101 ปี หลวงปู่ดู่

๒๐

ของจรงิ ของปลอม

เมอ่ื หลายปก อ น ไดเ กดิ ไฟไหมท วี่ ดั สะแกบรเิ วณกฏุ ติ รงขา ม
กฏุ หิ ลวงพอ แตไ ฟไมไ หมก ฏุ หิ ลวงพอ เปน ทนี่ า อศั จรรยใ จแกศ ษิ ย
และผทู พ่ี บเหน็ เปน อยา งยงิ่ ถงึ ขนาดมฆี ราวาสทา นหนงึ่ คดิ วา หลวง
พอ ทา นมพี ระดี มขี องดี ไฟจงึ ไมไ หมก ฏุ ทิ า น

ผใู หญท า นนน้ั ไดม าทว่ี ดั และกราบเรยี นหลวงพอ วา
“หลวงพอ ครบั ผมขอพระดที ก่ี นั ไฟไดห นอ ยครบั ”
หลวงพอ ยมิ้ กอ นตอบวา
“ พทุ ธงั ธมั มงั สงั ฆงั ไตรสรณคมนน แี่ หละ พระด”ี
ผใู หญท า นนนั้ กร็ บี บอกวา
“ไมใ ชค รบั ผมขอพระเปน องคๆ อยา งพระสมเดจ็ นะ ครบั ”
หลวงพอ กก็ ลา วยนื ยนั หนกั แนน อกี วา
“กพ็ ทุ ธงั ธมั มงั สงั ฆงั นแี่ หละมแี คน ล้ี ะ ภาวนาใหด ”ี

51

แลวหลวงพอก็มิไดใหอะไร จนผูใหญทานน้ันกลับไป
หลวงพอ จงึ ไดป รารภธรรมอบรมศษิ ยท ยี่ งั อยวู า

“คนเรานกี่ แ็ ปลก ขา ใหข องจรงิ กลบั ไมเ อา จะเอาของ
ปลอม”

52

๒๑

คำสารภาพของศษิ ย

เราเปน ศษิ ยร นุ ปลายออ ปลายแขม และมคี วามขเ้ี กยี จเปน
ปกติ กอ นทเี่ ราจะไปวดั เราไมเ คยสนใจทำอะไรจรงิ จงั ยาวนาน คอื
เราสนใจทำจรงิ จงั แตก ป็ ระเดยี๋ วเดยี ว เมอื่ เราไดไ ปวดั ดว ยความ
อยากเห็น อยากรูเหมือนที่เพ่ือนบางคนเขารู เขาเห็น เราจึง
พยายามทำ แตม นั ไมไ ด ความพยายามของเรากเ็ ลยลดนอ ยถอย
ลงตามวนั เวลาทผี่ า นไป แตค วามอยากของเรามนั ไมไ ดห มดไปดว ย
พอขเี้ กยี จหนกั เขา เราจงึ ถามหลวงพอ วา

“หนขู เ้ี กยี จเหลอื เกนิ คะ จะทำยงั ไงดี ”
เราจำไดว า ทา นนงั่ เอนอยู พอเรากราบเรยี นถามทา นกล็ กุ
ขน้ึ นงั่ ฉบั ไว มองหนา เรา แลว บอกวา
“ถา ขา บอกแกไมใ หก ลวั ตาย แกจะเชอ่ื ขา ไหมละ ”
เราเงยี บเพราะไมเ ขา ใจทท่ี า นพดู ตอนนนั้ เลย
อกี ครง้ั หนงึ่ ปลอดคน เรากราบเรยี นถามทา นวา
“คนขเี้ กยี จอยา งหนนู ้ี มสี ทิ ธถ์ิ งึ นพิ พานไดห รอื ไม ”
หลวงพอ ทา นนงั่ สบู บหุ รย่ี มิ้ อยแู ละบอกเราวา

53

“ถา ขา ใหแ กเดนิ จากนไี่ ปกรงุ เทพฯ แกเดนิ ไดไ หม”
เราเงยี บแลว ยม้ิ แหง ๆ ทา นจงึ พดู ตอ วา
“ถา แกกนิ ขา วสามมอื้ มนั กม็ กี ำลงั วงั ชา เดนิ ไปถงึ ได
ถา แกกนิ ขา วมอื้ เดยี ว มนั กพ็ อไปถงึ ไดแ ตช า หนอ ย แตถ า แก
ไมก นิ ขา วไปเลย มนั กค็ งไปไมถ งึ ใชไ หมละ ”
เรารสู กึ เขา ใจความขอ นซ้ี มึ ซาบเลยทเี ดยี ว แลว หลวงพอ
ทา นกพ็ ดู ตอ วา
“เรอ่ื งทำมง ธรรมะอะไรขา พดู ไมเ ปน หรอก ขา กเ็ ปน แต
พดู ของขา อยา งนแี้ หละ”

อรพนิ ท

54

๒๒

ทรรศนะตา งกนั

เกย่ี วกบั การอยรู ว มกนั ในวงของผปู ฏบิ ตั ธิ รรม หลวงพอ
ทา นไดใ หโ อวาทเตอื นผปู ฏบิ ตั ไิ วว า “การมาอยดู ว ยกนั ปฏบิ ตั ดิ ว ย
กนั มากเขา ยอ มมเี รอื่ งกระทบกระทง่ั กนั เปน ธรรมดา ตราบใดทย่ี งั
เปน ปถุ ชุ นคนธรรมดาอยู ทฐิ คิ วามเหน็ ยอ มตา งกนั ขอใหเ อาแต
สว นดมี าสนบั สนนุ กนั อยา เอาเลวมาอวดกนั การปรามาสพระกด็ ี
การพดู จาจาบจว งในพระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆห รอื ทา นทม่ี ศี ลี
มธี รรมกด็ ี จะเปน กรรมตดิ ตวั เราและขดั ขวางการปฏบิ ตั ธิ รรมใน
ภายหนา ดงั นนั้ หากเหน็ ใครทำความดี กค็ วรอนโุ มทนายนิ ดดี ว ย
แมต า งวดั ตา งสำนกั หรอื แบบปฏบิ ตั ติ า งกนั กต็ าม

ไมม ใี ครผดิ หรอก เพราะจดุ มงุ หมายตา งกเ็ ปน ไปเพอ่ื ความ
พน ทกุ ขเ ชน กนั เพยี งแตเ ราจะทำใหด ี ดยี ง่ิ ดที ส่ี ดุ

ขอใหถ ามตวั เราเองเสยี กอ นวา ... แลว เราละ ถงึ ทส่ี ดุ แลว
หรอื ยงั

55

๒๓

อเุ บกขาธรรม

เรามกั จะเหน็ การกระทำทเ่ี ปน คำพดู และการแสดงออกอยู
บอ ยๆ สว นการกระทำทเี่ ปน การนง่ิ ทเ่ี รยี กวา มอี เุ บกขานน้ั มกั ไม
คอ ยไดเ หน็ กนั

ในเรอื่ งการสรา งอเุ บกขาธรรมขน้ึ ในใจนนั้ ผปู ฏบิ ตั ใิ หมเ มอ่ื
ไดเ ขา มารธู รรม เหน็ ธรรม ไดพ บเหน็ สงิ่ แปลกๆ และคณุ คา ของ
พทุ ธศาสนา มกั เกดิ อารมณค วามรสู กึ วา อยากชวนคนมาวดั มา
ปฏบิ ตั ใิ หม ากๆ โดยลมื ดพู นื้ ฐานจติ ใจของบคุ คลทกี่ ำลงั จะชวนวา
เขามคี วามสนใจมากนอ ยเพยี งใด

หลวงพอ ทา นบอกวา
“ใหร ะวงั ใหด จี ะเปน บาป เปรยี บเสมอื นกบั การจดุ ไฟไว
ตรงกลางระหวา งคนสองคน ถา เราเอาธรรมะไปชวนเขา เขา
ไมเห็นดวย ปรามาสธรรมนี้ซึ่งเปนธรรมของพระพุทธเจา
ก็เทากับเราเปนคนกอ แลวเขาเปนคนจุดไฟ... บาปทั้งคู
เรยี กวา เมตตาจะพาตกเหว”
แลว ทา นยกอทุ าหรณส อนตอ วา

56

“เหมอื นกบั มชี ายคนหนง่ึ ตกอยใู นเหวลกึ มผี จู ะมาชว ย
คนที่ ๑ มเี มตตาจะมาชว ย เอาเชอื กดงึ ขนึ้ จากเหว ดงึ ไมไ หว
จงึ ตกลงไปในเหวเหมอื นกนั คนท่ี ๒ มกี รณุ ามาชว ยดงึ อกี
กต็ กลงเหวอกี คนท่ี ๓ มมี ทุ ติ ามาชว ยดงึ อกี กพ็ ลาดตกเหวอกี
เชน กนั

คนที่ ๔ สดุ ทา ย เปน ผมู อี เุ บกขาธรรม เหน็ วา เหวนลี้ กึ
เกนิ กวา กำลงั ของตนทจี่ ะชว ย กม็ ไิ ดท ำประการใดทง้ั ๆ ทจี่ ติ
ใจกม็ เี มตตาธรรม ทจี่ ะชว ยเหลอื อยู คนสดุ ทา ยนจ้ี งึ รอดชวี ติ
จากการตกเหวตาม เพราะอเุ บกขาธรรมนแ้ี ล”

57

๒๔

ใหร จู กั บญุ

การทำบญุ ทำกศุ ลนน้ั โปรดอยา นกึ วา จะตอ งหอบขา ว
หอบของไปใสบาตรที่วัดทุกวัน หรือบุญจะเกิดไดก็ตองทอด
กฐนิ สรา งโบสถ สรา งศาลา และอนื่ ๆ อยา งทเ่ี ขาโฆษณา ขายบญุ
กนั ทงั้ ทางวทิ ยุ หนงั สอื พมิ พ และใบเรยี่ ไรกนั เกลอ่ื นกลาด จนรสู กึ
วา จะตอ งเปน ภาระทตี่ อ งบรจิ าคเมอ่ื ไปวดั หรอื สำนกั นนั้ ๆ เปน
ประจำ

บทสวดมนตช่ือพระพุทธชัยมงคลคาถา ที่ขึ้นตนดวย
“พาหงุ ...” มอี ยทู อ นหนงึ่ ซง่ึ กลา วถงึ พระพทุ ธเจา ทรงชนะมารคอื
กเิ ลส วา

“ทานาทธิ มั มวธิ นิ า ชติ วา มนุ นิ โท” แปลวา
“พระพุทธเจาผูทรงเปนจอมปราชญ ทรงชนะมารคือ
กเิ ลส ดว ยวธิ บี ำเพญ็ บารมธี รรมคอื ความดี มกี ารบรจิ าคทาน
เปน ตน ”
พระพทุ ธเจา ทรงสอนการทำบญุ ทำกศุ ล ดว ยการใหท าน
รกั ษาศลี และสวดมนตเ จรญิ สมาธภิ าวนา ใหท านทกุ ครง้ั ให

58

ทำลายความโลภ คือกิเลสทุกคร้ัง รักษาศีล เจริญภาวนาเพ่ือ
ทำลายความโกรธ ความเหน็ แกต วั ใหใ จสะอาด ใจไมเ ศรา หมอง
มองเหน็ บาปบญุ คณุ โทษไดท กุ ครง้ั ทำไดด งั น้ี จงึ ชอ่ื วา ทำตาม
พระพทุ ธเจา

59

๒๕

อบุ ายวธิ ที ำความเพยี ร

ครงั้ หนงึ่ ทไี่ ดส นทนาปญ หาธรรมกบั หลวงพอ ทา นเลา ให
ผเู ขยี นฟง วา ...เขามาถามปญ หาขา ขา กต็ อบไมไ ดอ ยปู ญ หาหนง่ึ
ผเู ขยี นเรยี นถามทา นวา “ปญ หาอะไรครบั ” ทา นเลา วา “ เขาถาม
วา ขเี้ กยี จ (ปฏบิ ตั )ิ จะทำอยา งไรด”ี

หลวงพอ หวั เราะ กอ นทจ่ี ะตอบตอ ไปวา “บะ ขเ้ี กยี จกห็ มด
กนั กไ็ มต อ งทำซ”ิ

สกั ครทู า นจงึ เมตตาสอนวา “หมนั่ ทำเขา ไว ... ถา ขเ้ี กยี จ
ใหน กึ ถงึ ขา ขา ทำมา ๕๐ ป อปุ ช ฌายข า เคยสอนไวว า ถา วนั
ไหนยงั กนิ ขา วอยกู ต็ อ งทำ วนั ไหนเลกิ กนิ ขา ว...นนั่ แหละถงึ ไม
ตอ งทำ”

60

๒๖

พระเกา ของหลวงพอ

สำหรบั พระเครอื่ งแลว พระสมเดจ็ วดั ระฆงั ฯ เปน ทรี่ จู กั
กนั ดใี นหมนู กั เลงพระวา เปน ของหายากและมรี าคาแพง ใครไดไ ว
บชู านบั เปน มงคลอยา งยง่ิ

หลวงพอ ไดส อนวา การนบั ถอื พระเชน นเี้ ปน สง่ิ ทด่ี ี แตเ ปน
ดภี ายนอกมใิ ชด ภี ายใน ทา นบอกวา “ใหห าพระเกา ใหพ บ นซ่ี ิ
ของแทข องดจี รงิ ”

ผเู ขยี นเรยี นถามทา นวา “ พระเกา หมายความวา อยา งไร
ครบั ”

ทา นวา “กห็ มายถงึ พระพทุ ธเจา นะ ซิ นน่ั ทา นเปน พระ
เกา พระโบราณ พระองคแ รกทส่ี ดุ ”

61

๒๗

ขอ ควรคดิ

การไปวดั ไปไหวพ ระ ตลอดจนการสนทนาธรรมกบั ทา น
สมควรทจ่ี ะตอ งมคี วามตง้ั ใจและเตรยี มใหพ รอ มทจ่ี ะรบั ธรรมจาก
ทา น มฉิ ะนนั้ แลว อาจเกดิ เปน โทษได ดงั เรอื่ งตอ ไปนี้

ปกตขิ องหลวงพอ ทา นมคี วามเมตตา อบรมสงั่ สอนศษิ ย
และสนทนาธรรมกบั ผสู นใจตลอดมา วนั หนง่ึ มผี มู ากราบนมสั การ
ทา นและเรยี นถามปญ หาตา งๆ จากนน้ั จงึ กลบั ไป

หลวงพอ ทา นไดย กเปน คตเิ ตอื นใจใหผ เู ขยี นฟง วา
คนทมี่ าเมอ่ื กี้ หากไปเจอพระดลี ะกล็ งนรก ไมไ ปสวรรค
นพิ พานหรอก”
ผเู ขยี นจงึ เรยี นถามทา นวา “เพราะเหตไุ รครบั “
ทา นตอบวา “ กจ็ ะไปปรามาสพระทา นนะ ซี ไมไ ดไ ปเอา
ธรรมจากทา น “
หลวงพอเคยเตือนพวกเราไววา “การไปอยูกับพระ
อรหนั ต อยา อยกู บั ทา นนาน เพราะเมอ่ื เกดิ ความมกั คนุ แลว มกั
ทำใหล มื ตวั เหน็ ทา นเปน เพอื่ นเลน คยุ เลน หวั ทา นบา ง ใหท า น

62

เหาะใหด บู า ง ถงึ กบั ออกปากใชท า นเลยกม็ ี การกระทำเชน น้ี
ถอื เปน การปรามาสพระ ลบหลคู รอู าจารยแ ละเปน บาปมาก
ปด กน้ั ทางมรรคผลนพิ พานได จงึ ขอใหพ วกเราสำรวมระวงั
ใหด ”ี

63

๒๘

ไมพ ยากรณ

เกย่ี วกบั เรอื่ งปฏบิ ตั ธิ รรมแลว จะไดส ำเรจ็ มรรคผลนพิ พาน
หรอื ไม เคยมพี ระภกิ ษทุ า นหนงึ่ ไดม ากราบนมสั การและเรยี นถาม
หลวงพอ วา

“หลวงพอ ครบั กระผมจะไดส ำเรจ็ หรอื ไม หลวงพอ ชว ย
พยากรณท คี รบั ”

หลวงพอ นงิ่ สกั ครหู นงึ่ กอ นตอบวา
“พยากรณไ มไ ด ”“
พระภกิ ษรุ ปู นน้ั ไดเ รยี นถามตอ วา
“เพราะเหตไุ รหรอื ครบั ”
หลวงพอ จงึ ตอบวา
“ถา ผมบอกวา ทา นจะไดส ำเรจ็ แลว ทา นเกดิ ประมาทไม
ปฏบิ ตั ติ อ มนั จะสำเรจ็ ไดอ ยา งไร และถา ผมบอกวา ทา นจะไม
สำเรจ็ ทา นกค็ งจะขเี้ กยี จและละทง้ิ การปฏบิ ตั ไิ ป นมิ นตท า น
ทำตอ เถอะครบั ”

64

๒๙

จะตามมาเอง

หลายปม าแลว มพี ระภกิ ษรุ ปู หนงึ่ ไดม าบวชปฏบิ ตั ธิ รรม
อยทู ว่ี ดั สะแก กอ นทจี่ ะลาสกิ ขาเขา สเู พศฆราวาส ทา นไดน ดั แนะ
กบั เพอ่ื นพระภกิ ษทุ จี่ ะสกึ ดว ยกนั 3 องคว า เพอ่ื ความเปน สริ มิ งคล
กอ นสกึ พวกเราจะไปกราบขอใหห ลวงพอ พรมนำ้ มนตแ ละใหพ ร

ทา นไดเ ลา ใหผ เู ขยี นฟง วา
ขณะที่หลวงพอพรมนำ้ มนต ใหพรอยูน้ัน ทานก็นึก
อธษิ ฐานอยใู นใจวา “ขอความร่ำรวยมหาศาล ขอลาภขอผลพนู ทวี
มกี นิ มใี ช ไมร หู มด จะไดแ บง ไปทำบญุ มากๆ”
หลวงพอ หนั มามองหนา หลวงพที่ กี่ ำลงั คดิ ละเมอเพอ ฝน ถงึ
ความร่ำรวยนี้ กอ นทจี่ ะบอกวา
“ทา น... ทท่ี า นคดิ นะ มนั ตำ่ คดิ ใหม นั สงู ไวไ มด หี รอื แลว
เรอ่ื งทท่ี า นคดิ นะ จะตามมาทหี ลงั ”“

65

๓๐

แนะวธิ วี างอารมณ

หลวงพอเคยพูดเสมอวา “ผูปฏิบัติตองหม่ันตามดูจิต
รกั ษาจติ ” สำหรบั คนทไี่ มเ คยปฏบิ ตั แิ ลว ไมร จู ะดทู ไ่ี หนอะไร จะดู
อะไร รสู กึ สบั สน แยกไมถ กู เพราะไมเ คยดู ไมเ คยสงั เกตอะไร เคย
อยแู ตใ นความคดิ ปรงุ แตง อยกู บั อารมณแ ตแ ยกอารมณไ มไ ด ยง่ิ
คนทยี่ งั ไมเ คยบวช คนทอ่ี ยใู นโลกแบบวนุ วาย ยงิ่ ดจู ติ ของตนไดย าก

หลวงพอ ไดเ ปรยี บใหผ เู ขยี นฟง โดยทา นไดก ำมอื และยน่ื นว้ิ
กลางมาขา งหนา ผเู ขยี นวา เราภาวนาทแี รกกเ็ ปน อยา งนี้ สกั ครทู า น
กย็ น่ื นวิ้ ชอี้ อกมา สกั ครกู ย็ นื่ นวิ้ นางพรอ มกบั มอื ไหวเลก็ นอ ยและ
ทา นกย็ น่ื นว้ิ หวั แมม อื และนว้ิ กอ ย ตามลำดบั ออกมาจนครบ ๕ นวิ้
ทา นทำมอื โคลงไปโคลงมา เปรยี บการภาวนาของนกั ปฏบิ ตั ทิ จี่ ติ
แตก ไมส ามารถรวมใจใหเ ปน หนงึ่ ได

ผฝู ก จติ ถา ทำจติ ใหม อี ารมณห ลายอยา งจะสงบไมไ ด และ
ไมเ หน็ สภาพของจติ ตามเปน จรงิ ถา ทำจติ ใจใหด ง่ิ แนว แนอ ยใู น
อารมณอ นั เดยี วแลว จติ กม็ กี ำลงั เปลง รศั มแี หง ความสวา งออกมา
เตม็ ท่ี มองสภาพของจติ ตามความเปน จรงิ ไดว า อะไรเปน จติ อะไร
เปน กเิ ลส อะไรทคี่ วรรกั ษา อะไรทคี่ วรละ

66

๓๑

อยา พดู มาก

“ “เวลาปฏบิ ตั ิ พอจะไดด หี นอ ย มนั อยากจะพดู อยาก
จะเลา ใหใ ครฟง จรงิ ไหมละ แก ขา รู ขา กเ็ คยเปน มา”
หลวงพอ ทา นกลา ว แลว เลา เรอ่ื งเปน อทุ าหรณว า

“มีพระองคหนึ่งปฏิบัติจิตสงบดี แลวเกิดนิมิตเห็นพระ
พทุ ธเจา นบั รอ ยองคเ ดนิ เขา มาหา ทา นมคี วามปต เิ อบิ อม่ิ ยนิ ดมี าก
อยากจะเลา ใหห มเู พอ่ื นฟง ตอนเชา จงึ เลา ผลการปฏบิ ตั ขิ องตนให
หมเู พอ่ื นทราบ ผลปรากฏวา พระรปู นน้ั ทำสมาธอิ กี เปน เดอื นกย็ งั
ไมป รากฏจติ สงบดถี งึ ระดบั ทเ่ี คยนนั้ เลย”

ถงึ ตรงน้ี ทา นสงั่ เลยวา
“แกจำไวเ ลยนะ คนทท่ี ำเปน เขาไมพ ดู คนทพี่ ดู นนั่ ยงั
ทำไมเ ปน ”

67

๓๒

เชอ่ื จรงิ หรอื ไม

สำหรบั ผปู ฏบิ ตั แิ ลว คำดดุ า วา กลา วของครอู าจารย นบั เปน
เรอื่ งสำคญั และมคี ณุ คา ยงิ่ หากครบู าอาจารยเ มนิ เฉยไมด ดุ า วา
กลา วกเ็ หมอื นเปน การลงโทษ

ผเู ขยี นเคยถกู หลวงพอ ดวุ า
“แกยงั เชอ่ื ไมจ รงิ ถา เชอื่ จรงิ พทุ ธงั ธมั มงั สงั ฆงั สรณงั คจั
ฉามิ ตอ งเชอ่ื และยอมรบั พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ เปน ทพี่ ง่ึ
แทนทจ่ี ะเอาความโลภมาเปน ทพ่ี งึ่ เอาความโกรธมาเปน ทพ่ี ง่ึ เอา
ความหลงมาเปน ทพี่ ง่ึ ”
หลวงพอ ทา นกลา วกบั ผเู ขยี นวา
“โกรธ โลภ หลง เกดิ ขนึ้
ใหภ าวนา แลว โกรธ โลภ หลงจะคลายลง
ขา รบั รอง ถา ทำแลว ไมจ รงิ ใหม าดา ขา ได”

68

๓๓

คดิ วา ไมม ดี ี

ผปู ฏบิ ตั สิ ว นใหญม กั จะไมพ อใจในผลการปฏบิ ตั ขิ องตน
โดยทมี่ กั จะขาดการไตรต รองวา สาเหตนุ น้ั เปน เพราะอะไร ดงั ทเ่ี คย
มลี กู ศษิ ยค นหนง่ึ ของหลวงพอ ไดม านงั่ บน ใหท า นฟง ในความอาภพั
อบั วาสนาของตนในการภาวนาวา ตนไมไ ดร ู ไมไ ดเ หน็ สง่ิ ตา งๆ
ภายใน มนี มิ ติ ภาวนา เปน ตน ลงทา ยกต็ ำหนวิ า ตนนนั้ ไมม คี วาม
รอู รรถรธู รรมและความดอี ะไรเลย

หลวงพอ นง่ั ฟง อยสู กั ครู ทา นจงึ ยอ นถามลกู ศษิ ยจ อมขบ้ี น
ผูนั้นวา “แกแนใจหรือวาไมมีอะไรดี แลวแกรูจักพระพุทธ
พระธรรม พระสงฆห รอื เปลา ”

ลกู ศษิ ยผ นู น้ั นง่ิ องึ้ สกั ครจู งึ ตอบวา “รจู กั ครบั ”
หลวงพอ จงึ กลา วสรปุ วา “เออ นน่ั ซี แลว แกทำไมจงึ คดิ
วา ตวั เราไมม ดี ”ี
นเี่ ปน ตวั อยา งหนงึ่ ทแี่ สดงถงึ ความเมตตาของทา น ทห่ี า
ทางออกทางปญ ญาใหศ ษิ ยผ กู ำลงั ทอ ถอยดอ ยความคดิ และตำหนิ
วาสนาตนเอง หากปลอ ยไวย อ มทำใหไ มม กี ำลงั ใจในการปฏบิ ตั เิ พอ่ื
ผลทคี่ วรไดแ หง ตน

69

๓๔

พระทค่ี ลอ งใจ

เมอ่ื มผี ไู ปขอของดจี ำพวกวตั ถมุ งคลจากหลวงพอ ไวห อ ย
คอหรอื พกตดิ ตวั หลวงพอ จะสอนวา

“จะเอาไปทำไม ของดีภายนอก ทำไมไมเอาของดี
ภายใน ...พทุ ธงั ธมั มงั สงั ฆงั นแ่ี หละ ของวเิ ศษ”

ทา นใหเ หตผุ ลวา
“คนเราน้ัน ถาไมมีพุทธัง ธัมมัง สังฆัง เปนของดี
ภายใน ถงึ แมจ ะไดข องดภี ายนอกไปแลว กไ็ มเ กดิ ประโยชน
อะไร...ทำอยา งไรจงึ จะไดเ หน็ พระจรงิ ๆ เหน็ มแี ตพ ระปนู
พระไม พระโลหะ พระรปู ถา ย พระสงฆ ลองกลบั ไปคดิ ด”ู

70

๓๕

จะเอาดหี รอื จะเอารวย

อกี ครง้ั หนง่ึ ทค่ี ณะผเู ขยี นไดม านมสั การหลวงพอ เพอ่ื นของ
ผูเขียนทานหนึ่งตองการเชาพระอุปคุตที่วัดเพื่อนำไปบูชา
โดยกลา วกบั ผทู ม่ี าดว ยกนั วา บชู าแลว จะไดร วย

เพอ่ื นของผเู ขยี นทา นนนั้ แทบตะลงึ เมอื่ มากราบหลวงพอ
แลว ทา นไดต กั เตอื นวา “รวยกบั ซวยมนั ใกล ๆ กนั นะ”

ผเู ขยี นไดเ รยี นถามหลวงพอ วา
“ใกลก นั ยงั ไงครบั ”
ทา นยมิ้ และตอบวา “มนั ออกเสยี งคลา ยกนั ”
พวกเราตา งยม้ิ นอ ยยมิ้ ใหญ สกั ครทู า นจงึ ขยายความให
พวกเราฟง
“จะเอารวยนะ จะหามายงั ไงกท็ กุ ข จะรกั ษามนั กท็ กุ ข
หมดไปกเ็ ปน ทกุ ขอ กี กลวั คนจะจจ้ี ะปลน ไปคดิ ดเู ถอะ มนั ไม
จบหรอก มแี ตเ รอื่ งยงุ เอาดี ดกี วา ”

71

คำวา “ด”ี ของหลวงพอ มคี วามหมายลกึ ซงึ้ มาก ผเู ขยี น
ขออัญเชิญพระบรมราโชวาทของในหลวงของเราในเรื่องการ
ทำความดี มาเปรยี บ ณ ทน่ี ี้ ความตอนหนงึ่ วา

“...ความดนี ้ี ไมต อ งแยง กนั ความดนี ้ี ทกุ คนทำได เพราะ
ความดนี ท้ี ำแลว กด็ ตี าม คำวา ‘ด’ี นี้ ดที ง้ั นน้ั ฉะนนั้ ถา ชว ยกนั
ทำดี ความดนี นั้ กจ็ ะใหญโ ต จะดยี งิ่ ดเี ยยี่ ม...”

72

๓๖

หลกั พระพทุ ธศาสนา

เลา กนั วา มโี ยมทา นหนง่ึ ไปนมสั การพระเถระองคห นงึ่
อยเู ปน ประจำ และในวนั หนง่ึ ไดถ ามปญ หาธรรมกบั ทา นวา

“หลกั ของพระพทุ ธศาสนาคอื อะไร”
พระเถระตอบวา
“ละความชวั่ ทำความดี ทำจติ ของตนใหผ อ งแผว ”
โยมทา นนน้ั ไดฟ ง แลว พดู วา
“อยา งนเ้ี ดก็ ๗ ขวบกร็ ”ู
พระเถระยมิ้ เลก็ นอ ยกอ นตอบวา
“จรงิ ของโยม เดก็ ๗ ขวบกร็ ู แตผ ใู หญอ ายุ ๘๐ กย็ งั
ปฏบิ ตั ไิ มไ ด ”
อยา งนก้ี ระมงั ทผ่ี เู ขยี นเคยไดย นิ หลวงพอ พดู เสมอวา
“ของจรงิ ตอ งหมนั่ ทำ”
พระพทุ ธศาสนานนั้ ถา ปราศจากการนอ มนำเขา ไปไวใ น
ใจแลว การ “ถอื ” พทุ ธศาสนากไ็ มม คี วามหมายแตอ ยา งใด

73

๓๗

“พ” พานของหลวงพอ

หลวงพอ เคยปรารภธรรมกบั ผเู ขยี นวา
“ถา แกเขยี นตวั พ พาน ไดเ มอ่ื ไร นน่ั แหละจงึ จะด”ี
ผเู ขยี นถามทา นวา “เปน อยา งไรครบั พ พาน”
ทา นตอบวา “กต็ วั พอ นะ ซี ”
คนเราจะมชี วี ติ อยใู นโลก ไมจ ำเปน ตอ งร่ำรวย มฐี านะแลว
จงึ จะมคี วามสขุ มคี นทล่ี ำบากอกี มาก แตเ ขารจู กั วา อะไรคอื สงิ่ ท่ี
พอตวั กส็ ามารถอยอู ยา งเปน สขุ ได
นก่ี อ็ ยทู ค่ี นเรา รจู กั คำวา “พอ” หรอื ไม รจู กั “พอ” กจ็ ะ
มแี ตค วามสขุ ไมร จู กั “พอ” ถงึ แมจ ะร่ำรวย มเี กยี รติ ตำแหนง
ใหญโ ต มนั กไ็ มม คี วามสขุ ไดเ หมอื นกนั
คนทม่ี เี งนิ กย็ งิ่ อยากมเี งนิ เพมิ่ ขนึ้ อกี
คนทท่ี ำงาน กอ็ ยากกนิ ตำแหนง สงู ขน้ึ
มสี งิ่ ใดกเ็ ปน ทกุ ขเ พราะสงิ่ นน้ั ไมม ที ส่ี น้ิ สดุ

74

๓๘

การสอนของทา น

วธิ วี ดั อยา งหนง่ึ วา ผใู ดปฏบิ ตั ธิ รรมไดด เี พยี งใดนน้ั ทา นให
สงั เกตดวู า ผนู น้ั สามารถฝก ตน สอนตวั เองไดด เี พยี งใด การเตอื น
ผอู นื่ ไมใ หห ลงผดิ ไดน น้ั เปน สง่ิ ทด่ี ี แตก ารเตอื นตนใหไ ดย อ มดกี วา

การสอนของหลวงพอ ทา นจะทำใหเ ราดเู ปน ตวั อยา ง ทา น
สอนใหเราทำอยางที่ทานทำ มิไดสอนใหทำตามท่ีทานสอน
ทุกอยางที่ทานสอนทานไดทดลองทำและปฏิบัติทางจิตจนรู
จนเหน็ หมดแลว ทงั้ สน้ิ จงึ นำมาอบรมแกศ ษิ ย

เหมอื นเปน แบบอยา งใหเ ราไดย ดึ ถอื ตามครอู าจารยว า การ
แนะนำอบรมหรอื สอนธรรมผอู นื่ นนั้ เราตอ งปฏบิ ตั จิ นแนใ จตนเอง
เสยี กอ น และควรคำนงึ ถงึ สตปิ ญ ญาความสามารถของตน ถา
กำลงั ไมพ อแตจ ะรบั ภาระมาก นอกจากผมู าศกึ ษาจะไมไ ดร บั
ประโยชนแ ลว ตนเองยงั จะกลายเปน คนเสยี ไปดว ย ทา นวา เปน
การไมเ คารพธรรม และไมเ คารพครอู าจารยอ กี ดว ย

75

๓๙

หดั มองชนั้ ลกึ

ทกุ สงิ่ ทกุ อยา งทอี่ ยรู อบตวั เรา ลว นมคี วามหมายชนั้ ลกึ โดย
ตวั ของมนั เองอยเู สมอ ไอนส ไตนม องเหน็ วตั ถุ เขาคดิ ทะลเุ ลย
ไปถงึ การทจี่ ะสลายวตั ถใุ หเ ปน ปรมาณู สองพนี่ อ งตระกลู ไรทม อง
เหน็ นกบนิ ไปมาในอากาศ กค็ ดิ เลยไปถงึ การสรา งเครอ่ื งบนิ ได

พระพทุ ธเจา แตค รง้ั เปน เจา ชายสทิ ธตั ถะ ไดท รงพบคนเกดิ
คนแก คนเจบ็ คนตาย ทา นกม็ องเหน็ ถงึ ความคดิ ไมเ กดิ ไมแ ก
ไมเ จบ็ ไมต าย

หลวงพอ เคยเตอื นสตลิ กู ศษิ ยร นุ หนมุ ทย่ี งั มองเหน็ สาว ๆ วา
สวยวา งาม นา หลงใหลใฝฝ น กนั นกั วา ...

“แกมนั ดตู วั เกดิ ไมด ตู วั ดบั
ไมส วย ไมง าม ตาย เนา เหมน็
ใหเ หน็ อยา งนไี้ ดเ มอ่ื ไร ขา วา แกใชไ ด ””

76

๔๐

เวลาเปน ของมคี า

หลวงพอ เคยบอกวา ...
“คนฉลาดนะ เขาไมเ คยมเี วลาวา ง”
เวลาเปน ของมคี า เพราะไมเ หมอื นสง่ิ อน่ื แกว แหวน เงนิ
ทอง สงิ่ ของทง้ั หลาย เมอื่ หมดไปแลว สามารถหามาใหมไ ด
แตส ำหรบั เวลาแลว หากปลอ ยใหผ า นเลยไปโดยเปลา
ประโยชน ขอใหต ง้ั ปญ หาถามตวั เองวา ...
“สมควรแลว หรอื กบั วนั คนื ทล่ี ว งไปๆ คมุ คา แลว หรอื กบั ลม
หายใจทเี่ หลอื นอ ยลงทกุ ขณะ”

77

๔๑

ตอ งทำจรงิ

ในเรอื่ งของความเคารพครอู าจารย และความตง้ั ใจจรงิ ใน
การปฏบิ ตั ิ หลวงพอ เคยบอกวา

“การปฏบิ ตั ิ ถา หยบิ จากตำราโนน น้ี (หรอื )แบบแผน
มาสงสยั ถาม มกั จะโตเ ถยี งกนั เปลา โดยมากชอบเอาอาจารย
โนน นว่ี า อยา งนนั้ อยา งนม้ี า

การจะปฏบิ ตั ใิ หร ธู รรม เหน็ ธรรม ตอ งทำจรงิ จะได
อยทู ท่ี ำจรงิ ขา เปน คนมที ฐิ แิ รง เรยี นจากครบู าอาจารยน ้ี ยงั
ไมไ ดผ ลกจ็ ะตอ งเอาใหจ รงิ ใหร ู ยงั ไมไ ปเรยี นกบั อาจารยอ น่ื
ถา เกดิ ไปเรยี นกบั อาจารยอ น่ื โดยยงั ไมท ำใหจ รงิ ใหร ู กเ็ หมอื น
ดถู กู ดหู มน่ิ ครอู าจารย ”

78

๔๒

ของจรงิ นน้ั มอี ยู

มีคนจำนวนไมนอยที่ปฏิบัติธรรมแลวเกิดความทอใจ
ปฏบิ ตั อิ ยเู ปน เวลานาน กย็ งั รสู กึ วา ตนเองไมไ ดพ ฒั นาขน้ึ หลวง
พอ เคยเมตตาสอนผเู ขยี นวา

“ของทม่ี มี นั ยงั ไมจ รงิ ของจรงิ เขามี เมอื่ ยงั ไมจ รงิ มนั
กย็ งั ไมม ”ี

หลวงพอ เมตตากลา วเสรมิ อกี วา
“คนทก่ี ลา จรงิ ทำจรงิ เพยี รปฏบิ ตั อิ ยเู สมอ จะพบ
ความสำเรจ็ ในทส่ี ดุ ถา ทำจรงิ แลว ตอ งไดแ นๆ ”
หลวงพอ ยนื ยนั อยา งหนกั แนน และใหก ำลงั ใจแกล กู ศษิ ย
ของทา นเสมอ เพอ่ื ใหต งั้ ใจ ทำจรงิ แลว ผลทเี่ กดิ จากความตง้ั ใจ
จรงิ จะเกดิ ขนึ้ ใหต วั ผปู ฏบิ ตั ไิ ดช นื่ ชมยนิ ดใี นทส่ี ดุ

79

๔๓

ลม ใหร บี ลกุ

เปน ปกตขิ องผปู ฏบิ ตั ธิ รรม ชว งใดเวลาใดทส่ี ามารถปฏบิ ตั ิ
ธรรมไดก า วหนา จติ ใจสงบเยน็ เปน สมาธไิ ดง า ย สามารถพจิ ารณา
อรรถธรรมใหผ า นทะลจุ ติ ใจไดโ ดยตลอดสาย ชว งดงั กลา วมกั
จะตอ งมปี ญ หา และอปุ สรรคทเี่ ขา มาไมใ นรปู แบบใดรปู แบบหนง่ึ
เพอื่ มาขวางกน้ั การปฏบิ ตั ธิ รรมของผปู ฏบิ ตั คิ นนน้ั ๆ ถา ผปู ฏบิ ตั ิ
ธรรมไมส ามารถเตรยี มใจรบั กบั สถานการณน น้ั ๆ ได ธรรมทก่ี ำลงั
พจิ ารณาดๆี กต็ อ งโอนเอนไปมาหรอื ลม ลกุ คลกุ คลานอกี ได

ผูเขียนเคยกราบเรียนใหหลวงพอทราบถึงปญหาและ
อปุ สรรคทกี่ ำลงั ประสบอยู

หลวงพอ เมตตาใหก ำลงั ใจวา ....
“พอลม ใหร บี ลกุ รตู วั วา ลม แลว ตอ งรบี ลกุ แลว ตงั้ หลกั
ใหม จะไปยอมมนั ไมไ ด
...กเ็ หมอื นกบั ตอนทแี่ กเปน เดก็ คลอดออกมา กวา จะ
เดนิ เปน แกกต็ อ งหดั เดนิ จนเดนิ ได แกตอ งลม กท่ี เี คยนบั ไหม
พอลม แกกต็ อ งลกุ ขน้ึ มาใหมใ ชไ หม....คอ ยๆ ทำไป”

80

หลวงพอ เพง สายตามาทผี่ เู ขยี นแลว เมตตาสอนวา ...
“ของขา เสยี มามากกวา อายแุ กซะอกี ไมเ ปน ไร ตงั้ มนั
กลบั ขนึ้ มาใหม”
ผเู ขยี น “แลว จะมวี ธิ ปี อ งกนั ไมใ หล ม บอ ยไดอ ยา งไร”
หลวงพอ “ตอ งปฏบิ ตั ธิ รรมใหม าก ถา รวู า ใจเรายงั แขง็
แกรง ไมพ อ ถกู โลกเลน งานงา ยๆ แกตอ งทำใหใ จแกแขง็ แกรง
ใหไ ด แกถงึ จะสกู บั มนั ได ”
เพอ่ื เปน การเพมิ่ กำลงั ใจของนกั ปฏบิ ตั ิ ไมว า จะลม สกั กค่ี รง้ั
กต็ าม แตท กุ ๆ ครง้ั เราจะไดบ ทเรยี น ไดป ระสบการณท แี่ ตก
ตา งกนั ไป ใหน อ มนำสงิ่ ทเ่ี ราเผชญิ มาเปน ครู เปน อทุ าหรณส อน
ใจของเราเอง เตรยี มใจของเราใหพ รอ มอกี ครง้ั ถา เกดิ เหตกุ ารณ
เชน นนั้ อกี

81

๔๔

สนทนาธรรม

เมื่อครั้งที่ผูเขียนกับหมูเพ่ือนใกลสำเร็จการศึกษา ได
มากราบนมสั การหลวงพอ ทา นไดส นทนากบั พวกเราอยนู าน
สาระสำคญั ทเ่ี กยี่ วกบั การปฏบิ ตั คิ อื

เมอื่ พบแสงสวา งในขณะภาวนาใหไ ลด ู ถามทา นไลแ สง
หรอื ไลจ ติ ทา นตอบวา ใหไ ลจ ติ โดยเอาแสงเปน ประธาน (เขา ใจ
วา อาศยั ปต คิ อื ความสวา งมาสอนจติ ตนเอง) เชน ไลว า พระพทุ ธ
พระธรรม พระสงฆ มจี รงิ หรอื ไม มจี รงิ กเ็ ปน พยานแกต น

ถามทา นวา ไลด เู หน็ แตส ง่ิ ปกปด คอื กเิ ลสในใจ
ทา นวา ...
“ถา แกเกลยี ดกเิ ลสเหมอื นเปน หมาเนา หรอื ของบดู เนา
กด็ ี ใหเ กลยี ดใหไ ดอ ยา งนนั้ ”

82

๔๕

ผบู อกทาง

ครั้งหนึ่ง มีผูมาหาซื้อยาลมภายในวัด ไมทราบวามี
จำหนา ยทก่ี ฏุ ไิ หน หลวงพอ ทา นไดบ อกทางให เมอื่ ผนู นั้ ผา นไป
แลว หลวงพอ ทา นไดป รารภธรรมใหล กู ศษิ ยท นี่ งั่ อยฟู ง วา

“ขา นงั่ อยู กเ็ หมอื นคนคอยบอกทาง เขามาหาขา แลว
กไ็ ป...”

ผเู ขยี นไดฟ ง แลว ระลกึ ถงึ พระพทุ ธเจา ผเู ปน “กลั ยาณมติ ร”
คอยชแี้ นะใหท างเดนิ ดงั พทุ ธภาษติ วา

“จงรบี พากเพยี รพยายามดำเนนิ ตามทางทบี่ อกเสยี แต
เดย๋ี วน้ี ตถาคตทง้ั หลายเปน เพยี งผชู ท้ี างใหเ ทา นนั้ ”

หลวงพอ เปน ผบู อก แตพ วกเราตอ งเปน คนทำ และตอ งทำ
เดย๋ี วนี้

83

๔๖

อยา ทำเลน

เคยมผี ปู รารภกบั ผเู ขยี นวา ปฏบิ ตั ธิ รรมมาหลายปเ ตม็ ที แต
ภมู จิ ติ ภมู ธิ รรม ไมค อ ยจะกา วหนา ถงึ ขนั้ “นา ชมเชย” ยงั ลม
ลกุ คลกุ คลานอยมู องไปทางไหนกเ็ หน็ แตต วั เองและหมเู พอ่ื นเปน
โรคระบาด คอื โรคขาออ น หลงั ออ น ไมส ามารถจะเดนิ จงกรม
นง่ั สมาธไิ ด ตอ งอาศยั นอนภาวนาพจิ ารณา “ความหลบั ” เปน
อารมณเ ลยตอ งพา ยแพต อ เจา กรรมนายเวร คอื เสอื่ และหมอน
ตลอดชาติ

พระพุทธเจาทรงบำเพ็ญบารมีถึง ๔ อสงไขย กำไร
แสนมหากปั ครน้ั ออกบวชกท็ รงเพยี รปฏบิ ตั อิ ยหู ลายป กวา จะได
บรรลพุ ระโพธญิ าณ หลวงปมู น่ั หลวงปฝู น หลวงปแู หวน ฯลฯ
ทา นปฏบิ ตั ธิ รรมตามปา ตามเขา บางองคถ งึ กบั สลบเพราะพษิ ไข
ปา กห็ ลายครงั้ หลวงพอ ดทู า นกป็ ฏบิ ตั อิ ยา งจรงิ จงั มาตลอดหลาย
สบิ พรรษา กวา จะไดธ รรมแท ๆ มาอบรมพรำ่ สอนเรา

แลว เราละ ปฏบิ ตั กิ นั จรงิ จงั แคไ หน
“ปฏบิ ตั ธิ รรมสมควรแกธ รรม” แลว หรอื ยงั

84

๔๗

อะไรมคี า ทสี่ ดุ

ถา เรามาลองคดิ ดกู นั แลว สงิ่ ทมี่ คี า มากทส่ี ดุ ในชวี ติ เรา
ตงั้ แตว นั เกดิ จนกระทง่ั วนั ตายคอื อะไร หลายคนอาจตอบวา ทรพั ย
สมบตั ิ สามี ภรรยา บคุ คลทรี่ กั หรอื บตุ ร หรอื อะไรอนื่ ๆ แต
ทา ยทสี่ ดุ กต็ อ งยอมรบั วา ชวี ติ ของเรานน้ั มคี า ทส่ี ดุ เพราะถา เราสนิ้
ชวี ติ แลว สง่ิ ทกี่ ลา วขา งตน กไ็ มม คี า ความหมายใด ๆ

ชวี ติ เปน ของมคี า ทสี่ ดุ ในจำนวนสงิ่ ทเี่ รามอี ยใู นโลกน้ี พระ
ธรรมคำสอนของพระพทุ ธเจา กเ็ ปน ของมคี า ทส่ี ดุ ในโลก สงิ่ ตา ง ๆ
ในโลกชว ยใหเ ราพน ทกุ ขช นดิ ถาวรไมไ ด แตพ ระธรรมชว ยเราได
ผมู ปี ญ ญาทง้ั หลายควรจะผนวกเอาสง่ิ ทม่ี คี ณุ คา ทส่ี ดุ ทงั้ สองนใ้ี ห
ขนานทาบทบั เปน เสน เดยี วกนั อยา ใหแ ตกแยกจากกนั ไดเ ลยดงั
พระพทุ ธพจนต อนหนงึ่ วา

กจิ โฉ มนสุ สปฏลิ าโภ การไดเ กดิ เปน มนษุ ยเ ปน ของยาก
กจิ ฉํ มจจานํ ชวี ติ ํ การไดม ชี วี ติ อยเู ปน ของยาก
กจิ ฉํ สทธมมสสวนํ การไดฟ ง พระสทั ธรรมของพระ

พทุ ธเจา เปน ของยาก

85

กจิ โฉ พทุ ธานมปุ ปโท การบงั เกดิ ขนึ้ ของพระพทุ ธเจา เปน
ของยาก

อะไรจะมคี า ทสี่ ดุ สำหรบั ผทู ไ่ี ดม านมสั การหลวงพอ นน้ั
คงไมใ ชพ ระพรหมผง หรอื เหรยี ญอนั มชี อื่ ของทา น

หลวงพอ เคยเตอื นศษิ ยเ สมอวา
“ขา ไมม อี ะไรใหแ ก
(ธรรม) ทส่ี อนไปนนั้ แหละ ใหร กั ษาเทา ชวี ติ ”

86

๔๘

นายระนาดเอก

เกย่ี วกบั เรอ่ื งไหวพรบิ ปฏภิ าณและตวั ปญ ญา หลวงพอ ทา น
ไดย กตวั อยา ง เรอื่ งของนายระนาดเอกไวใ หฟ ง วา สมยั กอ นการ
เรยี นระนาดนน้ั อาจารยจ ะสอนวชิ าการตรี ะนาดแมไ มต า งๆ โดย
ทว่ั ไปแกศ ษิ ย สว นแมไ มว ชิ าครจู ะเกบ็ ไวเ ฉพาะตน มไิ ดถ า ยทอด
ใหแ กศ ษิ ยผ หู นง่ึ ผใู ด อยมู าวนั หนง่ึ นายระนาดเอกพกั ผอ นนอนเลน
อยใู ตถ นุ เรอื นทบ่ี า นอาจารยข องตน ไดย นิ เสยี งอาจารยข องเขา
กำลงั บรรเลงระนาดทบทวนแมไ มว ชิ าครอู ยู นายระนาดเอกกแ็ อบ
ฟง ตง้ั ใจจดจำไวจ นขนึ้ ใจ

วนั หนงึ่ อาจารยไ ดเ รยี กศษิ ยท กุ คนมาแสดงระนาดใหด เู พอื่
ทดสอบฝมือ ถึงครานายระนาดเอก ก็ไดแสดงแมไมวิชาครูซึ่ง
ไพเราะกวา ศษิ ยผ อู น่ื อาจารยร สู กึ แปลกใจมากทศ่ี ษิ ยส ามารถแสดง
แมไ มข องครไู ด โดยทต่ี นไมเ คยสอนมากอ น จงึ ถามนายระนาด
เอกวา ไปไดแ มไ มน ม้ี าจากไหน นายระนาดเอกจงึ ตอบวา “ไดม า
จากใตถ นุ เรอื น ครบั ”

แลว หลวงพอ ไดส รปุ ใหพ วกเราฟง วา การเรยี นรธู รรมกเ็ ชน
กนั ตอ งลกั เขา แอบเขาเรยี น คอื จดจำเอาสง่ิ ทด่ี งี ามของผอู น่ื มา

87

ปฏบิ ตั แิ กไ ขตนเองใหไ ด ตวั ทา นเองสอนไดบ อกทางไดแ ตไ มห มด
ทเี่ หลอื เราตอ งคน ควา และฝก ฝนปฏบิ ตั ดิ ว ยตนเอง ใครไหวพรบิ ดกี ็
เรยี นไดเ รว็ เหมอื นนายระนาดเอกในเรอื่ งนี้

88

๔๙

เสกขา ว

ครง้ั หนง่ึ เคยมศี ษิ ยบ างทา นนำขา วมาใหห ลวงพอ ทา นเสก
อธษิ ฐานจติ ใหท านเสมอ ซงึ่ ทา นกเ็ มตตาไมข ดั แตบ อ ยๆ เขา ทา น
กพ็ ดู วา “เสกอะไรกนั ใหบ อ ยๆ เสกเองบา งสิ”

คำพดู นที้ า นไดข ยายความใหฟ ง ในภายหลงั วา คำวา เสก
เอง คอื การเสกตนเองใหเ ปน พระ ซงึ่ หมายถงึ การปฏบิ ตั ติ อ จติ ใจ
ของตนเอง ยกระดบั ใหส งู ขน้ึ หรอื มใี จเปน พระบา ง มใิ ชจ ะเปน ทา น
อธษิ ฐานเสกเปา ของภายนอก เพอื่ หวงั เปน มงคลถา ยเดยี ว โดยไม
คดิ เสกตนเองดว ยตนเอง

89

๕๐

สำเรจ็ ทไี่ หน

มผี ปู ฏบิ ตั ธิ รรมบางทา นขอ งใจขอ ปฏบิ ตั ธิ รรมะเกยี่ วกบั การ
วางทตี่ ง้ั ตามฐานของจติ ในการภาวนา จงึ ไดไ ปเรยี นถามหลวงพอ
ตามทเี่ คยไดร บั รู รบั ฟง มาวา “การภาวนาทถ่ี กู ตอ ง หรอื จะสำเรจ็
มรรคผลไดน น้ั ตอ งตง้ั จติ วางจติ ไวท กี่ ลางทอ งเทา นน้ั ใชห รอื ไม? ”

หลวงพอ ทา นตอบอยา งหนกั แนน วา
“ที่วาสำเร็จน้ันสำเร็จท่ีจิต ไมไดสำเร็จที่ฐาน คนท่ี
ภาวนาเปน แลว จะตง้ั จติ ไวท ป่ี ลายนวิ้ ชก้ี ย็ งั ได ”
แลว ทา นกบ็ อกจำนวนทตี่ ง้ั ตามฐานตา งๆ ของจติ ใหฟ ง
จะเหน็ ไดว า ทา นไมไ ดเ นน วา ตอ งวางจติ ใจทเี่ ดยี วทนี่ น่ั ทน่ี ี่
เพราะฐานตา งๆ ของจติ เปน ทางผา นของลมหายใจทง้ั สน้ิ ทา นเนน
ทส่ี ตแิ ละปญ ญาทมี่ ากำกบั ใจตา งหาก สมดงั ในพระพทุ ธพจนท ว่ี า
“ มโน ปพุ พฺ งคฺ มา ธมมฺ า มโนเสฏฐ า มโนมยาฯ ธรรมทง้ั
หลายมใี จถงึ กอ น มใี จเปน ใหญเ ปน ประธานสำเรจ็ ไดด ว ยใจ ”

90

๕๑

เรารกั ษาศลี ศลี รกั ษาเรา

ศลี เปน พน้ื ฐานทสี่ ำคญั ทสี่ ดุ ของการปฏบิ ตั ธิ รรมทกุ อยา ง
หลวงพอ มกั จะเตอื นเสมอวา ในขนั้ ตน ใหห มน่ั สมาทานรกั ษาศลี ให
ได แมจ ะเปน โลกยี ศลี รกั ษาไดบ า ง ไมไ ดบ า ง บรสิ ทุ ธบิ์ า ง ไมบ รสิ ทุ ธ์ิ
บา ง กใ็ หเ พยี งระวงั รกั ษาไป สำคญั ทเ่ี จตนาทจ่ี ะรกั ษาศลี ไว และ
ปญ ญาทคี่ อยตรวจตราแกไ ขตน

“เจตนาหงั ภกิ ขเว สลี งั วทาม”ิ ทา นวา เจตนาเปน ตวั ศลี
“เจตนาหงั ภกิ ขเว ปญุ ญงั วทาม”ิ เจตนาเปน ตวั บญุ
จงึ ขอใหพ ยายามสง่ั สมบญุ นไี้ ว โดยอบรมศลี ใหเ กดิ ขนึ้ ทจ่ี ติ
เรยี กวา เรารกั ษาศลี สว นจติ ทอ่ี บรมศลี ดแี ลว จนเปน โลกตุ รศลี
เปนศีลท่ีกอใหเกิดปญญาในอริยมรรคอริยผลน้ีจะคอยรักษาผู
ประพฤตปิ ฏบิ ตั มิ ใิ หเ สอ่ื มเสยี หรอื ตกตำ่ ไปในทางทไ่ี มด ไี มง ามนแี้ ล
เรยี กวา ศลี รกั ษาเรา

91

๕๒

คนดขี องหลวงพอ

ธรรมะทห่ี ลวงพอ นำมาอบรมพวกเราเปน ธรรมทสี่ งบเยน็
และไมเ บยี ดเบยี นใครดว ยกรรมทงั้ สามคอื ความคดิ การกระทำ
และคำพดู

ครงั้ หนงึ่ ทา นเคยอบรมศษิ ยเ กยี่ วกบั วธิ สี งั เกตคนดสี นั้ ๆ
ประโยคหนง่ึ คอื

“คนดี เขาไมต ใี คร”
ทกุ สงิ่ ทกุ อยา งไมว า จะเปน การปฏบิ ตั ธิ รรม หรอื การทำงาน
ในทางโลกนนั้ ยอ มมกี ารกระทบกระทง่ั กนั เปน ธรรมดาของโลก
ปถุ ชุ น หากเรากระทำการสง่ิ ใดซง่ึ ชอบดว ยเหตแุ ละผล คอื ได
พยายามทำอยา งดที ส่ี ดุ แลว อยา ไปกลวั วา ใครเขาจะวา อะไรเรา
ใครเขาจะโกรธเรา แตใ หก ลวั ทเี่ ราจะไปวา อะไรเขา กลวั ทเ่ี ราจะไป
โกรธเขา

92

๕๓

สนั้ ๆ กม็ ี

เคยมผี ปู ฏบิ ตั กิ ราบเรยี นถามหลวงพอ วา
“หลวงพอ ครบั ขอธรรมะสน้ั ๆ ในเรอ่ื งวธิ ปี ฏบิ ตั เิ พอื่ ใหก เิ ลส
๓ ตวั คอื โกรธ โลภ หลง หมดไปจากใจเรา จะทำไดอ ยา งไรครบั ”
หลวงพอ ตอบเสยี งดงั ฟง ชดั จนพวกเราในทน่ี น้ั ไดย นิ กนั
ทกุ คนวา “สต”ิ

93

๕๔

แบบปฏบิ ตั ธิ รรมหลวงพอ ดเู ปน เชน ใด

ในยคุ ปจ จบุ นั ทส่ี งั คมมกี ารเปลย่ี นแปลงอยา งรวดเรว็ ผู
คนเผชญิ กบั ความทกุ ขค วามเดอื ดรอ นกนั ถว นหนา ไมว า จะเปน
ปญ หาในเรอ่ื งปากทอ ง ความปลอดภยั ในชวี ติ และทรพั ยส นิ ผู
คนตา งแสวงหาทพี่ งึ่ แสวงหาคำตอบของชวี ติ ในขณะเดยี วกนั กม็ ี
ผตู ง้ั ตนเปน อาจารยส อนการปฏบิ ตั ธิ รรมกนั มาก

เกย่ี วกบั เรอื่ งแบบปฏบิ ตั ธิ รรมน้ี หลวงพอ ไดเ ลา ไวว า เคยมี
ผพู มิ พแ บบปฏบิ ตั ธิ รรมมาถวายและใชค ำวา “แบบปฏบิ ตั ธิ รรมวดั
สะแก” ทานแกใหวาอยางน้ีไมถูกตองเพราะเปนแบบของพระ
พทุ ธเจา ไมค วรใชว า เปน แบบของวดั ใด

อกี ครงั้ หนง่ึ ทเ่ี คยมผี ตู ง้ั คำถามในอนิ เตอรเ นต็ วา
“แบบปฏบิ ตั ธิ รรมของหลวงพอ ดเู ปน อยา งไร”
ขา พเจา หวนระลกึ ถงึ บทสนทนาตอนหนง่ึ ทหี่ ลวงพอ เคยเลา
ใหฟ ง เมอ่ื ครง้ั มลี กู ศษิ ยม าขอศกึ ษาธรรม ตามแบบของทา น หลวง
พอ ไดต อบศษิ ยผ นู น้ั ไปวา ขา ไมใ ชอ าจารยห รอก อาจารยน นั่ ตอ ง
พระพทุ ธเจา หลวงพอ ทวดนนั่ ขา เปน ลกู ศษิ ยท า น

94

ขา พเจา กลบั มานงั่ คดิ ทบทวนอยหู ลายครง้ั ความชดั เจน
ในคำตอบของหลวงพอ จงึ คอ ย ๆ กระจา งขนึ้ เปน ลำดบั เสยี งสวด
มนตท ำวตั รแวว มาแตไ กล .....โย ธมั มงั เทเสสิ อาทกิ ลั ยาณงั มชั
เฌกลั ยาณงั ปรโิ ยสานะกลั ยาณงั สาตถงั สะพยญั ชะนงั เกวะละ
ปะรปิ ณุ ณงั ปะรสิ ทุ ธงั พรหั มะจะรยิ งั ปะกาเสสิ แปลไดค วามวา
พระผมู พี ระภาคเจา พระองคใ ด ทรงแสดงธรรมแลว มคี วาม
ไพเราะงดงามในเบอ้ื งตน ไพเราะงดงามในทา มกลาง ไพเราะ
งดงามใน ทส่ี ดุ ทรงประกาศพรหมจรรย คอื แบบแหง การปฏบิ ตั ิ
อนั ประเสรฐิ บรสิ ทุ ธิ์ บรบิ รู ณโ ดยสนิ้ เชงิ พรอ มทง้ั อรรถะ พรอ ม
ทง้ั พยญั ชนะ

สาธุ ถกู ของหลวงพอ และจรงิ เปน ทส่ี ดุ พระพทุ ธเจา ทรงวาง
แบบแผนการปฏบิ ตั ไิ วอ ยา งดยี งิ่ เปน ขน้ั เปน ตอนและสมบรู ณแ บบ
ทสี่ ดุ ไมต อ งการผใู ดมาแตง มาเตมิ อกี กญุ แจคำตอบสำหรบั เรอ่ื ง
นไี้ ดเ ฉลยแลว

ตะมะหงั ภะคะวนั ตงั อะภปิ ชู ะยามิ
ตะมะหงั ภะคะวนั ตงั สริ ะสา นะมามิ
ขา พเจา ขอบชู าอยา งยงิ่ เฉพาะพระผมู พี ระภาคเจา พระองค
นน้ั
ขา พเจา ขอนอบนอ มพระผมู พี ระภาคเจา พระองคน นั้ ดว ย
เศยี รเกลา

95

๕๕

บทเรยี น บทแรก

หากยอ นระลกึ ถงึ หลวงพอ ดู พรหมปญ โญ ในความทรง
จำของขา พเจา นนั้ ขา พเจา ไดม ากราบนมสั การหลวงพอ เปน ครง้ั
แรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๖ ดวยการชักชวนของเพื่อนกัลยาณมิตร
จากนน้ั ไมน าน บทเรยี นบทแรกทห่ี ลวงพอ ไดเ มตตาสอนลกู ศษิ ย
ขสี้ งสยั กไ็ ดเ รมิ่ ขนึ้ เหมอื นเปน ปฐมบทแหง การเรม่ิ ตน ทที่ า นรบั
ขา พเจา ไวเ ปน ลกู ศษิ ย

มีเหตุการณท่ีประทับใจขาพเจาในชวงแรกจากการได
มากราบหลวงพอ อนั เปน จดุ เรมิ่ ตน แหง ศรทั ธา ซงึ่ ตอ มาภายหลงั
ไดก ลายเปน ...อจลศรทั ธา ศรทั ธาทแี่ นว แนม น่ั คง ตอ องคห ลวง
พอ ของขา พเจา คอื ขา พเจา ไดบ ชู าพระพทุ ธรปู แกว ใส ปางสมาธิ
จากตลาดพระทวี่ ดั ราชนดั ดา กรงุ เทพฯ มาหนง่ึ องค และไดน ำมา
ที่วัดสะแก ใหหลวงพอชวยแผเมตตาอธิษฐานจิตเพื่อนำไป
สกั การะบชู าเปน พระพทุ ธรปู ประจำบา น

หลวงพอ ดทู า นประนมมอื ไหวพ ระและยกพระพทุ ธรปู
ขึ้นมา จับองคพระของขาพเจาแลวหลับตานิ่งสักครูหน่ึงจึงลืม
ตาขึ้นมา ทานบอกใหขาพเจานำสองมือมาจับที่ฐานของพระ

96

พทุ ธรปู ซง่ึ ปด ทองคำเปลวโดยรอบ ทา นใหข า พเจา หลบั ตา
สักครูทานถามขาพเจาวาเห็นอะไรไหม ขาพเจาเห็น

พระพุทธรูปอยูเบ้ืองหนา แตขาพเจาน่ิงไมตอบอะไรทานเนื่อง
จากตง้ั แตข า พเจา เกดิ มาในชวี ติ ยงั ไมเ คยพบเหตกุ ารณเ ชน น้ี
จงึ ไมท ราบวา ...“เหน็ ” ในความหมายของหลวงพอ นน้ั หมายถงึ
“เหน็ อยา งไร” และชดั เจนขนาดไหนทเ่ี รยี กวา ...“เหน็ ” ของทา น

สกั ครทู า นจงึ พดู ยำ้ กบั ขา พเจา วา “แกเหน็ พระพทุ ธรปู
แลว น่ี ดเู สยี ทน่ี ี่ จะไดห ายสงสยั วา ขา ใหอ ะไรแก กลบั บา น
แกจะไดไ มส งสยั เปน พระยนื เดนิ นง่ั หรอื วา นอน”

“ยนื ครบั ” ขา พเจา ตอบทา น
“เออ! ขา โมทนาสาธดุ ว ย ทขี่ า ใหเ ปน พระประจำวนั
เกดิ ของแก เอาไปบชู าใหด ”ี ทา นตอบ
ตง้ั แตว นั นน้ั เปน ตน มา ศษิ ยข ส้ี งสยั อยา งขา พเจา มหี รอื
จะไมอ ดทจี่ ะสงสยั ตอ ยามวา งทงั้ ในเวลากลางวนั หรอื กลางคนื
ขา พเจา จะมานงั่ มองดพู ระพทุ ธรปู เอาสองมอื ประคองจบั ทฐี่ าน
ขององคพระ...หลับตา...ทำสมาธิ...ดวยความอยากดู...อยากรู
อยากเหน็ องคพ ระอยา งทท่ี า นเคยทำใหข า พเจา เหน็
วนั แลว วนั เลา ครง้ั แลว ครง้ั เลา ...อนจิ จา...เวลาผา นไป
๑ สปั ดาห. ..๑ เดอื น...๒ เดอื น...๓ เดอื นกแ็ ลว ยงั ไมม วี แี่ ววที่
ขา พเจา จะไดเ หน็ องคพ ระทที่ า นทำใหข า พเจา ดทู ว่ี ดั สะแกเชน วนั
นน้ั อกี เลย

97

จวบจนกระท่ังหลายเดือนตอมา ขาพเจาไดมีโอกาส
มากราบนมัสการหลวงพออีก จึงไดเรียนถามทานวาทำไมเมื่อ
ขา พเจา กลบั ไปบา นแลว ลองจบั พระอกี จบั จนทองคำเปลวทป่ี ด
ฐานขององคพ ระซดี เปน รอยมอื ขา พเจา กย็ งั ไมเ หน็ องคพ ระแม
สกั ครงั้ เดยี ว หลวงพอ ยม้ิ กอ นตอบขา พเจา ดว ยความเมตตาวา
“ทำจนหายอยากแหละแก ขา ทำมากอ นแลว ”

ขาพเจากลับมานั่งคิดทบทวนอยูหลายครั้ง ความ
ชัดเจนในคำตอบของหลวงพอจึงคอย ๆ กระจางข้ึนเปนลำดับ
...ตอ งเรมิ่ ทคี่ วามอยากเสยี กอ น จงึ คดิ ทจ่ี ะทำ แตถ า ทำดว ยความ
อยาก ก็จะไมสำเร็จ เม่ือความอยากหมดไปเม่ือไร เมื่อนั้นจึง
จะพบของจรงิ

กุญแจคำตอบสำหรับ...บทเรียนบทแรกของการเรียน
ธรรมะจากทา น ทำใหข า พเจา เขา ใจไดว า ทา นไดใ ชก ศุ โลบายให
ขาพเจาจดจำรูปพรรณสัณฐานขององคพระพุทธรูปใหได หลัง
จากที่ไดใชเวลาบวกกับ...ความอยากอยูเปนเวลาหลายเดือน
ขา พเจา จงึ เรม่ิ ไดพ ทุ ธานสุ ติ ธมั มานสุ ติ และสงั ฆานสุ ติ จากการ
เพง มององคพ ระจนเกดิ เปน ภาพตดิ ตา...ตดิ ใจ ในทสี่ ดุ เปน การ
สอนการภาวนาในภาคสมถธรรม พรอ มกบั แนะวธิ วี างอารมณ
พระกรรมฐานของหลวงพอ สำหรบั ขา พเจา อยา งเยย่ี มยอดทเี ดยี ว

98

๕๖

หนงึ่ ในส่ี (อกี ครง้ั )

หลายปก อ นหลวงพอ ไดป รารภธรรมกบั ขา พเจา ในเรอ่ื ง
ของเปาหมายชีวิตที่แตละคนเกิดมาอยางนอยก็ควรใหเขาถึง
ความเปน พระโสดาบนั ทา นไดป รารภไวว า

“ขา นงั่ ดดู ยา มองดซู องยาแลว ตง้ั ปญ หาถามตวั เอง
วา เรานป่ี ฏบิ ตั ไิ ดห นง่ึ ในสข่ี องพระพทุ ธศาสนาแลว หรอื ยงั ?
ถา ซองยานแี้ บง ออกเปน สสี่ ว น เรานยี่ งั ไมไ ดห นงึ่ ในส่ี มนั จวน
เจยี นจะไดแ ลว กค็ ลาย เหมอื นเรามดั เชอื กจนเกอื บจะแนน
ไดท แี่ ลว เราปลอ ย มนั กค็ ลายออก เรานยี่ งั ไมเ ชอ่ื จรงิ ถา เชอ่ื
จรงิ ตอ งไดห นงึ่ ในสแ่ี ลว ”

อกี ครง้ั หนงึ่ หลวงพอ ไดป รารภกบั ขา พเจา อกี ในเรอ่ื งเดยี ว
กนั แตค ราวนท้ี า นบอกวา “ขา นง่ั มองดกู ระจกหนา ตา งทห่ี อ
สวดมนต กระจกมนั มสี มี่ มุ เปรยี บการปฏบิ ตั ขิ องเราน่ี ถา
มนั ไดส กั มมุ หนง่ึ กเ็ หน็ จะดี” หลวงพอไดเฉลยปริศนาธรรม
เรื่องน้ีใหขาพเจาฟงวา ที่วาหนึ่งในส่ีนั้น หมายถึงการปฏิบัติ
ธรรมเพอ่ื ใหบ รรลมุ รรคผลในพระพทุ ธศาสนา ซง่ึ แบง เปน

99

โสดาปต ตมิ รรค โสดาปต ตผิ ล
สกทิ าคามมิ รรค สกทิ าคามผิ ล
อนาคามมิ รรค อนาคามผิ ล
อรหตั ตมรรค อรหตั ตผล

อยางนอยเราเกิดมาชาติหนึ่งชาติน้ี ไดพบพุทธศาสนา
เปรยี บเหมอื นสมบตั ลิ ำ้ คา แลว กค็ วรปฏบิ ตั ติ ามคำสอนทา นให
เขา ถงึ ความพน ทกุ ขอ ยา งนอ ยทส่ี ดุ คอื โสดาปต ตผิ ล เพราะคนท่ี
เขา ถงึ ความเปน พระโสดาบนั แลว หากยงั ไมบ รรลพุ ระนพิ พานใน
ชาตนิ ช้ี าตติ อ ไปกจ็ ะไมเ กดิ ในภพภมู ทิ ตี่ ำ่ กวา มนษุ ยอ นั ไดแ ก สตั ว
นรก เปรต อสรุ กาย สตั วเ ดรจั ฉานอกี

ขาพเจาเชื่อวาการที่หลวงพอเปรียบธรรมในเร่ืองนี้กับ
ซองบหุ รบี่ า ง หรอื แผน กระจกบา งเพราะตอ งการใหเ ราหมน่ั นกึ
คดิ พจิ ารณาในเรอื่ งนบี้ อ ย ๆ วตั ถรุ ปู ทรงสเี่ หลย่ี มเปน รปู ทรง
วตั ถทุ เ่ี ราสามารถพบไดบ อ ยทส่ี ดุ ในชวี ติ ประจำวนั มอี ยรู อบตวั
เราตลอดเวลาตั้งแตวันเกิดจนกระทั่งวันตาย มีอยูท่ัวไปไดแก
เตียงนอน นาฬิกาปลุก หนังสือ รูปภาพ รถยนต โตะทำงาน
โทรทศั น หนา ตา งประตู และอนื่ ๆ อกี มากมาย จนกระทง่ั สง่ิ
สดุ ทา ยทอี่ ยใู กลต วั เราคอื โลงศพ

หากผใู ดเหน็ วา ธรรมเรอ่ื งหนง่ึ ในสข่ี องหลวงพอ เปน ธรรม
สำคญั แลว ขา พเจา เชอื่ เหลอื เกนิ วา ผนู นั้ จะเปน ผไู มม กี เิ ลสในไม
ชา นี้ จงึ ขอฝากธรรมะจากหลวงพอ ใหเ รานำไปพจิ ารณาดว ย

100