หนังสือสวดมนต์ (ฉบับมคธบาลี)

วัดป่าดานวิเวก

โพชฌฺ งคฺ ปรติ ฺตํ

โพชฺฌงโฺ ค สตสิ งขฺ าโต ธมมฺ านํ วจิ โย ตถา,
วิรยิ มปฺ ตี ปิ สสฺ ทธฺ ิ โพชฌฺ งฺคา จ ตถาปเร.
สมาธุเปกขฺ โพชฺฌงคฺ า สตเฺ ตเต สพฺพทสฺสนิ า,
มนุ ินา สมมฺ ทกฺขาตา ภาวติ า พหุลกี ตา.
สํวตฺตนฺติ อภิญฺ าย นพิ พฺ านาย จ โพธยิ า,
เอเตน สจฺจวชเฺ ชน โสตถฺ ิ เต โหตุ สพฺพทา.
เอกสมฺ ึ สมเย นาโถ โมคคฺ ลฺลานญจฺ กสสฺ ปํ,
คลิ าเน ทุกขฺ เิ ต ทสิ ฺวา โพชฺฌงฺเค สตตฺ เทสย.ิ
เต จ ตํ อภนิ นฺทติ ฺวา โรคา มุจฺจึสุ ตงขฺ เณ,
เอเตน สจจฺ วชฺเชน โสตถฺ ิ เต โหตุ สพพฺ ทา.
เอกทา ธมมฺ ราชาป ิ เคลญเฺ นาภปิ ีฬโิ ต,
จุนทฺ ตฺเถเรน ตญฺเว ภณาเปตฺวาน สาทรํ.
สมโฺ มทิตฺวา จ อาพาธา ตมฺหา วุฏฺ€าสิ €านโส,
เอเตน สจจฺ วชฺเชน โสตฺถิ เต โหตุ สพฺพทา.
ปหนี า เต จ อาพาธา ตณิ ณฺ นฺนมฺปิ มเหสนิ ,ํ
มคฺคาหตกเิ ลสา ว ปตตฺ านุปปฺ ตตฺ ธิ มมฺ ต,ํ
เอเตน สจจฺ วชฺเชน โสตถฺ ิ เต โหตุ สพฺพทา.

36

วัดป่าดานวเิ วก

อภยปรติ ฺตํ

ยนทฺ ุนนฺ ิมติ ตฺ ํ อวมงคฺ ลญฺจ,
โย จามนาโป สกณุ สสฺ สทโฺ ท,
ปาปคฺคโห ทสุ ฺสุปินํ อกนฺตํ,
พุทฺธานุภาเวน วินาสเมนฺต.ุ
ยนฺทุนฺนมิ ติ ฺตํ อวมงฺคลญจฺ ,
โย จามนาโป สกณุ สฺส สทฺโท,
ปาปคฺคโห ทุสสฺ ุปินํ อกนฺตํ,
ธมฺมานุภาเวน วินาสเมนตฺ ุ.
ยนทฺ นุ นฺ มิ ติ ฺตํ อวมงคฺ ลญฺจ,
โย จามนาโป สกณุ สฺส สทฺโท,
ปาปคคฺ โห ทสุ สฺ ปุ ินํ อกนฺต,ํ
สงฆฺ านภุ าเวน วนิ าสเมนตฺ .ุ

เทวตาอยุ โฺ ยชนคาถา

ทุกฺขปปฺ ตตฺ า จ นิทฺทุกฺขา ภยปฺปตฺตา จ นพิ ภฺ ยา
โสกปฺปตฺตา จ นสิ ฺโสกา โหนฺตุ สพเฺ พปิ ปาณิโน.
เอตฺตาวตา จ อเมหฺ หิ สมฺภตํ ปุญฺ สมปฺ ท,ํ
สพฺเพ เทวานโุ มทนตฺ ุ สพพฺ สมฺปตฺตสิ ทิ ฺธิยา.
ทานํ ททนฺตุ สทฺธาย สีลํ รกฺขนฺตุ สพพฺ ทา,
ภาวนาภริ ตา โหนฺต ุ คจฉฺ นฺตุ เทวตา คตา.

37

วัดปา่ ดานวเิ วก

สพเฺ พ พุทฺธา พลปปฺ ตฺตา ปจฺเจกานญจฺ ยํ พลํ,
อรหนตฺ านญฺจ เตเชน รกฺขํ พนธฺ ามิ สพพฺ โส.

อุณหฺ ิสสฺ วิชยคาถา

อตฺถิ อณุ หฺ สิ สฺ วชิ โย ธมฺโม โลเก อนุตฺตโร,

สพพฺ สตตฺ หิตตถฺ าย ตํ ตฺวํ คณฺหาหิ เทวเต.

ปรวิ ชฺเช ราชทณฺเฑ อมนุสเฺ สหิ ปาวเก,

พฺยคฺเฆ นาเค วิเส ภูเต อกาลมรเณน วา.

สพพฺ สฺมา มรณา มุตโฺ ต เปตวฺ า กาลมารติ ,ํ

ตสฺเสว อานภุ าเวน โหตุ เทโว สขุ ี สทา.

สุทฺธสลี ํ สมาทาย ธมมฺ ํ สจุ ริตํ จเร,

ตสฺเสว อานภุ าเวน โหตุ เทโว สุขี สทา.

ลกิ ขฺ ติ ํ จินฺตติ ํ ปชู ํ ธารณํ วจนํ ครุ,

ปเรสํ เทสนํ สตุ ฺวา ตสฺส อายุ ปวฑฺฒตีต.ิ

นกขฺ ตฺตยกขฺ ภตู านํ

นกฺขตฺตยกฺขภตู านํ ปาปคคฺ หนิวารณา,
ปรติ ตฺ สฺสานุภาเวน หนตฺ ฺวา เตสํ อปุ ทฺทเว.
นกฺขตตฺ ยกขฺ ภูตาน ํ ปาปคคฺ หนิวารณา,
ปรติ ฺตสฺสานุภาเวน หนฺตวฺ า เตสํ อุปททฺ เว.
นกฺขตตฺ ยกฺขภูตานํ ปาปคคฺ หนวิ ารณา,
ปริตฺตสสฺ านภุ าเวน หนตฺ ฺวา เตสํ อุปททฺ เว.

38

วดั ปา่ ดานวิเวก

พระสตู ร

ธมมฺ จกกฺ ปปฺ วตฺตนสตุ ฺต.ํ

เอวมเฺ ม สตุ .ํ เอกํ สมยํ ภควา, พาราณสิยํ วิหรต,ิ อสิ ปิ ตเน มิคทาเย. ตตรฺ โข
ภควา ปญฺจวคฺคิเย ภกิ ฺขู อามนฺเตส.ิ
เทฺวเม ภิกฺขเว อนฺตา ปพฺพชิเตน น เสวิตพฺพา. โย จายํ กาเมสุ
กามสุขลฺลิกานุโยโค, หีโน คมฺโม โปถุชฺชนิโก อนริโย อนตฺถสญฺหิโต. โย จายํ
อตฺตกิลมถานุโยโค, ทุกฺโข อนริโย อนตฺถสญฺหิโต. เอเต เต ภิกฺขเว อุโภ อนฺเต
อนปุ คมฺม, มชฺฌมิ า ปฏปิ ทา ตถาคเตน อภสิ มพฺ ุทฺธา, จกขฺ ุกรณี าณกรณี อปุ สมาย
อภญิ ฺาย สมโฺ พธาย นพิ ฺพานาย สํวตฺตติ.
กตมา จ สา ภิกฺขเว มชฺฌิมา ปฏิปทา ตถาคเตน อภิสมฺพุทฺธา, จกฺขุกรณี
าณกรณี อปุ สมาย อภญิ ฺาย สมฺโพธาย นิพพฺ านาย สํวตตฺ ต.ิ อยเมว อรโิ ย อฏฺ€งฺคิโก
มคฺโค. เสยฺยถีทํ. สมฺมาทิฏฺ€ิ สมฺมาสงฺกปฺโป, สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต
สมฺมาอาชีโว, สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิ. อยํ โข สา ภิกฺขเว มชฺฌิมา
ปฏปิ ทา ตถาคเตน อภิสมฺพทุ ฺธา, จกฺขกุ รณี าณกรณี อปุ สมาย อภิญฺ าย สมโฺ พธาย
นิพพฺ านาย สํวตฺตติ.
อทิ ํ โข ปน ภิกฺขเว ทุกฺขํ อริยสจฺจ,ํ ชาติปิ ทุกขฺ า ชราปิ ทุกขฺ า มรณมฺปิ ทกุ ขฺ ํ.
โสกปริเทวทุกขฺ โทมนสสฺ ุปายาสาปิ ทกุ ขฺ า, อปฺปิเยหิ สมปฺ โยโค ทุกโฺ ข ปเิ ยหิ วิปปฺ โยโค
ทุกฺโข, ยมปฺ ิจฉฺ ํ นลภติ ตมฺปิ ทุกขฺ ํ, สงฺขติ ฺเตน ปญฺจปุ าทานกฺขนฺธา ทุกฺขา.
อิทํ โข ปน ภิกฺขเว ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจํ. ยายํ ตณฺหา โปโนพฺภวิกา
นนฺทริ าคสหคตา ตตรฺ ตตฺราภนิ นฺทิน.ี เสยยฺ ถที ํ. กามตณหฺ า ภวตณหฺ า วิภวตณหฺ า.

39

วัดปา่ ดานวิเวก

อิทํ โข ปน ภิกฺขเว ทุกฺขนิโรโธ อริยสจฺจํ. โย ตสฺสาเยว ตณฺหาย
อเสสวริ าคนโิ รโธ จาโค ปฏินสิ ฺสคโฺ ค มุตฺติ อนาลโย.
อิทํ โข ปน ภกิ ฺขเว ทุกฺขนิโรธคามนิ ี ปฏิปทา อริยสจฺจ.ํ อยเมว อรโิ ย อฏฺ€งฺคิโก
มคฺโค. เสยฺยถที .ํ สมฺมาทิฏ€ฺ ิ สมฺมาสงฺกปฺโป, สมฺมาวาจา สมมฺ ากมฺมนฺโต สมมฺ าอาชีโว,
สมมฺ าวายาโม สมมฺ าสติ สมฺมาสมาธ.ิ
อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ. จกฺขํุ อุทปาทิ
าณํ อุทปาทิ ปญฺ า อุทปาทิ วิชฺชา อทุ ปาทิ อาโลโก อทุ ปาท.ิ ตํ โข ปนทิ ํ ทกุ ฺขํ
อรยิ สจฺจํ ปริญเฺ ยยฺ นฺติ เม ภกิ ฺขเว, ปพุ เฺ พ อนนสุ ฺสเุ ตสุ ธมฺเมสุ, จกฺขํุ อทุ ปาทิ าณํ
อทุ ปาทิ ปญฺ า อุทปาทิ วิชชฺ า อทุ ปาทิ อาโลโก อุทปาท.ิ ตํ โข ปนทิ ํ ทกุ ฺขํ อริยสจจฺ ํ
ปริญฺาตนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ, จกฺขุํ อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ
ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อทุ ปาทิ อาโลโก อทุ ปาทิ.
อิทํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ. จกฺขํุ
อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ. ตํ โข
ปนิทํ ทกุ ขฺ สมุทโย อริยสจฺจํ ปหาตพพฺ นตฺ ิ เม ภกิ ฺขเว, ปุพเฺ พ อนนุสสฺ เุ ตสุ ธมเฺ มสุ, จกขฺ ุํ
อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ. ตํ โข
ปนิทํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจํ ปหีนนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ, จกฺขํุ
อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺ า อทุ ปาทิ วชิ ฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาทิ.
อิทํ ทุกฺขนิโรโธ อริยสจฺจนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ. จกฺขํุ
อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อทุ ปาทิ วชิ ฺชา อทุ ปาทิ อาโลโก อุทปาทิ. ตํ โข ปนทิ ํ
ทุกฺขนิโรโธ อริยสจฺจํ สจฺฉิกาตพฺพนฺติ เม ภิกฺขเว, ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ, จกฺขุํ
อทุ ปาทิ าณํ อทุ ปาทิ ปญฺ า อุทปาทิ วชิ ฺชา อุทปาทิ อาโลโก อุทปาท.ิ ตํ โข ปนทิ ํ

40

วดั ปา่ ดานวเิ วก

ทุกฺขนโิ รโธ อริยสจจฺ ํ สจฉฺ กิ ตนตฺ ิ เม ภิกฺขเว, ปพุ ฺเพ อนนสุ ฺสเุ ตสุ ธมเฺ มสุ, จกขฺ ุํ อุทปาทิ
าณํ อุทปาทิ ปญฺา อทุ ปาทิ วิชฺชา อทุ ปาทิ อาโลโก อทุ ปาทิ.
อทิ ํ ทกุ ขฺ นโิ รธคามินี ปฏปิ ทา อริยสจฺจนตฺ ิ เม ภกิ ฺขเว, ปพุ เฺ พ อนนุสสฺ เุ ตสุ ธมฺเมส,ุ
จกขฺ ุํ อทุ ปาทิ าณํ อทุ ปาทิ ปญฺ า อทุ ปาทิ วชิ ชฺ า อทุ ปาทิ อาโลโก อุทปาทิ. ตํ โข
ปนทิ ํ ทกุ ขฺ นโิ รธคามินี ปฏปิ ทา อรยิ สจฺจํ ภาเวตพพฺ นตฺ ิ เม ภกิ ขฺ เว, ปุพฺเพ อนนสุ ฺสเุ ตสุ
ธมเฺ มส,ุ จกฺขุํ อทุ ปาทิ าณํ อทุ ปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วชิ ชฺ า อทุ ปาทิ อาโลโก อุทปาทิ.
ตํ โข ปนทิ ํ ทุกฺขนโิ รธคามนิ ี ปฏิปทา อรยิ สจจฺ ํ ภาวติ นตฺ ิ เม ภิกขฺ เว, ปุพฺเพ อนนสุ สฺ ุเตสุ
ธมเฺ มส,ุ จกฺขํุ อทุ ปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ อาโลโก อทุ ปาทิ.
ยาวกีวญฺจ เม ภิกฺขเว อิเมสุ จตูสุ อริยสจฺเจสุ, เอวนฺติปริวฏฺฏํ ทฺวาทสาการํ
ยถาภตู ํ าณทสสฺ นํ น สุวิสทุ ธฺ ํ อโหสิ, เนว ตาวาหํ ภิกขฺ เว สเทวเก โลเก สมารเก
สพฺรหฺมเก, สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย, อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ
อภสิ มพฺ ุทโฺ ธ ปจจฺ ญฺ าส.ึ ยโต จ โข เม ภิกฺขเว อเิ มสุ จตสู ุ อริยสจเฺ จส,ุ เอวนตฺ ปิ ริวฏฺฏํ
ทฺวาทสาการํ ยถาภูตํ าณทสฺสนํ สุวิสุทฺธํ อโหสิ, อถาหํ ภิกฺขเว สเทวเก โลเก
สมารเก สพฺรหมฺ เก, สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสสฺ าย, อนตุ ฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ
อภิสมฺพุทฺโธ ปจฺจญฺาสึ. าณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อุทปาทิ, อกุปฺปา เม วิมุตฺติ,
อยมนฺติมา ชาติ, นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ. อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา ปญฺจวคฺคิยา
ภิกขฺ ู ภควโต ภาสิตํ อภนิ นฺทุํ. อมิ สมฺ ญิ จฺ ปน เวยยฺ ากรณสฺมึ ภญฺ มาเน, อายสมฺ โต
โกณฺฑญฺสฺส' วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ, ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺต.ิ
ปวตฺติเต จ ภควตา ธมฺมจกฺเก, ภุมฺมา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุํ, เอตมฺภควตา
พาราณสิยํ อิสิปตเน มิคทาเย อนุตฺตรํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺติตํ, อปฺปฏิวตฺติยํ สมเณน วา

41

วัดปา่ ดานวเิ วก

พฺราหฺมเณน วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมนุ า วา เกนจิ วา โลกสฺมนิ ฺติ. ภมุ มฺ านํ
เทวานํ สทฺทํ สุตฺวา, จาตุมฺมหาราชิกา เทวา สทฺทมนุสฺสาเวสุํ. จาตุมฺมหาราชิกานํ
เทวานํ สทฺทํ สตุ วฺ า, ตาวตึสา เทวา สททฺ มนุสฺสาเวสํุ. ตาวตสึ านํ เทวานํ สททฺ ํ สตุ ฺวา,
ยามา เทวา สทฺทมนุสสฺ าเวสํุ. ยามานํ เทวานํ สททฺ ํ สุตวฺ า, ตุสติ า เทวา สททฺ มนสุ สฺ าเวสุํ.
ตุสิตานํ เทวานํ สททฺ ํ สตุ วฺ า, นมิ มฺ านรตี เทวา สททฺ มนสุ สฺ าเวสุํ. นิมมฺ านรตีนํ เทวานํ
สทฺทํ สุตวฺ า, ปรนิมมฺ ิตวสวตตฺ ี เทวา สททฺ มนสุ สฺ าเวส.ุํ ปรนมิ มฺ ติ วสวตฺตนี ํ เทวานํ สททฺ ํ
สุตฺวา, พรฺ หมฺ กายกิ า เทวา สททฺ มนสุ ฺสาเวสํ.ุ
เอตมฺภควตา พาราณสิยํ อิสิปตเน มิคทาเย อนุตฺตรํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺติตํ,
อปฺปฏวิ ตตฺ ิยํ สมเณน วา พรฺ าหมฺ เณน วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา
โลกสฺมินฺติ. อิติห เตน ขเณน เตน มุหุตฺเตน, ยาว พฺรหฺมโลกา สทฺโท อพฺภุคฺคจฺฉิ.
อยญจฺ ทสสหสฺสี โลกธาต,ุ สงฺกมปฺ ิ สมฺปกมฺปิ สมฺปเวธิ. อปฺปมาโณ จ อุฬาโร โอภาโส
โลเก ปาตุรโหสิ. อติกฺกมฺเมว เทวานํ เทวานุภาวํ. อถโข ภควา อุทานํ อุทาเนสิ,
อญฺ าสิ วต โภ โกณฑฺ ญโฺ , อญฺาสิ วต โภ โกณฺฑญฺโต.ิ อิตหิ ิทํ อายสมฺ โต
โกณฑฺ ญฺ สฺส, อญฺาโกณฺฑญโฺ เตฺวว นาม,ํ อโหสตี ิ.

ธมมฺ จกกฺ ปฺปวตตฺ นสตุ ฺตํ นฏิ ฺติ .ํ

42

วดั ปา่ ดานวเิ วก

อนตฺตลกขฺ ณสุตฺตํ

เอวมเฺ ม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา, พาราณสิยํ วหิ รติ, อิสิปตเน มิคทาเย. ตตรฺ โข
ภควา ปญจฺ วคฺคเิ ย ภิกขฺ ู อามนฺเตส.ิ
รูปํ ภิกฺขเว อนตฺตา. รูปญฺจหิทํ ภิกฺขเว อตฺตา อภวิสฺส, นยิทํ รูปํ อาพาธาย
สํวตเฺ ตยยฺ , ลพฺเพถ จ รเู ป, เอวํ เม รปู ํ โหตุ เอวํ เม รูปํ มา อโหสีติ. ยสมฺ า จ โข ภกิ ฺขเว
รูปํ อนตตฺ า, ตสฺมา รูปํ อาพาธาย สวํ ตฺตติ. น จ ลภติ รเู ป, เอวํ เม รูปํ โหตุ เอวํ เม
รปู ํ มา อโหสีต.ิ
เวทนา อนตฺตา. เวทนา จ หทิ ํ ภกิ ฺขเว อตฺตา อภวิสสฺ , นยิทํ เวทนา อาพาธาย
สวํ ตฺเตยยฺ , ลพเฺ พถ จ เวทนาย, เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสตี .ิ
ยสมฺ า จ โข ภกิ ฺขเว เวทนา อนตฺตา, ตสฺมา เวทนา อาพาธาย สํวตตฺ ติ. น จ ลภติ
เวทนาย, เอวํ เม เวทนา โหตุ เอวํ เม เวทนา มา อโหสีติ.
สญฺ า อนตฺตา. สญฺา จ หทิ ํ ภกิ ขฺ เว อตตฺ า อภวิสสฺ , นยทิ ํ สญฺ า อาพาธาย
สวํ ตฺเตยฺย, ลพเฺ พถ จ สญฺ าย, เอวํ เม สญฺา โหตุ เอวํ เม สญฺ า มา อโหสีต.ิ ยสมฺ า
จ โข ภิกขฺ เว สญฺ า อนตฺตา, ตสมฺ า สญฺ า อาพาธาย สวํ ตตฺ ติ. น จ ลภติ สญฺาย,
เอวํ เม สญฺ า โหตุ เอวํ เม สญฺา มา อโหสตี .ิ
สงฺขารา อนตฺตา. สงฺขารา จ หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา อภวิสฺสํสุ, นยิทํ สงฺขารา
อาพาธาย สวํ ตฺเตยยฺ ุํ, ลพเฺ พถ จ สงฺขาเรสุ, เอวํ เม สงขฺ ารา โหนตฺ ุ เอวํ เม สงขฺ ารา
มา อเหสุนฺติ. ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว สงฺขารา อนตฺตา, ตสฺมา สงฺขารา อาพาธาย
สํวตฺตนตฺ .ิ น จ ลภติ สงขฺ าเรส,ุ เอวํ เม สงฺขารา โหนตฺ ุ เอวํ เม สงขฺ ารา มา อเหสนุ ฺติ.
วิญฺาณํ อนตฺตา. วิญฺาณญฺจ หิทํ ภิกฺขเว อตฺตา อภวิสฺส, นยิทํ วิญฺาณํ
อาพาธาย สวํ ตเฺ ตยยฺ , ลพฺเพถ จ วญิ ฺ าเณ, เอวํ เม วิญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วิญฺ าณํ

43

วัดป่าดานวเิ วก

มา อโหสีติ. ยสฺมา จ โข ภิกฺขเว วิญฺาณํ อนตฺตา, ตสฺมา วิญฺาณํ อาพาธาย
สํวตฺตต.ิ น จ ลภติ วญิ ฺาเณ, เอวํ เม วิญฺ าณํ โหตุ เอวํ เม วิญฺาณํ มา อโหสีติ.
ตํ กึ มญฺถ ภิกฺขเว รปู ํ นจิ จฺ ํ วา อนจิ ฺจํ วาต.ิ อนิจจฺ ํ ภนฺเต. ยมฺปนานจิ ฺจํ ทกุ ขฺ ํ วา
ตํ สุขํ วาติ. ทกุ ขฺ ํ ภนเฺ ต. ยมฺปนานิจจฺ ํ ทกุ ฺขํ วปิ รณิ ามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ สมนปุ สสฺ ติ ุํ,
เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตตฺ าต.ิ โน เหตํ ภนฺเต.
ตํ กึ มญฺถ ภิกฺขเว เวทนา นิจฺจา วา อนจิ จฺ า วาติ. อนจิ จฺ า ภนเฺ ต. ยมฺปนานิจจฺ ํ
ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกฺขํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ
สมนปุ สสฺ ิตุ,ํ เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตตฺ าต.ิ โน เหตํ ภนเฺ ต.
ตํ กึ มญฺ ถ ภิกฺขเว สญฺ า นิจจฺ า วา อนิจฺจา วาติ. อนิจฺจา ภนเฺ ต. ยมฺปนานจิ ฺจํ
ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกฺขํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ
สมนุปสฺสิตุํ, เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตตฺ าติ. โน เหตํ ภนเฺ ต.
ตํ กึ มญฺ ถ ภิกขฺ เว สงขฺ ารา นจิ จฺ า วา อนิจจฺ า วาต.ิ อนิจฺจา ภนเฺ ต. ยมปฺ นานจิ ฺจํ
ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกฺขํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ
สมนปุ สสฺ ติ ,ุํ เอตํ มม เอโสหมสมฺ ิ เอโส เม อตตฺ าติ. โน เหตํ ภนฺเต.
ตํ กึ มญฺถ ภกิ ฺขเว วญิ ฺ าณํ นจิ ฺจํ วา อนจิ ฺจํ วาต.ิ อนจิ ฺจํ ภนเฺ ต. ยมปฺ นานิจฺจํ
ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วาติ. ทุกฺขํ ภนฺเต. ยมฺปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ, กลฺลํ นุ ตํ
สมนุปสสฺ ิตํุ, เอตํ มม เอโสหมสฺมิ เอโส เม อตฺตาต.ิ โน เหตํ ภนเฺ ต.
ตสมฺ าตหิ ภิกขฺ เว, ยงฺกญิ จฺ ิ รปู ํ อตตี านาคตปจจฺ ปุ ปฺ นนฺ ,ํ อชฺฌตตฺ ํ วา พหทิ ฺธา วา,
โอฬารกิ ํ วา สุขุมํ วา, หีนํ วา ปณตี ํ วา, ยนฺทูเร สนตฺ เิ ก วา. สพฺพํ รูปํ, เนตํ มม
เนโสหมสฺมิ น เม โส อตฺตาติ. เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปปฺ ญฺาย ทฏฺ€พฺพํ.
ยา กาจิ เวทนา อตตี านาคตปจฺจปุ ฺปนนฺ า, อชฺฌตตฺ า วา พหทิ ธฺ า วา, โอฬารกิ า วา

44

วดั ปา่ ดานวเิ วก

สุขุมา วา, หีนา วา ปณีตา วา, ยา ทูเร สนฺติเก วา. สพฺพา เวทนา, เนตํ มม
เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ. เอวเมตํ ยถาภตู ํ สมมฺ ปฺปญฺ าย ทฏ€ฺ พพฺ ํ.
ยา กาจิ สญฺา อตีตานาคตปจฺจุปปฺ นฺนา, อชฌฺ ตฺตา วา พหิทธฺ า วา, โอฬาริกา
วา สุขมุ า วา, หีนา วา ปณีตา วา, ยา ทเู ร สนตฺ ิเก วา. สพฺพา สญฺา, เนตํ มม
เนโสหมสฺมิ น เมโส อตตฺ าต.ิ เอวเมตํ ยถาภตู ํ สมฺมปปฺ ญฺาย ทฏ€ฺ พพฺ ํ.
เย เกจิ สงฺขารา อตตี านาคตปจฺจปุ ปฺ นนฺ า, อชฺฌตฺตา วา พหทิ ฺธา วา, โอฬารกิ า
วา สุขุมา วา, หนี า วา ปณตี า วา, เย ทเู ร สนฺตเิ ก วา. สพเฺ พ สงฺขารา, เนตํ มม
เนโสหมสมฺ ิ น เมโส อตตฺ าติ. เอวเมตํ ยถาภูตํ สมมฺ ปปฺ ญฺาย ทฏ€ฺ พพฺ ํ.
ยงกฺ ญิ จฺ ิ วิญฺาณํ อตีตานาคตปจจฺ ุปฺปนฺน,ํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา, โอฬาริกํ วา
สุขุมํ วา, หีนํ วา ปณีตํ วา, ยนฺทูเร สนฺติเก วา. สพฺพํ วิญฺาณํ, เนตํ มม
เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาต.ิ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมมฺ ปฺปญฺาย ทฏ€ฺ พฺพํ.
เอวํ ปสฺสํ ภกิ ฺขเว สุตวา อริยสาวโก. รปู สมฺ ปึ ิ นพิ พฺ ินทฺ ต,ิ เวทนายปิ นิพฺพนิ ฺทติ,
สญฺาย นิพฺพินฺทติ, สงฺขาเรสุปิ นิพฺพินฺทติ, วิญฺาณสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ. นิพฺพินฺทํ
วิรชชฺ ต.ิ วริ าคา วิมุจฺจติ. วมิ ุตตฺ สมฺ ึ วมิ ตุ ฺตมติ ิ าณํ โหติ. ขณี า ชาติ, วสุ ติ ํ พฺรหมฺ จรยิ ,ํ
กตํ กรณีย,ํ นาปรํ อติ ถฺ ตฺตายาติ ปชานาตตี ,ิ อทิ มโวจ ภควา. อตฺตมนา ปญจฺ วคฺคิยา
ภิกฺขู ภควโต ภาสติ ํ อภินนทฺ ํ.ุ อมิ สมฺ ญิ จฺ ปน เวยฺยากรณสฺมึ ภญฺมาเน, ปญฺจวคคฺ ิยานํ
ภิกฺขนู ํ อนปุ าทาย, อาสเวหิ จิตฺตานิ วมิ จุ ฺจึสตู ิ.

อนตฺตลกฺขณสตุ ฺตํ นฏิ ฺติ .ํ

45

วดั ปา่ ดานวิเวก

อาทิตตฺ ปริยายสตุ ตฺ ํ

เอวมเฺ ม สุต.ํ เอกํ สมยํ ภควา, คยายํ วหิ รติ คยาสีเส, สทธฺ ึ ภกิ ฺขสุ หสเฺ สน. ตตรฺ โข
ภควา ภิกขฺ ู อามนฺเตส.ิ
สพฺพํ ภกิ ขฺ เว อาทติ ฺต.ํ กญิ จฺ ภิกขฺ เว สพฺพํ อาทิตฺต.ํ จกฺขํุ ภกิ ฺขเว อาทติ ฺตํ. รูปา
อาทติ ตฺ า. จกขฺ ุวญิ ฺาณํ อาทติ ตฺ .ํ จกขฺ สุ มฺผสโฺ ส อาทิตฺโต. ยมฺปิทํ จกขฺ ุสมฺผสสฺ ปจฺจยา
อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ, สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ อาทิตฺตํ. เกน อาทิตฺตํ.
อาทิตฺตํ ราคคฺคินา โทสคฺคินา โมหคฺคินา, อาทิตฺตํ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ
ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสเฺ สหิ อุปายาเสหิ อาทติ ฺตนฺติ วทาม.ิ
โสตํ อาทติ ตฺ ํ. สทฺทา อาทติ ตฺ า. โสตวญิ ฺาณํ อาทิตฺต.ํ โสตสมผฺ สโฺ ส อาทิตโฺ ต.
ยมฺปทิ ํ โสตสมฺผสสฺ ปจจฺ ยา อปุ ปฺ ชชฺ ติ เวทยิต,ํ สขุ ํ วา ทกุ ขฺ ํ วา อทกุ ขฺ มสุขํ วา, ตมฺปิ
อาทิตฺตํ. เกน อาทิตฺตํ. อาทิตฺตํ ราคคฺคินา โทสคฺคินา โมหคฺคินา, อาทิตฺตํ ชาติยา
ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกเฺ ขหิ โทมนสเฺ สหิ อปุ ายาเสหิ อาทติ ฺตนตฺ ิ วทามิ.
ฆานํ อาทิตฺตํ. คนฺธา อาทิตฺตา. ฆานวิญฺาณํ อาทิตฺตํ. ฆานสมฺผสฺโส
อาทิตฺโต. ยมปฺ ทิ ํ ฆานสมฺผสสฺ ปจฺจยา อปุ ฺปชฺชติ เวทยติ ํ, สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา อทกุ ขฺ มสขุ ํ
วา, ตมปฺ ิ อาทติ ตฺ .ํ เกน อาทติ ฺตํ. อาทติ ตฺ ํ ราคคคฺ นิ า โทสคคฺ ินา โมหคคฺ นิ า, อาทติ ตฺ ํ
ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตฺตนฺติ
วทาม.ิ
ชิวฺหา อาทิตฺตา. รสา อาทิตฺตา. ชิวฺหาวิญฺาณํ อาทิตฺตํ. ชิวฺหาสมฺผสฺโส
อาทติ โฺ ต. ยมฺปทิ ํ ชิวหฺ าสมผฺ สฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ํ, สขุ ํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ขฺ มสขุ ํ วา,
ตมปฺ ิ อาทิตตฺ .ํ เกน อาทิตตฺ ํ. อาทติ ตฺ ํ ราคคฺคนิ า โทสคฺคนิ า โมหคคฺ นิ า, อาทิตฺตํ ชาตยิ า
ชรามรเณน, โสเกหิ ปรเิ ทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทติ ฺตนตฺ ิ วทามิ.

46

วัดปา่ ดานวิเวก

กาโย อาทิตโต. โผฏฺ€พฺพา อาทิตฺตา. กายวิญฺาณํ อาทิตฺตํ. กายสมฺผสฺโส
อาทิตฺโต. ยมปฺ ิทํ กายสมผฺ สฺสปจจฺ ยา อปุ ปฺ ชชฺ ติ เวทยติ ํ, สขุ ํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสขุ ํ
วา, ตมปฺ ิ อาทติ ตฺ .ํ เกน อาทิตตฺ ํ. อาทติ ตฺ ํ ราคคคฺ นิ า โทสคฺคนิ า โมหคฺคนิ า, อาทิตฺตํ
ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตฺตนฺติ
วทาม.ิ
มโน อาทิตฺโต. ธมฺมา อาทิตตา. มโนวิญฺาณํ อาทิตฺตํ. มโนสมฺผสฺโส
อาทติ ฺโต. ยมปฺ ทิ ํ มโนสมผฺ สฺสปจฺจยา อปุ ฺปชชฺ ติ เวทยิต,ํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา,
ตมฺปิ อาทติ ฺต.ํ เกน อาทติ ฺตํ. อาทติ ตฺ ํ ราคคคฺ นิ า โทสคฺคินา โมหคฺคินา, อาทิตฺตํ ชาติยา
ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสเฺ สหิ อปุ ายาเสหิ อาทิตตฺ นตฺ ิ วทามิ.
เอวํ ปสฺสํ ภิกขฺ เว สุตวา อรยิ สาวโก, จกขฺ ุสมฺ ปึ ิ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ. รูเปสปุ ิ นพิ ฺพนิ ทฺ ติ.
จกฺขุวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ. จกฺขุสมฺผสฺเสปิ นิพฺพินฺทติ. ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา
อปุ ฺปชฺชติ เวทยติ ํ, สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทกุ ฺขมสุขํ วา, ตสฺมึปิ นพิ ฺพนิ ฺทติ.
โสตสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ. สทฺเทสุปิ นิพฺพินฺทติ. โสตวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ.
โสตสมผฺ สเฺ สปิ นิพพฺ ินทฺ ต.ิ ยมปฺ ิทํ โสตสมผฺ สฺสปจฺจยา อุปปฺ ชชฺ ติ เวทยิตํ, สขุ ํ วา ทุกฺขํ วา
อทุกฺขมสขุ ํ วา, ตสฺมปึ ิ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ.
ฆานสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ. คนฺเธสุปิ นิพฺพินฺทติ. ฆานวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ.
ฆานสมฺผสเฺ สปิ นิพพฺ นิ ทฺ ติ. ยมฺปทิ ํ ฆานสมผฺ สสฺ ปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยติ ํ, สขุ ํ วา ทกุ ฺขํ วา
อทุกขฺ มสุขํ วา, ตสมฺ ปึ ิ นิพฺพนิ ทฺ ต.ิ
ชิวฺหายปิ นิพฺพินฺทติ. รเสสุปิ นิพฺพินฺทติ. ชิวฺหาวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ.
ชิวฺหาสมฺผสฺเสปิ นิพฺพินฺทติ. ยมฺปิทํ ชิวฺหาสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ, สุขํ วา
ทกุ ฺขํ วา อทุกฺขมสขุ ํ วา, ตสมฺ ปึ ิ นิพพฺ ินทฺ ติ.

47

วดั ปา่ ดานวิเวก

กายสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ. โผฏฺ€พฺเพสุปิ นิพฺพินฺทติ. กายวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ.
กายสมฺผสเฺ สปิ นิพพฺ ินทฺ ติ. ยมปฺ ิทํ กายสมฺผสสฺ ปจฺจยา อปุ ปฺ ชฺชติ เวทยิต,ํ สุขํ วา ทกุ ฺขํ วา
อทกุ ฺขมสุขํ วา, ตสฺมปึ ิ นิพฺพนิ ทฺ ต.ิ
มนสฺมึปิ นิพฺพินฺทติ. ธมฺเมสุปิ นิพฺพินฺทติ. มโนวิญฺาเณปิ นิพฺพินฺทติ.
มโนสมผฺ สเฺ สปิ นิพพฺ นิ ฺทต.ิ ยมฺปทิ ํ มโนสมผฺ สฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิต,ํ สุขํ วา ทกุ ฺขํ
วา อทกุ ฺขมสขุ ํ วา, ตสฺมปึ ิ นิพพฺ ินทฺ ติ. นพิ พฺ นิ ทฺ ํ วิรชชฺ ติ. วริ าคา วมิ ุจจฺ ต.ิ วิมตุ ฺตสมฺ ึ
วิมุตตฺ มิติ าณํ โหติ. ขีณา ชาต,ิ วุสติ ํ พรฺ หฺมจริย,ํ กตํ กรณีย,ํ นาปรํ อติ ฺถตตฺ ายาติ
ปชานาตีต.ิ
อิทมโวจ ภควา. อตฺตมนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุํ. อิมสฺมิญฺจ ปน
เวยฺยากรณสฺมึ ภญฺ มาเน, ตสสฺ ภกิ ขฺ สุ หสฺสสสฺ อนุปาทาย, อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมจุ ฺจึสูติ.

อาทิตฺตปริยายสุตตฺ ํ นิฏฺ ติ ํ.

ธมมฺ นยิ ามสตุ ฺตํ

เอวมฺเม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สาวตถฺ ิยํ วหิ รต,ิ เชตวเน อนาถปณิ ฺฑิกสสฺ , อาราเม.
ตตรฺ โข ภควา ภกิ ฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ. ภทนเฺ ตติ เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจจฺ สฺโสส.ุํ ภควา
เอตทโวจ.
อุปฺปาทา วา ภิกฺขเว ตถาคตานํ อนุปาทา วา ตถาคตานํ, €ิตาว สา ธาตุ
ธมฺมฏฺ€ิตตา ธมฺมนิยามตา, สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ. ตํ ตถาคโต อภิสมฺพุชฺฌติ
อภิสเมติ, อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ, ปญฺเปติ ปฏฺ€เปติ, วิวรติ
วภิ ชติ อุตฺตานกี โรต,ิ สพฺเพ สงขฺ ารา อนิจฺจาติ.
อุปฺปาทา วา ภิกฺขเว ตถาคตานํ อนุปาทา วา ตถาคตานํ, €ิตาว สา ธาตุ

48

วัดป่าดานวิเวก

ธมฺมฏฺ€ิตตา ธมฺมนิยามตา, สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขาติ. ตํ ตถาคโต อภิสมฺพุชฺฌติ
อภิสเมติ, อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ, ปญฺเปติ ปฏฺ€เปติ, วิวรติ
วิภชติ อตุ ฺตานกี โรต,ิ สพเฺ พ สงขฺ ารา ทุกขฺ าติ.
อุปฺปาทา วา ภิกฺขเว ตถาคตานํ อนุปาทา วา ตถาคตานํ, €ิตาว สา ธาตุ
ธมมฺ ฏ€ฺ ิตตา ธมฺมนิยามตา, สพฺเพ ธมมฺ า อนตตฺ าต.ิ ตํ ตถาคโต อภสิ มพฺ ชุ ฺฌติ อภสิ เมต,ิ
อภิสมฺพุชฺฌิตฺวา อภิสเมตฺวา อาจิกฺขติ เทเสติ, ปญฺเปติ ปฏฺ€เปติ, วิวรติ วิภชติ
อุตฺตานีกโรติ, สพฺเพ ธมฺมา อนตตฺ าต.ิ
อิทมโวจ ภควา, อตฺตมนา เต ภกิ ฺขู ภควโต ภาสติ ,ํ อภนิ นฺทุนฺต.ิ

ธมฺมนยิ ามสตุ ตฺ ํ นิฏฺติ .ํ

โลกธมมฺ สุตฺตํ

เอวมเฺ ม สตุ ํ. เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถยิ ํ วหิ รติ เชตวเน อนาถปณิ ฺฑกิ สสฺ , อาราเม.
ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ. ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุ.
ภควา เอตทโวจ.
อฏฺิเม ภิกฺขเว โลกธมฺมา โลกํ อนุปริวตฺตนฺติ. โลโก จ อฏฺ โลกธมฺเม
อนปุ ริวตตฺ ติ. กตเม อฏฺ . ลาโภ จ อลาโภ จ, ยโส จ อยโส จ, นินทฺ า จ ปสสํ า จ,
สุขญฺจ ทุกฺขญฺจ. อิเม โข ภิกฺขเว อฏฺ โลกธมฺมา โลกํ อนุปริวตฺตนฺติ. โลโก จ
อิเม อฏฺ โลกธมฺเม อนุปริวตฺตติ. อสฺสุตวโต ภิกฺขเว ปุถุชฺชนสฺส, อุปฺปชฺชติ ลาโภปิ
อลาโภปิ, ยโสปิ อยโสปิ, นินฺทาปิ ปสํสาปิ, สุขํปิ ทุกฺขํปิ, สุตวโตปิ ภิกฺขเว
อริยสาวกสฺส, อปุ ฺปชฺชติ ลาโภปิ อลาโภป,ิ ยโสปิ อยโสปิ, นนิ ฺทาปิ ปสํสาป,ิ สุขํปิ ทุกขฺ ปํ ิ.
ตตรฺ ภกิ ขฺ เว โก วิเสโส โก อธิปฺปายโส' กึ นานากรณ,ํ สุตวโต อริยสาวกสสฺ

49

วัดป่าดานวเิ วก

อสฺสุตวตา ปุถุชฺชเนนาติ. ภควํมูลกา โน ภนฺเต' ธมฺมา ภควํเนตฺติกา ภควํปฏิสรณา,
สาธุ วต ภนฺเต' ภควนฺตํเยว ปฏิภาตุ เอตสฺส ภาสิตสฺส อตฺโถ, ภควโต สุตฺวา ภิกฺขู
ธาเรสฺสนฺตีต.ิ เตนหิ ภกิ ขฺ เว สุณาถ สาธกุ ํ มนสิกโรถ ภาสสิ สฺ ามีต.ิ เอวมฺภนฺเตติ โข เต
ภิกฺขู ภควโต ปจจฺ สฺโสสุํ. ภควา เอตทโวจ.
อสสฺ ุตวโต ภิกขฺ เว ปุถชุ ฺชนสฺส, อปุ ปฺ ชฺชติ ลาโภ, โส น อติ ิ ปฏิสญฺจกิ ขฺ ติ, อปุ ฺปนโฺ น
โข เม อยํ ลาโภ, โส จ โข อนจิ โฺ จ ทกุ โฺ ข วิปริณามธมฺโมติ. ยถาภูตํ นปปฺ ชานาต.ิ
อปุ ฺปชชฺ ติ อลาโภ, โส น อิติ ปฏสิ ญฺจิกขฺ ติ, อปุ ปฺ นโฺ น โข เม อยํ อลาโภ, โส จ โข
อนิจฺโจ ทุกฺโข วิปริณามธมฺโมติ. ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อุปฺปชฺชติ ยโส, โส น อิติ
ปฏสิ ญจฺ ิกฺขต,ิ อุปฺปนโฺ น โข เม อยํ ยโส, โส จ โข อนิจโฺ จ ทุกฺโข วิปรณิ ามธมโฺ มติ.
ยถาภูตํ นปปฺ ชานาติ. อุปปฺ ชชฺ ติ อยโส, โส น อติ ิ ปฏสิ ญจฺ ิกขฺ ต,ิ อุปปฺ นโฺ น โข เม อยํ
อยโส, โส จ โข อนิจโฺ จ ทุกฺโข วิปริณามธมโฺ มติ. ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อปุ ปฺ ชฺชติ
นินฺทา, โส น อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ, อุปปฺ นฺนา โข เม อยํ นินฺทา, สา จ โข อนิจฺจา
ทกุ ฺขา วิปรณิ ามธมมฺ าติ. ยถาภูตํ นปปฺ ชานาติ. อุปฺปชชฺ ติ ปสสํ า, โส น อิติ ปฏิสญฺจิกขฺ ต,ิ
อุปฺปนฺนา โข เม อยํ ปสํสา, สา จ โข อนิจฺจา ทุกฺขา วิปริณามธมฺมาติ. ยถาภูตํ
นปฺปชานาติ. อปุ ปฺ ชชฺ ติ สุข,ํ โส น อิติ ปฏิสญจฺ กิ ฺขติ, อปุ ปฺ นฺนํ โข เม อิทํ สุขํ, ตญฺจ โข
อนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมนฺติ. ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อุปฺปชฺชติ ทุกฺขํ, โส น อิติ
ปฏสิ ญจฺ ิกขฺ ต.ิ อปุ ฺปนฺนํ โข เม อทิ ํ ทกุ ฺข,ํ ตญจฺ โข อนจิ จฺ ํ ทกุ ขฺ ํ วปิ ริณามธมมฺ นฺติ.
ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. ตสฺส ลาโภปิ จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ. อลาโภปิ จิตฺตํ
ปรยิ าทาย ตฏิ ฺต.ิ ยโสปิ จิตตฺ ํ ปริยาทาย ติฏฺติ. อยโสปิ จิตฺตํ ปรยิ าทาย ติฏฺติ.
นินทฺ าปิ จิตตฺ ํ ปริยาทาย ตฏิ ฺติ. ปสสํ าปิ จิตฺตํ ปริยาทาย ตฏิ ฺ ต.ิ สขุ ปํ ิ จติ ตฺ ํ ปรยิ าทาย
ติฏฺติ. ทุกฺขํปิ จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺติ. โส จ อุปฺปนฺนํ ลาภํ อนุรุชฺฌติ อลาเภ

50

วัดป่าดานวิเวก

ปฏวิ ริ ชุ ฌฺ ติ. อปุ ปฺ นนฺ ํ ยสํ อนุรชุ ฺฌติ อยเส ปฏวิ ิรชุ ฌต.ิ อุปปฺ นนฺ ํ ปสสํ ํ อนรุ ชุ ฺฌติ นนิ ฺทาย
ปฏวิ ริ ุชฌฺ ติ. อุปปฺ นนฺ ํ สุขํ อนรุ ชุ ฌฺ ติ ทุกฺเข ปฏวิ ิรุชฺฌติ. โส เอวํ อนโุ รธวโิ รธสมาปนโฺ น,
น ปริมจุ จฺ ติ ชาตยิ า ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทกุ เฺ ขหิ โทมนสเฺ สหิ อปุ ายาเสห,ิ
น ปริมจุ จฺ ติ ทุกขฺ สมฺ าติ วทาม.ิ
สุตวโต จ โข ภิกฺขเว อริยสาวกสฺส, อุปฺปชฺชติ ลาโภ, โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ,
อุปปฺ นฺโน โข เม อยํ ลาโภ, โส จ โข อนิจโฺ จ ทกุ โฺ ข วปิ ริณามธมฺโมต.ิ ยถาภตู ํ
ปชานาติ. อปุ ฺปชชฺ ติ อลาโภ, โส อิติ ปฏสิ ญจฺ กิ ฺขติ, อปุ ปฺ นโฺ น โข เม อยํ อลาโภ, โส
จ โข อนิจฺโจ ทุกฺโข วิปริณามธมฺโมติ. ยถาภตู ํ ปชานาติ. อปุ ฺปชฺชติ ยโส, โส อติ ิ
ปฏิสญฺจิกฺขติ, อปุ ฺปนโฺ น โข เม อยํ ยโส, โส จ โข อนจิ โฺ จ ทุกฺโข วิปรณิ ามธมโฺ มต.ิ
ยถาภูตํ ปชานาติ. อุปปฺ ชฺชติ อยโส, โส อติ ิ ปฏิสญจฺ ิกขฺ ต,ิ อุปปฺ นโฺ น โข เม อยํ อยโส,
โส จ โข อนิจฺโจ ทุกโฺ ข วปิ ริณามธมฺโมติ. ยถาภตู ํ ปชานาต.ิ อปุ ฺปชชฺ ติ นนิ ทฺ า, โส อติ ิ
ปฏิสญจฺ กิ ฺขต,ิ อุปฺปนนฺ า โข เม อยํ นนิ ทฺ า, สา จ โข อนจิ ฺจา ทุกฺขา วิปรณิ ามธมมฺ าติ.
ยถาภูตํ ปชานาติ. อุปฺปชฺชติ ปสํสา, โส อิติ ปฏิสญฺจิกฺขติ, อุปฺปนฺนา โข เม อยํ
ปสํสา, สา จ โข อนจิ ฺจา ทกุ ขฺ า วปิ ริณามธมฺมาต.ิ ยถาภูตํ ปชานาต.ิ อปุ ปฺ ชฺชติ สขุ ,ํ
โส อติ ิ ปฏิสญฺจิกขฺ ต,ิ อุปฺปนนฺ ํ โข เม อิทํ สุขํ, ตญจฺ โข อนิจจฺ ํ ทุกขฺ ํ วปิ ริณามธมฺมนฺต.ิ
ยถาภูตํ ปชานาติ. อุปฺปชชฺ ติ ทกุ ขฺ .ํ โส อิติ ปฏิสญจฺ กิ ฺขติ, อุปฺปนนฺ ํ โข เม อทิ ํ ทุกฺข,ํ
ตญฺจ โข อนิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมนฺติ. ยถาภูตํ ปชานาติ. ตสฺส ลาโภปิ จิตฺตํ
น ปรยิ าทาย ตฏิ ฺต.ิ อลาโภปิ จิตฺตํ น ปริยาทาย ตฏิ ฺ ติ. ยโสปิ จิตฺตํ น ปริยาทาย
ติฏฺ ติ. อยโสปิ จติ ฺตํ น ปรยิ าทาย ตฏิ ฺต.ิ นินฺทาปิ จิตตฺ ํ น ปริยาทาย ตฏิ ฺติ. ปสํสาปิ
จติ ตฺ ํ น ปริยาทาย ติฏฺติ. สุขปํ ิ จิตตฺ ํ น ปรยิ าทาย ติฏฺต.ิ ทุกฺขปํ ิ จติ ตฺ ํ น ปริยาทาย
ติฏฺติ. โส จ อุปฺปนฺนํ ลาภํ นานุรุชฺฌติ อลาเภ นปฺปฏิวิรุชฺฌติ. อุปฺปนฺนํ ยสํ

51

วัดปา่ ดานวเิ วก

นานุรชุ ฺฌติ อยเส นปปฺ ฏวิ ิรุชฺฌติ. อปุ ปฺ นนฺ ํ ปสสํ ํ นานรุ ุชฌฺ ติ นนิ ฺทาย นปปฺ ฏวิ ริ ุชฺฌต.ิ
อุปฺปนฺนํ สุขํ นานุรุชฺฌติ ทุกฺเข นปฺปฏิวิรุชฺฌติ. โส เอวํ อนุโรธวิโรธวิปฺปหีโน,
ปริมุจฺจติ ชาติยา ชรามรเณน, โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ,
ปรมิ ุจจฺ ติ ทกุ ขฺ สมฺ าติ วทามิ.
อยํ โข ภกิ ขฺ เว วิเสโส อยํ อธปิ ฺปายโส' อทิ ํ นานากรณํ, สุตวโต อริยสาวกสฺส
อสสฺ ุตวตา ปถุ ุชชฺ เนนาติ. อิทมโวจ ภควา. อิทํ วตฺวาน สคุ โต, อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา.

ลาโภ อลาโภ อยโส ยโส จ,
นินทฺ า ปสํสา จ สุขํ จ ทุกขฺ ,ํ
เอเต อนิจจฺ า มนเุ ชสุ ธมมฺ า,
อสสฺสตา วปี รณิ ามธมมฺ า.
เอเต จ ตวฺ า สติมา สเุ มโธ,
อเวกฺขตี วปี ริณามธมเฺ ม,
อิฏฺสสฺ ธมฺมา น มเถนตฺ ิ จติ ตฺ ํ,
อนิฏฺโต โน ปฏิฆาตเมติ.
ตสสฺ านุโรธา อถวา วิโรธา,
วิธปู ติ า อตถฺ คตา น สนตฺ ิ,
ปทญฺจ ตวฺ า วิรชํ อโสกํ,
สมฺมปฺปชานาติ ภวสฺส ปารคตู .ิ

โลกธมฺมสุตฺตํ นิฏฺ ติ ํ.

52

วดั ป่าดานวเิ วก

มหาสมยสุตตฺ ํ

เอวมฺเม สุตํ. เอกํ สมยํ ภควา, สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมึ มหาวเน, มหตา
ภิกฺขสุ งฺเฆน' สทฺธึ ปญฺจมตเฺ ตหิ ภกิ ฺขสุ เตห'ิ สพเฺ พเหว อรหนฺเตหิ. ทสหิ จ โลกธาตหู ิ'
เทวตา เยภุยฺเยน สนนฺ ปิ ติตา โหนตฺ 'ิ ภควนฺตํ ทสสฺ นาย ภิกขฺ ุสงฺฆญจฺ . อถโข จตนุ ฺนํ
สทุ ฺธาวาสกายิกานํ เทวานํ เอตทโหส.ิ อยํ โข ภควา สกฺเกสุ วหิ รติ กปลิ วตฺถสุ มฺ ึ มหาวเน,
มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน' สทฺธึ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ' สพฺเพเหว อรหนฺเตหิ, ทสหิ จ
โลกธาตูหิ' เทวตา เยภุยฺเยน สนนฺ ิปตติ า โหนตฺ 'ิ ภควนตฺ ํ ทสสฺ นาย ภิกฺขสุ งฆฺ ญจฺ , ยนฺนนู
มยมฺปิ เยน ภควา เตนุปสงฺกเมยฺยาม, อุปสงฺกมิตฺวา ภควโต สนฺติเก ปจฺเจกคาถา
ภาเสยยฺ ามาต.ิ อถโข ตา เทวตา, เสยฺยถาปิ นาม พลวา ปรุ ิโส สมมฺ ญิ ชฺ ิตํ วา พาหํ
ปสาเรยฺย' ปสาริตํ วา พาหํ สมฺมิญฺเชยฺย, เอวเมว สุทฺธาวาเสสุ' เทเวสุ อนฺตรหิตา
ภควโต ปรุ โต ปาตุรหํส.ุ อถโข ตา เทวตา ภควนตฺ ํ อภิวาเทตวฺ า เอกมนฺตํ อฏฺสุ.
เอกมนฺตํ ติ า โข เอกา เทวตา ภควโต สนฺตเิ ก อมิ ํ คาถํ อภาสิ.

มหาสมโย ปวนสมฺ ึ เทวกายา สมาคตา,
อาคตมหฺ อมิ ํ ธมฺมสมยํ
ทกขฺ ิตาเยว อปราชิตสงฆฺ นตฺ .ิ

อถ โข อปรา เทวตา ภควโต สนฺตเิ ก อมิ ํ คาถํ อภาส.ิ
ตตฺร ภิกฺขโว สมาทหํส,ุ
จติ ฺตํ อตตฺ โน อุชกุ มกสํ ,ุ
สารถวี เนตตฺ านิ คเหตวฺ า
อนิ ฺทรฺ ิยานิ รกขฺ นฺติ ปณฺฑิตาต.ิ

อถ โข อปรา เทวตา ภควโต สนตฺ เิ ก อมิ ํ คาถํ อภาสิ.

53

วดั ปา่ ดานวิเวก

เฉตวฺ า ขลี ํ เฉตวฺ า ปลฆี ํ,

อนิ ทฺ ขลี ํ โอหจฺจมเนชา,

เต จรนฺติ สุทฺธา วมิ ลา

จกขฺ ุมตา สทุ นตฺ า สุสู นาคาต.ิ

อถ โข อปรา เทวตา ภควโต สนตฺ เิ ก อิมํ คาถํ อภาส.ิ

เย เกจิ พุทฺธํ สรณํ คตา เส,

น เต คมสิ ฺสนฺติ อปายภูม,ึ

ปหาย มานุสํ เทหํ

เทวกายํ ปริปเู รสสฺ นตฺ ีต.ิ

อถโข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ, เยภุยฺเยน ภิกฺขเว ทสสุ โลกธาตูสุ' เทวตา

สนฺนิปติตา โหนตฺ ิ ตถาคตํ ทสสฺ นาย ภกิ ขฺ ุสงฆฺ ญฺจ, เยปิ เต ภกิ ฺขเว อเหสุ' อตีตมทฺธานํ

อรหนโฺ ต สมมฺ าสมฺพุทธฺ า, เตสมฺปิ ภควนฺตานํ เอตปรมาเยว เทวตา สนฺนปิ ตติ า อเหส.ุ

เสยฺยถาปิ มยฺหํ เอตรหิ, เยปิ เต ภิกฺขเว ภวิสสนฺติ' อนาคตมทฺธานํ อรหนฺโต

สมฺมาสมฺพุทฺธา, เตสมฺปิ ภควนฺตานํ เอตปรมาเยว เทวตา สนฺนิปติตา ภวิสสนฺติ.

เสยฺยถาปิ มยฺหํ เอตรหิ, อาจิกฺขิสฺสามิ ภิกฺขเว เทวกายานํ นามานิ, กิตฺตยิสฺสามิ

ภิกฺขเว เทวกายานํ นามานิ, เทสิสสฺ ามิ ภกิ ฺขเว เทวกายานํ นามาน,ิ ตํ สณุ าถ สาธกุ ํ

มนสิกโรถ ภาสิสสฺ ามีต.ิ เอวมฺภนเฺ ตติ โข เต ภกิ ขฺ ู ภควโต ปจฺจสฺโสสุ. ภควา เอตทโวจ.

สิโลกมนุกสฺสามิ ยตฺถ ภุมฺมา ตทสฺสติ า,

เย สิตา คริ คิ พฺภรํ ปหิตตฺ ตา สมาหิตา.

ปถุ ู สหี าว สลฺลนี า โลมหํสาภิสมภฺ โุ น,

โอทาตมนสา สุทธฺ า วปิ ปสนนฺ มนาวิลา.

54

วัดปา่ ดานวเิ วก

ภิยฺโย ปญฺจสเต ตวฺ า วเน กาปลิ วตถฺ เว,
ตโต อามนตฺ ยิ สตถฺ า สาวเก สาสเน รเต.
เทวกายา อภิกฺกนฺตา เต วิชานาถ ภิกขฺ โว,
เต จ อาตปฺปมกรุ สุตวฺ า พทุ ฺธสสฺ สาสน.ํ
เตสมฺปาตรุ หุ าณํ อมนสุ ฺสาน ทสสฺ นํ,
อปฺเปเก สตมทฺทกขฺ ุ สหสฺสํ อถ สตตฺ ร.ึ
สตํ เอเก สหสสฺ านํ อมนสุ สฺ านมทฺทสุ,
อปเฺ ปเกนนฺตมททฺ กขฺ ุ ทสิ า สพฺพา ผุฏา อหุ.
ตญฺจ สพฺพํ อภิญฺาย ววกฺขิตฺวาน จกฺขุมา,
ตโต อามนฺตยิ สตฺถา สาวเก สาสเน รเต.
เทวกายา อภกิ ฺกนตฺ า เต วชิ านาถ ภกิ ขฺ โว,
เย โวหํ กติ ตฺ ยสิ สฺ ามิ คริ าหิ อนปุ พุ ฺพโส.
สตฺตสหสฺสา ว ยกฺขา ภุมมฺ า กาปิลวตถฺ วา,
อิทฺธมิ นโฺ ต ชตุ มิ นโฺ ต วณฺณวนโฺ ต ยสสสฺ โิ น,
โมทมานา อภิกฺกามุ ภกิ ขฺ นู ํ สมติ ึ วนํ.
ฉสหสฺสา เหมวตา ยกฺขา นานตตฺ วณณฺ ิโน,
อทิ ธฺ ิมนฺโต ชตุ ิมนฺโต วณณฺ วนโฺ ต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภกิ ฺกามุ ภกิ ขฺ นู ํ สมิตึ วนํ.
สาตาคิรา ตสิ หสฺสา ยกขฺ า นานตฺตวณณฺ โิ น,
อิทธฺ มิ นฺโต ชตุ มิ นฺโต วณณฺ วนฺโต ยสสสฺ ิโน,
โมทมานา อภกิ กฺ ามุ ภิกฺขูนํ สมติ ึ วน.ํ

55

วดั ปา่ ดานวิเวก

อิจฺเจเต โสฬสสหสฺสา ยกขฺ า นานตฺตวณณฺ โิ น,
อทิ ฺธิมนฺโต ชตุ มิ นฺโต วณณฺ วนโฺ ต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภกิ กฺ ามุ ภกิ ฺขูนํ สมติ ึ วน.ํ
เวสฺสามติ ตฺ า ปญจฺ สตา ยกฺขา นานตตฺ วณณฺ ิโน,
อทิ ธฺ มิ นโฺ ต ชตุ มิ นฺโต วณฺณวนโฺ ต ยสสสฺ ิโน,
โมทมานา อภกิ ฺกามุ ภกิ ฺขูนํ สมิตึ วน.ํ
กมุ ภฺ โิ ร ราชคหโิ ก เวปลุ ลฺ สฺส นิเวสนํ,
ภยิ ฺโย นํ สตสหสสฺ ํ ยกขฺ านํ ปยิรุปาสติ,
กมุ ฺภิโร ราชคหิโก โสปาค สมติ ึ วนํ.
ปรุ มิ ญจฺ ทสิ ํ ราชา ธตรฏฺโ ปสาสต,ิ
คนฺธพฺพานํ อาธปิ ติ มหาราชา ยสสฺสิ โส,
ปุตฺตาปิ ตสฺส พหโว อินทฺ นามา มหพพฺ ลา.
อทิ ธฺ ิมนฺโต ชตุ มิ นโฺ ต วณฺณวนโฺ ต ยสสสฺ ิโน,
โมทมานา อภกิ กฺ ามุ ภกิ ฺขูนํ สมติ ึ วนํ.
ทกฺขิณญจฺ ทสิ ํ ราชา วริ ุโฬฺห ตปปฺ สาสต,ิ
กุมฺภณฺฑานํ อาธปิ ติ มหาราชา ยสสสฺ ิ โส,
ปุตตฺ าปิ ตสฺส พหโว อนิ ทฺ นามา มหพฺพลา.
อทิ ธฺ มิ นโฺ ต ชตุ มิ นฺโต วณฺณวนฺโต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภิกกฺ ามุ ภกิ ขฺ ูนํ สมิตึ วน.ํ
ปจฉฺ ิมญฺจ ทิสํ ราชา วริ ูปกฺโข ปสาสติ,
นาคานํ อาธปิ ติ มหาราชา ยสสสฺ ิ โส,

56

วดั ป่าดานวิเวก

ปตุ ตฺ าปิ ตสสฺ พหโว อินทฺ นามา มหพฺพลา.
อทิ ฺธิมนฺโต ชุตมิ นฺโต วณฺณวนโฺ ต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภกิ กฺ ามุ ภิกขฺ ูนํ สมติ ึ วนํ.
อุตฺตรญฺจ ทสิ ํ ราชา กุเวโร ตปปฺ สาสติ,
ยกขฺ านํ อาธปิ ติ มหาราชา ยสสสฺ ิ โส,
ปุตตฺ าปิ ตสสฺ พหโว อนิ ฺทนามา มหพพฺ ลา.
อิทธฺ ิมนโฺ ต ชตุ มิ นฺโต วณฺณวนโฺ ต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภิกฺกามุ ภิกขฺ ูนํ สมติ ึ วน.ํ
ปรุ มิ ทิสํ ธตรฏฺโ ทกฺขเิ ณน วริ ุฬฺหโก,
ปจฉฺ ิเมน วิรปู กฺโข กเุ วโร อตุ ตฺ รํ ทสิ ํ.
จตตฺ าโร เต มหาราชา สมนตฺ า จตุโร ทสิ า,
ทททฺ ลลฺ มานา อฏฺสุ วเน กาปิลวตฺถเว.
เตสํ มายาวโิ น ทาสา อาคู วญจฺ นิกา สา,
มายา กุเฏณฑฺ ุ เวเฏณฑฺ ุ วฏิ ู จ วฏิ ุโต สห.
จนทฺ โน กามเสฏฺโ จ กินนฺ ฆุ ณฑฺ ุ นฆิ ณฺฑุ จ,
ปนาโท โอปมญโฺ  จ เทวสโู ต จ มาตลิ.
จติ ตฺ เสโน จ คนฺธพโฺ พ นโฬราชา ชโนสโภ,
อาคู ปญจฺ สิโข เจว ติมพฺ ฺรู สรุ ิยวจฉฺ สา.
เอเต จญฺเ จ ราชาโน คนธฺ พพฺ า สห ราชภุ ,ิ
โมทมานา อภกิ ฺกามุ ภกิ ขฺ นู ํ สมิตึ วน.ํ
อถาคู นาภสา นาคา เวสาลา สหตจฉฺ กา,

57

วดั ปา่ ดานวเิ วก

กมพฺ ลสสฺ ตรา อาคู ปายาคา สห าตภิ ิ.

ยามุนา ธตรฏฺ า จ อาคู นาคา ยสสสฺ ิโน,

เอราวณโฺ ณ มหานาโค โสปาค สมติ ึ วนํ.

เย นาคราเช สหสา หรนตฺ ,ิ

ทพิ ฺพา ทชิ า ปกฺขิ วิสทุ ธฺ จกฺข,ู

เวหายสา เต วนมชฌฺ ปตฺตา,

จติ ฺรา สุปณณฺ า อิติ เตส นาม.ํ

อภยนฺตทา นาคราชานมาสิ,

สปุ ณฺณโต เขมมกาสิ พทุ ฺโธ,

สณหฺ าหิ วาจาหิ อปุ วหฺ ยนฺตา,

นาคา สปุ ณณฺ า สรณมกสํ ุ พทุ ธฺ ํ.

ชติ า วชริ หตฺเถน สมทุ ทฺ ํ อสุรา สติ า,

ภาตโร วาสวสเฺ สเต อทิ ธฺ ิมนโฺ ต ยสสสฺ ิโน.

กาลกญชฺ า มหาภสิ มฺ า อสุรา ทานเวฆสา,

เวปจิตตฺ ิ สจุ ติ ฺติ จ ปหาราโท นมุจี สห.

สตญฺจ พลิปตุ ฺตานํ สพฺเพ เวโรจนามกา,

สนฺนยหฺ ติ วฺ า พลึ เสนํ ราหภุ ททฺ มุปาคมุ,

สมโยทานิ ภทฺทนเฺ ต ภกิ ฺขนู ํ สมติ ึ วนํ.

อาโป จ เทวา ปวี จ เตโช วาโย ตทาคม,ุ

วรุณา วารุณา เทวา โสโม จ ยสสา สห.

เมตตฺ ากรณุ ากายกิ า อาคู เทวา ยสสสฺ ิโน.

ทเสเต ทสธา กายา สพฺเพ นานตฺตวณฺณิโน,

58

วดั ปา่ ดานวเิ วก

อิทธฺ ิมนโฺ ต ชตุ มิ นโฺ ต วณณฺ วนโฺ ต ยสสฺสิโน,
โมทมานา อภิกกฺ ามุ ภกิ ขฺ ูนํ สมิตึ วน.ํ
เวณฑฺ ู จ เทวา สหลี จ อสมา จ ทุเว ยมา,
จนทฺ สสฺ ูปนสิ า เทวา จนทฺ มาคู ปุรกขฺ ติ า.
สุรยิ สฺสปู นสิ า เทวา สรุ ยิ มาคู ปุรกขฺ ติ า,
นกขฺ ตฺตานิ ปรุ กขฺ ติ ฺวา อาคู มนฺทวลาหกา.
วสนู ํ วาสโว เสฏโฺ  สกฺโกปาค ปุรนิ ฺทโท.
ทเสเต ทสธา กายา สพเฺ พ นานตตฺ วณณฺ โิ น,
อิทธฺ ิมนโฺ ต ชตุ มิ นโฺ ต วณฺณวนโฺ ต ยสสสฺ โิ น,
โมทมานา อภิกกฺ ามุ ภิกขฺ นู ํ สมติ ึ วนํ.
อถาคู สหภู เทวา ชลมคคฺ สิ ิขาริว,
อรฏิ ฺกา จ โรชา จ อมุ ฺมา ปุปผฺ นภิ าสโิ น.
วรณุ า สหธมมฺ า จ อจฺจุตา จ อเนชกา,
สเุ ลยฺยรจุ ริ า อาคู อาคู วาสวเนสโิ น.
ทเสเต ทสธา กายา สพฺเพ นานตตฺ วณฺณิโน,
อทิ ธฺ มิ นฺโต ชุตมิ นฺโต วณฺณวนฺโต ยสสฺสิโน,
โมทมานา อภิกกฺ ามุ ภกิ ฺขูนํ สมิตึ วน.ํ
สมานา มหาสมานา มานสุ า มานุสตุ ตฺ มา,
ขฑิ ฺฑาปทสู กิ า อาคู อาคู มโนปทูสิกา.
อถาคู หรโย เทวา เย จ โลหิตวาสิโน,
ปารคา มหาปารคา อาคู เทวา ยสสฺสโิ น.
ทเสเต ทสธา กายา สพเฺ พ นานตตฺ วณณฺ โิ น,

59

วัดป่าดานวิเวก

อิทธฺ ิมนโฺ ต ชตุ มิ นโฺ ต วณณฺ วนฺโต ยสสสฺ ิโน,
โมทมานา อภกิ กฺ ามุ ภกิ ขฺ ูนํ สมิตึ วนํ.
สุกกฺ า กรุมฺหา อรณุ า อาคู เวฆนสา สห,
โอทาตคยฺหา ปาโมกฺขา อาคู เทวา วจิ กฺขณา.
สทามตฺตา หารคชา มิสสฺ กา จ ยสสฺสโิ น,
ถนยํ อาคา ปชนุ โฺ น โย ทสิ า อภิวสสฺ ติ.
ทเสเต ทสธา กายา สพฺเพ นานตตฺ วณฺณโิ น,
อิทธฺ ิมนโฺ ต ชุติมนฺโต วณฺณวนฺโต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภกิ ฺกามุ ภิกขฺ นู ํ สมติ ึ วนํ.
เขมิยา ตสุ ติ า ยามา กฏฺ กา จ ยสสฺสิโน,
ลมฺพติ กา ลามเสฏฺา โชตนิ ามา จ อาสวา,
นมิ มฺ านรติโน อาคู อถาคู ปรนิมมฺ ติ า.
ทเสเต ทสธา กายา สพเฺ พ นานตฺตวณฺณิโน,
อทิ ฺธมิ นฺโต ชุติมนฺโต วณณฺ วนโฺ ต ยสสฺสโิ น,
โมทมานา อภิกฺกามุ ภิกฺขูนํ สมิตึ วนํ.
สฏฺเเต เทวนกิ ายา สพเฺ พ นานตตฺ วณฺณโิ น,
นามนฺวเยน อาคญฺฉุ เย จญเฺ  สทสิ า สห.
ปวตุ ถฺ ชาติมกขฺ ีลํ โอฆติณณฺ มนาสว,ํ
ทกฺเขโมฆตรํ นาคํ จนทฺ ํว อสิตาติต.ํ
สพุ ฺรหมฺ า ปรมตฺโต จ ปุตฺตา อิทธฺ มิ โต สห,
สนนฺ งฺกมุ าโร ติสโฺ ส จ โสปาค สมิตึ วน.ํ

60

วัดป่าดานวิเวก

สหสสฺ พรฺ หมฺ โลกานํ มหาพฺรหฺมาภติ ฏิ ฺติ,

อุปปนโฺ น ชตุ ิมนฺโต ภิสมฺ ากาโย ยสสฺสิ โส.

ทเสตฺถ อสิ สฺ รา อาคู ปจเฺ จกวสวตฺตโิ น,

เตสญจฺ มชฺฌโต อาคา หารโิ ต ปรวิ ารโิ ต.

เต จ สพฺเพ อภกิ กฺ นฺเต สนิ เฺ ท เทเว สพรฺ หฺมเก,

มารเสนา อภิกกฺ ามิ ปสฺส กณหฺ สสฺ มนฺทยิ ํ.

เอถ คณหฺ ถ พนธฺ ถ ราเคน พนธฺ มตถฺ ุ โว,

สมนตฺ า ปรวิ าเรถ มา โว มญุ จฺ ติ ถฺ โกจิ นํ.

อติ ิ ตตฺถ มหาเสโน กณฺหเสนํ อเปสย,ิ

ปาณินา ตลมาหจจฺ สรํ กตวฺ าน เภรว.ํ

ยถา ปาวุสฺสโก เมโฆ ถนยนโฺ ต สวชิ ชฺ โุ ก,

ตทา โส ปจจฺ ทุ าวตตฺ ิ สงกฺ ทุ ฺโธ อสยํวเส.

ตญจฺ สพพฺ ํ อภญิ ฺ าย ววกฺขิตฺวาน จกฺขุมา,

ตโต อามนตฺ ยิ สตถฺ า สาวเก สาสเน รเต.

มารเสนา อภิกกฺ นตฺ า เต วิชานาถ ภกิ ฺขโว,

เต จ อาตปฺปมกรุ สุตวฺ า พุทธฺ สสฺ สาสนํ.

วตี ราเคหิ ปกกฺ ามุ เนสํ โลมมปฺ ิ อิญชฺ ย,ุ

สพฺเพ วิชิตสงคฺ ามา ภยาตีตา ยสสสฺ ิโน,

โมทนฺติ สห ภเู ตหิ สาวกา เต ชเนสตุ าต.ิ

มหาสมยสุตฺตํ นฏิ ฺ ติ ํ.

61

วดั ปา่ ดานวิเวก

มาติกา

ธมฺมสงคฺ ณิ ีมาติกาปาโ€

กสุ ลา ธมฺมา อกุสลา ธมมฺ า อพยฺ ากตา ธมมฺ า.
สุขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา ธมฺมา ทุกฺขาย เวทนาย สมฺปยุตฺตา ธมฺมา
อทกุ ฺขมสขุ าย เวทนาย สมฺปยุตฺตา ธมมฺ า.
วิปากา ธมมฺ า วปิ ากธมฺมธมมฺ า เนววิปากนวปิ ากธมฺมธมฺมา.
อุปาทินนฺ ุปาทานยิ า ธมมฺ า อนปุ าทนิ นฺ ปุ าทานยิ า ธมมฺ า อนปุ าทนิ นฺ านปุ าทานิยา
ธมฺมา.
สงฺกลิ ฏิ €ฺ สงฺกเิ ลสิกา ธมมฺ า อสงฺกิลิฏฺ€สงฺกิเลสกิ า ธมมฺ า อสงฺกิลิฏฺ€าสงกฺ ิเลสิกา ธมมฺ า.
สวิตกฺกสวิจารา ธมฺมา อวิตกกฺ วิจารมตฺตา ธมฺมา อวติ กฺกาวิจารา ธมมฺ า.
ปีตสิ หคตา ธมมฺ า สุขสหคตา ธมมฺ า อุเปกขฺ าสหคตา ธมฺมา.
ทสสฺ เนน ปหาตพฺพา ธมมฺ า ภาวนาย ปหาตพพฺ า ธมมฺ า เนวทสสฺ เนน นภาวนาย
ปหาตพฺพา ธมฺมา.
ทสฺสเนน ปหาตพฺพเหตกุ า ธมฺมา ภาวนาย ปหาตพพฺ เหตุกา ธมฺมา เนวทสสฺ เนน
นภาวนาย ปหาตพพฺ เหตกุ า ธมฺมา.
อาจยคามโิ น ธมมฺ า อปจยคามโิ น ธมฺมา เนวาจยคามโิ น นาปจยคามิโน ธมฺมา.
เสกฺขา ธมมฺ า อเสกขฺ า ธมฺมา เนวเสกฺขานาเสกขฺ า ธมมฺ า.
ปรติ ตฺ า ธมมฺ า มหคฺคตา ธมมฺ า อปฺปมาณา ธมฺมา.
ปรติ ฺตารมฺมณา ธมฺมา มหคฺคตารมมฺ ณา ธมมฺ า อปปฺ มาณารมมฺ ณา ธมมฺ า.
หีนา ธมมฺ า มชฺฌิมา ธมมฺ า ปณีตา ธมมฺ า.
มิจฉฺ ตฺตนิยตา ธมฺมา สมฺมตตฺ นยิ ตา ธมฺมา อนยิ ตา ธมมฺ า.

62

วดั ป่าดานวิเวก

มคฺคารมมฺ ณา ธมมฺ า มคฺคเหตุกา ธมมฺ า มคฺคาธปิ ตโิ น ธมมฺ า.
อปุ ปฺ นฺนา ธมฺมา อนุปปฺ นนฺ า ธมมฺ า อุปฺปาทโิ น ธมฺมา.
อตตี า ธมมฺ า อนาคตา ธมมฺ า ปจฺจปุ ปฺ นนฺ า ธมมฺ า.
อตตี ารมฺมณา ธมฺมา อนาคตารมมฺ ณา ธมมฺ า ปจฺจปุ ปฺ นฺนารมฺมณา ธมมฺ า.
อชฺฌตฺตา ธมฺมา พหทิ ธฺ า ธมมฺ า อชฺฌตตฺ พหิทฺธา ธมมฺ า.
อชฺฌตตฺ ารมฺมณา ธมมฺ า พหทิ ธฺ ารมฺมณา ธมฺมา อชฌฺ ตฺตพหทิ ธฺ ารมฺมณา ธมมฺ า.
สนทิ สฺสนสปปฺ ฏฆิ า ธมฺมา อนิทสสฺ นสปปฺ ฏฆิ า ธมมฺ า อนิทสฺสนาปฺปฏิฆา ธมมฺ า.

วปิ สสฺ นาภูมปิ าโ€

ปญฺจกฺขนฺธา, รูปกฺขนฺโธ, เวทนากฺขนฺโธ, สญฺากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ,
วิญฺ าณกขฺ นฺโธ.
ทฺวาทสายตนานิ, จกฺขฺวายตนํ รูปายตนํ, โสตายตนํ สทฺทายตนํ, ฆานายตนํ
คนธฺ ายตนํ, ชิวหฺ ายตนํ รสายตน,ํ กายายตนํ โผฏฺ€พฺพายตนํ, มนายตนํ ธมฺมายตน.ํ
อฏฺ€ารส ธาตุโย, จกฺขุธาตุ รูปธาตุ จกฺขุวิญฺาณธาตุ. โสตธาตุ สทฺทธาตุ
โสตวิญฺาณธาตุ, ฆานธาตุ คนฺธธาตุ ฆานวิญฺาณธาตุ, ชิวฺหาธาตุ รสธาตุ
ชิวฺหาวิญฺาณธาตุ, กายธาตุ โผฏฺ€พฺพธาตุ กายวิญฺาณธาตุ, มโนธาตุ ธมฺมธาตุ
มโนวญิ ฺาณธาตุ.
พาวีสตินฺทฺริยานิ, จกฺขุนฺทฺริยํ โสตินฺทฺริยํ ฆานินฺทฺริยํ ชิวฺหินฺทฺริยํ กายินฺทฺริยํ
มนินฺทฺริยํ, อิตฺถินฺทฺริยํ ปุริสินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ, สุขินฺทฺริยํ ทุกฺขินฺทฺริยํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ
โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ. สทฺธินฺทฺริยํ วิริยินฺทฺริยํ สตินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ
ปญฺ ินฺทรฺ ิยํ, อนญฺ ตญฺ สสฺ ามีตินทฺ ฺริยํ อญฺ ินฺทรฺ ยิ ํ อญฺ าตาวนิ ทฺ รฺ ิย.ํ

63

วดั ปา่ ดานวิเวก

จตตฺ าริ อริยสจฺจาน.ิ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ, ทกุ ขฺ สมุทโย อรยิ สจฺจ,ํ ทกุ ขฺ นิโรโธ อรยิ สจฺจ,ํ
ทุกขฺ นโิ รธคามินี ปฏิปทา อริยสจฺจ.ํ

ปฏิจฺจสมปุ ฺปาทปาโ€

อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขารา, สงฺขารปจฺจยา วิญฺาณํ, วิญฺาณปจฺจยา นามรูปํ,
นามรปู ปจจฺ ยา สฬายตนํ, สฬายตนปจฺจยา ผสโฺ ส, ผสสฺ ปจจฺ ยา เวทนา, เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา, ตณหฺ าปจจฺ ยา อุปาทานํ, อปุ าทานปจจฺ ยา ภโว, ภวปจฺจยา ชาติ, ชาติปจจฺ ยา
ชรามรณํ โสกปริเทวทกุ ฺขโทมนสฺสุปายาสา สมภฺ วนฺติ. เอวเมตสฺส เกวลสสฺ ทุกขฺ กฺขนธฺ สสฺ ,
สมทุ โย โหติ.
อวิชฺชายเตฺวว อเสสวิราคนิโรธา สงขฺ ารนโิ รโธ, สงฺขารนิโรธา วญิ ฺาณนโิ รโธ,
วิญฺาณนิโรธา นามรูปนิโรโธ, นามรูปนิโรธา สฬายตนนิโรโธ, สฬายตนนิโรธา
ผสฺสนิโรโธ, ผสฺสนโิ รธา เวทนานิโรโธ, เวทนานโิ รธา ตณหฺ านโิ รโธ, ตณหฺ านิโรธา
อุปาทานนิโรโธ, อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ, ภวนิโรธา ชาตินิโรโธ, ชาตินิโรธา
ชรามรณํ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา นิรุชฺฌนฺติ. เอวเมตสฺส เกวลสฺส
ทุกฺขกขฺ นฺธสสฺ , นิโรโธ โหติ.

ปฏ€ฺ านมาติกาปาโ€

เหตปุ จฺจโย, อารมฺมณปจฺจโย, อธิปติปจจฺ โย, อนนฺตรปจจฺ โย, สมนนตฺ รปจจฺ โย,
สหชาตปจจฺ โย, อญฺ มญฺ ปจฺจโย, นิสฺสยปจฺจโย, อุปนิสฺสยปจจฺ โย, ปเุ รชาตปจฺจโย,
ปจฺฉาชาตปจฺจโย, อาเสวนปจฺจโย, กมฺมปจฺจโย, วิปากปจฺจโย, อาหารปจฺจโย,
อินฺทฺริยปจฺจโย, ฌานปจฺจโย, มคฺคปจฺจโย, สมฺปยุตฺตปจฺจโย, วิปฺปยุตฺตปจฺจโย,
อตฺถปิ จฺจโย, นตถฺ ิปจฺจโย, วคิ ตปจจฺ โย, อวคิ ตปจฺจโย.

64

วดั ป่าดานวเิ วก

พระอภิธรรม ๗ คมั ภรี ์

พระสังคณี

กสุ ลา ธมฺมา อกสุ ลา ธมมฺ า อพยฺ ากตา ธมฺมา. กตเม ธมมฺ า กุสลา. ยสมฺ ึ สมเย
กามาวจรํ กุสลํ จิตตฺ ํ อุปปฺ นนฺ ํ โหติ, โสมนสฺสสหคตํ าณสมฺปยตุ ตฺ ํ, รูปารมฺมณํ วา
สทฺทารมมฺ ณํ วา, คนฺธารมฺมณํ วา รสารมมฺ ณํ วา. โผฏฺ€พฺพารมฺมณํ วา ธมมฺ ารมมฺ ณํ
วา, ยํ ยํ วา ปนารพฺภ, ตสฺมึ สมเย ผสโฺ ส โหติ อวิกเฺ ขโป โหติ, เย วา ปน ตสฺมึ
สมเย อญฺเปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมปุ ฺปนนฺ า, อรปู โิ น ธมฺมา, อิเม ธมมฺ า กุสลา.

พระวภิ งั ค์

ปญฺจกฺขนฺธา. รูปกฺขนฺโธ, เวทนากฺขนฺโธ, สญฺากฺขนฺโธ, สงฺขารกฺขนฺโธ,
วิญฺาณกฺขนโฺ ธ. ตตฺถ กตโม รูปกฺขนฺโธ. ยงฺกญิ จฺ ิ รูปํ อตีตานาคตปจจฺ ปุ ฺปนนฺ ํ, อชฺฌตตฺ ํ
วา พหทิ ธฺ า วา, โอฬาริกํ วา สขุ มุ ํ วา, หนี ํ วา ปณตี ํ วา, ยํ ทเู ร วา สนฺตเิ ก วา,
ตเทกชฌฺ ํ อภสิ ญฺญูหิตฺวา อภสิ งขฺ ิปติ วฺ า, อยํ วุจจฺ ติ รปู กฺขนโฺ ธ.

พระธาตกุ ถา

สงคฺ โห อสงฺคโห. สงฺคหิเตน อสงฺคหติ ,ํ อสงฺคหิเตน สงฺคหติ ํ, สงฺคหิเตน สงคฺ หติ ,ํ
อสงฺคหิเตน อสงฺคหิตํ. สมฺปโยโค วิปฺปโยโค. สมฺปยุตฺเตน วิปฺปยุตฺตํ, วิปฺปยุตฺเตน
สมปฺ ยตุ ฺต,ํ อสงฺคหติ .ํ

65

วัดป่าดานวเิ วก

พระปุคคลปญั ญตั ติ

ฉ ปญฺตฺติโย, ขนฺธปญฺ ตฺต,ิ อายตนปญฺตฺต,ิ ธาตปุ ญฺตตฺ ิ, สจจฺ ปญฺ ตตฺ ,ิ
อินฺทฺริยปญฺตฺติ, ปุคฺคลปญฺ ตฺติ. กิตฺตาวตา ปุคฺคลานํ ปุคฺคลปญฺ ตฺติ. สมยวิมุตฺโต
อสมยวิมตุ โฺ ต, กุปปฺ ธมฺโม อกปุ ฺปธมฺโม, ปริหานธมโฺ ม อปรหิ านธมโฺ ม, เจตนาภพโฺ พ
อนุรกขฺ นาภพฺโพ, ปุถุชฺชโน โคตฺรภ,ู ภยปู รโต อภยูปรโต, ภพพฺ าคมโน อภพพฺ าคมโน,
นิยโต อนิยโต, ปฏิปนฺนโก ผเล €โิ ต, อรหา อรหตฺตาย ปฏิปนโฺ น.

พระกถาวตั ถุ

ปุคคฺ โล อปุ ลพฺภต,ิ สจฺฉิกตฺถปรมตเฺ ถนาติ. อามนตฺ า โย สจฉฺ กิ ตฺโถ ปรมตฺโถ,
ตโต โส ปุคฺคโล อุปลพฺภติ, สจฺฉิกตฺถปรมตฺเถนาติ. น เหวํ วตฺตพฺเพ. อาชานาหิ
นิคฺคหํ หญฺจิ, ปุคฺคโล อุปลพฺภติ, สจฺฉิกตฺถปรมตฺเถน, เตน วต เร วตฺตพฺเพ, โย
สจฉฺ กิ ตโฺ ถ ปรมตฺโถ, ตโต โส ปคุ ฺคโล อุปลพฺภติ, สจฺฉิกตถฺ ปรมตฺเถนาติ. มิจฺฉา.

พระยมก

เย เกจิ กสุ ลา ธมมฺ า, สพฺเพ เต กุสลมูลา. เย วา ปน กุสลมลู า, สพเฺ พ เต ธมฺมา
กุสลา. เย เกจิ กุสลา ธมฺมา, สพฺเพ เต กุสลมูเลน เอกมูลา. เย วา ปน กุสลมูเลน
เอกมูลา, สพฺเพ เต ธมฺมา กุสลา.

66

วดั ปา่ ดานวเิ วก

พระมหาปัฏฐาน

เหตุปจจฺ โย, อารมมฺ ณปจฺจโย, อธปิ ติปจฺจโย, อนนฺตรปจฺจโย, สมนนฺตรปจฺจโย,
สหชาตปจจฺ โย, อญฺ มญฺ ปจจฺ โย, นิสสฺ ยปจฺจโย, อปุ นิสสฺ ยปจจฺ โย, ปเุ รชาตปจจฺ โย,
ปจฺฉาชาตปจฺจโย, อาเสวนปจฺจโย, กมฺมปจฺจโย, วิปากปจฺจโย, อาหารปจฺจโย,
อินฺทฺริยปจฺจโย, ฌานปจฺจโย, มคฺคปจฺจโย, สมฺปยุตฺตปจฺจโย, วิปฺปยุตฺตปจฺจโย,
อตถฺ ปิ จฺจโย, นตฺถปิ จฺจโย, วคิ ตปจจฺ โย, อวคิ ตปจฺจโย.

บงั สกุ ลุ ตาย

อนิจจฺ า วตสงขฺ ารา อุปปฺ าทวยธมฺมิโน
อุปปฺ ชฺชติ ฺวา นริ ชุ ฌฺ นตฺ ิ เตสํ วปู สโม สโุ ข.
สพฺเพ สตตฺ า มรนตฺ ิ จ มรึสุ จ มรสิ ฺสเร

ตเถวาหํ มรสิ สฺ ามิ นตถฺ ิ เม เอตฺถ สสํ โย.

บังสกุ ลุ เปน็

อจิรํ วตยํ กาโย ป€วึ อธเิ สสฺสติ
ฉฑุ โฺ ฑ อเปตวิญฺาโณ นริ ตฺถํว กลิงคฺ ร.ํ

67

วัดป่าดานวเิ วก

พระคาถาตา่ งๆ

ภทเฺ ทกรตฺตคาถา

อตีตํ นานวฺ าคเมยยฺ นปฺปฏกิ งเฺ ข อนาคตํ,
ยทตีตมปฺ หนี นตฺ ํ อปปฺ ตตฺ ญฺจ อนาคตํ.
ปจจฺ ปุ ปฺ นฺนญฺจ โย ธมฺมํ ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ,
อสงหฺ ิรํ อสงฺกุปปฺ ํ ตํ วทิ ธฺ า มนุพฺรูหเย.
อชเฺ ชว กิจฺจมาตปฺปํ โก ชญฺา มรณํ สเุ ว,
น หิ โน สงฺครนเฺ ตน มหาเสเนน มจฺจนุ า.
เอวํ วหิ ารมิ าตาปึ อโหรตตฺ มตนทฺ ิตํ,

ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ สนโฺ ต อาจกิ ฺขเต มนุ ตี ิ.

พุทฺธอุทานคาถา

ยทา หเว ปาตภุ วนตฺ ิ ธมฺมา,
อาตาปโิ น ณายโต พรฺ าหมฺ ณสฺส,
อถสสฺ กงฺขา วปยนฺติ สพฺพา,
ยโต ปชานาติ สเหตธุ มฺม.ํ
ยทา หเว ปาตภุ วนฺติ ธมฺมา,
อาตาปโิ น ณายโต พรฺ าหฺมณสฺส,
อถสฺส กงฺขา วปยนฺติ สพพฺ า,
ยโต ขยํ ปจจฺ ยานํ อเวทิ.

68

วัดป่าดานวเิ วก

ยทา หเว ปาตภุ วนตฺ ิ ธมมฺ า,
อาตาปิโน ณายโต พฺราหมฺ ณสสฺ ,
วิธปู ยํ ติฏฺ€ติ มารเสนํ,
สโู รว โอภาสยมนตฺ ลกิ ขนตฺ ิ.

ตลิ กฺขณาทิคาถา

สพฺเพ สงฺขารา อนจิ จฺ าติ ยทา ปญฺาย ปสฺสต,ิ
อถ นพิ ฺพินทฺ ติ ทกุ เฺ ข เอส มคฺโค วสิ ทุ ธฺ ิยา.
สพฺเพ สงขฺ ารา ทุกขฺ าต ิ ยทา ปญฺาย ปสฺสติ,
อถ นิพฺพินฺทติ ทกุ เฺ ข เอส มคโฺ ค วิสุทฺธิยา.
สพฺเพ ธมมฺ า อนตตฺ าติ ยทา ปญฺาย ปสฺสติ,
อถ นพิ พฺ นิ ทฺ ติ ทกุ เฺ ข เอส มคโฺ ค วิสุทธฺ ิยา.
อปฺปกา เต มนสุ เฺ สส ุ เย ชนา ปารคามโิ น,
อถายํ อิตรา ปชา ตรี เมวานธุ าวติ.
เย จ โข สมฺมทกฺขาเต ธมฺเม ธมมฺ านวุ ตตฺ โิ น,
เต ชนา ปารเมสฺสนฺติ มจจฺ เุ ธยยฺ ํ สุทตุ ตฺ รํ.
กณหฺ ํ ธมฺมํ วิปฺปหาย สุกกฺ ํ ภาเวถ ปณฑฺ โิ ต,
โอกา อโนกมาคมมฺ วเิ วเก ยตฺถ ทรู มํ.
ตตฺราภิรติมจิ ฺเฉยฺย หติ ฺวา กาเม อกญิ ฺจโน,
ปรโิ ยทเปยยฺ อตฺตาน ํ จิตฺตเกลฺ เสหิ ปณฺฑโิ ต.
เยสํ สมโฺ พธิยงฺเคส ุ สมฺมา จติ ฺตํ สุภาวติ ,ํ

69

อาทานปฏนิ ิสสฺ คเฺ ค วัดปา่ ดานวเิ วก
ขณี าสวา ชตุ มิ นโฺ ต
อนุปาทาย เย รตา,
เต โลเก ปรินพิ พฺ ุตาติ.

ภารสตุ ตฺ คาถา

ภารา หเว ปญจฺ กขฺ นฺธา ภารหาโร จ ปุคคฺ โล,
ภาราทานํ ทกุ ฺขํ โลเก ภารนกิ ฺเขปนํ สุขํ.
นิกฺขิปิตฺวา ครํุ ภารํ อญฺํ ภารํ อนาทยิ ,

สมลู ํ ตณหฺ ํ อพฺพุฬหฺ นิจฉฺ าโต ปรนิ ิพพฺ ุโตติ.

อฏ€ฺ งคฺ ิกมคคฺ คาถา

มคฺคานฏฺ€งคฺ ิโก เสฏฺโ€ สจฺจานํ จตุโร ปทา,
วิราโค เสฏโฺ € ธมฺมาน ํ ทปิ ทานญฺจ จกฺขุมา.
เอเสว มคโฺ ค นตฺถญโฺ  ทสฺสนสฺส วสิ ทุ ธฺ ยิ า,
เอตญฺหิ ตเุ มฺห ปฏปิ ชชฺ ถ มารเสนปปฺ โมหน.ํ
เอตญหฺ ิ ตุเมฺห ปฏิปนฺนา ทุกขฺ สสฺ นฺตํ กรสิ สฺ ถ,
อกฺขาโต โว มยา มคฺโค อญฺ าย สลลฺ สตฺถน.ํ
ตุเมหฺ หิ กิจจฺ ํ อาตปฺปํ อกขฺ าตาโร ตถาคตา,

ปฏิปนฺนา ปโมกฺขนฺต ิ ฌายโิ น มารพนธฺ นาต.ิ

70

วัดปา่ ดานวิเวก

โมกขฺ ปุ ายคาถา

สพพฺ วตฺถตุ ฺตมํ นตวฺ า พทุ ธฺ ธมฺมคณตฺตย,ํ
เชคจุ ฉฺ กายมจจฺ าน ํ โมกฺขุปายํ วทามหิ ํ.
ปาฏโิ มกฺขํ ปูเรตพฺพํ อโถ อนิ ทฺ รฺ ยิ สํวโร,
อาชวี สฺส อโถ สทุ ฺธิ อโถ ปจจฺ ยนิสสฺ ติ ํ,
จาตุปารสิ ทุ ฺธิสลี ํ กาตพพฺ ํ ว สุนมิ ฺมล.ํ
กรณากรเณเหว ภกิ ขฺ ุนา โมกฺขเมสนิ า.
พุทธฺ านสุ สฺ ติ เมตตฺ า จ อสุภํ มรณสสฺ ต,ิ
อิจจฺ ิมา จตรุ ารกฺขา กาตพพฺ า จ วปิ สสฺ นา.
วิสทุ ฺธธมมฺ สนตฺ าโน อนุตตฺ ราย โพธยิ า,
โยคโต จ ปโพธา จ พุทโฺ ธ พุทฺโธติ ายเต.
นรานรตริ จฺฉาน- เภทา สตฺตา สุเขสิโน,
สพเฺ พปิ สขุ โิ น โหนฺตุ สุขติ ตตฺ า จ เขมโิ น.
เกสโลมาทฉิ วานํ อยเมว สมุสสฺ โย,
กาโย สพโฺ พปิ เชคุจโฺ ฉ วณณฺ าทิโต ปฏิกกฺ ุโล.
ชีวติ นิ ฺทรฺ ิยปุ จเฺ ฉท- สงฺขาตมรณํ สยิ า,
สพฺเพสปํ ธี ปาณนี ํ ตญหฺ ิ ธวุ ํ น ชีวิตํ.
อวิชฺชาทหี ิ สมฺภตู า รูปญฺจ เวทนา ตถา,
อโถ สญฺา จ สงฺขารา วญิ ฺ าณญจฺ าติ ปญจฺ เิ ม.
อปุ ปฺ ชชฺ นตฺ ิ นริ ุชฌฺ นตฺ ิ เอวํ หุตฺวา อภาวโต,
เอเต ธมมฺ า อนิจฺจาถ ตาวกาลิกตาทิโต.
ปนุ ปฺปนุ ํ ปฬี ติ ตตฺ า อุปฺปาเทน วเยน จ,

71

วัดปา่ ดานวิเวก

เต ทกุ ขฺ าว อนิจจฺ า เย อถ สนฺตตฺตตาทโิ ต.
วเส อวตตฺ นาเยว อตตฺ วิปกฺขภาวโต,
สญุ ฺ ตฺตสฺสามิกตฺตา จ เต อนตฺตาติ ายเร.
เอวํ สนเฺ ต จ เต ธมฺมา นพิ ฺพินฺทิตพฺพภาวโต,
ทฑฒฺ เคหสมาเยว อลํ โมกฺขํ คเวสิตํ.ุ
ปญฺจกขฺ นฺธมมิ ํ ทุกขฺ ํ ตณฺหา สมทุ โย ภเว,
ตสสฺ า นิโรโธ นพิ ฺพาน ํ มคโฺ ค อฏ€ฺ งคฺ ิการิโย.
เอตฺตกานํปิ ปา€านํ อตถฺ ํ ตฺวา ยถารห,ํ
ปฏปิ ชฺเชถ เมธาวี ปตฺตุํ สงขฺ ารนิพพฺ ุตินฺติ.

สขุ าภยิ าจนคาถา

ยํ ยํ เทวมนสุ ฺสานํ มงฺคลตฺถาย ภาสิต,ํ
ตสสฺ ตสฺสานุภาเวน โหตุ ราชกุเล สขุ .ํ
เย เย อารกฺขกา เทวา ตตฺถ ตตฺถาธิวาสโิ น,
อิมินา ธมมฺ ทาเนน สพฺเพ อเมหฺ หิ ปูชิตา.
สทา ภทฺรานิ ปสสฺ นตฺ ุ สุขิตา โหนตฺ ุ นพิ ฺภยา,
อปฺปมตฺตา จ อเมหฺ ส ุ สพเฺ พ รกฺขนตฺ ุ โน สทา.
ยญฺจ โน ภาสมาเนหิ กุสลํ ปสตุ ํ พห,ุํ
ตนโฺ น เทวานุโมทนฺตุ จิรํ ติฏฺ€นฺตุ สาตต.ํ
เย วา ชลาพุชณฑฺ ชา สเํ สทโชปปาติกา,
อเวรา โหนตฺ ุ สพฺเพ เต อนฆี า นิรปุ ทฺทวา.

72

วดั ป่าดานวเิ วก

ปสฺสนฺตุ อนวชชฺ านิ มา จ สาวชชฺ มาคมา,
จิรํ ติฏฺ€นตฺ ุ โลกสมฺ ึ สมฺมาสมพฺ ุทธฺ สาสนํ.
ทสเฺ สนฺตํ โสตวนตฺ นู ํ มคคฺ ํ สตฺตวิสุทธฺ ิยา,
ยาว พุทฺโธติ นามมปฺ ิ โลกเชฏฺ€สฺส สตถฺ ุโน.
สมมฺ าเทสติ ธมฺมสฺส ปวตตฺ ติ มเหสิโน,
ปสนฺนา โหนตฺ ุ สพฺเพปิ ปาณโิ น พุทฺธสาสเน.
สมฺมา ธารํ ปเวจฺฉนฺโต กาเล เทโว ปวสสฺ ตุ,
วฑุ ฺฒิภาวาย สตฺตาน ํ สมทิ ฺธํ เนตุ เมทนึ.
มาตา ปติ า จ อตฺรชํ นจิ ฺจํ รกขฺ นตฺ ิ ปุตฺตกํ,
เอวํ ธมเฺ มน ราชาโน ปชํ รกฺขนฺตุ สพฺพทา.

โอวาทปาฏโิ มกฺขาทปิ า€

อุทฺทิฏฺ€ โข เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน,

โอวาทปาฏโิ มกขฺ ํ ตีหิ คาถาห.ิ

ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีตกิ ฺขา,

นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา,

น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี,

สมโณ โหติ ปรํ วเิ ห€ยนฺโต.

สพฺพปาปสสฺ อกรณํ กุสลสสฺ ปู สมปฺ ทา,

สจติ ตฺ ปริโยทปนํ เอตํ พทุ ธฺ านสาสน.ํ

อนปู วาโท อนูปฆาโต ปาฏิโมกฺเข จ สวํ โร,

73

วัดป่าดานวิเวก

มตฺตญญฺ ุตา จ ภตฺตสฺมึ ปนตฺ ญจฺ สยนาสน,ํ

อธจิ ิตเฺ ต จ อาโยโค เอตํ พทุ ฺธานสาสนนฺติ.

อเนกปริยาเยน โข ปน เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมพฺ ุทเฺ ธน,

สีลํ สมมฺ ทกขฺ าตํ สมาธิ สมฺมทกฺขาโต ปญฺ า สมมฺ ทกฺขาตา.

กถญฺจ สีลํ สมฺมทกฺขาตํ ภควตา. เหฏฺ€ิเมนปิ ปริยาเยน, สีลํ สมฺมทกฺขาตํ

ภควตา, อปุ รเิ มนปิ ปริยาเยน, สลี ํ สมมฺ ทกฺขาตํ ภควตา, กถญจฺ เหฏ€ฺ เิ มน ปรยิ าเยน,

สีลํ สมฺมทกฺขาตํ ภควตา. อิธ อริยสาวโก ปาณาติปาตา ปฏิวริ โต โหติ, อทินฺนาทานา

ปฏิวิรโต โหติ, กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ,

สุราเมรยมชฺชปมาทฏฺ€านา ปฏิวิรโต โหตีติ. เอวํ โข เหฏฺ€ิเมน ปริยาเยน, สีลํ

สมมฺ ทกขฺ าตํ ภควตา, กถญจฺ อปุ ริเมน ปรยิ าเยน, สีลํ สมมฺ ทกขฺ าตํ ภควตา. อธิ ภิกฺขุ

สลี วา โหต,ิ ปาฏโิ มกขฺ สวํ รสวํ โุ ต วหิ รติ อาจารโคจรสมปฺ นโฺ น, อณมุ ตเฺ ตสุ วชเฺ ชสุ ภยทสสฺ าวี

สมาทาย สิกขฺ ติ สกิ ฺขาปเทสูต.ิ เอวํ โข อปุ ริเมน ปริยาเยน, สีลํ สมมฺ ทกขฺ าตํ ภควตา.

กถญฺจ สมาธิ สมมฺ ทกฺขาโต ภควตา. เหฏ€ฺ ิเมนปิ ปรยิ าเยน, สมาธิ สมฺมทกขฺ าโต

ภควตา, อุปริเมนปิ ปริยาเยน, สมาธิ สมฺมทกฺขาโต ภควตา, กถญฺจ เหฏฺ€ิเมน

ปริยาเยน, สมาธิ สมฺมทกฺขาโต ภควตา. อิธ อริยสาวโก โวสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา,

ลภติ สมาธึ ลภติ จิตตฺ สฺเสกคฺคตนตฺ .ิ เอวํ โข เหฏ€ฺ ิเมน ปรยิ าเยน, สมาธิ สมฺมทกฺขาโต

ภควตา. กถญจฺ อปุ รเิ มน ปรยิ าเยน, สมาธิ สมมฺ ทกขฺ าโต ภควตา. อธิ ภกิ ขฺ ุ ววิ ิจฺเจว

กาเมหิ วิวจิ ฺจ อกสุ เลหิ ธมเฺ มหิ, สวติ กฺกํ สวจิ ารํ วิเวกชมปฺ ีติสขุ ํ ป€มํ ฌานํ อุปสมปฺ ชชฺ

วิหรติ. วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา, อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส เอโกทิภาวํ อวิตกฺกํ

อวจิ ารํ, สมาธชิ มปฺ ตี สิ ุขํ ทตุ ยิ ํ ฌานํ อปุ สมปฺ ชชฺ วหิ รติ. ปตี ยิ า จ วิราคา อเุ ปกฺขโก จ

วิหรติ สโต จ สมฺปชาโน, สขุ ญจฺ กาเยน ปฏสิ ํเวเทติ, ยนฺตํ อรยิ า อาจกิ ขฺ นตฺ ิ อุเปกฺขโก

74

วัดปา่ ดานวเิ วก

สตมิ า สขุ วิหารีต,ิ ตติยํ ฌานํ อปุ สมปฺ ชชฺ วหิ รต.ิ สขุ สสฺ จ ปหานา ทุกฺขสสฺ จ ปหานา,
ปพุ ฺเพ ว โสมนสสฺ โทมนสฺสานํ อตถฺ งฺคมา, อทกุ ฺขมสุขํ อเุ ปกขฺ าสติปาริสทุ ฺธ,ึ จตุตฺถํ ฌานํ
อปุ สมฺปชฺช วหิ รตตี ิ. เอวํ โข อุปริเมน ปริยาเยน, สมาธิ สมฺมทกขฺ าโต ภควตา.
กถญฺจ ปญฺา สมฺมทกฺขาตา ภควตา. เหฏฺ€ิเมนปิ ปริยาเยน, ปญฺา
สมฺมทกฺขาตา ภควตา, อปุ รเิ มนปิ ปรยิ าเยน, ปญฺ า สมมฺ ทกฺขาตา ภควตา, กถญฺจ
เหฏฺ€เิ มน ปริยาเยน, ปญฺา สมมฺ ทกขฺ าตา ภควตา. อธิ อรยิ สาวโก ปญฺ วา โหติ,
อุทยตถฺ คามินยิ า ปญฺาย สมนฺนาคโต, อรยิ าย นิพเฺ พธกิ าย สมฺมา ทุกขฺ กฺขยคามินยิ าต.ิ
เอวํ โข เหฏ€ฺ เิ มน ปรยิ าเยน, ปญฺา สมฺมทกขฺ าตา ภควตา, กถญจฺ อปุ ริเมน ปริยาเยน,
ปญฺ า สมมฺ ทกฺขาตา ภควตา. อิธ ภิกขฺ ุ อทิ ํ ทกุ ฺขนฺติ ยถาภูตํ ปชานาต,ิ อยํ ทุกขฺ สมทุ โยติ
ยถาภตู ํ ปชานาติ, อยํ ทุกขฺ นิโรโธติ ยถาภูตํ ปชานาติ, อยํ ทุกขฺ นโิ รธคามนิ ีปฏปิ ทาติ
ยถาภูตํ ปชานาตีต.ิ เอวํ โข อุปริเมน ปริยาเยน, ปญฺ า สมฺมทกขฺ าตา ภควตา.
สลี ปริภาวโิ ต สมาธิ มหปผฺ โล โหติ มหานสิ โํ ส. สมาธปิ ริภาวิตา ปญฺา มหปผฺ ลา
โหติ มหานสิ สํ า. ปญฺาปริภาวิตํ จติ ฺตํ สมฺมเทว อาสเวหิ วมิ จุ จฺ ต.ิ เสยยฺ ถีทํ. กามาสวา
ภวาสวา อวิชฺชาสวา. ภาสิตา โข ปน ภควตา ปรินิพฺพานสมเย อยํ ปจฺฉิมวาจา,
หนฺททานิ ภิกฺขเว อามนฺตยามิ โว, วยธมฺมา สงฺขารา, อปฺปมาเทน สมฺปาเทถาติ.
ภาสิตญฺจิทํ ภควตา, เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ยานิ กานิจิ ชงฺคลานํ ปาณานํ ปทชาตานิ,
สพฺพานิ ตานิ หตถฺ ิปเท สโมธานํ คจฺฉนตฺ ,ิ หตถฺ ิปทํ เตสํ อคคฺ มกขฺ ายต,ิ ยททิ ํ มหนตฺ ตเฺ ตน.
เอวเมว โข ภกิ ขฺ เว เย เกจิ กสุ ลา ธมมฺ า, สพเฺ พ เต อปฺปมาทมูลกา อปฺปมาทสโมสรณา,
อปฺปมาโท เตสํ อคฺคมกฺขายตีติ. ตสฺมาติหเมฺหหิ สิกฺขิตพฺพํ, ติพฺพาเปกฺขา ภวิสฺสาม,
อธิสีลสิกฺขาสมาทาเน, อธิจิตฺตสิกฺขาสมาทาเน, อธิปญฺาสิกฺขาสมาทาเน, อปฺปมาเทน
สมฺปาเทสฺสามาติ, เอวญหฺ ิ โน สิกขฺ ิตพฺพํ.

75

วัดปา่ ดานวิเวก

ชนิ ปญฺชรคาถา

ชยาสนาคตา พุทธฺ า เชตวฺ า มารํ สวาหนํ,
จตสุ จจฺ าสภํ รส ํ เย ปวิ สึ ุ นราสภา.
ตณหฺ งฺกราทโย พทุ ธฺ า อฏ€ฺ วีสติ นายกา,
สพเฺ พ ปติฏฺ€ิตา มยหฺ ํ มตถฺ เก เต มนุ สิ สฺ รา.
สเี ส ปติฏ€ฺ โิ ต มยหฺ ํ พทุ ฺโธ ธมฺโม ทวฺ ิโลจเน,
สงฺโฆ ปตฏิ ฺ€ิโต มยฺห ํ อเุ ร สพฺพคุณากโร.
หทเย เม อนุรุทฺโธ สารีปุตฺโต จ ทกฺขิเณ,
โกณฺฑญโฺ  ปฏิ ฺ€ภิ าคสมฺ ึ โมคฺคลลฺ าโน จ วามเก.
ทกฺขิเณ สวเน มยฺหํ อาสุํ อานนทฺ ราหุโล,
กสสฺ โป จ มหานาโม อุภาสํุ วามโสตเก.
เกสนฺเต ปฏิ €ฺ ิภาคสฺม ึ สรุ ิโย ว ปภงกฺ โร,
นิสนิ ฺโน สริ สิ มปฺ นโฺ น โสภิโต มุนปิ ุงฺคโว.
กุมารกสสฺ โป เถโร มเหสี จติ ตฺ วาทโก,
โส มยหฺ ํ วทเน นจิ ฺจ ํ ปตฏิ ฺ€าสิ คุณากโร.
ปุณโฺ ณ องคฺ ุลมิ าโล จ อปุ าลี นนทฺ สวี ลี,
เถรา ปญฺจ อเิ ม ชาตา นลาเฏ ตลิ กา มม.
เสสาสตี ิ มหาเถรา วชิ ิตา ชินสาวกา,
เอเตสตี ิ มหาเถรา ชติ วนฺโต ชโิ นรสา,
ชลนตฺ า สลี เตเชน องคฺ มงเฺ คสุ สณ€ฺ ิตา.
รตนํ ปรุ โต อาสิ ทกขฺ เิ ณ เมตฺตสตุ ตฺ กํ,

76

วดั ปา่ ดานวเิ วก

ธชคฺคํ ปจฺฉโต อาส ิ วาเม องฺคลุ ิมาลก.ํ
ขนธฺ โมรปรติ ตฺ ญฺจ อาฏานาฏิยสตุ ตฺ กํ,
อากาเส ฉทนํ อาสิ เสสา ปาการสณฺ€ติ า.
ชนิ นานาวรสยํ ตุ ตฺ า สตฺตปปฺ าการลงกฺ ตา,
วาตปิตตฺ าทสิ ญชฺ าตา พาหิรชฌฺ ตฺตปุ ทฺทวา.
อเสสา วินยํ ยนตฺ ุ อนนฺตชนิ เตชสา,
วสโต เม สกิจฺเจน สทา สมพฺ ทุ ฺธปญฺชเร.
ชินปญฺชรมชฌฺ มฺหิ วหิ รนตฺ ํ มหตี เล,
สทา ปาเลนฺตุ มํ สพเฺ พ เต มหาปุรสิ าสภา.
อจิ เฺ จวมนฺโต สคุ ตุ โฺ ต สรุ กฺโข,
ชนิ านภุ าเวน ชติ ปุ ททฺ โว,
ธมฺมานภุ าเวน ชติ ารสิ งโฺ ฆ,
สงฆฺ านุภาเวน ชติ นฺตราโย.
สทฺธมฺมานภุ าวปาลโิ ต จรามิ ชนิ ปญชฺ เรติ.

สมเด็จพระพฒุ าจารย์ (โต พรฺ หมฺ รสํ )ี

ฉบบั วัดระฆงั โฆสติ ารามวรวิหาร

77

วดั ปา่ ดานวิเวก

ชยมงคฺ ลคาถา (สวดชยั )

นโม เม พทุ ฺธเตชสฺสา รตนตฺตยธมฺมิกา,
เตชปสทิ ฺธิ ปสเี ทวา นารายบรเมสุรา.
สิทธฺ พิ รหมา จ อินฺทา จ จตโุ ลกา คมฺภีรกฺขกา,
สมทุ ทฺ า ภูตงุ ฺคงฺคา จ สรมพฺ ชยปสิทฺธิ ภวนตฺ ุ เต.
ชย ชย ธรณิ ธรณี อทุ ธิ อุทธี นทิ นที,
ชย ชย คคนลตนลนิสยฺ นริ ยสฺ ยฺเสนฺนเมรรุ าชชฺ พลนรช.ี
ชย ชย คมฺภีรโสมภฺ ี นาเคนฺทนาคี ปีสาจฺจ ภูตกาล,ี
ชย ชย ทนุ นฺ มิ ติ ตฺ โรคี ชย ชย สิงฺคสี ทุ าทานมุขชา.
ชย ชย วรณุ ณฺ มุขสาตฺรา ชย ชย จมปฺ าทนิ าคกลุ คนฺถก,
ชย ชย คชชฺ คนนตรุ ง สุกรภุชงสีหพฺยคฺฆทปี า.
ชย ชย วรุณณฺ มุขยาตฺรา ชิต ชติ เสนนฺ าริปนุ สุทธฺ นิ รดี,
ชย ชย สุขาสุขาชวี ี ชย ชย ธรณตี เลสทาสุชยฺยา.
ชย ชย ธรณีสานตฺ นิ สฺ ทา ชย ชย มงฺกราชฺรญฺาภวคเฺ ค,
ชย ชย วรุณฺณยกฺเข ชย ชย รกฺขเส สรุ ภูชเตชา.
ชย ชย พรหมเมนฺทคณา ชย ชย ราชาธิราชฺสาชฺชยฺ,
ชย ชย ป€วึ สพฺพํ ชย ชย อรหนฺตา ปจฺเจกพุทฺธสาว.ํ
ชย ชย มเหสุโร หโรหรินฺเทวา ชย ชย พรหมาสรุ กฺโข,
ชย ชย นาโค วิรุฬหฺ โก วริ ูปกฺโข จนทฺ มิ า รวิ.

หมายเหตุ คำ� ทข่ี ดี เสน้ ใตใ้ นบทน้ี หมายถงึ เวลาสวดใหอ้ อกเสยี งเปน็ คำ� ไทย เชน่ บ สวดวา่ บอ, พรหมา
สวดวา่ พรม-มา เปน็ ต้น

78

วัดป่าดานวเิ วก

อินฺโท จ เวนเฺ ตยฺโย จ กเุ วโร วรุโณปิ จ,
อคคฺ ิ วาโย จ ปาชุณฺโห กุมาโร ธตรฏฺ€โก.
อฏฺ€ารส มหาเทวา สทิ ธฺ ติ าปสอาทโย,
อิสิโน สาวกา สพฺพา ชย ราโม ภวนฺตุ เต.
ชย ธมฺโม จ สงโฺ ฆ จ ทสปาโล จ ชยกํ,
เอเตน ชย เตเชน ชย โสตฺถี ภวนฺตุ เต,
เอเตน พุทธฺ เตเชน โหตุ เต ชยมงคฺ ล.ํ
ชยโฺ ยปิ พทุ ธฺ สสฺ สิรมี โต อยํ มารสฺส จ ปาปมิ โต ปราชโย,
อุคฺโฆ สยมโฺ พธิมณเฺ ฑ ปโมทติ า ชย ตทา พรหมคณา มเหสิโน.
ชยโฺ ยปิ พุทฺธสฺส สิรมี โต อยํ มารสฺส จ ปาปมิ โต ปราชโย,
อคุ ฺโฆ สยมโฺ พธิมณเฺ ฑ ปโมทติ า ชย ตทา อนิ ทฺ คณา มเหสโิ น.
ชยโฺ ยปิ พทุ ธฺ สฺส สิรีมโต อยํ มารสสฺ จ ปาปมิ โต ปราชโย,
อคุ โฺ ฆ สยมฺโพธมิ ณฺเฑ ปโมทติ า ชย ตทา เทวาคณา มเหสิโน.
ชยฺโยปิ พุทธฺ สสฺ สริ ีมโต อยํ มารสฺส จ ปาปมิ โต ปราชโย,
อุคโฺ ฆ สยมฺโพธิมณฺเฑ ปโมทติ า ชย ตทา สปุ ณฺณคณา มเหสโิ น.
ชยโฺ ยปิ พุทธฺ สฺส สริ ีมโต อยํ มารสสฺ จ ปาปิมโต ปราชโย,
อุคฺโฆ สยมโฺ พธมิ ณฺเฑ ปโมทติ า ชย ตทา นาคาคณา มเหสโิ น.
ชยโฺ ยปิ พทุ ธฺ สฺส สิรมี โต อยํ มารสสฺ จ ปาปิมโต ปราชโย,
อคุ โฺ ฆ สยมโฺ พธิมณฺเฑ ปโมทติ า ชย ตทา สรมพฺ คณา มเหสโิ น.
ชยนโฺ ต โพธิยา มูเล สกยฺ านํ นนทฺ ิวฑฒฺ โน,
เอวํ ตฺวํ วชิ โย โหหิ ชยสฺสุ ชยมงคฺ เล.

79

วัดปา่ ดานวิเวก

อปราชติ ปลฺลงฺเก สีเส ป€วิโปกขฺ เร,

อภเิ สเก สพฺพพทุ ฺธานํ อคคฺ ปฺปตฺโต ปโมทติ.

สนุ กขฺ ตตฺ ํ สมุ งฺคล ํ สปุ ภาตํ สหุ ุฏฺ€ติ ํ,

สุขโณ สมุ หุ ุตฺโต จ สุยฏิ ฺ€ พรฺ หฺมจารสิ .ุ

ปทกฺขิณํ กายกมมฺ ํ วาจากมฺมํ ปทกฺขณิ ํ,

ปทกฺขิณํ มโนกมฺมํ ปณิธิ เต ปทกขฺ ณิ า,

ปทกฺขิณานิ กตฺวาน ลภนฺตตเฺ ถ ปทกขฺ ิเณ.

เต อตฺถลทฺธา สุขติ า วริ ุฬหฺ า พุทธฺ สาสเน,

อโรคา สขุ ิตา โหถ สห สพเฺ พหิ าตภิ ิ.

สุณนตฺ ุ โภนโฺ ต เย เทวา อสมฺ ึ €าเน อธคิ ตา,

ทีฆายุกา สทา โหนฺตุ สขุ ติ า โหนฺตุ สพพฺ ทา.

รกฺขนฺตุ สพพฺ สตฺตานํ รกฺขนฺตุ ชินสาสนํ,

ยา กาจิ ปตฺถนา เตสํ สพเฺ พ ปูเรนตฺ ุ มโนรถา.

ยุตฺตกาเล ปวสฺสนฺตุ วสสฺ ํ วสฺสา วลาหกา,

โรคาจุปทฺทวา เตสํ นวิ าเรนฺตุ จ สพพฺ ทา,

กายสขุ ํ จติ ตฺ ิสุขํ อรหนตฺ ุ ยถารหํ.

อติ ิ จุลลฺ ชยมงฺคลํ สมนฺต.ํ

80

วดั ป่าดานวเิ วก

สีลทุ เฺ ทสปาโ€ อโุ ปสถาวสาเน สชฺฌายิตพฺโพ

ภาสติ มทิ ํ เตน ภควตา ชานตา ปสสฺ ตา อรหตา สมมฺ าสมพฺ ทุ เฺ ธน, สมปฺ นนฺ สลี า ภกิ ขฺ เว
วหิ รถ สมปฺ นนฺ ปาฏโิ มกขฺ า, ปาฏโิ มกขฺ สวํ รสวํ ตุ า วหิ รถ อาจารโคจรสมปฺ นนฺ า, อณมุ ตเฺ ตสุ
วชฺเชสุ ภยทสสฺ าวี สมาทาย สิกฺขถ สกิ ขฺ าปเทสูต.ิ ตสฺมาตหิ เมฺหหิ สกิ ขฺ ิตพพฺ ,ํ สมฺปนนฺ สลี า
วิหริสฺสาม สมปฺ นนฺ ปาฏโิ มกขฺ า, ปาฏโิ มกขฺ สวํ รสวํ ตุ า วิหริสสฺ าม อาจารโคจรสมฺปนฺนา,
อณมุ ตเฺ ตสุ วชฺเชสุ ภยทสสฺ าวี สมาทาย สิกขฺ สิ สฺ าม สกิ ขฺ าปเทสูติ. เอวญฺหิ โน สิกขฺ ติ พพฺ .ํ

ตายนคาถา

ฉินทฺ โสตํ ปรกกฺ มฺม กาเม ปนูท พฺราหมฺ ณ,
นปปฺ หาย มนุ ิ กาเม เนกตตฺ มปุ ปชชฺ ต.ิ
กยิรา เจ กยริ าเถน ํ ทฬหฺ เมนํ ปรกกฺ เม,
สถิ ิโล หิ ปรพิ พฺ าโช ภิยฺโย อากริ เต รชํ.
อกตํ ทกุ ฺกฏํ เสยฺโย ปจฉฺ า ตปปฺ ติ ทกุ กฺ ฏํ,
กตญจฺ สกุ ตํ เสยฺโย ยํ กตวฺ า นานตุ ปฺปติ.
กโุ ส ยถา ทคุ ฺคหิโต หตถฺ เมวานกุ นตฺ ติ,
สามญฺ ทุปฺปรามตฺถํ นิรยายปู กฑฺฒติ,
ยงฺกญิ จฺ ิ สิถิลํ กมมฺ ํ สงฺกลิ ฏิ ฺ€ญฺจ ยํ วตํ,
สงกฺ สฺสรํ พฺรหมฺ จรยิ ํ น ตํ โหติ มหปฺผลนตฺ .ิ

81

วดั ป่าดานวิเวก

พธิ ีฉนั

ถวายพรพระ

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมมฺ าสมฺพุทฺธสสฺ . (๓ หน)
อิติปิ โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ, วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน สุคโต โลกวิทู,
อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ ภควาติ. สฺวากฺขาโต ภควตา
ธมฺโม, สนฺทิฏฺ€ิโก อกาลิโก เอหิปสฺสิโก, โอปนยิโก ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺโพ วิญฺญูหีติ.
สุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ, อุชุปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงฺโฆ, ายปฏิปนฺโน
ภควโต สาวกสงโฺ ฆ, สามีจิปฏิปนฺโน ภควโต สาวกสงโฺ ฆ, ยททิ ํ จตฺตาริ ปุรสิ ยุคานิ,
อฏฺ€ ปุริสปุคฺคลา, เอส ภควโต สาวกสงฺโฆ, อาหุเนยฺโย ปาหุเนยฺโย ทกฺขิเณยฺโย
อญชฺ ลิกรณีโย, อนตุ ฺตรํ ปุญฺ กเฺ ขตฺตํ โลกสฺสาติ.

พุทธฺ ชยมงฺคลคาถา

พาหํุ สหสสฺ มภินิมฺมิตสาวธุ นฺตํ,
ครฺ เี มขลํ อทุ ิตโฆรสเสนมารํ,
ทานาทธิ มฺมวธิ นิ า ชติ วฺ า มุนินฺโท,
ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ ๑.
มาราติเรกมภยิ ุชฺฌิตสพฺพรตฺต,ึ
โฆรมฺปนาฬวกมกขฺ มถทธฺ ยกฺข,ํ
ขนตฺ ีสทุ นฺตวธิ ินา ชติ วา มนุ ินฺโท,
ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลาน.ิ

๑ ถ้าสวดมคธ เปล่ยี นเป็น ชยมงฺคลคฺคํ ทุกบท

82

วัดปา่ ดานวเิ วก

นาฬาคิรึ คชวรํ อติมตตฺ ภตู ํ,
ทาวคคฺ จิ กกฺ มสนวี สทุ ารุณนตฺ ,ํ
เมตฺตมฺพเุ สกวธิ นิ า ชิตวา มนุ ินฺโท,
ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลาน.ิ
อกุ ขฺ ิตตฺ ขคฺคมติหตถฺ สุทารุณนฺต,ํ
ธาวนฺตโิ ยชนปถงฺคุลมิ าลวนฺตํ,
อิทธฺ ีภสิ งฺขตมโน ชติ วา มุนินโฺ ท,
ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลาน.ิ
กตฺวาน กฏฺ€มทุ รํ อวิ คพฺภนิ ียา,
จิญจฺ าย ทุฏ€ฺ วจนํ ชนกายมชฺเฌ,
สนฺเตน โสมวิธินา ชิตวา มุนินฺโท,
ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ.
สจจฺ ํ วหิ าย มติสจฺจกวาทเกตุํ,
วาทาภโิ รปิตมนํ อตอิ นธฺ ภตู ,ํ
ปญฺ าปทปี ชลิโต ชติ วา มนุ ินโฺ ท,
ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลาน.ิ
นนฺโทปนนทฺ ภุชคํ วิพุธํ มหิทธฺ ,ึ
ปตุ เฺ ตน เถรภชุ เคน ทมาปยนฺโต,
อทิ ฺธูปเทสวธิ ินา ชิตวา มนุ นิ โฺ ท,
ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลานิ.
ทุคฺคาหทิฏฺ€ิ ภชุ เคน สทุ ฏ€ฺ หตถฺ ํ,

83

วัดปา่ ดานวเิ วก

พรฺ หฺมํ วสิ ทุ ธฺ ิชุตมิ ทิ ฺธิพกาภธิ าน,ํ

าณาคเทน ชิตวา มุนนิ ฺโท,

ตนเฺ ตชสา ภวตุ เต ชยมงคฺ ลานิ.

เอตาปิ พทุ ฺธชยมงฺคลอฏฺ€คาถา,

โย วาจโน ทนิ ทเิ น สรเต มตนฺท,ี

หิตวฺ านเนกวิวธิ านิ จปุ ททฺ วาน,ิ

โมกขฺ ํ สขุ ํ อธคิ เมยยฺ นโร สปญฺโ.

มหาการุณิโก นาโถ หิตาย สพพฺ ปาณิน,ํ

ปูเรตฺวา ปารมี สพฺพา ปตฺโต สมโฺ พธิมตุ ฺตมํ,

เอเตน สจฺจวชเฺ ชน โหตุ เต ชยมงฺคลํ.

ชยนโฺ ต โพธิยา มเู ล สกฺยานํ นนฺทวิ ฑฺฒโน,

เอวํ ตวฺ ํ วชิ โย โหหิ ชยสสฺ ุ ชยมงฺคเล.

อปราชติ ปลลฺ งฺเก สเี ส ป€วิโปกฺขเร,

อภเิ สเก สพพฺ พุทฺธาน ํ อคคฺ ปปฺ ตฺโต ปโมทติ.

สนุ กขฺ ตฺตํ สมุ งคฺ ลํ สปุ ภาตํ สุหฏุ ฺ€ติ ,ํ

สุขโณ สุมหุ ุตฺโต จ สยุ ฏิ ฺ€ พรฺ หฺมจาริสุ.

ปทกขฺ ิณํ กายกมฺม ํ วาจากมมฺ ํ ปทกขฺ ิณํ,

ปทกขฺ ิณํ มโนกมมฺ ํ ปณธิ ิ เต ปทกขฺ ณิ า,

ปทกขฺ ณิ านิ กตวฺ าน ลภนฺตตฺเถ ปทกฺขเิ ณ.

84

วดั ป่าดานวเิ วก

อนโุ มทนารมฺภคาถา

(น�ำ) ยถา วารวิ หา ปรู า ปริปูเรนตฺ ิ สาครํ
เอวเมว อิโต ทินนฺ ํ เปตานํ อปุ กปฺปติ.
อจิ ฉฺ ิตํ ปตถฺ ิตํ ตุมหฺ ํ ขิปปฺ เมว สมชิ ฺฌต,ุ
สพเฺ พ ปูเรนฺตุ สงกฺ ปปฺ า จนโฺ ท ปณฺณรโส ยถา,
มณิ โชติรโส ยถา.

สามญฺานุโมทนาคาถา

(รับพรอ้ มกัน)

สพฺพีติโย ววิ ชชฺ นฺตุ สพฺพโรโค วนิ สฺสต,ุ

มา เต ภวตวฺ นตฺ ราโย สุขี ทฆี ายโุ ก ภว.

อภิวาทนสีลิสสฺ นจิ ฺจํ วฑุ ฺฒาปจายโิ น,

จตตฺ าโร ธมฺมา วฑฒฺ นตฺ ิ อายุ วณโฺ ณ สุขํ พล.ํ

มงคลจกั กวาฬใหญ่

สิริธิติมติเตโชชยสิทฺธิมหิทฺธิมหาคุณาปริมิตปุญฺาธิการสฺส สพฺพนฺตราย-
นิวารณสมตฺถสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณานุภาเวน
อสีตฺยานุพฺยญฺชนานุภาเวน อฏฺฐุตฺตรสตมงฺคลานุภาเวน ฉพฺพณฺณรํสิยานุภาเวน
เกตุมาลานุภาเวน ทสปารมติ านุภาเวน ทสอปุ ปารมติ านภุ าเวน ทสปรมตถฺ ปารมิตานุภาเวน
สีลสมาธิปญฺานุภาเวน พุทฺธานุภาเวน ธมฺมานุภาเวน สงฺฆานุภาเวน เตชานุภาเวน
อิทฺธานุภาเวน พลานุภาเวน เยฺยธมฺมานุภาเวน จตุราสีติสหสฺสธมฺมกฺขนฺธานุภาเวน
นวโลกุตฺตรธมฺมานุภาเวน อฏฺ€งฺคิกมคฺคานุภาเวน อฏฺ€สมาปตฺติยานุภาเวน

85