอมที่จะเขาสูตลาดแรงงาน การเตรียมตัวเขาสูตลาดแรงงานนั้นจะตองพยายามใหการศึกษา
ดานวิชาชีพแกเด็ก ๆ โดยการปลูกฝงใหเด็กมีความรูสึกท่ีดีตอการประกอบอาชีพการฝกทักษะอาชีพ
ทเ่ี หมาะสมกบั วัย มีผลงานอาชพี ของผูเรยี นที่กอใหเ กดิ รายได ซึ่งทาํ ไดโดยการใหการศึกษา ขยายการศึกษาให
กวา งขวางทัว่ ถงึ ใหเด็กไดเ รียนอยางนอ ย 12 ป

การใหก ารศกึ ษาแกเ ดก็ น้ัน ตอ งจัดหลกั สูตรวิชาชพี เขา ไวใ นหลักสูตรในโรงเรียนดวย ซ่ึงปจจุบัน
ก็ไดมีการจัดหลักสูตรวิชาชีพใหเด็กไดเรียนแลว ถาเปนผูท่ีไมไดเรียนอยูในโรงเรียนก็ควรตองขยายการ
ฝกอบรมวิชาชพี ระยะสน้ั โดยใชวิชาการทางการศึกษานอกโรงเรียน จัดบรกิ ารฝกอบรมใหทวั่ ถงึ ทั้งในเมือง
และชนบทหางไกล เพ่อื ประชาชนเหลานนั้ จะไดมีความรแู ละทกั ษะพรอ มทจ่ี ะประกอบอาชพี ได

การพฒั นาผลผลิตและการใชเทคโนโลยที เ่ี หมาะสม
ในการพฒั นาผลผลิตการเกษตรนัน้ เทคโนโลยีมคี วามสําคญั
เทคโนโลยี (Technology) คือ วิทยาการซึ่งไดมาโดยวิธีการทางวิทยาศาสตร รวมท้ังสิ่งท่ีเปน
หลกั การ วิธีการ และเครือ่ งมือตา ง ๆ
เทคโนโลยีที่ไดนํามาใชเกี่ยวกับการเพ่ิมผลผลิตทางการเกษตร ในประเทศไทยเรามีมากมาย เชน
การรจู ักใชเครื่องทุนแรง รูจักการใชปุยชนิดตาง ๆ รูจักการปรับปรุงดิน รูจักการผสมพันธุพืชและพันธุสัตว
ทัง้ นเี้ พื่อชวยเพม่ิ ปรมิ าณและคณุ ภาพของผลผลติ ทางการเกษตร
ผลผลิตทางการเกษตร หมายถึง สิ่งท่ีไดจากการทําเกษตรกรรม และรวมถึงผลิตภัณฑที่ทําจาก
ผลติ ผลนัน้ ๆ ดวย
ชาวนามอี าชพี ในการทาํ นา โดยการเพาะปลกู ขา วในนา จะเปนโดยการปกดําหรือการหวานก็ได จนขาว
ออกรวงและไดเก็บเกยี่ วเพ่ือนํามานวด เมลด็ ขาวท่ีไดน เี้ รยี กวาขา วเปลอื ก ถาเรานําขา วเปลอื กไปสใี นโรงสหี รือ
เอาไปดาํ กจ็ ะไดเปน เมลด็ ขา วสีขาว เรียกวา ขาวสาร คนเราจึงไดน าํ เอาขาวสารน้ีไปหุงตมหรือน่ึงเสร็จแลวนี้
จึงเรยี กวา ขาว ดงั นน้ั ขาวจึงเปน ผลผลติ ทางการเกษตร
ชาวไรก ม็ ีอาชพี ในการทาํ ไร เชน การทาํ ไรขา วโพด ไรมันสาํ ปะหลัง ไรพ รกิ ในการทําไรน ้ัน ก็ตองเร่ิม
ตั้งแตการคัดเลือกพันธุ การเตรียมดินเพ่ือการเพาะปลูก การบาํ รุงรักษาพืชไรจนกวาพืชชนิดนั้น ๆ จะได
ดอกไดผ ล เชน ขาวโพดจะตองใหฝ กแลว ชาวไรก ็เกบ็ ฝก ขา วโพดมาสีนําไปเปน อาหารของสตั ว ดงั นัน้ ขาวโพด
ท่ไี ดอ อกมาจึงเปน ผลผลิตทางการเกษตร

121

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชากรประมาณรอยละ 75 มีอาชีพทางการเกษตร ดังนั้น
รายไดสว นใหญข องประเทศจึงไดม าจากการนําผลิตผลทางการเกษตรออกไปจาํ หนายในตา งประเทศ เชน ขาว
ขาวโพด ยางพารา มันสาํ ปะหลงั เปน ตน จากหลักฐานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ บอกวา ประเทศไทย
มีเน้ือที่ในการเพาะปลูกเพียงรอยละ 20 ของเน้ือท่ีทั้งหมด ท่ีเหลือนอกนั้นก็เปนที่อยูอาศัย แมนํ้าลําคลอง
ถนนหนทาง ปาเขา ปาก็จาํ เปน อยา งย่งิ ทต่ี อ งสงวนไวเพอ่ื เปนการรักษาตน นาํ้ ลาํ ธาร ปอ งกนั นา้ํ ทว ม และเปน
การสงวนพันธุสัตวปา อกี ดว ย

ผลผลิตทางการเกษตร มีประโยชนมากมาย หรือแทบจะกลาวไดวาผลผลิตทาง การเกษตรเปน
ปจจัยสาํ คัญในการดาํ รงชีวิตของมนษุ ยเลยทีเดยี ว ซึ่งอาจจะจําแนกไดดังน้ี

1. อาหาร จะเห็นวามนุษยบริโภคอาหารท่ีไดมาจากผลิตผลทางการเกษตร ดังจะเห็นไดจาก
มนุษยบริโภคขาว ขาวสาลี ขาวโพด เปนอาหาร ถึงแมวามีบางประเทศท่ีประชากรของเขาบริโภคอาหาร
จาํ พวกขนมหรอื ขนมปง แตขนมเหลานน้ั ก็ทาํ มาจากขาว หรอื ขาวสาลี ดังทเ่ี ราเคยเหน็ แปงชนดิ ตา ง ๆ ทท่ี าํ มา
จากขาว เชน แปงสาลีก็ทํามาจากขาวสาลี แปงขาวจาวก็ทํามาจากขาวเจา เปนตน แปงเหลานี้ก็นําไปผลิต
เปนพวกขนมตาง ๆ ได หรืออาจจะเปนพวกเครื่องด่ืมตาง ๆ เชน กาแฟ น้ําสม ลวนไดมาจากผลิตผลทาง
การเกษตรทัง้ สน้ิ

2. เครื่องนุงหม กเ็ ปนปจจัยสําคญั ของมนษุ ย โดยที่มนุษยส ามารถนาํ ผลิตผลทางการเกษตรท่ีให
เสนใยมาทอเปนผา แลวทําเปนเครื่องนุงหมได พืชท่ีใหเสนใย ไดแก ฝาย ปอ และอ่ืนๆ ผลิตผลทางเกษตร
ที่นํามาใชเ ปน เครอื่ งนุง หมนี้ ถือวาเปน เครือ่ งอุปโภค

3. ยารักษาโรค ผลิตผลทางการเกษตรบางชนิดสามารถนาํ มาสกดั ทาํ เปนยารกั ษาโรคตาง ๆ
ได เชน กระเทยี ม ขิง ขา และอื่น ๆ เมื่อจํานวนประชากรเพิ่มมากข้ึนเรื่อย ๆ ความจําเปนในการผลิตยารักษา
โรคยิง่ มมี ากขนึ้ ในสภาพของการดําเนนิ ชวี ิตและมนุษยแลว จะหนไี มพ น การเกิด แก เจ็บ ตาย ไปได

122

4. ทอี่ ยูอาศยั การสรา งสถานที่อยอู าศยั มีความจําเปนตอ ชีวิตมนษุ ยม าก ในสมยั โบราณคนเราได
อาศยั อยตู ามถาํ้ พอนานเขา ก็มวี วิ ฒั นาการไปเร่อื ย ๆ รูจักการกอ สรางท่ีอยอู าศัยเอง ซงึ่ อาจจะเริ่มจากการนาํ เอา
ใบไมใบหญา มามุงหลังคา หรืออาจจะเปน การนําเอาหนงั สัตวมาทาํ เปน ทีอ่ ยอู าศัย ตอ มากร็ ูจกั การนาํ เอาตนไม
มาแปรรูป เพ่อื ใชกอ สรา งอาคารบา นเรือน เพ่ือใหค งทนและถาวรตอไป เมือ่ คนใชต น ไมม ากเขาตนไมก็นอยลง
ทกุ ที จนถงึ ปจ จุบนั นีก้ ็ไดม ีการปลกู ปา ขึน้ ซึ่งการปลูกปาหรือปลูกตนไมนี้ลวนแตเปนผลผลิตทางการเกษตร
ทั้งสิน้

5. ผลิตภณั ฑ เปน ผลติ ภัณฑท ี่ไดจากผลิตผลทางการเกษตรแทบทง้ั สิ้น อันไดแ ก อาหารกระปอง
ไมอ ัด นมผง และเครื่องหนงั ตาง ๆ เปนตน

การอุตสาหกรรม
อตุ สาหกรรม หมายถงึ การผลิตสิง่ ของปริมาณมากเพื่อจําหนายเปนสินคา อุตสาหกรรมไดแบงออก
ตามลักษณะและขนาดของกจิ การไดเ ปน 3 ประเภท คอื

1. อุตสาหกรรมขนาดใหญ หมายถึง อุตสาหกรรมท่ีตองใชเคร่ืองจักรกล อุปกรณและเงินทุน
จํานวนมาก เชน โรงงานผลิตปูนซีเมนต โรงงานผลติ เครอ่ื งดม่ื เปน ตน

2. อุตสาหกรรมขนาดยอ ม เปน อตุ สาหกรรมที่มีขนาดเล็ก ใชคนงานต้ังแต 7 คนขึ้นไป แตไมเกิน 50
คน และใชเงนิ ทุนไมเกนิ 2 ลานบาท อตุ สาหกรรมขนาดยอ มนใี้ ชวัตถุท่ีไดจากอุตสาหกรรมขนาดใหญมาผลิต
ของสาํ เรจ็ รูปอกี ตอหนงึ่ เพอ่ื จะไดเปน เคร่อื งอปุ โภคบริโภค เชน การทํานํ้าตาล การฟอกหนัง การทําน้ําแข็ง
การทํารองเทา เปนตน

3. อตุ สาหกรรมในครอบครัว หมายถึง อตุ สาหกรรมขนาดเล็กท่ีทํากันในครอบครัว ใชแรงงาน
ของคนในครอบครัวเปนสวนใหญ ทําผลิตภัณฑท่ีใชความชํานาญทางฝมือแลวนําออกจําหนาย เชน
การประดิษฐดอกไม การทําอาหารหมักดอง การทําขนม เปนตน ประเทศท่ีเจริญกาวหนาทางดาน
อุตสาหกรรมได จะตอ งเปนประเทศทีม่ ีความเจริญทางดานวิชาการสูง สามารถผลิตสินคาที่มคี ุณภาพดีออกไป
จําหนายแขงขันกับประเทศอ่ืน ๆ ได ในกรณีของประเทศไทยยังมีอุตสาหกรรมประเภทนี้อยูไมมากนัก
และอุตสาหกรรมท่มี อี ยแู ลวสว นใหญก เ็ ปนอุตสาหกรรมขนาดเล็กลงทนุ ไมมาก

แนวโนม ในการพัฒนาเศรษฐกิจของไทย
ประเทศไทยไดเริม่ มกี ารวางแผนพฒั นาเศรษฐกจิ เปนครัง้ แรกเม่อื พ.ศ. 2504 ปจ จบุ ันเนน การพัฒนา
คน โดยกําหนดยุทธศาสตรใ นการพฒั นาไว ดังนี้
1. ยุทธศาสตรก ารเพมิ่ ศักยภาพของคนทุกกลุมเปา หมาย อายแุ ละเพศ ใหคนมีทางเลอื กในชีวติ และ
เขา มามีสว นรวมในการพัฒนาประเทศอยา งยงั่ ยนื โดย

1.1 ปรับปรงุ กระบวนการเรยี นรูแ ละฝก อบรมใหค ิดเปนทาํ เปน มีการเรยี นรูจ ากประสบการณและ
ของจริง ไดรับการศึกษาอยางตอเน่ืองหลากหลาย สนับสนุนใหเกิดความเชื่อมโยงองคความรูสากลเขากับ
ภูมิปญญาไทยท่ีมีวิวัฒนาการจากพ้ืนฐานสังคมการเกษตรภายใตบริบทของวัฒนธรรม คานิยมด้ังเดิมที่ไม

123

แปลกแยกจากธรรมชาติ สรางแนวการดํารงชีวิตที่ประชาชนรูเทาทันการพัฒนาและสามารถรักษาระดับ
การพฒั นาท่เี หมาะสมไดด ว ยตนเองอยางตอ เน่ืองและยืนนาน

1.2 สนับสนนุ ใหเกดิ การกระจายอาํ นาจการศกึ ษาเพ่อื เปด โอกาสใหค รอบครวั ชุมชน และทอ งถิ่น
เขามามบี ทบาท สามารถจัดการศึกษาไดพ รอม ๆ ไปกบั ผอ นคลายกฎระเบยี บขอบังคับตาง ๆ และใหส่ิงจูงใจ
เพ่ิมเตมิ แกภาคเอกชนใหเขา มามีบทบาทในการจัดการศกึ ษามากขึน้

1.3 ใหค วามสําคญั เปนลําดับสูงในการปฏิรปู การฝกหัดครเู พ่อื ใหค รูเปน วิชาชพี ท่มี ีเกียรติมศี กั ดศิ์ รี
สามารถดึงดูดคนเกงคนดีเขาเรียนวิชาครู รวมทั้งเรงรัดการพัฒนาครูประจําการและบุคลากรทางดาน
การศกึ ษาและปฏริ ูปการเรยี นการสอนในการผลติ ครอู ยา งจริงจงั

1.4 เสริมสรางศักยภาพของส่ือสารมวลชน เพื่อใหสนับสนุนการพัฒนาโดยเปนยุทธศาสตร
ท่สี ามารถดาํ เนนิ การไดทันทอี ยา งตอ เนื่องไปพรอ ม ๆ กบั การเพม่ิ ทักษะของการเปนผูรับสารหรือผูบริโภคส่ือ
ที่มีคณุ ภาพ โดยเนนบทบาทของสอื่ มวลชนในการสง เสริมกระบวนการเรยี นรูและการสรางปญญาท้ังในระดับ
ทอ งถ่ินและในกระแสโลกาภิวัตน

1.5 สรางบรรยากาศแวดลอ มทีเ่ อ้ือตอการพัฒนาเดก็ และเยาวชน
1.6 สนับสนุนใหมีการพัฒนาจิตใจคนใหเปนคนดีมีวินัย คุณธรรม และจริยธรรม ตลอดจน
สง เสริมวัฒนธรรมไทย โดยเนนศักดศ์ิ รีและศกั ยภาพของคนไทยในการสรางสรรคผลงานศิลปะ
1.7 ปรับปรงุ ระบบบริการสาธารณสุข ใหสามารถบริการประชาชนไดอยางมีประสิทธิภาพและ
บรรลุเปา หมายของการมสี ขุ ภาพดถี ว นหนา โดยเนน การปองกนั โรคและสง เสรมิ สขุ ภาพ รวมท้งั ใหมกี ารพัฒนา
ภูมปิ ญญาทางดานการรกั ษาพยาบาลแบบพนื้ บา น เชน แพทยแ ผนโบราณ สมุนไพร เปนตน
2. ยทุ ธศาสตรก ารเสรมิ สรางการมีสว นรวมของคนในกระบวนการพัฒนา โดย
2.1 สงเสริมความเขมแข็งของสถาบันครอบครัว และชุมชนใหมีบทบาทและสวนรวมในการ
พัฒนาเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม สงิ่ แวดลอ ม และการเมืองการปกครอง โดยใหความสาํ คัญในการสรางความ
เขม แข็งและมคี วามตอ เน่ือง
2.2 สนับสนุนการเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถของผูดอยโอกาสในสังคมให
สามารถมีรายไดและพง่ึ ตนเองได เพื่อชวยลดชองวา งระหวางรายได
2.3 สง เสริมบทบาทของสตรีใหเปน พลงั ในการพฒั นา และเปน ผมู ีสวนรวมในการตัดสินใจใน
ทุกระดบั ทั้งน้ี เพ่ือบูรณาการและสรางความสมดุลของการพัฒนา
2.4 เรง รัดการพฒั นาชนบทและกระจายความเจริญไปสภู มู ภิ าค โดยเนนใหมโี ครงสรางข้นั พ้ืนฐาน
ทง้ั ทางเศรษฐกจิ และสังคมเพ่อื กระตุนใหเกิดการพัฒนาชนบททีย่ ่ังยืน
2.5 เพมิ่ บทบาทของประชาชนในการเรยี นรูการพิทกั ษทรพั ยากรธรรมชาติ และจดั การสิ่งแวดลอม
ควบคูไ ปกับการเตรียมคนและชุมชนเพอ่ื รองรับผลกระทบของการพฒั นาจากภาคนอกชนบท
2.6 พัฒนาและปรบั ปรุงระบบประกันสังคมใหส ามารถเขาถึงกลุมเปาหมายตาง ๆ ใหกวางขวาง
ยิง่ ขึ้น

124

2.7 พฒั นาระบบการเมอื งใหม อี ุดมการณป ระชาธิปไตยอยา งเปนวิถีชีวิต ใหมีคานิยม วัฒนธรรม
กติกา และวิธีการบริหารจัดการท่ีดี มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับสังคมไทยเพ่ือสนับสนุนการพัฒนา
ดานเศรษฐกจิ และสังคมใหย ่งั ยืน

สรุป ในปจจบุ นั นี้ ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศ จะมที ง้ั ภาครฐั และเอกชนตางมีสวนเปนเจาของ
ทรพั ยากรและปจ จัยการผลิตตาง ๆ โดยเอกชนใชก ําไรเปน สงิ่ จงู ใจเขา มาทาํ การผลิตและอาศัยกลไกราคาในการ
จัดทรัพยากร และมีบางกิจกรรมท่ีควบคุมโดยรัฐ ท้ังนี้เพ่ือแกไขปญหาพื้นฐานทางเศรษฐกิจและคุมครอง
ผลประโยชนข องสังคมโดยรวม นอกจากนี้รฐั จะเขา มามบี ทบาทในกจิ กรรมทางเศรษฐกิจเทาทจ่ี ําเปน ไดแ ก

1) ดาํ เนนิ การเกย่ี วกับการปองกนั ประเทศ เชน ดานการทหาร ตาํ รวจและศาล เปนตน
2) ดาํ เนินการดานเศรษฐกจิ พน้ื ฐาน เชน สรา งสะพาน ถนน เขื่อน เปนตน
3) ควบคมุ และดําเนนิ การดา นการศึกษาและสาธารณสขุ
4) ดาํ เนนิ กจิ การดานสาธารณปู โภค เชน การรถไฟ การประปา สอื่ สารไปรษณยี  เปน ตน
5) ดําเนนิ การเพ่อื พฒั นาเศรษฐกจิ เพ่อื กระจายรายไดและทรพั ยากรจากชุมชนเมืองไปยังชนบท
โดยกําหนดเปนนโยบายสําคัญ ๆ เชน การกระตุนเศรษฐกิจ ไดแก กองทุนหมูบาน SME วิสาหกิจชุมชน
โครงการพัฒนาการศกึ ษา โครงการพฒั นาแหลง นาํ้ และการสรา งงานในรปู แบบตา ง ๆ โดยรฐั บาลไดก าํ หนดเปน
นโยบายไวในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ที่ 8 - 9 เปน ตน
หลักการ และวธิ กี ารเลอื กใชทรัพยากรเพอ่ื การผลิต
ในการผลติ เพ่อื สนองตอความตองการของมนษุ ย ผผู ลิตตอ งคํานงึ ถงึ สงิ่ ตอ ไปน้ี
ปจจัยการผลิต ปจจัยการผลิต หมายถึง ทรัพยากรที่ใชเพื่อการผลิตเปนสินคาและบริการ
ในความหมายทางเศรษฐศาสตรแบง ปจจยั การผลิตเปน 4 ประเภท ดังนี้
1. ท่ดี ิน หมายรวมถงึ ที่ดนิ และทรัพยากรธรรมชาตทิ งั้ หมด เชน ปาไม สัตว น้ํา แรธาตุ ปริมาณ
นาํ้ ฝน เปน ตน สง่ิ เหลานี้จะมีอยูต ามธรรมชาติ มนุษยสรางขึน้ เองไมไ ด แตสามารถพฒั นาปรับปรงุ คุณภาพของ
ทรัพยากรธรรมชาติไดบาง เชน การปรับปรุงท่ีดินใหอุดมสมบูรณข้ึน เปนตน ผลตอบแทนจากการใชท่ีดิน
เราเรียกวา คาเชา
2. แรงงาน หมายถงึ แรงกาย แรงใจ ความรู สตปิ ญญา และความคดิ ที่มนษุ ยทมุ เทใหแกก ารผลติ
สินคา และบริการ แตใ นท่ีน้ีแรงงานสัตวจะไมถือเปนปจจัยการผลิตประเภทแรงงาน แตถือเปนทุน ประเภท
มีชวี ิต ผลตอบแทนของแรงงานเรยี กวา คาจา งและเงนิ เดือน โดยทว่ั ไปแลว แรงงานแบง เปน 3 ประเภทคือ
- แรงงานฝม อื เชน นกั วชิ าการ แพทย นักวชิ าชพี ตางๆ เปน ตน
- แรงงานกงึ่ ฝม ือ เชน ชางไม ชางเทคนิค พนักงานเสมียน เปน ตน
- แรงงานไรฝมอื เชน กรรมกรใชแรง นักการภารโรง ยาม เปนตน
3. ทนุ ในความหมายทางเศรษฐศาสตร หมายถึง สิ่งกอสราง และเคร่ืองจักร เครื่องมือท่ีใชใน
การผลติ นอกจากน้ที ุนยังแบง ออกเปน 2 ประเภท คอื
3.1 เงินทุน หมายถึง ปริมาณเงินตราท่ีเจาของเงินนําไปซื้อวัตถุดิบ จายคาจาง คาเชา และ
ดอกเบ้ยี

125

3.2 สินคาประเภททนุ หมายถงึ สง่ิ กอ สราง รวมถึงเคร่อื งมอื เครือ่ งจกั ร ที่ใชในการผลิต เปนตน
ผลตอบแทนจากเงนิ ทุน คอื ดอกเบีย้

4. ผูประกอบการ หมายถึง บุคคลที่สามารถนําปจจัยการผลิตตาง ๆ มาดําเนินการผลิตใหมี
ประสทิ ธภิ าพทสี่ ดุ โดยอาศยั หลกั การบริหารทดี่ ี การตดั สินใจจากขอ มลู หรอื จากเกณฑม าตรฐานอยางรอบคอบ
รวมถงึ ความรับผิดชอบ ผลตอบแทน คอื กําไร

เรือ่ งท่ี 3 คณุ ธรรมในการผลิตและการบริโภค

การบริโภค หมายถึง การแลกเปล่ียนสินคาและการบริการโดยใชเงินเปนส่ือกลาง เพ่ือตอบสนอง
ความตอ งการบริโภคของบคุ คล เชน การใชเ งินซ้อื อาหาร การใชเงินซื้อท่ีอยูอาศัย การใชเงินซ้ือเคร่ืองนุงหม
การใชเ งินซ้ือยารกั ษาโรค การใชเงินซื้อความสะดวกสบายเพอ่ื การพกั ผอนหยอนใจ เปน ตน

การผลิต หมายถึง การสรางสินคา และบริการเพอ่ื ตอบสนองการบริโภคของบคุ คล
คณุ ธรรม เปน คณุ งามความดที จ่ี ะตอ งเสรมิ สรางใหเกิดท้ังในผผู ลิตและผบู รโิ ภค
ในแงผูผ ลติ ตอ งมคี วามซอื่ สตั ยใ นการไมป ลอมปนสารมพี ิษหรอื สารทมี่ ปี ระโยชน เขามาในกระบวนการ
ผลติ หรือหากจาํ เปนตองใชก ต็ องใชใ นปรมิ าณทป่ี ลอดภัยและไมเอาเปรยี บผบู ริโภค รวมท้งั ควรแจง ใหผ บู รโิ ภค
ทราบ เพอ่ื ใหอยูใ นวจิ ารณญาณของผบู ริโภคที่จะเลอื กใช ขณะเดยี วกันก็ตองไมป ลอ ยสารพิษหรอื สิ่งทกี่ อ ใหเกิด
มลภาวะตอ สิ่งแวดลอ มซ่งึ จะมผี ลกระทบตอคนอื่น
คณุ ธรรมของผผู ลติ ทส่ี าํ คัญมดี งั นี้
1. ความขยัน เปนความพยายาม มุมานะท่จี ะประกอบการในการผลติ และบริการใหป ระสบผลสําเร็จ
อยา งไมยอทอ ตอ ปญ หาและอปุ สรรค
2. ความซือ่ สัตย โดยเฉพาะซื่อสตั ยต อ ผูบริโภค เชน ไมค า กาํ ไรเกนิ ควร ไมโ ฆษณาสนิ คาเกนิ ความเปน
จริง ไมป ลอมปนสนิ คา ไมผลิตสินคาทไ่ี มไ ดคุณภาพ หรือสนิ คาที่ผดิ กฎหมาย ฯลฯ
3. ความรบั ผดิ ชอบ ในการผลติ สนิ คา และบรกิ ารเพ่อื สนองตอความตองการของผบู ริโภค และไมส ง ผล
กระทบตอ สงั คมและสิ่งแวดลอ ม รับผิดชอบตอความเสียหายอนั เกดิ จากการผลติ และบริการ
4. พัฒนาคณุ ภาพสินคา เนนใหส ินคา และบริการเปนทพี่ ึงพอใจของผบู รโิ ภค
5. ดูแลสังคม คือ แบงสว นกําไรทไี่ ดรบั คืนสสู งั คม เชน ทาํ กิจกรรมเพือ่ สว นรวม เชน สิง่ ท่ีเปน สาธารณะ
ประโยชน การใหความรูทถ่ี กู ตอ ง ชวยเหลือผูดอยโอกาสในรูปแบบตาง ๆ ฯลฯ
ในแงผูบริโภค ก็ตองใชสติปญญาในการพิจารณาวาควรเชื่อคําโฆษณาของสินคาหรือไม และจะใช
อยา งไรใหค มุ คา และไมท ิง้ ของเหลือใชใหเ ปน มลภาวะตอ สงิ่ แวดลอ ม ใหความรว มมอื ในการกาํ จัดขยะอยางถูกวธิ ี
เพอื่ สุขภาวะของทกุ คนในครอบครัวและในชุมชน
คุณธรรมของผูบริโภค ในการเลือกสนิ คา และบริการผูบรโิ ภคควรคํานึงถึงความจําเปนหรือประโยชน
ตอ การดํารงชีวิต คุณธรรมท่ีสําคัญ มีดงั น้ี
1. ใชตามความจาํ เปน ในการบริโภคสินคาหรือบริการใหสอคคลองกับวิถีการดําเนินชีวิตไมกักตุน
สินคา

126

2. พิจารณาประโยชนท่จี ะไดรับจากการซอื้ สนิ คาและบริการ
3. ประหยัด ซึ่งควรพิจารณาถึงคุณภาพ ราคาสินคา การบริการที่มีคุณภาพ ยุติธรรมเหมาะสมกับ
คา บรกิ าร
4. มีคานยิ มในการบริโภคสนิ คา ผลิตภัณฑไทย
ในปจจุบันหนวยธุรกิจตาง ๆ มีการโฆษณา ประชาสัมพันธ ขายสินคาและบริการมากข้ึน ซึ่งเม่ือ
บางครง้ั มีการโฆษณาชวนเช่ือเกนิ จริง ทาํ ใหผ ูบ ริโภคไมท ราบความจริงเกย่ี วกับคุณภาพของสินคา ดังน้ันในการ
ซอ้ื สินคาและบรกิ ารใด ๆ ผบู ริโภคจงึ ควรพจิ ารณาถึงคณุ ภาพ ความจําเปนของสนิ คา และบรกิ ารเพ่อื ประโยชน
ของผบู ริโภค

ปจ จัยที่มอี ทิ ธพิ ลตอการบรโิ ภค
1. ราคาของสนิ คา ผบู ริโภคโดยทวั่ ไปจะซ้ือสนิ คาบรกิ ารทเี่ ปน ไปตามความตอ งการ ความจาํ เปน ตอการ
ดาํ รงชวี ติ และมีราคาที่ไมแ พงเกินไปแตม คี ณุ ภาพดี
2. รสนิยมของผบู ริโภค ผบู ริโภคมรี สนยิ มท่ีแตกตา งกัน บางคนมีรสนิยมท่ีชอบสินคาและบริการท่ีมา
จากตางประเทศ ผูบริโภคบางคนมีรสนิยมของความเปนไทย ก็มักจะซ้ือสินคาและบริการที่ผลิตข้ึน
ภายในประเทศเทานน้ั
3. รายไดข องผบู ริโภค รายไดของผูบรโิ ภค เปนปจ จยั ที่มอี ทิ ธิพลตอการบรโิ ภค ถา ผูบรโิ ภคมรี ายไดน อ ย
มักตองการสินคาและบริการที่ราคาถูก เพื่อใหสามารถดํารงชีวิตอยูไดไมขัดสน ถาผูบริโภคมีรายไดสูงมัก
ตอ งการสนิ คาและบรกิ ารท่ีมคี ุณภาพดี แมจะราคาสงู ก็ตาม
4. ระบบซอื้ ขายเงินผอ น เปน ระบบซ้ือขายทีช่ ว ยใหผูมรี ายไดนอ ยมีโอกาสไดบ ริโภคสินคา ที่มรี าคาแพงได
5. การโฆษณา การโฆษณาเปน การทาํ ตลาด ทาํ ใหผ บู รโิ ภครจู ักสนิ คา และบริการ สินคา และบริการทีม่ ี
การทมุ ทุนโฆษณามากๆ มีสวนทาํ ใหผ บู ริโภคหนั ไปซือ้ สนิ คาและบริการนัน้ มากขึน้
6. การคาดคะเนราคาภายหนา ถาผูบริโภคมีการคาดวาสินคาใดมีผลผลิตนอยและราคาจะแพงข้ึน
ผูบ รโิ ภคก็จะมกี ารซ้อื สนิ คาน้ันกนั มาก
7. ฤดกู าล เชน ฤดรู อ น ผบู ริโภคจะหาซ้ือเสอ้ื ผา ท่ีสวมใสส บายไมร อ น ฤดูฝน ผบู รโิ ภคจะหาซอื้ เสือ้ ผา
และเครอ่ื งปอ งกนั ฝนกนั มาก เปน ตน

127

เรอ่ื งท่ี 4 กฎหมายและขอ มลู การคุมครองผบู ริโภค

หนวยงานทีค่ มุ ครองผบู ริโภค

กองคุมครองผูบรโิ ภคดา นโฆษณา 0-2629-7037-9 , 0-2629-7041-3

กองคมุ ครองผูบ รโิ ภคดานฉลาก 0-2629-7048-50 , 0-2629-7052-5

กองคมุ ครองผบู รโิ ภคดา นสญั ญา 0-2629-7061-3 , 0-2629-7065-8

กองเผยแพรและประชาสัมพนั ธ 0-2629-8250-2 , 0-2629-8254-6

กองนติ กิ าร 0-2629-8259-60 , 0-2629-8262-4

สาํ นกั งานเลขานุการกรม 0-2629-8243 , 0-2629-8245-8

การพทิ ักษส ิทธิผ์ บู ริโภค

รัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช 2540 เปน รฐั ธรรมนูญฉบับแรกท่ีใหความสําคัญของ

การคุม ครองผูบรโิ ภค โดยบญั ญตั ถิ ึงสทิ ธขิ องผูบรโิ ภคไวใ นมาตรา 57 วา “สทิ ธขิ องบุคคลซึ่งเปนผูบริโภคยอม

ไดร ับความคุมครอง ทั้งนี้ตามทีก่ ฎหมายบัญญตั ”ิ

พระราชบัญญัติคุมครองผูบริโภค พ.ศ. 2522 ซึ่งแกไขเพิ่มเติม โดยพระราชบัญญัติคุมครอง

ผูบริโภค (ฉบับท่ี 2) พ.ศ.2541 ไดบัญญัติสิทธขิ องผูบริโภคทจ่ี ะไดร ับความคุมครองตามกฎหมาย 5 ประการ

ดังน้ี

1.สิทธิท่จี ะไดร ับขา วสารรวมท้งั คําพรรณนาคุณภาพทถี่ กู ตอ งและเพยี งพอเก่ยี วกบั สินคาหรอื

บริการ ไดแ ก สิทธทิ ีจ่ ะไดรบั การโฆษณาหรอื การแสดงฉลากตามความเปนจรงิ และปราศจากพษิ ภัยแกผ ูบริโภค

รวมตลอดถึงสิทธิท่ีจะไดรับทราบขอมูลเกี่ยวกับสินคาหรือบริการอยางถูกตองและเพียงพอท่ีจะไมหลงผิด

ในการซ้อื สินคา หรือรับบริการโดยไมเ ปนธรรม

2.สทิ ธทิ จ่ี ะมอี ิสระในการเลือกหาสินคาหรอื บริการ ไดแ ก สทิ ธทิ ่จี ะเลอื กซอื้ สินคา หรือรบั บรกิ าร

โดยความสมัครใจของผบู ริโภค และปราศจากการชักจูงใจอนั ไมเ ปนธรรม

3.สทิ ธทิ จ่ี ะไดร บั ความปลอดภัยจากการใชสินคาหรือบริการ ไดแก สิทธิท่ีจะไดรับสินคาหรือบริการ

ที่ปลอดภัย มีสภาพและคุณภาพไดมาตรฐานเหมาะสมแกการใช ไมกอใหเกิดอันตรายตอชีวิต รางกายหรือ

ทรัพยส นิ ในกรณใี ชตามคาํ แนะนําหรอื ระมัดระวงั ตามสภาพของสนิ คาหรอื บรกิ ารน้ันแลว

4.สทิ ธทิ จ่ี ะไดรบั ความเปน ธรรมในการทําสัญญา ไดแก สิทธิที่จะไดรับขอสัญญาโดยไมถูกเอารัดเอา

เปรยี บจากผปู ระกอบธรุ กิจ

5.สิทธทิ ี่จะไดรบั การพิจารณาและชดเชยความเสียหาย ไดแก สิทธิที่จะไดรับการคุมครองและชดใช

คาเสยี หาย เมอ่ื มกี ารละเมดิ สทิ ธิของผูบรโิ ภคตามขอ 1, 2, 3 และ 4 ดังกลา ว

ขอควรปฏิบัตสิ าํ หรบั ผูบริโภคในการซ้อื สนิ คาหรอื บริการ

ขอ ควรปฏบิ ัตหิ ลังจากซอื้ สินคา หรือบริการ ผบู รโิ ภคมีหนาที่ในการใชความระมัดระวัง ตามสมควร

ในการซื้อสนิ คาหรือบริการ ไดแก การใหความสาํ คญั กบั ฉลากของสนิ คา และการโฆษณาสินคา หรือบริการ

1. ผูบริโภคตองตรวจดูฉลากของสินคา เพื่อเปนขอมูลในการเปรียบเทียบสินคาแตละย่ีหอ

กอนตดั สินใจเลือกสนิ คา ฉลากของสนิ คา ท่ีควบคมุ จะตอ งระบุขอความดังตอไปน้ี

128

ชอื่ ประเภท หรือชนิดของสินคาทีแ่ สดงใหเ ขา ใจ ไดวาสนิ คานนั้ คอื อะไร ในกรณีทเ่ี ปน สนิ คาสง่ั หรอื
นาํ เขามาในราชอาณาจักรเพอื่ ขายใหร ะบชุ ื่อประเทศทผ่ี ลติ ดว ย

ชื่อหรอื เครอ่ื งหมายการคา ท่ีจดทะเบยี นในประเทศไทย ของผูผ ลติ เพื่อขายในประเทศไทย
ช่อื หรอื เครื่องหมายการคา ที่จดทะเบยี นในประเทศไทย ของผูส ั่งหรอื นาํ เขา มาในราชอาณาจักร
เพ่อื ขาย
สถานที่ตงั้ ของผูผ ลิตเพอ่ื ขาย หรือของผสู ัง่ หรอื ผนู าํ เขา มาในราชอาณาจกั รเพื่อขายแลว แตก รณี
ตองแสดงขนาดหรือมิติ หรอื ปริมาณ หรอื ปริมาตร หรือน้ําหนักของสินคาแลวแตกรณี สําหรับ
หนวยทใ่ี ชจ ะใชชอื่ เต็มหรือช่อื ยอหรอื สัญลักษณแทนกไ็ ด
ตอ งแสดงวิธใี ช เพื่อใหผ ูบริโภคเขาใจวา สินคา นน้ั ใชเพอื่ สง่ิ ใด
ขอ แนะนาํ ในการใชหรอื หามใช เพื่อความถูกตอ งในการใหป ระโยชนแ กผ ูบรโิ ภค
วนั เดือน ป ทีผ่ ลติ หรือวัน เดือน ป ทีห่ มดอายกุ ารใช หรือ วนั เดอื น ป ทค่ี วรใชกอน วัน เดือน
ป ท่รี ะบุนั้น เพอ่ื ใหเขา ใจในประโยชนของคณุ ภาพหรือคุณสมบตั ขิ องสนิ คาน้ัน (ถา มี)
ราคาโดยระบุหนวยเปน บาท และจะระบุเปนเงนิ สกลุ อนื่ กไ็ ด

2. สอบถามขอเทจ็ จริงเกยี่ วกบั คุณภาพของสนิ คา จากผูขาย หรอื ผูท่ีเคยใชส นิ คา นน้ั แลว
3. ศึกษาเง่ือนไข หรือขอจํากัดของสินคา เชน วัน เดือน ป ท่ีผลิตหรือหมดอายุ วิธีการใชการเก็บ
รักษา คําเตือนหรือขอควรระวังของสินคาใหเขาใจอยางถองแท เพื่อผูบริโภคสามารถใชสินคาไดอยางเต็ม
ประสิทธิภาพและประหยดั
4. รอ งขอใหหนวยงานท่ีเก่ียวของตรวจสอบคุณภาพ และปริมาณของสินคาวาเปนจริงตามท่ีระบุไวท่ี
ฉลากของสนิ คาหรอื ไม เพอ่ื ใหไดสินคาทีม่ ีคณุ ภาพและเปน ธรรมแกผ บู ริโภค
5. ผบู ริโภคอยาดว นหลงเชื่อคาํ โฆษณาของสนิ คา หรือบรกิ ารตองศึกษาเงื่อนไข รายละเอียดอ่ืนๆ ของ
ตัวสินคา หรือบรกิ ารที่อาจไมไดระบุไวในการโฆษณา เน่ืองจากการโฆษณาสินคาหรือบริการของผูประกอบ
ธุรกิจสวนใหญจะเสนอแตขอดีและเง่ือนไขท่ีเปนประโยชนตอผูบริโภค สวนขอเสียมักจะไมกลาวถึงในการ

129

โฆษณา จึงจาํ เปนท่ผี บู ริโภคตอ งศกึ ษาหาความรูเพมิ่ เตมิ จากการสอบถามผูข ายหรือบริษทั ผูผลิตตลอดจนผูมี
ความรู ผูเคยมปี ระสบการณในการใชสินคานัน้ ๆ มาแลว

ขอ ความโฆษณาตอไปน้ี ถอื วา เปน ขอ ความท่ไี มเ ปนธรรมตอผบู รโิ ภค หรือเปน ขอ ความทอี่ าจกอ ใหเ กดิ
ผลเสียหายตอสังคมเปนสวนรวม

ขอความท่ีเปนเท็จหรือเกนิ ความจริง
ขอ ความทก่ี อ ใหเกดิ ความเขา ใจผิดในสาระสาํ คัญเกย่ี วกบั สินคาหรือบรกิ าร ไมวาจะเปน การกระทํา
โดยใชห รืออา งอิงรายงานทางวชิ าการ สถิติหรอื สงิ่ ใดส่ิงหนง่ึ อนั เปน ความจรงิ หรอื เกินความจรงิ หรอื ไมก ต็ าม
ขอความทีเ่ ปน การสนับสนุนโดยตรงหรอื โดยออ มใหม กี ารกระทําผิดกฎหมายหรอื ศีลธรรม หรอื นําไปสู
ความเส่อื มเสียในวฒั นธรรมของชาติ
ขอความท่ีจะทาํ ใหเ กดิ ความแตกแยกหรอื เสอ่ื มเสยี ความสามคั คใี นหมปู ระชาชน
ขอความอยางอ่ืนตามทก่ี าํ หนดในกระทรวงท่ีผปู ระกอบธรุ กจิ ตอ งระบุขอ ความใหครบถว น หากฝา ฝนมี
โทษตามกฎหมาย
ขอ ควรปฏบิ ตั ิหลงั จากซอ้ื สนิ คา หรือบริการ
ผูบริโภคมีหนาท่ีในการเก็บรักษาพยานหลักฐานตางๆ ที่แสดงถึง การละเมิดสิทธิของผูบริโภคไว
เพื่อการเรียกรองตามสิทธิของตน พยานหลักฐานดังกลาว อาจเปนสินคาท่ีแสดงใหเห็นวามีปริมาณ หรือ
คณุ ภาพไมเ ปน ไปตามมาตรฐานทร่ี ะบไุ วใ นฉลาก มคี วามสกปรก หรอื มพี ิษทกี่ อ ใหเ กดิ อันตราย ควรจําสถานท่ี
ซ้ือสนิ คา หรอื บริการน้นั ไว เพ่อื ประกอบการรองเรียนและตองเก็บเอกสารโฆษณาและใบเสร็จรบั เงินเอาไวดวย
เม่ือมีการละเมิดสิทธิของผูบริโภคข้ึน ผูบริโภคมีหนาที่ในการดําเนินการรองเรียน ตามสิทธิของตน
โดยรองเรียนไปยังหนวยงานท่ีเก่ียวของกับการกํากับดูแลสินคาหรือบริการนั้นหรือรองเรียนมาท่ีสํานักงาน
คณะกรรมการคมุ ครองผบู รโิ ภค ตา งจังหวดั รองเรยี นทค่ี ณะอนกุ รรมการการคมุ ครองผบู ริโภคประจําจงั หวดั
การเตรยี มตวั เพื่อรอ งทุกขส ําหรับผบู รโิ ภค
พระราชบญั ญัตคิ มุ ครองผูบริโภค พ.ศ. 2522 ซึง่ แกไขเพ่ิมเติม โดยพระราชบัญญัติคุมครองผูบริโภค
(ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2541 มาตรา 4 ไดบ ัญญตั สิ ทิ ธขิ องผบู รโิ ภคทจ่ี ะไดรับการคุมครอง 5 ประการ ไดแก

สิทธิทจ่ี ะไดรบั ขาวสารรวมทง้ั คําพรรณนาคณุ ภาพที่ถกู ตองและเพยี งพอเก่ียวกับสนิ คาหรือบริการ
สทิ ธทิ ่จี ะมีอสิ ระในการเลอื กหาสนิ คา หรอื บริการ
สิทธิที่จะไดร ับความปลอดภัยจากการใชสินคาหรอื บรกิ าร
สิทธิทีจ่ ะไดร บั ความเปนธรรมในการทาํ สญั ญา
สิทธทิ ี่จะไดรับการพจิ ารณาและชดเชยความเสียหาย
ดังนน้ั การรองทุกขเม่อื ไมไดรบั ความเปน ธรรมจากการซอ้ื สนิ คา หรอื บริการ ถอื เปนเร่อื ง ที่ชอบธรรม
ที่ผูบริโภคควรกระทํา เพื่อใหผูประกอบธุรกิจชดใชความเสียหายและเพื่อเปนการลงโทษหรือปรามมิให
ผปู ระกอบธุรกจิ เอารัดเอาเปรยี บผูบริโภค
การเตรียมตัวของผูบริโภค เพ่ือจะมารองทุกขเปนข้ันตอนท่ีมีความสําคัญ หากเอกสาร หลักฐาน
ที่ผบู รโิ ภคนาํ มาไมครบถวน จะทาํ ใหผูบรโิ ภคเสียเวลาในการยนื่ เร่ือง

130

การเตรยี มเอกสาร หลักฐานของผูรองเรยี น
ผรู อ งเรยี นจะตอ งเตรยี มเอกสาร หลักฐานใหพ รอม เพือ่ จะนาํ มาใชประกอบกับการบนั ทึกคาํ รอ งเรยี น
ใหผูบริโภคย่ืนเร่ืองรองเรียนที่สํานักงานคณะกรรมการคุมครองผูบริโภค (กรุงเทพมหานคร) หรือ
คณะอนกุ รรมการการคุมครองผบู รโิ ภคประจาํ จังหวัด ในจังหวัดที่ทานอาศยั อยู โดยมขี ้ันตอน ดงั น้ี

1. ผูรองเรียนกรอกรายละเอียดในแบบบันทึกคํารองเรียนพรอมแนบเอกสาร (เอกสารลงชื่อ
รบั รองสําเนาทกุ ฉบบั ) มอบใหเ จาหนา ที่

2. ผูรอ งเรยี นกรอกรายละเอยี ดในแบบหนงั สอื มอบอํานาจ (มอบอาํ นาจให สคบ.ดําเนนิ การแทน
ผรู อ ง)

3. กรณีผูบริโภคไมสามารถรองเรียนดวยตนเองได ผูมารองเรียนแทนจะตองมีหนังสือรับรอง
มอบอํานาจจากผูบริโภค (พรอมติดอากรแสตมป จํานวน 30 บาท) นํามาย่ืนตอเจาหนาที่ดวย หากมีขอสงสัย
ประการใดโปรดสอบถามเจาหนา ทีเ่ พ่ิมเตมิ หรือโทรศพั ทต ดิ ตอหนวยงานท่ีใหการคุมครองผบู ริโภค

เร่อื งท่ี 5 ระบบเศรษฐกจิ ของประเทศตาง ๆ ในเอเชยี

ความสาํ คญั ของกลุม ทางเศรษฐกิจในเอเชยี
การรวมกลุมทางเศรษฐกจิ ในภูมิภาคตา ง ๆ
หลักการการรวมกลุมทางเศรษฐกิจ ความสัมพันธของการคาระหวางประเทศมีวิวัฒนาการ
เปล่ียนแปลงไปจากการคาในอดีต ท้ังในรูปแบบทางการคา ขอบขายกิจกรรมทางการคา ประเทศคูคาและ
เทคโนโลยีสารสนเทศทอ่ี ํานวยความสะดวกทางการคา การเจรจาทางการคา เปนเรือ่ งสําคัญ และเปา หมายหลัก
ของผเู จรจาทางการคาทม่ี าจากภาครัฐ คือ เพือ่ สิทธิประโยชนท างการคาของชาตติ นเอง เนื่องจากการแขงขัน
ทางการคา ประเทศตา ง ๆ จงึ มนี โยบายและมาตรการทีใ่ ชบ ดิ เบอื นทางการคา ซึง่ ทําใหก ารคาระหวา งประเทศ
ขาดความเปนธรรมและขาดความเปนเสรี การเจรจาทางการคานั้น มุงหวังวาจะเปนการแลกเปล่ียนหรือ
ลดหยอนสทิ ธพิ ิเศษทางการคา จดั ทําขอตกลงทางการคา ความรวมมือและพัฒนารูปแบบการคา และเพอื่ แกไข
ขอ พพิ าททางการคาระหวา งประเทศ รปู แบบการเจรจาตอ รองทางการคานนั้ สามารถแบงไดตามระดับของการ
เจรจา คอื ทวิภาคี (Bilateral) ซ่งึ เปน ความสมั พันธร ะหวา งประเทศตอประเทศการเจรจามากฝา ย (Plurilateral)
อาทิเชน การเจรจา 3 ฝา ย หรือการเจรจา 4 ฝา ย การเจรจาหลายฝา ยหรือพหุภาคี (Multilateral) ซึ่งเปน การ
เจรจาท่ีมปี ระเทศเขา รว มและใชเ วลายาวนานกวาจะไดข อสรุป การเจรจาตอ รองทางการคาเหลา นี้นําไปสรู ะดบั
ความสมั พันธท างการคา ระหวางประเทศในรูปแบบตาง ๆ ปจจุบันระดับความสัมพันธในระดับกลุมประเทศ
ในภูมภิ าคใกลเ คยี งกนั และมีขอตกลง ตอ กัน (Regional Trade Arrangements) เปนกลุมเศรษฐกิจและเปน
เร่ืองสาํ คญั ตอการพัฒนาท่นี าํ ไปสกู ารคา เสรขี องโลก
รปู แบบของการรวมกลุมทางเศรษฐกจิ
การรวมกลุมทางเศรษฐกจิ มีไดห ลายรูปแบบและมีววิ ฒั นาการแตกตางกันโดยแตละรูปแบบจะมี
ความเขมขนของความสมั พนั ธซ ึง่ กันและกันแตกตางกันไป เชน

131

1. ขอตกลงการใหสิทธิพิเศษทางศุลกากร (Preferential Tariff Agreement) เปนขอตกลง
เพือ่ ลดภาษีใหแกก ันและกนั โดยอัตราภาษีที่เรยี กเกบ็ จะนอยกวา อตั ราภาษที เ่ี รยี กเกบ็ จากประเทศที่สาม เชน
การรวมตัวกันของกลมุ LAIA (Latin American Integration Association) , ASEAN และ Trade Expansion
and Cooperation Agreement เปน ตน

2. สหภาพศุลกากรบางสวน (Partial Customs Union) การรวมตัวทางเศรษฐกิจในรูปแบบนี้
ประเทศทที่ ําขอ ตกลงกันยงั คงอัตราภาษีไวในระดบั เดิม แตมกี ารกาํ หนดอัตราภาษีศุลกากรในการคากับประเทศ
ภายนอกกลมุ รว มกนั

3. เขตการคาเสรี (Free Trade Areas) ในเขตการคาเสรี การซ้ือขายสินคาและบริการระหวาง
ประเทศภาคี สามารถทําไดอ ยา งเสรีปราศจากขอ กดี กนั ทางการคา ท้งั มาตรการทางภาษแี ละมาตรการกีดกัน
ทางการคาที่มิใชภาษี ในขณะเดียวกันแตละประเทศสมาชิกยังคงสามารถดําเนินนโยบายกีดกันทางการคา
กบั ประเทศนอกกลุมไดอ ยา งอสิ ระ เชน การรวมตัวกันของกลุม EFTA , NAFTA และ CER เปน ตน

4. สหภาพศลุ กากร (Customs Union) เปน รูปแบบของการรวมกลมุ ทางเศรษฐกจิ ทีม่ รี ะดบั ความ
เขมขนสูงข้นึ มาอกี ระดบั หนึ่ง โดยการรวมกลุม ในลกั ษณะน้ี นอกจากจะขจัดขอกีดกันทางการคาออกไปแลว
ยังมีการกาํ หนดพกิ ดั อตั ราภาษศี ลุ กากรในการคา กบั ประเทศภายนอกกลมุ รวมกนั และใหม อี ัตราเดยี วกนั ดวย

5. ตลาดรวม (Common Market) รูปแบบของการรวมกลุมประเภทน้ี นอกจากจะมีลักษณะ
เหมือนกับสหภาพศุลกากรแลว การเคลอ่ื นยา ยปจ จัยการผลิต (แรงงาน ทนุ และเทคโนโลย)ี สามารถทําไดอ ยาง
เสรี เชน การรวมตัวกนั ของกลมุ EU กอ นป 1992

6. สหภาพทางเศรษฐกิจ (Economic Union) นอกจากจะมกี ารคา เสรี การเคลือ่ นยายปจ จัยการ
ผลติ อยางเสรี และนโยบายการคา รว มแลว ยงั มีการประสานความรวมมือกันในการดําเนนิ นโยบายทางเศรษฐกิจ
ท้งั นโยบายการเงนิ และการคลังอีกดว ย เชน การรวมตวั ของกลุม EU ในปจจุบัน

7. สหภาพทางเศรษฐกจิ แบบสมบรู ณ (Total Economic Union) เปนการรวมตวั ทางเศรษฐกิจ
ทีม่ คี วามเขม ขนมากที่สุด จะมีการจัดตง้ั รฐั บาลเหนือชาติ และมนี โยบายทางเศรษฐกิจเดียวกัน

การมีขอ ตกลงทางการคาเสรแี ละบทบาทของ WTO
แกตตหรือองคการการคาโลก (WTO) ในปจจุบันมีวัตถุประสงคที่สําคัญประการหนึ่งคือ ตองการให
การคา โลกดาํ เนนิ ไปอยา งเสรี บนพน้ื ฐานของความเทาเทียมกัน คือ ไมมกี ารเลอื กปฏิบัติระหวางประเทศภาคี
สมาชกิ
การจดั ต้ังกลุม เศรษฐกิจในระดบั ภมู ิภาคไมวา จะอยใู นรปู ทวิภาคหี รอื พหุภาคีความเปนเสรีทางการคา
มากข้นึ ระหวางประเทศในกลุม แตไ มอาจหลีกเลยี่ งการกดี กันทางการคา ตอ ประเทศนอกกลุมไปได เม่ือพิจารณา
จากบทบญั ญัติของ WTO จะเห็นไดว า การรวมกลมุ หรือการทาํ ความตกลงทางการคาระดบั ภูมภิ าคเชน นเี้ ปน สงิ่
ที่ดําเนินการได ถือวาเปน “ขอยกเวน” อยางหน่ึงของ WTO ท่ีประเทศภาคีสมาชิกสามารถเลือกปฏิบัติได
ระหวางประเทศในกลุมกับประเทศนอกกลุม แตจะตองดําเนินการใหสอดคลองกับเงื่อนไขที่กําหนดไวใน
บทบัญญตั ิมฉิ ะนัน้ อาจจะขัดกับพนั ธกรณภี ายใต WTO ได

132

การจัดตง้ั กลุมเศรษฐกจิ ตามมาตรา 24 นั้น มีอยู 3 รปู แบบ คือ
1. สหภาพศุลกากร
2. เขตการคาเสรี
3. ขอตกลงชว่ั คราวกอนทีจ่ ะจดั ต้งั สหภาพศลุ กากรหรือเขตการคาเสรี

เหตุผลของการรวมกลมุ ทางเศรษฐกจิ
ประเทศเลก็ ทกี่ าํ ลงั พัฒนากอตัวเปนกลุมเศรษฐกิจมากขึ้น เพราะนานาประเทศตระหนักวาการที่มี
ตลาดใหญ การรวมใชทรัพยากร การแบง งานกนั ทาํ อยา งมีประสทิ ธภิ าพ โดยเฉพาะประเทศท่ีอยูในอาณาบรเิ วณ
ใกลเ คียงกนั จะนาํ ไปสูพ ฒั นาการทางเศรษฐกจิ ทแ่ี ขง็ แกรง และสามารถแขง ขนั กับตลาดใหญ ๆ ได
ประเทศไทยไดรว มมือทางเศรษฐกจิ กบั ประเทศอื่น ๆ อยางกวางขวาง และไดเขารวมเปน สมาชิกของ
องคก รระหวา งประเทศหลายองคก ร ดงั นี้
1. กลุมอาเซยี น หรอื สมาคมประชาชาติเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต (Association of Southeast Asian
Nations : ASEAN) ประกอบดว ย 6 ประเทศ ไดแ ก อนิ โดนเี ซยี มาเลเซีย ฟลิปปนส สิงคโปร บรูไน และไทย
สํานกั งานใหญต ั้งอยทู ีเ่ มืองจาการตา ประเทศอนิ โดนีเซยี
องคกรนมี้ วี ัตถุประสงค เพื่อสงเสริมความรวมมือทางเศรษฐกิจ วิทยาศาสตร และเทคโนโลยี สังคม
และวัฒนธรรม ตลอดจนการเมืองระหวา งประเทศสมาชกิ
จากการกอต้ังกลุมอาเซียน มาต้ังแต พ.ศ. 2510 มาจนถึงปจจุบัน ประเทศสมาชิกอาเซียน
มีการขยายตัวทางเศรษฐกิจอยางรวดเร็ว โครงสรางทางเศรษฐกิจก็เปล่ียนแปลงจากภาคเกษตรไปสู
ภาคอตุ สาหกรรมมากขนึ้ สง ผลใหป ระเทศสมาชิกประสบปญหาทั้งทางดานการขาดดุลการคา การเพิ่มอัตรา
คา จา งแรงงาน และการขาดแคลนการบริการพน้ื ฐาน
2. กลุมเอเปค (Asia-Pacific Economic Cooperation : APEC) กอตงั้ ขน้ึ เมอ่ื พ.ศ. 2532 มีสมาชิก 12
ประเทศ ไดแก สหรัฐอเมรกิ า เกาหลใี ต สงิ คโปร ฟลิปปนส นิวซีแลนด มาเลเซีย ญ่ีปุน อินโดนีเซีย แคนาดา
บรไู น ออสเตรเลีย และไทย
องคก รน้ีมวี ัตถปุ ระสงคเพ่อื สง เสริมความรวมมือในการแกปญหารวมกนั สงเสรมิ การคาเสรี ตลอดจน
การปรบั ปรงุ แบบแผนการติดตอ การคา ระหวางกนั และเพอื่ ตั้งรบั การรวมตวั เปน ตลาดเดยี วกนั ระหวางประเทศ
สมาชิก
3. คณะกรรมาธิการเศรษฐกิจและสังคมสําหรับเอเชียและแปซิฟก (Economic and Social
Commission for Asia and pacific : ESCAP)
องคกรนี้เปนองคกรที่จัดต้ังขึ้นโดยองคการสหประชาชาติ มีวัตถุประสงคเพื่อสงเสริมความรวมมือ
ในการพัฒนาดานเศรษฐกจิ และสงั คมของประเทศสมาชิกที่อยูในเอเชียและแปซิฟก รวมท้ังประเทศไทยดวย
ESCAP เปนองคกรท่ีขยายมาจากคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจแหงเอเชียและตะวันออกไกล (Economic
commission for Asia and the Far East : ECAFE) ซง่ึ จดั ต้งั ขน้ึ เม่ือ พ.ศ. 2490 และใน พ.ศ. 2517 ไดข ยาย
มาเปน ESCAP ทง้ั น้ีเพื่อใหค รอบคลุมประเทศในพน้ื ทีเ่ อเชียและแปซฟิ ก ทงั้ หมด ประเทศท่เี ปนสมาชิกจะไดรับ
ความชว ยเหลือในการพฒั นาเศรษฐกจิ และสังคม สํานักงานต้งั อยทู ี่กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย

133

4. ขอตกลงทั่วไปวาดวยภาษีศุลกากรและการคา (General Agreement of Tariffs and Trade :
GATT) กอตั้งเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2490 มีประเทศสมาชิกเกือบท่ัวโลก ประเทศไทยเขาเปนสมาชิก
เมื่อวนั ที่ 20 พฤศจิกายน 2525 องคกรนมี้ วี ตั ถปุ ระสงคเ พ่อื สงเสรมิ ระบบการคาเสรีและสงเสริมสัมพันธภาพ
ทางการคา และเศรษฐกจิ ระหวางประเทศ โดยทุกประเทศสมาชิกตองปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บของ GATT ประเทศ
ไทยไดรับการสงเสริมดานการขยายตวั ทางการคา ทําใหค วามเสยี เปรยี บดา นการเจรจาการคาระหวา งประเทศ
กบั มหาอํานาจทางเศรษฐกจิ ลดลงไปมาก

ลักษณะ ประเภทสินคาของประเทศในเอเชีย
ประเทศตาง ๆ ในเอเชียมีการผลิตสินคาที่มีลักษณะคลายคลึงกัน เนื่องจากลักษณะ
ภูมปิ ระเทศท่เี ปนที่ตัง้ ของประเทศ ท่สี ามารถผลิตสินคา ไดดี โดยเฉพาะผลผลิตท่ีเปนอาหารของโลกท่ีไดจาก
การเกษตร เชน ขาว ยางพารา มันสําปะหลัง แตก็มีหลายประเทศ เชน จีน ญ่ีปุน อินเดีย ท่ีพลิกผันไปผลิต
สนิ คา ทีเ่ ปนเทคโนโลยสี มัยใหม เชน ยานยนต อุปกรณไ ฟฟา คอมพิวเตอร และอนื่ ๆ
ประเทศไทย มีการผลิตสนิ คาท่สี ง ออกขายทัว่ โลก สนิ คาเกษตรสง ออกสําคญั ท่นี าํ รายไดเขาประเทศ
สูงสดุ 10 อันดับแรก ไดแก ยางพาราและผลติ ภัณฑ ขา วและผลติ ภัณฑ ปลาและผลิตภัณฑ กุงและผลิตภัณฑ
ไมและผลิตภัณฑ มันสําปะหลังและผลิตภัณฑ น้ําตาลและผลิตภัณฑ ผลไมและผลิตภัณฑกระดาษและ
ผลติ ภณั ฑเ นื้อไก
นอกจากนนั้ ยงั มีสนิ คา ที่ประเทศไทยทาํ การคาระหวางประเทศ เชน สง่ิ ทอและวสั ดุสง่ิ ทอ การออกแบบ
ผลิตภณั ฑ อญั มณี และอุตสาหกรรมการทองเทยี่ ว
อนิ โดนเี ซยี มีทรพั ยากรปาไม พ้ืนที่สวนใหญเปนปาดงดิบ เปนประเทศท่ีมีปาไมมากที่สุดในเอเชีย
ตะวนั ออกเฉยี งใต ผลติ ผลจากปา ไมสวนใหญเปนไมเน้อื แข็ง แรธาตุ แรธ าตุทีส่ าํ คัญ ไดแก น้ํามนั ปโ ตรเลียม
ทํารายไดใหกับประเทศมากท่ีสุด อินโดนีเซียเปนสมาชิกขององคการประเทศ ผูสงนํ้ามันเปนสินคาออก
เกษตรกรรม มกี ารปลูกพชื แบบขน้ั บันได พชื เศรษฐกจิ ไดแก ขาว ยาสบู ขา วโพด เคร่ืองเทศ ประมง ลักษณะ
ภมู ิประเทศเปนหมเู กาะทําใหอ นิ โดนีเซียสามารถจบั สตั วนํ้าไดมาก อตุ สาหกรรม อุตสาหกรรมท่ีสําคัญ ไดแก
การกลั่นน้าํ มนั การตอเรือ
ญี่ปนุ การสงออกของญปี่ ุนสินคา สงออกของญ่ปี นุ ทส่ี ําคญั เปน ประเภทยานพาหนะและอุปกรณข นสง
เคร่อื งจกั ร และสินคา อเิ ลก็ ทรอนกิ ส เรือ ผลติ ภัณฑเ ภสัชกรรม เครอื่ งสําอาง รถไฟ/รถรางและอปุ กรณ รวมถึง
ผลิตภัณฑจ ากกระดาษ เชน การบรรจภุ ัณฑ
สิงคโปร ไมม ีทรัพยากรธรรมชาติของตนเอง ไมม แี รธาตใุ ดๆ แมกระทั่งนาํ้ จดื ยงั ไมมีเพียงพอ ตองพึ่ง
แหลง นํา้ จดื จากมาเลเซีย อตุ สาหกรรมสําคัญๆ โดยนําเขาวัตถุดิบจากประเทศเพื่อนบาน เชน อุตสาหกรรม
กลั่นนํ้ามัน โดยซ้ือนํ้ามันดิบจากอินโดนีเซียและบรูไน นอกจากนี้ยังมีอุตสาหกรรมถลุงแรเหล็กและดีบุก
อุตสาหกรรมเคมี อุตสาหกรรมเคร่อื งใชไฟฟา อุตสาหกรรมผลิตรถยนตแ ละชนิ้ สว นอะไหล ฯลฯ

134

สาธารณรัฐประชาชนลาว สินคาสงออกของลาว ไดแก ไมและไมแปรรูป สินคาประมงและสัตว
แรธาตุ สินคาการเกษตร เชน ชา กาแฟ เครื่องเทศ ฯลฯ เครื่องนุงหม พาหนะและอะไหล หนังสัตวและ
ผลิตภัณฑห นังฟอก เครอื่ งจกั รกลท่ไี มใ ชไ ฟฟา และสวนประกอบ เครื่องพลาสตกิ ผลิตภัณฑและเครอื่ งอุปโภค

เวียดนาม สินคาสงออกที่สําคัญของเวียดนาม ไดแก ขาว นํ้ามันดิบ ส่ิงทอและเสื้อผาสําเร็จรูป
รองเทา ผลติ ภัณฑส ตั วน าํ้ ทะเล ไมและเฟอรนเิ จอร กาแฟ

สาธารณรัฐแหง สหภาพพมา (เมียนมาร) รัฐบาลพมาประกาศนโยบายตั้งแตเขายึดอํานาจการ
ปกครองใหม ๆ ท่ีจะเปลยี่ นแปลงเศรษฐกิจพมา จากระบบวางแผนสว นกลาง (Centrally-planned economy)
เปนระบบตลาดเปด ประเทศ รองรับและสง เสรมิ การลงทนุ จากภายนอก สง เสริมการสง ออก การทอ งเท่ยี ว และ
ขยายความรวมมอื ทางเศรษฐกิจกบั ภมู ภิ าค แตใ นทางปฏิบัติการปรับโครงสรางเศรษฐกิจของพมาไมคืบหนา
รัฐบาลพมา ไมไ ดดาํ เนนิ การในทิศทางดังกลาวอยางเต็มที่ รัฐบาลยังคงคุมและแทรกแซงภาคการผลิตตาง ๆ
อยางเขมงวด มีการเปลย่ี นแปลงกฎระเบียบดา นการคา การลงทุน

ดานเกษตรกรรม รฐั บาลพมาใหค วามสําคัญตอการผลิตและสงออกผลผลิตถั่ว ขาว ยางพารา ไดปรับ
ระบบการสง ออกถ่ัวขนึ้ ใหม เพือ่ ใหเ กดิ ความคลอ งตวั และจงู ใจใหเกษตรกร ขยายการเพาะปลูก และรฐั บาลพมา
พยายามสงเสรมิ โครงการปลูกขา วเพือ่ การสงออก ปจ จุบนั แมว า รฐั บาลพมา ยังไมไดดําเนินการใด ๆ ที่สําคัญ
เพ่ือปฏิรูประบบเศรษฐกิจมหภาค แตพยายามเรงการพัฒนาภาคการเกษตร การสงเสริมการลงทุนจาก
ตา งประเทศ การสงเสรมิ การทองเทีย่ ว การนาํ ทรัพยากรมาใชโดยเฉพาะกาซธรรมชาติและพลงั นํ้า

135

ประเทศจนี มปี ระชากรมาก และอาณาเขตกวา งขวางเปน ที่สองของโลก ผลผลิตตา ง ๆ สวนใหญ
เพื่อเลี้ยงชีพคนในประเทศ แตอยางไรก็ตามรัฐบาลไดกําหนดนโยบายเพ่ือการพัฒนาเศรษฐกิจใหสามารถ
สงออกไปยงั นานาประเทศได โดยเนนศกั ยภาพของพลเมอื งเปนสําคัญ เชน ทางตะวันตกเฉียงเหนือ มีแรเหล็กมาก
ก็จะเนนการเจรญิ เติบโตดานการผลิตเหลก็ กลา และผลติ ภณั ฑท่ีทาํ จากเหลก็ เมอื งที่เปนกลางการคาก็เนนการ
บริการสงออก การผลิตสนิ คายานยนต เคร่อื งใชไฟฟาและอเี ล็กทรอนกิ ส เชน เซี่ยงไฮ เมืองที่มี

ทรัพยากรธรรมชาติสวยงาม ก็เนนธุรกิจการทองเท่ียว และที่สําคัญผลผลิตทางการเกษตรที่เปนของจีน
สามารถสงออกจาํ หนา ยเปนคูแ ขง ท่ีสาํ คญั ของประเทศในภูมภิ าคเอเชีย เชน ผัก ผลไม และอาหารทะเล
เปนตน

เรือ่ งที่ 6 ประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น

1. ความเปน มา
อาเซยี นหรอื สมาคมประชาชาติแหงเอเชียตะวันออกเฉียงใต ( Association of South East Asian.

Nation : ASEAN) เปนองคกรระหวางประเทศระดับภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตกอตั้งขึ้น เมื่อวันท่ี 8
สงิ หาคม 2510 จนถงึ ปจจุบนั มสี มาชิกรวมทัง้ สิน้ 10 ประเทศ ไดแก ประเทศไทย, มาเลเชีย , สาธารณรัฐ
ฟลิปปนส , อินโดนีเชีย , สาธารณรัฐสิงคโปร , บรูไนดารุสซาลาม , สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม ,
สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว , สหภาพพมา และราชอาณาจักรกัมพูชา การกอตั้งมีวัตถุประสงค

136

เพ่ือสรางสันติภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต สงเสริมความรวมมือซ่ึงกันและกันอันจะนํามาสู
ความมัน่ คงทางการเมอื งความเจรญิ ทางเศรษฐกิจ สงั คม และวัฒนธรรม

ในยุคท่สี ถานการณโ ลกมีการเปล่ียนแปลงไปอยางรวดเรว็ การรวมตัวกนั ของประเทศในกลุมอาเซียน
ท้ัง 10 ประเทศ ใหเขมแข็ง จะทําใหประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต สามารถเผชิญกับการ
เปลย่ี นแปลงและปญหาไดดีย่งิ ขนึ้ อกี ทง้ั ยงั เปนการเพมิ่ ขีดความสามารถในการแขงขัน เพราะการที่มีสมาชกิ
ถงึ 10 ประเทศ มีทาทเี ปนหนึง่ เดยี วในเวทรี ะหวา งประเทศ ทาํ ใหอ าเซียนมคี วามนา เช่อื ถอื และมอี าํ นาจตอ รอง
ในเวทีระหวางประเทศมากข้ึน ดังนั้นในการประชุมผูนําอาเซียน ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2546 ที่บาหลี ผูนํามี
ความเหน็ ตรงกนั วา อาเซยี นควรรวมมือกนั ใหเ หนยี วแนน เขมแข็งและมนั่ คงยงิ่ ข้นึ จึงมีการลงนามในปฏิญญาวา
ดว ยความรว มมืออาเซียนเพื่อกําหนดใหมกี ารสรางประชาคมอาเซียนขึ้นภายในป 2563 ตอมาไดมีการเล่ือน
กาํ หนดการรวมตัวในป พ.ศ. 2558 โดยประชาคมอาเซียนประกอบดว ย 3 เสาหลัก ไดแก ประชาคมเศรษฐกิจ
อาเซียนประชาคมสังคม – วัฒนธรรมอาเซยี น และประชาคมความมัน่ คงอาเซียน ซ่ึงในทนี่ เ้ี ราจะเรียนรูเฉพาะ
เรอ่ื งประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน

ประชาคมเศรษฐกิจ (ASEAN Economic Comunity : AEC) เปนการรวมกลุมของประเทศสมาชิก
ของอาเซียนทงั้ 10 ประเทศ ท่ีเนนใหค วามสําคัญในเร่อื งการสรา งความแข็งแกรงทางเศรษฐกิจอยางตอเนื่อง
โดยท่ีประชุมสุดยอดอาเซียน (ASEAN Summit) ครั้งท่ี 8 เมื่อ เดือนพฤศจิกายน 2545 โดยเห็นชอบให
อาเซยี นกําหนดทศิ ทางการดําเนินงานเพอ่ื มุง ไปสกู ารเปนประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน เพอ่ื ใหอาเซียนปรับปรุง
กระบวนการดําเนินงานภายในของกลมุ อาเซียนใหม ปี ระสิทธภิ าพย่ิงข้ึน ซง่ึ ในการประชุมสุดยอดอาเซียนในป
2546 ผูนําอาเซียนไดอ อกแถลงการณเห็นชอบใหม กี ารรวมตวั ไปสูก ารเปน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนภายใน
ป 2558 และเรง รัดการรวมกลุม เพื่อเปด เสรีสนิ คา และบริการสาํ คญั ใน 12 สาขา ไดแก การทอ งเท่ียว การบิน
ยานยนต ผลิตภัณฑไม ผลิตภัณฑยาง ส่ิงทอ อิเล็กทรอนิกส สินคาเกษตร ประมง เทคโนโลยีสารสนเทศ
สขุ ภาพ และ โลจิสติกส

2. ความสาํ คัญ
ทามกลางบริบททางเศรษฐกิจ การคาและการลงทุนระหวางประเทศที่มีการแขงขันสูงอันสงผล

ใหป ระเทศตา ง ๆ ตอ งปรบั ตวั เองเพอื่ ใหไ ดรับประโยชนจากระบบเศรษฐกจิ โลก รวมถึงการรวมกลมุ การคากัน
ของประเทศตา ง ๆ อาทิ สหภาพยโุ รป และเขตการคา เสรีอเมรกิ าเหนอื ผูนาํ ประเทศสมาชกิ อาเซียนไดเหน็ ชอบ
ใหจัดต้ัง “ประชาคมเศรษฐกิจของอาเซียน” ภายในป 2585 เพ่ือท่ีจะใหภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต
มคี วามมั่นคง มัง่ คัง่ และสามารถแขง ขันกับภมู ิภาคอนื่ ๆ ได โดยยดึ หลัก ดังน้ี

1. มงุ ทจี่ ะจดั ต้ังใหอาเซียนเปนตลาดเดยี วและเปน ฐานการผลติ รวมกัน
2. มงุ ใหเ กดิ การเคลอื่ นยา ยเงนิ ทนุ สนิ คา การบรกิ าร การลงทนุ แรงงานฝมอื ระหวา งประเทศ
สมาชกิ โดยเสรี
3. ใหค วามชว ยเหลอื แกประเทศสมาชกิ ใหมของอาเซียน (ราชอาณาจักรกัมพูชา สาธารณรัฐ
ประชาธปิ ไตยประชาชนลาว สหภาพพมา และสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม หรือ CLMV) เพื่อลดชองวาง

137

ของระดบั การพฒั นาของประเทศสมาชิกอาเซียน และชวยใหประเทศสมาชิกเหลาน้ีเขารวมในกระบวนการ
รวมตัวทางเศรษฐกิจของอาเซียน สงเสริมใหอาเซียนสามารถรวมตัวเขากับประชาคมโลกไดอยางไมอยูใน
ภาวะทเ่ี สยี เปรยี บและสง เสรมิ ขีดความสามารถในการแขงขนั ของอาเซยี น

4. สงเสริมความรวมมือในนโยบายการเงินและเศรษฐกิจมหภาค การพัฒนาโครงสราง
พื้นฐานและการคมนาคมความรวมมือดานกฎหมาย การพัฒนาความรวมมือดานการเกษตร พลังงาน
การทองเทยี่ ว การพัฒนาทรพั ยากรมนุษย โดยการยกระดับการศกึ ษาและการพฒั นาฝมือ ประชาคมเศรษฐกจิ
ของอาเซยี น จะเปนเครอ่ื งมือสาํ คญั ที่จะชว ยขยายปริมาณการคาและการลงทุนภายในภูมิภาค ลดการพ่ึงพา
ตลาดของประเทศในโลกท่ีสาม สรางอํานาจการตอรองและศักยภาพในการแขงขันของอาเซียนในเวที
เศรษฐกจิ โลก เพมิ่ สวสั ดกิ ารและยกระดบั ความเปน อยขู องประชาชนของประเทศสมาชกิ อาเซียน

หากอาเซียนสามารถสรางประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี นไดสาํ เร็จ ประเทศไทยจะไดประโยชนจากการ
ขยายการสงออก โอกาสทางการคา และเปด โอกาสการคาบรกิ ารในสาขา ท่ีประเทศไทยมีความเขมแข็ง เชน
การทองเทีย่ ว โรงแรมและภัตตาคาร สุขภาพ ฯลฯ ซ่งึ อาเซยี นยังมีความตอ งการดานการบรกิ ารเหลา นี้อีกมาก
นอกจากน้ียังชวยเสริมสรางโอกาสในการดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากตางประเทศมายังอาเซียน ซ่ึงจะเพิ่ม
อาํ นาจการตอรองของอาเซยี นในเวทกี ารคาโลก และยกระดับความเปน อยขู องประชาชนในอาเซยี นโดยรวมให
ดยี ่งิ ขนึ้
3. กฎบัตรอาเซียน

กฎบัตรอาเซียนเปรียบเสมือนรัฐธรรมนูญของอาเซียนที่จะทาํ ใหอาเซียนมีสถานะเปนนติ ิบคุ คล
เปนการวางกรอบทางกฎหมายและโครงสรา งองคก รใหก ับอาเซียน

ผูนําอาเซียนไดล งนามรับรองกฎบัตรอาเซียนในการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 13 เมื่อวันที่ 20
พฤศจิกายน 2550 ในโอกาสครบรอบ 40 ป ของการกอตงั้ อาเซยี น ณ ประเทศสิงคโปร เพื่อใหประชาคมโลก
ไดเห็นถงึ ความกาวหนา ของอาเซียนท่จี ะกาวเดินไปดวยกนั อยา งมัน่ ใจระหวา งประเทศสมาชิกทั้ง 10 ประเทศ
และถอื เปนประวตั ิศาสตรจ ะปรบั เปลี่ยนอาเซียนใหเปนองคกรท่ีมีสถานะเปนนิติบุคคลในฐานะที่เปนองคกร
ระหวางรัฐบาล ทง้ั นปี้ ระเทศสมาชกิ ไดใ หสตั ยาบนั เปน กฎบัตรอาเซียนครบท้ัง 10 ประเทศแลว เม่อื วันที่ 15
พฤศจิกายน 2551 ดังนน้ั กฎบัตรอาเซียนจึงมีผลบงั คับใชต ัง้ แตว นั ท่ี 15 ธันวาคม 2551 เปนตน ไป

วตั ถุประสงคข องกฎบัตรอาเซียน
1. เพ่ือใหองคกรที่มีประสิทธิภาพ มีประชาชนเปนศูนยกลางและเคารพกฎกติกาในการ

ทํางานมากขึน้
2. เพื่อเสริมสรางกลไกตรวจสอบเฉพาะและติดตามการดําเนินการตามความตกลงตาง ๆ

ของประเทศสมาชิก ใหมผี ลเปนรูปธรรม
3. เพอื่ ปรบั ปรุงโครงสรางการทํางานและกลไกตา ง ๆ ของอาเซยี นใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น

และเพ่มิ ความยืดหยนุ ในการแกไ ขปญหา

138

4. ความรวมมอื ดา นเศรษฐกิจ
ความรว มมอื ดา นเศรษฐกิจของอาเซียนเร่ิมมีเปาหมายชัดเจนเร่มิ นําไปสกู ารรวมตวั ทางเศรษฐกิจของ

ประเทศในภูมิภาคอาเซียน นับต้ังแตการจัดตั้งเขตการคาเสรีอาเซียน (AFTA) ข้ึนและนับแตนั้นมากิจกรรม
อาเซียนไดข ยายครอบคลุมไปสทู ุกสาขาหลักทางเศรษฐกิจ รวมท้ังในดานการคาสินคาและบริการการลงทุน
มาตรฐานอุตสาหกรรมและการเกษตรกรรม ทรัพยสินทางปญญา การขนสง พลังงาน และการเงิน
การคลัง เปน ตน ความรวมมือทางเศรษฐกจิ ของอาเซยี นท่สี ําคัญ มดี งั น้ี

4.1 เขตการคาเสรอี าเซยี น (ASEAN Free Trade Area หรือ AFTA)
เขตการคาเสรอี าเซยี น หรือ AFTA เปนขอตกลงทางการคาสําหรับสินคาที่ผลิตภายในประเทศ

สมาชิกอาเซียนทั้งหมด ทําข้ึนเม่ือป พ.ศ. 2535 มีวัตถุประสงคเพ่ือเพ่ิมขีดความสามารถในการแขงขันของ
อาเซียน ในฐานะทีเ่ ปนการผลิตท่ีสาํ คญั ในการปอ นสนิ คา สูตลาดโลก โดยอาศยั การเปด เสรีดานการคา การลด
ภาษี และยกเลิกอุปสรรคขอกีดขวางทางการคาท่มี ใิ ชภ าษี

4.2 เขตการลงทุนอาเซยี น (ASEAN Investment Area หรือ AIA)
ทปี่ ระชุมสดุ ยอดอาเซียนคร้งั ท่ี 5 เม่อื เดอื นธนั วาคม 2538 ที่กรุงเทพฯ ไดเห็นชอบใหจัดตั้งเขต

การลงทนุ อาเซียน เปนเขตการลงทุนเสรีที่มีศักยภาพโปรงใสเพื่อดึงดูดนักลงทุนทั้งจากภายในและภายนอก
ภูมิภาค ความตกลงครอบคลุมการลงทุนในอุตสาหกรรม 5 สาขา คือ สาขาอุตสาหกรรมการผลิต เกษตร
ประมง ปา ไม และเหมอื งแร และภาคบรกิ ารทีเ่ กี่ยวเนื่องกับ 5 สาขาการผลิตดังกลาว ยกเวน การลงทุนดาน
หลกั ทรัพยและการลงทุนในดา นซึง่ ครอบคลมุ โดยความตกลงอาเซยี นอนื่ ๆ

4.3 ความริเร่ิมเพ่ือการรวมตัวของอาเซยี น (Initiative for ASEAN Integration หรอื IAI)
การรวมตัวของประเทศสมาชิก เพ่ือลดชองวางดานการพัฒนาระหวางประเทศสมาชิกเกา

(ไทย มาเลเซยี ฟล ปิ ปนส สิงคโปร บรูไน อินโดนีเซีย) กับสมาชิกใหมของอาเซียน (สหภาพพมา สาธารณรัฐ
ประชาธิปไตยประชาชนลาว ราชอาณาจักรกัมพูชา และสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม) โดยใหประเทศ
สมาชกิ เกา รวมกันจดั ทําโครงการใหความชวยเหลอื แกประเทศใหม ครอบคลมุ 4 ดา น ไดแก โครงสรา งพ้ืนฐาน
การพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ย เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอ่ื สาร

4.4 ความรว มมือดา นอตุ สาหกรรม (ASEAN Industrial Cooperation Scheme หรือ AICO)
ความรวมมือดานอุตสาหกรรมของอาเซียน เปนโครงการความรวมมือที่มุงสงเสริมการลงทุน

ในอุตสาหกรรมท่ีใชเทคโนโลยีเปนฐานการผลิต โดยยึดหลักของการใชทรัพยากรรวมกัน การแบงสวน
การผลติ ตามความสามารถ และความถนัด

4.5 กรอบความตกลงดา นการคาบริการ (ASEAN Framework Agreement on Services หรือ
AFAS)

เปนการกําหนดกรอบการเปดเสรีการคาการบริการในสาขาการบริการตาง ๆ ของอาเซียน
โดยจัดทําขอผูกพันในดานการเปดตลาด (market access) การใหการปฏิบัติเยี่ยงคนในชาติ (National
Treatment) และดานอื่น ๆ (additional commitments) นอกจากน้ี สมาชิกอาเซียนยังตองเรงรัดเปด ตลาด
ในสาขาบริการที่เปนสาขาสําคัญ 5 สาขา ไดแก สาขาโทรคมนาคมและเทคโนโลยีสารสนเทศ สาขาสุขภาพ

139

สาขาการทอ งเที่ยว สาขาการบิน และสาขาบริการโลจิสตกิ ส ทง้ั นเ้ี พ่ือใหอาเซียนมีความพรอมในการกาวไปสู
การเปน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในป 2558 ตอ ไป

4.6 ความรวมมือดานเทคโนโลยีสารสนเทศและอิเล็กทรอนิกส (e-ASEAN Framework
Agreement)

ผูนําของอาเซียน ท้ัง 10 ประเทศ รวมกันลงนามในกรอบความตกลงดานอิเล็กทรอนิกสของ
อาเซียน ซ่ึงเปนขอตกลงที่กําหนดแนวทางเสริมสรางความรวมมือระหวางประเทศสมาชิกอาเซียนในดาน
เทคโนโลยีสารสนเทศและสื่อสาร (Information Technology and Communication-ICT) เพื่อพัฒนา
เทคโนโลยีสารสนเทศและสอื่ สาร ในภมู ภิ าคใหสอดคลอ งกนั และเปนไปในทศิ ทางเดียวกัน โดยมีมาตรการ
ที่ครอบคลมุ ท้งั 5 ดาน ดังน้ี

1) การพัฒนาเช่ือมโยงโครงสรางพนื้ ฐานดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศของอาเซียน
(ASEAN Information Infrastructure) ใหสามารถติดตอ ถงึ กนั ไดอ ยางทว่ั ถงึ กันและดวยความเรว็ สูง

2) การอํานวยความสะดวกดานพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (e-Commerce) โดยการออกกฏหมาย
และระเบียบดานพาณิชยอิเล็กทรอนิกสที่สอดคลองกับมาตรฐานระหวางประเทศ และมีระบบรักษา
ความปลอดภัยที่เปนมาตรฐานสากล เพอ่ื สรา งความเชอ่ื มนั่ แกผบู ริโภค

3) สงเสริม และเปดเสรีดานการคาสินคา บริการ และการลงทุนดานเทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่อสาร (ICT) โดยประเทศสมาชิกอาเซียนจะยกเลิกภาษีและอุปสรรคทางการคา ไมใชภาษสี าํ หรบั สินคา ICT

4) สรางสังคมอิเล็กทรอนิกส (e-Society) เสริมสรางความสามารถและพัฒนาอิเล็กทรอนิกส
เพือ่ ประโยชนตอสังคม

5) สรางรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส (e-Government) สงเสริมใหมีการใช ICT ในการบริการของ
ภาครัฐใหม ากขึน้

4.7 ความรว มมอื ดานการเงนิ การคลัง (Financial Cooperation)
เปน กรอบความตกลงความรว มมือท่ีเนนการสรางกลไกการสนับสนุนเก้ือกูลระหวางกันในเรื่อง

การเงินการคลงั ของประเทศสมาชกิ เพอื่ ดแู ลสภาวะเศรษฐกิจดา นการเงิน
1) อาเซียนไดจัดตั้งระบบระวังภัยอาเซียน (ASEAN Surveillance Process) ข้ึน เมื่อวันท่ี 4

ตุลาคม 2541 เพ่อื สอดสอ งดูแลสภาวะเศรษฐกจิ และการเคลอ่ื นยายเงินทุนในภูมิภาค โดยใหมีการหารือและ
แลกเปลยี่ นขอคดิ เหน็ เกีย่ วกบั ภาวะเศรษฐกจิ ในประเทศสมาชิกในภูมภิ าคและในโลก โดยธนาคารพฒั นาเอเชยี
(ADB) ไดสนับสนุนและใหความชวยเหลือทางวิชาการและเงินทุนโดยการจัดการฝกอบรมดานเทคนิค
แกเจาหนาท่ีประเทศสมาชิก และในการจัดต้ัง ASEAN Surveillance Technical Support Unit
ในสํานักงานเลขาธิการอาเซยี นเพอื่ สนับสนุนระบบดงั กลา ว

2) การเสรมิ สรางกลไกสนบั สนนุ และเกอ้ื กูลระหวางกันในภูมิภาคเอเชียตะวันออก (Enhancing
self-help and support mechanism in East Asia) โดยไดก าํ หนดแนวทางความรว มมอื กบั จีน ญ่ีปุน และ
เกาหลใี ต ทีส่ าํ คัญ ไดแก จัดทําความตกลงทวภิ าคีดานการแลกเปล่ียนการซ้ือ-ขายคืนเงินตราหรือหลักทรัพย

140

ตางประเทศ หารือเก่ียวกับการจัดต้ังระบบเตือนภัยในภูมิภาคและการแลกเปล่ียนการหารือเกี่ยวกับภาวะ
เศรษฐกจิ ในภมู ภิ าค

3) ความริเร่ิมเชียงใหม (Chiang Mai Initiative) ซึ่งไดจัดตั้งข้ึนเมื่อวันท่ี 6 พฤษภาคม พ.ศ.
2543 เปนการปรับปรุงความตกลงแลกเปล่ียนเงินตราอาเซียน (ASEAN Swap Arrangement - ASA)
ในดานโครงสราง รูปแบบและวงเงิน และใหเสริมดวยเครือขายความตกลงทวิภาคีระหวางประเทศ
อาเซียนกับจีน ญ่ีปุนและสาธารณรัฐเกาหลี (Bilateral Swap Arrangment-BSA) โดยไดขยายให ASA
รวมประเทศอาเซียนทั้ง 10 ประเทศแลว

4.8 ความรว มมอื ดานการเกษตรและปา ไมของอาเซียน และอาเซียน + 3 (สาธารณรัฐประชาชน
จนี สาธารณรฐั ประชาชนเกาหลี และญป่ี นุ )

เปน โครงการความรวมมอื ระหวา งอาเซียน และประเทศอาเซียน + 3 (สาธารณรัฐประชาชนจีน
สาธารณรฐั ประชาชนเกาหลี และญปี่ นุ ) ทคี่ รอบคลุมความรวมมือในดานการประมง ปาไม ปศุสัตว พืช และ
อาหารการเกษตร เพอ่ื สงเสริมความมัน่ คงทางดา นอาหารและความสามารถในการแขง ขันของอาเซียนในดาน
อาหารและผลผลติ ปา ไม

4.9 ความรวมมอื ดานการขนสง
เปนกรอบความตกลงที่เนนการอํานวยความสะดวกในการขนสงท้ังสินคาและบริการรวมกัน

ระหวางประเทศสมาชิกทจ่ี ะสงผลใหส ภาพเศรษฐกิจโดยรวมในภูมภิ าคเจรญิ เตบิ โตอยา งรวดเร็ว
1) โครงการพัฒนาทางหลวงอาเซียน (ASEAN Highway Network Project) ลักษณะของ

โครงขายทางหลวงอาเซยี น คอื มที างหลวงครอบคลมุ 23 สาย ท่วั ทง้ั ภูมภิ าคอาเซียน และจดั ทํามาตรฐานทาง
หลวงอาเซยี น (ปายจราจร สญั ญาณ และระบบหมายเลข)ใหเปนแบบเดียวกัน

2) การอํานวยความสะดวก ในการขนสงสินคาผานแดน มีวัตถุประสงคใหประเทศสมาชิก
อาเซียนอนุญาตใหรถยนตขนสงท่ีจดทะเบียนในประเทศสมาชิกหน่ึงสามารถขนสงสินคาผา นแดน ไปยงั อีก
ประเทศหน่ึงได

3) การเปด เสรบี ริการขนสงเฉพาะสินคา ของอาเซียน มีวัตถปุ ระสงคท จี่ ะสงเสริมการขนสงสินคา
ในอาเซยี นดว ยกนั

4) การเปดเสรีบริการขนสงผูโดยสารทางอากาศของอาเซียน เปนการสงเสริมอุตสาหกรรม
การทองเทีย่ วและการสง ออกสนิ คา ของไทยและสอดคลองกับนโยบายของรัฐบาลท่ีตองการใหมีการเปดเสรี
การบินและสง เสริมใหประเทศไทยเปนศูนยกลางการบินในภมู ภิ าคนีด้ ว ย

4.10 ความรว มมอื ดานพลงั งานในอาเซยี น (ASEAN Energy Cooperation)
เพ่ือเสริมสรางความมั่นคงและความยั่งยืนในการจัดหาพลังงาน การใชพลังงานอยางมี

ประสิทธิภาพในภมู ภิ าคอาเซียน และการจดั การดา นความตองการพลังงานอยา งเหมาะสม โดยคํานึงถึงปจจัย
ดานสภาพสงิ่ แวดลอม และการชวยเหลอื กันในการแบงปน ปโ ตรเลยี มในภาวะฉุกเฉิน

141

4.11 ความตกลงดานการทอ งเทีย่ วอาเซยี น (ASEAN Tourism Agreement)
เปนความรวมมือเพื่อสงเสริมใหอาเซียนเปนจุดหมายปลายทางการทองเท่ียว โดยเนน

ความรว มมือใน 7 ดาน คอื การอํานวยความสะดวกการเดินทางในอาเซียนและระหวางประเทศ การอํานวย
ความสะดวกดานขนสง การขยายตลาดการทองเทย่ี ว การทอ งเท่ียวที่มคี ณุ ภาพความปลอดภัยและความม่ันคง
ของการทองเที่ยว การตลาดและการสงเสริมรว มกนั และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย ซ่ึงตอมาการตกลงดาน
การทองเที่ยวอาเซยี นนยี้ งั ไดข ยายไปยังประเทศอาเซยี น +3 (สาธารณรัฐประชาชนจีน สาธารณรัฐประชาชน
เกาหลี และญป่ี นุ ) เรียกวา “ความรวมมอื ดานการทอ งเทย่ี วในกรอบอาเซยี นและอาเซียน +3 โดยใหประเทศ
อาเซยี น +3 เสนอแนวทางความรวมมอื กับประเทศสมาชิกอาเซียนทช่ี ดั เจนเพือ่ สง เสริมความรวมมอื ระหวางกนั
5. ประโยชนและผลกระทบตอประเทศไทย

5.1 ประโยชนท ป่ี ระเทศไทยไดรับจากการเขา รว มประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น
หากอาเซียนสามารถสรา งประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนไดสําเรจ็ ตามเปาหมายท่ีตัง้ ไว ประเทศไทย
จะไดป ระโยชนหลายประการ เชน

1) ขยายการสง ออกและโอกาสทางการคา จากการยกเลิกอุปสรรคภาษีและท่ีมิใชภาษีจะเปด
โอกาสใหส นิ คาเคลอื่ นยายเสรี

2) คาดวา การสงออกไทยไปอาเซยี นจะสามารถขยายตวั ไดไมตํา่ กวา 18 - 20% ตอป
3) เปดโอกาสการคาบรกิ าร ในสาขาท่ไี ทยมีความเขม แขง็ เชน ทอ งเท่ียว โรงแรมอาหาร และ
สขุ ภาพ ทําใหไ ทยมีรายไดจากการคาบริการจากตา งประเทศเพิ่มข้นึ
4) สรางเสริมโอกาสการลงทุน เมื่อมีการเคล่ือนยายเงินทุนไดเสรีย่ิงขึ้นอุปสรรคการลงทุน
ระหวา งอาเซียนจะลดลง อาเซียนจะเปนเขตการลงทนุ ทีน่ า สนใจทดั เทียมประเทศจีนและอนิ เดีย
5) เพิม่ พูนขดี ความสามารถของผปู ระกอบการไทย เมอื่ มีการใชทรัพยากรการผลิตรวมกัน/เปน
พันธมิตรทางธุรกิจรวมกับอาเซียนอ่ืน ๆ ทําใหเกิดความไดเปรียบเชิงแขงขัน (Comparative Advantage)
และลดตนทุนการผลติ
6) เพ่ิมอาํ นาจการตอ รองของไทยในเวทีการคา โลก สรางความเชื่อมน่ั ใหประชาคมโลก
7) ยกระดบั ความเปน อยขู องประชาชนในประเทศ ผลการศึกษา แสดงวา AEC จะทําใหรายได
ท่ีแทจ ริงของอาเซียนเพิ่มขึ้นรอ ยละ 5.3 หรือคดิ เปนมลู คา 69 พันลานเหรียญสหรฐั ฯ

5.2 ผลกระทบจากประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น
ถงึ แมประเทศไทยจะไดประโยชนจ ากการเขา รว มประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (AEC) แตประเทศไทย
ก็ไดรับผลกระทบดวยเชนกัน เชน
1) การเปด ตลาดเสรกี ารคา และบริการยอ มจะสง ผลกระทบตออุตสาหกรรมและผปู ระกอบการ
ในประเทศท่มี ขี ดี ความสามารถในการแขงขันตํ่า
2) อตุ สาหกรรมและผปู ระกอบการในประเทศตองเรงปรับตวั