หินและซากดึกด าบรรพ์ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดย ครูอุบลรัตน์สุขพันธ์
ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ ว 3.2 ป.6/1 เปรียบเทียบกระบวนการเกิดหินอัคนี หินตะกอน และหินแปร และ อธิบายวัฏจักรหินจากแบบจ าลอง
กระบวนการเกิด หินอัคนี หินตะกอน และหินแปร แตกต่างกันอย่างไร ?
หิน คือ ของแข็งที่ประกอบด้วยแร่ชนิดเดียว หรือแร่หลายชนิดรวมตัวกัน ความหมาย
การศึกษาลักษณะทางกายภาพของหิน สี น้้าหนัก ลักษณะเนื้อหิน
การศึกษาลักษณะทางกายภาพของหิน (สี) หินที่มีแร่ดีบุก มีสีน าตาลหรือด า มีสีน าตาลปนแดงหรือด า หินที่มีแร่เหล็ก หินที่มีแร่ยิปซัม มีสีขาว
การศึกษาลักษณะทางกายภาพของหิน (สี) หินที่มีแร่ตะกั่ว หินที่มีแร่ทองแดง มีสีเทา มีสีแดง
การศึกษาลักษณะทางกายภาพของหิน (น้้าหนัก) หินที่มีแร่โลหะ จะมีน าหนักมากกว่า หินที่มีแร่เหล็ก หินที่มีแร่โลหะ จะมีน าหนักมากกว่า หินที่มีแร่ทองแดง น้้าหนัก
การศึกษาลักษณะทางกายภาพของหิน (ลักษณะเนื้อหิน) หินที่มีผลึกขนาดเล็ก หินที่มีผลึกขนาดใหญ่ เนื อหินจะละเอียด เนื อหินจะหยาบ
แว่นขยาย อุปกรณ์การศึกษา
สิ่งที่ท้าให้หินมีสีที่แตกต่างกัน คือ แร่
ลักษณะการเกิดหิน หินอัคนีแทรกซอน หรือ หินอัคนีระดับลึกหิน หินอัคนีพุ หรือ หินภูเขาไฟ หินแปร หินตะกอน หินอัคนี หินเป็นทรัพยากรที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีอยู่หลายชนิด นักธรณีวิทยา จ้าแนกหินแต่ละชนิดโดยใช้ลักษณะการเกิดหินเป็นเกณฑ์ได้ เป็น 3 ประเภท อัคนีที่เย็นตัวใต้เปลือกโลก อัคนีที่เย็นตัวบนเปลือกโลก
นักธรณีวิทยาใช้ลักษณะการเกิดหิน เป็นเกณฑ์ในการแบ่งประเภท หินแปร หินตะกอน/หินชั้น หินอัคนี
กระบวนการเกิดหิน
หินอัคนี
กระบวนการเกิดหินอัคนี 1 . หิ น อั ค นี ที่ เ ย็ น ตั ว ใ ต้ เ ป ลื อ ก โ ล ก เ กิ ด จ า ก แ ม ก ม า (หินหนืด) ดันตัวขึ นมาอยู่บริเวณใต้เปลือกโลกที่มีอุณหภูมิต่ ากว่า แมกมา จะเย็นตัวลงอย่างช้า ๆ ท าให้กลายเป็นหิน เรียกหินกลุ่มนี ว่า หินอัคนีแทรกซอน หรือ หินอัคนีระดับลึก เกิดได้ทั งบนผิวโลกและใต้เปลือกโลก ดังนี
ตัวอย่างหินอัคนีแทรกซอน หินแกรนิต ผลึกขนาดใหญ่ เนื้อหยาบ แวววาว สวยงาม ทนทาน หินแกบโบร ผลึกหยาบ มีสีเขียวเข้มถึงด้า หินไดออไรต์ เนื้อหยาบถึงละเอียด แต่มี ความละเอียดกว่าหินแกรนิต
กระบวนการเกิดหินอัคนี เกิดได้ทั งบนผิวโลกและใต้เปลือกโลก ดังนี 2. หินอัคนีที่แข็งตัวบนเปลือกโลก เกิดจากการปะทุของภูเขาไฟ ท าให้แมกมา (หินหนืด) พุ่งขึ นมาอยู่บนผิวโลก เรียกว่า ลาวา เมื่อลาวาเย็นตัวลงอย่างรวดเร็ว จึงท าให้กลายเป็นหิน เรียกหินกลุ่มนี ว่า หินอัคนีพุ หรือ หินภูเขาไฟ
หินสคอเรีย เนื้อแข็ง ไม่ทนทาน มีรูพรุน ลอยน้้าได้ หินแอนดีไซต์ ผลึกขนาดเล็ก ทนทาน มีรูพรุน สีคล้้า ไม่แวววาว หินบะซอลต์ เนื้อละเอียดมาก มองด้วยตาเปล่าไม่เห็น ตัวอย่างหินอัคนีพุ
หินพัมมิซ เนื้อหินแข็งและสาก มีรูพรุน ลอยน้้าได้ หินไรโอไลต์ ผลึกขนาดเล็ก ทนทาน มีรูพรุน สีคล้้า ไม่แวววาว หินออบซิเดียน เนื้อละเอียดมาก ตัวอย่างหินอัคนีพุ
หินตะกอน/หินชั้น
กระบวนการเกิดหินตะกอน 2.) หินตะกอน เกิดจากการทับถมของเศษหินที่ผุพังมาจากหิน ซากสิ่งมีชีวิต โคลน ดิน ทราย หรือสารอื่น ๆ ที่สึกกร่อน แล้วถูกพัดพา ไปสะสมในท้องทะเลหรือแอ่งเปลือกโลกเป็นเวลานาน ท าให้ตะกอนถูก บีบอัด กดทับ และเกิดการเชื่อมประสานเม็ดตะกอนหรือเกิดการตกผลึก ท าให้กลายเป็นหิน
หินทราย เนื อหยาบ แข็ง และมักพบซากฟอสซิลปนอยู่ หินปูน เนื อหยาบ บางก้อนมีลักษณะกลมมน หินกรวดมน เนื อละเอียด หินปูน บางก้อนมีซากสัตว์ผสมอยู่ใน เนื อหิน ตัวอย่างหินตะกอน
หินดินดาน เนื อแข็ง มีสีน าตาล มีรูพรุน หินศิลาแลง เนื อละเอียด กะเทาะเป็นแผ่นได้ง่าย ตัวอย่างหินตะกอน
กระบวนการเกิดหินแปร 3.) หินแปร เกิดจากการแปรสภาพของหินอัคนี หินตะกอน หรือหินแปร จากความร้อน และความดันภายในโลก โดยมีกระบวนการทางเคมีเข้า มาเกี่ยวข้อง
หินทราย เนื อหินมีลักษณะเป็นเม็ด เนื อแน่น ไม่มีริ วขนาน หินควอร์ตไซต์ ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น
หินแกรนิต เนื อหยาบและละเอียด แข็ง ทนทาน เป็นริ วขนาน หินไนส์ ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น หินกรวด
หินดินดาน เนื อแน่น ผิวเรียบ มีริ วขนาน หินชนวน ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น
หินปูน เนื อหยาบและละเอียด ไม่เป็นริ วขนาน หินอ่อน ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น
หินแกรนิต เนื อหยาบ ผิวขรุขระ มีรอยขนาน หินชีสต์ ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น หินดินดาน
หินชนวน เนื อหยาบ ผิวนวล มีรอยขนานคดโค้ง หินฟิลไลต์ ตัวอย่างหินแปร แปรสภาพเป็น
วัฏจักรของหิน
หินอัคนี หินตะกอน และหินแปร มีการเปลี่ยนแปลงจากหินประเภทหนึ่ง ไปเป็นหินอีกประเภทหนึ่ง หรือเป็นหินประเภทเดิมได้ โดยมีแบบรูปการณ์เปลี่ยนแปลงคงที่ และต่อเนื่องเป็นวัฏจักร วัฏจักรหิน
หินอัคนีแทรกซอน เกิดจากแมกมาดัน ตัวขึ้นมาอยู่ใต้เปลือกโลกที่มีอุณหภูมิต่้า แมกมาจะเย็นตัว อย่างช้า ๆ แล้วกลาย เป็นหิน
หินอัคนีพุ เกิดจากการแข็งตัวของ ลาวาที่ปะทุขึ้นมาบนเปลือกโลก เมื่อลาวาเย็นตัวลงจะกลายเป็นหิน
หินตะกอน เกิดมาจากซากพืช ซากสัตว์ และตะกอนต่าง ๆ ถูกพัดพาไปสะสม ในท้องทะเลเป็นเวลานานจนตะกอนถูกบีบอัด กดทับ และเกิดการเชื่อมประสานเม็ดตะกอน หรือเกิดการตกผลึกจนกลายเป็นหิน
หินแปร เกิดมาจากการแปรสภาพของหิน อัคนี หินตะกอน หรือหินแปร จากความร้อน ความดัน โดยมีกระบวนการทางเคมีเข้ามาเกี่ยวข้อง
เด็กๆเก่งมากๆเลยค่ะ
หินและแร่แต่ละชนิดมีลักษณะและสมบัติแตกต่างกัน มนุษย์จึง สามารถน ามาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจ าวัน ในลักษณะที่แตกต่างกันไป ประโยชน์ของหินและแร่ หินในธรรมชาติ
หินแกรนิต ใช้แกะสลัก น ามาท าครก
น ามาปูพื น ใช้ในงานก่อสร้าง หินแกรนิต
หินพัมมิซ+หินสคอเรีย น ามาท าหินขัดตัว
หินออบซิเดียน น ามาท าอาวุธโบราณ
หินบะซอลต์+ไรโอไลต์+แอนดีไซต์ ใช้ในงานก่อสร้าง
หินทราย น ามาท าหินลับมีด ใช้แกะสลัก
หินดินดาน ใช้ปูพื นทางเดิน ผสมปูนซีเมนต์
หินปูน ใช้ท าวัสดุทนไฟ ผสมปูนซีเมนต์
หินกรวดมน ใช้ในงานก่อสร้าง
หินศิลาแลง ใช้ท าก าแพง
หินชนวน ใช้มุงหลังคา ใช้ท ากระดานชนวน