แผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ พ.ศ. 2564 - 2570

แผนการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัยแหง ชาติ
พ.ศ. 2564 - 2570

คณะกรรมการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั แหงชาติ

“ภัยธรรมชาติหรือสาธารณภัยอาจเกิดขึ้นเมื่อใดก็ได้ ไม่มีผู้ใดจะ คาดหมายได้ดังที่ได้เกิดข้ึน
ทแ่ี หลมตะลมุ พุกนครศรีธรรมราช และหลายจังหวัดภาคใต้ ...”

“... ให้ไป ให้ความอบอุ่นชว่ ยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยากโดยฉับพลัน ทำให้ผูป้ ระสบภัยได้รับการช่วยเหลือ
มีกำลงั ใจท่ีจะปฏบิ ตั ิงานต่อไป ...”

“...การช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ันจะต้องช่วยในระยะสั้น หมายความว่า เป็นเวลาท่ีฉุกเฉินต้องช่วย
โดยเร็ว และต่อไปก็จะต้องช่วยให้ต่อเนื่อง ........ ส่วนเร่ืองการช่วยเหลือในระยะยาว
ก็มีความจำเป็นเหมือนกัน .....เป็นผลว่าเขาได้รับการดูแลเหลียวแลมาจนกระท่ังได้รับการศึกษา
ทสี่ ามารถทำมาหากนิ ไดโ้ ดยสุจริตและโดยมีประสิทธิภาพเป็นพลเมืองดีของประเทศชาต.ิ ..”

พระบรมราโชวาทของ
พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

วนั ท่ี 23 สิงหาคม 2506



พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ
พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม
พระราชทานชื่อศูนย์พักพิงชั่วคราวสำหรับผู้ประสบภัยในจังหวัด
พื้นที่ติดทะเล ว่า “ศูนย์พักพิงร่วมใจอุ่นไอรัก” และพระราชทาน
พระบรมราชานุญาตให ้อัญเชิญตราส ัญล ักษณ์ พระราชท า นพิ ธี
บรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ประดิษฐานที่ป้ายชื่อศูนย์พักพิง
ชั่วคราวฯ และอาคารอเนกประสงค์ พร้อมนี้ ทรงพระราชทาน
ภาพการ์ตนู ฝพี ระหัตถ์ และพระบรมราโชวาท ความวา่

“เตรยี มพร้อม ป้องกนั ด้วยความเพียรเขม้ แข็ง

พร้อมรับสถานการณ์ ดว้ ยความเขา้ ใจถ่องแท้

รว่ มใจปฏิบตั ิการอยา่ งเปน็ ระบบเมอ่ื เกิดภัย

มน่ั คง แนว่ แน่ แกไ้ ข ฟนื้ ฟู อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพ”

สารบญั

พระบรมราโชวาท
คํานาํ
บทท่ี 1 สถานการณแ ละแนวโนมสาธารณภัย 1
1.1 สถานการณส าธารณภัยโลก 1
1.2 สถานการณภ ยั ของประเทศไทย 3
1.3 ปฏิทินสาธารณภัยในประเทศไทย 9
1.4 กรอบการจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภยั ในระดบั นานาชาติและในประเทศ 10
1.5 บทเรียนการจัดการสาธารณภยั ทผี่ านมา 15
1.6 บทสรุป 17
บทที่ 2 นโยบายและยทุ ธศาสตรก ารจดั การความเส่ยี งจากสาธารณภยั 19
2.1 นโยบายการปองกันและบรรเทาสาธารณภยั แหงชาติ 19
2.2 วตั ถุประสงคของแผนการปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ 19
2.3 วิสัยทัศน 20
2.4 พนั ธกจิ 20
2.5 เปาหมาย 20
2.6 ตัวชี้วดั ความสําเร็จในการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภยั ของประเทศ 21
2.7 ยทุ ธศาสตรก ารจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภัย 21
2.8 แหลง ทีม่ าและวธิ กี ารงบประมาณในการปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั 26
บทที่ 3 หลักการจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภยั 36
3.1 วงจรการจดั การความเส่ยี งจากสาธารณภัย 36
3.2 กลไกการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภยั 37
3.3 บทบาท หนา ที่ และแนวทางปฏบิ ัติรว มกับหนว ยงานทเี่ กย่ี วของ 43
3.4 ขอบเขตสาธารณภัย 60
3.5 ระดับการจดั การสาธารณภยั 60
3.6 กฎหมายและระเบียบท่เี ก่ยี วของกบั การจัดการความเส่ยี งจากสาธารณภัย 61
บทที่ 4 ยุทธศาสตรการจัดการความเส่ยี งจากสาธารณภัย 68
สวนท่ี 1 การลดความเส่ียงจากสาธารณภัยใหม ีประสิทธิภาพ 68
ยุทธศาสตรท ่ี 1 : การมงุ เนน การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย 69
1. แนวคดิ การลดความเส่ียงจากสาธารณภัย 69
2. เปา ประสงค 70
3. กลยทุ ธการมงุ เนนการลดความเสีย่ งจากสาธารณภัย 70
กลยทุ ธท ี่ 1 พฒั นาและสงเสริมใหมรี ะบบการประเมนิ ความเสย่ี งจากสาธารณภยั ทกุ ระดับ70
(ระดบั ชาติ จังหวดั อาํ เภอ องคกรปกครองสว นทองถิ่น)
กลยทุ ธท ่ี 2 พฒั นามาตรการลดความเส่ียงจากสาธารณภยั 71
กลยทุ ธที่ 3 สงเสรมิ ใหทุกภาคสวนและทกุ ระดับเสริมสรา งความเปน หุนสว น 78
ในการลดความเสยี่ งจากสาธารณภยั

สารบญั (ตอ )

ยุทธศาสตรที่ 2 : การเพ่มิ ประสิทธิภาพระบบบรหิ ารจดั การและประยุกตใ ช 81
นวัตกรรมดา นสาธารณภัย
1. แนวคิดการเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพระบบบริหารจัดการและประยุกตใ ชน วัตกรรม 81
ดา นสาธารณภยั
2. เปาประสงค 81
3. กลยุทธก ารเพิ่มประสิทธภิ าพระบบบรหิ ารจัดการและประยกุ ตใ ชน วตั กรรม 81
ดา นสาธารณภัย
กลยุทธท ี่ 1 พัฒนาระบบสารสนเทศดา นสาธารณภยั 81
กลยทุ ธท ่ี 2 พัฒนาองคความรดู า นการจดั การความเส่ียงจากสาธารณภัย 82
กลยทุ ธท ี่ 3 พฒั นาการส่อื สารความเสี่ยงจากสาธารณภัยที่มีประสิทธภิ าพ 83
กลยุทธท่ี 4 สง เสริมการลงทนุ ดานการจดั การความเสีย่ งจากสาธารณภัยแบบมีสว นรว ม 84
จากภาครัฐ เอกชน ภาคประชาสังคม ในระดบั ชาติ จังหวัด อําเภอ
และองคกรปกครองสว นทองถน่ิ
กลยุทธท ี่ 5 เสริมสรางการมีสว นรวมของทุกภาคสว นในการจัดการความเสย่ี ง 85
จากสาธารณภัย

ยทุ ธศาสตรท ่ี 3 : การสงเสริมความเปน หุนสวนระหวา งประเทศในการจัดการ 87
ความเสย่ี งจากสาธารณภยั
1. แนวคิดการสงเสริมความเปนหนุ สวนระหวา งประเทศในการจดั การความเสีย่ ง 87
จากสาธารณภัย
2. เปา ประสงค 88
3. กลยุทธก ารสงเสริมความเปน หุนสวนในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภยั 88
กลยุทธท่ี 1 เสรมิ สรา งความเปนหุนสว นยทุ ธศาสตรด า นการจัดการสาธารณภยั 88
ระหวางประเทศ
กลยุทธที่ 2 พฒั นาระบบการประสานความชว ยเหลอื ดานมนุษยธรรมท่ีมีเอกภาพ 90
กลยทุ ธที่ 3 ยกระดบั มาตรฐานการปฏิบตั งิ านดา นมนุษยธรรม 91
กลยุทธท ี่ 4 สงเสรมิ ความเปนประเทศท่มี ีบทบาทนําดา นการจดั การความเสย่ี ง 93
จากสาธารณภัย

สวนท่ี 2 การจดั การสาธารณภัยใหมมี าตรฐาน 95
ยทุ ธศาสตรท ี่ 4 : การจัดการในภาวะฉุกเฉนิ แบบบูรณาการ 96
1. แนวคิดการจดั การในภาวะฉุกเฉิน 96
2. เปา ประสงค 96
3. กลยทุ ธการจดั การในภาวะฉุกเฉินแบบบูรณาการ 97
กลยุทธท ี่ 1 พัฒนามาตรฐานการจัดการในภาวะฉุกเฉินอยางมเี อกภาพ 97
กลยทุ ธท ่ี 2 พัฒนาระบบและเครอ่ื งมือสนบั สนนุ การเผชญิ เหตุ 109
กลยทุ ธท ี่ 3 เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพระบบและแนวปฏบิ ตั ใิ นการบรรเทาทกุ ข 123

สารบญั (ตอ)

ยุทธศาสตรท่ี 5 : การเพ่ิมประสิทธิภาพการฟน ฟอู ยางย่ังยืน 127
1. แนวคิดในการฟนฟู 127
2. เปาประสงค 129
3. กลยุทธการเพมิ่ ประสิทธภิ าพการฟนฟอู ยางยง่ั ยนื 129
กลยุทธที่ 1 พัฒนาระบบการประเมินความเส่ียงหลังเกิดสาธารณภัยเพ่ือการฟนฟทู ีด่ ีกวาเดิม129
กลยทุ ธท ่ี 2 พัฒนาแนวทางบริหารจัดการดานการฟน ฟู 132
กลยทุ ธท ี่ 3 เสรมิ สรางแนวทางการฟนฟใู หด ีกวาและปลอดภยั กวา เดมิ 133
(Build Back Better and Safer)

บทที่ 5 การขับเคลอ่ื นและติดตามประเมนิ ผลแผน 135
5.1 การขบั เคล่ือนแผนไปสูการปฏิบตั ิ 135

5.2 การติดตามและประเมินผล 141
5.3 การวิจัยและพัฒนา 144

5.4 การทบทวนแผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหงชาติ 145

ภาคผนวก ก คาํ ยอ : ชือ่ หนว ยงาน 146
ภาคผนวก ข ตัวอยางลกั ษณะภยั และนยิ ามศัพท 149

ภาคผนวก ค หนว ยงานรบั ผดิ ชอบการดําเนินงานภายใตยทุ ธศาสตร 160

บรรณานกุ รม 167

บทที่ 1

สถานการณและแนวโนมสาธารณภัย

โลกตองเผชิญกับสาธารณภัยที่ทาทายหลายอยางไมวาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศท่ีทําใหเกิดภาวะ
ลมฟาอากาศแปรปรวน ระดับน้ําทะเลของโลกสูงขึ้น เกิดภาวะแลงจัด พายุหมุน การกัดเซาะชายฝงทะเล
มหาอทุ กภยั ดนิ โคลนถลม นํา้ ปา ไหลหลาก โรคระบาด และการเกิดสาธารณภัยขนาดใหญ เปนตน นอกจากนี้
ยังมีภัยที่ไมอาจคาดการณได อาทิ แผนดินไหว สึนามิ ไฟปาและหมอกควัน อาจเปนสาธารณภัยที่ตองเผชิญ
ในปจจุบัน และมีแนวโนมมากข้ึนในอนาคต ซ่ึงสงผลกระทบท้ังดานเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและ
สง่ิ แวดลอม

1.1 สถานการณสาธารณภัยโลก

องคการสหประชาชาติ (United Nations: UN) คาดการณวา จํานวนประชากรโลกจะเพิ่มสูงขึ้นถึง
9,700 ลานคน ภายในป พ.ศ. 2593 จากปจจุบันมีอยูประมาณ 7,700 ลานคน ซึ่งจะทําใหความตองการ
ส่ิงจาํ เปน ข้นั พื้นฐานในการดํารงชีวิตเพ่ิมสงู ขนึ้ และยงั ทําใหแ นวโนม การเปลี่ยนแปลงโครงสรางทางสังคมท่ีสําคัญคือ
การเพ่ิมขึ้นของประชากรสูงอายุซึ่งเปนกลุมเปราะบางเม่ือเกิดสาธารณภัยที่ตองไดรับการดูแลเปนการเฉพาะ
นอกจากนี้ ยังพบอีกวาการพัฒนาดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี การเติบโตทางเศรษฐกิจ อุตสาหกรรม การคา
และการลงทุน เปนสาเหตุทที่ ําใหมกี ารแขงขนั และการตอบสนองความตองการของประชาชนมากขน้ึ ซง่ึ ผลท่ีตามมาคือ
ทรัพยากรธรรมชาติท่ีมีอยูถูกใชอยางฟุมเฟอย การพัฒนาดานตาง ๆ ท่ีไมคํานึงถึงความยั่งยืนของ
ทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม ขีดจํากัดและศักยภาพในการฟนตัวของทรัพยากรลดลง เปนเหตุใหระบบนิเวศ
ถูกทําลายและเส่ือมโทรมอยางตอเน่ือง การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศท่ีทําใหเกิดการผันแปรของฤดูกาล
ระดบั นา้ํ ทะเลทเี่ พม่ิ สงู ขน้ึ เปน สาธารณภัยทน่ี บั วันจะทวีความรนุ แรงมากขน้ึ และเปนความทาทายของหลายประเทศ
ทว่ั โลกทีต่ องเผชิญความเสย่ี งอยา งหลกี เลยี่ งไมได (UN, World Population Prospects 2019: Highlights)

ศูนยวิจัยการระบาดวิทยาของภัยพิบัติ (Centre for Research on the Epidemiology of Disaster: CRED)
ไดรวบรวมขอมูลสถานการณความเส่ียงภัยของโลก (Global Risk) พบวา สถิติการเกิดสาธารณภัยท่ัวโลก
ในรอบ 10 ปท ีผ่ า นมา (พ.ศ. 2551 - 2560) เฉลี่ยจํานวน 343 คร้ังตอป มีผูเสียชีวิต จํานวน 11,755 คนตอป
และมูลคาความเสียหายทางเศรษฐกิจคิดเปน 130,000 ลานเหรียญสหรัฐ สําหรับสถิติป พ.ศ. 2562
เกดิ จาํ นวน 396 คร้งั โดยเกิดข้นึ ในทวปี เอเชียสงู สดุ ถงึ รอ ยละ 40 หรือคิดเปนจํานวน 160 ครั้ง ดังแผนภาพที่ 1 - 1
และมีภยั สองลาํ ดับแรกทเ่ี กดิ ข้นึ บอ ยคร้งั ไดแก อทุ กภัยและวาตภัย โดยมีสถิติผูเสียชีวิตและผูไดรับผลกระทบ
มากที่สุด ดังแผนภาพที่ 1 - 2 แมวาการเกิดสาธารณภัยจะมีความถ่ีและความรุนแรงเพ่ิมมากขึ้น เกิดความเสียหาย
ทางเศรษฐกิจสูงข้ึน หากแตจํานวนผูเสียชีวิตกลับมีแนวโนมลดลง เน่ืองมาจากประเทศน้ัน ๆ มีการลงทุน
เพ่อื การลดความเสย่ี งจากสาธารณภยั โดยการปองกันและลดผลกระทบ การเตรียมความพรอม และการฟนฟู
ใหด ีกวาเดมิ มากขนึ้ อยางเปน รปู ธรรม

1

(ที่มา: Centre for Research on the Epidemiology of Disaster, 2019)
แผนภาพที่ 1 - 1 สถติ ิการเกิดสาธารณภัยท่ัวโลกในป พ.ศ. 2562

(ทม่ี า: Centre for Research on the Epidemiology of Disaster, 2019)
แผนภาพท่ี 1 - 2 สถิตกิ ารเกิดสาธารณภัย จาํ นวนผเู สยี ชวี ิต และผไู ดร บั ผลกระทบในป พ.ศ. 2562

Global Climate Risk Index 2020 รายงานอางอิงจาก Germanwatch ซึ่งเปนองคกรพัฒนาเอกชน
ที่ไมแสวงผลกําไรของประเทศเยอรมันไดประเมินและจัดอันดับประเทศที่มีความเสี่ยงตอการเปล่ียนแปลง
สภาพภูมิอากาศของโลก โดยผลการศึกษาไดระบุวา ประเทศไทยจัดอยูในกลุมประเทศท่ีมีความเส่ียงสูง
ตอผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศอันดับ 8 และในชวง 20 ปที่ผานมา ระหวางป พ.ศ. 2542 - 2561
ประเทศไทยไดเกิดภัยธรรมชาติถึงจํานวน 147 คร้ัง โดยเฉพาะในป พ.ศ. 2554 ซ่ึงเกิดมหาอุทกภัยมีความเสียหาย
คิดเปนรอยละ 2.3 ตอคาเฉลี่ยผลิตภัณฑมวลรวมของประเทศ (GDP) ในชวงระยะเวลาดังกลาว (สํานักงาน
สภาพฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแหง ชาติ, 2554)

คณะกรรมการระหวางรัฐบาลวาดวยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Intergovernmental Panel
on Climate Change: IPCC) ไดระบุวา ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตเปนภูมิภาคท่ีมีความเปราะบางสูง
ตอผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่อาจทําใหระดับน้ําทะเลเฉลี่ยท่ัวโลกเพ่ิมข้ึนสูงถึง 1.1 เมตร
ภายในป พ.ศ. 2643 อีกท้ังองคกร Climate Central ที่ไมแสวงผลกําไรของประเทศสหรัฐอเมริกา
ไดทําการศึกษากรณีสภาพภูมิอากาศทวีความรุนแรงมากขึ้น มีแนวโนมทําใหเกิดสาธารณภัยตอเมืองใหญ
ท่ัวโลกที่อยูตามแนวชายฝงทะเล เชน เมืองมุมไบ สาธารณรัฐอินเดีย เมืองเซ่ียงไฮ สาธารณรัฐประชาชนจีน
กรุงจาการตา สาธารณรัฐอินโดนีเซีย และกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย จะมีโอกาสเกิดความเสี่ยงสูงจากน้ําทวม
พืน้ ท่ีตามแนวชายฝงและการทรดุ ตัวของพนื้ ดนิ

2

สํานักงานโครงการพัฒนาแหงสหประชาชาติ (United Nations Development Programme:
UNDP) ไดศึกษาเก่ียวกับการลงทุนเพื่อลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย พบวา หากประเทศมีการลงทุนดานการลด
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย 1 เหรียญสหรัฐ จะสามารถปองกันและลดผลกระทบจากสาธารณภัยไดเทากับ 7 เหรียญสหรัฐ
ซ่ึงสอดคลองกับเปาหมายการพัฒนาที่ย่ังยืน พ.ศ. 2558 - 2573 (Sustainable Development Goals: SDGs)
และพันธกิจของกรอบการดําเนินงานเซนไดเพ่ือการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติ พ.ศ. 2558 - 2573 (Sendai
Framework for Disaster Risk Reduction 2015 - 2030) วาดวยการลงทุนดานการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ทัง้ ทใี่ ชโ ครงสรางและไมใชโ ครงสราง เพอื่ ลดความสูญเสียดานชีวิต ทรัพยสิน เศรษฐกิจ และสังคม เพ่ือนําไปสู
สงั คมความปลอดภยั แบบยัง่ ยืน (Resilience)

รายงานการประเมนิ สถานการณโลกดา นการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย (Global Assessment
Report on Disaster Risk Reduction: GAR) กลาววา การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศท่ัวโลกเปนความเสี่ยง
ทสี่ งผลใหสาธารณภัยมีความรนุ แรง ซับซอน และสงผลกระทบในวงกวาง โดยไดเสนอใหกรอบการดําเนินงาน
เซนไดเพื่อการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติ พ.ศ. 2558 – 2573 เปนเครื่องมือในการกําหนดแนวทาง
และนโยบายในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยวาดวยนวัตกรรมเชิงแนวคิดที่มีความยืดหยุน
และรวดเรว็ การวเิ คราะหขอ มลู อยา งเปนระบบ โดยใหม ีความเชอื่ มโยงท้ังในระดบั นโยบายและระดับปฏิบัติ รวมทั้ง
การมีสวนรวมจากทุกภาคสวนในการถอดบทเรียนและสังเคราะหใหเกิดองคความรู เพ่ือนํามาวาง
แนวทางการปฏิบัติรวมกันในการจัดการปญหา การถายทอดนวัตกรรม และการสรางกลไกในการรับมือกับ
สาธารณภยั แตละประเภท รวมถงึ การพัฒนาความรว มมอื ระหวา งประเทศในการดําเนนิ การดว ย

สรุปไดจากผลการศึกษาและสถิติตาง ๆ ดังกลาวขางตน พบวา ประเทศไทยมีความเสี่ยงสูงท่ีจะเกิด
สาธารณภัยที่มีความถ่ีและความรุนแรงเพ่ิมมากข้ึน ดังนั้น จึงจําเปนตองมีการลงทุนเพ่ือการลดความเสี่ยง
จากสาธารณภัยที่จะเกิดข้ึนดวยการประเมินใหเขาใจความเสี่ยง การปองกันและลดผลกระทบ การเตรียม
ความพรอม และการฟนฟูใหดีกวาเดิมมากขึ้น เพื่อใหความสูญเสียดานชีวิต ทรัพยสิน เศรษฐกิจ และสังคม
ของประชาชนและประเทศลดลงอยา งเปน รปู ธรรม

1.2 สถานการณภยั ของประเทศไทย

1.2.1 อัคคภี ัย (Fire)
เปนภัยที่เกิดจากไฟ ซ่ึงไฟเปนพลังงานอยางหนึ่งที่ใหความรอน เมื่อขาดการควบคุมและดูแล

จะทําใหเกิดการติดตอลุกลามไปตามบริเวณท่ีมีเช้ือเพลิงจนเกิดการลุกไหมตอเนื่อง หากปลอยเวลาของการลุกไหม
นานเกินไป และเกิดการลุกลามมากยิ่งขึ้น สภาวะของไฟจะรุนแรงมากขึ้น ถาการลุกไหมมีเชื้อเพลิงหนุนหรือมีไอ
ของเช้ือเพลิงถูกขับออกมามากความรอนแรงก็จะมากยิ่งข้ึน ซึ่งเช้ือเพลิง ไดแก สารเคมี วัตถุใด ๆ ท่ีมีสถานะ
เปน ของแข็ง ของเหลว หรือกาซที่อยูในภาวะพรอมจะเกิดการสันดาปจากการจุดติดใด ๆ หรือจากการสันดาปเอง
โดยมีผลกระทบทีเ่ กิดจากอคั คีภยั ดงั แผนภาพที่ 1 - 3

3

คน บาท

(ทีม่ า : กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย, 2562)
แผนภาพที่ 1 - 3 แสดงสถิติสถานการณอคั คภี ยั ระหวา งป พ.ศ. 2554 - 2562

1.2.2 วาตภยั (Wind Storm)
เปนปรากฏการณธรรมชาติที่มีสาเหตุจากลมแรงจนทําใหเกิดความเสียหายแกอาคารบานเรือน

สิ่งกอสราง ตนไม เรือกสวนไรนา ยานพาหนะ และระบบสาธารณูปโภค เชน ระบบไฟฟา ระบบสื่อสาร
โทรคมนาคม รวมถึงชีวิตของประชาชน สําหรับประเทศไทย สาเหตุของวาตภัย คือ พายุฝนฟาคะนอง พายุฤดูรอน
พายุลมงวง และพายุหมุนเขตรอ น (ดีเปรสช่ัน โซนรอน ไตฝุน) โดยเฉพาะพายุหมุนเขตรอนจะสงผลกระทบตอพ้ืนที่
เปนบริเวณกวางนับรอยตารางกิโลเมตร (บริเวณรอบศูนยกลางของพายุจะเปนบริเวณที่ไดรับผลกระทบจากวาตภัย
มากทส่ี ดุ ) หากพายุมีกําลังแรงข้ึนเปนพายุโซนรอนหรือไตฝุนจะกอใหเกิดวาตภัย อุทกภัย และคล่ืนพายุซัดฝง
(Storm Surge) ซึ่งเปน อนั ตรายและสรา งความเสียหาย โดยมีผลกระทบทเี่ กดิ จากวาตภยั ดังแผนภาพที่ 1 – 4

คน บาท

80 180,000,000
70 160,000,000
60 140,000,000
50 120,000,000
40 100,000,000
30 80,000,000
20 60,000,000
10 40,000,000
20,000,000
0 -
2554
2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562
ผบู้ าดเจบ็ (คน) ผู้เสยี ชวี ติ (คน) มลู คา่ ความเสยี หาย (บาท)

(ทม่ี า : กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภยั , 2562)
แผนภาพที่ 1 - 4 แสดงสถติ ิสถานการณว าตภยั ระหวางป พ.ศ. 2554 - 2562

4

1.2.3 อทุ กภยั (Flood)
เปนเหตุการณท่ีเกิดจากฝนตกหนักและฝนตกสะสมเปนเวลานาน ทําใหเกิดน้ําปาไหลหลาก น้ําทวม

ฉับพลัน นํ้าทวมขัง และน้ําลนตล่ิง ประชาชนไดรับความเดือดรอน ส่ิงสาธารณประโยชนและทรัพยสิน
ของประชาชนไดรับความเสียหายโดยมีสาเหตุหลัก ไดแก มรสุมตะวันตกเฉียงใตท่ีพัดปกคลุมทะเลอันดามัน
อาวไทย และประเทศไทยจะพัดอยูในชวงกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม มรสุม
ตะวันออกเฉียงเหนือที่พัดปกคลุมประเทศไทยและอาวไทยในชวงกลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ
รอ งมรสุมทีพ่ าดผานบริเวณประเทศไทยในชว งของแตละเดือน หยอมความกดอากาศตํ่าและพายุหมุนเขตรอน
(ดเี ปรสชน่ั โซนรอ น และไตฝุน) โดยมีผลกระทบท่เี กดิ จากอทุ กภัยดงั แผนภาพท่ี 1 - 5

(ทมี่ า : กรมปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย, 2562)
แผนภาพที่ 1- 5 แสดงสถิตสิ ถานการณอุทกภยั ระหวางป พ.ศ. 2554 - 2562
1.2.4 ภยั จากดนิ โคลนถลม (Landslide)
เปนเหตุการณที่มักเกิดขึ้นพรอมกันหรือเกิดตามมาหลังจากเกิดน้ําปาไหล หล าก
อันเน่ืองมาจากพายุฝนท่ีทําใหเกิดฝนตกหนักอยางตอเน่ืองรุนแรง สงผลใหมวลดินและหินไมสามารถรองรับ
การอุมนํ้าได จึงเกิดการเคล่ือนตัวตามอิทธิพลของแรงโนมถวงของโลก ปจจุบันปญหาดินโคลนถลมเกิดบอยครั้ง
และมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น อันมีสาเหตุมาจากพฤติกรรมของมนุษย เชน การตัดไมทําลายปา การทําการเกษตร
ในพื้นที่ลาดชัน การทําลายหนาดิน เปนตน สําหรับประเทศไทยมักเกิดเหตุการณดินโคลนถลมในชวงฤดูฝน
(ปลายเดือนพฤษภาคมถงึ กลางเดอื นตลุ าคม) (กรมทรพั ยากรธรณ,ี 2563)
1.2.5 แผน ดนิ ไหว และสนึ ามิ (Earthquake and Tsunami)
เปนปรากฏการณธรรมชาติท่ีมีสาเหตุเกิดจากการส่ันสะเทือนอยางรุนแรงของพื้นดินในชวงเวลาหน่ึง
เกิดขน้ึ จากแรงเสยี ดทานระหวางช้นั หินและชั้นดินภายใตผิวโลกตามแนวรอยเลื่อนของเปลือกโลกท่ีมีพลังและ
ยงั เคลือ่ นตัวอยทู ้ังภายในและภายนอกประเทศไทย ในชวงหลายปท ่ีผานมาบริเวณภาคเหนือและภาคตะวันตก
ของประเทศท่ีอยูในแนวรอยเล่ือนไดรับผลกระทบจากแผนดินไหวบอยคร้ังข้ึน เชน กรณีเกิดขึ้นที่อําเภอวังเหนือ
จังหวัดลําปาง เมื่อป พ.ศ. 2562 ความรุนแรงขนาด 4.9 สรางความเสียหายใหแกอาคารบานเรือนและทรัพยสิน

5

ของประชาชนเปนจํานวนมาก (กรมทรัพยากรธรณี, 2563) นอกจากน้ี แผนดินไหวขนาดใหญในมหาสมุทร
ยังอาจทําใหเกิดสึนามิเคล่ือนตัวดวยความเร็วสูง มีพลังรุนแรงสามารถเคลื่อนท่ีไปไดเปนระยะทางไกล ๆ
และเม่ือเคล่ือนท่ีเขาสูบริเวณชายฝงทะเลจะทําใหเกิดเปนคล่ืนขนาดใหญ ที่เรียกกันวา “สึนามิ” (Tsunami)
กอใหเกิดความเสียหายอยางใหญหลวงตอชีวิตและทรัพยสินของผูคนที่อาศัยอยูตามบริเวณชายฝง ดังที่เคยเกิดข้ึน
บริเวณภาคใตฝงทะเลอันดามันในป พ.ศ. 2547 ซึ่งทําใหมีผูเสียชีวิตถึง 5,395 ราย (กรมปองกันและบรรเทา
สาธารณภยั , 2548)

1.2.6 ภยั แลง (Drought)
เปนภัยที่เกิดจากธรรมชาติสภาพอากาศแหงแลงและขาดแคลนนํ้าเปนระยะเวลานาน โดยท่ัวไป

เกิดขึ้นเม่ือพ้ืนที่ท่ีไดรับน้ําอยางสม่ําเสมอเกิดฝนตกตํ่ากวาคาเฉล่ีย ประเทศไทยไดแบงการบริหารจัดการน้ํา
ในฤดูแลงเปน 5 ประเภท ดังนี้ 1) การสํารองน้ําไวสําหรับการใชนํ้าในชวงตนฤดูฝน เพ่ือสนับสนุนการเพาะปลูก
ขาวนาป 2) การจัดสรรนํา้ เพือ่ การอุปโภคบรโิ ภค 3) การจัดสรรนํ้าเพ่ือการรักษาระบบนิเวศ 4) การจัดสรรนํ้า
เพ่ือการเกษตรกรรม และ 5) การจัดสรรน้ําเพ่ือการอุตสาหกรรม (สํานักงานทรัพยากรนํ้าแหงชาติ, 2562)
นอกจากนี้ ภัยแลง ในแตละปส ง ผลกระทบตอเกษตรกรซึ่งถือวาเปนประชากรสวนใหญของประเทศและผลกระทบ
ท่ีเกิดจากภัยแลงอาจนําไปสูการพังทลายของผิวดิน การเกิดฝุนละออง พายุฝุน การรุกล้ําของนํ้าเค็ม และโอกาส
เกดิ ไฟปาสงู ข้ึน สรา งความสญู เสียทางเศรษฐกิจของประเทศ โดยมีผลกระทบที่เกดิ จากภยั แลงดังแผนภาพท่ี 1 – 6

(ทมี่ า : กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย, 2562)
แผนภาพที่ 1 - 6 แสดงสถิติสถานการณภ ยั แลง ระหวางป พ.ศ. 2554 - 2562
1.2.7 โรคระบาด (Pandemic)
เปนโรคติดตอหรือโรคที่ยังไมทราบสาเหตุของการเกิดโรคแนชัดซ่ึงอาจแพรไปสูผูอ่ืนไดอยางรวดเร็ว
และกวา งขวาง หรือมีภาวะของการเกิดโรคมากกวา ปกติทเี่ คยเปนมา (พระราชบัญญตั โิ รคติดตอ, 2558)
องคการอนามัยโลก (World Health Organization: WHO) แถลงการณเมื่อวันท่ี 11 มีนาคม 2563
ยกระดับการแพรระบาดของไวรัสโคโรนา 2019 หรือ COVID - 19 จากโรคระบาด (Epidemic) เปนโรคระบาดใหญ
(Pandemic) หลังจากมีการลุกลามไปหลายประเทศในภูมิภาคตาง ๆ ท่ัวโลก สําหรับการประกาศโรคระบาด
ของประเทศไทย ใหเปนไปตามมาตรา 9 แหง พระราชบัญญัติโรคติดตอ พ.ศ. 2558 ทั้งนี้ การระบาดของโรคท่ีสําคัญ ๆ
ในประเทศไทย ไดแ ก

6

ป พ.ศ. การระบาด ป พ.ศ. การระบาด
2547 โรคไขห วัดนก 2556 โ ร ค ติด ต อร ะ บบ ท าง เ ดิน ห าย ใ จ
2552 โรคไขหวดั สายพนั ธุใหม H1N1 (2009) เฉียบพลัน (Middle East Respiratory
2551 - 2552 โรคไขปวดขอยุงลาย Syndrome : MERS – CoV)
2555 โรคไขเลอื ดออก 2557 โรคติดเช้ือไวรัสอโี บลา
โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019
2563 (Coronavirus disease 2019: COVID-19)

1.2.8 ภยั จากไฟปาและหมอกควัน (Forest Fire and Smoke)
เปนภัยท่ีมักเกิดขึ้นในปาธรรมชาติหรือสวนปาแลวลุกลามไปไดโดยอิสระปราศจากการควบคุม

ตลอดจนเปน ผลใหฝุนควันและอนุภาคแขวนลอยในบรรยากาศมีปริมาณมากภายใตกระแสลมออนและอากาศ
สามารถลอยตัวสูงข้ึนไปในบรรยากาศชั้นบนได สถานการณไฟปาและหมอกควันสงผลกระทบตอสุขภาพ
คุณภาพชีวิต และสิ่งแวดลอม ตลอดจนสภาพเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ โดยมีผลกระทบท่ีเกิดจากภัยจากไฟปา
และหมอกควนั ดงั แผนภาพที่ 1 - 7

การดับไฟป่ า (ครงั� ) 2557 2558 2559 2560 พน�ื ท�ีถกู ไฟไหม้ (ไร)่
การดับไฟปา (ครัง้ ) พ้ืนทถ่ี กู ไฟไหม (ไร)
2,500 70,000
60,000
2,000 50,000
40,000
1,500 30,000
20,000
1,000 10,000
0
500 2561

0
2556

(ที่มา : กรมปา ไม, 2561)
แผนภาพท่ี 1 - 7 แสดงสถติ ิสถานการณภยั ไฟปาและหมอกควนั ระหวา ง ป พ.ศ. 2556 - 2561
1.2.9 ภัยจากมลพิษทางอากาศประเภท PM2.5 (Particulate Matter: PM)

มลพิษทางอากาศประเภท PM2.5 เปนเหตุการณท่ีมลพิษทางอากาศประเภทฝุนละออง
ขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน หรือ PM2.5 ท่ีมีแหลงกําเนิดจากเหตุการณทางธรรมชาติหรือจากกิจกรรม
ของมนุษยและเกิดการสะสมในบรรยากาศทําให PM2.5 ปกคลุมพ้ืนท่ีอยูอาศัยของประชาชน จนมีความเส่ียง
ทาํ ใหเ กิดผลกระทบตอสขุ ภาพของประชาชนจาํ นวนมาก

ปจจุบันฝุนละอองขนาดไมเกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) เปนภัยดานส่ิงแวดลอมท่ีคุกคามสุขภาพ
ของประชาชน โดยเฉพาะในประชาชนกลุมเสี่ยง ทั้งเด็ก หญิงตั้งครรภ ผูสูงอายุ และผูที่มีโรคประจําตัว
เชน โรคระบบทางเดินหายใจ หอบหืด เปนตน ซ่ึงสถานการณดังกลาว สงผลกระทบตอสุขภาพของประชาชน
ในทกุ กลุม ท้ังในระยะสั้นและระยะยาว

7

1.2.10 ภยั จากสารเคมี (Chemical Incidents)
เปนภัยที่เกิดจากสารเคมีท่ีมีอยูในธรรมชาติและที่มนุษยสรางขึ้น อาจเกิดจากการใช (Usability)

วัตถุดิบ (Raw Material) การแปรรูป (Transform) ผลพลอยไดจากการผลิต (By Product) หรือเกิดการปนเปอน
(Contamination) ในสิ่งแวดลอม หรอื เกิดจากอุบัติเหตุ (Accident) ในวงจรชีวิตของสารเคมี เชน ในกระบวนการผลิต
การบรรจุ การเก็บรักษา การจาํ หนา ย การขนสง และการบําบัดกําจัดทําลาย เปนตน ซึ่งมีผลกระทบตอมนุษย
และสิ่งมีชีวิตท่ีเกี่ยวของ โดยอาจเกิดเนื่องจากการทํางานในภาคอุตสาหกรรม เชน สารกําจัด พาหะนําโรค เปนตน
เม่ือมีการไดรับสัมผัสสารเคมีเขาสูรางกายอาจกอใหเกิดโรคจากสารเคมีแบบเฉียบพลัน และ/หรือแบบเรื้อรัง
มีทงั้ เกดิ ขึ้นเปนแบบเฉพาะรายบุคคลหรอื ขยายวงกวางเปน กลมุ ประชากร

1.2.11 ภัยจากการคมนาคม (Transportation)
เปนอุบัติเหตุจากการจราจรทางบก ทางนํ้า และทางอากาศซ่ึงสงผลตอชีวิตและทรัพยสิน

ของประชาชนกอใหเกิดความสูญเสียตอเศรษฐกิจและสังคม แบงออกเปน 4 สาขา ไดแก การคมนาคมทางถนน
การคมนาคมทางราง การคมนาคมทางนํ้า และการคมนาคมทางอากาศ ประเทศไทยมีแนวโนมอัตราการเกิด
อุบัติเหตุทางถนนเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง โดยปจจัยท่ีทําใหการเกิดอุบัติเหตุทางถนนของประเทศไทยประกอบดวย
4 ปจจัย ไดแก คน ยานพาหนะ ถนน และส่ิงแวดลอม (มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, โครงการพัฒนาหลักสูตร
การสืบสวนอุบัตเิ หตุเชงิ ลึกและการพฒั นาบคุ ลากรดา นความปลอดภัย (รายงานผลการวจิ ัย, 2560)

จากขอมูลสถานการณสาธารณภัยทีไ่ ดก ลา วมา พบวา ประชากรท่ัวทุกมุมโลก รวมทั้งประเทศไทย
ตางก็มีความเส่ียงจากสาธารณภัยทุกรูปแบบ ไมวาจะเปนภัยจากธรรมชาติ ภัยจากสิ่งแวดลอม ภัยที่เกิดจาก
การกระทําของมนุษย และภัยจากสาเหตุอื่น ๆ นอกจากนี้ สถานการณภัยท่ีเกิดขึ้นน้ันอาจกอใหเกิดภัย
ประเภทอื่นตามมาอยางตอเน่ืองท่ีมีความรุนแรง หรือสถานการณภัยประเภทหนึ่งที่เกิดข้ึนแลวอาจมีภัย
ที่เกิดขึ้นอีกซ่ึงแตกตางจากภัยแรกจนเกิดความซํ้าซอน (Compound Hazard) เชน กรณีการเกิดแผนดินไหว
และเกดิ สึนามิตามมาในมหาสมุทรอินเดียในเดือนธันวาคม 2547 มีผูเสียชีวิตมากกวา 5,000 คน และสูญหาย
มากกวา 2,000 คน (กรมปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย, 2548) กรณีการเกิดอัคคีภัยสงผลใหเกิดอาคารถลม
และมผี เู สยี ชีวิตภายในเขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร (กรงุ เทพมหานคร, 2564) เปน ตน

8

1.3 ปฏทิ นิ สาธารณภัยในประเทศไทย

สถานการณภัยที่เกิดข้ึนเปนประจําโดยแบงตามหวงเวลาของการเกิดภัยน้ัน ๆ

รูปแบบที่เปล่ียนไปจากเดิมเน่ืองจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Chan

ตามแผนภาพท่ี 1 - 8

ภยั /เดือน ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ

อุทกภัย

ภยั แลง ฤดูแลง ทั่วทุกภาค
แผน ดินไหว
พายฤุ ดูรอ น เนนพ้ืนที่ภาคเหนอื และพื้นทีท่ ่ีมรี อ
อคั คภี ัย ทกุ ภาค
ไฟปา
ปใ หม ตรษุ จนี ภาคเหนือ
ภัยหนาว ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
ภาคกลาง/ตะวนั ออก/ใต แผนภาพที่ 1 - 8
หมายเหตุ :
ภาคเหนอื /ตะวันออกเฉียงเหนอื

เฝา ระวงั ตลอดป

9

ในรอบ 1 ป ซึ่งมีทั้งภัยท่ีสามารถคาดการณไดหรือสาธารณภัยรูปแบบใหมและ/หรือมี
nge) ซ่ึงทําใหคาดการณไดยากหรือมีความไมแนนอนสูง ดังปรากฏหวงเวลาการเกิดภัย

.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

ทุกภาค ภาคใต

ฝนทง้ิ ชวง
อยเลอ่ื น ตามขอ มูลกรมทรัพยากรธรณี

ปฏทิ ินสาธารณภัยในประเทศไทย ภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื
ภาคเหนือ/ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื

9

1.4 กรอบการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภัยในระดับนานาชาติและประเทศไทย
กรอบการดําเนินงานที่เก่ียวกับพันธกรณีและขอตกลงระหวางประเทศวาดวยการจัดการความเสี่ยง

จากสาธารณภัยระดับนานาชาติ ถือเปนการสรางการมีสวนรวมและความเปนหุนสวนในการลดความเส่ียง
จากสาธารณภัย (Disaster Risk Reduction Partnership) ของประเทศตาง ๆ ท่ัวโลกใหตระหนักถึงความสําคัญ
ในการลดความเสี่ยงและลดผลกระทบจากสาธารณภัย ดวยเหตุน้ี ประเทศไทยจึงไดดําเนินการตามกรอบ
การดาํ เนนิ การดานสาธารณภัยและกรอบที่เก่ียวของทั้งในและตางประเทศ

 กรอบการดาํ เนินงานระดับนานาชาติ

1.4.1 เปาหมายการพัฒนาท่ีย่ังยืน พ.ศ. 2558 - 2573 (Sustainable Development Goals: SDGs
2015 - 2030)

เพ่ือใหประเทศตาง ๆ ท่ัวโลกมุงขจัดความยากจนในทุกมิติและทุกรูปแบบ โดยนําไปปฏิบัติ
ใหการพัฒนามีความสมดุลอยางยั่งยืนท้ังดานเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม ซ่ึงมีเปาหมายที่เกี่ยวของกับ
ดานสาธารณภัยโดยตรง 3 เปาหมายจากท้ังหมด 17 เปาหมาย ไดแก เปาหมายท่ี 1 ยุติความยากจนทุกรูปแบบ
ในทุกที่ โดยเนนสรางภูมิตานทานและลดผลกระทบของเหตุรุนแรงจากสภาพภูมิอากาศ และภัยพิบัติทางเศรษฐกิจ
สังคม และส่ิงแวดลอมตอคนยากจนและผูที่อยูในสถานการณเส่ียง เปาหมายท่ี 11 ทําใหเมืองและการตั้งถิ่นฐาน
ของมนุษยมีความครอบคลุม ปลอดภัย มีภูมิตานทาน และย่ังยืน ดวยการลดผลกระทบและปรับตัวตอ
การเปลีย่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศมีภูมติ านทานตอภยั พบิ ัติและใหพัฒนาและดําเนินการตามการบริหารความเสี่ยง
จากภัยพิบัติแบบองครวมในทุกระดับ และเปาหมายที่ 13 ปฏิบัติการอยางเรงดวนเพ่ือตอสูกับการเปลี่ยนแปลง
สภาพภูมิอากาศและผลกระทบท่ีเกิดขึ้นที่มุงสรางเสริมความเขมแข็ง ความยืดหยุนและความสามารถในการปรับตัว
ของประเทศโดยรวมเพื่อรับมือกับความเสยี่ งจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลกระทบจากภยั ธรรมชาติ

1.4.2 กรอบการดําเนินงานเซนไดเพื่อการลดความเส่ียงจากภัยพิบัติ พ.ศ. 2558 - 2573 (Sendai
Framework for Disaster Risk Reduction 2015 - 2030) หรือ “กรอบเซนได”

เพื่อลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยและลดการสูญเสียชีวิต วิถีชีวิต และสุขภาพ ตลอดจน
ความสูญเสียตอสินทรัพยทางเศรษฐกิจ กายภาพ สังคม และสภาพแวดลอมของบุคคล ธุรกิจ ชุมชน
และประเทศอยางเปนรูปธรรม โดยมีเปาหมาย คือ ลดความเสี่ยงเดิม และปองกันความเส่ียงใหม
ผานมาตรการเชิงเศรษฐกิจ โครงสราง กฎหมาย สุขภาพ วัฒนธรรม การศึกษา สิ่งแวดลอม เทคโนโลยี
การเมือง และสถาบันอยางบูรณาการและครอบคลุม เพ่ือที่จะชวยปองกันและลดสภาวะ การเปดรับภัย
และความเปราะบางตอสาธารณภัย เสริมสรางศักยภาพการเตรียมความพรอมรับมือ และฟนฟู เพ่ือนําไปสู
ความเขม แข็งในความพรอ มรับมือและการฟนกลับเรว็ เม่อื เกิดสาธารณภัย

1.4.3 กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติวาดวยการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations
Framework Convention on Climate Change: UNFCCC)

เพอ่ื รกั ษาระดับความเขมขน ของปรมิ าณกา ซเรือนกระจกในช้ันบรรยากาศใหอยูในระดับที่มนุษย
ไมก อ ใหเ กดิ การรบกวนตอระบบภูมอิ ากาศโลก ระบบนเิ วศสามารถปรบั ตัวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
ไดอยางเหมาะสม รวมทั้งการพัฒนาเศรษฐกิจไดอยางยั่งยืน ท้ังนี้ UNFCCC ไดมีการประชุมสมัชชารัฐภาคี
กรอบอนุสัญญาฯ (Conference Of the Parties: COP) เปนประจําทุกปต้ังแตป พ.ศ. 2537 จนถึงปจจุบัน

10

อยา งไรก็ตาม การดาํ เนนิ งานดานการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศตามขอกําหนดของ UNFCCC ท่ีผานมาน้ัน
ไมเพียงพอท่ีจะแกไขปญหาการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศท่ีเกิดขึ้นได ในป พ.ศ. 2558 จึงไดมีการรับรอง
“ความตกลงปารีส” (Paris Agreement) โดยมุงแกไขปญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศดวยการใหความสําคัญ
กับการควบคุมการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกใหตํ่ากวา 2 องศาเซลเซียสและการปรับตัว
ตอผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยทุกประเทศรวมกําหนดเปาหมายระดับโลก
รวมกัน เพื่อลดความรุนแรงอันเกิดจากสาธารณภัย และลดความเปราะบางของประชากรตอความเสี่ยง
จากการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู ิอากาศและสาธารณภยั

1.4.4 กรอบความตกลงอาเซียนวาดวยการจัดการภัยพิบัติและการตอบโตสถานการณฉุกเฉิน
(ASEAN Agreement on Disaster Management and Emergency Response: AADMER)

เพ่ือเปนกลไกในการลดความสูญเสียตอชีวิตและทรัพยสินจากสาธารณภัย ในดานสังคม
เศรษฐกิจ และสิ่งแวดลอมเพื่อรวมกันตอบโตภัยพิบัติฉุกเฉิน ตลอดจนความรวมมือทางวิชาการ การวิจัย โดยเนน
หลักการใหประเทศสมาชิกไดชวยเหลือตนเองกอน และหากเกินขีดความสามารถจึงใชกลไกท่ี AADMER
กําหนดไว เพ่ือดําเนินการชวยเหลือภายใตการดําเนินการในกรอบการพัฒนาอยางยั่งยืน ประกอบดวยกลไก ไดแก
(1) คณะกรรมการอาเซียนดานการจัดการภัยพิบัติ (ASEAN Committee on Disaster Management: ACDM)
มีคณะทํางานเปนองคประกอบภายใต ACDM ซึ่งประเทศไทยเปนประธานรวมกับสาธารณรัฐประชาธิปไตย
ประชาชนลาว และสาธารณรัฐฟลิปปนสในคณะทํางานดานการปองกันและลดผลกระทบ (2) แผนการปฏิบัติงาน
ตามกรอบ AADMER พ.ศ. 2564 - 2569 (AADMER Work Programme (2021 - 2025)) (3) ระเบียบปฏิบัติ
มาตรฐานในการเตรียมความพรอมและการรับมือเหตุภัยพิบัติฉุกเฉินของภูมิภาคอาเซียน (Standard Operating
Procedure for Regional Standby Arrangements and Coordination of Joint Disaster and Emergency
Response Operations: SASOP) และ (4) ศูนยประสานงานการใหความชวยเหลือดานมนุษยธรรมของอาเซียน
(ASEAN Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on disaster management: AHA Centre)

 กรอบการดาํ เนนิ งานของประเทศไทย
1.4.5 ยทุ ธศาสตรช าติ (พ.ศ. 2561 - 2580)

ไดน อมนําศาสตรพ ระราชาสูการพัฒนาท่ียั่งยืนมาเปนหลักในการจัดทํายุทธศาสตรชาติควบคูกับ
การนําเปาหมายของการพัฒนาที่ย่ังยืนทั้ง 17 เปาหมายมาเปนกรอบแนวคิดท่ีจะผลักดัน ดําเนินการเพื่อ
นําไปสูการบรรลุจุดมุงหมายของการพัฒนาประเทศ ใหมีความม่ันคง ม่ังคั่ง และย่ังยืน โดยมีประเด็น
ยุทธศาสตรท เี่ กีย่ วของกบั การจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภัยโดยตรง ไดแก

ประเด็นยุทธศาสตรที่ 1 ดานความมั่นคง โดยวางเปาหมายในการปองกันและแกไขปญหาท่ีมี
ผลกระทบตอ ความม่ันคง เพ่ือแกไขปญหาเดิมท่ีมีอยูอยางตรงประเด็นจนหมดไปอยางรวดเร็ว และปองกันไมให
ปญ หาใหมเกิดขนึ้ อนั จะสงผลใหก ารบริหารจัดการและการพัฒนาประเทศในทุก ๆ ดาน พรอมทั้ง พัฒนาศักยภาพ
และระบบเตรียมพรอมของประเทศใหพรอมเผชิญกับสภาวะไมปกติ ภัยคุกคามทุกมิติ ทุกรูปแบบและทุกระดับ
รวมทง้ั ภัยพบิ ัติและภัยคกุ คามรูปแบบตาง ๆ ไดอยา งแทจ ริง

ประเด็นยุทธศาสตรที่ 2 ดานการสรางความสามารถในการแขงขัน โดยใหความสําคัญกับการพัฒนา
อุตสาหกรรมความมั่นคงของประเทศที่เกี่ยวของกับการจัดการภัยพิบัติ ซึ่งรวมถึงระบบการเตือนภัย
การเตรียมตัวรับภัยพิบัติและการใหความชวยเหลือระหวางและหลังเกิดภยั พิบตั ิ

11

ประเด็นยุทธศาสตรที่ 5 ดานการสรางการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
โดยปรับปรุงการบริหารจัดการภัยพิบัติทั้งระบบ และการสรางขีดความสามารถของประชาชนในการรับมือ
และปรับตัวเพ่ือลดความสูญเสียและเสียหายจากภัยธรรมชาติและผลกระทบท่ีเก่ียวกับการเปล่ียนแปลง
สภาพภมู ิอากาศ

ประเด็นยุทธศาสตรท่ี 6 ดานการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ โดยเนน
การปรับเปลยี่ นภาครฐั ยึดหลัก “ภาครัฐของประชาชนเพ่อื ประชาชนและประโยชนข องสว นรวม”

1.4.6 แผนแมบ ทภายใตย ทุ ธศาสตรช าติ พ.ศ. 2561 - 2580
เพื่อถายทอดเปาหมายและประเด็นยุทธศาสตรของยุทธศาสตรชาติลงสูแผนระดับตาง ๆ

รวมท้ังกําหนดแนวทางการพัฒนา และแผนงาน/โครงการท่ีสําคัญของแผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติ
เพื่อเปนกรอบในการดําเนินการของหนวยงานที่เก่ียวของใหบรรลุเปาหมายการพัฒนาประเทศ โดยมีประเด็น
ที่เกี่ยวของกับการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยโดยตรง ไดแก ประเด็นที่ 1 ความม่ันคง แผนยอย
การปองกันและแกไขปญหาที่มีผลกระทบตอความม่ันคง สวนการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร
และการพฒั นาประเทศ แนวทางการพฒั นา 6 ดา นการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ประเด็นท่ี 7 โครงสราง
พน้ื ฐาน ระบบโลจิสตกิ สแ ละดิจทิ ัล แผนยอยโครงสรางพ้ืนฐานดานคมนาคมและระบบโลจิสติกส แนวทางการ
พฒั นา 4 การขนสงทางถนน แผนยอยโครงสรางพื้นฐานดานดิจิทัล แนวทางการพัฒนา 1 พัฒนาโครงสรางพื้นฐาน
ดิจิทัลทั้งในสวนของโครงขายส่ือสารหลักภายในประเทศและโครงขายบรอดแบรนดความเร็วสูง และประเด็นท่ี 19
การบริหารจัดการนํ้าท้ังระบบ แผนยอยการพัฒนาการจัดการน้ําเชิงลุมนํ้าทั้งระบบเพ่ือเพ่ิมความมั่นคงดานน้ํา
ของประเทศแนวทางการพัฒนา 3 จัดระบบการจดั การนํา้ ในภาวะวิกฤติ

1.4.7 แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหงชาติ ฉบับท่สี ิบสอง พ.ศ. 2560 - 2565
เพื่อมุงใหประชาชนมีชีวิต และความเปนอยูที่ดีขึ้น รวมถึงการวางรากฐานและการจัดการ

โครงสรางของประเทศ เพื่อมุงสูความมั่นคง ม่ังคั่ง ยั่งยืน โดยยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การพัฒนา
ที่ยั่งยืน และคนเปนศูนยกลาง โดยมีประเด็นท่ีเกี่ยวของกับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยโดยตรง คือ
ยทุ ธศาสตรท ี่ 2 การสรา งความเปน ธรรมและลดความเหลือ่ มลํ้าในสังคมโดยการเสริมสรางศักยภาพชุมชน การพัฒนา
เศรษฐกิจ ชุมชน และการสรางความเขมแข็งทางการเงิน ยุทธศาสตรท่ี 4 การเติบโตที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
เพือ่ การพัฒนาท่ียั่งยืน โดยการจัดการเพ่ือลดความเส่ียงดานภัยพิบัติ ยุทธศาสตรท่ี 5 การเสริมสรางความม่ันคง
แหงชาตเิ พอ่ื การพัฒนาประเทศไปสูความม่ังค่ังและยั่งยืน โดยการพัฒนาระบบการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย
ท้ังทางบกและทางทะเลของประเทศ และยุทธศาสตรท่ี 10 ความรวมมือระหวางประเทศเพื่อการพัฒนา
ดวยการสรา งความเปนหุน สว นการพัฒนากบั ประเทศในอนภุ มู ิภาค ภูมิภาค และนานาชาติ

1.4.8 นโยบายและแผนระดับชาติวาดวยความมน่ั คงแหงชาติ พ.ศ. 2562 - 2565
เพ่ือพัฒนาระบบการเตรียมพรอ มชาติ รองรบั นโยบายที่ 13 พฒั นาระบบการเตรียมพรอมแหงชาติ

เพื่อเสริมสรางความมั่นคงแหงชาติ เพื่อเปนทิศทางและแนวทางหลักในการเผชิญกับภาวะไมปกติ
และจัดการความเสี่ยงอยางบูรณาการจากการเผชิญภัยคุกคามทุกรูปแบบ ทั้งที่เกิดจากภัยธรรมชาติและภัย
ท่ีมนุษยสรางข้ึน โดยใหทุกภาคสวนพรอมสนับสนุนการเตรียมพรอมของชาติรวมกันในลักษณะประชารัฐ
ควบคไู ปกบั การสงเสริมใหเกิดความรว มมอื กบั ตา งประเทศ

12

1.4.9 กรอบแนวคิดการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยแบบอัจฉริยะ “Smart DRM for 3s : SEP -
SDGs - SFDRR”

เพ่ือใหประเทศไทยมีการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยท่ีมีประสิทธิภาพดวยระบบอัจฉริยะ
โดยการสรางภูมิคุมกันตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (Sufficiency Economy Philosophy: SEP)
ตามหลักการพัฒนาอยางย่ังยืนภายใตเปาหมายการพัฒนาที่ย่ังยืน (Sustainable Development Goals: SDGs)
ดว ยการลดความเส่ียงเดิมและปองกันความเส่ียงใหม (Sendai Framework on Disaster Risk Reduction: SFDRR)
โดยใช Smart DRM อันไดแก Smart Digital, Smart Resilience, Smart Man เปนกลไกการขับเคล่ือนกรอบ
แนวคิดภายใตท ศิ ทางการพัฒนาเปาหมายเดยี วกันเพ่ือมุงสกู ารบรรลุความสําเรจ็ ของ Smart DRM for 3s ดังน้ี

1) ทุกภาคสว นในสังคมตองเขาใจความเสี่ยงของตัวเองอยางครอบคลุม ทั้งมิติของภัย ความเปราะบาง
และความลอ แหลม

2) ประเทศไทยตองมีฐานขอมูลความเสี่ยงท่ีทันสมัย และประชาชนทุกคนสามารถเขาถึง
และใชประโยชนได

3) การลงทุนในโครงสรางพื้นฐานและบริการสาธารณะของประเทศและทองถ่ินจะตองมีการประเมิน
ความเส่ียงจากสาธารณภัย

4) ประเทศไทยตอ งมีศูนยกลางในการพัฒนาและตอยอดงานวิจัยนวัตกรรม และเทคโนโลยีเพื่อการลด
ความเส่ียงจากสาธารณภยั

5) การเตรียมความพรอมและการจัดการในภาวะฉุกเฉินจากสาธารณภัยของประเทศจะตองมีเอกภาพ
ย่ิงขึน้ และสามารถสอดรับกบั มาตรฐานการปฏบิ ัติสากลและหลกั ธรรมาภบิ าล

6) การฟนฟูและบูรณะความเสียหายจากสาธารณภัยเพื่อการซอมสรางที่ดีและยั่งยืนกวาเดิม
ตองทาํ บนฐานขอมลู ความเสียหายและความตองการของประชาชนทเี่ ปนระบบ และเปนไปตามหลักธรรมาภิบาล

7) ประเทศไทยตองมีความพรอมในการเปนหุนสวนการพัฒนาดานการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ในกรอบความรวมมือระหวา งประเทศท่ีครอบคลมุ มติ ิการพฒั นาทางเศรษฐกิจ สังคม สิง่ แวดลอม และความมัน่ คง

13

นโยบาย ยุทธศาสตร และแผนทเ่ี ก่ยี วของก
ภายใตพ ระราชบญั ญตั ิปองกนั และบ

กรอบการดาํ เนนิ งานเซนไดเพ่ือการลดความเส่ียงจากภยั พิบัติ พ.ศ. 2558-2573 เปา หมายการพัฒน
(SFDRR)

แผนระดบั ดานที่ 1 ดา นที 2 ดานที 5
1 ดา นการสรา งความสามารถใน ดา นการสรางการเตบิ โตบนคณุ ภาพชีวิต
ดานความมัน่ คง
การแขง ขนั ที่เปน มิตรตอส่งิ แวดลอ ม
ขอ 4.2 การปองกัน
และแกไขปญ หา ขอ 4.2 อตุ สาหกรรมและ ขอ 4.3 สรางการเตบิ โตอยางย่ังยนื บนสังคมที่เปน
ทมี่ ผี ลกระทบตอความมน่ั คง / บรกิ ารแหงอนาคต / ตอ สภาพภูมิอากาศ / ขอยอย 4.3.2
ขอ ยอย 4.2.1 ขอ ยอย 4.2.5
ขอ 4.5 พัฒนาความม่ันคงนาํ้ พลงั งาน และเกษตร
ท่ีเปนมิตรตอสง่ิ แวดลอ ม / ขอยอย 4.5.1

แผนระดับ แผนแมบทภายใตยุทธศาสตรชาติ พ.ศ.2561-2580
2

ประเด็นท่ี 1 ประเดน็ ท่ี 7 ประเดน็ ที่ 19
ความมน่ั คง โครงสรา งพ้ืนฐาน การบริหารจัดการ
ระบบโลจิสตกิ สแ ละดิจทิ ลั
แผนยอ ยการปอ งกันและ นํา้ ท้ังระบบ
แกไขปญหาท่ีมีผลกระทบ แผนยอ ย แผนยอย
ดานคมนาคมและ โครงสรา งพื้นฐาน แผนยอ ยการพฒั นา
ตอ ความม่นั คง ระบบโลจสิ ติกส การจดั การน้ําเชิงลุมนาํ้
ดานดจิ ทิ ัล ทัง้ ระบบเพ่ือเพ่มิ ความ
สว นการรักษาความมันคง มน่ั คงดา นนา้ํ ของประเทศ
ภายในราชอาณาจกั ร แนวทาง แนวทาง
และการพฒั นาประเทศ การพฒั นา 4 การพฒั นา 1 แนวทางการพัฒนา 3
แนวทางการพัฒนา 6 การขนสง ทาง พฒั นาโครงสราง จัดระบบการจัดการนาํ้
ดานการปอ งกันและ พ้นื ฐานดานดิจทิ ลั
บรรเทาสาธารณภยั ถนน ในภาวะวกิ ฤติ

แผนระดับ 3 ความเชือ่ มโยงกบั แผนอนื่ ๆ แผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหงชาติ

แแผผนนเทตี่รเกียี่ยมพวรขออมงแหเชงนชาตแิ ผนบรรเทาสาธารณภัยกระทรวงกลาโหม, แผนสนับสนุนการป
,แผนแมบทการบริหารจัดการทรัพยากรน้ํา , แผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยจงั หวัด/กรงุ เทพมหานคร
นโ(รพโคย.ตศบิด.า2ตย5อแ6อล0ุะบ-แ2ัตผ5ิในห6มย9ทุแ),หธแศงผชานสาตยติุรท(กธพศา.ราศสพ.ต2ฒั ร5เน6ตา0รดีย-2ามน5ค6วพา4ลม)งัพ,งรแาอนผมนนปวิพอเัฒงคกลนันียาแรรลขัฐะอบแงกาปไลขรดปะิจญเิททหศัลา
ของประเทศไทย (พ.ศ.2560-2564), แผนยุทธศาสตรกระทรวงมหาดไทย แผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั อาํ เภอ
((พพ..ศศ..225566001--242556644),),แแผผนนยแุทมธบศทาแสตตล ระกปรรมะปเภอทงกภันัยและบรรเทาสาธารณภัย แผนปฏิบตั กิ ารในการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั

แผนชมุ ชน/ หมบู าน

กบั การปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550

นาท่ีย่ังยนื (SDGs) ความตกลงปารสี (Paris Agreement)
ภายใตกรอบอนสุ ัญญาสหประชาชาตฯิ การเปลย่ี นแปลงสภาพภมู ิอากาศ

ดานที 6 ยุทธศาสตรช าติ (พ.ศ.2561-2580)
ดานการปรบั สมดลุ และพัฒนาระบบ

การบริหารจดั การภาครัฐ

นมิตร ขอ 4.1 ภาครัฐทย่ี ดึ ประชาชนเปนศูนยก ลาง

ตอบสนองความตองการ

ร และใหบ รกิ ารอยางสะดวก รวดเร็ว โปรงใส /
ขอ ยอ ย 4.1.2

แผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหง ชาติ ฉบับท่ี 12 ควนามโยมบ่ันาคยงแแแลหผะนง แชคผาวนตาริม(ะพมดั่น.บั ศคช.2งา5ต6วิ 2า-ด2ว5ย65)
พ.ศ.2560-2565

ยุทธขศอาส3ต.3รที 2 ยทุ ธศาสตรที่ 4 ยทุ ธศาสตรท ่ี 5 ยุทธศาสตรท ี่ 10 แผนงานท่ี 4
เสริมสรา ง ขอ 3.6 บริหาร ขอ 5.7 ขอ 3.6 การพฒั นาระบบ
จัดการเพือ่ ลด สรางความ การเตรียมพรอม
ศักยภาพชมุ ชน การพัฒนาระบบ
การพฒั นา ความเส่ยี งดาน การปอ งกนั และ เปน หนุ สวน แหงชาติ
บรรเทาสาธารณภยั การพฒั นากบั รองรบั นโยบายท่ี 13
เศรษฐกิจ ชมุ ชน ภัยพิบตั ิ ประเทศในอนุ
และการสราง ทงั้ ทางบก ภูมิภาค ภมู ภิ าค พฒั นาระบบการ
ความเขมแข็ง และทางทะเล และนานาชาติ เตรยี มพรอ มแหงชาติ
ของประเทศ เพ่อื เสริมสรา งความ
การเงินฯ
ม่ันคงของชาติ

แผนพัฒนาภาค แผนปฏิบัตริ าชการกระทรวง/กรม แผนปฏบิ ตั ริ าชการ ...... ป
แผนปฏบิ ตั ิราชการประจําป

ปฏบิ ตั ิงานในภาวะฉกุ เฉนิ (สปฉ.) แผนพฒั นาจงั หวดั
แผนพฒั นาทองถน่ิ
แผน อบจ. แผนพัฒนาอําเภอ หมายเหตุ ความเช่ือมโยง
แผน อบต./เทศบาล แผนหมูบาน/ชุมชน เกีย่ วของโดยตรง

แผนภาพท่ี 1-9 แผนผงั ความเช่อื มโยงแผนการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาติกบั แผนอ่นื ๆ ท่เี ก่ยี วขอ้ ง

1.5 บทเรยี นการจดั การสาธารณภัยทผ่ี า นมา

1.5.1 บทเรยี นจากการขบั เคลอ่ื นแผนการปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง ชาติ พ.ศ. 2558 พบวา
(1) ดานการบริหารจดั การ
การใหความสําคัญกับการจัดการในภาวะฉุกเฉินยังเปนหลักมากกวาการจัดการความเส่ียง

จากสาธารณภัย ควรมีการเนน แนวคิดการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยใหมากขึ้นเพื่อใหการปองกันและแกไข
ปญหาจากสาธารณภัยเปนไปอยางย่ังยืน สําหรับดานโครงสราง องคกร และกลไกน้ันยังตองมีความรวมมือ
และการบูรณาการระหวางหนวยงานโดยอาศัยแผนรวมกันท่ีเปนเอกภาพมากขึ้น ดานกระบวนการวางแผน
และการสนับสนุนในเรือ่ งของการระดมทรพั ยากรเขา พ้นื ทีป่ ระสบภัยหรือการใหความชวยเหลือผูประสบภัยยัง
ตอ งมีการประเมนิ สง เสรมิ ความรูและความเขา ใจ และจดั ทาํ ฐานขอ มูลเพื่อนํามาวางแผนและแนวทางปฏิบัติที่
เปน มาตรฐาน ท้งั น้ี ระดับนโยบายของประเทศตองสนบั สนนุ ใหม ีการวิจยั และพัฒนาการจัดการความเสี่ยงจาก
สาธารณภยั มากขนึ้ เพ่อื นาํ มากําหนดนโยบาย ยทุ ธศาสตร ทศิ ทางรูปแบบ และระบบท่ีสอดคลองกับบริบทของ
ประเทศในแตละประเภทภัย พรอมทั้ง ตองมีการแปลงนโยบายนั้นไปสูการปฏิบัติเพื่อใหเห็นผลสัมฤทธิ์ตอ
ประชาชนอยา งเปนรูปธรรม

(2) ดานการขบั เคลอื่ นแผน
การกําหนดวิสัยทัศน คาเปาหมาย และตัวช้ีวัดอยางชัดเจนในแผนเพื่อใหผูปฏิบัติเขาใจ

แนวคิดและดําเนนิ การใหเ ปน ไปในทิศทางเดียวกนั การมงุ ใหความสาํ คญั ในการขับเคลื่อนแผนจากสวนกลางถึง
ระดับพื้นที่ไปสูการปฏิบัติใหสามารถดําเนินการทุกยุทธศาสตรไปพรอม ๆ กัน เพ่ือใหแผนบรรลุตาม
วัตถุประสงคที่กําหนดไว ดังน้ัน ตองสงเสริมใหผูสื่อสารแผน กระบวนการสื่อสารและการถายทอดแผนเปน
เครื่องมือสําคัญและอาศัยกลไกที่มีอยูทุกระดับใหมีการขับเคลื่อนอยางจริงจัง โดยตองมีสรางความรู
ความเขา ใจ และสรา งการรบั รูแ ผนท่ีถูกตองใหพ้ืนทส่ี ามารถนําแผนไปขับเคลื่อนและปรับใชในการเตรียมความ
พรอมรับมือกับสาธารณภัยที่เกิดขึ้น นอกจากนี้ ตองใหความสําคัญกับการแปลงแผนการปองกันและบรรเทา
สาธารณภยั แหง ชาตสิ ูแผนระดับตาง ๆ ของหนว ยงาน (Mainstreaming) เพ่ือใหมีแผนงานบูรณาการที่เชื่อมโยง
กันตามบทบาทหนา ท่ขี องหนวยงานทก่ี ําหนดไวใ นแผนระดับชาติ โดยการกําหนดใหผูประสานงานดานการลด
ความเสย่ี งจากภัยพบิ ตั ิ (DRR Focal Point) ระดับกระทรวงที่แตงตั้งข้ึนแลวเปนพ่ีเลี้ยง (Mentor) ดําเนินการ
ดังกลาว ท้ังนี้ ยังตองมีการสนับสนุนใหมีการจัดสรรงบประมาณใหแผนงานบูรณาการดานการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัยไปสูการปฏิบัติใหเกิดผลสัมฤทธ์ิเพ่ือลดความสูญเสียและความเสียหายของ
ประชาชนและประเทศ

(3) ดา นผลสัมฤทธิ์
การใหความสําคัญระบบขอมูล หมายถึงขอมูลฐาน และฐานขอมูล เพื่อใชสนับสนุน

การตัดสินใจเชิงนโยบายที่มีคุณภาพและไดมาตรฐาน โดยระบบขอมูลนั้นตองมีคุณภาพ มีการแบงปนขอมูล
ระหวางหนวยงาน มีการประสานขอมูล การแลกเปลี่ยน และการใชขอมูลวิเคราะหรวมกันดวยเทคโนโลยี
รวมทั้ง ผูดูแลระบบการจัดการขอมูลตองมีศักยภาพและสมรรถนะเพ่ือใหไดมาซ่ึงขอมูลที่มีมาตรฐาน สําหรับ
ใหผ ูบรหิ ารสามารถใชข อ มูลในการตดั สนิ ใจเชิงนโยบายบนพื้นฐานของขอมลู ท่ีเช่อื ถือได

15

1.5.2 บทเรยี นจากการจดั การสาธารณภัยของประเทศไทยที่ผา นมา

(1) ดา นโครงสรา ง องคกร และกลไกการจดั การสาธารณภัย
กลไกการจัดการสาธารณภัยท่ีมีอยูสามารถทํางานไดอยางเปนระบบเพิ่มขึ้นภายใตขั้นตอน

มาตรฐานในการปฏิบัติในภาวะฉุกเฉิน การประกาศเขตพื้นท่ีประสบสาธารณภัยเปนเครื่องมือสําคัญในการสราง
ความเปน เอกภาพมากข้นึ ในการบรหิ ารจดั การใหส วนราชการระดับตาง ๆ สามารถใหความชวยเหลือผูประสบภัยได
ตามกฎหมายและระเบยี บทเ่ี กย่ี วขอ ง มีการนําระบบบัญชาการเหตุการณ (Incident Command System: ICS) มาใช
เปนเครื่องมือใหการปฏิบัติงานมีความเปนเอกภาพมากข้ึนในการจัดการในภาวะฉุกเฉิน โดยสงเสริมใหมีการส่ือสาร
ความเสี่ยง (Risk Communication) และทีมสนับสนนุ การจัดการเหตุการณเขาไวในโครงสราง

(2) ดานกระบวนการวางแผน และการสนับสนนุ
การบูรณาการระหวางหนวยงานตาง ๆ มักจะดําเนินการในชวงภาวะวิกฤตมากกวาในชวง

กอ นเกิดภัย ซ่ึงจะดาํ เนนิ การตามอํานาจหนาทห่ี รอื ภารกจิ ของแตล ะหนวยงาน ขอ จาํ กดั ดานบุคลากร อุปกรณ
เครื่องมือ องคความรู ประสบการณ ท้ังในเชิงปริมาณและคุณภาพ อีกท้ังปจจุบันโอกาสการเกิดภัยมักจะเกิด
ภัยซ้ําซอน (Compound Hazard) ที่ตองใชวิธีการจัดการที่มีความแตกตางกับภัยท่ีเกิดข้ึนแตกตางจากภัยแรก
และตองสอดคลองตามหลักวิชาการและมาตรฐานหลักสากล รวมท้ัง การพัฒนาใหมีมาตรฐานการปฏิบัติงาน
(SOP) ทม่ี แี นวทางปฏบิ ตั ิและทศิ ทางทช่ี ัดเจน การสนบั สนนุ ใหมีการวางแผนทีเ่ ปนระบบโดยกําหนดหนวยงาน
เพ่ือบูรณาการ การระดมทรัพยากรเขาสูพื้นที่ประสบภัยและการปฏิบัติอยางเปนมาตรฐาน นอกจากนี้
ความมีสัมพันธภาพท่ีดีระหวางหนวยงานและทุกภาคสวนในการประสานและสนับสนุนการปฏิบัติจะเปน
แรงขับเคลื่อนใหปฏบิ ตั ิการเปนไปตามแผนท่ีกาํ หนดไวม ีความสําคญั อยางย่งิ

(3) ดานองคค วามรู และขอมูลเก่ียวกบั สาธารณภยั
การประเมินความเสี่ยงตามมาตรฐานหลักสากลเพื่อใหไดมาซ่ึงฐานขอมูลและขอมูลฐาน

ความเส่ียงของภัย เพื่อใชในการสนับสนุนการดําเนินการลดความเส่ียงจากสาธารณภัยตองเปนรูปธรรม
ที่ชัดเจนและครอบคลุมทุกพ้ืนท่ีความเส่ียง ท้ังนี้ การสงเสริมใหหนวยงานมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับ
ศูนยปฏิบัติการจัดการในภาวะฉุกเฉิน (Emergency Operation Center: EOC) เพ่ือใหการจัดการมีมาตรฐาน
เปนเอกภาพ และยืดหยุนไดมากข้ึน การมุงเนนใหความสําคัญกับแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสารระหวางหนวยงาน
เพ่ือใหไดขอมูลในการตัดสินใจและการวางแผนจะทําใหการปฏิบัติการ การบรรเทา หรือฟนฟูสามารถแกไข
ปญหาทีเ่ กิดขึน้ ไดรวดเร็ว ทนั ตอเหตุการณ และยัง่ ยนื เพอ่ื หลีกเลีย่ งการเกิดสาธารณภัยที่ซ้ําซากและผลกระทบ
ที่ไดรับลดนอยลง นอกจากนี้ ตองมีการผลักดันใหประเทศจัดตั้งสถาบันดานการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย
ของประเทศเพื่อพัฒนาศักยภาพบุคลากรใหมีความเชี่ยวชาญและความเปนมืออาชีพท่ีมีทักษะ ความรู
และสมรรถนะดา นการจัดการสาธารณภัยของประเทศ สาํ หรบั การฟน ฟทู ี่ดีกวาและปลอดภัยกวา เดมิ อยางเปนรูปธรรม
จะตองสงเสริมและสนับสนุนใหมีการวางกรอบการฟนฟูของประเทศ (Recovery Framework) ดวยการประเมิน
ความตองการหลังเกิดภัย (Post-Disaster Needs Assessment: PDNA) และการวิจัย การนําเทคโนโลยี
นวตั กรรม และภูมิปญญาปรับใชใ นการบริหารจดั การสาธารณภยั ใหม ีประสิทธิภาพมากยงิ่ ข้นึ

16

1.6 บทสรปุ

จากสถติ สิ าธารณภัย การทบทวนผลการปฏบิ ัติ และบทเรยี นการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย
ท่ีผานมา พบวา สาธารณภัยคงสงผลกระทบตอทิศทางการพัฒนาของประเทศทั้งมิติดานเศรษฐกิจ สังคม
ทรพั ยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดลอ ม รวมถงึ ดานความม่ันคงของประเทศ นอกจากนี้ จากการสรางภาพอนาคต
เชิงยุทธศาสตร (Strategic Foresight) ยังช้ีใหเห็นวา สาธารณภัยและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเปน
ภัยคกุ คามทส่ี ามารถนาํ ไปสภู าวะวกิ ฤตได โดยจะทําใหสาธารณภัยมีความถ่ีและรุนแรงมากข้ึนกวาเดิม รวมท้ัง
สรางความสูญเสียชีวิตและความเสียหายขึ้น ดังนั้น การใหความสําคัญในการลงทุนเพื่อลดความเสี่ยงจาก
สาธารณภัยในวันนี้เพ่ือจะไดมีความปลอดภัยยิ่งข้ึนในวันขางหนา (Invest today for a safer tomorrow)
เปนการลงทุนเพ่ือการปองกันท่ีมีความคุมคาที่สุด และหากผนวกกับการรูกอน รุกกอน (Next Normal)
รูเทาทันภัยไปกับแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2564 – 2570 ดวยแลวจะทําให
การจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยของประเทศเกิดผลสัมฤทธิ์และประโยชนสูงสุดใหแกประชาชนทุกภาคสวน
อนึ่ง ยุทธศาสตรชาติ 20 ป เปาหมายการพัฒนาประเทศในระยะยาว ประกอบดวยแผนแมบทยอยภายใต
ยทุ ธศาสตรชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับท่ีสิบสอง รวมถึงนโยบายแผนระดับชาติวาดวย
ความม่ันคงแหงชาติ และแผนแมบทเฉพาะกิจภายใตยุทธศาสตรชาติอันเปนผลมาจากสถานการณโรคติดเชื้อ
ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) พ.ศ. 2564 - 2565 ซึ่งเปนกรอบการพัฒนาประเทศที่ไดกลาวถึงการปองกัน
และบรรเทาสาธารณภัยเปนสาระสาํ คัญในการพัฒนาไวอีกดวย

จากขอมูลที่ไดกลาวมาขางตนนี้ คณะกรรมการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ จึงไดใช
แนวคิด “Smart DRM for 3s: การจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยแบบอัจฉริยะ” เพ่ือกําหนดนโยบาย
การปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ และเปนที่มาของสาระสําคัญ อาทิ แนวทาง มาตรการ และ
งบประมาณท่ีจําเปนตอ งใชในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย พรอมท้ัง วิธีการใหความชวยเหลือและ
บรรเทาความเดือดรอนท่ีเกิดขึ้นเฉพาะหนาและระยะยาวเม่ือเกิดสาธารณภัย การอพยพและการสงเคราะห
ผูประสบภัย การแกไขปญหาดานการสื่อสารและการสาธารณูปโภค รวมถึงการใหความชวยเหลือประชาชน
ภายหลังท่ีสาธารณภัยสิ้นสุด เปนตน ที่ระบุไวในแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2564 – 2570
ฉบบั นี้ โดยมีกรอบแนวคิดในการปฏบิ ัติ (Concept of Operations : CONOPs) ดงั ตอ ไปน้ี

บทท่ี 1 สถานการณและแนวโนมสาธารณภัยท่ีเกิดข้ึนท้ังในประเทศและตางประเทศ ปฏิทิน
สาธารณภัย รวมทั้งความเชื่อมโยงกรอบการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยกับกรอบการดําเนินงานระดับ
นานาชาตแิ ละประเทศ

บทท่ี 2 นโยบายการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ วิสัยทัศน เปาหมาย ตัวชี้วัด
ยุทธศาสตรการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย รวมทง้ั แหลง ทีม่ าและวธิ ีการงบประมาณ

บทท่ี 3 หลกั การจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัย ไดแก บทบาทและหนาท่ีของหนวยงานบูรณาการ
ขอบเขตสาธารณภัย ระดับการจัดการ รวมถึงกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวของกับการจัดการความเสี่ยงจาก
สาธารณภยั

17

บทท่ี 4 ยทุ ธศาสตรการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย แบงเปน 2 สว น
สวนที่ 1 การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยใหมีประสิทธิภาพ (ภาคการพัฒนา)

ประกอบดวย ยุทธศาสตรที่ 1 การมุงเนนการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย ยุทธศาสตรท่ี 2 การเพิ่ม
ประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการและประยุกตใชนวัตกรรมดานสาธารณภัย และยุทธศาสตรที่ 3 การสงเสริม
ความเปนหนุ สว นระหวางประเทศในการจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภยั

สวนที่ 2 การจัดการสาธารณภัยใหมีมาตรฐาน (ภาคการปฏิบัติ) ประกอบดวย
ยุทธศาสตรท ี่ 4 การจดั การในภาวะฉุกเฉนิ แบบบรู ณาการ และยุทธศาสตรท่ี 5 การเพ่ิมประสิทธิภาพการฟนฟู
อยางย่งั ยืน

บทท่ี 5 การขับเคลื่อนและติดตามประเมินผลแผน ไดแก การขับเคลื่อนแผนไปสูการปฏิบัติ
การติดตามและประเมนิ ผล การวิจัยและพัฒนา รวมถงึ การทบทวนแผนการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย

สรุปไดวากรอบแนวคิดในการปฏิบัติ (Concept of Operations : CONOPs) ของแผนการปองกัน
และบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2564 - 2570 ฉบับน้ี ทําใหการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยของ
ประเทศไปสูเ ปาหมายสูงสดุ คอื “การรรู บั - ปรบั ตัว - ฟน เร็วทัว่ - อยา งยง่ั ยนื (Resilience)”

18

บทที่ 2

นโยบายและยุทธศาสตรการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัย

การปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศไทยมีเปาหมายสูงสุด คือ “การรูรับ - ปรับตัว -
ฟนเร็วท่ัว - อยางย่ังยืน (Resilience)” โดยนํากรอบนโยบาย ยุทธศาสตร กรอบแนวคิดทั้งในและตางประเทศ
แนวโนมสถานการณภัยของโลกและประเทศไทยที่เพิ่มมากขึ้น รวมทั้งบทเรียนการจัดการสาธารณภัย
ที่ผานมา เพ่ือทบทวน ปรับปรุง และจัดทําแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2564 - 2570
ใหเปนไปตามขอเท็จจริงเกี่ยวกับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ โดยเมื่อคณะรัฐมนตรีอนุมัติแผน
การปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติฉบับดังกลาวแลว ใหหนวยงานของรัฐและองคกรปกครอง
สวนทองถิ่นท่ีเก่ียวของ ปฏิบัติการใหเปนไปตามแผนและใชเปนแผนแมบท (Master Plan) ในการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศ โดยมีสาระสาํ คญั ดงั น้ี

2.1 นโยบายการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั แหง ชาติ

2.1.1 มุงเนนการลดความเส่ียงจากสาธารณภัยดวยการสรางความตระหนักรูใหทุกภาคสวน
ของสังคมไทยเขาใจความเส่ียงจากสาธารณภัยใหครอบคลุมทุกมิติ เพื่อนําไปประเมินความเสี่ยงและการใชขอมูล
ความเส่ียงประกอบการวางแผน การลงทุน และการตัดสินใจอยางรูเทาทันภัย

2.1.2 สงเสริมการวิจัยและประยุกตใชนวัตกรรม เทคโนโลยี และภูมิปญญา โดยการยกระดับ
ศักยภาพการจดั การความเส่ยี งจากสาธารณภัยของประเทศ

2.1.3 เสริมสรางความเปนหุนสวนในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยรวมกับหนวยงานเครือขาย
ทั้งภายในประเทศและระหวา งประเทศใหครอบคลุมทุกมิติ

2.1.4 เสริมสรางความเขมแข็งการบูรณาการกับทุกภาคสวนใหยกระดับมาตรฐานระบบการจัดการ
ในภาวะฉุกเฉินของประเทศใหมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการจัดการสาธารณภัยทุกระดับ พรอมทั้ง
การบรรเทาทุกขและชวยเหลือสงเคราะหผ ปู ระสบภยั ไดอยางรวดเร็ว ทว่ั ถึง และทนั ตอ เหตกุ ารณ

2.1.5 พัฒนาระบบการฟน ฟูอยางยงั่ ยืนโดยจัดใหมีการซอ มสรา งและฟน ฟใู หก ลับคนื สูสภาวะปกติโดยเร็ว
หรอื ใหด ีกวา และปลอดภัยกวา เดมิ เพ่ือลดความเสีย่ งเดิมและปองกนั ความเสย่ี งใหม

2.2 วตั ถุประสงคของแผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง ชาติ

แผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติฉบับน้ี เปนแผนกําหนดทิศทางการดําเนินการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศใหไปสูเปาหมายเดียวกันอยางเปนรูปธรรม พรอมท้ัง การกําหนด
มาตรฐาน เปาหมาย และการปฏิบัติงานใหมีความเช่ือมโยงในทุกระดับ โดยแบงเปนสองสวนหลัก ไดแก
ภาคการพัฒนาในการลดความเส่ียงใหมีประสิทธิภาพ และภาคการปฏิบัติในการจัดการสาธารณภัยใหมี
มาตรฐาน ดังน้ัน เพื่อใหทุกภาคสวนจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยอยางบูรณาการจึงกําหนดใหแผน
มีวตั ถุประสงคดงั ตอ ไปน้ี

19

2.2.1 เพื่อเปนกรอบแนวคิดในการปฏิบัติ (Concept of Operations : CONOPs) ใหแกหนวยงานทุกภาคสวน
ไดแก องคกรภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคประชาสังคม ต้ังแตระดับทองถ่ินถึงระดับประเทศในการปองกัน
และบรรเทาสาธารณภยั อยางบูรณาการ เปนระบบ และมที ิศทางเดียวกนั

2.2.2 เพอ่ื เปนแนวทางปฏิบตั ิและทิศทางการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยซ่ึงเปนท่ียอมรับมาประยุกตใช
ในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยใหสอดคลองกับบริบทของประเทศไทย และสามารถนําไปปรับใช
ในการจัดทําแผนทุกระดับ เพื่อใหการจัดการมีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และเกิดผลสัมฤทธ์ิ เชน แผนการ
ปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด/กรุงเทพมหานคร แผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยอําเภอ
แผนปฏิบตั ิการในการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั ขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน แผนปฏิบัติการของหนวยงาน
ทเ่ี กี่ยวของกับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย และแผนสนับสนุนการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉินดานตาง ๆ
เปนตน

2.2.3 เพ่ือพัฒนาขีดความสามารถการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย ประกอบดวย การลดความเสี่ยง
จากสาธารณภัย (Disaster Risk Reduction) การจัดการในภาวะฉุกเฉิน (Emergency Management)
และการฟนฟูใหดีกวาและปลอดภัยกวาเดิม (Build Back Better and Safer) ต้ังแตระดับองคกรปกครอง
สวนทองถ่ิน อาํ เภอ จังหวัด ถึงระดับประเทศ และระดบั นานาชาติ เพื่อนําไปสเู ปาหมายสูงสุด คือ “การรูรับ -
ปรับตัว - ฟน เรว็ ทัว่ - อยางย่งั ยืน (Resilience)”

2.3 วิสยั ทศั น

สงั คมไทยสามารถลดความเส่ียงเดิม ปองกนั ความเสยี่ งใหมไดอยางมีประสทิ ธิภาพ เพ่ือใหประเทศมีความม่ันคง
อยางปลอดภัยและยัง่ ยนื

2.4 พันธกิจ

2.4.1 มุงสรางความตระหนักรู เขาใจความเส่ียงจากสาธารณภยั และจดั การความเสย่ี งไดอยางปลอดภยั
2.4.2 บูรณาการดานขอมูล องคความรู ภูมิปญญา เทคโนโลยี การลงทุน บุคลากร และองคกรท่ีเกี่ยวของ
กับการศกึ ษา วิจยั และนวัตกรรมดา นสาธารณภยั
2.4.3 เสริมสรา งความเปน หุน สว นโดยการมสี ว นรวมในการพฒั นาดา นการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ทง้ั ภายในประเทศและระหวา งประเทศ
2.4.4 ยกระดบั ระบบมาตรฐานการจดั การในภาวะฉุกเฉนิ อยางบูรณาการ
2.4.5 เพิ่มประสิทธิภาพการฟนสภาพ การซอมสรางและฟนฟูใหกลับคืนสูสภาวะปกติโดยเร็ว
รวมทั้งพฒั นาใหด ีกวา และปลอดภยั กวา เดมิ

2.5 เปา หมาย

2.5.1 การลดความเสีย่ งทม่ี อี ยเู ดิมและปองกันไมใ หเ กิดความเสย่ี งใหม
2.5.2 การประยุกตใชงานวิจัย นวัตกรรม เทคโนโลยี และภูมิปญญา เพ่ือใหทุกภาคสวนรูเทาทันการจัดการ
ความเสีย่ งจากสาธารณภยั
2.5.3 การเปนหุนสวนท้ังภายในประเทศและระหวางประเทศ เพื่อเพิ่มศักยภาพดานการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัยอยางเขมแข็งและตอเนื่อง
2.5.4 ระบบการจัดการในภาวะฉกุ เฉนิ ท่ีมมี าตรฐาน ยดื หยุน และมีเอกภาพอยางบูรณาการ
2.5.5 ระบบการฟนฟูอยา งยง่ั ยืนในทกุ ระดบั ใหดกี วาและปลอดภัยกวา เดิม

20

2.6 ตัวชว้ี ดั ความสาํ เร็จในการจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภัยของประเทศ
ประเทศไทยไดใหการรบั รองกรอบการดาํ เนนิ งานเซนไดเพอื่ การลดความเสยี่ งจากภัยพิบัติ พ.ศ. 2558 - 2573

หรือ “กรอบเซนได” เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2558 โดยมีระยะเวลา 15 ป ดังนั้น เพื่อใหการดําเนินงานของ

ประเทศมีความสอดคลองกับเปาหมายระดับโลก คือ 4 ลด 3 เพ่ิม ภายใตกรอบเซนไดดังกลาว จึงกําหนด

ตัวชี้วดั ความสาํ เรจ็ ในการจัดการคามเส่ยี งจากสาธารณภัยของประเทศ ดังน้ี

ตวั ช้วี ดั เปาหมาย
2.6.1 ก า ร ล ด (1) อตั ราการเสยี ชีวติ จากสาธารณภัยตอประชากร 100,000 คน
ความสูญเสียและ (2) จํานวนผไู ดร บั ผลกระทบจากสาธารณภยั ตอประชากร 100,000 คน
ความเสียหาย (3) ความสูญเสียทางเศรษฐกิจที่เกิดจากสาธารณภัยโดยตรงตอผลิตภัณฑมวลรวม
ของประเทศ
(4) ความเสียหายจากสาธารณภัยท่ีมีตอโครงสรางพื้นฐานท่ีสําคัญ และการหยุดชะงัก
ของบริการสาธารณะข้ันพื้นฐาน รวมถึงสถานพยาบาลและสถานศึกษาดวยการพัฒนา
โครงสรางและบริการพื้นฐานใหมีความพรอมรับมือและสามารถฟนกลับไดเร็วเมื่อเกิด
สาธารณภยั
2.6.2 ก า ร เ พ่ิ ม (1) จํานวนแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยที่ประกอบดวยประเด็น
ศั ก ย ภ า พ ใ น ก า ร การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย
จัดการความเสี่ยง (2) ความเปนหุนสวนระหวางประเทศดานการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย
จากสาธารณภัย อยางยงั่ ยนื
(3) ขีดความสามารถระบบเตือนภัย โดยการจัดหาเทคโนโลยี เครื่องมือ อุปกรณ
และประชาชนสามารถเขา ถึงการแจง เตือนภยั และขอมลู ความเสย่ี งสาธารณภยั

2.7 ยุทธศาสตรก ารจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัย

ยุทธศาสตรของแผนฉบับนี้ เปนการตอบสนองตอวัตถุประสงค วิสัยทัศน พันธกิจ และเปาหมาย
ใหมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตลอดจนยกระดับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยไปสูมาตรฐานตามหลักสากล
เพ่ือสรางการรเู ทา ทนั ภัยและภมู คิ ุม กนั ใหกับทุกภาคสว น ประกอบดวย 5 ยทุ ธศาสตร ไดแก

ยทุ ธศาสตรท่ี 1 การมงุ เนน การลดความเสี่ยงจากสาธารณภยั
ยทุ ธศาสตรท่ี 2 การเพ่ิมประสิทธิภาพระบบบรหิ ารจดั การและประยุกตใชนวตั กรรมดา นสาธารณภัย
ยทุ ธศาสตรท ี่ 3 การสง เสริมความเปนหุน สว นระหวางประเทศในการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภัย
ยุทธศาสตรที่ 4 การจัดการในภาวะฉุกเฉินแบบบูรณาการ
ยทุ ธศาสตรท ี่ 5 การเพิ่มประสทิ ธิภาพการฟน ฟูอยา งยั่งยนื

21

ยทุ ธศาสตรท่ี 1 การมุงเนน การลดความเสย่ี งจากสาธารณภัย

(1) เปา ประสงค
(1.1) เพ่ือจัดการความเสี่ยงที่อาจเกิดข้ึน โดยการลดความเปราะบาง และความลอแหลม
พรอมทง้ั การเพิ่มขีดความสามารถในการเตรียมพรอมรับกบั สาธารณภัยท่ีเกดิ ข้นึ
(1.2) เพื่อใหทุกภาคสวนดําเนินมาตรการลดความเสี่ยงที่มีอยูเดิมและปองกันไมใหเกิด
ความเสี่ยงใหม

(2) กลยุทธ
(2.1) พัฒนาและสงเสริมใหมีระบบการประเมินความเสี่ยงจากสาธารณภัยทุกระดับ
(ระดับชาติ จังหวดั อาํ เภอ องคกรปกครองสว นทองถ่นิ )
(2.2) พัฒนามาตรการลดความเสยี่ งจากสาธารณภยั
(2.3) สงเสริมใหทุกภาคสวนและทุกระดับเสริมสรางความเปนหุนสวนในการลดความเสี่ยง
จากสาธารณภัย

ยทุ ธศาสตรที่ 2 การเพม่ิ ประสิทธิภาพระบบบริหารจดั การและประยกุ ตใ ชน วัตกรรมดานสาธารณภัย

(1) เปา ประสงค
(1.1) เพื่อเสริมสรางระบบบริหารจัดการ การวิจัย นวัตกรรม เทคโนโลยี และภูมิปญญา
ใหการจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภัยโดยระบบอัจฉรยิ ะอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ
(1.2) เพื่อสรางภูมิคุมกันดวยการรูเทาทันภัยใหกับประชาชนทุกชวงวัยอยางเสมอภาค
และการมีสวนรวมของผูม สี วนไดสว นเสยี (Stakeholder) จากทกุ ภาคสว น

(2) กลยทุ ธ
(2.1) พฒั นาระบบสารสนเทศดา นสาธารณภยั
(2.2) พัฒนาการจัดการองคความรดู า นการจัดการความเสยี่ งจากสาธารณภยั
(2.3) พฒั นาการสือ่ สารความเสีย่ งจากสาธารณภัยทม่ี ีประสทิ ธิภาพ
(2.4) สงเสริมการลงทนุ ดานการจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภัยแบบมีสวนรวมจากภาครัฐ
ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ในระดับชาติ จังหวัด อําเภอ และองคกรปกครอง
สว นทองถ่ิน
(2.5) เสรมิ สรางการมสี วนรว มของทุกภาคสว น ในการจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภัย

22

ยุทธศาสตรที่ 3 การสงเสริมความเปนหนุ สวนระหวา งประเทศในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย

(1) เปาประสงค
(1.1) เพ่ือใหทุกภาคสวนมีความตระหนัก และเขารวมเปนหุนสวนในการจัดการความเส่ียง
จากสาธารณภยั อยางยงั่ ยนื
(1.2) เพ่ือยกระดับมาตรฐานการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยในระดับชาติ และระดับ
นานาชาติ
(1.3) เพอื่ ยกระดับการประสานความชวยเหลือดานมนุษยธรรมอยางมีเอกภาพ

(2) กลยทุ ธ
(2.1) เสริมสรางความเปนหุนสวนยุทธศาสตรดานการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย
ระหวางประเทศ
(2.2) พฒั นาระบบการประสานความชวยเหลือดา นมนุษยธรรมที่มีเอกภาพ
(2.3) ยกระดบั มาตรฐานการปฏบิ ตั ิงานดา นมนุษยธรรม
(2.4) สง เสรมิ ความเปนประเทศท่ีมบี ทบาทนําดา นการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย

ยุทธศาสตรท ่ี 4 การจดั การในภาวะฉุกเฉนิ แบบบูรณาการ

(1) เปา ประสงค
(1.1) เพื่อยกระดับมาตรฐานระบบการจัดการในภาวะฉุกเฉินใหเปนไปอยางมีมาตรฐาน
เอกภาพ และยืดหยุน โดยการบูรณาการความรวมมือจากทุกภาคสวนใหเกิด
ประสิทธภิ าพและประสิทธิผล
(1.2) เพื่อใหผูประสบภัยไดรับความชวยเหลือบรรเทาทุกขอยางรวดเร็ว ทั่วถึง และทันตอ
เหตุการณ
(1.3) เพ่ือลดความสูญเสียชีวิตและทรัพยสินของประชาชนท่ีไดรับผลกระทบจากสาธารณภัย
ใหน อ ยทสี่ ดุ

(2) กลยทุ ธ
(2.1) พฒั นามาตรฐานการจัดการในภาวะฉุกเฉนิ อยา งมีเอกภาพ
(2.2) พัฒนาระบบและเคร่ืองมอื สนับสนนุ การเผชิญเหตุ
(2.3) เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพระบบและแนวปฏิบัตใิ นการบรรเทาทุกข

23

ยุทธศาสตรที่ 5 การเพิ่มประสทิ ธิภาพการฟน ฟูอยางยงั่ ยืน
(1) เปาประสงค
(1.1) เพื่อฟนฟูใหผูประสบภัยไดรับการสงเคราะหชวยเหลืออยางรวดเร็ว ท่ัวถึง ตอเนื่อง
เปนธรรม สอดรับกับความจําเปนในการใหความชวยเหลือ และสามารถกลับไป
ดาํ รงชวี ติ ไดต ามปกติ
(1.2) เพื่อฟนฟูพื้นท่ีประสบภัยใหมีการซอมสรางและฟนสภาพใหกลับคืนสูสภาวะปกติ
โดยเรว็ หรอื ใหดีกวาและปลอดภยั กวาเดิม
(2) กลยทุ ธ
(2.1) พฒั นาระบบการประเมนิ ความเสี่ยงหลงั เกดิ สาธารณภัยเพ่อื การฟน ฟูท่ีดกี วาเดมิ
(2.2) พัฒนาแนวทางบรหิ ารจัดการดานการฟน ฟู
(2.3) เสริมสรางแนวทางการฟนฟูใหดีกวาและปลอดภัยกวาเดิม (Build Back Better and

Safer)

24

ยุทธศาสตรช์ าติ แผนที่ยทุ ธศาสตร์ (Strategy Map) แผนการปอ้ งกันและบรรเทา
พ.ศ.2561-2580 สาธารณภยั แหง่ ชาติ พ.ศ.2564 - 2570
แผนแม่บทภายใตย้ ทุ ธศาสตร์ชาติ
ด้านที่ 1 : ดา้ นความม่ันคง พ.ศ.2561-2580 ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 1 : การมุ่งเนน้ การลดความเสยี่ งจาก
สาธารณภยั
4.2 การปอ้ งกนั และแกไ้ ขปญั หาท่ีมีผลกระทบต่อ ประเดน็ ที่ 1 : ประเดน็ ความมั่นคง กลยุทธ์ท่ี 1 : การพัฒนาและสง่ เสรมิ ใหม้ ีระบบการ
ความม่นั คง ประเมนิ ความเสย่ี งจากสาธารณภัยทุกระดับ (ระดับชาติ
แผนย่อย การป้องกนั และแกไ้ ขปญั หาที่มีผลกระทบต่อ
4.2.1 การแก้ไขปัญหาความม่ันคง ความมั่นคง จังหวดั อำเภอ อปท.)
(ปัญหาภยั พิบตั ทิ ่ีสำคัญ) ประเด็นท่ี 7 : ประเดน็ โครงสรา้ งพ้ืนฐาน
ระบบโลจิสตกิ สแ์ ละดจิ ทิ ัล กลยทุ ธท์ ่ี 2 : พัฒนามาตรการลดความเส่ียงจากสาธารณภยั
ดา้ นที่ 2 : ดา้ นการสรา้ งความสามารถในการ
แข่งขัน พัฒนาโครงสร้างพน้ื ฐานดา้ นดจิ ิทลั กลยุทธท์ ี่ 3 : ส่งเสรมิ ใหท้ ุกภาคส่วนและทุกระดบั สรา้ ง
ความเปน็ หุ้นส่วนในการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย
4.2 อตุ สาหกรรมและบริการแหง่ อนาคต ประเด็นที่ 19 : การบริหารจัดการนำ้ ท้ังระบบ
ยุทธศาสตรท์ ี่ 2 : การเพิ่มประสทิ ธิภาพระบบบริหาร
4.2.5 อุตสาหกรรมความมัน่ คงของประเทศ การพัฒนาจดั การน้ำเชิงลมุ่ นำ้ ทั้งระบบ เพอ่ื เพิ่ม จดั การและประยุกต์ใช้นวัตกรรมดา้ นสาธารณภยั
ความมน่ั คงด้านนำ้ ของประเทศ
ด้านท่ี 5 : ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพ - ระดับรับมอื กับภัยพิบตั ดิ า้ นน้ำเพิ่มข้นึ กลยทุ ธท์ ี่ 1 : พฒั นาระบบสารสนเทศดา้ นสาธารณภยั
ชีวติ ที่เป็นมติ รกับสิง่ แวดลอ้ ม
แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 กลยทุ ธท์ ่ี 2 : พฒั นาองคค์ วามรู้ด้านการจดั การ
4.3 การสรา้ งการเติบโตอย่างยัง่ ยนื บนสงั คมที่เปน็ (พ.ศ.2560-2565) ความเสีย่ งจากสาธารณภยั
มติ รตอ่ สภาพภมู อิ ากาศ กลยทุ ธ์ที่ 3 : พัฒนาการสื่อสารความเสยี่ งจาก
4.3.2 มกี ารปรบั ตวั เพอื่ ลดความสญู เสียและเสยี หาย ยุทธศาสตร์ที่ 2 การสร้างความเป็นธรรมและลดความ สาธารณภัยทม่ี ีประสทิ ธภิ าพ
จากภยั ธรรมชาตแิ ละผลกระทบทเ่ี ก่ียวขอ้ งกับการ เหลอื่ มล้ำในสังคม เพ่ิมศักยภาพชุมชนให้เข้มแข็ง กลยุทธท์ ี่ 4 : สง่ เสรมิ การลงทนุ ดา้ นการจัดการความ
เปล่ยี นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ พึง่ พาตนเอง เส่ยี งจากสาธารณภัยแบบมสี ว่ นรว่ มจากภาครฐั เอกชน
4.5 การพัฒนาความมน่ั คงน้ำ พลังงานและเกษตรท่ี 3.3 เสรมิ สร้างศักยภาพชุมชน การพฒั นาเศรษฐกิจชมุ ชน ภาคประชาสังคม ในระดบั ชาติ จังหวัด อำเภอ และ
เป็นมิตรต่อสงิ่ แวดลอ้ ม และสร้าง องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ
คยวุทาธมศเาขสม้ ตแรข์ท็งี่ พ4งึ่ กพาารตเนตเบิ อโงตทเี่ ปน็ มิตรกับสิ่งแวดล้อมเพ่ือ
4.5.1 พัฒนาการจัดการน้ำเชิงลมุ่ น้ำทั้งระบบเพอ่ื การพัฒนาที่ย่ังยนื เพมิ่ ประสทิ ธิภาพการบรหิ ารจดั การ กลยทุ ธท์ ี่ 5 : เสริมสร้างการมีส่วนรว่ มของทุกภาคส่วน
เพม่ิ ความมน่ั คงดา้ นน้ำของประเทศ เพือ่ ลดความเส่ียงจากภยั พิบตั ิ ความสูญเสียในชีวติ และ ในการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภัย
ทรัพยส์ ินท่เี กดิ จากสาธารณภยั ลดลง
ด้านที่ 6 : ด้านการปรบั สมดุลและพฒั นาระบบ ยุทธศาสตรท์ ี่ 3 : การสง่ เสรมิ ความเปน็ หุ้นสว่ น
การบรหิ ารจดั การภาครัฐ 3.6 บรหิ ารจดั การเพ่ือลดความเสยี่ งดา้ นภัยพบิ ตั ิ ระหว่างประเทศในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภยั
4.1 ภาครัฐทยี่ ดึ ประชาชนเปน็ ศูนยก์ ลาง
ตอบสนองความตอ้ งการ ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 5 การเสริมสร้างความมนั่ คงแหง่ ชาติ กลยทุ ธท์ ่ี 1 : เสริมสรา้ งความเปน็ ห้นุ ส่วนยุทธศาสตร์ด้าน
และให้บริการอยา่ งสะดวก รวดเร็ว โปรง่ ใส เพื่อการพัฒนาประเทศ การจัดการสาธารณภัยระหว่างประเทศ
4.1.2 ภาครัฐมคี วามเชื่อมโยงในการใหบ้ ริการ 5.7 การพัฒนาระบบการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย
สาธารณะตา่ งๆ ผ่านการนำเทคโนโลยดี ิจทิ ลั มา ทั้งทางบก กลยุทธท์ ่ี 2 : พัฒนาระบบการประสานความช่วยเหลอื
ประยุกต์ใช้ และทางทะเลของประเทศ ด้านมนุษยธรรมทมี่ เี อกภาพ
ยทุ ธศาสตร์ท่ี 10 ความร่วมมือระหวา่ งประเทศ กลยุทธ์ที่ 3 : ยกระดบั มาตรฐานการปฏิบตั งิ านดา้ น
เพ่ือการพัฒนา มนษุ ยธรรม
กลยุทธท์ ่ี 4 : ส่งเสรมิ ความเป็นประเทศทม่ี ีบทบาทนำ
3.6 สรา้ งความเปน็ หนุ้ ส่วน การพฒั นากับประเทศใน ดา้ นการจดั การความเสีย่ งจากสาธารณภัย
อนภุ ูมิภาค ภมู ิภาค และนานาชาติ
ยุทธศาสตร์ที่ 4 : การจัดการในภาวะฉกุ เฉินแบบ
แผนความมัน่ คง นโยบายและแผนระดับชาติวา่ ดว้ ย บรู ณาการ
ความมั่นคงแหง่ ชาติ (พ.ศ.2562-2565)
กลยทุ ธท์ ี่ 1 : พัฒนามาตรฐานการจัดการในภาวะฉกุ เฉิน
แผนงานท่ี 4 : การพัฒนาระบบเตรยี มความพรอ้ มแหง่ ชาติ อย่างมีเอกภาพ
รองรับนโยบายท่ี 13 พัฒนาระบบการเตรียมความพรอ้ ม
แหง่ ชาตเิ พอื่ เสริมสร้างความมัน่ คงแห่งชาติ กลยุทธท์ ี่ 2 : พัฒนาระบบและเคร่ืองมือสนับสนุนการ
เผชิญเหตุ
แผนภาพที่ 2 – 1 แผนท่ยี ุทธศาสตร์ (Strategy Map)
กลยุทธท์ ่ี 3 : เพม่ิ ประสิทธภิ าพระบบและแนวปฏิบัติใน
การบรรเทาทกุ ข์

ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 5 : การเพิ่มประสิทธภิ าพการฟื้นฟู
อย่างยงั่ ยนื

กลยุทธ์ท่ี 1 : พฒั นาระบบการประเมนิ ความเส่ยี งหลังเกดิ
สาธารณภัยเพอ่ื การฟนื้ ฟูท่ีดีกว่าเดิม

กลยทุ ธ์ 2 : พัฒนาแนวทางบริหารจัดการดา้ นการฟ้นื ฟู

กลยุทธ์ 3 : การเสริมสรา้ งแนวทางการฟ้นื ฟูใหด้ ีกว่าและ
ปลอดภัยกวา่ เดมิ (Build Back Better and Safer)



2.8 แหลงทม่ี าและวิธกี ารงบประมาณในการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย

แหลงที่มาและวิธีการงบประมาณในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย จะตองเปนไปตามพระราชบัญญัติ
วธิ กี ารงบประมาณ พ.ศ. 2561 และพระราชบัญญัตวิ ินัยการเงนิ การคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 ดงั น้ี

พระราชบญั ญตั วิ ธิ ีการงบประมาณ พ.ศ. 2561
มาตรา 14 งบประมาณรายจายที่กําหนดในพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายประจําป
หรือพระราชบัญญัติงบประมาณรายจายเพ่ิมเติม อาจจําแนกไดดังตอไปนี้ (1) งบประมาณรายจายงบกลาง
(2) งบประมาณรายจายของหนวยรับงบประมาณ (3) งบประมาณรายจายบูรณาการ (4) งบประมาณรายจาย
บุคลากร (5) งบประมาณรายจายสําหรับทุนหมุนเวียน (6) งบประมาณรายจายเพื่อการชําระหนี้ภาครัฐ
(7) งบประมาณรายจายเพ่ือชดใชเงินคงคลัง (8) งบประมาณรายจายเพ่ือชดใชเงินทุนสํารองจายการจําแนก
รายจายใดเปนงบประมาณรายจายตามประเภทที่กําหนดในวรรคหน่ึง ใหเปนไปตามท่ผี อู ํานวยการกําหนด
มาตรา 15 งบประมาณรายจายงบกลาง ไดแก งบประมาณรายจายท่ีตั้งไวเพ่ือจัดสรรใหแกหนวยรับ
งบประมาณใชจาย โดยแยกตางหากจากงบประมาณรายจายของหนวยรับงบประมาณ และใหมีรายการ
เงินสาํ รองจายเพ่ือกรณีฉกุ เฉนิ หรอื จาํ เปนดว ย
พระราชบัญญตั ิวนิ ยั การเงนิ การคลังของรฐั พ.ศ. 2561
มาตรา 27 การดําเนินกิจกรรม มาตรการ หรือโครงการที่กอใหเกิดภาระตองบประมาณหรือภาระ
ทางการคลังในอนาคตตามที่คณะกรรมการกําหนด ใหหนวยงานของรัฐซึ่งเปนผูรับผิดชอบการดําเนินการน้ัน
จัดทําแผนบริหารจัดการกิจกรรม มาตรการ หรือโครงการ ประมาณการรายจายแหลงเงินที่ใช
ตลอดระยะเวลาดําเนินการ และประโยชนที่จะไดรับ โดยตองเสนอพรอมกับการขออนุมัติกิจกรรม
มาตรการ หรือโครงการตอคณะรัฐมนตรี และในกรณีท่ีการดําเนินการกอใหเกิดการสูญเสียรายไดของรัฐ
หรือของหนวยงานของรัฐ ใหจัดทําประมาณการการสูญเสียรายไดและประโยชนที่จะไดรับ เสนอในการ
ขออนุมัติตอคณะรัฐมนตรีดวยในการพิจารณาอนุมัติกิจกรรม มาตรการ หรือโครงการตามวรรคหนึ่ง
ใหคณะรัฐมนตรีพิจารณาความจําเปนเรงดวน ประโยชนที่ไดรับ และภาระทางการคลังหรือการสูญเสีย
รายไดท่ีจะเกิดขึ้นในอนาคตดวย ใหหนวยงานของรัฐซ่ึงเปนผูรับผิดชอบกิจกรรม มาตรการ หรือโครงการ
จัดทํารายงานเปรียบเทียบประโยชนท่ีไดรับกับการสูญเสียรายไดท่ีเกิดขึ้นจริงกับประมาณการที่ไดจัดทํา
ตามวรรคหน่ึงเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อทราบเปนประจําทุกสิ้นปงบประมาณ จนกวาการดําเนินการดังกลาว
จะแลว เสร็จ

26

2.8.1 งบประมาณรายจายประจาํ ปของสว นราชการ

งบประมาณ สาระสําคัญ

(1) กระทรวง/กรม ใหห นวยงานระดับกระทรวง และระดบั กรมขอต้ังงบประมาณรายจา ยประจําป เพอ่ื ดําเนินงาน
(Function) ดานการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยตามภารกิจของหนวยงานท่ีดําเนินการรองรับ
ยุทธศาสตรตามทกี่ าํ หนดไวในแผนการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั แหง ชาติ

(2) งบประมาณเชงิ พนื้ ที่ (Area)

(2.1) จังหวัดและกลุม (2.1.1) ใหจงั หวัดต้ังงบประมาณสําหรับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจากสํานักงบประมาณ
จงั หวัด (Area)
ตามพระราชกฤษฎีกาวาดวยการบริหารงานจังหวัดและกลุมจังหวัดแบบบูรณาการ พ.ศ. 2551

โดยการจัดทําแผนพัฒนาจังหวัด แผนพัฒนากลุมจังหวัด แผนปฏิบัติราชการประจําปของจังหวัด

แผนปฏิบัติราชการประจาํ ปของกลุมจังหวัด และคาํ ของบประมาณของจังหวัดและกลมุ จังหวดั

ตามกฎหมายวาดวยวิธีการงบประมาณ เพื่อใหจังหวัดและกลุมจังหวัดไดมีสวนรวม

รั บ ผิ ด ช อ บ ใ น ก า ร ป อ ง กั น แ ล ะ บ ร ร เ ท า ส า ธ า ร ณ ภั ย ใ น เ ข ต พื้ น ที่ รั บ ผิ ด ช อ บ

(2.1.2) ใหจ ังหวดั ขอตัง้ งบประมาณและขอรับการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลเพื่อการปองกัน

และบรรเทาสาธารณภยั ไดอ กี แนวทางหน่ึง

(2.2) กรุงเทพมหานคร (2.2.1) ใหกรุงเทพมหานครขอต้ังงบประมาณในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยในพ้ืนท่ี

ของตนเอง โดยบรรจุไวในขอบัญญัติงบประมาณรายจายประจําป ซ่ึงเปนไปตามขอบัญญัติ
กรุงเทพมหานคร เร่ือง วิธีการงบประมาณ พ.ศ. 2563 และที่แกไขเพิ่มเติม ใหครอบคลุม

ดา นการดําเนินงานดานสาธารณภัยกรณฉี กุ เฉนิ หรือจาํ เปน การใหความชว ยเหลือและบรรเทา

ความเดือดรอนท่ีเกิดข้ึนเฉพาะหนาและระยะยาว การอพยพ การจัดการศูนยพักพิงช่ัวคราว

การสงเคราะหชวยเหลือผูประสบภัย และปฏิบัติการใด ๆ ในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย

เปน ตน และการจดั ใหมีวสั ดุ อปุ กรณ เคร่อื งมอื เคร่ืองใช ยานพาหนะ และสิ่งอื่น ๆ ใหเปนไป

ตามแผนการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กรุงเทพมหานคร

(2.2.2) ใหก รุงเทพมหานคร จัดสรรงบประมาณท่ไี ดร บั จากกรอบงบประมาณรายจายประจําป

เงินอุดหนุนรัฐบาลของกรุงเทพมหานคร เพื่อใชดําเนินงานดานสาธารณภัย เพ่ือทําให

ประชาชนมคี วามปลอดภัยในชวี ิตและทรพั ยสนิ ไดอ ยา งทันทว งทีและท่วั ถงึ

(2.3) องคการบริหาร (2.3.1) พระราชบญั ญตั อิ งคก ารบริหารสว นจังหวัด พ.ศ. 2540 และทแี่ กไขเพ่มิ เติม
สวนจังหวดั (อบจ.)
มาตรา 45 องคการบริหารสวนจังหวัดมีอํานาจหนาท่ีดําเนินกิจการภายในเขต

องคการบริหารสวนจังหวัด (8) จัดทํากิจกรรมใด ๆ อันเปนอํานาจหนาที่ของราชการสวน

ทองถ่ินอ่ืนที่อยูในเขตองคการบริหารสวนจังหวัด และกิจการนั้นเปนการสมควรใหราชการ
สวนทอ งถิน่ อื่นรวมกันดําเนนิ การหรือใหองคก ารบริหารสวนจังหวัดจัดทํา ทั้งน้ี ตามที่กําหนด

ในกฎกระทรวง

มาตรา 46 องคก ารบรหิ ารสว นจังหวดั อาจจัดทํากิจการใด ๆ อันเปนอํานาจหนาที่ของ

ราชการสวนทองถิ่นอื่นหรือองคการบริหารสวนจังหวัดอื่นที่อยูนอกเขตจังหวัดได เม่ือไดรับ

ความยินยอมจากราชการสวนทองถิ่นอื่นหรือองคการบริหารสวนจังหวัดอื่นที่เกี่ยวของ

ท้ังนี้ ตามหลักเกณฑ วิธกี าร และเงือ่ นไขที่กาํ หนดในกฎกระทรวง

(2.3.2) พระราชบญั ญัติกําหนดแผนและขัน้ ตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวน

ทอ งถิ่น พ.ศ. 2542

27

งบประมาณ สาระสําคญั

มาตรา 16 ใหเทศบาล เมืองพัทยา และองคการบริหารสวนตําบลมีอํานาจ
และหนาท่ีในการจัดระบบการบริการสาธารณะเพ่ือประโยชนของประชาชนในทองถิ่น
ของตนเอง (29) การปองกันและบรรเทาสาธารณภยั

มาตรา 17 ภายใตบงั คับมาตรา 16 ใหองคการบริหารสวนจังหวัดมีอํานาจหนาที่ใน
การจดั ระบบบรกิ ารสาธารณะเพอื่ ประโยชนข องประชาชนในทองถ่ินของตน (22) การปองกัน
และบรรเทาสาธารณภยั

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถิ่น
เรื่อง กําหนดอํานาจและหนาที่ในการจัดระบบบริการสาธารณะขององคการบริหารสวน
จังหวัด

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน เร่ือง
หลักเกณฑการสนับสนุนขององคการบริหารสวนจังหวัด เทศบาล และองคการบริหาร
สวนตําบลในการใหบ รกิ ารสาธารณะ
(2.3.3) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการจัดทําแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวน
ทอ งถิ่น พ.ศ. 2548

ขอ 10 คณะกรรมการพัฒนาทองถ่ินมีอํานาจหนาท่ี (1) กําหนดแนวทางการพัฒนา
ทองถ่ิน โดยพิจารณาจาก (1.1) อํานาจหนาท่ีขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน โดยเฉพาะ
อํานาจหนาท่ีมีผลกระทบตอประโยชนสุขของประชาชน เชน การปองกันและบรรเทาสาธารณภัย
การผังเมืองในการจัดทํารางแผนพัฒนา ใหเทศบาล เมืองพัทยา องคการบริหารสวนตําบล
และองคกรปกครองสวนทอ งถ่ินอืน่ ท่มี ีกฎหมายจัดตัง้ นําปญหาความตองการจากแผนชุมชนท่ี
เกินศักยภาพของชุมชนที่จะดําเนินการเองไดมาพิจารณาบรรจุไวในแผนพัฒนา แตหากเกิน
ศักยภาพของเทศบาลเมืองพัทยา องคการบริหารสวนตําบลและองคกรปกครองสวนทองถิ่น
อ่ืนท่ีมีกฎหมายจัดต้ัง ใหเสนอปญหา ความตองการไปยังองคการบริหารสวนจังหวัด และให
องคการบริหารสวนจังหวัดนํามาพิจารณาบรรจุไวในแผนพัฒนาขององคการบริหารสวนจังหวัด
ตามอํานาจหนาท่ี
(2.3.4) ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรับเงิน การเบิกจายเงิน การฝากเงิน การเก็บ
รักษาเงิน และการตรวจเงินขององคก รปกครองสว นทอ งถ่ิน พ.ศ. 2547

ขอ 89 องคกรปกครองสวนทองถ่ินอาจจายขาดจากเงินสะสมไดไมเกินรอยละสี่สิบ
ของงบประมาณรายจายเพ่ือการลงทุนของปนั้น โดยไดรับอนุมัติจากสภาทองถิ่น ภายใต
เง่ือนไข...

ขอ 91 ภายใตบังคับขอ 89 ในกรณีฉุกเฉินที่มีสาธารณภัยเกิดขึ้น ใหผูบริหารทองถิ่น
อนุมัติใหจายขาดเงินสะสมไดตามความจําเปนในขณะนั้น โดยใหคํานึงถึงฐานะการเงิน
การคลงั ขององคกรปกครองสว นทองถิ่นนน้ั
(2.3.5) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยเงินอุดหนุนขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
พ.ศ. 2559

ขอ 4 องคก รปกครองสวนทองถิ่นอาจตั้งงบประมาณใหเงินอุดหนุนหนวยงานที่ขอรับ
เงินอดุ หนุนได. ..
(2.3.6) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยคาใชจายเพื่อชวยเหลือประชาชนตามอํานาจ
หนาที่ขององคก รปกครองสวนทองถนิ่ พ.ศ. 2560 แกไ ขเพ่ิมเติมถงึ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561

28

งบประมาณ สาระสําคญั

(2.4) องคก รปกครอง ขอ 6 กรณีเกิดสาธารณภัยในพื้นท่ีขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ไมวาจะมีการ
สวนทองถิ่น ประกาศเขตการใหค วามชว ยเหลือผปู ระสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉินหรือไมก็ตาม องคกรปกครอง
สว นทองถ่ินสามารถดําเนินการชวยเหลือประชาชนในเบื้องตน โดยฉับพลันทันที เพื่อการดํารงชีพ
หรือบรรเทาความเดือดรอนเฉพาะหนา หรือระงับสาธารณภัย หรือเพ่ือคุมครองชีวิตและ
ทรพั ยสิน หรือปอ งกนั ภยนั ตรายท่จี ะเกิดแกป ระชาชน ไดตามความจําเปนภายใตขอบอํานาจ
หนาทต่ี ามกฎหมาย โดยไมต อ งเสนอคณะกรรมการพิจารณา

ในกรณีการชวยเหลือประชาชน เพื่อเยียวยาและฟนฟูหลังเกิดสาธารณภัย
หรือการสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต หรือการปองกันและระงับโรคติดตอ หรือการชวยเหลือ
เกษตรกรผมู รี ายไดนอย ใหเสนอคณะกรรมการใหค วามเหน็ ชอบกอ น

ขอ 7 กรณีมีความจําเปนตองใหความชวยเหลือประชาชนเพื่อเยียวยาหรือฟนฟู
หลงั เกิดสาธารณภัย ใหอ งคก รปกครองสว นทอ งถิ่นดําเนนิ การ ดงั นี้

(1) กรณีมีการประกาศเขตการใหความชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน
ในพน้ื ทีเ่ กิดภยั ใหรายงานอําเภอ หรือจังหวัด หรือหนวยงานที่เกี่ยวของ เพื่อพิจารณานําเงิน
ทดรองราชการเพอ่ื การชว ยเหลือผูประสบภยั พบิ ตั ิ ใหค วามชวยเหลือผปู ระสบภยั

(2) กรณีมิไดประกาศเขตใหความชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน
ในพื้นท่ีเกดิ ภัย ในการชว ยเหลอื ประชาชน ใหอ งคกรปกครองสวนทองถ่ินเสนอคณะกรรมการ
พจิ ารณาใหความชว ยเหลือ

ขอ 11 การใหความชวยเหลือประชาชนผูประสบสาธารณภัย หรือภัยพิบัติฉุกเฉิน
มีลักษณะเปนการชวยเหลือที่จําเปนท่ีตองแกไขโดยฉับพลันในการดํารงชีพและความเปนอยู
ของประชาชน หรือเปนการซอมแซมใหคืนสูสภาพเดิม อันเปนการบรรเทาความเดือดรอน
เฉพาะหนา องคกรปกครองสวนทอ งถ่ินสามารถใหความชวยเหลือไดทันที ภายใตขอบอํานาจ
หนา ทตี่ ามกฎหมาย

กรณีส่ิงสาธารณประโยชนท่ีอยูในความรับผิดชอบขององคกรปกครอง
สวนทองถิ่นไดรับความเสียหาย หากองคกรปกครองสวนทองถิ่นเห็นวา การซอมแซมใหคืนสู
สภาพเดิมจะไมคุมคาและการกอสรางใหมจะเกิดประโยชนตอทางราชการมากกวา ใหเสนอ
คณะกรรมการเปนผูพิจารณาใหความเห็นชอบกอนการใชจายงบประมาณโดยใหคํานึงถึง
สถานะทางการคลัง

ขอ 16 (1) การชว ยเหลือผปู ระสบสาธารณภยั หรือภยั พบิ ตั ฉิ ุกเฉิน ใหอ งคก รปกครอง
ส ว น ท อ ง ถ่ิ น พิ จ า ร ณ า ใ ช จ า ย ง บ ป ร ะ ม า ณ ช ว ย เ ห ลื อ ป ร ะ ช า ช น ต า ม ห ลั ก เ ก ณ ฑ ข อ ง
กระทรวงการคลัง โดยอนุโลม

ขอ 18 กรณีเกิดสาธารณภัยฉุกเฉิน จําเปนเรงดวน ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน
เบกิ จา ยจากงบกลาง ประเภทเงินสาํ รองจา ย ในขอ บญั ญตั หิ รอื เทศบญั ญตั งิ บประมาณรายจา ย
ประจาํ ปโ ดยโครงการ ไมจ าํ เปน ตอ งอยใู นแผนพัฒนาทอ งถน่ิ

(2.4.1) ใหองคก รปกครองสวนทองถ่ินต้ังงบประมาณรายจายประจําปในการปองกันและบรรเทา
สาธารณภัยในเขตพ้ืนท่ีของตน เพื่อใชดําเนินการต้ังแตระยะกอนเกิด ขณะเกิดและหลังเกิด
สาธารณภัย โดยเฉพาะงบประมาณเพ่อื ใหค วามชว ยเหลือและบรรเทาความเดือดรอนที่เกิดข้นึ
เฉพาะหนาและระยะยาว เชน การอพยพ การจัดการศูนยพักพิงช่ัวคราว การสงเคราะห
ชวยเหลือผูประสบภัย การสาธารณสุข การส่ือสาร การรักษาความสงบเรียบรอย และ
การสาธารณปู โภค เปน ตน

29

งบประมาณ สาระสําคัญ

(2.4.2) ใหองคกรปกครองสวนทองถ่ินสนับสนุนงบประมาณเพื่อการปองกันและบรรเทา
สาธารณภัยในพ้ืนที่ของตนใหเปนไปตามแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด
ซ่ึงกําหนดใหมีแผนและข้ันตอนขององคกรปกครองสวนทองถ่ินในการจัดหาวัสดุอุปกรณ
เครื่องมือเครื่องใช และยานพาหนะ พรอมท้ังจัดใหมีเครื่องหมายสัญญาณหรือส่ิงอื่นใดในการแจง
ใหประชาชนไดท ราบถงึ การเกิดหรือคาดวาจะเกดิ สาธารณภัย

(2.4.3) ใหมีการตั้งงบประมาณในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตทองถ่ินของตน
ตามกรอบแนวทางตามกฎหมายที่เก่ยี วของ ไดแ ก

- พระราชบัญญัติสภาตําบลและองคการบริหารสวนตําบล พ.ศ. 2537 และท่ีแกไข
เพิ่มเติม มาตรา 67 ภายใตบังคับแหงกฎหมาย องคการบริหารสวนตําบลมีหนาที่ตองทําใน
เขตองคการบรหิ ารสว นตําบล (4) ปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั

- พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 และทีแ่ กไขเพมิ่ เติม
มาตรา 50 ภายใตบังคับแหงกฎหมาย เทศบาลตําบลมีหนาที่ตองทําในเขตเทศบาล

(1) รักษาความสงบเรียบรอ ยของประชาชน
มาตรา 53 ภายใตบังคับแหงกฎหมาย เทศบาลเมืองมีหนาที่ตองทําในเขตเทศบาล

(1) กิจการตามทีร่ ะบุไวในมาตรา 50
มาตรา 56 ภายใตบังคับแหงกฎหมาย เทศบาลนครมีหนาท่ีตองทําในเขตเทศบาล

(1) กิจการตามท่ีระบไุ วใ นมาตรา 53
- พระราชบญั ญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพทั ยา พ.ศ. 2542
- พระราชบัญญัติกําหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครอง

สว นทองถิน่ พ.ศ. 2542
มาตรา 16 ใหเทศบาล เมืองพัทยา และองคการบริหารสวนตําบลมีอํานาจและ

หนาที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ เพ่ือประโยชนของประชาชนในทองถิ่น
ของตนเอง (29) การปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน
เรอ่ื ง กําหนดอาํ นาจและหนาท่ใี นการจดั ระบบบริการสาธารณะขององคการบริหารสวนจังหวัด

ประกาศคณะกรรมการการกระจายอํานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ่ิน
เร่ือง หลักเกณฑการสนับสนุนขององคการบริหารสวนจังหวัด เทศบาล และองคการบริหาร
สว นตาํ บลในการใหบรกิ ารสาธารณะ

- ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการรับเงิน การเบิกจายเงิน การฝากเงิน
การเกบ็ รักษาเงิน และการตรวจเงินขององคก รปกครองสว นทองถิน่ พ.ศ. 2547

ขอ 89 องคกรปกครองสวนทองถิ่นอาจจายขาดจากเงินสะสมไดไมเกินรอยละ
ส่ีสบิ ของงบประมาณรายจา ยเพอ่ื การลงทุนของปน้ัน โดยไดรับอนุมัติจากสภาทองถ่ิน ภายใต
เงือ่ นไข...

ขอ 91 ภายใตบังคับขอ 89 ในกรณีฉุกเฉินที่มีสาธารณภัยเกิดข้ึน ใหผูบริหารทองถิ่น
อนุมัติใหจายขาดเงินสะสมไดตามความจําเปนในขณะนั้น โดยใหคํานึงถึงฐานะการเงิน
การคลังขององคก รปกครองสวนทอ งถ่ินนนั้

- ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยเงินอุดหนุนขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน
พ.ศ. 2559

30

งบประมาณ สาระสําคญั
31 ขอ 4 องคกรปกครองสวนทองถิ่นอาจต้ังงบประมาณใหเงินอุดหนุนหนวยงานท่ี
ขอรบั เงนิ อดุ หนุนได. ..
- ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยคาใชจายเพ่ือชวยเหลือประชาชนตามอํานาจ
หนา ท่ีขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ พ.ศ. 2560 แกไขเพ่ิมเติมถงึ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561
ขอ 6 กรณีเกิดสาธารณภัยในพื้นท่ีขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ไมวาจะมีการ
ประกาศเขตการใหความชวยเหลอื ผปู ระสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉินหรือไมก็ตาม องคกรปกครอง
สว นทอ งถ่ินสามารถดําเนินการชวยเหลือประชาชนในเบื้องตน โดยฉับพลันทันที เพ่ือการดํารงชีพ
หรอื บรรเทาความเดือดรอ นเฉพาะหนา หรือระงบั สาธารณภัย หรือเพื่อคุมครองชีวิตและทรัพยสิน
หรอื ปอ งกนั ภยันตรายท่จี ะเกิดแกประชาชน ไดตามความจําเปน ภายใตข อบอํานาจหนาท่ีตามกฎหมาย
โดยไมตองเสนอคณะกรรมการพจิ ารณา

ในกรณีการชวยเหลือประชาชน เพ่ือเยียวยาและฟนฟูหลังเกิดสาธารณภัย
หรือการสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต หรือการปองกันและระงับโรคติดตอ หรือ
การชว ยเหลือเกษตรกรผมู ีรายไดน อย ใหเสนอคณะกรรมการใหค วามเหน็ ชอบกอ น

ขอ 7 กรณีมีความจําเปนตองใหความชวยเหลือประชาชนเพื่อเยียวยาหรือฟนฟูหลัง
เกิดสาธารณภัย ใหอ งคกรปกครองสว นทองถิน่ ดําเนนิ การ ดงั น้ี

(1) กรณมี ีการประกาศเขตการใหค วามชวยเหลือผปู ระสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน
ในพน้ื ทเี่ กดิ ภยั ใหรายงานอําเภอ หรือจังหวัด หรือหนวยงานท่ีเกี่ยวของ เพ่ือพิจารณานําเงิน
ทดรองราชการเพ่อื การชวยเหลอื ผปู ระสบภัยพบิ ัติ ใหค วามชวยเหลือผปู ระสบภัย

(2) กรณีมิไดประกาศเขตการใหความชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติกรณฉี ุกเฉนิ
ในพืน้ ท่เี กิดภยั ในการชวยเหลอื ประชาชน ใหอ งคกรปกครองสว นทองถิ่นเสนอคณะกรรมการ
พจิ ารณาใหค วามชวยเหลือ

ขอ 11 การใหความชวยเหลือประชาชนผูประสบสาธารณภัย หรือภัยพิบัติฉุกเฉิน
มีลักษณะเปนการชวยเหลือที่จําเปนที่ตองแกไขโดยฉับพลันในการดํารงชีพและความเปนอยูของ
ประชาชน หรือเปนการซอมแซมใหคืนสูสภาพเดิม อันเปนการบรรเทาความเดือดรอนเฉพาะหนา
องคกรปกครองสวนทองถิ่นสามารถใหความชวยเหลือไดทันที ภายใตขอบเขตอํานาจหนาท่ี
ตามกฎหมาย

กรณีส่ิงสาธารณประโยชนที่อยูในความรับผิดชอบขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
ไดรับความเสียหาย หากองคกรปกครองสวนทองถ่ินเห็นวา การซอมแซมใหคืนสูสภาพเดิม
จ ะ ไ ม คุ ม ค า แ ล ะ ก า ร ก อ ส ร า ง ใ ห ม จ ะ เ กิ ด ป ร ะ โ ย ช น ต อ ท า ง ร า ช ก า ร ม า ก ก ว า ใ ห เ ส น อ
คณะกรรมการเปนผูพิจารณาใหความเห็นชอบกอนการใชจายงบประมาณ โดยใหคํานึงถึง
สถานะทางการเงินการคลัง

ขอ 16 (1) การชว ยเหลือผูประสบสาธารณภยั หรอื ภัยพบิ ตั ิฉกุ เฉินใหอ งคก รปกครอง
ส ว น ท อ ง ถ่ิ น พิ จ า ร ณ า ใ ช จ า ย ง บ ป ร ะ ม า ณ ช ว ย เ ห ลื อ ป ร ะ ช า ช น ต า ม ห ลั ก เ ก ณ ฑ ข อ ง
กระทรวงการคลัง โดยอนโุ ลม

ขอ 18 กรณีเกิดสาธารณภัยฉุกเฉิน จําเปนเรงดวน ใหองคกรปกครองสวนทองถิ่น
เบิกจา ยจากงบกลาง ประเภทเงินสาํ รองจา ย ในขอบัญญัตหิ รอื เทศบัญญตั ิงบประมาณรายจาย
ประจําป โดยโครงการไมจาํ เปนตอ งอยใู นแผนพัฒนาทองถ่นิ

- ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยการเบิกคาใชจายใหแกอาสาสมัครปองกันภัย
ฝา ยพลเรือนขององคก รปกครองสว นทอ งถิน่ พ.ศ. 2560

งบประมาณ สาระสําคัญ

(3) งบประมาณรายจาย ขอ 5 ในกรณีทอ่ี งคก รปกครองสวนทอ งถิน่ มีความจําเปนตอ งเบิกจายคาใชจายใหแก
บูรณาการ (Agenda) อาสาสมัคร เพ่ือเปนคาปวยการชดเชยการงานหรือเวลาท่ีเสียไป เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติ
หนาท่ีในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยตามกฎหมายวาดวยการปองกันและบรรเทา
สาธารณภยั ใหองคกรปกครองสวนทองถ่นิ มีสทิ ธเิ บกิ จา ยได

- ระเบียบคณะกรรมการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยแหง ชาติ วา ดว ยคาใชจ า ยของ
อาสาสมคั รในการปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2560

ขอ 4 อาสาสมัครท่ีไดรับคําส่ังจากผูอํานวยการ ผูบัญชาการ นายกรัฐมนตรี
หรือรองนายกรัฐมนตรีซึ่งนายกรัฐมนตรีมอบหมาย แลวแตกรณี เพ่ือการปองกันและบรรเทา
สาธารณภยั ในเขตพนื้ ทหี่ รอื นอกเขตพืน้ ทีไ่ ดร บั คา ใชจา ยในอัตราตอ คนตอ วัน

ขอ 5 องคก รปกครองสว นทองถน่ิ แหง พน้ื ทสี่ ามารถจา ยคาใชจา ยใหแกอ าสาสมคั รใน
สังกัดของตนตามขอ 4 ท้ังน้ี ใหคํานึงถึงฐานะทางการเงินการคลังขององคกรปกครองสวน
ทอ งถนิ่ ดว ย...

ขอ 6 กรณีมีการสั่งใชอาสาสมัครซึ่งมิไดสังกัดองคกรปกครองสวนทองถ่ินแหงพ้ืนท่ี
ใหต นสังกดั เบกิ จา ยจากเงินงบประมาณของสวนราชการ
พระราชบัญญัติวิธีการงบประมาณ พ.ศ.2561 มาตรา 16 งบประมาณรายจายบูรณาการ
ไดแ ก งบประมาณรายจา ยท่ีต้ังไวสําหรับแผนงานบรู ณาการทค่ี ณะรัฐมนตรอี นุมัติ โดยมหี นวย
รับงบประมาณตง้ั แตสองหนวยงานขึน้ ไปรว มกนั รบั ผิดชอบดําเนินการ

2.8.2 งบกลาง สาระสําคัญ

งบประมาณ

1 . เ งิ น ท ด ร อ ง ร า ช ก า ร เมอื่ คาดหมายวา จะเกิดภัยพิบตั ขิ ึ้นในเวลาอันใกล หรอื เกดิ ภยั พิบตั ขิ น้ึ ในพ้ืนทใี่ ด ใหจังหวัด/

ตามระเบียบกระทรวงการคลัง กรุงเทพมหานคร หรอื สวนราชการท่มี ีเงนิ ทดรองราชการใชว งเงนิ ทดรองราชการในระหวาง

ว าด วยเงิ นทดรองราชการ ท่ยี ังไมไดรบั การจัดสรรเงินงบประมาณรายจาย มีวตั ถปุ ระสงคเพ่ือดาํ เนินการชวยเหลือโดย

เพ่ือชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติ เรงดวนตามความจําเปนและเหมาะสม โดยมุงหมายท่ีจะบรรเทาความเดือดรอนเฉพาะหนาของ

กรณฉี ุกเฉิน ผูประสบภัยพิบัติ แตมิไดมุงหมายที่จะชดใชความเสียหายใหแกผูใด การใชจายเงินตองเปน

คาใชจา ยท่จี าํ เปน ในการดํารงชพี และความเปนอยูของประชาชนหรือเปนการซอมแซมใหคืนสูสภาพเดิม

อันเปนการบรรเทาความเดือดรอนเฉพาะหนา โดยไมสามารถใชจายเงินทดรองราชการเพื่อสราง

ส่งิ กอสรางใหมไ ด ซึง่ การเบกิ จายเงนิ ใหถอื ปฏบิ ัติตามหลักเกณฑ วิธีการ และอัตราการชวยเหลือที่

กระทรวงการคลังกําหนด โดยมีแนวทางการใชจายเงินทดรองราชการตามระเบียบ

กระทรวงการคลัง วาดวยเงินทดรองราชการ เพื่อชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน

ดังน้ี

(1) วงเงินในเชิงปองกันหรือยับยั้ง เมื่อคาดหมายวาจะเกิดภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน

ข้ึนในเวลาอันใกล และจําเปนตองรีบดําเนินการโดยฉับพลัน ใหจังหวัด/กรุงเทพมหานคร

ใชเงินในเชิงปองกันหรือยับยั้งภัยพิบัติกรณีฉุกเฉินน้ันได โดยไมตองประกาศเขตการให

ความชว ยเหลอื ผปู ระสบภัยพิบตั ิกรณีฉกุ เฉนิ ภายในวงเงนิ ไมเ กนิ 10,000,000 บาท

32

งบประมาณ สาระสําคญั

2. เงนิ สาํ รองจา ย เพือ่ กรณฉี กุ เฉนิ (1.1) ในกรณีกรุงเทพมหานคร ใหเปนอํานาจหนาท่ีของกรมปองกัน
หรอื จาํ เปน เรง ดว นท่ีตองดําเนนิ การ และบรรเทาสาธารณภยั โดยอธิบดกี รมปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เปนผูมีอํานาจอนมุ ัติ
โครงการตามนโยบายรฐั บาล จา ยเงนิ

(1.2) ในกรณีจังหวัดอ่ืน ใหเปนอํานาจของสํานักงานปองกันและบรรเทา
สาธารณภัยจังหวดั โดยผูวาราชการจงั หวดั เปนผมู ีอํานาจอนมุ ตั ิจายเงิน

โดยการใชจ า ยเงินใหเปนไปตามหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขที่กรมปองกัน
และบรรเทาสาธารณภัยกําหนด โดยความเห็นชอบของกระทรวงการคลงั

(2) วงเงินในการชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติ เมื่อภัยพิบัติฉุกเฉินเกิดข้ึนในทองท่ี
ใหผูมีอํานาจดําเนินการประกาศใหทองที่น้ันเปนเขตการใหความชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติ
กรณฉี กุ เฉนิ ตามหลักเกณฑ ดงั ตอไปน้ี

(2.1) กรณีเกิดในกรุงเทพมหานคร ใหเปนอํานาจของอธิบดีกรมปองกันและ
บรรเทาสาธารณภัย

(2.2) กรณีเกิดในจังหวัดอื่น ใหเปนอํานาจของผูวาราชการจังหวัดรวมกับ
คณะกรรมการใหค วามชว ยเหลือผปู ระสบภยั พิบัตจิ งั หวัด (ก.ช.ภ.จ.)

เม่ือไดมีการประกาศใหทองที่น้ันเปนเขตการใหความชวยเหลือผูประสบภัย
พิบัติกรณีฉุกเฉินแลวใหสวนราชการหรือหนวยงานท่ีเกี่ยวของดําเนินการชวยเหลือ
ผปู ระสบภัยตามหลักเกณฑและวิธีการท่ีกําหนดตามระเบียบกระทรวงการคลัง วาดวยเงินทดรอง
ราชการ เพ่ือชวยเหลือผูประสบภยั พบิ ตั กิ รณฉี กุ เฉิน

กรณสี ว นราชการหรือรัฐวิสาหกิจใดมีความจําเปนตองใชจายงบประมาณ นอกเหนือจากท่ีไดรับ
การจัดสรรหรือไดรับการจดั สรรงบประมาณแลว ไมเ พยี งพอและมีความจําเปน เรงดว นที่จะตอง
รีบดําเนินการ เพ่ือมิใหเกิดความเสียหายแกทางราชการ ใหสวนราชการขอรับจัดสรร
งบประมาณรายจายงบกลาง รายการเงินสํารองจายเพ่ือกรณีฉุกเฉินหรือจําเปน ใหกระทํา
ไดในกรณที ่ีเปนรายจา ย ดังน้ี

(1) เปน รายจายเพอ่ื การปองกนั หรือแกไ ขสถานการณอันมีผลกระทบตอความสงบ
เรียบรอยของประชาชน หรอื ความมน่ั คงของรัฐ

(2) เปน รายจายทจ่ี ําเปน ตอ งจา ยเพื่อการเยียวยาหรือบรรเทาความเสยี หายจากภยั พิบตั ิ
สาธารณะรา ยแรง

(3) เปนรายจายที่ไดรับจัดสรรงบประมาณไวแลวแตมีจํานวนไมเพียงพอ
และมคี วามจาํ เปนเรงดวนของรัฐตองใชจ า ยหรอื กอหน้ผี ูกพนั งบประมาณโดยเรว็

(4) เปน รายจา ยที่ไมไดร ับจัดสรรงบประมาณ แตมีภารกิจจําเปนเรงดวนท่ีจะตอง
ดําเนินการและตองใชจา ยหรือกอหนีผ้ ูกพันงบประมาณโดยเร็ว

ท้ังน้ี ใหดําเนินการตามระเบียบวาดวยการบริหารงบประมาณรายจายงบกลาง
รายการเงนิ สํารองจา ย เพื่อกรณีฉุกเฉินหรอื จําเปน พ.ศ. 2562

33

2.8.3 เงินนอกงบประมาณ เปนบรรดาเงินท้ังปวงท่ีหนวยงานของรัฐจัดเก็บหรือไดรับไวเปนกรรมสิทธ์ิ
ตามกฎหมาย ระเบยี บ ขอบังคบั หรือจากนิติกรรมหรือนิติเหตุ หรือกรณีอื่นใด ท่ีตองนําสงคลัง แตมีกฎหมาย

อนญุ าตใหส ามารถเกบ็ ไวใ ชจ า ยได โดยไมต องนาํ สงคลงั

งบประมาณ สาระสําคัญ

ง บ ป ร ะ ม า ณ ส น ับ ส น ุน เพือ่ สนับสนนุ การดาํ เนนิ กจิ การทเี่ กี่ยวขอ งกับการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั โดยกรมปอ งกนั
จากองคกร/หนวยงานตาง ๆ และบรรเทาสาธารณภัย เปนหนวยงานกลางในการประสานและผลักดันการดําเนินงาน
ภาคเอกชน ท้ังในประเทศ ใหเปนไปตามหลักการ ขอกําหนดและเงื่อนไขขององคกรผูใหการสนับสนุน และไมขัดแยง
กับแนวทางการดําเนินงานในแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติ พ.ศ. 2564 - 2570
และระหวางประเทศ
โดยแบงเปน เงนิ บริจาค กองทุน และอน่ื ๆ ดังน้ี

(1) เงินบริจาค คือ เงินหรือทรัพยสินที่มีผูบริจาค รวมท้ังดอกผลท่ีเกิดจากเงินหรือทรัพยสิน

ดังกลาว โดยการใชเงินบริจาคใหเปนไปตามระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยการรับเงิน

หรือทรัพยสินท่ีมีผูบริจาคใหทางราชการ พ.ศ. 2526 และระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวย

การรับบริจาคและการใหความชวยเหลือผูประสบสาธารณภัย พ.ศ. 2542 รวมถึงระเบียบ

กฎหมายที่เกยี่ วขอ ง

(2) กองทุน คือ เงินหรือทรัพยสินที่มีผูบริจาคใหกองทุน รวมทั้งดอกผลที่เกิดจากเงินหรือ

ทรัพยสินดังกลาว ซึ่งการใชกองทุนในการชวยเหลือผูประสบภัยใหเปนไปตามระเบียบ

กฎหมายท่ีเกย่ี วขอ ง เชน ระเบยี บสาํ นักนายกรัฐมนตรวี า ดว ยการรบั บรจิ าคและการใหความชวยเหลอื

ผูป ระสบสาธารณภยั พ.ศ. 2542 เปน ตน

(3) อืน่ ๆ คอื เงนิ สนับสนุนในการชว ยเหลือผปู ระสบภัยทนี่ อกเหนือจากเงินบรจิ าคและกองทุน

34

35

2.8.1 งบประมาณ งบปกติ
รายจายประจาํ ปของ

สวนราชการ

2.8.2 งบกลาง เงินทดรองราชการตามระเบียบก
เพื่อชวยเหลือผูป

เงินสํารองจา ย เพือ่ กรณฉี กุ เฉินห
ตามนโ

2.8.3 งหปบนรปะวเรยทะงศมาแนาลณตะาสรงะนหับๆวสา ภนงาปุนครจเะอาเทกกศอชงนคทก
เงินนอกงบประมาณ แผนภาพที่ 2-2 แหลงท่ีมาและวิธกี ารง

35

กระทรวง/กรม จังหวัด และกลุมจังหวัด
กรุงเทพมหานคร
(Function)
องคก รปกครองสว นทอ งถ่ิน
งบประมาณเชิงพนื้ ท่ี

(Area)

งบบรู ณาการเชิงยุทธศาสตร
(Agenda)

กระทรวงการคลงั วาดวยเงนิ ทดรองราชการ
ประสบภัยพบิ ัติกรณฉี กุ เฉนิ

หรือจาํ เปนเรง ดวนทตี่ อ งดําเนนิ การโครงการ
โยบายของรฐั บาล

เงนิ บริจาค
ทกั้รง/ใน กองทนุ

อนื่ ๆ

งบประมาณในการปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย

บทที่ 3

หลกั การจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัย

3.1 วงจรการจดั การความเส่ียงจากสาธารณภัย
เป็นแนวทางการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยที่อธิบายให้เห็นถึงลักษณะวงจร เพ่ือรับมือกับภัย

ซ่ึงมลี ักษณะการเกิดท่ียากแกก่ ารคาดการณ์ผลที่เกดิ ข้ึน โดยอาจมีรปู แบบการเกดิ ไม่ซ้ำเดิม และไมจ่ ำเป็นต้องเป็น
ลำดับก่อนหลังเสมอไป (Non Linear) จึงต้องมีการดำเนินการในลักษณะเป็นวงรอบ (Closed Loop)
อย่างต่อเน่ือง ไม่สามารถแยกส่วนเฉพาะในแต่ละกระบวนการ ดังน้ัน การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย
จึงเป็นการจัดการสาธารณภัยแบบองค์รวม (Holistic Approach) เพื่อความปลอดภยั อย่างย่ังยนื ต้ังแต่การป้องกัน
และลดผลกระทบ การเตรียมความพร้อม การเผชิญเหตุ และการบรรเทาทุกข์ ตลอดจนการฟ้ืนฟู
ซ่งึ การดำเนินการในแต่ละห้วงเวลาการเกดิ สาธารณภัยอาจมีความคาบเกี่ยวกัน (Over lap) รวมทั้งระยะเวลา
ในการดำเนนิ การขึ้นอย่กู บั ความรนุ แรงของภยั เปน็ สำคัญ ดงั แผนภาพท่ี 3 – 1

ปรับจากทมี่ า : TorqAid. (2016). TorqAid disaster risk management framework: seven key diagrams.
https://www.preventionweb.net. (2019, November :25)

แผนภาพที่ 3 - 1 วงจรการจัดการความเสย่ี งจากสาธารณภยั (Disaster Risk Management: DRM)
เพ่ือความปลอดภัยอยา่ งยงั่ ยนื

36

3.2 กลไกการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภยั

3.2.1 ระดับนโยบาย
(1) คณะกรรมการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ (กปภ.ช.)
มหี น้าท่ีกำหนดนโยบายการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ บูรณาการพฒั นาระบบ

การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ระหว่างหน่วยงานของรัฐและหน่วยงานภาคเอกชนให้มีประสิทธิภาพ
โดยมีองค์ประกอบและอำนาจหน้าท่ีตามที่ระบุในมาตรา 6 และมาตรา 7 แห่งพระราชบญั ญัติป้องกันและบรรเทา
สาธารณภยั พ.ศ. 2550

(2) คณะกรรมการปอ้ งกันอุบตั ภิ ัยแห่งชาติ (กปอ.)
มีหน้าที่เสนอนโยบาย มาตรการ และแนวทางเกี่ยวกับการป้องกันอุบัติภัย เสนอแนะแนวทาง

ปฏิบัติและประสานงานระหว่างหน่วยงานของรัฐ โดยมีองค์ประกอบและอำนาจหน้าที่ตามระเบียบสำนัก
นายกรัฐมนตรีวา่ ดว้ ยการป้องกนั อุบัติภยั แห่งชาติ พ.ศ. 2564

(3) คณะกรรมการบริหารระบบการเตอื นภัยพิบัตแิ หง่ ชาติ (กภช.)
มีหนา้ ทีเ่ สนอ จัดทำมาตรการ แนวทาง นโยบาย และแผนการบรหิ ารระบบการเตอื นภยั พบิ ตั ิ

แห่งชาติ รวมทั้งแผนงานและโครงการในการบริหารระบบการเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ เพ่ือเป็นกรอบ
ในการดำเนินงานของหน่วยราชการที่เกี่ยวข้อง โดยมีองค์ประกอบและอำนาจหน้าที่ตามระเบียบสำนัก
นายกรัฐมนตรีว่าด้วยการบริหารระบบการเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ พ.ศ. 2552 และที่แก้ไขเพ่ิมเตมิ (ฉบับที่ 2)
พ.ศ. 2562

3.2.2 ระดบั ปฏิบัติ
องค์กรปฏิบัติท่ีเป็นศูนย์กลางในการอำนวยการ และการประสานการปฏิบัติของหน่วยงานและ

ภาคส่วนต่าง ๆ ในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยทั้งในภาวะปกติ และภาวะที่คาดว่าจะเกิดหรือเกิด
สาธารณภัยภายใตแ้ นวคิด “ศนู ย์ปฏิบตั ิการฉุกเฉิน (Emergency Operation Center: EOC)” โดยมีหน้าที่ใน
การบังคับบัญชา อำนวยการ ควบคุม กำกับ และประสานการปฏิบัติระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ พรอ้ มท้ัง ให้กำหนด
โครงสร้าง อำนาจหน้าที่ และมอบหมายภารกิจหน้าที่ต่าง ๆ ให้แก่เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงาน รวมถึง จัดทำแนว
ปฏิบัติหรือคู่มือการปฏิบัติงานตามขั้นตอนในแต่ละระดับการปฏิบัติการ (Level of Activation) และจัดให้มี
สถานท่ี และสิ่งอำนวยความสะดวก (Facilities) ในการปฏิบัติงาน ทั้งน้ี องค์กรปฏิบัติในแต่ละระดับมี
ดงั ต่อไปนี้

(1) กองบญั ชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติ (บกปภ.ช.)
ทำหน้าท่ีบังคับบัญชา อำนวยการ ควบคุม กำกับ ดูแลและประสานการปฏิบัติการป้องกัน

และบรรเทาสาธารณภัยของกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับ โดยมีรัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงมหาดไทยเป็นผู้บัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ และปลัดกระทรวงมหาดไทย
เปน็ รองผบู้ ัญชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยแหง่ ชาติ

การจัดการสาธารณภัย แบ่งออกเป็น 4 ระดับ โดยการจัดการสาธารณภัยขนาดเล็ก (ระดับ 1)
มีนายอำเภอ เป็นผู้อำนวยการอำเภอ มีหน้าท่ี ควบคุม และส่ังการ และสาธารณภัยขนาดกลาง (ระดับ 2)
มีผวู้ ่าราชการจังหวัด เปน็ ผ้อู ำนวยการจังหวดั มีหนา้ ท่ี ควบคมุ ส่ังการและบัญชาการ

ในกรณีการจัดการสาธารณภัยขนาดใหญ่ (ระดับ 3) มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
และกรณีการจัดการสาธารณภัยร้ายแรงอย่างยิ่ง (ระดับ 4) มีนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีที่ได้รับ
มอบหมาย เป็นผู้ควบคุม สั่งการ และบัญชาการ โดยการเกิดสาธารณภัยในระดับ 3 และ 4 จะมีจัดตั้ง
กองบัญชาการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัยแหง่ ชาติขึน้

37

(2) กองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กลาง (กอปภ.ก.)
ทำหน้าที่ประสานงาน บูรณาการข้อมูลและการปฏิบัติการของหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง ทั้งในส่วน

ของสรรพกำลัง เครื่องมืออุปกรณ์ แผนปฏิบัติการเพ่ือเตรียมความพร้อมในการป้องกันและแก้ไขปัญหา
สาธารณภัยทั้งระบบในภาวะปกติ และในภาวะใกล้เกิดภัย ทำหน้าที่เตรียมการเผชิญเหตุ ติดตาม และเฝ้าระวัง

สถานการณ์ รวมถึงวิเคราะห์ข้อมูลที่เก่ียวข้อง ประเมินสถานการณ์ และแจ้งเตือนภัย พร้อมทั้ง รายงาน
และเสนอความเห็นต่อผู้บัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติหรือนายกรัฐมน ตรีตามแต่ระดับ

การจัดการสาธารณภัยเพื่อตัดสินใจในการรับมือ โดยมีอธิบดีกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
เป็นผ้อู ำนวยการกลาง

(3) กองอำนวยการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด (กอปภ.จ.)

ทำหน้าที่อำนวยการ ควบคุม สนับสนุน และประสานการปฏิบัติการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยในพื้นท่ีจังหวัดที่รับผิดชอบ โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัด/ผู้อำนวยการจังหวัด เป็นผู้อำนวยการ

รองผู้ว่าราชการจังหวัดที่ผู้ว่าราชการจังหวัดมอบหมาย และนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด เป็นรองผู้อำนวยการ
ท้ังนี้ ให้มกี ารจัดประชมุ กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั จังหวัด อยา่ งน้อยปีละ 2 คร้ัง และมีองค์ประกอบ

ดังน้ี

กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั จังหวัด ผู้อำนวยการ
ประกอบดว้ ย
1. ผูว้ า่ ราชการจงั หวดั /ผอู้ ำนวยการจงั หวดั รองผ้อู ำนวยการ
รองผู้อำนวยการ
2. รองผู้ว่าราชการจังหวัดท่ไี ดร้ ับมอบหมาย
3. นายกองคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวดั กรรมการ
กรรมการ
4. รองผูอ้ ำนวยการรักษาความมน่ั คงภายในจงั หวัด (ฝ่ายทหาร)
5. ผบู้ งั คับการตำรวจภูธรจงั หวัด กรรมการ
กรรมการ
6. ผแู้ ทนกระทรวงกลาโหมทไ่ี ด้รบั มอบหมาย
7. ปลัดจังหวดั กรรมการ
กรรมการ
8. นายแพทย์สาธารณสขุ จงั หวดั
9. ทอ้ งถน่ิ จังหวัด กรรมการ
กรรมการ
10. เกษตรจังหวดั
11. ปศสุ ัตวจ์ งั หวดั กรรมการ
กรรมการ
12. อตุ สาหกรรมจังหวัด
13. โยธาธิการและผงั เมืองจงั หวดั กรรมการ
กรรมการ
14. พฒั นาสังคมและความม่นั คงของมนษุ ยจ์ ังหวัด กรรมการ
15. ผอู้ ำนวยการสำนกั งานทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดล้อมจงั หวดั
16. ประชาสัมพนั ธจ์ งั หวดั กรรมการ
กรรมการ
17. ผู้แทนสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาตภิ าค
18. ผแู้ ทนหนว่ ยงานของรฐั ที่ผวู้ ่าราชการจังหวัดเห็นสมควรแตง่ ตัง้ กรรมการ
กรรมการ
19. ผแู้ ทนรฐั วิสาหกจิ ในจังหวดั
20. ผ้แู ทนสถาบันการศกึ ษาในพื้นทที่ ี่ผวู้ ่าราชการจงั หวัดเห็นสมควรแต่งต้ัง กรรมการ
กรรมการ
21. ผแู้ ทนองคก์ ารสาธารณกศุ ลท่ผี ูว้ ่าราชการจงั หวัดเหน็ สมควรแตง่ ตั้ง
22. ผอู้ ำนวยการศูนย์ป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั เขต กรรมการและเลขานุการ

23. หัวหน้าสำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั จงั หวดั

หมายเหตุ อาจปรบั เปล่ยี นหรอื เพ่ิมเติมกรรมการได้ตามท่ีผู้อำนวยการจงั หวดั เหน็ สมควร

38

อำนาจหนา้ ท่ี
1. จัดทำแผนปฏบิ ัตกิ ารตามความเส่ยี งภยั ดา้ นตา่ ง ๆ ให้สอดรับกับแผนการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั จงั หวัด
2. กำหนดแนวทาง/การดำเนินการเพื่อลดความเส่ียงจากสาธารณภัย การเตรียมพร้อมรับมือกับสาธารณภัย
ของกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ
และกองอำนวยการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั ขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินแห่งพื้นที่
3. จัดตั้งทีมเฝ้าระวัง ติดตาม ประเมินและวิเคราะห์สถานการณ์สาธารณภัย และแจ้งเตือนภัยเมื่อเกิด
หรือคาดว่าจะเกิดสาธารณภัยขึ้นในการจัดการสาธารณภัยขนาดกลาง (ระดับ 2) และให้จัดต้ัง
ศูนย์บญั ชาการเหตกุ ารณ์จังหวัดขึน้ เพื่อควบคมุ ส่งั การ และบัญชาการในพ้ืนที่
4. รวบรวมและจดั ทำคลังข้อมูลทรัพยากรในการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยในพื้นท่จี ังหวดั
5. ประสานความร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ ท้ังภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และจังหวัดข้างเคียง
โดยให้และรบั การสนบั สนุนทรัพยากร เพอ่ื ช่วยเหลอื ในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
6. เชิญผู้แทนหน่วยงาน องค์กร หรือบุคคลใดที่เห็นสมควรเข้าร่วมการประชุม เพื่อให้ข้อมูลท่ีจำเป็น
ต่อการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัยในพื้นที่
7. ปฏิบัติหน้าทีอ่ ื่นใดตามท่ีผู้มอี ำนาจตามกฎหมายมอบหมาย

(4) กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ (กอปภ.อ.)

ทำหน้าที่อำนวยการ ควบคุม สนับสนุน และประสานการปฏิบัติกับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน

ในเขตพื้นท่รี ับผิดชอบในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และปฏิบัติงานตามที่ผู้ว่าราชการจังหวัดหรือกองอำนวยการ

ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดมอบหมาย โดยมีนายอำเภอ/ผู้อำนวยการอำเภอ เป็นผู้อำนวยการ

ทงั้ น้ี ให้มีการจัดประชุมกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ อยา่ งน้อยปีละ 2 คร้ัง และมีองค์ประกอบ

ดงั น้ี

กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ

ประกอบด้วย

1. นายอำเภอ/ผูอ้ ำนวยการอำเภอ ผอู้ ำนวยการ

2. ปลัดอำเภอ หัวหนา้ กลมุ่ บรหิ ารงานปกครอง รองผอู้ ำนวยการ

3. ผู้กำกับการหัวหนา้ สถานีตำรวจในเขตพ้นื ท่ี กรรมการ

4. ผู้แทนกระทรวงกลาโหมที่ได้รบั มอบหมาย กรรมการ

5. สาธารณสขุ อำเภอ กรรมการ

6. ท้องถิ่นอำเภอ กรรมการ

7. ผบู้ รหิ ารองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินในพ้ืนท่ี กรรมการ

8. ผแู้ ทนหนว่ ยงานของรัฐทีน่ ายอำเภอเห็นสมควรแตง่ ต้งั กรรมการ

9. ผูแ้ ทนสถานศึกษาท่นี ายอำเภอเหน็ สมควรแตง่ ต้ังกรรมการ กรรมการ

10. ผู้แทนองคก์ ารสาธารณกศุ ลในพ้ืนที่ทน่ี ายอำเภอเหน็ สมควรแต่งตั้ง กรรมการ

11. ผูแ้ ทนสำนักงานป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด กรรมการ

12. ปลัดอำเภอ หวั หน้าฝา่ ยความมนั่ คง กรรมการและเลขานุการ

13. หัวหนา้ สำนกั งานปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด สาขา (ถ้ามี) กรรมการและผู้ช่วยเลขานกุ าร

หมายเหตุ อาจปรับเปลย่ี นและเปลี่ยนแปลงกรรมการได้ตามท่ีผอู้ ำนวยการอำเภอเหน็ สมควร

39