หนังสือระบบเคเบิลใต้ดิน

97

4) หิน
หินตองเปน กรวดธรรมชาตหิ รอื หนิ ท่แี ตกตวั ตามธรรมชาติและตองมรี ูปรา งดี สะอาด

แขง็ แนน ทนทาน และตอ งไมม ี อินทรยี ว ัตถแุ ละสารปนเปอนอน่ื ๆ และตองคัดขนาดหนิ แตล ะขนาดให
มีปรมิ าณภายในขีดกาํ จดั มาตรฐานทกี่ าํ หนดดงั ตอ ไปนี้

จาํ นวนรอยละโดยนาํ้ หนกั

จาํ นวนรอ ยละท่ีผา นตะแกรงโดยน้ําหนกั

ขนาดตะแกรง หนิ ขนาดใหญสุด หนิ ขนาดใหญสุด

2 น้ิว 40 มม. (1 ½ - 1 ¾ น้ิว) 20 มม. (3/4 นว้ิ – เบอร 4)

1 ½ น้วิ 100 -
90 – 100 -
1 นว้ิ 20 – 55 100
3/4 นว้ิ 0 – 15 90 – 100
3/8 นวิ้ 0–5 20 – 55
เบอร 4 0 – 10
-

ทงั้ นี้ตองเกบ็ หินในลักษณะท่ีจะไมทําใหเ กดิ การปนขนาดของหิน และไมเก็บรวมกบั วสั ดอุ ืน่

5) ทราย
ทรายตองเปน ทรายธรรมชาติ(นา้ํ จืด) ทรายตองสะอาด แข็ง แนน และทนทาน ปราศจาก

ฝุน ตะกอน ผงหิน เศษหนิ ดาง อินทรยี ว ตั ถุ และสารปนเปอ นอน่ื ๆ และทรายทจ่ี ะผสมคอนกรตี ตองได
รบั การคัดขนาดอยางดแี ละเมื่อถกู ทดสอบตอ งเปน ไปตามขีดจํากัดตอไปน้ี

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

98

ขนาดตะแกรง จาํ นวนรอยละโดยน้ําหนกั ทีผ่ านตะแกรง

9.51 มม. (3/8 นว้ิ ) 100
4.76 มม. (NO. 4) 95 – 100
2.38 มม. (NO. 8) 86 – 100
1.19 มม. (NO. 16) 50 – 85
595 ไมครอน (NO. 30) 25 – 60
297 ไมครอน (NO. 50) 10 – 30
149 ไมครอน (NO. 100) 2 – 10

ทง้ั นี้ตอ งเก็บทรายในลกั ษณะท่จี ะไมทาํ ใหเกดิ การปนขนาดของทราย และไมเกบ็ รวมกบั วัสดอุ ื่น

6) การผสม
เมื่อจะทําการผสมคอนกรีตตอ งเตรยี ม รกั ษา และใชอุปกรณใ นการผลติ คอนกรีตใหมี

คุณภาพตามท่ีตองการ วัสดทุ งั้ หมดทใ่ี ชผ ลติ คอนกรีตตอ งชัง่ น้าํ หนักตามสัดสว นดว ยเครอ่ื งชัง่ ท่ีมคี วาม
ถกู ตอ ง และตองควบคมุ การใสว สั ดุลงในถังผสม(หามผสมคอนกรีตดว ยมือ) ไมใ หคลาดเคลอ่ื นเกนิ คา
ความคลาดเคลอ่ื นดงั ตอไปนี้

วสั ดผุ สม คาความคลาดเคลอ่ื นเปน รอ ยละของนํ้าหนกั

ปนู ซีเมนต 2
นาํ้ 1.5
หินและทราย 3
สารผสมเพิ่ม 2

7) การเทคอนกรตี
- การเตรยี มกอนการเท การเตรยี มแบบหลอ ตอ งทาํ ความสะอาดและทําใหผ ิวแบบหลอ

เปย กทัว่ กอนเทคอนกรตี ถา จะเทคอนกรีตบนดนิ ตองขจดั วัตถุทีไ่ มพึงประสงค เชน นา้ํ และเศษไม การ
เตรยี มผวิ ของจุดตอการกอสรา ง (Construction Joint) กอนการเทคอนกรีตบนหรอื ตอ จากคอนกรีตทแี่ ข็ง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

99

ตวั แลว ผิวของคอนกรีตทีแ่ ข็งตวั แลวตองสะอาดและเปย ก และตอ งขจัดเศษคอนกรตี และวสั ดุแปลก
ปลอมตา ง ๆ

- การขนสง และการลาํ เลียง
1) คอนกรตี ผสมเสร็จที่ไมไดใชสารหนวงการกอตวั ทมี่ อี ายมุ ากกวา 30 นาที หลงั ออก
มาจากเครอ่ื งผสม และ/หรือสูญเสยี คา การยบุ ตวั เกนิ 10 ± 2.5 ซม. จะไมไ ดรับอนุมัติใหเท
2) คอนกรตี ผสมเสร็จทใี่ ชส ารหนวงการกอตวั ทม่ี ีอายุมากกวา 120 นาที หลังออกมา
จากเครอ่ื งผสม และ/หรือสญู เสียคา การยบุ ตัวเกนิ 10 ± 2.5 ซม. จะไมไ ดร ับอนมุ ัติใหเ ท
คอนกรีตที่แยกตัวระหวา งการขนสงตอ งผสมใหเขากนั ใหมและหา มเติมนาํ้
- การเท หลงั จากทําความสะอาดผวิ ของจดุ ตอการกอ สรางแลว ผิวของจุดตอการกอสรา ง
นัน้ ตองปด ดวยปนู ทราย(Mortar) หนาประมาณ 1.5 ซม. โดยการเทคอนกรตี ตองเทลงบนปนู ทราย
(Mortar) สดกอนทมี่ นั จะแข็งตวั ปูนทราย(Mortar) ตอ งมปี ริมาณปูนซเี มนตม ากกวาคอนกรีตทใ่ี ชเทไมมี
หนิ ในสวนผสม การเทคอนกรีตตองเทใหใ กลท ส่ี ดุ และตรงตําแหนง ทตี่ องการ และตองไมท าํ ใหเ กดิ การ
เคลอ่ื นไปทางขางหรอื การแยกตวั ของ หิน ปนู ทราย(Mortar) หรอื น้าํ จากมวลคอนกรตี
- การยุบตัว ทนั ทหี ลงั จากการเทคอนกรตี ตองทาํ ใหค อนกรตี ทกุ ชั้นยุบตัวเพือ่ ใหม ีความ
หนาแนนมากทีส่ ดุ เทาที่จะสามารถทาํ ได เพ่ือใหค อนกรีตสัมผสั ติดกบั ทกุ ผวิ สัมผัส เหลก็ เสรมิ อุปกรณที่
ฝง ในคอนกรตี และทุกมมุ ของแบบหลอ การทาํ คอนกรตี ใหแนน ตองใชเครือ่ งจี้ชนดิ จม (Immersion
Type) แบบใชไฟฟาหรอื อดั ลมหรือวิธีอน่ื ทเี่ หมาะสม

8) การซอมคอนกรตี
การซอมคอนกรีตตองทาํ ใหเสรจ็ ภายใน 24 ชั่วโมง หลังจากเอาแบบหลอ ออก คอนกรีต

ที่มีความเสียหายเกดิ ข้ึน เชน รอยแตกรา วและรอยแตกแบบรงั ผ้ึงตองตดั ออกจนเหน็ คอนกรีตเนื้อดี และ
ตองแตง ดว ยปนู ทราย(Mortar) หรอื คอนกรีต คอนกรีตท่ีใชแตงตอ งจับอยางแนนหนากับผิวของคอนกรตี
เนื้อดี และตองมีสภาพดี และปราศจากรอยรา วเน่ืองจากการหด และปราศจากผิวหยาบหลังจากการบม
และการทําใหแหง พน้ื ที่ท้งั หมดท่ีจะถกู แตง ดวยคอนกรีตตองฉาบดวยสารจับยึด (Bonding Agent) ตาม
วิธใี ชข องผผู ลิต และไดรับความเห็นชอบจากวิศวกรผูควบคุมงาน หรือผแู ทน กฟภ.

1.2 แบบหลอ
แบบหลอ ตองแข็งแรงเพียงพอทจี่ ะรบั แรงดนั เนอ่ื งจากการเทและการใชเคร่ืองจคี้ อนกรีต

และตองรกั ษาใหอยใู นตาํ แหนง อยางมัน่ คง แบบหลอตองตอกนั ชดิ เพียงพอท่ีจะปอ งกนั การสูญเสยี ปนู

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

100

ทราย(Mortar) จากคอนกรีต แบบหลอแตล ะแผน ตอ งตอกัน โดยใหส ามารถรอื้ แบบแตละสวนไดโ ดยไม
ทาํ ใหความเสียหายแกคอนกรตี สภาพผิวของแบบหลอตองเรยี บ

วสั ดุทใ่ี ชท าํ แบบหลอ และวสั ดเุ คลอื บ
ไมอัด : กันนํ้า ยดึ ติดดวยเรซิน ประเภทใชง านภายนอก
ไมแปรรูปและเหล็ก : ตรง ความกวา งและความหนาสมา่ํ เสมอ และปราศจากเศษ

หรอื วสั ดุแปลกปลอมอนื่ ๆ
นํ้ามนั ทาแบบหลอ : นํา้ มันทาแบบทไ่ี มทาํ ใหเกดิ คราบ
ฟลมโพลเี อทลิ ีน : หนา 0.15 มม. และมกี ําลงั รบั แรงกระแทกสูง

กอนการประกอบแบบหลอ ตองทําความสะอาดผิวของแบบหลอที่สมั ผสั กบั คอนกรีต และทานํ้า
มนั บนผวิ แบบหลอ ดว ยน้ํามันทม่ี ีสว นผสมของแร หรือนํา้ มนั ทไี่ มท าํ ใหเ กดิ คราบบนผวิ คอนกรตี

1.3 การทดสอบ
ตองทําการทดสอบทุกอยา งทีจ่ าํ เปนเพือ่ กาํ หนดสดั สว นการผสมของคอนกรตี แตล ะ

ประเภทรวมทง้ั การทดสอบหนิ ทรายเพือ่ ใหไ ดค อนกรตี ตามที่กาํ หนดในขอ กําหนด เพ่อื ทีจ่ ะควบคมุ คุณ
ภาพของคอนกรตี ท่จี ะเทโดยตอ งทาํ การทดสอบภาคสนามตอ ไปน้ี

- การทดสอบคา การยุบตัว การทดสอบคา การยบุ ตัวจะถูกทาํ กบั ถงั ผสม (Batch) สามถงั แรก
ของแตล ะวัน และจะทดสอบเพม่ิ เติมสาํ หรับคอนกรตี ทุก ๆ 40 ลบ.ม. ที่เทเพิ่มในแตละวัน คา การยบุ ตวั
จะถกู หาตามมาตรฐาน ASTM C143

- การทดสอบกําลงั รับแรงอัด จะตอ งทาํ คอนกรีตทรงกระบอก 3 แทง จํานวน 2 ชุด ทุกวันที่
เทคอนกรีต

• คอนกรีตทรงกระบอกชุดที่ 1 จะถกู ทดสอบทีอ่ ายุ 7 วนั (มีคาไมน อยกวา 75 %ของ
คา กําลงั รับแรงอัด)

• คอนกรตี ทรงกระบอกชดุ ที่ 2 จะถกู ทดสอบทอ่ี ายุ 28 วัน
คอนกรีตทรงกระบอกตองหลอ, บม และเกบ็ รกั ษาตามมาตรฐาน ASTM C31 และ

ไดร บั การทดสอบตามมาตรฐาน ASTM C39

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

101

1.4 เหล็กเสริมและอปุ กรณท ฝ่ี ง ในคอนกรีต
1) เหลก็ เสรมิ เหลก็ เสรมิ ท่ถี กู ใชในโครงสรา งคอนกรีตตอ งเปนเหล็กกลม หา มใชเ หล็กรดี

ซาํ้ (Re-Rolled Bars) ขนาด รปู รา ง กาํ ลังรบั แรงดงึ จุดลา (Yield Point) สวนยดื (Elongation) และสมบัติ
อืน่ ๆ ตองเปน ไปตามขอกาํ หนดใน มอก. 20 หรือ มอก. 24 ตองยกอยา งระมดั ระวงั และเก็บเหล็กเสนไว
ในที่รม และวางไวบนฐานรองรับท่ีทําใหเหลก็ เสนไมส มั ผัสกับดนิ เม่อื จะทําการประกอบเหลก็ เสนผวิ
ของเหล็กเสนตองปราศจากสนิม นา้ํ มัน หรอื สงิ่ แปลกปลอมอืน่ ๆ ท่ีอาจลดแรงยดึ เหนี่ยว (Bonding)
ระหวา งเหล็กเสนกบั คอนกรตี เหลก็ เสริมตองถกู วางอยา งถูกตองดวยการดแู ลเปนพเิ ศษเพือ่ ปอ งกันเหล็ก
เสน เคลอ่ื นระหวางการเทคอนกรตี จุดตัดและจุดตอ ทาบของเหล็กเสริมตองถูกยดึ โดยการใชตวั จบั ท่ี
เหมาะสมหรอื ลวดผูกเหล็ก เหลก็ เสริมในโครงสรา งตอ งถูกวางและรองรบั ดวยลูกปนู ที่มีลวด ตวั เวน ชอง
โลหะ (Metal Spacer) ตวั แขวนโลหะ (Metal Hanger) หรอื อุปกรณอ น่ื ๆ ท่เี หมาะสม เพอื่ ใหไดระยะ
หมุ ของคอนกรีตระหวางเหลก็ เสน กับผิวคอนกรีต การตอทาบตามตารางตอไปน้ี (จาก ว.ส.ท. 1001-16)
ในทกุ กรณี สําหรับเหล็กขอออ ยความยาวทาบต่าํ สดุ ตอ งเทากับ 300 mm สําหรบั เหล็กเสนผิวเรยี บระยะ
สัน้ ท่ีสุดทที่ าบกันตอ งใชเปน 2 เทา ของเหล็กขอออ ย

ความยาวทาบสาํ หรบั เหลก็ รับแรงอดั

กาํ ลงั รับแรงอดั ของคอนกรีต กาํ ลังลา ของเหล็กเสริม ระยะทาบ

(Yield Strengh)_ kg/cm2 เหลก็ ขอ ออ ย เหลก็ กลม

มากกวา 200 kg/cm2 ≤ 3500 20D 40D
≤ 4200 24D 48D
( D=เสน ผา นศูนยก ลางของเหล็ก ) ≤ 5200 30D 60D

ความยาวทาบสําหรบั เหล็กรับแรงดงึ

กําลงั รับแรงอดั ของคอนกรตี กาํ ลังลาของเหล็กเสริม ระยะทาบ

(Yield Strengh)_ kg/cm2 เหลก็ ขอ ออย เหลก็ กลม

มากกวา 200 kg/cm2 ≤ 2800 24D 48D
≤ 3500 30D 60D
( D=เสนผานศนู ยกลางของเหล็ก ) ≤ 4200 36D 72D

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

102

คาคลาดเคลื่อนทีย่ อมใหข องการวางเหลก็ เสรมิ
1) สาํ หรับระยะหมุ 50 มม. หรือนอยกวา คา คลาดเคลอ่ื นของระยะหมุ ของคอนกรตี ไมเ กิน 5 มม.
2) สําหรับระยะหมุ มากกวา 50 มม. คา คลาดเคลื่อนของระยะหุมของคอนกรตี ไมเ กิน 10 มม.
3) คา คลาดเคลอื่ นจากระยะหา งของเหลก็ เสรมิ ท่ีกาํ หนดในแบบ(เหลก็ เสนเดียว) ไมเ กนิ 25 มม.

2) วสั ดฝุ ง (Embedded Item) วสั ดฝุ ง ตางๆจะตองฝง ในคอนกรตี เพอื่ รองรบั อุปกรณหรือ
งานอ่ืนๆ วัสดุทง้ั หมดท่จี ะถูกฝงในผิวคอนกรตี ตอ งเปนไปตามขอ กําหนด วัสดุฝง ท้งั หมดตอ งถกู ติดตั้ง
ตรงตําแหนงโดยคลาดเคลอ่ื นไมเกินคา ท่ียอมใหแ ละตอ งฝง ลึกในคอนกรีตเพยี งพอท่จี ะทําใหอ ปุ กรณท่ี
รองรบั โดยวัสดฝุ ง มกี ําลังสงู สุด ตาํ แหนง ทลี่ มื ตดิ ตัง้ วัสดฝุ ง วสั ดุฝงน้ันตอ งติดต้ังโดยใชห วั เจาะท่เี หมาะ
สมเจาะเขาไปในคอนกรีตท่ีแขง็ ตัวแลว
2. การกอ สรา งระบบเคเบิลใตดินแบบเปดหนา ดนิ

2.1 การกอ สรา ง Duct Bank

รูปที่ 4.1 การกอ สรา ง Duct Bank

การเตรยี มและจดั หาวัสดทุ ีใ่ ชใ นงานกอสรา ง
1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มีลักษณะเปน ทอสดี ํามีความหนาตามมาตรฐาน

กฟภ.
2) แผนคอนกรีตประกบทอ หรือแผนคอนกรตี (หวี) แบงออกเปน 2 ชนิด คือแผนคอนกรีต

1 หนาและแผนคอนกรีต 2 หนา ตอ งเปน แผน คสล. มีความแข็งแกรง และในสวนโคง ของแผน คอนกรีต

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

103

ตองเรียบ ไมมีสว นใดสวนหน่งึ นนู ออกมาเกนิ จากรศั มโี คง ใชร องรับระหวา งชน้ั ของทอ HDPE ตรงหวั
ทา ยของแผน คอนกรีตตอ งเจาะรูเพอ่ื เสยี บเหล็กขนาด ∅ 15 มม. เพอ่ื ยดึ แผนคอนกรีต

3) เหลก็ รอยยดึ แผน คอนกรตี ประกบทอ ตองเปนเหล็กทีม่ ีขนาด ∅ เทา กันตลอด ตรง ไมคด
งอ ตดั ทอนเปน ทอน ๆ แลว แตจ าํ นวนของการวางทอ

4) ขอตอ HDPE (HDPE COUPLING) มีลักษณะเปนสดี ําเหมอื นตัวทอ HDPE มี 2 ชนดิ
ชนิดทีใ่ ชก ับการตอ ตรง มีความหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปนรปู ทรงกระบอก เทากันตลอด และชนิดที่
ใชก ับการตอ ทอ โคง 900 RSC มีความหนา 8 มม. ยาว 150 มม.

5) End Bell มลี กั ษณะเปนสดี ําคลายปากแตร เปน อปุ กรณทต่ี ิดตง้ั ท่ี Duct Window
6) หลกั บอกแนวสายเคเบิลใตดนิ (Cable Route Marker) ดังรปู ท่ี 4.2

รปู ที่ 4.2 หลักบอกแนวสายเคเบลิ ใตดิน (Cable Route Marker)

7) ทราย ตอ งเปนทรายสะอาด ไมม เี ศษพวกวัตถอุ ื่นเจือปน
8) คอนกรตี ที่ใชในการกอสรา ง Duct Bank ทั่วไปจะตอ งเปนคอนกรีตทีม่ ีคณุ ภาพและความ
แข็งแรงทส่ี ามารถทนแรงอัดได ตามทีไ่ ดกลา วมาแลวในหวั ขอ งานคอนกรตี และเหลก็ เสรมิ

ข้ันตอนและการดําเนนิ การกอสราง
1) งานสกัดถนน กอนอื่นตอ งกาํ หนดและวางแผน แนวการสกดั และการขดุ ใหเ ปน แนวตรง
ใหม ากทสี่ ุด ตามชนิดและขนาดของ Duct Bank
2) การขดุ ดิน ตอ งขุดใหมีขนาดและความลึกไดขนาดตามทก่ี าํ หนด ความกวา งตอ งเผ่ือการ
ตั้งแบบทง้ั สองดานไวเสมอ ความลกึ ตอ งไมนอยกวา 0.75 ม. จากระดับถนนถึงหลัง Duct Bank

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

104

3) พ้นื Duct Bank ตอ งไดระดบั มากทีส่ ดุ พรอมรองพื้นดว ยทรายหยาบหนาไมน อยกวา
0.05 ม. และตองเทคอนกรตี หยาบ หรอื ปูแผน คอนกรีต

4) การต้งั แบบ ตอ งพยายามตัง้ ใหเ ปน แนวตรงทั้งสองดา น มีความกวางไมน อ ยกวา ขนาด
ของแผน คอนกรีต(หวี)

5) การวางแผนคอนกรีต(หวี)รองรับทอ แผน คอนกรตี จะตองไมมคี วามคมหรือแงม มุ ใน
สว นโคงของหวีบรเิ วณที่ผวิ ทอจะตองสมั ผัส ตองระมัดระวังแผน คอนกรตี ใหไ ดร ะดับมากทส่ี ดุ

6) การวางเหล็ก เหล็กเสน จะตอ งเปนเหลก็ ทสี่ ะอาดไมมคี ราบนาํ้ มันหรอื ดนิ เลนจับเปอ น
และตอ งวางเหล็กบนคอนกรีตหยาบ หรอื แผน คอนกรตี เสมอ เหล็กตองไมจมดินหรอื โคลนเปน อันขาด
สว นปลายเหล็กอีก 1 ดาน ตองเหลือรอยตอไมนอยกวา 60 เทา ของเสนผานศูนยก ลางของเหล็ก

7) การวางทอ HDPE ทอ ทกุ ทอนท่ีนาํ มาใชตอ งไดรบั การตบแตงลบมุมปลายทอ ภายในทง้ั
2 ดานเสยี กอน จาํ นวนชั้นของการวางทอ ขึ้นกับการกําหนดในแบบ การวางแตล ะช้ันตองวางบนแผน
คอนกรตี (หวี) สองหนา เสมอพรอมเสยี บเหลก็ ยึดแผน คอนกรตี ∅ 15 มม. เพือ่ ลอ็ กแผนคอนกรตี ไวไมให
เคลอ่ื นออกจากกัน โดยการวางแผน คอนกรตี (หวี) ใหม รี ะยะหา งกัน 2.00 ม. สว นบรเิ วณท่ีมีการตอทอให
วางแผน คอนกรตี (หวี) หางกัน 0.60 ม.

8) เมอื่ ไดดําเนินการวางทอครบจาํ นวนแลว จะตองนาํ แผนคอนกรีต(หว)ี ชนิด 1 หนา มาวาง
ทบั บนทอ ชนั้ สดุ ทาย ใหสว นโคง ของแผน คอนกรีตสัมผสั สวนโคง ของทอ จึงทาํ การเสริมเหลก็ และอัด
ลอ็ คทอใหแ ข็งแรง(หามเสริมเหล็กระหวางทอ) กอ นเทคอนกรตี ตอ งมฝี าครอบปลายทอ ไวใหแนนหนา
ทกุ ครัง้

9) กอนเทคอนกรตี ควรตรวจสอบการวางทอ อกี ครง้ั วาอยใู นสภาพพรอมเทไดห รือไมก าร
เทคอนกรตี ตอ งเทดว ยความระมดั ระวัง ขณะเทตองกระทุงคอนกรีตตามชอ งระหวางทอ ดวยวสั ดุที่ไมม ี
คม และมนี ํ้าหนักเบาเพื่อชว ยใหคอนกรตี ไหวตวั ดีข้ึน ในกรณที ม่ี ีนาํ้ ตอ งสูบนา้ํ ออก เพ่อื ปองกันนํ้าปนู
ยอ นเขา ทอ เมือ่ เทเสรจ็ ตบแตงผวิ หนาใหเรยี บไดร ะดับ หลงั จากเทคอนกรตี เสรจ็ 24 ชม.จงึ ถอดแบบออก

10) ถามกี ารใช Sheet Pile กอนการถอน Sheet Pile ตอ งกลบทรายและฉดี น้าํ ใหท รายแทรก
ตัวลงในชองวางใหทวั่ เสียกอน แลวจึงทาํ การถอน Sheet Pile เม่ือไดทาํ การถอน Sheet Pile ออกหมดแลว
จะตองถมทรายและฉีดนาํ้ พรอมบดอัดใหแ นนทส่ี ดุ กอ นถึงขนั้ ตอนการซอ มถนน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

105

2.2 การกอ สรา งแบบรอ ยทอฝง ดิน (Semi-Direct Burial)

หนวยเปน มิลลเิ มตร

รูปท่ี 4.3 การกอ สรางแบบรอยทอฝง ดิน(Semi-Direct Burial)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

106

การเตรียมและจัดหาวัสดุที่ใชในงานกอสรา ง
1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มลี กั ษณะเปน ทอ สีดํามคี วามหนาตามมาตรฐาน
กฟภ.
2) แผนคอนกรีตประกบทอ หรือแผน คอนกรตี (หว)ี แบงออกเปน 2 ชนิด คือแผนคอนกรตี
1 หนา และแผนคอนกรีต 2 หนา ตอ งเปนแผน คสล. มคี วามแข็งแกรง และในสว นโคง ของแผน คอนกรีต
ตอ งเรียบ ไมมสี วนใดสวนหนง่ึ นูนออกมาเกนิ จากรศั มโี คง ใชรองรบั ระหวา งช้นั ของทอ HDPE ตรงหัว
ทายของแผนคอนกรตี ตอ งเจาะรเู พื่อเสียบเหล็กขนาด ∅ 15 มม. เพอื่ ยดึ แผน คอนกรีต
3) เหล็กรอ ยยึดแผนคอนกรตี ประกบทอ ตองเปนเหล็กทีม่ ีขนาด ∅ เทากันตลอด ตรง ไมคด
งอ ตัดทอนเปน ทอ น ๆ แลวแตจ ํานวนของการวางทอ
4) แผนคอนกรีตปด หลงั บนแนวทอ ตองเปน แผน คอนกรตี คสล. มีขนาดความกวางยาวตาม
มาตรฐาน
5) ขอตอ HDPE (HDPE COUPLING) มลี กั ษณะเปนสีดําเหมือนตัวทอ HDPE มี 2 ชนดิ
ชนดิ ที่ใชกบั การตอตรง มคี วามหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปน รปู ทรงกระบอก เทากนั ตลอด และชนดิ ท่ี
ใชกบั การตอ ทอ โคง 900 RSC มคี วามหนา 8 มม. ยาว 150 มม.
6) End Bell มลี ักษณะเปน สดี ําคลายปากแตร เปนอปุ กรณทต่ี ิดต้ังที่ Duct Window
7) หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดิน (Cable Route Marker) ดังรูปที่ 4.2
8) เทปเตอื นอนั ตราย (Warning Sign Strip) ดงั รปู ที่ 4.4
9) ทราย ตองเปน ทรายสะอาด ไมมเี ศษพวกวัตถอุ น่ื เจอื ปน

รปู ท่ี 4.4 Warning Sign Strip

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

107

ข้นั ตอนและการดาํ เนนิ การกอ สรา ง
1) งานสกดั ถนน กอ นอ่นื ตอ งกําหนดและวางแผน แนวการสกัดและการขุดใหเปนแนวตรง
ใหมากท่สี ุด
2) การขดุ ดิน ตองขดุ ใหมีขนาดและความลกึ ไดขนาดตามทกี่ ําหนด ความลกึ ตอ งไมน อ ย
กวา 1.20 ม. จากระดบั ถนนถึงหลังทอ ชน้ั บนสุด ความกวางของแนวรอง ตอ งหา งจากขอบของแผน
คอนกรีต(หว)ี ดานละ10 ซม. ดังนน้ั เมื่อวางทอจํานวนชน้ั มากๆ การขุดก็ตองมีความลกึ มากจึงตอ งขดุ ใน
ลักษณะทํามมุ ลาดไมนอยกวา 850
3) พ้นื ที่ทอ งรอง ตอ งไดระดบั มากทสี่ ุด และตองใสท รายอดั แนนลงไปในแนวรองหนา 15
ซม. ตลอดแนว
4) การวางแผนคอนกรีต(หว)ี รองรบั ทอ แผนคอนกรตี จะตองไมม คี วามคมหรอื แงม ุมใน
สว นโคงของหวบี ริเวณท่ีผวิ ทอจะตอ งสัมผัส ตองระมดั ระวังแผนคอนกรตี ใหไดระดบั มากท่สี ุด

รปู ที่ 4.5 การขดุ ดิน และการวางทอ
5) การวางทอ HDPE ทอทกุ ทอนทน่ี าํ มาใชต องไดร บั การตบแตงลบมมุ ปลายทอภายในทัง้ 2
ดา นเสียกอ น จาํ นวนชนั้ ของการวางทอ ข้ึนกบั การกําหนดในแบบ การวางแตล ะชนั้ ตองวางบนแผน
คอนกรตี (หว)ี สองหนา เสมอพรอ มเสียบเหลก็ ยดึ แผนคอนกรตี ∅ 15 มม. เพื่อลอ็ กแผน คอนกรีตไวไ มให
เคลอื่ นออกจากกนั โดยการวางแผนคอนกรีต(หวี)ใหม รี ะยะหา งกนั 2.00 ม. สว นบรเิ วณทีม่ กี ารตอ ทอให
วางแผนคอนกรตี (หว)ี หา งกัน 60 ซม.
6) เมือ่ ไดด าํ เนินการวางทอ ครบจาํ นวนแลว จะตอ งนําแผน คอนกรีต(หว)ี ชนดิ 1 หนามาวาง
ทบั บนทอ ชน้ั สุดทาย ใหสว นโคงของแผน คอนกรีตสัมผัสสว นโคง ของทอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

108

รูปที่ 4.6 การกลบทราย
7) การกลบตอ งกลบดวยทราย จากระยะกนทอถงึ ระดบั เหนอื ผิวทอ ชัน้ บน 20 ซม. และปู
ดว ยแผนคอนกรีตเสริมเหล็กตลอดแนวทอ และวางเทปเตอื นอันตรายที่ระดบั เหนือแผนคอนกรตี เสรมิ
เหล็ก 16 ซม. แลว จงึ กลบดวยทรายหรอื ดินท่ีขุดข้นึ มาก็ได
8) ในบรเิ วณชุมชนหรือตัวเมืองใหต ิดตง้ั หลกั บอกแนวสายเคเบิลใตด ิน ตรงจดุ กึ่งกลางการ
วางสายเคเบิลใตด ิน ทุกๆระยะ 10 ม. สาํ หรบั ทางตรง และทกุ จดุ หกั มมุ และจุดตัดกบั สงิ่ กอ สรา ง
9) ทาํ การซอ มถนนใหม ีสภาพเหมือนเดิม
2.3 การกอสรางแบบฝง ดนิ โดยตรง (Direct Burial)

หนวยเปน มลิ ลเิ มตร
D = ขนาดเสน ผา นศนู ยกลาง

ของเคเบิล
รูปที่ 4.7 การกอสรา งแบบฝงดนิ โดยตรง(Direct Burial)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

109

การเตรียมและจดั หาวัสดุทใี่ ชในงานกอ สรา ง
1) แผน คอนกรีตปด หลงั บนแนวเคเบลิ ตอ งเปนแผน คอนกรตี คสล. มีขนาดความกวา งยาว

ตามมาตรฐาน
2) หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตด ิน (Cable Route Marker) ดังรูปที่ 4.2
3) เทปเตือนอันตราย (Warning Sign Strip) ดงั รูปท่ี 4.4
4) ทราย ตองเปนทรายสะอาด ไมมีเศษพวกวัตถอุ นื่ เจือปน

ข้ันตอนและการดําเนินการกอสรา ง
1) งานสกัดถนน กอ นอืน่ ตองกาํ หนดและวางแผน แนวการสกดั และการขุดใหเปนแนวตรง

ใหมากที่สดุ
2) การขดุ ดิน ตองขดุ ใหม ีขนาดและความลกึ ไดขนาดตามทก่ี าํ หนด ความลกึ ตองไมนอย

กวา 1.20 ม. จากระดบั ถนนถงึ สายเคเบลิ ใตด ิน ความกวางของแนวรอ ง ตองหา งจากขอบของสายเคเบลิ
ใตด ิน ดา นละ 10 ซม. การขดุ ตอ งขดุ ในลกั ษณะทํามมุ ลาดไมน อ ยกวา 850

รปู ท่ี 4.8 การสกดั ถนน
3) พืน้ ที่ทอ งรอ ง ตองไดร ะดบั มากทีส่ ดุ และตอ งใสทรายอดั แนนลงไปในแนวรองหนา
15 ซม. ตลอดแนว ดังรปู ท่ี 4.9
4) การวางสายเคเบิลใตด นิ ตอ งวางใหสายแตล ะเสน หา งกนั ไมน อ ยกวา 1 เทา ของเสน ผาน
ศนู ยกลางของสายเคเบลิ ใตด ิน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

110
5) การกลบตองกลบดว ยทราย จากระยะกน สายเคเบลิ ใตดนิ ถงึ ระดบั เหนือสายเคเบลิ ใตด นิ
20 ซม. และปดู ว ยแผนคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ตลอดแนวทอ และวางเทปเตอื นอันตรายทีร่ ะดบั เหนือแผน
คอนกรตี เสริมเหลก็ 16 ซม. แลว จงึ กลบดวยทรายหรอื ดินท่ีขดุ ขน้ึ มาก็ได

รูปที่ 4.9 การอดั ทรายท่กี นรอ ง
6) ในบรเิ วณชุมชนหรือตวั เมืองใหต ดิ ตั้งหลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดนิ ตรงจุดกึง่ กลางการ
วางสายเคเบิลใตด ิน ทกุ ๆระยะ 10 ม. สาํ หรับทางตรง และทุกจุดหักมมุ และจุดตัดกับสง่ิ กอสรา ง
7) ทําการซอมถนนใหมีสภาพเหมอื นเดิม

รปู ท่ี 4.10 การตดิ ตั้งสายเคเบลิ ใตดนิ ใตด ินแบบฝง ดนิ โดยตรง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

111

3. การกอสรา งระบบเคเบลิ ใตด ินแบบไมเปดหนา ดิน
3.1 Horizontal Directional Drilling (HDD)
เปนวธิ ีการวางทอ ใตด ินโดยที่ไมตอ งขุดเปดผวิ ดินตลอดความยาวของการวางทอซง่ึ เมื่อ

พจิ ารณาถึงเรือ่ งของความสะดวกคลองตัวในการทาํ งานแลว ระบบ Directional Drills จะมีขดี ความ
สามารถทกี่ วางขวางกวา วธิ ีการอน่ื ๆมาก ในขนาดของกลมุ ทอ ทไ่ี มใ หญมากนกั ซึ่งความสามารถในการ
ควบคุมความลึกและทิศทาง รวมถงึ ความสามารถเจาะลากทอ ในแนวโคงหลบหลกี อปุ สรรคส่ิงกีดขวาง
ได Directional Drills จึงเปน วธิ กี ารวางทอ ใตดนิ ท่นี าสนใจอีกวธิ หี นึ่ง สามารถแบงออกเปน 3 ขัน้ ตอนคอื

1) Guide Drills หรือ Pilot Bore
เปน การนาํ โดยท่หี ัวเจาะ จะมตี ัวสงสญั ญาณความถี่ท่ีจะแจง ตําแหนง ทศิ ทางและความ

ลึกของหัวเจาะออกมา ซ่ึงสัญญาณนีจ้ ะมตี ัวรับสัญญาณอีกตัวท่ีใชค ูกนั คือ Spot D-Tex ในขณะท่ีทาํ การ
เจาะความถี่ทีถ่ ูกสง ออกมาจะตรวจรับไดโดยตัว Spot D-Tex ทาํ ใหผปู ฏิบัติงานสามารถรูตาํ แหนงทิศทาง
และความลกึ ของหวั เจาะ ในขณะปฏิบตั งิ านอยู จงึ สามารถควบคมุ การเจาะใหส ูเ ปา หมายที่ตองการได
และทป่ี ลายของหวั เจาะจะมี Water Jet ท่ีจะชวยในการเจาะใหง ายขึ้นในสภาพดนิ ที่แตกตางกัน ดงั รปู ท่ี
4.11

รปู ท่ี 4.11 ขนั้ ตอน Guide Drills หรือ Pilot Bore

2) Back Reamer
เปนการขยายแนวเจาะใหไดข นาดตามตอ งการทจ่ี ะทําการลากกลุมทอ ในขน้ั ตอนนอ้ี าจ

ตอ งฉีดอดั สารละลายเบนโทไนท เพอื่ ใหแนวท่ีจะลากทอออ นตวั แตยงั คงสภาพเดิมไว ดงั รูปที่ 4.12

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

112

รูปที่ 4.12 การทาํ Back Reamer
3) Pulling Pipe

เมอ่ื ทําการควานขยายแนวไดจนเปนท่แี นใจวา จะไมมีอุปสรรคกดี ขวางในแนวทอทจ่ี ะ
ลากแลว จงึ ทําการลากทอ หรือกลุมทอ ดว ยหลักการลากทอ เขาไปแทนทด่ี นิ ชุดหวั ลากจะขยายดนิ
บริเวณผนงั โพรงใหแนน ตัวจากการลากทอ เขาไปแทนทด่ี นิ นี้ จะมดี นิ ทผ่ี สมสารละลายเบนโทไนท ไหล
ออกมาจากโพรงบางบางสวน แตวธิ กี ารนี้จะไมทําใหเกิดการทรดุ ตัวของดนิ จากการวางทอ แตอยา งใด ดัง
รูปที่ 4.13

รปู ท่ี 4.13 การทํา Pulling Pipe

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

113
เคร่ืองเจาะมสี ว นประกอบ 3 สว นใหญ ๆ คอื

1) Power Unit เปน ชดุ เครือ่ งยนตตนกําลงั ทจี่ ะไปขับปม ไฮโดรลคิ จา ยไปยัง Mixing Unit
และ Drill Track ดงั รปู ที่ 4.14

รปู ที่ 4.14 Power Unit
2) Mixing Unit จะใชม อเตอรทีไ่ ดร บั กําลังหมนุ จากชุด Power Unit ซึง่ จะเปน ตัวปนนํ้ากับ
เบนโทไนทใ หผ สมกนั และอัดฉีดออกไปยัง Drill Track ดังรปู ท่ี 4.15

รปู ที่ 4.15 Mixing Unit
3) Drill Track เปนชดุ เครือ่ งเจาะและลากทอ ซึง่ ไดรับกาํ ลงั งานมาจาก Power Unit โดยตรง
และจะไดร ับสารละลายเบนโทไนท จาก Mixing Unit เพอ่ื จายไปยังหวั ควา นขยายแนว ดงั รปู ที่ 4.16

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

114

รปู ท่ี 4.16 Drill Track

ซง่ึ อปุ กรณในการเจาะน้ี จะมสี ว นประกอบอืน่ อกี ดังนี้
3.1) หวั เจาะ มีลกั ษณะแบง ออกตามสภาพของดนิ ซง่ึ สามารถเเบงออก เปน 3 ชนดิ คอื

3.1.1) Rocket Head
3.1.2) Sky Head
3.1.3) Flex Head
3.2) Reamer แบบตามลักษณะการใชง าน 2 แบบ คือ
3.2.1) Bits Reamer เปน หัวควานแบบโปรง ติดเขี้ยวคารไ บทเพอ่ื ควา นขยายแนว
และฉดี สารละลายเบนโทไนท
3.2.2) Packer Reamer เปน หัวควา นแบบทึบทาํ หนา ทข่ี ยายแนวเจาะและอดั ดินโดย
รอบใหแ นน ตวั และมหี วั ฉีดเบนโทไนท
3.3) ทอเจาะ (Rod) เปนทอ ที่จะเพม่ิ ระยะทางการเจาะโดย Rod หนง่ึ เทาจะยาวประมาณ
3 ม. ซึ่งมลี ักษณะเปนทอ ท่จี ะสงสารละลายเบนโทไนทไ ปยงั หวั Reamer
3.4) Pulling Head เปน ตวั จับยึดทอขณะทําการลากทอ

วิธกี ารปฏบิ ัติงาน แบง ออกเปนข้นั ตอนโดยครา ว ๆ ดังนี้
1) การเตรยี มพนื้ ท่ี ทาํ การเคลยี รพ น้ื ที่ใหเรยี บรอ ยสําหรบั การวางเคร่ืองเจาะในการปฏบิ ตั ิ

งานเจาะได สะดวก
2) วางเครอ่ื งเจาะ ตรวจเช็คความพรอมของชดุ เคร่ืองเจาะใหเ รียบรอยโดยเช็คทกุ สว นให

พรอมสําหรบั การปฏิบัตงิ าน ไมวาจะเปน ชดุ Power Unit สตารท เครอื่ ง เช็คระดับน้าํ มันไฮดรอลคิ วา
เครื่องอยูในสภาพพรอมใชง านหรอื ไม

• Mixing Unit เชค็ ดนู าํ้ ในถัง Mix มอเตอรทาํ งานดหี รอื ไม

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

115

• Drills Track เชค็ หัวเจาะ หัว Reamer Rod ตวั สงสัญญาณ เชค็ ความพรอ มของ
เครื่องท้งั ระบบ

3) ทําการเจาะนํา Guide Drill ในขณะทําการเจาะ ตองมีการเช็คตําแหนงของหัวเจาะวา อยู
ในตําแหนงใดระดับความลกึ และทศิ ทางเปนอยางไร ซึ่งสามารถเช็คไดจ ากสัญญาณความถที่ ีส่ งออกมา
จากตวั สง สัญญาณท่ีอยภู ายในหัวเจาะโดย Spot D-Tex เมือ่ เจาะถึงจดุ ทตี่ ้ังเอาไว ก็จะทําการเปลี่ยนหัว
เจาะเปน Reamer เพอ่ื ควา นขยายแนวตอไป ดังรปู ที่ 4.11

4) การควา นขยายแนว Back Reamer เมือ่ ทําการเจาะนาํ เสร็จแลว ขนั้ ตอนในการ Reamer
จะทาํ การ Ream ขยายแนวเจาะใหก วา งขนึ้ โดยจะทาํ การควานขยายแนวใหใหญก วา กลมุ ทอ ทีจ่ ะทาํ การ
ลากในข้ันตอนนี้จะใช Reamer หลายขนาด โดยจะใชขนาดเลก็ กอ น แลวคอยไลมาจนถงึ ขนาดท่จี ะทาํ
การลากทอไดโ ดยขณะทที่ าํ การ Reamer นี้ จะอัดฉดี สารละลายเบนโทไนท เพอื่ ชวยในการหลอ ล่ืน
และสรางผนังปองกนั ดินพงั ภายในโพรงทเี่ จาะไว ดังรูปที่ 4.12
หมายเหตุ การควา นขยายแนวจะทําการใส Reamer เขา ไปแทนทหี่ วั เจาะ แลวจึงใหเ คร่ืองเจาะหมุนดึง

ตัว Reamer กลับมาท่ีเครอ่ื งเจาะ
5) Pulling Pipes การลากทอ เมื่อทําการควา นขยายแนวเจาะ จนไดข นาดทจี่ ะทําการลากทอ
ไดแลว กจ็ ะทําการลากทอ โดยเอากลมุ ทอท่ีจะลากมาสวมเขากบั หวั ลาก แลว นํามาตอกบั Rod โดยการ
ลากทอนี้จะทาํ การคลายกับทาํ การควานขยายแนว แตจะมตี ัวตอตัดการหมุน (Swivel) มาตอเขากับ Rod
แลวตอเขา กับหัวลาก เพอื่ ปองกนั ไมใ หก ลุมทอหมนุ ตามขณะทําการลากทอ ดังรปู ที่ 4.13

3.2 Pipe Jacking

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

116

อุปกรณทใี่ ชใ นการดันทอ
1) Jacking Frame
2) Directional Drill Machine
3) Launch seal
4) Laser
5) Theodolite

ขั้นตอนในการตดิ ตัง้ Jacking Frame
1) สํารวจแนวการดันทอ ตอ งใหแนวการดนั ทอ ตรงกบั ปากบอ ดัน (Jacking Shaft )
2) ตัง้ คา Slope ที่กระบอก Laser และนํากระบอก Laser ไปติดต้ังทบ่ี อ Jacking (อยูดา น

หลัง Back Plate ของ Jacking Frame)
3) ขงึ สายเอน็ ปากบอ Jacking ตามแนวการดนั ทอ และหยอนลูกด่งิ ลงในบอ Jacking ท้ัง

ดานหนา และดานหลังตามแนวการดันทอ
4) เปดแสง Laser ( Laser Beam ) ผานสายเอน็ ทั้งสอง โดยปรับใหกง่ึ กลางของลาํ แสง

Laser อยูบนสายเอ็น
5) นาํ Jacking Frame วางลงในบอ Jacking ปรบั Jacking Frame ใหอยกู ง่ึ กลางของการดัน

ทอ โดยยึดลูกดง่ิ เปน หลัก
6) ปรบั ระดบั Jacking Frame ใหไ ดตามคา Slope ของ Laser Beam
7) เมือ่ Set up Jacking Frame แลวเสร็จใหคํ้ายัน Jacking Frame ไวเพ่ือไมใ หขยบั

ขั้นตอนการดนั ทอ
1) เจาะผนงั Jacking Frame โดยขนาดรูเจาะเทา กบั ความกวา งของหวั Directional Drill โดย

ตาํ แหนง ทีเ่ จาะตองตรงกบั ตาํ แหนงท่ี Laser Beam ปรากฏอยูผนงั Shaft
2) ประกอบหวั Directional Drill เขา กับ Jacking Frame
3) เรม่ิ ดนั หวั เจาะโดย Operator ตองสงั เกตทกี่ ลอง Theodolite ใหส ายใยกลางตรงกบั

Target ทย่ี ดึ ติดอยูปลายหัวเจาะ Directional Drill
4) เมื่อหัวเจาะชนบอรับ (Receive) แลว จงึ สกัดผนังบอ Receive เพ่อื ใหหวั Directional

Drill ผานเขาไปในบอ Receive ได
5) ประกอบทอ น Adapter หลังทอ Directional Drill ทอนสดุ ทาย สําหรับดนั ทอ จรงิ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

117

6) สกดั ผนงั บอ Jacking และบอ Receive ใหม ีความกวางเทา กบั ทอ จรงิ และติดตง้ั Launch
Seal ที่ผนังบอ Jacking

4. การกอสรา งบอ พกั สายไฟฟา ใตด ินดว ยวิธีการจมบอ
วิธีการกอสรางบอพักดวยวิธกี ารจมบอ (Caisson Sinking) ไดเ ร่มิ ตน เขา มบี ทบาทในดา นการกอ

สรา งบอ พักใตด นิ สําหรับสาธารณปู โภคตา ง ๆ ดว ยเหตผุ ลตอ ไปนี้
1) เพ่ือปองกนั ไมใหสง่ิ กอ สรางขา งเคียงเกิดการทรดุ ตวั หรอื เคลือ่ นตัวจนเกดิ การแตกรา วหรือ

แตกรวั่ เสยี หายได เชน อาคาร ถนน ทอตาง ๆ ฯลฯ
2) เพื่อใหการกอ สรา งบอ พักใตด นิ เหลานี้แลวเสร็จรวดเร็วขน้ึ โดยลดระยะเวลาการกีดขวางจาก

จราจร หรือการสญั จรลงไป

4.1 การจมบอพกั
บอ พักทสี่ ามารถจมลงไปจนถึงระดบั ความลึกท่ตี องการได โดยอาศัยน้าํ หนักของบอ พักเอง

เปน หลักนน้ั จะชว ยใหก ารจมบอพกั เกดิ ความสะดวกและประหยดั คากอ สรา งในการจมบอพกั จะมีสง่ิ ตาน
ทานตอการจม คอื

1) แรงแบกทาน (Bearing Force) ของดินท่ีใตข อบลางของผนังบอพัก
2) แรงเสียดทาน (Wall Friction) ระหวา งรอบผนังบอพกั กบั ดินโดยรอบ
3) สงิ่ กีดขวางขางใตข อบลา งของผนัง เชน กอนหิน ทอนไม ทอใตด ิน ฯลฯ

วิธีการลดแรงแบกทานนี้ โดยปกติจะทําขอบลางของผนังบอพักเปนรูป Cutting Edge ดัง
รูปท่ี 4.17 นอกจากนี้ Cutting Edge ยังชว ยในการจมบอพักดว ยดงั น้ี

รปู ที่ 4.17 Cutting Edge

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

118

1) เมือ่ ลดพ้นื ทขี่ อบลา งของบอพักลง แรงกดของนํ้าหนักบอ พักตอ ดินขา งใตจะเพิ่มสูงขึน้
จงึ มีสวนชว ยใหบ อ พกั จมลงงา ยข้ึน

2) การขุดดินบรเิ วณขอบลา งของผนงั บอพกั จะทาํ ไดส ะดวกข้ึน สามารถชวยใหจมบอ พัก
ไดร วดเรว็ ข้ึน

3) หากมสี ิ่งกีดขวางท่ใี ตข อบลา งของผนังบอพักในขณะจม ก็สามารถตัด สกัด หรอื กาํ จดั
ออกไดสะดวกขน้ึ

4) กรณที ี่บอพกั ทรุดเอยี งเน่อื งจากดานใดดานหนึ่งเปน ดนิ ออ นกวา ก็สามารถใชเ สาหรอื
วสั ดุอ่ืนสอดใตข อบลางผนังบอพกั หนนุ ช่ัวคราวไวไดสะดวก หากวาเสามีความยาวและแขง็ แรงเพียงพอ
และสอดค้ําไปถงึ ดนิ ขา งนอกท่แี ขง็ มากข้ึน

สําหรับวิธกี ารลดแรงเสียดทานระหวา งผนงั บอพักกับดนิ โดยรอบนั้นมีหลายๆวธิ ีการดวยกัน เชน
1) เหนือ Cutting Edge ขึน้ มา ใหท าํ ผนังผิวนอกบอ พักเวา เขา มาดงั รูปที่ 4.18 กรณีนจ้ี ะใช

ไดผลดกี บั การจมบอ พักในชนั้ ดนิ ทแี่ นน หรอื อยูตวั เพราะดินเหลานี้จะไหลหรือเคล่ือนตัว มาเกาะจับผนัง
บอพักชา

2) ใชน ํ้าฉีดรอบนอกผนังบอ พักเพ่อื ชวยลดแรงเสยี ดทานระหวา งผนังบอพักกบั ดนิ เหนยี ว
โดยรอบ หากเปน ดินทรายและบอ พกั ท่ีจมลกึ ใหใ ชน ้าํ ผสมเบ็นไทไนทชว ยหลอ ลืน่ เพอ่ื ลดแรงเสียดทาน
แทน

รปู ท่ี 4.18 การทาํ ผนงั ผิวนอกบอ พักเวาเขามา

ข้นั ตอนการกอสรา ง
1) กอ นการขนยา ยตอ งตรวจสอบ Manhole ทตี่ องการ เชน การเจาะหนา ตา งและตดิ อุปกรณ

ภายในบอใหถ ูกตอง หากไมค รบควรดาํ เนินการเสยี กอน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

119

2) กอ นการขนยา ยจมบอทุกคร้งั ตอ งทําการขดุ สํารวจและกด Sheet Pile โดยรอบเสียกอ น
การขดุ สํารวจควรขุดในความลึกท่รี ะดับ 1.50-2.00 เมตร และกลบทรายบดอดั แนน ปด แผน เหลก็ ทิง้ ไว
เพอ่ื ไมใหเปนอปุ สรรคตอการจราจร

3) เมอ่ื ถึงกาํ หนดท่ีจะขนยายบอ Manhole ลงแลว ใหดาํ เนินการขดุ ทรายออกและรีบยกบอ
Manhole ลงใหถ กู ตอ งตามทศิ ทางของหนา ตาง(หามไมใ หข ุดดนิ จนไดร ะดับกอนยกบอลง)

รูปที่ 4. 19 การวางบอ Manhole
4) หลังจากดาํ เนินการยกบอ Manhole ลงแลว ใหดาํ เนนิ การขุดดินในสว นที่เหลอื จนไดค วาม
ลึกจากระดบั ถนนถึงหลงั ฝาบอ Manhole ตอ งไมน อ ยกวา 0.40 เมตร ในการขุดดินจมบอพกั จะตอง
ระมัดระวงั ควบคุมไมใ หบอพกั เกดิ เอียงขึ้นมา เพราะเมอื่ เกิดเอียงข้ึนมาแลว จะแกไ ขใหก ลับตงั้ ตรงได
ยากมาก การปองกนั ไมใหบอพกั เกดิ เอียง กจ็ ะตอ งควบคมุ การขุดดินแตล ะดา นใหสมดลุ ยก นั และควรขดุ
ดนิ ใหบอพกั คอย ๆ จมลงทีละนอยแทนท่ีจะขดุ ครงั้ ละลึก ๆ เพอ่ื เรง จมลงเรว็ ๆ เพราะจะแกไขและปอง
กนั การเอยี งไดงา ยกวา นอกจากนี้ กจ็ ะตองมกี าร Survey ตรวจสอบระดับของบอพกั แตล ะดานดว ย หรือ
จะใชการตรวจสอบดว ยลูกด่ิงกไ็ ด สาํ หรับการจมบอพักในชั้นดนิ ออน ควรขดุ ดินในสวนตรงกลางบอ
พักกอ น และปลอยใหเนนิ ดินท้งั สองขา งคอ ย ๆ เบยี ดตัวเขามาตรงกลาง แลว คอ ยขดุ ขยายจากตรงกลาง
บอ พกั ออกไป สวนการจมบอ พกั ในชน้ั ดินแนนหรอื แขง็ สามารถขุดดนิ ท่ไี ด Cutting Edge ไดโ ดยให
การขุดสมมาตรกบั ดานตรงขา มเสมอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

120

รูปท่ี 4. 20 การขดุ ดินออกเพอ่ื จมบอ
5) เมอื่ ดาํ เนินการขุดดินจนไดค วามลึกตามกําหนด ใหกดเสาเขม็ เพอื่ ทาํ ฐานใหครบจาํ นวน
ของบอ Manhole แตล ะแบบใหส ูงกวา ระดบั ไมนอยกวา 20 ซม. เสรจ็ แลวแตง และขนเลนสว นเกนิ ออก
และลงทรายหยาบหนาไมนอ ยกวา 10 ซม. จึงเทคอนกรตี หยาบหนาไมนอ ยกวา 0.05 ม. และทุบหวั เสา
เขม็ สวนเกนิ ออก ปลอยเหลก็ เสริมเสาเข็มไวในคอนกรีตพ้นื บอ
6) ตบแตง เหล็กตนี บอ Manhole ทาํ ความสะอาด และผูกเหลก็ เสรมิ พ้นื บอตามรูปแบบของ
บอ Manhole แตล ะแบบ ฝง Ground Rod (ตามที่ไดอ อกแบบไว โดยใหม ีคาความตา นทานดินไมเ กนิ 5
โอหม หรอื ในพน้ื ที่ท่มี ีคาความตา นทานจําเพาะของดินสูงๆยอมใหค า ความตานทานดินไมเกนิ 25 โอหม)
เสรจ็ แลว จึงเทคอนกรตี พื้นบอ Manhole ตามความหนาท่ีระบุไวแ ตล ะแบบดงั รปู ที่ 4.21
7) ผนงั บอ Manhole ชนิดสาํ เรจ็ รปู ทั่วไปมกั จะเจาะรไู วเพ่อื สะดวกในการขนยา ยจงึ จาํ เปน
ตอ งทาํ การอุดและตบแตงเสียกอ นใหเ รียบรอย

รูปที่ 4.21 การเทคอนกรีตท่ีพ้ืนบอ Manhole

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

121

8) กอ นการปด ฝาบอ Manhole ชนิดสาํ เรจ็ รปู จะตอ งทําความสะอาดบริเวณผวิ พ้ืนโดยรอบ
บนผนังปากบอ Manhole ใหส ะอาด และลาดน้าํ ปนู ใหทัว่ ท้งิ ไวป ระมาณ 5 นาที จึงเอาปูนทรายอตั ราสวน
1:2 ผสมนํ้ายากนั ซมึ คลุกเคลา ใหเขากนั ดีแลว วางทบั บนขอบปากบอใหม ีความหนาประมาณ 5 ซม. แลว
จงึ ดาํ เนินการปด ฝาบอ สาํ เรจ็ รปู วางทบั บนปูนทรายดังกลา ว และตอ งแตง แนวระหวางฝาบอและปูนทราย
ใหเรียบรอย

รปู ที่ 4.22 การตดิ ต้ังฝาบอ Manhole
9) การติดต้ังคอบอ Manhole ตอ งตัง้ ใหตรงกับชอ งบนฝาบอคอนกรตี และทําการหนุนปรับ
ระดับใหไ ดร ะดับมากทสี่ ดุ พรอมท้ังติดเหลก็ ขั้นบันได (Manhole Entrance Step) ผกู เหล็กเสริมรอบคอ
บอ เสร็จแลวติดตั้งแบบทั้งภายนอกและภายใน กอ นเทคอนกรตี
10) กอ นการถอน Sheet Pile ตอ งกลบทรายและฉีดนา้ํ ใหทรายแทรกตัวลงในชองวางใหท่ัว
เสยี กอน แลว จงึ ทําการถอน Sheet Pile เม่ือไดทาํ การถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตอ งถมทรายและ
ฉีดนา้ํ พรอมบดอัดใหแ นน ท่สี ุด กอ นถึงขน้ั ตอนการซอ มถนน
11) เมอ่ื ไดท ําการกอ สรา งบอ Manhole เสรจ็ แลว จะตอ งทาํ การลา งบอใหสะอาด และเกบ็
งานสว นท่เี หลือใหเรียบรอย
12) สาํ หรับแบบ Manhole ท่จี ะกอ สรางดวยวิธีการจมบอ จะตองทาํ การออกแบบโครงสราง
ใหสอดคลองกับการดาํ เนนิ การดว ย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

บทที่ 5
การทดสอบ

1. การทดสอบสายเคเบิลใตด นิ

มมี าตรฐานระดับชาติมากมายที่ใชกับสายเคเบิล สําหรบั มาตรฐานที่ กฟภ. ใชอ างอิงในการ

กาํ หนดสเปค คอื มาตรฐาน IEC โดยสายเคเบลิ แรงดันระดบั ปานกลาง (22 kV-33 kV) ใช IEC 60502

สว นสายเคเบิลแรงสูง (115 kV) ใชมาตรฐาน IEC 60840 ท้ังน้ีในสว นของตัวนาํ เปนไปตามมาตรฐาน

IEC 60228

หน่ึงในขอกาํ หนดทีไ่ มมีระบใุ นมาตรฐาน IEC สาํ หรบั สายเคเบิลแรงดันปานกลางคือปรากฏ

การณ Water treeing ซง่ึ หมายถงึ วา การใชม าตรฐาน IEC ในการอา งอิงจะไมเพยี งพอสาํ หรบั การใชง าน

ในสภาพการตดิ ต้ังในท่ีเปย กชื้น โดยเฉพาะการไมม ชี นั้ กันน้ําในแนวรศั มี (Radial watertight) ในโครง

สรา งของเคเบิล ในเรอื่ ง Water treeing มีความสําคญั มาก สาเหตเุ พราะการเกิด Breakdown ทเี่ กดิ ขึน้

เองตามธรรมชาติ ดังนนั้ จึงควรจะมีการทดสอบ Water treeing อยใู นการทดสอบ Type test และการ

สมุ ตัวอยางมาทดสอบดว ย ดงั เชน ในมาตรฐาน NEN 3620 (มาตรฐานการทดสอบสายของประเทศ

เนเธอรแลนด)

ในหลายๆ ประเทศ โดยเฉพาะในยุโรปและอเมรกิ า การทดสอบ water treeing ในสายเคเบลิ

ทกุ ๆขนาดทใี่ ชในระดบั แรงดันปานกลางจะถกู กําหนดไวในการทดสอบ Type test เหตุผลหนึ่งกค็ ือ

ประเทศเหลา นี้ประสบปญหาหลายประการเก่ยี วกบั water treeing และเคเบิลท่ใี ชโครงสรา งทม่ี ชี น้ั กั้น

นํ้ากจ็ ะมรี าคาแพงมาก ในการพฒั นาการทดสอบการเรงอายุการใชงานของเคเบลิ เปนเร่ืองคอ นขา งยาก

เพราะมันเกยี่ วพันกบั เร่ืองของวสั ดทุ ่ีใชม ีความแตกตา งหลากหลาย ขบวนการผลิตและสภาพแวดลอมใน

การติดตง้ั ใชง าน ผลท่ีตามมาทําใหม คี วามแตกตา งของ Water treeing มาก

การทดสอบ water treeing ที่สําคญั ๆ ท่ใี ชกนั คอื

1. Europe, Unipede 2.5 Uo, 50 Hz, 30 °C, 24 Months
2. Germany, VDE draft 4 Uo, 50 Hz, 50 °C, 24 Months
3. Harmonised Europe 3 Uo, 50 Hz, 40 °C, 24 Months
4. Italy, ENEL/Pirelli 2.5 Uo, 50 Hz, 90-70 °C, 6 Months
5. USA, AEIC 3 Uo, 60 Hz, 90-45 °C, cycling, 4 months
6. The Netherlands 2.5 Uo, 500 Hz, 30 °C, 4 months

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

123

ในบทนจ้ี ะกลาวถึงการทดสอบสายเคเบิลใตด นิ ท่ีโรงงานผูผ ลิตและการทดสอบที่สถานที่ติดตั้ง

1.1 การทดสอบสายเคเบลิ ใตด นิ ท่ีดาํ เนินการโดยโรงงานผูผลติ

1.1.1 การทดสอบเคเบิลแรงดันปานกลาง 22-33 kV ( IEC 60502)

พกิ ัดแรงดนั ที่ใชทดสอบสายเคเบลิ ใตดินตามมาตรฐาน IEC 60502 มีดงั นี้

Uo(kV) 3.6 6 8 12 18

U(kV) 6 10 5 20 30

Um(kV) 7.2 12 17.5 24 36

Uo = แรงดนั เฟสเทียบกบั กราวด
U = แรงดนั เฟส-เฟส

Um = แรงดันสูงสดุ ของระบบ

1.) การทดสอบเฉพาะแบบ ( Type Tests ) เปน การทดสอบท่ที ํากอ นนําผลติ ภณั ฑส ู
ทองตลาด เพือ่ แสดงวาผลิตภณั ฑมคี ุณสมบตั ิเปน ท่ีพอใจ ซ่งึ ตอ งการการทดสอบที่สมบรู ณเปนหลักฐาน
เพยี งครงั้ เดียว โดยไมต อ งทดสอบซาํ้ ถาไมมีการเปล่ียนแปลงในวสั ดุประกอบของสายเคเบลิ ใตด ินหรือ
การออกแบบหรอื กระบวนการผลิต ซ่งึ อาจเปลีย่ นแปลงลกั ษณะเฉพาะของผลิตภณั ฑ

1.1) Partial discharge test (PD Test) การทดสอบปฏิบตั ติ าม IEC 60885-2
กอนทาํ การทดสอบใหท าํ การ Calibrate เคร่ืองมอื วัด PD ดวยPD Calibrator 5 pC ใหเ รียบรอยกอน
ปอ นแรงดนั ทดสอบเพิม่ ถงึ 2 U0 แลวลดลงมาอยทู ่ี 1.73Uo จงึ วัดคา PD ในการทดสอบตอ งใหแ นใจวา
ไมทําการทดสอบในขณะทีม่ ี PD Background ( harmonic หรอื Noise ในระบบ) ในระดับสงู โดยปกติ
จะทําในระหวา งการทํา Routine test เมือ่ ผลติ เสร็จ เกณฑต ัดสนิ ตอ งมคี า PD ไมเกิน 5 pC

1.2) Bending test เปนการทดสอบจาํ ลองสภาพการติดต้ังใชง าน โดยใชตวั อยา ง
สายเคเบลิ ใตด ินยาวอยางนอย 10 เมตรมาดดั โคง งอรอบทรงกระบอก ทอี่ ุณหภมู ิหอ งทดสอบอยางนอย 1
รอบทรงกระบอก หลงั จากนั้นคลายออกแลว ดัดโคงงอรอบทรงกระบอก ในทศิ ทางตรงกันขา ม นับเปน 1

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

124

คร้ัง จะตองดัดโคง งอทงั้ หมด 3 ครั้ง แลวนําตัวอยางที่ทดสอบความโคง งอแลว มาวดั การปลอ ยประจุบาง
สว น (Partial discharge) เสน ผานศนู ยกลางทรงกระบอกทใ่ี ชทดสอบ ตองไมนอยกวา

25(d+D) + 5 % สําหรับสายเคเบลิ ใตด นิ ที่มตี ัวปองกันน้ําโดยรอบเปน ตะกว่ั ตะก่วั
เจอื โลหะลกู ฟูก หรือหอดวยเทปโลหะบางตลอดความยาว

20(d+D) + 5 % สาํ หรับสายเคเบิลใตดนิ ประเภทอนื่ ๆ
เม่อื d คอื เสนผานศนู ยก ลางของตวั นาํ ทีว่ ัดได หนว ยเปนมลิ ลิเมตร

D คอื เสนผานศูนยกลางของสายเคเบลิ ใตด นิ ทีว่ ัดได หนวยเปนมิลลิเมตร
1.3) Tan δ Measurement การวดั คา ทําที่อณุ หภูมริ ะหวาง 95-100 องศา

เซลเซียส โดยปอ นแรงดนั อยา งตํ่า 2 kV (แนะนาํ ใหใ ชแรงดนั เทากบั U0) คา ที่ไดตองไมมากกวา
1x10-4 ท่ีคา 80x10-4 เปน คา ทส่ี ูงเกนิ ไป

1.4) Heating cycle test ใช Current transformer ปอ นกระแสเขา ตัวนาํ เปน เวลา
8 ชว่ั โมง เพ่อื ใหอ ุณหภมู ิของตวั นําอยรู ะหวาง 95-100 องศาเซลเซยี ส ในชว งเวลา 2 ชว่ั โมงสดุ ทาย
(ชว่ั โมงท่ี 7-8) อุณหภูมิตอ งอยใู นชวงท่กี ําหนด โดยหลังจากปอนกระแสเปน เวลา 8 ช่ัวโมง แลวตดั
กระแสออก ปลอยใหตัวอยางสายเคเบลิ ใตดินเย็นลงอยางนอย 3 ชัว่ โมง ทาํ อยา งนี้ 20 รอบ (ไมม กี าร
ปอนแรงดนั ในขณะทีป่ อนกระแส และไมมีการกาํ หนดชว งเวลาและอุณหภมู กิ ารปลอยใหเย็นตวั ของสาย
เคเบิลใตด ินหลังจากทาํ ครบ 20 รอบ ซ่ึงตางจากใน IEC 60840 หรือ มาตรฐานอ่ืนๆทีม่ ีการกาํ หนด) หลัง
จากนัน้ ใหท าํ การทดสอบ Partial discharge test อีกครงั้ (การทดสอบ Heating cycle test 1000 hours
ดว ยแรงดัน 2.5 U0 12 h on/12 h off 30 รอบ จะใหผ ลทด่ี ีกวา จะสามารถขจดั สายเคเบลิ ใตด ินท่ีมีคณุ
ภาพตาํ่ ได: คําแนะนําจาก KEMA)

1.5) Impulse voltage test, followed by power frequency voltage test
เปนการทดสอบแรงดนั Impulse ทีก่ ําหนด ทางบวกและทางลบอยางละ 10 ครัง้ (125 kV และ 170 kV
สําหรับสายเคเบลิ ใตดิน 22 kV และ 33 kV ตามลาํ ดับ) ในขณะท่สี ายเคเบิลใตดินมอี ณุ หภูมิ 95-100
องศาเซลเซียส สายเคเบิลใตดนิ ตอ งไมมกี าร breakdown ระหวางการทดสอบ แลว ทาํ การทดสอบ
voltage test ทอี่ ณุ หภูมหิ อง ซึง่ จะตอ งปลอยสายเคเบิลใตด นิ เย็นลงโดยท้ิงไวอยางนอย 3 ช่วั โมงหลงั
จากทดสอบ Impulse แลวปอน A.C. Voltage ที่ 3.5U0 เปน เวลา 15 นาที เพื่อตรวจสอบการ Breakdown
ภายหลงั จากทดสอบ Impulse voltage test

1.6) Voltage test for 4 hours เปนการปอนแรงดันทดสอบในเวลานานๆ จะ
ตองกระทาํ ในทกุ งวดการผลติ โดยตวั อยา งท่ีทดสอบตองมคี วามยาวอยางตํา่ 5 ม. คอยๆ เพมิ่ แรงดัน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

125

ทดสอบจนถึงคา 4 U0 คงแรงดนั ไว 4 ชวั่ โมง ตอ งไมเ กดิ การ Breakdown การทดสอบนี้จะทาํ ใหอ ายุของ
สายเคเบิลใตด ินสน้ั ลงกวา ที่คาดการณไ ว ถา ทาํ กับสายเคเบิลใตดนิ ทงั้ เสน

1.7) Resistivity of semi-conducting screens ทาํ การวดั คา ความตา นทานของ
Conductor Screen และ Insulation Screenท่ีเปน สารกึ่งตัวนาํ ทง้ั กอนและหลงั เรงอายุโดยการนาํ ตวั อยาง
ใสในตูอบทอี่ ณุ หภมู ิ 90 ± 2 องศาเซลเซียส เปน เวลาอยา งนอ ย 30 นาที แลว จึงวัดขนาดของช้นิ ตวั อยาง
และคํานวณตามวธิ ที ีม่ าตรฐานกาํ หนด เพื่อหาคา สภาพตา นทาน

คา resistivity ของ conductor screen ตองมีคา นอยกวา 1000 Ω-m
คา resistivity ของ insulation screen ตองมีคานอยกวา 500 Ω-m
(คา Ω-m มาจาก Ωm2/m)

1.8) Measurement of dimensions ทําการวัดคา ความหนาของช้ันฉนวนและสว น
ประกอบตางๆ เพื่อใหแ นใจวาตวั อยางทท่ี ดสอบเปนสายเคเบิลใตด ินปกติท่ไี มไ ดม กี ารปรับเพม่ิ เพอื่ ให
ผา นการทดสอบ และในระหวางการตรวจวัดมิติ ขนาดตางๆ จะตองตรวจสอบวัสดุท่ใี ชท าํ ดว ย ( Raw
Material)

1.9) Test for determining the mechanical properties of insulation before
and after ageing. เปนการตรวจสอบเปรียบเทยี บคุณสมบตั ิทางกลของฉนวน (Tensile strength &
Elongation ,at break) กอนและหลังการเรงอายุใชง าน

1.10) Test for determining the mechanical properties of non – metallic
sheath before and after ageing. เปนการตรวจสอบเปรียบเทยี บคณุ สมบตั ทิ างกลของ non – metallic
sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงั การเรงอายใุ ชง าน

1.11) Water absorption test on insulation การทดสอบน้มี จี ุดมงุ หมายเพ่ือจะดู
วาฉนวนจะมกี ารดดู ซมึ นํา้ หรือไม โดยนาํ ตัวอยางฉนวนมาช่งั หานํ้าหนักอยา งละเอียดกอน แลว จุม ลงใน
นํ้ารอนในระยะเวลาทกี่ ําหนด จากน้นั นํามาวดั นํ้าหนกั ของฉนวนอกี ครงั้ ซึง่ จะรวมการดดู ซึมของนา้ํ ไว
แลว โดยปกตผิ ลการทดสอบจะไดคาตา่ํ กวาทกี่ าํ หนดไวม าก

2.) การทดสอบประจาํ ( Routine Tests ) เปน การทดสอบท่ที าํ โดยผูผลิตบนความยาว
แตละความยาวของสายเคเบิลใตดนิ ท่ผี ลิตแตละเสน เพ่อื ตรวจสอบวา ตลอดความยาวของสายเคเบลิ ใตดนิ
ทั้งหมดที่ผลติ แตล ะเสน เปนไปตามขอ กําหนดRoutine tests

2.1) Measurement of the conductor resistance การทดสอบนี้กระทาํ ทกุ ๆ
ความยาวท่ีผลิต ทําการวัดเม่ือสายเคเบลิ ใตดนิ มีอณุ หภมู เิ ทากบั อณุ หภมู ิแวดลอ ม โดยจะตองนาํ สาย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

126

เคเบลิ ใตด ินท่จี ะวัดไปวางในหอ งทีม่ ีอณุ หภมู ิคงทเ่ี ปน เวลาอยา งนอ ย 12 ช่ัวโมง คาความตา นทานตัวนาํ
ที่วดั ไดต องทาํ การแปรผันไปท่อี ุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส และความยาว 1 กโิ ลเมตร การแปรคา ความ
ตา นทานเปน ทอี่ ณุ หภมู ิ 20 องศาเซลเซียส ทาํ ไดจ ากสตู ร

R20 = Rt x254.5/(234.5+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Cu
R20 = Rt x248/(228+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Al
โดยท่ี Rt = ความตา นทานของสายเคเบลิ ใตดนิ ยาว L เมตรทอ่ี ณุ หภมู ิ t หนวย Ω/km
t = อุณหภมู ขิ องสายเคเบลิ ใตดินขณะที่วดั หนวย เซลเซยี ส
L = ความยาวสายเคเบลิ ใตดินที่ทาํ การวดั หนวย เมตร
คา Correction factor สําหรบั ปรบั อณุ หภูมิ ดเู พ่ิมเตมิ ใน IEC 60228
2.2) Partial discharge test การทดสอบจะทาํ เหมอื นกนั ทุกประการกับการ

ทดสอบใน Type test การวดั จะวัดตลอดความยาวสาย คา PD สงู สดุ ตอ งไมเ กิน 10 pC แตค าน้คี อนขาง
จะสงู ไป โดยปกติเคเบิลท่ีวดั PD แลวมคี าสงู ๆ จะตอ งสงสัยต้ังขอสังเกตไวกอ น (ขอกาํ หนดเพมิ่ เตมิ คือ
ถา มีคา PD > 1 pc จะไมย อมรับ : คาํ แนะนําจาก KEMA)

2.3) Voltage test จะทําทุกๆ ความยาวสายทกุ รีล โดยคอ ยๆ เพมิ่ ปอนแรงดัน

ระหวางตวั นําและสาย Shield จนถงึ คา 3.5 U0 แลว คงแรงดันไว เปนเวลา 5 นาที ตอ งไมเกดิ การ
Breakdown

3.) การทดสอบตัวอยา ง ( Sample Tests ) เปน การทดสอบท่ีทํากับตวั อยางสายเคเบิล
ใตดินในแตล ะแบบและงวดการผลติ

3.1) Check of construction and dimensions ตรวจสอบลักษณะโครงสรา ง
และขนาดมิตขิ องตัวอยางเทียบกบั คาทก่ี าํ หนดอยางนอยหนึ่งตัวอยางตอการผลติ แตละงวด จํานวนที่
ตรวจสอบไมเ กิน 10% ของความยาว

ความยาวสายท้งั หมด ความยาวสายตอ รีล 10 % จาํ นวนรีลท่สี ุมเลือก
(เมตร) (เมตร) (เมตร)
6000 500 600 2
3000 500 300 1

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

127

3.2) Voltage test for 4 hours เปน การปอ นแรงดันทดสอบในเวลานานๆ จะ
ตองกระทําในทุกงวดการผลติ โดยตัวอยา งทดสอบตองมคี วามยาวอยา งตาํ่ 5 ม. คอยๆ เพ่ิมแรงดนั
ทดสอบจนถงึ คา 4 U0 คงแรงดันไว 4 ชว่ั โมง ตอ งไมเ กดิ การ Breakdown การทดสอบนจ้ี ะทําใหอายขุ อง
สายเคเบิลใตด ินสัน้ ลงกวา ทีค่ าดการณไว ถา ทาํ กับสายเคเบิลใตด ินทงั้ เสน

3.3) Hot-set test การทดสอบน้เี พอ่ื ตรวจสอบการทาํ Cross-linking วา ดพี อ
หรอื ไม หากวสั ดมุ กี าร Cross-linking ท่ีดกี ็จะมีคุณสมบัติทนอณุ หภมู ิใชงานทส่ี ูง โดยการนาํ ตวั อยา ง
จากบริเวณชน้ั ใน กลาง และ นอก ของฉนวน นํามาถว งนํา้ หนัก 20 N/cm2 และนําเขาเตาอบท่อี ณุ หภูมิ
200 + 3 องศาเซลเซยี ส ถาวสั ดมุ ีการ Cross-linking ไมดจี ะมีคา elongation เกนิ กวาท่ีกาํ หนด (เชน ตัว
อยา งอาจขาด) โดยปกติสวนของฉนวนทีม่ ี Cross-linking ต่ําจะเปน สวนชั้นในทใ่ี กลตัวนําท่ีสดุ อยาง
ไรกต็ ามหากในระหวางการผลิตมีการใหความรอนกับตัวนํา ฉนวนสว นกลางจะมี Cross-linking ต่าํ

Repetition of tests ในกรณที ีต่ ัวอยางทที่ ดสอบแลวไมผา นจะตองสมุ เพ่มิ เปน 2 เทา จากตวั
อยา งทีผ่ ลิตในงวดเดียวกนั และจะตองสง ผลการทดสอบเชนเดยี วกับในรายการท่ที ดสอบไมผา น ถา ตัว
อยา งท่ีสุมเพ่มิ เตมิ ผา นการทดสอบ จึงจะยอมรับ แตถา 1 หรอื 2 ตวั อยางในจํานวนทส่ี มุ เพิ่มเติมน้ีไม
ผา นการทดสอบถอื วาไมผานการทดสอบ อยา งไรก็ตามการยอมรบั หรือไมข น้ึ อยกู ับการเจรจากัน
ระหวางผูผ ลิตและลูกคา โดยปกติเพอ่ื ใหก ารทดสอบยอมรับกันทั้งสองฝาย จะมกี ารสมุ ตวั อยางเพม่ิ มาก
กวา 2 ตัวอยาง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

128

1.1.2 การทดสอบเคเบิลแรงสูง 115 kV (IEC 60840)

กอ นท่จี ะทําการทดสอบ Electrical type test ตอ งมกี ารตรวจสอบความหนาของฉนวนของตวั
อยาง โดยท่วั ไปจะทาํ การวัด 6 จดุ นํามาคํานวณหาคา เฉล่ีย ซึ่งจะตองไมแ ตกตา งจากคา ที่ระบุไวเกินรอย
ละ 5 ถาความหนาเฉลี่ยเกนิ กวา รอ ยละ 5 ของคา ที่ระบุ ในการทดสอบความทนแรงดันไฟฟาจะตองปรับ
คาแรงดนั ทดสอบเพอ่ื ใหคา Electrical stress ที่ conductor screen เทากบั คา stress ขณะทีไ่ ดร ับเมอื่ ความ
หนาเทา กับคา ทีร่ ะบุ แตห ากคา ความหนาเฉลยี่ ของฉนวนมากกวารอยละ 15 ของคา ที่ระบไุ ว จะไม
สามารถใชต ัวอยางนั้นทาํ การทดสอบ Type test

รูปท่ี 5.1 แสดงการตรวจสอบความหนาของฉนวน 6 ตาํ แหนง

พิกัดแรงดนั ทใี่ ชทดสอบสายเคเบลิ ใตด นิ ตามมาตรฐาน IEC 60840 มีดงั น้ี

Uo(kV) 26 36 64 76 87
U(kV) 45 to 47 60 to 69 110 to 115 132 to 138 150 to 161

Um(kV) 52 72.5 123 145 170

Uo = แรงดนั เฟสเทยี บกบั กราวด
U = แรงดนั เฟส-เฟส

Um = แรงดนั สงู สุดของระบบ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

129

1.) Type Test จดุ ประสงคของการทดสอบเชน เดียวกับสายเคเบิลแรงดนั ปานกลาง

การทดสอบทางไฟฟากบั สายเคเบิลใตดนิ ( Electrical on completed cable )

1.1) Bending test followed by Partial discharge test ทําการทดสอบเชนเดียวกับ
การทดสอบสายเคเบิลใตดินแรงดนั ปานกลาง ยกเวน การวัดคา Partial discharge ใหค อยๆ เพ่มิ แรงดนั ไฟ
ฟาทดสอบจนกระทง่ั เทา กบั 1.75 U0 ( สาํ หรับสายเคเบลิ ใตดิน 115 kV เทา กับ 112 kV ) คงแรงดนั ไว
เปน เวลา 10 วนิ าที จากน้ันคอยๆ ลดแรงดันไฟฟา ทดสอบจนเหลอื 1.5 U0 ( สําหรบั สายเคเบิลใตด ิน
115 kV เทา กบั 96 kV ) จึงวดั คา Partial discharge ตองไมเกิน 5 pC.

1.2) Tan δ Measurement เปน การวดั คา dielectric losses ของสายเคเบลิ ใตด ิน
โดยทําการทดสอบทอ่ี ุณหภมู ิของตัวนําสงู กวา พิกัดอณุ หภมู ิสูงสุด 5 ถงึ 10 องศาเซลเซยี ส สาํ หรับสาย
เคเบลิ ใตดินท่ฉี นวนเปน XLPE ทาํ การทดสอบทีอ่ ณุ หภูมิที่ตวั นาํ ระหวาง 95 ถึง 100 องศาเซลเซียส จา ย
แรงดนั ไฟฟาทดสอบ U0 ( สาํ หรบั สายเคเบลิ ใตด ิน 115 kV เทา กบั 64 kV ) แลว วดั คา ตวั ประกอบพลัง
งานสูญเปลา ถาในการทดสอบมีการประกอบสวนประกอบเชน หัวเคเบิล ดว ย จะตอ งแยกสวนของสว น
ประกอบออกโดยการทาํ “ Soft interruption” โดยการแยก metallic screen ท่รี ะยะประมาณ 30 ซม. จาก
สว นประกอบ สวนของ semiconductive layer ซ่งึ มีคา ความตานทานสูงจะทําใหเกิดการแยกสว นของสาย
เคเบิลใตด นิ ออกจากสว นประกอบ

1.3) Heating cycle voltage test followed by Partial discharge test เปน การ
ทดสอบจาํ ลองสภาพสภาวะใชงาน โดยดดั ตัวอยางใหเ ปนรปู ตวั ยู มีเสน ผานศนู ยก ลางเชนเดียวกับการ
ทดสอบความดดั โคง และทาํ ใหร อนดว ยวธิ ีการทเ่ี หมาะสมใหอุณหภมู ติ ัวนําระหวาง 95 ถงึ 100 องศา
เซลเซยี ส ใหความรอ นกับตัวอยางอยา งนอ ย 8 ชวั่ โมง โดยใหอุณหภูมิตวั นําระหวา ง 95 ถึง 100 องศา
เซลเซียสอยางนอย 2 ช่งั โมง แลว ปลอ ยใหเย็นตวั ลงตามธรรมชาตอิ ยา งนอ ย 16 ชว่ั โมง นบั เปน 1 รอบ
ตองทาํ จาํ นวน 20 รอบ ระหวางทดสอบจะตอ งจายแรงดันไฟฟา ทดสอบ 2U0 ( สาํ หรบั สายเคเบลิ ใตดิน
115 kV เทา กับ 128 kV ) หลังจากครบรอบสุดทา ยนาํ ตัวอยางไปทดสอบหาคา การปลอ ยประจบุ างสวนท่ี
อุณหภูมหิ อ งทดสอบ หรอื หากยงั ไมท ดสอบในขน้ั ตอนนใี้ หท ดสอบภายหลังจากทดสอบแรงดนั ไฟฟา
อิมพลั ส

1.4) Inpulse voltage test followed by a power frequency voltage test ใชต วั
อยางเดยี วกับการทดสอบความทนทานไฟฟาขณะเกดิ วัฏจักรการใหความรอ น ทาํ ใหอณุ หภมู ิตัวนาํ อยู
ระหวาง 95 – 100 องศาเซลเซยี ส ทดสอบแรงดนั อิมพัลส 550 kV รปู คลนื่ บวก 10 ครั้ง และรปู คลนื่ ลบ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

130

10 ครง้ั หลังจากน้นั นาํ ไปทดสอบท่ีแรงดันไฟฟาทดสอบ 2.5 U0 ( สําหรับสายเคเบลิ ใตดิน 115 kV
เทา กบั 160 kV ) เปนเวลา 15 นาที การทดสอบสามารถดาํ เนินการไดข ณะปลอยใหส ายเคเบลิ ใตด นิ เยน็
ลงโดยธรรมชาติหรือทอ่ี ุณหภูมิหองทดสอบ

การทดสอบกับสว นตา งๆของสายเคเบลิ ใตดนิ ( Non electrical type tests on cable
components )

1.5) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวั นํา มิติ
ขนาดของสว นประกอบตา งๆ ของสายเคเบลิ ใตดนิ

1.6) Resistivity of semi-conductive layers ทําการหาคา สภาพตา นทานของ
Conductor Screen และ Insulation Screen โดยใชวธิ ีเดียวกบั การหาคา ของสายเคเบลิ ใตดินแรงดนั ปาน
กลาง

1.7) Tests for determining the mechanical properties of insulation before
and after ageing เปน การตรวจสอบเปรยี บเทยี บคณุ สมบตั ทิ างกลของฉนวน (Tensile strength &
Elongation ,at break) กอ นและหลังการเรง อายใุ ชง าน

1.8) Tests for determining the mechanical properties of non – metallic
sheath before and after ageing เปนการตรวจสอบเปรียบเทียบคณุ สมบัตทิ างกลของ non – metallic
sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงั การเรง อายุใชงาน

1.9) Ageing tests on pieces of completed cable to check compatibility of
materials เปน การทดสอบความเขากันไดข องวัสดปุ ระกอบของสายเคเบิลใตด นิ โดยตัดตวั อยางสาย
เคเบิลใตดนิ นําไปเขา ตูอบท่อี ุณหภมู ิ 100 ± 2 องศาเซลเซียส เปนเวลา 168 ชั่วโมง แลวนําออกจากตอู บ
ปลอ ยทิง้ ไวท่ีอณุ หภูมิหอ งอยางนอ ย 16 ช่ัวโมง จึงแยกฉนวนและเปลอื กมาเตรียมชน้ิ ตัวอยา งทดสอบ
Tensile strength & Elongation

1.10) Pressure test at high temperature on sheath ทดสอบการเปลยี่ นรปู ขณะมี
แรงกดทอี่ ณุ หภมู ิสงู ของเปลือก

1.11) Hot set test ทดสอบเชนเดยี วกบั การทดสอบสายเคเบลิ ใตดนิ แรงดนั ปาน
กลาง

1.12) Carbon black content of PE sheath นําช้ินสว นของเปลือกมาเผาอยา ง
สมบรู ณจนเหลือแต Carbon black นาํ ไปชั่งนํา้ หนักเทียบกับนา้ํ หนกั ของชิน้ สวนกอ นเผา การทดสอบ
นเี้ พอ่ื ตรวจสอบวามี Carbon black ผสมอยเู พยี งพอหรอื ไมซ ง่ึ จะเปนการแสดงความทนตอ UV

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

131

radiation เมอ่ื มีสว นผสมของ Carbon black มากข้ึนวัสดจุ ะมีความเปน Semi-conductive หองปฏบิ ัติ
การสมัยใหมท วั่ ไปจะมีเคร่ืองมอื อัตโนมตั ิทีส่ ามารถหาคาได

1.13) Shrinkage test for XLPE insulations ทดสอบการหดตวั ของฉนวน โดย
เตรยี มตวั อยา งฉนวนจากสายเคเบลิ ใตดนิ มาทาํ เครือ่ งหมายและวดั ระยะ แลวนําไปอบท่ีอุณหภมู ิ 130 ± 3
องศาเซลเซยี ส เปนเวลา 6 ชัว่ โมง จึงปลอยใหเ ย็นลงที่อณุ หภมู ิหอง วดั ระยะเปรียบเทยี บระหวางกอ นและ
หลงั อบทีป่ ลอ ยใหเยน็ การทดสอบนมี้ คี วามสาํ คญั มากเนอื่ งจากหากสายเคเบิลใตดินมกี ารหดตวั ใน
อุปกรณประกอบ เชนหลงั จากเกดิ การลดั วงจรผานสายเคเบิลใตดิน หากการหดตัวมีคาสูงจะทําใหเ กิด
โพรงอากาศ ซง่ึ จะกอ ใหเ กดิ การ Breakdown ได ผูผลติ อุปกรณป ระกอบบางรายไมไ ดม วี ธิ เี ผอื่ เหตุการณ
ดงั กลาวไว

1.14) Water penetration test ทดสอบการซมึ ของนา้ํ โดยปอกตวั อยา งสายเคเบลิ
ใตด ินซึง่ ยาว 3 เมตรท่ีตําแหนงกงึ่ กลางโดยรอบกวา งประมาณ 50 มิลลิเมตรจนถึงชัน้ Insulation Screen
นําไปติดตงั้ กับเคร่ืองมือเพือ่ ใหน าํ้ เขาตรงรอยท่ีปอก ทิง้ ไว 24 ชัว่ โมง แลวทาํ ใหตวั นาํ รอ นและปลอ ยให
เย็นตามอณุ หภูมิและระยะเวลาท่กี าํ หนดเปน วฏั จักร รวม 10 รอบ แลวตรวจวา มีนา้ํ ซมึ ออกทป่ี ลอ ยท้ังสอง
ดานของตัวอยา งหรือไม

2.) Routine Tests จุดประสงคข องการทดสอบเชนเดียวกับสายเคเบิลแรงดนั ปาน
กลาง

2.1) Partial discharge test ทดสอบเชนเดียวกับการทดสอบ type test
2.2) Voltage test ปอ น A.C. voltage ระหวางตัวนํากับสาย Shield โดยคอ ยๆ เพ่มิ
แรงดนั จนถึงคา 2 U0 คงคา ไวนาน 30 นาที ตอ งไมเ กดิ การ Breakdown
2.3) Electrical test on non – metallic sheath ตามมาตรฐานเปนขอตกลงระหวาง
ผผู ลติ และลกู คา

3.) Sample Tests จุดประสงคข องการทดสอบเชน เดียวกับสายเคเบลิ แรงดันปานกลาง
3.1) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวั นาํ มิติ

ขนาดของสว นประกอบตางๆ ของสายเคเบิลใตดนิ
3.2) Measurement of electrical resistance of conductor ทดสอบเชน เดียวกบั

สายเคเบิลใตด นิ แรงดนั ปานกลาง

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

132
3.3) Hot set test ทดสอบเชน เดยี วกบั สายเคเบลิ ใตดนิ แรงดันปานกลาง
3.4) Measurement of capacitance วัดคา Capacitance ระหวางตวั นาํ และสาย
Shield
การตรวจสอบสายเคเบลิ ใตดนิ กอนการขนสง
โดยปกติหลังจากทท่ี ดสอบประจําแลว กอ นการขนสง สายเคเบิลใตด นิ ไปสง มอบจะมกี ารตรวจ
ประเมิน คุณภาพของสายเคเบลิ ใตดนิ ซึ่งจะมีการตรวจสอบดงั นี้
1. Visual inspection of the cable on the drum
2. Check of cable marking
3. Check of drum number
4. Check of the end caps
5. Review of test records

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

133

สําหรบั จํานวนการสมุ เลือกตวั อยางสายเคเบิลใตดนิ เพอ่ื ทาํ การทดสอบ ทาง KEMA ไดจดั ทํา
ตารางไวด ังตอไปน้ี

Inspection Program Factory Acceptance Test
XLPE insulated High Voltage Power Cables

in accordance with IEC 60840

Electrical tests Clause Method of
control
Voltage test for 30 minutes 9.3 W 100%
Partial Discharge Test 9.2 W 100%
DC Test of outer sheath in water IEC 60229 / 3.1 W 100%
IEC 60229 / 3.1 R 100%
As an alternative Spark test 10.5 V 10%
Measurement of resistance of conductor - V 10%
Measurement of resistance of copper screen 10.10 V 10%
Measurement of the capacitance
5.5 V 10%
Non electrical tests 10.9 V 10%
Check of construction and dimensions
Hot-set test - W 100%
- R
Other tests / checks
Visual inspection of all drums
Review of type test report

Remark: Depending on the number of drums to be inspected the programme shall be adapted to be
able to complete the inspection in three days on site.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

134

Inspection Programme Factory Acceptance Test
XLPE insulated MV-XLPE Cables
in accordance with IEC 60502 - 2

Electrical tests Clause Method of
control
Measurement of resistance of conductor 16.2 V 10%
Partial Discharge Test 16.3 V 25%
Voltage Test for 5 minutes 16.4 V 25%
Voltage test for 4 hours 17.9 W1

Non Electrical tests 17.4 / 17.8 V 10%
Check of construction and dimensions 17.10 W1
Hot set test
- W 100%
Other tests / checks - W 100%
Visual inspection of all drums - W 100%
Check of drum numbers
Check with clients specification

Explanation of abbreviations

Wx% = Test will be witnessed on x% of the items.
Wy = Test will be witnessed on y items.
Vx% = Verification of test records by repetition of test on x% of the items, the completed test

records need to be submitted to the inspector.
Vy = Verification of test records by repetition of test on y items, the completed test

records need to be submitted to the inspector.
R = Review of (all) test records.
Remark: If test results can not be verified or if test records can not be reviewed the test will be
witnessed.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

135

ตัวอยางลกั ษณะการเกิด Discharge ระหวา งการทดสอบ Partial discharge

รูปแบบบนจอแสดงผล ลักษณะของ Discharge สาเหตกุ ารเกดิ Discharge
เกดิ Discharge ทต่ี ําแหนง ทั้ง เกิด Discharge เนอ่ื งจากมสี ง่ิ
HV และ LV ทงั้ สองดา นเทาๆ แปลกปลอม (Voids) ในเน้ือ
กัน และคงอยูตลอดไมล ดลง ของฉนวนของสายเคเบิลใต
หรือหายไป ดนิ
เกดิ Discharge จาํ นวนมาก เกิด Discharge ระหวา งตวั นํา
ดา น HV และเกิดดา น LV กบั ข้วั ไฟฟาดา น HV เนื่องจาก
จาํ นวนนอ ย การตอขวั้ HV กบั ตวั นําไมด ี

เกิด Discharge จาํ นวนมาก เกิด Discharge ระหวา งตัวนํา
ดา น LV และเกดิ ดาน HV กับขว้ั ที่มศี ักยเปน Ground
จาํ นวนนอย เนือ่ งจากการตอ Ground ไมด ี

เกิด Discharge จาํ นวนมากท่ี เกิด Corona discharge รอบๆ

ปลายยอดดาน HV จุด Sharp point ทีข่ ว้ั HV

เกิด Discharge จาํ นวนมากที่ เกดิ Corona discharge รอบๆ

ปลายยอดดา น LV จดุ Sharp point ทขี่ วั้ Ground

เกิดสัญญาน Impulse ทไี่ ม สัญญานรบกวนเนือ่ งจากฝนุ
สมํ่าเสมอรอบๆ จุด Zero point หรอื สงิ่ สกปรก

ที่มา : ISO Division, HV Lab , PPC Supervisor, Phelph Dodge Thailand

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

136

1.2 การทดสอบสายเคเบิลใตด ินทส่ี ถานทตี่ ดิ ต้งั (Field Test)

การทดสอบสายเคเบิลใตดินและอุปกรณประกอบนัน้ โดยจุดประสงคท่วั ไปก็คอื การตรวจดูวา
1. สายเคเบิลใตด นิ มกี ารเสื่อมสภาพลงหรอื ไมหลงั จากติดต้งั ใชง านมาหลายป
2. เปนการทดสอบเพอื่ ความม่นั ใจหลังการตดิ ตง้ั และหลงั การตอสาย

โดยปกติทวั่ ไปการทดสอบในกรณบี าํ รงุ รักษาจะใชแรงดันทดสอบท่ี 60 % ของแรงดนั ทท่ี ดสอบ
ทโ่ี รงงานผผู ลิต การทดสอบสายเคเบิลใตด ินดวยแรงดนั กระแสตรงจะทําการวัดความตา นทานฉนวน
และตามดว ยการทดสอบ DC High Potential (DC Hi-Pot Test) การทดสอบ DC High Potential จะเปน
การทดสอบคา กระแสรั่วไหล(Leakage Current)กับแรงดัน การทดสอบกระแสรวั่ ไหลกับเวลา วธิ ีการที่
เหมาะสมในการทดสอบคือจะเรม่ิ ดวยการวดั คา ความตา นทานฉนวนตามดวย DC High Potentialและ
ทดสอบวดั คาความตานทานฉนวนอกี ครงั้ เพอื่ ความมนั่ ใจวาสายเคเบิลใตด ินจะไมเกดิ ความเสียหาย
ระหวางการทดสอบ DC High Potential

การวัดความตา นทานฉนวน (Insulation Resistance Measurement _Test)
การวัดความตานทานของฉนวนจะวัดโดยเคร่ืองมอื วัดที่เรารจู กั กนั ในช่ือ เมกกะโอหมม ิเตอร
(MEGGER) คาท่ีวัดไดจ ะอยใู นหนว ย เมกกะโอหม( MΩ) นีเ่ ปน วิธีการทดสอบท่ีไมทําลายเพ่อื ท่จี ะหา
สภาพความเปนฉนวนของสายเคเบิลใตด ิน เพื่อตรวจสอบดูวามสี ิง่ ปนเปอ นท่ีมาจากความช้ืน ฝุน หรอื
คารบ อนหรอื ไม คาแรงดันที่ใชว ดั สาํ หรบั สายเคเบลิ ใตด นิ ระดบั แรงดนั ตางๆมีดังตอ ไปนี้

Voltage Rating of Cables (V) Megohmmeter Voltage (V)

< 300 500

300-600 500-1,000

2,400-5,000 2,500-5,000

5,000-15,000 5,000-15,000

>15,000 10,000-15,000

อางองิ จาก Electrical Power Equipment Maintenance and Testing

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

137

ขนั้ ตอนในการวัดความตา นทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมม เิ ตอร (MEGGER)
1. ปลดสายเคเบิลใตดนิ จากอุปกรณอืน่ ๆเพื่อใหแ นใ จวาไมมีการจา ยไฟอยู (energize)
2. ทาํ การดสี ชารจสายเคเบลิ ใตดินโดยการตอ ลงดินทั้งกอ นทดสอบและหลงั ทดสอบ
3. ตอสายตัวนําทจี่ ะทดสอบเขากับข้วั L ของเครือ่ งวดั
4. ตอสายชีลดเ ขากบั ขัว้ E และตอ ลงดนิ

รูปท่ี 5.2 แสดง การวดั ความตา นทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมม เิ ตอร (MEGGER)

ปกตคิ าความตานทานฉนวนทว่ี ัดระหวา งตวั นาํ กับกราวดตองไมตํ่ากวา 0.5 MΩ สําหรบั สายแรง
ตํ่า(600 V)และไมต่าํ กวา 2000 ΜΩ สาํ หรับสายแรงดนั ปานกลางและแรงดันสงู (22,33และ 115 kV)

การทดสอบ DC High Potential
เปน การทดสอบ Dielectric Strength ของฉนวนของสายเคเบลิ ใตด นิ ซง่ึ สามารถแบง ระดบั ขนาด
ของ ที่ใชท ดสอบสายเคเบิลใตด นิ ไดดังน้ี

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1) Maintenance Test (2)
4Uo 75% of installation test
3.6/6(7.2) 14.4
6/10(12) 24 10.8
8.7/15(17.5) 34.8 18
12/20(24) 48 26.1
18/30(36) 72 36
54

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

138

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1) Maintenance Test (2)
3Uo 75% of installation test
36/60-69(36) 108
64/110-115(64) 192 81
144

(1) Installation Test Voltage หมายถงึ การทดสอบภายหลังจากทไ่ี ดต ิดตั้งสายเคเบลิ ใตด ินเสรจ็
เรียบรอยแลว (ปอนแรงดนั ท่กี าํ หนดเปนเวลา 15 นาที)

(2) Maintenance Test Voltage หมายถึงการทดสอบสายเคเบลิ ใตด นิ หลังจากทส่ี ายเคเบิลใตด ินได
จา ยไฟผา นการใชงานไปแลว และตองการทดสอบ (ปอนแรงดนั ที่กาํ หนดเปนเวลา 15 นาที)

ตารางคาทดสอบดังกลาวอา งอิงมาจาก IEC60502-2 ,IEC60840 และ IEEE std 400-1980 ดงั น้ี
1. IEC60502-2 สําหรับสายเคเบิลใตดนิ ระดบั แรงดัน 1 kV-30 kV ระบุวา การทดสอบสายเคเบิล
ใตดนิ ทต่ี ิดตง้ั ใหมใ ช DC Test = 4Uo
2. IEC60840 สําหรับสายเคเบลิ ใตด นิ ระดับแรงดนั 30 kV-150 kV ระบุวา การทดสอบสาย
เคเบิลใตดนิ ทีต่ ดิ ต้งั ใหมใ ช DC Test = 3Uo
3. IEEE std 400-1980 กาํ หนดให Maintenance Test Voltage = 75 % of installation test
voltage

DC. Hi-Pot Test Set

Megohmmeter

รปู ท่ี 5.3 แสดง DC Hi-Pot Test Set และ Megohmmeter

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

139

2. การทดสอบทอรอยสายเคเบลิ ใตดิน
กอ นที่จะทําการรอยสายเคเบิลใตดินตองตรวจสอบทอ รอยสายกอน เพอ่ื ใหแ นใจวาทอไมตันและ

ไมม ีสงิ่ กดี ขวางซงึ่ อาจจะทําใหส ายเคเบลิ ใตดนิ ชํารุดเสียหายเปนอปุ สรรคในการรอยสาย โดยปกตแิ ลว
ทอ สาํ หรบั รอยสายเคเบิลใตดนิ ท่ีเปน ทอ โพลีเอทธีลีนชนิดความหนาแนน สงู (HDPE) ตรงชว งรอยตอ
ระหวา งทอ รอยสายทีน่ าํ มาตอ กนั เพ่ือใหไดค วามยาวตามท่ีตอ งการนั้น หากตอกันไมส นทิ หรอื เหลื่อมลาํ้
กนั อยจู ะทาํ ใหน้าํ ปนู หรอื เศษทรายและดิน เขา ไปในทอ ได ซ่ึงทําใหเกดิ การตดิ ขดั หรือชํารดุ เสยี หายตอ
สายเคเบลิ ใตดนิ และการฝง ทอที่มรี ะยะทางยาวมากนน้ั อาจจะทําใหท อ คดเคี้ยวไปมา ไมไ ดแนวตรง ก็
เปนอปุ สรรคอีกอยางหนง่ึ ดงั นนั้ จงึ จําเปน จะตอ งมีเคร่อื งมอื และวธิ ีการสาํ หรบั ตรวจสอบเพื่อทจี่ ะได
ทราบวา ทอไหนใชง านไดหรอื ไมไ ด เพ่ือท่ีจะไดท าํ การวางสายเคเบิลใตดิน ตอไป

รปู ท่ี 5.4 การทาํ ความสะอาด และทดสอบทอรอยสาย
1.) ขน้ั ตอนการตรวจสอบคุณภาพทอรอ ยสายไฟฟา กอ นการกอ สราง

การทดสอบจากการสุม ตรวจที่หนา งาน (Site Test)
- สุม ตัวอยา งจากทอ ทนี่ ําสงเขามาที่โครงการกอ สราง
- ทาํ การตรวจสอบสภาพทั่วไปดวยสายตาเชน สี ขนาด แถบแสดงการผลติ อยูใน
สภาพท่ดี ี
- วัดขนาด ความหนา เสนผานศูนยก ลางของทอ (ID , OD)
- ใชลกู Dummy เพ่อื ทดสอบสภาพของผนงั ทอ รอ ยสายดานใน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

140

2.) ขน้ั ตอนการตรวจสอบทอ รอ ยสายเคเบิลใตด นิ
เม่อื ไดท าํ การกอสรา งแนวทอรอยสายเสรจ็ เรยี บรอ ยแลว กอนซอมแซมผิวถนน ผรู ับจาง

หรือ กฟภ. (ดําเนินการเอง) จะตอ งดําเนนิ การลา งทาํ ความสะอาดและทดสอบทอรอยสายทุกทอ ซ่ึงมขี นั้
ตอนวธิ ีการดังนี้

2.1) ตรวจสอบและลา งทาํ ความสะอาดทอ รอ ยสาย ใหดําเนนิ การดังน้ี
2.1.1) ใชถ งุ พลาสติกผูกสี่มุมเปนรมใสเขา ไปในทอรอยสาย ตามดว ยเชอื กไนลอ น

ขนาด φ 1/8 นวิ้ (ควรเปนเชือกในลอ นท่ีแชอยูในนํา้ นานๆ ได) แลว ฉีดนาํ้ จากเคร่ืองสูบน้าํ เพือ่ ดันรม ให
โผลอ กี ดา นหน่งึ

2.1.2) รอ ยเชือกไนลอนขนาด φ 1/2 น้วิ หรอื โตกวาเขา ในทอรอยสาย โดยผูกเขา
กับเชอื กไนลอน ขนาด φ 1/8 นิ้ว ตามขอ 2.1.1 แลวดึงรอ ยในทอ

2.1.3) ทาํ ความสะอาดทอ รอยสายดว ยผา กระสอบหรอื Flexible Cleaner โดยผกู เขา
กบั เชอื กไนลอนขนาด φ 1/2 น้ิว ตามขอ 2.1.2) ลากผานตลอดแนวทอ รอ ยสาย พรอมทง้ั ฉีดน้ําลางทาํ
ความสะอาดตามไปดวย กรณีลากไมผา นใหทาํ การตรวจสอบหาสาเหตแุ ละตองทําการแกไขจนผา
กระสอบสามารถลากผา นได สาเหตสุ ว นใหญที่ผากระสอบไมสามารถลากผานได มดี ังนี้

รปู ท่ี 5.5 Flexible Cleaner

- ทอรอยสายตีบเกดิ จากการดงึ ทอลอดแบบ HDD ใชแ รงดึงมากอาจใชลูก dummy ต้ัง
แตข นาดท่ลี ากผานและเพ่มิ ขนาดไปจนขนาดใหญ

- ทอ รอยสายขาดมกั เกดิ ตรงรอยตอระหวา งบอพัก กบั duct bank หรอื duct กับ pipe
jacking ตองเปดหนาดนิ ซอม

- รอยตอ ทอยบุ ตัวบรเิ วณปากทอ ท่ตี อ กนั และอาจมนี ํ้าปูนไหลเขาทอตอ งเปด หนาดิน
ซอม

- ทอ ตนั จากการไมปดอุดทอในระหวางรอการรอ ยสายมเี ศษวัสดุเขา ทอ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

141

2.1.4) ถาไมสามารถดาํ เนินการตามขอ 2.1.1 ได สามารถใช Rod Duct ( PVC )
สอดเพ่ือรอยเชือกกไ็ ด ทง้ั นใ้ี นกรณีนี้กอนการกอสรา งจะตอ งตรวจสอบ พิจารณาขน้ั ตอนวธิ ีการกอ สราง
วางทอ เทคอนกรีต ไมใ หม เี ศษหินดนิ ปูนทราย ฯลฯ เขาในทอ รอ ยสายโดยเดด็ ขาด

รูปที่ 5.6 Rod Duct ( PVC )
2.1.5)ใหท ดสอบทอ รอยสายโดยใช Dummy ซ่ึงมขี นาดเล็กกวาเสนผานศูนยกลาง
ภายในของทอ 12 มม. ลากผา นทอรอยสาย โดยผกู เขา กับเชือกไนลอนขนาด φ 1/2 นวิ้ ตามขอ 2.1.2 และ
ใหใชแ รงงานคนหรอื แรงดงึ ไมเ กิน 50 kg ถา ไมสามารถลาก Dummy ผานไดต ลอดหรอื ใชแรงดึงสงู เกนิ
50 kg จะตองตรวจสอบและแกไขจนสามารถลาก Dummy ผานไปได
2.1.6) ทดสอบทอ Elbow 900 ขนึ้ เสา Riser Pole ใหใ ช Dummy ขนาดเล็กกวา เสน
ผานศนู ยก ลางภายในของทอ 12 มม. ลากทดสอบเฉพาะทอ Elbow ที่จุดข้นึ เสา Riser Pole เทานนั้
2.1.7) กรณที ดสอบไมผา นตามขอ 2.1.5 และ 2.1.6 ใหใชส ายเคเบิลใตด ินขนาด
3-1/C,400 mm2 XLPE, 22 kV ความยาว 5 เมตร ลากเขาไปในทุกทอ รอยสายท่ที าํ การซอมเพ่อื ตรวจสอบ
สภาพผวิ เปลือกสาย โดยเปลือกสายทที่ ดสอบตอ งไมม ีรอยถลอก รอยขูดหรือชาํ รุด
2.1.8) เมอื่ ดําเนินการเสรจ็ และผานการทดสอบแลว จะตอ งทาํ การอดุ ทอ รอยสาย
ทุกทอทันที โดยใชปลั๊กอดุ ตามแบบมาตรฐาน กฟภ. และขนาดตอ งใหเหมาะสมกบั ทอ รอ ยสายชนดิ นัน้ ๆ
พรอ มทงั้ รอยเชือกไนลอนขนาด φ 1/8 นว้ิ ไวดวยทุกทอ รอ ยสาย

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

142

รูปท่ี 5.7 Plastic Plug

50 Y (ดหู มายเหตขุ อ 4) 50

A

ทาํ จากไมเ นอ้ื แขง็ X (ดหู มายเหตขุ อ 3)
SECTION A - A
A
Dummy for Testing Duct

รปู ท่ี 5.8 ลักษณะ Dummy ท่ีใชในการทดสอบ

หมายเหตุ
1. Dummy ใชส ําหรับทดสอบทอรอยสายเคเบลิ ใตด ินระบบ 22,33 & 115 kV
2. Dummy ทาํ จากไมเน้อื แขง็ (มติ ิเปน มิลลิเมตร)
3. เสนผานศูนยกลางของลูก Dummy หาจากนาํ ขนาดเสนผานศนู ยก ลางของทอ รอยสายท่จี ะ
ทดสอบลบดวย 12 มม.
4. การทดสอบทอรอ ยสายเคเบลิ ใตดนิ ใหใชลกู Dummy ขนาดความยาว 400 มม. สวนการ
ทดสอบทอ รอยสายชว งข้นึ เสา Riser Pole ใหใชลูก Dummy ขนาดความยาว 200 มม.

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

143
2.2) ตรวจสอบการปด ปลายทอรอ ยสายใตดนิ สวนทีโ่ ผลจากพ้ืนดนิ (ทเ่ี สาตน Riser
Pole) จดุ ประสงคเ พอ่ื ใหมีการปดปลายทอรอยสายใตดนิ สว นท่โี ผลพ น จากพื้นดิน(เสาตน Riser Pole) ซงึ่
ยงั ไมไ ดต ิดตง้ั สายเคเบลิ ใตด นิ ปอ งกันไมใ หม กี ารท้งิ ส่ิงของลงไปในทอ ซ่ึงจะทําใหท อ อุดตันและลาก
สายเคเบลิ ใตดิน ในภายหลังไดย าก ฝาปดจะตองทําจากพลาสติกโดยมีสว นผสมของ Carbon Black เพ่ือ
ใหท นตอ แสงแดดไดดี (รังสี ultra violet) หรือทําจาก Neoprene Rubber ซ่งึ เปนยางชนดิ ท่ีทนตอแสงแดด
ไดด ี สาํ หรบั การติดตั้งใหดาํ เนินการตามแบบมาตรฐานเลขท่ี SA1-015/31022 (การประกอบเลขท่ี 7232)

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

บทที่ 6
ขอแนะนาํ ในการควบคุมงานกอสรา ง

1. ขอแนะนําในการควบคุมงาน งานคอนกรตี และเหล็กเสริม
สิ่งทีค่ วรใหความสําคญั ในงานคอนกรีตและเหลก็ เสรมิ คอื
1) คอนกรตี จะตองมกี าํ ลงั รบั แรงอัดต่าํ สุด 210 กก./ซม.2 สาํ หรับงานกอสรา ง Manhole

และคากําลังรับแรงอดั 180 กก. /ซม.2สาํ หรับงานกอสราง Duct Bank
2) คอนกรตี จะตอ งมีคาการยบุ ตวั 10 ± 2.5 ซม.
3) หา มเติมน้าํ เพ่อื ชดเชยการแขง็ ตัวของคอนกรตี กอนการเท
4) หามใชป ูนซเี มนตท จ่ี ับตวั กลายเปน กอ น
5) คอนกรตี ทใี่ ชตองผสมดว ยเคร่อื งผสมคอนกรีต หา มผสมคอนกรีตดวยมอื
6) คอนกรีตผสมเสร็จที่ไมไ ดผ สมสารหนว งการกอ ตวั เมอ่ื ออกมาจากเครือ่ งผสม จะตอ งเท

คอนกรตี ใหแ ลวเสร็จภายใน 30 นาที สวนคอนกรีตผสมเสร็จที่ผสมสารหนวงการกอตัวเมอื่ ออกมาจาก
เครอื่ งผสม จะตองเทคอนกรีตใหแลวเสร็จภายใน 120 นาที

7) การเตรยี มแบบหลอตอ งทาํ ความสะอาดและทําใหผวิ แบบหลอ เปยกท่ัวกอนเทคอนกรตี
8) เหล็กเสริมที่ใชในโครงสรางคอนกรีตตองเปนเหล็กกลม หรือเหล็กขอออยตามแบบท่ี
กําหนด หามใชเหล็กรีดซํ้า (re-rolled bars)
9) ผิวของเหล็กเสน ตองปราศจากสนิม นา้ํ มัน หรอื สิ่งแปลกปลอมอื่น ๆ
10) จุดตอ ทาบของเหลก็ เสรมิ ตอ งมคี วามยาวทาบตามขอ กําหนด ว.ส.ท.

2. ขอแนะนาํ ในการควบคุมงาน การกอ สรา งบอ พัก (Manhole)
ส่งิ ทีค่ วรใหความสาํ คญั ในงานกอสรางบอพกั คอื
1) กอนการขนยา ยบอ พกั (Manhole) ตอ งตรวจสอบอุปกรณต า งๆ ทต่ี อ งติดตงั้ เชน การ

เจาะหนาตางและติดอปุ กรณภ ายในบอพัก หากไมครบควรดําเนนิ การเสียกอ น
2) ในการจมบอน้ันหามไมใหข ุดดินจนไดระดบั (ระดบั กน บอพักตามแบบ) กอนยกบอ ลง
3) วัดคา ความตานทานดนิ ไมเ กิน 5 โอหม หรือในพน้ื ทท่ี ่มี คี าความตา นทานจาํ เพาะของดิน

สูงๆ ยอมใหค า ความตานทานดินไมเ กิน 25 โอหม
4) กอ นการถอน Sheet Pile ตองกลบทรายและฉดี นํา้ ใหทรายแทรกตวั ลงในชองวางใหท ั่ว

เสยี กอ น แลวจงึ ทําการถอน Sheet Pile เมื่อไดทาํ การถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตองถมทรายและ
ฉีดนํ้าพรอมบดอดั ใหแ นน ท่ีสุด

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย

145

3. ขอ แนะนาํ ในการควบคมุ งาน การกอ สราง Duct Bank
สิง่ ท่ีควรใหความสําคญั ในงานกอสราง Duct Bank คอื
1) ไมควรใชทอรอ ยสายประเภททอลูกฟูก (Corrugated) กอ สรา ง Duct Bank
2) ตอ งเทคอนกรตี หยาบรองพ้ืนเสมอ และเหล็กเสน จะตอ งเปน เหลก็ ที่สะอาดไมม คี ราบนํ้า

มันหรือดนิ เลนจบั เปอ น โดยตองวางเหล็กบนคอนกรตี หยาบ
3) Duct Bank ตองมีความลาดเอียง (Slope) ไมนอยกวา 1:200
4) ความโคงของ Duct Bank ตองโคง อยางสมาํ่ เสมอโดยไมห ักเปนมุม
5) หา มเสรมิ เหลก็ ระหวางทอรอ ยสาย
6) ในการหลอ Window ในบอ พัก หามถอดเหล็กเสริมออกจาก Window Space
(โดยใหตัดและดัดงอเหล็กเสริมท่ฝี งอยูใ นผนังบอ พกั บริเวณ Window Space มาเช่ือม
กบั เหลก็ เสน กลมตนั ในแนวราบของ Duct Bank เพอ่ื กันการทรดุ ตวั ทไ่ี มเ ทา กันระหวา ง
บอพกั กบั Duct Bank)

4. ขอ แนะนาํ ในการควบคุมงานการกอสรา งแบบรอยทอ ฝง ดนิ (Semi-Direct Burial)
สงิ่ ทค่ี วรใหค วามสาํ คัญในงานกอ สรา งทอ รอ ยทอฝงดิน คือ
1) การวางแผน คอนกรตี (หวี) ใหม รี ะยะหางกนั 2.00 ม. สว นบริเวณทม่ี กี ารตอ ทอใหวาง

แผน คอนกรตี (หวี) หา งกัน 60 ซม.
2) ตองปูแผน คอนกรีตเสรมิ เหลก็ ตลอดแนวทอ และวางเทปเตือนอันตรายที่ระดับเหนือ

แผนคอนกรีตเสริมเหลก็
3) ในบรเิ วณชุมชนหรือตวั เมอื งใหตดิ ตัง้ หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดนิ

5. ขอแนะนาํ ในการควบคมุ งานการกอสรางแบบฝงดินโดยตรง (Direct Burial)
สง่ิ ท่ีควรใหค วามสําคญั ในงานกอ สรางแบบฝงดนิ โดยตรง คือ
1) พ้นื ทีท่ องรอ ง ตองไดร ะดบั มากทสี่ ุด และตอ งใสทรายอดั แนน ลงไปในแนวรอ งหนา

15 ซม. ตลอดแนว โดยทรายตองไมมสี งิ่ เจือปนใดๆ เชน เศษหนิ เศษแกว หรอื สง่ิ ที่จะเปน อันตรายตอ
สายเคเบิลใตดิน

2) การวางสายเคเบิลใตด นิ ตอ งวางใหส ายแตละเสนหางกนั ไมนอ ยกวา 1 เทา ของเสน ผา น
ศนู ยก ลางของสายเคเบิลใตดนิ

3) ตองปแู ผนคอนกรตี เสริมเหล็กตลอดแนวสาย และวางเทปเตือนอนั ตรายท่รี ะดบั เหนอื
แผน คอนกรตี เสริมเหลก็

4) ในบรเิ วณชมุ ชนหรือตัวเมืองใหตดิ ตงั้ หลกั บอกแนวสายเคเบลิ ใตดิน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝา ยมาตรฐานและความปลอดภัย

146

6. การเตรียมงานสาํ หรับการดึงลากสายเคเบลิ ใตด ิน (Cable Pulling Preparation)

ถึงแมวาในการปฏิบัตงิ านจะมเี ครื่องมอื และเทคนคิ มากมายหลายอยาง ซึ่งชวยในการวางสาย
เคเบิลใตดนิ ไดม าก แตถาหากปราศจากการเตรยี มการที่ดีพอ การปฏิบตั งิ านกอ็ าจจะไมสามารถดาํ เนินงาน
ไดส ะดวกและมอี ปุ สรรค ปญหามากมายยอมมีโอกาสเกดิ ขึ้นไมวา จะเกดิ ขึ้นกบั สายเคเบลิ ใตดนิ ผูปฏบิ ัติ
งาน และผูสญั จรผา นไปมา การเตรยี มการท่ีดียอมหมายถงึ การลดตนทุนคา ใชจาย ลดการใชเครื่องมือที่
เกนิ ความจําเปน และสามารถนําเครื่องมือไปใชไ ดอ ยา งเหมาะสม รวมถึงลดอนั ตรายท่ีอาจจะเกดิ ไดอ ีก
ดวย นอกจากนีแ้ ลวลกั ษณะของงานตดิ ต้งั สายเคเบลิ ใตดนิ ท่อี ยใู นตวั เมอื ง ซึ่งมีปญหาการจราจรติดขดั จะ
ตองมกี ารเตรียมการ วางแผน และประสานงานกับผทู เี่ ก่ยี วขอ ง ทงั้ หมดทก่ี ลาวนใ้ี นการเตรยี มการจงึ ควร
ที่จะไปสาํ รวจตําแหนง สถานทีจ่ ะปฏิบตั งิ านกอ นทุกครง้ั ทีจ่ ะปฏบิ ัติงาน

6.1 การตรวจสอบทอ รอ ยสายเคเบิลใตด ิน
กอ นทจ่ี ะทาํ การรอยสายเคเบลิ ใตด นิ ตอ งตรวจสอบทอ รอ ยสายกอ น เพื่อใหแ นใจวาทอไม

ตันและไมมีสงิ่ กดี ขวางซึง่ อาจจะทําใหส ายเคเบิลใตดนิ ชาํ รดุ เสยี หายเปน อุปสรรคในการรอ ยสาย โดย
ปกตแิ ลว ทอ สําหรบั รอ ยสายเคเบลิ ใตดนิ ท่เี ปน ทอ โพลเี อทธีลีนชนิดความหนาแนนสูง (HDPE) ตรงชว ง
รอยตอระหวา งทอรอ ยสายที่นาํ มาตอ กนั เพือ่ ใหไดความยาวตามท่ตี อ งการนั้น หากตอ กนั ไมสนทิ หรือ
เหลอ่ื มลา้ํ กันอยจู ะทําใหน ้าํ ปนู หรอื เศษทรายและดนิ เขา ไปในทอ ได ซงึ่ ทําใหเ กิดการติดขดั หรอื ชํารดุ
เสียหายตอสายเคเบิลใตดิน และการฝงทอที่มีระยะทางยาวมากนัน้ อาจจะทําใหท อ คดเคี้ยวไปมา ไมได
แนวตรง ก็เปน อุปสรรคอีกอยา งหนงึ่ ดงั น้ันจงึ จําเปน จะตอ งทาํ การทดสอบทอกอนการรอยสายเคเบลิ
ใตดนิ โดยทดสอบตามหวั ขอ 2 ของบทท่ี 5

6.2 การวางสายเคเบลิ ใตด นิ
การพิจารณานาํ ระบบเคเบิลใตดินมาใชแทนระบบสายอากาศน้ัน จุดประสงคห ลกั อันหน่งึ คือ

เพ่ิมความเชือ่ ถือไดใ หแ กระบบจา ยพลังงานไฟฟา หรือกลา วอีกนยั หน่งึ วา โอกาสทีไ่ ฟฟา ดบั มนี อ ยกวา
เม่อื เทยี บกับการใชส ายอากาศ แตหากสายเคเบิลใตดนิ เกิดชํารุดกอนกําหนดอายุการใชงานจรงิ เชน ใชงาน
ไปได 1-2 ป สายเคเบิลใตด นิ เกิดระเบิดขน้ึ มาน่นั แสดงวาไมป ระสบผลในการนําสายเคเบิลใตด ินมาใชงาน

เนอ่ื งจากสายเคเบลิ ใตด ิน ชุดตอ สาย (Splicing) หรอื หวั เคเบลิ (Terminator) ตา งไดรับการออก
แบบและทดสอบมาจากโรงงานผูผ ลติ แลวเปน อยา งดี ทําใหมีความเช่ือมนั่ ไดร ะดับหนง่ึ วามีคณุ ภาพที่ดีมี
อายกุ ารใชง านยาวนาน แตหากสายเคเบิลใตด ิน ชุดตอ สาย หรือหัวเคเบิล เกิดระเบดิ ชาํ รุดเสยี หายขน้ึ มา
สนั นิษฐานไดว า สาเหตุนาจะมาจากการตดิ ต้ังสายเคเบลิ ใตด นิ ไมถูกวิธี ดังนน้ั ระบบเคเบิลใตดนิ จะมี

กองมาตรฐานระบบไฟฟา
ฝายมาตรฐานและความปลอดภัย