คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร

คำนำ

กรมทางหลวงเป็นหน่วยงานที่มีหน้าที่ในการดาเนินงานก่อสร้าง งานบูรณะ และงานบารุงรักษาทางหลวง
แผ่นดิน ทางหลวงพิเศษ และทางหลวงสัมปทาน เพื่อประโยชน์ในการพัฒนาประเทศ อานวยความสะดวก รวดเร็ว
และปลอดภัยแก่ผู้ใช้ทาง จึงจาเป็นต้องมีระบบควบคุมการใช้ทางหลวงให้มีการใช้งานได้อย่างปลอดภัยและ
มีประสิทธิภาพ ซ่ึงการเดินทางที่สะดวกและปลอดภัยจาเป็นต้องมีระบบการนาทางที่ดี ป้ายจราจรจึงเป็นส่วนสาคัญ
ในการนาทางให้ผู้เดินทางถึงจุดหมายปลายทางได้อย่างรวดเร็วและปลอดภัย ปัจจุบันระบบโครงข่ายของกรมทางหลวง
ได้มีการพฒั นาอย่างต่อเนื่องการพฒั นาระบบการติดต้ังป้ายจราจรจึงมีความจาเปน็ ต้องได้รบั การพัฒนาควบคู่กันไปด้วย
เพอ่ื ให้เกดิ ประโยชนส์ ูงสุดตอ่ ผูใ้ ชท้ าง

ป้ายจราจรเป็นอุปกรณ์งานทางท่ีติดต้ังบนทางหลวงเพื่ออานวยความสะดวกและเสริมสร้างความปลอดภัยใน
การเดินทางแก่ผู้ขับข่ี ประเภทป้ายที่สาคัญในการใช้งานทั่วไป ได้แก่ ป้ายบังคับ ป้ายเตือน และป้ายแนะนา
โดยป้ายแต่ละประเภทมวี ัตถปุ ระสงค์การใชง้ านแตกต่างกัน

• ป้ายบงั คับ ใชเ้ พ่อื บงั คับให้ผขู้ ับข่ี รวมถงึ คนเดนิ เท้าทราบถงึ สิทธแิ ละหนา้ ที่ของตนเองบนท้องถนนหรือ
ทางเทา้ ซงึ่ จะช่วยลดความขดั แย้งของการจราจร และหลกี เล่ยี งอุบัตเิ หตุท่ีอาจจะเกิดขึ้น

• ปา้ ยเตอื น ใช้เพ่อื เตือนให้ผ้ขู ับขี่ทราบล่วงหน้าถึงส่ิงท่ีอาจจะเป็นอันตรายหรือสิ่งที่จาเปน็ ต้องเพิ่มความ
ระมัดระวังมากขน้ึ เป็นการเพ่มิ ความปลอดภยั บนทางหลวง

• ป้ายแนะนา ใช้เพื่อแนะนาให้ผู้ขับขี่ทราบถึงข้อมูลท่ีสาคัญขณะใช้เส้นทาง เช่น จุดหมายปลายทาง
ทางเขา้ ทางออก และแหล่งทอ่ งเทีย่ ว เป็นต้น

การที่ป้ายจราจรมีอยู่ด้วยกันหลายประเภท และแต่ละประเภทมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด จึงจาเป็นต้อง
มีการกาหนด รูปร่าง สี และลักษณะต่าง ๆ ของป้ายให้แตกต่างกัน เพื่อใช้แยกแยะลักษณะจาเพาะของแต่ละป้าย
นอกจากนี้ ปา้ ยจราจรอาจถูกติดต้ังเป็นป้ายข้างทางหรือป้ายแขวนสูง โดยมีระยะติดตั้งตามแนวทางเดินรถ ตามแนวขวาง
และตามแนวด่ิงท่ีแตกต่างกัน เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดในการมองเห็น การรับรู้ และการปฏิบัติตามอย่างเหมาะสม
ตามหลักวิศวกรรมจราจร ด้วยความหลากหลายในด้านต่าง ๆ ของป้ายจราจรดังท่ีได้กล่าวในข้างต้น กรมทางหลวง
จึงได้จัดทาคู่มือและมาตรฐานป้ายจราจร โดยการกาหนดมาตรฐานด้านต่าง ๆ สาหรับป้ายจราจรและวิธีการใช้งาน
เพื่อให้หน่วยงานและผู้ที่มีส่วนเก่ียวข้องสามารถนาไปปฏิบัติใช้ได้อย่างถูกต้องนับตั้งแต่ปี พ.ศ.2521 เป็นต้นมา
และไดม้ ีการปรบั ปรงุ แกไ้ ขเพ่อื ให้มคี วามสมบูรณม์ ากยงิ่ ข้นึ มาโดยตลอด

คู่มือและมาตรฐานป้ายจราจรฉบับปี 2554 เป็นคู่มือฉบับล่าสุดที่ได้ปรับปรุงจากคู่มือเครื่องหมายควบคุม
การจราจร ภาค 1 ฉบับปี 2531 ซง่ึ เน้อื หาส่วนใหญ่ยงั คงเน้ือหาเดิม เป็นเพยี งการรวบรวมคู่มือเก่ียวกับปา้ ยจราจรที่
มีอยู่มาจัดทาหมวดหมู่ และมีการปรับปรุงเพื่อให้มาตรฐานเครื่องหมายจราจรและมาตรฐานป้ายของกรมทางหลวง
เป็นไปตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2546 และประกาศคณะกรรมการจัดระบบจราจรทางบก
เรอื่ งมาตรฐานเครื่องหมายจราจรลงวนั ท่ี 16 มิถุนายน 2546

เล่มท่ี 1 ค่มู อื มาตรฐานปา้ ยจราจร ก

คำนำ

ดังน้ัน เพ่ือให้มาตรฐานการติดตั้งป้ายจราจรมีความเหมาะสมกับสภาพของทางหลวงในปัจจุบัน
และเป็นไปตามมาตรฐานสากล สานักอานวยความปลอดภัย จึงได้จัดทาคู่มือการติดตั้งป้ายจราจรข้ึนมาใหม่
ให้มีความทันสมัย เพ่ือเป็นแนวทางปฏิบัติให้เจ้าหน้าท่ีกรมทางหลวงท่ีปฏิบัติงานสามารถนาไปใช้ให้เป็นมาตรฐาน
เดียวกัน โดยเน้ือหาหลักของการปรับปรุงนั้น นอกจากเป็นการปรับปรุงให้เหมาะสมกับสภาพทางหลวงในปัจจุบันแล้ว
คู่มือชุดน้ีจะเป็นการปรับปรุงจุดควบคุม (Control Point) เพ่ือให้การบอกช่ือจุดหมายปลายทางมีความเหมาะสม
ปรับปรุงมาตรฐานการติดต้ังป้ายบริเวณทางแยก เพื่อให้มีความชัดเจนท้ังในเร่ืองตาแหน่งและรูปแบบ การเพ่ิมเติม
เนือ้ หา รูปแบบและสัญลกั ษณ์ ใหค้ รอบคลมุ ลักษณะของการใช้ปา้ ยและอุปกรณ์จราจรในปจั จุบนั อีกดว้ ย

เอกสารทไี่ ดจ้ ากการดาเนินการครัง้ นม้ี ีท้ังหมด 4 เลม่ ประกอบด้วย
(1) ค่มู อื เลม่ ที่ 1 มาตรฐานป้ายจราจร

คู่มือฉบับน้ีมีเน้ือหาครอบคลุม มาตรฐานป้ายจราจรประเภทต่าง ๆ ได้แก่ ป้ายบังคับ ป้ายเตือน และ
ป้ายแนะนา โดยมีรายละเอียดของรูปแบบ สี ขนาดป้าย ตัวอักษร สัญลักษณ์ หลักการติดตั้งโดยทั่วไป โดยมีระยะ
ติดต้ังตามแนวทางเดินรถ ตามแนวขวาง และตามแนวดิ่งท่ีแตกต่างกัน เพ่ือประสิทธิภาพสูงสุดในการมองเห็น รับรู้
และปฏบิ ัติตามอยา่ งเหมาะสมตามหลกั วิศวกรรมจราจร

(2) คมู่ อื เล่มที่ 2 คูม่ อื มาตรฐานการออกแบบและติดตง้ั ป้ายจราจร
คู่มือมาตรฐานการออกแบบและติดตั้งป้ายจราจร ครอบคลุมเน้ือหา การกาหนดช่ือจุดหมายปลายทางบน

ป้ายแนะนา รูปแบบการติดตั้งป้ายและเครื่องหมายจราจรสาหรับทางหลวงที่อยู่ในกากับของกรมทางหลวง
และรูปแบบแนะนาการติดต้งั ปา้ ยและเครอื่ งหมายจราจรบริเวณทางแยกแบบต่าง ๆ

(3) คมู่ ือเล่มที่ 3 คมู่ อื เครอ่ื งหมายควบคุมการจราจร ในงานกอ่ สรา้ ง งานบรู ณะ และงานบารงุ รักษาทางหลวง
ค่มู อื เครอ่ื งหมายควบคุมการจราจร ในงานกอ่ สรา้ ง งานบรู ณะ และงานบารงุ รกั ษาทางหลวง ครอบคลุม

เนื้อหา ข้อกาหนดในการนาไปใช้ ระยะการติดตั้ง และรูปแบบแนะนาการติดตั้งป้ายและเครื่องหมายจราจรสาหรับ
งานกอ่ สร้าง งานบูรณะ และงานบารุงรักษาทางหลวงในลกั ษณะงานแบบต่าง ๆ

(4) คมู่ ือเล่มท่ี 4 คูม่ ือการตดิ ต้งั ป้ายจราจร และงานกอ่ สร้าง งานบูรณะ และงานบารุงรักษาทางหลวงพเิ ศษ
คู่มือการติดต้ังป้ายจราจร และงานก่อสร้าง งานบูรณะ และงานบารุงรักษาทางหลวงพิเศษ ครอบคลุม

เน้ือหาท้ังหมดของทางหลวงพิเศษ เพ่ือความสะดวกตอ่ การใชง้ าน โดยแบ่งเนื้อหาออกเปน็ 2 สว่ นคือ
• ส่วนที่ 1 มาตรฐานการออกแบบและตดิ ตั้งปา้ ยจราจรบนทางหลวงพิเศษ
• ส่วนท่ี 2 เครื่องหมายควบคุมการจราจร ในงานก่อสร้าง งานบูรณะ และงานบารุงรักษาทางหลวงพิเศษ

ข เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานปา้ ยจราจร

คำนำ

สาหรบั คูม่ ือเลม่ นี้ เป็นคมู่ อื เล่มที่ 1 มาตรฐานปา้ ยจราจร โดยมเี นอ้ื หาของคู่มอื ประกอบดว้ ย
• บทท่ี 1 บททว่ั ไป

เนอ้ื หาของบทน้ี จะเป็นการกลา่ วแนะนาสง่ิ ทคี่ วรทราบเกย่ี วกบั ปา้ ยจราจรในเรือ่ งทว่ั ไป กอ่ นที่
จะเข้าสมู่ าตรฐานของปา้ ยแต่ละประเภทในบทถัดไป
• บทที่ 2 ป้ายบังคบั
• บทท่ี 3 ป้ายเตือน
• บทท่ี 4 ป้ายแนะนาทัว่ ไปสาหรบั ทางหลวงแผ่นดนิ
• บทท่ี 5 ป้ายแนะนาสาหรบั ทางหลวงมาตรฐานสงู
• บทท่ี 6 ปา้ ยจราจรบนชอ่ งทางเดนิ รถเฉพาะ
• บทท่ี 7 ปา้ ยจราจรแสดงขอ้ มูลและการบริการ
• บทท่ี 8 ป้ายแนะนาสถานท่แี ละการทอ่ งเท่ยี ว

เลม่ ท่ี 1 คูม่ ือมาตรฐานป้ายจราจร ค

คำสงั่ ประกำศใชง้ ำนคูม่ อื

เลม่ ท่ี 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร ง

คำสง่ั ประกำศใช้งำนคู่มือ

จ เล่มท่ี 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร

คณะกรรมการกากบั โครงการฯ

เล่มที่ 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร ฉ

คณะกรรมการกากบั โครงการฯ

ช เลม่ ที่ 1 ค่มู อื มาตรฐานป้ายจราจร

สารบัญ หน้า

บทที่ 1 บททั่วไป 1-1
1.1 วตั ถุประสงค์ของปา้ ยจราจร 1-1
1.2 หลกั ปฏิบตั ิโดยทั่วไป 1-1
1.3 อานาจและหน้าทตี่ ามกฎหมาย 1-1
1.4 การใชป้ ้ายมากเกินจาเป็น 1-2
1.5 ประเภทป้ายจราจร 1-2
1.6 มาตรฐานการออกแบบปา้ ยจราจร 1-3
1.7 การใหแ้ สงสว่างและการใช้วสั ดุสะทอ้ นแสงบนป้ายจราจร 1-3
1.7.1 การให้แสงสวา่ ง 1-3
1.7.2 การใช้วัสดุสะทอ้ นแสงบนป้ายจราจร 1-3
1.8 การติดต้งั ป้ายจราจรโดยทว่ั ไป 1-4
1.9 ระยะติดต้ังป้ายจราจร 1-5
1.9.1 ระยะตามแนวดิ่ง 1-5
1.9.2 ระยะตามแนวราบ 1-6
1.10 ตาแหนง่ การปักป้ายจราจร 1-11
1.11 ป้ายจราจรแขวนสูง 1-13
1.11.1 ป้ายจราจรแขวนสูงแบบแขนย่นื (Overhang Signs) 1-14
1.11.2 ป้ายจราจรแขวนสงู แบบคร่อมผิวจราจร (Overhead Signs) 1-14
1.12 มุมเอยี งของป้ายจราจร 1-15
1.13 เสาปา้ ยจราจร 1-16
1.14 การบารงุ รักษาป้ายจราจร 1-17
1.15 รปู ร่างและการใชง้ านปา้ ยจราจร 1-19
1.16 สขี องป้ายจราจร 1-21
1.17 ขนาดป้ายจราจร 1-24
1.18 เครื่องหมายและสัญลักษณ์ 1-25
1.19 ตัวอักษรและตัวเลข 1-25
1.20 เส้นขอบป้าย 1-26
1.21 รหัสป้ายจราจร 1-30

เล่มที่ 1 คูม่ อื มาตรฐานป้ายจราจร ส-1

สารบัญ

บทท่ี 2 ป้ายบังคับ หนา้
2.1 วัตถปุ ระสงค์ของปา้ ยบังคับ
2.2 ลักษณะของปา้ ยบงั คับ 2-1
2.3 ป้ายบงั คบั ประเภทกาหนดสิทธ์ิ (Priority Regulating Signs) 2-1
2-1
2.3.1 ปา้ ยหยุด (บ.1) 2-2
2.3.2 ปา้ ยใหท้ าง (บ.2) 2-2
2.3.3 ป้ายให้รถสวนทางมาก่อน (บ.3) 2-4
2.4 ปา้ ยห้ามหรือจากัดสิทธิ์ (Prohibitory or Restrictive Signs) 2-5
2.4.1 ป้ายห้ามแซง (บ.4) 2-6
2.4.2 ปา้ ยห้ามเขา้ (บ.5) 2-7
2.4.3 ปา้ ยห้ามกลับรถ (บ.6-บ.7) 2-7
2.4.4 ปา้ ยห้ามเล้ียว (บ.8-บ.9) 2-8
2.4.5 ปา้ ยห้ามเปลยี่ นชอ่ งเดนิ รถ (บ.10-บ.11) 2-8
2.4.6 ปา้ ยหา้ มเลี้ยวหรือกลับรถ (บ.12-บ.13) 2-9
2.4.7 ป้ายห้ามยวดยานประเภทต่าง ๆ (บ.14-บ.26) 2-10
2.4.8 ป้ายหา้ มใช้เสียง (บ.27) 2-11
2.4.9 ปา้ ยห้ามคนผา่ น (บ.28) 2-13
2.4.10 ป้ายห้ามจอดหรือหยุด (บ.29-บ.30) 2-13
2.4.11 ปา้ ยหยุดตรวจ (บ.31) 2-14
2.4.12 ป้ายจากดั ความเรว็ (บ.32) 2-15
2.4.13 ปา้ ยจากดั นา้ หนัก (บ.33) 2-16
2.4.14 ปา้ ยจากัดความกว้าง (บ.34) 2-17
2.4.15 ป้ายจากดั ความสูง (บ.35) 2-17
2.4.16 ป้ายจากดั ความยาว (บ.36) 2-18
2.5 ปา้ ยบังคบั ประเภทคาสง่ั (Mandatory Signs) 2-18
2.5.1 ปา้ ยเดนิ รถทางเดยี ว (บ.37-บ.39) 2-19
2.5.2 ป้ายใหช้ ิดซา้ ยหรอื ชิดขวา (บ.40-บ.42) 2-19
2.5.3 ปา้ ยใหเ้ ล้ยี ว (บ.43-บ.44) 2-22
2.5.4 ปา้ ยให้เดนิ รถไปตามทิศทางที่กาหนด (บ.45-บ.47) 2-24
2.5.5 ป้ายวงเวยี น (บ.48) 2-25
2.5.6 ปา้ ยช่องเดนิ รถประจาทาง (บ.49) 2-26
2.5.7 ป้ายช่องเดินรถมวลชน (บ.50) 2-28
2-30

ส-2 ส-2 เลม่ ที่ 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร

สารบญั หนา้

2.5.8 ปา้ ยช่องเดินรถจักรยานยนต์ (บ.51) 2-31
2.5.9 ป้ายชอ่ งเดนิ รถจักรยาน (บ.52) 2-31
2.5.10 ปา้ ยคนเดนิ เทา้ (บ.53) 2-32
2.5.11 ปา้ ยความเร็วขั้นต่า (บ.54) 2-32
2.6 ปา้ ยอน่ื ๆ 2-33
2.6.1 ปา้ ยสดุ เขตบังคับ (บ.55) 2-33
2.6.2 ปา้ ยบังคบั ท่ีแสดงด้วยข้อความ และ/หรอื สญั ลักษณ์ 2-33

บทที่ 3 ปา้ ยเตือน 3-1
3.1 วัตถปุ ระสงค์ของป้ายเตือน 3-1
3.2 การใช้ปา้ ยเตือน 3-1
3.3 ลักษณะของป้ายเตือน 3-2
3.4 ระยะติดต้ังป้ายเตือน 3-2
3.5 ปา้ ยเตือนที่เกี่ยวข้องกบั งานก่อสรา้ งและบารุงทาง 3-2
3.6 ปา้ ยเตอื นทางโค้งตา่ ง ๆ (ต.1-ต.10) 3-2
3.6.1 ป้ายเตอื นทางโค้ง (ต.1-ต.2) 3-3
3.6.2 ป้ายเตือนทางโคง้ รัศมีแคบ (ต.3-ต.4) 3-3
3.6.3 ปา้ ยเตือนทางโคง้ กลับ (ต.5-ต.6) 3-4
3.6.4 ปา้ ยเตอื นทางโค้งกลับรัศมแี คบ (ต.7-ต.8) 3-4
3.6.5 ป้ายเตือนทางคดเคี้ยว (ต.9-ต.10) 3-5
3.7 ป้ายเตือนทางแยกต่าง ๆ (ต.11-ต.20) 3-6
3.8 ปา้ ยเตือนวงเวยี นขา้ งหนา้ (ต.21) 3-7
3.9 ปา้ ยเตือนทางแคบต่าง ๆ (ต.22-ต.24) 3-7
3.9.1 ปา้ ยเตือนทางแคบลง (ต.22) 3-7
3.9.2 ปา้ ยเตือนทางแคบ (ต.23-ต.24) 3-8
3.9.3 ปา้ ยเตอื นสะพานแคบ (ต.25) 3-8
3.10 ป้ายเตอื นช่องจราจรปดิ (ต.26-ต.27) 3-9
3.11 ป้ายเตอื นทางข้ามทางรถไฟ (ต.28-ต.30) 3-10
3.11.1 ปา้ ยเตือนทางข้ามทางรถไฟมีหรอื ไม่มเี ครื่องกัน้ ทาง (ต.28-ต.29) 3-10
3.11.2 ปา้ ยเตอื นทางข้ามทางรถไฟติดทางแยก (ต.30) 3-11

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานปา้ ยจราจร ส-3

สารบญั

3.12 ปา้ ยเตือนความสูงหรอื ความกวา้ ง (ต.31-ต.32) หน้า
3.12.1 ป้ายเตอื นทางแคบ (ต.31)
3.12.2 ปา้ ยเตือนชอ่ งลอดต่า (ต.32) 3-12
3-12
3.13 ป้ายเตอื นทางลาดชนั (ต.33-ต.34) 3-12
3.13.1 ป้ายเตอื นทางขึ้นลาดชัน (ต.33) 3-13
3.13.2 ป้ายเตือนทางลงลาดชัน (ต.34) 3-13
3-14
3.14 ป้ายเตอื นสภาพผวิ ทาง (ต.35-ต.41) 3-15
3.14.1 ป้ายเตือนรถกระโดด (ต.35) 3-15
3.14.2 ปา้ ยเตอื นผิวทางขรุขระ (ต.36) 3-15
3.14.3 ป้ายเตือนทางเปน็ แอง่ (ต.37) 3-16
3.14.4 ป้ายเตือนทางลน่ื (ต.38) 3-16
3.14.5 ปา้ ยเตือนผิวทางร่วน (ต.39) 3-17
3.14.6 ปา้ ยเตือนหนิ รว่ ง (ต.40) 3-17
3.14.7 ป้ายเตือนสะพานเปิดได้ (ต.41) 3-18
3-18
3.15 ปา้ ยเตอื นเปลยี่ นช่องเดินรถ (ต.42-ต.43) 3-19
3.16 ป้ายเตอื นทางขนาน (ต.44-ต.45) 3-19
3-19
3.16.1 ป้ายเตือนออกทางขนาน (ต.44) 3-20
3.16.2 ป้ายเตอื นเข้าทางหลัก (ต.45) 3-21
3.17 ป้ายเตอื นทางร่วม (ต.46-ต.47) 3-21
3.18 ป้ายเตือนทางคู่ (ต.48-ต.49) 3-21
3.18.1 ป้ายเตือนทางคู่ขา้ งหน้า (ต.48) 3-22
3.18.2 ป้ายเตือนส้นิ สุดทางคู่ (ต.49) 3-22
3.19 ปา้ ยเตอื นจดุ กลับรถ (ต.50-ต.51) 3-23
3.20 ปา้ ยเตือนทางเดนิ รถสองทิศทาง (ต.52) 3-23
3.21 ป้ายเตอื นลักษณะทางแยก (ต.53-ต.55) 3-24
3.21.1 ป้ายเตอื นสัญญาณจราจร (ต.53) 3-25
3.21.2 ปา้ ยเตือนหยุดข้างหน้า (ต.54) 3-26
3.21.3 ปา้ ยเตือนให้ทางขา้ งหนา้ (ต.55) 3-26
3.22 ปา้ ยเตอื นให้ระวัง (ต.56-ต.60) 3-26
3.22.1 ป้ายเตือนคนขา้ มถนน (ต.56) 3-27
3.22.2 ป้ายเตือนโรงเรียนระวังเด็ก (ต.57)
3.22.3 ป้ายเตอื นระวงั สตั ว์ (ต.58)

ส-4 ส-4 เล่มท่ี 1 ค่มู อื มาตรฐานป้ายจราจร

สารบัญ หน้า

3.22.4 ปา้ ยเตอื นระวงั เคร่ืองบินบนิ ต่า (ต.59) 3-27
3.22.5 ป้ายเตอื นระวังอนั ตราย (ต.60) 3-28
3.23 ป้ายเตอื นเขตหา้ มแซง (ต.61) 3-29
3.24 ปา้ ยเตอื นแนวทางตา่ ง ๆ (ต.62-ต.74) 3-30
3.24.1 ปา้ ยเตือนเครื่องหมายลกู ศรคู่ (ต.62) 3-30
3.24.2 ป้ายเตอื นแนวทาง (Chevron) (ต.63 และ ต.66) 3-31
3.24.3 ปา้ ยเตอื นเครื่องหมายลกู ศรขนาดใหญ่ (ต.65 ต.68 และ ต.70) 3-32
3.24.4 ปา้ ยเตือนแนวทาง (ต.64 ต.67 และ ต.69) 3-32
3.24.5 ป้ายเตือนสง่ิ กีดขวาง (ต.71-ต.73) 3-33
3.24.6 ป้ายเตอื นสลบั กนั ไป (ต.74) 3-34
3.25 ป้ายเตือนเสรมิ (Supplementary Plaques) 3-34
3.26 ป้ายเตือนอ่ืน ๆ 3-38
3.26.1 ป้ายเตือนทางแยกขา้ งหนา้ 3-38
3.26.2 ปา้ ยเตือนเขตชมุ ชน 3-38

บทท่ี 4 ป้ายแนะนาทว่ั ไปสาหรับทางหลวงแผน่ ดนิ 4-1
4.1 วตั ถุประสงค์ของปา้ ยแนะนาท่ัวไป 4-1
4.2 การใช้ปา้ ยแนะนาท่วั ไป 4-1
4.3 ลกั ษณะของปา้ ยแนะนาทั่วไป 4-1
4.4 ขนาดของปา้ ยแนะนาท่วั ไป 4-2
4.5 ตวั อกั ษรและตัวเลข 4-3
4.6 จานวนขอ้ ความ 4-3
4.7 เคร่ืองหมายลูกศร 4-3
4.8 ระบบหมายเลขทางหลวง 4-4
4.9 ปา้ ยหมายเลขทางหลวง 4-5
4.9.1 ปา้ ยหมายเลขทางหลวงแผน่ ดิน 4-5
4.9.2 ปา้ ยหมายเลขทางหลวงพเิ ศษ 4-6
4.9.3 ป้ายหมายเลขทางหลวงเอเชีย/อาเซยี น (น.20) 4-7
4.10 ปา้ ยตาแหนง่ ทางขา้ ม (Pedestrian Crossing Signs) (น.6) 4-11
4.11 ปา้ ยจดุ กลับรถ (น.11) 4-12
4.12 ป้ายทางตนั (น.9) 4-12

เล่มที่ 1 คมู่ อื มาตรฐานปา้ ยจราจร ส-5

สารบัญ

4.13 ป้ายชดุ หนา้
4.13.1 ปา้ ยชุดทางหลวงเดมิ ปา้ ยชดุ ทางหลวงเข้าเมือง และ
ป้ายชดุ ทางหลวงเลี่ยงเมอื ง 4-13
4.13.2 ปา้ ยชุดทางหลวงเปลี่ยนทศิ ทาง (Route Turn Assemblies) 4-14
4.13.3 ปา้ ยชดุ ระบทุ ิศทาง
4-15
4.14 ปา้ ยบอกจุดหมายปลายทาง 4-16
4.14.1 ลกั ษณะป้าย 4-19
4.14.2 การติดต้งั ปา้ ย 4-19
4.14.3 หลักเกณฑ์การใชโ้ ดยท่ัวไป 4-22
4-22
4.15 ป้ายบอกระยะทาง 4-24
4.15.1 ลกั ษณะปา้ ย 4-24
4.15.2 การตดิ ต้ังป้าย 4-25
4.15.3 หลักเกณฑก์ ารใชโ้ ดยท่วั ไป 4-25
4-26
4.16 ป้ายชี้ทางและป้ายช่ือถนน 4-26
4.16.1 ปา้ ยชท้ี าง (น.3) 4-28
4.16.2 ปา้ ยชอื่ ถนน (น.29)
5-1
บทท่ี 5 ปา้ ยแนะนาสาหรับทางหลวงมาตรฐานสงู 5-1
5.1 วัตถปุ ระสงค์ของป้ายจราจรบนทางหลวงมาตรฐานสงู 5-1
5.2 ข้อกาหนดการใช้ป้ายจราจร 5-2
5.3 การเลือกใชป้ ้ายจราจรสาหรับทางหลวงมาตรฐานสงู 5-3
5.4 ประเภทของป้ายจราจรบนทางหลวงมาตรฐานสงู 5-3
5.5 สปี ้าย (Color of Signs) 5-5
5.6 ตัวอกั ษรและตัวเลข 5-6
5.7 เครอ่ื งหมายลูกศร 5-6
5.8 การให้แสงสวา่ งหรือการสะท้อนแสง 5-7
5.9 หลักเกณฑ์การติดตัง้ ป้ายจราจรประเภทแขวนสูง 5-8
5.9.1 ปา้ ยจราจรแขวนสงู แบบแขนย่นื (Overhang Signs) 5-8
5.9.2 ปา้ ยจราจรแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร (Overhead Signs) 5-9
5.10 การใช้ชอื่ จดุ หมายปลายทาง

ส-6 ส-6 เล่มที่ 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร

สารบัญ

5.11 ป้ายจราจรชดุ ทางแยก หนา้
5.11.1 ปา้ ยแนะนาลว่ งหน้า (Advance Guide Signs)
5.11.2 ปา้ ยแนะนาการใช้ชอ่ งจราจร 5-9
5.11.3 ปา้ ยแนะนาช้ีทางออก 5-9
5-12
5.12 ป้ายแนะนาทางเข้า-ออกทางหลัก (Entrance-Exit Direction Signs) 5-14
5.13 ป้ายหมายเลขทางออก 5-16
5.14 ป้ายช่อื ทางแยกตา่ งระดับ 5-17
5-17
บทท่ี 6 ปา้ ยจราจรบนช่องทางเดนิ รถเฉพาะ
6.1 การใชป้ ้ายจราจรบนช่องเดนิ รถเฉพาะ 6-1
6.2 หลกั การออกแบบป้าย 6-1
6.2.1 ขนาดของปา้ ย 6-1
6.2.2 ตัวอกั ษรและตวั เลข 6-1
6.2.3 เคร่อื งหมายลูกศร 6-2
6.3 ปา้ ยสาหรับช่องทางเดนิ รถเฉพาะ 6-2
6.3.1 ปา้ ยเดนิ รถทางเดยี ว (น.8) 6-3
6.3.2 ป้ายทางเฉพาะจกั รยาน (น.30) 6-3
6.3.3 ปา้ ยจักรยานและจักรยานยนต์ชดิ ซา้ ย (น.31) 6-5
6.3.4 ปา้ ยชอ่ งเดินรถมวลชน (น.18) 6-5
6.3.5 ปา้ ยเรมิ่ ชอ่ งเดินรถประจาทาง ปา้ ยชอ่ งเดนิ รถประจาทาง 6-6
และปา้ ยส้ินสดุ ช่องเดนิ รถประจาทาง (น.14 น.15 และ น.17) 6-7

บทที่ 7 ป้ายจราจรแสดงขอ้ มูลและการบริการ 7-1
7.1 ปา้ ยแสดงข้อมลู และการบริการรมิ ทางหลวง 7-1
7.1.1 ปา้ ยแสดงสถานตี รวจสอบนา้ หนัก (Weigh Station) (น.25.1-น.25.6) 7-1
7.1.2 ปา้ ยแสดงท่ีพักริมทาง (Rest Area Signs) (น.26) 7-6
7.1.3 ป้ายแสดงโครงขา่ ยทางหลวง (Network Signs) 7-9
7.1.4 ป้ายแสดงโรงพยาบาล (น.7) 7-10
7.1.5 ป้ายสาหรับคนพิการ (น.16) 7-13
7.2 ปา้ ยบอกสถานที่ (น.5) 7-13

เลม่ ท่ี 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร ส-7

สารบัญ

หนา้

7.2.1 ปา้ ยบอกชื่อแม่นา้ ลาคลอง (น.5.1) 7-13
7.2.2 ปา้ ยบอกเขต (หรือป้ายแบง่ เขตปกครอง) (น.5.2) 7-14
7.2.3 ปา้ ยบอกชื่อหมู่บา้ น (น.5.3) 7-15
7.2.4 ป้ายชื่อทางแยก (น.5.4) 7-16
7.3 ปา้ ยจราจรในเขตเทศบาล สุขาภบิ าล และยา่ นชมุ ชนอ่ืน ๆ 7-17
7.3.1 ลักษณะของปา้ ย 7-17
7.3.2 การตดิ ตัง้ ปา้ ย 7-18
7.3.3 คาแนะนาในการตดิ ตง้ั ปา้ ยจราจรในเมืองเทศบาล สุขาภิบาล หรือยา่ นชุมชน 7-18
7.4 ปา้ ยอืน่ ๆ 7-19
7.4.1 ป้ายชที้ างไประบบขนสง่ มวลชน 7-19

บทท่ี 8 ป้ายแนะนาสถานทแี่ ละการท่องเที่ยว 8-1
8.1 วัตถุประสงค์และการใชป้ า้ ย 8-1
8.2 การออกแบบขนาดป้ายและตัวอกั ษร 8-1
8.3 ปา้ ยแสดงสถานท่ีชมทิวทศั น์ (Scenic Area Signs) (น.27) 8-1
8.4 ป้ายแสดงสถานที่แหลง่ ท่องเทยี่ ว (น.28) 8-2
8.4.1 ป้ายแสดงสถานท่ีท่องเที่ยวตามธรรมชาติ กิจกรรม และแหลง่ ชมุ ชน (น.28.1) 8-3
8.4.2 ป้ายแสดงสถานท่ีทอ่ งเทีย่ วโบราณทางประวัติศาสตรแ์ ละศาสนสถาน 8-4
(น.28.2 และ น.28.3)
8.4.3 ป้ายรวมแหล่งท่องเท่ยี ว (น.28.4) 8-5

ภาคผนวก ก ขนาดปา้ ยจราจรตามกลุ่มประเภททางหลวง

ภาคผนวก ข แบบมาตรฐานปา้ ยจราจรแบบครอ่ มผวิ จราจร

ส-8 ส-8 เลม่ ท่ี 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร

สารบัญรูป

หน้า

รูปที่ 1-1 มาตรฐานระยะการติดตั้งปา้ ยจราจรบนทางหลวงท่วั ไป (ในเมอื งและนอกเมือง) 1-7

รปู ที่ 1-2 มาตรฐานระยะการตดิ ตง้ั ปา้ ยจราจรบนทางหลวงพิเศษ 1-8

รปู ท่ี 1-3 มาตรฐานระยะการติดต้งั ป้ายแขวนสูงแบบคร่อมผวิ จราจร 1-9

รปู ที่ 1-4 มาตรฐานระยะการติดตง้ั ป้ายแขวนสงู แบบย่ืนดา้ นข้าง 1-10

รูปที่ 1-5 ตวั อยา่ งมมุ เอยี งในการตดิ ตั้งป้ายจราจร 1-15

รูปที่ 1-6 ตัวอยา่ งปา้ ยแสดงจุดหมายปลายทาง (กรณีติดตงั้ บนทางหลวงพเิ ศษ 1-23

แตจ่ ุดหมายปลายทางเป็นทางหลวงแผน่ ดิน)

รปู ท่ี 1-7 ลกั ษณะขอบปา้ ยแบบท่ี 1: มเี ส้นขอบป้าย เวน้ ชอ่ งวา่ งจากขอบป้าย 1-27

รปู ที่ 1-8 ลกั ษณะขอบป้ายแบบที่ 2: มีเส้นขอบปา้ ย อยู่ชดิ ขอบป้ายพอดี 1-29

รปู ท่ี 1-9 ตวั อยา่ งลกั ษณะขอบปา้ ยแบบที่ 3: ไมม่ เี ส้นขอบปา้ ย 1-30

รูปท่ี 1-10 ตวั อย่างรหสั ป้ายท่ใี ช้จดุ ทศนิยมหลงั หมายเลขปา้ ย 1-31

รูปที่ 2-1 ตัวอย่างการติดต้ังป้ายบรเิ วณทางแยกรปู ตวั ที 2-21

รูปที่ 2-2 ตวั อย่างการติดตง้ั ป้ายวงเวียน 2-27

รูปที่ 2-3 ตัวอยา่ งการติดตง้ั ปา้ ยสาหรับรถประจาทาง 2-29

รูปท่ี 3-1 การตดิ ตัง้ ป้ายเตอื นเขตห้ามแซง 3-29

รูปที่ 4-1 ตวั อยา่ งการติดตั้งปา้ ยหมายเลขทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น ร่วมกบั ปา้ ยหมายเลขทางหลวง 4-8

รูปที่ 4-2 ตวั อย่างการติดตัง้ ปา้ ยหมายเลขทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น รว่ มกบั ป้ายชุดทางหลวง 4-9

เปลีย่ นทิศทาง

รูปท่ี 4-3 ตัวอยา่ งการติดตง้ั ป้ายหมายเลขทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น ร่วมกบั ปา้ ยชุดทางหลวงระบุทิศทาง 4-10

รปู ท่ี 4-4 ตวั อยา่ งป้ายชุดทางหลวงเปลี่ยนทศิ ทาง และป้ายร่วมชดุ เปล่ยี นทิศทางไปทางซา้ ย 4-15

หรอื ไปทางขวา

รูปที่ 4-5 ตัวอย่างป้ายชดุ ระบุทิศทาง (น.23) 4-16

รูปท่ี 4-6 ป้ายเสรมิ นส.5-นส.14 สาหรบั ทางหลวงทัว่ ไป และ นส.15-นส.24 สาหรับทางหลวงพิเศษ 4-17

รูปที่ 5-1 ตัวอย่างป้ายแสดงจดุ หมายปลายทาง (กรณีติดตัง้ บนทางหลวงแผน่ ดิน 5-4

แต่จดุ หมายปลายทางเป็นทางหลวงพเิ ศษ)

รูปท่ี 6-1 ตวั อยา่ งการติดตั้งปา้ ยเดินรถทางเดียว น.8 บรเิ วณทางคู่ที่มเี กาะกลางกว้าง 10 ม. 6-4

(หรือมากกวา่ )

รูปท่ี 7-1 ปา้ ยแสดงสถานตี รวจสอบน้าหนกั (น.25.1–น.25.6) 7-2

รูปที่ 7-2 การเข้าสถานีตรวจสอบน้าหนักจากทางสายหลกั 7-4

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร ส-9

สารบญั รูป

รูปที่ 7-3 การเขา้ สถานีตรวจสอบน้าหนักจากทางขนานหรือทางบริการ หนา้
รูปที่ 7-4 ตวั อยา่ งปา้ ยแสดงโครงข่ายทางหลวง (Network Signs) (กรณีตดิ ต้ังบนทางหลวงพเิ ศษ)
รูปท่ี 7-5 ป้ายแสดงโรงพยาบาล (น.7.1-น.7.5) 7-5
รูปท่ี 8-1 ปา้ ยแสดงสถานทชี่ มทวิ ทศั น์ (น.27.1–น.27.3) 7-9
7-10
8-2

ส-10 ส-10 เล่มท่ี 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร

สารบญั ตาราง

หนา้

ตารางที่ 1-1 ระยะสาหรบั ติดต้ังปา้ ยลว่ งหนา้ เพ่ือให้ผู้ขบั ขล่ี ดความเร็ว 1-12
ตารางท่ี 1-2 คา่ ระดบั การสะท้อนแสงขัน้ ต่า (Minimum Maintained Retroreflectivity Levels) 1-18
ตารางที่ 1-3 รปู รา่ งและการใชง้ านปา้ ยจราจร 1-19
ตารางท่ี 1-4 กล่มุ ประเภททางหลวงสาหรับการเลือกใชข้ นาดป้ายจราจร 1-25
ตารางท่ี 1-5 มาตรฐานลกั ษณะเส้นขอบปา้ ยแบบที่ 1 ทใ่ี ชก้ ันทว่ั ไป (ซม.) 1-27
ตารางที่ 1-6 มาตรฐานลกั ษณะเสน้ ขอบป้ายแบบที่ 2 ที่ใช้กันทั่วไป (ซม.) 1-29
ตารางท่ี 3-1 ระยะการตดิ ต้งั ป้ายเตือนทางลงลาดชันล่วงหน้า 3-14
ตารางท่ี 3-2 ระยะห่างของการติดต้ังป้ายเตอื นแนวทางในโค้ง 3-31
ตารางท่ี 3-3 การใชป้ า้ ยเตอื นเสรมิ กบั ปา้ ยเตือนปกติ 3-35
ตารางที่ 3-4 กล่มุ ประเภททางหลวงสาหรับการเลือกใช้ป้ายเตือนต่าง ๆ 3-39
ตารางท่ี 4-1 ขนาดด้านตง้ั ของป้ายแนะนาทวั่ ไป 4-2
ตารางที่ 4-2 มาตรฐานปา้ ยหมายเลขทางหลวง 4-6
ตารางที่ 4-3 มาตรฐานปา้ ยหมายเลขทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น 4-7
ตารางที่ 4-4 มาตรฐานป้ายแสดงตาแหน่งของทางข้าม 4-11
ตารางที่ 4-5 มาตรฐานป้ายจดุ กลบั รถ 4-12
ตารางที่ 4-6 มาตรฐานปา้ ยทางตนั 4-12
ตารางท่ี 4-7 มาตรฐานป้ายร่วมชดุ หรือป้ายเสริม (ป้ายเดมิ ปา้ ยเข้าเมือง และปา้ ยเล่ียงเมือง) 4-15
ตารางท่ี 4-8 มาตรฐานป้ายร่วมชุดหรือป้ายเสริม (ป้ายเปล่ยี นทิศทางไปทางซา้ ย 4-16
และปา้ ยเปลี่ยนทิศทางไปทางขวา)
ตารางที่ 4-9 มาตรฐานปา้ ยร่วมชดุ หรอื ป้ายเสรมิ (ปา้ ยระบทุ ิศทาง) 4-17
ตารางที่ 4-10 มาตรฐานป้ายบอกจุดหมายปลายทาง 4-20
ตารางท่ี 4-11 มาตรฐานปา้ ยบอกระยะทาง 4-24
ตารางที่ 4-12 มาตรฐานป้ายชที้ าง (ป้ายช้ที างที่ใช้ภาษาไทยอย่างเดยี ว) 4-26
ตารางท่ี 4-13 มาตรฐานป้ายชอ่ื ถนน (ปา้ ยชือ่ ถนนที่ใช้ภาษาไทยอย่างเดยี ว) 4-28
ตารางท่ี 5-1 กลมุ่ สภาพการจราจรสาหรบั การเลอื กใชข้ นาดป้ายจราจร 5-2
ตารางท่ี 5-2 ขนาดตวั อักษรและตวั เลขสาหรบั ปา้ ยมาตรฐานสูง 5-5
ตารางที่ 6-1 ขนาดด้านต้งั ของป้ายแนะนาท่วั ไป 6-1
ตารางที่ 6-2 ปา้ ยเดินรถทางเดียว 6-3
ตารางที่ 6-3 มาตรฐานปา้ ยทางเฉพาะจักรยาน 6-5

เล่มที่ 1ค่มู ือมาตรฐานป้ายจราจร ส-11

สารบัญตาราง

ตารางท่ี 6-4 มาตรฐานป้ายจกั รยานและจักรยานยนตช์ ิดซ้าย หนา้
ตารางที่ 6-5 มาตรฐานปา้ ยชอ่ งเดนิ รถมวลชน
ตารางท่ี 6-6 มาตรฐานปา้ ยเร่ิมชอ่ งเดนิ รถประจาทาง ป้ายช่องเดินรถประจาทาง 6-6
และป้ายส้ินสุดชอ่ งเดินรถประจาทาง 6-6
ตารางที่ 7-1 มาตรฐานปา้ ยแสดงสถานีตรวจสอบน้าหนัก 6-7
ตารางที่ 7-2 มาตรฐานป้ายแสดงท่ีพักริมทาง
ตารางที่ 7-3 มาตรฐานปา้ ยหลกั และปา้ ยประกอบของปา้ ยแสดงโรงพยาบาล 7-2
ตารางที่ 7-4 มาตรฐานป้ายสาหรบั คนพกิ าร 7-6
ตารางท่ี 7-5 มาตรฐานป้ายบอกชื่อแม่นา้ ลาคลอง 7-12
ตารางท่ี 7-6 มาตรฐานปา้ ยบอกเขต (หรอื ป้ายแบ่งเขตปกครอง) 7-13
ตารางที่ 7-7 มาตรฐานปา้ ยบอกชื่อหมูบ่ ้าน 7-14
ตารางท่ี 7-8 มาตรฐานปา้ ยช่ือทางแยก 7-14
ตารางที่ 8-1 มาตรฐานป้ายแสดงสถานทชี่ มทวิ ทศั น์ 7-16
ตารางท่ี 8-2 มาตรฐานป้ายแสดงสถานที่ท่องเทย่ี วตามธรรมชาติ กิจกรรม และแหลง่ ชุมชน 7-17
ตารางท่ี 8-3 มาตรฐานป้ายแสดงสถานทท่ี ่องเทีย่ วโบราณทางประวัติศาสตรแ์ ละศาสนสถาน 8-2
ตารางท่ี 8-4 มาตรฐานปา้ ยรวมแหลง่ ท่องเทย่ี ว 8-3
ตารางที่ 8-5 ตวั อย่างสญั ลกั ษณแ์ หลง่ ท่องเท่ียว 8-4
8-5
8-6

ส-12 ส-12 เล่มท่ี 1 คมู่ ือมาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1

บทท่วั ไป

บทท่ี 1 1-1

บทท่วั ไป

1.1 วัตถุประสงคข์ องป้ายจราจร

ป้ายจราจรเป็นอุปกรณ์สาหรับควบคุม บังคับ เตือน แนะนา และให้
ข่าวสารการเดินทางแก่ผู้ขับข่ี เพ่ือให้ยวดยานพาหนะสามารถเคลื่อนที่
ไปถึงจุดหมายได้ถูกต้อง รวดเร็ว และปลอดภัย โดยมีข้อความ สัญลักษณ์
และลกู ศรเปน็ ส่อื ในการถา่ ยทอดข้อมลู ใหก้ ับผขู้ ับขี่

1.2 หลักปฏบิ ตั โิ ดยทั่วไป

1) ต้องพิจารณาถึงความจาเป็นในการใช้ป้ายจราจร ตั้งแต่ขั้นตอน
การออกแบบทาง และไม่ควรหวังผลในการใช้ป้ายจราจรเพื่อแก้ไข
ความบกพร่องของการออกแบบทาง

2) การใชป้ า้ ยจราจรต้องสอดคล้องกบั สภาพและการจราจรบนทางหลวง
ฉะน้ัน ถ้าสภาพหรือการจราจรมีการเปลี่ยนแปลงไป ให้พิจารณา
ติดต้ังเพ่ิมเตมิ และ/หรอื ร้ือถอนป้ายจราจรทีไ่ ม่เหมาะสมออกทันที

3) ในกรณีที่ไม่สามารถปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ในคู่มือเล่มน้ีได้ ให้เลือกวิธี
ปฏบิ ัติที่เหมาะสมตามดุลยพินจิ ทางด้านวิศวกรรม

1.3 อานาจและหนา้ ทต่ี ามกฎหมาย

1) อธิบดีกรมทางหลวง หรือเจ้าหน้าท่ีผู้ได้รับมอบหมายจากอธิบดี
กรมทางหลวง มีอานาจตามพระราชบัญญัติทางหลวง พ.ศ. 2535
และพระราชบัญญัติทางหลวง (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2549 ในการติดตั้ง
ป้ายจราจรบนทางหลวงเพื่อประโยชน์ในการควบคุม บังคับ เตือน
และแนะนาผ้ใู ชท้ างหลวง

2) ห้ามมิให้ติดตั้งป้ายจราจรที่มีข้อความหรือเครื่องหมายท่ีไม่เป็น
ประโยชน์ตอ่ การจราจร

3) หา้ มมใิ หต้ ดิ ตั้งปา้ ยโฆษณาใด ๆ ท้งั ส้นิ ในเขตทางหลวง

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บททวั่ ไป

4) ผู้รับเหมาก่อสร้างทางหลวง หน่วยราชการ ผู้ดาเนินการระบบ
สาธารณูปโภค หรือบุคคลใดที่ได้รับอนุญาตให้ปฏิบัติงานชั่วคราว
บนทางหลวง จะต้องติดตั้งป้ายจราจรให้เป็นไปตามข้อบังคับต่าง ๆ
ซึง่ ปรากฏอยใู่ นค่มู ือเล่มนี้

5) หน่วยราชการหรือองค์การของรัฐบาล ซ่ึงมีความประสงค์จะติดต้ัง
ปา้ ยแนะนาต่าง ๆ ภายในเขตทางหลวง จะตอ้ งสง่ รายละเอียดเพ่ือขอ
อนุญาตจากกรมทางหลวงเป็นราย ๆ ไป โดยป้ายเหล่าน้ีจะต้อง
ไม่ทาให้ปา้ ยจราจรทีป่ รากฏอยู่ในเขตทางสญู เสยี ความสาคัญไป

1.4 การใชป้ า้ ยมากเกนิ จาเปน็

สาหรบั ป้ายบงั คบั และปา้ ยเตือนควรจะมกี ารใชป้ ้ายตามจานวนท่มี ีความจาเปน็
เนื่องจากหากมีการใช้ป้ายเหล่าน้ีมากเกินความจาเป็น จะทาให้ประสิทธิภาพ
ในการสื่อสารของป้ายกับผู้ใช้ทางลดลง อย่างไรก็ดี การติดต้ังป้ายแนะนา
ประเภทป้ายบอกจุดหมายปลายทางเป็นระยะ ๆ เพ่ือให้ผู้ใช้ทางทราบทิศทาง
ในการเดินทางอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งท่ีสมควรกระทา ซึ่งจะก่อให้เกิดประโยชน์
ต่อผใู้ ช้ทางหลวงมากข้ึน

1.5 ประเภทป้ายจราจร

ประเภทของปา้ ยจราจรแบ่งออกตามหน้าท่ีไดด้ งั นี้
1) ป้ายบังคับ เป็นป้ายจราจรที่แสดงกฎจราจรเฉพาะท่ีนั้น ๆ เพ่ือบังคับ

ให้ผู้ใช้ทางปฏิบัติตามความหมายของเคร่ืองหมายจราจรที่ปรากฎอยู่
บนป้ายจราจรน้นั ซ่ึงมีผลบังคบั ตามกฎหมาย โดยผูใ้ ช้ทางต้องกระทา
งดเว้นการกระทา หรือจากัดการกระทาในบางประการหรือบาง
ลักษณะตามปา้ ยจราจรนนั้ ๆ
2) ป้ายเตือน เป็นป้ายจราจรท่ีใช้เตือนผู้ใช้ทางทราบล่วงหน้าถึงลักษณะ
สภาพทาง หรือทางข้างหน้ากาลังจะมีการบังคับควบคุมการจราจร
บางอย่างท่ีอาจก่อให้เกิดอันตรายหรืออุบัติเหตุขึ้นได้ เพ่ือให้ผู้ใช้ทาง
เพม่ิ ความระมดั ระวังในการขบั ขี่มากย่ิงขึ้น
3) ป้ายแนะนา เป็นป้ายจราจรที่แนะนาให้ผู้ใช้ทางทราบข้อมูลอัน
เก่ียวกับการเดินทาง การจราจร และการนาไปสู่จุดหมายปลายทาง
เช่น เส้นทางท่ีจะใช้ ทศิ ทาง ระยะทาง สถานที่ รวมถงึ ข้อมลู อน่ื ๆ เปน็ ต้น
เพ่อื ประโยชน์ในการเดินทางไดถ้ ูกตอ้ ง สะดวก และปลอดภยั

1-2 เล่มที่ 1 ค่มู ือมาตรฐานปา้ ยจราจร

บทท่ี 1 บททวั่ ไป 1-3

1.6 มาตรฐานการออกแบบปา้ ยจราจร

รูปร่าง สี ขนาด เคร่ืองหมาย สัญลักษณ์ ตัวอักษร ตัวเลข ของป้ายจราจร
ที่ได้ออกแบบไว้น้ัน มีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ผู้ขับข่ีบนทางหลวงมองเห็นได้
อยา่ งชัดเจน สามารถอา่ นได้งา่ ย ทาความเขา้ ใจได้อย่างรวดเรว็ และมเี วลา
ในการปฏิบัติตามอย่างเพียงพอ เจ้าหน้าท่ีงานทางที่เก่ียวข้องจาเป็นต้อง
นาไปปฏบิ ตั ิใชอ้ ย่างถูกต้องและให้เปน็ มาตรฐานเดียวกนั ท่วั ประเทศ

1.7 การให้แสงสวา่ งและการใชว้ ัสดุสะทอ้ นแสงบนปา้ ยจราจร

1.7.1 การใหแ้ สงสว่าง
ป้ายจราจรท่ีต้องการใช้ให้ได้ผลในเวลาท่ีมีแสงสว่างน้อย จะต้องใช้วัสดุ
สะท้อนแสงในการทาป้าย หรอื ใหพ้ จิ ารณาใช้แสงสว่างส่องดา้ นบนของป้าย
ในกรณีป้ายแขวนสงู ในกรณอี ยา่ งหนึ่งอย่างใดต่อไปน้ี
1) ติดต้ังบนทางหลวงเอเชีย/อาเซยี น
2) ติดต้ังบนทางหลวงที่มีปริมาณจราจรมากกว่า 20,000 คันต่อวัน และ
ปริมาณจราจรต่อช่องจราจรมากกว่า 1,800 คันต่อช่ัวโมง (ปริมาณ
จราจรมากกว่า 1,800 คัน/ชม./ช่องจราจร)
3) ตามดุลยพินจิ ของวศิ วกร

1.7.2 การใชว้ สั ดุสะทอ้ นแสงบนป้ายจราจร
สาหรับป้ายจราจรประเภทสะท้อนแสง เครื่องหมาย สัญลักษณ์ ตัวเลข
ตัวอักษร และเส้นขอบป้าย หรือพ้ืนป้ายอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือท้ังสองอย่าง
จะต้องทาด้วยแผ่นสะท้อนแสงตาม มอก.606 แผ่นสะท้อนแสงสาหรับ
ควบคุมการจราจร ท้ังนี้ กรมทางหลวงได้กาหนดการใช้ระดับชั้นคุณภาพ
(Grade) ของแผ่นสะทอ้ นแสง ดังนี้
1) ทางหลวงทวั่ ไป
1.1) ป้ายข้างทาง ให้ใชแ้ ผน่ สะทอ้ นแสงความเข้มสงู (High Intensity
Grade) แบบท่ี 3 หรือแบบที่ 4
1.2) ป้ายแขวนสูง ให้ใช้แผ่นสะท้อนแสงความเข้มสูงมาก (Very High
Intensity Grade) แบบท่ี 9

เลม่ ที่ 1 คมู่ อื มาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บททัว่ ไป

2) ทางหลวงมาตรฐานสงู และทางหลวงพิเศษ
2.1) ปา้ ยขา้ งทาง
ปา้ ยแนะนา ใหใ้ ช้แผน่ สะทอ้ นแสงความเขม้ สูง (High Intensity
Grade) แบบท่ี 3 หรือแบบท่ี 4
ป้ายบังคับและป้ายเตือน ให้ใช้แผ่นสะท้อนแสงความเข้มสูง
พิเศษ (Super High Intensity Grade) แบบที่ 7 หรือแบบที่ 8
หรือแผ่นสะท้อนแสงความเข้มสูงมาก (Very High Intensity
Grade) แบบที่ 9
2.2) ป้ายแขวนสูง ให้ใช้แผ่นสะท้อนแสงความเข้มสูงมาก (Very High
Intensity Grade) แบบที่ 9

1.8 การตดิ ตงั้ ป้ายจราจรโดยท่ัวไป

1) ต้องติดต้ังป้ายจราจรที่จาเป็นตามจุดที่เหมาะสมให้เรียบร้อยก่อนเปิด
ใชท้ างหลวงใหม่ ทางเบี่ยง หรือทางช่ัวคราว

2) การติดตง้ั ปา้ ยจราจรตอ้ งคานงึ ถงึ มาตรฐานการออกแบบการตดิ ต้ังป้าย
ตลอดจนความสม่าเสมอในการใช้ป้ายจราจร ให้ติดต้ังป้ายแบบ
เดยี วกันเมื่อสภาพจราจรและประเภททางหลวงเป็นแบบเดียวกัน

3) โดยทั่วไปทางหลวง 2 ช่องจราจร จะติดปา้ ยจราจรทางซ้ายของผวิ จราจร
ยกเวน้ ป้ายเขตหา้ มแซง ที่ติดตงั้ ทางดา้ นขวา หรอื ตามทร่ี ะบุเป็นกรณีไป

4) สาหรบั ทางหลวงหลายช่องจราจรที่รถวิ่งไปในทิศเดยี วกนั ตั้งแต่ 3 ช่อง
จราจรข้ึนไป โดยมีเกาะกลาง (Median) แบ่งทิศทางการจราจร หรือ
ทางหลวงที่จัดให้รถเดินทางเดียว (One Way Roadway) ควรพิจารณา
ติดตั้งป้ายเพ่ิมในเกาะกลางแบ่งแยกช่องจราจร (Channelizing
Islands) หรือเกาะกลาง (Median) หรือฉนวนทางด้านขวา (Median
Separator) เน่ืองจากผู้ขับขี่ที่อยู่บนช่องจราจรด้านขวาไม่สามารถ
มองเห็นป้ายจราจรทางด้านซา้ ยชัดเจน เพราะถกู รถทางดา้ นซา้ ยบังสายตา

5) สาหรับทางหลวงที่มีช่องจราจร 2 ช่องจราจรในทิศทางเดียวกัน
ใหต้ ิดตง้ั ป้ายจราจรเสริมด้านขวาทางได้ในกรณีท่มี สี ัดส่วนของรถบรรทุก
ร้อยละ 30 ข้ึนไป และหรือบริเวณทางแยกท่ีมีปริมาณการจราจร
ในทางหลักมากกวา่ 8,000 คนั ตอ่ วัน

1-4 เลม่ ที่ 1 ค่มู อื มาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1 บทท่วั ไป 1-5

6) ป้ายจราจรจะต้องติดตั้งให้อยู่ในแนวดิ่ง นอกจากในกรณีเป็นทาง
ข้ึนเขาหรือทางลงเขา แผ่นป้ายจราจรอาจจะติดตั้งทามุมกับแนวด่ิง
เล็กน้อย เพอื่ ช่วยให้ผู้ขับรถมองเห็นปา้ ยไดช้ ัดเจนย่งิ ขึ้น

7) การติดตั้งป้ายสาหรบั การจราจรในทศิ ทางหนึง่
(1) ห้ามติดต้ังป้ายแนะนาร่วมกับป้ายประเภทอ่ืนนอกจากป้ายที่
กาหนดไวโ้ ดยเฉพาะ
(2) ไมค่ วรตดิ ตั้งป้ายบงั คับหรือป้ายเตือนเกิน 1 ปา้ ย ยกเวน้ ป้ายเตือน
ความเร็วทีใ่ ช้รว่ มกับป้ายเตือนอืน่ ๆ
(3) การติดตั้งป้ายบังคับและป้ายเตือนร่วมกันจะต้องเป็นป้ายท่ีมี
ความหมายเสรมิ กัน
(4) ป้ายหยุดให้ติดต้ังเดี่ยว

1.9 ระยะติดตงั้ ป้ายจราจร

1.9.1 ระยะตามแนวดิ่ง
1) สาหรับป้ายจราจรท่ีติดต้ังข้างทางนอกเมือง ส่วนล่างของป้ายอัน
ล่างสุดท่ีติดตั้งบนเสาต้นเดียวกันไม่ว่าจะเป็นป้ายเดียวหรือมากกว่า
1 ป้าย จะตอ้ งสูงจากระดบั ผวิ จราจรไม่น้อยกวา่ 1.50 ม.
2) สาหรับป้ายจราจรที่ติดต้ังข้างทางในเมือง หรือในท่ีซ่ึงคาดว่าอาจจะมี
สิ่งกีดขวางในระดับสายตา ส่วนล่างของป้ายอันล่างสุดท่ีติดต้ังบนเสา
ต้นเดียวกันไม่ว่าจะเป็นป้ายเดียวหรือมากกว่า 1 ป้าย จะต้องสูงจาก
ระดับทางเท้าไม่น้อยกว่า 2.20 ม. ในกรณีทางแยกที่มีเสาไฟจราจร
อนุญาตใหต้ ดิ ต้งั ขา้ งใต้สัญญาณไฟจราจรได้
3) สาหรับป้ายชุด ซ่ึงประกอบไปด้วยป้ายหมายเลขทางหลวงและ
ป้ายร่วมชุดหรือป้ายเสริม ท่ีติดตั้งข้างทางนอกเมือง ส่วนล่างของป้าย
ด้านล่างสุดท่ีติดตั้งบนเสาต้นเดียวกัน จะต้องสูงจากระดับผิวจราจร
ไม่น้อยกว่า 1.50 ม.

4) การติดตั้งป้ายเตือนสิ่งกีดขวาง (ต.71-ต.73) ให้ขอบล่างสุดของป้าย

อยู่สงู จากระดบั ผวิ จราจร 0.50 ม.

ต.71 ต.72 ต.73

เล่มที่ 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร

บทท่ี 1 บทท่วั ไป

1.9.2 ระยะตามแนวราบ
1) กรณตี ดิ ตง้ั ป้ายขา้ งทางสาหรับถนนทว่ั ไปนอกเมือง
(1) ไหล่ทางมีความกว้างน้อยกว่า 2.50 ม. ให้ติดตั้งป้ายข้างทาง
ห่างจากขอบผวิ จราจรไมน่ ้อยกว่า 3.60 ม.
(2) ไหล่ทางมีความกว้างตั้งแต่ 2.50 ม. ให้ติดต้ังป้ายข้างทางห่างจาก
ขอบไหลท่ างไม่นอ้ ยกวา่ 1.10 ม.
2) กรณีติดตั้งป้ายข้างทางสาหรับถนนทั่วไปในเขตเมือง หรือนอก
เขตเมือง ที่มีข้อจากัดของเขตทางหรือโครงสร้างอ่ืนบดบังป้ายจราจร
ให้ติดตั้งป้ายจราจรข้างทางห่างจากขอบไหล่ทาง หรือหน้าคันหิน
ไมน่ ้อยกวา่ 0.60 ม.
3) สาหรับทางหลวงพเิ ศษ ใหข้ อบป้ายจราจรท่ีตดิ ตง้ั ทางด้านซ้ายห่างจาก
ขอบผิวจราจรอย่างน้อย 3.60 ม. และขอบป้ายจราจรท่ีติดต้ังทาง
ด้านขวาห่างจากขอบผิวจราจรอยา่ งนอ้ ย 3.00 ม.
4) สาหรับทางในเมือง ขอบป้ายจราจรจะต้องมรี ะยะหา่ งจากสนั ขอบทาง
ไม่น้อยกวา่ 0.60 ม.
5) ในกรณีที่ต้องใช้ราวกันอันตรายเพื่อป้องกันเสาป้ายจราจรแขวนสูง
ราวน้ันจะต้องห่างจากขอบผิวจราจรอย่างน้อยที่สุดเท่ากับความกว้าง
ของไหล่ทาง หรอื หา่ งจากสนั ขอบทางอยา่ งน้อย 0.30 ม.
ระยะการตดิ ต้ังป้ายจราจรข้างทางและป้ายแขวนสูงบนทางหลวงประเภทตา่ ง ๆ
สามารถสรุปเป็นตัวอย่างมาตรฐานการตดิ ตง้ั ป้ายจราจรได้ ดงั นี้
1) มาตรฐานระยะการติดตั้งป้ายจราจรบนทางหลวงท่ัวไป ในเมือง/นอกเมือง
(รปู ท่ี 1-1)
2) มาตรฐานระยะการติดตง้ั ปา้ ยจราจรบนทางหลวงพิเศษ (รูปท่ี 1-2)
3) มาตรฐานระยะการติดต้งั ป้ายแขวนสงู แบบคร่อมผิวจราจร (รปู ท่ี 1-3)
4) มาตรฐานระยะการตดิ ต้ังปา้ ยแขวนสูงแบบยืน่ ด้านข้าง (รูปท่ี 1-4)

1-6 เลม่ ที่ 1 คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1 บทท่ัวไป

(กรณีปา้ ยเดย่ี ว) (กรณมี ากกว่า 1 ป้าย)

(กรณีป้ายเด่ียว) (กรณมี ากกวา่ 1 ปา้ ย)

รปู ที่ 1-1 มาตรฐานระยะการตดิ ต้ังปา้ ยจราจรบนทางหลวงท่ัวไป (ในเมืองและนอกเมอื ง)

เลม่ ท่ี 1 ค่มู อื มาตรฐานป้ายจราจร 1-7

บทท่ี 1 บททั่วไป

สาหรับทางหลวงพเิ ศษประเภทเกบ็ ค่าผ่านทาง สาหรับทางหลวงพเิ ศษประเภทไมเ่ ก็บค่าผา่ นทาง

รปู ที่ 1-2 มาตรฐานระยะการตดิ ต้ังปา้ ยจราจรบนทางหลวงพิเศษ

1-8 เล่มท่ี 1 คูม่ อื มาตรฐานป้ายจราจร

เล่มท่ี 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร

ระยะน้อยทส่ี ดุ จากแนวขอบผิวจราจรหรือสันขอบทางถึงเสา (ม.) บทท่ี 1 บทท่วั ไป

ชนิดของทางหลวง ไมม่ ีสันขอบทาง (No Curb) มีสนั ขอบทาง (Curb)

ทางหลวงพิเศษ ซ้าย ขวา ซา้ ย ขวา
ทางหลวงท่วั ไป
5.00 3.75 1.20 1.20

4.00 2.75 1.20 1.20

รปู ท่ี 1-3 มาตรฐานระยะการตดิ ตัง้ ปา้ ยแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร

1-9

บทที่ 1 บททั่วไป

1-10 เล่มท่ี 1 คมู่ อื มาตรฐานป้ายจราจร
ระยะน้อยท่ีสุดจากแนวขอบผิวจราจรหรอื สนั ขอบทางถึงเสา (ม.)

ชนิดของทางหลวง ไมม่ สี นั ขอบทาง (No Curb) มีสันขอบทาง (Curb)

ทางหลวงพเิ ศษ ซ้าย ขวา ซา้ ย ขวา
ทางหลวงท่วั ไป
5.00 3.75 1.20 1.20

4.00 2.75 1.20 1.20

รปู ท่ี 1-4 มาตรฐานระยะการตดิ ต้งั ปา้ ยแขวนสูงแบบยื่นด้านข้าง

บทที่ 1 บทท่วั ไป

1.10 ตาแหนง่ การปกั ปา้ ยจราจร

ป้ายจราจร 2 ป้ายที่มีวัตถุประสงค์แตกต่างกัน ควรติดต้ังห่างกันไม่น้อยกว่า
60 ม. แต่ถ้าเป็นป้ายแนะนา จะต้องติดต้ังห่างกันไม่น้อยกว่า 100 ม.
ป้ายจราจรที่อยู่ใกล้กันเกินไป ทาให้ผู้ขับขี่อ่านป้ายไม่ทัน โดยเฉพาะอย่างย่ิง
ขณะที่รถวิ่งด้วยความเรว็ สงู หลักการตดิ ต้งั ปา้ ยมี ดงั นี้

1) ป้ายบังคับ ให้ติดตั้ง ณ ตาแหน่งที่ต้องการจะบังคับหรือห้ามกระทา
น้ัน ๆ เช่น ป้ายหยุด ให้ติดต้ังใกล้จุดท่ีต้องการจะให้รถหยุดเท่าท่ี
จะทาได้ ป้ายบังคับบางประเภทให้ติดต้ังซ้ากันเป็นช่วง ๆ ตลอด
ระยะทางที่ต้องการจะบงั คับนน้ั ๆ

2) ป้ายเตือน โดยปกติจะติดตั้งไว้ล่วงหน้า ก่อนถึงจุดที่ต้องการจะเตือน
ผขู้ ับรถ

3) ป้ายแนะนา โดยปกติจะติดตั้งก่อนถึงทางแยก เพื่อให้ผู้ขับขี่มีเวลา
เพียงพอในการอ่าน และเลือกเส้นทางก่อนที่จะถึงจุดตัดสินใจ
พอสมควร

โดยรายละเอียดของตาแหน่งการติดตั้งป้ายจราจรแต่ละชนิดมีอยู่แล้ว
ในคู่มือเล่มนี้ตามหัวข้อของป้ายแต่ละประเภท ส่วนป้ายแนะนาที่เกี่ยวข้อง
กับความเร็ว ควรติดตั้งก่อนถึงจุดที่ต้องการจะให้ลดความเร็วพอสมควร
ซึ่งดูได้จากตารางท่ี 1-1 โดยระยะทางสาหรับติดต้ังป้ายล่วงหน้าคานวณ
จากระยะทางที่ใช้ในการลดความเร็ว (โดยไม่ห้ามล้อ) จนกว่าจะเหลือ
40 กม./ชม. และระยะทางที่ใช้ห้ามล้อจากความเร็ว 40 กม./ชม.จนกว่า
จะถงึ ความเรว็ ท่ีตอ้ งการ โดยใช้ชว่ งเวลารบั รู้และปฏบิ ัติตาม (Perception-
Reaction time) 2.5 วินาที และระยะทางทีส่ ามารถอ่านป้ายได้ 100 ม.

ระยะทางสาหรบั ติดตั้งป้ายลว่ งหน้า คือ ระยะทางทร่ี ถลดความเร็ว บวกกับ
ร ะ ย ะ ท า ง รั บ รู้ แ ล ะ ป ฏิ บั ติ ต าม ( Perception- Reaction distance)
ซง่ึ คานวณไดจ้ ากสตู รขา้ งล่างน้ี

ระยะทางรบั รู้และปฏิบัตติ าม (ม.) = 0.278 × ความเรว็ สาคญั (กม./ชม.) ×
2.5 (วินาท)ี

เล่มที่ 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร 1-11

บทที่ 1 บททว่ั ไป

ระยะทางท่ีสามารถอ่านป้ายได้ (Legibility Distance) เท่ากับ 100 ม.
โดยคิดจากความสามารถการมองเห็นขนาดตัวอักษรสูง 20 ซม. สาหรับ
ป้ายจราจรซ่ึงขนาดของตัวอักษรแตกต่างไปจากน้ี อาจจะใช้ระยะทางที่
สามารถอ่านปา้ ยไดโ้ ดยประมาณเท่ากับ 10 ม. ต่อ ความสงู ของตวั อักษร 2 ซม.

ตัวอย่างการใช้ตารางท่ี 1-1 ทางหลวงช่วงที่จะติดต้ังป้ายมีความเร็วสาคญั
100 กม./ชม. ตาแหน่งติดตั้งป้ายจราจรล่วงหนา้ ทางโค้งที่ต้องการให้รถวง่ิ
ด้วยความเรว็ 50 กม./ชม. คอื 300 ม.

ตารางที่ 1-1 ระยะสาหรบั ติดต้ังป้ายล่วงหนา้ เพ่อื ให้ผู้ขับข่ีลดความเร็ว

ความเรว็ สาคญั หยุด ความเร็วที่ใหใ้ ช้ตรงจุดที่กาหนด (กม./ชม.) 80
กม./ชม. (1) 20 30 40 50 60 70

ระยะทางสาหรบั เตือนลว่ งหน้า (ม.) (2)

100 400 375 375 350 300 250 175 125

90 325 325 300 275 250 150 125 125

80 275 250 250 200 175 150 125 -

70 175 175 175 150 125 125 - -

60 150 125 125 125 125 - - -

50 125 125 125 125 - - - -

40 100 100 100 - - - - -

30 100 100 - - - - - -

หมายเหตุ 1. ความเรว็ สาคัญ (Prevailing Speed) คือ ความเรว็ ที่ 85 เปอรเ์ ซ็นไทล์ โดยเป็นความเรว็ ท่ีเทา่ กบั หรอื ตา่ กว่าความเรว็
ที่ร้อยละ 85 ของยวดยานที่ใช้ในการเดินทาง ท้ังน้ี ความเร็วสาคัญสาหรับทางหลวงที่ออกแบบก่อสร้างใหม่ให้ใช้
ความเรว็ ออกแบบ (Design Speed)

2. ระยะทางที่กาหนดไว้ ให้ใช้เฉพาะทางหลวงที่อยู่ในแนวราบ สาหรับทางลงเขาหรือทางข้ึนเขา ระยะทางอาจเพิม่ ข้ึน
หรอื ลดลงก็ได้

1-12 เล่มที่ 1 คู่มือมาตรฐานปา้ ยจราจร

บทที่ 1 บททัว่ ไป

1.11 ป้ายจราจรแขวนสงู

การใชป้ า้ ยจราจรแขวนสูงมวี ัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ขับข่ีสามารถมองเห็นป้าย
ได้อย่างชัดเจนบนทางหลวงท่ีมีผิวจราจรท่ีกว้างและมีการจราจรหนาแน่น
โดยป้ายจราจรแขวนสูงจะใชไ้ ด้ในกรณีใดกรณหี นึง่ ดงั ตอ่ ไปนี้

1) เม่ือต้องการใช้ป้ายจราจรกากับให้รถเดินตามช่องจราจรแต่ละช่อง
อย่างถกู ตอ้ ง (Lane Control)

2) บริเวณทางแยกต่างระดับท่ีมีการออกแบบซับซ้อน (Complex
Interchange)

3) ในกรณีที่ไม่สามารถติดตั้งป้ายข้างทางได้ เช่น ทางหลวงในเมืองท่ีมี
ทางเท้า หรือพื้นท่ีด้านข้างไม่เพียงพอท่ีจะติดต้ังป้ายข้างทางตาม
มาตรฐานได้

4) ในกรณีท่ีมองเห็นป้ายจราจรข้างทางไม่ชัดเจน เน่ืองจากสองข้างทาง
มีไฟสอ่ งสว่างมากหรือมีอุปสรรคอ่ืน ๆ

5) มีสัดสว่ นของรถบรรทุกขนาดใหญจ่ านวนมาก

ข้ อ ก า ห น ด ส า ห รั บ ก า ร อ อ ก แ บ บ แ ล ะ ก า ร ก่ อ ส ร้ า ง โ ค ร ง ส ร้ า ง ร อ ง รั บ
ป้ายจราจรแขวนสูงให้ใช้ตามมาตรฐานของกรมทางหลวง (Standard
Drawing for Highway Construction, Department of Highways ปีท่ี
ปรับปรุงล่าสุด) ในบางกรณีอาจใช้โครงสร้างของสะพาน ซึ่งพาดข้ามทาง
หลวงเป็นสถานที่ติดต้ังป้ายจราจรแขวนสูงก็ได้ ถ้าสะพานน้ันอยู่ใน
ตาแหน่งที่เหมาะสม และสามารถตดิ ต้งั ได้

ทง้ั นี้ ปา้ ยจราจรมาตรฐานสูงประเภทแขวนสูง ทส่ี ามารถนามาใช้กับทางหลวง
แผ่นดิน โดยปกติจะแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ ป้ายจราจรแขวนสูงแบบ
แขนยื่น (Overhang Signs) และป้ายจราจรแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร
(Overhead Signs) ท้ังนี้ ขึ้นอยู่กับการใช้งานในแต่ละประเภทของ
ทางหลวงหรอื สภาพของทางแยก

เลม่ ที่ 1 คมู่ ือมาตรฐานป้ายจราจร 1-13

บทท่ี 1 บททัว่ ไป

1.11.1 ป้ายจราจรแขวนสูงแบบแขนยน่ื (Overhang Signs)
ป้ายจราจรแขวนสงู แบบแขนยื่น จะติดต้ังที่บริเวณทางหลวงขนาด 2 ช่องจราจร
หรอื มากกว่า (ในทศิ ทางเดียว) และท่ีบรเิ วณทางแยกท่ีมีการขยายปรับปรุง
ทางแยกแล้ว รวมท้งั มอี งค์ประกอบขอ้ ใดข้อหน่งึ ตามหลักเกณฑ์ ดังน้ี
1) ทางหลวงทตี่ ดิ ตงั้ มปี รมิ าณการจราจรมากกว่า 4,000 คันต่อวนั
2) สภาพข้างทางไม่เอื้ออานวยต่อการติดต้ังป้ายข้างทาง เช่น ถนนที่มี
ไหล่ทางแคบ การติดตั้งอาจล้าเข้าไปในอาคาร มีป้ายร้านค้าหรือ
ปา้ ยโฆษณามากอาจทาให้สบั สน
3) ทางหลวงท่มี กี ารควบคุมจุดเข้า-ออก

1.11.2 ปา้ ยจราจรแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร (Overhead Signs)
ป้ายจราจรแขวนสูงแบบคร่อมผิวจราจร ใช้ติดต้ังที่บริเวณทางหลวง
ขนาด 4 ช่องจราจรหรือมากกว่า (ในทิศทางเดียว) และในบริเวณที่มี
ความสับสนในการเข้าช่องทางให้ถูกต้อง ซ่ึงอาจเป็นป้ายเตือนล่วงหน้า
ป้ายบอกทิศทางหรือป้ายบอกช่องทาง รวมท้ังมีองค์ประกอบข้อใดข้อหน่ึง
ตามหลกั เกณฑ์ ดงั น้ี
1) มปี ริมาณการจราจรมากกว่า 8,000 คัน/วนั
2) เปน็ ทางแยกต่างระดับ
3) สภาพข้างทางไม่เอ้ืออานวยต่อการติดตั้งป้ายข้างทาง เช่น ถนนท่ีมี
ไหล่ทางแคบ การติดต้ังอาจล้าเข้าไปในอาคาร มีป้ายร้านค้า
หรอื ปา้ ยโฆษณามาก อาจทาใหส้ บั สน
4) ทางหลวงทม่ี กี ารควบคมุ จุดเข้า-ออก

1-14 เลม่ ท่ี 1 ค่มู ือมาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บทท่ัวไป

1.12 มุมเอียงของป้ายจราจร

โดยท่ัวไปป้ายจราจรควรจะต้องติดต้ังในแนวด่ิง และหันออกจากทิศทาง
ตั้งฉากกับทศิ ทางที่กระแสจราจรวิง่ เข้ามา
สาหรับกรณีที่เกิดการสะท้อนแบบกระจกในระดับท่ีทาให้การมองเห็นปา้ ย
ได้ชัดเจนน้อยลง ควรหนั ป้ายออกจากถนนเลก็ นอ้ ย ดงั แสดงในรูปท่ี 1-5

รูปท่ี 1-5 ตัวอยา่ งมุมเอียงในการติดตง้ั ปา้ ยจราจร 1-15

เล่มท่ี 1 ค่มู ือมาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1 บทท่ัวไป

1.13 เสาป้ายจราจร

เสาป้ายจราจรจะต้องไม่โยกคลอนหรือบิดไปมาได้ สาหรับป้ายบังคับ
ป้ายเตือน และปา้ ยหมายเลขทางหลวงใหใ้ ชเ้ สาเดี่ยว ส่วนป้ายแนะนาอื่น ๆ
และปา้ ยเตือนท่ีใชข้ ้อความมีรูปรา่ งเป็นสี่เหล่ียมผืนผา้ ให้ใชเ้ สาคู่หรือเสาเด่ียว
ทั้งน้ี ในกรณีที่ติดต้ังบนทางเท้าสามารถใช้โครงสร้างเสาเดี่ยวได้ โดยป้าย
จราจรมขี นาดไม่เกนิ 0.75 × 2.00 ม. ไมเ่ กนิ 3 ป้าย
ป้ายแนะนาขนาดใหญ่ ต้องออกแบบให้แข็งแรง สามารถรับแรงลมได้ ท้ังนี้
ให้พิจารณาออกแบบเป็นราย ๆ ไป วัสดุและขนาดของเสาป้ายให้เป็นไป
ตามมาตรฐานกรมทางหลวง (Standard Drawing for Highway Construction,
Department of Highways ปีท่ีปรับปรุงล่าสุด) และต้องออกแบบติดตั้ง
อุปกรณอ์ านวยความปลอดภัยบริเวณเสาโครงสร้างดว้ ย ในบางกรณีอาจใช้
โครงสร้างของสะพาน ซึ่งพาดข้ามทางหลวงเป็นสถานที่ติดต้ังป้ายจราจร
แขวนสงู ก็ได้ ถา้ สะพานนน้ั อยู่ในตาแหนง่ ทีเ่ หมาะสม และสามารถติดตง้ั ได้
ป้ายจราจรในเขตชุมชนอาจจะทาการติดต้ังบนส่วนรองรับอ่ืน ๆ ได้ เช่น
เสาสัญญาณไฟจราจร เสาไฟส่องสว่าง ส่วนของสะพาน ฯลฯ ทั้งนี้
เพ่ือลดค่าใช้จ่าย และลดส่ิงกีดขวางบนทางเท้าให้น้อยลง แต่ท้ังนี้ต้อง
เป็นไปตามตาแหน่งท่ีถูกต้อง และได้รับความยินยอมจากหน่วยงานที่ดูแล
รับผิดชอบเสยี ก่อน

1-16 เล่มที่ 1 คมู่ อื มาตรฐานปา้ ยจราจร

บทท่ี 1 บททั่วไป

1.14 การบารุงรกั ษาปา้ ยจราจร

ป้ายจราจรทุกประเภทจะต้องหมั่นดูแลบารุงรักษาให้อยู่ในสภาพที่
เหมาะสม สะอาด มองเห็นและอ่านได้ชัดเจนทุกเวลา หากพบป้ายท่ีชารุด
หรอื เสียหายจะตอ้ งดาเนนิ การเปลยี่ นใหมท่ ันที

ป้ายจราจรที่ขาดการบารุงรักษา เช่น ป้ายท่ีสกปรก หรือสีมีการหลุดล่อน
จะลดประสิทธิภาพในการสอ่ื สารและการควบคุมการจราจร ทาให้ไม่ได้รับ
ผลเต็มท่ี

เพ่ือที่จะให้มีการบารุงรักษาป้ายจราจรอย่างเพียงพอและทั่วถึง จะต้องมี
การตรวจสอบเป็นประจา และควรจัดทาตารางปฏิบัติในการบารุงรักษา
เช่น ล้างทาความสะอาด และเปลี่ยนป้ายที่ชารุดเสียหาย ป้ายจราจร
ทุกป้ายควรได้รับการบารุงอย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง การตรวจสอบป้ายจราจร
ทั้งในเวลากลางวันและกลางคืนจะทาให้ป้ายจราจรมีความปลอดภัยต่อ
ผู้ขับขี่มากกว่าการตรวจสอบเฉพาะในเวลากลางวนั ท้ังนี้ คุณสมบัติในการ
สะท้อนของป้ายจราจรต้องไม่ต่ากว่าข้อกาหนดในตารางท่ี 1-2 หากตรวจ
พบว่ามีคุณสมบัตติ ่ากวา่ ข้อกาหนดในตารางดงั กล่าวจะต้องรีบทาการแก้ไข
โดยทนั ที

ในกรณขี องป้ายจราจรที่ใช้แสงสว่างส่องป้าย จะต้องมีการตรวจสอบระบบ
ไฟฟ้าเพิม่ เติมจากท่ีไดก้ าหนดไว้ขา้ งต้น

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร 1-17

บทที่ 1 บททั่วไป

ตารางที่ 1-2 คา่ ระดับการสะทอ้ นแสงขัน้ ตา่ (Minimum Maintained Retroreflectivity Levels) 1

ประเภทแผ่นสะทอ้ นแสง

สีป้าย แผน่ สะท้อนแสงประเภทโครงสร้างลกู แก้ว แผ่นสะท้อนแสงประเภทโครงสร้างไมโครปริซึม หมายเหตุ

(Beaded Sheeting) (Prismatic Sheeting)

แบบที่ 1 แบบท่ี 2 แบบที่ 3 แบบท่ี 4, 6, 7, 8, 9, 10

ตวั หนังสือสขี าวบน สขี าว * สีขาว * สีขาว * สขี าว ≥ 250 ป้ายแขวนสูง
สเี ขยี ว ≥ 25
พื้นป้ายสเี ขียว สีเขยี ว ≥ 7 สีเขียว ≥ 15 สเี ขยี ว ≥ 25

สีขาว * สีขาว ≥ 120 ปา้ ยขา้ งทาง
สเี ขยี ว ≥ 7 สีเขียว ≥ 15

ตวั หนังสอื สดี าบนพนื้ สีเหลือง * สีเหลอื ง ≥ 50 2
ป้ายสีเหลือง หรือ สีสม้ * สีส้ม ≥ 50 3
ตวั หนงั สอื สดี าบนพื้น
ปา้ ยสสี ้ม สีเหลือง * สเี หลอื ง ≥ 75
สสี ม้ * สีสม้ ≥ 75

ตวั หนงั สือสีขาวบน สขี าว ≥ 35 4
พน้ื ป้ายสแี ดง สแี ดง ≥ 7

ตวั หนังสือสีดาบนพืน้ สขี าว ≥ 50 -
ป้ายสขี าว

หมายเหตุ 1 วัสดุท่จี ะใชต้ ้องมคี า่ การสะท้อนแสงเป็นไปตาม มอก.606 แผน่ สะท้อนแสงสาหรับควบคุมการจราจร
2 ค่าระดับการสะท้อนแสงต่าท่ีสุดที่ระบุไว้ในตารางนี้ มีหน่วยเป็น cd/lx/m2 ซึ่งเป็นค่าท่ีวัดได้จากมุมของการวัด
(Observation Angle) ท่ี 0.2 องศา และมมุ ท่ีแสงตกกระทบ (Entrance Angle) ที่ -4.0 องศา
3 สาหรับป้ายข้อความและสญั ลกั ษณ์ท่ีมีขนาดใหญก่ วา่ 120 ซม. (48 นวิ้ )
4 สาหรับป้ายขอ้ ความและสัญลักษณ์ทม่ี ขี นาดนอ้ ยกว่า 120 ซม. (48 นวิ้ )
5 คา่ อตั ราสว่ นคอนทราสต์ขั้นตา่ (Minimum Sign Contrast Ratio) ≥ 3:1 (คา่ สะทอ้ นแสงสขี าว / ค่าสะทอ้ นแสงสีแดง)
* ไม่ใชส้ นี ก้ี ับแผ่นสะทอ้ นแสงประเภทและแบบทร่ี ะบุ

1-18 เล่มท่ี 1 คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1 บททว่ั ไป

1.15 รปู รา่ งและการใชง้ านปา้ ยจราจร

รูปร่างของป้ายจราจร วธิ ีการวดั ขนาดป้าย การระบุสัดสว่ น ลักษณะของป้าย
การนาไปใช้งาน และตัวอย่างป้ายในแต่ละรูปร่าง แสดงตามตารางที่ 1-3
โดยความแตกต่างด้านรูปร่างใช้เพื่อแยกแยะหมวดหมู่ของป้ายจราจรและ
ทาให้ง่ายต่อการสังเกตและจดจา ป้ายแต่ละรูปร่างจะมีมาตรฐานวิธีการ
ระบุสัดส่วนป้ายโดยใช้ตัวอักษรภาษาไทย 1 หรือ 2 ตัว ท้ังน้ี เพ่ือความ
สะดวกในการกาหนดตารางขนาดมาตรฐานของป้ายประเภทต่าง ๆ
โดยในคู่มือเล่มน้ีจะใช้หน่วยวัดขนาดของป้ายเป็นเซนติเมตร นอกจาก
จะได้ระบุไว้เฉพาะแห่งในคู่มือ รูปร่างป้าย 1 แบบอาจถูกนาไปใช้งานได้
มากกว่า 1 อย่าง เช่น ป้ายรูปส่ีเหล่ียมจัตุรัสอาจนาไปใช้เป็นป้ายแนะนา
หรอื ปา้ ยเตอื นเสริมแนะนาความเร็ว

ตารางที่ 1-3 รูปรา่ งและการใช้งานปา้ ยจราจร

รปู รา่ งและวิธกี ารวดั สัดส่วน ลักษณะของป้าย การนาไปใช้ ตวั อย่างป้าย
กxก ใช้เฉพาะป้ายหยุด
รปู แปดเหลี่ยม
(Octagon Shape)

ก รปู สามเหลี่ยมด้านเทา่ ใชเ้ ฉพาะป้ายให้ทาง
(Equilateral Triangle
Shape) มมุ ช้ลี ง

ก รูปวงกลม ใช้เฉพาะป้ายบงั คับ

(Round Shape)

ก x ก รูปสีเ่ หล่ียมจัตรุ ัสตั้งมุมขึ้น ใช้เฉพาะปา้ ยเตือน
(Diamond Shape)

ก x ข รปู สเ่ี หลย่ี มผนื ผ้า ใช้เฉพาะปา้ ยแนะนา

(Rectangular Shape) และป้ายเตือนบาง

ท่มี ดี า้ นยาวเป็นแนวนอน แบบ

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานปา้ ยจราจร 1-19

บทที่ 1 บททว่ั ไป

ตารางที่ 1-3 รูปร่างและการใชง้ านป้ายจราจร (ต่อ)

รปู รา่ งและวธิ ีการวดั สัดสว่ น ลกั ษณะของปา้ ย การนาไปใช้ ตัวอยา่ งปา้ ย
กxก
รปู ส่ีเหลีย่ มจตั รุ ัส ใชเ้ ฉพาะปา้ ยแนะนา
(Square Shape) และปา้ ยเตือน
ความเรว็

ก x ข รูปสามเหลย่ี มหนา้ จว่ั ใช้เฉพาะปา้ ย
เขตห้ามแซง
(Isosceles Triangle
Shape) ท่ีมีมุมแหลม

ชี้ไปทางซา้ ย

ก x ข รปู สีเ่ หล่ียมผืนผ้า ใช้เฉพาะปา้ ยเตือน
(Rectangular Shape) และปา้ ยแนะนา
ทมี่ ดี ้านยาวเปน็ แนวต้งั สถานที่ท่องเทยี่ ว

ก x ข รปู สเี่ หลย่ี มผืนผ้า ใช้เฉพาะปา้ ยแนะนา
แนวนอน มีปลายแหลม ประเภทชบ้ี อกทศิ ทาง
หนึ่งด้าน (ทางซ้ายหรอื บรเิ วณทางแยก
ทางขวา)

ก x ข รปู สเ่ี หลย่ี มผนื ผ้า ใช้เฉพาะปา้ ยแนะนา
แนวนอน มปี ลายแหลม ชอื่ ถนนและซอยต่าง ๆ
ทั้งสองดา้ น

1-20 เลม่ ที่ 1 คมู่ อื มาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บททว่ั ไป

1.16 สขี องปา้ ยจราจร บ.1

เฉดสที ่ีใชท้ าป้ายจราจรต้องเปน็ ไปตามข้อ 4.2 ของ มอก.606 แผ่นสะท้อน บ.2
แสงสาหรับควบคุมการจราจร
(ตวั อยา่ งป้ายบงั คบั
1) ปา้ ยบงั คบั ประเภทกาหนดสิทธ์ิ)

ปา้ ยบงั คับแบง่ ออกเป็น 4 ประเภท บ.4
(1) ปา้ ยบงั คับประเภทกาหนดสิทธ์ิ (Priority Regulating Signs)
(ตัวอยา่ งปา้ ยบงั คับ
ปา้ ยหยดุ : พื้นป้ายสีแดง เส้นขอบป้ายและตัวอักษรใช้สีขาว ประเภทหา้ มหรอื จากัดสิทธิ์)
ป้ายให้ทาง : พื้นป้ายสีขาว เส้นขอบป้ายสีแดงและตัวอักษรบน
บ.37
ป้ายใชส้ ดี า
(2) ป้ายบังคับประเภทห้ามหรือจากัดสิทธิ์ (Prohibitory or (ตัวอย่างปา้ ยบงั คบั
ประเภทคาสง่ั )
Restrictive Signs)
พื้นป้ายสีขาว เส้นขอบป้าย เส้นขีดกลางใช้สีแดง เคร่ืองหมาย
สญั ลกั ษณ์ ตวั เลข และตวั อักษรบนปา้ ยสดี า
(3) ป้ายบงั คับประเภทคาสง่ั (Mandatory Signs)
พื้นป้ายสีน้าเงิน เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย สัญลักษณ์และ
ตวั เลขสีขาว
(4) อ่นื ๆ เชน่

• ป้ายบังคับข้อความ พ้ืนป้ายสีขาว เส้นขอบป้ายสีแดง ตัวเลข
ตัวอักษรและสญั ญลักษณ์สีดาและ/หรือแดง

• ป้ายประกอบหรือป้ายเสริม พื้นป้ายสีขาว เส้นขอบป้าย
ตวั เลข ตวั อกั ษรและสัญญลักษณ์สดี า

(ตวั อย่างปา้ ยบังคบั ข้อความ) (ตัวอย่างป้ายบงั คับเสริม)

เลม่ ท่ี 1 ค่มู ือมาตรฐานปา้ ยจราจร 1-21

บทที่ 1 บททว่ั ไป

2) ปา้ ยเตือน ป้ายเตือนทว่ั ไป

โดยท่ัวไปพื้นป้ายเป็นสีเหลือง เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย สัญลักษณ์ ป้ายเตือนบริเวณ
ตัวเลข และตัวอักษรบนป้ายใช้สีดา สาหรับป้ายเตือนท่ีเก่ียวข้องกับ ก่อสรา้ งและบารุงรกั ษา
งานกอ่ สร้างและงานบารุงทาง ใชพ้ น้ื ปา้ ยสสี ม้ (Orange) เส้นขอบป้าย
เคร่ืองหมาย สญั ลักษณ์ ตวั เลข และตวั อกั ษรบนปา้ ยใชส้ ดี า ปา้ ยแนะนาท่วั ไป
(แบบท่ี 1)
3) ป้ายแนะนา

แบ่งออกเปน็ 2 ประเภท ดังน้ี

(1) ปา้ ยแนะนาท่ัวไป มี 5 แบบ ดังน้ี

แบบท่ี 1 พ้ืนป้ายสีขาว เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย ตัวเลข ตัวอักษร
และสัญลักษณ์ใช้สีดา ตัวอย่างเช่น ป้ายหมายเลขทางหลวง
แผ่นดนิ ปา้ ยบอกจดุ หมายปลายทาง

แบบที่ 2 พ้ืนป้ายสีเขียว เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย ตัวเลข และ
ตัวอกั ษรใช้สีขาว หรอื สีอ่นื ที่กาหนดเฉพาะปา้ ย ตัวอย่างเช่น
ป้ายแนะนาล่วงหน้า (ประเภทแขวนสูงชนิดคร่อมผิวจราจร
และชนิดย่ืนดา้ นขา้ ง)

(ปา้ ยแนะนาทัว่ ไป (แบบท่ี 2)) ปา้ ยแนะนาทว่ั ไป
(แบบท่ี 3)
แบบท่ี 3 พื้นป้ายสีน้าเงิน เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย ตัวเลข ตัวอักษร
ใช้สีขาว สัญลักษณ์ใช้สีขาว หรือสีอ่ืนที่กาหนดเฉพาะป้าย ปา้ ยแนะนาทว่ั ไป
ตัวอย่างเช่น ป้ายแสดงทพ่ี ักรมิ ทาง ป้ายแสดงโรงพยาบาล (แบบท่ี 4)

แบบที่ 4 พื้นป้ายสีน้าเงิน ภาพสัญลักษณ์สีน้าเงินบรรจุในรูปสี่เหล่ียม ป้ายแนะนาทวั่ ไป
จัตุรัสสีขาว เส้นขอบป้าย เคร่ืองหมาย ตัวเลข ตัวอักษร (แบบท่ี 5)
สีขาว ตัวอย่างเช่น ป้ายแสดงสถานท่ที อ่ งเทย่ี วตามธรรมชาติ
กิจกรรม และแหล่งชมุ ชน

แบบท่ี 5 พ้ืนป้ายสีขาว ภาพสัญลักษณ์สีขาวบรรจุในรูปส่ีเหล่ียมจัตุรัส
สนี ้าตาล เสน้ ขอบปา้ ย เคร่อื งหมาย ตวั เลข ตัวอกั ษรสนี ้าตาล
ตัวอย่างเช่น ป้ายแสดงสถานท่ีท่องเที่ยวโบราณทาง
ประวัตศิ าสตร์และศาสนสถาน

1-22 เล่มท่ี 1 คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บททว่ั ไป

(2) ป้ายแนะนาสาหรับทางหลวงมาตรฐานสูง (หมายถึงทางหลวง ป้ายแนะนาสาหรบั
แผน่ ดนิ ท่ีใช้มาตรฐานสูงในการออกแบบเพอ่ื ใหร้ ถใช้ความเร็วสูง ทางหลวงมาตรฐานสูง
ไดอ้ ย่างตอ่ เนอ่ื ง และทางหลวงพิเศษ) มี 2 แบบ คอื
(แบบท1่ี )
แบบท่ี 1 ใช้สาหรับทางหลวงมาตรฐานสงู และทางหลวงพิเศษแบบไม่
เกบ็ คา่ ผา่ นทาง ปา้ ยแนะนาสาหรบั
ทางหลวงมาตรฐานสูง
พ้ืนป้ายสีเขียว เส้นขอบป้าย เครื่องหมาย ตัวเลข ตัวอักษร
ใช้สีขาว สัญลักษณ์ใช้สีขาว หรือสีอ่ืนที่กาหนดเฉพาะป้าย (แบบที่ 1)
ตัวอย่างเช่น ป้ายแนะนาล่วงหน้า (ประเภทแขวนสูงชนิด
ครอ่ มผวิ จราจรและชนิดยน่ื ดา้ นข้าง) ปา้ ยแนะนาสาหรบั
ทางหลวงมาตรฐานสงู
แบบท่ี 2 ใช้สาหรับทางหลวงพิเศษแบบเก็บค่าผ่านทาง ทางหลวง
สัมปทาน และทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น (แบบที่ 2)

พ้ืนป้ายสีน้าเงิน เส้นขอบป้าย เครื่องหมาย ตัวเลข ตัวอักษร
ใช้สีขาว สัญลักษณ์ใช้สีขาว หรือสีอ่ืนที่กาหนดเฉพาะป้าย
ตัวอย่างเช่น ป้ายหมายเลขทางหลวงพิเศษท่ีเก็บค่าผ่านทาง
ปา้ ยทางหลวงสัมปทาน และป้ายทางหลวงเอเชยี /อาเซยี น

กรณีเปน็ ปา้ ยทแ่ี สดงจุดหมายปลายทางต่างจากประเภทของทางหลวง
ท่ีติดต้ัง เช่น ติดตั้งบนทางหลวงแผ่นดิน แต่จุดหมายปลายทางเป็น
ทางหลวงพิเศษ หรือติดต้ังบนทางหลวงพิเศษ แต่จุดหมายปลายทาง
เป็นทางหลวงแผ่นดิน ให้แสดงสีตามจุดหมายปลายทางตามประเภท
ทางหลวงนน้ั ๆ

รูปท่ี 1-6 ตัวอยา่ งป้ายแสดงจุดหมายปลายทาง 1-23
(กรณีติดตง้ั บนทางหลวงพเิ ศษ แต่จดุ หมายปลายทางเปน็ ทางหลวงแผน่ ดนิ )

เล่มท่ี 1 คมู่ ือมาตรฐานปา้ ยจราจร

บทที่ 1 บททัว่ ไป

1.17 ขนาดปา้ ยจราจร

คู่มือฉบับนี้กาหนด และแนะนาวิธีการใช้ป้ายจราจรในเขตทางหลวงต่าง ๆ
โดยท่ัวไป ซึ่งลักษณะการออกแบบทางและสภาพของการจราจรของแต่ละ
ประเภททางหลวงหรือแต่ละบริเวณทางหลวง ย่อมต้องการหรือมีความ
จาเป็นในการติดต้ังป้ายจราจรที่มีขนาดมาตรฐานท่ีแตกต่างกัน เพ่ือให้
สามารถนาค่มู ือฉบบั นี้ไปใช้งานได้อย่างสะดวก และมคี วามสม่าเสมอ จงึ ไดจ้ ัด
ประเภททางหลวงออกเป็น 3 กล่มุ

• กลุ่มท่ี 1 ประกอบด้วย ทางหลวงแผ่นดินขนาด 2 ช่องจราจร
ทางขนาน 1 ช่องจราจร (ขับรถทิศทางเดียว) และทางขนาน
2 ช่องจราจรแบบขบั รถสวนทางกนั

• กลุม่ ท่ี 2 ประกอบดว้ ย ทางหลวงแผ่นดนิ ขนาด 4 ชอ่ งจราจร และ
ทางขนานมากกว่า 1 ชอ่ งจราจร (ขับรถทศิ ทางเดยี ว)

• กลุ่มท่ี 3 ประกอบด้วย ทางหลวงแผ่นดินขนาด 6 ช่องจราจรข้ึนไป
และทางหลวงพเิ ศษ

สาหรับการเลือกใช้ขนาดมาตรฐานของป้ายจราจร ดังแสดงในตารางท่ี 1-4
โดยทางหลวงในกลุ่มเดียวกันจะต้องใช้ป้ายจราจรขนาดเดียวกัน ทั้งนี้
ตารางสาหรับการเลือกใช้ขนาดป้ายบังคับและป้ายเตือนได้แสดงไว้ใน
ภาคผนวก ก ส่วนป้ายแนะนาจะมีความแตกต่างกันในเรื่องขนาดป้าย
ตัวอักษร ตัวเลข และสัญลักษณ์ ระหว่างกลุ่มต่าง ๆ จึงได้แยกอธิบายไว้ใน
บทที่ 4 และบทที่ 5

การกาหนดขนาดป้ายจราจรขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของสภาพทางและ
การจราจรของแต่ละประเภททางหลวงนั้น ๆ ซึ่งเป็นหลักเกณฑ์ทางด้าน
วิศวกรรมจราจรอันเก่ียวกับความเร็วของยวดยาน ปริมาณการจราจร
ความกว้างของผิวทาง จานวนช่องทางว่ิง อย่างไรก็ดีบริเวณที่มีแนวโน้ม
การเกิดอันตราย เช่น ระยะการมองเห็นจากัด (Limited Sight Distance)
ความสับสนของทางแยก ตาแหน่งทมี่ สี ถติ อิ ุบัติเหตุสงู หรอื ตาแหนง่ ซึ่งต้อง
แข่งขันกับป้ายอ่ืน ๆ ก็อาจจะพิจารณาเปลี่ยนไปใช้ป้ายจราจรท่ีมีขนาด
ใหญ่กวา่ ได้ตามความจาเปน็

สาหรับป้ายแนะนาและป้ายเตือนบางแบบที่ใช้ข้อความ ความยาวของป้าย
เปลี่ยนแปลงได้ตามความยาวของข้อความ โดยคงขนาดความสูงของ
ตวั อกั ษรตามเดิม

1-24 เลม่ ที่ 1 ค่มู ือมาตรฐานปา้ ยจราจร

บทท่ี 1 บททวั่ ไป

ตารางที่ 1-4 กลมุ่ ประเภททางหลวงสาหรับการเลือกใช้ขนาดป้ายจราจร

ประเภททางหลวงและสภาพการจราจร กล่มุ ท่ี

1. ทางหลวงแผ่นดิน

1.1 ขนาด 2 ช่องจราจร (ไม่รวมช่องทางขนาน) 1

1.2 ขนาด 4 ชอ่ งจราจร (ไม่รวมช่องทางขนาน) 2

1.3 ขนาด 6 ช่องจราจรขึ้นไป (ไม่รวมช่องทางขนาน) 3

1.4 ทางขนาน 1 ช่องจราจร (ขับรถทิศทางเดยี ว) 1

1.5 ทางขนานมากกว่า 1 ชอ่ งจราจร (ขับรถทิศทางเดยี ว) 2

1.6 ทางขนาน (ขับรถสวนทางกนั ) 1

2. ทางหลวงพเิ ศษ

2.1 ทัว่ ไป 3

2.2 ทางขนาน ใช้หลกั เกณฑ์ตามข้อ 1.4-1.6

หมายเหตุ 1. สามารถเลอื กใช้ป้ายใหญก่ วา่ ขนาดทีก่ าหนดไวใ้ นตารางได้ เมือ่ มีเหตอุ นั ควรตามดุลยพินิจของวศิ วกร

2. ตารางสาหรบั การเลือกใชข้ นาดมาตรฐานของป้ายบงั คับและป้ายเตือนของแต่ละกล่มุ ประเภททางหลวง ไดแ้ สดงไวใ้ น
ภาคผนวก ก.

1.18 เครอื่ งหมายและสญั ลักษณ์

เคร่ืองหมายและสัญลักษณ์บนป้าย ให้ถือตามแบบที่ได้กาหนดไว้ในแบบ
มาตรฐานตัวอักษร ตัวเลข และป้ายจราจร ให้เป็นไปตามแบบมาตรฐาน
ตัวอักษร ตวั เลข และปา้ ยจราจร ฉบับเดือนกันยายน 2554

1.19 ตวั อกั ษรและตวั เลข

ตวั อกั ษร ตวั เลข และการจดั ระยะ ใหใ้ ชต้ ามแบบมาตรฐานตัวอักษร ตวั เลข
และปา้ ยจราจร ฉบับเดอื นกนั ยายน 2554

เล่มที่ 1 คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร 1-25

บทที่ 1 บทท่ัวไป

1.20 เสน้ ขอบป้าย

ป้ายจราจรบางประเภทต้องมีเส้นขอบป้าย และมีความหนาตามมาตรฐาน
เพ่ือทาให้ผู้ขับขี่สามารถเห็นป้ายได้อย่างชัดเจน โดยลักษณะของขอบป้าย
แบ่งออกได้ 3 รูปแบบ ดังนี้
• แบบที่ 1 มเี สน้ ขอบป้าย เวน้ ช่องว่างจากขอบปา้ ย
• แบบท่ี 2 มเี สน้ ขอบป้าย อยชู่ ิดขอบป้ายพอดี
• แบบท่ี 3 ไมม่ ีเส้นขอบป้าย
แบบที่ 1 มเี สน้ ขอบป้าย เวน้ ชอ่ งวา่ งจากขอบป้าย
เป็นป้ายจราจรซึ่งมีเส้นขอบป้ายสีเข้มบนพ้ืนป้ายสีอ่อน อันได้แก่
ป้ายเตือน ซ่ึงใช้พ้ืนป้ายสีเหลือง และป้ายแนะนาทั่วไป ซึ่งใช้พ้ืนป้ายสีขาว
(รูปที่ 1-7) ขนาดของเส้นขอบป้ายจะคานวณจากส่วนท่ีแคบท่ีสุดของป้าย
(ค) ดงั สมการต่อไปนี้
1) ระยะเวน้ ขอบปา้ ย

= 0.02 x ค แต่ต้องไม่มากกว่า 3/4 เท่าของความหนาของตัวอักษร
(Stroke Width) ท่ใี หญ่ทสี่ ดุ

2) ความหนาเสน้ ขอบป้าย
= ค / 37.5 แตต่ ้องไมม่ ากกวา่ ความหนาของตัวอักษรทีใ่ หญ่ทีส่ ุด

3) รศั มีมมุ ปา้ ย
= 0.06 x ค ในกรณีทั่วไป ยกเว้นป้ายหมายเลขทางหลวง
แต่ต้องไม่มากกวา่ 15.0 ซม.

4) รัศมีภายนอกของเสน้ ขอบปา้ ย
= รัศมีมุมป้าย – ระยะเวน้ ขอบป้าย

โดยค่าที่คานวณได้ตามข้อที่ 1) ถึง 4) ของลักษณะขอบป้ายแบบที่ 1
ได้แสดงไวใ้ นตารางที่ 1-5

1-26 เลม่ ท่ี 1 คู่มือมาตรฐานป้ายจราจร

บทที่ 1 บทท่ัวไป

รปู ท่ี 1-7 ลกั ษณะขอบปา้ ยแบบท่ี 1: มเี สน้ ขอบปา้ ย เว้นชอ่ งว่างจากขอบปา้ ย

ตารางที่ 1-5 มาตรฐานลกั ษณะเสน้ ขอบป้ายแบบท่ี 1 ท่ีใช้กันทว่ั ไป (ซม.)

ส่วนที่แคบ ระยะเวน้ ความหนาเส้น รัศมีมมุ ป้าย รศั มีภายนอกของเสน้ ขอบป้าย
ที่สุดของป้าย ขอบป้าย (1) ขอบป้าย (2) ทว่ั ไป หมายเลขทางหลวง ทว่ั ไป หมายเลขทางหลวง

30 0.6 0.8 1.8 6.0 1.2 5.4

45 0.9 1.2 2.7 9.0 1.8 8.1

60 1.2 1.6 3.6 12.0 2.4 10.8

75 1.5 2.0 4.5 15.0 3.0 13.5

90 1.8 2.4 5.4 18.0 3.6 16.2

105 2.1 2.8 6.3 - 4.2 -

120 2.4 3.2 7.2 - 4.8 -

หมายเหตุ 1. แตต่ ้องไมม่ ากกวา่ 3/4 เทา่ ของความหนาของตวั อกั ษร (Stroke Width) ทใ่ี หญท่ ี่สดุ

2. แต่ต้องไม่มากกว่าความหนาของตวั อกั ษรทีใ่ หญท่ สี่ ุด

เลม่ ที่ 1 คู่มอื มาตรฐานปา้ ยจราจร 1-27

บทที่ 1 บททว่ั ไป

แบบท่ี 2 มีเส้นขอบป้าย อยชู่ ิดขอบปา้ ยพอดี
ป้ายประเภทน้ีได้แก่ ป้ายบังคับบางประเภท ซึ่งพื้นป้ายสีน้าเงิน เส้นขอบ
ป้ายสีขาว หรือพื้นป้ายสีขาว เส้นขอบป้ายสีแดง นอกจากน้ี ยังใช้กับป้าย
แนะนาท่ัวไปและป้ายแนะนาบนทางหลวงพิเศษท่ีใช้พ้ืนป้ายสีเขียวหรือ
สีน้าเงิน (รูปท่ี 1-8) โดยความหนาเส้นขอบป้ายคานวณจากส่วนท่ีแคบ
ทส่ี ุดของป้าย (ค) ดังสมการตอ่ ไปน้ี
1) ความหนาเส้นขอบปา้ ย

= ค/30 สาหรับป้ายแนะนาและป้ายหยุด แต่ต้องไม่มากกว่า
7.5 ซม.

= ค/15 สาหรับปา้ ยบังคับ ยกเวน้ ป้ายหยดุ
2) รัศมภี ายนอกของเส้นขอบป้าย

= ค/20 สาหรบั ปา้ ยทมี่ ีสว่ นแคบทีส่ ุดนอ้ ยกว่า 1.20 ม.
= ค/8 สาหรับป้ายที่มีส่วนแคบท่ีสุดเท่ากับหรือมากกว่า 1.20 ม.

แต่ตอ้ งไม่มากกวา่ 30 ซม.
= ค/5 สาหรับป้ายหมายเลขทางหลวง
3) รัศมมี มุ ป้าย
(1) ปา้ ยทม่ี ีส่วนท่แี คบทสี่ ุดน้อยกวา่ 1.20 ม.

รัศมมี ุมป้าย = รัศมภี ายนอกของเส้นขอบปา้ ย
(2) ป้ายที่มีส่วนท่ีแคบท่ีสดุ เท่ากับหรอื มากกว่า 1.20 ม.

รัศมมี มุ ปา้ ย = ไมต่ ัดมมุ
โดยคา่ ท่คี านวณได้ตามข้อที่ 1) ถงึ 3) ของลกั ษณะขอบปา้ ยแบบท่ี 2 ได้แสดงไว้
ในตารางที่ 1-6

1-28 เล่มที่ 1 คู่มอื มาตรฐานป้ายจราจร

บทท่ี 1 บททัว่ ไป

รูปท่ี 1-8 ลักษณะขอบป้ายแบบที่ 2: มีเส้นขอบป้าย อย่ชู ิดขอบป้ายพอดี

ตารางที่ 1-6 มาตรฐานลกั ษณะเส้นขอบปา้ ยแบบที่ 2 ทใี่ ชก้ นั ทัว่ ไป (ซม.)

สว่ นท่ีแคบ ความหนาเส้นขอบปา้ ย รศั มีมมุ ปา้ ย รศั มีภายนอกของเสน้ ขอบปา้ ย
ทส่ี ดุ ของปา้ ย ปา้ ยบงั คบั ป้ายแนะนา ทวั่ ไป หมายเลขทางหลวง
ทัว่ ไป หมายเลขทางหลวง 1.50 -
30 - 1.00 2.25 9
45 - 1.50 1.50 - 3.00 12
60 4 2.00 3.75 15
75 5 2.50 2.25 9 4.50 -
90 6 3.00 5.25 -
105 - 3.50 3.00 12 15.00 -
120 - 4.00
3.75 15

4.50 -

5.25 -

ไมต่ ดั มมุ -

เลม่ ท่ี 1 คมู่ ือมาตรฐานป้ายจราจร 1-29