แผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ พ.ศ. 2564 - 2570

อำนาจหนา้ ท่ี
1. จดั ทำแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอและแผนที่เก่ียวข้อง เพื่ออำนวยการ ประสานงาน
และสนั บสนุ นการปฏิ บั ติ ใน การป้ องกั นและบรรเทาสาธารณ ภั ยขององค์ กรปกครองส่ วนท้ องถ่ิ น
ตามแผนการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัยจงั หวดั
2. กำหนดแนวทางปฏบิ ตั ิเพอื่ ลดความเสีย่ งจากสาธารณภยั การเตรียมพร้อมรับมือกบั สาธารณภยั และการฟื้นฟู
ของกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ และกองอำนวยการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภยั ขององคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ แห่งพื้นท่ี
3. จัดต้ังทีมเฝ้าระวัง ติดตาม ประเมินและวิเคราะห์สถานการณ์สาธารณภัย และแจ้งเตือนภัยเมื่อเกิด
หรือคาดว่าจะเกิดสาธารณภัยขึ้น และให้จัดตั้งศูนย์บัญชาการเหตุการณ์อำเภอเพื่อควบคุมและสั่งการ
ในพืน้ ท่ี
4. รวบรวม จัดทำคลงั ข้อมูลทรพั ยากรในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และฐานข้อมูลความเส่ียงภัย
ในพ้ืนท่อี ำเภอ
5. ปฏิบัติหน้าที่อ่ืนใดตามท่ีผู้ว่าราชการจังหวัดและหรือกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
จังหวัดมอบหมาย

(5) กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั เทศบาล (กอปภ.ทน./ทม./ทต.)
ทำหน้าท่ีอำนวยการ ควบคมุ ปฏิบตั ิการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย เผชญิ เหตุและแจง้ เตอื นภัย

เม่ือเกิดสาธารณภัยขึ้น พร้อมท้ังจัดทำแผนปฏิบัติการในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของเทศบาล
ให้สอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดและแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ
รวมถึงมีหน้าที่ช่วยเหลือผู้อำนวยการจังหวัดและผู้อำนวยการอำเภอตามที่ได้รับมอบหมาย พร้อมทั้ง
สนับสนุนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินซ่ึงมีพื้นที่ติดต่อหรือใกล้เคียง
หรือเขตพื้นที่อื่นเมื่อได้รับการร้องขอ โดยมีนายกเทศมนตรี/ผู้อำนวยการเทศบาล เป็นผู้อำนวยการ
ทัง้ น้ี ใหม้ ีการจดั ประชุมกองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เทศบาล อยา่ งนอ้ ยปีละ 2 ครงั้

(6) กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั องคก์ ารบรหิ ารส่วนตำบล (กอปภ.อบต.)
ทำหน้าที่อำนวยการ ควบคุม ปฏิบัติการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เผชิญเหตุและแจ้งเตือนภัย

เม่ือเกิดสาธารณภัยข้ึน พร้อมท้ังจัดทำแผนปฏิบัติการในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยขององค์การบริหาร
ส่วนตำบลให้สอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดและแผนการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยอำเภอ รวมถึงมีหน้าทชี่ ่วยเหลือผู้อำนวยการจังหวัดและผู้อำนวยการอำเภอตามท่ีได้รบั มอบหมาย
พร้อมทั้งสนับสนุนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินซ่ึงมีพ้ืนที่ติดต่อหรือใกล้เคียง
หรือเขตพ้ืนที่อ่ืนเม่ือได้รับการร้องขอ โดยมีนายกองค์การบริหารส่วนตำบล/ผู้อำนวยการองค์การบริหารส่วนตำบล
เป็นผู้อำนวยการ ทั้งน้ี ให้มีการจัดประชุมกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยองค์การบริหารส่วนตำบล
อยา่ งนอ้ ยปีละ 2 คร้ัง

(7) กองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กรงุ เทพมหานคร (กอปภ.กทม.)

ทำหน้าท่ีอำนวยการ ควบคุม สนับสนุน ประสานการปฏิบัติในการป้องกันและบรรเทา

สาธารณภัยในเขตกรุงเทพมหานคร และจัดทำแผนปฏิบัติการหรือแผนเผชิญเหตุตามประเภทความเส่ียงภัย

40

ให้สอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยกรุงเทพมหานคร รวมท้ังดำเนินการสนับสนุน
การปฏิบัติการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และเป็นหนว่ ยเผชิญเหตุเม่ือเกิดสาธารณภัยในพ้ืนทร่ี ับผิดชอบ
โดยมีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครในฐานะผู้อำนวยการเป็นผู้รับผิดชอบ มีอำนาจหน้าท่ีและแนวทางปฏิบัติ
ตามหมวด 3 แห่งพระราชบญั ญัตปิ อ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 ทงั้ น้ี ให้มกี ารจัดประชุมกองอำนวยการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยกรุงเทพมหานคร อย่างน้อยปีละ 2 คร้ัง รวมท้ังมีองค์ประกอบและอำนาจหน้าท่ี
ใหเ้ ป็นไปตามท่ีผูว้ า่ ราชการกรงุ เทพมหานครกำหนด

(8) กองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยสำนกั งานเขต (กอปภ.สนข.)
ทำหน้าที่รับผิดชอบและปฏิบัติหน้าท่ีในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตของตน

และมีหน้าท่ีช่วยเหลือผู้อำนวยการกรุงเทพมหานครตามท่ีได้รับมอบหมาย โดยให้ส่วนราชการและหน่วยงาน
ของกรงุ เทพมหานคร รวมทั้งภาคเอกชนที่อยู่ในเขตพ้ืนท่ีรว่ มปฏิบัติงานในกองอำนวยการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยสำนกั งานเขต โดยมผี ู้อำนวยการเขต เป็นผูช้ ว่ ยผอู้ ำนวยการกรงุ เทพมหานคร

(9) กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเมืองพัทยา (กอปภ.เมืองพัทยา)
ทำหนา้ ท่ีอำนวยการ ควบคุม ปฏิบัตกิ ารป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย เผชิญเหตุและแจ้งเตือนภัย

เมื่อเกิดสาธารณภัยขึ้น พร้อมท้ังจัดทำแผนปฏิบัติการในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของเมืองพัทยา
ให้สอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดและแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ
รวมถึงมีหนา้ ที่ช่วยเหลือผู้อำนวยการจงั หวดั และผูอ้ ำนวยการอำเภอตามท่ไี ด้รับมอบหมาย พร้อมทง้ั สนับสนุน
ก า ร ป้ อ ง กั น แ ล ะ บ ร ร เท า ส า ธ า ร ณ ภั ย ให้ อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถ่ิ น ซึ่ ง มี พื้ น ที่ ติ ด ต่ อ ห รื อ ใก ล้ เคี ย ง
หรือเขตพ้ืนที่อื่นเมื่อได้รับการร้องขอ โดยมีนายกเมืองพัทยา/ผู้อำนวยการเมืองพัทยา เป็นผู้อำนวยการ
ทงั้ น้ี ใหม้ ีการจดั ประชุมกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั เมอื งพัทยา อย่างนอ้ ยปีละ 2 คร้งั

ทั้งนี้ เมื่อเกิดหรือคาดว่าจะเกิดสาธารณภัยขึ้นให้องค์กรปฏิบัติในแต่ละระดับดังกล่าวข้างต้น
ปฏิบัติงานตามข้ันตอนในแต่ละระดับการปฏิบัติการ (Level of Activation) พร้อมท้ัง ให้มีการจัดตั้ง
กองบัญชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ/ศูนย์บัญชาการเหตุการณ์ข้ึนตามระดับการจดั การสาธารณภัย
โดยให้เป็นไปตามแนวทางปฏิบัติในการจัดต้ังองค์กรปฏิบัติการจัดการในภาวะฉุกเฉินที่ปรากฎอยู่ในบทท่ี 4
ยุทธศาสตร์ท่ี 4 การจัดการในภาวะฉุกเฉนิ แบบบูรณาการ

41

นายกรัฐมนตร/ี รองนายกรฐั มนตรที ่ไี ดร้ บั มอบหมาย
กรณเี กิดสาธารณภยั ร้ายแรงอยา่ งยิง่

กองบญั ชาการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติ (บกปภ.ช.)
ผบู้ ัญชาการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติ
(รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย)
รองผบู้ ญั ชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาติ
(ปลดั กระทรวงมหาดไทย)

กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยกลาง (กอปภ.ก.)
ผอู้ ำนวยการกลาง (อธบิ ดกี รมป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั )

กองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยจังหวดั (กอปภ.จ.) กองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยกรงุ เทพมหานคร (กอปภ.กทม.)

ผู้อำนวยการจงั หวัด ผอู้ ำนวยการกรงุ เทพมหานคร
(ผู้ว่าราชการจังหวดั ) (ผูว้ า่ ราชการกรงุ เทพมหานคร)
รองผอู้ ำนวยการจงั หวัด รองผูอ้ ำนวยการกรงุ เทพมหานคร
(นายกองค์การบริหารส่วนจงั หวัด)
(ปลัดกรุงเทพมหานคร)

กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั อำเภอ (กอปภ.อ.) กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยสำนกั งานเขต (กอปภ.สนข.)

ผอู้ ำนวยการอำเภอ ผูช้ ว่ ยผอู้ ำนวยการกรุงเทพมหานคร
(นายอำเภอ) (ผ้อู ำนวยการเขต)

กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั
เมอื งพัทยา (กอปภ.เมืองพทั ยา) เทศบาล (กอปภ.ทน./ทม./ทต.) องค์การบริหารสว่ นตำบล (กอปภ.อบต.)

ผอู้ ำนวยการทอ้ งถน่ิ ผอู้ ำนวยการท้องถน่ิ ผอู้ ำนวยการทอ้ งถ่นิ
(นายกเมอื งพทั ยา) (นายกเทศมนตร)ี (นายกองค์การบริหารสว่ นตำบล)
ผชู้ ่วยผ้อู ำนวยการทอ้ งถ่นิ ผู้ชว่ ยผู้อำนวยการท้องถ่ิน
(ปลดั เมืองพัทยา) (ปลัดเทศบาล) ผู้ช่วยผ้อู ำนวยการท้องถ่นิ
(ปลดั องคก์ ารบรหิ ารส่วนตำบล)

แผนภาพท่ี 3-2 กลไกการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภยั

42

3.3 บทบาท หนา้ ท่ี และแนวทางปฏบิ ตั ริ ว่ มกบั หน่วยงานทีเ่ กยี่ วข้อง

3.3.1 บทบาท หนา้ ท่ี
ให้หน่วยงานท่ีอยู่ภายใต้สังกัดกระทรวงและหน่วยงานหลักท่ีเกี่ยวข้องมีบทบาทหน้าที่ในการจัดการ

ความเส่ยี งจากสาธารณภยั รว่ มกัน ดังนี้

หนว่ ยงาน บทบาทหนา้ ท่ี
(1) สำนกั นายกรฐั มนตรี
(1.1) จดั สรรงบประมาณเพอ่ื ดำเนินการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัย (สำนักงบประมาณ)
(1.2) สนับสนนุ ดา้ นการขา่ วกรองและให้คำแนะนำด้านการรกั ษาความปลอดภัยฝา่ ยพลเรือน
ในการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย (สำนกั ขา่ วกรองแหง่ ชาติ)
(1.3) บริหารจัดการด้านข้อมูลข่าวสารและประชาสัมพันธ์ในภาวะปกติและภาวะวิกฤต
(กรมประชาสมั พันธ์)
(1.4) จัดระบบการรับบริจาคเพ่ือให้การช่วยเหลือผู้ประสบภัย (สำนักงานปลัดสำนัก
นายกรัฐมนตรี)
(1.5) สำรวจศึกษาและวิเคราะห์สภาวะเศรษฐกิจและสังคมเพื่อใช้ในการวางแผน
พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และการเสนอแนะนโยบายมาตรการทางเศรษฐกิจ
และสังคมในการพัฒนาประเทศ (สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาต)ิ
(1.6) วิเคราะห์ ประเมินแผนงานและโครงการพัฒนาของส่วนราชการและรัฐวิสาหกิจ
ให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ เป้าหมาย และแนวทางการพัฒนาของแผนพัฒนา
เศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ (สำนักงานสภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาต)ิ
(1.7) ติดตามและประเมนิ ผลแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแห่งชาติ รวมทั้งแผนงาน
โครงการพัฒนาของส่วนราชการและรัฐวิสาหกิจ (สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ
และสงั คมแหง่ ชาต)ิ
(1.8) ประสานการพัฒนาเพ่ือให้เกิดมีการแปลงแผนพัฒนาฯ ไปสู่การปฏิบัติ (สำนักงาน
สภาพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาต)ิ
(1.9) เสนอแนะนโยบายและจัดทำแผนแม่บท รวมท้ังกำหนดมาตรการเกย่ี วกับการบรหิ าร
ทรัพยากรน้ำของประเทศ การจัดทำผังน้ำ การบูรณาการเชื่อมโยงข้อมูลสารสนเทศ
ทรัพยากรน้ำ การให้ความเห็นชอบแผนปฏิบัติการ แผนงาน โครงการ งบประมาณ
การบริหารทรัพยากรน้ำแบบบูรณาการ รวมทั้งการกำกับดูแลและบริหารจัดการระบบ
สารสนเทศทรัพยากรน้ำท้ังในภาวะปกติ และภาวะวิกฤต ตลอดจนการเสนอความเห็น
เก่ยี วกับการจัดตงั้ ศนู ยบ์ ญั ชาการเฉพาะกิจ (สำนกั งานทรพั ยากรน้ำแหง่ ชาติ)
(1.10) วิเคราะห์สถานการณ์ท่ีมีความเสี่ยงสูงและนำไปสู่วิกฤตการณ์ระดับชาติ
ซึ่งเป็นการกระทำจากมนุษย์และจากภัยธรรมชาติ ภัยคุกคามด้านการทหาร และ
สถานการณท์ ่มี ีผลกระทบตอ่ การป้องกันประเทศ (สำนกั งานสภาความม่นั คงแห่งชาต)ิ
(1.11) เสนอแนะ จัดทำนโยบาย และพัฒนายุทธศาสตร์ความมั่นคงแห่งชาติเกี่ยวกับ
การเตรียมพร้อมแห่งชาติ ยุทธศาสตร์การป้องกันประเทศ และแผนบริหารวิกฤตการณ์
ตลอดจนเสนอแนะและพัฒนาแนวทางมาตรการ อำนวยการและประสานการปฏิบัติตาม
นโยบายกบั หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพ่อื ให้ครอบคลมุ ในการเตรียมพร้อมด้านทรัพยากร
การปอ้ งกัน การแก้ไข การฟ้นื ฟู (สำนกั งานสภาความมนั่ คงแหง่ ชาต)ิ
(1.12) เสริมสร้างความร่วมมือและเครือข่ายการบริหารเหตุการณ์ในภาวะวิกฤตกับ
หน่วยงานและองคก์ รในภาควชิ าการ ทงั้ ภายในและภายนอกประเทศ (สำนักงานสภา
ความมั่นคงแหง่ ชาติ)

43

(2) กระทรวงกลาโหม (1.13) ประสานงาน และเสริมการปฏิบัติของหน่วยงานของรัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม
(3) กระทรวงการคลัง หน่วยทหารในพื้นที่ และกลุ่มมวลชนในเครือข่ายของกองอำนวยการรักษาความม่ันคง
ภายในราชอาณาจักรท่ีเก่ียวข้องในการดำเนินการตามแผนและแนวทางในการปฏิบัติงาน
(4) กระทรวงการต่างประเทศ เพื่อป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (กองอำนวยการรักษาความม่ันคงภายใน
ราชอาณาจักร)
(1.14) ติดตาม ตรวจสอบ ประสานงานและประเมินแนวโน้มของสถานการณ์ที่อาจ
ก่อใหเ้ กดิ สาธารณภัย (กองอำนวยการรกั ษาความมัน่ คงภายในราชอาณาจักร)
(1.15) ประสานงานและสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานของรัฐ รวมท้ังเฝ้าระวัง
ติดตาม ตรวจสอบ ประเมินแนวโน้มของสถานการณ์ที่อาจก่อให้เกิดสาธารณภัย และ
เตรียมการป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์หรือสถานการณ์ใดๆ ท่ีกระทบหรืออาจส่งผล
กระทบใหเ้ กดิ สาธารณภยั (ศนู ย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาตทิ างทะเล)
(1.16) จัดทำมาตรฐาน แนวทาง มาตรการ หลักเกณฑ์ และวิธีการทางเทคโนโลยี
ดจิ ิทลั และกระบวนการดำเนินงานเพอ่ื ให้สามารถเชอ่ื มโยงขอ้ มูลและระบบการทำงาน
ระหว่างกันของหน่วยงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีความสอดคล้องกัน (สำนักงาน
พฒั นารฐั บาลดจิ ิทัล (องคก์ ารมหาชน))
(1.17) ส่งเสริมและสนับสนุนการบูรณาการและแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างหน่วยงาน
ของรฐั การเปิดเผยข้อมูลภาครัฐผ่านเทคโนโลยีดิจิทัล และเป็นศูนย์กลางการแลกเปลี่ยน
ทะเบียนข้อมูลดิจิทัลภาครัฐเพ่ืออำนวยความสะดวกในการให้ บริการป ระชาชน
และในการดำเนนิ งานของหนว่ ยงานภาครฐั (สำนักงานพฒั นารัฐบาลดจิ ทิ ลั (องค์การมหาชน))
(1.18) ส่งเสริมและสนับสนุนให้หน่วยงานของรัฐให้บริการดิจิทัลแก่ผู้เก่ียวข้อง
(สำนักงานพฒั นารฐั บาลดิจทิ ลั (องค์การมหาชน))

(2.1) สนับสนุนภารกิจของรัฐในการป้องกันและแก้ไขปัญหาจากภัยพิบัติตามมาตรา 8 (3)
แหง่ พระราชบญั ญตั ิจัดระเบยี บราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551
(2.2) แจ้งเตือนกองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ กองอำนวยการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยทุกระดับ และหน่วยงานพลเรือนในพ้ืนท่ีเส่ียงภัย
กรณีคาดว่าจะเกิดภยั จากการสรู้ บหรอื ภัยทางอากาศหรอื การกอ่ วินาศกรรม

(3.1) กำหนดมาตรการด้านศุลกากร (ในการนำเข้าและส่งออก) เพื่อใช้สนับสนุน
การปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั (กรมศลุ กากร)
(3.2) กำหนดระเบยี บขอ้ บงั คับเก่ียวกบั ระเบียบเงนิ ทดรองราชการ (กรมบญั ชกี ลาง)
(3.3) เสนอแนะออกนโยบาย แผนมาตรการเกี่ยวกับการเงินการคลัง นโยบายภาษี
อากร และสนับสนุน ส่งเสริม เผยแพร่ข้อมูล สร้างความรู้ความเข้าใจ ความน่าเช่ือถือ
ทางด้านเศรษฐกิจ และการคลังของประเทศ รวมทั้ง ติดต่อประสานงานกับหน่วยงาน
ทเี่ ก่ียวข้องและสนับสนุนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย และช่วยเหลือผู้ประสบ
สาธารณภัย (สำนกั งานเศรษฐกจิ การคลัง)
(3.4) เสนอแนะ และใช้นโยบายทางภาษี เพื่อเป็นกลไกในการสนับสนุนการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัย (กรมสรรพสามติ และกรมสรรพากร)

(4.1) ประสานงานและรว่ มมอื กับหน่วยงานราชการไทย รวมถึงคณะผ้แู ทนทางการทูต

44

(5) กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา และองค์การระหว่างประเทศในประเทศไทย ในการให้การบรรเทาทกุ ขแ์ ละชว่ ยเหลือ
ผปู้ ระสบภยั ชาวต่างประเทศ
(6) กระทรวงการพัฒนาสงั คม (4.2) ประสานงาน ร่วมมือ และอำนวยความสะดวกหน่วยงานต่างประเทศและ
และความมน่ั คงของมนษุ ย์ องค์การระหว่างประเทศ ในการรับความช่วยเหลือจากต่างประเทศเพื่อจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัย
(4.3) ประสานงาน และร่วมมือกบั หนว่ ยงานต่างประเทศและองคก์ ารระหว่างประเทศ
ในด้านการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย (Disaster Risk Management)
ต้ังแต่การลดความเส่ียงจากสาธารณภัย (Disaster Risk Reduction: DRR) การป้องกัน
และเตรยี มพร้อมรับมือสาธารณภยั (Prevention and Preparedness) การจดั การใน
ภาวะฉุกเฉิน (Emergency Response) การฟื้นฟูและสร้างใหม่ให้ดีกว่าเดิม (Recovery
and Build Back Better) และการประเมินความต้องการหลังเกิดสาธารณภัย (Post
Disaster Needs Assessment: PDNA)
(4.4) ชี้แจงและประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสารเก่ียวกับบทบาทของประเทศไทย
ในการให้และรับความช่วยเหลือ และการบริหารจัดการสาธารณภัย ท้งั ในด้านการลด
ความเสยี่ งจากสาธารณภยั การป้องกนั และเตรียมพรอ้ มรบั มอื สาธารณภยั การจัดการ
ในภาวะฉุกเฉิน การฟ้ืนฟูและสร้างใหม่ให้ดีกว่าเดิม และการประเมินความต้องการ
หลังเกิดสาธารณภัยต่อสื่อมวลชนต่างชาติผ่านช่องทางประชาสัมพันธ์และการสื่อสาร
ต่าง ๆ ของกระทรวงการต่างประเทศ และต่อหน่วยงานต่างประเทศ รวมท้ังองค์การ
ระหวา่ งประเทศ
(5.1) ส่งเสรมิ สนับสนุน และให้ความร่วมมอื การดำเนินการเผยแพร่ความรดู้ ้านการเตรยี ม
ความพร้อมและการช่วยเหลือนักท่องเที่ยวในกรณีเกิดสาธารณภัยแก่นักท่องเที่ยว
และผู้ประกอบการอุตสาหกรรมท่องเที่ยว (กองมาตรฐานและกำกับความปลอดภัย
นักท่องเที่ยว สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา และกองบัญชาการ
ตำรวจทอ่ งเทีย่ ว)
(5.2) กำหนดมาตรการสำหรับความปลอดภัยทางการท่องเท่ียว (กองมาตรฐานและกำกับ
ความปลอดภัยนักท่องเท่ียว สำนักงานปลัดกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาและกรมการ
ทอ่ งเทยี่ ว)
(5.3) ช่วยเหลือเยียวยานักท่องเท่ียวชาวต่างชาติที่ได้รับผลกระทบจากสาธารณภัย
(กองมาตรฐานและกำกับความปลอดภัยนักท่องเท่ียว สำนักงานปลัดกระทรวง
การทอ่ งเท่ียวและกฬี า)

(6.1) เสริมสร้างเครือข่ายด้านการพัฒนาสังคมและสวัสดิการสังคมให้เป็นกลไกเสริม
ในการทำงานปอ้ งกันสาธารณภัยในระดับชุมชนรากฐาน
(6.2) สนบั สนุนด้านการสงั คมสงเคราะหแ์ กผ่ ปู้ ระสบภัย และดแู ลช่วยเหลือเด็กกำพร้า
คนพกิ ารและผู้สงู อายุในพื้นทป่ี ระสบภัย
(6.3) วางแผนและฟนื้ ฟูดา้ นสงั คมและจติ ใจใหแ้ กผ่ ้ปู ระสบภยั และผู้ประสบปัญหาทางสังคม
(6.4) สนบั สนนุ กิจกรรมด้านสงั คมสงเคราะห์ เพอื่ ฟื้นฟูภายในศนู ย์พักพิงช่ัวคราว
(6.5) รบั ผิดชอบในการเตรยี มการและบริหารจดั การศนู ยพ์ กั พิงชัว่ คราว

45

(7) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (7.1) จัดเก็บข้อมูล การประเมินความเสี่ยง (ประเมินความล่อแหลม ความเปราะบาง)
การวิเคราะห์ผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม การจัดทำแผนท่ี
ความเสี่ยงภัยที่เก่ียวข้องด้านการเกษตร การทบทวนปรับปรุงข้อมูลให้เป็นปัจจุบัน
การสื่อสารความเส่ียง และผลกระทบท่ีได้รับ เพ่ือให้หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องมีบทบาทร่วม
ตลอดจนประชาชน เกษตรกร และองค์กรเกษตรกร ได้ตระหนักและเตรียมพร้อม
เพอื่ นำไปสู่การพัฒนาศกั ยภาพในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัย
(7.2) บูรณาการประสานสอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
ด้านการเกษตรระดับชาติ จงั หวัด อำเภอ ชุมชน เพ่ือลดความเสี่ยงและบริหารจดั การ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย ซึ่งมีความสอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
แหง่ ชาติ
(7.3) จัดสรรงบประมาณและทรัพยากรเพ่ือลดความเส่ียงจากสาธารณภัย สรา้ งความพร้อม
รบั มอื และฟน้ื กลับไดเ้ ร็วเมอ่ื เกดิ สาธารณภัย ตลอดจนการจัดสรรทรัพยากร เพื่อการปฏิบัติ
ตามแผนงาน นโยบาย กฎหมาย ระเบียบที่เกยี่ วข้อง ด้านการลดความเส่ยี งและการจัดการ
สาธารณภัย ท้ังที่ใช้โครงสร้าง อาทิ การก่อสร้าง บำรุงรักษาแหล่งน้ำผิวดินในเขต
ชลประทานและนอกเขตชลประทาน การปฏิบัติการฝนหลวง และที่ไม่ใช้โครงสร้าง อาทิ
การวางแผนการบริหารจัดการน้ำในระบบชลประทาน การวางแผนการเพาะปลูกพืช
การจัดทำทะเบียนเกษตรกร (ด้านพืช ด้านประมง และด้านปศุสัตว์) การจัดให้มีระบบการ
เกบ็ ข้อมูล ประเมนิ การประชาสมั พันธ์ และการแจ้งเตือน
(7.4) จัดทำแผนเผชิญเหตุ การซ้อมแผนเผชิญเหตุ การบริหารจัดการสถานการณ์
การระดมสรรพกำลงั การจัดสรรทรพั ยากร การรายงานเหตกุ ารณ์
(7.5) จัดสรรทรัพยากร เพ่อื การระงับยับยัง้ ความเสยี หายทีเ่ กิดจากสาธารณภยั
(7.6) ประเมินความเสียหายทางด้านเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
รวมทง้ั โครงสรา้ งพืน้ ฐานทเ่ี ก่ยี วข้อง
(7.7) สำรวจ ตรวจสอบความเสียหาย และช่วยเหลือตามกฎหมาย นโยบาย แผนงาน
ระเบียบทีเ่ กีย่ วขอ้ ง
(7.8) จัดสรรทรัพยากร เพ่ือการซ่อมสร้างและการฟ้ืนคืนสภาพท่ีดีกว่าเดิม โดยปรับปรุง
ฟื้นฟูพ้ืนที่เกษตรกรรม และพื้นท่ีชลประทานท่ีได้รับความเสียหายจากสาธารณภัย
เพื่อให้เกษตรกรสามารถประกอบอาชีพได้
(7.9) วางแผนและมาตรการในการป้องกนั และแกไ้ ขปญั หาสาธารณภัยดา้ นการเกษตร
(7.10) พัฒนาพ้ืนที่เกษตรกรรมและพน้ื ทชี่ ลประทานเพ่ือลดความเสยี่ งจากสาธารณภัย
(7.11) ตดิ ตามสถานการณภ์ ัยและแจ้งเกษตรกรเพือ่ เตรียมพรอ้ มรับสถานการณ์
(7.12) ปฏิบัติการฝนหลวงและบริหารจัดการน้ำเพ่ือป้องกันและแก้ไขปัญหาอุทกภัย
และภยั แล้ง
(7.13) กำหนดแนวทางป้องกันและให้ความช่วยเหลือสัตว์เล้ียง สัตว์เศรษฐกิจ
และสตั วง์ าน ไม่ใหไ้ ดร้ บั ผลกระทบจากสาธารณภัย
(7.14) พัฒนาแหล่งน้ำตามศักยภาพของลุ่มน้ำให้เพียงพอ เพ่ือสนับสนุนการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัย รวมท้ังดำเนนิ การป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั ทางนำ้
(7.15) ประสานงานหน่วยงานของรัฐท่ีเก่ียวข้องกับการรวบรวมข้อมูล สภาพภูมิอากาศ
สภาพน้ำในลุ่มน้ำและเขือ่ นหรือท่ีกกั เก็บน้ำ

46

(8) กระทรวงคมนาคม (8.1) จัดทำแผนสนับสนุนการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉินด้านคมนาคมให้สอดคล้องกับ
แผนการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยแหง่ ชาติ
(9) กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติ (8.2) ปรับปรุงเส้นทางและโครงข่ายคมนาคม สนับสนุนภารกิจการส่งกำลังบำรุง
แ ล ะ ส่ิ ง แ ว ด ล้ อ ม พร้อมท้ังแกไ้ ขเสน้ ทางเพื่อปอ้ งกันและลดผลกระทบจากสาธารณภยั
(8.3) จัดให้มีเส้นทางสำรอง เส้นทางเล่ียง หรือทำทางชั่วคราว รวมท้ังซ่อมหรือ
ดัดแปลงแก้ไขสิ่งอำนวยความสะดวกในระบบคมนาคม เพ่ือสนับสนุนการปฏิบัติงาน
ของกองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ และกองอำนวยการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั ในพื้นที่
(8.4) สนับสนนุ การอพยพเคล่อื นย้ายประชาชนออกจากพื้นท่ีประสบภัย หรือเสี่ยงต่อ
การเกิดสาธารณภัย เพ่ือให้ประชาชนมีความปลอดภยั
(8.5) สนับสนุนข้อมูลเส้นทางสัญจร เส้นทางเล่ียงพ้ืนท่ีเส่ียงภัย และพื้นที่ประสบภัย
สำหรับประชาชน
(8.6) บูรณะ ฟืน้ ฟู เส้นทางคมนาคมท่ีไดร้ ับความเสียหายใหส้ ามารถใชง้ านได้โดยเรว็
(8.7) จัดทำระบบฐานข้อมูลทรัพยากรเพ่ือการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
ดา้ นคมนาคม
(8.8) ให้การสนบั สนนุ งานดา้ นการจราจรในเสน้ ทางรับผิดชอบทีป่ ระสบภยั
(8.9) ประสานงานและรับแจ้งเหตุสาธารณภัย ภัยด้านความม่ันคง และสถานการณ์
ฉุกเฉินระหว่างหน่วยงานในสังกัดกระทรวงคมนาคม หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
และภาคประชาสังคม

(9.1) ประเมินสถานการณ์ที่เก่ียวข้อง โดยวิเคราะห์สภาพอากาศ สิ่งปกคลุมดิน
ปริมาณน้ำฝน สถานการณน์ ำ้ การใช้ประโยชน์ท่ีดนิ รวมทั้งข้อมลู พ้นื ทเ่ี ส่ียงภัยที่เกดิ จาก
ธรรมชาตแิ ละพ้นื ท่ีที่เกดิ ภัยในอดีต เฝ้าระวงั ตดิ ตามสถานการณ์ แจง้ เตือนประชาชน
และอาสาสมัคร รวมท้ังสนับสนุนขอ้ มลู และประสานการใหค้ วามช่วยเหลือประชาชน
ตามภารกิจท่เี กีย่ วข้อง
(9.2) ประสานงานร่วมกับหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องในการติดตาม ตรวจสอบ วิเคราะห์
และประเมินผลกระทบจากธรณี พิบั ติภัยประเภทต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อ
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เช่น ดินถล่ม แผ่นดินไหว สึนามิ หลุมยุบ
การกดั เซาะชายฝั่ง รวมท้งั การชว่ ยเหลอื สตั วท์ ไี่ ด้รับผลกระทบจากสาธารณภยั เป็นต้น
(9.3) ปรับปรุง ฟ้ืนฟูพัฒนาแหล่งทรัพยากรธรรมชาติ สภาพแวดล้อมเขตอุทยาน
ทไ่ี ดร้ ับผลกระทบจากสาธารณภัยให้กลับสูส่ ภาพเดิมและไมเ่ ส่ยี งต่อการเกิดภัย
(9.4) ศึกษา วิจัย พัฒนานวัตกรรมเพื่อการแจ้งเตือนภัยพิบัติในพื้นท่ีเส่ียง รวมท้ัง
เส น อ แ น ะ แ น ว ท า งใน ก า ร ป้ อ งกั น แ ล ะ ล ด ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ส า ธ า ร ณ ภั ย อ ย่ า งมี
ประสิทธภิ าพ
(9.5) พฒั นาระบบแจง้ เตอื นภยั ลว่ งหน้า สำหรบั พืน้ ทีเ่ สย่ี งภยั เพ่อื เปน็ ข้อมลู ในการเฝา้ ระวัง
เตือนภัยสถานการณ์ รวมทั้งช่องทางการสื่อสารเครือข่าย ด้านการแจ้งเตือนภัยอย่าง
รวดเร็ว ทว่ั ถงึ และครอบคลุมในทกุ พ้นื ท่ี
(9.6) เสรมิ สร้างศักยภาพเจ้าหนา้ ท่ีใหม้ ีความเช่ียวชาญในการปฏิบัติงานเฝ้าระวงั เตือนภัย
การวิเคราะห์เพ่ือประเมินสถานการณ์ โดยใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมมาสนับสนุน
การดำเนินงานเพือ่ ใหเ้ กดิ ความแมน่ ยำ

47

(10) กระทรวงดิจทิ ลั เพอื่ เศรษฐกิจ (9.7) วางแผน ปรับปรุง และพัฒนาแหล่งทรัพยากรธรรมชาติและสภาพแวดล้อม
และสงั คม
เพือ่ ลดความเส่ยี งจากสาธารณภยั
(11) กระทรวงพลงั งาน
(9.8) ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินมลพิษและผลกระทบส่ิงแวดล้อมจากการเกิด

สาธารณภัย รวมท้ังเสนอแนะแนวทางการฟื้นฟูและรักษาส่ิงแวดล้อม ให้มีความสมดุล

เหมาะสมต่อการดำรงชวี ติ ของประชาชนและสิ่งมีชวี ิต

(9.9) ควบคมุ และปอ้ งกันสัตวป์ ่าและสัตว์อพยพทไี่ ด้รับผลกระทบจากสาธารณภยั

(9.10) ดำเนินการร่วมกับหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องในการคาดการณ์การเปล่ียนแปลง

สภาพภูมิอากาศและประเมินความเสี่ยงและผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพ

ภมู อิ ากาศของประเทศ

(10.1) ดำเนินการให้มีระบบส่ือสารและโทรคมนาคมทั้งระบบสื่อสารหลัก

ระบบส่ือสารรอง ระบบส่ือสารสำรอง ตลอดจนให้บริการฐานข้อมูลด้านการสื่อสาร

ให้สามารถใช้การได้ในทุกสถานการณ์ (สำนกั งานปลัดกระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม

บรษิ ทั โทรคมนาคมแหง่ ชาติ จำกัด (มหาชน))

(10.2) สนับสนุนข้อมูลสภาวะและการพยากรณ์อากาศและแจ้งเตือนภัย ร่วมมือ

ประสานงาน แลกเปล่ียน และให้ความรู้ด้านอุตุนิยมวิทยาและแผ่นดินไหวกับ

ประชาชน และหน่วยงานอ่ืนท่ีเกี่ยวข้องท้ังในประเทศและต่างประเทศ รวมท้ังจัดทำ

สถิติเพ่ือการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (กรมอุตุนิยมวิทยา และสำนักงานสถิติ

แหง่ ชาต)ิ

(10.3) สนับสนุนอุปกรณ์ เคร่ืองมือ เครื่องใช้ในการส่ือสาร การจัดช่องการสื่อสารสำรอง

เพ่ือใช้ในภาวะฉุกเฉิน และสนับสนุนกำลังคน ในการบริการติดต่อสื่อสารได้ตลอด

ระยะเวลาระหว่างพ้ืนที่เกิดภัยและพื้นที่ภายนอก เพ่ือให้การช่วยเหลือได้อย่างรวดเร็ว

(บริษทั โทรคมนาคมแหง่ ชาติ จำกดั (มหาชน))

(10.4) ฟ้ืนฟูระบบส่ือสารเพ่ือให้สามารถติดต่อสอ่ื สารได้ (บริษัท ไปรษณีย์ไทย จำกัด

(มหาชน) บรษิ ทั โทรคมนาคมแห่งชาติ จำกัด (มหาชน))
(11.1) บริหารจัดการด้านก๊าซธรรมชาติในสภาวะฉุกเฉินด้านพลังงาน (กรมเชื้อเพลิง
ธรรมชาติ และบริษัท ปตท. จำกดั (มหาชน))
(11.2) บริหารจัดการด้านน้ำมันเชื้อเพลิงในสภาวะฉุกเฉินด้านพลังงาน (กรมธุรกิจ
พลังงาน)
(11.3) บริหารจัดการอนุรักษ์และประหยัดพลังงานในสภาวะฉุกเฉินด้านพลังงาน
(สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน และกรมพัฒนาพลังงานทดแทน
และอนรุ ักษ์พลงั งาน)
(11.4) บริหารจัดการด้านไฟฟ้าในสภาวะฉุกเฉินด้านพลังงาน (สำนักงาน
คณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน สำนักนโยบายและแผนพลังงาน และการไฟฟ้า
ฝ่ายผลติ แห่งประเทศไทย)
(11.5) บริหารจัดการแผนรองรับในสภาวะฉุกเฉินด้านพลงั งานในภาพรวม (สำนักงาน
ปลัดกระทรวงพลังงาน)
(11.6) จัดทำฐานข้อมูลแหล่งพลังงานเพ่ือใช้สนับสนุนการปฏิบัติงานของ
กองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ และกองอำนวยการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัยในพ้ืนท่ี (สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน
กรมเชื้อเพลงิ ธรรมชาติ และกรมธรุ กิจพลังงาน)

48

(12) กระทรวงพาณชิ ย์ (11.7) จัดหาทรัพยากรด้านพลังงาน ให้เพียงพอต่อความต้องการใช้ในการป้องกัน
(13) กระทรวงมหาดไทย และบรรเทาสาธารณภัย (กรมธุรกิจพลังงาน การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
และบรษิ ทั ปตท. จำกัด (มหาชน))
49 (11.8) สนับสนุนผู้เช่ียวชาญด้านพลังงานเพ่ือการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
(กรมเชื้อเพลิงธรรมชาติ กรมธุรกิจพลังงาน การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย
และบรษิ ัท ปตท. จำกัด (มหาชน))

(12.1) จัดทำทะเบยี นฐานขอ้ มูลผผู้ ลติ /ผนู้ ำเขา้ สนิ คา้ อุปโภคบรโิ ภคทจ่ี ำเป็นต่อการครองชพี

(กรมการคา้ ภายใน)

(12.2) สนับสนุนการบรรเทาสาธารณภัย โดยประสานผู้ผลิต/ผู้นำเข้าสินค้าที่จำเป็นต่อ

การครองชพี (กรมการคา้ ภายใน)

(12.3) จัดระบบการปันส่วนและกำหนดมาตรการควบคุมราคาสินค้าและบริการขณะ

เกดิ ภยั (กรมการค้าภายใน)

(12.4) กำหนดมาตรการกำกับดูแลราคาสนิ ค้าและปรมิ าณสนิ ค้า เพอ่ื การจดั หาสินค้า

ที่จำเปน็ ในขณะเกิดสาธารณภัยและปอ้ งปรามการฉวยโอกาสกกั ตนุ สนิ ค้าหรือขึ้นราคา

สนิ ค้าซ้ำเติมผบู้ รโิ ภค โดยมีการกำกับดแู ลทั้งตน้ ทางและปลายทาง (กรมการค้าภายใน)

(12.5) ติดตามสถานการณ์ราคาพืชผลการเกษตรในพ้ืนที่ประสบสาธารณภัยและ

กำหนดมาตรการแก้ไขปญั หาเพือ่ ชว่ ยเหลอื เกษตรกร (กรมการค้าภายใน)

(12.6) ประสานผู้ผลิต/ผู้นำเข้า เพื่อส่งสินค้าเข้าแต่ละพื้นท่ีให้เพียงพอกับความต้องการ

โดยเฉพาะพืน้ ท่ปี ระสบสาธารณภัย และให้จำหนา่ ยในราคาปกติ (กรมการค้าภายใน)

(13.1) ส่ังการ และประสานให้จังหวัด อำเภอ และองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ดำเนินการ
เกี่ยวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตพ้ืนท่ีที่รับผิดชอบ เพ่ือการลดความเสี่ยง
จากสาธารณภยั
(13.2) ดำเนินการตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร กฎหมายว่าด้วยการขุดดิน
และถมดนิ กฎหมายว่าดว้ ยการควบคุมกิจการการค้าอันกระทบถงึ ความปลอดภยั หรือ
ความผาสกุ แหง่ สาธารณชนและกฎหมายอ่นื ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง
(13.3) ดำเนินการตามมาตรการด้านผงั เมืองเพอ่ื การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
(13.4) ประกาศเขตพนื้ ท่ปี ระสบสาธารณภัยเพ่อื สามารถชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบภัยไดต้ าม
กฎหมายและระเบยี บท่เี กยี่ วข้อง
(13.5) อำนวยการและประสานการปฏิบัติการจัดการสาธารณภัยและให้ความช่วยเหลือ
ผู้ประสบภัย ฟื้นฟูและบูรณะสภาพพื้นที่ประสบสาธารณภัย ในกรณีท่ีเกิดสาธารณภัย
ขนาดใหญ่ท่ีมผี ลกระทบรนุ แรงกว้างขวาง
(13.6) ส่งเสริมและรักษาความมั่นคงภายใน ความสงบเรียบร้อย และให้มีบริการ
ประชาชนในพน้ื ทอ่ี ย่างมีประสทิ ธภิ าพ
(13.7) ให้ความช่วยเหลอื ผ้ปู ระสบภัยตามระเบียบกระทรวงการคลังวา่ ดว้ ยเงนิ ทดรอง
ราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน (เขตพ้ืนที่จังหวัดประกาศโดยผู้ว่า
ราชการจังหวัดและเขตพื้นท่ีกรุงเทพมหานครประกาศโดยอธิบดีกรมป้องกันและ
บรรเทาสาธารณภยั )
(13.8) พัฒนาระบบ รูปแบบ และวิธีการเก่ยี วกับการบริหารงานท่ีดนิ เพื่อสนับสนนุ งานด้าน
การปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย
(13.9) ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ และการมีส่วนร่วมของประชาชน ส่งเสริมและ
พัฒนาเศรษฐกจิ ชมุ ชนฐานรากให้มคี วามม่นั คงและมีเสถยี รภาพ

(13.10) สนับสนุนให้มีการจัดทำและใช้ประโยชน์จากข้อมูลสารสนเทศ ศึกษา

วิเคราะห์ วิจัย จัดทำยุทธศาสตร์ชุมชน ตลอดจนการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร

ทเ่ี กย่ี วขอ้ งในการพัฒนาชุมชน เพือ่ ใหเ้ ปน็ ชุมชนเข้มแข็งอยา่ งย่งั ยนื

(13.11) สนบั สนุนการบริหารจดั การศนู ย์พกั พงิ ชว่ั คราว

(13.12) สนับสนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

ในพ้นื ที่

(13.13) สนับสนุน ส่งเสริม และประสานงานกับองค์การสาธารณกุศลในการป้องกันและ

บรรเทาสาธารณภัย

(13.14) ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกประเภทในฐานะหน่วยงานปฏิบัติการในพื้นที่

กำหนดให้มีมาตรการการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย การพัฒนาการจัดการในภาวะ

ฉกุ เฉนิ รวมถึงการฟ้นื ฟอู ยา่ งย่งั ยนื

(14) กรมป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั ทำหน้าท่ีเป็นหน่วยงานกลางของรัฐในการดำเนินการเกี่ยวกับการป้องกันและบรรเทา

สาธารณภัยของประเทศ ตามมาตรา 11 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทา

สาธารณภัย พ.ศ. 2550 โดยมหี น้าทด่ี งั น้ี

(14.1) จัดทำแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติเสนอคณะกรรมการ

ป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติ เพอื่ ขออนุมัตติ อ่ คณะรฐั มนตรี

(14.2) จัดให้มีการศึกษาวิจัยเพ่ือหามาตรการในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยให้มี

ประสิทธิภาพ

(14.3) ปฏิบัติการ ประสานการปฏิบัติ ให้การสนับสนุน และช่วยเหลือหน่วยงานของรัฐ

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และหน่วยงานภาคเอกชนในการป้องกันและบรรเทา

สาธารณภยั

(14.4) ใหก้ ารสงเคราะหเ์ บอ้ื งตน้ แกผ่ ปู้ ระสบภยั ผไู้ ด้รบั ภยนั ตราย หรอื ผู้ได้รบั ความเสียหาย

จากสาธารณภยั

(14.5) แนะนำ ให้คำปรึกษา และอบรมเก่ียวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแก่

หนว่ ยงานของรฐั องคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น และหน่วยงานภาคเอกชน

(14.6) ติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการดำเนินการตามแผนการป้องกัน

และบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดบั

(15) กระทรวงยุตธิ รรม (15.1) ให้คำแนะนำ ช่วยเหลือ และให้ความรู้แก่ประชาชนทางกฎหมายที่เก่ียวกับ

การเรียกร้องสิทธิและการคุ้มครองสิทธิตามกฎหมาย (กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ

และสำนกั งานปลัดกระทรวงยุติธรรม (สำนกั งานยตุ ิธรรมจังหวดั ))

(15.2) สนับสนุนผู้เชี่ยวชาญด้านนิติวิทยาศาสตร์เมื่อได้รับการร้องขอ (สถาบันนิติ

วิทยาศาสตร์)

(15.3) สนับสนุนกำลังแรงงานในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (กรมคุมประพฤติ

และกรมราชทณั ฑ)์

(15.4) สนับสนุนฐานข้อมูลและระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ศูนย์แลกเปล่ียนข้อมูล

กระทรวงยุตธิ รรม DXC ดว้ ย Big Data เม่ือได้รบั การร้องขอ (สำนกั งานกิจการยตุ ิธรรม)

(15.5) สนับสนุนฐานข้อมูลคนหาย คนนิรนาม และศพนิรนาม ตามแผนแม่บทการติดตาม

คนหาย คนนิรนาม และศพนริ นาม พ.ศ. 2562 - 2565 (สถาบันนติ ิวทิ ยาศาสตร์)

50

(16) กระทรวงแรงงาน (16.1) ให้การศึกษา อบรม และฝึกฝนแรงงานในสถานประกอบการ รวมทั้งบุคลากรด้าน
ความปลอดภยั ที่เก่ียวข้องให้สามารถปฏิบตั ิตามมาตรฐานความปลอดภัยในการทำงาน
(17) กระทรวงวฒั นธรรม และสามารถบริหารจัดการความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการของตนเอง
(กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน และกรมสวสั ดกิ ารและคมุ้ ครองแรงงาน)
(18) กระทรวงการอดุ มศกึ ษา (16.2) ตรวจสอบข้อมูลแรงงานท่ีได้รับผลกระทบจากสาธารณภัย เพ่ือให้การช่วยเหลือด้าน
วทิ ยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม คุ้มครองและเรียกร้องสิทธิท่ีพึงได้ตามกฎหมายแรงงาน (กรมสวัสดิการและคุ้มครอง
แรงงาน และสำนกั งานประกนั สงั คม)
(16.3) ฝึกอาชีพและจัดหางานให้ผู้ประสบภัย (กรมพฒั นาฝีมือแรงงาน กรมการจัดหางาน
และสำนักงานปลดั กระทรวงแรงงาน)
(16.4) จัดหน่วยใหบ้ ริการดา้ นประกันสังคมแก่แรงงานในระบบ แรงงานนอกระบบ รวมถึง
ผู้มีสิทธิท่ีประสบภัย เพ่ือให้ได้รับสิทธิประโยชน์ท่ีครบถ้วนและรวดเร็ว (สำนักงาน
ประกันสงั คม)
(16.5) จัดเตรียม จัดหาแรงงานที่มีความรู้ทางเทคนิค เพื่อประโยชน์ในการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภยั
(16.6) สำรวจ จัดเตรียม จัดหา โดยการเรียกร้องเกณฑ์จ้างหรือเช่าเครื่องมือเคร่ืองใช้ใน
การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

(17.1) จัดทำฐานข้อมูลโบราณสถานท่ีสามารถใช้เป็นจุดอพยพ ศูนย์พักพิงช่ัวคราว
หรือสถานที่อำนวยความสะดวกแก่การปฏิบัติงานของกองบัญชาการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาติ และกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในพ้ืนที่
(กรมศลิ ปากร)
(17.2) จัดเตรียมพ้ืนท่ีโบราณสถานท่ีสามารถใช้เป็นจุดอพยพ ศูนย์พักพิงช่ัวคราว
หรือสถานท่ีอำนวยความสะดวกแก่การปฏิบัติงานของกองบัญชาการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาติ และกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในพื้นที่
(กรมศิลปากร)
(17.3) ฟ้ืนฟูบูรณะศาสนสถาน (ยกเว้นวัดและมัสยิด) โบราณสถาน โบราณวัตถุ
ท่ีเสียหายจากสาธารณภัยให้กลับสสู่ ภาพเดิม (กรมศลิ ปากร)
(17.4) สนับสนุนงบประมาณเพ่ือสมทบในการบูรณะซ่อมแซมศาสนสถานของศาสนา
อิสลาม คริสต์ พราหมณ์-ฮินดู และซิกข์ เฉพาะสถานที่สำหรับใช้ประกอบศาสนกิจ
องค์ประกอบอื่น และระบบสาธารณูปโภคท่ีจำเป็นในการปฏิบัติศาสนกิจ ซ่ึงได้รับ
ความเสียหายจากสาธารณภัย ให้กลับมามีสภาพพร้อมใช้งานเท่าน้ัน และการจะสนับสนุน
งบประมาณแก่ศาสนสถานพิจารณาจากกรณีที่ศาสนสถานในศาสนาอิสลามตอ้ งจดทะเบยี น
ถูกต้องตามพระราชบัญญัติการบริหารองค์การศาสนาอิสลาม พ.ศ. 2540 ส่วนกรณี
ศาสนสถานในศาสนาคริสต์ พราหมณ์ – ฮินดู และซกิ ข์ ต้องอยูภ่ ายใต้องคก์ ารศาสนา
ที่กรมการศาสนารบั รอง (กรมการศาสนา)

(18.1) ศึกษา คน้ คว้า และวิจัยด้านวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยที ี่เหมาะสมสำหรบั การ

ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ สำนักงานปรมาณูเพ่ือสันติ

และสถาบนั เทคโนโลยนี วิ เคลยี ร์แหง่ ชาติ (องคก์ ารมหาชน))

(18.2) ให้บริการข้อมูลดาวเทียม ข้อมูลภูมิสารสนเทศ และข้อมูลจากเรดาร์ชายฝั่ง

รวมถึงระบบเพื่อการตัดสินใจ เพ่ือวางแผนงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

(สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน))

51

(19) กระทรวงศกึ ษาธิการ (18.3) ให้คำปรึกษา สนับสนุนองค์ความรู้ ส่ิงประดิษฐ์ เทคโนโลยี การวิจัยและ
(20) กระทรวงสาธารณสขุ นวัตกรรม ซึ่งเกี่ยวข้องกับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย (กรมวิทยาศาสตร์
บริการ สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ สำนักงานคณะกรรมการการส่งเสริมวิจัยและ
นวัตกรรม สำนักงานปรมาณูเพอื่ สันติ สถาบนั เทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การ
มหาชน) สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน)
สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) และสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ
(องคก์ ารมหาชน))
(18.4) ให้บรกิ ารข้อมูลจากระบบคลงั ขอ้ มูลน้ำแห่งชาติ เพอื่ สนบั สนุนการปอ้ งกนั และ
บรรเทาสาธารณภัย (สถาบันสารสนเทศทรพั ยากรนำ้ (องค์การมหาชน))
(18.5) สนับสนนุ การบรหิ ารจัดการและการปฏิบัติงานระงับเหตุสาธารณภัยทางนิวเคลียร์
และรังสี ตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย โดยมีแผนฉุกเฉิน
ทางนิวเคลียร์และรังสีเป็นแผนสนับสนุนและอยู่ภายใต้แผนการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภยั แหง่ ชาติ (สำนักงานปรมาณเู พือ่ สันติ)

(19.1) พัฒนาหลักสูตรการเรียน การสอนเก่ียวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
ทุกระดับช้นั
(19.2) สง่ เสริมหนว่ ยงานการศกึ ษาใหม้ ีบทบาทในการช่วยเหลอื สนบั สนนุ การปอ้ งกัน
และบรรเทาสาธารณภยั
(19.3) ส่งเสริมให้ความรู้และการสร้างจิตสำนึกแก่นักเรียน นักศึกษา และประชาชนให้มี
ส่วนรว่ มในการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย
(19.4) สนับสนุนบุคลากรด้านการศึกษา เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานของกองบัญชาการ
ปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาติและกองอำนวยการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย
ในพื้นท่ี
(19.5) สำรวจและจัดทำฐานข้อมูลสถานศึกษาเพ่ือใช้เป็นสถานท่ีอพยพ และศูนย์พักพิง
ช่วั คราว

(20.1) จัดทำนโยบาย พัฒนา ขับเคล่ือนยุทธศาสตร์ และบูรณาการแผนงานการจัดการ
ภาวะฉุกเฉินด้านการแพทย์และการสาธารณสุข ร่วมกับภาคีเครือข่ายที่เป็นเอกภาพ
ครบวงจร
(20.2) เป็นหน่วยงานหลักด้านการแพทย์และการสาธารณสุขในการตอบสนองต่อ
ภาวะฉุกเฉินและสาธารณภัย โดยจัดให้มีระบบบัญชาการเหตุการณ์ด้านการแพทย์
และการสาธารณสุข ส่ังการหน่วยงานในสังกัด รวมถึงหน่วยงานในกำกับของกระทรวง
สาธารณสุข และประสานความรว่ มมอื กบั หน่วยงานภาคีเครอื ขา่ ยท้งั ภาครัฐและเอกชน
(20.3) พัฒนาระบบเฝ้าระวัง ประเมินความเสี่ยง ระบบการพยากรณ์โรคและภัยสุขภาพ
รวมถึงการแจง้ เตือนภัย (Warning System) กบั หนว่ ยงานที่เก่ยี วข้อง
(20.4) พัฒนาศูนย์ปฏิบัติการฉุกเฉินด้านการแพทย์และการสาธารณสุข (Public Health
Emergency Operation Center: PHEOC) ในระดับต่าง ๆ เพื่อเป็นศูนย์ประสานการเชื่อมโยง
ของหน่วยงานสาธารณสุขทัง้ สว่ นกลาง ส่วนภมู ิภาค และภาคเี ครือข่ายทเ่ี กี่ยวข้อง
(20.5) จัดเตรียมความพร้อมสถานพยาบาลทุกระดับในการรับมือกับสาธารณภัย รวมถึง
พัฒนาบุคลากรสาธารณสุขและอาสาสมัครให้มีความรู้และทักษะ พร้อมที่จะปฏิบัติงาน
เม่ือเกดิ สาธารณภยั และปอ้ งกันตนเองจากภยั ที่เกดิ ขนึ้ ขณะปฏิบตั งิ าน

52

(20.6) จัดหาและจัดเตรียมทรัพยากรทางการแพทย์และการสาธารณสุขสนับสนุน
การบรหิ ารจัดการในภาวะฉุกเฉนิ รวมถึงประสานการระดมสรรพกำลังและทรัพยากร
ดา้ นการแพทย์และการสาธารณสขุ แบบบูรณาการ
(20.7) พัฒนาทีมปฏิบัติการฉุกเฉินทางการแพทย์ในภาวะฉุกเฉินในระดับต่าง ๆ ที่พร้อม
ปฏิบตั ิการชว่ ยเหลือผปู้ ระสบภยั อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสามารถใช้ประโยชน์ได้ทนั ที
เมือ่ เกิดสาธารณภยั
(20.8) จัดให้มีการรักษาพยาบาลฉุกเฉิน (Emergency Care System) ครอบคลุม
การแพทย์ฉุกเฉินก่อนถึงโรงพยาบาล (Emergency Medical Services: EMS)
การรักษาพยาบาลฉุกเฉินที่โรงพยาบาล (Emergency Care in hospital) การส่งต่อ
(Inter hospital care) พร้อมทั้งสนับสนุนการปฏิบัติงานท่ัวประเทศ และจัดระบบ
เครอื ข่ายบรกิ ารด้านการแพทย์และการสาธารณสุข
(20.9) พัฒนาระบบสื่อสารส่ังการเช่ือมโยงหน่วยงานในสังกัด รวมถึงภาคีเครือข่าย
ทั้งในประเทศและตา่ งประเทศ
(20.10) พัฒนาระบบฐานข้อมูลด้านการแพทย์และการสาธารณสุขสำหรับบริหารจัดการ
ในภาวะฉุกเฉิน อาทิ ข้อมูลสถานการณ์ รายงานความเสียหายหรือผลกระทบ ผู้เช่ียวชาญ
ทางการแพทย์และการสาธารณสุข ทรัพยากรด้านการแพทย์และการสาธารณสุข
ทีมปฏบิ ัติการฉุกเฉินทางการแพทย์
(20.11) จัดทำแผนบริหารความต่อเน่ืองขององค์กร (Business Continuity Plan: BCP)
และประคองระบบบรกิ ารดา้ นการแพทย์และการสาธารณสุขในภาวะวิกฤติครอบคลุมทุกมิติ
ด้านการแพทย์และการสาธารณสุข จัดทำแผนและจัดให้มีระบบฟ้ืนฟูด้านการแพทย์
และการสาธารณสุข รวมท้ังสนับสนุนช่วยเหลือผู้ประสบภัยภายหลังเหตุการณ์หรือ
สาธารณภยั
(20.12) สนับสนุนด้านวิชาการ องค์ความรู้ นวัตกรรม เผยแพร่ให้ภาคีเครือข่าย
ที่เกี่ยวข้องใช้เป็นแนวปฏิบัติ และฝึกอบรมการปฏิบัติหน้าที่ที่เก่ียวข้องกับการแพทย์
และการสาธารณสุข
(20.13) จัดให้ความรู้แก่ประชาชนและสนับสนุนเครือข่ายภาคประชาชนในการจัดการใน
ภาวะฉุกเฉิน และสือ่ สารความเสยี่ งในภาวะฉุกเฉนิ ให้สามารถเขา้ ถึงประชาชนทกุ ระดบั

(21) สถาบนั การแพทยฉ์ กุ เฉินแหง่ ชาติ (21.1) ประสานงาน สนบั สนนุ ติดตาม และประเมินผลการปฏิบตั ิการดา้ นการแพทย์
ฉุกเฉิน
(21.2) เป็นหน่วยงานกลางในการประสานกับหน่วยงานภาครัฐและเอกชนท้ังในและ
ตา่ งประเทศดา้ นการแพทยฉ์ กุ เฉิน
(21.3) จัดทำมาตรฐาน แนวทาง หลักเกณฑ์ เกณฑ์และวิธีปฏิบัติการฉุกเฉิ น
ตามมาตรฐานระบบการแพทย์ฉุกเฉินภายในประเทศ และระบบการประสานงาน
ทางการแพทย์ระหว่างประเทศ
(21.4) สนับสนุนให้มีระบบปฏิบัติการฉุกเฉิน และพัฒนาระบบส่ือสารและเทคโนโลยี
สารสนเทศเพ่ือประโยชนใ์ นการปฏิบัติการฉกุ เฉินทางการแพทย์
(21.5) สนับสนุน อุดหนุน ชดเชยค่าปฏิบัติการแพทย์ฉุกเฉิน ให้แก่หน่วยปฏิบัติการตาม
หลักเกณฑ์ท่ีคณะกรรมการการแพทยฉ์ กุ เฉิน (กพฉ.) กำหนด
(21.6) ส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพผู้ปฏิบัติการ หน่วยปฏิบัติการ
และสถานพยาบาล ด้านการแพทย์ฉุกเฉิน ตั้งแต่ระดับต้นจนถึงระดับสูง และหลกั สูตร

53

(22) กระทรวงอตุ สาหกรรม ต่อยอดในการปฏิบัติงานด้านการแพทย์ฉุกเฉินให้มีประสิทธิภาพ และมีความพร้อม
(23) สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ในการปฏิบัตกิ ารในภาวะภยั พบิ ัติ
(21.7) ส่งเสริมและสนับสนนุ การศกึ ษา ค้นคว้า วจิ ยั และพฒั นา รวมถึงเผยแพร่ความรู้
ด้านการแพทย์ฉุกเฉิน ในการป้องกันตนเองก่อนเกิดภัย รวมท้ังการปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น
และการแจง้ เหตเุ มอ่ื พบผ้ปู ว่ ยฉกุ เฉนิ
(21.8) ส่งเสริมและสนับสนุนให้หน่วยงานเครือข่ายท้ังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
และมูลนธิ ิ/ภาคเอกชนทไี่ มแ่ สวงหากำไร จัดชุดปฏิบตั ิการฉุกเฉินใหม้ ีความครอบคลุม
ทุกพ้นื ท่ี
(21.9) จัดเก็บข้อมูลผู้บาดเจ็บและผู้เสียชีวิตที่มาด้วยระบบการแพทย์ฉุกเฉิน
ทงั้ ในภาวะปกตแิ ละภาวะสาธารณภยั

(22.1) กำหนดมาตรฐานและกำกับดูแลการผลิตสินคา้ อุตสาหกรรม สนิ ค้าชุมชนท่ีอยู่
ในความรบั ผดิ ชอบให้เปน็ ไปอย่างมคี ณุ ภาพตามทก่ี ฎหมาย กฎ ระเบยี บและวธิ ีการอนื่
ที่กำหนด
(22.2) จัดทำแผนปฏิบัติการด้านการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยให้สอดคล้องกับ
แผนการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติ
(22.3) ส่งเสริมและสนับสนุนข้อมูลและองค์ความรู้ด้านเคร่ืองจักรกล การผลิต
ส่ิงแวดล้อม ความปลอดภัย วัตถุอันตราย และพลังงานเพ่ือประโยชน์ในการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัย
(22.4) จัดทำฐานข้อมูลทรพั ยากรของแหล่งอุตสาหกรรม เพ่อื ใช้สนับสนุนการปอ้ งกัน
และบรรเทาสาธารณภัย
(22.5) ใหค้ วามช่วยเหลือภาคอุตสาหกรรมที่ไดร้ ับผลกระทบจากสาธารณภยั
(22.6) ส่งเสริม สนับสนุน และให้บริการด้านเทคโนโลยีความปลอดภัย อาชีวอนามัย
สุขอนามัย การบริหารความปลอดภัย เพ่ือประโยชน์ในการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภยั
(22.7) ติดต่อและประสานความร่วมมือด้านความปลอดภัยของโรงงานกับหน่วยงาน
หรือองค์กรด้านความปลอดภัยท้ังในและต่างประเทศ เพื่อป้องกันและลดผลกระทบ
จากสาธารณภัย/อบุ ัตภิ ยั รวมทัง้ การกีดกันทางการคา้ ดว้ ยเหตผุ ลจากความเสยี่ งภัย

(23.1) รักษาความสงบเรยี บร้อยและความปลอดภัยของประชาชนในพื้นท่ีประสบภัย
และพื้นที่ใกลเ้ คียง
(23.2) ควบคุมและบงั คับใช้กฎหมายเพื่อปอ้ งกันและปราบปรามการกระทำผดิ ทางอาญา
(23.3) ปฏบิ ัติหน้าท่ีด้านการพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคล การจดั การศพ การติดตามผู้สูญหาย
และการสง่ กลับ
(23.4) จดั ระบบจราจรในพ้นื ท่ปี ระสบภัยและพนื้ ทใี่ กล้เคยี ง
(23.5) จัดชุดเจ้าหน้าท่ผี ู้เชยี่ วชาญพิเศษสนบั สนุนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
เชน่ ชุดกู้ภยั ชดุ สุนขั คน้ หา ชุดเกบ็ กู้ และทำลายวัตถรุ ะเบิด เป็นต้น
(23.6) สนับสนุนกำลังเจ้าหน้าที่ เคร่ืองมือ อุปกรณ์ และยานพาหนะ แก่กองบัญชาการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ และกองอำนวยการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยในพ้ืนที่

54

(24) สำนักงานพระพุ ทธศาสน า (24.1) จัดทำฐานข้อมูลวัดทส่ี ามารถใชเ้ ปน็ จุดอพยพ/ศูนย์พกั พิงชั่วคราว หรือสถานที่

แห่งชาติ อำนวยความสะดวกแก่การปฏิบัติงานของกองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

แห่งชาติ และกองอำนวยการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยในพนื้ ท่ี

(24.2) จัดเตรียมพื้นท่ีวัดท่ีสามารถใช้เป็นจุดอพยพ/ศูนย์พักพิงชั่วคราว หรือสถานที่

อำนวยความสะดวกแก่การปฏิบัติงานของกองบญั ชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

แหง่ ชาติ และกองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยในพน้ื ที่

(24.3) ฟนื้ ฟบู ูรณะวัดทเ่ี สยี หายจากสาธารณภัยใหก้ ลับสสู่ ภาพปกติหรือดกี วา่ เดิม

(25) มูลนธิ ิราชประชานุเคราะห์ (25.1) ใหก้ ารสงเคราะห์ช่วยเหลือผ้ปู ระสบสาธารณภัยท่ีเกดิ ข้นึ ทั่วประเทศ

ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ (25.2) ให้การสนบั สนนุ ด้านการป้องกนั สาธารณภัยทั่วประเทศ

(25.3) ให้การสงเคราะห์ช่วยเหลือเป็นส่วนร่วมแก่ประชาชนที่ได้รับความทุกข์ยาก

เดือดรอ้ นประการอนื่

(25.4) ให้การสงเคราะห์ด้านการศึกษาแก่เด็กกำพร้า หรือเด็กอนาถาที่ครอบครัวประสบ

สาธารณภัย และให้ทนุ การศึกษาแกน่ ักเรียนทเี่ รียนดีในโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์

(25.5) รว่ มมอื กับองค์กรการกศุ ลอื่น ๆ ในกจิ กรรมสาธารณประโยชน์

(26) สภากาชาดไทย (26.1) จัดเตรียมโลหิต ยา เวชภัณฑ์ วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ตลอดจนเคร่ืองอุปโภค

บริโภคเพื่อใช้ในการบรรเทาทกุ ข์และสงเคราะห์ผู้ประสบภยั

(26.2) ฝึกอบรมเจ้าหน้าท่ี สมาชิกสภากาชาดไทย อาสากาชาด เหล่ากาชาดจังหวัด

กิ่งกาชาดอำเภอ และประชาชน เพื่อเตรียมพร้อมรับสาธารณภัย รวมถึงให้ความรู้

เก่ียวกับการปฐมพยาบาลและการสาธารณสุขเพ่ือให้สามารถช่วยเหลือตนเอง

และผ้อู ื่นได้เม่อื ประสบภัย

(26.3) สภากาชาดไทย รวมไปถึงเหล่ากาชาดจังหวัด และก่ิงกาชาดอำเภอ บรรเทาทุกข์

ผู้ประสบภัยขณะเกิดเหตุ และหลังเกิดเหตุด้วยการบริการทางการแพทย์ ท้ังการ

รักษาพยาบาล ป้องกันโรค และสงเคราะห์เคร่ืองอุปโภคบริโภค ตลอดจนอุปกรณ์และ

บริการอื่น ๆ ตามความจำเปน็ ของผปู้ ระสบภยั

(26.4) ติดต่อและประสานความร่วมมือกับสภากาชาดประเทศต่าง ๆ ผ่านทาง

คณะกรรมการกาชาดระหว่างประเทศ และสหพันธ์สภากาชาดและสภาเสี้ยววงเดือนแดง

ระหว่างประเทศ

(27) สำนกั งานคณะกรรมการกจิ การ (27.1) กำกบั ดแู ลผรู้ ับใบอนญุ าตฯ ใหจ้ ะตอ้ งดำเนินการตามบทบัญญัติของมาตรา 35

กระจายเสยี งกจิ การโทรทัศน์และ แห่งพระราชบัญญัติการกระจายเสียงและกิจการโทรทัศน์ พ.ศ.2551 ในกรณีที่มีภัยพิบัติ

กิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ หรอื มเี หตุฉุกเฉนิ หรอื มีกรณอี ่ืนตามท่ีคณะกรรมการประกาศกำหนด ซง่ึ มีความจำเปน็ ต้อง

ออกอากาศแจ้งข่าวหรือเตือนภัยให้ประชาชนทราบ กรณีท่ีมีภัยพิบัติหรือเหตุฉุกเฉิน

สามารถดำเนินการร้องขอผู้รับใบอนุญาตให้ดำเนินการแจ้งข่าวหรือเตือนภัย

ให้ประชาชนทราบ เม่ือรัฐบาลหรือหน่วยงานของรัฐท่ีเกี่ยวข้องร้องขอให้ผู้รับ

ใบอนุญาตดำเนินการตามทีร่ อ้ งขอนนั้

(27.2) ดำเนินการเก่ียวกับการจัดสรรและใช้คล่ืนความถี่ วิทยุกระจายเสียง

วิทยุโทรทัศน์ และกจิ การโทรคมนาคมเพื่อสนับสนนุ ภารกจิ ปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย

และในกรณีที่เกิดเหตุฉุกเฉินและภัยพิบัติน้ัน กสทช. ได้จัดทำประกาศ กสทช.

เร่ืองหลักเกณฑ์การใช้คล่นื ความถี่เพือ่ สนับสนนุ ภารกจิ ปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั และ

ในกรณีที่เกดิ เหตุฉกุ เฉนิ และภยั พิบัติ

55

(27.3) จัดอบรม เน้นย้ำให้ความรู้ถึงการปฏิบัติของส่ือในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร
ใหเ้ ป็นไปตามกรอบจริยธรรม จรรยาบรรณ
(27.4) ติดต่อประสานงานเพื่อให้ผู้ประกอบการจัดทำแผนข้ันตอนการปฏิบัติหน้าที่
ตามประกาศ กสทช. เร่ือง หลักเกณฑ์และวิธีการปฏิบัติงานของผู้ประกอบกิจการ
กระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ในกรณีเกดิ ภยั พบิ ตั ิหรือเหตุฉุกเฉิน

(28) ภาคประชาสังคม เช่น จิตอาสา (28.1) สนับสนุน กองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ กองอำนวยการ

อาสาสมัคร องค์การสาธารณกุศล ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยกลาง หรือกองอำนวยการป้องกันและสาธารณภัย

องค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ภาคเอกชน ในพนื้ ที่

เป็นตน้ (28.2) สนับสนุนการจัดทำฐานข้อมูลทรัพยากรท่ีเกี่ยวข้องกับการป้องกันและบรรเทา

สาธารณภัย

(28.3) ร่วมปฏิบัติงานตามที่ผู้บัญชาการ/ผู้อำนวยการมอบหมายตามขีดความสามารถ

และทรัพยากร

56

นายกรฐั มนตรี

กนช. นปท. กปภ.ช. สภาความมัน่ คงแห่งชาติ คณะกรรมการอำนวยการ
แผน รักษาความม่ันคงภายใน
ความช่วยเหลอื ระหว่างประเทศ ปภ.ช.
ตามกรอบความรว่ มมอื ราชอาณาจกั ร
ผบ.ปภ.ช.
(รมว.มท.) ศบภ.กห.
(รมว.กห.)
บกปภ.ช.

สป. ทท.
(ศบภ.สป.) (ศบภ.ทท.)

กระทรวง ผอ.กลาง บก.ทท. ทบ. ทร. ทอ.
กรม (อปภ.) (ศบภ.บก.ทท.) (ศบภ.ทบ.) (ศบภ.ทร.) (ศบภ.ทอ.)
กอปภ.ก.
หนว่ ยงาน
ศนู ย์ ปภ.เขต
ตร. ทเ่ี ก่ียวขอ้ ง ทุกเขต

ภาคประชา
สงั คม

สนภ. นขต.ทบ. ทรภ.1,2,3
ทภ.1,2,3,4 กปช.จต.

ผอ.จว. ผอ.กทม. นพค. มทบ. ฐท.กท. รร.การบิน
(ผวจ.) (ผว.กทม.)
กอปภ.จ. กอปภ.กทม. ฐท.สส. บน.

ผอ.อำเภอ ผช.ผอ.กทม. ฐท.พง.
(นอภ.) (ผอ.เขต)
กอปภ.อำเภอ กอปภ.สนข. นรข.

ผอ.ท้องถ่ิน ผอ.ทอ้ งถ่ิน ฉก.นย.ภต.
(นายกเทศมนตรี) (นายก อบต.)
กอปภ.เทศบาล กอปภ.อบต. หน่วยทหารในพ้ืนท่ี

ผอ.ทอ้ งถ่ิน
(นายกเมอื งพัทยา)
กอปภ.เมอื งพัทยา

หมายเหตุ
สายการบังคบั บัญชา

--------- สายการประสานงาน
* การแบง่ มอบพื้นที่รบั ผดิ ชอบของหนว่ ยทหาร ให้เปน็ ไปตามแผนบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงกลาโหม และหนังสือตกลงรว่ มกนั ระหวา่ งผอู้ ำนวยการจงั หวัด
ผู้อำนวยการกรุงเทพมหานคร และผบู้ งั คับหน่วยทหารในพืน้ ท่ี

แผนภาพท่ี 3-3 แผนผงั ความเช่ือมโยงการปฏบิ ัตริ ว่ มกบั หน่วยตา่ ง ๆ

57

3.3.2 แนวทางการปฏิบัติร่วมกบั หน่วยงาน

(1) แนวทางการปฏิบตั ริ ว่ มกับหน่วยทหาร
การปฏิบตั ิการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยรว่ มระหว่างพลเรือนกบั ทหารน้ัน จะต้องมีการ

ประสานงานระหว่างกันอย่างใกล้ชิด และเสริมสร้างความเข้าใจระหว่างกัน รวมทั้งดำรงการติดต่อส่ือสาร
ระหว่างกันอย่างต่อเน่ือง โดยใช้กลไกการประสานและปฏิบัติงานร่วมกัน ภายใต้กองบัญชาการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาติ และศูนย์บัญชาการเหตุการณ์แต่ละระดับ นอกจากนี้ เพ่ือป้องกันความเข้าใจที่คลาดเคล่ือน
ระหว่างการปฏิบัติงานร่วมกัน ฝ่ายพลเรือนและทหารอาจพิจารณาร่วมกัน จัดต้ังศูนย์ประสานงานระหว่าง
พลเรือนกับทหาร หรือศูนย์ปฏิบัติงานร่วมระหว่างพลเรือนกับทหารขึ้น ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับระดับของหน่วย
และสถานการณ์สาธารณภัย เพ่ือประชุมหารือและแลกเปลี่ยนข้อมูลในการจัดการสาธารณภัย โดยยึดกรอบแนวทาง
การปฏิบัติตามมาตรฐานหลักสากล และดำเนินการตามมาตรา 46 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทา
สาธารณภยั พ.ศ. 2550

(2) แนวทางการปฏิบัติร่วมกับภาคประชาสังคม เช่น จิตอาสา อาสาสมัคร องค์การสาธารณกุศล
องค์กรไมแ่ สวงหาผลกำไร ภาคเอกชน เป็นต้น

(2.1) ให้จัดเจ้าหน้าท่ีประสานงานกับกองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ
และศูนย์บัญชาการเหตุการณ์แต่ละระดับ เพ่ือร่วมปฏิบัติการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยและการช่วยเหลือ
สงเคราะห์ผู้ประสบภัยให้เป็นไปอย่างมีเอกภาพ โดยให้จัดทำแนวทางการประสานงานและการปฏิบัติงาน
ร่วมกัน พร้อมทั้งกำหนดให้มีผู้ประสานงานหลัก (Focal Point) เพ่ือประสานงานภายในกองบัญชาการป้องกันและ
บรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ และศูนยบ์ ญั ชาการเหตุการณ์แต่ละระดับ

(2.2) ให้กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสุข สถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติร่วมกับ
องค์การสาธารณกุศลจัดทำแนวทางปฏิบัติในการสนับสนุนกำลังทรัพยากร เจ้าหน้าที่ อุปกรณ์ และเครื่องมือ
เพ่ือการปฏิบตั งิ านของกองบัญชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาติ และศูนย์บัญชาการเหตกุ ารณแ์ ต่ละระดบั

(3) แนวทางการปฏบิ ัติร่วมกับต่างประเทศหรือองคก์ ารระหว่างประเทศ
(3.1) ในการรับความช่วยเหลือจากต่างประเทศในกรณีท่ีเกิดสาธารณภัยร้ายแรงอย่างยิ่ง

(ระดับ 4) หากมีความจำเป็นต้องขอรับความช่วยเหลือจากต่างประเทศ ให้กระทรวงการต่างประเทศนำเร่ืองเสนอ
กองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติเพื่อพิจารณา และเม่ือได้รับความเห็นชอบแล้ว
ให้ประสานงานกับกระทรวงมหาดไทย (กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย) และหน่วยงานอ่ืน ๆ ท่ีเก่ียวข้อง
โดยใหก้ ระทรวงการตา่ งประเทศเป็นหนว่ ยงานหลักในการประสานงานการรับความช่วยเหลือจากต่างประเทศต่อไป

(3.2) ให้กระทรวงการต่างประเทศจัดทำมาตรฐานวิธีปฏิบัติสำหรับหน่วยงานและองค์การ
ระหวา่ งประเทศท่ดี ำเนินการใหค้ วามชว่ ยเหลือประเทศไทยในการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย

(3.3) ในกรณีท่ีรัฐบาลต่างประเทศหรือองค์การระหว่างประเทศหรือองค์กรภาคเอกชน
ตา่ งประเทศมีความประสงค์จะให้การสนับสนุนสิ่งของ และกำลงั เจ้าหน้าท่ีหรอื ส่ิงอ่ืนใดเพ่ือให้ความช่วยเหลือ
ผู้ประสบสาธารณภัยในราชอาณาจักรไทย ให้ดำเนินการตามข้อผูกพัน สัญญา ข้อตกลงหรือความร่วมมือ
ระหว่างประเทศท่ีได้มีการจัดทำขึ้นโดยยกเว้นอากรแก่สิ่งของนั้น ท้ังน้ี ให้เป็นไปตามที่กองบัญชาการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภยั แห่งชาติกำหนด

(3.4) ให้กระทรวงการต่างประเทศจัดทำแนวทางการปฏิบัติในการให้ความช่วยเหลือต่างประเทศ
กรณีเกิดสาธารณภยั และมีการรอ้ งขอความชว่ ยเหลอื จากประเทศไทยโดยให้หนว่ ยงานท่ีเก่ียวขอ้ งให้การสนับสนุน

58

(4) แนวทางการปฏิบัตริ ว่ มกับองคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่
การปฏิบัติการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินมีความสำคัญ

โดยพระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 กำหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินแห่งพื้นที่
มีหน้าที่ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในเขตท้องถ่ินของตนอย่างครบวงจร โดยให้ความสำคัญกับการพัฒนา
และส่งเสริมให้ความรู้และความเข้าใจความเส่ียงจากสาธารณภัยระดับชุมชนและท้องถิ่น ท้ังนี้ เพ่ือเป็นการจัดการ
สาธารณภัยที่เกิดข้ึนในพื้นท่ีอย่างมีประสิทธิภาพ องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินมีแนวทางในการปฏิบัติงาน/ประสาน
การปฏิบัตกิ ับกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยอำเภอ/ศูนย์บัญชาการเหตุการณ์อำเภอในการให้ความ
ช่วยเหลือผู้ประสบภัยพบิ ัติกรณีฉุกเฉิน เช่น การเตรยี มการจดั ตั้งศนู ย์พกั พิงชั่วคราวและการบริหารจัดการศนู ย์พักพิง
ช่วั คราว การส่ือสารในภาวะฉุกเฉิน การอพยพ การให้ความชว่ ยเหลอื บรรเทาทุกข์แก่ผูป้ ระสบภยั ดังน้ี

(4.1) การปฏบิ ัติรว่ มกับอำเภอและจงั หวดั
(4.1.1) จัดเจ้าหน้าที่ประสานอำเภอและจังหวดั ในช่วงระยะขณะเกิดภัย พรอ้ มท้ังรายงาน

สถานการณส์ าธารณภยั ทเี่ กดิ ข้นึ ตามข้อเท็จจรงิ เป็นระยะ ๆ
(4.1.2) กรณีสถานการณ์สาธารณภัยมีความรุนแรงให้ประสานขอรับการสนับสนุนการ

ปฏบิ ตั ิงานจากศูนย์บัญชาการเหตุการณอ์ ำเภอ/จังหวัด ตามลำดับ
(4.2) การปฏิบัตริ ว่ มกับองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินขา้ งเคยี ง
(4.2.1) เม่ือเกิดสาธารณภัยขึ้นในเขตพ้ืนท่ีองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินของตน และสาธารณภัย

มีความรุนแรงขยายเป็นวงกว้างไปยังพื้นท่ีข้างเคียง ให้ผู้อำนวยการท้องถ่ินรายงานสถานการณ์ไปยังผู้อำนวยการ
อำเภอ พร้อมท้ังประสานกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยพ้ืนที่ติดต่อหรือใกล้เคียงให้สนับสนุน
การปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยทีเ่ กิดขน้ึ

(4.2.2) เม่ือเกิดสาธารณภัยข้ึนในเขตพ้ืนที่ติดต่อหรือใกล้เคียงให้ผู้อำนวยการท้องถ่ิน
ใหก้ ารสนับสนุนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยท่ีเกิดข้ึน เพือ่ เป็นการบูรณาการและการประสานการปฏิบตั ิงาน
ร่วมกัน

(4.3) การปฏิบัติรว่ มกบั มลู นธิ ิ องคก์ ารสาธารณกุศล/ภาคเอกชน/ภาคประชาสงั คม
ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประสานองค์การสาธารณกุศล/ภาคเอกชน/ภาคประชาสังคม

สนับสนุนการปฏบิ ตั ิงานของเจา้ หน้าทห่ี รือหนว่ ยงานทีเ่ กยี่ วขอ้ ง

(5) แนวทางการใชก้ ฎหมายที่มีความเช่ือมโยงกัน
ประเทศไทยมีพระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 เป็นกฎหมายหลัก

ในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยภายในราชอาณาจักร โดยมีแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
แห่งชาติ เป็นกรอบกำหนดทิศทางการปฏิบัติงาน การประสานการปฏิบัติ รวมทั้งการสนับสนุนและช่วยเหลือ
ของหน่วยงานทุกภาคส่วนในการดำเนินการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ โดยมีแผนบรรเทา
สาธารณภัยกระทรวงกลาโหม เป็นกรอบแนวทางประสานการปฏบิ ัติในการสนบั สนนุ กับฝา่ ยพลเรือน

59

กรณีภัยน้ัน ๆ จำเป็นต้องบูรณาการเช่ือมโยงการบังคับใช้กฎหมายหลายฉบับ อาทิ ภัยท่ีเกิด
จากการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล การบริหารจัดการนำ้ โรคระบาดในมนุษย์ โรคระบาดสัตว์ ไฟป่า
การเผาในที่โล่ง และมลพิษหมอกควัน ฯลฯ การบังคับใช้กฎหมายให้เป็นไปตามการใช้อำนาจเฉพาะเร่ืองนั้น ๆ
ตามที่มีกฎหมายให้อำนาจไว้ หากภัยนั้นมีผลกระทบรุนแรงกว้างขวางจำเป็นต้องบูรณาการเช่ือมโยงการบังคับใช้
กฎหมายหลายฉบบั หรืออาศยั ผู้เชย่ี วชาญหรืออปุ กรณ์พิเศษเข้ามาบรหิ ารจดั การ ให้ผู้อำนวยการแตล่ ะระดบั /
ผู้บัญชาการใช้อำนาจแจ้งให้หน่วยงานที่มีอำนาจตามกฎหมายซึ่งสอดคล้องกับการจัดการสถานการณ์
ตามความจำเป็นและเหมาะสมท่ีเกิดขึ้นนั้น นำกฎหมายที่ให้อำนาจเข้ามาสนับสนุนและเชื่อมโยง
การปฏิบัติงานร่วมกัน เพ่ือเสริมประสิทธิภาพและให้มีความคล่องตัวในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
ทั้งนี้ แผนปฏิบัติการในการจัดการสาธารณภัยนั้น ๆ จะต้องมีความสอดคล้องกับแผนการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาติและแผนอ่ืน ๆ ท่ีมีกฎหมายกำหนด เช่น แผนเผชิญเหตุรองรับสถานการณ์ต่างๆ ทางทะเล
ของศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล แผนรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร แผนแม่บท
เกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรน้ำ แผนปฏิบัติการด้านการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยทางการแพทย์
และการสาธารณสุข เปน็ ตน้

3.4 ขอบเขตสาธารณภัย

ขอบเขตสาธารณภัยตามแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติฉบับน้ี ให้เป็นไปตามความหมาย
“สาธารณภยั ” ตามมาตรา 4 แห่งพระราชบญั ญตั ิป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 ดงั นี้

“อัคคีภัย วาตภัย อุทกภัย ภัยแล้ง โรคระบาดในมนุษย์ โรคระบาดสัตว์ โรคระบาดสัตว์น้ำ การระบาด
ของศัตรูพืช ตลอดจนภัยอ่ืน ๆ อันมีผลกระทบต่อสาธารณชน ไม่ว่าเกิดจากธรรมชาติ มีผู้ทำให้เกิดข้ึน
อุบัติเหตุหรือเหตุอน่ื ใดซึ่งก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิต ร่างกายของประชาชนหรือความเสียหายแก่ทรัพย์สิน
ของประชาชนหรอื ของรฐั และให้หมายความรวมถึงภัยทางอากาศ และการก่อวนิ าศกรรมดว้ ย”

3.5 ระดับการจดั การสาธารณภยั

ระดับการจัดการสาธารณภัยแบ่งเป็น 4 ระดับ ทั้งน้ี ขึ้นกับพื้นที่ ประชากร ความซับซ้อนหรือความสามารถ
ในการจัดการสาธารณภัย ตลอดจนศักยภาพด้านทรัพยากรท่ีผู้มีอำนาจตามกฎหมายใช้ดุลยพินิจในการตัดสินใจ
เกย่ี วกบั ความสามารถในการเขา้ ควบคุมสถานการณ์เป็นหลกั ดังน้ี

ระดบั การจดั การ ผมู้ อี ำนาจตามกฎหมาย องค์กรปฏิบัติ
1 สาธารณภยั ผู้อำนวยการอำเภอ ผอู้ ำนวยการท้องถ่นิ กองอำนวยการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั อำเภอ/
ขนาดเลก็ และ/หรือผชู้ ่วยผู้อำนวยการกรงุ เทพมหานคร สำนักงานเขตกรุงเทพมหานคร/
ควบคมุ สง่ั การ และบญั ชาการ เมอื งพทั ยา/เทศบาล/องค์การบรหิ ารสว่ นตำบล
หากในกรณีเกดิ หรือคาดวา่ จะเกดิ สาธารณภัยให้
กองอำนวยการดังกลา่ วขา้ งต้นจดั ตง้ั :
ศนู ยบ์ ญั ชาการเหตุการณ์อำเภอ/สำนักงานเขต/
เมืองพัทยา/เทศบาล/องค์การบริหารส่วนตำบล

60

ระดับ การจดั การ ผ้มู อี ำนาจตามกฎหมาย องค์กรปฏบิ ัติ
กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั จงั หวดั /
2 สาธารณภยั ผอู้ ำนวยการจงั หวดั หรือผอู้ ำนวยการ กรงุ เทพมหานคร
ขนาดกลาง กรุงเทพมหานคร หากในกรณเี กดิ หรอื คาดวา่ จะเกิดสาธารณภัยให้
ควบคมุ ส่ังการ และบญั ชาการ กองอำนวยการดังกล่าวข้างต้นจดั ตง้ั :
ศนู ยบ์ ัญชาการเหตุการณ์จงั หวัด/กรงุ เทพมหานคร
3 สาธารณภยั ผบู้ ญั ชาการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัย กองบัญชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั
ขนาดใหญ่ แห่งชาติ แห่งชาติ
ควบคมุ สั่งการ และบัญชาการ
กองบัญชาการป้องกนั และบรรเทาสาธารณภยั
4 สาธารณภัย นายกรฐั มนตรี หรือรองนายกรัฐมนตรีซึ่ง แหง่ ชาติ
ร้ายแรงอย่างยิ่ง นายกรฐั มนตรีมอบหมาย
ควบคุม สั่งการและบัญชาการ

3.6 กฎหมายและระเบียบทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การจัดการความเสีย่ งจากสาธารณภยั

พระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 เป็นกฎหมายหลักในการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัยของประเทศ โดยมีกฎหมาย/ ระเบียบ/ ประกาศ/ คำส่ังอ่ืนๆ ที่เก่ียวข้องสนับสนุนการจัดการ
ความเสีย่ งจากสาธารณภยั ดงั นี้

3.6.1 กฎหมายหลัก
พระราชบญั ญตั ปิ ้องกันและบรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 และอนบุ ัญญตั ทิ ีเ่ ก่ยี วขอ้ ง รวม 9 ฉบบั ไดแ้ ก่
(1) กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการชดเชยความเสียหายแก่ผู้เสียหายจากการบำบัดภยันตราย

จากสาธารณภยั พ.ศ. 2554
(2) ระเบยี บกระทรวงมหาดไทย ว่าดว้ ยกจิ การอาสาสมัครปอ้ งกันภยั ฝ่ายพลเรือน พ.ศ. 2553
(3) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยหลักเกณฑ์การแต่งตั้งและการปฏิบัติหน้าท่ีของเจ้าพนักงาน

ปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2553
(4) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยหลักเกณฑ์เก่ียวกับการออกหนังสือรับรองกรณีผู้ประสบภัย

หรือเจ้าของหรือผู้ครอบครองทรพั ยส์ นิ รอ้ งขอหลกั ฐานเพ่อื รับการสงเคราะห์ หรือบริการอน่ื ใด พ.ศ. 2552
(5) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยเครื่องแบบ เคร่ืองหมาย และบัตรประจำตัวเจ้าพนักงานป้องกัน

และบรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2554
(6) ระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยค่าใช้จ่ายเพื่อช่วยเหลือประชาชนตามอำนาจหน้าท่ีขององค์กร

ปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน พ.ศ. 2560 และทแี่ กไ้ ขเพ่มิ เติม
(7) ระเบียบคณะกรรมการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ ว่าด้วยค่าใช้จ่ายของอาสาสมัคร

ในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2560
(8) ประกาศกรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย เรื่อง แบบหนังสอื รับรองผ้ปู ระสบภัย
(9) ประกาศกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเง่ือนไขการใช้จ่าย

เงินทดรองราชการในเชงิ ป้องกนั หรือยบั ย้งั ภยั พิบตั ิกรณีฉุกเฉิน

61

3.6.2 กฎหมาย/ ระเบยี บ/ ประกาศ/ คำสั่ง ทสี่ ำคญั เพ่อื การสนับสนนุ การจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภยั

(1) พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 และที่แก้ไขเพ่ิมเติม
และระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรีท่ีเกยี่ วขอ้ ง ได้แก่

(1.1) ระเบยี บสำนกั นายกรัฐมนตรี วา่ ด้วยการปอ้ งกนั อุบัตภิ ัยแห่งชาติ พ.ศ. 2538 และทีแ่ กไ้ ขเพิม่ เติม
(1.2) ระเบยี บสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าดว้ ยการประสานงานดา้ นสาธารณปู โภค พ.ศ. 2540
(1.3) ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการรับบริจาคและการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบสาธารณภัย
พ.ศ. 2542
(1.4) ระเบยี บสำนักนายกรัฐมนตรี วา่ ดว้ ยการปอ้ งกนั และขจัดมลพิษทางนำ้ เนื่องจากน้ำมนั พ.ศ. 2547
(1.5) ระเบยี บสำนักนายกรฐั มนตรี วา่ ด้วยการบริหารทรพั ยากรน้ำแหง่ ชาติ พ.ศ. 2561
(1.6) ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการบริหารระบบการเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ พ.ศ. 2552
และทแ่ี ก้ไขเพิ่มเตมิ
(1.7) ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการเรี่ยไรของหน่วยงานของรัฐ พ.ศ. 2544 และที่แก้ไข
เพิ่มเติม
(1.8) ระเบยี บสำนกั นายกรฐั มนตรี ว่าดว้ ยคณะกรรมการบริหารสินเช่ือเกษตรแหง่ ชาติ พ.ศ. 2541

(2) ระเบยี บกระทรวงการคลังทเ่ี ก่ียวขอ้ ง ได้แก่
(2.1) ระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติ

กรณฉี ุกเฉนิ พ.ศ. 2562
- หลักเกณฑ์การใช้จ่ายเงินทดรองราชการเพ่ือช่วยเหลือผู้ประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉิน

พ.ศ. 2563
(2.2) ระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยเงินทดรองราชการเพื่อช่วยเหลือคนไทยในต่างประเทศ

พ.ศ. 2562
(2.3) ระเบียบกระทรวงการคลงั วา่ ด้วยเงนิ ทดรองราชการเพ่ือใช้จ่ายกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น

ในการรักษาความมั่นคงของประเทศ พ.ศ. 2562
(2.4) ระเบียบกระทรวงการคลัง ว่าด้วยการจ่ายเงินทดรองราชการเพ่ือการป้องกันและขจัด

ภาวะมลพิษทางทะเลเน่อื งจากนำ้ มนั พ.ศ. 2527

(3) พระราชบญั ญตั /ิ ระเบยี บ /ประกาศ/ คำส่ังอืน่ ๆ
(3.1) พระราชบญั ญัตกิ องอาสารักษาดนิ แดน พ.ศ. 2497
(3.2) พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณฉ์ กุ เฉนิ พ.ศ. 2548
(3.3) พระราชบัญญัติกกั พชื พ.ศ. 2507
(3.4) พระราชบญั ญตั ิกาชาด พ.ศ. 2499
(3.5) พระราชบัญญตั ิลกั ษณะปกครองทอ้ งที่ พ.ศ. 2457
(3.6) พระราชบญั ญัติจดั รปู ท่ีดนิ เพ่อื เกษตรกรรม พ.ศ. 2558
(3.7) พระราชบญั ญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ การปฏิบัติงานของชาติ

หรือการปฏิบตั ิตามหนา้ ท่มี นุษยธรรม พ.ศ. 2543
(3.8) พระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2535
(3.9) พระราชบัญญตั ทิ างหลวงสัมปทาน พ.ศ. 2542

62

(3.10) พระราชบญั ญตั ิความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการงาน พ.ศ. 2554
(3.11) พระราชบัญญัติสงเคราะห์ข้าราชการ ผู้ได้รับอันตรายหรือการป่วยเจ็บเพราะเหตุ
ปฏบิ ตั ิราชการ พ.ศ. 2546
(3.12) พระราชบัญญตั ิจัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2551
(3.13) พระราชบัญญัตกิ ารรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ. 2551
(3.14) พระราชบญั ญัตสิ ง่ เสรมิ และรักษาคณุ ภาพส่ิงแวดล้อม พ.ศ. 2535
(3.15) พระราชบัญญตั ิควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522
(3.16) พระราชบญั ญัติโรคติดตอ่ พ.ศ. 2558
(3.17) พระราชบญั ญัติโรคระบาดสตั ว์ พ.ศ. 2558
(3.18) พระราชบัญญัติโรคพษิ สนุ ัขบา้ พ.ศ. 2535
(3.19) พระราชบัญญัตวิ ตั ถอุ นั ตราย พ.ศ. 2535
(3.20) พระราชบญั ญตั ิพลงั งานนวิ เคลยี รเ์ พือ่ สันติ พ.ศ. 2559
(3.21) พระราชบญั ญัตคิ วบคมุ ยุทธภณั ฑ์ พ.ศ. 2530
(3.22) พระราชบัญญัติอาวุธปืน เคร่ืองกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และส่ิงเทียมอาวุธปืน
พ.ศ. 2490
(3.23) พระราชบญั ญตั ิวา่ ดว้ ยความผิดบางประการตอ่ การเดินอากาศ พ.ศ. 2558
(3.24) พระราชบญั ญตั อิ งคก์ ารบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537
(3.25) พระราชบญั ญัตเิ ทศบาล พ.ศ. 2496
(3.26) พระราชบัญญัตอิ งค์การบรหิ ารสว่ นจงั หวัด พ.ศ. 2540
(3.27) พระราชบญั ญตั ริ ะเบียบบริหารกรงุ เทพมหานคร พ.ศ. 2528
(3.28) พระราชบัญญัติระเบียบบริหารเมืองพัทยา พ.ศ. 2542
(3.29) พระราชบัญญตั ิการชลประทานหลวง พ.ศ. 2485
(3.30) พระราชบัญญัติทรพั ยากรน้ำ พ.ศ. 2561
(3.31) พระราชบัญญตั ิการรกั ษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล พ.ศ. 2562
(3.32) พระราชบัญญัติความรับผิดทางแพ่งต่อความเสียหายจากมลพิษน้ำมันอันเกิดจากเรือ
พ.ศ. 2560
(3.33) พระราชบญั ญตั กิ ารชว่ ยเหลือกภู้ ัยทางทะเล พ.ศ. 2550
(3.34) พระราชบัญญตั ิสาธารณสขุ พ.ศ. 2535
(3.35) พระราชบัญญตั ิโรงงาน พ.ศ. 2535
(3.36) พระราชบัญญัตจิ ราจรทางบก พ.ศ. 2522
(3.37) พระราชบัญญัตกิ ารขนส่งทางบก พ.ศ. 2522
(3.38) พระราชบัญญตั กิ ารนิคมอุตสาหกรรมแหง่ ประเทศไทย พ.ศ. 2522
(3.39) พระราชบญั ญัติโรงแรม พ.ศ. 2535
(3.40) พระราชบญั ญัตสิ ถานบริการ พ.ศ. 2509
(3.41) พระราชบญั ญตั ิการชลประทานหลวง พ.ศ. 2485
(3.42) พระราชบัญญัตริ กั ษาความสะอาดและความเปน็ ระเบยี บเรยี บรอ้ ยของบา้ นเมือง พ.ศ. 2535

63

3.6.3 กฎหมายในการจดั การความเส่ียงจากสาธารณภัยที่สำคญั

กฎหมาย/ ระเบียบ/ ประกาศ/ กฎหมาย/ ระเบยี บ/

สาธารณภยั กฎหมายหลกั ในการจดั การ คำสง่ั ท่ีสำคัญเพอ่ื สนบั สนนุ ประกาศ/ คำสง่ั อ่ืนๆ
1. อคั คภี ัย ความเสยี่ งจากสาธารณภยั
พระราชบญั ญัตปิ อ้ งกนั และ การจัดการความเส่ยี ง ท่ีนำมาปรับใชก้ ับ
2. วาตภยั บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550
3. อทุ กภัย /ภัยแล้ง และอนุบญั ญตั ิทเ่ี ก่ียวขอ้ ง จากสาธารณภัย ทุกสาธารณภัย
และสนึ ามิ
พระราชบัญญัติปอ้ งกันและ (1.1) พระราชบญั ญตั คิ วบคมุ อาคาร กฎหมาย/ ระเบียบ/
4. โรคระบาดในมนุษย์ บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 พ.ศ. 2522
5. โรคระบาดสตั ว์ และอนุบัญญตั ทิ เ่ี กี่ยวขอ้ ง (1.2) พระราชบัญญัติความปลอดภัย ประกาศอน่ื ๆ ดงั ระบไุ ว้
พระราชบัญญตั ปิ อ้ งกนั และ อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ้ ม
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 ในการทำงาน พ.ศ. 2554 ใน 3.6.2 ใหน้ ำมาปรบั
และอนุบญั ญตั ิท่ีเกยี่ วข้อง (1.3) พระราชบญั ญตั โิ รงแรม
ใช้กับการจัดการสาธารณภัย
พระราชบญั ญตั ปิ อ้ งกันและ ตามควรแกก่ รณี
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550
และอนุบัญญัตทิ ่เี กี่ยวขอ้ ง พ.ศ. 2535
พระราชบญั ญัตปิ อ้ งกันและ (1.4) พระราชบัญญัตสิ ถานบรกิ าร
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 พ.ศ. 2509
และอนุบญั ญัตทิ เ่ี กย่ี วขอ้ ง (1.5) พระราชบัญญัตคิ วบคมุ
นำ้ มันเชื้อเพลงิ พ.ศ. 2542
ฯลฯ
(2.1) พระราชบัญญตั ิกองอาสา กฎหมาย/ ระเบียบ/
รักษาดนิ แดน พ.ศ. 2497
(2.2) พระราชบญั ญัตกิ ารรักษา ประกาศอ่นื ๆ ดังระบไุ ว้
ความมัน่ คงภายในราชอาณาจกั ร ใน 3.6.2 ใหน้ ำมาปรบั
พ.ศ. 2551 ใชก้ ับการจดั การสาธารณภัย
ตามควรแก่กรณี
ฯลฯ
(3.1) พระราชบญั ญตั ทิ รัพยากรน้ำ กฎหมาย/ ระเบียบ/
พ.ศ. 2561
(3.2) พระราชบัญญตั ิจดั รูปทด่ี นิ ประกาศอ่นื ๆ ดังระบไุ ว้
เพ่อื เกษตรกรรมพ.ศ. 2558 ใน 3.6.2 ใหน้ ำมาปรบั
(3.3) พระราชบญั ญัตกิ าร ใช้กับการจัดการสาธารณภัย
ชลประทานหลวง พ.ศ. 2485 ตามควรแกก่ รณี

(3.4) พระราชบัญญัตกิ องอาสา
รกั ษาดินแดน พ.ศ. 2497
(3.5) พระราชบัญญตั กิ ารรกั ษา
ความมัน่ คงภายในราชอาณาจักร
พ.ศ. 2551
ฯลฯ
(4.1) พระราชบญั ญตั โิ รคติดตอ่ กฎหมาย/ ระเบยี บ/
พ.ศ. 2558
(4.2) พระราชบญั ญตั กิ ารสาธารณสุข ประกาศอ่นื ๆ ดังระบไุ ว้
พ.ศ. 2535 ใน 3.6.2 ให้นำมาปรับ
ใช้กับการจดั การสาธารณภัย
ฯลฯ ตามควรแก่กรณี

(5.1) พระราชบัญญัตโิ รคระบาด กฎหมาย/ ระเบยี บ/
สัตว์ พ.ศ. 2558
(5.2) พระราชบัญญัตโิ รคพษิ สนุ ขั บา้ ประกาศอื่นๆ ดงั ระบไุ ว้
พ.ศ. 2535
(5.3) พระราชบญั ญัตเิ ชือ้ โรคและ ใน 3.6.2 ให้นำมาปรบั
พิษจากสตั ว์ พ.ศ. 2558 ใช้กับการจดั การสาธารณภัย
ตามควรแกก่ รณี

ฯลฯ

64

กฎหมาย/ ระเบียบ/ ประกาศ/ กฎหมาย/ ระเบยี บ/

สาธารณภยั กฎหมายหลกั ในการจัดการ คำสัง่ ที่สำคัญเพื่อสนบั สนุน ประกาศ/ คำสงั่ อืน่ ๆ
6. โรคระบาดพืช ความเส่ยี งจากสาธารณภยั
การจดั การความเสย่ี ง ทนี่ ำมาปรบั ใช้กับ
พระราชบญั ญตั ิปอ้ งกนั และ
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 จากสาธารณภัย ทกุ สาธารณภยั
และอนุบัญญัตทิ ี่เกีย่ วข้อง
(6.1) พระราชบญั ญัตกิ กั พชื กฎหมาย/ ระเบยี บ/

พ.ศ. 2507 ประกาศอน่ื ๆ ดงั ระบไุ ว้

ฯลฯ ใน 3.6.2 ใหน้ ำมาปรับ

ใช้กับการจดั การสาธารณภัย

ตามควรแกก่ รณี

7. สาธารณภยั ทางนำ้ / พระราชบญั ญัตปิ อ้ งกันและ (7.1) พระราชบัญญัติระเบียบ กฎหมาย/ ระเบียบ/
บริหารราชการแผน่ ดิน พ.ศ. 2534 ประกาศอ่นื ๆ ดังระบไุ ว้
ทางทะเล บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 (7.2) พ ระราชบั ญ ญั ติ รักษ า ใน 3.6.2 ให้นำมาปรับ

และอนุบัญญัติท่เี กย่ี วข้อง ผลประโยชน์ของชาติทางทะเล ใชก้ ับการจัดการสาธารณภัย

พ.ศ.2562 ตามควรแก่กรณี
(7.3) พระราชบัญญัติการชว่ ยเหลือ

กู้ภยั ทางทะเล พ.ศ. 2550

(7.4) พระราชบัญญัติความรับผิด

ทางแพ่งต่อความเสียหายจากมลพิษ

น้ำมันอันเกดิ จากเรือ พ.ศ. 2560

(7.5) พระราชบัญญัติการเดินเรือ

ในน่านนำ้ ไทย พ.ศ. 2456

(7.6) พระราชบัญญัติให้อำนาจ

ทหารเรือปราบปรามการกระทำ

ความ ผิ ดบ างอย่ างท างท ะเล

พ.ศ. 2490

(7.7) พระราชบัญญัติเพ่ิมอำนาจ

ตำรวจในการปอ้ งกันและปราบปราม

การกระทำความผิดทางน้ำ พ.ศ.

2496

(7.8) พระราชบัญญัติส่งเสริม

และรั กษาคุ ณภาพส่ิ งแวดล้ อม

พ.ศ. 2535

(7.9) ระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี

ว่าดว้ ยการป้องกันและขจัดมลพิษ

ทางนำ้ เนอ่ื งจากน้ำมนั พ.ศ. 2547

ฯลฯ

8. แผน่ ดินไหว พระราชบญั ญัตปิ อ้ งกันและ (8.1) พระราชบญั ญตั คิ วบคมุ อาคาร กฎหมาย/ ระเบียบ/
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550
และอนุบัญญตั ิทเี่ กี่ยวขอ้ ง พ.ศ. 2522 ประกาศอื่นๆ ดังระบไุ ว้

(8.2) พระราชบญั ญัตกิ องอาสา ใน 3.6.2 ให้นำมาปรับ

รกั ษาดนิ แดน พ.ศ. 2497 ใช้กับการจัดการสาธารณภัย

(8.3) พระราชบัญญัติการรกั ษา ตามควรแกก่ รณี

ความมน่ั คงภายในราชอาณาจักร

พ.ศ. 2551

ฯลฯ

65

สาธารณภัย กฎหมายหลกั ในการจัดการ กฎหมาย/ ระเบยี บ/ ประกาศ/ กฎหมาย/ ระเบียบ/
ความเสยี่ งจากสาธารณภยั คำสง่ั ทีส่ ำคัญเพ่ือสนบั สนุน ประกาศ/ คำส่ังอ่ืนๆ
9. วนิ าศกรรมและ ทีน่ ำมาปรับใชก้ บั
การกอ่ จลาจล พระราชบญั ญัตปิ อ้ งกันและ การจดั การความเส่ียง
บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 จากสาธารณภัย ทุกสาธารณภัย
และอนุบญั ญตั ิท่เี กย่ี วขอ้ ง กฎหมาย/ ระเบียบ/
(9.1) พระราชบญั ญัตกิ องอาสา ประกาศอ่ืนๆ ดังระบไุ ว้
10. ภยั จากสารเคมี พระราชบญั ญัติปอ้ งกนั รักษาดนิ แดน พ.ศ. 2497 ใน 3.6.2 ใหน้ ำมาปรบั
และวตั ถุอันตราย และบรรเทาสาธารณภยั (9.2) พระราชบญั ญัติการรักษา ใชก้ ับการจดั การสาธารณภัย
พ.ศ. 2550 และอนบุ ญั ญัติ ความมั่นคงภายในราชอาณาจักร ตามควรแกก่ รณี
ทีเ่ กี่ยวข้อง พ.ศ. 2551
(9.3) พระราชบัญญตั กิ ารชมุ นมุ กฎหมาย/ ระเบยี บ/
11. ภัยอ่นื ๆ ที่กระทบ พระราชบัญญัติปอ้ งกันและ สาธารณะ พ.ศ. 2558 ประกาศอ่นื ๆ ดังระบไุ ว้
ตอ่ สาธารณชน บรรเทาสาธารณภยั พ.ศ. 2550 ใน 3.6.2 ให้นำมาปรับ
เชน่ ฝุ่นละอองขนาดเลก็ และอนุบญั ญัตทิ ี่เกยี่ วขอ้ ง ฯลฯ ใช้กับการจัดการสาธารณภัย
(PM 2.5) จากแหล่ง ตามควรแกก่ รณี
กำเนิดมลพษิ ตา่ ง ๆ ได้แก่ (10.1) พระราชบญั ญัติวตั ถุ
การใชย้ านพาหนะทมี่ ี อันตราย พ.ศ. 2535 กฎหมาย/ ระเบยี บ/
ควนั ดำ การเผาในทโ่ี ล่ง (10.2) พระราชบัญญัติพลงั งาน ประกาศอน่ื ๆ ดังระบไุ ว้
การระบายอากาศเสีย นวิ เคลียรเ์ พอื่ สันติ พ.ศ. 2559 ใน 3.6.2 ให้นำมาปรับ
จากโรงงานและครัวเรือน (10.3) พระราชบัญญัติอาวธุ ปืน ใช้กับการจดั การสาธารณภยั
เครือ่ งกระสุนปืน วัตถรุ ะเบิด ตามควรแก่กรณี
ดอกไม้เพลงิ และส่ิงเทยี มอาวุธปืน
พ.ศ. 2490
(10.4) พระราชบญั ญตั ิควบคมุ
ยทุ ธภณั ฑ์ พ.ศ. 2530

ฯลฯ

(11.1) พระราชบัญญตั สิ ง่ เสรมิ
และรกั ษาคณุ ภาพส่งิ แวดลอ้ ม
พ.ศ. 2535
(11.2) พระราชบญั ญัตโิ รงงาน
พ.ศ. 2535
(11.3) พระราชบัญญตั ิการนคิ ม
อุตสาหกรรมแหง่ ประเทศไทย
พ.ศ. 2522
(11.4) พระราชบญั ญัตกิ ารจราจร
ทางบก พ.ศ. 2522
(11.5) พระราชบญั ญตั ิการขนสง่
ทางบก พ.ศ. 2522
(11.6) พระราชบัญญัติรกั ษา
ความสะอาดและความเป็นระเบยี บ
เรยี บร้อยของบา้ นเมอื ง พ.ศ. 2535

ฯลฯ

66

หมายเหตุ ในกรณที ี่กฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ คำสัง่ และข้อปฏบิ ัติใด มิได้ระบุไว้ในแผนการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยแห่งชาตินี้ ให้ผู้มีหน้าที่และอำนาจ บังคับบัญชา สั่งการ ควบคุม กำกับดูแล หรือมีหน้าท่ีและอำนาจอื่นในการ
ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ตามพระราชบัญญัติป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 ได้พิจารณานำกฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ คำสั่งและข้อปฏิบัตินั้น ๆ มาปรับใช้ตามความเหมาะสมเพื่อสนับสนุนกฎหมายหลักในการจัดการ
สาธารณภัยที่เกิดข้ึน เท่าท่ีกฎหมายให้อำนาจและเปิดช่องให้กระทำได้ โดยไม่ขัดหรือแย้งกัน พร้อมท้ังคำนึงถึงประสิทธิภาพ
ในการจัดการความเส่ยี งจากสาธารณภัยทก่ี ำหนดไวใ้ นแผนการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภยั แหง่ ชาตินี้

67

บทท่ี 4 ยทุ ธศาสตร์การจดั การความเส่ียงจากสาธารณภยั

สว่ นที่ 1 การลดความเส่ยี งจากสาธารณภัยใหม้ ีประสทิ ธิภาพ

เพ่ือเป็นการลดความสูญเสียในชีวิตและทรัพย์สิน รวมถึงการลดผลกระทบในด้านต่าง ๆ ที่เกิดจาก
สาธารณภัย ท้ังด้านเศรษฐกิจ สังคม และส่ิงแวดล้อม ตลอดจนการพัฒนาระบบการบริหารจัดการ
และการพัฒนาศักยภาพให้สามารถเผชิญกับภัยคุกคามและภัยธรรมชาติในรูปแบบต่าง ๆ จำเป็นต้องมี
การสร้างความรู้ความเข้าใจด้านการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย (Disaster Risk Reduction: DRR)
เพื่อนำไปสู่การสร้างความเข้าใจถึงแนวทางในการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยให้กับทุกภาคส่วน
ท้ังองค์กรภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาคประชาสังคม ให้มีความตระหนักและมุ่งเน้นการสร้างการมีส่วนร่วม
มีการลงทุนเพื่อลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยและพัฒนาองค์ความรู้โดยใช้เทคโนโลยี นวั ตกรรม
ภูมิปัญญาท้องถ่ิน ทั้งในและต่างประเทศมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดเพ่ือที่จะเป็นข้อมูลและ
เครื่องมือในการกำหนดมาตรการ แนวทางปฏิบัติเพื่อการป้องกันและลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
ทำให้เกิดการบูรณาการในการจัดการสาธารณภัยที่มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และเกิดผลสัมฤทธ์ิย่ิงข้ึน
เพือ่ ใหส้ ังคมเกิดภมู คิ ุม้ กันพร้อมรบั มือและฟนื้ กลบั อยา่ งรวดเร็ว

ก ารล ด ค ว าม เสี่ ย งจ าก ส าธ ารณ ภั ย ให้ มี ป ระ สิ ท ธิภ า พ เพื่ อ ให้ เป็ น ก าร พั ฒ น า ป ระ ก อ บ ด้ ว ย
3 ยุทธศาสตร์ ไดแ้ ก่

ยทุ ธศาสตร์ท่ี 1 การมงุ่ เน้นการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ยทุ ธศาสตร์ที่ 2 การเพ่ิมประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการและการประยุกต์ใช้นวัตกรรม

ดา้ นสาธารณภัย
ยุทธศาสตรท์ ี่ 3 การส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนระหว่างประเทศในการจัดการความเสี่ยงจาก

สาธารณภยั

68

ยุทธศาสตร์ที่ 1
การมุ่งเนน้ การลดความเสย่ี งจากสาธารณภัย

การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยเป็นแนวคิดและวิธีปฏิบัติในการลดโอกาสของความรุนแรง
และผลกระทบท่ีเกิดจากสาธารณภัยได้ด้วยการประเมินความเสี่ยง เพื่อนำมากำหนดนโยบาย แผน
และมาตรการเพื่อแก้ไขต้นเหตุของปัญหาในการลดความเสี่ยงที่เกิดแก่ชุมชนและสังคม โดยการมุ่งเน้น
การลดความเส่ียงท่ีมีอยู่เดิมและป้องกันไม่ให้เกิดความเสี่ยงใหม่ด้วยการลดความล่อแหลม ลดปัจจัยท่ีทำให้เกิด
ความเปราะบาง และเพิ่มศักยภาพในการจัดการให้สังคมมีความพร้อมในการเผชิญเหตุ และฟ้ืนฟูให้ดีกว่า
และปลอดภัยกว่าเดิม อนั นำไปสู่การรู้รบั - ปรับตัว - ฟน้ื เร็วทัว่ - อยา่ งยง่ั ยืน (Resilience)

ความเสี่ยงจากสาธารณภัย (Disaster Risk) หมายถึง โอกาสที่สาธารณภัยทำให้เกิดการสูญเสียต่อชีวิต
ร่างกาย ทรัพย์สิน ความเป็นอยู่และภาคบริการต่าง ๆ ในชุมชนใดชุมชนหน่ึง ณ ห้วงเวลาใดเวลาหน่ึงในอนาคต
ซึ่งสามารถแทนด้วยสมการแสดงความสัมพันธ์ของปัจจัยท่ีเก่ียวข้องกับความเส่ียง ได้แก่ ภัย ความล่อแหลม
ความเปราะบาง และศักยภาพ ดังน้ี

ความเสย่ี ง (Risk) = ภยั (Hazard) x ความลอ่ แหลม (Exposure) x ความเปราะบาง (Vulnerability)

ศกั ยภาพ (Capacity)

1. แนวคดิ การลดความเส่ยี งจากสาธารณภัย

การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยในแต่ละประเทศไม่สามารถดำเนินการให้บรรลุเป้าหมายได้
โดยบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือหน่วยงานใดหน่วยงานหน่ึง เนื่องจากสาธารณภัยเป็นเร่ืองของคนทุกคน
จึงจำเป็นต้องมีการกำหนดแนวทางให้ดำเนินการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยร่วมกันทุกภาคส่วน
ของประเทศ ท้ังนี้ ได้มีการจัดทำกรอบการดำเนินงานทั้งในระดับสากลและระดับภูมิภาคเพื่อเป็นแนวทาง
ในการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล และได้มีการยอมรับแนวคิด
ในการปฏิบัติการเพื่อลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย (Disaster Risk Reduction: DRR) ขึ้น เพ่ือให้เข้าใจ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย เสริมสร้างศักยภาพการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย ลงทุนด้านการลด
ค ว า ม เส่ี ย งจ า ก ส า ธ า ร ณ ภั ย เพื่ อ ให้ มี ภู มิ คุ้ ม กั น ใน ก า ร พ ร้ อ ม รั บ มื อ แ ล ะ ฟ้ื น คื น ก ลั บ ได้ อ ย่ า ง ร ว ด เร็ ว
รวมท้ังพฒั นาศักยภาพเพือ่ เตรียมพรอ้ มในการเผชญิ เหตสุ าธารณภัยอย่างมีประสิทธภิ าพ และการฟืน้ สภาพ
และซ่อมสรา้ งใหด้ ีกว่าและปลอดภัยกว่าเดิมในช่วงการฟ้ืนฟู

69

2. เปา้ ประสงค์

2.1 เพื่อจัดการความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น โดยการลดความเปราะบาง และความล่อแหลม พร้อมทั้ง
การเพ่ิมขีดความสามารถในการเตรียมพร้อมรับกับสาธารณภัยที่เกิดขึ้น

2.2 เพอื่ ให้ทกุ ภาคส่วนดำเนินมาตรการลดความเส่ยี งทม่ี ีอยูเ่ ดิมและป้องกนั ไม่ให้เกิดความเสย่ี งใหม่

3. กลยุทธ์การมุ่งเนน้ การลดความเสีย่ งจากสาธารณภัย

กลยุทธ์ที่ 1 พฒั นาและส่งเสรมิ ให้มีระบบการประเมนิ ความเสย่ี งจากสาธารณภยั ในทกุ ระดับ
(ระดับชาติ จงั หวัด อำเภอ องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน)

การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยต้องสร้างการรับรู้ ความเข้าใจ และพัฒนาองค์ความรู้
ด้านการจัดการสาธารณภัยให้กับประชาชนในทุกระดับมีความเข้าใจและมีส่วนร่วมในทุกกระบวนการ
ของการจัดการสาธารณภัยท้ังระบบอย่างมีประสิทธิภาพ ซ่ึงการประเมินความเสี่ยงจากสาธารณภัย
เป็นวิธีการระบุลักษณะความรุนแรงและโอกาสในการเกิดผลกระทบทางลบจากภัย ด้วยการวิเคราะห์ภัย
ท่ีอาจเกิดขึ้น ความล่อแหลมในพ้ืนท่ีและประเมินสภาพความเปราะบางท่ีอาจก่อให้เกิดอันตรายท้ังต่อชีวิต
และทรัพยส์ นิ เพือ่ นำไปเป็นขอ้ มูลสำคัญในการวางแผนการพัฒนาและตัดสินใจเชิงนโยบายตั้งแตร่ ะดับชาติ
จนถงึ ระดับพื้นที่

(1) แนวทางปฏิบตั ิในการประเมินความเสี่ยงจากสาธารณภัย
(1.1) สำรวจและจัดทำข้อมูลฐาน (Baseline Data) และชุดข้อมูล (Data Set) ท่ีจำเป็น

สำหรับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยในพื้นที่ และมีการเชื่อมโยงข้อมูลทุกภาคส่วนในทุกระดับ
โดยกำหนดให้มีข้อตกลงระหว่างหน่วยงานในการขอใช้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในการประเมินความเสี่ยง
จากสาธารณภัยร่วมกัน เพื่อให้ได้แผนที่ความเส่ียง (Risk Map) ทั้งนี้ ให้มีการปรับปรุงฐานข้อมูลเชิงสถิติ
และเชิงพื้นทเ่ี พ่อื การประเมนิ ความเสย่ี งจากสาธารณภัยอยา่ งสม่ำเสมอ

(1.2) วิเคราะห์ความเส่ียงโดยสร้างฉากทัศน์ (Scenario - base risk assessment)
เป็นการใช้สถานการณ์หรือสถิติของภัยที่เคยเกิดขึ้นในอดีต เพ่ือค้นหาความเสี่ยงท่ีอาจเกิดข้ึนในอนาคต
(Future Risk Scenario) หรือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยให้ที่ปรึกษาด้านเทคนิคจากสถาบัน
การศึกษา สถาบันวิจัยและพัฒนา หรือผู้เชี่ยวชาญท่ีเกี่ยวข้อง และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในพื้นที่นำความรู้
และแนวทางปฏิบัติจากภูมิปัญญาท้องถ่ินมาปรับใช้ร่วมกับความรู้เชิงวิทยาศาสตร์ ผนวกกับปัจจัยที่เก่ียวข้อง
กบั ความเสี่ยงในทกุ มติ ิ (Inclusive DRR)

(2) แนวทางปฏิบัตใิ นการใช้ผลการประเมนิ ความเสีย่ งเพื่อการวางแผน
วางแผนเพ่ือป้องกันความเสี่ยง แก้ไขปัญหาความเปราะบาง และความล่อแหลม

การเตรียมความพร้อมและเพิ่มศักยภาพในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยในทุกระดับ โดยนำผล
การประเมินความเส่ียงมาเป็นแนวทางในการกำหนดแผนงาน/โครงการในการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย
เพ่ือจัดลำดับความสำคัญและจัดสรรทรัพยากร รวมถึงริเร่ิมโครงการการประยุกต์ใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยี
เพ่ือการจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภัยบรรจุในนโยบายระดบั ชาติ และระดับพ้ืนที่

70

(3) แนวทางปฏิบัติในการสร้างความรู้ความเข้าใจเร่ืองการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย
เพอ่ื นำไปส่กู ารปฏิบตั ิ

(3.1) ส่ือสารความเสี่ยงของพื้นที่ให้แก่ประชาชนและทุกภาคส่วนได้รับทราบความเสี่ยง
ของพื้นท่ีตนเองเพื่อให้มีความตระหนัก เข้าใจความเส่ียงในพ้ืนที่ ให้รู้เท่าทันภัย และเตรียมความพร้อมรับมือ
กบั สาธารณภยั ในการวางแผนและการลงทุนในการลดความเสย่ี งจากสาธารณภยั

(3.2) จัดทำ ปรบั ปรงุ และพฒั นาคู่มอื ประเมนิ ความเสีย่ งจากสาธารณภยั (Disaster Risk
Assessment Guideline) โดยให้หนว่ ยงานภาครฐั ในระดับพน้ื ที่ประเมนิ ความเสี่ยงจากสาธารณภัยร่วมกับ
ผ้มู สี ่วนไดส้ ่วนเสียในภาคสว่ นตา่ ง ๆ ไดร้ บั รคู้ วามเส่ยี งของพื้นท่ี

(3.3) จดั ทำ ปรับปรุง และพัฒนาสอื่ การเรียนรู้ให้ครอบคลุมทกุ ภาคส่วน โดยเฉพาะกลุ่ม
ทต่ี อ้ งดูแลเป็นพเิ ศษ เช่น กลมุ่ เปราะบาง กลมุ่ แรงงานขา้ มชาติ กลมุ่ นกั ท่องเท่ียวต่างชาติ เป็นตน้

(3.4) พัฒนาศักยภาพให้ทุกภาคส่วนมีความรู้และความเข้าใจความเสี่ยงจากสาธารณภัย
โดยใหน้ ำคู่มือประเมนิ ความเสย่ี งจากสาธารณภัย และสอ่ื การเรียนรู้มาประยุกต์ใชใ้ ห้เปน็ ไปตามบรบิ ทของพื้นที่

(3.5) ให้มีหลักสูตรการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย ในการศึกษาภาคบังคับและการศึกษา
นอกระบบ

กลยุทธ์ที่ 2 พัฒนามาตรการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย

การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยมุ่งเน้นการลดความเสี่ยงท่ีมีอยู่เดิมและป้องกันไม่ให้เกิด
ความเสี่ยงใหม่ ด้วยมาตรการและวิธีการท่ีหลากหลายในการป้องกันและลดความล่อแหลม เปราะบาง
และเพิ่มศักยภาพในการเตรียมความพร้อมในการเผชิญเหตุ รวมทั้งฟื้นฟูให้กลับคืนสภาพได้อย่างรวดเร็ว
และดีขึ้นกว่าเดิม โดยพิจารณาเลอื กใช้วิธกี ารลดความเสีย่ งจากสาธารณภัยตามแนวทางปฏิบตั ิ ดงั นี้

(1) แนวทางปฏิบัติในการหลีกเล่ียงความเสี่ยง (Risk Avoidance)
(1.1) ย้ายท่ีตั้งชุมชน หมู่บ้านและอาคารสถานท่ีออกนอกพื้นท่ีเสี่ยงต่อการเกิดสาธารณภัย

หรอื การออกแบบโครงสรา้ งและใชว้ ัสดใุ นการกอ่ สร้างที่มคี วามคงทนและปลอดภยั
(1.2) กำหนด/จดั ทำโซนนิง่ เพอื่ วางแผนการจดั การความเส่ียงจากสาธารณภยั
(1.3) จดั ทำผังเมือง โดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสง่ิ แวดล้อมและความเส่ียงจากสาธารณภัย

และมกี ารบังคบั ใชอ้ ย่างเคร่งครดั พร้อมทั้งจัดทำกฎระเบียบมาตรฐานด้านความปลอดภัยในชุมชนที่อยู่อาศัย

(2) แนวทางปฏิบัติในการป้องกันและลดผลกระทบจากความเสี่ยง (Risk Prevention
and Mitigation)

(2.1) กำหนดพ้ืนที่ และจดั กลุ่มที่ต้ังทางเศรษฐกิจ สงั คม วัฒนธรรม เช่น การวางแผนการใช้ท่ีดิน
การจดั ทำแผนทีเ่ ส่ียงภยั การกำหนดมาตรฐานความปลอดภัยของกจิ กรรมต่าง ๆ การกำหนดโซนน่ิง เป็นตน้

(2.2) กำหนดมาตรฐานการก่อสร้างอาคารท่ีต้านทาน และไม่ก่อให้เกิดสาธารณภัยต่าง ๆ
เชน่ แผ่นดนิ ไหว พายุ เปน็ ต้น

71

(2.3) เสริมสร้างความแขง็ แรงของตลิ่ง ปลูกตน้ ไม้ ไม้พุ่ม หญ้าแฝก และป่าโกงกางป้องกัน
ชมุ ชนรมิ นำ้ หรอื ริมทะเล

(2.4) ขุดลอกคูคลอง ท่อระบายน้ำ และรักษาความสามารถในการระบายน้ำของพ้ืนท่ี
แบบปกติและแบบฉุกเฉนิ

(2.5) ปรับแผนการเกษตรเพ่ือกระจายความเส่ียง เช่น ปลูกป่าต้นไม้ ปลูกไม้คลุมหน้าดิน
กันดินพังทลาย ทำแนวปลูกแนวขวาง แนะนำพันธุ์พืชท่ีทนต่อแมลงศัตรูพืชและความแห้งแล้ง รวมถึง
สง่ เสริมการปลกู พืชให้เหมาะสมกับสภาพพนื้ ท่แี ละสภาพภูมิอากาศ เปน็ ต้น

(2.6) พฒั นาบอ่ บาดาล และบอ่ น้ำตื้น
(2.7) สร้างความตระหนักเพือ่ ปอ้ งกันการติดต่อของเชือ้ โรค และอ่ืน ๆ
(2.8) ออกกฎหมายท่ีจำเปน็ ในการลดความเสยี่ งจากสาธารณภัย

(3) แนวทางปฏบิ ตั ิในการถ่ายโอนความเส่ียง (Risk Transfer)
(3.1) สร้างระบบประกันภัย โดยภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชน เช่น กรมธรรม์

ประกันภัย ซึ่งเป็นการตกลงทำสัญญาร่วมกันระหว่างผู้เอาประกันภัยกับผู้รับประกันภัยที่อีกฝ่ายตกลง
จะจ่ายเงินจำนวนหน่ึงตามกำหนดระยะเวลาท่ีได้ตกลงกันไว้กับอีกฝ่ายหน่ึง ซ่ึงเมื่อเกิดสาธารณภัยข้ึน
จะไดร้ บั คา่ สินไหมชดเชยบางส่วนหรือท้ังหมดจากผรู้ บั ประกันภัย

(3.2) ออกพันธบัตรสาธารณภัย (Catastrophe/CAT bond) คือ ตราสารหนี้ท่ีผลตอบแทน
อ้างอิงกับมูลค่าความเสียหาย โดยเม่ือเกิดสาธารณภัยท่ีกำหนดไว้และมูลค่าความเสียหายเกินกว่าระดับ
ท่ีกำหนด ผู้ออกตราสารหนี้จะหักเงินต้นหรือดอกเบี้ยตามข้ันตอนท่ีตกลงไว้ เพ่ือชดเชยกับความเส่ียงที่สูงข้ึน
แต่หากไม่เกิดสาธารณภัยตามที่ระบุไว้ในช่วงเวลาที่กำหนด ผู้ลงทุนก็จะได้รับดอกเบ้ียและเงินต้นคืนเมื่อ
ครบกำหนด

(4) แนวทางปฏบิ ตั ใิ นการยอมรับความเส่ียง (Risk Acceptance)
(4.1) ฝึกการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เพื่อสร้างความพร้อมและเพิ่มศักยภาพ

ของหน่วยงานและบุคลากร รวมทั้งเป็นการทดสอบการประสานงานและการบูรณาการความร่วมมือให้ทราบ
จุดบกพร่องและช่องว่างในการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉิน เพื่อนำไปสู่การปรับปรุงขั้นตอน แนวทางปฏิบัติ
และแผนท่ีเก่ียวข้องในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในแต่ละระดับ ทั้งนี้ การฝึกการป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยให้หมายรวมถึง การฝึกซ้อมแผน การซักซ้อม การฝึกปฏิบัติ และการทดสอบมาตรการ
ด้านการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยตามความเหมาะสมและความจำเป็นของแต่ละหน่วยงาน รวมท้ัง
การฝึกซ้อมแผนระหว่างประเทศ

ให้กองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ กองอำนวยการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับ และหน่วยงานท่ีรับผิดชอบแผนสนับสนุนการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉิน
แต่ละด้าน จัดให้มีการฝึกการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย อย่างน้อยปีละ_1_ครั้ง ท้ังนี้ ให้พิจารณา
ทำการฝึกด้วยประเภทและรูปแบบท่เี หมาะสมและสอดคลอ้ งกับวัตถุประสงค์การฝึก และขอบเขตของภารกจิ ที่
จะทำการฝึก

72

(4.2) จัดทำแผนอพยพ ประกอบด้วย บัญชีจำนวนผู้อพยพ บัญชสี ่วนราชการ ส่งิ อำนวย
ความสะดวกในการอพยพ การกำหนดเขตพ้ืนที่รองรับการอพยพให้อยู่ในพื้นที่ท่ีเหมาะสม การกำหนด
เจ้าหน้าที่หรือผู้รับผิดชอบการอพยพไวใ้ ห้ชัดเจน การกำหนดเส้นทางอพยพหลักและเส้นทางอพยพสำรอง
สำหรับแต่ละประเภทภัย รวมท้ังการสำรวจและการจัดเตรียมพาหนะ น้ำมันเชื้อเพลิง แหล่งพลังงาน
และระบบส่ือสารสำหรับการอพยพ

ให้กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับจัดทำแผนอพยพ
แผนอพยพสว่ นราชการ หรือวางมาตรการการอพยพ

(4.3) จัดเตรียมพ้ืนที่รองรับการอพยพ โดยจัดหาพ้ืนที่ที่มีความปลอดภัยและมีเส้นทาง
คมนาคมง่ายต่อการเข้าถึง มีการจัดระเบียบพ้ืนที่เป็นสัดส่วน และเหมาะสมสำหรับเป็นท่ีพักช่ัวคราว
แก่ผปู้ ระสบภยั ที่เคลื่อนยา้ ยออกจากถ่ินท่ีอยอู่ าศยั ทเ่ี กิดสาธารณภยั หรือเสย่ี งต่อการเกดิ สาธารณภยั

(4.4) จัดเตรียมการจัดต้ังศูนย์พักพิงช่ัวคราว (Temporary Shelter Management)
เป็นการแก้ปัญหาที่อยู่อาศัยช่ัวคราวในสถานการณ์ท่ีเกิดสาธารณภัยข้ึน ซ่ึงรัฐต้องมีการเตรียมแผนรับมือ
ต่อจากการอพยพในภาวะฉุกเฉิน โดยกำหนดอาคารที่จะใชเ้ ป็นศูนยพ์ ักพิงช่ัวคราวไวแ้ ละการบรหิ ารจัดการ
ในศูนย์พักพิงช่ัวคราว ท้ังน้ี การเตรียมการจัดตั้งศูนย์พักพิงชั่วคราวท่ีเหมาะสมและมีประสิทธิภาพควร
ประกอบด้วยอย่างน้อย ดังน้ี

(4.4.1) จัดหาสถานที่ตั้งศูนย์พักพิงช่ัวคราว โดยพิจารณาเลือกสถานที่ตั้งจากการมี
ส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนโดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง และให้คำนึงถึงความปลอดภัยไม่เสี่ยงต่อการเกิดภัยซ้ำ
มีการคมนาคมสะดวก มีความพร้อมของสาธารณูปโภค เช่น ประปา ไฟฟ้า เป็นต้น รวมทั้งต้องกำหนด
นโยบายในการเปดิ การบรหิ าร และปดิ ศูนยใ์ ห้ชดั เจน

(4.4.2) จัดการภายในศูนย์พักพิงชั่วคราวให้เป็นไปตามโครงสร้างแผนบริหาร
จดั การศนู ย์พักพงิ ช่วั คราว

(4.4.3) กำหนดปัจจัยความจำเป็นข้ันต่ำของศูนย์พักพิงชั่วคราวท่ีเหมาะสม
ตามมาตรฐานสเฟียร์

(4.4.4) ให้มีการบริหารจัดการข้อมูลผู้อพยพ โดยมีการเก็บบันทึกข้อมูลที่จำเป็น
ประกอบดว้ ย ขอ้ มลู ประชากร ขอ้ มลู ส่วนบุคคล และขอ้ มูลด้านธุรการ

ทั้งนี้ เม่ือสถานการณ์สาธารณภัยส้ินสุดลง เจ้าหน้าที่ประจำศูนย์จะเตรียมความพร้อม
สำหรับการอพยพกลับ และหัวหน้าศนู ยจ์ ะประกาศปดิ ศูนย์

(4.5) แผนบริหารความต่อเน่ือง (Business Continuity Plan: BCP) เป็นแผนรองรับ
การดำเนินภารกิจในการบริหารราชการและให้บริการประชาชนได้อย่างต่อเนื่องเมื่ออยู่ในสภาวะวิกฤต
โดยแนวคิดการบริหารความต่อเน่ืองของหน่วยงานภาครัฐเน้นการควบคุม ดูแล และป้องกันทรัพยากร
ทส่ี ำคัญต่อการดำเนินงานหรือให้บริการเพื่อสร้างประโยชน์สูงสุด สำหรับผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้
ส่วนเสีย โดยหากการควบคุมภายในท่ีมีอยู่ไม่สามารถควบคุมดูแลและป้องกันได้ทั้งหมดเม่ือเกิดสภาวะ
วิกฤตจะทำให้การดำเนินงานหรือการให้บริการของหน่วยงานลดลงและไม่ต่อเนื่อง ดังน้ัน บทบาทหน้าท่ี

73

ของหนว่ ยงานภาครฐั คือ ต้องเร่งดำเนินการให้การดำเนินงานหรือการให้บริการกลับมาใหเ้ หมอื นภาวะปกติ

แมใ้ นสถานการณส์ าธารณภัยตามมติคณะรัฐมนตรี เม่ือวันที่ 24 เมษายน 2555 และวนั ที่ 31 มนี าคม 2563

ทั้งนี้ ส่งเสริมให้ภาคเอกชนมีการจัดทำแผนบริหารความต่อเนื่อง (Business Continuity Plan: BCP)

ให้ครอบคลมุ ธุรกจิ ทุกขนาด รวมถึงวสิ าหกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ่ ม
(4.6) การแจ้งเตือนภัย (Warning) เปน็ การดำเนินการแจ้งเตือนภัยเพ่ือให้บรรลุวัตถุประสงค์

ในการลดความเส่ียงจากสาธารณภัยท่ีจะเกิดข้ึน เพื่อเตรียมความพร้อม การป้องกันและลดผลกระทบ
โดยการให้ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับสาธารณภัยและการแจ้งเตือนภัยที่รวดเร็วไปยังพ้ืนที่และกลุ่มเป้าหมาย
เพ่ือให้หน่วยงานและประชาชนเตรียมความพร้อมรับมือกับสาธารณภัยท่ีจะเกิดขึ้นได้อย่างทันท่วงที
ท้ังน้ี การแจ้งเตอื นภยั จะหมายรวมถึงการแจ้งเตือนภัยลว่ งหน้า (Early Warning) ตั้งแตก่ ารให้ข้อมูลข่าวสาร
ทเ่ี ป็นประโยชน์และทันเหตกุ ารณ์ผ่านช่องทางต่าง ๆ ไปยังหน่วยงาน/องค์กร และประชาชน เพ่ือใหห้ น่วยงาน
และ/หรือบุคคลที่กำลังเผชิญความเส่ียงต่อการเกิดสาธารณภัยสามารถติดตาม วิเคราะห์ และประเมิน
สถานการณ์ โดยระบบเตอื นภยั แบบครบวงจร (End-to-End Early Warning System) จะม่งุ เนน้ กระบวนการ
ดำเนินการต้ังแต่ต้นทางในการวิเคราะห์ประเมินความเสี่ยง เพื่อแจ้งเตือนภัยไปยังหน่วยงานและประชาชน
ให้มีความพร้อมในการรับมือกับสาธารณภัยและสามารถอพยพไปยังพื้นท่ีปลอดภัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผ่านชอ่ งทางส่อื สารต่าง ๆ ทไ่ี ดจ้ ดั เตรยี มไว้

(4.6.1) แนวทางปฏิบัติของระบบการเตือนภัย ดำเนินการจัดหา ติดตั้ง และพัฒนา
โครงสร้างระบบการเตือนภัย ระบบส่ือสารและโครงสร้างพ้ืนฐานด้านการเตือนภัยในการพัฒนาการแจ้งเตือนภัย
วิเคราะห์ข้อมูลสาธารณภัยและการส่งข้อมูลที่ถูกต้องรวดเร็วไปยังส่วนราชการ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
และประชาชน ซ่ึงการพัฒนาและเชื่อมโยงระบบการแจ้งเตือนและเฝ้าระวังภัยท่ีมีประสิทธิภาพ
ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก ตามแผนภาพท่ี 4-1

แผนภาพที่ 4-1 องค์ประกอบสำคญั ของระบบการเตอื นภยั

74

(1) การรับร้แู ละเข้าใจความเส่ียง (Risk Knowledge) โดยการเก็บรวบรวมขอ้ มลู
วิเคราะห์ข้อมูลท่ีเป็นระบบและคำนึงถึงการเปลี่ยนแปลงของภัยอันเน่ืองจากปัจจัยอ่ืน ๆ เช่น การขยายตัว
ของเมือง เป็นต้น มาใช้ในการประเมินความเสี่ยงจากสาธารณภัย เพ่ือนำมาสนับสนุน/ตัดสินใจในการแจ้ง
เตือนภัยให้ตรงกับพ้ืนที่ที่จะได้รับผลกระทบเมื่อสาธารณภัยเกิดขึ้น การประเมินความเส่ียงไม่ควร
ดำเนินการเพียงครั้งเดียวควรมีการปรับปรุงตามระยะเวลา โดยขึ้นอยู่กับการเปล่ียนแปลงสภาพแวดล้อม
กาลเวลา และบรบิ ทของพนื้ ท่ี

(2) การติดตามสถานการณ์และการพยากรณ์ (Monitoring and Forecasting)
เป็นขั้นตอนในการเฝ้าระวัง ติดตามสถานการณ์ และการวิเคราะห์คาดการณ์สาธารณภัยที่จะเกิดข้ึนเชิงพื้นที่
ในแต่ละระดับ เพ่ือให้การคาดการณ์มีความถูกต้อง แม่นยำ ครอบคลุม และรวดเร็ว เช่น กรมป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัย กรมอุตุนิยมวิทยาช้ีเป้าระดับจังหวัด หน่วยงานในพื้นท่ีวิเคราะห์และแจ้งเตือนภัย
ในพื้นท่ีเส่ียงต่อไป โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ นวัตกรรม แบบจำลองการวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมาก
(Data Analytics and BIG DATA) ปญั ญาประดษิ ฐ์ (Artificial Intelligence: AI) เปน็ ต้น

(3) การแจ้งเตือนภัยและการสื่อสาร_(Dissemination and Communication)
โดยเม่ือไดผ้ ลการวเิ คราะห์สถานการณ์สาธารณภัยแลว้ ต้องจัดทำข้อความหรอื คำแจ้งเตอื นท่ีชดั เจน เข้าใจง่าย
และเกิดประโยชน์ต่อชุมชน/ประชาชนมากที่สุด เช่น เวลาท่ีจะเกิดสาธารณภัย ระยะเวลาการเกิด พ้ืนท่ีที่
จะได้รับผลกระทบ แนวทางการปฏิบัติและการเตรียมพร้อม เป็นต้น เพ่ือให้ประชาชนไม่เกิดความสับสน
และสามารถปฏิบัติตามได้อย่างถูกวิธี รวมทั้งจะต้องจัดเตรียมโครงสร้างพื้นฐานระบบส่ือสาร
(Communication Infrastructure) และระบบ/อุปกรณ์เตอื นภยั ใหค้ รอบคลุมพนื้ ทเ่ี สีย่ งภัย

(4) ความตระหนักรู้และการตอบสนองต่อการแจ้งเตือนภัย (Public
Awareness and Response Capability) เมื่อชมุ ชน/ประชาชนในพื้นที่ได้รับข้อความ/สัญญาณแจ้งเตือน
แลว้ ต้องรเู้ ทา่ ทันภยั โดยตระหนกั ถึงความปลอดภยั การป้องกันและเตรยี มความพร้อมรับมือกับสาธารณภัย
ที่จะเกิดข้ึน ต้ังแต่การสร้างความเข้มแข็งในชุมชน การป้องกันและลดผลกระทบ ความสามารถจัดการ
ในภาวะฉุกเฉนิ ตลอดจนการอพยพไปยังพืน้ ทีป่ ลอดภัย

(4.6.2) แนวทางปฏิบัติการแจ้งเตือนภัย เน่ืองจากสาธารณภัยท่ีเกิดขึ้นโดยเฉพาะ
ภัยธรรมชาติมีระยะเวลาในการเกิดที่แตกต่างกัน ดังนั้น ในการแจ้งเตือนภัยให้พิจารณาระยะเวลา
ของการแจ้งเตือนภัยตามแตล่ ะประเภทของสาธารณภัย โดยแบง่ กระบวนการแจง้ เตือนภัยเปน็ 3 ขน้ั ตอน ดงั น้ี

(1) เฝ้าระวัง ติดตาม วิเคราะห์ และประเมินสถานการณ์ โดยติดตาม
ข้อมูลความเคลื่อนไหวของเหตุการณ์ และปัจจยั เสย่ี งต่าง ๆ ท่ีอาจส่งผลให้เกิดสาธารณภัย รวมทั้งเฝ้าระวัง
ให้ข้อมูลข่าวสารแกป่ ระชาชน รวมทง้ั ตดิ ตามสถานการณ์และปฏิบตั งิ านตลอด 24 ช่ัวโมง

ให้กองบัญชาการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติแลกเปลี่ยน
ข้อมูลขา่ วสาร วเิ คราะห์และประเมนิ สถานการณเ์ พ่ือตดั สนิ ใจในการเตรยี มรบั มอื กบั สาธารณภยั

(2) แจ้งเตือนภัยล่วงหน้า โดยแจ้งข้อมูลข่าวสารท่ีบ่งชี้ว่ามีแนวโน้มท่ีจะ
เกิดสาธารณภัยข้ึนในพ้ืนท่ีที่มีความเส่ียงภัยไปยังส่วนราชการ กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
แต่ละระดับ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และประชาชน เพ่ือให้ติดตามข้อมูลข่าวสารและความเคลื่อนไหว
อย่างต่อเน่ือง รวมทง้ั จัดวางแนวทาง มาตรการ และข้ันตอนการปฏิบตั ิ ร่วมกับหน่วยงานท่ีมีหน้าที่ในการเฝา้ ระวัง
ติดตามสถานการณ์ เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ และแจกจ่ายข้อมูลข่าวสาร เพื่อให้การแจ้งเตือนภัยล่วงหน้า
มีมาตรฐานเป็นรปู แบบเดียวกัน

75

หากป ระเมิ นสถานการณ์ แล้ วคาดว่ า มี โอกาสเกิ ดสาธารณ ภั ยมากกว่ า
ร้อยละ 60_ให้มีการแจ้งเตือนภัยทันทีกับกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับ
และประชาชนในพื้นท่ีเส่ียงภัย ในการเตรียมความพร้อมรับมือกับสาธารณภัยที่จะเกิดข้ึน โดยมีข้อมูล
การแจ้งเตือนภัย ดงั น้ี

 คาดการณร์ ะยะเวลา และบริเวณพ้ืนทีท่ ่ีจะเกดิ สาธารณภยั
 ผลกระทบทอ่ี าจเกิดขน้ึ และความยาวนานของภยั (ระยะเวลา)
 แนวทางการปฏบิ ตั ิตนของสว่ นราชการ หน่วยงาน และประชาชน
 การเตรียมความพร้อมรบั มือ เชน่ อาหาร น้ำดื่ม ยารักษาโรค เป็นต้น
ให้กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยกลาง จัดวางแนวทาง
มาตรการ และขั้นตอนการปฏิบัติ ร่วมกับหน่วยงานที่มีหน้าท่ีในการแจ้งเตือนภัยเพื่อส่ังการไปยัง
กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับ ศูนย์ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต
พร้อมท้ังให้กรมประชาสัมพันธ์ร่วมกับกรมการปกครอง กำหนดข้ันตอนวิธีปฏิบัติเพ่ื อเผยแพร่และ
ประชาสมั พนั ธ์ ส่ือสารความเสย่ี ง แจกจ่ายขอ้ มูลข่าวสาร และแจ้งเตือนภยั ให้กบั พืน้ ทที่ ี่ประสบสาธารณภัย
เพื่อให้มั่นใจได้ว่าประชาชนได้รับข้อมูลข่าวสารท่ีถูกต้องและรวดเร็ว เพ่ือเตรียมรับสถานการณ์เป็นไปตาม
แนวทางที่กำหนด
(3) รับมือและอพยพหากคาดว่าสาธารณภัยท่ีเกิดข้ึนจะส่งผลกระทบตอ่ ชีวิต
และทรัพย์สินของประชาชนในพ้ืนท่ี ให้ดำเนินการแจ้งผู้อำนวยการสั่งการให้อพยพไปยังพื้นที่ปลอดภัย
หรอื พนื้ ทที่ ี่หนว่ ยงานราชการ มลู นิธิ องคก์ ร หรือเอกชนได้จัดเตรียมไว้

ให้กองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแต่ละระดับกำหนด
แนวทางและขั้นตอนการปฏิบัติ รวมท้ังแผนเผชิญเหตุ สำหรับส่วนราชการ หน่วยงาน และองค์กรเอกชน
ในการรับมือกับสาธารณภัยท่ีเกิดข้ึน โดยให้กระทรวงกลาโหม ศูนย์ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต
และหน่วยงานที่เก่ียวข้องเป็นหน่วยงานสนับสนุนทรัพยากร เคร่ืองจักรกล เคร่ืองมือพิเศษ หากเกินศักยภาพ
ทีจ่ ะรบั มอื กับสถานการณ์ได้ใหร้ ายงานกองอำนวยการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั กลางทราบทันที

ทั้งน้ี ระยะเวลาในการแจ้งเตือนภัยล่วงหน้าและการแจ้งให้อพยพขึ้นอยู่กับ
สถานการณ์และประเภทของสาธารณภัย เช่น ดินโคลนถล่ม/น้ำป่าไหลหลากอาจมีระยะเวลาในการแจ้งเตือน
1-2 วัน ในขณะทีภ่ ยั จากสึนามจิ ะมีระยะเวลา 1-2 ช่ัวโมง เปน็ ต้น

การกำหนดระดับ/สัญลักษณ์/สีการแจ้งเตือนภัยให้เป็นไปตามบริบท
และภารกิจของแต่ละหน่วยงานที่รับผิดชอบ โดยอ้างอิงจากระดับสถานการณ์สาธารณภัย /ความรุนแรงของ
สาธารณภัยตามแผนการปอ้ งกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ ยุทธศาสตรท์ ี่ 4

(4.6.3) แนวทางปฏิบัติพัฒนาและเชือ่ มโยงระบบการเตอื นภยั สำหรับหน่วยงาน
ภาคส่วนท่ีเก่ียวข้อง ประชาชนและชุมชนในพ้ืนที่เส่ียงภัย เพื่อทำให้การเตือนภัยมีความแม่นยำ
น่าเชือ่ ถอื และมปี ระสิทธิภาพมากย่งิ ขน้ึ โดยมแี นวทาง ดังน้ี

(1) ปรับปรุงอุปกรณ์เครื่องมือและเทคโนโลยีให้สามารถรองรับกับระบบ
เตอื นภยั ในปจั จบุ ันและตา่ งประเทศได้

76

(2) พฒั นาเทคโนโลยี นวัตกรรม และแบบจำลองในการพยากรณ์และคาดการณ์
สาธารณภัย โดยนำการวิเคราะห์ข้อมูลจำนวนมาก (Data Analytics and BIG DATA) และปัญญาประดิษฐ์
(Artificial Intelligence: AI) มาใช้ในการพยากรณ์และคาดการณ์

(3) จัดทำมาตรฐานการปฏิบัติงาน (Standard Operating Procedure: SOP)
และเสรมิ สรา้ งขีดความสามารถของเจา้ หนา้ ทีผ่ ูป้ ฏิบัติงาน

(4) จัดวางระบบสือ่ สารหลัก อยา่ งนอ้ ย 2 ระบบ และระบบสือ่ สารสำรอง
(5) จัดเตรียมและติดตั้งโครงสร้างพื้นฐานระบบส่ือสารและอุปกรณ์เตือนภัย
ใหค้ รอบคลมุ พื้นที่เส่ียงภัย
(6) เตรียมความพร้อมและสร้างความตระหนัก รวมถึงให้ประชาชนมีการรับรู้
และเข้าใจความเสย่ี งจากข้อมลู ทไ่ี ด้รับ โดยจดั ให้มีการฝกึ อบรม เช่น อาสาสมัครแจ้งเตือนภัยในชุมชนเมอื ง
ตำบลและหมู่บ้าน เพื่อเสริมสร้างความเข้าใจเก่ียวกับระบบการเตือนภัยที่มีความแตกต่างกันของภัย
แต่ละประเภท เป็นต้น
(7) จัดให้มีการฝึกกระบวนการระบบการเตือนภัยเพ่ือเป็นการทดสอบ
แผนปฏิบัติการ แผนเผชิญเหตุ ขั้นตอน เครื่องมือ อุปกรณ์ และความพร้อมของประชาชนทั้งในระดับ
จงั หวัด อำเภอ ตำบล หมูบ่ ้าน อยา่ งน้อยปีละ 1 คร้ัง
(4.6.4) แนวทางปฏิบัติเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร ให้นำเทคโนโลยีมาสนับสนุน
ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น แผนท่ีเส่ียงภัย แอพพลิเคช่ัน จัดทำ Web Service ในการนำเสนอข้อมูลและ Mobile
Application เพื่อเป็นช่องทางในการให้บริการข้อมูล และแจ้งเตือนภัยให้แก่ประชาชน และกลุ่มเปราะบาง
ผา่ นสมาร์ทโฟน (Smart Phone) หรอื แทบ็ เลต็ (Tablet) หรือระบบอ่ืนที่สามารถเข้าถึงไดโ้ ดยง่าย
(4.7) เตรียมความพรอ้ มด้านทรัพยากรสาธารณภยั
(4.7.1) จัดให้มีส่ิงของสำรองจ่ายเพ่ือการช่วยเหลือผู้ประสบภัย ได้แก่ อาหาร
เสื้อผ้า เคร่ืองนุ่งห่ม เต็นท์ ท่ีพักช่ัวคราว ยารักษาโรค อุปกรณ์เคร่ืองใช้ที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิต
เครื่องจกั รกลสาธารณภัย อุปกรณ์เครื่องมอื พิเศษสำหรบั แตล่ ะประเภทภัย วัสดุสิ้นเปลือง รวมทง้ั สิ่งอำนวย
ความสะดวกตา่ ง ๆ
(4.7.2) ให้มีการระดมทรัพยากรอื่น ๆ ได้แก่ คน ระบบเทคโนโลยี ข้อมูลสาธารณภัย
รวมถึงผู้เชี่ยวชาญพิเศษ เพื่อเป็นการสร้างความเป็นหุ้นส่วนร่วมกันของทุกหน่วยงานในประเทศ
ท้ังภาครัฐในส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถ่ิน รวมทั้งการมีส่วนร่วมทั้งบุคคลในชุมชน ภาคเอกชน
องค์กรทไ่ี มแ่ สวงหาผลกำไร และมูลนธิ ิต่าง ๆ
(4.7.3) บูรณาการระดมทรัพยากรจากหลายหน่วยงานให้มีความพร้อมรับมือกับ
สาธารณภยั ได้แก่ การประเมนิ ความต้องการในการใช้ทรพั ยากรในแต่ละประเภทภัย การประมาณทรัพยากร
ท่ีจำเป็นต้องใช้ การกำหนดมาตรฐานกลางสำหรับการจัดหา การจัดหาทรัพยากรสำรอง ระบบคงคลัง
และการจัดเก็บรักษาตามมาตรฐานของแต่ละผลิตภัณฑ์ในคลังเก็บ (Stockpiling) การตรวจสอบสถานะ
ความพร้อมใช้ของทรัพยากร การบำรุงรักษา การฝึกทักษะความชำนาญในการใช้งานอุปกรณ์และระบบต่าง ๆ
การจัดทำฐานข้อมูลบัญชีทรัพยากร การวางระบบการจัดสรรทรัพยากร รวมทง้ั ระบบการระดมสรรพกำลัง
การวางแผนระบบโลจิสติกส์ และการจดั ทำคมู่ อื ปฏิบตั ิงาน
(4.7.4) ให้มีการสนับสนุนการจัดสรรงบประมาณเพ่ือการป้องกันและลดผลกระทบ
การเตรียมความพร้อม การเผชญิ เหตแุ ละการจดั การในภาวะฉกุ เฉนิ รวมถงึ การฟนื้ ฟูอยา่ งย่งั ยนื

77

กลยุทธท์ ่ี 3 ส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนและทุกระดับเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนในการลดความเส่ียง
จากสาธารณภัย

การเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนในการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยเป็นการมุ่งเน้นบทบาท
การมีสว่ นร่วมของทุกภาคส่วนในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ดว้ ยการกำหนดบทบาทของแต่ละภาคส่วน
ให้มีความชัดเจน เพ่ือสร้างการรับรู้บทบาท ภารกิจ และความรู้สึกในความเป็นส่วนหนึ่งของการลดความเส่ียง
จากสาธารณภัยร่วมกัน โดยเปิดโอกาสให้ “รว่ มคิด รว่ มตัดสินใจ ร่วมทำ ร่วมแก้ปญั หา” ตามวงจรการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย ซ่ึงเป็นแนวทางในการนำเรอ่ื งการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยเข้าสู่กระแสหลัก
ในการพัฒนาอย่างย่ังยืนของประเทศ (Mainstreaming Disaster Risk Reduction into Development)
และเสริมสร้างความเข้มแขง็ หรอื ภมู คิ มุ้ กนั ให้แก่ชุมชน สงั คม และประเทศ

ทั้งน้ี รัฐจะต้องกำหนดนโยบายการเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนในการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัยเป็นนโยบายสำคัญของประเทศ โดยขับเคลื่อนการบูรณาการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ให้นำไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม รวมทั้งให้ความสำคัญในการวางแผน และจัดสรรงบประมาณ
เพอ่ื สนับสนนุ การดำเนินงาน

(1) แนวทางปฏิบตั ิในการกำหนดใหเ้ ป็นนโยบายแห่งรัฐท่สี ำคัญ
(1.1) สง่ เสริมบทบาทการมีสว่ นร่วมของทุกภาคสว่ นในฐานะหุ้นส่วนในการลดความเสี่ยง

จากสาธารณภัย ได้แก่ การร่วมจัดทำแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยในทุกระดับ และระบุการลด
ความเสี่ยงจากสาธารณภยั ไว้ในยุทธศาสตร์และแผนพฒั นาของประเทศ

(1.2) สนับสนุนและจัดสรรงบประมาณสำหรับการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
การเผชิญเหตุ และการฟื้นฟู เช่น งบประมาณรายจ่ายประจำปี งบประมาณในลักษณะบูรณาการ
เชิงยทุ ธศาสตร์ เป็นต้น

(1.3) ศึกษา วิจัย และรวบรวมมาตรการข้อบังคับ กฎเกณฑ์ และระเบียบที่เกี่ยวข้อง
กับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยของทุกภาคส่วนในแต่ละระดับ เพื่อใช้จัดการกระบวนการและ
วางแผนในฐานะหุ้นส่วนในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย เช่น การประเมินผลกระทบส่ิงแวดล้อม
(Environmental Impact Assessment: EIA) การประเมินส่ิงแวดล้อมระดับยุทธศาสตร์ (Strategic
Environmental Assessment: SEA) กฎหมายอาคาร (Building Code) เป็นต้น

(1.4) ทบทวนและปรับปรุงนโยบาย กฎหมาย และบทบาทของทุกภาคส่วนในแต่ละระดับ
ในการลดความเส่ียงจากสาธารณภยั ของประเทศ เชน่ ประมวลกฎหมายสาธารณภัย เป็นตน้

(1.5) รฐั ควรมีนโยบายแพลตฟอรม์ ได้แก่
(1.5.1) สร้างความเข้มแข็งในการประสานงานระหว่างหน่วยงาน และการสร้าง

ความรว่ มมอื ระหว่างรัฐบาล ภาคประชาสงั คม และภาคสว่ นอ่นื ๆ ในแต่ละระดบั
(1.5.2) จดั ให้มีสมัชชาการจัดการสาธารณภัยเป็นเวทสี าธารณะระดับชาติ เพือ่ เปิดโอกาส

ให้ภาคส่วนต่าง ๆ ในสังคมได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ ประสบการณ์ และเรียนรู้ร่วมกัน เพ่ือค้นหาทางออก
ในประเด็นปัญหาร่วมที่แต่ละภาคส่วนให้ความสำคัญและนำไปสู่การเสนอแนะพัฒนานโยบายสาธารณะ
ในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศอยา่ งเป็นระบบและมีส่วนรว่ มของทุกภาคส่วน โดยจัดให้มี
การประชุมอย่างน้อยปีละ 1 ครงั้ หรอื ตามความเหมาะสม

78

(1.5.3) ผลักดันงานของผู้ประสานงานด้านการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ระดับกระทรวงและจังหวัด เช่น แผนงานและโครงการที่เก่ียวข้องกับการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
การประเมนิ ความเส่ียง การประเมนิ ความสูญเสยี และความเสยี หายจากสาธารณภัย เปน็ ตน้

(1.6) จัดทำบันทึกข้อตกลงระหว่างภาคประชาสังคม ภาคเอกชน กับภาครัฐในการนำ
นโยบายการลดความเส่ยี งจากสาธารณภัยไปสู่การปฏบิ ตั ิ

(1.7) พัฒนาและส่งเสริมการสร้างความตระหนักให้แก่ผู้เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน
ทั้งภาคประชาสังคม ภาคเอกชน ตลอดจนชุมชนในสังคมให้เป็นผู้รู้เท่าทันภัยโดยสามารถตัดสินใจและมีบทบาท
ในการบริหารจดั การในฐานะห้นุ ส่วนผดู้ ำเนินภารกจิ การลดความเส่ียงจากสาธารณภยั (To Empower)

(1.8) พัฒนาและส่งเสริมให้ทุกภาคส่วนต้ังแต่ระดับชาติถึงชุมชนดำเนินแผนงาน
โครงการ/กิจกรรม/เวทีสาธารณะท่ีเกี่ยวข้องกับการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย เช่น แผนสนับสนุน
งบประมาณ การประเมินความเส่ียง การจัดลำดับความเส่ียงท่ีต้องมีมาตรการเสริมสร้างความร่วมมือและ
การมีส่วนร่วม เป็นต้น

(1.9) ส่งเสริมการบริหารความพร้อมต่อสภาวะวิกฤตและการจัดทำแผนรองรับ
การบริหารความต่อเน่ืองให้แก่ทุกภาคส่วน โดยให้ทกุ หน่วยงานจัดทำแผนบริหารความต่อเนื่อง (Business
Continuity Plan: BCP) ของหนว่ ยงาน

(1.10) ส่งเสริมและสนับสนุนโครงการความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน โดยให้เอกชน
เข้ามามีส่วนร่วมกับภาครัฐในการจัดสร้าง ปรับปรุง และพัฒนาการบริหารจัดการสาธารณูปโภค
และสาธารณูปการข้ันพ้นื ฐาน รวมถึงการให้บรกิ ารอ่ืน ๆ แกป่ ระชาชน

(1.11) จัดต้ังกองทุนการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยและกองทุนพิเศษเพ่ือการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณ ภัย โดยให้กระทรวงการคลังเป็นหน่วยงานหลักในการจัดตั้งกองทุน
กระทรวงมหาดไทยเปน็ หน่วยงานบรหิ ารกองทุน การจัดหารายได้ การเบิกจา่ ย และการใช้จา่ ยกองทุน

(1.12) กำหนดมาตรการการเงินการคลังและการส่งเสริมการลงทุน เพ่ือการลดความเสี่ยง
สาธารณภยั ให้แกภ่ าคประชาสงั คม เช่น การออกพนั ธบัตร มาตรการทางภาษี เป็นตน้

(1.13) ส่งเสริมสถาบันประกันภัย สถาบันการเงิน เพ่ือให้ภาคประชาสังคม เข้าถึงระบบ
ประกันความเสี่ยง การทำประกันภัย การให้สินเชื่อฉุกเฉนิ หรือการให้ความช่วยเหลือทางการเงินแก่ชุมชน
และครอบครวั เพ่ือการถ่ายโอนความเส่ยี งจากสาธารณภยั

(2) แนวทางปฏิบตั ิในการรว่ มเปน็ หุน้ สว่ นในการลดความเสี่ยงจากสาธารณภยั
(2.1) ภาคประชาสังคม
เสริมสร้างให้ภาคประชาสังคมมีส่วนร่วมด้านการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย

การเผชิญเหตุและการฟ้ืนฟู ไดแ้ ก่ การให้ความร้เู ฉพาะทาง ให้คำแนะนำในทางปฏิบัติที่เก่ียวข้องกับการจัดทำ
และดำเนินงานตามกรอบกฎเกณฑ์ มาตรฐาน และแผนงานที่เก่ียวขอ้ งกับการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย
โดยสร้างความตระหนักรู้ให้กับประชาชน ชุมชนมีความพร้อมรับมือและการฟื้นกลับเร็ว รวมท้ังให้มีการรบั ฟัง
ความคิดเห็นของประชาชน

79

(2.2) สถาบันทางการศึกษา องคก์ รวิจัย นกั วิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ
ศึกษา พัฒนาองค์ความรู้ งานวิจัย และสร้างสรรค์นวัตกรรมด้านการจัดการ

ความเสี่ยงจากสาธารณภัย รวมทั้งเผยแพร่ความรู้ในเรื่องดังกล่าวเพ่ือประโยชน์ในการประยุกต์ใช้
ให้เหมาะสมกับบริบทของประเทศและพื้นที่ ส่งเสริมความร่วมมือทางวิชาการ และร่วมแสดงความคิดเห็น
ให้คำปรกึ ษา

(2.3) ภาคเอกชน เช่น องค์กรธุรกจิ สถาบนั การเงิน
มุ่งเน้นและส่งเสริมให้ดำเนินงานทางธุรกิจที่รับผิดชอบต่อสังคมและส่ิงแวดล้อม

ที่ปลอดภัยอย่างเป็นรูปธรรมและครบวงจร (Corporate Social Responsibility: CSR) และมีการบริหาร
ความต่อเนื่องทางธุรกิจ รวมถึงส่งเสริมให้นำแนวทางการลดความเส่ียงจากสาธารณภัยมาผนวกเข้ากับรูปแบบ
และวธิ ดี ำเนินธุรกจิ ดว้ ยการใช้ขอ้ มูล ความรู้ประกอบการลงทนุ สร้างความตระหนักรใู้ ห้กบั พนกั งาน ลูกค้า
ตลอดจนสนับสนุนให้เกิดงานวิจัย นวัตกรรม และเทคโนโลยีสำหรับการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย
โดยแบ่งปันและเผยแพร่ข้อมูล ความรู้ และแนวทางปฏิบัติที่เปิดเผยได้ รวมท้ังสนับสนุนผู้เช่ียวชาญ
เคร่อื งมือ อปุ กรณ์ และเคร่อื งจักร เพ่อื การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย

(2.4) สอื่
ส่งเสริมบทบาทและสนับสนุนการมีส่วนร่วมกับภาครัฐในการสร้างความรู้ ความเข้าใจ

ความตระหนัก และรู้เท่าทันภัยให้แก่ประชาชน โดยส่ือสารข้อความที่เป็นประเด็นสำคัญในการเผยแพร่ข่าวสาร
(Key Message) การสื่อสารความเสี่ยงสาธารณภัย (Risk Communication) สู่สาธารณะ และเผยแพร่
ข้อมูลที่ถูกต้อง เชื่อถือได้ มีความหลากหลาย เข้าถึงประชาชนทุกกลุ่ม โดยปฏิบัติตามนโยบายการส่ือสาร
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย สนับสนุนระบบการเตือนภัยล่วงหน้า กระตุ้นและสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย
(Safety Culture) และการมีส่วนร่วมของชุมชนอย่างจริงจังในการรณรงค์เผยแพร่ความรู้ให้แก่ประชาชน
ทุกกล่มุ และนำเสนอในช่วงเวลาที่เหมาะสมตามแนวทางปฏิบตั ทิ ี่กำหนดรว่ มกัน

80

ยทุ ธศาสตรท์ ี่ 2
การเพมิ่ ประสิทธิภาพระบบบรหิ ารจัดการและประยุกตใ์ ช้นวตั กรรมด้านสาธารณภัย

เป็นการปรับปรุงกระบวนการทำงานท่ีมีอยู่เดิมให้มีคุณภาพ รวมถึงการใช้นวัตกรรมจากองค์ความรู้
เทคโนโลยีเพื่อให้การจัดการสาธารณภัยของประเทศเกิดประสิทธิภาพสูงสุดภายใต้กรอบแนวคิดการพัฒนา
นวัตกรรมอย่างย่ังยืน โดยใช้ฐานข้อมูล องค์ความรู้ เทคโนโลยี การลงทุน บุคลากร องค์กรที่เก่ียวข้อง การวิจัย
และการประยุกต์ใช้นวัตกรรมด้านสาธารณภัย การทบทวนและบังคับใช้กฎหมาย ตลอดจนการเสริมสร้าง
ความเข้าใจ ความตระหนัก และเพ่ิมศักยภาพของชมุ ชนในการป้องกันและบรรเทาสาธารณภยั เพ่อื เป็นเครื่องมือ
ในการพัฒนาการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศให้มปี ระสิทธิภาพมากข้ึน

1. แนวคดิ การเพิม่ ประสิทธิภาพระบบบรหิ ารจัดการและประยุกตใ์ ช้นวัตกรรมด้านสาธารณภยั

ปัจจุบันสาธารณภัยที่เกิดข้ึนมีแนวโน้มทวีความรุนแรง มีความถ่ีในการเกิดเพ่ิมขึ้น มีลักษณะการเกิด
ท่ีไม่แน่นอน ผันผวนตลอดเวลา มีความซับซ้อน ทำให้การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยรูปแบบเดิม
ไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงมีความจำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยนการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัยโดยการสร้างและพฒั นาการจัดการความเสย่ี งจากสาธารณภัยรูปแบบใหม่เพอื่ รบั มือกบั สาธารณภัย
ที่เปลี่ยนแปลงไป โดยใช้การเพิ่มประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการท่ีมุ่งเน้นการสร้างการมีส่วนร่วมการสร้าง
ภูมิคุ้มกันจากสาธารณภัยในทุกภาคส่วน โดยมีชุมชนเป็นฐาน (Community Based Disaster Risk
Management: CBDRM) เป็นแนวทางและวางรากฐานให้ชุมชนมีส่วนร่วมกับหน่วยงานภาครัฐอย่างเข้มแข็ง
การพัฒนาศักยภาพให้ชุมชนหรือเมืองมีความสามารถรับมือและปรับตัวกับสาธารณภัยที่เปล่ียนแปลงไป
(Smart Community/City) รวมถึงการประยุกต์ใช้นวัตกรรมด้านสาธารณภัย โดยใช้ความคิดสร้างสรรค์
เพื่อพัฒนาองค์ความรู้หรือการคิดค้นประดิษฐ์สิ่งใหม่ ๆ เช่น การบริการ ผลิตภัณฑ์ หรือกระบวนการ
(Service, Product, Process) ท่ีมีคุณค่า (Value Creation) สามารถพัฒนาต่อยอดเพ่ือนำไปสู่การเปลี่ยนแปลง
การจัดการความเสยี่ งจากสาธารณภัยท่ดี ีขึ้นเป็นมาตรฐาน และมีความยงั่ ยืน

2. เป้าประสงค์

2.1 เพื่อเสริมสร้างระบบบริหารจัดการ การวิจยั นวัตกรรม เทคโนโลยี และภูมิปัญญา ให้การจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัยโดยระบบอจั ฉรยิ ะอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ

2.2 เพ่ือสร้างภูมิคุ้มกันด้วยการรู้เท่าทันภัยให้กับประชาชนทุกช่วงวัยอย่างเสมอภาคและการมีส่วนร่วม
ของผู้มีสว่ นได้ส่วนเสีย (Stakeholder) จากทุกภาคส่วน

3. กลยทุ ธก์ ารเพิ่มประสทิ ธภิ าพระบบบริหารจัดการและประยุกต์ใช้นวตั กรรมด้านสาธารณภยั

กลยทุ ธ์ที่ 1 พฒั นาระบบสารสนเทศดา้ นสาธารณภัย

สารสนเทศด้านสาธารณภัยมีความสำคัญและนำมาใช้ในการสนับสนุนการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัย ตั้งแต่การป้องกันและลดผลกระทบ การเตรียมความพร้อม การจัดการในภาวะฉุกเฉิน
และการฟ้ืนฟูให้มีประสิทธภิ าพมากขึ้น สามารถเข้าถึงและเชื่อมโยงข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ ไว้เป็นระบบเดียวกัน
และนำมาวเิ คราะหป์ ระเมินผลเพื่อใชใ้ นการตดั สินใจ การปฏบิ ัตงิ าน รวมทงั้ การเผยแพรส่ ู่สาธารณะ

81

(1) แนวทางปฏิบัติในการจัดทำแพลตฟอร์ม (Platform) สารสนเทศด้านการจัดการความเส่ียง
จากสาธารณภัยของประเทศ โดยกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยร่วมกับกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจ
และสังคม จัดทำ ควบคุม กำกับ ดูแล แพลตฟอร์มดังกล่าว เพื่อให้หน่วยงานที่เก่ียวข้องพัฒนาระบบ
สารสนเทศเชอื่ มต่อและใช้ประโยชน์

(2) แนวทางปฏิบัติในการจดั ทำมาตรฐานชุดข้อมลู สาธารณภยั โดยให้หน่วยงานท่ีเกีย่ วขอ้ ง
จัดทำ พัฒนา ปรับปรุงระบบฐานข้อมูลของแต่ละหน่วยงานให้มีรูปแบบเป็นมาตรฐานเดียวกัน เช่น ข้อมูล
ทางสังคม ข้อมูลทางสาธารณูปโภค ข้อมูลโครงสร้างพน้ื ฐาน ข้อมลู ทางเศรษฐกิจ ข้อมูลทางการเงนิ เป็นต้น
เพ่ือกำหนดมาตรฐานของข้อมูลการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศ ให้สอดคล้องตามหลัก
มาตรฐาน

(3) แนวทางปฏิบัติในการพัฒนาระบบวิเคราะห์และประมวลผล เพ่ือสนับสนุนระบบ
การตัดสินใจ (Decision Support System: DSS) ในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัยดา้ นการป้องกัน
และลดผลกระทบ การเตรียมความพร้อม การจัดการในภาวะฉุกเฉิน การฟ้ืนฟู ที่มีความถูกต้อง แม่นยำ
รวดเร็วบนพ้ืนฐานหลักวิชาการท้ังมิติด้านเศรษฐกิจและสังคม ภายใต้แพลตฟอร์ม (Platform) สารสนเทศ
ด้านการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภัยของประเทศ

(4) แนวทางปฏิบัติในการจัดทำระบบนำเสนอข้อมูลและการเข้าถึงข้อมูล โดยการจัดทำ
ระบบสืบค้น การคัดกรอง วเิ คราะหก์ ารแสดงผล ไดท้ ุกช่วงเวลาครอบคลุมทุกมิตกิ ารจดั การความเสย่ี งจาก
สาธารณภัย เป็นต้น ภายใต้แพลตฟอร์ม (Platform) สารสนเทศด้านการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย
ของประเทศ เพ่ือใหห้ น่วยงานทีเ่ ก่ยี วข้องใชป้ ระโยชนใ์ นภารกจิ ท่ีเกยี่ วข้องในการจดั การความเสย่ี งจากสาธารณภัย

กลยุทธ์ที่ 2 พัฒนาองคค์ วามร้ดู า้ นการจัดการความเสย่ี งจากสาธารณภยั

การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยใหม้ ีประสิทธภิ าพและมีมาตรฐาน จำเป็นต้องอาศัยองค์ความรู้
จากการศึกษา วิจัย นวัตกรรม เทคโนโลยี มาประยุกต์ใช้ในการดำเนินการ นอกจากน้ีจำเป็นต้องมี
กระบวนการเผยแพร่ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย โดยเพ่ิมขีด
ความสามารถให้บุคลากรด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยมีทักษะในการปฏิบัติงาน รวมถึง
ประชาชน เพอื่ ให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ นำไปสกู่ ารเตรียมความพร้อมรบั มือจากสาธารณภัยที่อาจจะเกิดขึน้

(1) แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมให้มีการวิจัย และพัฒนาเทคโนโลยี เพื่อนำผลงานการวิจัย
และพัฒนาเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ในงานด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย ได้แก่ การจัดตั้ง
ศูนยว์ ิจัยด้านการจดั การความเส่ยี งจากสาธารณภยั ของประเทศ การทำบันทึกข้อตกลงกบั สถาบันการศกึ ษา
องค์กรวิชาการ เพื่อให้เกิดการสร้างและการประยุกต์ใช้นวัตกรรม ตลอดจนผสมผสาน ต่อยอดภูมิปัญญา
และการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือการวางแผนป้องกันและลดผลกระทบได้อย่างเหมาะสม
ตามบรบิ ทของพ้ืนทแี่ ละการเปล่ียนแปลงของสถานการณภ์ ยั ในอนาคต

82

(2) แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมให้บุคลากรได้รับการพัฒนาองค์ความรู้ไปสู่การเป็น
ผู้เช่ียวชาญด้านการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยตามมาตรฐาน ด้วยการสนับสนุนให้บุคลากร
จากทุกภาคส่วนเข้าใจในบทบาทหน้าที่ และศึกษาอบรม พัฒนา องค์ความรู้เฉพาะด้าน รวมท้ังการแลกเปล่ียน
บุคลากรในการปฏิบัติงานระหวา่ งหน่วยงานทงั้ ในและต่างประเทศ และการจัดใหม้ กี ารทดสอบและประเมิน
เพื่อรับรองบุคลากรให้เปน็ ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยในระดับสากล เช่น การประเมิน
และการรับรองผูเ้ ช่ียวชาญด้านการจัดการสาธารณภัยตามมาตรฐานองคก์ ารสหประชาชาติ เปน็ ตน้

(3) แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมกระบวนการจัดการความรู้ด้านสาธารณภัย โดยการรวบรวม
องค์ความรู้ และถ่ายทอดองค์ความรู้สู่สาธารณะด้วยวิธีการต่าง ๆ ได้แก่ การจัดเวทีเสวนา สัมมนา อบรม
ส่ือออนไลน์ ตลอดจนส่งเสริมการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ สังเคราะห์บทเรียน แนวปฏิบัติท่ีดี (best practice)
การบรรจุหลักสูตรในภาคการศึกษา การจัดต้ังศูนย์การเรียนรู้สาธารณภัยในทุกระดับ การจัดตั้งสถาบัน
การดบั เพลิงและบรรเทาสาธารณภัย และสถาบันป้องกนั และบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ โดยให้กรมปอ้ งกัน
และบรรเทาสาธารณภัยเป็นหน่วยกำกับ ควบคุมในการดำเนินการ และกำหนดมาตรฐานวิชาชีพ
และมาตรฐานการฝึกอบรมเกี่ยวกับการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยให้แก่หน่วยงานของรัฐ องค์กร
ปกครองสว่ นท้องถน่ิ และหน่วยงานภาคเอกชน

กลยทุ ธ์ที่ 3 พฒั นาการสื่อสารความเสี่ยงจากสาธารณภัยท่มี ปี ระสทิ ธิภาพ

การส่ือสารเป็นกลไกสำคัญที่ทำใหเ้ กิดความเขา้ ใจ รบั รู้ และรับทราบเรอ่ื งการจดั การความเส่ยี ง
จากสาธารณภัยเป็นไปในทิศทางเดียวกันโดยเฉพาะสื่อสารให้เกิดการปฏิบัติระหว่างหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง
ในการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย รวมถงึ เป็นเครอ่ื งมือในการแจ้งขา่ วสารและเผยแพร่ข้อมลู สาธารณภัย
แก่ประชาชนให้รับทราบอย่างทั่วถึงสามารถลดความสูญเสียด้านชีวิตและทรัพย์สิน ทั้งนี้การนำนวัตกรรม
และเทคโนโลยมี าประยุกต์ใช้ในการพัฒนาระบบส่ือสารจะเพิ่มประสิทธภิ าพ การติดต่อส่ือสาร การกระจาย
ข้อมลู ขา่ วสารไดอ้ ย่างรวดเร็ว ทั่วถึง คุ้มค่า นำไปสู่การสร้างมาตรฐานการสื่อสารการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภัยของประเทศ

(1) แนวทางปฏิบัติในการพัฒนาและสร้างรูปแบบการสื่อสารความเสี่ยงจากสาธารณภัย
สู่สาธารณะ โดยประชาชนทุกกลุ่ม รวมทั้งกลุ่มเปราะบาง และนักท่องเท่ียว รับรู้และเข้าใจในรูปแบบง่าย
และสามารถนำข้อมูลดังกล่าวไปใช้ในการวางแผนการเตรยี มความพร้อมรบั มอื จากสาธารณภัยท่ีอาจเกิดข้ึน
และปฏิบัติตัวได้อย่างถูกต้องระหว่างเกิดสาธารณภัย โดยพัฒนารูปแบบ สื่อประชาสัมพันธ์ ที่มีความรวดเร็ว
ครอบคลุมทันต่อสถานการณ์ เช่น การสร้างสื่อออนไลน์เพื่อให้ข้อมูลความเส่ียงจากสาธารณภัย เกมส์
แอพพลเิ คช่ันบน Smart Phone เวบ็ ไซตร์ วมถงึ เปน็ ช่องทางในการโต้ตอบ รับและสง่ ข้อมลู ความเสี่ยง เปน็ ตน้

(2) แนวทางปฏิบัติในการพัฒนาการระบบเตือนภัยแบบครบวงจร (End-to-End Early
Warning System) ท่ีสามารถแจ้งเตือนภัยท่ีหลากหลายประเภทภัย (Multi-Hazard) นำไปสู่
การแจ้งเตือนภัยล่วงหน้า รวมถึงข่าวสารข้อมูลที่มีความแม่นยำตรงเป้าหมายทุกกลุ่ม โดยกลุ่มเป้าหมาย
ในพน้ื ท่เี สย่ี งจากสาธารณภัยสามารถรับรู้ รับทราบสถานการณ์สาธารณภยั แนวทางการปฏิบตั ติ นเมื่อเกดิ สาธารณภัย
ไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ครอบคลมุ ทั่วถึง ทกุ พืน้ ท่ีและเหมาะสมกับประเภทสาธารณภัยทีเ่ กิดขนึ้

83

กลยุทธ์ท่ี 4 สง่ เสริมการลงทุนดา้ นการจัดการความเสยี่ งจากสาธารณภัยแบบมสี ่วนร่วมจากภาครัฐ
เอกชน และภาคประชาสังคม ในระดับชาติ จังหวดั อำเภอ และองคก์ รปกครองส่วนท้องถิน่

กา ร ล งทุ น ใน ก าร จั ด ก าร ค ว า ม เส่ี ย งจ า ก ส า ธ า ร ณ ภั ย ส าม า ร ถ ด ำเนิ น ก าร ได้ ทั้ งม าต ร ก า ร
ด้านโครงสร้างและด้านไมใ่ ชโ้ ครงสร้าง เช่น ระบบโครงสร้างพ้นื ฐาน มาตรการทางการเงนิ ฯลฯ และใช้กระบวนการ
สร้างความเป็นหุ้นส่วนเข้ามาเป็นกลไกในการขับเคลื่อนให้เกิดการลงทุนเพื่อการจัดการความเสี่ยงจาก
สาธารณภัยให้บรรลุเป้าหมายเพื่อสร้างรากฐานให้มีความมั่นคงและย่ังยืน

(1) แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมให้ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนมีการลงทุน
แบบมีส่วนร่วมด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย โดยการนำผลงานวิจัย นวัตกรรม และเทคโนโลยี
ด้านการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัยมาประยุกต์ใช้เพ่ือประกอบการลงทุนด้านต่าง ๆ ของภาครัฐ
ภาคเอกชน และภาคประชาชน โดยการจัดสรรงบประมาณเพ่ือการบำรุงรักษาหรือบูรณะระบบโครงสร้าง
พ้นื ฐาน สง่ิ สาธารณูปโภค สาธารณูปการที่มอี ยู่เดมิ และก่อสร้างใหม่ เช่น การก่อสร้างระบบป้องกันน้ำท่วม
ในสถานท่ีสำคัญทางเศรษฐกิจ การจัดทำระบบชลประทานสำหรับภัยแล้งและอุทกภัย การลงทุนระบบ
ดา้ นการปอ้ งกันอคั คีภยั ดา้ นพลังงาน ในสถานประกอบการหรอื พ้ืนท่อี ยู่อาศัยให้มีความปลอดภยั เปน็ ต้น

(2) แนวทางปฏิบัติในการเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนระหวา่ งภาครัฐ เอกชน และประชาชน
ในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยในทุกระดับ โดยเป็นการดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการจัดการ
ความเส่ียงจากสาธารณภัยระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชนหรือชุมชน เกิดความรับผิดชอบ การมีส่วนร่วม
การตัดสินใจ และผลประโยชน์ร่วมกัน ได้แก่ การจัดทำบันทึกข้อตกลงเพ่ือดำเนินกิจกรรมการป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภยั ในพื้นทเ่ี ส่ียงจากสาธารณภัย โครงการก่อสร้างระบบป้องกันและลดผลกระทบจาก
สาธารณภัยโดยบูรณาการการใช้ทรัพยากร เครื่องมือ เครื่องจักร และงบประมาณร่วมกัน ระหว่าง
ภาคเอกชนและภาครัฐ โครงการสร้างสังคม รู้รับปรับตัวจากสาธารณภัยเพ่ือการพัฒนาเมืองท่ียั่งยืน
ของภาคเอกชน (CSR) เป็นต้น

(3) แนวทางปฏิบัติในการกำหนดกลไก/มาตรการทางการเงินและการคลัง เพ่ือส่งเสริม
การจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย ให้เกิดการผลักดัน การขับเคล่ือนกิจกรรม แผนงาน โครงการ
การจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย เช่น การจัดต้ังกองทุนการจัดการสาธารณภัย การกำหนดมาตรการ
ยกเว้นหรอื ลดภาษีสำหรับผู้ประกอบการและประชาชนเพ่ือจูงใจให้ตระหนักถงึ สาธารณภัยทอ่ี าจจะเกิดขึ้น
เป็นตน้

(4) แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมธุรกิจประกันภัยเพ่ือลดความเส่ียงจากสาธารณภัย
และขยายขอบเขตให้ครอบคลุมธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก (SMEs) เพ่ือกระจายความเส่ียงและลดภาระ
ท่เี กิดจากผลกระทบจากสาธารณภยั เชน่ ภาครัฐจัดตัง้ งบประมาณเพื่อสนับสนุนระบบประกนั ภยั ดา้ นสาธารณภัย
การกำหนดมาตรการ/แนวทางเพื่อจัดสรรงบประมาณอุดหนุนเบ้ียประกันบางส่วนให้กับผูม้ ีส่วนได้ส่วนเสีย
ในพ้ืนท่ีเส่ียงจากสาธารณภัย ภาครัฐทำข้อตกลงกับบริษัทประกันภัยในระดับสากลเพ่ือรับประกันสาธารณภัย
เปน็ ตน้

84

กลยทุ ธ์ที่ 5 เสรมิ สรา้ งการมีสว่ นร่วมของทกุ ภาคส่วนในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภยั

การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย ได้แก่ ภาครัฐ
ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม โดยสร้างขีดความสามารถในการปฏิบัติงานร่วมกนั อย่างสอดคล้องเป็นไปใน
ทิศทางเดยี วกัน รวมถึงการสรา้ งชุมชนทม่ี ีภูมิค้มุ กนั จากสาธารณภัยยึดหลกั เศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใ์ ช้
โดยมีเป้าหมายเพอื่ พัฒนาไปส่สู ังคมทมี่ ีความปลอดภัย

(1) แนวทางปฏิบัติในการพัฒนาความร่วมมือระหว่างภาคีเครือข่าย ภาคประชาชน
อาสาสมัคร และอ่ืน ๆ เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติงานเจ้าหน้าท่ีรัฐ โดยส่งเสริมการร่วมคิด ร่วมดำเนินการ
ร่วมวางแผนในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภยั ดงั น้ี

(1.1) การสร้างจิตสำนึกการทำงานร่วมกันและการแสวงหาผู้ร่วมดำเนินการ โดยการเสรมิ สร้าง
องค์ความรู้ด้านการจดั การสาธารณภยั โดยการฝึกอบรมใหค้ วามร้ดู า้ นการจดั การป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
แก่ผู้นำชุมชนรวมถึงคนในชุมชน เพื่อกระตุ้นให้ชุมชนตระหนักถึงสภาพความเส่ียงในพ้ืนท่ีและเข้ามามีส่วนร่วม
ในทกุ ภาคสว่ นทกุ ขน้ั ตอนของการจดั การสาธารณภยั

(1.2) การสร้างข้อตกลงและร่วมกันวางแผน (Partnership Agreement & Action Planning)
โดยสร้างแนวทางการบริหารจัดการสาธารณภัยระดับชุมชน โดยมุ่งเน้นการวางกลไกขับเคล่ือนกิจกรรม
การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยในรูปแบบคณะกรรมการ โดยมีชุมชนเป็นศูนย์กลางในการวางแผน
เตรียมพร้อมรับมอื ป้องกนั จดั การบรรเทาและฟ้ืนฟคู วามเสยี หายจากสาธารณภัย

(1.3) การกำกับ ติดตาม และประเมินผล เพื่อใชเ้ ป็นเคร่ืองมือทบทวนผลการดำเนินงานรว่ มกัน
ตดิ ตามความก้าวหนา้ หรอื ผลสัมฤทธิ์ตามท่ีกำหนดไว้ และนำผลจากการติดตามและประเมนิ ผลมาใชพ้ ัฒนา
แนวทางการพฒั นาความรว่ มมอื ทีม่ ีประสทิ ธิภาพ

(1.4) สร้างความเข้มแข็งและความต่อเน่ืองของเครือข่ายอย่างยั่งยืน โดยใช้นวัตกรรม
เทคโนโลยีจากงานวิจัยเพื่อแสวงหาทางเลือกในการทำกิจกรรมท่ีส่งเสริมความสัมพันธ์และการแสวงหาแกนนำ
เครือข่าย เช่น การฝึกการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแบบมสี ่วนร่วมอย่างต่อเนอ่ื ง การสร้างระบบจงู ใจ
การจดั หาทรพั ยากรสนบั สนุนอย่างพอเพยี งในการใหค้ วามชว่ ยเหลือหรือแก้ไขปัญหา เปน็ ต้น

(2) แนวทางปฏิบัตใิ นการพัฒนาศกั ยภาพชุมชนหรือเมอื งให้มีขีดความสามารถในการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัย นำไปสู่ชุมชน/เมืองแห่งความปลอดภัยโดยส่งเสริมการพัฒนาระบบอัจฉริยะ
(Smart Community/City) โดยสร้างศักยภาพการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยของชุมชนและเมือง
(Community Based Disaster Risk Management) ให้มีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะ ภายใต้กรอบแนวคิด
“รู้รับ - ปรับตัว - ฟื้นเร็วท่ัว - อย่างยั่งยืน (Resilience)” โดยมีแนวปฏิบัติตามการสร้างชุมชน/เมืองแห่ง
ความปลอดภัยอยา่ งยัง่ ยนื 10 ประการ (สำนักงานลดความเสีย่ งภัยพบิ ัตแิ ห่งสหประชาชาติ, 2560) ดังนี้

85

(2.1) จัดตั้งองค์กรเพ่ือสร้างการรับรู้ ความตระหนัก และเตรียมความพร้อมด้านการลด
ความเส่ยี งจากสาธารณภัยในระดับพ้ืนที่อยา่ งมสี ่วนรว่ มกับภาคส่วนตา่ ง ๆ

(2.2) จัดสรรงบประมาณและการสร้างแรงจูงใจทุกระดับในสังคมให้มีการลงทุน เพื่อการลด
ความเส่ียงจากสาธารณภยั

(2.3) ปรับปรุงข้อมูลภัยและข้อมูลความเปราะบางให้เป็นปัจจุบัน รวมทั้งมีการประเมิน
ความเสย่ี งจากสาธารณภัยเพ่ือนำไปสกู่ ารตัดสินใจและวางแผนพัฒนาเมืองอย่างเหมาะสม

(2.4) ลงทนุ ดา้ นโครงสรา้ งพื้นฐานโดยคำนึงถึงปจั จัยทางด้านการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย
(2.5) ประเมินและปรับปรุงสถานศึกษาและสถานพยาบาลใหม้ ีความปลอดภัยจากสาธารณภัย
(2.6) บังคับใช้กฎหมายควบคุมอาคาร การวางผงั เมือง และจัดสรรพื้นที่ทม่ี ีความปลอดภัย
จากสาธารณภยั อยา่ งเทา่ เทียม
(2.7) ให้มีหลกั สูตรการศกึ ษาด้านการลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยในสถานศึกษาและชุมชน
(2.8) อนุรักษ์ระบบนิเวศวิทยา และจัดให้มีแนวป้องกันลดผลกระทบจากภัยพิบัติ โดยใช้
โครงสร้างทางธรรมชาติ
(2.9) พัฒนาระบบการแจ้งเตือนภัยล่วงหน้าและเสริมสร้างศักยภาพเรื่องการจัดการ
ในภาวะฉกุ เฉิน รวมทง้ั การฝกึ ซ้อมการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั
(2.10) ประเมินความต้องการหลังเกิดสาธารณภัยเพ่ือเป็นข้อมูลในการดำเนินการฟื้นสภาพ
และซ่อมสร้างที่อยู่อาศัย และสภาพชีวิตความเป็นอยขู่ องผู้ไดร้ ับผลกระทบ รวมทั้งเป็นข้อมูลในการกำหนด
แนวทางมาตรการท่ีสามารถสนบั สนุนการจดั การในภาวะฉกุ เฉนิ ในอนาคต

86

ยุทธศาสตรท์ ่ี 3
การส่งเสรมิ ความเป็นหนุ้ ส่วนระหวา่ งประเทศในการจดั การความเสยี่ งจากสาธารณภยั

จากสถิติสาธารณภัยของโลกแสดงให้เห็นแนวโน้มการเกิดสาธารณภัยที่มีความรุนแรงและความถี่
มากข้ึน ประกอบกับข้อมูลจากธนาคารพัฒนาแห่งเอเชีย (Asian Development Bank: ADB) ช้ีให้เห็นว่า
ภูมิภาคเอเชียและแปซิฟิกมีความเสี่ยงต่อการเกิดสาธารณภัยสูงท่ีสุดในโลกทั้งรูปแบบเดิม และภัยคุกคาม
รปู แบบใหม่ ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ชีวิตและทรัพย์สิน ทำให้การพัฒนาต่าง ๆ หยุดชะงัก ส่งผลกระทบ
ต่อเศรษฐกิจและสังคมในระยะยาว ประชาคมโลกจึงตระหนักถึงความสำคัญในการยกระดับความร่วมมือ
ในเชิงหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ (Strategic Partnership) เพอื่ ดำเนนิ การไปสเู่ ป้าหมายรว่ มกัน (Common Goals)
ในการลดความเส่ียงจากสาธารณภัย

ในขณะเดียวกันประเทศไทยจำเป็นต้องเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนการจัดการสาธารณภัย
และประสานความร่วมมือระหว่างประเทศด้านการให้ความช่วยเหลือทางมนุษยธรรมในทุก ๆ ระดับร่วมกับ
ประเทศต่าง ๆ และหน่วยงานภาคีเครือข่ายในระดับสากล โดยการนำแนวคิดกรอบการพัฒนาระดับโลก
ท่ีเก่ียวข้อง เช่น การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัย การปรับตัวต่อการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ
และการพัฒนาท่ีย่ังยืน เป็นต้น มาเช่ือมโยง (Coherence) และปรับใช้กับแผนพัฒนาทุกภาคส่วนเพ่ือ
การลดความเสี่ยงจากสาธารณภัยตามบริบทของประเทศสู่การปฏิบัติต้ังแต่ระดับชาติจนถึงระดับ ชุมชน
(Localization) รวมถึงการพัฒนาศักยภาพของชุมชนให้เกิดความย่ังยืนและมีภูมคิ ุ้มกันต่อการเปล่ียนแปลง
นอกจากนี้ ยังต้องส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพระบบการจัดการสาธารณภัยของประเทศผ่านการเรียนรู้ร่วมกัน
สร้างระบบการบูรณาการทรัพยากรที่เหมาะสม สนับสนุนการแลกเปล่ียนประสบการณ์และแนวทางปฏิบัติที่ดี
(Best Practice) เพื่อสร้างความร่วมมือ ความรู้ความเข้าใจ และสามารถนำไปสู่การปฏิบัติเพื่อลดความเสี่ยง
จากสาธารณภัย (Risk-Informed) ให้เกิดความตระหนักในการลงทุนท่ีคำนึงถึงความเส่ียงจากสาธารณภัย
และประโยชน์ท่ีไดร้ ับอย่างรอบดา้ นและสมดุลอนั จะนำไปสู่การพฒั นาอย่างย่ังยนื

1. แนวคดิ การสง่ เสริมความเป็นหุ้นส่วนระหวา่ งประเทศในการจดั การความเสี่ยงจากสาธารณภยั

การลดความเส่ียงจากสาธารณภัยเป็นหัวใจหลักของการพัฒนาที่ย่ังยืน ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือ
แบบเป็นหุ้นส่วน (Partnership) จากทุกภาคส่วนในทุกระดับอย่างครอบคลุม (Inclusive approach)
โดยแต่ละประเทศต้องเห็นพ้องร่วมกันในการวางแผนและดำเนินกิจกรรมที่คำนึงถึงความเสี่ยงจากสาธารณภัย
รวมถึงการประชุมหารือ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ การพัฒนาศักยภาพการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย
ภายใต้กรอบความร่วมมือต่าง ๆ การประเมินผลสัมฤทธ์ิของการปฏิบัติงาน เพ่ือให้เกิดผลผลิตอย่างเป็น
รูปธรรมและเกิดประสิทธิภาพสูงสุด โดยการส่งเสริมบทบาทของประเทศไทย ให้มีความม่ันคง (Security)
มีความมั่งคั่งและยั่งยืน (Sustainability) มีสถานะและเกียรติภูมิ (Status) มีมาตรฐานสากล (Standard)
และมเี อกภาพมพี ลัง (Synergy)

87

2. เป้าประสงค์

2.1 เพื่อให้ทุกภาคส่วนมีความตระหนัก และเข้าร่วมเป็นหุ้นส่วนในการจัดการความเสี่ยงจาก
สาธารณภัยอยา่ งย่ังยนื

2.2 เพือ่ ยกระดบั มาตรฐานการจดั การความเส่ยี งจากสาธารณภยั ในระดับชาติและนานาชาติ
2.3 เพ่ือยกระดับการประสานความช่วยเหลอื ด้านมนุษยธรรมอย่างมเี อกภาพ

3. กลยุทธ์การส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนในการจดั การความเส่ียงจากสาธารณภัย

กลยุทธท์ ี่ 1 เสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัย
ระหวา่ งประเทศ

ประเทศไทยมุ่งเน้นการส่งเสรมิ และประสานความรว่ มมือกับหนว่ ยงานระหวา่ งประเทศในการจัดการ
ความเสี่ยงจากสาธารณภัยที่สอดคล้องกับกรอบนโยบายต่างประเทศ เพ่ือเสริมสร้างศักยภาพ และพัฒนา
ความร่วมมือของหน่วยงานภาคีเครือข่ายตามแนวทางของกรอบการพัฒนาระดับโลก ซ่ึงต้องพิจารณาจาก
ความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ทีจ่ ะได้รบั ประโยชน์ร่วมกัน โดยเฉพาะความรว่ มมือกบั ประเทศเพ่ือนบ้าน
ระดับภูมิภาค และระดับโลก ท้ังนี้ ประเทศไทยดำเนินยุทธศาสตร์ความเป็นหุ้นส่วนด้านการจัดการความเส่ียง
จากสาธารณภัยระหว่างประเทศในรปู แบบทวภิ าคีและพหุภาคี ดังน้ี

(1) การเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยแบบทวิภาคี
เป็นความร่วมมือระหว่างประเทศ ในลักษณะของความร่วมมือระหว่างรัฐต่อรัฐ หรือกับองค์การระหว่าง
ประเทศ โดยมีเป้าหมายเพ่ือสนับสนุนและร่วมมือกับประเทศหุ้นส่วนในการจัดการสาธารณภัย รวมทั้ ง
แลกเปล่ียนแนวทางการจัดทำยุทธศาสตรด์ ้านการจัดการความเสย่ี งจากสาธารณภยั และนำเอาแนวทางปฏิบัติที่ดี
มาเปน็ ตน้ แบบในการพฒั นายุทธศาสตร์ดา้ นการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภยั ของประเทศ

(2) การเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ด้านการจัดการความเสี่ยงจากสาธารณภัยแบบพหุภาคี
เป็นความรว่ มมอื ตั้งแต่สองประเทศขน้ึ ไป ทงั้ ในระดับกรอบโลก กรอบภูมิภาค และกรอบอนุภูมภิ าค โดยในระดับ
กรอบโลก ประเทศไทยโดยกระทรวงการต่างประเทศ และสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม
แห่งชาติ ได้ให้การสนบั สนุนการดำเนนิ งานตาม “กรอบความร่วมมือหุ้นส่วนระหว่างไทยกับสหประชาชาติ
(United Nations Partnership Framework: UNPAF)” ร่วมกับทมี งานสหประชาชาติประจำประเทศไทย
(United Nations Country Team: UNCT) และหน่วยงานที่เกย่ี วข้องในการดำเนนิ ภารกิจด้านการพัฒนา
เพื่อส่งเสริมความร่วมมือของทุกภาคส่วน ตามภารกิจของหน่วยงานภาครัฐที่เก่ียวข้อง โดยประเด็น
ดา้ นการจดั การสาธารณภัยและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมอิ ากาศร่วมกบั โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ
(United Nations for Development Programme: UNDP) และสำนักงานเพื่อการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติ
แห่ งส ห ป ระช าช าติ (United Nations Office for Disaster Risk Reduction: UNDRR) ท ำห น้ าท่ี
ขบั เคลื่อนเป้าหมายการพฒั นาที่ย่ังยืน พ.ศ. 2558 – 2573 และกรอบการดำเนินงานเซนไดเพื่อการลดความเส่ียง
จากภัยพิบัติ พ.ศ. 2558 - 2573 รวมไปถึงกรอบโลกอ่ืน ๆ ซ่ึงดำเนินการร่วมกับหน่วยงานขององค์การ
สหประชาชาติทเี่ กี่ยวข้องทม่ี ีสำนักงานประจำประเทศไทย และสำนักงานระดับภมู ิภาคท่ตี ้ังอยูใ่ นประเทศไทย

88

ระดบั ภูมิภาคอาเซียน ประเทศไทยร่วมเป็นคณะกรรมการอาเซียนด้านการจัดการภัยพิบัติ
(ASEAN Committee on Disaster Management: ACDM) โดยได้ร่วมกำหนดมาตรการและกลไก
เพื่อสนับสนุนความร่วมมือในการจัดการสาธารณภัยของภูมิภาคและปฏิบัติตามความตกลงอาเซียนว่าด้วย
การจัดการภัยพิบัติและการตอบโต้สถานการณ์ฉุกเฉิน (ASEAN Agreement on Disaster Management
and Emergency Response: AADMER) และดำเนินการตามแผนงาน AADMER Work Programme
(2021 - 2025) ซงึ่ ประกอบด้วยพันธกิจหลกั 5 ประการ โดยประเทศไทยร่วมกับสาธารณรัฐประชาธิปไตย
ประชาชนลาวและสาธารณรัฐฟิลิปปินส์ มีบทบาทในฐานะประธานร่วมคณะทำงานด้านการป้องกันและ
ลดผลกระทบท่ีกำกับดูแลการดำเนินงานในพันธกิจท่ี 1 และ 2 (การประเมินความเส่ียง การป้องกันและ
การลดผลกระทบ) รวมไปถึงการสนับสนุนการดำเนินการเพ่ือบรรลุวิสัยทัศน์ของอาเซียนด้านการจัดการ
ภัยพิบัติ (ASEAN Vision on Disaster Management)

ระดับอนุภูมิภาคมีกรอบความร่วมมือในการขับเคลื่อนประเด็นด้านการจัดการความเสี่ยง
จากสาธารณภยั ที่ประเทศไทยพัฒนาความเป็นหุน้ ส่วนรว่ มกบั ประเทศสมาชิกให้เกิดประโยชน์รว่ มกันยิ่งขึ้น
เช่น กรอบความร่วมมืออนุภูมิภาคคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (Mekong River Commission: MRC)
กรอบความร่วมมือความริเริ่มแห่งอ่าวเบงกอลสำหรับความร่วมมือหลากหลายสาขาทางวิชาการ
และเศรษฐกิจ (Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation:
BIMSTEC) กรอบความร่วมมือการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออก (East Asia Summit: EAS) และการประชุม
อาเซียนว่าด้วยความร่วมมือด้านการเมืองและความม่ันคงในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (ASEAN Regional
Forum: ARF) เปน็ ตน้

แนวทางปฏิบัติในการส่งเสริมความเป็นหุ้นส่วนยุทธศาสตร์ด้านการจัดการความเส่ียง
จากสาธารณภยั ทง้ั แบบทวิภาคี และพหภุ าคขี องประเทศไทยและประเทศหุ้นสว่ น

(1) ให้มีการจัดทำบันทึกความเข้าใจ (Memorandum of Understanding: MOU) ความร่วมมือ
ทางวิชาการด้านการลดความเส่ียงจากสาธารณภัยกับนานาประเทศ โดยเฉพาะประเทศเพื่อนบ้านท่ีมี
ชายแดนตดิ กนั และองค์กรระหวา่ งประเทศ

(2) จัดทำโครงการความรว่ มมือเพอื่ การพัฒนาการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย โดยรเิ ริ่ม
ในภาคสว่ นต่าง ๆ อาทิ ภาคเกษตร ภาคคมนาคม ภาคการศกึ ษา เปน็ ตน้

(3) ร่วมกันพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการป้องกันและลดผลกระทบ เช่น การจัดทำ
แผนที่เสี่ยงภัย การพัฒนาระบบเตือนภัย การจัดทำกรอบและแผนการฟื้นฟูหลังการเกิดสาธารณภัย
การพฒั นาทรัพยากรมนุษย์ด้านการจัดการความเส่ยี งจากสาธารณภัย เปน็ ต้น

(4) เข้าร่วมหรือเป็นเจ้าภาพร่วมจัดการประชุมระหว่างประเทศเพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยน
(Platform) องค์ความรทู้ างวิชาการ ประสบการณ์ แนวทางปฏิบัติที่ดี (Best Practice) และการฝกึ การป้องกัน
และบรรเทาสาธารณภัย

(5) แลกเปล่ียนและจัดส่งผูเ้ ชย่ี วชาญไปปฏิบัติงานในองคก์ ารระหว่างประเทศ

89