Thai fabric Contest Book new

Lop Buri Province 華富里府

เรื่่อ� งราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
ผ้า้ ทอมัดั หมี่่� เป็น็ ผ้า้ ทอของชาวไทพวน อพยพมาจาก

เมืืองพวน แขวงเชียี งขวาง สาธารณรัฐั ประชาธิปิ ไตย
ประชาชนลาว เมื่่อ� ประมาณสองร้อ้ ยกว่า่ ปีที ี่่ผ� ่า่ นมา
ต่่อมาได้้มีีการพััฒนากรรมวิิธีีการทอผ้้าด้้วย
กี่่ก� ระตุุก ซึ่่ง� ให้ค้ ุุณภาพดีเี รียี บแน่น่ ขึ้น� และทอ
ได้ร้ วดเร็ว็ ขึ้น� ปััจจุุบันั ชาวไทพวน ในอำำ�เภอ
บ้า้ นหมี่่ไ� ด้ย้ ึดึ เป็น็ อาชีพี ทั้้ง� หมู่�บ้า้ น ผ้า้ มัดั หมี่่�
มีีลวดลายที่่�หลากหลาย คุุณภาพดีีจน
สามารถส่่งจำำ�หน่่ายระดัับประเทศและ
ต่า่ งประเทศ เป็็นที่่�ขึ้้�นชื่่�อว่่าผ้้าทอมัดั หมี่่�
เป็น็ ของชาวลพบุุรีี

สำำ�หรัับผ้้ามััดหมี่่�ลายพิิกุุลแก้้วกััลยา
เป็็นผ้้ามััดหมี่่�ทอมืือ ซึ่่�งมีีลายดั้้�งเดิิมผสม
ลายใหม่่ เรียี งร้อ้ ยด้ว้ ยลายดอกพิกิ ุุลแก้ว้ กัลั ยา
ผสมผสานเป็็นลายใหม่่

Mudmee fabric is a woven fabric of Tai Phuan people who immigrated 紮結染織布是傣盆族的機織布，大約200年前從老撾
from the city of Puan Xieng Khouang, Laos about two hundred years 人民民主共和國移民來的。後來，開發了使用織機進行
ago. Later on, the process of weaving with Keekatuk was developed, 編織的方法，從而獲得了更好的品質，更平滑，更緊密
which resulted in a better quality, smoother, tighter, and faster 和更快的機織布。如今，整個村莊的傣盆族已將編織作
woven fabric. Today Tai Phuan people in Baan Mi District have 為他們的職業。紮結染織布具有各種圖案，質量上乘,
taken over weaving of the entire village as their vocations. Mudmee 以使織布工能夠在國內和國際上銷售織品。眾所周知,
fabric has various patterns with such a good quality that the weavers 紮結染織品屬於華富里人。
are able to distribute the fabrics nationally and internationally. It is
a well-known fact that Mudmee fabric belongs to Lop Buri people. 帶有基奧·卡拉亞·皮庫爾/子彈木花 (Pikul Kaeokalaya)
圖案的紮結染織品是將傳統圖案的手工編織布與基奧·
Mudmee fabric with Pikul Kaeokalaya pattern is a hand-woven fabric 卡拉亞·皮庫爾/子彈木花花朵展示的新圖案混合在一起,
of traditional patterns mixed with new ones displayed with Pikul 並結合成一種新圖案。
Kaeokalaya flowers and combined into a new pattern.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 97

จัังหวััดสมุุทรปราการ

จัังหวััดสมุุทรปราการเป็็นแหล่่งอุุตสาหกรรมขนาดใหญ่่ และมีีบางพื้�้นที่่�ที่่�ยัังทำ�ำ การเกษตรอยู่� การประกอบ
อาชีพี ทอผ้า้ จึงึ ไม่เ่ ป็น็ ที่่น� ิยิ ม เพราะค่า่ ตอบแทนต่ำำ�� กว่า่ อาชีพี อื่่น� ๆ ในอดีตี ยังั พบการทอผ้า้ ในท้อ้ งที่่บ� ้า้ นกระแชงเตย
ตำำ�บลคลองสวน อำ�ำ เภอบางบ่่อ จัังหวััดสมุุทรปราการ แต่่ปััจจุุบัันไม่่มีีการทอผ้้าในพื้�้นที่่�ดัังกล่่าวแล้้ว เนื่่�องจาก
ขาดแรงงานในการทอผ้้า ปััจจุุบััน (พ.ศ. ๒๕๖๓) มีีการพััฒนาศิิลปะผ้้ามััดย้้อมสีีธรรมชาติิ โดยใช้้วัตั ถุุดิบิ ที่่�หาได้้
ในท้อ้ งถิ่่�น จนได้้เป็็นที่่�ยอมรัับในระดัับหนึ่่ง�

ชื่่อ� ผ้้า “มััดย้้อม”
ชื่อ่� ลาย “คลื่�นสะบัดั ใบโพทะเล”
ชื่�่อผู้้�ครอบครอง นางสาวปฏิิญญา โภคชััชวาล
ที่่อ� ยู่่� ๑๐๘๔ หมู่�ที่� ๒ ตำ�ำ บลสำ�ำ โรงเหนืือ
อำำ�เภอเมืืองสมุุทรปราการ
จังั หวัดั สมุุทรปราการ
โทร. ๐๘-๑๔๒๘-๗๙๙๒

Name of Fabric: “Tie-dye Fabric”

Name of Pattern: “Waving Leaves of Portia Tree”

Name of Owner: Miss Patinya Phokchatchawan

Address: 1084 Moo 2, Samrong Nuea

Subdistrict, Muang Samut

Prakan District,

Samut Prakan

Tel: 08-1428-7992

布料名稱： “絞染（來自水椰子外殼的染料)”
圖案名稱： “漂蕩的波浪/隨波逐流的樹葉”
業主名稱： 平達雅·博克查塔萬小姐
地址： 北欖府北欖區三隆略鄉第2村門牌1084號。
電話： 08-1428-7992

98 สืบื สาน อนุุรักั ษ์ศ์ ิลิ ป์์ผ้้าถิ่่น� ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่่นดินิ

Samut Prakan Province 北欖府

เรื่่�องราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
ผ้้ามััดสียี ้อ้ มจากต้้นจาก ลายคลื่น� สะบัดั ใบโพทะเล เป็็นการสร้า้ งลวดลายโดยใช้้จิินตนาการผสมผสานระหว่่าง

การนำ�ำ ลูกู จาก ซึ่่ง� เป็็นต้้นพืืชที่่�มีีอยู่�เป็น็ จำ�ำ นวนมากในจังั หวัดั สมุุทรปราการนำำ�มาย้้อมผ้้า สีจี ะติดิ ทนนาน โดยวาด
ใบโพทะเล ซึ่่�งเป็็นต้น้ ไม้้ประจำ�ำ จัังหวัดั สมุุทรปราการ ลอยอยู่่�บนลวดลายผ้า้ คล้า้ ยคลื่น� ในท้อ้ งทะเล ทำ�ำ ให้ล้ วดลาย
ของผ้า้ มีคี วามสวยงามพลิ้้�วไหว และมีคี วามโดดเด่น่ แสดงถึงึ อัตั ลักั ษณ์์ของจังั หวััดสมุุทรปราการ

Tie-dye fabric from nipa palm trees with undulant patterns is created 水椰（尼帕棕櫚樹）做成的絞染織布具有波狀紋,
by using dyes from nipa palm, common in Samut Prakan Province, 是使用北欖府常見的水椰樹淬取出染料而製成的，在這
as they last a long time to paint on fabric the Portia Tree leaves, the 種絞染織布上畫上象徵北欖府的樹的樹葉有很好的色牢
symbolic tree of Samut Prakan Province. The leafy pattern will appear 度，樹葉宛如在海面隨波逐流，搖曳生姿，風姿卓越地
like waves in the sea, making it beautifully sway as it outstandingly 呈現出北欖府的特色。
represents the identity of Samut Prakan Province.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 99

จังั หวััดสมุทุ รสงคราม

ประชากรในจังั หวัดั สมุุทรสงครามประกอบอาชีพี ประมง และเกษตรกรรม (พืืชสวน) เป็น็ หลักั จึงึ ไม่ม่ ีกี ารทอผ้า้
ในจังั หวัดั ดัังกล่่าว กอปรกับั ไม่่มีีตลาดรองรัับผ้้าทอ ทำำ�ให้้อาชีีพทอผ้า้ ไม่ไ่ ด้ร้ ับั ความสนใจเท่า่ ที่่ค� วร แต่ย่ ัังพบเห็็น
งานผ้า้ มัดั ย้้อมบ้้างในจังั หวัดั สมุุทรสงคราม

ชื่อ�่ ผ้า้ “มััดย้อ้ ม”
ชื่่�อลาย “เกล็ด็ ปลา”
ชื่�่อผู้้ค� รอบครอง นายถิริ ายุุทธ์์ ทรัพั ย์์สงวน
ที่อ�่ ยู่่ � ๘๘/๑ ถนนแหลมใหญ่่ ตำ�ำ บลแม่ก่ ลอง
อำ�ำ เภอเมืืองสมุุทรสงคราม
จังั หวัดั สมุุทรสงคราม
โทร. ๐๘-๑๕๕๑-๘๙๒๑

Name of Fabric: “Tie Dye”

Name of Pattern: “Kled Plaa”

Name of Owner: Mr. Tirayuth Sub-sanguan

Address: 88/1 Laem Yai Road,

Mae Klong Subdistrict,

Mueang Samut Songkhram

District, Samut Songkhram

Tel: 08-1551-8921

布料名稱： “絞染”
圖案名稱： “魚鱗”
業主名稱： 梯拉育特•灑啥元先生
地址： 夜功府夜功區梅龍鄉門牌88/1號。
電話： 08-1551-8921

100 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้า้ ถิ่่�นไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่่นดิิน

Samut Songkhram Province 沙沒頌堪府/夜功府

เรื่อ่� งราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
สืืบเนื่่อ� งจากผู้้�ผลิติ มีคี วามต้อ้ งการผลิติ ผ้า้ มัดั ย้อ้ ม

ที่่ม� ีลี วดลายสื่อ� ถึงึ วิถิ ีชี ีวี ิติ ของคนในชุุมชนตำำ�บลแม่ก่ ลอง
ซึ่่ง� ส่ว่ นใหญ่ป่ ระกอบอาชีพี ประมง โดยวิถิ ีชี ีวี ิติ คืือการออก
หาปลา ผู้้�ผลิติ จึงึ ออกแบบลายผ้า้ มัดั ย้อ้ มให้ม้ ีลี ักั ษณะของ
เกล็ด็ ปลา เพื่่อ� สื่อ� ถึงึ อาชีพี ประมง หนึ่่ง� ในอาชีพี เศรษฐกิจิ
ฐานรากของจังั หวัดั สมุุทรสงคราม

The producer needed to make tie-dye fabrics with
patterns that represent the way of life of the people
of Mae Klong Subdistrict community. Most of them
work in fishing, and their way of life is to go out for fish.
The producer has designed a tie-dye fabric pattern to
resemble the appearance of fish scales as an expression
of the fishing profession,one of the founding economies
of Samut Songkhram Province.

產品源自生產者需要製作具有代表湄公河流域人民生活方式圖案的絞
染布。當地居民大多從事漁撈工作，生活方式就是外出捕魚。生產者設計了
絞染織布圖案，以模仿魚鱗的外觀來表達捕魚業，這是夜功府的經濟支柱。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 101

จังั หวััดสมุทุ รสาคร

ชื่่อ� ผ้้า “ผ้า้ ปัักมืือ”
ชื่อ�่ ลาย “ปลาทู”ู
ชื่�อ่ ผู้ค�้ รอบครอง นางสาวพััชรีีญา กลับั บ้้านเกาะ
ที่่อ� ยู่่ � ๑๕/๑ หมู่�ที่� ๕ ตำ�ำ บลบ้า้ นเกาะ อำำ�เภอเมืืองสมุุทรสาคร
จัังหวัดั สมุุทรสาคร
โทร. ๐๘-๖๘๒๐-๕๘๖๘

Name of Fabric: “Hand-embroidered Fabric”

Name of Pattern: “Plaa Too”

Name of Owner: Miss Patchareeya Klab-baan-koh

Address: 15/1 Moo 5,Ban Koh Subdistrict,Mueang District,Samut Sakhon

Tel: 08-6820-5868

布料名稱： “手工繡花布”
圖案名稱： “鯖魚”
業主名稱： 帕查利雅•哥啦辦閣小姐
地址： 龍仔厝府湄公區班科鄉第5村門牌15/1號。
電話： 08-6820-5868

102 สืบื สาน อนุุรัักษ์ศ์ ิลิ ป์ผ์ ้้าถิ่�น่ ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน

Samut Sakhon Province 龍仔厝府

เรื่�อ่ งราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

จังั หวัดั สมุุทรสาครมีีความหลากหลายทางชาติพิ ันั ธุ์�์ ได้แ้ ก่่ ไทย จีนี ไทยรามััญ ไทยทรงดำำ� แต่่ละชาติิพัันธุ์�์
ล้ว้ นมีอี ัตั ลักั ษณ์์เป็น็ ของตนเองอย่า่ งเด่น่ ชัดั จึงึ มีแี นวคิดิ ในการผสมผสานทุุกชาติพิ ันั ธุ์ไ�์ ว้ด้ ้ว้ ยกันั เพื่่อ� แสดงถึงึ ความ
กลมกลืืนเป็น็ หนึ่่�งเดีียว ลวดลายบนผืืนผ้้ามีีความหมาย ดัังนี้้�

“ลายกล้้วยไม้้ (สกุุลหวาย)” เป็็นสายพัันธุ์์�ที่่�มีีปลููกมากในอำำ�เภอกระทุ่�มแบน แสดงถึึงอััตลัักษณ์์ของ
ชาติิพันั ธุ์�ไ์ ทย

“ลวดลายปลาทูู” จัังหวัดั สมุุทรสาคร เป็น็ แหล่ง่ ที่่ข� ึ้้น� ชื่่�อ มีีปลาทูพู ลััดถิ่น�่ เข้้ามาตามฤดููกาล จึงึ ได้้นำ�ำ ลายจาก
ปลาทูเู ป็น็ สัญั ลักั ษณ์์ตัวั แทนของชาวจีนี ปลาทูู “หน้า้ เริิดเชิิดยิ้ม้� ” (สมุุทรสาคร) “หน้า้ งอคอหักั ” (สมุุทรสงคราม)

“ลวดลายสามเหลี่ย่� มที่ใ่� ช้ง้ านปักั ” แสดงถึงึ อัตั ลักั ษณ์์ของไตดำ�ำ หรืือไทยลาวโซ่ง่ (๒๕๖๓) ของเดิมิ เป็น็ งาน
ที่่�เกิิดจากการพัับผ้้าแล้้วนำำ�มาปะ เย็็บตรึึงให้้ติิดกััน มีีชื่่�อเรีียกว่่า “ลายพัับดอกแปดปัักลายขอ” (ดั้้�งเดิิม)
กรอบนอกของสไบมอญจะใช้ล้ ายปััก “ลายโตกมอญ” โดยจะไม่น่ ำ�ำ ลายนี้้ไ� ปใช้ใ้ นส่ว่ นของผ้า้ ซิ่่น� มอญ แสดงถึงึ อัตั ลักั ษณ์์
ของชาติิพัันธุ์�์ไทยรามััญ

Samut Sakhon is rich in ethnic diversity, and some of whom are Thai, 龍仔厝府（Samut Sakhon）具有多種多樣的種族,
Chinese,Thai Raman,Tai Song Dam.  Each ethnic group has its own 包括，傣•拉曼 (Thai Raman)，傣黑宋 (Tai Song Dam),
distinct identity,and therefore the weaver has the concept of combining 每個種族都有自己獨特的身份，因此織者想將所有種族
all races together to represent them as one of the fabric. The pattern 在織布上結合在一起成為一個整體。
has the following meanings:
代表和諧為一體的織布上的各圖案分別具有以下
The orchid pattern (Dendrobium) – an orchid species that has been 含義：
grown a lot in Krathum Baen district, representing the identity of
Thai ethnicity. 蘭花圖案（藤科 Dendrobium）是一個在克拉通
邦 (Krathum Baen) 區已經廣為繁衍的物種，代表泰國
The mackerel pattern - Samut Sakhon Province is a famous source as 族裔的身份。
there are displaced mackerels according to their migratory seasons. As
a consequence, the mackerel pattern has been used as a symbol of the 鯖魚圖案代表中國人，因為沙沒沙空府是著名的鯖
Chinese people in which there are two distinct types: “Lert Cherd Yim - 魚來源，在洄游季就會有一群流離失所的鯖魚。其中又
head bent in the upward position” (Samut Sakhon) and “Ngor Khor 分為兩種截然不同的類型：“龍仔厝府 (Samut Sakhon)
Hak - head bent in the downward position” (Samut Songkhram). 的洋洋得意春風滿面在上--Nha Lert Cherd Yim” 和
“沙沒頌堪府 (Samut Songkhram) 的眉頭緊鎖垂頭喪氣
The triangle pattern - This design used in embroidery represents the 在下--Nha Ngor Khor Hak”。
identity of the Tai Dam or Tai Lao Song (2020). The original version
comes from folded fabric stitched together called “Eight-folded flower 刺繡中使用的三角形圖案代表黑傣 (Tai Dam) 或
pattern”.  The edge of Sabai-Mon (Mon breast cloth) is based on the 傣老撾宋 (Tai Lao Song) (2020) 的身份。原件是用
embroidery pattern called “Tok Mon”.  Note that this pattern is not 折疊的布蓋起來的作品縫合在一起稱為 “八朵繡花圖案
used for Mon sinh as it represents the identity of the Thai Raman (Eight-folded flower pattern)”（原件)，孟族胸兜 (Tai
ethnicity. Lao Song) (2020) 的外緣使用繡花圖案 “Tok Mon”,
注意孟族的芯裙部分並不使用此圖案，因為這圖案代表
Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傣•拉曼族裔的身份。

傳承泰國鄉土傳統織布 103

จัังหวััดสระแก้ว้

การทอผ้า้ ในจังั หวัดั สระแก้้วมีีไม่่มากนักั บางครั้ง� ต้้องสั่�งซื้อ�้ ไหมดิบิ จากจังั หวััดขอนแก่่น ชััยภููมิิ สุุริินทร์์ หรืือ
นํําเข้้ามาจากราชอาณาจักั รกััมพูชู า ซึ่่ง� คุุณภาพไม่ด่ ีเี ท่า่ ของไทย เมื่่อ� นํํามาทอผ้้าแล้ว้ ผ้า้ ไหมจะหดตััวมาก

ปััจจุุบันั การทอผ้า้ ไหมในจังั หวัดั สระแก้ว้ เริ่ม� ลดลง เพราะขาดเงินิ ทุุนหมุุนเวียี น ครั้น� เมื่่อ� ทอเสร็จ็ แล้ว้ ก็ข็ ายยาก
เพราะมีีราคาสููง จึึงหัันมาทอผ้า้ ฝ้้ายมััดหมี่่� ซึ่่ง� มีหี มี่่ส� ํําเร็จ็ จากบ้้านหมี่่� จัังหวััดลพบุุรีี เมื่่�อทอเสร็็จก็ม็ ีพี ่่อค้้าแม่่ขาย
มารับั เอาผ้า้ ไปจํําหน่่าย

ชื่่�อผ้า้ “ผ้้าขาวม้า้ ”
ชื่อ�่ ลาย “ตาคู่่�ดอกแก้้ว”
ชื่�่อผู้ค้� รอบครอง นางหนูลู ม มีีโชค
ที่่�อยู่่� ๕๗ หมู่�ที่� ๓ ตำำ�บลคลองหินิ ปููน
อำ�ำ เภอวังั น้ำ��ำ เย็น็ จัังหวัดั สระแก้้ว
โทร. ๐๘-๙๕๐๗-๗๑๔๒

Name of Fabric: “Khao Maa”

Name of Pattern: “Ta Ku Dok Kaeo”

Name of Owner: Mrs. Noolom Meechoke

Address: 57 Moo 3,

Khlong Hin Poon Subdistrict,

Wang Nam Yen District, Sa Kaeo

Tel: 08-9507-7142

布料名稱： “白馬 (Khao Maa)/萬能布”
圖案名稱： “雙格及月橘花邊緣”
業主名稱： 努洛姆·梅喬克夫人
地址： 沙繳府旺南日元區空興潘鄉第3村門牌57號。
電話： 08-9507-7142

104 สืบื สาน อนุุรักั ษ์์ศิลิ ป์ผ์ ้้าถิ่่�นไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน

Sa Kaeo Province 沙繳府

เรื่่อ� งราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
ลายตาคู่�ใส่ช่ ายดอกแก้ว้ พัฒั นามาจากลายตาคู่�แบบดั้้ง� เดิมิ เพิ่่ม� เติมิ สีสี ันั ให้ห้ ลากหลายประยุุกต์์ลาย และนำ�ำ

ผ้้ามััดหมี่่� “ลายดอกแก้้ว” เข้้ามาทอผสมผสานในผืืนผ้า้ เพื่่อ� ให้้ผู้�ใช้้ระลึึกถึึงจังั หวัดั สระแก้้ว

Ta Ku Sai Chai Dok Kaeo was developed from the traditional 戴著琉雙格及月橘花邊緣璃花的雙眼圖案是從傳統的雙
double-eyed pattern with a variety of colors applied to it. Mudmee 眼圖案發展而來的，添加多種顏色將 “月橘花--Dok Kaeo”
fabric with “Dok Kaeo” pattern is woven into it to allow wearers to 圖案編織入紮結染織布中，使穿著者能想到沙繳府。
bring Sa Kaeo Province to mind.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 105

จังั หวัดั สระบุุรีี

ชื่อ�่ ผ้า้ “ผ้า้ ซิ่่น� เก็บ็ ไท-ยวน”
ชื่�่อลาย “เชียี งแสนดอกแก้ว้ ”
ชื่่�อผู้้ค� รอบครอง นางสุุพััตรา ชูชู ม
ที่อ�่ ยู่่ � ๒๗/๑ หมู่�ที่� ๑
ตำำ�บลพระยาทด
อำ�ำ เภอเสาไห้้ จัังหวััดสระบุุรีี
โทร. ๐๙-๐๙๗๒-๐๕๒๐

Name of Fabric: “Kheb Tai Yuan Sinh”

Name of Pattern: “Chiang Saen Dok Kaeo”

Name of Owner: Mrs. Supattra Chuchom

Address: 27/1 Moo 1,

Prayatot Subdistrict,

Sao Hai District, Saraburi

Tel: 09-0972-0520

布料名稱： “傣阮館藏芯裙布”
圖案名稱： “蟹螯”
業主名稱： 蘇趴得·拉初春夫人
地址： 沙拉武里府少海區帕雅多鄉第1村門牌27/1號。
電話： 09-0972-0520

106 สืืบสาน อนุุรักั ษ์ศ์ ิิลป์ผ์ ้้าถิ่่น� ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่่นดินิ

Saraburi Province 沙拉武里府

เรื่อ่� งราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事 ผ้้าซิ่่�นเก็็บไท-ยวนสระบุุรีี เป็็นซิ่่�น
ที่่�แกะลวดลายการทอจากลายจกผ้้าเก่่า
ในหอวััฒนธรรมพื้้�นบ้้านไท-ยวนสระบุุรีี
ตััวซิ่่�นจะเป็็นลายก้้ามปูู ตีีนซิ่่�นจะเป็็น
ลายเชียี งแสนดอกแก้ว้

ลวดลายบนผืืนผ้้าตีีนซิ่่�นไท-ยวน
สระบุุรีี จะใช้ส้ ีแี ดงเสมอ หมายถึงึ สวรรคภูมู ิิ
ซึ่่�งชาวไท-ยวนมีีความเชื่่�อว่่า ผู้�คน
เมื่่�อสิ้้�นลมหายใจก็็อยากไปสวรรค์์ แต่่
ผู้ �หญิิงไม่่สามารถที่่�จะบวชเพื่่�อศึึกษา
ธรรมะบรรลุุถึึงสวรรค์์ได้้ การบวชเรีียน
ของผู้�หญิิง คืือ การทอผ้้า ซึ่่�งถืือเป็็น
บทเรีียนพิิสูจู น์์ว่า่ จะออกเรืือน สี่เ� หลี่ย� ม
ตรงกลางซึ่่�งเป็็นลายหลััก แทนเขา
พระสุุเมรุุที่่�ประดิิษฐานพระเกศแก้้ว
จุุฬามณีี สิ่ง� เคารพสูงู สุุดของชาวไท-ยวน
เช่น่ เดียี วกับั การเกล้า้ มวยผม นำำ�ดอกไม้้
บูชู ากระหม่อ่ มเพราะชาวไท-ยวนมีคี วาม
เชื่่อ� ว่า่ พระเกศแก้้วอยู่่�บนกระหม่อ่ ม

Saraburi Kheb Tai Yuan Sinh is a sinh with weaving patterns from 傣阮館藏芯裙 (Kheb Tai Yuan Sinh) 是從傣阮沙拉
an old Jok pattern in theTai Yuan Saraburi Folk Culture Hall.The body sinh 武里府 (Saraburi) 民俗文化館的舊挑花圖案編織而成的
is a crab claw pattern.The hem piece of sinh is a Chiang Saen Dok Kaeo 芯裙。裙子上有蟹螯圖案。 芯裙裙襬 (Teen sinh) 挑花
pattern. 是用清盛 (Chiang Sean) 月橘花 (Dok Kaeo) 圖案。

Teen Sinh (or a hem piece) of Tai Yuan fabric pattern, Saraburi will 沙拉武里 (Saraburi) 的傣阮族芯裙襬 (Teen Sinh of
always be red to represent heaven.  The Tai Yuan people believe that Tai Yuan fabric) 上面的圖案永遠是代表天堂的紅色。傣阮
when people are no longer breathing, their spirits will go to heaven. 族相信，當人們不再呼吸時，他們的靈魂就會歸天。然而,
Women,however,cannot be ordained and study Dharma to reach heaven 婦女不能剃頭出家學習佛法進入天堂如男人一樣。女人
the same way as men can. The ordination of women is done through 的學習只是練習編織而已及證明能出嫁。芯裙布中間
weaving. The square in the middle, the salient pattern, represents Phra 的方正行代表須彌山 (Phra Sumeru Mountain)，其中
Sumeru Mountain where Phra Ket Kaeo Chulamanee is enshrined.  建立佛髪及牙塔 (Phra Ket Kaeo Chulamanee)。此塔
It is considered the highest respect of the Tai Yuan people. 被認為是傣阮族人的最崇敬意。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 107

จังั หวััดสิิงห์์บุุรีี

ก่อ่ นหน้้านี้้จ� ังั หวััดสิงิ ห์์บุุรียี ังั ไม่่มีกี ลุ่�มทอผ้้า เพิ่่ง� ได้ร้ ัับการพััฒนาจากทางราชการเมื่่อ� ไม่น่ านมานี้้เ� อง จึงึ จัดั ตั้้ง�
“กลุ่ม่� ผ้า้ หมัักโคลนเจ้า้ พระยา” ขึ้้น� มา

ชื่อ่� ผ้า้ “ผ้า้ ยกดอก”
ชื่่�อลาย “พรหมสี่ �ทิิศ”
ชื่�อ่ ผู้ค�้ รอบครอง นางสาวดวงพร อารีีพัันธุ์์�
ที่�่อยู่่� ๔๘ หมู่�ที่� ๔
ตำำ�บลบางน้ำ�ำ� เชี่่�ยว อำ�ำ เภอพรหมบุุรีี
จัังหวััดสิงิ ห์์บุุรีี
โทร. ๐๙-๕๔๙๘-๓๕๘๒

Name of Fabric: “Yok Dok”

Name of Pattern: “The Four-faced Brahma”

Name of Owner: Miss Duangporn Areepan

Address: 48 Moo 4,

Bang Nam Chiao Subdistrict,

Phrom Buri District,

Sing Buri

Tel: 09-5498-3582

布料名稱： “織錦緞”
圖案名稱： “四面梵天”
業主名稱： 敦棚·阿里潘小姐
地址： 信武里府蓬武里區邦楠喬鄉
第4村門牌48號。
電話： 09-5498-3582

108 สืืบสาน อนุรุ ัักษ์์ศิิลป์์ผ้า้ ถิ่่น� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่่นดิิน

Sing Buri Province 信武里府

เรื่อ�่ งราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

ในอดีีตอำ�ำ เภอพรหมบุุรีี ยัังไม่่เคย
มีีกลุ่�มทอผ้้า เมื่่อ� ไม่่นานมานี้้� หน่่วยงาน
ราชการได้้เข้้าไปสนัับสนุุนให้้เกิิดการ
ทอผ้า้ ขึ้้น� จึงึ จัดั ตั้้ง� “กลุ่ม่� ผ้า้ หมักั โคลน
เจ้้าพระยา” ขึ้้�นมา กลุ่�มฯ จึึงเกิิด
แรงบันั ดาลใจ คิดิ ลายผ้า้ ที่่เ� ป็น็ เอกลักั ษณ์์
ของพรหมบุุรีี ซึ่่�งเป็็นการอนุุรัักษ์์
ภูมู ิปิ ััญญาในการทอผ้า้ ลายผ้า้ จึงึ เกิดิ จาก
ความศัักดิ์์�สิิทธิ์�ของพระพรหม ซึ่่�งเป็็น
เทพที่่�ศัักดิ์์�สิิทธิ์�ประจำำ�อำ�ำ เภอพรหมบุุรีี
ผู้�ที่บ� ูชู าพระพรหมและทำำ�ความดีี จะได้ร้ ับั
พรให้ส้ มหวังั ทุุกประการ จึงึ ได้น้ ำ�ำ มาสร้า้ ง
ลายผ้า้ ชื่่�อว่า่ “พรหมสี่ท�่ ิิศ”

In days of old,Phrom Buri District never
had any weaving groups. Not long ago,
however,a government agency promoted
weaving and established the “Chao
Phraya Mud Cloth Group” for them to
come up with the fabric patterns unique
to Phromburi.  It is the conservation
of wisdom in weaving, and the fabric
pattern was born from the sanctity of
Brahma, the sacred deity of Phrom Buri
District.Those who worship Brahma and
do good will be blessed to have all their
wishes fulfilled,and this group of weavers
has created a fabric pattern called “The
Four-faced Brahma”.

在過去的日子裡，蓬武里區 (Phrom Buri) 從來不曾有任何編織團體。 但是不久前，有一個政府機構來倡導織造，並成立了 “湄南河（昭披耶）絞染布集團--
Chao Phraya Mud Cloth Group”，讓他們提出蓬武里 (Phrom Buri) 獨特的織布圖案。 於是誕生了源自梵天神性守護編織智慧的圖案，這是蓬武里 (Phrom Buri)
的神聖神靈，那些崇拜梵天並做好事的人將有幸實現所有願望，並用於創造稱為 “四面梵天” (The Four-faced Brahma) 的織品圖案。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 109

จัังหวััดสุุพรรณบุรุ ีี

จังั หวัดั สุุพรรณบุุรีมี ีปี ระชากรหลากหลายกลุ่�มชาติพิ ันั ธุ์�์ แต่เ่ ดิมิ มีกี ารทอผ้า้ พื้น้� เมืืองเพียี งส่ว่ นน้อ้ ย ซึ่่ง� ได้ร้ ับั การ
สืืบทอดกัันมาตั้้�งแต่่โบราณ โดยเฉพาะกลุ่�มลาวครั่�ง และในปััจจุุบัันการทอผ้้าจกโบราณพบได้้น้้อยมาก เนื่่�องจาก
มีวี ิธิ ีีการทอที่่ย�ุ่�งยากและใช้้เวลานาน จึึงทำ�ำ ให้้ขาดช่ว่ งการสืืบทอดภูมู ิปิ ััญญาไปอย่่างน่่าเสียี ดาย

ชื่อ่� ผ้้า “เสื้อ้� ฮีี (ผู้�หญิิง)”
ชื่่อ� ลาย “ดอกแปด”
ชื่�่อผู้�ค้ รอบครอง นาวาอากาศเอกวีีระ การะเวก
ที่อ�่ ยู่่� ๕๑/๔ หมู่�ที่� ๔ บ้า้ นบางหมันั
ตำ�ำ บลบางกุ้�ง
อำ�ำ เภอเมืืองสุุพรรณบุุรีี จังั หวััด
สุุพรรณบุุรีี
โทร. ๐๘-๑๕๖๒-๐๒๕๕

Name of Fabric: “Hee dress (female)”

Name of Pattern: “Dok Paed”

Name of Owner: Gp. Captain Veera Karawek

Address: 51/4 Moo 4, Ban Bang Man,

Bang Kung Subdistrict,

Mueang Suphan Buri District,

Suphan Buri

Tel: 08-1562-0255

布料名稱： “希衫（女)”
圖案名稱： “八朵花”
業主名稱： 維拉·卡拉威克海軍上校
地址： 素攀武里府素攀武里區邦昆鄉第4村門牌51/4號。
電話： 08-1562-0255

110 สืบื สาน อนุุรัักษ์์ศิลิ ป์์ผ้้าถิ่่น� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน

Suphan Buri Province 素攀武里府

เรื่่�องราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事 เสื้อ�้ ฮีผีู้�หญิงิ ไตดำำ�, ไทดำ�ำ , ไทยทรงดำ�ำ
(ลาวโซ่่ง) ตัวั นี้้� เป็็นของตกทอดมาจาก
คุุณยายน่่อย แซ่่วีี (คุุณยายของ
นาวาอากาศเอก วีีระ การะเวก) เป็็น
ชาวตำำ�บลบางกุ้�ง อำำ�เภอเมืืองสุุพรรณบุุรีี
จัังหวััดสุุพรรณบุุรีี เสื้�้อฮีีผู้�หญิิงตััวนี้้�มีี
อายุุผ้้าประมาณ ๑๐๖ ปีี ใช้้สำำ�หรัับ
สวมใส่่ในโอกาสสำำ�คััญ ๆ เท่่านั้้�น เช่่น
เข้้าเฝ้า้ พระมหากษััตริิย์์ แต่่งงาน เซ่น่ ผีี
งานศพ (เฉพาะสะใภ้ไ้ ทดำำ�) ปกหรืือคลุุม
บนโลงศพ

This Black Tai, Tai Dam, Thai Song
Dam (Lao Song) female Hee dress is
inherited from Grandma Noi Saewee
(Grandmother of Gp. Captain Veera
Karawek), a native of Bang Kung
Subdistrict,Mueang Suphan Buri District,
Suphan Buri. This female Hee dress is
about 106 years old and can be worn only
on such important occasions as when the
person has an audience with the king,
get married, offers alms to spirits (only
the Tai Dam daughter-in-law), or places
it over the coffin.

這件黑傣 (Tai Dam), 黑傣宋 (Thai Song Dam/老
宋--Lao Song) 女希衫繼承自素攀武里 Mueang Suphan
Buri 區 Bang Kung 鄉的奶奶 Noi Saewee (維拉·卡拉威
克海軍上校的外祖母)。這款女希衫約有106年歷史,
只能在以下重要場合穿著：謹見國王、婚禮、供養佛僧
(僅限於是黑傣媳婦）或覆蓋於棺木之上。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 111

จัังหวััดอ่า่ งทอง

การทอผ้า้ พื้น�้ เมืืองในจังั หวัดั อ่า่ งทองไม่เ่ ป็น็ ที่่น� ิยิ มมากนักั เนื่่อ� งจากผู้�ทอผ้า้ ส่ว่ นใหญ่เ่ ป็น็ ผู้้�สูงู อายุุ และลวดลาย
ที่่�ใช้ท้ อจะเป็็นลวดลายธรรมดา

นางบุุญธรรม แย้้มพราย ได้้เห็็นความสํําคััญของการทอผ้้า ซึ่่�งเป็็นงานฝีีมืือของไทยที่่�ควรอนุุรัักษ์์ ส่่งเสริิม
เพื่่�อเพิ่่�มรายได้้ในการดํํารงชีีพ จึึงได้้ชัักชวนผู้�ที่�มีีความสนใจให้้มาหััดทอผ้้าและรวมกลุ่�มขึ้้�น จนจััดตั้้�งกลุ่�มอาชีีพ
ทอผ้้าบ้้านดอนบ่อ่ เมื่่�อปีี พ.ศ. ๒๕๔๐

ชื่อ่� ผ้า้ “มัดั หมี่่”�
ชื่่อ� ลาย “ลายดอกไม้้”
ชื่�อ่ ผู้ค�้ รอบครอง นางบุุญธรรม แย้้มพราย
ที่่อ� ยู่่ � ๕๙/๒ หมู่�ที่� ๘ ตำ�ำ บลวังั น้ำำ�� เย็็น
อำ�ำ เภอแสวงหา จังั หวัดั อ่า่ งทอง
โทร. ๐๘-๔๓๓๗-๙๙๑๗

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Lai Dok Mai”

Name of Owner: Mrs. Boontham Yamprai

Address: 59/2 Moo 8,

Wang Nam Yen Subdistrict,

Sawaeng Ha District, Ang Thong

Tel: 08-4337-9917

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “鮮花與草花相結合”
業主名稱： 彭坦·顏普萊夫人
地址： 紅統府沙灣下區旺南日元鄉第8村門牌59/2號。
電話： 08-4337-9917

112 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์์ศิิลป์์ผ้้าถิ่่น� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่่นดิิน

Ang Thong Province 紅統府

เรื่�อ่ งราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事 ลายดอกไม้้ ดอกหญ้า้ เป็น็ ลวดลาย
ที่่�ทอต่่อเนื่่อ� งกันั ตลอดทั้้ง� ผืืน เป็็นผ้้าทอ
4 ตะกอ เป็น็ แนวคิดิ ลายระหว่า่ งดอกไม้้
กัับดอกหญ้้าที่่�มีีความสวยงาม นำ�ำ มา
ผสมผสานกััน ทอออกมาเป็็นผืืนผ้้าที่่�
สวยงาม โดยใช้ก้ รรมวิธิ ีกี ารมัดั ย้อ้ มของ
สีดี ้้าย ซึ่่ง� จะต้้องอาศััยประสบการณ์์และ
ความชำ�ำ นาญของผู้�ทอเป็น็ อย่า่ งมาก

The grass flower is a continuous pattern
woven throughout the entire piece of
cloth based on 4 heddles. The concept
is to weave the Lai Dok Mai and wild
flower patterns and turn it into a beautiful
fabric. This tie-dyeing method requires
a lot of experience and expertise on the
part of the weaver.

草花圖案是一種連續的圖案，編織成一整塊布，其
中12片綜片是用來將鮮花和草花之間圖案一起編織成漂
亮的織品。這種使用線色絞染的方法需要織機方面的大
量經驗和專業知識。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 113



ภาพผ้า้ ตีีนจกไท-ยวน

เภส้นาทคางผอา้ สีไทยาน

Northeastern Thai Fabric Route

泰國東北織布工藝路線

ภาพผ้้ามััดหมี่�่

อาชีีพของคนอีีสานส่่วนใหญ่่คืือเกษตรกรรม เมื่่�อว่่างเว้้นจากการทำ�ำ ไร่่ทำำ�นา ชาวบ้้านจะทำ�ำ การซ่่อมแซม
เครื่�องไม้้เครื่�องมืือทำำ�กิิน หรืือหาอาชีีพเสริิม ซึ่�่งการทอผ้้าเป็็นกิิจกรรมหนึ่่�งที่่�แม่่บ้้านชาวอีีสานยึึดเป็็นอาชีีพหลััก
รองจากการทำ�ำ นา ทั้้ง� ทอเพื่่�อใช้ใ้ นครอบครัวั หรืือเพื่่อ� ถวายพระในงานบุญุ รวมทั้้ง� ขายเป็็นรายได้้เสริมิ ให้้ครอบครัวั
โดยทักั ษะการทอผ้า้ นี้้ไ� ด้ร้ ับั การถ่า่ ยทอดสืบื ต่อ่ กันั มาจากรุ่�นสู่�่รุ่�น แต่เ่ นื่่อ� งจากมีชี นกลุ่�มน้อ้ ยหลายกลุ่�มในพื้้น� ที่่ท� ี่่ร� าบสููง
ไม่่ว่า่ จะมาจากสายหลวงพระบาง นครเวียี งจัันทน์จ์ ำำ�ปาศักั ดิ์์� หรือื ชาวภูไู ท กลุ่�มคนเชื้้�อสายกะเลิงิ และกููย ชาวอีีสาน
มีคี วามแตกต่า่ งทางเชื้อ� สายดังั กล่า่ ว ส่ง่ ผลให้ก้ ารทอผ้า้ ของชาวอีสี านจึึงมีที ี่่ม� าและเอกลักั ษณ์ท์ างวัฒั นธรรมที่่แ� ตกต่า่ งกันั
มีีชื่่อ� เสีียงโด่ง่ ดังั ทั้้�งผ้้าฝ้า้ ยและผ้า้ ไหม นอกจากผ้้ามััดหมี่่แ� ล้้ว ยังั มีกี ารทอผ้า้ ขิิด ผ้า้ แพรวา ผ้้ายก ผ้้ากาบบัวั ผ้้าโฮล
และผ้า้ พื้้น� ๆ ทั่่ว� ไปอีกี มากมาย ลายผ้า้ ที่่เ� กิดิ จากเรื่อ� งเล่า่ และเกี่่ย� วพันั กับั ความเชื่่อ� ของคนในท้อ้ งถิ่่น� มีใี ห้เ้ ห็น็ มากมาย
ในภาคอีีสาน โดยเฉพาะในจังั หวััดที่่ต� ิิดกับั แม่่น้ำ��ำ โขง เช่น่ ผ้า้ ซิ่่�นของจัังหวััดเลย ที่่�เล่า่ เรื่�องผ้า้ มััดหมี่่� ผ่่านตำำ�นาน
ผู้�หญิงิ ชาวไทดำ�ำ ที่่ม� ีคี วามกล้า้ หาญ มีีสติิ และมุ่�งมั่่�น จนเป็น็ ที่่ม� าของ “ซิ่�่นลายนางหาญ” เช่น่ เดียี วกัันกัับผ้า้ มัดั หมี่่�
ลายต้น้ เทียี นของจังั หวัดั บึึงกาฬ ที่่ม� ีกี ารผสมผสานจากความเชื่่อ� เรื่อ� งการบููชาพญานาค ผนวกกับั การใช้จ้ ินิ ตนาการ
ของบรรพบุุรุษุ คิดิ ค้้นลายผ้า้ ให้้สอดคล้้องกับั ประเพณีที ี่่�ได้ส้ ืืบทอดกัันมา เช่น่ ไหลเรือื ไฟ ผ้้ามััดหมี่่� ลายนาคคู่่ข� อง
จังั หวัดั หนองคาย ผ้า้ ขิดิ ไหมลาย ๑๒ นักั ษัตั ร มณีนี พเก้า้ แรงบันั ดาลใจของลายผ้า้ ผืนื นี้้ม� าจากการได้เ้ ห็น็ ความเชื่่อ�
ด้า้ นโหราศาสตร์ข์ องคนหนองบัวั ลำ�ำ ภูู หรือื จะเป็น็ อารยมณีหี มี่่ข� ิดิ ลายนาคช่อ่ ลายขอล่อ่ แก้ว้ เชิงิ เทียี น จังั หวัดั อุดุ รธานีี
ที่่ส�ื่�อความหมายถึึงประเพณีแี ละความเชื่่�อเกี่่ย� วกับั พญานาคของชนชาวอุุดรธานีีแต่่อดีตี จนถึึงปััจจุุบััน

The occupation of Isaan people is based mostly on agriculture. When 泰國東北民眾 大都務農，農閒時村民會用來修理
villagers are free from farming, they will repair their tools of the trade 烹飪器具，或尋求其他副業。編織是東北家庭主婦從事
or look for another sideline. Weaving is one of the activities that Isaan 的主要活動之一。她們的編織品既供家人日常穿戴使用,
homemakers take as their secondary occupation after farming. They 也供俸給僧侶作功德法會時用，或者出售以貼補家用。
weave both for family use or for presenting to monks in merit-making 這種編織技藝已經世代相傳，但由於高原地區有許多
ceremonies as well as selling them to earn extra income for the 少數民族，無論是來自寮國瑯勃拉邦 (Luang Prabang,
family. This weaving skills have been passed down from generation 永珍市 (Vientiane)，占巴塞府 (Champasak) 或富傣
to generation, but because there are many minorities in the plateau (Phu Thai) 的少數民族，更不用說卡倫 (Kaloeng) 和奎伊
area, be they from Luang Prabang,Vientiane City, Champasak or Phu (Kui) 族裔了。總之，泰國東北人的編織具有不同的血源
Thai, not to mention the Kaloeng and Kui ethnic groups, the weaving 和文化特徵，而且棉布和絲綢編織都名聞遐邇。除了紮
of Isaan people assumes different origins and cultural identities.They 結染、緹花 (Khit) 布、培娃絲綢 Praewa，織錦緞缂絲
are famous for both cotton and silk. In addition to mudmee, Khit, (Yok)，卡布娃 (提綜穿金線水平圖案) 布 (Kab Bua)，霍
Praewa, Yok, Kab Bua, Hol, many other common fabrics are also 爾 (Hol) 布 (編織成點與直線交替圖案)，還編織許多其他
woven.The fabric pattern originated from stories related to the beliefs 基本布料。織布圖案起源於與當地人的信仰有關的傳說,
of local people, especially in the provinces adjacent to the Mekong 尤其是在湄公河 (Mekong River) 附近的府。例如黎府
River. An example is the sinh of Loei Province that tells the story of 的芯裙布起源傳說，頌揚黑傣女人的勇敢、見識和堅毅,
Mudmee through the legend of Tai Dam women who were brave, 直到成 爲 “囊漢圖案芯裙” (Sinh Lai Nang Han) 的編織
conscious and determined, the origin of “Sinh Lai Nang Han”. The 起源。汶干府蠟燭台圖案 (Ton Tian) 的紮結染布起源傳
same can be said about the Mudmee with Ton Thian pattern of Bueng 說與此類似，源自對那迦 (naga) 的崇拜與他們祖先的想
Kan Province in which belief in the worship of nagas was combined 像力相結合，根據傳承下來的習俗發明了織物圖案。廊開
with the imagination of their ancestors to invent the fabric pattern 府雙那迦圖案 (double-naga pattern) 的紮結染。十二生
in accordance with the custom that has been passed down. Mudmee 肖圖案的緹花絲綢 (Khit silk with 12 Zodiac Signs)，九
with double-naga pattern of Nong Khai Province. Khit silk with 種吉祥寶石圖案 (Mani Noppakao / Nine Gems)，此些
12 Zodiac Signs, Nine Gems, these fabric patterns are inspired by the 織物圖案的靈感來自於對農寶林富府人占星術的信仰。
belief in the astrology of Nong Bua Lam Phu people. Or Arayamani 或者烏隆他尼府的雙那迦交叉並誘琉璃球圖案阿拉雅瑪
Mee Khit Lai Naga Chor, Lai Khor Lor Kaeo Cherng Thian, Udon 尼紮結染緹花布 (Arayamani Mee Khit Lai Naga Chor,
Thani Province, which conveys traditions and beliefs about the nagas Lai Khor Lor Kaeo Cherng Thian)，此傳達了從過去到
of the locals in Udon Thani from the past to the present. 現在關於烏隆他尼府當地人的那迦的傳統和信仰。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 117

นอกจากนี้้�ยัังมีีผ้้าไหมมััดหมี่่�ตีีนแดงจกดาว อัันเป็็นกรรมวิิธีีของชาวบุุรีีรััมย์์ ลายนาคกระดิ่่�งที่่�แสดงถึึงความ
อุุดมสมบููรณ์์ ความมั่่�นคง เป็็นสิิริิมงคลแก่่ผู้�สวมใส่่ จากผ้้าไหมที่่�ย่่ายายทอย้้อมด้้วยสีีธรรมชาติิ เส้้นไหมสาวมืือ
จากไหมที่่�เลี้�ยงเอง ทำ�ำ ให้้เกิิดผ้้าลายผ้้าทอที่่�ได้้รัับสืืบทอดและเป็็นอััตลัักษณ์์ประจำำ�ถิ่่�น และยัังคงสืืบสานและสร้้าง
เป็็นเอกลัักษณ์์ผ้้า เช่่น ผ้้าขิดิ ลายลููกหวาย (ลายดอกยศสุุนทร) ที่่�ใช้้เส้น้ ไหมย้อ้ มสีธี รรมชาติขิ องจังั หวััดยโสธร

ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายสาเกต ที่่�นำ�ำ เอาลายพื้้�นบ้้าน
๕ ลายยอดนิิยมของกลุ่�มชนในจัังหวััดร้้อยเอ็็ด มาทอ
รวมอยู่ใ่� นผืนื เดียี วกันั สร้า้ งเอกลักั ษณ์ใ์ หม่ใ่ ห้จ้ ังั หวัดั

ลายผ้า้ ลายลููกแก้ว้ มีมี าตั้้ง� แต่อ่ ดีตี กาลกว่า่ ๒๐๐ ปีี
ก่อ่ นของชาวศรีสี ะเกษ เดิมิ เรียี กว่า่ “ผ้า้ เหยียี บ” หมายถึึง
นำ�ำ ผ้้าไปหมัักไว้้ในโคลนตม (ที่่�มีีแร่่เหล็็ก) เพื่่�อให้้ทำ�ำ
ปฏิิกิิริิยาทางเคมีี ทำำ�ให้้ผ้้าที่่�ย้้อมด้้วยผลมะเกลืือเพิ่่�ม
น้ำ��ำ หนัักให้้ผ้้า ทำำ�ให้้มีีคุุณสมบััติิซัักแล้้วไม่่ต้้องรีีด
ผ้้าลายลููกแก้ว้ เป็็นผ้้าประจำ�ำ จัังหวััดศรีีสะเกษ ภายหลังั
จึึงเกิดิ ผ้า้ ไหมลายศรีีลำำ�ดวน

ผ้้าโฮล ลายประจำ�ำ จัังหวััดสุุริินทร์์ ที่่�คุุณภาพดีี
ใช้้ไหมเส้้นน้้อยทอแน่่น ทำ�ำ ให้้เนื้้�อผ้้าบางเบา อ่่อนนุ่�ม
ส่ว่ นลวดลายได้ร้ ัับอิิทธิพิ ลมาจากศิิลปะเขมร

ภาพผ้า้ โฮล

What’s more, there is also mudmee silk fabric with 還有絞染真絲布和紅裙襬挑花星圍裙 (red feet Jok Dao)，這是武里南
red feet Jok Dao, the process of Buri Ram people in 府的工藝，那迦鐘形圖案 象徵穿戴者的生育繁衍能力和安穩幸福的生活。老
which the Naga Krading pattern represents fertility and 祖母用親自紡織並經天然染料染色如假包換的手工絲線親自紡織並編織出有
stability to the wearer. From the handmade silk threads 當地特色代代傳承的圖案，例如：
that grandmothers wove and dyed in natural colors
come the weaving patterns that have been inherited 使用益梭通府的天然染色絲線編織出帶有藤球 (rattan ball) 花紋
and featured the local identity, such as: (Yotsunthorn flowers) 的緹花布和沙克特 (Saket)（名稱源自 Phaya
Suriyawongsa 時期最為繁榮的大城市 Saket）圖案的紮結染絲布，匯集了
Khit fabric with rattan ball pattern (Yotsunthorn flowers) 黎逸府的5種流行圖案編織在一起。
uses natural colored silk threads of Yasothon Province.
琉璃球圖案 (Look Kaeo pattern) 已經存在200多年了。四色菊府民眾
Mudmee silk with Saket pattern, which brings together 以前稱之為 “踏板布 Yieb”，是四色菊府的象徵。此後被稱為斯里蘭端 (Si
5 popular designs of people in Roi Et Province to weave Lamduan) 圖案的絲綢。
together into one piece.
霍爾/流水布 (Hol) 是素林府的象徵性布料，以精緻的絲線緊密編織出輕
Look Kaeo pattern has been in existence for more than 巧柔軟品質優良的織品。精美的圖案頗受高棉藝術的影響。
200 years.  The people of Si Sa Ket, formerly called it
“Yieb” fabric, which is a symbolic item of Si Sa Ket 那空拍儂府的緹花織布之所以出眾，是因為它具有4種花型非常顯著的緹
Province. The fabric has been known thenceforth as 花棉布花紋，其中包括珍珠花紋 (pearl)，卵葉五椏果 (Masan, Dillenia ovata)
the Si Lamduan-patterned silk. 花紋 , 璫 (Tum) 和泛馬哈 (Pan Maha: 嘉藍花) 的花紋。其棉紗染使用神聖的
植物染料， 經常在各種吉祥慶典儀式中使用。這種農桑村 (Nong Sung) 古老
“Hol”, the symbolic pattern of Surin Province, is of 圖案的布料已經從過去編織到現在。
good quality and predicated on delicate silk threads
for weaving, rendering the fabric light and soft.
The pattern has been influenced by Khmer art.

118 สืบื สาน อนุุรักั ษ์์ศิลิ ป์ผ์ ้้าถิ่่�นไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

ผ้้าขิิดจัังหวััดนครพนม โดดเด่่นที่่�ผ้้าฝ้้ายลายขิิดแซมยกมุุก ๔ ลาย ได้้แก่่
ลายมุกุ ลายดอกมะซ่า่ น ลายตุ้้�ม และลายพันั มหา เส้น้ ฝ้า้ ยย้อ้ มด้ว้ ยสมุนุ ไพรไม้ม้ งคล
มัักใช้้ในงานพิิธีีมงคลต่่าง ๆ เป็็นลายโบราณของหมู่่�บ้้านหนองสัังข์์ ที่่�มีีการทอจาก
อดีีตจนถึึงปััจจุุบันั

ผ้้าไหมแพรวาสีีแดง ของจัังหวััดกาฬสิินธุ์� เป็็นการทอผ้้าไหมที่่�ใช้้ภููมิิปััญญา
ในการทอ ใช้้วิิธีีการเก็็บลายโดยการขิิดลายที่่�ได้้รัับการถ่่ายทอดมาจากบรรพบุุรุุษ
สีีแดงใช้้ครั่�งเป็น็ สียี ้อ้ ม ส่ว่ นลวดลายบนผืนื ผ้้ามีหี ลากหลาย

ภาพผ้้าแพรวา จัังหวััดอุุบลราชธานีี โดดเด่่นที่่�ผ้้ากาบบััว เป็็นผ้้าไหมแท้้ทอผ้้าแบบถี่่�มาก
ใช้ฝ้ ีมี ือื ประณีีต รายละเอียี ดของผ้้ามีคี วามสวยงามเป็็นเอกลักั ษณ์์

ขณะที่่ล� ายผ้า้ ในบางชนกลุ่�มของอีสี านเกิดิ จากการนำ�ำ ธรรมชาติใิ นท้อ้ งถิ่่น� มาสร้า้ งสรรค์์ เช่น่ ลายผ้า้ ไหม ผ้า้ ขิดิ
ผ้า้ ฝ้้ายที่่น� ำ�ำ ลักั ษณะของต้น้ ไม้้ ดอกไม้ใ้ นท้้องถิ่่น� มาสร้้างลายเอกลัักษณ์์ลงบนเส้้นไหม และนำำ�มาทอเป็็นลวดลาย
ที่่�สื่่�อให้้เห็็นถึึงความอุุดมสมบููรณ์์ วััฒนธรรม และวิิถีีชีีวิิตของชุุมชน เช่่น ผ้้าไหมมััดหมี่่�ของจัังหวััดขอนแก่่น
ลายแคนแก่่นคููน ขณะที่่�จัังหวััดชััยภููมิิ โดดเด่่นที่่�ลายขอดอกมะขาม จัังหวััดอำ�ำ นาจเจริิญ ผ้้าขิิดลายดอกพิิกุุล
สลับั เอื้อ� ผสมลููกหวาย จังั หวัดั สกลนคร ผ้า้ มัดั หมี่่ผ� ้า้ ฝ้า้ ยเข็น็ มือื ย้อ้ มคราม ลายดอกไม้ป้ ่า่ แรงบันั ดาลใจจากธรรมชาติิ
ในท้้องถิ่่�น จัังหวััดนครราชสีีมา ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายปููนา จัังหวััดมหาสารคาม ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายสร้้อยดอกหมาก
ผลิิตจากเส้้นไหมพิิเศษขนาดเล็ก็ เพื่่อ� ให้้ตัวั ลายดอกหมากมีีความเล็็กและถี่่�เป็็นพิเิ ศษ ลงสีีแบบโบราณคือื สีเี หลือื ง
แดง เขียี ว และจะมีกี ารถมสีพี ิเิ ศษขึ้้น� มาระหว่า่ งกระบวนการล้า้ งสีี คือื สีขี าว ละเอียี ดอ่อ่ นช้อ้ ย เนื้้อ� ผ้า้ มีคี วามแน่น่

Khit fabric, Nakhon Phanom Province, is remarkable because of its 加拉信府紅色培娃絲綢 (Red Praewa silk) 是根據
4-patterned Khit cotton, including Muk, Masan flower (Dillenia) 祖輩傳承的種種緹花圖案編織而成的。用紅色蟲膠 (red
patterns,Tum and Pan Maha patterns whose cotton threads are dyed shellac) 做染料，在織品上創造出五花八門的圖案。
with sacred plants often used in various auspicious ceremonies are the
ancient patterns of the village of Nong Sung.The practice of weaving 烏汶叻差他尼府 (Ubon Ratchathani) 的卡布娃
this fabric has existed from the past to the present. (Kab Bua: 水平圖案提金) 布表現出色，是真正的絲綢,
編織緊密，工藝精湛，布料的細節獨特而美麗。
Red Praewa silk of Kalasin Province is made by a weaving method based
on the Khit pattern that has been passed down from forefathers. Red 泰國東北有些民族的織品圖案源自大自然所孕育的
shellac is used as a dye creating a myriad of patterns on the fabric. 花草樹木，例如絲綢、緹花和棉織布，在在反映了樹木
的本質，而織者更利用在地的花朵在絲綢線上編造出獨
Ubon Ratchathani Province stands out with its Kab Bua fabric, which 特的圖案設計，例如：孔敬府的紮結染絲布 (mudmee
is real silk woven closely together under exquisite craftsmanship. The silk) 上的老撾蘆葦口琴與腊肠树木材 (Kan Kaen Koon)
details of the fabric are unique and beautiful. 圖案、猜也蓬府以其羅望子花 (tamarind flower) 圖案
脫穎而出、安納乍能府的緹花布料混合編織了皮庫爾/
The fabric patterns in some ethnic groups of Isaan originated from 子彈木花 (Pikul) 和藤球花 (rattan ball) 兩種花卉圖案、
local natural creations, such as silk, Khit, and cotton fabrics that 沙功那空府靛藍手工紮結染棉布上有野花 (wild flower)
depict the nature of the local trees and flowers.  The weavers have 圖案、那空叻差是瑪府 / 呵叻府的紮結染絲布上有野蟹
exploited such designs to create unique patterns on silk threads, such as (Puna) 圖案、瑪哈沙拉堪府的紮結染絲布上有超薄絲線
mudmee silk of Khon Kaen Province, the pattern of Kan Kaen Koon.  編織成的檳榔花項鍊圖案 (Soi Dok Mak pattern) 是用
Chaiyaphum Province stands out with its tamarind flower pattern; 傳統的黃色、紅色和綠色編織成非常小的花朵圖案。
Amnat Charoen Province Khit fabric, Pikul flower pattern mixed with
rattan balls; Sakon Nakhon Province hand-dyed Mudmee cotton with
indigo-dyed wild flower pattern; Nakhon Ratchasima Mudmee silk
fabric with Puna (rice field crab) pattern; Mahasarakham Province
Mudmee silk fabric with Soi Dok Mak pattern made from ultra-thin
silk threads to make the very small flower pattern with traditional
colors of yellow, red and green.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 119

จังั หวััดกาฬสินิ ธุ์�์

ชื่�อ่ ผ้า้ “ผ้้าไหมแพรวา”
ชื่�่อลาย “ผ้้าไหมแพรวา ๑๐ ลาย”
ชื่�่อผู้�ค้ รอบครอง นายวิทิ วััส โสภารักั ษ์์
ที่่อ� ยู่่ � ๙๐ หมู่�่ที่� ๒ ตำ�ำ บลโนนศิลิ า อำำ�เภอสหัสั ขันั ธ์์ จัังหวัดั กาฬสิินธุ์�
โทร. ๐๙-๕๖๖๓-๕๐๒๖

Name of Fabric: “Praewa Silk”

Name of Pattern: “10-patterned Praewa Silk”

Name of Owner: Mr. Witawat Soparak

Address: 90 Moo 2, Non Sila Subdistrict, Sahatsakhan District, Kalasin

Tel: 09-5663-5026

布料名稱： “帕娃絲綢”
圖案名稱： “10種圖案的培娃絲綢”
業主名稱： 威塔瓦特·索拉帕克先生
地址： 加拉信府紗哈查勘區儂錫拉鄉第2村門牌90號。
電話： 09-5663-5026

120 สืบื สาน อนุุรักั ษ์ศ์ ิิลป์ผ์ ้า้ ถิ่่น� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน

Kalasin Province 加拉信府

เรื่�อ่ งราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้า้ แพรวา ๑๐ ลาย เป็น็ การทอผ้า้ ไหมที่่ใ� ช้ภ้ ููมิปิ ัญั ญา
ในการทอ ใช้้วิธิ ีีการเก็็บลายโดยการขิิดลาย มีีการทำำ�
ลวดลายบนผืืนผ้้าด้้วยการใช้้นิ้้�วก้้อยในการล้้วงเกาะ
ไม้ห้ นึ่่ง� เกาะ ๒ เที่่�ยว เพื่่อ� ให้ล้ ายนููน

การทอในลัักษณะนี้้�จะทำำ�ให้้ลวดลายผ้้าปรากฏ
อยู่�่ ด้้านล่่าง ซึ่่�งเป็็นภููมิิปััญญาที่่�ได้้รัับการถ่่ายทอด
มาจากบรรพบุุรุุษ เดิิมการทอผ้้าแพรวาเพื่่�อใช้้เป็็น
ผ้า้ สไบ มีหี น้า้ กว้า้ ง ๓๐ เซนติเิ มตร ต่อ่ มา ปีี พ.ศ. 2525
มีีการพััฒนาอย่่างต่่อเนื่่�อง ปััจจุุบัันมีีขนาดหน้้ากว้้าง
ประมาณ ๖๐ หรือื ๘๐ เซนติเิ มตร ใช้ส้ ีีพื้้น� เป็็นสีีแดง
ใช้ค้ รั่�งเป็็นสีีย้้อม ส่่วนลวดลายต่่าง ๆ บนผืืนผ้้าแพรวา
ก็็จะมีีหลากหลาย โดยแบ่่งเรีียกตามลายหลัักใน
แต่ล่ ะช่อ่ ง หรือื ที่่ช� าวบ้้านเรีียกว่า่ “ดอก” ผ้า้ แพรวา
แต่่ละผืืนจะมีีจำ�ำ นวนลายไม่่เท่่ากััน ยิ่่�งมีีลวดลายมาก
ก็็จะยิ่่�งทำ�ำ ยากและใช้้เวลาในการทอค่่อนข้้างนาน
ซึ่ง�่ ในแต่ล่ ะลายก็จ็ ะมีลี ายคั่่น� เป็น็ ตัวั คั่่น� ผ้า้ แพรวาที่่เ� ป็น็
เอกลักั ษณ์โ์ ดดเด่น่ ของจังั หวัดั กาฬสินิ ธุ์� จะเป็น็ ผ้า้ ไหม
แพรวา ๑๐ ลายขึ้้น� ไป

Praewa fabric of 10 patterns is based on a silk weaving
wisdom employing the method of making Khit pattern
on the fabric. It’s done by using the little finger to
emboss the fabric.  Weaving the fabric this way makes
the pattern appear in low relief, a wisdom that has been
passed down from predecessors by using a red base
color and shellac as a dye. There are an assortment of
patterns on the fabric. The more patterns the fabric is
adorned, the harder it will be to make and the longer
the weaving time.

具有10種花樣的培娃絲綢 (Praewa) 織布基於絲綢編織的智慧，採用在織布上蒐集製作緹花花樣的方法，透過使用小指對織布進行壓花來完成。以這種方式
編織織布會使圖案顯得有如浮雕，這是通過使用紅色基色和紫膠作為染料，從祖先傳承下來的一種智慧。織布上會有各種各樣的圖案，每一塊緞布都不一樣。裝
飾織布的圖案越多，製作起來就越困難，編織時間也越長。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 121

จัังหวัดั ขอนแก่่น

“ผ้้าทอพื้�้นเมืือง” ในแต่่ละท้้องที่่�ของจัังหวััดขอนแก่่น จะมีีเอกลัักษณ์์ของตนเอง ทั้้�งกรรมวิิธีีในการผลิิต
การใช้้ลวดลาย การให้้สีีสััน ซึ่�่งได้้รัับอิิทธิิพลมาจากขนบธรรมเนีียมประเพณีี คติิความเชื่่�อทางวััฒนธรรมในการ
ดำ�ำ รงชีวี ิติ ผสมผสานค่่านิิยมในสัังคมที่่�สืบื ทอดมาจากชุมุ ชนต้น้ กำ�ำ เนิิด

ผ้า้ ไหมขึ้้น� ชื่่อ� ของจังั หวัดั ขอนแก่น่ ได้แ้ ก่่ ผ้า้ มัดั หมี่่ล� ายขอเชิงิ เทียี น ปัจั จุบุ ันั (๒๕๖๓) เป็น็ “ลายแคนแก่่นคููน”
ยังั มีสี มปักั ปููม หรือื ที่่เ� รียี กกันั ว่า่ หน้า้ นาง แบบฉบับั ของอำ�ำ เภอชนบท ซึ่ง�่ มีอี ัตั ลักั ษณ์ข์ องพื้้น� ถิ่่น� ของจังั หวัดั ขอนแก่น่
ที่่ส� ืืบทอดกันั มา

ชื่�่อผ้า้ “มัดั หมี่่”�
ชื่อ่� ลาย “แคนแก่่นคููน”
ชื่อ่� ผู้ค้� รอบครอง นางสาวบุชุ ยา สิทิ ธิปิ ระเสริิฐ
ที่อ�่ ยู่่ � ๓๔๕ หมู่�่ที่� ๑๑ ตำำ�บลชนบท
อำำ�เภอชนบท จังั หวัดั ขอนแก่่น
โทร. ๐๘-๙๕๗๒-๗๖๖๓

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Kan Kaen Koon”

Name of Owner: Miss Bushaya Sitprasert

Address: 345 Moo 11,

Chonnabot Subdistrict,

Chonnabot District,

Khon Kaen

Tel: 08-9572-7663

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “老撾蘆葦口琴與腊肠树木材
(Kan Kaen Koon)”
業主名稱： 布西亞·西堤普拉捨小姐
地址： 孔敬府充那玻區充那玻鄉第11村門牌345號。
電話： 08-9572-7663

122 สืืบสาน อนุรุ ักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้้าถิ่�่นไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

Khon Kaen Province 孔敬府

เรื่่�องราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事 ความลงตัวั ทางความคิดิ ที่่เ� ห็น็ ชอบ
ร่ว่ มกันั เกิดิ เป็น็ ลายที่่เ� ป็น็ เอกลักั ษณ์แ์ ห่ง่
การรวมภููมิิปััญญาสมบููรณ์์ครบถ้้วนเข้้า
ด้้วยกััน ผ่่านผ้้าทอผืืนนี้้� ซึ่�่งชื่่�อ “แคน
แก่่นคููน” นั้้น� เกิดิ จากการที่่ผ�ู้�เข้า้ ประกวด
ตั้้�งชื่่�อผ้้าทอทั้้�ง ๒ ท่่าน ได้้ตั้้�งชื่่�อ
เหมืือนกัันโดยมิิได้้นััดหมาย นั่่�นคืือ
คุณุ กัญั ญารัตั น์ ์ ท่ว่ มไธสง และคุณุ พิชิ ญา
สุุวงค์์ ทำำ�ให้้ชนะใจกรรมการและได้้รัับ
รางวัลั ชนะเลิศิ คู่ไ่� ป เมื่่อ� วันั ที่่� ๒๐ กันั ยายน
พ.ศ. ๒๕๖๑

The perfect balance of ideas agreed
upon gives rise to a unique pattern
of combining the complete wisdom
together through this woven fabric called
“Kan Kaen Koon”. The two contestants
named the two woven fabrics the same
without any prior planning, won the
hearts of the judges, and both received
the first prize on September 20, 2018.

達成思想共識的完美平衡，從而產生一致的圖案，通
過這種被稱為 “老撾蘆葦口琴與腊肠树木材 (Kan Kaen
Koon)” 的織布，將完整的智慧融合在一起，形成了一
種獨特的圖案。兩名參賽者在沒有事先協調的情況下將
兩種織布不約而同地命名為相同的名稱，贏得了評委的
一致好評，兩者均獲頒為第一名。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 123

จัังหวัดั ชัยั ภูมู ิิ

 |Chaiyaphum Province 猜也蓬府

ชื่อ่� ผ้้า “มััดหมี่่�”
ชื่�่อลายผ้้า “ขอดอกมะขาม”
ชื่่อ� ผู้้�ครอบครอง นางอุุไรวรรณ วิเิ ศษแสง
ที่�่อยู่่ � ๕๐ หมู่�่ที่� ๑๑ ตำ�ำ บลบ้้านโสก

อำ�ำ เภอคอนสวรรค์์ จังั หวัดั ชัยั ภููมิิ
โทร. ๐๘-๑๕๔๔-๓๘๙๖

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Khor Dok Makham”

Name of Owner: Mrs. Uraiwan Wisessang

Address: 50 Moo 11, Ban Sok Subdistrict,

Khon Sawan District, Chaiyaphum

Tel: 08-1544-3896

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “羅望子花”
業主名稱： 烏拉萬·維桑夫人
地址： 猜也蓬府坤沙旺區班梭鄉第11村門牌50號。
電話： 08-1544-3896

เรื่อ�่ งราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้้าไหมลายขอดอกมะขาม เป็็นลายผ้้าที่่�ประยุุกต์์มาจาก
ดอกมะขาม ซึ่่�งเป็็นไม้้ผลยืืนต้้นชนิิดหนึ่�่ง ที่่�มีีลัักษณะเป็็นพุ่�ม
รููปวงกลมขนาดใหญ่่ ให้้ร่่มเงาหนาทึึบ เปลืือกสีีน้ำ��ำ ตาลอ่่อน
ใบจะเรียี งตัวั แบบสลับั ใบย่อ่ ยจะเรียี งตัวั เป็น็ คู่่� ดอกมีลี ักั ษณะเป็น็
ช่่อเล็ก็ ๆ อยู่�่ ปลายกิ่่ง� มีกี ลีีบดอกสีชี มพููปนขาวอยู่่�ภายใน ผู้้�ทอ
จึึงได้้นำำ�ลัักษณะของดอกมะขาม มาเป็็นลายเอกลัักษณ์์ลงบน
เส้น้ ไหม และนำ�ำ มาทอเป็น็ ลวดลายที่่ส�ื่อ� ให้เ้ ห็น็ ถึึงความอุดุ มสมบููรณ์์
วัฒั นธรรม และวิิถีีชีีวิติ ของคนในชุุมชน

Silk fabric with tamarind flower pattern is derived from tamarind
flowers, which look like small bouquets at the end of the branches
with their pink and white petals inside.The weaver has, therefore,
put the unique characteristics of the tamarind flowers on silk
threads and woven them into patterns that convey abundance,
culture and way of life of the people in the community.

羅望子花圖案的真絲布源自羅望子花。羅望子花看起來像是樹枝末端的小花束，裡面有粉紅色和白色的花瓣。 因此，編織者將羅望子花的獨特特性藉由絲線
編織成可以傳達社區居民豐富的生機、文化和生活方式的圖案。

124 สืบื สาน อนุุรักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้้าถิ่�น่ ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

จัังหวัดั นครพนม

 |Nakhon Phanom Province 那空拍儂府

ชื่่�อผ้า้ “ขิิดแซมยกมุกุ ”
ชื่อ่� ลาย “ขิดิ แซมยกมุกุ ”
ชื่อ�่ ผู้ค�้ รอบครอง นางมยุุรีี แสนสามารถ
ที่อ�่ ยู่่ � ๑๒๖ หมู่่� ๒ ตำ�ำ บลหนองสังั ข์์ อำำ�เภอนาแก
จังั หวััดนครพนม
โทร. ๐๙-๕๓๓๙-๗๖๘๖

Name of Fabric: “Khit Sam Yok Muk”

Name of Pattern: “Khit Sam Yok Muk”

Name of Owner: Mrs. Mayuree Saensamart

Address: 126 Moo 2 Nong Sang Subdistrict,

Na Kae District, Nakhon Phanom

Tel: 09-5339-7686

布料名稱： “緹花摻珍珠緙絲”
圖案名稱： “緹花摻珍珠緙絲”
業主名稱： 瑪優里·仙撒瑪夫人
地址： 那空拍儂府那開區儂桑鄉第2村門牌126號。
電話： 09-5339-7686

เรื่อ�่ งราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้า้ ลายขิดิ แซมยกมุกุ เป็น็ ลายโบราณของหมู่บ่� ้า้ นหนองสังั ข์์
ประกอบด้้วย ๔ ลาย ได้้แก่่ ลายมุุก ลายดอกมะซ่่าน ลายตุ้้�ม
และลายพัันมหา นอกจากนี้้ย� ัังแทรกด้้วยมัดั หมี่่ล� ายน้ำำ��ไหล เป็น็
ลวดลายที่่ม� ีกี ารทอตั้้ง� แต่อ่ ดีตี จนถึึงปัจั จุบุ ันั ส่ว่ นเส้น้ ฝ้า้ ยย้อ้ มด้ว้ ย
สมุนุ ไพรไม้ม้ งคล มีคี วามเชื่่อ� ว่า่ หากใครได้ส้ วมใส่จ่ ะเป็น็ สิริ ิมิ งคล
แก่ต่ นเองและครอบครัวั จึึงนิยิ มสวมใส่ใ่ นงานพิธิ ีมี งคลต่า่ ง ๆ

Khit Sam Yok Muk pattern is an ancient fabric of Nong Sang
village, which consists of 4 patterns, namely Muk pattern, Masan
flower pattern, Tum pattern and Pan Maha pattern interwoven
with Lai Nam Lai mudmee. This pattern has been woven from
the past to the present. As for the cotton yarn dyed with sacred
wood herbs, it is believed that anyone who wears it will have
good fortune on their side as well as their family’s. As such, the
fabric is popularly worn in various auspicious ceremonies.

緹花摻珍珠緙絲 (Khit Sam Yok Muk) 圖案是農桑村 (Nong Sang) 村的一種古老布料，由4種圖案組成，即珍珠 (mook) 圖案，卵葉五椏果 (Masan, Dillenia ovata),
璫 (Tum) 圖案和泛馬哈 (Pan Maha: 嘉藍花) 圖案與流水紋紮結染交織在一起。這種圖案從過去一直編織到現在。至於用神木草藥 (sacred wood herbs) 染色的
棉紗，人們相信任何穿戴的人對本人和家庭親人方面都會有福報。因此，該織品在各種吉祥慶典儀式中都很受歡迎。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 125

จัังหวััดนครราชสีีมา

 |Nakhon Ratchasima Province 呵叻府

ชื่่�อผ้า้ “มััดหมี่่�”
ชื่อ่� ลาย “ปููนา”
ชื่่อ� ผูู�ครอบครอง นางบัวั ผันั ทรพีสี ิิงห์์
ที่อ�่ ยู่่ � ๒๔๙ หมู่�่ที่� ๑ ตำำ�บลทับั สวาย
อำำ�เภอห้ว้ ยแถลง
จังั หวัดั นครราชสีีมา
โทร. ๐๘-๖๘๖๙-๖๔๒๓

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Puna”

Name of Owner: Mrs. Buapan Thorapeesing

Address: 249 Moo 1, Thap Sawai

Subdistrict, Huai Thalaeng

District, Nakhon Ratchasima

Tel: 08-6869-6423

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “野蟹”
業主名稱： 布潘·索拉皮辛夫人
地址： 呵叻府懷塔林區塔撒威鄉第1村門牌249號。
電話： 08-6869-6423

เรื่�อ่ งราวผลิิตภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
ชาวบ้า้ นทับั สวาย มีกี ารปลููกหม่อ่ นเลี้ย� งไหม และทอผ้า้ ไหม มาตั้้ง� แต่อ่ ดีตี จนถึึงปัจั จุบุ ันั เดิมิ ทอผ้า้ เพื่่อ� ใช้นุ้่�งห่ม่

และมอบให้ญ้ าติมิ ิติ ร การทอจึึงเน้น้ เป็น็ ผ้า้ พื้้น� และเมื่่อ� ทอเป็น็ ผืนื แล้ว้ ส่ว่ นใหญ่จ่ ึึงจะนำ�ำ มาย้อ้ มด้ว้ ยสีจี ากธรรมชาติิ เช่น่
มะเกลือื ครั่ง� เข คราม และหมากชาตรีี เป็น็ ต้น้ ผ้า้ ไหมมัดั หมี่่ล� ายปููนา เป็น็ ผ้า้ ไหมทอมือื ลวดลายประยุกุ ต์์ ย้อ้ มด้ว้ ย
สีธี รรมชาติจิ ากฝักั คููนแก่่ มีกี ารมัดั หมี่่เ� ลียี นแบบลวดลายจากปููนา ซึ่ง่� เป็น็ ลายโบราณของหมู่บ�่ ้า้ นทับั สวาย เดิมิ เรียี กว่า่
ผ้้าไหม “ลายปูู” และมีกี ารสืืบทอดภููมิปิ ัญั ญาของบรรพบุุรุษุ จากรุ่�นสู่�่รุ่�น

Mudmee silk fabric with Puna pattern is a handwoven silk with applied 帶有野蟹 (Puna) 圖案的紮結染絲布是一種手工編織的
patterns dyed with natural colors from old Koon pods. The mudmee 絲綢，所運用的圖案採取了老腊肠树木莢 (old Koon pods)
pattern is a reflection of Puna, an ancient pattern of Thap Sawai village.  淬取的自然染料染色。這一種紮結染圖案是塔普薩瓦伊村
It was once called “Lai Pu” silk, and the wisdom has been inherited (Thap Sawai village) 的古老圖案野蟹的再現，以前稱為
from generation to generation. “螃蟹圖案--Lai Pu” 絲綢，是祖先世代傳承的智慧。

126 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์์ศิิลป์์ผ้้าถิ่่น� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

จังั หวัดั บึึงกาฬ

 |Bueng Kan Province 汶干府

ชื่�อ่ ผ้า้ “มัดั หมี่่�”
ชื่อ่� ลาย “ต้้นเทียี น”
ชื่่อ� ผู้ค�้ รอบครอง นางบุญุ ถม โถปาสอน
ที่่อ� ยู่่ � ๑๑๔ หมู่�่ที่� ๑๐ ตำำ�บลชุมุ ภูพู ร
อำำ�เภอศรีวี ิไิ ล จัังหวัดั บึึงกาฬ
โทร. ๐๘-๗๘๖๒-๓๐๓๙

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Ton Tian”

Name of Owner: Mrs. Bunthom Thopasorn

Address: 114 Moo 10,

Chumphu Phon Subdistrict,

Si Wilai District, Bueng Kan

Tel: 08-7862-3039

布料名稱： “紮結染布“”
圖案名稱： “蠟燭台”
業主名稱： 邦瑟姆·索普·索恩夫人
地址： 汶干府斯威萊區春普彭鄉
第10村門牌114號。
電話： 08-7862-3039

เรื่อ�่ งราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
บ้้านห้้วยลึึกอิินทรนิิมิิตร เป็็นชุุมชนที่่�มีีประชากรส่่วนใหญ่่เป็็นชาติิพัันธุ์�ภููไท อาชีีพส่่วนใหญ่่ทำำ�เกษตรกรรม

(ยางพารา) มีีกลุ่�มอาชีีพทอผ้้ามัดั หมี่่ซ� ึ่ง�่ ได้ร้ ัับการสืืบทอดมาจากบรรพบุุรุษุ จากรุ่�นสู่�่รุ่�น
ผ้า้ ลายต้้นเทียี น เป็็นลายผ้้าที่่�มีกี ารผสมผสานจากความเชื่่�อในเรื่�องของการบููชาพญานาค ซึ่่�งเป็็นสิ่�งศักั ดิ์์�สิทิ ธิ์์�

ที่่�ชาวลุ่�มน้ำำ��โขงมีีการสัักการบููชากัันมาตั้้�งแต่่สมััยโบราณ ผนวกกัับการใช้้จิินตนาการของบรรพบุุรุุษคิิดค้้นลายผ้้า
ให้้สอดคล้้องกัับประเพณีีที่่�ได้้สืืบทอดกัันมา อีีกทั้้�งต้้องใช้้ความละเอีียด ความอดทนในการมััดย้้อม และการทอ
จนได้ผ้ ้้ามััดหมี่่�ลายต้น้ เทียี นที่่�สวยงาม

Ton Tian pattern is a fusion of belief in the worship of Nagas by “蠟燭台--Ton Tian” 圖案是一種布紋圖案，融合了
those having lived along the Mekong River since ancient times and 自古以來一直居住在湄公河沿岸的人們對神聖的那迦/蛇
the creative imagination of our ancestors to invent the fabric pattern (Naga) 的崇拜，根據祖先傳承的傳統，結合想像力發明布
in accordance with the tradition that has been passed down to us.The 料圖案，然後織工還需要忍耐解決紮結染複雜的功夫，直
weaver requires intricacy and patience in tie-dying and weaving until 到美麗的蠟燭台 (Ton Tian) 圖案紮結染織布誕生。
the beautiful Ton Tian-patterned Mudmee fabric is born.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 127

จัังหวัดั บุุรีรี ัมั ย์์

 |Buri Ram Province 武里喃府

ชื่อ�่ ผ้า้ “มััดหมี่่ต� ีนี แดงจกดาว”
ชื่่อ� ลาย “นาคกระดิ่่�ง”
ชื่อ่� ผู้�ค้ รอบครอง นายสุุนทร เชิิดชูู
ที่่�อยู่่ � ๗๐ หมู่�่ที่� ๓ ตำำ�บลบ้้านยาง
อำำ�เภอพุุทไธสง จัังหวัดั บุรุ ีรี ััมย์์
โทร. ๐๘-๔๗๐๕-๖๑๕๙

Name of Fabric: “Mudmee Teen Daeng Jok Dao”

Name of Pattern: “Naga Krading”.

Name of Owner: Mr. Sunthorn Cherdchu

Address: 70 Moo 3, Ban Yang Subdistrict,

Phutthaisong District, Buri Ram

Tel: 08-4705-6159

布料名稱： “紮結染絲紅裙襬挑花星布”
模式名稱： “那迦蛇紋鈴”
業主名稱： 孫桐·車初先生
地址： 武里喃府普太松區板揚鄉第3村門牌70號。
電話： 08-4705-6159

เรื่่�องราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้า้ ไหมมัดั หมี่่ต� ีนี แดง หรือื เรียี กอีกี ชื่อ� หนึ่ง่� ว่า่ “ซิ่น�่ หัวั แดงตีนี แดง
จกดาว” มีีองค์์ประกอบของผืืนผ้้า ๓ ส่่วน ได้้แก่่ ส่่วนหััวซิ่่�น
เป็น็ สีแี ดง ตััวซิ่่�นมีรี ููปแบบลวดลายต่า่ ง ๆ และส่่วนของตีนี ซิ่่�นต้้อง
เป็น็ สีแี ดงสด รููปแบบของลายในส่ว่ นของตัวั ซิ่่น� ที่่ไ� ด้ร้ ับั รางวัลั ชนะเลิศิ
เรีียกว่่า “ลายนาคกระดิ่่ง� ” ซึ่�่งมีอี งค์์ประกอบ ๒ ส่่วน คืือ “นาค”
หมายถึึง ความอุุดมพููนสุุข “กระดิ่�่ง” หมายถึึง ความโด่่งดััง
ความอุุดมสมบููรณ์์ ความเพีียบพร้้อมไปด้้วยความมั่่�งคั่่�ง หากใครได้้
ครอบครองหรือื สวมใส่่ จะเกิดิ ความเป็น็ สิริ ิมิ งคล มีแี ต่ส่ิ่ง� ดีงี ามเข้า้ มาในชีวี ิติ

Mudmee silk fabric, Also known as “Red Sinh, Red Foot, Jok Dao” consists of 3 parts: the red top; differently
patterned sinh; and bright red hem piece of sinh. The “Naga Krading pattern” represents fertility, stability, and
auspiciousness to the wearer.

紮結染絲紅裙襬挑花星布 (Mudmee Teen Daeng)，也稱為 “紅芯裙 (Red Sinh)、紅裙襬 (Red Foot)、挑花星 (Jok Dao)”，由3個部分組成：紅裙頭、百花
裙身、紅裙襬。“那迦鈴紋” 圖案代表穿戴者的生育繁衍能力、安穩幸福的生活和吉祥福報。

128 สืบื สาน อนุรุ ัักษ์์ศิิลป์ผ์ ้า้ ถิ่น่� ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

จัังหวัดั มหาสารคาม

 |Maha Sarakham Province 馬哈沙拉堪府

ชื่่อ� ผ้้า “มััดหมี่่”�
ชื่่�อลาย “สร้อ้ ยดอกหมาก”
ชื่�อ่ ผู้ค�้ รอบครอง นายจักั ษ์ภ์ ิริ มย์์ ศรีีเมือื ง
ที่�่อยู่่� ๓๒ หมู่�่ที่� ๑๓ ตำ�ำ บลหนองเรือื
อำำ�เภอนาเชืือก จังั หวัดั มหาสารคาม
โทร. ๐๙-๘๐๓๖-๘๔๔๑

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Soi Dok Mak”

Name of Owner: Mr. Jakpirom Srimueang

Address: 32 Moo 13, Nong Ruea Subdistrict,

Na Chueak District, Maha Sarakham

Tel: 09-8036-8441

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “檳榔花項鍊圖案”
業主名稱： 甲克琵隆·斯里滿先生
地址： 馬哈沙拉堪府那屈區儂瑞鄉第13村門牌32號。
電話： 09-8036-8441

เรื่อ�่ งราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้้ามััดหมี่่�ลายสร้้อยดอกหมาก ผลิิตจากเส้้นไหมพิิเศษ
ขนาดเล็็ก เพื่่�อให้้ตััวลายสร้้อยดอกหมากมีีความเล็็กและถี่่�
เป็น็ พิเิ ศษ ลงสีแี บบโบราณ คือื สีเี หลืือง แดง เขียี ว นอกจากนี้้ย� ัังมีี
การถมสีีพิิเศษ คืือ สีีขาว จะทำำ�ขึ้้�นมาระหว่่างกระบวนการล้้างสีี
ส่ว่ นลายกรวยเชิงิ ของลายจะเป็น็ ลายแบบโบราณ กระบวนการมัดั หมี่่�
มััดด้้วยหมี่่� ๗๓ ลำำ� และการใช้ม้ ััดหมี่่แ� บบ ๒ หััว เพื่่อ� ให้ล้ ายละเอียี ด
อ่อ่ นช้อ้ ย กระบวนการทอทอด้ว้ ยฟืมื ๖๐ หลบ โครงสร้า้ งของเส้น้ ยืนื
มีีจำำ�นวน ๔,๘๐๐ เส้น้ เพื่่อ� ให้้ผ้า้ มีคี วามแน่น่ และสอดหางกระรอก
แบบพิเิ ศษด้ว้ ยสีแี ดงผสมสีเี ม็ด็ มะขาม ลักั ษณะเด่น่ ของผ้า้ ผืนื นี้้ค� ือื
มีี ๓ สีี แต่ส่ ีบี ริเิ วณกรวยเชิงิ จะมีสี ีเี พิ่่ม� ขึ้้น� มาอีกี ๑ สีี รวมเป็น็ ๔ สีี

Mudmee fabric with Soi Dok Mak pattern is produced from the smaller ultra-fine silk threads. The traditional colors
are yellow, red and green. In addition, a special white color is added during the wash process. Both the Mudmee
process of bonding with 73 and the use of double-headed mudmee are to create delicate patterns. The structure
of the warp has a total of 4,800 ends to make the fabric tight along with the insertion of a special red squirrel tail
mixed with the tamarind seed color.

檳榔花項鍊圖案 (Soi Dok Mak) 圖案的紮結染織布是由較小的超細絲線製成的。 傳統顏色是黃色，紅色和綠色。此外，在洗滌過程中還添加特殊的白色。
將73個紮結 紮結在一起的過程以及使用雙頭紮結染 (double-headed mudmee) 都可以使圖案更精緻細膩。 經紗的結構共有4800股，可使織布緊實，並插入了
特殊的紅松鼠尾紋絲線，並混有羅望子種子的顏色。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 129

จังั หวััดมุุกดาหาร

ชื่่อ� ผ้้า “ผ้า้ ยกดอกหมักั โคลน”
ชื่่�อลายผ้า้ “ลายลููกหวาย”
ชื่อ�่ ผู้�ค้ รอบครอง นางสาวกรกมล นุุราช
ที่�่อยู่่ � ๒๙ หมู่�่ที่� ๗

ตำำ�บลหนองสููงเหนืือ
อำำ�เภอหนองสููง
จัังหวััดมุกุ ดาหาร
โทร. ๐๘-๑๙๖๕-๖๖๙๕

Name of Fabric: “Yok Dok Muk Clone”

Name of Pattern: “Lai Look Whai”

Name of Owner: Miss Kornkamon Nuraj

Address: 29 Moo 7,

Nong Sung Nuea Subdistrict,

Nong Sung District,

Mukdahan

Tel: 08-1965-6695

布料名稱： “紮結發酵染緙絲布料”
圖案名稱： “藤球圖案”
業主名稱： 康卡蒙·努拉特小姐
地址： 穆達漢府儂頌區儂頌暖鄉第7村門牌29號。
電話： 08-1965-6695

130 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้า้ ถิ่่�นไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่่นดินิ

Mukdahan Province 穆達漢府

เรื่่อ� งราวผลิติ ภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
ผ้า้ ลายลููกหวายเป็น็ ลวดลายที่่เ� กิดิ จากการทอแบบเหยียี บ ๔ ตะกอ ของคนเผ่า่ ภูไู ทเมือื งหนองสููง การหมักั โคลน

เป็น็ อีกี วิธิ ีหี นึ่ง่� ในการเปลี่่ย� นสีเี ส้น้ ใยธรรมชาติขิ องฝ้า้ ยและไหม ซึ่ง�่ เกิดิ จากการประยุกุ ต์ใ์ ช้ค้ วามหลากหลายทางชีวี ภาพ
ในท้อ้ งถิ่่น� นำำ�ทรัพั ยากรทางธรรมชาติมิ าผสมผสานกับั ศิลิ ปะการทอผ้า้ จนเกิดิ เป็น็ ผ้า้ หมักั โคลนย้อ้ มสีธี รรมชาติิ การนำำ�
เส้้นใยผ้้าที่่�ผ่่านการย้้อมสีีด้้วยพืืชพรรณไม้้ธรรมชาติิในท้้องถิ่่�นไปหมัักในเนื้้�อโคลนก่่อนนำำ�ไปทอ เนื้้�อที่่�ทอเสร็็จ
จะนุ่�มนวล มีีความแตกต่า่ งไปด้้วยคุุณสมบัตั ิทิ ี่่ด� ีขี องการหมักั โคลน พบว่่าเกิดิ โทนสีีเข้ม้ ขึ้้�น มีคี วามสวยงาม สีสี ด
สีมี ีีความคงทน และสวยงามแปลกตาขึ้้น� จึึงเป็น็ ที่่�นิิยมแพร่ห่ ลายและเป็็นที่่�รู้�จักของลููกค้า้ มีีการจำำ�หน่่ายผลิติ ภัณั ฑ์์
ทั้้�งภายในและต่่างประเทศอีีกด้ว้ ย

The rattan ball pattern is created from a 4-pedals weaving pattern of 籐球圖案是按富傣 (Phu Tai) 部落農頌區 (Mueang
the Phu Thai tribe, Mueang Nong Sung. Mud caking is another way Nong Sung) 原為4英尺的圖案編織製成的。 紮結發酵
to change the natural fibers of cotton and silk, culminating in darker 染 (Mud caking) 是改變棉花和絲綢天然纖維的另一種
tones, beautiful, rich but more durable and unusual colors. It is widely 方法，最終可形成深色、美麗、豐富的色彩，更耐用且
popular and well known among customers. The products are offered 與眾不同。此為客戶所熟知而且廣受歡迎，產品可供銷
for sale both domestically and internationally. 售國內外。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 131

จังั หวััดยโสธร

ชื่่อ� ผ้้า “ผ้้าขิดิ ”
ชื่่�อลาย “ลููกหวาย” (ลายดอกยศสุนุ ทร)
ชื่อ�่ ผู้ค�้ รอบครอง นางสาวพรประทาน ทองสุขุ
ที่�่อยู่่� ๔ หมู่�่ที่� ๑ ตำำ�บลบึึงแก
อำำ�เภอมหาชนะชััย จัังหวัดั ยโสธร
โทร. ๐๙-๕๖๐๘-๘๘๓๕

Name of Fabric: “Khit Fabric”

Name of Pattern: “Look Whai”

(Yotsunthorn flower pattern)

Name of Owner: Miss Pornpratan Tongsuk

Address: 4 Moo 1, Bueng Kae Subdistrict,

Mahachana Chai District, Yasothon

Tel: 09-5608-8835

布料名稱： “緹花布”
圖案名稱： “藤球” (Yotsunthorn flower pattern)
業主名稱： 彭普樂潘•通粟小姐
地址： 益梭通府瑪哈差那柴區崩凱鄉第1村門牌4號。
電話： 09-5608-8835

132 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์ศ์ ิิลป์ผ์ ้้าถิ่�น่ ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

Yasothon Province 益梭通府

เรื่่�องราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
จังั หวัดั ยโสธรได้ค้ ัดั เลือื ก “ผ้า้ ขิดิ ลายลููกหวาย” เป็น็ ผ้า้ ประจำำ�จังั หวัดั จึึงเกิดิ การเรียี นรู้�และต่อ่ ยอดภููมิปิ ัญั ญา

พััฒนาให้้มีีความสวยงาม โดดเด่่นด้้วยการนำ�ำ เส้้นไหมมาย้้อมสีีธรรมชาติิ ทอเป็็นลายลููกหวาย หรืือลายดอก
ยศสุุนทร เพื่่�อเป็็นการอนุุรัักษ์์สืืบทอดสืืบสานเป็็นผ้้าประจำำ�จัังหวััดให้้คงอยู่่� เพื่่�อเป็็นการสร้้างรายได้้เสริิมให้้เกิิด
ในครััวเรืือน พร้้อมทั้้�งมีีการพััฒนารููปแบบผลิิตภััณฑ์์ให้้มีีความหลากหลาย เช่่น กระเป๋๋าแฮนด์์เมด ผ้้าพื้้�นเมืือง
ย้อ้ มสีธี รรมชาติิ เป็น็ ต้้น

Yasothon locals have selected “Khit fabric with Lai Look Whai” 益梭通府選擇了 “帶有藤球圖案的緹花布料--Khit
to be the province’s fabric. Through learning and developing wisdom, fabric with Lai Look Whai” 作為代表該府的布料。 通
the fabric is made beautiful and outstanding by using silk dyed in 過學習和發展智慧，使用天然染料染色，並編織成藤球
natural colors and woven into the rattan ball pattern or Yotsunthorn (rattan ball) 圖案或 Yotsunthorn flower 花卉圖案，使
flower pattern in order to preserve and carry on the province’s fabric 該真絲布料才能變得美麗而出眾，從而維護傳承了該府寶
and earn extra income for the family. 貴遺產的布料，並為家庭增加了收入。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 133

จัังหวัดั ร้อ้ ยเอ็ด็

ชื่อ่� ผ้้า “หมี่่�คั่่�น”
ชื่อ�่ ลาย “สาเกต”
ชื่่�อผู้ค้� รอบครอง นางเอีียบ นาคกระแส
ที่�อ่ ยู่่ � ๑๐๘ หมู่่�ที่� ๑๐ ตำ�ำ บลทุ่่�งหลวง
อำำ�เภอสุุวรรณภููมิิ จัังหวััดร้อ้ ยเอ็็ด
โทร. ๐๖-๒๑๑๒-๐๙๙๔

Name of Fabric: “Mee Khan”

Name of Pattern: “Saket”

Name of Owner: Mrs. Iab Nakkrasae

Address: 108 Moo 10,

Thung Luang Subdistrict,

Suvarnabhumi District,

Roi Et

Tel: 06-2112-0994

布料名稱： “米干（分段紮結染織布)”
模式名稱： “沙克特”。
業主名稱： 野波·那克噶拉協夫人
地址： 黎逸府素萬那普區通巒鄉第10村門牌108號。
電話： 06-2112-0994

134 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์ศ์ ิลิ ป์ผ์ ้า้ ถิ่�น่ ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

Roi Et Province 黎逸府

เรื่�่องราวผลิิตภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
ผ้้าลายสาเกต เป็็นผ้้าที่่�มีีเอกลัักษณ์์ประจำ�ำ จัังหวััดร้้อยเอ็็ด ซึ่่�งการทอผ้้าไหมของชาวร้้อยเอ็็ด นิิยมนำำ�ลาย

มัดั หมี่่พ� ื้้�นบ้้าน ๕ ลาย ได้แ้ ก่่ ลายโคมเจ็ด็ ลายนาคน้้อย ลายคองเอี้�ย ลายหมากจัับ และลายค้ำ��ำ เพาแซมขิิด นำำ�มา
ประยุกุ ต์ท์ อต่อ่ กันั ไว้ใ้ นผ้้าผืืนเดีียวกััน เรียี กชื่่อ� ว่่า “ลายสาเกต”เปรียี บเสมือื นเป็น็ การหลอมรวมความสามัคั คีขี อง
ชาวร้อ้ ยเอ็ด็ ให้เ้ ป็น็ หนึ่ง�่ เดียี ว โดยแต่ล่ ะลวดลายจะทอคั่่น� ด้ว้ ยสีพี ื้้น� สีดี อกอินิ ทนิลิ บก (สีชี มพููอมม่ว่ ง) ซึ่ง�่ เป็น็ ดอกไม้้
ประจำ�ำ จังั หวัดั ร้อ้ ยเอ็็ด

Saket pattern fabric is unique in Roi Et Province as their silk weaving 沙克特 (Saket) 花紋布料在黎逸府是獨一無二的,
has incorporated 5 local mudmee patterns, namely Khom Jed, Naga 因為他們的絲綢織造融合了5種當地的紮結染花紋,
Noi, Khong Eia, Mak Jab and Kham Pao Sam Khit. They are woven 即七燈籠圖案 (Khom Jed)，小那迦圖案 (Naga Noi),
together into one piece of fabric called “Saket Pattern”, which is 孔葉圖案 (Khong Eia)，檳榔花圖案 (Mak Jab) 和康寶
like a fusion of the unity of Roi Et people into one. Each pattern is 摻緹花圖案 (Kham Pao Sam Khit)。全部都編織成一塊
interwoven with the flower colors of Queen’s crepe-myrtle (pink and 稱為 “沙克特圖案--Saket Pattern” 的織布，就像黎逸
purple), which is the symbolic flower of Roi Et Province. 府人民團結交融為一體。每種圖案都與女王的縐綢桃金
孃 (Inthanin Bok/crepe-myrtle)（粉紅色和紫色）的花
色交織在一起，這是象徵黎逸府的花。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 135

จังั หวััดเลย

จังั หวัดั เลย เป็น็ จังั หวัดั ที่่ม� ีแี นวตะเข็บ็ ชายแดนติดิ สาธารณรัฐั ประชาธิปิ ไตยประชาชนลาว จึึงมีกี ลุ่�มชาติิพัันธุ์�
หลายชนเผ่่า ไตดำำ� (ลาวโซ่่ง) เป็็นชาติิพัันธุ์�ที่ �รัักษาศิิลปะการทอผ้้าเอาไว้้เป็็นอย่่างดีี ตััวอย่่างเช่่น ผ้้าซิ่่�นนางหาญ
(ผ้้าซิ่่น� ตาหมี่่�) เป็น็ ผ้า้ ซิ่่น� ประเภทหมี่่ค� ั่่�น มีปี ระวัตั ิิความเป็น็ มาที่่น� ่า่ สนใจ

ผ้้าซิ่่น� นางหาญ มีถี ิ่่�นกำำ�เนิดิ อยู่�ใ่ นเขตบ้้านนาป่า่ หนาด ตำำ�บลเขาแก้ว้ อำ�ำ เภอเชีียงคาน จังั หวััดเลย การนุ่�งผ้้า
ซิ่่�นนางหาญ จะพบมากในพิิธีีเซ่่นไหว้้ “ผีีเฮืือน” และในพิิธีีกรรม “แชปาง” พอมีีบ้้างที่่�นุ่�งกัันในชีีวิิตประจำำ�วััน
คำำ�ว่่า “นางหาญ” จึึงมีีความหมาย คืือ ความกล้้า ความเด็็ดเดี่่�ยว (ที่่�กล้้าตััดสิินใจที่่�ทอผ้้าให้้มีีอััตลัักษณ์์ของ
พื้้น� ถิ่่น� เอาไว้้)

ชื่่�อผ้า้ “หมี่่�คั่่น� ”
ชื่่อ� ลาย “ผ้า้ ซิ่่น� นางหาญ”
ชื่�อ่ ผู้�ค้ รอบครอง นางสำำ�ลาน กรมทอง
ที่�อ่ ยู่่� ๕๗/๒ หมู่�่ที่� ๔ ตำ�ำ บลเขาแก้้ว
อำำ�เภอเชียี งคาน จังั หวััดเลย
โทร. ๐๘-๖๐๓๕-๔๗๓๘

Name of Fabric: “Mee Kan”

Name of Pattern: “Nang Han Sinh”

Name of Owner: Mrs. Samlan Gromtong

Address: 57/2 Moo 4,

Khao Kaeo Subdistrict,

Chiang Khan District, Loei

Tel: 08-6035-4738

布料名稱： “米干（分段紮結染織布)”
圖案名稱： “囊漢芯裙布”
業主名稱： 薩姆蘭·克隆通夫人
地址： 黎府昌汗區考科鄉第4村門牌57/2號。
電話： 08-6035-4738

136 สืืบสาน อนุุรัักษ์์ศิลิ ป์์ผ้า้ ถิ่่�นไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่่นดินิ

Loei Province 黎府
เรื่ � อ ง เ ล่่ า จ า ก ใ น ท้้ อ ง ถิ่่� น ที่่� เ กิิ ด
เรื่�่องราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事
มานานแล้ว้ มีพี ี่่น� ้อ้ งหญิงิ ชาวไตดำำ�, ไทดำำ�
จำ�ำ นวน ๓ คน หญิิงคนแรกเป็็นผู้้�คิดิ ค้น้
ลวดลายในการมัดั หมี่่� ได้เ้ ป็น็ ผู้้�ทอให้เ้ ป็น็
ผ้้าซิ่่�น แต่่ทอไม่่เสร็็จก็็ได้้เสีียชีีวิิตก่่อน
หญิิงคนที่่� ๒ ก็ไ็ ด้้มาทอต่อ่ ในขณะที่่ท� อ
ก็ไ็ ด้เ้ สียี ชีวี ิติ ตามคนแรกไป หญิงิ หม้า้ ยคน
ที่่ส� าม จึึงได้บ้ อกว่า่ กับั “ผีเี ฮือื น” สามีที ี่่�
เสียี ชีวี ิติ ไปแล้ว้ ว่า่ “หากทอผ้า้ ซิ่น�่ ผืืนนี้้�
สำำ�เร็จ็ เสร็จ็ สิ้้�น เมื่�อ่ มีีการ ‘เสนเฮือื น’
จะใส่่ไปในสำ�ำ รับั ให้้” ทำ�ำ ให้้หญิิงหม้า้ ย
คนที่่� ๓ เป็น็ ผู้้�ทอจนสำ�ำ เร็จ็ จึึงเป็็นที่่ม� า
ของ “ซิ่น่� ลายนางหาญ” ที่่ไ� ด้เ้ ล่า่ สืบื ต่อ่
กัันมาจนถึึงทุุกวัันนี้้�

Local stories were told in days of yore about the 3 Tai Dam sisters.The 很久以前在當地流傳有關3個黑傣 (Tai Dam) 姐妹
first sister was the designer of the mudmee pattern and became the 的故事。第一個姐姐是紮結染花紋的設計師，並成為了
original weaver of the sinh. However, she had died before the weaving 原始的織布工。 但是，她在織造實現之前就死了。然
was brought to fruition.  The second sister then continued to weave 後，第二個姐姐繼續編織，可是不久也隨著大姐嚥下了
and later breathed her last after the first.The third widowed sister, after 最後一口氣。喪偶守寡的三妹看到這種情況後，向她已
seeing such happenings, prayed to the spirit of her deceased husband 故的丈夫 “庭幽靈--Phee Huen” 祈禱，懇求說：“如
“Phee Huen” imploring that “if this piece of Sinh is finished, I will 果能讓我完成編織，祭禮（Sen Huen）時我會擺在托
“Sen Huen” or put it on a tray as an offering.” This prayer caused the 盤上當祭品”。這次的祈禱使三妹終於能夠完成 “囊漢芯
third sister to emerge victorious as the weaver of “Nang Han Sinh”, 裙布--Nang Han Sinh” 的編織，迄今為止，這傳說已
which has hitherto been recounted for years on end. 經在織布工當中流傳多年了。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 137

จัังหวัดั ศรีสี ะเกษ

ชื่่�อผ้า้ “ผ้้าเหยียี บ”
ชื่่อ� ลาย “ลููกแก้ว้ ”
ชื่่�อผู้้�ครอบครอง นายอภิวิ ััฒน์์ พิลิ า
ที่อ่� ยู่่ � ๒๑ หมู่�่ที่� ๑๐ ตำำ�บลจาน
อำำ�เภอกันั ทรารมย์์ จัังหวััดศรีีสะเกษ
โทร. ๐๘-๖๒๖๓-๖๙๑๔

Name of Fabric: “Yieb”

Name of Pattern: “Diamond Pattern”

Name of Owner: Mr. Apiwat Pila

Address: 21 Moo 10, Chan Subdistrict,

Kanthararom District,

Si Sa Ket

Tel: 08-6263-6914

布料名稱： “踏板（Yieb）布”
圖案名稱： “水晶球”
業主名稱： 阿皮瓦特·皮拉先生
地址： 四色菊府坎塔拉羅姆區詹鄉第10村門牌21號。
電話： 08-6263-6914

138 สืบื สาน อนุรุ ักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้า้ ถิ่่�นไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่่นดินิ

Si Sa Ket Province 四色菊府

เรื่�่องราวผลิิตภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้้าไหมลายลููกแก้ว้ มีมี าตั้้�งแต่อ่ ดีีตกาลกว่า่ ๒๐๐ ปีกี ่อ่ น การเรียี กชื่่�อลวดลายก็็มีแี ตกต่่างไปตามท้อ้ งถิ่่�นบ้า้ ง
เรียี กว่า่ “ผ้า้ แพรเหยียี บ” เหตุทุ ี่่เ� รียี กก็เ็ พราะว่า่ ผู้้�ทอจะต้อ้ งเลือื กเหยียี บไม้ส้ ลับั ตะกอ ซึ่ง�่ มีี ๔ ตะกอ เพื่่อ� ให้ไ้ ด้ล้ ายผ้า้
ที่่เ� ป็น็ ลายเฉพาะของผ้า้ แพรเหยียี บ นั่่�นก็ค็ ือื ลายลููกแก้ว้ ตามที่่�ต้้องการ แนวคิดิ การทอผ้า้ ได้จ้ ากไหมเปลืือกนอก
ที่่ม� ีขี นาดเส้น้ ใหญ่ห่ ยาบ เมื่่อ� ทอผ้า้ จะได้ผ้ ้า้ เนื้้อ� หนาหยาบ เหมาะสำำ�หรับั ตัดั เป็น็ เสื้อ� ใส่ท่ ำำ�งานที่่ต� ้อ้ งทำำ�อย่า่ งสมบุกุ สมบันั
ใส่ท่ ำำ�นา ทำ�ำ ไร่่ ทอ ๔ ตะกอ ยกดอกเป็น็ ลายลููกแก้ว้ ผู้้�ทอต้อ้ งเป็น็ คนที่่ม� ีคี วามชำำ�นาญทอผ้า้ เก่ง่ มีคี วามละเอียี ดลออ
และความประณีีต ชาวบ้้านนิยิ มใส่ผ่ ้้าลายลููกแก้้วในการทำ�ำ งาน มักั นิยิ มย้้อมผ้้าด้ว้ ยผลมะเกลืือ จะทำ�ำ ให้ไ้ ด้้เสื้�อที่่ม� ีี
สีดี ำ�ำ สนิทิ เพราะนำำ�ไปหมักั โคลนตม ตััวเสื้�อจะมีีความอ่อ่ นนิ่่�มมืือเมื่่�อจัับต้้อง มีีคุุณสมบัตั ิิซักั แล้้วไม่่ต้้องรีดี สามารถ
สวมใส่่ได้้เลย

Silk fabric with a diamond pattern has
existed for more than 200 years, and the
name of the pattern is different according
to each local area.The reason it is called
“Yieb fabric” is that the weaver must
alternate stepping between the wooden
pedal switch and the four heddles in
order to achieve the specific pattern
of the satin as desired. This concept of
weaving is obtained from coarse silk outer
bark. When weaving the fabric, it will
produce a thick, coarse fabric suitable
for cutting into tough workwear for
husbandry, etc.

帶有水晶球圖案的真絲織布已經存在200多年了,
並且圖案的名稱因地區而異。 之所以稱為 “踏板（Yieb)
布”，是因為織布工必須在木質踏板開關和四個綜片之間
交替踩踏，以實現所需的特殊緞紋圖案。這種編織的概念
是從粗絲外皮獲得的。編織織布時，會產生厚而粗糙的
織布，適合裁剪成堅韌的工作服，用於畜牧業等。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 139

จัังหวัดั สกลนคร

จังั หวัดั สกลนคร เป็น็ อีกี จังั หวัดั ที่่ม� ีกี ารผลิติ ครามได้ม้ าก เนื้้อ� ครามสีเี ข้ม้ สวยเป็น็ อันั ดับั ต้น้ ๆ ของประเทศ ในอดีตี
มีบี ันั ทึึกของชาวต่า่ งประเทศ (ลาลููแบร์)์ ในสมัยั กรุงุ ศรีอี ยุธุ ยา มีกี ารซื้้อ� ขายเนื้้อ� ครามจำ�ำ นวนมากนำำ�ไปที่่ป� ระเทศญี่่ป�ุ่�น
ปัจั จุบุ ันั ยังั พบเห็น็ ได้ใ้ นขบวนแห่เ่ ทพเจ้า้ ทางทะเล ดังั นั้้น� การใช้ผ้ ้า้ ย้อ้ มครามจึึงไม่ไ่ ด้ม้ ีเี ฉพาะประเทศไทยเท่า่ นั้้น�

ชื่�่อผ้า้ “ผ้้าฝ้า้ ยมััดหมี่่�ย้้อมคราม”
ชื่อ�่ ลาย “ดอกไม้้ป่า่ ”
ชื่่อ� ผู้้�ครอบครอง นางนิิตยา พลศัักดิ์์ข� วา
ที่อ่� ยู่่� ๒๔๒ หมู่�่ที่� ๑๔ ตำำ�บลไร่่ อำ�ำ เภอ
พรรณานิคิ ม จังั หวััดสกลนคร
โทร. ๐๙-๘๐๙๖-๕๖๘๕

Name of Fabric: “Indigo Mudmee Cotton”

Name of Pattern: “Wild flowers”

Name of Owner: Mrs. Nittaya Polsakkwa

Address: 242 Moo 14, Rai Subdistrict,

Phanna Nikhom District,

Sakon Nakhon

Tel: 09-8096-5685

布料名稱： “靛藍紮結染純棉布料”
圖案名稱： “野花”
業主名稱： 倪塔雅·彭薩課瓦夫人
地址： 沙功那空府帕那倪空區萊鄉第14村門牌242號。
電話： 09-8096-5685

140 สืืบสาน อนุรุ ัักษ์ศ์ ิิลป์์ผ้า้ ถิ่�น่ ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน

Sakon Nakhon Province 沙功那空府

เรื่อ่� งราวผลิิตภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
ผ้้าฝ้้ายเข็็นมืือย้้อมคราม “ลายดอกไม้้ป่่า” เกิิดจากแรงบัันดาลใจจากสมาชิิกในกลุ่�มที่่�ได้้เข้้าป่่าไปเก็็บเห็็ด

ในป่า่ ชุุมชน และได้้เห็น็ ดอกไม้้ป่า่ บานสะพรั่ง� สวยงาม ดอกหลายสีีหลายแบบ จึึงเกิดิ แรงบัันดาลใจนำำ�มาจััดทำ�ำ เป็็น
ลวดลายผ้า้ ที่่อ� ิิงธรรมชาติขิ องดอกไม้้ป่า่ ในพื้้น� ที่่ข� องชุุมชนตนเอง

Indigo-dyed cotton fabric“Wild Flower Pattern”was inspired by some group 靛藍紮結染純棉織布 “野花圖案” 的靈感來自一些
members who went to the forest to collect mushrooms in a community 團體成員，她們去社區森林裡採蘑菇，看到了盛開的各
forest. They saw different kinds of wild flowers in full bloom, and were 種野花，因而受到啟發，根據自己社區附近野花的本質
later inspired to make a fabric pattern based on the nature of wild flowers 創作了織布圖案。
in the area of t​​heir own community.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 141

จัังหวัดั สุุริินทร์์

ชื่่อ� ผ้้า “โฮล (มััดหมี่่)� สีีธรรมชาติ”ิ
ชื่อ�่ ลาย “โฮล”
ชื่อ�่ ผู้้ค� รอบครอง นายนทีี สติภิ า
ที่อ่� ยู่่ � ๖ หมู่่�ที่� ๔ ตำ�ำ บลบึึง
อำำ�เภอเขวาสินิ รินิ ทร์์
จังั หวัดั สุรุ ิินทร์์
โทร. ๐๖-๒๙๒๔-๖๕๑๖

Name of Fabric: “Natural-dyed Hol (Mudmee)”

Name of Pattern: “Hol”

Name of Owner: Mr. Natee Satipa

Address: 6 Moo 4

Bueng Subdistrict,

Khwao Sinrin District,

Surin

Tel: 06-2924-6516

布料名稱： “自來天然紮結染織的霍爾
（Hol）布”
圖案名稱： “霍爾”
業主名稱： 納梯·薩蒂帕先生
地址： 素林府誇辛林區崩鄉
第4村門牌6號。
電話： 06-2924-6516

142 สืืบสาน อนุุรักั ษ์์ศิลิ ป์์ผ้า้ ถิ่�น่ ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

Surin Province 素林府

เรื่่อ� งราวผลิิตภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

“ผ้้าโฮล” ถืือเป็็นผ้้าที่่�มีีประวััติิความเป็็นมาที่่�เกิิดขึ้้�นคู่่�กัับจัังหวััดสุุริินทร์์มาช้้านาน โดยผ้้าโฮลนั้้�นสามารถ
บอกเล่่าเรื่�องราวต่่าง ๆ ของชาติิพันั ธุ์� “กููย” จัังหวัดั สุรุ ินิ ทร์์ได้อ้ ย่่างดีี จากชื่่อ� “ผ้้าไหมโฮล” นั้้น� เป็็นภาษาท้อ้ งถิ่่�น
ที่่แ� ปลว่า่ น้ำ�ำ� ไหล เป็็นความเชื่่อ� ของคนโบราณว่า่ น้ำ��ำ เป็็นสััญลัักษณ์์ของความอุดุ มสมบููรณ์์

ผ้้าโฮลยัังเป็็นผ้้าที่่�คนในจัังหวััดสุุริินทร์์ใช้้ในงานมงคลต่่าง ๆ ทำำ�ให้้ผ้้าโฮลกลายเป็็นราชิินีีแห่่งผ้้าไหมสุุริินทร์์
และเป็็นลายประจำำ�จัังหวััดสุุริินทร์์ ทอด้้วยเส้้นไหมสาวด้้วยมืือ จากไหมพัันธุ์�ไทยพื้้�นบ้้านเลี้�ยงเองและย้้อมด้้วย
สีีธรรมชาติิ

“Hol fabric” is one that has had a long history occurring alongside “霍爾/流水織布--Hol” 與素林府的淵源由來已
Surin Province for a long time. From Hol fabric, we can learn the 久。通過霍爾/自來水織布，我們還可以學習素林府
stories of ethnic “Kui”in Surin Province as well. The name “Hol Silk” “奎伊--Kui” 族的故事。“霍爾絲綢--Hol Silk” 的名稱
is from the local language that means flowing water. It is an ancient 來自當地語言，意思是流水。流水是古老的信仰作為
belief that water is a symbol of “abundance”. Hol fabric is also “豐饒” 的象徵。霍爾布也是素林人在各種吉祥事件中使
what people in Surin use in various auspicious events, making 用的布料，使霍爾/流水織布成為素林王后的絲綢。
Hol fabric the queen of Surin silk.

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 143

จังั หวััดหนองคาย

ชื่�อ่ ผ้า้ “มัดั หมี่่�”
ชื่่�อลาย “นาคคู่”่�
ชื่่�อผู้ค�้ รอบครอง นางรำ��พรรณ ภููเงิิน
ที่่อ� ยู่่� ๕๓๒ หมู่�่ที่� ๒ ตำ�ำ บลวังั หลวง
อำ�ำ เภอเฝ้า้ ไร่่ จังั หวัดั หนองคาย
โทร. ๐๘-๔๙๕๖-๑๙๖๗

Name of Fabric: “Mudmee”

Name of Pattern: “Double naga”

Name of Owner: Mrs. Rampan Phu-Ngoen

Address: 532 Moo 2,

Wang Luang Subdistrict,

Fao Rai District,

Nong Khai

Tel: 08-4956-1967

布料名稱： “紮結染布”
圖案名稱： “雙那迦”
業主名稱： 蘭潘•富恩根夫人 
地址： 廊開府佛萊區王巒鄉第2村門牌532號。
電話： 08-4956-1967

144 สืืบสาน อนุรุ ัักษ์ศ์ ิลิ ป์ผ์ ้า้ ถิ่�น่ ไทย ดำำ�รงไว้้ในแผ่น่ ดินิ

Nong Khai Province 廊開府

เรื่อ่� งราวผลิิตภัณั ฑ์์ / Product Story / 產品故事
การทอผ้้าไหมมััดหมี่่� มีีมาตั้้�งแต่่สมััยโบราณ ซึ่่�งคนสมััยก่่อนจะทอผ้้าไว้้ใช้้เองในครััวเรืือน เพื่่�อใช้้ในงานพิิธีี

งานบุญุ ต่า่ ง ๆ เท่า่ นั้้น� การทอผ้า้ จะทำำ�เองทุกุ ขั้น� ตอน ตั้้ง� แต่ป่ ลููกหม่อ่ นเลี้ย� งไหม สาวไหม การย้อ้ ม การทอ เป็น็ ต้น้
ผ้า้ มัดั หมี่่� “ลายนาคคู่่แ� ซมด้ว้ ยลายขันั หมากเบ็ง็ ” (บายศรี)ี เป็น็ ผ้า้ ไหมมัดั หมี่่ท� ี่่ม� ีลี ายเป็น็ อัตั ลักั ษณ์เ์ ฉพาะ

พื้้�นถิ่่น� และได้้รัับการส่ง่ เสริมิ การทอลายจากจังั หวัดั หนองคาย

Weaving Mudmee Silk has been practiced since ancient times. People 編織紮結染絲 (Mudmee Silk) 自古以來就存在,
in bygone days would weave fabric for themselves in their household 以往人們會自己種植桑樹、養蠶、染色、編織等全程工
for use in both general and merit-making ceremonies. 序都由自家一手完成，而這種高級絲布料僅用於祈福
儀式法會。
The mudmee fabric “Double naga pattern with Khan Mak Bueng”
(Bai Si) is a mudmee silk with a local identity whose weaving patterns 用於一般儀式和功德法會的 “雙那迦蛇帶大米祭盆
have been given publicity by Nong Khai Province. 的圖案--Double naga pattern with Khan Mak Bueng
(Bai Si)” 的紮結染絲織布頗具本地特色，其編織圖案已
獲廊開府輔導推廣。

Continuing and Preserving Thai Traditional Fabrics in the Land 傳承泰國鄉土傳統織布 145

จังั หวััดหนองบััวลำำ�ภูู

 |Nong Bua Lam Phu Province 農寶林富府

ชื่อ�่ ผ้า้ “ขิดิ ไหม”
ชื่�่อลาย “๑๒ นัักษัตั ร มณีีนพเก้า้ ”
ชื่่�อผู้ค�้ รอบครอง นางสาวประมวล เหลาบับั ภา
ที่อ�่ ยู่่� ๔๙/๑ หมู่�่ที่� ๒ ตำ�ำ บลเมือื งใหม่่
อำำ�เภอศรีีบุญุ เรือื ง จัังหวัดั
หนองบัวั ลำ�ำ ภูู
โทร. ๐๘-๗๒๑๙-๑๔๑๒

Name of Fabric: “Silk Khit”

Name of Pattern: “Mani Noppakao 12 Zodiac signs”

Name of Owner: Miss Pramuan Laobabpa

Address: 49/1 Moo 2 Mueang Mai

Subdistrict, Si Bun Rueang

District, Nong Bua Lam Phu

Tel: 08-7219-1412

布料名稱： “緹花絲綢”
圖案名稱： “九種吉祥寶石12生肖”
業主名稱： 帕拉曼·老巴巴小姐
地址： 農寶林富府詩文巒區紋脈鄉第2村門牌49號。
電話： 08-7219-1412

เรื่�่องราวผลิติ ภััณฑ์์ / Product Story / 產品故事

ผ้้าลาย ๑๒ นัักษััตร มณีีนพเก้้า ได้้รัับแรงบัันดาลใจมาจากการได้้เห็็นความเชื่่�อของผู้�คนเกี่่�ยวกัับเรื่�องของ
โชคชะตาในด้า้ นโหราศาสตร์ท์ ี่่เ� กี่่ย� วกับั ปีนี ักั ษัตั ร ประจำำ�ปีเี กิดิ ของแต่ล่ ะคน ซึ่ง่� บางคนก็ไ็ ด้น้ ำำ�ความเชื่่อ� เรื่อ� งนี้้ม� าเป็น็
ตัวั ช่ว่ ยในการตัดั สิินเรื่อ� งสำ�ำ คััญ ๆ ในชีีวิิต เช่่น การตั้้ง� ชื่่อ� การแต่ง่ งาน ทััศนคติติ ่อ่ ผู้�คนรอบข้้าง และการเจาะจงปีี
ที่่�จะให้้กำ�ำ เนิิดทารก ซึ่�่งเรื่�องราวความเชื่่�อเหล่่านี้้ก� ็็ได้้มีีการสืืบทอดกัันมาเป็็นเวลายาวนาน จึึงได้้ถ่่ายทอดเรื่�องราว

ลงไปบนผ้า้ มีีสัญั ลัักษณ์์เป็น็ สัตั ว์ท์ ั้้ง� ๑๒ นักั ษัตั ร ส่ว่ นมณีีนพเก้้า
หมายถึึง สีมี งคล ๙ สีี ที่่�สื่�อให้เ้ ห็็นถึึงความเป็น็ สิริ ิมิ งคลสููงสุุด

Mani Noppakao 12 Zodiac pattern was inspired from seeing
people’s beliefs in destiny according to the zodiac signs or years
of birth in astrology. The stories of these beliefs have been passed
down for a long time and effectively conveyed on the fabric. The
symbols are of the 12 zodiac animals while Mani Noppakao means
the 9 auspicious colors that put across prosperity.

九種吉祥寶石 (Mani Noppakao) 12生肖 12 (Zodiac signs) 圖案的靈感來自於人們根
據占星術對出生年份的黃道十二宮的命運的信念。這些信仰的傳說已經流傳了很久了，因
此在布料上傳達象徵十二生肖的故事，而九種吉祥寶石 (Mani Noppakao) 則代表廣為流傳
最興旺的9種吉祥顏色。

146 สืืบสาน อนุุรัักษ์ศ์ ิิลป์์ผ้า้ ถิ่น่� ไทย ดำ�ำ รงไว้้ในแผ่น่ ดิิน