ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 1.2 ความเสียหายจากการผลิตพืชยืนต้น (Production damage perennial crops – PD (PC)): ➢ มูลค ่ ำทดแทนของต้นไม้ที่เสียหำยทั้งหมด: แสดงถ ึ งมูลค ่ ำทดแทนของต ้ นไม ้ ทถ ีู่กทำ ลำยท้งัหมด โดยแสดงเป็ นจ ำนวนต้นไม้ ต่อเฮกตำร์ในพื้นที่ประสบภัยพิบัติ สูตรในกำรคำ นวณ ∆hai,j,t ×hi,j ×Ph,j,t−1 โดย ∆ha = ส่วนต่ำงหรือกำรเปลี่ยนแปลงของขนำดพื้นที่ในหน่วยเฮกตำร์ที่เก็บเกี่ยวซึ่งเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพิบัติ h = จ ำนวนต้นไม้ต่อเฮกตำร์ ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 51
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 1.3 ความส ูญเส ี ยจากการผล ิ ตพช ื (Production loss crops – PL(C)): ➢ ส ่ วนต ่ ำงระหว ่ ำงมูลค ่ ำผลผลต ิ ทค ี่ำดไว ้ และมูลค ่ ำทแท้จริงใน ี่ พื้นที่เก็บเกี่ยวที่ยังไม่เสียหำยทั้งหมด ใช้ในกรณท ี ภ ี่ัยพบ ิ ตัิ ส ่ งผลกระทบต ่ อพ ื น้ทเ ี่พำะปลูกเพย ี งบำงส่วน และกำรเก็บเกี่ยวเกิดขึ้นหลังเหตุกำรณ ์ แต ่ ผลผลต ิ พ ื ชผล ลดลงเน ื่องจำกผลกระทบของเหตุกำรณ ์ กำรคำ นวณน ี พ้จ ิ ำรณำในแต ่ ละพ ื ชผลทไี่ด ้ รับผลกระทบ สูตรในกำรคำ นวณ ,,− × ∆,, × ,, ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของพ ื ชย ื นต ้ นทถ ีู่กทำ ลำยในพ ื น้ทท ี่ ได้รับควำมเสียหำยทั้งหมด ี่ ผลคูณของจ ำนวนพืชที่ถูกทำ ลำยท้งัหมดและมูลค ่ ำของผลผลต ิ ทส ีู่ญเส ี ยไปในระดบัรำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิติ โดยกำรประมำณ ั ผลผลิตเฉลี่ย (ที่คำดหวัง) อิงตำมแนวโน้มห้ำปี (หรือมำกกว่ำ) ของข ้ อมูลผลผลต ิ พ ื ชทร ี่ำยงำน สูตรในกำรคำ นวณ ,,− × ,,− × ∆,, ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 52
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 1.3 ความส ูญเส ี ยจากการผล ิ ตพช ื (Production loss crops – PL(C)): ➢ ค่ำบำ รุงรักษำหลงัภัยพบ ิ ตัิในระยะส้ัน: แสดงถึงค่ำใช้จ่ำยที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติในระยะสั้นที่เกษตรกรต้องจ่ำยเพื่อคงกิจกรรมกำรผลิต หรือฟื้นฟูกจ ิ กรรมกำรผลต ิให ้ ไปส ู่ระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ อำจรวมถึง กำรจ้ำงเครื่องก ำเนิดไฟฟ้ำ ค่ำใช้จ่ำยในกำรเคลียร์พื้นที่หลังแผ่นดินไหวหรือดินถล่ม กำรจ้ำงเครื่องจักรระยะสั้น ค่ำใช้ บริกำรชลประทำน สูตรกำรคำ นวณ Pshort run(lumpsum) โดยที่ ∆y = กำรเปลี่ยนแปลง/กำรลดลงของผลผลิตในพื้นที่ที่ก ำหนดซึ่งเป็ นผลโดยตรงของภัยพิบัติ ∆ha = ผลต่ำงหรือกำรเปลี่ยนแปลงของจ ำนวนเฮกตำร์ที่เก็บเกี่ยวได้ ซึ่งเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพิบัติ เช ่ น ขนำดพ ื น้ทใี่นหน ่ วยเฮกตำร ์ ทถ ีู่กทำ ลำยและไม ่ได ้ เกบ ็ เกย ี่ว Pshort run(lumpsum)= รำคำของค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรบำ รุงรักษำหลงักำรเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิโดยแสดงเป็ นจ ำนวนเงน ิ รวม ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 53
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 1.4 ควำมเสียหำยจำกทรัพย์สินในพืช (Asset damage crops – AD(C)): ➢ ค่ำซ่อมแซม/เปลย ี่นทร ั พย ์ ส ิ นทถ ีู่ กทำ ลำยบำงส ่ วนหร ื อท ้ ั งหมด ณ รำคำก ่ อนเกด ิ ภ ั ยพบ ิั ต ิ ซึ่งค่ำใช้จ่ำยนี้รวมถึงโครงสร้ำงพื้นฐำนเฉพำะพืช เคร ื่องจ ั กรและอ ุ ปกรณ ์ รถแทรกเตอร ์ เคร ื่องอัดฟำง รถเกี่ยวข้ำว และสถำนที่จัดเก็บ ส ู ตรคำ นวณ Pk,j,t−1 ×∆qk,j,t k = ส ิ นทร ั พย ์ เช ่ น อ ุ ปกรณ ์ เคร ื่องจ ั กรเคร ื่องม ื อและส ิ่งอำ นวยควำมสะดวก ทใี่ช ้ในกำรผลิตทำงกำรเกษตร ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 54
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ พำยุเฮอร ิ เคนพอลลน ี ำพดัถล ่ มฟำร ์ มแห ่ งหน ึ่งขนำด 100 เฮกตำร ์ ซ ึ่งต้ังอย ู่ร ิ มชำยฝั่ง ทำ ให ้ กระทบต ่ อกำรผลิตถั่วเหลืองอย่ำง รุนแรง โดยพ ื น้ทปี่ลูกประมำณ 80% ได ้ รับผลกระทบบำงส ่ วน ในขณะท ี่ส ่ วนเหล ื อถูกท ำลำยท้ังหมดโดยคำดว ่ ำจะไม่สำมำรถเก็บ เก ี่ยวได ้ เหตุกำรณ ์ น ้ำท ่ วมเก ิ ดข ึ้นในช ่ วงเวลำก ่ อนกำรเก ็ บเก ี่ยวซ ึ่งคำดว ่ ำจะได ้ ผลผล ิ ต 2.5 ตัน/เฮกตำร์ (ณ ระดับสูงเป็ น ประวัติกำรณ์) ท ำให้จ ำเป็ นต้องใช้ เงินเพิ่มเติมจ ำนวน 2,800 เหรียญสหรัฐส ำหรับใช้ กำรระบำยน ้ำในดินหลังเกิดภัยพิบัติ ผ ู้เช ี่ยวชำญด ้ ำนกำรเกษตรได ้ให ้ คำ ปร ึ กษำหำร ื อทนัทห ี ลงัเก ิ ดภัยพบ ิัต ิ และประเม ิ นกำรลดลงของผลผล ิ ตจำก2.5 ตัน/เฮกตำร์ เป็ น 2 ตัน/เฮกตำร ์ในแปลงปลูกทไี่ด ้ รับควำมเส ี ยหำยบำงส ่ วน โดยรำคำถั่วเหล ื องก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ต ่ อตันอย ู่ท ี่320 เหรียญสหรัฐ เล ื อกจำกจ ำนวนด ้ ำนล ่ ำงและใส ่ ลงในต ำแหน ่ งทถ ีู่กต ้ องเพ ื่อสร ้ ำงสมกำร USD 12,800 USD 16,000 USD 2,800 USD 31,600 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 55
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ พำยุเฮอริเคนพอลลีนำพัดถล่มฟำร์มแห่งหนึ่งขนำด 100 เฮกตำร ์ ซ ึ่งต้ังอย ู่ร ิ มชำยฝั่ง ทำ ให ้ กระทบต ่ อกำรผลต ิ ถั่วเหล ื องอย ่ ำงรุนแรง โดย พ ื น้ทปี่ลูกประมำณ 80% ได้รับผลกระทบบำงส่วน ในขณะทพ ี่ื น้ทปี่ลูกทเ ี่หล ื อถูกท ำลำยท้งัหมด เหตุกำรณ ์น ้ำท่วมเกิดขึ้นในช่วงเวลำ ก่อนกำรเก็บเกี่ยวซึ่งคำดว่ำจะได้ผลผลิต 2.5 ตัน/เฮกตำร์ (ณ ระดบัผลผลต ิ ทส ีู่งเป็ นประวัติกำรณ์) ท ำให้จ ำเป็นต้องใช้เงินเพิ่มเติม จ ำนวน 2,800 เหรียญสหรัฐส ำหรับกำรระบำยน ำ้ในดน ิ หลงัเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ผ ู้เช ี่ยวชำญด ้ ำนกำรเกษตรได ้ให ้ค ำปรึกษำทันทีหลังเกิดภัยพิบัติ และประเมินกำรลดลงของผลผลิตจำก 2.5 ตัน/เฮกตำร์ เป็ น 2 ตัน/เฮกตำร ์ในแปลงปลูกทไี่ด ้ รับควำมเส ี ยหำยบำงส ่ วน โดยรำคำถั่วเหลือง ก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ต ่ อตันอย ู่ท ี่320 เหรียญสหรัฐกรุณำเล ื อกจำกจ ำนวนเงินด้ำนล่ำงและใส ่ ลงในต ำแหน ่ งทถ ีู่กต้องเพื่อค ำนวณหำมูลค่ำ ควำมสูญเสียกำรผลิต USD 12,800 USD 16,000 USD 2,800 USD 31,600 ผลต่ำงระหวำ่งมูลค่ำผลผลิตท ี่คำดไวแ ้ ละมูลค่ำท ี่แทจ ้ ริงของผลผลิตในพ ้ ื นท ี่เส ี ยหำยบำงส่วน มูลค่ำก่อนเกิดภยัพิบตัิของพ ื ชยน ื ตน ้ ท ี่ถูกทำ ลำยในพ ้ ื นท ี่เส ี ยหำยท ้ งัหมด ค่ำบำ รุงรักษำหลงัเกิดภยัพิบตัิในระยะส ้ นั มูลค่ำควำมสูญเสียกำรผลิต : ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 56
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ ไซโลสองแห่งเก็บรักษำข ้ ำวสำลแ ี ละข ้ ำวโพดตำมลำ ดบั โดยมค ี วำมจุแห ่ งละ 10 ตัน และเกบ ็ พ ื ชผลไว ้ เต ็ มกำ ลงัควำมจุภำยหลังเกิด เหตุกำรณ ์ พำยุเฮอร ิ เคนพอลลน ี ำ ไซโลท้งัสองแห ่ งถูกน ำ้ท ่ วมอย ่ ำงหนักทำ ให ้ พ ื ชผลทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทำ ลำยท้งัหมด รำคำข้ำวสำลีหน้ำฟำร์ม ก ่ อนเกด ิ พำยุอย ู่ท ี่20 USD/100 กิโลกรัม และส ำหรับข ้ ำวโพดอย ู่ท ี่25 USD/100 กิโลกรัม สหกรณ์กำรเกษตรซื้อและติดตั้งไซโลทั้งสอง ในรำคำไซโลละ 5,000 USD ข้อใดคือจ ำนวนควำมเสียหำยจำกกำรผลต ิ ทถ ีู่กต ้ อง ❑ USD 14,500 ❑ USD 45,000 ❑ USD 4,500 ❑ USD 10,000 ❑ USD 450 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 57
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 2. การค านวณความเสียหายและความสูญเส ี ยในปศุสัตว ์ (Damage and loss in the livestock sector – DL(L)): - ส ำหรับภำคปศุสัตว ์ประกอบด ้ วย 6 องค์ประกอบในกำรค ำนวณจำก 3 ส่วนประกอบ -แต่ละส่วนประกอบคือ ผลรวมขององค์ประกอบตำมรำยละเอียดดังนี้ DL(L) = PD (L) + PL (L) + AD (L) ข้อสมมติด้ำนควำมเสียหำยจำกกำรผลต ิปศุสัตว์ PD (L)และควำมสูญเส ี ยกำรผลต ิปศุสัตว์PL (L) คือ • กำรประเมินควำมเสียหำยและควำมสูญเส ี ยควรใช้รำคำหน้ำฟำร์มก่อนเกิดภัยพิบัติ • น ้ำหนักของปศุสัตว ์ แต ่ ละประเภทจะคงทต ี่ลอดเวลำ โดยควรแยกประเภทของปศุสัตว ์ ข้อสมมติส ำหรับกำรคำ นวณควำมเส ี ยหำยของทรัพย ์ ส ิ นในกำรผลต ิปศุสัตว์ AD (L) ดังนี้ • ค ่ ำซ ่ อมแซมและฟื้นฟูทรัพย ์ ส ิ นมค ี วำมสัมพนัธ ์ เช ิ งเส ้ นตรงกบัระดบัควำมเส ี ยหำย • ไม ่ มก ี ำรลงทุนเพม ิ่เต ิ มในส ิ นทรัพย ์ ยกเว ้ นกำรลงทุนทจ ี่ ำเป็ นเพ ื่อฟื้นฟูกำรผลต ิไปส ู่ระดบัก ่ อนเกิดภัยพิบัติ • ไม่มีกำรใช้สินทรัพย์แบบผสมผสำน (โครงสร้ำงพื้นฐำน เครื่องจักร เครื่องมือ) ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงกำรนับซ ้ำ ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 58
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 2.1 ความเส ี ยหายในการผลต ิปศ ุ ส ั ตว ์ (Livestock production damage – PD (L)): ➢ มูลค ่ ำก่อนเกิดภัยพิบัติของปัจจัยกำรผลิตที่เก็บรักษำไว้ซึ่งถูกท ำลำย: -แสดงปริมาณของปัจจัยการผล ิ ตส าหรับการผล ิ ตปศุสัตว ์ ทถ ีู่กทา ลายจากภัยพบ ิ ตัิ ซ ึ่งม ี มูลค ่ าตามระดบราคาก่อนเกิดภัยพิบัติ ั - ค านวณตามประเภทปัจจัยการผลิตที่ได้รับผลกระทบทั้งหมด เช่น อาหาร วัคซีน ยา ก าจัดแมลง สูตรคา นวณ △qx(stored)j, t × Px(stored),j,t−1 ➢ มูลค ่ ำก่อนเกิดภัยพิบัติของผลิตภัณฑ์สัตว์ที่เก็บรักษำไว ้ ซ ึ่งถูกท ำลำย: -แสดงปริมาณของผล ิ ตภัณฑ ์ปศุสัตว ์ ขนั้ต ้ นทเ ี่กบ ็ รักษาไว ้ ซ ึ่งถูกทา ลายโดยภัยพบ ิ ตัิ - คิดมูลค ่ าตามราคาของส ิ นค ้ านั้นในระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ - ค านวณส าหรับส ิ นค ้ าปศุสัตว ์ ทจ ี่ัดเกบ ็ ทไี่ด ้ รับผลกระทบแต ่ ละรายการ เช ่ น เน ื้อสัตว ์ แช ่ แขง ็ นม ไข ่ หนังและหนังสัตว์ สูตรคา นวณ △qi(stored)j, t × Pi(stored),j,t−1 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 59
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 2.1 (ต่อ)ความเส ี ยหายในการผล ิ ตปศ ุ ส ั ตว ์ (Livestock production damage – PD (L)): ➢ มูลค ่ ำสุทธ ิ ของสัตว ์ ทต ี่ำยก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ -แสดงมูลค ่ ำของสัตว ์ปศุสัตว ์ ทต ี่ำยเน ื่องจำกภัยพบ ิ ตัิ - มีมูลค ่ ำตำมรำคำของสัตว ์ เหล ่ ำน้ันในระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ - ผลคูณของจ ำนวนสัตว ์ ทต ี่ำยและน ำ้หนักซำกที่รำคำก่อนเกิดภัยพิบัติลบเนื้อสัตว์ที่ขำยออกจำกสัตว์ที่ตำยในรำคำหลังเกิดภัยพิบัติ สูตรคำ นวณ (△qi,j, t × Wi ) × (Pi,,j,t−1 − *Pi,,j,t) โดยที่ △q = ส ่ วนต ่ ำงหร ื อจ ำนวนทล ี่ดลงของปศุสัตว ์ อนัเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพบ ิ ตัิ เช ่ น ปร ิ มำณทถ ีู่กท ำลำย P = รำคำหรือค่ำซ่อม t-1 = หน ่ วยเวลำแรกเม ื่อมข ี้ อมูลก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ X = ปัจจัยกำรผลิตที่ใช้ส ำหรับกำรผลิตทำงกำรเกษตร W = น ้ำหนักซำก i= ผลผลิต a = เปอร์เซ็นต์หรือส่วนแบ่งของเนื้อสัตว์ที่ขำยจำก j = หน ่ วยทำงภูมศ ิ ำสตร ์ ทไี่ด ้ รับผลกระทบจำกภัยพบ ิ ตัิ สัตว ์ ทต ี่ำยแล ้ ว t = หน ่ วยเวลำแรกเม ื่อมข ี้ อมูลหลงัภัยพบ ิ ตัิ 60
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 2.2 ความสูญเส ี ยการผล ิ ตปศุสัตว ์ (Livestock production loss - PL (L)): ➢ ควำมแตกต ่ ำงระหว ่ ำงผลผลติท ี่คำดหวงักบัผลผลติจริงของผลติภัณฑ ์ปศุสัตว ์ -แสดงผลผลิตปศุสัตว ์ ท ี่สูญเส ี ยโดยตรงจำกภัยพบิัติเช ่ น กำรผลตินม ไข ่ ลดลงหร ื อหยุดโดยสิ้นเชิงเน ื่องจำกสัตว ์ บำดเจ็บหรือเสียชีวิต - ไม่รวมถ ึ งกำรผลติเน ื้อสัตว ์ จำกสัตว ์ ท ี่ตำยแล ้ ว เน ื่องจำกถูกนับรวมอย ู่ในควำมเส ี ยหำยในกำรผลติปศุสัตว ์ แล ้ ว - ค ำนวณจำกผลคูณของจ ำนวนซำกสัตว์ที่ตำยหรือบำดเจ็บและผลผลิตที่ลดลงต่อสัตว์หนึ่งตัวที่ระดับรำคำก่อนเกิดภัยพิบัติ สูตรกำรคำ นวณ qi,j, t × Pi,,j,t−1 × △yi,j,t ➢ ค ่ ำบ ำรุงรักษำหลงัภัยพบิัตใินระยะส้ัน -แสดงค่ำใช้จ่ำยที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติในระยะสั้นที่เกษตรกรต้องจ่ำยเพื่อคงกิจกรรมกำรผลติหร ื อฟื้นฟูกำรผลติส ู่ระดับก่อนเกิดภัยพิบัติ เช่น กำรจ้ำงเครื่องปั่นไฟ ค่ำใช้จ่ำยในกำรเคลียร์พื้นที่หลังแผ่นดินไหวหรือดินถล่ม กำรจ้ำงเครื่องจักรระยะสั้น ค่ำใช้จ่ำยด้ำนสัตวแพทย์ กำรซื้อ อำหำรสัตว์เพิ่มเติม สูตรคำ นวณ Pshort run(lumpsum) โดย q = จ ำนวนสัตว์ที่ได้รับผลกระทบ Pshort run(lumpsum) = รำคำของค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรบ ำรุงรักษำหลงักำรเกดิภัยพบิัติ △y = กำรเปลย ี่นแปลงหร ื อกำรลดผลผลติปศุสัตว ์ อนัเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพบิัติ 61
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 2.3 ความเส ี ยหายของทร ั พย ์ ส ิ นในการผล ิ ตปศ ุ ส ั ตว ์ (Livestock asset damage – AD(L)): ➢ ค่ำซ่อมแซม/เปลย ี่นทรัพย ์ ส ิ นทถ ีู่กทำ ลำยบำงส ่ วน/ทั้งหมด ณ รำคำก่อนเกิดภัยพิบัติ รวมโครงสร้ำงพ ื น้ฐำนเฉพำะด ้ ำนปศุสัตว ์ เคร ื่องจักรและอุปกรณ ์ได ้ แก ่ เคร ื่องร ี ดนม เคร ื่องให ้ อำหำรย ุ้งฉำงและคอกสัตว์ สูตรคำ นวณ Pk,j,t−1 ∗ △qk,j, t โดยที่ k = สินทรัพย์ (อุปกรณ ์ เคร ื่องจักรเคร ื่องม ื อ ส ิ่งอำ นวยควำมสะดวก) ที่ใช้ในกำรผลิตผลผลิตทำงกำรเกษตร △q = กำรเปลย ี่นแปลงหร ื อลดปร ิ มำณปศุสัตว ์ เป็ นผลโดยตรงจำกภัยพบ ิ ตัิ(เช ่ น ปร ิ มำณทถ ีู่กทำ ลำย) ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 62
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ จำกเหตุกำรณ ์ พำยุเฮอร ิ เคนพอลลน ี ำทำ ให ้ฟำร ์ มขนำดเลก ็ 2 แห ่ งถูกทำ ลำยจนหมดส ิ้น ฟำร ์ มแต ่ ละแห ่ งมว ี วั10 ตัว โดยมีน ้ำหนัก เฉลี่ยตัวละ 150 กิโลกรัม (มูลค ่ ำ 300 เหรียญสหรัฐต่อตัว) อำหำรววัสูญหำยไปจ ำนวน 300 ตัน มูลค ่ ำรวม 3,000 เหรียญสหรัฐ ควำมเส ี ยหำยโดยรวมต ่ อโครงสร ้ ำงพ ื น้ฐำนของฟำร ์ มอย ู่ทปี่ระมำณ 120,000 เหรียญสหรัฐ เกษตรกรสำมำรถรักษำเนื้อสัตว์ได้ 10% โดยกำรส ่ งไปยงัโรงฆ ่ ำสัตว ์ ทนัทห ี ลงัเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ แต ่ ขำยได ้ในรำคำทถ ีู่กกว ่ ำเดม ิ 1เหรียญสหรัฐฯ/กก. สิ่งใดต่อไปนี้ที่ควรน ำมำรวมในกำรค ำนวณมูลค ่ ำควำมเสียหำยในกำรผลิต (PD) ❑ มูลค ่ ำววัหำย ❑ มูลค ่ ำของเน ื้อสัตว ์ รักษำไว ้ได ้ ❑ มูลค ่ ำอำหำรววัทส ีู่ญเส ี ยไป ❑ มูลค ่ ำของโครงสร ้ ำงพ ื น้ฐำนฟำร ์ มทเ ี่ส ี ยหำย ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 63
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ จำกเหตุกำรณ ์ พำยุเฮอร ิ เคนพอลลน ี ำทำ ให ้ฟำร ์ มขนำดเลก ็ 2 แห ่ งถูกทำ ลำยจนหมดส ิ้น ฟำร ์ มแต ่ ละแห ่ งมว ี วั10 ตัว โดยมีน ้ำหนัก เฉลี่ยตัวละ 150 กิโลกรัม (มูลค ่ ำ 300 เหรียญสหรัฐต่อตัว) อำหำรววัสูญหำยไปจ ำนวน 300 ตัน มูลค ่ ำรวม 3,000 เหรียญสหรัฐ ควำมเส ี ยหำยโดยรวมต ่ อโครงสร ้ ำงพ ื น้ฐำนของฟำร ์ มอย ู่ทปี่ระมำณ 120,000 เหรียญสหรัฐ เกษตรกรสำมำรถรักษำเนื้อสัตว์ได้ 10% โดยกำรส ่ งไปยงัโรงฆ ่ ำสัตว ์ ทนัทห ี ลงัเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ แต ่ ขำยได ้ในรำคำทถ ีู่กกว ่ ำเดม ิ 1เหรียญสหรัฐฯ/กก. ข้อใดค ื อมูลค ่ ำควำมเส ี ยหำยในกำรผลต ิ ทถ ีู่กต ้ อง ❑ 8,700 เหรียญสหรัฐ ❑ 128,700 เหรียญสหรัฐ ❑ 9,000 เหรียญสหรัฐ ❑ 129,000 เหรียญสหรัฐ ❑ 120,000 เหรียญสหรัฐ ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 64
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรคำ นวณมูลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเส ี ย ค ำศัพท์ด้ำนป่ ำไม้(ที่มำ: Helms (1998) และ Zhang and Pearse (2011)) ประกำรแรก ป่ ำมกัประกอบด ้ วยไม ้ ย ื นต ้ นจ ำนวนมำก ซ ึ่งแต ่ ละต ้ นมล ี กัษณะแตกต ่ ำงกนั ไม ้ ย ื นต ้ นค ื อกล ุ่มของต ้ นไม ้ ทอ ี่ย ู่ ต ิ ดกนัซ ึ่งสำมำรถจ ำแนกเป็ นหน ่ วยตำมกำรกระจำยระดบัอำยุทส ี่มำ ่เสมอองค ์ประกอบและโครงสร ้ ำงและกำรเต ิ บโตในพ ืนที่ที่มี ้ คุณภำพสมำ ่เสมอ ประกำรที่สอง สิ่งส ำคัญคือต้องเข้ำใจว่ำไม้จะซื้อขำยได้ก็ต่อเมื่อต้นไม้ถึงระดับที่โตเต็มที่แล้วเท่ำนั้น • ไม้ในเชิงพำณิชย์ (Merchantable timber stands) ประกอบด ้ วยไม ้ ทม ี่ข ี นำด คุณภำพ และสภำพทจ ี่ะจ ำหน ่ ำยได้ภำยใต้ สภำวะเศรษฐกิจที่ก ำหนดในช่วงเวลำหนึ่งๆ • Pre-merchantable timber stands ประกอบด ้ วยต ้ นไม ้ ทย ี่งัไม ่โตเต ็ มท ี่ซ ึ่งหำกถูกไปขำยจะไม ่ สำมำรถขำยได ้อย่ำงมี กำ ไรในเวลำทก ี่ำ หนด ซ ึ่งในกรณข ี องกำรเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ เวลำทเ ี่กด ิ ขน ึ้เป็ นจุดอ ้ ำงอง ิ ของเวลำส ำหรับก ำหนดควำมพร้อม ของต้นไม้ในกำรขำยเชิงพำณิชย์ (Stand maturity) ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 65
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 3. การค านวณความเสียหายและความส ูญเส ี ยในป่ าไม้ (Total damage and loss in the forestry sector – DL(FO)): ส ำหรับภำคป่ ำไม้ ประกอบด้วย 7องค์ประกอบในกำรค ำนวณจำก 3 ส่วนประกอบ รำยละเอียด ดังนี้ DL(FO) = PD + PL + AD 3.1 ความเสียหายจากการผลิตของป่ าไม้ (Forestry production damage - PD (FO)) โดยมีข้อสมมติ : ใช้รำคำหน้ำฟำร์มก่อนเกิดภัยพิบัติ ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของปัจจัยกำรผลต ิ ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ซ ึ่งถูกท ำลำย: -แสดงปริมำณปัจจัยกำรผลต ิ ส ำหรับกำรผลต ิป่ ำไม ้ ทถ ีู่กทำ ลำยจำกภัยพบ ิ ตัิ ซ ึ่งมม ีูลค ่ ำตำมระดบัรำคำก่อนเกิดภัยพิบัติ -กำรค ำนวณจะระบุประเภทปัจจัยกำรผลิตที่ได้รับผลกระทบทั้งหมด สูตรคำ นวณ △qx(stored)j, t × Px(stored),j,t−1 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 66
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 3.1 (ต่อ) ความเสียหายจากการผลิตของป่ าไม้ (Forestry Production damage - PD (FO)) โดยที่ △q = ผลต่ำงหรือกำรเปลี่ยนแปลงของปริมำณผลผลิตอันเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพิบัติ (เช ่ น ปริมำณท ี่ถูกท ำลำย) x = ปัจจัยกำรผลิตใช้ส ำหรับกำรผลิตทำงกำรเกษตร i = ผลผลิต j = หน ่ วยทำงภูมิศำสตร ์ ท ี่ได ้ รับผลกระทบจำกภัยพบิัติ P = รำคำหรือค่ำซ่อม t = หน ่ วยเวลำแรกเม ื่อม ี ข ้ อมูลหลงัภัยพบิัติ t-1 = หน ่ วยเวลำแรกเม ื่อม ี ข ้ อมูลก ่ อนเกดิภัยพบิัติ ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของผลต ิ ภัณฑ ์ ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทำ ลำย -แสดงปริมำณของไม ้ ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ซ ึ่งถูกทำ ลำยจำกภัยพบ ิ ตัิโดยคด ิ มูลค ่ ำตำมรำคำตำมลำ ดบัทร ี่ะดบัก ่อนเกิดภัยพิบัติ สูตรคำ นวณ △qi(stored)j, t × Pi(stored),j,t−1 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 67
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 3.2 ความส ูญเส ี ยจากการผล ิ ตของป่ าไม้ (Forestry Production Loss - PL (FO)) ➢ มูลค ่ ำปัจจุบนั (แบบคิดลด) ของกำรผลิตไม้เพื่อกำรพำณิชย์และไม้ในระยะก่อนกำรพำณิชย์ -แสดงมูลค ่ ำควำมสูญเส ี ยกำรผลต ิ ของพ ื น้ทปี่่ ำทส ี่ำมำรถค ้ ำขำยได ้ และไม ้ ทอ ี่ย ู่ในระยะก ่ อนทจ ี่ะพร ้ อมขำยที่ได้รับผลกระทบ -แสดงในรูปของปริมำตรไม้ในแต่ละต้น (volume of timber by stand) สูตรคำ นวณ (Pt−1 / m 3 ∗ Y m 3 /ha ∗ ha) / (1+r)60−age โดยที่ m 3 = ลูกบำศก ์ เมตร Y = ผลผลิตของไม้ ha = ขนำดพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ ในหน่วยเฮกตำร์ r = อัตรำดอกเบี้ยที่แท้จริง 60 = อำยุหมุนเวย ี นของไม ้ ย ื นต ้ น ซ ึ่งหำกทรำบชน ิ ดของต ้ นไม ้ และ/หร ื อพ ื น้ทเ ี่พำะปลูกกส ็ ำมำรถปรับเปลี่ยนได้ age = อำยุของไม ้ ย ื นต ้ น หน ่ วยเป็ นปี ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 68
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย ➢ มูลค ่ ำปัจจุบนั (แบบคิดลด) ของผลิตภัณฑ์จำกป่ ำที่ไม่ใช่ไม้ -แสดงรำยได้ของผลิตภัณฑ์จำกป่ ำที่ไม่ใช่ไม้ (เช่น ไม้ฟื น ผลไม้ เห็ด ดอกไม้ และกิจกรรมสันทนำกำร) ทจ ี่ะสูญเสียไปจำกภัยพิบัติ รำยได้จำกผลิตภัณฑ์เหล่ำนี้มีส่วนมำจำกป่ ำทั้งหมด ไม่ใช่พื้นที่เฉพำะหรือต้นไม้เฉพำะต้น - ดังนั้นมูลค ่ ำปัจจุบนัของไม ้ในรูปของรำยได ้จึงค ำนวณส ำหรับป่ ำไม้ทั้งหมด หรือปรับตำมขนำดของส่วนป่ ำไม้ที่ได้รับควำมเสียหำย สูตรคำ นวณ R nontimber / (1+r)n โดยที่ R nontimber = รำยได้จำกกิจกรรมที่ไม่ใช่ไม้ r = อัตรำดอกเบี้ยที่แท้จริง n = จ ำนวนปี ทต ี่้ องใช ้ในกำรกำรก ู้ค ื นกจ ิ กรรม ➢ กำรหักลบด ้ วยมูลค ่ ำของซำกไม ้ และจ ำหน ่ ำยหลงัภัยพบ ิ ตัิ - มีผลเป็ นลบ เน ื่องจำกถูกหักออกจำกกำรคำ นวณควำมสูญเส ี ยของป่ ำไม ้ใน 2 กรณก ี่ อนหน ้ ำ ซ ึ่งแสดงถ ึ งมูลค ่ ำของท ่อนไม้ที่ได้รับกำร กอบก ู้และน ำออกจ ำหน ่ ำยภำยหลงัจำกกำรเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิโดยเป็ นผลรวมของซำกไม ้ ท้งัหมด (a sum of timber salvaged for all stands) สูตรคำ นวณ −Pt−1 / m 3 ∗ Y (m3 ) salvaged 69
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 3.3 ความเสียหายของสินทรัพย์ป่ าไม้ (Forest asset damage – AD(FO)): ข้อสมมติ • ค่ำซ ่ อมแซมและฟื้นฟูทรัพย ์ ส ิ นมค ี วำมสัมพนัธ ์ เช ิ งเส ้ นตรงกบัระดบัควำมเส ี ยหำย • ไม ่ มก ี ำรลงทุนเพม ิ่เต ิ มในส ิ นทรัพย ์ ยกเว ้ นกำรลงทุนทจ ี่ ำเป็ นเพ ื่อฟื้นฟูกำรผลต ิไปส ู่ระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพิบัติ • ไม่มีกำรใช้สินทรัพย์แบบผสมผสำน (โครงสร้ำงพื้นฐำน เครื่องจักร เครื่องมือ) ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงกำรนับซ ้ำ • ค่ำซ่อมแซม/เปลย ี่นทรัพย ์ ส ิ นทถ ีู่กทำ ลำยบำงส ่ วนหร ื อถูกทำ ลำยท้งัหมด ณ รำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ในส ่ วนน ี ร้วมถ ึ งโครงสร ้ ำงพ ื น้ฐำนและอุปกรณ ์ เฉพำะด ้ ำนป่ ำไม ้ได ้ แก ่ รถไถเดน ิ ตำม รถลำกจูงรถแทรกเตอร ์ และรถไถพรวน สูตรคำ นวณ Pk,j,t−1 × △qk,j, t ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 70
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 4. ความเสียหายในการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า (Aquaculture production damage - PD (AQ)): ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของปัจจัยกำรผลต ิ ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทำ ลำย: -แสดงปริมำณปัจจัยกำรผลต ิ ส ำหรับกำรเพำะเลย ี้งสัตว ์ น ำ้ทถ ีู่กทำ ลำยโดยภัยพบ ิ ตัิโดยมม ีูลค ่ ำตำมรำคำ ณ ระดับก่อนเกิดภัยพิบัติ - ค ำนวณจำกปัจจัยกำรผลต ิ ทไี่ด ้ รับผลกระทบท้งัหมด เช ่ น ลูกปลำอำหำรปลำ ปุ๋ยยำ สูตรคำ นวณ △qx(stored)j, t × Px(stored),j,t−1 ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของผลผลต ิ สัตว ์ น ำ้ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทำ ลำย: -แสดงปริมำณผลผลิตสัตว ์ น ำ้ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ซ ึ่งถูกทำ ลำยโดยภัยพบ ิ ตัิโดยมม ีูลค ่ ำตำมรำคำ ณ ระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพิบัติ - ค ำนวณสินค้ำจำกกำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำที่จัดเก็บไว้ที่ได้รับผลกระทบทั้งหมด เช่น ปลำแช่แข็ง ไข่ปลำ สูตรคำ นวณ △qi(stored)j, t × Pi(stored),j,t−1 ➢ มูลค ่ ำสุทธ ิ ก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของพ ่ อแม ่ พนัธ ์ุทส ีู่ญเส ี ย: - ค ำนวณจำกจ ำนวนพ ่ อแม ่ พนัธ ์ุปลำทส ีู่ญเส ี ยไป คูณด ้ วยระดบัรำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ สูตรคำ นวณ △qbroodstocki,j, t × Pt−1 71
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรคำ นวณมูลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเส ี ย โดยที่ △q = ผลต่ำงหรือกำรลดปริมำณซึ่งเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพิบัติ (เช ่ น ปร ิ มำณทถ ีู่กทำ ลำย) x = ปัจจัยกำรผลิตที่ใช้ส ำหรับในกำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ i = ผลผลิต j = หน ่ วยทำงภูมศ ิ ำสตร ์ ทไี่ด ้ รับผลกระทบจำกภัยพบ ิ ตัิ P = รำคำหรือค่ำซ่อม t = หน ่ วยเวลำแรกทม ี่ข ี้ อมูลหลงัภัยพบ ิ ตัิ t-1 = หน ่ วยเวลำกำ ป้ันเม ื่อมข ี้ อมูลก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ 4.1 ความสูญเส ี ยในการเพาะเล ี้ยงสัตว ์ น ้า (Aquaculture Production Loss - PL (AQ)): ➢ ผลต ่ ำงระหว ่ ำงมูลค ่ ำผลผลต ิ ทค ี่ำดหวงัและมูลค ่ ำทแ ี่ท ้ จร ิ งของกำรเพำะเลย ี้งในพ ื น้ทเ ี่พำะเลย ี้งสัตว ์น ้ำที่ได้รับควำมเสียหำย บำงส่วน : ซึ่งหมำยถึงพื้นที่ที่มีกำรผลิตลดลงจำกภัยพิบัติ โดยค ำนวณตำมพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ สูตรคำ นวณ areai,j,t × Pi,j,t−1 × △ yi,j,t−1 ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 72
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 4.1 (ต่อ) ความสูญเส ี ยในการเพาะเล ี้ยงสัตว ์ น ้า (Aquaculture production loss - PL (AQ)): ➢ มูลค ่ ำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของกำรผลต ิ สัตว ์ น ำ้ทส ีู่ญเส ี ยไปในพ ื น้ทท ี่ไี่ด ้ รับควำมเส ี ยหำยท้งัหมด: - ค ำนวณจำกผลคูณของขนำดพ ื น้ทท ี่ถ ีู่กทำ ลำยท้งัหมดและกำรประมำณกำรผลผลต ิ สัตว ์ น ำ้เฉลย ี่ทค ี่ำดหวังในสภำวะปกติ โดยอิงจำกแนวโน้มห้ำปี (หรือมำกกว่ำ) สูตรคำ นวณ △areai,j,t ∗ Pi,j,t−1 ∗ yi,j,t−1 ➢ ค ่ ำบำ รุงรักษำหลงัภัยพบ ิ ตัิในระยะส้ัน : -แสดงค่ำใช้จ่ำยที่เกี่ยวข้องกับภัยพิบัติในระยะสั้นที่เกษตรกรต้องจ่ำยเพื่อคงกิจกรรมกำรผลิต หรือฟื้นฟูกจ ิ กรรมกำรผลต ิ ให ้ไปส ู่ระดบัก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ เช ่ น กำรจ ้ ำงเคร ื่องปั่นไฟ ค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรเคลย ี ร ์ พ ื น้ทห ี่ลงัเกดแผ่นดินไหวหรือดินถล่ม กำร ิ จ้ำงเครื่องจักรระยะสั้น กำรจ้ำงบริกำรชลประทำน สูตรค ำนวณ Pshort run(lump−sum) ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 73
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 4.1 (ต่อ) ความสูญเส ี ยในการเพาะเล ี้ยงสัตว ์ น ้า (Aquaculture production loss - PL (AQ)): โดยที่ area = ขนำดของพื้นที่เพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ △area = ผลต่ำงหรือกำรเปลี่ยนแปลงของพื้นที่เก็บเกี่ยวซึ่งเป็ นผลโดยตรงจำกภัยพิบัติ(เช่น จ ำนวนเฮกตำร์หรือ หน ่ วยพ ื น้ทท ี่ถ ีู่กทำ ลำยและไม ่ได ้ เกบ ็ เกย ี่ว) y = จ ำนวนผลผลิต △y = ผลต่ำงหรือกำรลดลงของผลผลิตในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจำกภัยพิบัติ Pshort run (lump-sum)= รำคำของค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรบำ รุงรักษำหลงักำรเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิโดยแสดงเป็ นจ ำนวนเงินรวม (ไม่แยก ส่วน) 4.2 ความเสียหายของสินทรัพย์ในการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า (Aquaculture asset damage – AD(AQ)): ข้อสมมติ ● ค ่ ำซ ่ อมแซมและฟื้นฟูทรัพย ์ ส ิ นมค ี วำมสัมพนัธ ์ เช ิ งเส ้ นตรงกบัระดบัควำมเส ี ยหำย ● ไม ่ มก ี ำรลงทุนเพม ิ่เต ิ มในส ิ นทรัพย ์ ยกเว ้ นกำรลงทุนทจ ี่ ำเป็ นเพ ื่อฟื้นฟูกำรผลต ิไปส ู่ระดับก่อนเกิดภัยพิบัติ ● ไม่มีกำรใช้สินทรัพย์แบบผสมผสำน (โครงสร้ำงพื้นฐำน เครื่องจักร เครื่องมือ) ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงกำรนับซ ้ำ 74
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 4.2 (ต่อ) ความเสียหายของสินทรัพย์ในการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า (Aquaculture asset damage – AD(AQ)): ➢ ค่ำซ่อมแซม/เปลย ี่นทรัพย ์ ส ิ นทถ ีู่กทำ ลำยบำงส ่ วนหร ื อถูกทำ ลำยท้งัหมด ณ รำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ -รวมถึงโครงสร ้ ำงพ ื น้ฐำนและอุปกรณ ์ เฉพำะส ำหรับกำรเพำะเลย ี้งสัตว ์ น ำ้รวมถ ึ งเคร ื่องให ้ อำหำรสัตว ์ น ำ้ ปั๊มน ้ำ เครื่องเติม อำกำศ เคร ื่องให ้ อำหำร ห ้ องเยน ็ และอุปกรณ ์ ทใี่ช ้ในกำรเพำะเลย ี้งสัตว ์ น ำ้ สูตรคำ นวณ Pk,j,t−1 ∗ △qk,j, t ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 75
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ หลง ั จำกกำรเกด ิ พำย ุ เฮอร ิ เคนพอลลน ิ ำ เกษตรกรผ ้ ู เพำะเลย ี ้ งปลำต ้ องกำรเงน ิ อย ่ ำงเร ่ งด ่ วนเพ ื่อซ ่อมแซมหลังคำ บ ้ ำนทอ ี่ย ่ ู อำศ ั ยจ ึ งตด ั ส ิ นใจขำยปลำก ่ อนเวลำอน ั ควร แม ้ จะตระหน ั กเขำจะทำ กำ ไรได ้ มำกกว ่ ำน ีหำกเก็บปลำไว้ ้ อีกหนึ่งเดือน ในกำรคำ นวณควำมส ูญเส ี ยกำรผลต ิ เรำควรรวมกำรผลต ิ ท ี่ต ้ องส ูญเส ี ยไปน ี ห ้ ร ื อไม่ ❑รวม ❑ไม่รวม ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 76
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 5. การค านวณความเสียหายและความส ูญเส ี ยในภาคประมง (Total damage and loss in the fisheries sector – DL(FI)): DL(FI) = PD + PL + AD 5.1 ความเสียหายจากการผลิตในภาคประมง (Fisheries production damage - PD (FI)): ➢ มูลค ่ าก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของปัจจัยการผล ิ ตทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทา ลาย: -แสดงปริมาณปัจจัยการผล ิ ตส าหรับการประมงทถ ีู่กทา ลายโดยภัยพบ ิ ตัิโดยคด ิ มูลค ่ าตามระดบัราคาก ่ อนเกด ิภัยพิบัติ - ค านวณจากปัจจัยการผลิตที่ได้รับผลกระทบทั้งหมด เช่น เหยื่อ สูตรคา นวณ △qx(stored)j, t × Px(stored),j,t−1 ➢ มูลค ่ าก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ของผล ิ ตภัณฑ ์ ทเ ี่กบ ็ ไว ้ ถูกทา ลาย: -แสดงปริมาณปลาทจ ี่ับได ้ และเกบ ็ รักษาไว ้ แต ่ ถูกทา ลายจากภัยพบ ิ ตัิโดยม ี มูลค ่ าตามราคา ณ ระดบัก ่ อนเกด ิภัยพิบัติ สูตรคา นวณ △qi(stored)j, t × Pi(stored),j,t−1 77
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 5.1 ความส ูญเส ี ยจากการผล ิ ตในภาคประมง (Fisheries production loss - PL (FI)): ➢ ผลต ่ ำงระหว ่ ำงมูลค ่ ำทค ี่ำดไว ้ และมูลค ่ ำทแ ี่ท ้ จร ิ งของกำรจับปลำในปี ทเ ี่กด ิ ภัยพบ ิ ตัิกำรเกิดภัยพิบัติท ำให้เกิดช่วงเวลำที่ ชำวประมงไม่สำมำรถท ำกิจกรรมกำรประมงได้ตำมปกติ กำรค ำนวณพิจำรณำจำกจ ำนวนวัน (T) คูณด ้ วยปร ิ มำณกำรจับโดย เฉลี่ยต่อวันในสภำวะปกติ (y) และประเมน ิ มูลค ่ ำ ณ รำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ(pt -1 ). สูตรคำ นวณ △Tj ,t × yi,j,t × Pi,j,t−1 โดยที่ △T = ผลต่ำงหรือกำรเปลี่ยนแปลงของจ ำนวนวันที่ออกจับปลำ ซึ่งเป็ นผลลัพธ์โดยตรงภัยพิบัติ(เช่น จ ำนวน วันที่ไม่มีกิจกรรมประมง) y = ปริมำณกำรจับโดยเฉลี่ยต่อวันในสภำวะปกติ ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 78
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 5.2 ความเสียหายของสินทรัพย์ในภาคประมง (Fisheries asset damage – AD(FI)): ข้อสมมติ ● ค ่ ำซ ่ อมแซมและฟื้นฟูทรัพย ์ ส ิ นมค ี วำมสัมพนัธ ์ เช ิ งเส ้ นตรงกบัระดบัควำมเสียหำย ● ไม ่ มก ี ำรลงทุนเพม ิ่เต ิ มในส ิ นทรัพย ์ ยกเว ้ นกำรลงทุนทจ ี่ ำเป็ นเพ ื่อฟื้นฟูกำรผลต ิไปส ู่ระดบัก ่ อนเกิดภัยพิบัติ ● ไม่มีกำรใช้สินทรัพย์แบบผสมผสำน (โครงสร้ำงพื้นฐำน เครื่องจักร เครื่องมือ) ทั้งนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงกำรนับซ ้ำ ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 79
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย 5.2 (ต่อ) ความเสียหายของสินทรัพย์ในภาคประมง (Fisheries asset damage – AD(FI)): ➢ ค่ำซ่อมแซม/เปลย ี่นทรัพย ์ ส ิ นทถ ีู่กทำ ลำยบำงส ่ วนหร ื อถูกทำ ลำยท้งัหมด ณ รำคำก ่ อนเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ -รวมโครงสร้ำงพ ื น้ฐำนและอุปกรณ ์ เฉพำะด ้ ำนกำรประมงรวมถ ึ งเร ื อเร ื อประมงเคร ื่องยนต ์ เคร ื่องม ื อประมง ห ้องเย็น สูตรคำ นวณ Pk,j,t−1 × △qk,j, t ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 80
ส่วนที่ 3.1 : ค ุ ณลก ั ษณะทส ี่ ำคญ ั ของระเบ ี ยบว ิ ธ ี กำรเกย ี่วกบ ั ควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยของ FAO องค ์ประกอบในกำรค ำนวณม ู ลค ่ ำควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ย บทสรุป • วิธีกำรประเมินควำมเสียหำยและควำมสูญเส ี ยของ FAO เป็ นกำรคำ นวณทไี่ด ้ มำตรฐำนสำกลทถ ีู่กน ำมำใช ้ เพ ื่อประเมนควำม ิ เสียหำย และควำมสูญเส ี ยทำงตรงทเกิดขึ้นจำกภัย ี่พิบัติต่อภำคเกษตร 5 ภำคส่วนย่อย คือ พืช ปศุสัตว ์ป่ ำไม ้ กำรเพำะเลยงสัตว์น ้ำ และกำร ี้ ประมง • วิธีกำรนี้ไม่ค ำนึงถึงผลกระทบทำงอ้อม เช่น ควำมสูญเส ี ยรำยได ้ตำมห่วงโซ่อำหำร ควำมสูญเส ี ยค ่ ำจ ้ ำงของคนงำนภำคเกษตร หรือ ค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรช ่ วยเหล ื อด ้ ำนมนุษยธรรมทจ ี่ ำเป็ น • หน่วยสถิติที่ใช้ คือ ฟำร์มหรือเรือประมง • วิธีกำรมี 3 ส่วนประกอบส ำหรับในแต่ภำคเกษตรส่วนย่อย ได้แก่ ควำมเสียหำยจำกกำรผลิต (ของปัจจัยกำรผลิตและผลผลิตที่เก็บ รักษำไว้); ควำมสูญเส ี ยกำรผลิต (กำรผลต ิ ทล ี่ดลง ต ้ นทุนทเ ี่กด ิ ขน ึ้ภำยหลงักำรเกด ิ ภัยพบ ิ ตัิ ฯลฯ) และควำมเสียหำยของทรัพย์สิน (ค ่ ำใช ้ จ ่ ำยในกำรซ ่ อมแซมหร ื อเปลย ี่นทรัพย ์ ส ิ นทถ ีู่กทำ ลำย) ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 81
ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล • ส่วนน ้ ีเน้นข้อมูลที่จ ำเป็ นในกำรประเมินควำมเสียหำยและควำมสูญเสีย(Damage and Loss: D&L) ในภำคเกษตร ตลอดจนวิธีกำร เกบ ็ รวบรวมขอ ้ มูล • อธิบำยวำ่แบบส ำรวจสำมำรถใช้เป็ นเครื่องมือรวบรวมข้อมูลควำมเสียหำยและควำมสูญเสียไดอ ้ ยำ่งไร วัตถุประสงค์ 1) กำ หนดขอ ้ มูลท ี่ตอ ้ งกำรนำ มำคำ นวณควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเสียในภำคเกษตรรวมถึงพืช ปศุสัตว์ป่ ำไม้กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง ซึ่งสอดคล้องตำมวิธีกำรของFAO 2) อธิบำยวิธีกำรรวบรวมข้อมูลควำมเสียหำยและควำมสูญเสียผำ่นกำรส ำรวจทำงกำรเกษตรหรือวิธีเฉพำะ 3) ระบุแหล่งท ี่มำเพิ่มเติมหร ื อทำงเล ื อกของขอ ้ มูลควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเสีย ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 82
ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ขอ ้ กำ หนดด้ำนข้อมูล ข้อมูลที่จะน ำมำใช้ในกำรค ำนวณควำมเสียหำยและควำมสูญเสียจำกภัยพิบัติในภำคเกษตรจ ำเป็ นต้องเป็ นข้อมูลที่: -> แม่นยำ -> เชื่อถือได้ -> ทันเวลำ -> ครอบคลุม -> มีควำมละเอียดของข้อมูล ข้อมูลสำมำรถจดัอยในรูปแบบตำมภำค ู่ส่วนยอ่ย (พืช ปศุสตัว ์ป่ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง) และในรูปแบบ ส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียทำงกำรผลิต กำรเสียหำยทำงกำรผลิต และ ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 83
1. ร ู ปแบบขอ ้ ม ู ลตำมภำคส ่ วนยอ ่ ยทำงกำรเกษตร (พ ื ชผล ปศ ุ สัตว ์ป่ ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสัตวน ์ ้ ำ และกำรประมง) ภำคพืช ควำม เสียหำย ทำงกำรผลิต ปริมำณปัจจัยกำรผลิตที่ ถูกท ำลำย (หน่วยกก.) ตำมประเภท เช่น เมล็ด พันธุ์ปุ๋ ยยำปรำบศัตรูพืช รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก.) แยกตำมประเภท เช่น รำคำเมล็ดพันธุ์ปุ๋ยยำ ปรำบศตัรูพ ื ชในแต่ชนิด ปริมำณของผลผลิตที่ เกบ ็ รักษำไวเ ้ส ี ยหำย (หน่วยกก.) แยกตำม สินค้ำ เช่น ข้ำวโพด ข้ำว รำคำก่อนเกิดภยั พิบัติ(ต่อกก.)ของ ผลผลิตท ี่จดัเกบไว้ ็ แยกรำยสินค้ำ จำ นวนตน ้ไมต ้่อ เฮกตำร์ของพืชยืน ต้นที่ถูกท ำลำย ท ้ งัหมด ค่ำทดแทนตน ้ไมท ้ี่ถูก ทำ ลำยท ้ งัหมด (ค่ำปลูก ใหม่) กำรสูญหำย ทำงกำรผลิต ผลผลิตท ี่คำดวำ่จะเกบ ็ เก ี่ยว(หน่วยกก.) รำย สินค้ำ เช่น ปริมำณข้ำว ต่อเฮกตำร ์ ผลผลิตท ี่เกบ ็ เก ี่ยวได้จริง ในพ ้ ื นท ี่ท ี่ไดร ้ับควำม เส ี ยหำยบำงส่วน (หน่วย กก.) รำยสินค้ำ ขนำดของพ ้ ื นท ี่ท ี่ถูก ทำ ลำยท ้ งัหมด (หน่วย เฮกตำร์) รำยสินค้ำ ขนำดของพ ้ ื นท ี่ที่ ถูกทำ ลำยบำงส่วน (หน่วยเฮกตำร ์) รำยสินค้ำ รำคำก่อนเกิดภยั พิบัติ(ต่อกก.)ของ สินคำ ้ ท ี่เกบ ็ เก ี่ยว แยกตำมสินค้ำ ค่ำบำ รุงรักษำระยะส ้ัน – ค่ำใชจ ้่ำยระยะส ้ันท ้ งหมดั ท ี่เกิดข ้ึ นหลงัภยัพิบัติเช่น ท ำควำมสะอำด ค่ำอุปกรณ ์ ควำม เสียหำยของ ทรัพย์สิน จ ำนวนทรัพย์สินที่ถูก ท ำลำยแยกตำมประเภท เช่น รถแทรกเตอร์รถไถ เครื่องอัดฟำง รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ตำมประเภท เช่น รำคำ รถแทรกเตอร์คันไถ หรือเคร ื่องวิดน ้ ำ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 84
1. (ต่อ)รูปแบบขอ ้ มูลตำมภำคส่วนยอ่ยทำงกำรเกษตร(พ ื ชผล ปศุสตัว ์ป่ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง) ภำคปศุสัตว ์ ควำมเสียหำย ทำงกำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ ถูกท ำลำย (หน่วยกก.) ตำม ประเภท เช่น หญ้ำหมัก หญ้ำ แห้งยำ รำคำปัจจยักำรผลิตก่อนเกิด ภัยพิบัติ(ต่อ หน่วย)แยก ตำมประเภท ปริมำณของผลผลิตที่เกบ ็ รักษำไว้เสียหำยแยกตำม สินค้ำ เช่น นม (ลิตร) เน ้ ื อ (กก.) ไข่(ฟอง) รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั (ต่อกก.) ของผลผลิตที่ จดัเกบ ็ ไว ้ แยกรำย สินค้ำ จ ำนวนซำกสัตว์แยกตำม ชนิด เช่น แกะไก่ กำรสูญหำย ทำงกำรผลิต รำคำเน ้ ื อสัตวก ์ ่อนเกิดภัย พิบัติ(ต่อกก.) รำยสำยพันธุ์ น ้ ำ หนกัซำกสัตวท ์ ี่ตำย (หน่วยกก.) % ของเน ้ ื อสัตวท ์ ี่กคืนมำู้ ได้รำยสำยพันธุ์ รำคำของเน ้ ื อสัตวท ์ ี่กู้ คืนมำได้รำยสำยพันธุ์ ควำมเสียหำย ของทรัพย์สิน จ ำนวนสัตว์ที่ได้รับ ผลกระทบ แยกตำมชนิด หรือประเภท เช่น วัวนม วัว เน ้ ื อไก่ ผลผลิตท ี่คำดหวงัต่อสัตว์1 ตัวเช่น เน ้ ื อสัตว ์(กก.) นม (ลิตร) ปริมำณไข่(ฟอง) ผลผลิตจริงต่อสัตว ์ 1 ตัว จำกสัตว์ที่ได้รับ ผลกระทบ รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ต่อกิโลกรัมของสินค้ำ ปศุสัตว์รำยสินค้ำ เช่น เน ้ ื อ นม ไข่ ค่ำบำ รุงรักษำระยะส ้ัน – ค่ำใชจ ้่ำยระยะส ้ันท ้ งัหมดที่ เกิดข ้ึ นหลงัภยัพิบตัิเช่น ท ำ ควำมสะอำด สัตวแพทย์ ควำมเสียหำย ทำงกำรผลิต จ ำนวนทรัพย์สินที่ถูกท ำลำย แยกตำมประเภท เช่น เลำ ้ไก่ จุดใหน ้ ้ ำ รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิตำม ประเภท เช่น รำคำรถ แทรกเตอร์รำคำเล้ำไก่ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 85
1. (ต่อ)รูปแบบขอ ้ มูลตำมภำคส่วนยอ่ยทำงกำรเกษตร(พ ื ชผล ปศุสตัว ์ป่ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง) ภำคป่ ำไม้ ควำม เสียหำยใน กำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ถูก ท ำลำย ตำมประเภท เช่น ปุ๋ ยยำ ฆ่ำแมลง (กก.) น ้ ำ มนั (ลิตร) รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก. หรือ ต่อลิตร) แยกตำมประเภท ปริมำณไม้ที่เสียหำยรำย พันธุ์ไม้(หน่วยลบ.ม.) เช่น สน โอ๊คยูคำลิปตัส รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ของไมท ้ี่จดัเกบ ็ ไว้รำย พันธุ์ไม้(หน่วยลบ.ม.) กำรสูญหำย ในกำรผลิต จ ำนวนต้นที่ได้รับผลกระทบ จำ นวนต่อพนัธุ์ไม้ ปริมำณไมใ้ นหน่วยลบ. ม. ต่อตน ้ ท ี่เสียหำย อำยุของไม้ยืนต้นที่เสียหำย ต่อตน ้ อำยุกำรปลูกหมุนเวียน (หน่วย ปี) ต่อชนิดไม้ ขนำดพ ้ ื นท ี่ไมย ้ น ื ตนที่ ้ เสียหำย(หน่วย ตร.ม) อตัรำดอกเบ ้ ี ยท ี่แทจ ้ ริง รำคำซำกไมท ้ี่เส ี ยหำยต่อ ลบ.ม. ปริมำณไมท ้ี่กคู้ื นมำได้แยก ตำมพันธุ์ไม้(หน่วยลบ.ม) ค่ำบำ รุงรักษำหลงัเกิด ภยัพิบตัิในระยะส ้ัน มูลค่ำผลิตภณัฑจ ์ ำกป่ำที่ ไม่ใช่ไมท ้ี่ถูกทำ ลำย เช่น ผลเบอร์รี่ ควำม เสียหำยของ ทรัพย์สิน จ ำนวนทรัพย์สินที่ถูกท ำลำย แยกตำมประเภท เช่น รถ แทรกเตอร์รถไถเดินตำม รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิตำม ประเภท เช่น รำคำเครื่อง ตัดไม้ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 86
1. (ต่อ)รูปแบบขอ ้ มูลตำมภำคส่วนยอ่ยทำงกำรเกษตร(พ ื ชผล ปศุสตัว ์ป่ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง) ภำคกำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ควำมเสียหำย ในกำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ ถูกท ำลำย (หน่วยกก.) ตำม ประเภท เช่น อำหำรปลำยำ รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก.) แยกตำมประเภท ปริมำณสัตวน ์ ้ ำ และ ผลิตภณัฑท ์ ี่เกบ ็ รักษำไว้ถูก ท ำลำยแยกตำมผลิตภัณฑ์ รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิของสัตว์ น ้ ำ และผลิตภัณฑ์ที่เกบรักษำไว้ ็ (ต่อกก.) แยกตำมผลิตภัณฑ์ ปริมำณพอ่แม่พนัธุ์ ปลำที่ตำยแยกตำม ชนิด (หน่วยกก.) ควำมสูญเส ี ย ทำงกำรผลิต ผลผลิตที่คำดหวังแยกตำม สำยพันธุ์(หน่วยกก. ต่อ เฮกตำร์) ผลผลิตจริงตำมสำยพันธุ์ ในพ ้ ื นท ี่ท ี่ไดร ้ับควำม เส ี ยหำยบำงส่วน (กก.ต่อ เฮกตำร์) พ ้ ื นท ี่เพำะเล ้ ี ยงสัตวน ์ ้ ำ ท ี่ ไดร ้ับควำมเส ี ยหำยท ้ งัหมด แยกตำมสำยพันธุ์ พ ้ ื นท ี่เพำะเล ้ ี ยงสัตวน ์ ้ ำ ที่ได้รับ ควำมเส ี ยหำยบำงส่วน แยกตำม สำยพันธุ์ รำคำสัตวน ์ ้ ำ ม ี ช ีวิต ก่อนเกิดภยัพิบตัิแยก ตำมชนิด (ต่อกก.) ควำมเสียหำย ของทรัพย์สิน จ ำนวนทรัพย์สินที่ถูกท ำลำย แยกตำมประเภท เช่น กระชัง บ่อ ปั๊ มน ้ ำ เครื่องเติมอำกำศ รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ตำมประเภท เช่น รำคำ ปั๊ มน ้ ำ ควำมเสียหำย ในกำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ ถูกท ำลำย (หน่วยกก.) ตำม ประเภท เช่น อำหำรปลำยำ รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก.) แยกตำมประเภท ปริมำณสัตวน ์ ้ ำ และ ผลิตภัณฑ์ที่เกบ ็ รักษำไว้ถูก ท ำลำยแยกตำมผลิตภัณฑ์ รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิของสัตว์ น ้ ำ และผลิตภัณฑ์ที่เกบรักษำไว้ ็ (ต่อกก.) แยกตำมผลิตภัณฑ์ ปริมำณพอ่แม่พนัธุ์ ปลำที่ตำยแยกตำม ชนิด (หน่วยกก.) ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล
1. (ต่อ)รูปแบบขอ ้ มูลตำมภำคส่วนยอ่ยทำงกำรเกษตร(พ ื ชผล ปศุสตัว ์ป่ำไม ้ กำรเพำะเล ้ ี ยงสตัวน ์ ้ ำ และกำรประมง) ภำคประมง ควำมเสียหำย ในกำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ถูก ท ำลำย(กก.) ตำมประเภท เช่น เหยื่อตกปลำ (กก.) เช ้ ื อเพลิง (ลิตร) รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก.) แยก ตำมประเภท ปริมำณกำรจบัสัตวน ์ ้ ำ ท ี่เกบ ็ รักษำไว้ถูกท ำลำย แยกตำม ผลิตภัณฑ์(กก.) พันธุ์ปลำกงุ้ รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ของสัตวน ์ ้ ำ ท ี่เกบรักษำ ็ ไว้รำยสินค้ำ กำรสูญหำยใน กำรผลิต กำรจับปลำเฉลี่ยรำยวัน หรือรำย สัปดำห์แยกตำมสำยพันธุ์(หน่วย กก.) จำ นวนวนัท ี่กิจกรรมกำร ประมงถูกระงับจำกภัย พิบัติรำยกิจกรรมประมง เช่น ออกเรือไม่ได ้หรือ กำรซ่อมเร ื อ ปริมำณที่จับได้จริง (หน่วย กก.) รำยสินค้ำ รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั จ ำแนกตำมชนิดปลำ (ต่อกก.) ค่ำบำ รุงรักษำระยะส ้ัน –ค่ำใชจ ้่ำยระยะส ้ันที่ เกิดข ้ึ นหลงัภยัพิบัติ เช่น ท ำควำมสะอำด เครื่องมือและอุปกรณ์ ควำมเสียหำย ของทรัพย์สิน จ ำนวนทรัพย์สินที่ถูกท ำลำยแยก ตำมประเภท เช่น เรือประมงอวน รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิตำม ประเภท ควำมเสียหำย ในกำรผลิต ปริมำณของปัจจัยกำรผลิตที่ถูก ท ำลำย(กก.) ตำมประเภท เช่น เหยื่อตกปลำ (กก.) เช ้ ื อเพลิง (ลิตร) รำคำปัจจยักำรผลิตก่อน เกิดภยัพิบตัิ(ต่อกก.) แยก ตำมประเภท ปริมำณกำรจบัสัตวน ์ ้ ำ ท ี่เกบ ็ รักษำไว้ถูกท ำลำย แยกตำม ผลิตภัณฑ์(กก.) พันธุ์ปลำกงุ้ รำคำก่อนเกิดภยัพิบติั ของสัตวน ์ ้ ำ ท ี่เกบรักษำ ็ ไว้รำยสินค้ำ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 88
2. รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) ควำมเสียหำยในกำรผลิต พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง ปริมำณปัจจัยกำรผลิต ที่เก็บรักษำไว้ เช่น ปุ๋ยแบ่งตำมประเภท (กก.) เช่น อำหำรสัตว์แบ่งตำม ประเภท (กก.) เช่น สำรฆ่ำแมลงแบ่ง ตำมประเภท (กก.) เช่น อำหำรปลำแบ่ง ตำมประเภท (กก.) เช่น เหยอ ื่ล่อปลำแบ่งตำม ประเภท (กก.) รำคำปัจจัยกำรผลิตที่ เก็บรักษำไว้ เช่น รำคำปุ๋ ยแยกตำมชนิด เช่น อำหำรสัตว์แยกตำม ชนิด เช่น สำรฆ่ำแมลงแยก ตำมชนิด เช่น อำหำรปลำแยกตำม ชนิด เช่น เหยอ ื่ล่อปลำแยกตำม ชนิด ปริมำณผลผลิตที่เก็บ รักษำไว้ เช่น ปริมำณธัญพืชที่เกบ ็ ไว ้ แยกตำมผลผลิต (กก.) เช่น ปริมำณน ้ ำ นมท ี่เกบ ็ แยกตำมสำยพันธุ์(ลิตร) เช่น ปริมำณท่อนไมที่ ้ เกบ ็ ไว ้แยกชนิด (กก.) เช่น ปริมำณปลำท ี่เกบไว้ ็ แยกตำมผลผลิต(กก.) เช่น ปริมำณปลำที่จับได้และ เกบ ็ ไว ้ แยกตำมผลผลิต(กก.) รำคำผลผลิตที่เก็บ รักษำไว้ เช่น รำคำธญัพ ื ชก่อนเกิดภัย พิบัติจ ำแนกตำมพืชผล เช่น รำคำน ้ ำ นมท ี่เกบไว้ ็ แยกตำมสำยพันธุ์ปศุสัตว์ เช่น รำคำท่อนไมท ้ี่เกบ ็ ไว้แยกตำมชนิด เช่น รำคำปลำก่อนเกิดภยั พิบัติแยกตำมพันธุ์ เช่น รำคำปลำก่อนเกิดภยั พิบัติแยกตำมสำยพันธุ์ จ ำนวนต้นไม้ต่อ เฮกตำร์ของพืชยืนต้น เช่น จ ำนวนต้นส้ม (ต่อ เฮกตำร์) - - -- - มูลค ่ ำทดแทนของ ต ้ นไม ้ ท ี่ถูกท ำลำย เช่น ค่ำปลูกตน ้ ส้ มทดแทน (ต่อตน ้ ) - - - - ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 89
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) ควำมเสียหำยในกำรผลิต (ต่อ) พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง จ ำนวนสัตว์ที่ตำย - เช่น จ ำนวนแกะที่ตำย - - - รำคำเนื้อสัตว์ก่อนภัยพิบัติ - เช่น รำคำก่อนเกิดภยัพิบตัิเน ้ ื อแกะ(ต่อกก.) - - - รำคำพ ่ อแม ่ พนัธ ์ุปลำก ่ อนเกิด ภัยพิบัติ - - - เช่น รำคำปลำมีชีวิต ก่อนเกิด ภัยพิบัติแยกตำมชนิด (กก.) - น ้ำหนักซำกสัตว์ที่ตำย - เช่น น ้ ำ หนกัซำกแกะท ี่ตำย (กก.) - - - รำคำของเน ื้อสัตว ์ ท ี่ก ู้คืนมำได้ - เช่น รำคำเน ้ ื อแกะท ี่กคู้ื นมำได ้ - - - % ของเน ื้อสัตว ์ ท ี่ก ู้คืนมำได้ - เช่น % ของเน ้ ื อแกะท ี่กคู้ื นมำได ้ - - - ปริมำณกำรตำยของปลำพ่อ พนัธ ์ุแม ่ พนัธ ์ุ - - - เช่น ปริมำณปลำท ี่ฆ่ำแยกตำม สำยพันธุ์(กก.) - ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 90
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) กำรสูญเส ี ยในกำรผลิต พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง ผลผลิตที่คำดหวัง เช่น ปริมำณผลผลิตธัญพืช ที่คำดหวังรำยพืชผล(กก. ต่อเฮกตำร ์) เช่น ปริมำณกำรผลิตน ้ ำ นม ท ี่คำดหวงัในแต่ละวนัแยก ตำมสำยพันธุ์(ลิตร/วัน) เช่น ปริมำณผลผลิตที่คำดหวังของ กำรเพำะเล ้ ี ยงปลำแยกสำยพันธุ์ (กก./เฮกตำร์) เช่น ปริมำณกำรจับ ปลำที่คำดหวัง รำยวัน แยกสำยพันธุ์(กก.) ผลผลิตที่แท้จริง เช่น ปริมำณผลผลิตธัญพืช ที่แท้จริงรำยพืชผล(กก. ต่อเฮกตำร ์) เช่น ปริมำณกำรผลิตน ้ ำ นม ท ี่แทจ ้ ริงในแต่ละวนัแยก ตำมสำยพันธุ์(ลิตร/วัน) - เช่น ปริมำณผลผลิตที่แท้จริงของ กำรเพำะเล ้ ี ยงปลำแยกตำมสำย พันธุ์(กก./เฮกตำร์) - พื้นที่กำรผลิตท ี่ถูก ท ำลำยทั้งหมด พ ้ ื นท ี่ผลิตที่ถูกท ำลำย ท ้ งัหมด รำยพืช (เฮกตำร์) เช่น จ ำนวนสัตว์ที่ตำยแยก ตำมประเภทปศุสัตว์ - เช่น ขนำดพ ้ ื นท ี่เพำะเล ้ ี ยงสัตวน ์ ้ ำ ท ี่ ถูกท ำลำย (เฮกตำร์) - อัตรำดอกเบี้ยที่ แท้จริง - - ใชอ ้ ตัรำดอกเบ ้ ี ย อ้ำงอิงของประเทศ - - ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 91
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) กำรสูญเส ี ยในกำรผลิต พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง พื้นที่กำรผลิตท ี่ถูก ท ำลำยบำงส่วน พ ้ ื นท ี่กำรผลิตท ี่ถูกท ำลำย บำงส่วน รำยพืชผล (เฮกตำร์) เช่น จ ำนวนสัตว์ที่ได้รับ ผลกระทบ แยกตำมประเภท ปศุสัตว์ - เช่น ขนำดพ ้ ื นท ี่เพำะเล ้ ี ยงสัตวน ์ ้ ำ ท ี่ ถูกทำ ลำยบำงส่วน (เฮกตำร์) - ค ่ ำบ ำรุงรักษำหลัง เกิดภัยพิบัติใน ระยะสั้น เช่น ค่ำจำ ้ งแรงงำนในกำร กำ จดัขยะ เช่น ค่ำวสัดุท ี่นำ มำใช้ ซ่อมแซมร ้ัวท ี่พงัเส ี ยหำย - เช่น ค่ำบำ บดัน ้ ำ เส ี ย - รำคำก่อนเกิดภัย พิบัติ เช่น รำคำธญัพ ื ชก่อนเกิด ภัยพิบัติรำยพืชผล(ต่อ กก.) เช่น รำคำน ้ ำ นมก่อนเกิดภัย พิบัติแยกตำมสำยพันธุ์ (ลิตร) เช่น รำคำตอไมก ้่อน เกิดภยัพิบตัิจ ำแนก ตำมพันธุ์ไม้(ต่อ ลบ.ม.) เช่น รำคำปลำก่อนเกิดภยัพิบติั จ ำแนกตำมชนิด (ต่อกก.) เช่น รำคำปลำก่อนเกิด ภัยพิบัติจ ำแนกตำม ชนิด (ต่อกก.) ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 92
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) กำรสูญเส ี ยในกำรผลิต (ต่อ) พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์ น ้ำ ประมง ขนำดพ ื น้ท ี่ท ี่ต ้ นไม ้ ถูกท ำลำย - - เช่น ขนำดพ ้ ื นท ี่ท ี่ตน ้ ยคูำลิปตสัไดร ้ับควำมเส ี ยหำย (เฮกตำร์) - - จ ำนวนต้นไม้ยืนต้น - - เช่น จ ำนวนต้นยูคำลิปตัส และจ ำนวนต้นสน - - มูลค ่ ำของไม ้ ย ื นต ้ นท ี่เส ี ยหำยท ี่ก ู้ น ำกลับมำได้ - - เช่น มูลค่ำของไมท ้ี่กคู้ื นมำจำกตน ้ ยคูำลิปตสัท ี่เกบ ็ รักษำไวแ ้ ต่ ได้รับควำมเสียหำย(ต่อลบ.ม.) - - อำยุปัจจุบันของต ้ นไม ้ ท ี่ได้รับ ควำมเสียหำย - - เช่น อำยุของต้นยูคำลิปตัสที่ได้รับควำมเสียหำย - - อำยุกำรปลูกหมุนเวย ี นของต ้นไม้ ที่ได้รับควำมเสียหำย - - เช่น อำยุกำรปลูกหมุนเวียนของต้นยำลิปตัส - - ปริมำณไม ้ ท ี่ก ู้ค ื นมำได ้ - - เช่น ปริมำณไมท ้ี่กคู้ื นมำจำกต้นที่ได้รับควำมเสียหำย (ลบ.ม.) - - ปริมำณไม้จำกต้นไม้ที่ได้รับ ควำมเสียหำย - - เช่น. ปริมำณไม้ยูคำลิปตัสจำกต้นที่ได้รับควำมเสียหำยยืน (ลบ.ม.) - - ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล 93
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) กำรสูญเส ี ยในกำรผลิต (ต่อ) พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง ระยะเวลำกำรฟื้นฟู ผลิตภัณฑ์จำกป่ ำที่ไม่ใช่ ไม ้ ซุง - - เช่น ระยะเวลำท ี่ในกำรฟ ้ ื น ตัวกำรผลิตเบอร์รี่ (ปี) - - มูลค ่ ำผลติภัณฑ ์ จำกป่ ำที่ ไม ่ใช ่ไม ้ ท ี่ถูกท ำลำย - - เช่น มูลค่ำเบอร ์ ร ี่ท ี่ได้รับ ควำมเสียหำย - - จ ำนวนวันที่ไม่สำมำรถ ท ำกำรประมงได้ - - - - เช่น ระยะเวลำท ี่เกิดพำยุ หร ื อระยะเวลำซ่อมเร ื อ ซ่ึ งทำ ใหอ ้ อกเร ื อไม่ได้ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 94
2. (ต่อ) รูปแบบส่วนประกอบของวธิี กำร(ควำมสูญเสียในกำรผลิต กำรสูญหำยในกำรผลิต ควำมเสียหำยของทรัพย์สิน) ควำมสูญเส ี ยของทรัพย์สิน พืชผล ปศุสัตว ์ ป่ ำไม้ กำรเพำะเลี้ยงสัตว์น ้ำ ประมง จ ำนวนทรัพย์สินที่ เสียหำย เช่น จ ำนวนคลอง ชลประทำนที่เสียหำย เช่น จำ นวนเลำ ้ไก่ท ี่ เสียหำย เช่น จ ำนวนรถ แทรกเตอร์ที่เสียหำย เช่น จำ นวนบ่อเล ้ ี ยงปลำ ที่ได้รับควำมเสียหำย เช่น จ ำนวนเรือประมงที่ ได้รับควำมเสียหำย รำคำก่อนเกิดภัยพิบัติ ของทรัพย ์ สินท ี่ถูก ท ำลำย เช่น ค่ำใชจ ้่ำยในกำร ซ่อมแซมคลอง ชลประทำน เช่น ค่ำใชจ ้่ำยในกำร ซ่อมเซมเลำ ้ไก่ท ี่เส ี ยหำย เช่น ค่ำทดแทนรถ แทรกเตอร์ที่เสียหำย เช่น ค่ำทดแทนบ่อเล ้ ี ยง ปลำที่เสียหำย เช่น ค่ำซ่อมแซม เรือประมงที่ได้รับควำม เสียหำย ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 95
กำรคัดเลือกสินค้ำ -กำรรวบรวมขอ ้ ม ู ลจำกส ิ นคำ ้ จำ นวนมำกเก ิ นไปมกัไม ่ สำมำรถทำ ได ้ เน ื่องจำกจะทำ ใหก ้ ำรว ิ เครำะห ์ ซบซ้อนและ ั ต้องใช้ข้อมูลจ ำนวนมำก - ต้องพ ิ จำรณำวำ ่ จะรวบรวมขอ ้ ม ู ลเก ี่ยวกบัส ิ นคำ ้ใดบำ ้ งและรวมถ ึ งส ิ นคำ ้ ท ี่เก ี่ยวขอ ้ งท ้ งัหมด หลักเกณฑ์ที่ใช้ในกำรคัดเลือกสินค้ำ: • ควำมสำ คญัสัมพทัธ ์ กบัรำยไดจ ้ ำกกำรส ่ งออก • ควำมสำ คญัต ่ อควำมมนั่คงทำงอำหำรและกำรบร ิโภคภำยในประเทศ • ควำมสำ คญัต ่ อกำรจำ ้ งงำน • จำ นวนครอบครัวท ี่ม ี ส ่ วนร ่ วมในกำรผลิต ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 96
ควรเกบ ็ รวบรวมขอ ้ ม ู ลเม ื่อใด ▪ ข้อมูลต ่ ำงๆ ม ี ควำมจำ เป็ นในกำรคำ นวณควำมเส ี ยหำยและควำมส ูญเส ี ยจำกภยัพ ิ บตัิ ▪ ส ิ่งสำ คญัค ื อตอ ้ งทรำบวำ ่ ขอ ้ ม ู ลบำงอยำ ่ งตอ ้ งถ ู กรวบรวมในเวลำท ี่ต ่ ำงกนั ▪ โดยขอ ้ ม ู ลท ี่จำ เป็ นตอ ้ งรวบรวมก ่ อนเก ิ ดภยัพ ิ บตัิไดแ ้ ก ่ : • รำคำก ่ อนเก ิ ดภยัพ ิ บตัิ ของปัจจยักำรผล ิ ต ผลผล ิ ตท ี่เกบ ็ ไว ้ และทรัพยส ์ิ น • ปริมำณผลผลิตที่คำดหวัง ▪ นอกจำกน ้ ี ควรม ี กำรจดัทำ รำยกำรส ิ นคำ ้ คงคลงัเช ่ น ส ิ นทรัพย ์ปศ ุ สัตว ์ ฯลฯ ซ่ึ งจะเป็ นประโยชน์ในกำรน ำมำ เพื่อใช้ประเมินควำมเสียหำยได้ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 97
ค ำถำมทดสอบควำมเข้ำใจ ขอ ้ ควำมใดต ่ อไปน ้ ี เป็ นจร ิ ง ❑ขอ ้ ม ู ลท ี่จำ เป็ นท ้ งัหมดสำมำรถรวบรวมไดห ้ ลงัจำกเก ิ ดภยัพ ิ บตัิ ❑ท ุ กภำคส ่ วนยอ ่ ยจำ เป็ นตอ ้ งใชข ้ อ ้ ม ู ลจำ นวนทรัพยส ์ิ นท ี่ถ ู กทำ ลำย ❑ในกำรคำ นวณควำมส ูญเส ี ยในภำคประมง ม ี ควำมจำ เป็ นตอ ้ งร ู ้ วำ ่ เร ื อประมงไม ่ สำมำรถออกทะเลไดก ้ี่วนั ❑วธ ิี กำรเก ี่ยวกบัควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเสียของ FAO กำ หนดใหป้ ระเทศต ่ ำง ๆ รวบรวมขอ ้ ม ู ลใน FAOSTAT เก ี่ยวกบัส ิ นคำ ้โภคภณัฑท ์ ้ งัหมด ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 98
แนวทำงในกำรเกบ ็ รวบรวมขอ ้ ม ู ล ส ำหรับกำรค ำนวณควำมเสียหำยและควำมสูญเสียเพื่อที่ไดต ้ วัช ้ ี วดั SFDRR C-2 และ SDG 2.5.2 สำมำรถกระท ำได้โดยอำศัยแนวทำงใน กำรเกบ ็ รวบรวมขอ ้ มูล2แนวทำงไดแ ้ ก่ 1. กำรเกบ ็ ขอ ้ มูลแบบเฉพำะกิจหลงัเกิดภยัพิบตัิในพ ้ ื นท ี่โดยใชแ ้ บบฟอร ์ มกำรเกบ ็ ขอ ้ มูลท ี่ปรับปรุงใหเ ้ ขำ ้ กบัสถำนกำรณ ์ แลว ้ 2. กำรรวมส่วนประกอบดำ ้ นควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเส ี ยเขำ ้ กบักำรสำ รวจขอ ้ มูลกำรเกษตรระดบั ฟำร ์ มท ี่ม ี อยู่(กำรส ำรวจด้ำน กำรเกษตรเป็ นกำรดำ เนินกำรทำงสถิติเพ ื่อรวบรวม ประมวลผลและเผยแพร่ขอ ้ มูลดำ ้ นกำรเกษตร โดยครอบคลุมตวัอยำ่งกำรถือ ครองทำงกำรเกษตร) • โดยที่กำรค ำนวณควำมเสียหำยและควำมสูญเสียจะใชว ้ ธิี กำรเกบ ็ รวบรวมขอ ้ มูลควำมเส ี ยหำยและควำมสูญเส ี ยท ี่ถูกรวมเขำ ้ กบั กำรสำ รวจดำ ้ นกำรเกษตรท ี่ม ี อยแู่ลว ้ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 99
แนวทำงในกำรเกบ ็ รวบรวมขอ ้ ม ู ล(ต ่ อ) ประโยชน ์ จำกกำรใชแ ้ นวทำงน ้ ี ค ื อ • ม ี ควำมคุม ้ ค่ำในดำ ้ นตน ้ ทุนกำรเกบ ็ ขอ ้ มูลมำกกวำ่ • สำมำรถรวบรวมภยัพิบตัิท ี่เกิดข ้ึ นในระดบัทอ ้ งถิ่น ซ่ึ งอำจไม่ไดร ้ับควำมสนใจในระดบัชำติ • ม ี ควำมสอดคลอ ้ งกนั ในกำรสำ รวจทำ ใหส้ ำมำรถประเมินแนวโนม ้ได ้ • ขอ ้ มูลท ี่รวบรวมมกัจะม ีประสิทธิภำพและสำมำรถนำ มำใชเ ้ป็ นตวัอยำ่งไดด ้ี • เป็ นโอกำสในกำรรวบรวมข้อมูล DRR เช่น สำเหตุกำรลม ้ ตำยของปศุสตัว ์ ซ่ึ งกลยทุธ ์ DRR ได้ผลที่มีประสิทธิภำพ • ให้ข้อมูลอ้ำงอิงทำงภูมิศำสตร์ที่สำมำรถน ำใช้ในกำรวิเครำะห์ข้อมูลที่ได้จำกกำรส ำรวจในระดับโลก • ข้อมูลบำงอยำ่งสำมำรถเขำ ้ ถ ึ งไดผ ้ ำ่นกำรสำ รวจทำงกำรเกษตรเท่ำน ้ นัเช่น ควำมสูญเสียปัจจัยกำรผลิตหร ื อค่ำบ ำรุงรักษำที่ เกิดข ้ึ นภำยหลงักำรเกิดภยัพิบตัิ ส่วนที่ 3.2 : กำรเกบ ็ รวบรวมข ้ อม ู ล ก าหนดการอบรมเชิงปฏิบัติการ หลักสูตร “แนวทางการศึกษาการประเมินความสูญเสีย (Loss) และความเสียหาย (Damage) จากการเกิดภัยพิบัติด้านการเกษตร” 100