คูมือ
โรงเรียนมาตรฐานส่ิงแวดลอมศึกษาเพ่ือการพัฒนาท่ีย่ังยืน
(Environmental Education Sustainable Development School : EESD School)
ZERO WASTE ENERGY
BIO DIVERSITY
ยทุ ธศาสตรดานการสรางการเติบโตบนคณุ ภาพชีวติ ที่เปนมติ รกับสิง่ แวดลอ ม
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกึ ษาธิการ
Go .... !
คํานํา
มาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา ฉบับนี้ จัดทําขึ้นเพื่อใชเปนแนวทางสําหรับสงเสริมกํากับ
ดูแลติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการดําเนินงานโรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ียั่งยืน
โดยความรวมมือกันระหวางสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการ
ศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม กรมสงเสริมคุณภาพส่ิงแวดลอม โดย
การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย (กฟผ.) กระทรวงพลังงาน ใหมีแนวปฏิบัติที่ตรงกัน จากการระดม
ความคิดของผูเก่ียวของทุกฝาย โดยนําหลักคิดการพัฒนาสถานศึกษาท้ังระบบ (Whole School
Approach : WSA) การดําเนินงานโครงการส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน โครงการโรงเรียน
สีเขียว หองเรียนสีเขียว โครงการ Eco - School โครงการสงเสริมสุขภาพและการนอมนําหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชเปนแนวทางจัดทํามาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา ซ่ึงมีองคประกอบ
๔ ดาน ๑๐ มาตรฐาน ๓๑ ตัวชี้วัดโดยมีเปาหมายสูงสุดคือการพัฒนาสูความยั่งยืนใหผูเรียน ครู
ผูบริหารโรงเรียน และผูเก่ียวของ มีความตระหนัก เห็นคุณคาในการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและ
ส่ิงแวดลอม และมีวิถีชีวิตท่ีเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม อันสงผลตอสภาพแวดลอมท่ีดี ปราศจากมลพิษ
เปนโรงเรียน ชุมชน สังคมแหงความสะอาด สวยงาม ปลอดภัย และเปนผูมีสวนรวมในการลดภาวะ
โลกรอนท้ังทางตรงและทางออมสํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการการ
ศึกษาขั้นพื้นฐาน ขอขอบคุณคณะทํางานทุกทาน ท่ีชวยกันจัดทํามาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา
ฉบับน้ี จนสําเร็จลุลวงไปดวยดี และคาดหวังวาเอกสารฉบับน้ีจะเปนประโยชนในการพัฒนาสิ่งแวดลอม
ศึกษา ทั้งในโรงเรียนชุมชนสังคมและประเทศชาติตอไป
สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา
๑
สารบัญ
บทที่ ๑
๔ บทนํา
๔ ความสําคัญในการกําหนดมาตรฐาน
๗ วัตถุประสงค
บทที่ ๒
๘ โรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
๙ หลักการ แนวคิด
๑๐ เปาหมาย
๑๐ มาตรฐานและตัวชี้วัด
๑๑ ๑. มาตรฐานดานการบริหารจัดการ
๑๑ ๒. มาตรฐานดานหลักสูตร
และการจัดการเรียนรู
๑๒ ๓. มาตรฐานดานการมีสวนรวม
และการสรางเครือขาย
๑๒ ๔. มาตรฐานดานผลท่ีเกิดข้ึน
บทที่ ๓
๑๔ มาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
๑๔ คาํ อธบิ ายและระดับคณุ ภาพมาตรฐานโรงเรยี นส่งิ แวดลอ มศึกษา
๑๔ ๑. มาตรฐานดานการบริหารจัดการ
๑๔ มาตรฐานท่ี ๑ สถานศึกษามรี ะบบการบริหารจดั การดานสง่ิ แวดลอมศึกษา
(ขยะ มลพิษ น้ํา พลังงาน อนามัย) ท่ีมีประสิทธิภาพ
๒
๒๐ มาตรฐานที่ ๒ ครแู ละบคุ ลากรในสถานศกึ ษาไดร บั การพฒั นาดา นสงิ่ แวดลอ ม
ศกึ ษาอยางสม่ําเสมอ
๒๓ ๒. มาตรฐานดานหลักสูตรและการจัดการเรียนรู
๒๓ มาตรฐานท่ี ๓ สถานศึกษามีหลักสูตรและจัดการเรียนรูดานส่ิงแวดลอมศึกษาที่
สอดคลองกับบริบทของทองถิ่น
๒๙ มาตรฐานที่ ๔ สถานศึกษามีการสงเสริมการจัดกิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ
พลังงาน สิ่งแวดลอมและ สุขอนามัย(ขยะ มลพิษ น้ํา พลังงาน อนามัย)
๓๓ ๓. มาตรฐานดานการมีสวนรวมและการสรางเครือขาย
๓๓ มาตรฐานท่ี ๕ สถานศึกษามีการสรางเครือขายการมีสวนรวมภายในสถานศึกษา
๓๕ มาตรฐานท่ี ๖ สถานศึกษามีสรางเครือขายการมีสวนรวมจากบุคคล
และหนวยงานภายนอก
๓๘ ๔. มาตรฐานดานผลที่เกิดข้ึน
๓๘ มาตรฐานที่ ๗ สถานศึกษามีสภาพแวดลอมท่ีสวยงาม สะอาด รมร่ืน ปลอดภัย และ
เอ้ือตอการจัดการเรียนรู
๔๑ มาตรฐานที่ ๘ ครูและบุคลากรทางการศึกษาเปนแบบอยางท่ีดีดานการอนุรักษ
สิ่งแวดลอมศึกษา
๔๓ มาตรฐานที่ ๙ ผูเรียนมีพฤติกรรมท่ีรับผิดชอบตอสิ่งแวดลอม
๔๕ มาตรฐานท่ี ๑๐ ชุมชน/เครือขาย มีสภาพแวดลอมท่ีสะอาด สวยงาม ปราศจากขยะ
และมลพิษ
บทที่ ๔
๔๗ การใหคะแนนตัวบงช้ีและสรุปผลรายมาตรฐาน
๕๑ ภาคผนวก
๑๐๑ บรรณานุกรม
๑๐๑ คณะทํางาน
๓
บทที่ ๑
บทนํา
ความจําเปนในการกําหนดมาตรฐาน
แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ท่ี ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) ภายใตว สิ ยั ทศั นท ว่ี า
“สังคมอยูรวมกันอยางมีความสุข ดวยความเสมอภาค เปนธรรม และมีภูมิคุมกันตอการเปลี่ยนแปลง”
และไดกําหนดพันธกิจ ขอ ๔ สรางความม่ันคงของฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม รวมทั้ง
สรางภูมิคุมกันเพื่อรองรับผลกระทบการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยพิบัติทางธรรมชาติ
โดยมีวัตถุประสงค ขอ ๔ เพ่ือการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมใหเพียงพอตอ
การรักษาสมดุลของระบบนิเวศและเปนฐานที่มั่นคงของการพัฒนาประเทศ ที่ใหความสําคัญกับการ
มีสวนรวมของทุกภาคสวน ทั้งในระดับชุมชน ระดับภาคและระดับประเทศ จึงไดกําหนดยุทธศาสตร
การพัฒนาสูสังคมแหงการเรียนรูตลอดชีวิตท่ีย่ังยืน ในการพัฒนาคุณภาพคนไทยใหมีภูมิคุมกันตอ
การเปล่ียนแปลง โดยสรางจิตสํานึกใหคนไทยมีความรับผิดชอบตอสังคม เคารพกฎหมาย หลัก
สิทธิมนุษยชน สรางคานิยมการผลิตและบริโภคท่ีรับผิดชอบตอส่ิงแวดลอม เรียนรูการรองรับการ
เปล่ียนแปลงที่เกิดจากสภาพภูมิอากาศและภัยพิบัติ (สรุปสาระสําคัญของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแหงชาติ ฉบับท่ี ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๕-๒๕๕๙) อางถึงใน นโยบายสํานักงานคณะกรรมการการศึกษา
ขั้นพ้ืนฐาน ปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๗ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน)
จากความสําคัญดังกลาว สิ่งแวดลอมศึกษา
จึงกําหนดเปนนโยบายสําคัญในการจัดการศึกษา
ทุกระดับเพราะการศึกษาเปนกระบวนการท่ีทําให
คนมีความรูและคุณสมบัติตางๆท่ีชวยใหคนน้ัน
อยูรอดในโลกไดเปนประโยชนตอตนเองครอบครัว
และสังคมสวนรวม (สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี, ๒๕๔๕) ดังน้ันคุณภาพการ
ศึกษาจึงสะทอนถึงคุณภาพของคนท่ีเปนผลิตผล
ของการจัดการศึกษาในดานสง่ิ แวดลอ มกเ็ ชน เดยี วกนั
ประเทศไทยและทกุ ประเทศทว่ั โลก ใหค วามสาํ คญั ใน
๔
การพัฒนาคนเพ่ือส่ิงแวดลอม จึงเกิดการประสานความรวมมือระหวางประเทศในปพ.ศ.๒๕๔๔ –
๒๕๔๗ เปนระยะเวลา ๓ ปที่ประเทศไทยไดรับการสนับสนุนงบประมาณจากรัฐบาลประเทศเดนมารก
โดย องคกรความชวยเหลือดานส่ิงแวดลอมและการพัฒนาแหงประเทศเดนมารก(DANIDA) ไดทํา
ขอ ตกลงรว มกนั กบั สาํ นกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร โดยความรว มมอื
ของ ๕ NGOs ท่ีรวมพัฒนาโรงเรียนใน ๕ ภูมิภาค คือ มูลนิธิการศึกษาไทย (Thai Education
Foundation : TEF) สมาคมพัฒนาประชากรและชุมชน (Population and Community
Development Association: PDA) องคการกองทุนสัตวปาโลกสากล (World Wide Fund for
Nature: WWF) มูลนิธิโลกสีเขียว(Green World Foundation: GWF) และสถาบันธรรมรัฐเพื่อ
การพัฒนาสังคมและสิ่งแวดลอม:ธ.พ.ส.ส.(Good Governance for Social Development and
the environment Institute: GSEI) การดําเนินโครงการสรางความเขมแข็งสิ่งแวดลอมศึกษาใน
ประเทศไทย (Strengthening Environmental Education in Thailand: SEET ) มีวัตถุประสงค
เพื่อสรางความเขมแข็งใหแกการพัฒนาสิ่งแวดลอมศึกษาในประเทศไทย โดยการพัฒนาหลักสูตร
ส่ิงแวดลอมศึกษา และผลิตสื่อการเรียนการสอนใหสอดคลองกับแตละทองถ่ิน เปาหมายเพื่อสงเสริม
สนับสนุนใหผูเรียนเติบโตอยางมีคุณภาพสูการเปนประชากรที่เขมแข็ง (Strong Citizen) ของสังคม
ประชาธิปไตย โดยผูเรียนไดเรียนรูประเด็นปญหาการใชทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน อันเปนความ
ขัดแยงระหวางคนกลุมตางๆ ในชุมชนที่รวมกันใชทรัพยากรธรรมชาติ และสามารถรับรูและวิเคราะห
ประเด็นปญหาส่ิงแวดลอมของชุมชนไดตามสภาพจริงอยางเขาใจในเหตุและผล รวมทั้งเขาใจสภาพ
การเปล่ียนแปลงของปญหาการใชทรัพยากรธรรมชาติของชุมชน จากอดีตสูปจจุบันและแนวโนมใน
อนาคตจากความรูความเขาใจเหลาน้ีจะชวยใหผูเรียนสามารถสรางสรรคทางเลือกตางๆ ท่ีเปนไปได
ในอนาคต แลวสามารถตัดสินใจเลือกแนวทางแกปญหาไดอยางมีคุณคา โดยทางที่เลือกน้ันไมเพียง
ใหผลในการแกปญหาไดอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ในปจจุบันเทานั้น แตจะสงผลกระทบ
อยางสรางสรรคตอความย่ังยืนในการมีและการใชทรัพยากรธรรมชาติของคนรุนตอไปในอนาคตดวย
การสงเสริมและพัฒนาโรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาจึงนับเปนกลไกสําคัญในการขับเคล่ือนส่ิงแวดลอม
๕
ศึกษาอยางเปนรูปธรรม ซ่ึงกรมสงเสริมคุณภาพสิ่งแวดลอมไดมีนโยบายสงเสริมสิ่งแวดลอมศึกษา
ในโรงเรียนข้ึน ในป พ.ศ. ๒๕๔๘ สอดรับการดําเนินการขององคการสหประชาชาติท่ีไดประกาศให
ป พ.ศ. ๒๕๔๘ – ๒๕๕๕ เปนศตวรรษแหงการศึกษาเพ่ือการพัฒนาอยางย่ังยืน (United Nations
Decade of Education for Sustainable Development : DESD) โดยใหความสําคัญกับสิ่งแวดลอม
ศึกษาเปนเครื่องมือสําคัญในการพัฒนาจิตสํานึก และเจตคติดานการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติและ
จัดการเรียนรูใหเกิดขึ้นไดทุกเวลา ทุกสถานท่ี มีการประสานความรวมมือกับบิดา มารดา ผูปกครอง
และบุคคลในชุมชนทุกฝาย เพ่ือรวมกันพัฒนาผูเรียนตามศักยภาพ ซึ่งสอดคลองกับแนวทางในการ
สงเสริมพัฒนาบุคลากรในสังกัดของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่ไดจัดกิจกรรม
ฝกอบรมเพื่อสรางความเขมแข็งดานส่ิงแวดลอมศึกษาใหกับสถานศึกษาในจังหวัดนํารอง และตนแบบ
สํานักงานสีเขียว มีการติดตามประเมินผลหลังจากการประชุมแลกเปล่ียนในแตละภูมิภาคแตละพื้นท่ี
ซึ่งจากผลการติดตามประเมินผลการดําเนินงานของโรงเรียนท่ีเขารวมโครงการ พบวา โรงเรียนท่ีเขา
รับการอบรม ไดนําความรูท่ีไดรับการอบรม สัมมนา แลกเปล่ียนเรียนรูไปปรับใชตามบริบทของพ้ืนท่ี
ท้ังในระดับ สํานักเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาและสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษาได
อยางเหมาะสม ตลอดจนมีการขยายผลสูโรงเรียนเครือขายส่ิงแวดลอมศึกษา เพื่อใหเกิดการพัฒนา
อยางตอเน่ืองและความย่ังยืน
สถานการณป จ จบุ นั โรงเรยี นในสงั กดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร สว นใหญจ ดั การเรยี นรโู ดยบรู ณาการ
สิ่งแวดลอมศึกษาในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ มีการจัดการเรียนรู
ที่ยึดผูเรียนเปนสําคัญตามแนวปฏิรูปการศึกษา ตลอดจนหนวยงานท่ีดําเนินงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
เขามามีบทบาทสงเสริมสนับสนุนการจัดกิจกรรมส่ิงแวดลอมศึกษาในโรงเรียนทั้งระดับภูมิภาคและ
ระดับชาติ หนวยงานตางๆ ไดตระหนักถึงความสําคัญของสถานการณปญหาสิ่งแวดลอมท้ังระดับ
ทองถ่ิน ระดับประเทศและระดับโลก จึงมีความจําเปนท่ีจะรวมมือกันปองกันและแกปญหาสิ่งแวดลอม
ท้ังระยะส้ันและระยะยาวอยางไรก็ตามเพ่ือบูรณาการหลักการ แนวคิดดานสิ่งแวดลอมศึกษาของหนวย
งานตางๆ ใหมีแนวปฏิบัติท่ีตรงกัน สํานักพัฒนานวัตกรรมการจัดการศึกษา สํานักงานคณะกรรมการ
การศึกษาข้ันพื้นฐาน ไดประสานความรวมมือกับกรมสงเสริมคุณภาพส่ิงแวดลอมการไฟฟาฝายผลิต
แหงประเทศไทย (กฟผ.) กระทรวงพลังงาน และกระทรวงสาธารณสุขในการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการ
จัดทําคูมือมาตรฐานโรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาเพ่ือการพัฒนาที่ย่ังยืน เมื่อวันที่ ๑๕-๑๙ พฤศจิกายน
๒๕๕๘ ณ โรงแรมบียอนดสวีทกรุงเทพมหานคร ทั้งน้ีเพ่ือใหไดมาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา
ท่ีเปนขอกําหนดคุณลักษณะและคุณภาพที่พึงประสงคที่ตองการใหเกิดขึ้นในสถานศึกษาทุกแหง
มาตรฐานถูกกําหนดขึ้นเพ่ือใชเปนหลักเทียบเคียง สําหรับสงเสริม กํากับดูแลติดตาม ตรวจสอบและ
ประเมินผลการดําเนินงานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ียั่งยืน ซ่ึงประกอบดวยมาตรฐาน
๖
และตัวชี้วัดดานการบริหารจัดการโรงเรียนทั้งระบบ (Whole School Approach: WSA) การจัด
หลักสูตรและการจัดการเรียนรูสิ่งแวดลอมศึกษา การมีสวนรวมและเครือขาย และผลที่เกิดกับนักเรียน
ครู โรงเรียน ตลอดจนชุมชนอันจะสงผลในระยะยาวคือการเรียนรูสิ่งแวดลอมศึกษา เพื่อเตรียมความ
พรอมใหนักเรียนเติบโตข้ึนเปนประชาชน มีความรู ความเขาใจอยางถูกตอง และสรางสรรค ในประเด็น
ปญหาส่ิงแวดลอมของชุมชน มีกระบวนการวิเคราะหอยางสรางสรรค และมีสมรรถนะในการปฏิบัติ
จริง ทั้งในดานการคิด การตัดสินใจ การรวมมือกันปฏิบัติงาน การใชและบํารุงทรัพยากรธรรมชาติ
อยางชาญฉลาดท่ีจะเปนบุคคลแหงการเรียนรู สอดคลองกับการ
จัดการเรียนรูในศตวรรษที่ ๒๑
พลเอก ประยุทธ จันทรโอชา นายกรัฐมนตรีของไทย
คนปจจุบันไดแถลงนโยบายและจุดยืนดานสิ่งแวดลอมในการ
ประชุมรัฐภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติ วาดวยการเปลี่ยนแปลง
สภาพภูมิอากาศ สมัยที่ ๒๑(COP๒๑) ในวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน
๒๕๕๘ ที่กรุงปารีส ประเทศฝร่ังเศส ในความรวมมือผลักดัน
ใหการเจราจาเพื่อลดการปลอยกาซเรือนกระจกบรรลุผลอยาง
เปนรูปธรรมและยั่งยืน และยังไดแสดงความกังวลตอผลกระทบ
จากการเปล่ียนแปลงของสภาวะภูมิอากาศ โดยเฉพาะภัยแลงที่
สงผลกระทบตอความม่ันคงทางอาหารและเปนปญหาตอเกษตรกรและมีความกังวลวา ในอนาคตอัน
ใกลน้ี อาจจะเกิดปญหาแยงชิงน้ําและเสนอแนะวาตองทําอุตสาหกรรมสีเขียวเกิดขึ้น เพ่ือเพิ่มรายไดให
กับประชาชนและยังเปนการลดกาซเรือนกระจกดวย นอกจากนี้ยังขอใหประเทศพัฒนาแลวถายทอด
ความรูรวมวิจัยพัฒนาเพื่อลดการปลอยกาซที่ ๒๐-๒๕ % ภายในป ๒๐๓๐ โดยจะมีมาตรการลดการ
ใชเชื้อเพลิงฟอสซิล เพิ่มการใชพลังงานหมุนเวียน ใชแผนพัฒนากําลังการผลิตไฟฟา (Power
Development Plan: PDP) ฉบับใหม ลดการขนสงทางถนน เพ่ิมการขนสงระบบราง ขจัดการบุกรุก
ปา ทําแผนจัดการน้ํา และทํา Road map ลดหมอกควัน โดยจะมีการนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงมาใชใหเกิดการพัฒนารูปแบบประชารัฐโดยทุกฝายตองรวมมือกัน
วัตถุประสงค วัตถุประสงค เพื่อใชเปนหลักเทียบเคียง สําหรับ
สงเสริม กํากับดูแลติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการ
ดําเนินงานโรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ย่ังยืน
1. เพื่อใชเปนหลักเทียบเคียง สําหรับสงเสริม เกพํา่ือกใชับเดปูแนลแตนิดวทตาางมในตกรารวบจรสิหอาบรและ
ประเมินผลการดําเนินงจาัดนกโารรงเเพรื่อียพนัฒสน่ิงแากวาดรลจอัดมสศ่ิงแึกวษดาลเอพม่ือศกึ าษราพในัฒสนถาานทศี่ยึก่ังษยาืน
2. เพื่อใชเปนแนวทางในการบริหารจัดการเพ่ือพัฒนาการจัดส่ิงแวดลอมศึกษา ๗
บทท่ี ๒
โรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา
เพื่อการพัฒนาท่ียั่งยืน
แนวคิดส่ิงแวดลอมศึกษา
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เปนฐานอันสําคัญของการพัฒนาประเทศใหเกิด
ความเจริญกาวหนา นํามาซึ่งความอยูดีกินดีของประชาชนการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและ
ส่ิงแวดลอม การใชประโยชนและการอนุรักษจึงตองมองใหรอบดาน ตั้งแตระดับทองถิ่นจนถึงระดับโลก
ดังนั้นสํานักงานคณะกรรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน รวมกันกําหนดอนาคตท่ีเราตองการ การพัฒนา
ท่ียั่งยืนใหได จึงจําเปน ตองอาศัยเครื่องมือสําคัญที่นานาประเทศตางใหการยอมรับ คือสิ่งแวดลอม
ศึกษา ซึ่งเปนกระบวนการท่ีสงเสริมใหคน กลุมคน หรือสังคมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจําวัน
โดยคํานึงถึง ความสัมพันธของมิติตาง ๆ ท้ังทางดานเมือง เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม ตลอดจน
ความสําคัญของการอนุรักษและการพัฒนา
ส่ิงแวดลอมศึกษามีจุดมุงหมายเพื่อสรางความรู ความเขาใจ ปรับเปลี่ยน เจตคติ และพฤติกรรม
ของนักเรียนใหมีความตระหนักในการอนุรักษและพัฒนาส่ิงแวดลอม แตลําพังการจัดการเรียน
การสอนในวิชาตางๆคงไมเพียงพอที่จะบรรลุจุดมุงหมายนี้ไดหรือไมอาจหวังผลที่ยั่งยืนและเปนจริงได
ดังน้ันโรงเรียนจึงตองมีการดําเนินการพัฒนาโรงเรียนท้ังระบบ (Whole School Approach:WSA)
ใหสอดคลองกับหลักการส่ิงแวดลอมศึกษาและใหนักเรียนไดรับความรูและประสบการณการดําเนิน
ชีวิตในเชิงอนุรักษตั้งแตภายในโรงเรียน
ดังนั้นจึงกลาวไดวา ส่ิงแวดลอมศึกษา คือ
กระบวนการใหความรูความเขาใจ เรื่องส่ิงแวดลอม เพ่ือ
นกั เรยี นไดเ กดิ ความตระหนกั เจตคติ มที กั ษะในการปฏบิ ตั ิ
ตนตอส่ิงแวดลอม สามารถเปล่ียนพฤติกรรมในการดํารง
ชวี ติ อยใู นสง่ิ แวดลอ มไดอ ยา งยงั่ ยนื และการใชท กั ษะการ
คดิ วเิ คราะหใ นการตดั สนิ ใจทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพในการจดั การ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ มไดอ ยา งเหมาะสม
๘
หลักการส่ิงแวดลอมศึกษา
องคก ารสหประชาชาตไิ ดจ ดั ประชมุ เกยี่ วกบั สงิ่ แวดลอ มศกึ ษาในระดบั รฐั บาลนานาชาตขิ น้ึ เปน
คร้ังแรกท่ีเมืองทลิบิซี (Tbilisi) ในอดีตสาธารณรัฐโซเวียตแหงจอรเจีย (Soviet Republic of Georgia)
ในปพ.ศ. ๒๕๒๐ โดยวัตถุประสงค เพื่อกําหนดหลักการของสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อเปนแนวทางปฏิบัติ
ของประเทศตาง ๆ ไวดังน้ี (UNESCO,๑๙๗๗)
๑. พิจารณาส่ิงแวดลอมเปนองครวม คือ ทั้งส่ิงแวดลอมทางธรรมชาติและส่ิงแวดลอมท่ีมนุษย
สรางขึ้น
๒. สิ่งแวดลอมศึกษาเปนกระบวนการเรียนรูตลอดชีวิต
๓. สิ่งแวดลอมศึกษาเปนการใหการศึกษาที่จัดในลักษณะสหวิทยาการ โดยการบูรณาการ
เนื้อหาสาระจากศาสตรตาง ๆ เขาดวยกัน
๔. ตรวจสอบปญหาส่ิงแวดลอมจากบริบทตาง ๆ ตั้งแตระดับทองถ่ิน ประเทศ ภูมิภาคถึง
ระดับโลก เพื่อวานักเรียนจะไดมีความเขาใจถองแทในสถานการณของสิ่งแวดลอมใน
พ้ืนที่ภูมิศาสตรตาง ๆ
๕. เนนสภาพการณส่ิงแวดลอมปจจุบันพรอมกับพิจารณาสภาพท่ีผานมาดวย
๖. สงเสริมคุณคาและความจําเปนของความรวมมือกันในการปองกันและแกไขปญหา
สิ่งแวดลอมทั้งระดับทองถิ่น ประเทศ และระหวางประเทศ
๗. พิจารณาลักษณะดานส่ิงแวดลอมของการวางแผนเพื่อการพัฒนาและความเจริญกาวหนา
อยางชัดเจนและรอบคอบ
๘. ส่ิงแวดลอมศึกษาชวยใหผูเรียนสามารถแสดงบทบาทในการวางแผนจัดประสบการณ
การเรียนรูและเปดโอกาสใหไดตัดสินใจและยอมรับผลที่เกิดจากการตัดสินใจน้ัน
๙. สิ่งแวดลอมศึกษาทําใหเกิดความตระหนัก ความรู ทักษะในการแกปญหาและการ
กระทําคานิยมที่เกี่ยวกับส่ิงแวดลอมใหกับผูเรียนทุกระดับอายุ และเนนเร่ืองความรูสึกไว
ตอปญหาสิ่งแวดลอมกับชุมชนตนเอง
วัตถุประสงคส่ิงแวดลอมศึกษา
ในการประชุมท่ีทบิลิชิยังไดกลาวถึงวัตถุประสงคของส่ิงแวดลอมศึกษาในดานตาง ๆ ไว
โดยสรุปดังนี้ (UNESCO, ๑๙๗๗ อางถึงใน Palmer and Neal, ๑๙๙๔ : ๑๘)
๑. การตระหนักรับรู เพ่ือใหตระหนักรับรูและมีความรูสึกไวที่จะตอบสนองตอเรื่องเกี่ยวกับ
ส่ิงแวดลอมและเหตุที่กอใหเกิดปญหาทางสิ่งแวดลอม พัฒนาความสามารถในการรับรู
๙
และแยกแยะสิ่งเราตาง ๆ มีการพัฒนาการรับรูนี้ใหดีและกวางขวาง และใชความสามารถ
ใหมนี้ไดในสถานการณหลายรูปแบบ
๒. ความรู เพ่ือใหเขาใจพื้นฐานการทํางานของธรรมชาติ ความสัมพันธระหวางมนุษยกับ
ส่ิงแวดลอม การเกิดปญหาสิ่งแวดลอมและทางแกไข
๓. เจตคติ ทําใหเกิดคานิยมและความรูสึกเก่ียวกับส่ิงแวดลอม และมีแรงจูงใจในการมี
สวนรวมปกปองรักษาและปรับปรุงส่ิงแวดลอม
๔. ทักษะ เพื่อใหเกิดทักษะที่จําเปนในการช้ีปญหาและการดําเนินการตรวจสอบ ตลอด
รวมหาแนวทางแกไขปญหาสิ่งแวดลอม
๕. การมีสวนรวม เพ่ือใหมีประสบการณในการนําความรูและทักษะท่ีไดมาไปใชในการดําเนิน
การหาทางแกไขปญหาส่ิงแวดลอมตางๆ
เปาหมาย
เปาหมายของส่ิงแวดลอมศึกษาเพ่ือการพัฒนาที่ยั่งยืน คือ การท่ีบุคลคลและประชาชนมี
สวนรวมที่ปองกันและแกไขปญหาส่ิงแวดลอม รวมทั้งรวมมือกันพัฒนาคุณภาพส่ิงแวดลอม โดยอาศัย
วิธีการอยางสรางสรรค ท้ังน้ีเพ่ือกอใหเกิดซ่ึง ความรู ความเขาใจจนเปนที่ประจักษชัด ในเร่ืองระบบ
นิเวศ ธรรมชาติความสัมพันธระหวางมนุษย สังคม กับสิ่งแวดลอม สาเหตุของปญหาส่ิงแวดลอม
ผลกระทบท่ีเกิดจากการกระทําของคนเรา และการพัฒนาดานตางๆ รวมท้ังแนวทางในการแกไขปญหา
เปาหมายสูงสุดของโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ย่ังยืน คือการพัฒนานักเรียน
ใหเติบโตขึ้นเปน “พลเมือง” ที่ใชชีวิตอยาง “พอเพียง” เพ่ือสังคมและสิ่งแวดลอม “ยั่งยืน”
มาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ีย่ังยืน
มาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษาเพ่ือการพัฒนาที่ยั่งยืน หมายถึง ขอกําหนดคุณลักษณะ
ของโรงเรียนท่ีการดําเนินการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ย่ังยืน ประกอบดวย
ดานการบริหารจัดการ ดานหลักสูตรและการจัดการเรียนรู ดานการมีสวนรวมและการสรางเครือขาย
และ ดานผลท่ีเกิดข้ึนจากการดําเนินงานดานส่ิงแวดลอมศึกษาของโรงเรียน
มาตรฐานและตัวชี้วัดของโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา
เพ่ือการพัฒนาที่ยั่งยืน
การกาํ หนดมาตรฐานและตวั ชวี้ ดั ของโรงเรยี นสง่ิ แวดลอ มศกึ ษาเพอื่ การพฒั นาทย่ี งั่ ยนื เปน การ
กําหนดมาตรฐาน ในการดําเนินการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษาเปนไปอยางมีประสิทธิภาพและ
สงผลตอคุณภาพผูเรียนตามวัตถุประสงคของส่ิงแวดลอมศึกษา จึงกําหนดมาตรฐานและตัวช้ีวัดเพื่อ
๑๐
การดําเนินงานใหบรรลุเปาหมายการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษาในโรงเรียนเพื่อการพัฒนาท่ียั่งยืน
ในโรงเรียน ดังตอไปน้ี
มาตรฐานดานการบริหารจัดการ (๒ มาตรฐาน ๖ ตัวชี้วัด)
มาตรฐานที่ ๑ สถานศึกษามีระบบการบริหารจัดการดานสิ่งแวดลอมศึกษา (ขยะ มลพิษ นํ้า
พลังงาน อนามัย ท่ีมีประสิทธิภาพ
ตัวชี้วัดที่ ๑.๑ มีการกําหนดนโยบาย /วิสัยทัศน /พันธกิจ /เปาประสงค
และแผนงาน/โครงการดานส่ิงแวดลอมศึกษา
(ขยะ มลพิษ นํ้า พลังงาน อนามัย)
ตัวชี้วัดที่ ๑.๒ มีการดําเนินงานตามแผนงานโครงการและนิเทศ
ติดตาม ประเมินผลอยางเปนระบบ
ตัวชี้วัดที่ ๑.๓ มีการสงเสริม สนับสนุน งบประมาณและทรัพยากร
ดานส่ิงแวดลอมศึกษา
ตัวช้ีวัดท่ี ๑.๔ มีการเผยแพรประชาสัมพันธงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
มาตรฐานที่ ๒ ครูและบุคลากรในสถานศึกษาไดรับการพัฒนาดานส่ิงแวดลอมศึกษาอยาง
สมํ่าเสมอ
ตัวช้ีวัดที่ ๒.๑ มีการสงเสริมใหครูและบุคลากรในสถานศึกษาไดรับ
การพัฒนาดานสิ่งแวดลอมศึกษา
ตัวช้ีวัดท่ี ๒.๒ มกี ารกาํ กบั ตดิ ตาม ประเมนิ ผลและนเิ ทศการปฏิบัติงาน
ดานสิ่งแวดลอมศึกษาอยางตอเน่ือง
มาตรฐานดานหลกั สตู รและการจดั การเรยี นรู (๒ มาตรฐาน ๕ ตัวช้วี ัด)
มาตรฐานท่ี ๓ สถานศึกษามีหลักสูตรและจัดการเรียนรูดานส่ิงแวดลอมศึกษาที่สอดคลองกับ
บริบทของทองถ่ิน
ตัวช้ีวัดที่ ๓.๑ มีการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา/สาระการเรยี นรทู อ งถนิ่
ดา นสงิ่ แวดลอ มศกึ ษาทส่ี อดคลอ งกับสภาพบริบทของ
ทองถิ่น (ขยะ มลพิษ น้ํา พลังงาน อนามัย)
ตัวช้ีวัดท่ี ๓.๒ มกี ารจดั การเรียนรูต ามหนว ย/แผนการเรยี นรู
ส่ิงแวดลอมศึกษา
ตัวช้ีวัดท่ี ๓.๓ มีสื่อ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู แหลงเรียนรูและ
ภูมิปญญาทองถ่ินอยางหลากหลาย
๑๑
มาตรฐานที่ ๔ สถานศึกษามีการสงเสริมการจัดกิจรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
สิ่งแวดลอมและสุขอนามัย (ขยะ มลพิษ นํ้า พลังงาน อนามัย)
ตัวชี้วัดท่ี ๔.๑ มีโครงการ/กิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
สิ่งแวดลอม และสุขอนามัย
ตัวช้ีวัดท่ี ๔.๒ มีฐานขอมูลดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่ิงแวดลอม
และสุขอนามัย
มาตรฐานดา นการมสี ว นรว มและการสรางเครอื ขาย (๒ มาตรฐาน ๔ ตัวชีว้ ัด)
มาตรฐานที่ ๕ สถานศึกษามีการสรางเครือขายการมีสวนรวมภายในสถานศึกษา
ตัวชี้วัดที่ ๕.๑ มีการจัดตั้งชุมนุม/ชมรม/สภานักเรียน ที่ดําเนินงาน
ส่ิงแวดลอมศึกษาภายในสถานศึกษา อยางชัดเจน
ตัวช้ีวัดที่ ๕.๒ มีการขยายเครือขายชมรม ชุมนุมกิจกรรมสิ่งแวดลอม
ภายในสถานศึกษา
มาตรฐานที่ ๖ สถานศึกษามีสรางเครือขายการมีสวนรวมจากบุคคลและหนวยงานภายนอก
ตัวชี้วัดที่ ๖.๑ จัดกิจกรรมดานส่ิงแวดลอมศึกษาโดยใหภาคีเครือขาย
ที่เก่ียวของมีสวนรวม
ตัวช้ีวัดที่ ๖.๒ มีภาคีเครือขายสนับสนุนการดําเนินงานของสถานศึกษา
มาตรฐานดาน ผลที่เกิดขึ้นจากการดําเนินงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
(๔ มาตรฐาน ๖ ตัวช้ีวัด)
มาตรฐานท่ี ๗ สถานศึกษามีสภาพแวดลอมที่สวยงาม สะอาด รมรื่น ปลอดภัย และเอ้ือตอ
การจัดการเรียนรูสิ่งแวดลอมศึกษา (Green School)
ตัวช้ีวัดที่ ๗.๑ มีสภาพแวดลอมที่เอื้อตอการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษา
ตัวช้ีวัดที่ ๗.๒ มีหองเรียนที่สะอาด สวยงาม เอ้ือตอการจัดการเรียนรู
และเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
มาตรฐานท่ี ๘ ครูและบุคลากรทางการศึกษาเปนแบบอยางที่ดีดานการอนุรักษทรัพยากร
ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม
ตัวชี้วัดที่ ๘.๑ มีพฤติกรรมที่แสดงถึงความรับผิดชอบตอส่ิงแวดลอมและ
เปนแบบอยางดีแกนักเรียนและชุมชน
๑๒
ตัวช้ีวัดท่ี ๘.๒ มีส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานส่ิงแวดลอมศึกษาที่ไดรับการยอมรับ
มาตรฐานที่ ๙ ผูเรียนมีพฤติกรรมที่รับผิดชอบตอสิ่งแวดลอม
ตัวชี้วัดท่ี ๙.๑ ผูเรียนมีคุณลักษณะตามวัตถุประสงคของส่ิงแวดลอมศึกษา
มาตรฐานที่ ๑๐ ชุมชน/เครือขาย มีสภาพแวดลอมท่ี สะอาด สวยงาม ปราศจากขยะและ
มลพิษ
ตัวชี้วัดที่ ๑๐.๑ สภาพแวดลอมชุมชน/เครือขาย สะอาด สวยงาม
ปราศจากขยะและมลพิษ
คุณลักษณะโรงเรียนสิ่งแวดลอมศึกษาเพื่อการพัฒนาท่ียั่งยืน
๏ ดานการบรหิ ารจัดการโรงเรยี นสิ่งแวดลอ มศึกษา
- การบรหิ ารจัดการโรงเรยี นท้งั ระบบ (Whole School Approach : WSA)
- ครูและบคุ ลากรไดร ับการพฒั นาดานส่งิ แวดลอมศกึ ษา
๏ หลักสูตรและการจดั การเรียนรสู ิง่ แวดลอ มศึกษา
- พัฒนาหลกั สูตรและการจดั การเรียนรูส งิ่ แวดลอ มศึกษาทีส่ อดคลอ งกับสภาพ
บรบิ ทของทองถน่ิ
- สง เสริมการจดั กจิ กรรมดา นการอนุรกั ษท รพั ยากรธรรมชาติพลังงาน สิ่งแวดลอม
และการดแู ลสขุ อนามยั (ขยะ มลพิษ นา้ํ พลงั งาน อนามยั มลพิษ)
๏ การมสี ว นรวมและสรา งเครือขาย
- สรา งเครอื ขา ยการมสี วนรว มภายในสถานศึกษา
- สรา งเครือขายการมสี วนรว มจากบคุ คลและหนว ยงานภายนอก
๏ ผลท่เี กิดกับผูเรียน ครู โรงเรยี น
- สถานศกึ ษามีสภาพแวดลอ มท่ีสวยงาม สะอาด รมร่ืน ปลอดภยั
และเอ้ือตอการจดั การเรยี นรสู ่งิ แวดลอ มศึกษา (Green School)
- ครแู ละบุคลากรทางการศึกษาเปน แบบอยา งทีด่ ีดานการอนุรกั ษ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ ม
- ผูเรียนมีพฤตกิ รรมที่รับผิดชอบตอ สงิ่ แวดลอ ม
- ชุมชน/เครือขา ยมสี ภาพแวดลอ มสะอาด สวยงาม ปราศจากขยะและมลพิษ
๑๓
บทท่ี ๓
มาตรฐานโรงเรียนสิ่งแวดลอม
ศึกษาเพ่ือการพัฒนาท่ียั่งยืน
คําอธิบายและระดับคุณภาพมาตรฐานโรงเรียนส่ิงแวดลอมศึกษา
ดานท่ี ๑ ดานการบริหารจัดการ
มาตรฐานที่ ๑ สถานศึกษามีระบบการบริหารจัดการดานสิ่งแวดลอมศึกษา (ขยะ มลพิษ นํ้า
พลังงาน อนามัย) ท่ีมีประสิทธิภาพ
ตัวช้ีวัดท่ี ๑.๑ มกี ารกาํ หนดนโยบาย /วสิ ยั ทศั น /พนั ธกจิ /เปา ประสงค และแผนงาน/
โครงการดานส่ิงแวดลอมศึกษา (ขยะ มลพิษ น้ํา พลังงาน อนามัย)
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการกําหนดนโยบาย /ดานสิ่งแวดลอมศึกษา (ขยะ มลพิษ น้ํา พลังงาน อนามัย)
ที่ชัดเจน จากการวิเคราะหสภาพปจจุบัน ปญหาดานส่ิงแวดลอมของสถานศึกษาและชุมชน กําหนด
วิสัยทัศน /พันธกิจ เปาประสงค และแผนงาน /โครงการ โดยบุคลากรในสถานศึกษา ผูปกครองและ
ชุมชนเขามามีสวนรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน /โครงการ
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีการวิเคราะหสภาพปจจุบัน ปญหาส่ิงแวดลอมของสถานศึกษาและชุมชน
๒. มีการกาํ หนดนโยบาย /วิสัยทัศน /พันธกิจ /เปาประสงคดา นสิ่งแวดลอมศกึ ษา
๓. กําหนดแผนงาน / โครงการท่ีสอดคลองกับนโยบาย /วิสัยทัศน /พันธกิจ /เปาประสงค
๔. บคุ ลากรในสถานศึกษามสี ว นรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน/โครงการ
๕. ผูปกครอง ชุมชนมีสวนรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน/โครงการ
๑๔
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คาํ อธิบายระดับคุณภาพ
๕ - มกี ารวิเคราะหส ภาพปจ จุบนั ปญหาสิ่งแวดลอ มของสถานศึกษาและชุมชน
- มกี ารกําหนดนโยบาย /วสิ ัยทศั น /พันธกิจ /เปา ประสงค ดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๔ - มแี ผนงาน/โครงการทีส่ อดคลอ งกับนโยบาย /วิสยั ทัศน /พันธกจิ /เปา ประสงค
๓ - บคุ ลากรในสถานศึกษามีสว นรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน/โครงการ
๒ - ผูปกครอง ชมุ ชน เขา มามสี ว นรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน/โครงการ
๑ - มกี ารวเิ คราะหส ภาพปจ จบุ นั ปญหาดา นส่งิ แวดลอมของสถานศกึ ษาและชมุ ชน
- มกี ารกาํ หนดนโยบาย /วสิ ยั ทัศน /พันธกิจ /เปา ประสงค ดานสง่ิ แวดลอมศึกษา
- มีแผนงาน/โครงการที่สอดคลองกับนโยบาย /วิสัยทัศน /พนั ธกิจ /เปา ประสงค
- มบี ุคลากรในสถานศึกษามสี ว นรวมในการกําหนดนโยบายและแผนงาน/โครงการ
- มกี ารวเิ คราะหสภาพปจจบุ ัน ปญหาดา นสง่ิ แวดลอมของสถานศึกษาและชมุ ชน
- มีการกําหนดนโยบาย /วสิ ัยทัศน /พันธกจิ /เปาประสงค ดานสงิ่ แวดลอ มศกึ ษา
- แผนงาน/โครงการทส่ี อดคลอ งกับนโยบาย /วิสยั ทัศน /พนั ธกจิ /เปาประสงค
- มีการวิเคราะหสภาพปจ จุบัน ปญ หาดานสง่ิ แวดลอมของสถานศึกษาและชุมชน
- มกี ารกาํ หนดนโยบาย /วิสยั ทัศน /พันธกิจ /เปา ประสงค ดานสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
- มีการวเิ คราะหสภาพปจ จุบัน ปญหาดา นส่งิ แวดลอมของสถานศึกษาและชมุ ชน
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลง ขอ มลู
๑ การสังเกต - สภาพภมู ทิ ัศนของสถานศกึ ษา
- พฤตกิ รรมของผูเรยี น ครู ผูบรหิ าร ผเู ก่ยี วขอ งดา นการดแู ล
๒ การสัมภาษณ/ สอบถาม รกั ษาสิง่ แวดลอ มของสถานศกึ ษา
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ผเู รยี น ครู ผบู รหิ าร ผเู กีย่ วของ
- แผนพัฒนาคุณภาพการศกึ ษา/แผนปฏบิ ัตกิ ารประจาํ ป
ขอ มูลเชิงประจักษ - นโยบาย / มาตรการดูแลรักษาสิ่งแวดลอมภายในสถานศกึ ษา
- แผนงาน / โครงการ / กิจกรรมดานสงิ่ แวดลอม
- บนั ทึกการประชมุ รองรอยการมีสวนรวมของผเู ก่ียวขอ ง
- ผลงานนักเรียน
- ภาพถาย
ตวั ช้ีวัดท่ี ๑.๒ มกี ารดําเนินงานตามแผนงาน/โครงการและนเิ ทศ ติดตาม
ประเมนิ ผลอยางเปน ระบบ
๑๕
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการดําเนินงาน ตามแผนงาน/โครงการส่ิงแวดลอมศึกษา โดยมีคําสั่งแตงต้ัง
ผูรับผิดชอบ จัดทําคูมือและปฏิทินการดําเนินงานสิ่งแวดลอมศึกษา มีการดําเนินงานตามแผนงาน/
โครงการท่ีโดยเนนการมีสวนรวม นิเทศ ติดตามประเมินผลการดําเนินงานตามแผนงาน/โครงการ
อยางเปนระบบและรายงานผลการดําเนินงานเมื่อส้ินสุดโครงการ
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีคําส่ังแตงต้ังผูรับผิดชอบโครงการงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
๒. มีคูมือและปฏิทินการดําเนินงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
๓. มีการดําเนินงานตามแผนงาน/โครงการท่ีโดยเนนการมีสวนรวม
๔. มีการนิเทศ ติดตามประเมินผลการดําเนินงานอยางเปนระบบ
๕. มีการรายงานผลการดําเนินงานเมื่อส้ินปการศึกษาหรือสิ้นสุดโครงการ
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคณุ ภาพ คําอธบิ ายระดับคณุ ภาพ
๕ - มคี าํ สงั่ แตงตัง้ ผรู บั ผดิ ชอบโครงการงานดา นสง่ิ แวดลอ มศึกษา
- มีคมู ือและปฏทิ ินการดาํ เนินงานดานสงิ่ แวดลอ มศึกษา
๔ - มกี ารดําเนนิ งานตามแผนงาน/โครงการโดยเนน การมสี ว นรว ม
๓ - มกี ารนิเทศ ติดตาม ประเมินผลการดําเนินงานตามแผนงาน/โครงการอยางเปนระบบ
๒ - มีการรายงานผลการดาํ เนนิ งานเมอ่ื สิ้นปก ารศกึ ษาหรอื ส้ินสดุ โครงการ
๑ - มคี ําสง่ั แตง ตง้ั ผูรับผดิ ชอบโครงการงานดา นสง่ิ แวดลอ มศกึ ษา
- มีคูมอื และปฏิทินการดําเนนิ งานดานสง่ิ แวดลอมศึกษา
- มกี ารดาํ เนินงานตามแผนงาน/โครงการโดยเนน การมสี วนรวม
- มกี ารนเิ ทศ ติดตาม ประเมินผลการดําเนนิ งานอยา งเปน ระบบ
- มคี ําสัง่ แตง ต้งั ผูร ับผดิ ชอบโครงการงานดา นสงิ่ แวดลอมศึกษา
- มคี มู อื และปฏทิ ินการดําเนินงานดา นสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
- มีการดําเนินงานตามแผนงาน/โครงการโดยเนน การมสี วนรว ม
- มคี ําสง่ั แตงตง้ั ผูร บั ผดิ ชอบโครงการงานดา นสิง่ แวดลอ มศึกษา
- มีคูมือและปฏิทินการดาํ เนินงานดานส่งิ แวดลอมศึกษา
- มีคําส่งั แตงตัง้ ผรู ับผิดชอบโครงการงานดา นสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
๑๖
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ มูล แหลง ขอ มูล
๑ การสงั เกต - พฤติกรรมของผูบริหาร ครู ผเู ก่ยี วขอ งดานการมีสว นรวมใน
การทาํ กจิ กรรม
๒ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผูเรียน ครู ผบู รหิ าร ผูเกีย่ วขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - แผนงาน / โครงการ / กิจกรรมดานสิ่งแวดลอ ม
ขอ มูลเชงิ ประจักษ - คมู ือและการปฏบิ ตั ิงานตอ เน่ือง
- คาํ สัง่ ผรู ับผิดชอบงาน/คณะกรรมการนเิ ทศติดตาม
- รองรอยการดําเนินงาน / กจิ กรรมดา นสิง่ แวดลอ ม
- บนั ทกึ การนิเทศ
- รายงานโครงการ กิจกรรม ฯลฯ
- บนั ทึกการประชุม
- แผนพบั
- ภาพถาย
- สภาพจรงิ
ตัวช้ีวัดท่ี ๑.๓ มกี ารสง เสรมิ สนบั สนนุ งบประมาณและทรพั ยากรดา นสง่ิ แวดลอ มศกึ ษา
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการสงเสริม สนับสนุน งบประมาณและทรัพยากรดานสิ่งแวดลอมศึกษา โดยจัด
ทําแผนงาน/โครงการสงเสริมสนับสนุนการใชงบประมาณ จัดหาแหลงทรัพยากรหรือการระดมทุนเพ่ือ
สนับสนุนการดําเนินงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา ติดตามการใชทรัพยากรดานส่ิงแวดลอมศึกษา รายงาน
การใชงบประมาณ และนําขอมูลไปใชในการวางแผนพัฒนางานดานสิ่งแวดลอมศึกษาอยางตอเนื่อง
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีแผนงาน/โครงการสงเสริมสนับสนุนงบประมาณดานสิ่งแวดลอมศึกษา
๒. มกี ารจดั สรร/จัดหาแหลงทรัพยากรหรอื การระดมทนุ เพอ่ื สนบั สนุนการดาํ เนินงานดา น
ส่ิงแวดลอมศึกษา
๓. มีการกํากับติดตามการใชทรัพยากรดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๔. มีการรายงานการใชงบประมาณดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๕. มกี ารนาํ ขอ มลู ไปใชใ นการวางแผนพฒั นางานดา นสงิ่ แวดลอ มศกึ ษาอยางตอเนื่อง
๑๗
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คุณภาพ คาํ อธบิ ายระดับคณุ ภาพ
๕ - มีแผนงาน/โครงการสงเสริมสนับสนุนงบประมาณดา นสง่ิ แวดลอมศึกษา
- มกี ารจดั สรร/ จดั หาแหลง ทรัพยากรหรอื การระดมทนุ เพ่อื สนับสนนุ การดําเนนิ งานดา น
๔ ส่งิ แวดลอ มศกึ ษา
- มีการกํากบั ติดตามการใชท รพั ยากรดา นสง่ิ แวดลอ มศึกษา
๓ - มีการรายงานการใชงบประมาณดานสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
๒ - มีการนําขอมูลไปใชใ นการวางแผนพัฒนางานดานส่ิงแวดลอมศึกษาอยางตอเน่ือง
๑ - มแี ผนงาน/โครงการสงเสรมิ สนับสนุนงบประมาณดานสิง่ แวดลอมศกึ ษา
- มกี ารจัดสรร/ จดั หาแหลงทรัพยากรหรอื การระดมทุนเพือ่ สนบั สนุนการดําเนินงานดาน
สง่ิ แวดลอ มศึกษา
- มีการกาํ กับติดตามการใชทรพั ยากรดา นสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
- มกี ารรายงานการใชงบประมาณดานสงิ่ แวดลอมศกึ ษา
- มแี ผนงาน/โครงการสงเสริมสนับสนนุ งบประมาณดานสงิ่ แวดลอ มศึกษา
- มีการจัดสรร/ จัดหาแหลง ทรพั ยากรหรอื การระดมทุนเพอื่ สนับสนุนการดาํ เนินงานดา น
สง่ิ แวดลอมศกึ ษา
- มกี ารกํากบั ติดตามการใชท รพั ยากรดานสง่ิ แวดลอ มศกึ ษา
- มแี ผนงาน/โครงการสงเสรมิ สนับสนนุ งบประมาณดานสิง่ แวดลอมศกึ ษา
- มีการจดั สรร/ จัดหาแหลง ทรพั ยากรหรอื การระดมทุนเพือ่ สนับสนุนการดาํ เนินงานดาน
สิง่ แวดลอ มศกึ ษา
- มีแผนงาน/โครงการสงเสรมิ สนบั สนนุ งบประมาณดานสงิ่ แวดลอมศกึ ษา
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลงขอ มูล
๑ การสัมภาษณ/ สอบถาม - ผเู รยี น ครู ผบู ริหาร ผูเ กย่ี วของ
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - แผนงาน/ โครงการ กิจกกรมดานสง่ิ แวดลอ มศึกษา
- ขอ มลู การจัดการแหลง ทรัพยากร / การระดมทุน ภายนอก
ขอ มูลเชิงประจกั ษ และ ภายในเพ่อื สนบั สนุนการดาํ เนนิ งานดานสง่ิ แวดลอม
- รายงานผลการตดิ ตามการใชง บประมาณ
- รอ ยรอยความตอเนื่องของการใชง บประมาณดานสิ่งแวดลอ ม
- หลกั ฐานการใชเงิน (ใบเสรจ็ ใบสาํ คัญรบั เงิน)
ตัวช้ีวัดที่ ๑.๔ มีการเผยแพรประชาสัมพันธงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๑๘
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการเผยแพรประชาสัมพันธงานดานส่ิงแวดลอมศึกษาใหนักเรียน ผูปกครอง
ชุมชน และสาธารณชนไดรับทราบอยางตอเนื่อง โดยจัดทําแผนงาน/โครงการ/กิจกรรมเผยแพร
ประชาสัมพันธงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา โดยใชชองทางที่หลากหลาย ติดตามประเมินผล รายงาน
ผล และนําขอมูลมาปรับปรุงพัฒนาการเผยแพรประชาสัมพันธ
ประเด็นการพิจารณา
๑. มแี ผนงาน/โครงการ/กิจกรรมเผยแพรประชาสัมพนั ธง านดานสงิ่ แวดลอ มศึกษา
๒. มีการเผยแพรประชาสัมพันธโดยใชชองทางที่หลากหลาย
๓. มีการติดตาม ประเมินผลการเผยแพรประชาสัมพันธ
๔. มีการรายงานผลการเผยแพรประชาสัมพันธ
๕. มีการนําขอมูลมาปรับปรุงพัฒนาการเผยแพรประชาสัมพันธ
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คณุ ภาพ คําอธิบายระดับคณุ ภาพ
๕ - มแี ผนงาน/โครงการ/กิจกรรมเผยแพรป ระชาสมั พนั ธงานดานส่งิ แวดลอมศึกษา
- มกี ารเผยแพรประชาสัมพันธอยางตอเนอื่ งโดยใชช อ งทางทีห่ ลากหลาย
๔ - มกี ารติดตาม ประเมนิ ผลการเผยแพรประชาสมั พนั ธ
- มกี ารรายงานผลการเผยแพรประชาสมั พนั ธ
๓ - มีการนําขอ มลู มาปรบั ปรุงพฒั นาการเผยแพรประชาสมั พันธ
๒ - มีแผนงาน/โครงการ/กจิ กรรมเผยแพรประชาสัมพันธง านดา นส่งิ แวดลอ มศึกษา
๑ - มีการเผยแพรป ระชาสัมพนั ธอ ยางตอเนือ่ งโดยใชชองทางทหี่ ลากหลาย
- มีการติดตาม ประเมินผลการเผยแพรประชาสัมพันธ
- มกี ารรายงานผลการเผยแพรป ระชาสมั พนั ธ
- มแี ผนงาน/โครงการ/กจิ กรรมเผยแพรประชาสัมพนั ธงานดา นสง่ิ แวดลอมศกึ ษา
- มีการเผยแพรประชาสัมพันธอยางตอ เน่อื งโดยใชชองทางทีห่ ลากหลาย
- มกี ารตดิ ตาม ประเมินผลการเผยแพรประชาสมั พนั ธ
- มแี ผนงาน/โครงการ/กจิ กรรมเผยแพรป ระชาสัมพนั ธง านดานสง่ิ แวดลอ มศึกษา
- มกี ารเผยแพรประชาสมั พันธอยางตอ เน่อื งโดยใชช องทางที่หลากหลาย
- มแี ผนงาน/โครงการ/กจิ กรรมเผยแพรประชาสัมพันธง านดานสิง่ แวดลอมศกึ ษา
๑๙
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอ มูล แหลง ขอ มลู
๑ การสังเกต - ปา ยประชาสัมพนั ธ/เสียงตามสายอน่ื ๆ ท่ีเก่ยี วขอ ง
- พฤตกิ รรมการเผยแพรป ระชาสัมพนั ธผเู รียน ครู ผบู ริหาร
๒ การสมั ภาษณ/ สอบถาม ผเู กี่ยวของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ผเู รียน ครู ผบู ริหาร ผเู ก่ยี วของ
ขอมูลเชิงประจกั ษ - มีแผนงาน/โครงการ กจิ กรรมท่เี ก่ยี วของดานสิง่ แวดลอม
- มีรอยรอยหลักปฏิบตั เิ กีย่ วกบั การเผยแพรป ระชาสมั พนั ธ
- รายงานผลการดําเนนิ งานตามแผนงาน/ โครงการ /กจิ กรรม
- ภาพถา ย
- ช้นิ งาน
- เฟสบุค
- ไลน
มาตรฐานที่ ๒ ครูและบุคลากรในสถานศึกษาไดรับการพัฒนาดานส่ิงแวดลอมศึกษาอยาง
สม่ําเสมอ
ตัวช้ีวัดที่ ๒.๑ มีการสงเสริมใหครูและบุคลากรในสถานศึกษาไดรับการ
พัฒนาดานส่ิงแวดลอมศึกษา
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการสงเสริมใหครูและบุคลากรในสถานศึกษานําความรูและประสบการณดาน
ส่ิงแวดลอมศึกษาใชในการจัดการเรียนการสอนอยางสม่ําเสมอ โดยจัดทําแผนงาน /โครงการ/กิจกรรม
พัฒนาบุคลากรดานสิ่งแวดลอมศึกษาอบรม สัมมนาใหความรู ศึกษาดูงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาหรือ
สงเสริม สนับสนุนใหบุคลากรเขาอบรมที่หนวยงานอื่นจัดขึ้นติดตามผลการดําเนินงานหลังการพัฒนา
นําไปขยายผลกับบุคลากรในสถานศึกษารายงานผลการปฏิบัติงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาและนําขอมูล
หรือผลการปฏิบัติงานไปใชในการวางแผนพัฒนาตอไป
ประเด็นการพิจารณา
๑. ครูและบุคลากรนําความรูและประสบการณดานส่ิงแวดลอมศึกษามาใชในการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอน
๒. มีแผนงาน/ โครงการ/กิจกรรมพัฒนาบุคลากรดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๓. มีการจัดอบรม สัมมนาใหความรู ศึกษาดูงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาหรือสงเสริม
สนับสนุนใหบุคลากรเขาอบรมท่ีหนวยงานอื่นจัดข้ึน
๒๐
๔. มีการติดตามผลการดําเนินงานหลังการพัฒนา และนําไปขยายผลกับบุคลากรใน
สถานศึกษา
๕. มกี ารรายงานผลการปฏบิ ตั ิงานของครแู ละบคุ ลากรดา นส่ิงแวดลอ มศกึ ษา
๖. มีการนําขอมูลหรือผลการปฏิบัติงานไปใชในการวางแผนพัฒนาตอไป
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คณุ ภาพ คําอธิบายระดบั คณุ ภาพ
๕ - มกี ารนาํ ความรแู ละประสบการณด า นสงิ่ แวดลอ มมาใชใ นการจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนมี
แผนงาน/ โครงการ/กิจกรรมพัฒนาบุคลากรดา นส่งิ แวดลอมศกึ ษา
๔ - มกี ารจัดอบรม สมั มนาใหความรู ศึกษาดงู านดานส่ิงแวดลอมศกึ ษาหรือสง เสริมสนบั สนุนให
บคุ ลากรเขาอบรมท่ีหนว ยงานอ่ืนจัดขึน้
๓ - มีการตดิ ตามผลการดาํ เนนิ งานหลังการพฒั นา และนําไปขยายผลกบั บคุ ลากรในสถานศึกษา
๒ - มกี ารรายงานผลการปฏิบัติงานของครูและบคุ ลากรดา นส่ิงแวดลอมศกึ ษา
๑ - มกี ารนาํ ขอมลู หรอื ผลการปฏิบัติงานไปใชในการวางแผนพฒั นา
- มกี ารนาํ ความรูแ ละประสบการณด านสิ่งแวดลอ มมาใชใ นการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน
- มีการจัดอบรม สมั มนาใหค วามรู ศกึ ษาดูงานดา นสงิ่ แวดลอ มศกึ ษาหรือสง เสรมิ สนบั สนุนให
บุคลากรเขา อบรมท่หี นว ยงานอื่นจัดข้นึ
- มกี ารตดิ ตามผลการดาํ เนินงานหลังการพฒั นา และนาํ ไปขยายผลกับบคุ ลากรในสถานศึกษา
- มกี ารรายงานผลการปฏบิ ัตงิ านของครูและบุคลากรดานส่ิงแวดลอ มศึกษา
- มีการนําขอมูลหรือผลการปฏิบัตงิ านไปใชในการวางแผนพัฒนา
- มกี ารนําความรูแ ละประสบการณดา นสิ่งแวดลอ มมาใชใ นการจัดกิจกรรมการเรยี นการสอน
- มีการจัดอบรม สมั มนาใหค วามรู ศึกษาดูงานดานสิ่งแวดลอมศกึ ษาหรอื สงเสริมสนบั สนนุ ให
บคุ ลากรเขาอบรมทหี่ นว ยงานอ่ืนจัดขึน้
- มีการติดตามผลการดาํ เนนิ งานหลังการพัฒนา และนําไปขยายผลกบั บุคลากรในสถานศึกษา
- มกี ารรายงานผลการปฏบิ ัติงานของครูและบุคลากรดานส่งิ แวดลอ มศึกษา
- มกี ารรายงานผลการปฏิบตั งิ านของครูและบุคลากรดา นสงิ่ แวดลอมศกึ ษา
- มกี ารตดิ ตามผลการดาํ เนนิ งานหลงั การพฒั นา และนาํ ไปขยายผลกบั บุคลากรในสถานศกึ ษา
- มกี ารติดตามผลการดําเนินงานหลงั การพัฒนา และนาํ ไปขยายผลกบั บคุ ลากรในสถานศึกษา
๒๑
วิธีการเก็บขอมูล/แหลงขอมูล
วิธกี ารเก็บรวบรวมขอ มูล แหลง ขอมูล
๑ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผูเรยี น ครู ผูบ รหิ าร ผูเกี่ยวขอ ง
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - แผนงาน/โครงการ/กิจกรรมดา นส่งิ แวดลอม
ขอมลู เชงิ ประจกั ษ - คาํ สั่งผรู บั ผิดชอบ
- บันทกึ /สรปุ /รายงานผลการพัฒนาดา นสง่ิ แวดลอ ม
- รองรอยการจดั กจิ กรรม เชน คมู อื /แนวทางฯ
- ฯลฯ
ตัวชี้วัดที่ ๒.๒ มีการกํากับ ติดตาม ประเมินผลและนิเทศการปฏิบัติงาน
ดานส่ิงแวดลอมศึกษาอยางตอเนื่อง
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการกํากับ ติดตาม ประเมินผลและนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
อยางตอเน่ือง มีการจัดทําแผนกํากับ ติดตาม ประเมินผลและนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอม
ศึกษาแตงต้ังผูรับผิดชอบ/ จัดทําเคร่ืองมือการนิเทศการปฏิบัติงานดําเนินการนิเทศตามแผนการนิเทศ
รายงานผลการนิเทศใหบุคลากรและผูมีสวนเก่ียวของทราบและนําผลการนิเทศไปวางแผนพัฒนา
บุคลากรอยางตอเนื่อง
ประเด็นการพิจารณา
๑. มแี ผนกํากับ ติดตาม ประเมนิ ผลและนเิ ทศการปฏิบัติงานดา นส่งิ แวดลอมศึกษา
๒. มคี าํ สงั่ แตง ตง้ั ผรู บั ผดิ ชอบ / จดั ทาํ เครอ่ื งมอื การนเิ ทศการปฏบิ ตั งิ านดา นสง่ิ แวดลอ มศกึ ษา
๓. มีการดําเนินการนิเทศตามแผนการนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๔. มีการรายงานผลการนิเทศการปฏิบัติงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาใหบุคลากรและผูมีสวน
เกี่ยวของทราบ
๕. มีการนําผลการนิเทศดานสิ่งแวดลอมศึกษาไปวางแผนพัฒนาบุคลากรอยางตอเนื่อง
๒๒
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คณุ ภาพ คาํ อธิบายระดับคณุ ภาพ
๕ - มีแผนกํากับ ติดตาม ประเมินผลและนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
- มีคําสั่งแตงต้ังผูรับผิดชอบ /จัดทําเครื่องมือการนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๔ - มีการดําเนินการนิเทศตามแผนการนิเทศการปฏิบัติงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
- มีการรายงานผลการนิเทศการปฏิบัติงานดานส่ิงแวดลอมศึกษาใหบุคลากรและผูมีสวน
๓ เกี่ยวของทราบ
๒ - มีการนําผลการนิเทศดานส่ิงแวดลอมศึกษาไปวางแผนพัฒนาบุคลากรอยางตอเนื่อง
๑ - มแี ผนกํากบั ติดตาม ประเมินผลและนิเทศการปฏิบัติงานดา นสิ่งแวดลอมศึกษา
- มีคําสัง่ แตง ต้ังผรู บั ผิดชอบ /จัดทําเคร่อื งมอื การนเิ ทศการปฏิบัตงิ านดา นสิ่งแวดลอมศกึ ษา
- มีการดําเนินการนเิ ทศตามแผนการนเิ ทศการปฏิบตั งิ านดา นสิ่งแวดลอ มศกึ ษา
- มีการรายงานผลการนเิ ทศการปฏิบัติงานดา นสิง่ แวดลอมศึกษาใหบุคลากรและผมู สี วน
เกยี่ วขอ งทราบ
- มแี ผนกํากบั ติดตาม ประเมนิ ผลและนเิ ทศการปฏิบัตงิ านดานสงิ่ แวดลอ มศกึ ษา
- มีคําสงั่ แตง ต้งั ผรู ับผดิ ชอบ /จัดทําเครอื่ งมือการนิเทศการปฏบิ ัตงิ านดา นสง่ิ แวดลอมศกึ ษา
- มกี ารดําเนนิ การนเิ ทศตามแผนการนเิ ทศการปฏิบัติงานดา นสิ่งแวดลอ มศึกษา
- มีแผนกํากบั ติดตาม ประเมนิ ผลและนเิ ทศการปฏบิ ัติงานดานสิ่งแวดลอ มศึกษา
- มีคาํ สง่ั แตง ต้งั ผูรบั ผิดชอบ /จดั ทําเครือ่ งมือการนเิ ทศการปฏิบัติงานดานสิ่งแวดลอมศกึ ษา
- มีแผนกํากบั ตดิ ตาม ประเมนิ ผลและนิเทศการปฏิบัติงานดานส่งิ แวดลอ มศึกษา
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ กี ารเก็บรวบรวมขอมลู แหลงขอมลู
๑ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผูเ รยี น ครู ผบู ริหาร ผเู กี่ยวของ
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - แผนงาน/โครงการ/กิจกรรมการนเิ ทศภายในสถานศึกษา
- คาํ ส่ังแตงต้ังผรู บั ผดิ ชอบ/คาํ สงั่ คณะกรรมการนิเทศฯ
ขอ มูลเชงิ ประจักษ - รอ งรอยการดาํ เนินงาน
- สรปุ รายงานนเิ ทศ
ดานท่ี ๒ ดานหลักสูตรและการจัดการเรียนรู
มาตรฐานท่ี ๓ สถานศึกษามีหลักสูตรสถานศึกษาและการจัดการเรียนรูดานส่ิงแวดลอมศึกษา
ที่สอดคลองกับบริบทของทองถ่ิน
ตัวช้ีวัดที่ ๓.๑ มีการพัฒนาหลักสตู รสถานศึกษา/สาระการเรยี นรทู อ งถน่ิ ๒๓
ดา นสงิ่ แวดลอ มศกึ ษาทสี่ อดคลอ งกบั สภาพบรบิ ทของทอ งถน่ิ
(ขยะ มลพิษ นํา้ พลงั งาน อนามัย พืชทองถิ่น)
คําอธิบาย
สถานศึกษา มกี ารพฒั นาหลักสูตรสถานศึกษา/สาระการเรียนรูท อ งถ่ินดา นสิง่ แวดลอ มศึกษาท่ี
สอดคลอ งกบั สภาพบรบิ ทของทอ งถน่ิ โดยวเิ คราะหห ลกั สตู รแกนกลางฯมาตรฐาน/ตวั ชว้ี ดั ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั
สงิ่ แวดลอ มในทอ งถน่ิ จดั ทาํ หนว ยการเรยี นรบู รู ณาการสง่ิ แวดลอ มศกึ ษาทกุ กลมุ การเรยี นรตู ามบรบิ ทของ
ทอ งถ่ิน จดั ทาํ แผนการจดั การเรียนรสู ่ิงแวดลอมศึกษาบูรณาการในกลุมสาระการเรียนที่เกย่ี วขอ ง มีการ
ใชและนเิ ทศตดิ ตามประเมินหนวย/แผนการจัดการเรียนรูส่งิ แวดลอมศึกษาของสถานศกึ ษา
ประเด็นการพิจารณา
๑. มกี ารวเิ คราะหห ลกั สตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน ตวั ชว้ี ดั ทเี่ กย่ี วขอ งกบั สง่ิ แวดลอ ม
๒. มีการวเิ คราะหสภาพปจจบุ นั ปญหาของชุมชน เช่ือมโยงสูห ลกั สูตรแกนกลางฯ มาตรฐาน
ตัวช้ีวัดที่สอดคลองกับส่ิงแวดลอม
๓. มกี ารจัดทาํ หนว ยการเรยี นรูบูรณาการสงิ่ แวดลอ มศึกษาตามบรบิ ทของทองถน่ิ
๔. มีการจัดทําแผนการจัดการเรียนรูบูรณาการส่ิงแวดลอมศึกษาในกลุมสาระการเรียนรูท่ี
เกี่ยวของ
๕. มีการใชและประเมินหนวย/แผนการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษาของสถานศึกษา
๖. มีการนิเทศติดตาม และประเมิณหนวย/แผนการจัดการเรียนรูส่ิงแวดลอมศึกษาของ
สถานศึกษา
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คาํ อธบิ ายระดับคุณภาพ
๕ - มกี ารวเิ คราะหห ลกั สูตรแกนกลางฯ มาตรฐาน ตวั ช้ีวัดทเ่ี กย่ี วของกับส่ิงแวดลอ ม
- มีการวเิ คราะหส ภาพปจจุบัน ปญหาของชมุ ชน เชอื่ มโยงสูหลกั สตู รแกนกลางฯ
๔ มาตรฐาน ตัวช้วี ดั ท่สี อดคลองกบั ส่งิ แวดลอ ม
- มีการจดั ทาํ หนวยการเรียนรูบรู ณาการสิง่ แวดลอมศกึ ษาตามบรบิ ทของทอ งถนิ่
- มกี ารจดั ทําแผนการจัดการเรยี นรูบรู ณาการส่งิ แวดลอมศกึ ษาในกลุมสาระการเรียนรู
ทเ่ี กยี่ วของ
- มกี ารใช และนเิ ทศตดิ ตามประเมนิ ประเมินหนว ย/แผนการจดั การเรียนรสู ่งิ แวดลอ มศกึ ษา
ขอสถานศึกษา
- มีการวเิ คราะหห ลกั สตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน ตัวช้ีวัดทีเ่ กี่ยวขอ งกับส่งิ แวดลอ ม
- มีการวเิ คราะหส ภาพปจจุบัน ปญ หาของชุมชน เชอื่ มโยงสหู ลักสตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน
ตวั ชว้ี ัดท่สี อดคลองกบั สิ่งแวดลอม
- มกี ารจัดทาํ หนวยการเรยี นรบู รู ณาการสิง่ แวดลอมศึกษาตามบรบิ ทของทอ งถน่ิ
- มกี ารจัดทําแผนการจดั การเรยี นรูบรู ณาการสง่ิ แวดลอ มศกึ ษาในกลมุ สาระการเรยี นรู
ทเ่ี กย่ี วของ
๒๔
ระดับคณุ ภาพ คําอธบิ ายระดับคุณภาพ
๓ - มีการวเิ คราะหห ลกั สตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน ตัวช้วี ัดทเ่ี กย่ี วขอ งกบั สงิ่ แวดลอม
- มีการวิเคราะหสภาพปจจุบนั ปญ หาของชุมชน เช่ือมโยงสหู ลักสตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน
๒ ตัวชว้ี ดั ท่ีสอดคลอ งกบั ส่ิงแวดลอ ม
๑ - มีการจดั ทาํ หนว ยการเรยี นรูบูรณาการสิง่ แวดลอ มศกึ ษาตามบรบิ ทของทอ งถิ่น
- มกี ารวเิ คราะหห ลกั สูตรแกนกลางฯ มาตรฐาน ตวั ชวี้ ดั ท่เี ก่ียวขอ งกบั ส่งิ แวดลอม
- มกี ารวิเคราะหส ภาพปจจุบนั ปญ หาของชุมชน เชื่อมโยงสหู ลกั สูตรแกนกลางฯ มาตรฐาน
ตวั ชว้ี ดั ท่ีสอดคลอ งกบั สงิ่ แวดลอม
- มีการวเิ คราะหหลกั สตู รแกนกลางฯ มาตรฐาน ตัวชี้วัดที่เกยี่ วของกบั สงิ่ แวดลอ ม
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอ มูล แหลงขอมลู
๑. การสัมภาษณ/สอบถาม - ผเู รยี น ครู ผบู รหิ าร ผเู กย่ี วขอ ง
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - หลกั สตู รสถานศึกษา /สาระการเรียนรทู ่เี กย่ี วขอ งกับ
ขอ มลู เชิงประจกั ษ สิง่ แวดลอมศกึ ษา
- หนว ยการเรียนรบู ูรณาการสง่ิ แวดลอ มศึกษา
- แผนการจัดการเรียนรดู า นส่งิ แวดลอม
- เครอ่ื งมอื ประเมินหนว ย/แผนการจัดการเรยี นรู
- รายงานการประเมนิ หนวยงาน/แผนการจัดการเรียนรู
- คําสัง่ แตง ตง้ั คณะทาํ งาน
- บนั ทกึ การประชมุ
- รอ งรอยการนเิ ทศติดตาม
- ภาพถา ย
ตัวช้ีวัดท่ี ๓.๒ มีการจัดการเรียนรูตามหนวย/แผนการเรียนรู
สิ่งแวดลอมศึกษา
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการจัดการเรียนรูตามหนวย/แผนการเรียนรูสิ่งแวดลอมศึกษา มีการวัดและ
ประเมินผลท่ีหลากหลายสงผลใหผูเรียนบรรลุตามวัตถุประสงคของสิ่งแวดลอมศึกษา ๕ ดาน ประกอบ
ดวยการตระหนักรับรู ความรู เจตคติ ทักษะ การมีสวนรวมสามารถวิเคราะหสถานการณปจจุบัน
แนวโนมท่ีเกิดขึ้นในอนาคต มีสวนรวมในการแกปญหาส่ิงแวดลอมในทองถ่ิน เชื่อมโยงโดยนําหลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาไดอยางเหมาะสม
๒๕
ประเด็นการพิจารณา
๑. จัดกิจกรรมการเรียนรูบรรลุวัตถุประสงคของสิ่งแวดลอมศึกษา ครอบคลุมทุกดาน
๒. มีการจัดกิจกรรมใหนักเรียนวิเคราะหสถานการณสิ่งแวดลอมในปจจุบันและ
แนวโนมที่จะเกิดข้ึนในอนาคต
๓. มกี ารจดั กจิ กรรมการเรียนรูใหผ เู รยี นมสี ว นรวมในการแกปญ หาสิง่ แวดลอ มในทอ งถิ่น
๔. จัดกิจกรรมการเรียนรูดานส่ิงแวดลอมศึกษาเช่ือมโยงหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ
พอเพียงไดอยางเหมาะสม
๕. มีการวัดประเมินผลการเรียนรูดวยวิธีการท่ีหลากหลาย
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คุณภาพ คาํ อธิบายระดับคณุ ภาพ
๕ - จัดกจิ กรรมการเรียนรูบรรลุวตั ถปุ ระสงคข องสิ่งแวดลอ มศกึ ษา ครอบคลมุ ทุกดาน
- มกี ารจดั กิจกรรมใหน ักเรยี นวเิ คราะหส ถานการณป จ จุบนั และแนวโนมทจี่ ะเกดิ ในอนาคต
๔ - มีการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูใหผ เู รียนมีสว นรว มในการแกป ญหาสงิ่ แวดลอมในทองถิ่น
- จดั กิจกรรมการเรยี นรูดานส่งิ แวดลอมศึกษาเช่ือมโยงหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมา
๓ ไดอ ยางเหมาะสม
๒ - มีการวัดประเมนิ ผลการเรียนรดู วยวิธีการทห่ี ลากหลาย
๑ - จัดกิจกรรมการเรยี นรบู รรลุวตั ถปุ ระสงคข องสง่ิ แวดลอมศึกษา ครอบคลุมทุกดาน
- มกี ารจัดกจิ กรรมใหน ักเรยี นวิเคราะหส ถานการณปจ จุบนั และแนวโนมทจี่ ะเกิดในอนาคต
- มกี ารจัดกิจกรรมการเรยี นรูใ หผเู รยี นมสี วนรว มในการแกป ญ หาสง่ิ แวดลอมในทองถน่ิ
- จัดกจิ กรรมการเรียนรดู านสงิ่ แวดลอมศึกษาเช่ือมโยงหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมา
ไดอยา งเหมาะสม
- จดั กิจกรรมการเรยี นรูบรรลุวัตถุประสงคข องสง่ิ แวดลอมศึกษา ครอบคลมุ ทกุ ดาน
- มีการจดั กจิ กรรมใหน ักเรียนวเิ คราะหสถานการณป จจบุ ันและแนวโนม ท่จี ะเกดิ ในอนาคต
- มีการจดั กจิ กรรมการเรียนรใู หผเู รยี นมสี วนรว มในการแกปญ หาสง่ิ แวดลอ มในทอ งถ่ิน
- จดั กิจกรรมการเรยี นรูบรรลุวตั ถุประสงคข องสงิ่ แวดลอ มศกึ ษา ครอบคลุมทุกดาน
- มกี ารจัดกจิ กรรมใหน ักเรยี นวิเคราะหสถานการณป จ จบุ นั และแนวโนมทจ่ี ะเกิดในอนาคต
- จัดกิจกรรมการเรยี นรูบรรลุวตั ถปุ ระสงคของสง่ิ แวดลอ มศกึ ษา ครอบคลมุ ทุกดาน
๒๖
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธกี ารเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลง ขอมูล
๑ การสังเกต - การจดั กิจกรรมการเรียนรู
- พฤติกรรมของผูเรียน ครู ผบู รหิ าร ผูเกี่ยวของ
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม - ผูบริหาร ครู นักเรียน ผเู กย่ี วของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน - หนวย/แผนการจดั กจิ กรรมการเรยี นรูด า นส่ิงแวดลอม
รองรอย / ขอมลู เชิงประจักษ - สอื่ เอกสารความรู ใบงาน บัตรกิจกรรมฯลฯ
- เครอื่ งมอื วัดและประเมินผล
- รายงานผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู
- ฯลฯ
ตัวชี้วัดท่ี ๓.๓ มีสื่อ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู แหลงเรียนรูและ
ภูมิปญญาทองถ่ินอยางหลากหลาย
คําอธิบาย
สถานศึกษา มีการจัดทําหรอื จัดหาส่ือ นวตั กรรมการจัดการเรียนรู แหลงเรยี นรแู ละภมู ิปญ ญา
ทอ งถน่ิ อยา งหลากหลายสอดคลอ งกบั จดุ ประสงคแ ละกจิ กรรมการเรยี นรู ใชส อื่ อยา งคมุ คา มกี ารประเมนิ
การใช รายงานผลการใช และมีการนําขอมูลมาปรับปรุงและพัฒนาตลอดท้ังเผยแพร ประชาสัมพันธ
ทั้งภายในและภายนอกโรงเรยี นสถานศกึ ษา
ประเด็นการพิจารณา
๑. จัดทําหรือจัดหาสื่อ/ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู / แหลงการเรียนรู /ภูมิปญญาทอง
ถ่ินอยางหลากหลายสอดคลองกับจุดประสงคและกิจกรรมการเรียนรู
๒. ใชส ื่อ/ นวตั กรรมการจดั การเรยี นรู แหลงเรยี นรแู ละภูมปิ ญ ญาทองถน่ิ อยางหลากหลาย
๓. มีการประเมิน และรายงานผลการใชส่ือ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู แหลงเรียนรูและ
ภูมิปญญาทองถิ่น
๔. มีการนําขอมูลจากการประเมินมาใชปรับปรุงและพัฒนาสื่อ นวัตกรรมการจัดการเรียน
รูแหลงเรียนรูและภูมิปญญาทองถ่ิน
๕. มีการเผยแพร ประชาสัมพันธ สื่อ / นวัตกรรมการจัดการเรียนรู / แหลงเรียนรูภายใน
และภายนอกสถานศึกษา
๒๗
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คณุ ภาพ คาํ อธิบายระดบั คุณภาพ
๕ - จัดทาํ หรอื จัดหาส่อื / นวัตกรรมการจดั การเรยี นรู / แหลง การเรยี นรู /ภมู ิปญ ญาทองถ่ิน
อยา งหลากหลายสอดคลอ งกบั จดุ ประสงคและกจิ กรรมการเรยี นรู
๔ - ใชส ื่อ/ นวตั กรรมการจัดการเรียนรู แหลง เรยี นรูแ ละภมู ปิ ญ ญาทอ งถิ่นอยางหลากหลาย
๓ - มกี ารประเมิน และรายงานผลการใชส ่อื นวตั กรรมการจดั การเรยี นรู แหลงเรียนรแู ละ
๒ ภูมิปญญาทองถิน่
๑ - มีการนําขอมลู จากการประเมนิ มาใชป รับปรงุ และพฒั นาสอื่ นวตั กรรมการจัดการเรียนรู
แหลงเรยี นรแู ละภมู ิปญญาทองถิน่
- มกี ารเผยแพร ประชาสมั พันธ ส่อื / นวัตกรรมการจัดการเรียนรู / แหลงเรียนรูภ ายในและ
ภายนอกสถานศึกษา
- จัดทําหรือจัดหาส่อื / นวตั กรรมการจัดการเรยี นรู / แหลงการเรยี นรู /ภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ
อยา งหลากหลายสอดคลองกบั จุดประสงคแ ละกิจกรรมการเรยี นรู
- ใชส อ่ื / นวตั กรรมการจัดการเรยี นรู แหลงเรยี นรูและภูมปิ ญญาทองถนิ่ อยางหลากหลาย
- มีการประเมิน และรายงานผลการใชส ือ่ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู แหลง เรยี นรแู ละ
ภมู ิปญญาทองถ่ิน
- มกี ารนําขอมูลจากการประเมินมาใชป รบั ปรงุ และพัฒนาสอื่ นวตั กรรมการจดั การเรยี นรู
แหลงเรียนรูและภมู ปิ ญ ญาทองถ่ิน
- จดั ทําหรือจัดหาสื่อ/ นวตั กรรมการจัดการเรียนรู / แหลงการเรียนรู /ภมู ิปญ ญาทอ งถ่ิน
อยางหลากหลายสอดคลอ งกับจดุ ประสงคแ ละกจิ กรรมการเรียนรู
- ใชส่อื / นวตั กรรมการจดั การเรียนรู แหลงเรียนรแู ละภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ อยา งหลากหลาย
- มีการประเมิน และรายงานผลการใชส ื่อ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู แหลงเรยี นรแู ละ
ภูมิปญ ญาทองถนิ่
- จดั ทาํ หรอื จดั หาสอ่ื / นวัตกรรมการจดั การเรยี นรู / แหลงการเรยี นรู /ภูมิปญญาทองถ่นิ
อยา งหลากหลายสอดคลองกบั จุดประสงคแ ละกจิ กรรมการเรียนรู
- ใชส อื่ / นวัตกรรมการจัดการเรยี นรู แหลงเรียนรูแ ละภมู ิปญ ญาทอ งถน่ิ อยา งหลากหลาย
- จัดทําหรอื จดั หาสือ่ / นวตั กรรมการจดั การเรยี นรู / แหลงการเรยี นรู /ภูมิปญ ญาทองถน่ิ
อยา งหลากหลายสอดคลอ งกับจุดประสงคแ ละกจิ กรรมการเรยี นรู
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธีการเก็บรวบรวมขอ มลู แหลง ขอ มูล
๑ การสงั เกต - การจดั กิจกรรมการเรยี น/หองเรยี น
- พฤติกรรมการเรียนของผูเรยี นของครู อน่ื ๆ ที่เกีย่ วของ
๒ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผเู รยี น ครู ผบู รหิ าร ผเู ก่ียวของ
๒๘
วิธีการเก็บรวบรวมขอ มลู แหลงขอมูล
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รองรอย - หนวย/แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรูดา นสิ่งแวดลอม
ขอมูลเชงิ ประจักษ - ทะเบียนสื่อ แหลงเรียนรู ภูมปิ ญญาทอ งถ่นิ
- เอกสารความรู ใบงาน บัตรกิจกรรม
- เคร่อื งมอื ประเมนิ ผลการใชส อ่ื แหลงเรยี นรู
- รายงานผลการใชส ื่อ แหลง เรียนรู ภูมิปญญาทองถ่ิน
- หลกั ฐาน/รอยรอยการใช/ส่อื และพัฒนาแหลง เรียนรู ฯลฯ
มาตรฐานท่ี ๔ สถานศึกษามีการสงเสริมการจัดกิจรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
ส่ิงแวดลอมและสุขอนามัย(ขยะ มลพิษ นํ้า พลังงาน อนามัย)
ตัวช้ีวัดที่ ๔.๑ มีแผนงานโครงการ/กิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ
พลงั งาน สิ่งแวดลอมและสุขอนามัย
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการจัดทําแผนงาน/โครงการ/กิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
สิ่งแวดลอม และสุขอนามัย ที่สอดคลองกับวัตถุประสงคของสิ่งแวดลอมศึกษา ตามหลักองค ๔ แหง
การจัดการศึกษา (พุทธิศึกษา จริยศึกษา หัตถศึกษาและพลศึกษา) โดยการมีสวนรวมของครู บุคลากร
ทางการศึกษา นักเรียนและชุมชน
ประเด็นการพิจารณา
๑. แผนงาน / โครงการ / กจิ กรรม ดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน สง่ิ แวดลอมและ
สุขอนามัย
๒. มีการดําเนินงานตามแผนงาน / โครงการ / กิจกรรมท่ีสงเสริมใหผูเรียนไดแสดงออก
ตามศักยภาพของตนเอง
๓. จัดกิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่ิงแวดลอม และสุขอนามัย ครอบคลุม
ตามหลักองค ๔ แหงการจัดการศึกษา
๔. การมีสวนรวมของครู บุคลากรทางการศึกษา นักเรียนและชุมชน
๕. มีการประเมินผลและรายงานผลการจัดกิจกรรมดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
สิ่งแวดลอม และสุขอนามัยใหผูเกี่ยวของทราบ
๒๙
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คาํ อธิบายระดับคณุ ภาพ
๕ - แผนงาน / โครงการ / กิจกรรม ดา นทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน สงิ่ แวดลอมและ
สุขอนามัย
๔ - มีการดําเนนิ งานตามแผนงาน / โครงการ / กจิ กรรมที่สงเสรมิ ใหผเู รยี นไดแ สดงออกตาม
๓ ศักยภาพของตนเอง
๒ - จัดกิจกรรม ดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน สิ่งแวดลอ ม และสขุ อนามยั ครอบคลุมตาม
๑ หลกั องค ๔ แหง การจัดการศึกษา
- การมีสวนรว มของครู บุคลากรทางการศึกษา นกั เรยี นและชุมชน
- มีการประเมินผลและรายงานผลการจัดกจิ กรรมดา นทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน
สิง่ แวดลอ ม และสขุ อนามัยใหผเู ก่ียวขอ งทราบ
- แผนงาน / โครงการ / กจิ กรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอ มและ
สขุ อนามยั
- มกี ารดาํ เนนิ งานตามแผนงาน / โครงการ / กจิ กรรมทส่ี งเสริมใหผเู รยี นไดแ สดงออก
ตามศักยภาพของตนเอง
- จัดกิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอ ม และสุขอนามัย ครอบคลมุ
ตามหลกั องค ๔ แหง การจดั การศึกษา
- การมสี วนรว มของครู บุคลากรทางการศึกษา นกั เรียนและชุมชน
- แผนงาน / โครงการ / กิจกรรม ดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน สิง่ แวดลอ มและ
สขุ อนามยั
- มีการดาํ เนนิ งานตามแผนงาน / โครงการ / กิจกรรมที่สงเสริมใหผูเ รียนไดแ สดงออก
ตามศักยภาพของตนเอง
- จัดกิจกรรม ดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่งิ แวดลอ ม และสขุ อนามยั ครอบคลมุ
ตามหลกั องค ๔ แหง การจดั การศึกษา
- แผนงาน / โครงการ / กิจกรรม ดานทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน ส่ิงแวดลอมและ
สุขอนามัย
- มกี ารดาํ เนนิ งานตามแผนงาน / โครงการ / กจิ กรรมที่สงเสรมิ ใหผ ูเ รียนไดแ สดงออก
ตามศักยภาพของตนเอง
- แผนงาน / โครงการ / กจิ กรรม ดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอมและ
สขุ อนามยั
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธกี ารเก็บรวบรวมขอมูล แหลงขอ มูล
๑ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผเู รยี น ครู ผบู ริหาร ผเู กยี่ วของ
๓๐
วิธีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลง ขอมลู
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย - โครงการ/กจิ กรรมการเรยี นรูดา นส่ิงแวดลอ มศกึ ษา
ขอ มลู เชิงประจกั ษ - คาํ สงั่ /บนั ทึกการประชุมผูเ กีย่ วของ
- เคร่อื งมอื ประเมนิ ผลการจดั กิจกรรม
- ภาพกจิ กรรม/ผลงานนักเรียน
- รายงานผลการจัดกจิ กรรม
- ฯลฯ
ตวั ชี้วดั ที่ ๔.๒ มีฐานขอ มูลดานทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งานสิ่งแวดลอม
และสขุ อนามยั
คําอธิบาย
สถานศึกษามีขอมูลสารสนเทศดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอมและสุขอนามัย
นําไปวางแผนพัฒนาผูเรียน จัดกิจกรรมใหผูเรียนไดรวบรวม วิเคราะห เปรียบเทียบวางแผนสรุป และ
แกปญหาดานสิ่งแวดลอมอยางเปนระบบ
ประเด็นการพิจารณา
๑. มขี อมูลสารสนเทศดานทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน สง่ิ แวดลอมและสขุ อนามยั
๒. นําขอมูลสารสนเทศดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่ิงแวดลอมและสุขอนามัยไป
วางแผนพัฒนาผูเรียน
๓. จัดกิจกรรมใหผูเรียนไดรวบรวม ขอมูลดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน
ส่ิงแวดลอมและสุขอนามัย
๔. จัดกิจกรรมใหผูเรียน วิเคราะห เปรียบเทียบ และสรุปโดยใชขอมูลดาน
ทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่ิงแวดลอมและสุขอนามัย
๕. จัดกิจกรรมใหผูเรียนวางแผนแกปญหาสิ่งแวดลอมศึกษา และสุขอนามัย
โดยใชขอมูลสารสนเทศดานทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอมและ
สุขอนามัยอยางเปนระบบ
๓๑
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคณุ ภาพ คําอธิบายระดบั คณุ ภาพ
๕ - มขี อ มูลสารสนเทศดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน สิ่งแวดลอ มและสขุ อนามัย
- นาํ ขอมูลสารสนเทศดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน สิง่ แวดลอ มและสขุ อนามยั
๔ ไปวางแผนพัฒนาผเู รียน
- จัดกิจกรรมใหผเู รยี นไดร วบรวม ขอ มลู ดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิ่งแวดลอ ม
๓ และสุขอนามยั
๒ - จัดกจิ กรรมใหผูเรียน วิเคราะห เปรยี บเทียบ และสรปุ โดยใชขอมลู ดา นทรัพยากรธรรมชาติ
๑ พลงั งาน สงิ่ แวดลอ มและสขุ อนามยั
- จดั กจิ กรรมใหผเู รียนวางแผนแกปญหาโดยใชขอมลู สารสนเทศดา นทรัพยากรธรรมชาติ
พลงั งาน ส่งิ แวดลอ มและสุขอนามัยอยางเปนระบบ
- มีขอ มูลสารสนเทศดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน สง่ิ แวดลอ มและสขุ อนามัย
- นาํ ขอ มูลสารสนเทศดา นทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน ส่ิงแวดลอมและสขุ อนามยั
ไปวางแผนพัฒนาผูเ รียน
- จัดกจิ กรรมใหผ เู รยี นไดร วบรวม ขอ มูลดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน สิง่ แวดลอม
และสขุ อนามยั
- จัดกิจกรรมใหผ เู รียน วเิ คราะห เปรียบเทียบ และสรปุ โดยใชขอมลู ดานทรัพยากรธรรมชาติ
พลงั งาน ส่ิงแวดลอมและสุขอนามยั
- มีขอมลู สารสนเทศดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน สง่ิ แวดลอมและสุขอนามยั
- นาํ ขอ มลู สารสนเทศดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่ิงแวดลอมและสุขอนามัย
ไปวางแผนพฒั นาผเู รียน
- จัดกิจกรรมใหผเู รียนไดรวบรวม ขอมลู ดา นทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน สง่ิ แวดลอม
และสขุ อนามยั
- มขี อ มลู สารสนเทศดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน สิง่ แวดลอ มและสขุ อนามัย
- นาํ ขอ มลู สารสนเทศดา นทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่งิ แวดลอมและสุขอนามยั
ไปวางแผนพัฒนาผเู รยี น
- มีขอ มลู สารสนเทศดานทรพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน ส่งิ แวดลอมและสุขอนามยั
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอ มูล แหลงขอ มลู
๑ การสัมภาษณ/ สอบถาม - ผูเรยี น ครู ผบู รหิ าร ผูเ ก่ียวขอ ง
๒ การตรวจสอบเอกสาร หลักฐาน รอ งรอย - ขอ มูลสารสนเทศดา นส่งิ แวดลอมฯลฯ
ขอมลู เชิงประจักษ - ภาพกจิ กรรม/ผลงานนกั เรียน
- รายงานผลการจดั กจิ กรรมโดยใชฐานขอ มูล
๓๒ - ผลงาน/ชิน้ งาน
- ภาพถาย
ดานท่ี ๓ การมีสวนรวมและการสรางเครือขาย
มาตรฐานท่ี ๕ สถานศึกษามีการสรางเครือขายการมีสวนรวมภายในสถานศึกษา
ตวั ช้วี ดั ท่ี ๕.๑ มกี ารจดั ตัง้ ชุมนมุ /ชมรม/สภานักเรียน ทดี่ ําเนินงานดา น
สิ่งแวดลอ มศึกษาภายในสถานศกึ ษาอยา งชัดเจน
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการสรางเครือขายการมีสวนรวมภายในสถานศึกษา โดยจัดต้ังชุมนุม/ชมรม/
สภานักเรียน ที่ดําเนินงานดานส่ิงแวดลอมศึกษาภายในสถานศึกษาอยางชัดเจนแกนนําและสมาชิก
มีสวนรวมในการวางแผน จัดกิจกรรม และมีผูรับผิดชอบชัดเจนมีการประชุมกรรมการอยางนอย
ภาคเรียนละ ๒ คร้ัง มีการประชุมสรุปรายงานผลการดําเนินงาน
ประเด็นการพิจารณา
๑. จดั ต้ังชมุ นุม/ชมรม/สภานกั เรยี น ทด่ี าํ เนินงานดา นส่งิ แวดลอมศกึ ษาภายในสถานศกึ ษา
ชัดเจน
๒. การมีสวนรวมของแกนนําและสมาชิก
๓. มีการจัดกิจกรรมดานสิ่งแวดลอมศึกษาอยางนอย ภาคเรียนละ ๒ คร้ัง
๔. มรี ายงานการประชุมสรุปรายงานผลการดําเนินงานในแตละกิจกรรม
๕. มกี ารเผยแพรข ยายผลการจัดกจิ กรรมดา นสง่ิ แวดลอมศกึ ษาภายในสถานศึกษา
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คุณภาพ คาํ อธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ - จัดตัง้ ชมุ นมุ /ชมรม/สภานักเรียน ท่ีดาํ เนินงานดา นสิ่งแวดลอ มศกึ ษาภายในสถานศกึ ษา
ชดั เจน
๔ - การมีสว นรว มของแกนนาํ และสมาชิก
- มีการจดั กิจกรรมดานส่ิงแวดลอมศึกษาอยา งนอ ย ภาคเรียนละ ๒ คร้ัง
- มรี ายงานการประชมุ สรปุ รายงานผลการดาํ เนินงานในแตล ะกิจกรรม
- มีการเผยแพรขยายผลการจดั กิจกรรมดา นสงิ่ แวดลอมศกึ ษาภายในสถานศกึ ษา
- จดั ตั้งชมุ นมุ /ชมรม/สภานกั เรยี น ทด่ี ําเนินงานดาน ส่งิ แวดลอ มศึกษาภายในสถานศกึ ษา
ชัดเจน
- การมีสวนรว มของแกนนําและสมาชกิ
- มกี ารจัดกจิ กรรมดา นสิ่งแวดลอ มศึกษาอยา งนอย ภาคเรยี นละ ๒ ครงั้
- มีรายงานการประชมุ สรุปรายงานผลการดําเนินงานในแตละกจิ กรรม
๓๓
ระดับคณุ ภาพ คาํ อธิบายระดับคุณภาพ
๓ - จัดตัง้ ชุมนมุ /ชมรม/สภานักเรียน ที่ดําเนินงานดานสงิ่ แวดลอ มศึกษาภายในสถานศึกษา
ชดั เจน
๒ - การมีสว นรว มของแกนนําและสมาชกิ
๑ - มีการจดั กจิ กรรมดานส่ิงแวดลอมศกึ ษาอยา งนอ ย ภาคเรยี นละ ๒ ครัง้
- จัดต้งั ชุมนุม/ชมรม/สภานกั เรยี น ทดี่ าํ เนินงานดา นสงิ่ แวดลอ มศึกษาภายในสถานศกึ ษา
ชดั เจน
- การมีสว นรวมของแกนนําและสมาชกิ
- จดั ต้ังชมุ นุม/ชมรม/สภานกั เรียน ที่ดําเนนิ งานดานสงิ่ แวดลอ มศกึ ษาภายในสถานศกึ ษา
ชัดเจน
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเก็บรวบรวมขอ มลู แหลงขอมลู
๑ การสังเกต - การมสี วนรว มของผบู รหิ าร/คร/ู นกั เรยี น/ผูเกี่ยวขอ ง
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม - ผเู รยี น ครู ผบู รหิ าร ผูเก่ยี วขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย - ชมรม ชุมนมุ
ขอ มูลเชงิ ประจักษ - ระเบียบกตกิ าดา นสง่ิ แวดลอม
- เอกสารความรู
- ใบงาน
- บัตรกจิ กรรม
- เครอ่ื งมอื ประเมนิ ผลงานกจิ กรรม
- ภาพกจิ กรรม
- รายงานผลการจัดกจิ กรรมชมุ นมุ ชมรม
- คาํ สงั่
- บนั ทึกการประชุม ผลงาน ชนิ้ งาน
ตวั ชวี้ ัดที่ ๕.๒ มกี ารขยายเครือขา ยชมรม ชมุ นมุ กจิ กรรมส่ิงแวดลอมภายใน
สถานศกึ ษา
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการขยายเครือขายชมรม ชุมนุม สภานักเรียน ดานส่ิงแวดลอมศึกษา
ประเด็นการพิจารณา
๑. รอยละของผูเรียนที่เขารวมกิจกรรมชมรม ชุมนุม สภานักเรียน ดานส่ิงแวดลอมศึกษา
๓๔
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คุณภาพ คาํ อธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ จาํ นวนนกั เรยี นทเี่ ขารวมกจิ กรรมสิง่ แวดลอ มของชุมนมุ /ชมรม/สภานักเรียน
๔ รอ ยละ ๘๐ ขน้ึ ไป ของนกั เรยี นทงั้ หมด
๓ จาํ นวนนกั เรยี นท่เี ขา รว มกิจกรรมสง่ิ แวดลอมของชุมนุม/ชมรม/สภานักเรียน
๒ ระหวางรอยละ ๖๐ - ๗๙ ของนกั เรียนทง้ั หมด
๑ จาํ นวนนักเรยี นทเ่ี ขา รว มกจิ กรรมส่ิงแวดลอมของชุมนุม/ชมรม/สภานักเรยี น
ระหวางรอ ยละ ๔๐ - ๕๙ ของนักเรียนท้ังหมด
จํานวนนกั เรียนท่ีเขารวมกิจกรรมสิ่งแวดลอ มของชุมนุม/ชมรม/สภานักเรียน
ระหวา งรอยละ ๒๐ - ๓๙ ของนักเรยี นทั้งหมด
จาํ นวนนกั เรยี นทเ่ี ขา รว มกิจกรรมสง่ิ แวดลอมของชมุ นุม/ชมรม/สภานกั เรียน
นอ ยกวารอ ยละ ๒๐ ของนกั เรยี นทงั้ หมด
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธกี ารเกบ็ รวบรวมขอมลู แหลง ขอ มูล
๑ การสงั เกต - พฤตกิ รรมของผเู รยี น ครู ผูเกย่ี วของ
๒ การสมั ภาษณ/ สอบถาม - ผูเรยี น ครู ผบู ริหาร ผเู กยี่ วขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย - ชมรม ชมุ นมุ
ขอ มลู เชิงประจักษ - ระเบยี บ กฎ กติกาชมรม/ชมุ ชนดานส่งิ แวดลอ ม
- ภาพกจิ กรรม/ผลงานนักเรยี น
- รายงานผลการจดั กจิ กรรมชมุ นมุ ชมรม
- ฯลฯ
มาตรฐานท่ี ๖ สถานศกึ ษามกี ารสรา งเครอื ขา ยการมสี ว นรว มจากบคุ คลและหนว ยงานภายนอก
ตัวช้ีวัดท่ี ๖.๑ จัดกิจกรรมดานส่ิงแวดลอมศึกษาโดยใหภาคีเครือขายท่ี
เกี่ยวของมีสวนรวม
คําอธิบาย
สถานศึกษามีการสรางเครือขายการมีสวนรวมจากบุคคลและหนวยงานภายนอก โดยจัด
กิจกรรมดานสิ่งแวดลอมศึกษาภาคีเครือขายมีสวนรวมอยางสม่ําเสมอและตอเน่ือง พรอมทั้งเผยแพร
ประชาสัมพันธ ดวยวิธีการท่ีหลากหลาย
๓๕
ประเด็นการพิจารณา
๑. ผูปกครอง ชุมชน และเครือขาย มีสวนรวม ในการจัดกิจกรรมดานส่ิงแวดลอม
๒. จัดกิจกรรมดานสิ่งแวดลอมของสถานศึกษาอยางสมํ่าเสมอและตอเนื่อง
๓. มีการเผยแพร ประชาสัมพันธ ดวยวิธีการที่หลากหลาย
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คาํ อธิบายระดับคุณภาพ
๕ - ผปู กครอง ชมุ ชน และเครือขาย มสี วนรว มในการจัดกจิ กรรมดานสิ่งแวดลอมอยา งสมํ่าเสมอ
และตอ เนือ่ งและมีการเผยแพร ประชาสมั พนั ธ ดวยวิธีการท่หี ลากหลาย
๔ - ผปู กครอง ชมุ ชน และเครือขาย มสี ว นรว มในการจัดกจิ กรรมดา นสิ่งแวดลอ มอยางสมํา่ เสมอ
๓ และตอ เนื่อง
๒ - ผปู กครอง ชมุ ชน และเครือขา ย มีสวนรว มในการจัดกิจกรรมดา นส่ิงแวดลอ มอยา งสมา่ํ เสมอ
๑ - ผูปกครอง ชมุ ชน และเครือขาย มสี ว นรว ม ในการจัดกจิ กรรมดานสิง่ แวดลอ ม
- ผูปกครอง ชุมชน มีสวนรวม ในการจดั กิจกรรมดานสิ่งแวดลอ ม
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลงขอมูล
๑ การสังเกต - พฤตกิ รรมของผเู รียน ครู ผูบริหารผเู กี่ยวของ
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม - ผูเ รยี น ครู ผบู ริหาร ผูเกี่ยวของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลักฐาน - ทะเบยี นเครอื ขายผปู กครอง ชมุ ชน
รองรอย /ขอ มลู เชงิ ประจกั ษ - ระเบยี บ กฎ กติกาดานสิง่ แวดลอมของเครอื ขาย
- บนั ทกึ การประชุมเครือขาย
- เครอ่ื งมอื ประเมนิ ผลการจดั กิจกรรม
- ภาพกิจกรรม/ผลงาน
- รายงานผลการจัดกจิ กรรมดานส่งิ แวดลอม
- ฯลฯ
ตัวช้ีวัดท่ี ๖.๒ มีภาคีเครือขายสนับสนุนการดําเนินงานของสถานศึกษา
คําอธิบาย
สถานศกึ ษา ไดร บั การสนบั สนนุ จากภาคเี ครอื ขา ย (งบประมาณ/แรงงาน/บคุ ลากร/วสั ดอุ ปุ กรณ)
ดานสิ่งแวดลอมของสถานศึกษาอยางสมํ่าเสมอและ พรอมท้ังเผยแพร ประชาสัมพันธ ดวยวิธีการที่
หลากหลาย
๓๖
ประเด็นการพิจารณา
๑. ผูป กครอง ชุมชน และเครือขา ย ใหการสนบั สนุน (งบประมาณ/แรงงาน/บุคลากร/วัสดุ /
อปุ กรณ)
๒. การดําเนินงานดานส่ิงแวดลอมของสถานศึกษาอยางสมํ่าเสมอและตอเน่ือง
๓. มีการเผยแพร ประชาสัมพันธ การสนับสนุนของภาคีเครือขายดวยวิธีการท่ีหลากหลาย
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดบั คุณภาพ คําอธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ - ผูปกครอง ชมุ ชน และเครอื ขาย ใหการสนบั สนุน (งบประมาณ/แรงงาน/บคุ ลากร/วสั ดุ
๔ อปุ กรณ) การดําเนินงานดา นสงิ่ แวดลอ มของสถานศึกษาอยา งสมํา่ เสมอและตอเน่อื ง
๓ พรอมทงั้ เผยแพร ประชาสัมพันธ ดวยวธิ ีการท่ีหลากหลาย
๒ - ผปู กครอง ชมุ ชน และเครอื ขาย ใหการสนบั สนนุ (งบประมาณ/แรงงาน/บุคลากร/วสั ดุ
๑ อปุ กรณ) การดําเนนิ งานดานสิ่งแวดลอ มของสถานศกึ ษาอยา งสมํ่าเสมอ
- ปกครอง ชุมชน และเครอื ขาย ใหการสนับสนุน (งบประมาณ/แรงงาน/บคุ ลากร/วสั ดุ
อปุ กรณ) การดาํ เนนิ งานดา นสงิ่ แวดลอมของสถานศึกษา
- ผูปกครองและชมุ ชนใหก ารสนับสนุน (งบประมาณ/แรงงาน/บุคลากร/วสั ดุอุปกรณ)
การดําเนนิ งานดา นส่ิงแวดลอ มของสถานศกึ ษา
- ผปู กครองใหการสนับสนุน (งบประมาณ/แรงงาน/บคุ ลากร/วัสดอุ ปุ กรณ) การดําเนนิ งาน
ดา นส่ิงแวดลอ มของสถานศกึ ษา
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธกี ารเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลงขอมลู
๑ การสงั เกต - พฤติกรรมของ ผเู รียน ครู ผบู ริหาร ผเู กย่ี วของ
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม - ผูเรยี น ครู ผบู รหิ าร ผเู กี่ยวขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ทะเบยี นเครือขายผูปกครอง ชมุ ชน
ขอมลู เชิงประจกั ษ - ระเบียบ กฎ กติกาดา นสงิ่ แวดลอ มของเครือขาย
- บนั ทกึ การประชมุ เครือขา ย/การรับบริจาค
- ภาพกจิ กรรมการระดมทุน
- รายงานผลการจดั กิจกรรมดานสง่ิ แวดลอม
- ฯลฯ
๓๗
ดานท่ี ๔ ผลท่ีเกิดข้ึนการดําเนินงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
มาตรฐานท่ี ๗ สถานศกึ ษามีสภาพแวดลอ มที่สวยงาม สะอาด รมรนื่ ปลอดภยั และเอื้อตอ
การจัดการเรยี นรสู ่ิงแวดลอมศกึ ษา (Green School)
ตัวช้ีวัดท่ี ๗.๑ มสี ภาพแวดลอ มทเ่ี ออื้ ตอ การจดั การเรยี นรสู ง่ิ แวดลอ มศกึ ษา
คําอธิบาย
สถานศึกษาจัดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมเอื้อตอการจัดการเรียนรูหรือจัดกิจกรรมการเรียน
รูดานส่ิงแวดลอมศึกษา สะอาดปราศจากขยะ(Zero Waste) ใชพลังงานอยางประหยัดและคุมคา
เลือกใชผลิตภัณฑท่ีเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม มีระบบสุขาภิบาลที่ดี มีภูมิทัศนท่ีสวยงาม สะอาด รมรื่น
ปลอดภัย ปราศจากมลพิษ ครู นักเรียน และบุคลากรใสใจและใหความสําคัญกับการอนุรักษส่ิงแวดลอม
ประเด็นการพิจารณา
๑. จัดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมเอ้ือตอการจัดการเรียนรู หรือจัดกิจกรรมการเรียนรูดาน
ส่ิงแวดลอมศึกษา
๒. สะอาดปราศจากขยะ(Zero Waste)/มีการคัดแยกขยะในสถานศึกษา
๓. ใชพลังงานอยา งประหยดั และคุมคา เลือกใชผ ลิตภัณฑที่เปน มติ รกับสิ่งแวดลอม
๔. มีระบบสุขาภิบาลที่ดี มีภูมิทัศนที่สวยงาม สะอาด รมร่ืน ปลอดภัย ปราศจากมลพิษ
ทางอากาศ
๕. ครู นักเรียน และบุคลากรใสใจและใหความสําคัญกับการอนุรักษส่ิงแวดลอม
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคณุ ภาพ คําอธิบายระดบั คุณภาพ
๕ - จัดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมเออ้ื ตอการจดั การเรียนรู หรือจัดกจิ กรรมการเรยี นรู
ดา นส่งิ แวดลอมศกึ ษา
๔ - สะอาดปราศจากขยะ(Zero Waste)/มกี ารคดั แยกขยะในสถานศึกษา
- ใชพ ลงั งานอยา งประหยัดและคมุ คา เลือกใชผลิตภณั ฑท ่เี ปน มิตรกับสิง่ แวดลอม
- มีระบบสขุ าภบิ าลท่ดี ี มีภูมทิ ศั นทส่ี วยงาม สะอาด รมร่ืน ปลอดภยั ปราศจากมลพิษ
- ครู นักเรยี น และบคุ ลากรใสใ จและใหค วามสาํ คัญกบั การอนุรักษส่ิงแวดลอ ม
- จดั สภาพแวดลอมใหเหมาะสมเอือ้ ตอการจัดการเรยี นรู หรอื จดั กจิ กรรมการเรียนรู
ดา นสิง่ แวดลอ มศกึ ษา
- สะอาดปราศจากขยะ(Zero Waste)/มีการคัดแยกขยะในสถานศกึ ษา
- ใชพลังงานอยางประหยัดและคมุ คา เลอื กใชผลิตภัณฑท่เี ปน มติ รกบั ส่ิงแวดลอ ม
- มรี ะบบสุขาภิบาลทีด่ ี มภี มู ิทัศนท สี่ วยงาม สะอาด รมรนื่ ปลอดภัย ปราศจากมลพษิ
๓๘
ระดับคณุ ภาพ คําอธิบายระดับคุณภาพ
๓ - จัดสภาพแวดลอ มใหเหมาะสมเอือ้ ตอการจัดการเรียนรู หรือจัดกิจกรรมการเรยี นรู
ดานสงิ่ แวดลอมศึกษา
๒ - สะอาดปราศจากขยะ (Zero Waste) / มกี ารคดั แยกขยะในสถานศกึ ษา
๑ - ใชพ ลังงานอยางประหยัดและคุมคา เลอื กใชผลติ ภณั ฑทเี่ ปน มิตรกับส่ิงแวดลอม
- จัดสภาพแวดลอ มใหเ หมาะสมเอ้ือตอ การจดั การเรียนรู หรอื จัดกิจกรรมการเรียนรู
ดา นส่ิงแวดลอมศึกษา
- สะอาดปราศจากขยะ (Zero Waste) / มีการคดั แยกขยะในสถานศกึ ษา
- จดั สภาพแวดลอมใหเ หมาะสมเอือ้ ตอ การจัดการเรียนรู หรือจัดกจิ กรรมการเรยี นรู
ดานสงิ่ แวดลอ มศกึ ษา
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลง ขอมูล
๑ การสงั เกต - สภาพแวดลอมในสถานศกึ ษา
- พฤติกรรมของผูเ รียน ครู ผบู รหิ าร ผูเกยี่ วขอ ง
๒ การสมั ภาษณ/ สอบถาม - ผเู รียน ครู ผบู ริหาร ผเู กย่ี วของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน - ธนาคารขยะ/ การคดั แยกขยะ
รอ งรอย/ขอ มลู เชิงประจกั ษ - กจิ กรรม ๑ A ๕ R
- การเลือกใชผ ลติ ภัณฑประหยัดพลังงาน
- ระบบสุขาภิบาลในโรงเรยี น
- ผลงานนักเรียน
- โล เกียรตบิ ัตร ประกาศเกยี รติคุณ
- ฯลฯ
ตัวชี้วัดท่ี ๗.๒ มีหองเรียนท่ีสะอาด สวยงาม เอื้อตอการจัดการเรียนรู
และเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
คําอธิบาย
สถานศึกษาจัดใหมีหองเรียนที่สะอาด สวยงาม เอื้อตอการจัดการเรียนรูและเปนมิตรกับ
ส่ิงแวดลอม หองเรียนปราศจากขยะ (Zero Waste) ใชพลังงานอยางประหยัดและคุมคา เลือกใช
ผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับส่ิงแวดลอม ครู นักเรียนในหองเรียนใสใจและใหความสําคัญกับการอนุรักษ
ส่ิงแวดลอม
๓๙
ประเด็นการพิจารณา
๑. หองเรียนสะอาด สวยงาม เอื้อตอการจัดการเรียนรู
๒. ใชผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับส่ิงแวดลอม
๓. หองเรียนปราศจากขยะ (Zero Waste)
๔. ใชพลังงานอยางประหยัดและคุมคา
๕. ครู นักเรียนในหองเรียนใสใจและใหความสําคัญกับการอนุรักษสิ่งแวดลอม
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคณุ ภาพ คําอธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ - หอ งเรยี นสะอาด สวยงาม เอื้อตอ การจดั การเรยี นรู
- ใชผลิตภณั ฑท เี่ ปน มติ รกบั สิง่ แวดลอ ม
๔ - หองเรยี นปราศจากขยะ (Zero Waste)
- ใชพ ลงั งานอยางประหยดั และคุม คา เชน ปดสวติ ชไฟฟาทุกครั้งหลังเลกิ ใช
๓ ถอดปลกั๊ ไฟฟาทกุ ครงั้ ทเ่ี ลิกใชงาน ใชผลิตภัณฑฉ ลากเบอร ๕
๒ - ครู นกั เรียนในหองเรียนใสใจและใหความสําคัญกับการอนรุ กั ษส่งิ แวดลอ ม
๑ - หองเรียนสะอาด สวยงาม เออ้ื ตอการจัดการเรยี นรู
- ใชผลิตภัณฑทีเ่ ปน มิตรกบั ส่งิ แวดลอ ม
- หอ งเรียนปราศจากขยะ (Zero Waste)
- ใชพลงั งานอยา งประหยดั และคุมคาเชน ปดสวิตชไ ฟฟา ทกุ ครง้ั หลงั เลกิ ใช
ถอดปล๊กั ไฟฟาออกทกุ ครั้งทเี่ ลิกใชง าน ใชผ ลิตภัณฑฉ ลากเบอร ๕
- หอ งเรยี นทสี่ ะอาด สวยงาม เอื้อตอ การจดั การเรียนรู
- ใชผ ลติ ภัณฑท ่ีเปน มติ รกับส่ิงแวดลอม
- ใชพ ลงั งานอยา งประหยัดและคุมคา เชน ปด สวติ ชไฟฟา ทกุ ครงั้ หลงั เลิกใช
ถอดปลั๊กไฟฟา ออกทุกครัง้ ทเี่ ลกิ ใชงาน ใชผ ลิตภณั ฑฉ ลากเบอร ๕
- หองเรียนท่สี ะอาด สวยงาม เออ้ื ตอ การจดั การเรยี นรู
- ใชผ ลติ ภณั ฑท ีเ่ ปนมติ รกบั ส่ิงแวดลอม
- หองเรียนท่สี ะอาด สวยงาม เออ้ื ตอการจดั การเรยี นรู
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลงขอมลู
๑ การสังเกต - สภาพแวดลอ มของหองเรยี น/หอ งปฏบิ ัตกิ าร
- พฤตกิ รรมของ ผูเรียน ครู ผบู ริหาร ผูเกีย่ วของ
๒ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผูเรียน ครู ผูบริหาร ผเู กี่ยวของ
๔๐
วธิ กี ารเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลงขอ มูล
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ธนาคารขยะ /การคดั แยกขยะ
ขอ มูลเชิงประจกั ษ - กจิ กรรม ๑ A ๕ R
- การเลือกใชผลิตภัณฑป ระหยัดพลงั งาน
- ฯลฯ
มาตรฐานที่ ๘ ครูและบุคลากรทางการศึกษาเปนแบบอยางที่ดีดานการอนุรักษสิ่งแวดลอม
ตัวชี้วัดท่ี ๘.๑ มีพฤติกรรมที่แสดงถึงความรับผิดชอบตอสิ่งแวดลอมและ
เปนแบบอยางดีแกนักเรียน และชุมชน
คําอธิบาย
ครูและบุคลากรทางการศึกษามีความรู ความตระหนัก พฤติกรรม เจตคติมีสวนรวม และเปน
แบบอยางท่ีดีใหแกผูเรียน มีวิถีชีวิตเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม อาทิ การใชน้ําใชไฟฟา พลังงานเช้ือเพลิง
อยางประหยัด และรูคุณคา ใชผลิตภัณฑท่ีเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม ใชผลิตภัณฑท่ีมีสัญลักษณชวยรักษา
สิ่งแวดลอม
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีความรู ความตระหนัก พฤติกรรม เจตคติท่ีดีตอการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ
พลังงาน และส่ิงแวดลอม
๒. มีสวนรวม และเปนแบบอยางท่ีดีใหแกผูเรียนและชุมชน
๓. เปนผูนําการดําเนินงานดานการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน และส่ิงแวดลอม
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คําอธิบายระดับคุณภาพ
๕ - เปน ผูน าํ ท่ีดใี นการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ พลงั งาน และสิง่ แวดลอมทดี่ ีใหแ กผ ูเ รยี น
และชุมชน
๔ - เปนแบบอยางในการดําเนนิ งานดา นการอนรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาติ พลังงาน
๓ และสิง่ แวดลอม
๒ - มสี วนรวมในการอนรุ กั ษและแกป ญหาเกีย่ วกับสิง่ แวดลอ ม
๑ - มีพฤติกรรมทด่ี ที แ่ี สดงถงึ ความรบั ผิดชอบตอ สิง่ แวดลอม
- มีความตระหนกั เจตคติที่ดีตอ การอนรุ ักษส ่ิงแวดลอม
๔๑
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลง ขอมูล
๑ การสงั เกต - สภาพแวดลอ มในสถานศกึ ษา / หองเรยี น / หอ งพกั ครู
บานพักครู
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม -พฤตกิ รรมของครู ผบู รหิ าร ผูเ กี่ยวขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ผเู รียน ครู ผบู ริหาร ผูเก่ยี วของ
ขอมลู เชิงประจักษ - การคดั แยกขยะ
- การใชผลติ ภัณฑที่เปนมติ รกบั สิ่งแวดลอม
- กจิ กรรม ๑ A ๕ R
- การเลือกใชผ ลติ ภัณฑประหยดั พลังงานฯลฯ
- โล เกยี รติบัตร ประกาศเกยี รตคิ ณุ
- ฯลฯ
ตัวช้ีวัดท่ี ๘.๒ มีส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดานส่ิงแวดลอมศึกษา ท่ีไดรับการยอมรับ
คําอธิบาย
ครูและบุคลากรทางการศึกษา มีส่ือ /นวัตกรรม /ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษานําไปใช มีการ
ประเมินการใช การพัฒนาส่ือ /นวัตกรรม /ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา เผยแพรประชาสัมพันธ และ
ไดรับการยอมรับ
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีการจัดหา หรือสรางส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา
๒. มีการนําส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาไปใช
๓. มีการประเมินผลการใชส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดานส่ิงแวดลอม
๔. มีการพัฒนา ปรับปรุงสื่อ/นวัตกรรมเปนระบบตอเน่ือง
๕. มีการรายงานการใชสื่อ/นวัตกรรม/ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษา เผยแพรท้ังภายใน
และภายนอกสถานศึกษา
๔๒
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคณุ ภาพ คาํ อธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ - มกี ารจัดหา หรอื สรางส่อื /นวตั กรรม/ผลงานดานสิง่ แวดลอมศกึ ษา
- มกี ารนําสื่อ/นวตั กรรม/ผลงานดานส่ิงแวดลอมศึกษาไปใช
๔ - มกี ารประเมนิ ผลการใชส ่อื /นวัตกรรม/ผลงานดา นส่ิงแวดลอ ม
๓ - มีการพัฒนา ปรบั ปรุงส่ือ/นวัตกรรมเปน ระบบตอ เนอื่ ง
๒ - มกี ารรายงานการใชสือ่ /นวัตกรรม/ผลงานดานส่งิ แวดลอมศกึ ษา เผยแพรท ัง้ ภายใน
๑ และภายนอกสถานศกึ ษา
- มีการจดั หา หรือสรา งส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดา นสง่ิ แวดลอ มศึกษา
- มกี ารนําสอื่ /นวัตกรรม/ผลงานดา นสง่ิ แวดลอ มศกึ ษาไปใช
- มกี ารประเมนิ ผลการใชส่ือ/นวัตกรรม/ผลงานดา นสิง่ แวดลอ ม
- มีการพัฒนา ปรบั ปรงุ สอื่ /นวตั กรรมเปนระบบตอเน่อื ง
- มีการจดั หา หรอื สรา งส่อื /นวตั กรรม/ผลงานดา นส่งิ แวดลอ มศกึ ษา
- มีการนาํ ส่ือ/นวตั กรรม/ผลงานดานสิ่งแวดลอมศึกษาไปใช
- มีการประเมนิ ผลการใชส ื่อ/นวตั กรรม/ผลงานดานส่งิ แวดลอม
- มกี ารจดั หา หรือสรา งสอื่ /นวตั กรรม/ผลงานดา นส่งิ แวดลอ มศกึ ษา
- มีการนาํ สื่อ/นวตั กรรม/ผลงานดานสงิ่ แวดลอ มศึกษาไปใช
- มีการสรางสื่อ/นวตั กรรม/ผลงานดา นสิ่งแวดลอมศกึ ษา
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธีการเกบ็ รวบรวมขอ มลู แหลง ขอมลู
๑ การสงั เกต - การใชสื่อ/ นวตั กรรมผลงานดา นสงิ่ แวดลอมศึกษา
- สภาพแวดลอมของหอ งเรยี น/หองปฏบิ ตั กิ าร ฯลฯ
๒ การสมั ภาษณ/สอบถาม - พฤติกรรมของผูเรียน ครู ผูบ ริหาร ผูเก่ียวของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - ผเู รียน ครู ผบู ริหาร ผเู กย่ี วของ
ขอมูลเชิงประจักษ - ชนิ้ งาน/ผลงาน
- เอกสารท่เี กย่ี วของ
- ภาพถา ย
มาตรฐานท่ี ๙ ผูเรียนมีพฤติกรรมท่ีรับผิดชอบตอส่ิงแวดลอม
ตัวชี้วัดท่ี ๙.๑ ผเู รียนมคี ณุ ลกั ษณะตามวตั ถุประสงคข องส่ิงแวดลอ มศกึ ษา
๔๓
คําอธิบายตัวชี้วัด
ผูเรียนมีคุณลักษณะ ๕ ดาน ของสิ่งแวดลอมศึกษา ประกอบดวย ความตระหนักรับรู ความ
รู ทักษะ เจตคติ และการมีสวนรวมมีวิถีชีวิตเปนมิตรกับส่ิงแวดลอม อาทิ การใชน้ํา ใชไฟฟา พลังงาน
เช้ือเพลง อยางประหยัดและรูคุณคาใชผลิตภัณฑที่เปนมิตรกับส่ิงแวดลอม ใชผลิตภัณฑท่ีมีสัญลักษณ
ชวยรักษาสิ่งแวดลอม
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีความตระหนัก และมีเจตคติที่ดีตอการอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ พลังงาน และ
สิ่งแวดลอมศึกษา
๒. มีสวนรวม และเปนแบบอยางท่ีดีใหแกผูเรียนและชุมชน
๓. เปน ผนู าํ ดาํ เนนิ งานดา นการอนรุ กั ษท รพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน และสงิ่ แวดลอ ม
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คาํ อธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ เปนผูนําในการดําเนินงานดา นการอนรุ กั ษทรพั ยากรธรรมชาติ พลงั งาน และสงิ่ แวดลอม
๔ เปน แบบอยางทด่ี ีใหแ กผ เู รยี นและชุมชน
๓ มีสวนรวมในการอนรุ กั ษและแกป ญหาเกย่ี วกบั สง่ิ แวดลอม
๒ มีพฤติกรรมท่ีดีทแ่ี สดงถงึ ความรบั ผิดชอบตอ ส่ิงแวดลอม
๑ มีความตระหนกั เจตคตทิ ่ดี ตี อการอนุรักษสงิ่ แวดลอม
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล/แหลงขอมูล
วิธีการเก็บรวบรวมขอมูล แหลง ขอมลู
๑ การสงั เกต - พฤตกิ รรมของ ผูเรยี น ครู ผบู ริหาร ผเู กย่ี วขอ ง
๒ การสัมภาษณ/สอบถาม - ผูเรียน ครู ผูบ ริหาร ผเู ก่ียวของ
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - การคัดแยกขยะ
ขอมูลเชิงประจกั ษ - การใชผ ลติ ภณั ฑท ี่เปนมิตรกบั สงิ่ แวดลอ ม
- กจิ กรรม ๑ A ๕ R
- การเลือกใชผ ลิตภัณฑประหยัดพลังงานฯลฯ
- โล เกยี รตบิ ัตร ประกาศเกยี รตคิ ณุ
- ฯลฯ
๔๔
มาตรฐานที่ ๑๐ ชุมชน/เครือขาย มีสภาพแวดลอมท่ี สะอาด สวยงาม ปราศจากขยะและ
มลพิษ
ตัวช้ีวัดท่ี ๑๐.๑ สภาพแวดลอมชุมชน/เครือขาย สะอาด สวยงาม
ปราศจากขยะและมลพิษ
คําอธิบาย
ชุมชน/เครือขาย (เชน หนวยงานภาครัฐ โรงเรียน ศาสนสถาน หนวยงานภาคเอกชน องคกร
ปกครองสวนทองถิ่น) สะอาด สวยงาม ปราศจากขยะ (Zero Waste) ใชพลังงานอยางประหยัดและ
คุมคา เลือกใชผลิตภัณฑท่ีเปนมิตรกับส่ิงแวดลอม มีระบบสุขาภิบาลท่ีดี มีภูมิทัศนท่ีสวยงาม สะอาด
รมรื่น ปลอดภัย ปราศจากมลพิษบุคลากรในชุมชน / วิถีชีวิตเปนมิตรกับสิ่งแวดลอม
ประเด็นการพิจารณา
๑. มีสภาพแวดลอมสะอาด สวยงาม
๒. ปราศจากขยะ (Zero Waste) มีการคัดแยกขยะ
๓. ใชพ ลังงานอยา งประหยดั และคมุ คา เลือกใชผ ลติ ภณั ฑทเี่ ปนมิตรกบั สงิ่ แวดลอม
๔. มีระบบสุขาภิบาลที่ดี ปราศจากมลพิษ
๕. มีวิถีชีวิตเปนมิตรกับส่ิงแวดลอม
เกณฑการใหระดับคุณภาพ
ระดับคุณภาพ คําอธบิ ายระดบั คณุ ภาพ
๕ - มีสภาพแวดลอมสะอาด สวยงาม
- ปราศจากขยะ (Zero Waste) มีการคดั แยกขยะ
๔ - ใชพลงั งานอยางประหยัดและคมุ คา เลอื กใชผลิตภัณฑทเี่ ปน มติ รกับสงิ่ แวดลอม
๓ - มีระบบสุขาภิบาลทดี่ ี ปราศจากมลพษิ
- มีวถิ ชี วี ิตเปน มติ รกับสง่ิ แวดลอ ม
- มสี ภาพแวดลอ มสะอาด สวยงาม
- ปราศจากขยะ (Zero Waste) มีการคดั แยกขยะ
- ใชพลงั งานอยา งประหยดั และคุม คา เลือกใชผลติ ภัณฑที่เปน มติ รกบั สิ่งแวดลอม
- มีระบบสุขาภิบาลที่ดี ปราศจากมลพิษ
- มสี ภาพแวดลอ มสะอาด สวยงาม
- ปราศจากขยะ (Zero Waste) มกี ารคดั แยกขยะ
- ใชพลงั งานอยา งประหยัดและคมุ คา เลอื กใชผลติ ภัณฑท่เี ปนมิตรกบั สิง่ แวดลอม
๔๕
ระดบั คุณภาพ คําอธิบายระดับคณุ ภาพ
๒ - มีสภาพแวดลอ มสะอาด สวยงาม
๑ - ปราศจากขยะ (Zero Waste) มีการคัดแยกขยะ
- มีสภาพแวดลอ มสะอาด สวยงาม
วิธีการเก็บขอมูล/แหลงขอมูล
วธิ ีการเกบ็ รวบรวมขอมูล แหลงขอมูล
๑ การสังเกต สภาพแวดลอ มของชุมชน
พฤติกรรมของผเู รยี น ครู ผูบ รหิ าร ผูเ กีย่ วของ
๒ การสัมภาษณ/สอบถาม ผเู รียน ครู ผูบ ริหาร ผเู ก่ยี วขอ ง
๓ การตรวจสอบเอกสาร หลกั ฐาน รอ งรอย / - การคดั แยกขยะ
ขอมลู เชงิ ประจกั ษ - การใชผ ลติ ภณั ฑทเี่ ปนมติ รกบั สงิ่ แวดลอ ม
- กจิ กรรม ๑ A ๕ R
- การเลอื กใชผ ลิตภณั ฑป ระหยดั พลังงาน
- ฯลฯ
๔๖