รายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การพัฒนาด้านความปลอดภัย และการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
เรอื่ ง การพฒั นาดา้ นความปลอดภยั
และการรกั ษาความปลอดภยั ทเี่ กยี่ วกบั การบนิ
รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

ของ

คณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม
วุฒสิ ภา

สำนกั กรรมาธกิ าร 1
สำนกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา



(สำเนา)

บนั ทกึ ข้อความ

ส่วนราชการ คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

ที่ สว ๐๐๐๙.๐๙/(ร ๙) วนั ที่ ๓ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๖๔

เร่อื ง รายงานการพจิ ารณาศึกษา เรอื่ ง การพฒั นาดา้ นความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัย

ท่เี กีย่ วกบั การบนิ รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

กราบเรยี น ประธานวุฒิสภา

ด้วยในคราวประชุมวุฒสิ ภา ครั้งท่ี ๑๗ (สมัยสามัญประจำปคี ร้ังที่หนึ่ง) วันอังคารที่ ๑๐

กันยายน ๒๕๖๒ ที่ประชุมวุฒิสภาได้ลงมติตั้งคณะกรรมาธิการสามัญประจำสภาตามข้อบังคับการประชุม

วุฒสิ ภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ขอ้ ๗๘ วรรคสอง (๔) ซ่ึงคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม วุฒสิ ภา เปน็ คณะกรรมาธกิ าร

สามัญประจำวุฒสิ ภาคณะหนึ่ง มีหน้าทีแ่ ละอำนาจพิจารณารา่ งพระราชบัญญตั ิ กระทำกิจการ พิจารณา

สอบหาขอ้ เทจ็ จรงิ หรือศกึ ษาเรื่องใด ๆ ท่ีเก่ยี วกับการคมนาคม ท้งั การจราจรทางบก ทางนำ้ ทางอากาศ

ทางอวกาศ การขนส่งมวลชน การขนส่งสินค้า การพาณิชยนาวี โครงสร้างพื้นฐานเชื่อมไทยเชื่อมโลก

พิจารณาศึกษา ติดตาม เสนอแนะ และเร่งรัดการปฏิรูปประเทศ และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ

ทีอ่ ยู่ในหน้าทแี่ ละอำนาจ และอนื่ ๆ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง ซง่ึ ปจั จุบันกรรมาธิการคณะน้ี ประกอบดว้ ย

๑. พลเอก ยอดยทุ ธ บญุ ญาธิการ ประธานคณะกรรมาธิการ

๒. พลโท จเรศักณิ์ อานุภาพ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนท่หี นึ่ง

๓. นายกำพล เลิศเกียรติดำรงค์ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนที่สอง

๔. พลเอก ธวชั ชัย สมทุ รสาคร รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนท่ีสาม

๕. นายวิรตั น์ เกสสมบรู ณ์ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร คนทส่ี ี่

๖. นางจิรดา สงฆป์ ระชา เลขานุการคณะกรรมาธกิ าร

๗. นายสุวรรณ เลศิ ปญั ญาโรจน์ รองเลขานุการคณะกรรมาธกิ าร

๘. นายซากยี ์ พทิ กั ษค์ มุ พล โฆษกคณะกรรมาธกิ าร

๙. หมอ่ มหลวงสกลุ มาลากลุ รองโฆษกคณะกรรมาธิการ

๑๐. พลอากาศเอก มนัส รูปขจร ประธานทปี่ รกึ ษาคณะกรรมาธิการ

๑๑. พลตรี กลชยั สวุ รรณบูรณ์ ทป่ี รึกษาคณะกรรมาธกิ าร

๑๒. นายอุปกิต ปาจรียางกรู ทีป่ รกึ ษาคณะกรรมาธิการ

๑๓. นายสรุ สิทธิ์ ตรีทอง ทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร

๑๔. นายอมร นลิ เปรม ทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธิการ

๑๕. พลเรอื เอก ชุมนุม อาจวงษ์ กรรมาธกิ าร

๑๖. พลเอก เทพพงศ์ ทิพยจนั ทร์ กรรมาธิการ

๑๗. ร้อยเอก ประยทุ ธ เสาวคนธ์ กรรมาธิการ

๑๘. พลเรอื เอก พลั ลภ ตมศิ านนท์ กรรมาธิการ

๑๙. นายสรุ เดช จิรัฐิตเิ จรญิ กรรมาธิการ

บดั น้ี ...

-๒-

บัดนี้ คณะกรรมาธิการได้ดำเนินการพิจารณาศึกษา เรื่อง การพัฒนาด้านความปลอดภัย
และการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล
เสร็จเรียบรอ้ ยแล้ว จึงขอรายงานผลการพจิ ารณาศกึ ษาเรื่องดังกล่าวต่อวุฒิสภา ตามขอ้ บังคับการประชุม
วฒุ ิสภา พ.ศ. ๒๕๖๒ ข้อ ๙๘

จึงกราบเรียนมาเพื่อโปรดทราบและนำเสนอรายงานของคณะกรรมาธิการต่อที่ประชุม
วุฒสิ ภาตอ่ ไป

(ลงชอื่ ) พลเอก ยอดยุทธ บญุ ญาธิการ
(ยอดยทุ ธ บญุ ญาธกิ าร)

ประธานคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม
วฒุ สิ ภา

สำเนาถูกต้อง

(นางสาวลักษณ์พรรณ แสงสีทอง)
ผู้ชว่ ยเลขานกุ ารคณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ สิ ภา

คนท่ีหน่งึ

(นายชพู งศ์ สายสรอ้ ย)
ผูช้ ว่ ยเลขานุการคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม วฒุ ิสภา

คนทสี่ อง

กลมุ่ งานคณะกรรมาธิการการคมนาคม สันตภิ าพ พิมพ์
สำนกั กรรมาธกิ าร ๑ สำนกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา สันติภาพ/ประสบพร ทาน ๑
โทรศัพท์ ๐ ๒๘๓๑ ๙๑๕๓
ลกั ษณ์พรรณ ทาน ๒

รายนาม
คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายนาม
คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

พลเอก ยอดยุทธ บุญญาธกิ าร
ประธานคณะกรรมาธกิ าร

พลโท จเรศักณิ์ อานุภาพ นายกำพล เลศิ เกียรติดำรงค์ พลเอก ธวัชชัย สมุทรสาคร นายวิรัตน์ เกสสมบูรณ์
รองประธานคณะกรรมาธกิ าร
รองประธานคณะกรรมาธกิ าร รองประธานคณะกรรมาธกิ าร รองประธานคณะกรรมาธกิ าร
คนทหี่ น่งึ คนทสี่ อง คนทส่ี าม คนทสี่ ่ี

นางจริ ดา สงฆป์ ระชา นายสวุ รรณ เลิศปัญญาโรจน์ นายซากยี ์ พทิ ักษ์คมุ พล หมอ่ มหลวงสกลุ มาลากลุ
เลขานกุ ารคณะกรรมาธกิ าร รองเลขานกุ ารคณะกรรมาธกิ าร โฆษกคณะกรรมาธกิ าร รองโฆษกคณะกรรมาธกิ าร

พลอากาศเอก มนัส รปู ขจร พลตรี กลชยั สวุ รรณบรู ณ์ นายอปุ กติ ปาจรยี างกรู
ประธานทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร ทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร ทปี่ รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร

นายสรุ สทิ ธ์ิ ตรที อง นายอมร นลิ เปรม พลเรอื เอก ชุมนุม อาจวงษ์ พลเอก เทพพงศ์ ทพิ ยจนั ทร์
ท่ปี รึกษาคณะกรรมาธกิ าร ทีป่ รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร กรรมาธกิ าร กรรมาธกิ าร

ร้อยเอก ประยุทธ เสาวคนธ์ พลเรือเอก พัลลภ ตมิศานนท์ นายสรุ เดช จิรัฐติ ิเจริญ
กรรมาธกิ าร กรรมาธกิ าร กรรมาธกิ าร



รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา

การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยท่ีเกีย่ วกับการบนิ
รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
เร่ือง “การพฒั นาด้านความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภยั ทีเ่ กีย่ วกบั การบิน

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล”
ของ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา
--------------------------------

ด้วยในคราวประชุมวุฒิสภา ครั้งที่ 17 (สมัยสามัญประจำปีครั้งที่หนึ่ง) เมื่อวันอังคารที่ 10
กันยายน 2562 ที่ประชุมวุฒิสภาได้ลงมติตั้งคณะกรรมาธิการการคมนาคม ซึ่งเป็นคณะกรรมาธิการสามัญ
ประจำวุฒิสภา ตามข้อบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. 2562 ข้อ 78 วรรคสอง (4) มีหน้าที่และอำนาจ
พิจารณาร่างพระราชบัญญัติ กระทำกจิ การ พิจารณาสอบหาข้อเท็จจริง หรือศึกษาเร่ืองใด ๆ ที่เกี่ยวกบั
การคมนาคม ทั้งการจราจรทางบก ทางน้ำ ทางอากาศ ทางอวกาศ การขนส่งมวลชน การขนส่งสินค้า
การพาณิชยนาวี โครงสร้างพื้นฐานเชื่อมไทยเชื่อมโลก พิจารณาศึกษา ติดตาม เสนอแนะ และเร่งรัด
การปฏริ ูปประเทศ และแผนแมบ่ ทภายใตย้ ุทธศาสตรช์ าติที่อยใู่ นหนา้ ทีแ่ ละอำนาจ และอืน่ ๆ ท่ีเกีย่ วขอ้ ง

บัดนี้ คณะกรรมาธิการได้ดำเนินการพิจารณาศึกษา เรื่อง “การพัฒนาด้านความปลอดภัย
และการรักษาความปลอดภยั ที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล”
เสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงขอรายงานผลการพิจารณาศึกษาเร่ืองดังกล่าวต่อวฒุ ิสภาตามข้อบังคับการประชมุ
วุฒิสภา พ.ศ. 2562 ข้อ 98 ดงั น้ี

1. การดำเนินงาน

1.1 คณะกรรมาธิการไดม้ ีมตเิ ลอื กตำแหน่งตา่ ง ๆ ดงั น้ี

1.1.1 พลเอก ยอดยุทธ บญุ ญาธกิ าร ประธานคณะกรรมาธิการ

1.1.2 พลโท จเรศักณิ์ อานภุ าพ รองประธานคณะกรรมาธิการ

คนทหี่ นง่ึ

1.1.3 นายกำพล เลิศเกยี รตดิ ำรงค์ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร

คนที่สอง

1.1.4 พลเอก ธวชั ชยั สมุทรสาคร รองประธานคณะกรรมาธกิ าร

คนทส่ี าม

1.1.5 นายวิรัตน์ เกสสมบูรณ์ รองประธานคณะกรรมาธกิ าร

คนที่สี่

1.1.6 นางจริ ดา สงฆป์ ระชา เลขานุการคณะกรรมาธกิ าร

1.1.7 นายเกยี ว แก้วสทุ อ รองเลขานุการคณะกรรมาธิการ

1.1.8 นายซากีย์ พทิ ักษ์คุมพล โฆษกคณะกรรมาธกิ าร

1.1.9 หมอ่ มหลวงสกุล มาลากลุ รองโฆษกคณะกรรมาธิการ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา ก

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา

การพัฒนาดา้ นความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัยที่เกยี่ วกบั การบนิ
รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

1.1.10 พลอากาศเอก มนัส รปู ขจร ประธานทปี่ รึกษาคณะกรรมาธิการ
1.1.11 พลตรี กลชยั สวุ รรณบูรณ์ ทป่ี รึกษาคณะกรรมาธกิ าร
1.1.12 นายอุปกติ ปาจรยี างกูร ทปี่ รกึ ษาคณะกรรมาธิการ
1.1.13 นายสรุ สิทธ์ิ ตรที อง ทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร
1.1.14 นายอมร นลิ เปรม ทป่ี รกึ ษาคณะกรรมาธกิ าร
1.1.15 พลเรือเอก ชมุ นุม อาจวงษ์ กรรมาธกิ าร
1.1.16 พลเอก เทพพงศ์ ทพิ ยจันทร์ กรรมาธกิ าร

1.1.17 รอ้ ยเอก ประยทุ ธ เสาวคนธ์ กรรมาธิการ
1.1.18 พลเรือเอก พลั ลภ ตมศิ านนท์ กรรมาธกิ าร
1.1.19 นายสรุ เดช จิรัฐติ เิ จริญ กรรมาธกิ าร

อนงึ่ นายเกยี ว แกว้ สทุ อ ไดข้ อลาออกจากตำแหน่งกรรมาธกิ ารในคณะกรรมาธิการ
การคมนาคม วุฒิสภา ตั้งแต่วันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2563 เป็นต้นไป และในคราวประชุมวุฒิสภา ครั้งที่ 22
(สมัยสามัญประจำปีครั้งที่สอง) เป็นพิเศษ เมื่อวันจันทร์ที่ 24 กุมภาพันธ์ 2563 ที่ประชุมวุฒิสภาได้มีมติ
ตั้งนายสุวรรณ เลิศปญั ญาโรจน์ เป็นกรรมาธิการ ในคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม วุฒิสภา แทนตำแหน่ง
ทีว่ า่ ง

1.2 คณะกรรมาธิการได้มีมติแต่งตั้งผู้ช่วยเลขานุการคณะกรรมาธิการ ตามข้อบังคับ

การประชุมวุฒสิ ภา พ.ศ. 2562 ขอ้ 87 วรรคสี่ ดงั นี้

1.2.1 นางสาวลกั ษณ์พรรณ แสงสีทอง นิติกรชำนาญการพเิ ศษ

สำนกั กรรมาธกิ าร 1

1.2.2 นายชพู งศ์ สายสร้อย นิตกิ รชำนาญการ

สำนักกรรมาธกิ าร 1

1.3 คณะกรรมาธิการได้มีมติตั้งคณะอนุกรรมาธิการด้านการคมนาคมทางอากาศ

ในคณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา เพื่อทำหน้าที่พิจารณาศึกษา ติดตาม แนวทางการพัฒนาระบบ

การคมนาคมขนสง่ ทางอากาศของประเทศใหส้ อดคล้องกับยทุ ธศาสตรช์ าติ ทัง้ น้ี ตามข้อบังคบั การประชุม

วุฒิสภา พ.ศ. 2562 ขอ้ 89 ซง่ึ ปจั จุบันอนุกรรมาธิการคณะนี้ ประกอบด้วย

1.3.1 พลโท จเรศกั ณ์ิ อานภุ าพ ประธานคณะอนกุ รรมาธกิ าร

1.3.2 พลอากาศเอก มนัส รปู ขจร รองประธานคณะอนุกรรมาธิการ

คนท่ีหน่งึ

1.3.3 นายกำพล เลศิ เกยี รติดำรงค์ รองประธานคณะอนุกรรมาธกิ าร

คนที่สอง

1.3.4 รอ้ ยเอก ประยุทธ เสาวคนธ์ รองประธานคณะอนกุ รรมาธกิ าร

คนท่ีสาม

1.3.5 นายเกียว แก้วสทุ อ อนกุ รรมาธิการ

ข คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา

การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยทเี่ กยี่ วกับการบิน
รวมถึงการจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

1.3.6 พลอากาศเอก อิทธศิ กั ด์ิ นาคะวิสุทธ์ิ อนุกรรมาธิการ

1.3.7 พลอากาศตรี วีระศกั ดิ์ นวลปลอด อนุกรรมาธิการ

1.3.8 นาวาอากาศเอก จิรพล เกื้อดว้ ง อนกุ รรมาธกิ าร

1.3.9 รอ้ ยโท อธศิ กั ดิ์ พัดช่นื ใจ อนกุ รรมาธกิ าร

1.3.10 นาวาอากาศเอก กันตพ์ ัฒน์ มงั คละศริ ิ อนกุ รรมาธกิ าร

1.3.11 นาวาอากาศโท ณฎั ฐ์ โหมาศวิน อนกุ รรมาธิการ

1.3.12 พลอากาศเอก อภศิ ักด์ิ บญุ เผ่อื น เลขานกุ ารคณะอนกุ รรมาธกิ าร

1.3.13 นายยงยศ แกว้ เขยี ว ทป่ี รึกษาคณะอนกุ รรมาธิการ

1.3.14 นายชาลี เจรญิ สขุ ที่ปรกึ ษาคณะอนกุ รรมาธกิ าร

1.3.15 พลเอก สนุ ัย สัมปัตตะวนิช ท่ีปรกึ ษาคณะอนุกรรมาธิการ

1.3.16 พลเรือเอก ชัยวัฒน์ ศรีอกั ขรินทร์ ทีป่ รกึ ษาคณะอนุกรรมาธิการ

1.3.17 พลอากาศเอก ดิเรก พรหมประยรู ที่ปรึกษาคณะอนกุ รรมาธกิ าร

1.3.18 นางศิรพิ ร เยน็ เปี่ยม ที่ปรึกษาคณะอนกุ รรมาธิการ

1.3.19 นางวาสนา คงสกุลทรัพย์ ที่ปรกึ ษาคณะอนุกรรมาธกิ าร

1.3.20 เรอื อากาศตรี สนอง ม่ิงเจรญิ ทีป่ รกึ ษาคณะอนุกรรมาธิการ

1.3.21 พลอากาศเอก ชูชัย ดุลยโกเมศ ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธกิ าร

1.3.22 พลอากาศเอก ทศพล สงา่ เนตร ทป่ี รกึ ษาคณะอนุกรรมาธกิ าร

1.4 คณะกรรมาธิการได้มีมติตั้งคณะทำงานศกึ ษาด้านความปลอดภัยสากลและการรักษา

ความปลอดภัยที่เกี่ยวกับภาคการบิน รวมถึงการบริหารการจราจรทางอากาศ ในคณะอนุกรรมาธิการ

ด้านการคมนาคมทางอากาศ ซง่ึ คณะทำงานคณะน้ี ประกอบดว้ ย

1.4.1 พลอากาศเอก มนัส รูปขจร หัวหนา้ คณะทำงาน

1.4.2 นายกำพล เลศิ เกียรตดิ ำรงค์ รองหัวหนา้ คณะทำงาน

1.4.3 พลอากาศเอก ชูชยั ดุลยโกเมศ คณะทำงาน

1.4.4 นาวาอากาศโท ณฏั ฐ์ โหมาศวนิ คณะทำงาน

1.4.5 นายกลศ เสนาลกั ษณ์ คณะทำงาน

1.4.6 นายกลุ ธน แยม้ พลอย คณะทำงาน

1.4.7 นายชยั วรัตน์ เกษสขุ สมวงษ์ คณะทำงาน

1.4.8 นางสาวทพิ าภรณ์ นิปกากร คณะทำงาน

1.4.9 นางสาวลักษณรี ายา คณานุรกั ษ์ คณะทำงาน

1.4.10 นางศริ พิ ร เย็นเปย่ี ม คณะทำงาน

1.4.11 นางสาวศุภชั ชา ชยั เมธานนั ท์ คณะทำงาน

1.4.12 นายสมเกียรติ มณสี ถติ ย์ คณะทำงาน

1.4.13 นายชาตรี ศศิพยุงศักด์ิ คณะทำงาน

1.4.14 พลอากาศเอก อภศิ กั ด์ิ บุญเผอื่ น คณะทำงานและเลขานุการ

1.4.15 นางสาวจารกุ ร แมน้ จริง คณะทำงานและผ้ชู ่วยเลขานุการ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา ค

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา

การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยทเี่ ก่ยี วกับการบิน
รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

2. วิธีการพจิ ารณาศึกษา
2.1 คณะกรรมาธิการได้มอบหมายให้คณะอนุกรรมาธิการด้านการคมนาคมทางอากาศ

พิจารณาศึกษาและจัดทำรายงานการพจิ ารณาศกึ ษาในเรื่องดังกล่าว โดยคณะอนุกรรมาธิการได้จัดใหม้ ี
การประชมุ จำนวน 16 ครงั้ ดงั น้ี

2.1.1 ครง้ั ที่ 2/2563 วันพธุ ท่ี 15 มกราคม 2563
2.1.2 คร้ังที่ 3/2563 วันพุธที่ 29 มกราคม 2563
2.1.3 ครัง้ ที่ 5/2563 วนั พุธท่ี 12 กุมภาพนั ธ์ 2563

2.1.4 ครั้งท่ี 6/2563 วันพธุ ที่ 19 กุมภาพนั ธ์ 2563
2.1.5 ครัง้ ที่ 7/2563 วันพธุ ที่ 26 กมุ ภาพันธ์ 2563
2.1.6 ครง้ั ที่ 8/2563 วนั ศกุ รท์ ี่ 6 มนี าคม 2563
2.1.7 ครงั้ ที่ 9/2563 วนั พธุ ท่ี 13 พฤษภาคม 2563
2.1.8 ครง้ั ที่ 10/2563 วนั อังคารที่ 19 พฤษภาคม 2563
2.1.9 ครง้ั ที่ 11/2563 วนั พธุ ท่ี 27 พฤษภาคม 2563
2.1.10 ครั้งที่ 12/2563 วันพฤหัสบดที ี่ 4 มถิ นุ ายน 2563
2.1.11 ครง้ั ที่ 13/2563 วนั พธุ ที่ 10 มถิ ุนายน 2563
2.1.12 ครง้ั ที่ 17/2563 วันพธุ ท่ี 8 กรกฎาคม 2563
2.1.13 คร้ังที่ 19/2563 วนั พุธท่ี 22 กรกฎาคม 2563
2.1.14 ครัง้ ท่ี 24/2563 วนั พธุ ที่ 9 กนั ยายน 2563
2.1.15 ครั้งที่ 25/2563 วันพธุ ที่ 16 กนั ยายน 2563
2.1.16 คร้งั ท่ี 31/2563 วันพธุ ท่ี 4 พฤศจกิ ายน 2563

2.2 คณะกรรมาธิการไดเ้ ชิญผู้แทนหน่วยงานมาให้ข้อมูลขอ้ เท็จจริงประกอบการพิจารณา
ศึกษาในคณะอนกุ รรมาธกิ าร ดงั นี้

2.2.1 กระทรวงกลาโหม
กรมควบคมุ การปฏบิ ตั ทิ างอากาศ
(1) พลอากาศโท กนษิ ฐ์ ชยั สาร รองผูบ้ ญั ชาการกรมควบคุม
การปฏบิ ตั ิทางอากาศ
(2) นาวาอากาศเอก กฤตธี ร่งุ รางแสง ผบู้ ัญชาการศูนยค์ วบคมุ
การปฏิบตั ิการทางอากาศ
(3) นาวาอากาศเอก นรนิ ทร์ ก่ิงเงนิ ผูอ้ ำนวยการกองยุทธการ

กองการบนิ ทหารเรอื หัวหน้าหมวดเรดาร์การบนิ
(1) นาวาตรี วิทยา แปลยาว แผนกบังคบั การบนิ
กองปฏิบตั กิ ารฐานบนิ สถานกี ารบนิ

ง คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพิจารณาศกึ ษา

การพฒั นาด้านความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัยท่เี กย่ี วกับการบิน
รวมถึงการจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

(2) เรือเอก ทองวทิ ย์ อง้ิ ชยั ภูมิ ประจำหมวดหอบงั คบั การบนิ
แผนกบังคบั การบนิ
กองปฏบิ ตั กิ ารฐานบนิ สถานกี ารบนิ

2.2.2 กระทรวงการอุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม
สำนกั งานพฒั นาเทคโนโลยอี วกาศและภูมิสารสนเทศ (องคก์ ารมหาชน)
- นายวสนั ชัย วงศ์สนั ตวิ นิช หัวหนา้ ศนู ยว์ จิ ัยเพ่ือพัฒนาเชิงกลยทุ ธ์
และปฏบิ ัติการด้านการบินและอวกาศ

2.2.3 กระทรวงคมนาคม รองอธิบดี
กรมทา่ อากาศยาน
- นายวิทวัส ภักดสี ันตสิ กลุ

สำนักงานการบนิ พลเรือนแห่งประเทศไทย

(1) นายจฬุ า สขุ มานพ ผูอ้ ำนวยการสำนกั งานการบนิ พลเรอื น

แหง่ ประเทศไทย

(2) นายฉตั รชยั ป่นั ตระกูล รกั ษาการผู้จัดการฝา่ ยประกนั คุณภาพ

(3) นายปวัตน์ หาญบำรงุ กจิ หัวหน้ากองห้วงอากาศและกำกบั

มาตรฐานวธิ ีปฏิบตั ิการบนิ

บรษิ ัท วทิ ยุการบนิ แห่งประเทศไทย จำกดั

(1) นายทินกร ชวู งศ์ รองกรรมการผ้อู ำนวยการใหญ่

(ปฏิบัตกิ าร)

(2) นายสุทธพิ งษ์ คงพูล รองกรรมการผูอ้ ำนวยการใหญ่

(มาตรฐานและความปลอดภัย)

(3) นางสาวดวงตา สมติ สวุ รรณ รองกรรมการผอู้ ำนวยการใหญ่

(อำนวยการ)

(4) นางสริ เิ กศ เนียมลอย ผ้อู ำนวยการใหญ่

(บริหารจราจรทางอากาศ)

(5) นายวญิ ญู ศรีวงษ์ ผู้อำนวยการฝา่ ยบรหิ ารเครอื ขา่ ย

การจราจรทางอากาศ

2.3 คณะกรรมาธิการได้มีมติเดินทางไปศึกษาดูงาน ณ กรมท่าอากาศยาน และ บริษัท
วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกดั เมื่อวนั พุธที่ 1 กรกฎาคม 2563

2.4 คณะกรรมาธิการได้จัดสัมมนา เรื่อง “อนาคตของอุตสาหกรรมการบินของชาติ :
วิกฤติ จุดเปลี่ยน และโอกาส” ณ โรงแรมมิราเคิล แกรนด์ คอนเวนช่ัน กรุงเทพมหานคร เมื่อวันพุธที่ 30
กนั ยายน 2563

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา จ

รายงานการพิจารณาศึกษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภยั ท่ีเกยี่ วกบั การบนิ
รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

3. ผลการพจิ ารณาศึกษา
คณะกรรมาธิการขอรายงานผลการพิจารณาศึกษา เรื่อง การพัฒนาด้านความปลอดภัย

และการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล
โดยคณะกรรมาธิการได้มอบหมายให้คณะอนุกรรมาธิการด้านการคมนาคมทางอากาศดำเนินการ
พิจารณาศึกษากรณีดงั กลา่ ว ซึ่งคณะกรรมาธิการได้พิจารณารายงานของคณะอนุกรรมาธิการดว้ ยความ
ละเอยี ดรอบคอบแลว้ และไดม้ ีมตใิ หค้ วามเหน็ ชอบกับรายงานดังกลา่ ว โดยถอื เป็นรายงานการพิจารณา
ศกึ ษาของคณะกรรมาธกิ าร

จากการพิจารณาศึกษาเรื่องดังกล่าวข้างต้น คณะกรรมาธิการจึงขอเสนอรายงาน
การพจิ ารณาศึกษาของคณะกรรมาธกิ ารโดยมรี ายละเอียดตามรายงานท้ายน้ี เพื่อให้วฒุ ิสภาได้พิจารณา
หากวุฒิสภาให้ความเห็นชอบด้วยกับผลการพิจารณาศึกษาของคณะกรรมาธิการ ขอได้โปรดแจ้งไปยัง
คณะรัฐมนตรีเพ่ือพิจารณาและดำเนินการตามแต่เห็นสมควรต่อไป ทั้งนี้ เพื่อประโยชนข์ องประเทศชาติ
และประชาชนสบื ไป

(นางจริ ดา สงฆ์ประชา)
เลขานกุ ารคณะกรรมาธกิ ารการคมนาคม

วุฒิสภา

ฉ คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพิจารณาศกึ ษา
การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยที่เก่ียวกบั การบนิ

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

บทสรปุ ผู้บริหาร

การพฒั นาดา้ นความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภยั ท่เี กย่ี วกับการบิน
การศกึ ษาพัฒนาด้านการจดั การความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยทเี่ กี่ยวกับด้านการบิน

ด้วยการใช้เครื่องมือการศึกษาในรูปแบบเชิงปริมาณและคุณภาพ และใช้นวัตกรรมของผู้ทำการศึกษา
ที่ได้รับการรับรองจากประเทศยุโรปด้วย มาทำการศึกษาในน่านฟ้าไทยเพื่อเสนอแนะผลที่ควรพัฒนา
ในบริเวณต่าง ๆ ของการจัดการห้วงอากาศทุกช่วงของการบิน เพื่อวิเคราะห์ในเรื่องสำคัญตามข้อตกลง
พันธกรณขี องรัฐภาคีระหว่างประเทศ ภายใต้อนุสัญญาชิคาโกขององค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ
(International Civil Aviation Organization: ICAO) แบ่งเปน็ 2 สว่ นหลัก คือ

1. การกำกับดูแลดา้ นความปลอดภัยสากล (Universal Safety Oversight Audit Programme:
USOAP) ตามแนวทางการเฝา้ และตดิ ตาม (Continuous Monitoring Approach: CMA)

2. การตรวจสอบด้านการรักษาความปลอดภัย (Universal Security Audit Programme: USAP)
ตามแนวทางการเฝา้ และตดิ ตาม (Continuous Monitoring Approach: CMA)

ผลการศึกษาพบวา่ การสรา้ งความเชื่อม่ันและหลักประกนั คุณภาพการตรวจกำกบั ตัวชี้วัดระดับ
คะแนนความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ของประเทศไทยให้สูงขึน้ ท้ัง 8 ดา้ น (การปลดธงแดง
อย่างยั่งยืน) มีปัจจัยองค์ประกอบที่สำคัญตามข้อกำหนดมาตรฐานขั้นต่ำขององค์การการบินพลเรือน
ระหว่างประเทศ และข้อกำหนดกฎหมายให้สอดคล้องกับอนุสัญญาชิคาโก ตามข้อมาตรฐานภาคผนวก
ต่าง ๆ ข้อแนะนำและแนวทางขององค์การการบินพลเรือนระหวา่ งประเทศ ประกอบด้วยปัจจัยทีส่ ำคญั
ดงั นี้

ปัจจัยที่ 1 การประเมินและปรับปรุงโครงสร้างกฎหมายและกฎระเบียบต่าง ๆ ของประเทศ
การทบทวนและวิเคราะห์ข้อแตกต่างระหว่างกฎหมายหลักกับข้อกำหนดของ องค์การการบินพลเรือน
ระหว่างประเทศ มีความสอดคล้องและมีมาตรฐานเพียงพอท่ีองค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ
มัน่ ใจไดว้ า่ ไมเ่ กิดปัญหาในการจัดการความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั

ปัจจัยที่ 2 การพัฒนาขีดความสามารถและการสร้างความเข้มแข็ง ในการตรวจประเมิน
และการทบทวนด้านความปลอดภัยและด้านการรักษาความปลอดภัยอย่างสม่ำเสมอ เช่น ระบบ
ประกนั คณุ ภาพในหน่วยงานด้านการบนิ การพัฒนาแนวทาง คมู่ อื ขั้นตอนปฏบิ ัติ หรือรายการตรวจสอบ
ต่าง ๆ การพัฒนารูปแบบการรับรองต่าง ๆ ในการออกใบรับรอง หรือใบอนุญาต การพัฒนาระบบ
การตรวจตรา หรือการตรวจสอบใช้เทคโนโลยีที่นำมาใช้เป็นเครื่องมือแนวทางกำกับบังคับใช้กฎหมาย
เช่น การติดตามข้อบกพร่องด้วยการใช้เทคโนโลยีตามข้อกำหนดด้านความปลอดภัยและการรักษา
ความปลอดภัยอย่างทนั ทว่ งที การตอบสนองตอ่ การปฏิบตั ิตามมาตรฐาน และกระบวนการรับรองการใช้
เทคโนโลยีหรือนวัตกรรมที่หน่วยงานผู้ให้บริการหรือผู้ประกอบการสร้างขึ้น ภายใต้หลักการประกัน
คุณภาพและระบบตรวจสอบ (Validation)

ปัจจยั ท่ี 3 การพฒั นาและสร้างความเขม้ แขง็ ในคณุ ภาพความร้คู วามสามารถของพนักงานกำกบั
ตรวจสอบมาตรฐานการบิน การให้บรกิ ารสนามบนิ บริการการจดั การจราจรทางอากาศ การปฏิบัตกิ ารบนิ
การดำเนนิ การของสายการบิน และการพฒั นามาตรฐานการสรา้ งสนามบิน

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา ช

บทสรุปผบู้ รหิ าร

การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล
ประเด็นสำคญั ในการวเิ คราะหข์ ีดความสามารถในการจัดการจราจรทางอากาศ ได้แก่ กรณศี ึกษา

การรองรบั ของทางวิง่ ของท่าอากาศยาน ตลอดถงึ การจดั การหว้ งอากาศท่ขี จดั ความเสีย่ งบริเวณทมี่ โี อกาส
อากาศยานเขา้ ใกล้กัน โดยพฒั นาการออกแบบหว้ งอากาศในเสน้ ทางท่มี กี ารตดั กนั และบริเวณทม่ี ีจราจร
ทางอากาศหนาแนน่ รวมทง้ั พฒั นาบุคลากรในดา้ นต่าง ๆ ให้ไดม้ าตรฐานในการนำเทคโนโลยกี ารจัดการ
ตามข้อกำหนดขององค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศมาใช้งาน รวมทั้งสร้างหลักประกันในการ
จัดการจราจรทางอากาศ การจัดการห้วงอากาศ และการจัดการความคล่องตัวของการจราจรทางอากาศ
(Air Traffic Flow and Capacity Management) ให้เครือ่ งบนิ สามารถคาดการณท์ ิศทาง รองรบั อากาศยาน
ที่เพิ่มขึ้นและการจัดลำดับอากาศยานบินลง/ขึ้นได้อย่างรวดเร็ว รวมทั้งเปลี่ยนตามสถานการณ์ต่าง ๆ
เชน่ สภาพอากาศ เหตวุ ิกฤติต่าง ๆ ให้มีประสิทธภิ าพ เป็นตน้

ตามปัจจัยที่ 1 - 3 รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล เป็นประเด็นสำคญั
ท่ปี ระเทศไทยต้องเรง่ ดำเนนิ การเพอ่ื เปน็ หลกั ประกันให้กับผใู้ ช้บรกิ ารการเดินอากาศและผ้ตู รวจสอบ ICAO
ในมาตรฐานความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัย ตลอดถึงการจัดการจราจรทางอากาศเป็นไป
ตามมาตรฐานสากล ท่ีประเทศไทยสามารถพัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถในการแข่งขันสูงกว่า
ประเทศอืน่ ในภูมิภาค อกี ทั้งสามารถแกไ้ ขปัญหาการขาดประสทิ ธิผลการดำเนนิ การ (Lack of Effective
Implementation: LEI) ทเ่ี กย่ี วข้องได้อย่างยั่งยืน ดงั ภาพสรปุ ผลการศกึ ษาและข้อเสนอแนะ

สรปุ ผลการวเิ คราะห์การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ทีเ่ ก่ียวกับการบนิ
รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

ปจั จัยท่ี 1 การประเมินและปรบั ปรุงโครงสร้างกฎหมายกฎระเบียบต่าง ๆ
ปัจจปัยจั ทจ่ี ยั2ทก่ี 1ารกพาฒั รปนราะขเีดมคนิ วแาลมะสปารมบั าปรรถงุ แโลคะรสงสร้ารง้าคงกวฎามหเมขา้มยแกขฎ็งรกะาเรบตยี รบวตจา่ ปงรๆะเมิน
ปจั จยั ท่ี 3 กาปรพจั จัฒัยนทาี่ แ2ลกะาสรรพ้างฒั คนวาขมดีเขค้มวแาขม็งสใานมคาุณรถภแาลพะคสวรา้ มงคร้คูววามามเขสม้ าแมขา็งรกถาขรอตงรพวนจักปงราะนเมกนิำกับตรวจสอบ
มาตรฐานการใหบ้ รกิ ารสนามบนิ ผู้จดั การจราจรทางอากาศ การปฏิบตั กิ ารบินและการดำเนินการของสายการบนิ
ปัจจัยท่ี 3 การพฒั นาและสร้างความเข้มแข็งในคณุ ภาพความรู้ความสามารถของพนักงานกำกับตรวจสอบ

ซ คณมาะตกรรฐรามนากธาริกใาหรบ้ กราิกราครสมนนาามคบมินวผุฒจู้ ดัิสกภาารจราจรทางอากาศ การปฏิบัตกิ ารบินและการดำเนนิ การของสายการบิน

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั ที่เก่ียวกับการบิน

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล
การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล กรณีศึกษาการจัดการหว้ งอากาศและการรองรับ RWY Capacity
การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล กรณศี กึ ษาการจัดการหว้ งอากาศและการรองรับ RWY Capacity

ปจั จุบนั

สภาพจราจรทางอากาศ
คับค่ังและซับซ้อน

อนาคต

1. สรา้ งเคร่ืองมอื 4. สรา้ ง Instrument
ในการทดสอบ Flight Procedures
เพ่อื ยนื ยันให้
หลกั ประกนั การรองรับ Design ใหม่
Capacity สงู สดุ สามารถทำการบนิ ได้

ในอนาคต อยา่ งอัตโนมัติ

ภาพสรปุ ผลการศึกษา 2. สรา้ งโปรแกรม 3. กำหนด ผลลพั ธ์ตาม
และขอ้ เสนอแนะ ช่วยคำนวณ รปู แบบการรองรบั ข้อเสนอแนะ
Capacity สนามบนิ
ภาพสรปุ ผลการศกึ ษา ในการจัดระยะห่าง สุวรรณภมู ิ ดอนเมอื ง 1-4
และขอ้ เสนอแนะ อากาศยาน
และอตู่ ะเภา
เพ่ือรองรับอากาศยาน
ใหม้ ากข้นึ ผลลพั ธ์ตาม

คณะกรรมาธิการการคขมอ้นเา1สคนม-อ4วแฒุ นะิสภา ฌ



รายงานการพิจารณาศึกษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภยั ที่เกีย่ วกบั การบิน

รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

สารบญั

หน้า
บทที่ 1 บทนำ ................................................................................................................................... 1

1.1 ความเปน็ มาและความสำคญั ............................................................................................... 1
1.2 ภาพรวมดา้ นการจดั การความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภัยทเ่ี กี่ยวกบั การบนิ

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล กอ่ นเกดิ COVID-19.................... 2
1.2.1 การกำกบั ดแู ลด้านความปลอดภัย ............................................................................. 2
1.2.2 การรกั ษาความปลอดภัย............................................................................................ 3
1.2.3 การจดั การจราจรทางอากาศ ..................................................................................... 3
1.3 วัตถปุ ระสงค์ ........................................................................................................................ 4
1.4 ผลกระทบจาก COVID-19................................................................................................... 4
1.5 ประเดน็ ทน่ี ่าสนใจและคำถามของการศกึ ษา ....................................................................... 4
1.6 สรปุ ...................................................................................................................................... 5

บทท่ี 2 ขอ้ มูลทัว่ ไปและงานวิชาการท่เี กย่ี วขอ้ ง ............................................................................... 7
2.1 อนสุ ัญญาวา่ ดว้ ยการบนิ พลเรือนระหวา่ งประเทศ และกฎหมายวา่ ดว้ ยการเดนิ อากาศ....... 7
2.1.1 อนสุ ัญญาวา่ ด้วยการบินพลเรือนระหวา่ งประเทศ ..................................................... 7
2.1.2 กฎหมายวา่ ดว้ ยการเดินอากาศ.................................................................................. 8
2.2 แนวทางพฒั นาการขนสง่ ทางอากาศ.................................................................................. 10
2.3 ขอ้ มลู การบรกิ ารจราจรทางอากาศ.................................................................................... 10
2.4 ความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยท่เี กย่ี วกบั การบนิ .......................................... 11
2.4.1 การตรวจสอบดา้ นมาตรฐานความปลอดภัยสากลในการเดนิ อากาศ ....................... 11
2.4.2 ดชั นีการกำกับดแู ลความปลอดภยั ........................................................................... 12
2.4.3 องค์ประกอบสำคญั ของระบบการกำกับดูแลความปลอดภยั ................................... 13
2.4.4 การตรวจสอบดา้ นการรักษาความปลอดภัย ............................................................ 14
2.4.5 มาตรการความปลอดภัยในการปฏิบตั ิงานในสถานการณ์ COVID-19 ..................... 19
2.5 งานวชิ าการท่ีเก่ยี วข้องในการศกึ ษา................................................................................... 19
2.5.1 แผนภูมิกรอบแนวคดิ System Architecture หรอื Diagram................................ 19
2.5.2 กรอบขน้ั ตอนการดำเนนิ งานวจิ ัย............................................................................. 20
2.5.3 การวเิ คราะหก์ ารรองรบั อากาศยานตามมาตรฐานข้อกำหนด ICAO
และเอกสารการวิจัยท่ีเกยี่ วขอ้ ง............................................................................... 23
2.5.4 การศึกษากฎหมายและการบังคบั ใช้กฎหมายเกี่ยวกบั อากาศยานซงึ่ ไม่มนี ักบนิ
ประเภทอากาศยานทค่ี วบคมุ การบินจากภายนอก (อากาศยานไรค้ นขบั )............... 26
2.6 คำนิยามทเ่ี ก่ียวขอ้ ง............................................................................................................ 29
2.7 สรปุ .................................................................................................................................... 29

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

สารบญั

สารบัญ (ตอ่ )

หนา้
บทที่ 3 วธิ ีการพจิ ารณาศกึ ษา......................................................................................................... 31

3.1 วิธกี ารทำการศกึ ษา (Research Methods) ......................................................................31
3.2 วิธีการทำการวิเคราะห์.......................................................................................................31

3.2.1 การวเิ คราะห์สภาวะแวดล้อม (The Context of Environments) ........................31
3.2.2 การศึกษา GAP Analysis ........................................................................................32
3.2.3 Apply Causal Layered Analysis.........................................................................33
3.2.4 การศกึ ษาดชั นีข้อบง่ ชี้ ระบปุ ญั หาและปัจจยั ท่ีมผี ลกระทบตอ่ ความปลอดภยั

และความมีประสิทธิภาพในดา้ นการบนิ ..................................................................34
3.2.5 การศึกษาการจดั การห้วงอากาศ ..............................................................................34
3.3 สรปุ ....................................................................................................................................37
บทท่ี 4 ผลการพิจารณาศกึ ษา........................................................................................................ 39
4.1 ผลการวเิ คราะหข์ อ้ มูลทวั่ ไป...............................................................................................39
4.2 ผลการวเิ คราะหก์ ารจดั การความปลอดภยั ........................................................................41
4.3 ผลการวเิ คราะหก์ ารรกั ษาความปลอดภัย ..........................................................................45
4.4 ผลการวเิ คราะหป์ ัจจัยดา้ นการจดั การความปลอดภยั :
กรณีศกึ ษาการสรา้ งทางว่งิ เสน้ ท่ี 3 เพื่อการรองรบั อากาศยานทีเ่ พ่ิมข้ึน
ของสนามบนิ สวุ รรณภูมิ.....................................................................................................47
4.4.1 ผลการวเิ คราะหผ์ ลกระทบในกรณีทางวง่ิ ไม่เปน็ ไปตามมาตรฐาน

ขององคก์ ารการบนิ พลเรือนระหว่างประเทศ ..........................................................48
4.4.2 ทางว่ิงทเี่ หมาะสมและไดร้ ูปแบบมาตรฐาน ..............................................................48
4.4.3 การวิเคราะห์ผลลัพธก์ ารรองรบั ขดี ความสามารถของทางวง่ิ เส้นที่ 3

และผลกระทบต่อการจดั การความปลอดภยั ...........................................................49
4.5 ผลการวเิ คราะหก์ ารจดั การจราจรทางอากาศ ....................................................................54

4.5.1 ผลการวเิ คราะหก์ ารรองรับจราจรทางอากาศทเ่ี พ่มิ ข้ึน ............................................54
4.5.2 ผลการวิเคราะห์อากาศยานเข้าใกล้กนั .....................................................................55
4.5.3 ผลการวิเคราะหป์ ัจจยั ความปลอดภยั ดา้ นการจดั การหว้ งอากาศ ............................56
4.6 ผลการศึกษากฎหมายและการบงั คบั ใชก้ ฎหมายเก่ยี วกบั อากาศยานซ่งึ ไมม่ นี ักบนิ
ประเภทอากาศยานทค่ี วบคมุ การบนิ จากภายนอก (อากาศยานไร้คนขบั )..........................59
4.7 สรุป....................................................................................................................................60

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยท่ีเกย่ี วกับการบนิ

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

สารบัญ (ต่อ)

หนา้
บทที่ 5 บทสรปุ และขอ้ เสนอแนะ................................................................................................... 61

5.1 สรปุ ปัญหาและข้อเสนอแนะในการจดั การและการรกั ษาความปลอดภยั ........................... 61
5.2 การสรา้ งทางว่ิงตามข้อกำหนดขององคก์ ารการบนิ พลเรอื นระหว่างประเทศ .................... 64
5.3 การจดั การจราจรทางอากาศ ............................................................................................. 66
5.4 การศกึ ษากฎหมายและการบงั คับใชก้ ฎหมายเก่ียวกบั อากาศยานซงึ่ ไม่มนี กั บนิ

ประเภทอากาศยานทค่ี วบคมุ การบนิ จากภายนอก (อากาศยานไร้คนขบั ) ......................... 69
บรรณานกุ รม................................................................................................................................... 71
ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ศูนยบ์ ริการจราจรทางอากาศในประเทศไทย................................................... 75
ภาคผนวก ข การวเิ คราะห์ Gap Analysis.......................................................................... 85
ภาคผนวก ค แนวโนม้ การพัฒนากฎหมายใหเ้ ปน็ ไปตามมาตรฐานสากลและข้อพึงปฏิบัติ .....95
ภาคผนวก ง คณะทำงานพฒั นาหว้ งอากาศทมี่ คี วามซบั ซ้อนของการจราจรทางอากาศ

สำหรบั สนามบินสวุ รรณภมู ิ ดอนเมือง และอตู่ ะเภา.........................................99
ภาคผนวก จ รายนามคณะอนกุ รรมาธิการและคณะทำงาน................................................101
ภาคผนวก ฉ ภาพกิจกรรม................................................................................................103

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา



รายงานการพิจารณาศึกษา
การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ทเี่ กีย่ วกบั การบนิ

รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

บทที่ 1
บทนำ

1.1 ความเปน็ มาและความสำคัญ
การพัฒนาความปลอดภัยเป็นสิ่งจำเป็นอย่างย่ิงในด้านการบิน องค์การการบินพลเรือนระหว่าง

ประเทศ (International Civil Aviation Organization: ICAO) ได้รับรายงานเม่ือปี พ.ศ. 2533 ซึ่งบ่งช้ี
ถึงการขาดการนำไปปฏิบัติในเรื่องมาตรฐานและคำแนะนำเกี่ยวกับมาตรฐานต่าง ๆ ที่เป็น Technical
Specifications ที่แต่ละประเทศต้องปฏิบัติตาม Article 37 ของอนุสัญญาชิคาโก การรายงานการเกิด
อุบัติเหตุและอุบัติการณ์ บ่งชี้ถึงความไม่เพียงพอของการตรวจสอบในด้านความปลอดภัย และปัญหา
ที่เพิ่มขึ้นของระดับความปลอดภัยในการบินทั่วโลก ความจำเป็นในการลดอัตราอุบัติเหตุอย่างต่อเนื่อง
ในขณะทีอ่ ากาศยานเพ่มิ ขนึ้ อยา่ งรวดเร็ว เพือ่ ให้ม่นั ใจวา่ อัตราการเสียชีวติ จะเกดิ ขน้ึ ในอัตราตำ่ สุด อกี ทง้ั
ให้การกระทำอันเปน็ การแทรกแซงโดยมชิ อบดว้ ยกฎหมายแบบตัง้ ใจในหลายประเทศมอี ัตราทีล่ ดลง

การพัฒนาด้านการจัดการความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับด้านการบิน
รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล เป็นเร่อื งสำคัญตามข้อตกลงของรัฐภาคีระหว่าง
ประเทศภายใต้อนุสัญญาชิคาโก ซึ่งการพัฒนาความปลอดภัยตามมาตรฐานความปลอดภัยจะแบ่งเป็น
2 สว่ นหลักคอื

1. การกำกับดแู ลดา้ นความปลอดภยั สากล (Universal Safety Oversight Audit Programme:
USOAP) ตามแนวทางการเฝ้าและติดตาม (Continuous Monitoring Approach: CMA)

2. การตรวจสอบด้านการรักษาความปลอดภัย (Universal Security Audit Programme: USAP)
ตามแนวทางการเฝ้าและติดตาม (Continuous Monitoring Approach: CMA)

สำหรับด้านการจัดการจราจรทางอากาศ ประเทศไทยได้มอบสัตยาบันสาร เมื่อวันที่ 4 เมษายน
2490 เข้ารว่ มภาคีตามอนสุ ัญญาวา่ ดว้ ยการบินพลเรือนระหว่างประเทศ ซง่ึ ทำข้นึ ท่เี มอื งชคิ าโก เมื่อวันที่
7 ธันวาคม 2487 อนสุ ญั ญาดงั กลา่ วจงึ มีผลใชบ้ ังคับสำหรับประเทศไทย ตงั้ แต่วนั ที่ 4 พฤษภาคม 2490
เป็นตน้ มา ซึ่งรวมตลอดถงึ ภาคผนวกและบทแก้ไขเพิ่มเตมิ ภาคผนวกหรืออนุสัญญานั้น โดยประเทศไทย
มีพันธกรณีที่ต้องรับผิดชอบการจัดการจราจรทางอากาศภายใต้หลักเกณฑ์ แนวทาง และข้อกำหนด
ขององค์การการบนิ พลเรือนระหว่างประเทศ ตามอนุสัญญาชิคาโก เพื่อให้การจัดการจราจรทางอากาศ
เกิดความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุด เมื่อมีการทำการบินในน่านฟ้าประเทศไทย และอากาศยาน
ของประเทศไทยทำการบนิ ในน่านฟ้าประเทศอ่ืน

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 1

บทที่ 1
บทนำ

1.2 ภาพรวมด้านการจัดการความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั ท่ีเกีย่ วกับการบนิ รวมถึง
การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล กอ่ นเกดิ COVID-19
1.2.1 การกำกับดแู ลด้านความปลอดภยั
ประเทศไทยได้รับการตรวจตาม USOAP เป็นครั้งแรก เมื่อเดือนมกราคม 2558 ซึ่งผล

การตรวจสอบของ USOAP พบว่า ประเทศไทยยังขาดประสิทธิผลในการดำเนินการ (Lack of Effective
Implementation: LEI) ที่เกี่ยวข้องกับการกำกับดูแลความปลอดภัยการบินพลเรือนที่สำคัญรวม 8 ด้าน
โดยได้คะแนนภาพรวมต่ำกว่าเกณฑ์ และที่สำคัญองค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศได้ประกาศ
การพบข้อบกพร่องที่มีนัยสำคัญต่อความปลอดภัย (Significant Safety Concern: SSC) ในกระบวนการ
รับรองผู้ดำเนนิ การเดนิ อากาศ (AOC Certification) และการขนส่งสนิ ค้าอันตราย (Dangerous Goods)

ข้อตรวจพบท้ัง 8 ดา้ น (Audit Areas) USOAP - ICAO ไดร้ ะบุไว้ ดงั นี้
1. กฎหมายและระเบยี บ (Primary Aviation Legislation & Civil Aviation Regulations:
LEG)
2. การจดั การองค์กรกำกบั ดูแล (Civil Aviation Organization: ORG)
3. การออกใบอนญุ าตผ้ปู ระจำหนา้ ท่ี (Personnel Licensing and Training: PEL)
4. การปฏิบตั ิการบนิ (Aircraft Operation: OPS)
5. ความสมควรเดนิ อากาศของอากาศยาน (Airworthiness of Aircraft: AIR)
6. การสอบสวนอบุ ตั ิเหตุหรืออุบัติการณ์ (Aircraft Accident and Incident Investigation:
AIG)
7. บริการการเดนิ อากาศ (Air Navigation Services: ANS)
8. มาตรฐานสนามบิน (Aerodromes and Ground Aids: AGA)
ผลการตรวจติดตามอย่างต่อเนื่อง ICAO Coordinated Validation Mission (ICVM) เม่ือ
วันที่ 11 - 22 พฤษภาคม 2562 (ข้อมูล ณ วนั ท่ี 23 พฤษภาคม 2562) คะแนนภาพรวมของประเทศไทย
สงู กวา่ ปี พ.ศ. 2558 โดยปรากฏผลดังน้ี
1. Effective Implementation (EI) by Area ปรากฏว่าได้รับผลการตรวจสอบในภาพรวม
คะแนนสงู ขน้ึ ในทุกดา้ น เมอ่ื เปรียบเทียบกบั ผลการตรวจสอบขอ้ บกพรอ่ งเมอ่ื คราวปี พ.ศ. 2558 คอื จาก
43 คะแนน เปน็ 65.67 คะแนน
2. Effective Implementation (EI) by Critical Element ปรากฏว่าได้รับผลการตรวจสอบ
คะแนนสูงขนึ้ ในทุกดา้ นเช่นกัน โดยมีรายละเอียดดังนี้

2 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพัฒนาด้านความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภัยที่เกีย่ วกบั การบนิ

รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

ท้งั นี้ มขี อ้ ตรวจพบท่ีไดค้ ะแนนในเกณฑ์ต่ำ คอื CE 8 - Resolution of Safety Concerns
คะแนนร้อยละ 29.66 (ณ ปัจจุบัน) (ทั้งนี้ สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยได้แจ้งว่า สำหรับ
คะแนนทอ่ี ยูร่ ะดับตำ่ ดงั กล่าวนี้ เนือ่ งจากกระบวนการออกใบรับรองใหห้ นว่ ยงานตา่ ง ๆ ยงั อยูใ่ นระหว่าง
ดำเนินการยังไม่แล้วเสร็จ) อย่างไรก็ตาม จากการศึกษา พบว่า ประเทศไทยยังมีคะแนนความปลอดภัย
ทีม่ ีผลกระทบต่อการบนิ ในระดบั คะแนนรวมต่ำกว่าประเทศใกลเ้ คียงในภูมภิ าค ดงั ภาพท่ี 1-1

State Year Overall
1 Singapore 2010 98.6
2 Indonesia 2017 80.84
3 Malaysia 2016 74.97
4 Lao 2015 73.59
5 Myanmar 2018 70.03
6 Viet Nam 2016 68
7 Thailand 2019 65.67

ภาพท่ี 1-1 การเปรียบเทียบ Effective Implementation (EI) by Area

1.2.2 การรกั ษาความปลอดภยั
จากรายงานผลการตรวจสอบมาตรฐานดา้ นการรักษาความปลอดภยั พ.ศ. 2563 องค์การ

การบินพลเรือนระหว่างประเทศได้เข้าดำเนินการตรวจสอบมาตรฐานด้านการรักษาความปลอดภัย
ภายใต้โครงการ Universal Security Audit Programme - Continuous Monitoring Approach (USAP
-CMA) ในประเทศไทย ระหว่างวันที่ 11 - 21 กุมภาพนั ธ์ 2563 โดยคณะผู้ตรวจสอบได้แจ้งข้อตรวจพบ
และข้อสังเกตต่าง ๆ ส่วนใหญ่เกี่ยวกับการดำเนินกิจกรรมควบคุมคุณภาพที่ยังดำเนินการไม่ครอบคลุม
ทกุ ดา้ น โดยเฉพาะการขนสง่ สนิ ค้าและบรกิ ารครัวการบนิ การปฏบิ ตั ิการของสนามบนิ การเพ่ิมบคุ ลากร
ของสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยให้เหมาะสมกับปริมาณของสายการบิน สนามบิน และ
กจิ กรรมทจ่ี ำเปน็ สำหรับการกำกับดูแล โดยไม่มขี อ้ ตรวจพบทม่ี ีนัยสำคัญในดา้ นการรกั ษาความปลอดภัย
การบิน

1.2.3 การจัดการจราจรทางอากาศ
จากการวิเคราะห์ตรวจจับการจัดระยะห่างและความสูงของอากาศยาน ในการควบคุม

จราจรทางอากาศ พบว่า ก่อนการระบาด COVID-19 เขตควบคุมจราจรทางอากาศจำนวน 6 ใน 12 เขต
มปี ริมาณความต้องการขนสง่ ทางอากาศมากกว่าการรองรบั อากาศยานถงึ 2 เทา่ มีการจราจรทางอากาศ
หนาแน่นมากกว่าขีดความสามารถที่ บริษัท วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกัด ได้ทำการวิเคราะห์ไว้
ในการให้การบริการจราจรทางอากาศ และมีการรายงานอากาศยานเขา้ ใกล้กันสงู ข้ึน (ขอ้ มูลจากกระทรวง
คมนาคม, 2563) เนื่องจากปริมาณเที่ยวบินมีจำนวนมาก และอุปกรณ์เทคโนโลยีมีประสิทธิภาพสูงข้ึน
ทำให้สามารถรายงานและระบอุ ากาศยานเขา้ ใกล้กนั ได้อยา่ งทันท่วงทแี ละรวดเร็ว

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 3

บทที่ 1
บทนำ

1.3 วัตถปุ ระสงค์
1.3.1 เพื่อศึกษาองค์ประกอบสำคัญทั้งส่วนที่ส่งผลต่อการส่งเสริมพัฒนาและส่วนท่ีเป็นอุปสรรค

ในการยกระดับศักยภาพอุตสาหกรรมการบิน ในด้านการพัฒนาด้านความปลอดภัยและการรักษาความ
ปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล พร้อมทั้งวิเคราะห์
และเสนอแนะแนวทางในการใช้ประโยชน์ให้เกิดการเกื้อกูลสนับสนุน และแนวทางในการขจัดหรือลด
ปัญหาอปุ สรรค

1.3.2 เพื่อจัดทำรายงานการพิจารณาศึกษา นำเสนอต่อคณะรัฐมนตรี รวมทั้งหน่วยงานของรัฐ
เพือ่ นำไปใชป้ ระกอบการพัฒนายกระดับศกั ยภาพในมาตรฐานความปลอดภัยด้านการบนิ

1.4 ผลกระทบจาก COVID-19
จากการรายงานของประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก พบว่า จำนวนเที่ยวบินมีปริมาณลดลงจากมาตรการ

จำกัดเที่ยวบินระหว่างประเทศ เพื่อควบคุมการระบาดของ COVID-19 สำหรับประเทศไทยมีเที่ยวบิน
ลดลงจากประมาณ 2,800 เที่ยวบิน ในปัจจุบันเหลือประมาณ 1,000 เที่ยวบิน และผลกระทบที่สำคัญ
ของแต่ละประเทศในการตรวจสอบด้านกฎหมาย พบว่า หลายประเทศรวมทั้งประเทศไทยไม่ได้ระบุถงึ
โรคระบาดไว้ในกฎหมายวา่ ดว้ ยการเดนิ อากาศ และ Contingency Plan ของหลาย ๆ ประเทศ รวมทง้ั
ประเทศไทยไมไ่ ด้ระบุว่าในกรณีเกิดโรคระบาดจะตอ้ งมีการจัดทำแผนเฉพาะหน้ารวมทัง้ มาตรการจำกดั
เที่ยวบินเพื่อควบคุมโรคระบาด จึงส่งผลกระทบต่อรายได้ของภาคการบินอย่างรุนแรง และส่งผลใหเ้ กดิ
สภาวะเศรษฐกิจของระบบการบินถดถอยทว่ั โลกรวมทั้งในประเทศไทย

1.5 ประเดน็ ทนี่ ่าสนใจและคำถามของการศกึ ษา
การสร้างความเชื่อมั่นและหลักประกันคุณภาพการตรวจกำกบั ตวั ช้วี ดั ระดบั คะแนนความปลอดภัย

และการรักษาความปลอดภัยที่สูงขึ้น ทั้ง 8 ด้าน ตลอดจนการจัดการห้วงอากาศและมาตรฐานการสร้าง
สนามบินและการพัฒนาบุคลากรในด้านตา่ ง ๆ ให้ได้มาตรฐานที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย ในการนำ
เทคโนโลยีการจัดการตามขอ้ กำหนดขององคก์ ารการบนิ พลเรอื นระหวา่ งประเทศมาใช้งาน รวมทง้ั การมี
หลกั ประกันในการควบคมุ จราจรทางอากาศ โดยมกี ารจดั การห้วงอากาศและความคล่องตัวของการจราจร
ทางอากาศให้เครื่องบินสามารถคาดการณ์ทิศทาง เพื่อรองรับอากาศยานที่เพิ่มขึ้น และการจัดลำดับ
อากาศยานบินลง/ขึ้นได้อย่างรวดเร็ว รวมทั้งเปลี่ยนตามสถานการณ์ เช่น สภาพอากาศ เหตุวิกฤติต่าง ๆ
ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ ท้ังนี้เพือ่ สรา้ งขดี ความสามารถในการแข่งขนั ใหส้ ูงกวา่ ประเทศอ่นื ในภมู ิภาคต่อไป

4 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
การพฒั นาด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ทีเ่ กยี่ วกบั การบนิ

รวมถึงการจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

1.6 สรปุ
การศึกษาการพัฒนาด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึง

การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล ประกอบดว้ ย 5 บท ดงั น้ี
บทที่ 1 บทนำเกีย่ วกบั ความเปน็ มาและความสำคญั วัตถุประสงค์ ประเดน็ คำถามของการศึกษา
บทที่ 2 ข้อมูลทั่วไปและงานวิชาการที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ อนุสัญญาชิคาโก กฎหมาย ข้อตกลงและ

พันธกรณีเกี่ยวกับด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยที่เกี่ยวกับการบิน รวมถึงการจัดการ
จราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล ตลอดจนทฤษฎแี ละผลงานวิชาการและนวัตกรรมต่าง ๆ ที่เก่ียวกับ
การศกึ ษาคร้งั นี้

บทที่ 3 วิธีการพิจารณาศึกษาในการศกึ ษาครั้งน้ี ได้ใช้การศึกษาในรูปแบบเชิงคุณภาพเกี่ยวกบั
การพิจารณาปัจจัยรวมถึงปัญหาที่สำคัญในการจัดการความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัย
ตามข้อตรวจพบในข้อบกพรอ่ งต่าง ๆ ตามเกณฑม์ าตรฐานขององค์การการบินพลเรอื นระหว่างประเทศ
วิธีการศึกษาในเชิงปริมาณใช้วิธีการศึกษาปัจจัยต่าง ๆ ท่ีเป็นอุปสรรคในการจัดการจราจรทางอากาศ
ท่มี ีผลกระทบตอ่ ความปลอดภยั อาทิ การรองรับปรมิ าณจราจรทางอากาศของทางวง่ิ (Runway Capacity)
การจัดการหว้ งอากาศ (Airspace Management) เปน็ ตน้

บทท่ี 4 ผลการวิเคราะห์ปัจจัยสำคญั ทเ่ี ปน็ องคป์ ระกอบในการแกไ้ ขปัญหาปลดธงแดงอย่างย่ังยืน
รวมทั้งกรณีศึกษาการขจัดความเส่ียงของการสร้างทางวิ่งสนามบนิ สุวรรณภมู ิ การรองรบั ปริมาณจราจร
ทางอากาศของทางวิง่ สนามบินสวุ รรณภมู ิ และการจดั การหว้ งอากาศของประเทศไทยอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ

บทที่ 5 บทสรปุ และขอ้ เสนอแนะ จากผลการวิเคราะหป์ จั จัยต่าง ๆ ที่เปน็ อปุ สรรคในการจัดการ
ความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศ ตลอดจนการเสนอแนะ
วิธีการจัดการความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัย รวมถึงการเพิ่มปริมาณการรองรับของทางว่ิง
สนามบนิ สุวรรณภูมิ และหว้ งอากาศของประเทศไทย ใหป้ ลอดภยั และมปี ระสิทธิภาพสงู สุด

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 5



รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพัฒนาด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ทเี่ กีย่ วกับการบนิ

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

บทที่ 2
ข้อมูลทว่ั ไปและงานวชิ าการทเี่ กย่ี วขอ้ ง

2.1 อนุสัญญาว่าดว้ ยการบนิ พลเรอื นระหว่างประเทศ และกฎหมายวา่ ดว้ ยการเดินอากาศ
2.1.1 อนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่างประเทศ (Convention on International Civil

Aviation) หรอื อนสุ ัญญาชิคาโก มีการลงนามที่เมอื งชิคาโก เมอื่ วันท่ี 7 ธนั วาคม 2487 อนุสญั ญาฉบับนี้
มีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 4 เมษายน 2490 และ ณ วันที่ 30 มิถุนายน 2544 มีรัฐภาคีทั้งหมด 187 รัฐ
โดยประเทศไทยไดม้ อบสตั ยาบันสารเมือ่ วันที่ 4 เมษายน 2490 ดังนั้น ตามข้อ 91 (ข) อนุสัญญานี้มีผล
ใชบ้ งั คับสำหรบั ประเทศไทยตัง้ แต่วันที่ 4 พฤษภาคม 2490 เปน็ ต้นมา

ในรายงานฉบับนี้ “อนุสัญญา” หมายความว่า อนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่าง
ประเทศ ซงึ่ ทำขนึ้ ที่เมอื งชคิ าโก เมือ่ วันที่ 7 ธนั วาคม 2487 รวมตลอดถงึ ภาคผนวกและบทแก้ไขเพ่ิมเติม
ภาคผนวกหรืออนุสัญญานนั้ โดยมขี อ้ ตา่ ง ๆ ท่ีเก่ยี วข้องกับการศกึ ษาครัง้ น้ที ี่สำคัญ ดงั นี้

Article 25 อากาศยานในระหวา่ งทุกข์ภัย
รัฐผูท้ ำสัญญาแต่ละรัฐรับรองท่ีจะจัดใหม้ ีกระบวนการชว่ ยเหลือแก่อากาศยานในระหว่าง
ทุกข์ภยั ในอาณาเขตของตนเท่าทีจ่ ะสามารถปฏบิ ัติได้ และภายใต้ความควบคุมของเจ้าหน้าท่ขี องตนเอง
จะอนุญาตใหเ้ จ้าของอากาศยานน้ัน หรอื เจ้าหนา้ ท่ีของรฐั ท่อี ากาศยานนั้นจดทะเบียน จัดให้มีกระบวนการ
ช่วยเหลือเช่นว่านั้นอันอาจจำเป็นตามพฤติการณ์ รัฐผู้ทำสัญญาแต่ละรัฐจะร่วมมือในกระบวนการ
ประสานกัน ซึ่งอาจได้รับแนะนำเป็นครั้งคราวตามอนุสัญญาฉบับนี้ในเมื่อรับจัดการค้นหาอากาศยาน
ที่หายไป
จากการศึกษาพบวา่ มาตรฐานองค์การการบินพลเรือนระหวา่ งประเทศ ข้อพิจารณาตาม
Article 25 หน้าท่ีด้านการตรวจสอบการบริการการเดินอากาศเกี่ยวข้องกับอากาศยานระหว่างทุกข์ภยั
ไว้ดังนี้
1. รัฐต้องใหค้ วามชว่ ยเหลือแกอ่ ากาศยานทีป่ ระสบปัญหาในอาณาเขตของตน
2. อนญุ าตใหเ้ จ้าของอากาศยานหรือผมู้ อี ำนาจอ่นื ๆ ใหค้ วามชว่ ยเหลือ
3. ร่วมมือในมาตรการประสานงานเมอื่ ดำเนินการค้นหาอากาศยานทห่ี ายไป
ทงั้ นภี้ ายใต้ Article 3d and 3 bis b มีการยอมรับสทิ ธิของรัฐดงั น้ี
- ดำเนนิ การเก่ียวกบั เครอ่ื งบินทบ่ี ินอยเู่ หนืออาณาเขตของตนโดยไม่มอี ำนาจ
- ตอบสนองต่อวธิ ีการทีเ่ หมาะสมใด ๆ สอดคลอ้ งกบั กฎระเบียบท่เี กีย่ วขอ้ งของผนวก 2
แหง่ อนุสญั ญา โดยเนน้ ยำ้ ถงึ ความจำเปน็ ในการออกข้อบงั คับหรอื คำส่ังทเ่ี หมาะสม ดงั ภาพที่ 2-1

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา 7

บทที่ 2
ข้อมลู ทว่ั ไป
และงานวชิ าการทเ่ี กยี่ วขอ้ ง

ภาพที่ 2-1 Aircraft in Distress and Aircraft Interception
ที่มา : ICAO

2.1.2 กฎหมายว่าดว้ ยการเดนิ อากาศ
พระราชบัญญัติการเดินอากาศ พ.ศ. 2497 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการเดิน

อากาศ (ฉบับที่ 14) พ.ศ. 2562 ได้กำหนดคำนิยามในด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัย
ทเ่ี ก่ยี วกบั การบนิ รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล ไว้ดังน้ี

“บริการการเดินอากาศ” หมายความว่า บริการการจัดการจราจรทางอากาศ บริการ
ระบบสื่อสาร ระบบช่วยการเดินอากาศ และระบบติดตามอากาศยาน บริการอุตุนิยมวิทยาการบิน
บรกิ ารขา่ วสารการบิน บริการออกแบบวิธปี ฏบิ ตั กิ ารบินดว้ ยเครอ่ื งวดั ประกอบการบิน และบรกิ ารค้นหา
และช่วยเหลืออากาศยานประสบภัย ซึ่งจัดให้มีขึ้นสำหรับการจราจรทางอากาศในทุกช่วงของการ
ปฏิบตั ิการบิน

“การจัดการจราจรทางอากาศ” หมายความวา่ การจดั การจราจรทางอากาศและหว้ งอากาศ
อย่างพลวัตและบูรณาการ ซึ่งได้แก่ บริการจราจรทางอากาศ การจัดการห้วงอากาศ และการจัดการ
ความคล่องตวั ของการจราจรทางอากาศ

“บริการจราจรทางอากาศ” หมายความว่า บริการที่เกี่ยวกับข้อมูลสำหรับเที่ยวบิน
การเฝ้าระวังและแจ้งเตือน การแนะนำจราจรทางอากาศ หรือการควบคุมการจราจรทางอากาศในพ้นื ท่ี
ควบคุมเขตประชิดสนามบนิ และบรเิ วณสนามบนิ

“บริการอุตุนิยมวิทยาการบิน” หมายความว่า บริการที่เกี่ยวกับการตรวจและรายงาน
สภาพอากาศบริเวณสนามบิน การพยากรณ์อากาศเพื่อการบิน หรือการแจ้งเตือนสภาพอากาศที่เป็น
อันตรายต่อการบิน

8 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพิจารณาศึกษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยท่เี ก่ียวกบั การบนิ

รวมถึงการจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

“บริการข่าวสารการบิน” หมายความว่า บริการที่จัดตั้งขึ้นเพ่ือให้ข้อมูลและข่าวสาร
ด้านการบินซึ่งจำเป็นต่อความปลอดภัย ความเปน็ ระเบียบ และความมีประสิทธิภาพของการเดินอากาศ
ภายในพืน้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบที่กำหนด

“บริการออกแบบวิธีปฏิบัติการบินด้วยเครือ่ งวัดประกอบการบิน” หมายความว่า บริการ
ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อออกแบบ จัดเก็บข้อมูลและเอกสาร ตรวจสอบความถูกต้อง บำรุงรักษา และทบทวน
วิธีปฏิบัติการบินด้วยเครื่องวัดประกอบการบิน เพื่อให้การเดินอากาศมีความปลอดภัย ถูกต้อง และมี
ประสิทธภิ าพ

“หว้ งอากาศท่ีใชใ้ นการเดินอากาศ” หมายความว่า หว้ งอากาศเหนือระดับความสูงขั้นต่ำ
ที่กำหนดไว้เพื่อการทำการบิน และห้วงอากาศที่จำเป็นต่อความปลอดภัยในการบินขึ้นและลงจอดของ
อากาศยาน

“การรักษาความปลอดภัย” หมายความว่า การป้องกันการกระทำอันเป็นการแทรกแซง
โดยมชิ อบด้วยกฎหมายทจี่ ะก่อให้เกดิ อนั ตรายตอ่ การบินพลเรือน

“การกระทำอันเป็นการแทรกแซงโดยมิชอบด้วยกฎหมาย” หมายความว่า การกระทำ
หรือพยายามกระทำการที่เป็นอันตรายต่อความปลอดภัยของการบินพลเรือน ซึ่งรวมถึงการกระทำ
ดงั ต่อไปน้ี

(1) การยึดอากาศยานโดยมชิ อบด้วยกฎหมาย
(2) การทำลายอากาศยานในระหวา่ งบรกิ าร
(3) การจับบุคคลเปน็ ตวั ประกนั ในอากาศยานหรอื ในสนามบิน
(4) การบุกรุกโดยใชก้ ำลงั เข้าไปในอากาศยานหรือที่สนามบนิ หรือท่ีตง้ั ส่ิงอำนวยความสะดวก
ในการเดินอากาศ
(5) การนำอาวุธ หรือกลอุปกรณ์ วัตถุหรือสิ่งของที่อาจเป็นอันตรายขึ้นไปในอากาศยาน
หรือเขา้ ไปที่สนามบนิ หรือทต่ี งั้ สง่ิ อำนวยความสะดวกในการเดินอากาศ
(6) การใช้อากาศยานในระหว่างบริการอันอาจเป็นเหตุให้ถึงแก่ความตาย การบาดเจ็บ
สาหัส หรือความเสียหายตอ่ ทรัพยส์ ินหรอื สิง่ แวดล้อมอย่างร้ายแรง
(7) การแจ้งข้อมูลอันเป็นเท็จซึ่งเป็นอันตรายต่อความปลอดภัย เช่น ความปลอดภัยของ
อากาศยานระหว่างการบินหรือขณะอยู่บนพื้นดิน หรือความปลอดภัยของผู้โดยสาร สมาชิกลูกเรือ
เจา้ หนา้ ที่ภาคพ้ืน หรอื สาธารณชน ทีส่ นามบนิ หรือทต่ี ั้งสิง่ อำนวยความสะดวกในการเดนิ อากาศ
(8) การกระทำในลักษณะอนื่ ตามท่ีกำหนดในขอ้ บงั คบั ของคณะกรรมการการบนิ พลเรอื น
Bangkok Control Zone หมายถึง ท่าอากาศยานดอนเมือง และท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ
มีสนามบินใกล้เคียงคือ อู่ตะเภา กำแพงแสน และหัวหิน ภายใต้การให้บริการควบคุมจราจรทางอากาศ
ของศูนย์ควบคุมจราจรทางอากาศทุ่งมหาเมฆ บริษัท วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกัด ที่ทำหน้าท่ี
สอ่ื สารการบนิ และการเดินอากาศ และเป็นศนู ยค์ วบคมุ การบนิ หลักของประเทศ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 9

บทท่ี 2
ขอ้ มูลท่ัวไป
และงานวชิ าการท่เี กยี่ วข้อง

2.2 แนวทางพฒั นาการขนส่งทางอากาศ
การส่งเสริมการพัฒนาท่าอากาศยานหลักของประเทศ และขยายขีดความสามารถของระบบ

ทา่ อากาศยานภมู ิภาคตา่ ง ๆ ให้สามารถรองรับปริมาณความตอ้ งการเดนิ ทางและขนส่งสนิ ค้าทางอากาศ
ภายในประเทศและระหว่างประเทศที่เพิ่มมากขึ้น โดยปรับปรุงระบบการบริหารจัดการท่าอากาศยาน
พร้อมท้ังจัดหาอุปกรณ์อำนวยความสะดวกต่อผู้โดยสารและสินค้า การบริการข้อมลู การบิน การบริการ
ข่าวสารการบิน การเปลี่ยนแปลงตามเทคโนโลยีที่สูงขึ้น และกำหนดแผนเหตุฉุกเฉิน รวมทั้งการพัฒนา
โครงสร้างพื้นฐานในการจัดการจราจรทางอากาศให้ได้มาตรฐานสากลและสามารถรองรับอากาศยาน
ท่เี พิ่มขึ้นของสายการบนิ ในการปฏิบตั ิการบนิ แบบต่าง ๆ เพอ่ื เพ่ิมประสทิ ธิภาพในการจัดการความปลอดภัย
และรักษาความปลอดภัยว่าด้วยการบินพลเรือนตามพันธกรณีแห่งอนุสัญญาชิคาโก ภายใต้มาตรฐาน
ท่กี ำหนด หลกั การกำกบั มาตรฐาน การปฏบิ ัติ การใหบ้ ริการ ประกอบดว้ ย ATM Community and Air
Transport Community รวมกันเป็นหลักการภายใต้ภาพรวม Aviation Community

What are aviation standards?

Aviation Community

AEROTHAI, AOT, DOA, Industries
CAAT, AIRLINES, MET, etc. (Airbus, Boeing etc.)

ภาพท่ี 2-2 การอธิบายองค์ประกอบของระบบ Aviation Community
ทม่ี า : ICAO

2.3 ขอ้ มูลการบรกิ ารจราจรทางอากาศ
รัฐบาลได้มอบหมายงานด้านการบริการการเดินอากาศ ให้บริษัท วิทยุการบินแห่งประเทศไทย

จำกัด (บวท.) โดย บวท. มผี ลการดำเนนิ การทมี่ รี ายรับมากกว่ารายจ่ายในระหวา่ งปี พ.ศ. 2558 - 2562
ดงั ภาพที่ 2-3

10 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภยั ท่เี กี่ยวกับการบิน

รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

ภาพท่ี 2-3 ผลการดำเนนิ งานของ บวท.
ทม่ี า : รายงานการจดั ทำบันทกึ ขอ้ ตกลงประเมนิ ผลการดำเนนิ งานของรัฐวสิ าหกิจ (MOU Report)

ประจำปบี ัญชี 2563

บริษัท วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกัด เป็นรัฐวิสาหกิจมีกระทรวงการคลังเป็นผู้ถือห้นุ ใหญ่
ร้อยละ 91 และบริษัทสายการบินเป็นผู้ถือหุ้นอีกร้อยละ 9 โดยกระทรวงการคลังได้รับรองสถานะ
เป็นหนว่ ยงานรัฐวิสาหกจิ เม่ือปี พ.ศ. 2534 (บวท., 2534) เปน็ หน่วยงานทไี่ ม่มุ่งหวงั กำไร บวท. มีหน้าท่ี
และความรับผดิ ชอบ ดงั น้ี

- การจัดการจราจรทางอากาศ (Air Traffic Management) ภายในเขตแถลงข่าวการบนิ กรุงเทพ
(Bangkok Flight Information Region: Bangkok FIR) เพ่อื ความปลอดภัยและประสิทธภิ าพทางการบิน
ของผ้ใู ช้ห้วงอากาศในประเทศไทย รายละเอียดตามภาคผนวก ก

- บริการระบบสื่อสาร ระบบช่วยการเดินอากาศ และระบบติดตามอากาศยาน (Aeronautical
Communications, Navigation and Surveillance System/Services)

- บริการข่าวสารการเดนิ อากาศและแผนท่ีเดนิ อากาศ (Aeronautical Information Services
and Aeronautical Charts) การบริการการบนิ ทดสอบและการบินตรวจสอบ รวมทั้งบริการเกี่ยวเน่อื ง
และงานตามนโยบายรฐั บาล รายละเอียดตามภาคผนวก ก

2.4 ความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภยั ทเ่ี กย่ี วกับการบิน
2.4.1 การตรวจสอบด้านมาตรฐานความปลอดภัยสากลในการเดินอากาศ (Universal Safety

Oversight Audit Program: USOAP) เหตุผลความจำเป็นในการตรวจสอบด้านมาตรฐานความปลอดภัย
สากลในการเดนิ อากาศ มีดงั นี้

- องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ ได้รบั รายงานจำนวนมากในปี พ.ศ. 2533 ว่า
ประเทศต่าง ๆ ไม่ปฏิบัติตามข้อปฏิบัตมิ าตรฐาน

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 11

บทที่ 2
ข้อมลู ทัว่ ไป
และงานวิชาการทเี่ กย่ี วขอ้ ง

- มีรายงานอบุ ัติเหตุของอากาศยานในตน้ ปี พ.ศ. 2533 ระบวุ ่า แต่ระรัฐมกี ารตรวจสอบ
ไม่เพียงพอ

- มกี ารเพมิ่ ระดบั ของการบินท่ีไม่ปลอดภยั สงู ขึ้นท่ัวโลกอยา่ งน่าเปน็ ห่วง
- ความจำเปน็ ในการแกไ้ ขปัญหาอุบัติเหตุและการสูญเสยี ที่เพิม่ ข้นึ อย่างรวดเรว็ ให้ม่ันใจ
ไดว้ า่ การสญู เสยี ชีวติ จะเกิดน้อยทีส่ ดุ

ภาพท่ี 2-4 ท่ีมาการตรวจ USOAP

2.4.2 ดชั นีการกำกับดแู ลความปลอดภัย แบง่ ออกเปน็ 3 ประเภท ดงั น้ี
- การปฏบิ ตั กิ ารบนิ (Operations) หมวดหมนู่ ้ไี ด้รับคะแนน Effective Implementation

(EI) สำหรับการตรวจสอบการกำกับดูแลความปลอดภัยสากล (USOAP) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบ
ใบอนุญาตและการฝึกอบรมบุคลากร (Personnel Licensing and Training: PEL) การปฏิบัติการทาง
อากาศยาน (Aircraft Operations: OPS) และความสมควรเดินอากาศของเครื่องบิน (Airworthiness
of Aircraft: AIR)

- การเดินอากาศ หมวดหมู่นี้ได้รบั คะแนน Effective Implementation (EI) สำหรับพ้นื ท่ี
การตรวจสอบ USOAP ท่ีเก่ยี วข้องกบั อากาศยานและเครือ่ งชว่ ยภาคพ้นื ดนิ (Aerodromes and Ground
Aids: AGA) และบริการเดินอากาศ (Air Navigation Services: ANS)

- ฟังก์ช่ันการสนับสนุน หมวดหมนู่ ้ีได้รบั คะแนน Effective Implementation (EI) สำหรับ
พน้ื ท่ีการตรวจสอบ USOAP ท่ีเก่ียวขอ้ งกับกฎหมายการบนิ หลกั และข้อบังคับการบนิ พลเรอื น (Primary
Aviation Legislation and Civil Aviation Regulations: LEG) องคก์ รการบนิ พลเรือน (Civil Aviation
Organization: ORG) และอบุ ตั ิเหตุเครอื่ งบินและการสืบสวนอบุ ัตเิ หตุ (Aircraft Accident and Incident
Investigation: AIG)

12 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
การพัฒนาด้านความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภัยทเี่ กี่ยวกบั การบิน

รวมถึงการจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

2.4.3 องค์ประกอบสำคัญของระบบการกำกบั ดูแลความปลอดภยั
รัฐภาคีแหง่ อนุสญั ญาจำเป็นตอ้ งจดั ตง้ั และดำเนนิ การตามระบบการควบคมุ ความปลอดภยั

ที่มีประสิทธภิ าพ โดยพิจารณาองค์ประกอบสำคัญของการกำกับดูแลความปลอดภยั (Critical Element
of a Safety Oversight: CE) ซึ่งเป็นเคร่ืองมือของระบบการกำกับดูแลความปลอดภัย และเป็นสิ่งจำเป็น
สำหรับการดำเนินงานด้านความปลอดภัยที่มีประสิทธิภาพ โดยองค์ประกอบสำคัญของระบบการกำกับ
ดูแลความปลอดภัยจะครอบคลุมทุกกิจกรรมในการบินพลเรือน รวมถึงพื้นที่เช่นสนามบิน การควบคุม
การจราจรทางอากาศ การสื่อสาร การออกใบอนุญาตสำหรับบุคลากรการบิน ความสมควรเดินอากาศ
ของอากาศยาน การสืบสวนอุบัติเหตุและอุบัติการณ์ รวมถึงการขนส่งสินค้าอันตรายทางอากาศ ดังนั้น
การใชง้ าน CE อย่างมปี ระสทิ ธิภาพจงึ เปน็ เครอ่ื งบง่ ช้ถี ึงความสามารถของรัฐในการดูแลความปลอดภยั

องคก์ ารการบนิ พลเรือนระหว่างประเทศ ไดร้ ะบแุ ละกำหนดองค์ประกอบท่ีสำคัญในระบบ
กำกบั ดูแลความปลอดภัย ดังตอ่ ไปนี้

CE-1 กฎหมายการบนิ หลัก คือ การจัดให้มีซ่ึงกฎหมายการบนิ ที่สอดคล้องกบั สภาพแวดล้อม
และความซับซ้อนของการบนิ อย่างครอบคลมุ และมปี ระสิทธิภาพ และสอดคล้องกับข้อกำหนดท่มี ีอยู่ใน
อนสุ ญั ญาว่าดว้ ยการบนิ พลเรือนระหวา่ งประเทศ

CE-2 ข้อบังคับการดำเนินงานและการปฏิบัติเฉพาะ คือ บทบัญญัติของกฎระเบียบ ซึ่งเป็น
ผลจากกฎหมายการบินหลกั โดยรัฐตอ้ งจดั ใหม้ ขี ้นั ตอนการปฏิบตั ิงานทไ่ี ด้มาตรฐาน อปุ กรณ์และโครงสร้าง
พื้นฐาน (รวมถึงการจัดการด้านความปลอดภัยและระบบฝึกอบรม) โดยสอดคล้องด้วยมาตรฐานและวิธี
ปฏบิ ัติทแี่ นะนำ (SARPs) ที่มีอยูใ่ นภาคผนวกแห่งอนุสญั ญาว่าดว้ ยการบินพลเรอื นระหว่างประเทศ

CE-3 ระบบการบินพลเรือนของรฐั และการควบคมุ ดแู ลความปลอดภัย คือ การจดั ตัง้ หน่วย
งานการบนิ พลเรอื น (CAA) และ/หรือหน่วยงานอ่นื ๆ ทีเ่ กย่ี วข้อง โดยให้การสนบั สนนุ เจา้ หนา้ ท่ีดา้ นเทคนิค
และไม่ใช่ด้านเทคนิคอยา่ งเพียงพอ และตอ้ งจัดหาเงินเพียงพอตอ่ ทรพั ยากร โดยหนว่ ยงานของรฐั ตอ้ งระบุ
หนา้ ท่ีกำกับดูแลความปลอดภยั วัตถุประสงค์และนโยบายความปลอดภยั

หมายเหตุ - คำว่า “ระบบการบินพลเรอื นของรัฐ” ใชใ้ นความหมายทว่ั ไปรวมถึงหน่วยงาน
ทงั้ หมดที่มคี วามรับผิดชอบดา้ นการกำกับดูแลความปลอดภัยการบนิ ซงึ่ อาจจะกอ่ ตัง้ ขึน้ โดยรฐั หรือเป็น
หนว่ ยงานแยกตา่ งหาก เช่น CAA เจา้ หนา้ ทส่ี นามบนิ เจา้ หนา้ ทีบ่ ริการจราจร หนว่ ยงานสืบสวนอบุ ตั เิ หตุ
และเจา้ หนา้ ท่ีอตุ ุนิยมวทิ ยา

CE-4 คณุ สมบตั ดิ า้ นเทคนิคและการฝึกอบรมบุคลากร คือ ขอ้ กำหนดขน้ั ตำ่ ในด้านความรู้
และประสบการณ์ สำหรับบุคลากรดา้ นเทคนิคท่ปี ฏิบตั งิ านในการกำกับดแู ลความปลอดภยั ซึง่ ต้องมีการ
ให้การฝึกอบรมที่เหมาะสม เพื่อรักษาและเพิ่มความสามารถให้ถึงในระดับที่ต้องการ โดยการฝึกอบรม
ควรรวมถึงการฝกึ อบรมเริ่มตน้ และการฝึกอบรมซำ้ (เปน็ ระยะ)

CE-5 คำแนะนำทางเทคนิค เครื่องมือ และการให้ข้อมูลที่สำคัญต่อความปลอดภัย คือ
การให้คำแนะนำทางเทคนคิ (รวมถงึ กระบวนการและขนั้ ตอน) เครอื่ งมอื (รวมถึงสง่ิ อำนวยความสะดวก
และอุปกรณ์) และข้อมลู ด้านความปลอดภัยทีเ่ ก่ียวข้อง เพื่อให้บุคลากรปฏิบตั ิหนา้ ท่ีดา้ นความปลอดภยั
ไดส้ อดคล้องกับข้อกำหนดและในลกั ษณะทเี่ ป็นมาตรฐาน นอกจากนี้ รวมถึงการใหค้ ำแนะนำทางเทคนคิ
โดยหน่วยงานกำกับดูแล เพ่ือให้อตุ สาหกรรมการบินดำเนินการตามกฎระเบยี บและคำแนะนำ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 13

บทท่ี 2
ขอ้ มลู ทั่วไป
และงานวิชาการทเี่ กีย่ วข้อง

CE-6 ภาระหน้าที่ของใบอนุญาต ใบรับรอง การอนุญาตและการอนุมัติ คือ การดำเนินการ
ตามกระบวนการและขั้นตอน เพื่อให้มั่นใจวา่ บคุ ลากรและองค์กรทีด่ ำเนินกิจกรรมการบนิ จะปฏบิ ัติตาม
ขอ้ กำหนดที่กำหนดไว้ กอ่ นที่จะไดร้ ับอนญุ าตใหใ้ ช้สทิ ธขิ องใบอนุญาต ใบรับรอง การอนุญาต และ/หรือ
การอนมุ ตั ิ เพอ่ื ดำเนินกจิ กรรมการบนิ ทเ่ี กย่ี วข้อง

CE-7 ภาระหนา้ ท่ีเฝา้ ระวัง คือ การดำเนินการตรวจสอบเพือ่ ให้มน่ั ใจว่า ผู้ได้รับใบอนุญาต
การบิน ใบรับรอง การอนุญาตและ/หรือการอนุมัติ ยังคงปฏิบัติตามข้อกำหนดและหน้าทีท่ ีก่ ำหนดไว้ใน
ระดับความสามารถและความปลอดภัยที่กำหนดโดยรัฐ ในการดำเนินการดา้ นการบนิ ในกิจกรรมที่ไดร้ บั
อนุญาต รับรองและ/หรืออนุมัติให้ดำเนินการ ซึ่งรวมถึงการเฝ้าระวังบุคลากรท่ีได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่
ควบคุมดูแลความปลอดภยั ด้วย

CE-8 การแก้ไขข้อกังวลด้านความปลอดภัย คือ การแก้ไขข้อบกพร่องที่ส่งผลกระทบต่อ
ความปลอดภัยการบิน ซึ่งอาจจะอยู่ในระบบการบิน และได้รับการตรวจพบโดยหน่วยงานกำกับดูแล
หรือหนว่ ยงานอื่น และรวมถึงความสามารถในการวิเคราะหข์ อ้ บกพร่องดา้ นความปลอดภยั

ภาพท่ี 2-5 การตรวจสอบการจดั การความปลอดภัย
ทมี่ า : ICAO

2.4.4 การตรวจสอบด้านการรกั ษาความปลอดภัย (Universal Security Audit Programme
- Continuous Monitoring Approach: USAP-CMA)

ก่อนที่จะมกี ารจัดตัง้ โครงการ USAP นน้ั องค์การการบินพลเรอื นระหว่างประเทศได้มีการ
“ประเมินทางเทคนิค” ตามความสมัครใจ เพื่อประเมินการปฏิบัติตามมาตรฐานของภาคผนวก 17 แห่ง
อนสุ ญั ญา และเพอ่ื ให้คำแนะนำในการปรบั ปรงุ ท่ีจำเป็น จากการประเมิน พบว่า รฐั ทวั่ โลกมีขอ้ บกพร่อง
อย่างมากในการปฏิบัติตามมาตรฐาน ประกอบกับ ด้วยความกังวลที่เพิ่มขึ้นในระดับความปลอดภัย
ดา้ นการบินทั่วโลก หลงั จากเหตุการณ์วนั ท่ี 11 กนั ยายน 2544 จึงจำเป็นต้องมีการดำเนินการเพ่ือลดการ
กระทำทีผ่ ิดกฎหมายและเพือ่ ฟื้นฟูความเชอื่ มนั่ ของประชาชนในการขนสง่ ทางอากาศ USAP ถกู สรา้ งขึ้น
เพื่อตอบสนองความต้องการนี้ ซึ่งมีมาตรฐานการตรวจสอบตามภาคผนวก 17 ประกอบกบั ภาคผนวก 9

14 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพฒั นาด้านความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยท่ีเกย่ี วกับการบิน

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

แหง่ อนสุ ญั ญาชคิ าโก และมีการปรับโครงการมาเปน็ USAP-CMA ในปี พ.ศ. 2558 เพอ่ื ให้การตรวจสอบ
มคี วามเหมาะสมกบั สถานการณ์ดา้ นการรกั ษาความปลอดภยั ทางการบินของแต่ละประเทศมากขน้ึ

วัตถุประสงค์ของ USAP-CMA คือส่งเสริมความปลอดภยั การบินทั่วโลกผา่ นการตรวจสอบ
อย่างต่อเนื่อง และการตรวจสอบประสิทธิภาพความปลอดภัยการบินของประเทศสมาชิก เพื่อปรับปรงุ
การปฏบิ ตั ิตามความปลอดภยั ด้านการบินและความสามารถในการกำกับดแู ล โดย

- การรับทราบข้อมูลอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่อง เกี่ยวกับประสิทธิภาพความมั่นคง
ดา้ นการบนิ ของประเทศสมาชกิ

- ระบุข้อบกพร่องในประสิทธิภาพความมั่นคงด้านการบินโดยรวมของประเทศสมาชิก
และประเมนิ ความเส่ยี งทเ่ี ก่ยี วข้องกับข้อบกพรอ่ ง

- การให้คำแนะนำเพ่อื ช่วยเหลอื ประเทศสมาชิกในการแกไ้ ขขอ้ บกพรอ่ ง
- ประเมินระดบั ความปลอดภยั การบนิ ของประเทศสมาชิกโดยรวมอกี ครั้งโดยมีจุดประสงค์
เพื่อเสริมสร้างความสอดคล้องด้านความปลอดภัยและการกำกับดูแลด้านการบินของประเทศสมาชิก
อยา่ งต่อเน่ือง
The Universal Security Audit Programme (USAP) มีหลักการต่อไปนี้
- ทกุ รัฐมอี ธปิ ไตยท่ีสมบรู ณแ์ ละเป็นเอกสทิ ธิ์เหนือน่านฟา้ เหนืออาณาเขตของตน ดังนั้น
องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศเคารพตอ่ ความรับผิดชอบและอำนาจของรฐั อธปิ ไตยอยา่ งเต็มที่
ในการกำกับดูแลความปลอดภัยการบิน รวมถึงอำนาจตัดสินใจเกี่ยวกับการดำเนินการแก้ไขที่เกี่ยวข้อง
กบั ขอ้ บกพรอ่ ง
- ความเป็นสากล ซึ่งประเทศสมาชกิ ทั้งหมดจะถกู ตรวจสอบอย่างต่อเนือ่ ง และกิจกรรม
การตรวจสอบโดยองค์การการบนิ พลเรือนระหว่างประเทศ จะเป็นไปตามหลักการ วิธีการ กระบวนการ
และข้นั ตอนทีก่ ำหนดไวส้ ำหรบั การดำเนนิ กจิ กรรมดงั กลา่ วซง่ึ อยบู่ นพื้นฐานของบนั ทกึ ความเขา้ ใจ (MOU)
ท่ีลงนามโดยองคก์ ารการบินพลเรือนระหว่างประเทศและสมาชกิ แตล่ ะรฐั ภาคี
- ความโปร่งใสของวธิ กี าร ข้ันตอน และกระบวนการกิจกรรม USAP-CMA จะมีใหส้ ำหรับ
ทกุ ประเทศสมาชิก
- ทนั เวลา โดยผลลพั ธข์ องกจิ กรรม USAP-CMA จะถกู จดั ทำ และสง่ ตามเวลาท่ีกำหนด
ไวล้ ว่ งหนา้
- ความมั่นคงและความเที่ยงธรรม โดยกิจกรรม USAP-CMA จะดำเนินการในลักษณะท่ี
สอดคล้องกบั วัตถุประสงค์ มีมาตรฐานและความสมำ่ เสมอ ในขอบเขตความลึกและคุณภาพของกจิ กรรม
ซึ่งสามารถมั่นใจไดผ้ ่านการฝึกอบรมและการรับรองของการตรวจสอบทั้งหมด การใช้คำถามโปรโตคอล
มาตรฐาน และการใหค้ ำแนะนำท่เี กย่ี วขอ้ ง
- ความเป็นธรรม โดยกิจกรรม USAP-CMA จะดำเนินการในลักษณะที่ประเทศสมาชิก
ได้รบั โอกาสในการตรวจสอบ แสดงความคดิ เหน็ และตอบสนองตอ่ กระบวนการในกรอบเวลาท่ีกำหนด
- คณุ ภาพของกิจกรรม USAP-CMA จะไดร้ ับการรับรอง โดยมีการมอบหมายผตู้ รวจสอบ
ท่ีผ่านการฝึกอบรมและได้รับการรับรองให้ดำเนินกิจกรรม ตามแนวคิดการตรวจสอบที่เป็นที่รู้จัก
อย่างกว้างขวาง รวมถึงการใช้ระบบควบคมุ คณุ ภาพภายใน

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 15

บทที่ 2
ขอ้ มลู ทว่ั ไป
และงานวชิ าการทเ่ี กีย่ วขอ้ ง

- ความลบั และขอ้ มลู ความปลอดภัยท่ีละเอียดออ่ น จะไดร้ ับการปกปอ้ ง ดังนน้ั รายงาน
การตรวจสอบ USAP-CMA จะเป็นความลับ และจะเปิดเผยต่อรฐั ท่ไี ด้รับการตรวจสอบแลว้ และเจ้าหน้าที่
บนพนื้ ฐานทีจ่ ำเป็นตอ้ งรเู้ ทา่ นั้น อย่างไรกต็ าม เพ่อื ประโยชน์ในการส่งเสริมความม่ันคงดา้ นการบินทวั่ โลก
จะมีการเปิดเผยข้อมูลในระดับที่จำกัด โดยจะแสดงแผนภูมิระดับการปฏิบัติตามองค์ประกอบที่สำคัญ
ของระบบกำกบั ดูแลความปลอดภัยการบิน รวมถึงจะให้บริการข้อมูลท่ีเกีย่ วกบั การมีอยู่ของความกงั วล
ด้านความปลอดภัยที่สำคญั ที่ยังไม่ไดร้ บั การแก้ไข (SSeCs) แก่ทุกประเทศสมาชกิ บนเว็บไซต์ทีป่ ลอดภยั
ของ USAP

- การกำกับดูแลรักษาความปลอดภัยด้านการบิน เป็นหน้าที่ที่ทำให้รัฐต่าง ๆ สามารถ
รบั รองการปฏิบัตติ ามมาตรฐานทีเ่ กี่ยวขอ้ งกับความปลอดภัยและการปฏบิ ัตทิ ีแ่ นะนำ (SARPs) ที่มีอยู่ใน
ภาคผนวกของอนุสญั ญาชคิ าโก

- ความรบั ผิดชอบของแตล่ ะรัฐในการกำกบั ดแู ลรกั ษาความปลอดภยั การบนิ เป็นรากฐาน
ทสี่ ร้างความม่นั คงด้านการบนิ ท่วั โลก การขาดความปลอดภยั ในการกำกบั ดูแลดา้ นการบินในรฐั ใดรัฐหน่ึง
อาจเป็นภยั คุกคามตอ่ ความปลอดภยั ของการดำเนินงานการบินพลเรือนระหว่างประเทศได้

ระบบการกำกับดแู ลรักษาความปลอดภยั การบิน มีองคป์ ระกอบที่สำคญั 8 ประการ ดังน้ี
CE-1 กฎหมายความปลอดภัยการบนิ
- จัดทำกรอบทางกฎหมายท่คี รอบคลมุ และมปี ระสิทธิภาพสอดคลอ้ งกับสภาพแวดล้อม
และความซบั ซอ้ นของการปฏิบตั ิการบินพลเรือนของรฐั
- การจัดต้ัง และการบังคับใชภ้ าคผนวก 17 และมาตรฐานทเี่ กีย่ วข้องกับความปลอดภัย
ท่มี อี ยู่ในภาคผนวกอน่ื ๆ แห่งอนสุ ัญญา
- การปฏบิ ตั ิตามขอ้ กำหนดด้านความปลอดภยั การบนิ ของรฐั
CE-2 โปรแกรมและระเบียบความปลอดภยั การบิน
- จัดหาโปรแกรมและกฎระเบียบระดับประเทศที่เพียงพอเพื่อตอบสนองต่อกฎหมาย
ความม่นั คงดา้ นการบนิ
- การจัดหาขน้ั ตอนการปฏบิ ตั ติ ามมาตรฐาน อุปกรณแ์ ละโครงสร้างพนื้ ฐานตามมาตรฐาน
ภาคผนวก 17 และขอ้ กำหนดท่เี กย่ี วขอ้ งกับความปลอดภัยทมี่ ีอย่ใู นภาคผนวกอน่ื ๆ แหง่ อนสุ ญั ญา
CE-3 รัฐมีอำนาจท่ีเหมาะสมสำหรับการรักษาความปลอดภัยการบนิ
- การกำหนดหน่วยงานที่เหมาะสมระดับชาติสำหรับความมั่นคงด้านการบิน สนับสนุน
บคุ ลากรดา้ นเทคนิค (Technical) และไมใ่ ช่ด้านเทคนคิ (Non-technical) อยา่ งเหมาะสม รวมทัง้ จดั หา
ทรัพยากรทางการเงินท่ีเพยี งพอ
- หน่วยงานทีเ่ หมาะสมของรฐั จะตอ้ งมีหนา้ ทกี่ ำกับดแู ลรักษาความปลอดภยั ด้านการบิน
รวมทั้งตอ้ งพัฒนาและบำรุงรักษาโครงการความมั่นคงการบินพลเรือนแห่งชาติ โครงการฝึกอบรมความ
มั่นคงการบินพลเรือนแห่งชาติ และโครงการควบคุมคุณภาพความปลอดภัยการบินพลเรือนแห่งชาติ
อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ นอกจากนี้ จะตอ้ งทำใหเ้ กิดความมน่ั ใจในกระบวนการประกาศใช้และการบังคับใช้
กฎระเบียบที่เกย่ี วข้อง การจดั สรรงานและการประสานงานความรบั ผดิ ชอบระหว่างหน่วยงานของรฐั

16 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพิจารณาศกึ ษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ที่เก่ยี วกบั การบิน

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

CE-4 การรับรองและการฝึกอบรมบคุ ลากร
- การกำหนดความรแู้ ละประสบการณ์ข้ันตำ่ สำหรบั บคุ ลากรด้านเทคนิค ทม่ี ีหนา้ ทกี่ ำกบั
ดูแลรักษาความปลอดภยั การบนิ และหนา้ ที่ดา้ นกฎระเบยี บ
- จดั ให้มีการฝึกอบรมท่ีเหมาะสมแกบ่ ุคลากรดังกล่าวเพอื่ รกั ษาและเพิ่มพูนความสามารถ
ของเจา้ หน้าทีร่ กั ษาความปลอดภยั (including initial, on-the-job and recurrent training)
- จัดให้มีการฝกึ อบรมให้แก่อุตสาหกรรมการบนิ เกย่ี วกับการปฏบิ ัตติ ามข้อกำหนดรักษา
ความปลอดภัยการบิน
CE-5 การให้คำแนะนำทางเทคนคิ เครอื่ งมอื และข้อมลู รกั ษาความปลอดภัยท่ีสำคญั
- ให้คำแนะนำทางเทคนคิ เครื่องมือ และข้อมูลท่ีสำคัญในด้านการรักษาความปลอดภยั
ตามความเหมาะสมแก่บุคลากรด้านเทคนิค เพื่อให้สามารถทำหน้าที่ควบคุมดูแลความปลอดภัยได้ตาม
ข้อกำหนดและในลกั ษณะท่เี ปน็ มาตรฐาน
CE-6 ภาระผูกพันในการรับรองและการอนมุ ัติ
- การดำเนินการตามกระบวนการและขั้นตอน เพื่อให้มั่นใจว่า บุคลากรและองค์กร
ทท่ี ำกิจกรรมด้านความปลอดภัยการบิน จะดำเนนิ การตามข้อกำหนด เช่น การรับรองผูค้ ดั กรอง การอนมุ ตั ิ
ในการรกั ษาความปลอดภยั
CE-7 ภาระหน้าท่ีในการควบคุมคุณภาพ
- การตรวจสอบ การสำรวจ และการทดสอบ เพื่อให้มั่นใจว่า หน่วยงานความม่ันคงด้าน
การบิน ยังคงปฏิบัติตามข้อกำหนดและดำเนินการในระดับความสามารถและความปลอดภัยที่รัฐกำหนด
ซึ่งรวมถงึ การตรวจสอบบคุ ลากรท่ไี ดร้ ับมอบหมายให้ทำหนา้ ที่กำกบั ดูแลความปลอดภัย
CE-8 การแกไ้ ขปญั หาความปลอดภัย
- การนำกระบวนการไปปฏบิ ัติเพือ่ แก้ไขข้อบกพร่อง และความสามารถในการวิเคราะห์
ข้อบกพร่องด้านความปลอดภัย โดยให้คำแนะนำเพื่อป้องกันการกลับเป็นซ้ำ ติดตามการแก้ไข และ
ตอบสนองต่อการกระทำอนั เปน็ การแทรกแซงโดยมิชอบดว้ ยกฎหมาย

ภาพท่ี 2-6 การตรวจสอบการรกั ษาความปลอดภยั
ที่มา : ICAO

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 17

บทที่ 2
ข้อมูลท่วั ไป
และงานวชิ าการท่ีเก่ยี วข้อง

โดยสรุป การตรวจสอบจะครอบคลุม 8 องคป์ ระกอบสำคัญ ในระบบการกำกับดูแลความ
ปลอดภยั การบนิ พลเรือน ประกอบดว้ ย

- กฎหมายทเ่ี กย่ี วกับการรักษาความปลอดภัยการบิน
- การดำเนินการรักษาความปลอดภัยการบิน
- มาตรฐานและนโยบายของรัฐในการรักษาความปลอดภัยการบนิ
- คุณสมบตั แิ ละการฝกึ อบรมเจ้าหนา้ ที่
- การให้คำแนะนำดา้ นเทคนิคและขอ้ มลู สำคญั ดา้ นการรักษาความปลอดภยั การบนิ
- การดำเนนิ การตามกระบวนการและขน้ั ตอนการรักษาความปลอดภัยการบิน
- การตรวจสอบและการควบคุมคุณภาพการรักษาความปลอดภยั การบิน
- การแก้ไขปญั หาด้านการรักษาความปลอดภยั การบิน

ภาพท่ี 2-7 ภาพรวมของการรกั ษาความปลอดภัย (ภาคผนวก 17 แหง่ อนสุ ญั ญา)
ท่ีมา : ICAO

18 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพิจารณาศึกษา
การพัฒนาดา้ นความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภยั ที่เกี่ยวกบั การบนิ

รวมถงึ การจัดการจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

2.4.5 มาตรการความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั ิงานในสถานการณ์ COVID-19
เนื่องจากความจำเป็นเร่งด่วนในการลดความเสี่ยงที่เกี่ยวกับการระบาดของ COVID-19

โดยการขนส่งทางอากาศ และเนื่องจากการกระทำที่ผิดกฎหมาย การปิดสถานที่ทำงาน และมาตรการ
แทรกแซงดา้ นสาธารณสุขอนื่ ๆ ทำใหร้ ัฐจำนวนหน่ึงดำเนนิ การต่าง ๆ ในช่วงการระบาดของ COVID-19
องค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศจึงได้จัดทำเว็บไซต์ https://www.icao.int/safety/Pages/
default.aspx เพื่อเป็นแนวทางสำหรับรัฐต่าง ๆ ในการปฏิบัติให้เป็นไปตามพันธกรณีภายใต้อนุสัญญา
ว่าดว้ ยการบนิ พลเรอื นระหวา่ งประเทศ โดยทุกรฐั ได้รับการสนับสนนุ ให้ใช้ข้อมลู บนเว็บไซตน์ ้ี ซึ่งองค์การ
การบนิ พลเรอื นระหว่างประเทศจะดูแลไว้จนถึงวันท่ี 31 มนี าคม 2564 เว้นแต่จะมคี ำส่ังเป็นอย่างอนื่

2.5 งานวชิ าการทเ่ี ก่ยี วข้องในการศึกษา
ผลงานนวัตกรรมระบบอัตโนมัติในการตรวจจับการจัดระยะห่างและความสูงของอากาศยาน

ในการควบคุมจราจรทางอากาศ (The Automatic System to Detects the Separation Distance
and Altitude between Controlled Aircraft) ของ ดร. ศิรพิ ร เยน็ เปยี่ ม และ ดร. ศภุ ชั ชา ชยั เมธานนั ท์
รางวัลนวัตกรรมเทคโนโลยีประจำปี ค.ศ. 2017 บริษัท วิทยุการบินแห่งประเทศไทย จำกัด และรางวัล
ส่วนหนึ่งของนวัตกรรมเจ้าฟ้าไอที “Safe Sky” เป็นระบบงานเพื่อเพิ่มศักยภาพการพัฒนาเทคโนโลยี
การจราจรทางอากาศในประเทศไทย ซึ่งเป็นการผสานข้อมูลภูมิสารสนเทศ สารสนเทศทางการบิน
และขอ้ มูลการจราจรทางอากาศ มีรายละเอยี ดดังน้ี

2.5.1 แผนภมู กิ รอบแนวคิด System Architecture หรือ Diagram ของระบบอัตโนมตั ใิ นการ
ตรวจจับการจัดระยะห่างและความสูงของอากาศยานในการควบคุมจราจรทางอากาศ ซึ่งเป็นเครื่องมอื
ที่จัดสร้างขึ้นน้ี ประกอบดว้ ย องค์ประกอบหลัก 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนติดต่อผู้ใช้งานและแสดงผล (User’s
Interface and Visualization) สว่ นรวบรวมและจัดการข้อมลู เบอ้ื งตน้ (Data Integration and Pre-
Processing) และส่วนวเิ คราะห์ขอ้ มูล (Data Analysis) โดยมีหลักการทำงานในภาพรวม ดังภาพที่ 2-8
และภาพท่ี 2-9 และจะไดผ้ ลลพั ธ์ดงั ภาพที่ 2-10

ภาพที่ 2-8 กรอบแนวคดิ ของเครือ่ งมือ

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา 19

บทที่ 2
ข้อมูลทว่ั ไป
และงานวชิ าการทเี่ กี่ยวขอ้ ง

ภาพท่ี 2-9 ลำดบั ขั้นตอนของแนวคิด System Architecture

ภาพที่ 2-10 ภาพวิเคราะหผ์ ล

2.5.2 กรอบขน้ั ตอนการดำเนนิ งานวิจัย
2.5.2.1 ประเภทขอ้ มลู ตงั้ ตน้ ประกอบดว้ ย 2 ระบบขอ้ มูล
1. ขอ้ มูลเชงิ Static เปน็ ข้อมลู ทใ่ี ชใ้ นการปฏิบตั ิการบนิ
2. ขอ้ มลู เชงิ Dynamic เปน็ ข้อมูลเสน้ ทางการปฏบิ ัตกิ ารบนิ

20 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพิจารณาศึกษา

การพัฒนาด้านความปลอดภยั และการรักษาความปลอดภยั ที่เก่ยี วกับการบนิ
รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

2.5.2.2 สว่ นประมวลผลข้อมูลเบอื้ งตน้ (Data Integration and Data Processing)
ทำหน้าที่รวบรวมขอ้ มลู แตล่ ะประเภทจากหลายแหลง่ ขอ้ มลู ทำการคัดกรองขอ้ มลู และประมวลผลขอ้ มลู
เบื้องตน้

1. ส่วนวิเคราะหข์ ้อมลู (Analysis) ทำหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูล เช่น ตรวจสอบระยะ
ห่างระหว่างอากาศยานวา่ เป็นไปตามข้อกำหนดความปลอดภัยหรอื ไม่

2. การแสดงผล (User’s Interface and Visualization) ทำหน้าท่ีติดต่อกับผู้ใช้
งานให้สามารถกำหนดพ้ืนที่ที่ต้องการทำการวิเคราะห์ แสดงผลข้อมูลภูมิสารสนเทศ ข้อมูลการจราจร
ทางอากาศ และผลการวเิ คราะหข์ อ้ มูลในรูปแบบ 2, 3 และ 4 มิติ พร้อมท้งั แสดงผลข้อมูลในรปู แบบอน่ื ๆ
เป็นต้น

2.5.2.3 ตรวจสอบข้อมูลการคัดกรองข้อมูล (Validate Data) และการวิเคราะห์ข้อมูล
จราจรทางอากาศเพ่ือเพิม่ ความปลอดภยั (Pre-Processing and Data Analysis)

2.5.2.4 เม่ือทำการตรวจสอบและประมวลผลขอ้ มูลเบอื้ งตน้ แล้ว ระบบจะทำการวิเคราะห์
ขอ้ มูลเพอ่ื ประเมินระดบั ความเส่ยี งตอ่ ความปลอดภัยโดยการตรวจสอบระยะห่าง (Separation) ระหว่าง
เครอ่ื งบินในบรเิ วณทีก่ ำหนด หากระยะหา่ งระหวา่ งเครื่องบินมรี ะยะต่ำกว่าระยะห่างมาตรฐาน (Separation
Standard) ตามทผี่ ใู้ ช้กำหนด ระบบจะทำการแสดงผลให้ผู้ใช้งานทราบ

2.5.2.5 แนวคิดการประมวลผลจำเปน็ จะต้องมีข้อมูลตำแหน่งของเครือ่ งบินมากเพียงพอ
(อ้างอิงจาก N. Durand et al.) โดยความถี่ของการเก็บข้อมูล (Sampling Time) อย่างนอ้ ยเป็นไปตาม
เง่ือนไขในสมการที่ (1) และ (2) ซึ่งมีความจำเปน็ จะต้องใชข้ อ้ มลู ตำแหนง่ ของเคร่ืองบนิ ท่ีมีความถี่ในการ
เก็บขอ้ มูลอย่างนอ้ ยทุก 10 - 15 วนิ าทีในการประมวลผล (ข้ึนอยกู่ บั ความเรว็ ของเคร่ืองบนิ ) จึงดำเนินการ
ประมวลผลดงั กลา่ วบนระบบ Automation โดยกำหนดเป็นรปู แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ ดังน้ี

เวลาความถ่ใี นการเกบ็ ขอ้ มูล ts  Nh cos(arcsin D )
(1) Vmax Nh
(2)
ts  Nv
RoCmax + RoDmax

โดยท่ี Nh คือ ระยะหา่ งมาตรฐานในแนวราบ (Horizontal Separation)
Nv คือ ระยะหา่ งมาตรฐานในแนวด่ิง (Vertical Separation)
Vmax คอื ความเร็วในแนวราบสงู สดุ (Maximum Horizontal Speed)
D คอื ระยะหา่ งระหวา่ งเครอ่ื งบิน (Distance)
RoCmax คือ ความเรว็ ในการไต่สูงสดุ (Maximum Rate of Climb)
RoDmax คือ ความเรว็ ในการลดระดบั สูงสดุ (Maximum Rate of Descent)

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 21

บทท่ี 2
ขอ้ มูลท่วั ไป
และงานวชิ าการทีเ่ กี่ยวขอ้ ง

เพื่อให้สามารถตรวจสอบ Separation ได้อย่างรวดเร็ว จึงได้มีการคิดค้นวิธีการ
เพื่อลดระยะเวลาในการคำนวณ โดยการสร้างแบบจำลองห้วงอากาศขึ้น และทำการแยกส่วนออกเป็น
ช่อง ๆ (Discretization) ดังแสดงตัวอย่างในภาพที่ 2-11 ทั้งน้ี เป็นการพัฒนาต่อยอดจากแบบจำลอง
ห้วงอากาศในงานวิจัยของ O. Rodionova et al ที่ใช้ในการจำลองห้วงอากาศเพื่อตรวจจับ Conflict
ในเสน้ ทางบนิ ขา้ มมหาสมุทร (Oceanic Route) โดยไดท้ ำการพฒั นาให้สามารถใช้กับเส้นทางบินในบริเวณ
เขตสนามบิน และใหผ้ ้ใู ช้สามารถกำหนดบริเวณหว้ งอากาศตา่ ง ๆ ที่ใหร้ ะยะห่างมาตรฐานตา่ งกันได้

ภาพที่ 2-11 ตวั อย่างการแบ่งหว้ งอากาศออกเป็นสว่ น ๆ ในแตล่ ะชว่ งเวลา
ที่มา : O. Rodionova et al

ในขั้นตอนต่อไป จึงทำการประมวลผลตำแหน่งของเครื่องบินในห้วงอากาศ
และทำการวัดระยะห่างระหว่างตำแหน่งของเครื่องบินแต่ละลำในแต่ละช่วงเวลา ตัวอย่างการวัด
ระยะห่างระหวา่ งเคร่อื งบนิ 3 ลำ โดยทำการวัดระยะหา่ งทั้งในแนวราบและแนวด่งิ หากระยะหา่ งระหวา่ ง
เครอ่ื งบินไมเ่ ปน็ ไปตามระยะห่างมาตรฐานตามทีผ่ ูใ้ ช้กำหนด ระบบจะทำการแจ้งรายงานผล

ภาพที่ 2-12 ตัวอย่างการตรวจสอบระยะหา่ งระหว่างเคร่ืองบนิ

22 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพัฒนาด้านความปลอดภัยและการรกั ษาความปลอดภัยทีเ่ ก่ียวกบั การบนิ

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

นอกจากการตรวจสอบระยะห่างระหว่างเครื่องบินแลว้ ระบบยงั สามารถประเมิน
สถานการณ์การจราจรด้วยตัวชี้วัดอื่น ๆ ได้ เช่น การวิเคราะห์ระดับ Interaction ระหว่างเครื่องบิน
ซึ่งเป็นตัวชี้วัดที่บ่งบอกถึงระดับความรุนแรงของสถานการณ์ที่เกิดระยะห่างไม่เป็นไปตามที่มาตรฐาน
กำหนด โดยการคำนึงถงึ ระยะเวลาที่เกิด Conflict ร่วมด้วย นอกจากนี้ยังสามารถใช้ตัวชี้วัด เช่น ระดับ
ความหนาแน่น (Air Traffic Density) และความยุ่งยาก (Complexity) ของการจราจรในห้วงอากาศ
โดยอาศัยหลักการดังแสดงใน D. Delahaye et al. โดยตัวชี้วัดเหล่านี้จะเป็นข้อมูลที่สามารถนำมาใช้
ในการตรวจสอบความปลอดภัย และวางแผนการใช้งานห้วงอากาศและการจัดการจราจรทางอากาศ
ให้มปี ระสทิ ธภิ าพย่ิงขึ้น

2.5.3 การวิเคราะหก์ ารรองรับอากาศยานตามมาตรฐานข้อกำหนด ICAO และเอกสารการวจิ ัย
ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง

2.5.3.1 วิเคราะหข์ ีดความสามารถในการรองรับปริมาณจราจรของท่าอากาศยาน โดยใช้
ค่าการจัดระยะห่างขั้นต่ำ สำหรับการบินขึ้นและบินลง (Distance-based Separation Minima)
ตามประเภทของอากาศยานแยกตาม Wake Turbulence Category รายละเอยี ดตามภาพที่ 2-13 และ
ค่าการจัดระยะห่างเชิงเวลาขั้นต่ำ (Time-based Separation Minima) ตามข้อกำหนดขององค์การ
การบินพลเรอื นระหว่างประเทศ และคูม่ ือการให้บรกิ ารจราจรทางอากาศ รายละเอยี ดตามภาพท่ี 2-14

ภาพที่ 2-13 Distance-based Wake Turbulence Separation
ที่มา : ICAO, Doc4444

ภาพที่ 2-14 Time-based Wake Turbulence Separation
ทีม่ า : ICAO, Doc4444

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา 23

บทท่ี 2

ข้อมลู ทั่วไป
และงานวิชาการทเ่ี กี่ยวข้อง

2.5.3.2 ใช้ข้อมูลความเร็วร่อน (Approach Speed) เวลาเฉลี่ยการใช้งานทางวิ่ง (Runway
Occupancy Time) จำนวนอากาศยานแต่ละประเภท (Aircraft Mix) แบง่ ตามประเภท Aircraft Category
ตามข้อกำหนดขององค์การการบินพลเรอื นระหว่างประเทศ โดยใช้ข้อมูลจากการปฏิบัติทางอากาศจรงิ
(Empirical Level) จากข้อมูลเรดาร์ (Radar Track) เดือนตุลาคม 2563 โดยอาศัยทฤษฎีการคำนวณ
Runway Capacity ดงั รายละเอยี ดในข้อ 2.5.3.3

2.5.3.3 หลักการและทฤษฎีในการคำนวณขีดความสามารถในการรองรับอากาศยาน
บนทางว่ิง มรี ายละเอยี ดดังน้ี

1) แบบจำลองกรณกี ารใชท้ างว่งิ แบบ Arrival-Arrival
พิจารณากรณเี ม่ืออากาศยาน i กำลังทำการลงจอดและตามด้วยอากาศยาน j

สามารถคำนวณระยะเวลาการใชง้ านทางว่งิ เฉล่ียระหวา่ งอากาศยาน i และ j ( ) ไดด้ ังน้ี

= max [ + − , ] เมื่อ > (1)
= เมื่อ ≤ (2)
[
max , ]


เมอื่ คอื ระยะเวลาเฉล่ียระหว่างอากาศยาน i และ j

คอื ความยาวของ Final Approach Path
คือ Ground Speed on Final Approach ของอากาศยาน i
คอื Ground Speed on Final Approach ของอากาศยาน j

คือ Runway Occupancy Time ของอากาศยาน i
คอื Minimum Separation ระหว่างอากาศยาน i และ j

2) แบบจำลองกรณกี ารใช้ทางวง่ิ แบบ Departure-Departure
สามารถคำนวณระยะเวลาระหว่างอากาศยาน i ท่ีได้ทำการวิ่งขึ้น ตามด้วย

อากาศยาน j ทำการรอ่ นลงบนทางว่งิ ได้จาก

= (3)

เมือ่ คือ ระยะ Time-based Minimum Separation
ระหวา่ งอากาศยานท่ที ำการว่งิ ขน้ึ

24 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศกึ ษา
การพฒั นาดา้ นความปลอดภยั และการรกั ษาความปลอดภยั ที่เกย่ี วกับการบนิ

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

3) แบบจำลองกรณกี ารใชท้ างวง่ิ แบบ Departure-Arrival
สามารถคำนวณระยะเวลาระหว่างอากาศยาน i ท่ีได้ทำการวิ่งขึ้น ตามด้วย

อากาศยาน j ทำการรอ่ นลงบนทางวงิ่ ไดจ้ าก

= max [ , ] (4)



เม่ือ คือ ระยะ Minimum Separation over Threshold

4) แบบจำลองกรณกี ารใชท้ างวิง่ แบบ Arrival-Departure
สามารถคำนวณระยะเวลาระหว่างอากาศยาน i ท่ีได้ทำการร่อนลง ตามด้วย

อากาศยาน j ทำการว่ิงขน้ึ บนทางวิ่ง ได้จาก

= 1 [ + ] (5)
2


เม่ือ คือ ระยะ Minimum Separation over Threshold

จากนน้ั สามารถคำนวณเวลาเฉลีย่ ที่จำเป็นต้องใช้สำหรับการปฏบิ ตั กิ ารรอ่ นลง
ของอากาศยาน 1 คู่ ไดจ้ าก

[ ] = ∑ =1 ∑ =1 × (6)

เมอ่ื คอื ความนา่ จะเปน็ ท่ีอากาศยาน i จะรอ่ นลงตามด้วย
อากาศยาน j

และสามารถคำนวณขีดความสามารถในการรองรบั อากาศยานบนทางวงิ่
สำหรบั การรอ่ นลง (Saturation Landing Capacity) ไดจ้ าก

= 3600 (7)
[ ]

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 25

บทที่ 2
ข้อมูลทวั่ ไป
และงานวชิ าการท่เี กยี่ วข้อง

2.5.4 การศกึ ษากฎหมายและการบังคบั ใช้กฎหมายเกยี่ วกบั อากาศยานซ่งึ ไม่มีนักบิน ประเภท
อากาศยานทคี่ วบคุมการบนิ จากภายนอก (อากาศยานไรค้ นขับ)

การศึกษากฎหมายและการบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับอากาศยานซึ่งไม่มีนักบิน ประเภท
อากาศยานที่ควบคุมการบินจากภายนอก (อากาศยานไร้คนขับ) ของคณะอนุกรรมาธกิ ารด้านการคมนาคม
ทางอากาศ ในคณะกรรมาธิการการคมนาคม สภานิติบัญญัติแห่งชาติ เมื่อปี พ.ศ. 2561 จากการศึกษา
สรุปผลได้ดังนี้

จากการพัฒนาอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยีอากาศยานไร้คนขับ องค์การการบินพลเรือน
ระหวา่ งประเทศจึงไดก้ ำหนดอากาศยานประเภทไม่มีคนขับขน้ึ อยา่ งเปน็ ระบบ คือ (1) ระบบอากาศยาน
ที่ไม่มีนักบิน (Unmanned Aircraft System: UAS) (2) ระบบอากาศยานควบคุมการบินจากระยะไกล
(Remotely Piloted Aircraft Systems: RPAS) โดยการจดั ระบบขึ้นอยกู่ บั ประเภท ขนาด วตั ถปุ ระสงค์
ระบบการควบคุมในการนำมาใช้งาน และขีดความสามารถของอากาศยานไร้คนขับ ทั้งในปัจจุบันและ
อนาคต

จากการทรี่ ะบบมหี ลากหลายรปู แบบ ตลอดถึงความสามารถของเทคโนโลยดี ังกล่าวท่มี กี าร
เปลย่ี นแปลงตลอดเวลา สามารถนำมาใช้เปน็ ประโยชนใ์ นระบบเศรษฐกิจปัจจบุ ันและแนวโนม้ ในอนาคต
อาทิ การขนส่ง การอุตสาหกรรม การเกษตร การรักษาความปลอดภัย การกู้ภัย การวิจัย เป็นต้น และ
ในขณะเดียวกันสามารถเป็นเครื่องมือในการบอ่ นทำลายระบบเศรษฐกิจ ความมั่นคงของแต่ละประเทศ
และก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อระบบการขนส่งทางอากาศในปัจจุบันและอนาคตอีกด้วย ดังนั้น จึงจำเป็น
อย่างยิ่งในการสร้างความสมดุลในเรื่องการกำกับดูแลและการพัฒนาส่งเสริมให้นำอากาศยา นประเภท
ไม่มีคนขับ ซึ่งเรียกโดยทั่วไปว่า “โดรน (Drone)” (ที่มาจากภาษาฝรั่งเศส) ให้มีการนำมาใช้งานให้เป็น
ประโยชน์ ซง่ึ เปน็ ผลดมี ากกว่าผลเสยี ทเี่ กดิ ขนึ้ ตามมา

คณะอนุกรรมาธิการด้านการคมนาคมทางอากาศ จึงได้จัดทำรายงานการพิจารณาศึกษา
โดยศึกษาอนุสัญญาว่าด้วยการบินพลเรือนระหว่างประเทศและความสัมพันธ์กับกฎหมาย การบังคับใช้
การกำกับดูแล และการนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ ในกรณีของต่างประเทศและองค์กรด้านการบนิ ต่าง ๆ
โดยเฉพาะข้อกำหนดกฎเกณฑ์และข้อเสนอแนะขององค์การการบินพลเรือนระหว่างประเทศ ในการใช้
ห้วงอากาศที่แบ่งแยกและร่วมกันกับอากาศยานไร้คนขับ โดยได้เปรียบเทียบกฎหมายและการบังคับใช้
กฎหมายเกีย่ วกับอากาศยานโดรนในประเทศไทย รวมทั้งรบั ฟงั ขอ้ คิดเห็นของหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ที่เก่ยี วข้อง
ด้านการบินพลเรือนและทหาร ตลอดจนข้อคิดเห็นของผู้ใช้งานด้านต่าง ๆ ในประเด็นเกี่ยวกับการผลิต
การค้นคว้า การพัฒนา การประกันต่อบุคคลท่ี 3 การส่งเสริมการให้ความรู้เกีย่ วกบั อากาศยานไรค้ นขบั
การกำกับดแู ลในปจั จุบนั และแนวโน้มในอนาคต เป็นต้น คณะอนุกรรมาธกิ ารได้ศกึ ษาพบหลักการกำกับ
ดแู ลอากาศยานไรค้ นขบั ใหเ้ หมาะสมกบั การใชง้ าน ควบค่กู ับหลักการสนับสนนุ ส่งเสรมิ เพือ่ พัฒนาระบบ
เศรษฐกิจของประเทศในปจั จุบนั และอนาคตใหเ้ หมาะสมยง่ิ ขนึ้ มปี ระสทิ ธภิ าพและปลอดภยั ในการขนสง่
ทางอากาศ โดยสรุปขอ้ เสนอแนะได้ดงั นี้

26 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา

รายงานการพจิ ารณาศึกษา
การพฒั นาดา้ นความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภยั ทเี่ ก่ียวกบั การบนิ

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

1. สรุปปัญหาและอปุ สรรคของใชง้ านในด้านตา่ ง ๆ ดังน้ี
- การควบคุมกำกับดูแลการใชป้ ระโยชน์ของอากาศยานไร้คนขับในประเทศไทยตาม

ภารกิจต่าง ๆ ทั้งด้านการกีฬา ด้านการเกษตร และด้านธุรกิจ ยังคงมีปัญหาอีกมากที่ต้องติดตาม แก้ไข
ปรับปรงุ กฎ ระเบียบ และคำสงั่ ตา่ ง ๆ ใหเ้ หมาะสมและทนั ต่อเหตกุ ารณ์ตลอดเวลา

- อากาศยานไรค้ นขับเป็นนวัตกรรมท่ีมกี ารเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว วัสดเุ บามากข้ึน
แข็งแรงมากข้ึน ทำให้มขี นาดเลก็ ลง มีนำ้ หนกั บรรทุกมากข้ึน บินไดส้ งู และไกลขึ้น

- เทคโนโลยีการบินและอวกาศมแี นวโน้มเปน็ การควบคมุ การบนิ จากระยะไกลมากขึ้น
ซึ่งเป็นแบบอยา่ งและแนวคดิ ตน้ แบบของการใช้อากาศยานไร้คนขับดว้ ย

- สิง่ ท่บี รรทกุ ไปกบั อากาศยานไรค้ นขับมกี ารเปลี่ยนแปลงและพัฒนาตลอดเวลา เช่น
กลอ้ งถ่ายภาพที่มีขนาดเล็กลง น้ำหนักนอ้ ยลง แต่ประสทิ ธิภาพสูงข้ึน รวมทั้งระบบอาวุธตา่ ง ๆ ท่ีพยายาม
พฒั นาใหต้ ิดไปกบั อากาศยานไรค้ นขบั ได้

- รูปแบบและการสรา้ งอากาศยานไร้คนขับที่ใช้งานในปัจจุบันมีรูปร่างที่แตกต่างกัน
อาจจะถูกควบคมุ บนพน้ื ดิน จากอากาศยานลำอน่ื หว้ งอากาศหรอื ใตน้ ้ำ หรอื การต้ังโปรแกรมก็เป็นไปได้
ทำให้การกำหนดกฎระเบียบในการควบคมุ กระทำได้ยาก

2. ขาดการส่งเสริมความเข้าใจให้ประชาชนสามารถเข้าถึงและเข้าใจเกี่ยวกับอากาศยาน
ไร้คนขับและกฎหมายที่ใช้บังคับ เว็บไซต์ของสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย และสำนักงาน
คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ควรประชาสัมพันธ์
อย่างต่อเนื่องให้ประชาชนเกดิ ตระหนักและรับผิดชอบในเรือ่ งความปลอดภยั (Safety) และความมั่นคง
(Security) ในการใชอ้ ากาศยานไรค้ นขบั ให้มากขน้ึ

3. การขอมใี บอนญุ าตเป็นผ้บู งั คบั อากาศยานไร้คนขับ และการควบคุม
- สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทยควรกำหนดแยกประเภทของใบอนุญาต

การเป็นผู้บังคับอากาศยานไร้คนขับให้ชัดเจน เช่น โดรนเพื่อการสันทนาการ โดรนเพื่อการพาณิชย์
หรอื โดรนเพื่อการเกษตร เปน็ ตน้

- สำนกั งานการบินพลเรอื นแห่งประเทศไทยควรกำหนดมาตรฐานและรบั รองหลกั สตู ร
ทจี่ ะใช้ในโรงเรยี นการฝึกบนิ อากาศยานไร้คนขับ และความสามารถของครูผู้ท่จี ะฝกึ สอน รวมทง้ั ส่งเสริม
ให้หน่วยงานภาครัฐหรือเอกชนสามารถเปิดโรงเรียนฝึก และควรมีวิธีการออกใบอนุญาตสำหรับประชาชน
ทง้ั ในประเทศและตา่ งประเทศ โดยให้สามารถไปสอบได้อย่างสะดวก

- ควรพิจารณาใหใ้ บอนญุ าตโดรน 1 ใบ สามารถใชก้ บั โดรนประเภทเดียวกันได้
- กระทรวงคมนาคมควรมกี ารกำหนดบทลงโทษกรณที ำผดิ เงอ่ื นไขการปฏิบตั กิ ารบิน
และกำหนดอำนาจของเจา้ หนา้ ทีใ่ นการควบคมุ ให้ชดั เจน
4. การปรบั ปรงุ พัฒนาและการบงั คับใชก้ ฎหมายเกย่ี วกบั อากาศยานไร้คนขบั ใหเ้ หมาะสม
กับประเภทการใช้งานและวัตถปุ ระสงค์
- สำนักงานการบินพลเรือนแหง่ ประเทศไทยควรพจิ ารณาพน้ื ทใี่ นการบินและหา้ มบนิ
รวมถึงเกณฑส์ ำหรับโดรนเพอื่ การสนั ทนาการ ให้ชัดเจนและสามารถใช้งานไดอ้ ย่างคล่องตัวโดยไม่ต้องขอ
อนญุ าตทุกครั้ง ทัง้ นีผ้ ู้ใช้โดรนจะตอ้ งปฏบิ ัตติ ามเง่ือนไขท่ีกำหนดอยา่ งเครง่ ครดั และครบถ้วน

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วุฒิสภา 27

บทท่ี 2
ข้อมูลท่วั ไป
และงานวชิ าการท่ีเกยี่ วข้อง

5. การปฏบิ ัตเิ กย่ี วกบั การผลติ การนำเขา้ การซอ้ื ขาย การจดทะเบยี น และการดดั แปลง
- สำนักงานการบนิ พลเรอื นแหง่ ประเทศไทยต้องทำหน้าท่ีเป็นผู้ตรวจสอบการรับรอง

คุณภาพ และการรบั รองมาตรฐานการผลิตและการใช้ช้ินส่วนอะไหล่อากาศยานไร้คนขับ โดยมขี อ้ กำหนด
กฎเกณฑ์ท่ชี ดั เจน เพอ่ื สง่ เสริมการผลติ อากาศยานไรค้ นขบั ในประเทศไทย

- สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการกิจการ
กระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ควรกำหนดให้ผู้ขายที่นำเข้าอากาศยาน
ไรค้ นขบั ดำเนินการจดทะเบยี นและแจง้ หมายเลขหรอื รหัสประจำตวั ของอากาศยานไร้คนขับใหค้ รบถว้ น
และมีข้อมูลของผ้ซู อ้ื ทส่ี มบูรณเ์ มอ่ื มกี ารซ้ือขาย

- สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย ร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการกิจการ
กระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ ต้องกำหนดมาตรการควบคมุ และการ
จดทะเบียนอากาศยานไร้คนขบั ที่ทำการแก้ไขดดั แปลงอปุ กรณใ์ ห้ชดั เจน

- สำนกั งานการบนิ พลเรือนแห่งประเทศไทยควรมชี ่องทางการลงทะเบียนแบบออนไลน์
เพ่ืออำนวยความสะดวก

- ในข้ันตอนการผลิตควรกำหนดใหผ้ ู้ผลิตตอ้ งแจ้งวตั ถปุ ระสงค์ของการผลิตอากาศยาน
ไรค้ นขบั และกำหนดคณุ ลักษณะเฉพาะ (Specification) เพื่อลดปัญหาการกำกบั ดูแลในอนาคต

6. การต่อตา้ นการใชโ้ ดรนทก่ี ระทบตอ่ ความมน่ั คงของประเทศ
- สำนกั งานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กจิ การโทรทศั น์ และกิจการโทรคมนาคม

แหง่ ชาติ สำนักงานการบนิ พลเรอื นแห่งประเทศไทย และสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ควรจดั หาอุปกรณท์ ม่ี ี
เทคโนโลยสี ูง สามารถติดตามตรวจสอบการใช้งานอากาศยานไร้คนขับ ที่อาจละเมิดสิทธิของประชาชน
หรือละเมิดกฎหมาย

- กระทรวงกลาโหมและหน่วยงานรับผิดชอบควรกำหนดมาตรการ รวมถึงแนวทาง
ป้องกันและตอบโต้อากาศยานไร้คนขับที่เป็นภัยคกุ คามต่อความมั่นคงให้ชัดเจน พร้อมทั้งมีการฝึกซอ้ ม
อยเู่ สมอ

- สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กจิ การโทรทศั น์ และกจิ การโทรคมนาคม
แห่งชาติควรประชาสัมพนั ธใ์ ห้ผขู้ าย ผผู้ ลิต และประชาชนท่วั ไปเขา้ ใจและทราบถึงการใชง้ านอากาศยาน
ไร้คนขับ ที่สามารถใชไ้ ดเ้ ฉพาะในคลน่ื ความถที่ ี่ได้รับอนุญาตเท่านั้น โดยกำหนดคลืน่ ความถ่ใี ห้ชัดเจน

การนำเทคโนโลยีอากาศยานไร้คนขับมาใช้งานให้เกิดประโยชน์สูงสุดนั้น มีความจำเป็น
ท่ีต้องได้รับการร่วมมือจากหน่วยงานกำกับดแู ล หนว่ ยงานให้บริการ และแนวทางการปอ้ งกัน ทงั้ ภาครัฐ
และเอกชน และที่สำคัญที่สุด คือ ผู้นำอากาศยานไร้คนขับมาใช้งานทุกคนต้องตระหนักและรับผิดชอบ
ในเรื่องความปลอดภัย (Safety) และความม่ันคง (Security) และต้องมีความเข้าใจในการใช้อากาศยาน
ไรค้ นขบั ตามประเภทและระบบการปฏบิ ตั ิการบนิ ตามกฎเกณฑ์แนวทางขนั้ ตำ่ ที่องคก์ ารการบินพลเรอื น
ระหว่างประเทศกำหนดท้ังในปัจจบุ ันและอนาคต ตลอดถึงข้อกฎหมายอืน่ ๆ ทั้งทางอาญาและทางแพง่
ของประเทศนั้น ๆ ดว้ ย

28 คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา

รายงานการพิจารณาศกึ ษา
การพัฒนาด้านความปลอดภัยและการรักษาความปลอดภัยท่เี กย่ี วกบั การบิน

รวมถงึ การจดั การจราจรทางอากาศตามมาตรฐานสากล

2.6 คำนยิ ามทเ่ี กีย่ วข้อง
Air Traffic Controller (ATCO) คือ พนักงานที่ได้รับใบอนุญาตควบคุมจราจรทางอากาศ ปฏิบัติ

หน้าที่ให้บริการควบคุมจราจรทางอากาศ ตามสิทธิ์ (Privileges) ตามที่กำหนดไว้ในใบอนุญาต เช่น
ในเขตบริเวณสนามบิน หรือเขตประชดิ สนามบิน หรอื เสน้ ทางบนิ

Safety คือ ความปลอดภัย ทั้งนี้ ข้อผิดพลาดหรือข้อบกพร่องที่ทำให้เกิดความไม่ปลอดภัยนั้น
อาจเกดิ จากการออกแบบ หรือความผิดพลาดในการปฏิบัตโิ ดยมไิ ด้ต้ังใจจะให้เกดิ ขน้ึ

Security คือ การรักษาความปลอดภัย ท้ังนี้ การฝา่ ฝืนการรักษาความปลอดภยั จะเกดิ จากความ
ตงั้ ใจหรือจงใจทจ่ี ะใหเ้ กิดความไมป่ ลอดภัยโดยบุคคล เชน่ การขู่วางระเบดิ

Automatic Dependent Surveillance - Broadcast (ADS-B) ระบบ ADS-B เป็นเทคโนโลยีใหม่
ทีใ่ ชก้ ำหนดกระบวนการด้านการสอ่ื สาร (Communication) การนำทาง (Navigation) และการติดตาม
อากาศยาน (Surveillance) ของการจัดการจราจรทางอากาศในปัจจุบัน ทั้งนี้ ระบบ ADS-B ได้รับการ
ตรวจสอบและรับรองแลว้ วา่ สามารถนำมาใชแ้ ทนเรดารแ์ บบเดิมได้โดยมีต้นทนุ ทีต่ ่ำกว่า

นอกจากนี้ ระบบ ADS-B ยงั ชว่ ยใหน้ กั บินและผูค้ วบคมุ การจราจรทางอากาศมองเห็นและควบคมุ
อากาศยานไดแ้ มน่ ยำข้นึ รวมทงั้ ได้มุมมองจากผวิ โลกเปน็ สัดสว่ นที่กวา้ งไกลกว่าในอดีต เพราะเปน็ ระบบ
ที่สามารถแสดงตำแหนง่ ของอากาศยาน ความสูง ความเรว็ ตลอดจนพารามเิ ตอร์อืน่ ๆ ไดอ้ ย่างครบถว้ น
สมบรู ณ์

Apply Grounded Theory เป็นการศึกษาเชิงปริมาณประยุกต์การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัย
โดยใช้ทฤษฎีจากฐานรากที่สร้างขึ้นโดยเก็บข้อมูลจากแหล่งข้อมูลในเรื่องที่ทำการศึกษาจากต้นกำเนิด
ของขอ้ มลู หรอื แหล่งขอ้ มลู ดิบ เพอื่ ปอ้ งกันขอ้ มลู ผดิ พลาดหรือบินเบอื นจากความจรงิ และความถกู ต้อง

Aviation System Block Upgrades (ASBUs) เป็นระบบท่บี ง่ ชี้ถึงข้ันตอนการพฒั นาเทคโนโลยี
ของผู้ปฏิบัติท่าอากาศยานและผู้ใหบ้ ริการ (ANSP) อย่างเป็นระบบ เช่น การฝึกอบรม แผนการนำมาใช้
งาน และรายละเอียดของระบบ เป็นต้น ซึ่งจะเน้นการใช้ระบบคอมพิวเตอร์เข้าช่วยงานมากข้ึน เพื่อให้
การพฒั นาระบบการเดนิ อากาศทั่วโลกสอดคล้องกนั (Global Air Navigation Plan 2016-2030)

Performance-based Navigation (PBN) เป็นวิธีการบินแบบเทคโนโลยีระบบการใช้สัญญาณ
เครื่องช่วยการเดินอากาศภาคพื้น ดาวเทียม และระบบของอากาศยานเอง มาพิจารณาความเหมาะสม
ตาม Specification ท่ีกำหนด ซง่ึ สอดคลอ้ งตาม Phase of Flights ของทกุ ช่วงในการทำการบิน เพือ่ ให้
ไดป้ ระสทิ ธภิ าพการบินสงู สดุ (Doc 9613, Third Edition 2008)

2.7 สรปุ
จากการศึกษาเอกสารการจัดการและการรกั ษาความปลอดภัย พบว่า พันธกรณขี ้อตกลงระหวา่ ง

ประเทศเป็นสิ่งสำคัญที่ประเทศไทยจะต้องรักษามาตรฐานขั้นต่ำตามที่องค์การการบินพลเรือนระหว่าง
ประเทศกำหนด ภายใต้การตรวจสอบดา้ นมาตรฐานความปลอดภัยสากลในการเดินอากาศ (Universal
Safety Oversight Audit Programme: USOAP) และโครงการตรวจสอบด้านการรกั ษาความปลอดภยั
(Universal Security Audit Programme Continuous Monitoring Approach: USAP-CMA)

คณะกรรมาธิการการคมนาคม วฒุ ิสภา 29