หินควอร์ตไซต์ ใช้ท าหินลับมีด ใช้ท าวัสดุทนไฟ
หินไนส์ ใช้ท าครก
หินอ่อน ใช้แกะสลัก ใช้สร้างอาคาร
หินฟิลไลต์ ใช้ท าถนน
แร่ แร่คือ ธาตุหรือสารประกอบอนินทรีย์(Inorganic Compound) ที่ เก ิ ดข ้ึ นเองตามธรรมชาต ิประกอบดว ้ ยอะตอมของธาต ุ ต ้ ง ั แต ่ 1 ชน ิ ดข ้ึ นไป ม ีโครงสร ้ างภายในเป็ นผล ึ กจ ึ งม ี สถานะเป็ นของแข็ง
แร่ ภาคทม ี ่ ี การทา เหม ื องแร ่ มากทส ี ่ ุ ดในประเทศไทย การทา เหม ื องแร ่ ภาคใต้ม ี การทา เหม ื องแร ่ มากท ี ่ ส ุ ด และเป็ นรายได้ ส าคัญของภาคใต้
ภาคใต ้ มแ ี ร ่ ธาต ุ หลายชน ิ ด ดง ั น ี ้ -แร ่ ด ี บ ุ ก พบมากท ี ่ ส ุ ดในภาคใตแ ้ ละของประเทศไทย ซ ่ ึ งถ ื อวา ่ เป็ นแร ่ ท ี ่ ทา รายไดใ้ หก ้ บ ั ประเทศมากท ี ่ ส ุ ด -แร ่ พลวงพบท ี ่ จง ั หวด ั ส ุ ราษฎร ์ ธาน ี , นครศรีธรรมราช -แร ่ ทง ั สเตน พบท ี ่ จง ั หวด ั นครศร ี ธรรมราช - ทองค า พบที่อ าเภอโม๊ะโต๊ะ จังหวัดนราธิวาสและที่ชุมพร -แร ่ฟล ู ออไรด ์ , ยิปซัม , ดินขาว พบที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี -ถ ่ านห ิ น พบท ี ่ กระบ ี ่ และส ุ ราษฎร ์ ธาน ี - น ้ า มน ั ปิโตรเล ี ยมและก ๊ าซธรรมชาต ิ พบท ี ่ อ ่ าวไทย
ประเภทของแร่ 1. แร่ประกอบหิน (Rock Forming Minerals) ค ื อแร ่ ท ี ่ เป็ นส ่ วนประกอบสา คัญ ของห ิ นชน ิ ดต ่ าง ๆ ซ ่ ึ งแร ่ประกอบห ิ น ประกอบดว ้ ยธาต ุ หลก ั จา นวน 8ธาตุ ไดแ ้ ก ่ ออกซ ิ เจน ซ ิ ล ิ คอน อะล ู ม ิ เน ี ยม เหลก ็ แคลเซ ี ยม โพแทสเซ ี ยม โซเดียม และแมกน ี เซ ี ยม โดยม ี อต ั ราส ่ วนแตกต ่ างกน ั ออกไปในห ิ นแต ่ ละกอ ้ น
2. แร่เศรษฐกิจ (Economic Minerals) ค ื อแร ่ ท ี ่ ม ี ค ุ ณค ่ าทางเศรษฐก ิ จ ซ ่ ึ งมน ุ ษยสามารถ ์ นา มาใชป้ ระโยชนใ์ นอ ุ ตสาหกรรมดา ้ นต ่ าง ๆ โดยแร ่ เศรษฐก ิ จสามารถจา แนกออกเป็ น 2กล ุ ่ ม หลัก คือ -แร ่โลหะ(Metallic Minerals) หร ื อแร ่ ท ี ่ ม ี ความคงทนแขง ็ แรง สามารถทนความร ้ อน และนา ไฟฟ้ าไดด ้ี เช ่ น ด ี บ ุ กเหลก ็ แมงกาน ี ส ทองแดงและตะกว ั ่ รวมไปถ ึ งทองคา เงิน และ ทองคา ขาวท ี ่ เร ี ยกรวมกน ั วา ่ “แร ่โลหะม ี ค ่ า” -แร ่ อโลหะ(Non-metallic Minerals) ค ื อแร ่ ท ี ่ ไม ่ สามารถนา ความร ้ อน ม ี ลก ั ษณะโปร ่ ง แสง เปราะบางและแตกหก ั ง ่ ายเช ่ น ฟลูออไรท์ยิปซัม หินทราย ดินขาว ควอตซ์ และโดโลไมต์
นอกจากน ้ ี ยง ั ม ี “สินแร่” (Ore) หร ื อแร ่ประกอบห ิ นท ี ่ ม ี แร ่ เศรษฐก ิ จ เจ ื อปนอยใ ู ่ นปร ิ มาณมาก ซ ่ ึ งมน ุ ษยพ ์ ิ จารณาแลว ้ วา ่ ค ุ ม ้ ค ่ าต ่ อการ นา มาใชป้ ระโยชน ์ เช ่ น แร ่รัตนชาติ (Gemstone) และแร ่ เช ้ ือเพลิง ไม ่ วา ่ จะเป็ นถ ่ านห ิ น น ้ า มน ั ด ิ บ หร ื อก ๊ าซธรรมชาต ิ
ตัวอย่างแร่ในประเทศไทย
ดบ ี ุ ก ส่วนมากพบทางภาคใต้ ใช้ในอุตสาหกรรมท าแผ่นเหล็กชุบดีบุก เพื่อ ท าภาชนะบรรจุอาหาร ใช้ท าโลหะผสม เป็น โลหะบัดกรี สารประกอบของดีบุก ใช้เป็น ส่วนผสมของสีทาบ้าน
ใช้ท าไส้หลอดไฟฟ้า ผสมเหล็กให้มีความ แข็งแกร่ง เพื่อใช้ท าอุปกรณ์เครื่องจักรกล เช่น ท าเกราะ มีด มีดโกน หัวเจาะ ตะไบ และใบเลื่อย
ใช้มากในอุตสาหกรรมการผลิตอุปกรณ์ไฟฟ้าและ อิเล็กทรอนิกส์ อุปกรณ์ตู้เย็นและเครื่องปรับอากาศ อุปกรณ์เกี่ยวกับรถยนต์ อาวุธ เหรียญกษาปณ์ ลลล
พลวง จังหวัดสุราษฏร์ธานี เชียงใหม่ ล าปาง ล าพูน ระยอง และจันทบุรี ทา โลหะผสม เช ่ น ผสมกบ ั ตะกว ั ่ เพ ื ่ อใชท ้ า แผน ่ แบตเตอรี่ ผสมกบ ั ตะกว ั ่ และด ี บ ุ กเพ ื ่ อทา ตัวพิมพ์ใช้ท าสารก ่ ึ งตว ั นา
เหล็ก พบที่เขาทับควาย จังหวัดลพบุรี และที่จังหวัดเลย และกาญจนบุรี ใชใ้ นอ ุ ตสาหกรรมเหลก ็ กลา ้ และเหลก ็ แปรร ู ปต ่ าง ๆ ใชเ ้ป็ นส ่ วนผสม ในป ู น ซ ี เมนต ์ คอนกร ี ตเสร ิ มเหลก ็ ใชใ้ นอ ุ ตสาหกรรมก ่ อสร ้ าง
ทองค า พบที่อ าเภอบางสะพาน จังหวัด ประจวบคีรีขันธ์ บา ้ นบ ่ อทองอา เภอกบ ิ นทร ์ บ ุ ร ี จังหวัดปราจีนบุรี หม ู ่ บา ้ นโต๊ะโม๊ะจังหวัดนราธิวาส เป็ นสินทรัพย์ส ารอง ใช้แทนเงินตราและท าเครื่องประดับ
สังกะสี พบเป็ นจ านวนน้อย ส ่ วนใหญ ่ พบร ่ วมกบ ั ตะกว ั ่ ในอา เภอศร ี สวส ั ด ์ ิ จง ั หวด ั เลย และตาก ใชเ ้ คล ื อบแผน ่ เหลก ็ ทา สง ั กะส ี ม ุ งหลง ั คา ทา โลหะผสม เช ่ น ทองเหลือง สารประกอบของสง ั กะส ีใชท ้ า น ้ า ยา ทา ส ี ยอ ้ มผา ้ และทา น ้ า ยาร ั กษาเน ้ ื อไม ้
แทนทาลัม พบร ่ วมกบ ั แร ่ ด ี บ ุ กใน จังหวัดตรัง พังงา ภ ู เกต ็ ระนอง กาญจนบุรี ราชบุรี และอุทัยธานี ใชใ้ นการสร ้ างเคร ื ่ องยนตไ์ อพน ่ และยานจรวด ท าอุปกรณ์ไฟฟ้า อุปกรณ์เครื่องคอมพิวเตอร์ และเครื่องใช้อิเล็กทรอนิกส์
ใยหิน พบน้อยมากที่จังหวัดอุตรดิตถ์และ นราธิวาส ใชท ้ า ผา ้ ทนไฟ ผา ้ เบรกกระเบ ้ ื องม ุ งหลังคา วส ั ด ุ กน ั ความร ้ อน
ดินขาว พบท ี ่ อา เภอแจห ้ ่ ม จง ัหวัด ล าปาง และที่จังหวัด อุตรดิตถ์ และปราจีนบุรี ใชใ้ นการทา เคร ื ่ องป ้ ั นด ิ นเผาถว ้ ยชาม อ ิ ฐกระเบ ้ ื อง กระดาษ ยาง และสี
เกลือหิน พบที่อ าเภอบ าเหน็จณรงค์ จังหวัดชัยภูมิ และที่จังหวัดนครราชสีมา สกลนคร และ มหาสารคาม เป็ นวัตถุดิบในการผลิต เคมีภัณฑ์ ใช้ใน อุตสาหกรรม ถล ุ งแร ่ ทา สบ ู ่ ส ี ยอมปุ๋ ย ้ และใช้ฟอกหนัง
แร่รัตนชาติ พบที่จังหวัดจันทบุรี และจังหวัด ตราด อ าเภอบ่อพลอย จังหวัด กาญจนบุรี และบ้านบ่อแก้ว จังหวัดแพร่ ซึ่งส่วนมากพบพลอย สีน ้าเงิน (ไพลิน) น ามาเจียระไน ใช้ท า เครื่องประดับ ใช้ใน อุตสาหกรรม นาฬิกา และ การขัดถู
เพชร พบน้อยมาก ที่เคยพบจะปนอยู่ในลานแร่ดีบุก และในทะเลบริเวณอ่าวพังงาและจังหวัดภูเก็ต ใช้ท าเครื่องประดับ และใช้เป็ นหัวเจาะ และท าผงกากเพชร
ยิปซัม พบที่อ าเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ อ าเภอบ้านนาสาน จังหวัดสุราษฏร์ธานี และที่จังหวัดพิจิตร ใชท ้ า ป ู นซ ี เมนต ์ป ู นปลาสเตอร ์ แผน ่ ยปิ ซม ั บอร ์ ด ชอลก ์ กระดาษ และปุ๋ ย
ประโยชน์ของแร่ 1) ใชใ้ นก ิ จการอ ุ ตสาหกรรม 2) ใช้ท าเครื่องใช้เคร ื ่ องประดบ ั ต ่ างๆ 3) ใชใ้ นการก ่ อสร ้ างอาคารบา ้ นเร ื อน 4) ใชเ ้ป็ นเช ้ ื อเพล ิ งใหค ้ วามร ้ อนและพลง ั งานตลอดจนนา มา สร ้ างเป็ นเคร ื ่ องอา นวยความสะดวกต ่ างๆ
ซากดึกด้าบรรพ์
ตัวชี้วัด / จุดประสงค์การเรียนรู้ ว 3.2 ป.6/3 สร้างแบบจ าลองที่อธิบายการเกิดซากดึกด าบรรพ์ และคาดคะเนสภาพแวดล้อมในอดีตของซากดึกด าบรรพ์
ซากดึกด้าบรรพ์คืออะไร และเกิดขึ้นได้อย่างไร
ซากดึกด้าบรรพ์ คือ ซากพืช ซากสัตว์ หรือร่องรอยของ สิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ในยุคโบราณ ที่ถูกแปรสภาพด้วยกระบวนการทาง ธรณีวิทยา แล้วถูกเก็บรักษาไว้ในหินหรือชั นหิน ซากดึกด้าบรรพ์
ซากดึกด้าบรรพ์ เกิดจากการทับถมหรือการประทับรอย ของสิ่งมีชีวิตในอดีต แล้วผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติต่าง ๆ จนท าให้กลายเป็นโครงสร้างของซาก หรือร่องรอยของสิ่งมีชีวิต ซากดึกด้าบรรพ์
ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์ 1. ซากดึกด้าบรรพ์สัตว์ 2. ซากดึกด้าบรรพ์พืช 3. ซากดึกด้าบรรพ์ร่องรอย
ซากดึกด าบรรพ์สัตว์ เช่น ปลา ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์
ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์ ซากดึกด าบรรพ์พืช เช่น ใบไม้
ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์ ซากดึกด าบรรพ์ร่องรอย เช่น รอยเท้าไดโนเสาร์
ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์ ซากดึกด าบรรพ์ร่องรอย เช่นซากดึกด าบรรพ์ไทรโลไบต์ ซากดึกด าบรรพ์ไทรโลไบต์
ประเภทของซากดึกด้าบรรพ์ ซากดึกด าบรรพ์ร่องรอย เช่นหอยแอมโมไนต์ หอยแอมโมไนต์
ปัจจัยที่ท้าให้เกิด ซากดึกด้าบรรพ์
1.องค์ประกอบของสิ่งมีชีวิต เมื่อสิ่งมีชีวิตตาย โครงร่างที่เป็นของแข็งจะใช้ เวลาในการย่อยสลายนาน หากในขณะนั้นมี ตะกอนมาปิดทับซากอย่างรวดเร็ว จะท้าให้ กลายเป็นซากดึกด้าบรรพ์ได้ง่าย เช่น กระดูก ฟัน กระดอง
2. อุณหภูมิ เมื่อบริเวณใดมีอุณหภูมิเย็นจัดหรือแห้งแล้ง จัดจนเชื้อจุลินทรีย์ ไม่สามารถเจริญเติบโต ได้ ซากของสิ่งมีชีวิตบางชนิดจึงรอดพ้น จากการย่อยสลายของจุลินทรีย์ต่าง ๆ
3.ระยะเวลาการทับถม ระยะเวลาที่ตะกอนทับถมลงบนซากของ สิ่งมีชีวิตจะต้องเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว จน ท้าให้เชื้อจุลินทรีย์ต่าง ๆ ไม่สามารถ ย่อยสลายซากของสิ่งมีชีวิตได้ทัน
การเกิดซากดึกด้าบรรพ์ประเภทต่าง ๆ
สิ่งมีชีวิตที่ตายแล้ว ถูกพัดพาลงไปใต้น้้า ท้าให้ถูกฝังอยู่ใต้ชั้นตะกอน ส่วนอ่อนที่เน่าเปื่อยสลายไป จนเหลือแต่โครงร่าง เมื่อเวลา ผ่านไปแร่ธาตุจะแทรกซึม เข้าไปสะสมตามโครงร่างของสัตว์ เมื่อเวลาผ่านไปหลายล้านปี ตะกอนดินและโครงร่าง ของสัตว์จะแปรสภาพ แล้วกลายเป็นหิน การเกิดซากดึกด้าบรรพ์แบบซากกลายเป็นหิน มีกระบวนการเกิดดังนี
ซากดึกด้าบรรพ์ไดโนเสาร์ ตัวอย่าง ซากดึกด้าบรรพ์แบบซากกลายเป็นหิน
เวลาผ่านไปส่วนที่แข็ง ย่อยสลายเหลือแต่รอย ของสิ่งมีชีวิตนั้นเป็น ซากดึกด้าบรรพ์แบบรอยพิมพ์ เมื่อแร่ต่าง ๆ เข้าไปตกผลึก ในรอยพิมพ์ จะกลายเป็น ซากดึกด้าบรรพ์แบบรูปหล่อ การเกิดซากดึกด้าบรรพ์แบบรอยพิมพ์และแบบรูปหล่อ มีกระบวนการเกิดดังนี้ สิ่งมีชีวิตตายลง ส่วนที่แข็งของสิ่งมีชีวิต ถูกฝังไว้ใต้ตะกอน เช่น โคลน ทราย
ซากดึกด้าบรรพ์รอยเปลือกหอย ตัวอย่าง ซากดึกด้าบรรพ์แบบรอยพิมพ์และแบบรูปหล่อ
สิ่งมีชีวิตทิ้งร่องรอยไว้ เวลาผ่านไปร่องรอยจะถูกฝังไว้ใต้ชั้น ตะกอน จนกลายสภาพเป็นหินท้าให้ เกิดเป็นซากดึกด้าบรรพ์ การเกิดซากดึกด้าบรรพ์แบบร่องรอยกลายเป็นหิน มีกระบวนการเกิดดังนี้
รอยเท้าไดโนเสาร์ ตัวอย่าง ซากดึกด้าบรรพ์แบบซากร่องรอยกลายเป็นหิน
การเกิดซากดึกด้าบรรพ์แบบการคงสภาพ ช้างแมมมอธถูกคงสภาพด้วยน้้าแข็ง และสภาพอากาศหนาวเย็น แมลงถูกคงสภาพด้วยยางไม้หรืออ้าพัน เกิดจากการถูกคงสภาพจากตัวกลางที่แตกต่างกัน เช่น
ซากแมลงในอ าพัน ตัวอย่าง ซากดึกด าบรรพ์แบบคงสภาพ