SEJARAH TINGKATAN 5

Pengasingan Kuasa dalam Pemerintahan
Pengasingan kuasa diamalkan sejak negara mencapai kemerdekaan hingga hari ini. Kuasa
pemerintahan di negara kita dibahagikan kepada tiga badan. iaitu badan perundangan (legislatif),
eksekutif (pelaksana) dan kehakiman (judisiari). Kuasa badan tersebut ditentukan oleh
Perlembagaan Persekutuan. Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Utama Negara merupakan
punca kuasa kepada ketiga-tiga badan ini.

Yang di-Pertuan Agong



a Majlis Raia-Raja

m


Badan Badan Badan
Perundangan Eksekutif Kehakiman



Ketua Hakim
Parlimen Perdana Menteri
Negara


Mahkamah
Jemaah Menteri
Atasan


Dewan Negara I Dewan Rakyat Mahkamah
Kementerian
Bawahan



Strr.rktur Pentadbiran Persekutuan





..",..4
'4,4







Persidangan Pertama Parlimen Kabinet (Jemaah Menteri) selepas The Lord High Chancellor Britain
Persekutuan Tanah Melayu pada merdeka diketuai oleh Perdana (berdiri di tengah) bersama-sama
bulan September 1959. Menteri, Tunku Abdul Rahman hakim Tanah Melayu selepas
Sumber: Portal rasmi Parlimen Putra al-Haj (duduk di tengah). mesyuarat khas di Mahkamah
Malaysia. Sumber: Arkib Negara Malaysia. Agung Kuala Lumpur sejurus
kemerdekaan.
BA
KPM

Badan Perundangan
Badan perundangan berfungsi menggubal undang-undang. Badan perundangan pada peringkat
Kerajaan Persekutuan ialah Parlimen. Badan perundangan pada peringkat Kerajaan Negeri pula
ialah Dewan Undangan Negeri (DUN).


Parlimen
Parlimen ialah badan perundangan tertinggi di Malaysia. Parlimen terdiri daripada tiga komponen,
iaitu Yang di-Pertuan Agong, Dewan Rakyat dan Dewan Negara. Parlimen merupakan larnbang
demokrasi dan mencerminkan aspirasi rakyat melalui perwakilan yang dipilih.
Parlimen berkuasa menggubal undang-undang. Selain itu, Parlimenjugaboleh membuat
pindaan undang-undang Persekutuan sedia ada, menyemak dasar kerajaan, meluluskan perbelanjaan TE
kerajaan dan sistem cukai yang baharu. E


Yang di-Pertuan
Agong Dewan Negara atau Senat
.
. Salah satu . Dewan terlinggi dalam sistem perundangan negara.
komponen Membahaskan rang undang-undang yang diluluskan
oleh Dewan Rakyat dengan lebih teliti.
dalam badan
perundangan




I lustrasi
bangunan
Parlimen
menunjukkan
lokasi Dewan
Negara dan
Dewan Rakyat.




Dewan Rakyat atau Perwakilan
. Dewan yang ahlinya dipilih oleh rakyat melalui pilihan raya.
. Menggubal dan meluluskan undang-undang pada peringkat Dewan Rakyat.




Dewan Undangan Negeri (DUN)
Di Malaysia, terdapat DUN di setiap negeri kecuali
bagi Wilayah Persekutuan Kuala Lutnpur, Labuan ffi
dan Putrajaya. Ketiga-tiga wilayah tersebut hanya
mempunyai ahli Parlimen. Mengapakah Parlimen
Dewan ini terdiri daripada Sultan atau mempunyai dua dewan?
Yang di-Pertua Negeri selaku ketua negeri, Speaker
Dewan Undangan Dewan dan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADLfN) Keahlian
Negeri Sarawak. Dewan Negara.
yang dipilih melalui pilihan raya peringkat negeri.
Keahlian
DUN berfungsi untuk menggubal undang-undang
Deu'an Rakyat.
bagi negeri masing-masing.
M

KPM

Badan Eksekutif
Badan eksekutif ialah badan pemerintah yang melaksanakan kuasa eksekutif mengikut perlembagaan
Persekutuan. Badan eksekutif peringkat Kerajaan Persekutuan ialah Jemaah Menteri manakala
badan eksekutif peringkat Kerajaan Negeri ialah Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri.

Jemaah Menteri [Kabinetf
. Jemaah Menteri terdiri daripada Perdana Menteri dan menteri seperti Menteri Kewangan,

Menteri Pendidikan dan Menteri Kesihatan.
Tugas utama Jemaah Menteri menggubal dasar negara dan melaksanakan pembangunan.
Perdana Menteri mengetuai Jemaah Menteri, memimpin kerajaan dan menjalankan
pentadbiran pada peringkat Kerajaan Persekutuan.
a Menteri mengetuai kementerian untuk melaksanakan dasar kerajaan yang diputuskan oleh
Jemaah Menteri.
Anggota Jemaah Menteri berpegang pada prinsip tanggungjawab bersama secara kolektif
kepada Parlimen. Setiap menteri mesti mempertahankan keputusan yang dibuat oleh
Jemaah Menteri.
Sekiranya seseorang menteri tidak bersetuju dengan dasar kerajaan, beliau hendaklah
meletakkan jawatan sebagai ahli Jemaah Menteri.





m! l
.iW

Sistem Jemaah Menteri
Kesultanan Melayu Kelantan
Pada abad ke-19, Sultan Muhammad II
membentuk Sistem Jemaah Menteri bagi I t
melicinkan pemerintahan Kesultanan
Melayu Kelantan.
Lapan badan Jemaah Menteri ditubuhkan
rl
dan setiap satunya dianggotai oleh empat
orang pembesar. Jemaah Menteri tersebut -
Istiadat Mengangkat Sumpah Jawatan dan Setia serta
terdiri daripada:
. Jemaah Penasihat Raja. Sumpah Simpan Rahsia sebagai Perdana Menteri.
. Jemaah Menteri Istana. Sumber: Istana Negara.
. . Jemaah Menteri Keadilan dan
Kehakiman. Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
. Jemaah Menteri Dalam Negeri. . Pada peringkat negeri, kuasa eksekutif
. Jemaah Menteri Luar.
. Jemaah Menteri Perbendaharaan. terletak pada Sultan atau Raja atau
. Jemaah Menteri Peperangan. . Yang di-Pertua Negeri. \
. Jemaah Menteri Pentadbiran dan Bagi negeri di Semenanjung Malaysia, kuasa
Pengimarahan Negeri. eksekutif ini dilaksanakan oleh Majlis
Mesyuarat Kerajaan Negeri atau EXCO
ffi#- (Executive Council). Di Sarawak dan
Sabah, badan eksekutif negeri dikenali
Mengapakah Jemaah Menteri berpegang sebagai Kabinet Negeri.
.
pada prinsip tanggungjawab bersama'? Pentadbiran Kerajaan Negeri diketuai
oleh Menteri Besar atau Ketua Menteri.
E4

KPM

Badan Kehakiman
Badan kehakiman ialah badan yang bertanggungjawab mentafsirkan dan melaksanakan undang-
undang serta mempertahankan Perlembagaan Persekutuan.

Badan kehakiman diketuai oleh Ketua
Hakim Negara. Kuasa badan kehakiman
dilaksanakan oleh mahkamah.
Hakim dilantik untuk memastikan
sistem kehakiman dan keadilan Mahk mah
ditegakkan di negara kita. Persekutuan
Mahkamah
Peranan badan kehakiman adalah untuk Atasan
mengadili pertikaian antara pemerintah $t'lono I
dengan rakyat mahupun sesama rakyat.
Badan kehakiman juga menyelesaikan
konflik Kerajaan Negeri dan Kerajaan Mahkamah
Bawahan
Persekutuan.
Fungsi badan kehakiman bergantung
pada status mahkamah yang terdiri
daripada Mahkamah Atasan dan
Mahkamah Bawahan serta Mahkamah
Khas.
Selain itu, terdapat mahkamah pada Hierarki badan kehakirnan di Malaysia.
peringkat negeri, iaitu Mahkamah Su m b e r : http ://www.kehaki man. go'n.myims/mengenai-kami/
Syariah serta Mahkamah Anak Negeri n-rahkamah/mahkamah-tinggillatar-belakang. Dicapai pada
16 .lulai 2020.
di Sarawak dan Sabah.







Hakim mestilah bebas daripada pengaruh politik bagi
memastikan badan kehakiman sebagai institusi keadilan. Hal
ini dapat menjamin integriti badan kehakiman sebagai badan
yang bertanggungjawab menjamin keadilan sosial demi Mahkamah Khas
kesejahteraan rakyat. Sebagai individu yang mempunyai hak Tidak terletak dalarn hierarki
yang dijamin oleh perlembagaan, kita sewajarnya memahami mahkamah biasa. antaranya:
kepentingan menjunjung prinsip keluhuran perlembagaan . Mahkamah Khas Raja-Raja.
. Mahkamah Tentera.
dan kedaulatan undang-undang seperli yang tersurat dalam
Rukun Negara.
CTFZTW
Dengan merujuk pelbagai
sumber, bandingkan bidang
Pengasingan kuasa dalam pemerintahan negara penting
kuasa Mahkamah Tinggi dengan
untuk mewujudkan pemerintahan yang adil dan saksama. Mahkamah Sesyen dan Mahkamah
Pengasingan kuasa dapat membentuk konsep semak dan Majistret.
imbang dalam pemerintahan supaya kuasa pemerintahan Bentangkan dapatan anda
tidak dikuasai oleh seseorang atau sesebuah institusi. di hadapan kelas.

tr4

KPM

3.5 di Nsgara Kita



Keunikan amalan Demokrasi Berparlimen dapat dilihat dari aspek gabungan unsur tradisiorial dan
moden, mekanisme semak dan imbang, kuasa budi bicara raja serta kerjasama politik.


Gabungan Unsur Tradisional dan Moden dalam Pentadbinan

Keunikan pemerintahan di Malaysia teradun antara unsur tradisional dengan moden.
Unsur tradisional terletak pada kedudukan raja sebagai warisan sosiopolitik
(!) masyarakat Melayu. Unsur moden pula ialah Demokrasi Berparlimen berdasarkan
o model Westrninster England.
o Kombinasi Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen merupakan
kaedah terbaik untuk mengimbangi amalan demokrasi dalam persekitaran
sosiopolitik di negara kita yang mempunyai kepelbagaian bangsa, agama dan budaya.








Mekanisme Semak dan lmbang
ts_ dalam Pentadbiran
Sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi
Unsur tradisional dalam pentadbiran
Berparlimen mewujudkan mekanisme
Teliti gambar yang berikut dan jawab semua
semak dan imbang dalam pemerintahan
soalan di bawah.
di negara kita.
Pemerintahan beraja berperanan bagi
1 tr.*."'.*."1''..-i:]
I. mengimbangi pemerintahan demokrasi
:1
I
c kerana raja berkecuali dalam hal politik.
* it!:*.*t
: ekonomi dih dasar negara.
.:
Kuasa pengimbang yang ada pada
raja mampu meredakan konflik yang
t.&ttlA \ Stl-Rl P.llll K,\ BA(lI\ D,l berlaku dalam demokrasi seperli pertikaian
parti politik yang pelbagai ideologi dan
perselisihan antara kaum.
Mekanisme semak dan irnbang juga
berlaku melalui pengasingan kuasa, iaitu badan
perundangan, eksekutif dan kehakiman.
Badan perundangan diberi peranan
l. Apakah unsur tradisional yang terdapat pada menggubal undang-undang yang akan
ketiga-tiga gambar di atas?
dilaksanakan oleh badan eksekutif. Sekiranya
2. Senaraikan perkara lain yang mengandungi
timbul konflik dan kekeliruan, penyelesaian
elemen unsur tradisional dalam urusan rasmi.
dibuat melalui badan kehakiman.
3. Jelaskan kepentingan unsur tradisional dalam
pentadbiran.
4. Bagaimanakah unsur tradisional dapat
memupuk persefahaman ke arah perpaduan?
M


KPM

Kuasa Budi Bicara Raja
Secara umumnya, kuasa budi bicara raja ialah kuasa yang boleh dilaksanakan oleh baginda tanpa
mendengar atau menumt nasihat ketua kerajaan dalam perkara tertentll.
Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan kuasa budi bicara kepada Yang di-Pertuan
Agong dalam soal pelantikan ketua Kerajaan Persekutuan. iaitu Perdana Menteri. Raja dan
Yang di-Pertua Negeri mempunyai kuasa budi bicara rnelantik ketua Kerajaan Negeri. iaitu
Menteri Besar dan Ketua Menteri.
Yang di-Perluan Agong juga mempunyai kuasa budi bicara Lrntuk tidak rner.nperkenankan
permintaan pembubaran Parlimen. Raja dan Yang di-Perlua Negeri pula menrpunyai kuasa bLrdi
bicara tidak rnemperkenankan pembubaran DUN.
@
Kerjasama Politik TD
Kerjasama politik menekankan soal perkongsian
kuasa antara kaurn berdasarkan prinsip tolak Kerjasama Politik di Malaysia
ansur, perundingan dan pengorbanan bagi Tahun Kerjasama
memastikan suara setiap kaurn diu,akili. Pembentukan politik
Permuafakatan pelbagai parti politik t954 Parti Perikatan
dalam satu gabungan membolehkan parti 1962 Parti Perikatan Sarawak
politik membentuk kerajaan dan berkonusi Parti Perikatan Sabah
kuasa dalarn pemerintahan di negara kita. 1974 Parti Perikatan mennkar nama
Sejak pilihan raya pada tahun 1955. kepada Barisan Nasional (BN)
gabungan parti berasaskan kaum dibentuk I 990 Angkatan Perpaduan Urnmah
atas nama Parti Perikatan. Gabungan ini (APU)
kemudiannya dikenali sebagai Barisan 1999 Barisan Alternatif ( BA.)
Nasional. Parti ini memenangi l3 kali pilihan 2008 Pakatan Rakyat (PR)
raya umum untuk membentuk Kerajaan 2015 Pakatan Harapan (PH)
Persekutuan. 2018 Gabungan Pani Sararvak lGPS)
Pada Pilihan Raya Umurn ke-1,1 tahun Gabungan Bersatu Sabah (GBS)
2018, kerjasama politik telah mernbolehkan
Pada bulan Februari 2020, Perikatan Nasional
Pakatan Harapan memenangi pilihan raya
menerajui negara kita menggantikan Pakatan
untuk membentuk Keraj aan Persekutuan.
Harapan.

Kita perlu memahami demokrasi sebagai salah satu asas pemerintahan negara. Malaysia
mengamalkan prinsip demokrasi dengan mengambil kira kepentingan nilai tempatan dan warisan
budaya bangsa. Demokrasi Berparlimen dilaksanakan di negara kita dengan cara tersendiri yang
mengutamakan kestabilan politik dan kesejahteraan rakyat. Demokrasi Berparlimen pada asasnya
memberikan hak sama rata kepada setiap warganegara, dikawal dan diseimbangkan dengan
kedaulatan Raja Berperlembagaan.


Malaysia mempunyai bentuk pemerintahan yang unik dengan ciri tersendiri. Kornbinasi Raja
Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlirnen membentuk pentadbiran yang sistematik dan unggul.
Sistem Raja Berperlernbagaan dan Demokrasi Berparlimen berjaya mewujudkan kestabilan. Hal ini
membawa kemajuan dalam pelbagai bidang sejak merdeka hingga hari ini. Sebagai rakyat Malaysia
yang cinta akan negara, kita sewajamya menyedari kepentingan taat setia kepada pemerintah demi
kemakmuran bangsa dan negara.

BA
KPM

,4
\F.'
PARLIMEN



. Pemerintahan Beraja Kesultanan Melayu Melaka
Latar Belakang . Sebelum Perang Dunia Kedua
Pemerintahan Beraja . Semasa Pendudukan Jepun
dan Demokrasi . Selepas Perang Dunia Kedua
.
Berparlimen Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen
Selepas Merdeka
B


. Pembentukan Durbar Negeri-negeri Melayu Bersekutu
Sejarah dan 0{NMB)
Kedudukan . Majlis Sultan-Sultan Semasa Malayan Union
.
Institusi Majlis . Majlis Raja-Raja Semasa Persekutuan Tanah Melayu 1948
Raja-Raja . Majlis Raja-Raja Selepas Merdeka
Kedudukan Majlis Raja-Raja dalam Perlembagaan
Persekutuan



Yang di-Pertuan
Agong dan . Institusi Yang di-Pertuan Agong
Raja dalam . Kedudukan Yang di-Pertuan Agong
Perlembagaan . Kuasa Yang di-Perluan Agong
Persekutuan






.
Amalan Demokrasi . Amalan Pilihan Raya
dan Pengasingan . Kebebasan Asasi
Pengasingan Kuasa dalam Pemerintahan
Kuasa







Keunikan Amalan . Gabungan Unsur Tradisional dan Moden dalam Pentadbiran
Demokrasi . Mekanisme Semak dan Imbang dalam Pentadbiran
.
Berparlimen . Kuasa Budi Bicara Raja
Kerjasama Politik
di Negana Kita

Pembelajaran Abad Ke-Z1



Aktiviti 1:



Arahan:
Perbincangan murid dalam kumpulan kecil dan seterusnya dalam kumpulan besar. Murid
dibahagikan kepada beberapa kumpulan kecil dan membincangkan tugasan yang diberikan.
Semasa sesi perbincangan, lantik seorang murid sebagai pemudah cara.
ID
1. Maklumat yang berikut ialah petikan sebahagian daripada kandungan Akta Lambang dan Nama
(Mencegah Penggunaan Tidak Wajar) 1963. E
Cr)






wajar

Walau apa pun apa-apa jua yang
MALAYSIA
${Di,!{c'r'ilD${c undang-undang yang
kuasa, tiada seorang pun boleh,
AKI 41tl kebenaran bertulis Menteri-

^$$!-ft"s"1$ mengguna apa-apa nama ternyata
temyata atau apa-apa tiruan serupa

. rdr
'oB@-"'
(b) nrengguna bagi nraksud. atau
sebagai suatu iklan bagi, apa-apa perniagaan,
perdagangan, pekerjaan atau profesion. atau
apa-apa fotograf, lukisan atau
gambar Yang di-Pertuan Agong atau
Agong;






Berdasarkan maklumat di atas, lakukan aktiviti yang belikut:
i. Perbincangan murid dalam kumpulan kecil.
(a) Apakah yang dirnaksudkan "nama ternyata" atau "lambar.)g ternyata" dalam perkara
3.1 (a) dalam akta terscbut'l
(b) Mengapakah larangan 3.1 (b) dikuatkuasakan'l
(c) Bagaimanakah cara menghormati lambang negara dan institusiYang di-PertuanAgong?

ii. Perbirrcangan dalam kumpulan besar.
Dengan bimbingan guru sebagai pemudah cara, kongsikan maklumat hasil perbincangan
dengan kumpulan lain dalam bentuk perbincangan bebas.
,A

KPM

Pembelaja ra n Abatli'Ke-2 1
-
Aktiviti 2: Fikir-Pasang-Kongsi (Think-Pair-Share)



diberikan secara individu.
2. Murid kemudiannya berbincang dengan rakan/pasangan.
3. Murid seterusnya berkongsi maklumat/hasil perbincangan dengan pasangan lain/
kumpulan/kelas.

cr) Tajuk: Kerjasama Politik di Negara Kita
E
Carta alir yang berikut berkaitan dengan perkembangan kerjasama politik dalam amalan demokrasi
E
di negara kita.


1954 1962 1974
Parti Perikatan Parti Perikatan Sarawak Parti Perikatan menukar
(UMNO-MCA-MrC) dan Parti Perikatan nama kepada Barisan
ditubuhkan. Sabah dibentuk. Nasional (BN).



1999 2008 2015
a
Barisan Alternatif (BA) Pakatan Rakyat Pakatan Harapan
diwuiudkan. (PR) dibentuk. (PH) ditubuhkan. t



2018
Gabungan Parti Sarawak (GPS) dibentuk.
Gabungan Bersatu Sabah (GBS) dibentuk.



Berdasarkan maklumat di atas, lakukan aktiviti yang berikut:
1. Aktiviti individu: catat maklumat berkaitan dengan tajuk di atas berdasarkan aspek yang berikut:
(a) Ciri kerjasama politik
Jelaskan ciri kerjasama politik.
(b) Faktorperkembangan
Mengapakah kerjasama politik berkembang dalam amalan demokrasi di negara kita hingga I
,
hari ini?
(c) Nilai dan Patriotisme
Sebagai rakyat dalam negara yang masyarakatnya berbilang kaum, apakah sikap yang
perlu kita amalkan untuk menjamin kestabilan politik?

2. Aktiviti berpasangan:
dibuat penambahbaikan serta



3. Aktiviti berkumpulan:
Bentukkan kumpulan kecil dengan rakan pasangan lain, kongsikan maklumat yang diperoleh.
:A

T{FM

'@

Pemahaman dan Pemikiran rcrifiL


Petikan yan-q berikut merupakan sebahagian titah Kebawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka
Bagincla Yang di-Pertuan Agong XVI, Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah
Strah ibniAlmarhum SLrltan Haji Ahrnad Shah Al-Musta'in Billah, bersempena dengan Istiadat
Pembukaan Mesyuarat Pertama. Penggal Ketiga. Parlit-uen Malaysia pada l8 Mei 2020.
I
..:.rel+i:l'W
Ahli-ahliYang Berhormat. $
Sesungguhnya, Beta telah menggalas amanah dengan telus i
dan adil selaras dengan konsep Raja Berperlembagaan
dan Demokrasi Berparlimen yang menjadi tunjang
amalan negara kita. Pada masa yang sama, Beta juga
menghargai kematangan dan kerjasama semua Ahli-ahli
Yang Berhormat dan rakyat jelata yang telah memainkan
peranan dengan penuh berhemah dan beretika sehingga e
membolehkan Beta menggalas amanah ini. o
Sum ber'. http://www.kabinet. gov.rnv/bkpp/index.php/perkhidmatan/
koleksi+itah-ydp-agon-e. Dicapai pada l6 Julai 2020.



(a) Apakah maksud Raja Berperlembagaan?
(b) Siapakah Ahli-ahli Yang Berhormat?
(c) Bagaimanakah Ahli-ahli Yang Berhormat berperanan dalam sistem pemerintahan di negara kita?
(d) Mengapakah sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen perlu dipertahankan?

2. Maklr.rnrat yang berikr-rt merupakan petikan berita daripada akhbar tenlpatan.


i! Dewan Negara lulus pindaan PerlerRbagaan turunkan
ill umur mengundi kepada 18 tahun

i:i: KUUa LUMPUR: Selepas 10 hari Rang Undang-Undang (RUU) Perlembagaan
ffi eindaan) 2019 diluluskan di Dewan Rakyat, ia diluluskan di Dervan Negara hari
:r,
;t" ini dengan majoriti dua pertiga. Dengan kelulnsan pindaan terhadap Perlembagaan
i Persekutuan ini, pilihan raya pada masa hadapau akan rrenyaksikan pengLrndi
*l b..u*u. 18 tahun dibenarkan mengundi dan rnenjadi calon berbanding umur I I
ifl tahun sebelum ini, selain pendaftaran pengundi akan dilakr-rkan secara automatik.
Sumhet': Bcritu Huriun- Klramis 25 Julai l0l9.
F
Berdasarkan petikan berita di atas, Parlimen Malaysia meluluskan pindaan Perlemba-qaan
Persel<utuan berkaitan dengan had umur mengundi dan rnenjadi calon dalam pilihan rala
di negara kita.
(a) Bilakah had umur mengundi diturunkan kepada l8 tahun?
(b) Apakah rasional umur kelayakan mengundi diturunkan daripada 21 tahun kepada l8 tahun?
(c) Sejauh manakah golongan belia dapat memberikan sumbangan kepada demokrasi di negara
ini melalui penurunan had umur mengundi kepada l8 tahun?
,A_

KPM

ffi Gakna dan Cerminan Sejarah



Nilai, Patriotisme dan Iktibar
. Pemerintahan negara yang berakar umbi daripada tradisi budaya mesti dipelihara untuk
rnengekalkan jati diri bangsa.
. Sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen terbukti berjaya mewujudkan
kestabilan politik, kemakmuran ekonomi dan keseiahteraan sosial.
. Sebagai rakyat berjiwa patriotik, prinsip Kesetiaan kepada Raja dan Negara dalam Rukun
Negara mesti diterjemahkan dalarn amalan kehidLrpan harian.

Diri dan Keluarga
Setiap ahli kelLrarga perlu mengamalkan sifat tnentaali ketua keluarga untuk mer,vujttdkan kelttarga fl
yang anran dan ltanttoni.

Negara
Keunggulan sistem pemerintahan mesti dipertahankan sebagai lambang kedaulatan dan jaminan
demi kesejahteraan rakyat.



r-% '"{ 1,


@







ffi"

1,.








#



t"
#s6
+*md

Ee
Raja dan rakl,at berpisah tiada. Kebawah Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan
Agong XVI, Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah ibni Ahnarhum Sultan HajiAhmad
Shah Al-Musta'in Billah bersama-sama rakyat.
Strnther'. Pofial rasmi Istana Negara.
,A


KPM

SISTEM








SINOPSIS

Malaysia merupakan sebuah negara Persekutuan. Sistent Persekutuan di negara kita mempunyai
latar belakang sejarah yang tersendiri. Kuasa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri telah
ditetapkan dalam Perlernbagaan Persekutuan. Kerjasama antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri terjalin dalarn pelbagai bentuk memberikan nranfaat kepada kesejahteraan rakyat
dan pernbangunan negara. Terdapat juga faktor tertentu vang mengukuhkan sistem Persekutuan
di negara kita. Prinsip keluhuran perlernbagaan dan penyelarasan antara Kerajaan Persekutuan
dengan Kerajaan Negeri telah mengukuhkan sistern Persekutuan di negara kita.


















*,
k'
















I
: *J{ r r! I tl r
:.i:i
!E'
,/;
'!

=i
J
liE
ul
J
M t4
-
In'mdi -

1. Latar belakang sistem Persekutuan di negara kita.
2. Kuasa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri.
3. Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri.
4. Faktor yang mengukuhkan sistetn Persekutuan.

























1. Kepentingan bermusyawarah dalam membuat keputusan.
2. Kepentingan mewujudkan pentadbiran yang sistematik.
3. Kepentingan sikap kerjasama antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri bagi membangunkan negara.
4. Kepentingan memahami tanggungjawab rakyat dan pemimpin bagi
membangunkan negara.






1. Memahami kronologi perkembangan sistem Persekutuan di negara kita.
2. Meneroka bukti keberkesanan kerjasama Kerajaan Persekutuan dan
.;' Kerajaan Negeri.
3. Membuat imaginasi kuasa yang dipegang setiap peringkat kerajaan
dalam sistem Persekutuan.
4. Membuat interpretasi kekukuhan sistem Persekutuan melalui kuasa dan
tanggungjawab bersama.
5. Membuat rasionalisasi pembahagian kuasa dalam sistem Persekutuan.





Wil ayah Persekutuan Putrajaya.

s;

4.1 ra Kita



Malaysia merupakan sebuah negara yang Pembentukan Sistem Persekutuan
mengamalkan sistem Persekutuan. Persekutuan di Malaysia
bermaksud penyatuan beberapa buah negeri
dan meurbentuk sebuah negara bersekutu. Sistent persekutuan di ncgara kita mempunyai
latar belakang sejarah tersendiri. iaitu bermula
Antara unsur penting dalam sebuah negara
pada tahun 1 896 hingga tahun I 963.
Persekutuan termasuklah wujudnya Kerajaan
Persekutuan (Kerajaan Pusat) dan Kerajaan
Negeri sefta pembahagian kuasa dalam sistem Persekutuan 18gB
pentadbiran. Berikutan peluasan pengaruh British,
sebuah Persekutuan yang terdiri daripada
empat buah negeri Melayu ditubuhkan II

berdasarkan Perjanjian Persekutuan I 895.
o Persekutuan berkuat kuasa pada tahun
o Sejarah Pembentukan Konfederasi 1896 dan dikenali sebagaiNNMB.
Negeri Sembilan 1895 Persekutuan tersebut tidak mempunyai
. Pada tahun I 889, Luak Tampin, agihan kuasa dan fungsi khusus afitara
Rembau dan Seri Menanti disatukan Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan
sebagai Konf-ederasi Seri Menanti dan Negeri.
bersetuju meneriura seorang Residen Banyak keputusan pentadbiran dibuat
British. oleh Residen Jeneral di Kuala Lumpur
. Pada rahun 1895. satu perjanjian sebagai pusat pentadbiran NNMB. \
ditandatangani antara Yanttuan Besar
Seri Menanti dengan Undang Johol.
Sungai Ujong, Jelebu. Rembau
dan Tunku Besar Tampin untuk
menubuhkan sebuah konfederasi yang
lebih besar dikenali sebagai Negeri
Sembilan.
. Mereka juga bersetuju menerin.ra SIAM
Residen British bagi membantu
Sultan ldris Sultan Ahmad
pentadbiran konf'ederasi tersebut.
Murshidr"rl
. Yamtuan Besar Seri Menanti. Tuanku Adzam Shah. Al-Mu'azzarn
Muhamrnad ibni Tuanku Antah Shah.
kemudiannya dilantik sebagai Yang
di-Pertr-ran Besar Negeri Sembilan
yang pertama pada tahun 1898. Martin
Lister pula dilantik sebagai Residen
yang peftama di Negeri Sembilan.
Sultan Abdul Tuanku
SUMATEBA
Samad ibni Muhammad
-(} Raja Abdullah. ibni Tuanku
Antah.
Konfederasi ialah gabun-qan antara negeri Raja-raja Melayu yang menandatangani Perjanjian
yang berdar-rlat dalarn satu ikatan yang Persekutuan 1895.
Ionggar. Kuasa negeri dikekalkan dan Sumber: Disesuaikan daripada Cheah Boon Kheng (ed),
2006. Early Modern History 1800 - 1940. Kuala Lumpur:
kedaulatan negeri terpel i hara.
Archipelago Press dan Didier Millet.
B4

KPM

I


i\
Kesatuan Malaya 1946 Persekutuan Tanah Melayu
[Malayan Unionf 1 948
Majlis Mesyuarat ' Pada tahun 1946, British ' Satu gabungan sembilan buah
negeri Melayu dan dua buah
Persekutuan 19e7 berusaha untuk menyatukan NNS yang dikenali sebagai
pentadbiran semua negeri
. Majlis ini distruktur semula Melayu serta Pulau Persekutuan Tanah Melay.Lr
pada tahun 1927 untuk Pinang dan Melaka untuk terbentuk melalui Perjanjian
memperkemas tadbir membentuk sebuah keralaan Persekutuan Tanah Melayu
urus Persekutuan dan berbentuk kesatuan yang 1948.
rnengukuhkan kedudukan dinamakan Kesatuan Malaya ' Perjanjian PersekutuanTanah
British di negeri Melayu. 1946 atalu Malayan Union. Melayu 1948 menetapkan
' Konsep kesatuan yang kuasa Kerajaan Persekutuan
diperkenalkan di bawah dan Kerajaan Negeri.
Malayan Union ini turut ' Pengagihan kuasa peringkat
membayangkan pembentukan persekutuan dan negeri
sebuah kerajaan pusat yang menandakan bermula era
Raja-raja Melayu dan kuat di bawah kuasa Gabenor moden amalan Persekutuan il
pembesar bergambar selepas British. di negara kita. Pesuruhjaya
menandatangani perjanjian ' Malayan Union dilaksanakan Tinggi British dilantik sebagai
penstrukturan semula Majlis dalam tempoh masa yang ketua Persekutuan. Raja-raja
Mesyuarat Persekutuan pada Melayu memerintah negeri
tahun 1927. terhad dan gagal diteruskan
setelah mendapat bantahan mengi kut perlembagaan negeri
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
daripada Raja-raja Melayu masing-masing.
dan orang Melayu.





Persekutuan Malaysia 1 963
Persekutuan Tanah Melayu 1957
Pada 16 September 1963, berdasarkan
Pe{anjian Malaysia, maka lahir sebuah ' Pada 3l Ogos 1957, muncul Persekutuan
Persekutuan yang terdiri daripada Tanah Melayu yang merdeka.
1l buah negeri Tanah Melayu, ' Persekutuan yang berasaskan Perjanjian
Singapura dan dua buah negeri Persekutuan Tanah Melayu 1957 mewujudkan
Bomeo, iaitu Sarawak dan Sabah. sebuah Kerajaan Persekutnan yang kuat bagi
Persekutuan ini dinamakan Malavsia. melicinkan pentadbiran negara yang berdaulat.
' Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan
sebagai Ketua Persekutuan. Konsep
Persekutuan diperkukuh dengan sistem Raja
Poskad Hari Berperlembagaan dan Demokrasi Berparlimen
Merdeka 1957. rCF melalui peruntukan Perlembagaan Persekutuan
Sumber: Arklb Tanah Melayu 1957.
Negara Malaysia.

Pembentukan sistem Persekutuan di negara kita merupakan penerusan tradisi sejarah. Sistem
tersebut berakar urnbi daripada pemerintahan beraja dan berkait rapat dengan peluasan pengaruh
British dalam pentadbiran negeri Melayu.

BA
KPM

ffiffi
Pentadbiran Kerajaan Malaysia dibahagikan kepada tiga peringkat, iaitu Kerajaan Persekutuan,
Kerajaan Negeri dan Kerajaan Tempatan.


Pembahagian Kuasa
Perlembagaan Persekutuan rnemperuntukkan kuasa
yang khusus antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri yang meliputi kuasa perundangan
dan knasa pemerintahan.
Pembahagian kuasa antara Kerajaan Persekutuan
dengan Kerajaan Negeri bertujuan melicinkan
perjalanan sistem Persekutuan serta mengelakkan
Kompleks Perdana Putra
permasalahan antara kedua-dua peringkat kerajaan.
Peruntukan kuasa lebih besar diberikan pada
ffi peringkal Persekutuan untuk mervujudkan Kerajaan
Persekutuan yang kuat bagi rnenjamin kestabilan dan
kema.juan negara. *
Tiada peruntukan kuasa khusus kepada { I 6:
Kerajaan T'ernpatan, sebaliknya Kerajaan Tempatan
diletakkan di bawah kuasa Kerajaan Negeri.

Masjid PLrtra.








Pusat Pentadbiran Keraiaan Persekutuan
Kcraj aar.r Persekutuan r.ne'rn i nda hl<an pusat pentadb i rannva
lstana Kehakiman
dari Kuala Lumpur ke Putra-jaya pada tahun 1999. T
Putrajaya diisytiharkan oleh Tun Dr. Mahathir "?ry
Molrarrrad. Perdana Menteri Nlalaysia keerr.rpat t l98l- lt l,!,,.
2003). Penubuhan ini r.rntuk mewujudkan sebuah pusat rT
pentadbiran l<erajaarr PersekLrtLran yang lebih sistenratik
berikutan keadaan Kuala Lumpllr yang seniakin sesak
dengan pcr.nbangr.rnan dan pcrlambahan penduduk.
Pada tahun 2000, Kerajaan Negeri Selan_uor dan
Kera.jaan Persckutuan urerranciatangani perjanjian untuk
Kcrrrenterian Kewangan.
menjaclikan Putrajaya sebuah Wilayah Persekutuan.
Narla Putrajaya diambil bersempena dengan nama
Tr;nku Abdul Rahman Putra al-Haj. Perdana Menteri
Malaysia pertama.


1,

- Kenrenterian Luar Neseri.
gA
KPM

Kuasa Kerajaan Persekutuan

Pada peringkat Persekutuan, institusi yang mempunyai kuasa untuk membuat undang-undang
bagi seluruh Malaysia ialah Parlimen. Kuasa pemerintahan Kerajaan Persekutuan meliputi
perkara yang tern-raktub dalarn Perlembagaan Persekutuan sebagai Senarai Persekutuan. Senarai
Persekutuan menjelaskan kuasa Kerajaan Persekutuan yang luas meliputi skop kepentingan
nasional dan merangkumi semua aspek perkhidmatan berhubung dengan pentadbiran negara.




Antara yang terkandung dalam Senarai
Persekutuan termasuklah: 4"
. Hal ehwal luar negeri. .e
. Peftahanan. 3-
. Keselamatan dalam negeri. . --.. -:* I o

. Pentadbirankeadilan. re
. Kewarganegaraan.
. Kewangan.
Kompleks Seri Perdana. kediarnan
. Perhubungan dan pengangkutan.
. Pelajaran. rasmi Perdana Menteri.
. Perubatan dan kesihatan.





*







Istana Melau,ati, Istana Yang
di-Perluan Agong.


;



,,1 I


,/l v *
,i:'
,tl' I f s i&
o Jambatan Seri Wawasan
t "*tr I ,b a

; Bs

n Mengapakah Perlerr-rbagaan
Persekutuan mempemntukkan
Pusat Konvensyen Antarabangsa kuasa yang lebih banyak
Kompleks Setia Perdana. Putrajaya. kepada Kerajaan Persekutuan'?

9A
KPM

a
Kuasa Kerajaan Negeri

Setiap negeri di Malaysia mempunyai Dewan Antara perkara yang terkandung dalam
Undangan Negeri (DUN) yang mempunyai kuasa Senarai Negeri termasukiah:
untuk menggubal undang-undang bagi negerinya. . Undang-undang Islam.
Kuasa pemerintahan Kerajaan Negeri meliputi . Tanah.
perkara yang termaktub dalam Perlembagaan . Pefianian dan perhutanan.
Persekutuan sebagai Senarai Negeri. . Kerajaan tempatan.
. Hari kelepasan negeri.




Senarai Bersama

Senarai Bersama ialah perkara yang Antara perkara yang terkandung dalam Senarai Bersama
membolehkan Parlimen dan DUN termasuklah:
<t menggubal undang-undang untuk . Kebajikan awafil.
trl perkara yang sama. . Biasiswa.
.
trl Sekiranya ada percanggahan bagi . Perlindungan hairvan liar dan taman negara.
perkara di bawah Senarai Bersama, Perancangan bandar dan luar bandar.
undang-undang yang diluluskan oleh . Kesihatan awam. kebersihan dan pencegahan
Parlimen harus dipatuhi. penyakit.
. Kebudayaan dan sukan.
. Perumahan-




Peruntukan Tambahan bagi Sarawak dan Sabah

Kerajaan Negeri Sarawak dan Antara tambahan kepada Senarai Bersama bagi Sarawak
Sabah diberi kuasa tambahan dan Sabah termasuklah:
bagi menyesuaikan kemasukan . Undang-undang diriberhubung dengan perkahwinan.
negeri berkenaan ke dalam penceraian, penjagaan anak, nafkah dan sebagainya
Persekutuan Malaysia. berkaitan dengan undang-undang keluarga.
. Penyelidikan pertanian dan perhutanan, pengawalan
Antara tambahan kepada S enarai
makhluk perosak dan pencegahan penyakit tumbuhan.
Negeri bagi Sarawak dan Sabah .
termasuklah: Pilihan raya bagi Dewan Negeri.
. Undang-undang dan adat
Di bawah Akta Imigresen 1963, Kerajaan Negeri
anak negeri.
. Mahkamah Anak Negeri. Sarawak dan Sabah diberi kuasa untuk mengekalkan
. Kereta api di Sabah. kuasa kawalan, kemasukan dan kediaman di negeri-negeri
.riira!.,:rlr',:j--..,.,:r-.r ',.1 i .-r'.!. ,:: _ -,,. :'' berkenaan.

ft



lomo
Mengapakah peruntukan tambahan diberikan
dalam Senarai Negeri dan Senarai Bersama
bagi Sarawak dan Sabah? 6f i:ffii:il':i,:.ili:'"
B4

KPM

Peranan Kerajaan Tempatan
Kerajaan Tempatan merupakan kerajaan peringkat ketiga yang diberi kuasa untuk
rnentadbir dan melaksanakan tanggungjawab dalam sesebuah kawasan tetnpatan
atau daerah kecil yang diwartakan. Kerajaan Tempatan lebih dikenali sebagai Pihak
Berkuasa Tempatan (PBT) dan berada di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri.
Kerajaan Tempatan merupakan perantara antara Kerajaan Negeri dengan rakyat serta
berperanan memberikan perkhidmatan kepada penduduk setempat. Fungsi Kerajaan Tempatan
digariskan oleh Akta Kerajaan Tempatan 1976 [Akta l7l ], merangkumi selrua jenis Kerajaan
Tempatan seperti Majlis Bandaraya, Majlis Perbandaran dan Majlis Daerah.



'!





Menyediakan perkhidmatan Men-rbangunkan
pembersihan. Mengeluarkan lesen
dan kawalan penjaja. penttlahan ar,"am
.rn
$a' {
_5
Menyediakan kernudahan
sukan dan kebudayaan.
I t
Menjaga TIT,T'I
kesihatan awatn




re Menyediakan pasukan
bantrran dan penyelamat

ndahkan g
kawasan







Menyediakan
perkhidmatan
Menyenggara Menyenggara Menyediakan kecemasan.
sistem saliran. jalan raya. ken-rudahan a\\'a[r.



Pernbahagian kuasa dalam sistem Persekutuan menggambarkan r.lliJ-t
kepentingan mewujudkan pentadbiran yang sistematik bagi *..q",*" Meneroka Bukti
melicinkan tadbir urus negara. Setiap peringkat kerajaan dalam
Kerajaan Tempatan merupakan
Persekutuan mempunyai peranan untuk membentuk pentadbiran kerajaan yang paling rapat
yang berwibawa bagi kemajuan bangsa dan negara. dengan rakyat. Buktikan.
W


KPM

4.3 ffiaIaan N



Kerjasama antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri penting untuk memastikan segala
usaha pembangunan dapat memberikan manfaat demi kesejahteraan rakyat di seluruh negara.
Kerjasama ini antaranya meliputi aspek pembangunan sosioekonorni, pemeliharaan khazanah
negara, perumahan dan keselamatan.

Kerjasama Pembangunan Sosioekonomi
Bagi menjayakan pembangunan sosioekonomi, Kerajaan Persekutuan menubuhkan agensi
yang dapat memberikan bantuan kewangan dan kepakaran kepada Kerajaan Negeri. Kerajaan
Negeri pula menyediakan tanah untuk tujuan pembangunan kerana tanah di bawah bidang kuasa
Kerajaan Negeri.
Pembangunan Tanah

Pada peringkat awal kenrerdekaan, kerjasama sosioekonomi
o tertumpu pada pembukaan tanah baharu dan pembarlgllnan
E ln-Silu.
Pada tahun 1956, Kerajaan Persekutuan menubLrhkan
Federal Land Development Authority (FELDA) atau
Lembaga Kernajuan Tanah Persekutuan untuk mengurus dan
rnenyalurkan bantuan kewangan kepada Kerajaan Negeri
dalam usaha melaksanakan rancan-qan pembangunan tanah
baharu.
Kejayaan FELDA rnendoron_e Kerajaan Persekutuan
Pembukaan Felda Endau, Mersing
menubuhkan Federal Land Consolidation and Rehabilitation
pada tahun i959.
Authority (FELCRA) atau Lembaga Penyatuan dan
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
Pemulihan Tanah Persekutuan pada tahun 1966 untuk
menyatukan, memulihkan dan nrembangunkan tanah
Kerajaan Negeri yang terbiar di seluruh negara.

Segitiga Jengka ialah ilham Tun Abdul Razak Hussein.
,@ Segitiga Jengka merupakan Rancangan Pembangunan t t .j :
Wilayah pertama diusahakan oleh FELDA pada tahun
1966 yang merangkumi tiga daerah, iaitu Te-nterloh. I
Jerantut dan Maran, Pahang. -4 I I ,r
.(> Pembangunan In-Situ
Menekankan pcmbangunan fizikal desa seperti penyediaan t
kemudahan asas. rumah rakyat dan pusat pertumbuhan rH
ekonon.ri desa. Tun Abdr"rl Razak Hussein, Perdana
Menteri Malaysia kedua, melawat
,":';i3't Membuat lnterpretasi Segitiga Jengka, Pahang.
'r\.s" Strmber'. Rokiah Talib, 20i 0. Raja
MfHFHT Setern pos mencatatkan Tun Abdul Razak Muhamntad Alias Arkitek Feldo. Bangi
l$;ii:itGi*iJ Hussein sebagai Bapa Pembangunan. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Berikan justifikasi anda, mengapakah
Tun Abdul Razak Hussein diberi
.l gelaran sedemikian?
$l


3A
KPM

Pembangunan Wilayah

Selepas tahun 1970, kerjasarna sosioekonomi diperluas kepada pernbangunan wilayah berdasarkan
pembangunan kaw'asan. Kerajaan Persekutuan membuka kawasan lebih luas di beberapa buah
negeri untuk membangunkan wilayah baharu.


Lembaga Kemajuan
Lembaga
Agensi pembangunan Kelantan Selatan
Kemajuan
di Sarawak: (KESEDAR)
'i . Wilayah Kedah
I Lembaga (KEDA)
f Kemajuan Tanah Lembaga
Sarawak (LKTS). /"araoo"
. Lembaga Lembaga Terengganu
I ) Kemajuan
Penyatuan Kemajuan Tengah
Wilayah (KETENGAH)
Pemuliharaan
Pulau Pinang
Tanah Sarawak (PERDA) (D
(SALCRA). ) OARA (!
Agensi pembangunan Lernbaga '-'l,t. Lembaga
di Sabah: Kemajuan Kemajuan
. Lembaga Johor Tenggara Pahang
(KEJORA) Tenggara
Kemajuan Tanah (DARA)
Sabah (SLDB).

Pembangunan Koridor Wilayah

Selepas tahun 2005, kerjasama sosioekonomi
dilaksanakan melalui Pembangunan Koridor Jadual 4.1 Rancangan Pembangunan Koridor
Wilayah berlandaskan projek pembangunan. Wilayah.
Pembangunan Koridor Wilayah merupakan Bancangan Pembangunan Wilayah Liputan
Koridor Wilayah
perancangan strategik jangka panjang yang
2006
memberikan tumpuan kepada pembangunan Rancangan Pembangunan
di negeri dan wilayah yang kurang pesat untt* lskandar atau South Johor Selatan Johor,
Economic Region (SJER).
mewujudkan keseimbangan pernbangunan
2007
negeri dan wilayah. Wilayah Ekonomi Koridor Utara Perlis, Kedah,
atau Nonhern Corridor Pulau Pinang, Utara Perak.
Economic Region (NCER).
2007 Pahang, Terengganu,
,, 1. Wilayah Ekonomi Pantai Kelantan, Daerah Mersing,
Timur atau East Coast Johor.
Economic Region (ECER).
2008
Koridor Tenaga Diperbaharui
Sarawak atau Sarawak Wilayah Tengah Sarawak.
Corridor of Renewable
Energy (SCORE).
2008
Koridor Pembangunan Sabah Seluruh Sabah.
atau Sabah Development
Pelan projek Wilayah Pembangunan Iskandar yang Corridor (SDC).
dikenali sebagai Iskandar Malaysia (Rancangan
Pembangunan Iskandar). Mengapakah negeri di pantai barat Sernenanjung
Sumber: Malaysia, 2007. 50 Tahun Pendakian ke Puncak Malaysia tidak termasuk dalam Rancangan
Emas. Kuala Lumpur: Jabatan Penerangan Malaysia. Pemban gunan Koridor Wilayah?

_RA
KPM

Kerjasama Pemuliharaan Khazanah Negara

Malaysia merupakan negara yang terkenal dengan kekayaan flora dan fauna. Bagi mengekalkan
warisan biodiversiti untuk kepentingan generasi kini dan akan datang, kerajaan pada setiap peringkat
bekerjasarna mewujudkan rangkaian kawasan perlindungan seperti taman negara dan talllan laut.

Pengurusan Taman Negara
Berdasarkan Perlembagaan Persekutuan, pengurusan hidupan liar dan taman negara merupakan
tanggungjawab bersama antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri. Bagi mengukuhkan
kerjasama ini, Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972 [Akta 76] diwujudkan pada tahun 1972. Pada
tahun 201 0, akta ini digantikan dengan Akta Pemuliharaan Hidupan Liar 201 0 yang dikenali sebagai
Akta716. Antara tahun 1972 hingga tahun 1978, Kerajaan Persekutuan mengambil alih pentadbiran
semua Jabatan Mergastua Negeri di Semenanjung Malaysia. Jabatan Mergastua kemudiannya
dinamakan sebagai Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Taman Negara (PERHfLITAN)
Semenartj ung Malaysia.
sf Pengurusan taman negara di Sarawak terletak di bawah pengurusan Perbadanan Perhutanan
m Sarawak manakala taman negara di Sabah terletak di bawah Jabatan Hidupan Liar Sabah.
o


z1
q














- Taman Negara Kinabalu, Sabah
Petunjuk
r lili:#i:'fiilj:' I Taman diisytiharkan sebagai Tapak Warisan
Dunia UNESCO pertama di Malaysia

Peta r.nenunjukkan antara kawasan perlindungan hidupan liar dan pada tahun 2000.
taman negara di Semenanjung Malaysia.
Sumber'. Malaysia. 2018. Luporan Tahtmun 20lB Annual Report. Kuala
Lumpur: .labatan PERHILITAN Semenanjung Malaysia.




Rafflesia azlanii
Spesies Rafies itt azlan i i n.rerupakan spesies asli
Semenanjung Malaysia dan rnula ditemukan
di Hutan Sinrpan Iloyal Belum di negeri Perak Taman Negara Mulu. Sarawak diiktiraf
pada tahun 2003. Bagi memperingati penemuan sebagaiTapak Warisan Dunia UNESCO
ini, Rffie,sict tersebut dinamakan bersempena pada tahun 2000.
dengan nama Sultan Perak. Sultan Azlan Su m her: https://unesco. org. my/v2lunesco-
Muhibbuddin Shah ibni Almarhunr Sultan world-heritage-site/. Dicapai pada 19 Julai
Yusu ff bz.ucldin Shah Chatarullahu-lah. 2020.

BA
KPM

*E'










Litupan karang hidup yang sihat Program restorasi karang di Taman
di perairan Taman Laut Malaysia. Laut Malaysia oleh Jabatan
Su m b c r'. Jabatan Perikanan Malavsia. Perikanan Malaysia.
Sumber: Jabatan Perikanan Malaysia.
Aktiviti pembersihan dasar laut
Pengurusan Taman Laut di Taman Laut Malaysia oleh
Jabatan Perikanan Malaysia.
Bagi memullhara khazanah laut di negara kita, 42 buah pulau Sum be r: Jabatan Perikanan Malaysia.
di perairan Kedah, Terengganu, Pahang, Johor, Sabah dan Labuan
diwartakan sebagai taman laut sejak tahun 1994. i:
Kerajaan Persekutuan membentuk dasar berkaitan -"d
dengan taman laut. Kerajaan Negeri berkuasa terhadap TD
' ?$ri(6nci1
pembangunan pulau. E
Penyelarasan pentadbiran taman laut dibuat melalui
Mesyuarat Majlis Penasihat Kebangsaan Taman Laut dan
Jabatan Taman Laut Malaysia
Rizab Laut yang dianggotai oleh Kerajaan Persekutuan dan
menjalankan rondaan dan
Kerajaan Negeri. pengawalseliaan di perairan
Jabatan Taman Laut Malaysia ditubuhkan pada tahun 2007 Taman Laut.
sebagai agensi Kerajaan Persekutuan yang bertanggungjawab Su mbe r: Jabatan Perikanan Malaysia.
secara keseluruhan dalam dasar pengurusan taman laut
di Malaysia. Pada tahun 2018, pengurusan taman laut
dipindahkan ke Jabatan Perikanan Malaysia. Kawasan ,@
perlindungan marin di perairan Sabah pula di bawah Taman Laut di Bawah
tanggungjawab Kerajaan Negeri melalui agensinya, iaitu Pengurusan Taman-Taman
Taman-Taman Sabah. Sabah
1. Taman Tunku Abdul Rahman.
TERENGGANU Kota Kinabalu.
2. Taman Pulau Tiga. Kuala Penyu.
3. Taman Pulau-Pulau Penyu,
WILAYAH
KEDAH PAHANG PERSEKUTUAN Sandakan.
LABUAN 4. Taman Marin Tun Sakaran.
Semporna.
\ 5. Taman Pulau Sipadan,
6
Sempoma.
6. Taman Tun Mustapha, Kudat.
JOHOR
I t t
t Hidupan Laut
Empat daripada spesies penyu
\:: dunia boleh dijumpai di perairan
," Malaysia. Dua daripadanya ialah
Petunjuk Penyu Karah (Eretmochelys
! Taman Laut imbrit'tttcr') dan Penyu Hijau

(C'helonia m1,das).
Peta lokasi pulau-pulau Taman
Laut Malaysia. r
dffiilf';:{f* Br-'
Sumber: Jabatan Perikanan Malaysia. I
. -f. .*r.
tsA
KPM

Kerjasama Penyediaan Perumahan Rakyat
Perumahan terletak di bawah kuasa bersama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri. Pelbagai
strategi dan langkah kerjasama diambil oleh kerajaan untuk memastikan rakyat dapat memiliki
rumah sendiri.

Perumahan Awal Kemerdekaan

Pada awal kemerdekaan, Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri bekerjasarna menyediakan
perumahan kos rendah terutamanya di kawasan bandar.



Kerajaan Persekutuan menubuhkan Kementerian Kerajaan Negeri menyediakan
Kerajaan Tempatan dan Perumahan pada tahun tanah yang dijual pada harga rendah
1964 untuk menggiatkan usaha menyediakan kepada Kerajaan Persekutuan untuk
perumahan kos rendah. membina rumah.



--












-1t*;




















,
2t
,b
Pembinaan perumahan di Petaling Jaya, Selangor pada tahun 1950-an.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.




I
tsA
KPM

Perumahan untuk Mengatasi Masalah Kemiskinan

Selepas tahun 1970, Kerajaan Persekutuan bekerjasama dengan Kerajaan Negeri bagi membina
rumah untuk rakyat berpendapatan rendah. Kerajaan mengenal pasti penyediaan perumahan
bukan sahaja untuk tnenyelesaikan masalah kekurangan rutnah tetapi juga sebagai langkah
menghapuskan kemiskinan.
trrj
He Keraj aan Persekutuan melaksanakan .
Program Perumahan Rakyat (PPR) pada :
l' ' --. tahun 1997 untuk membina perumahan .
ffiEs awam di seluruh negara.
" ,dr'1# :
T
s
Kerajaan Negeri menubuhkan agensl
pembangunan negeri seperti Perbadanan
Kemajuan Negeri Selangor (PKNS) dan
ffi Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri
Perak untuk membina rumah bagi rakyat
#1, ffi berpendapatan rendah. Kerajaan Negeri

juga memperkenalkan program Perumahan
Flat Jalan Pekeliling di Jalan Tun Razalg Kuala Lumpur Awam Kos Rendah (PAKR) melalui
dibina untuk golongan berpendapatan rendah.
peruntukan keu,angau yang diterima
Sumber: Dasar Perumahan Negara (2018-2025), Jabatan daripada Keraj aan Persekutuan.
Perumahan Negara, Kementerian Perumahan dan
Kerajaan Tempatan.

Perumahan Mampu Milik

Pada tahun 2014" Majlis Pcrumahan Negara ditubuhkan untuk
merangka strate-qi r-nenyediakan perumahan marnpu milik.
Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri menubuhkan
pelbagai agensi serta memperkenalkan program khusus untuk
membolehkan golongan pertengahan memiliki rumah.

Antara program peringkat Persekutuan termasuklah:
. Perbadanan Perumahan lMalaysia (PRIMA). E.ds
. Rumah Mesra Rakyat di bawah Kementerian n#g l,i
5
Gtgg
Perumahan dan Kerajaan Tempatan. r6 :
-ryE* e.JE*
I
Antara program peringkat negeri termasuklah: ti ;
. Rumah Selangorku (Selangor). fi
. Rumah Mampu Milik Johor (Johor). EE





Rumah PRIMA merupakan projek
rumah mampu milik.
Suntber: Dewan Bahasa dan Pustaka.

lA
KPM

Kerjasama Menjamin Keselamatan dan Kedaulatan Negara
Keselamatan dan pertahanan negara adalah di bawah kuasa Kerajaan Persekutuan. Pada umumnya,
keselamatan dalam negeri dan ketenteraman awam di bawah tanggungjawab Kementerian Dalam
Negeri (KDN) manakala pertahanan negara di bawah Kementerian Pertahanan (KEMENTAH).
Kedua-dua aspek tersebut diselaraskan oleh Majlis Keselarnatan Negara (MKN). Namun begitLr,
Kerajaan Persekutuan mengadakan kerjasama erat dengan Kerajaan Negeri untuk memastikan
keselamatan rakyat dan kedaulatan negara terpelihara seperti rnewujudkan kawasan keselantatan
khas di Sarawak dan Sabah.

Pemerintahan Keselamatan
Daerah Bajang di Sarawak
Berikutan dengan ancaman komunis
yang semakin meningkat di Sarawak, Tun
Abdul Razak Hussein, Perdana Menteri
Malaysia kedua yang juga merupakan )
Pengerusi Majlis Keselamatan Negara
mengisytiharkan Bahagian Ketiga
Sarawak sebagai Rajang Area Security
Command (RASCOM) atau Pemerintahan
Keselamatan Kawasan Rajang pada
26 Mac 1972.
Ketua Menteri Sarawak dilantik
sebagai Pengarah Operasi Negeri dalam
RASCOM. Beliau bertanggungjawab
menyelaraskan fungsi dan aktiviti Sidang akhbar oleh Datuk Patinggi Abdul Rahman Ya'kub. Kerua
Menteri Sararvak berkaitan dengan komunis di Sarauak pada
pasukan keselamatan dengan pejabat bulan Mac [974.
awam dalam kawasan RASCOM. Sumber: Arkib Negara Malaysia.


Jawatankuasa Utama dalam RASCOM
Jauratankuasa Pengerusi Bidang Tugas
Jawatankuasa Ketua Pegawai Eksekutif IVlenggubal dasar berkaitan
RASCOM. (Pegawai Tadbir Kanan dengan aktiviti harian
Negeri Sarawak). organisasi RASCOM.
Jawatankuasa Panglima Pasukan lt/lerancang gerakan
Perancang Keselamatan RASCOIvI dikawasan FIASCOM
Gerakan.
Jawatankuasa Ketua Pegawai Turus Merancang dan
Perang (Awam). melaksanakan segala
-
Saraf. kegiatan gerak saraf.

Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
s"'li3r
E! Membuat lnterpretasi Negeri melalui RASCOM merupakan strategi yang berjaya
e *B .,r
memulihkan sefta mengekalkan keselamatan dan keamanan
RASCOM merupakan sebuah di bahagian tengah Sarawak. Pada tahun 1995, RASCOM
organisasi pentadbiran yang unik. dibubarkan dan semua operasi keselamatan di Sarawak
Berikan ulasan anda. diselaraskan di bawah MKN.
BA
KPM

Kawasan Keselamatan Khas PantaiTimur Sabah
Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri rnenubuhkan Eastem Sabah Security Command
(ESSCOM) atau Kawasan Keselamatan Khas PantaiTimur Sabah ekoran pencerobohan pengganas
dari Kepulauan Sulu di Kampung Tanduo, Lahad Datu, Sabah pada 12 Febmari 2013. Misi
ESSCOM untuk meningkatkan keselamatan Kawasan Timur Sabah daripada sebarang
ancaman rnelalui kerjasama strategik antara agensi kerajaan.
ESSCOM berlanggungjawab mengawasi keselamatan l0 daerah di Pantai Tirnur Sabah yang
dikenali sebagai Eastern Sabah Security Zone (ESSZONE) atau Zon Keselamatan Timur Sabah.
Latar Belakang Penubuhan ESSCOM.

12 Februari 2013 Pencerobohan pengganas Pengerusi Jawatankuasa Pemantau ESSCOM
Kepulauan Sulu di Lahad Datu. Perdana Menteri Malaysia
5 Mac 2013 Ops Daulat dilancarkan
7 lr4ac 2013 Perdana ltlenteri Malaysia Pengerusi Jawatankuasa ESSZONE
mengumumkan pembentukan Ketua Menteri Sabah
kawasan keselamatan khas
di Pantai Timur Sabah.
I 5
27 Mac2013 Pengisytiharan Zon
Keselamatan Timur Sabah Ketua Komander
(ESSZONE). ESSCOTM

1 April2013 Kawasan Keselamatan Khas Pengurusan tertinggi dalam struktur organisasi
Pantai Timur Sabah (ESSCOM) ESSCOM.
ditubuhkan. Sumher'. https://esscom.gov.my/. Dicapai pada 22 Mac
2020.
$ Petuniuk
f ESszoNE
Peta menunjukkan
t'
l0 daerah di Pantai
Timur Sabah yang ta "Ir
terlibat dalam -" Jr -.f
pengawalan
ESSCOM.
Sumber: https:ll
esscom.gov.my/.
Dicapai pada
22Mac2020.
Kewujudan ESSCOM untuk menambah baik
ESSCOM mengintegrasikan kerjasama agensi
aspek keselamatan membuktikan komitmen keselamatan seperti Angkatan Tentera Malaysia
kerajaan pada setiap peringkat dalam usaha (ATM), Polis Diraja Malaysia (PDRM) dan Agensi
mengembalikan semula ketenteraman demi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (APMM).
kesej ahteraan rakyat Sabah. Sumber: Malaysia, 2018. Bagus Bah ESSCOM.
m Kernenteri an Konr un ikasi dan Multi media Malaysia.
Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
Negeri dalam pelbagai bentuk memperlihatkan
usaha ke arah kesejahteraan rakyat. Kerjasama Bandingkan cabaran RASCOM
ini memberikan iktibar kepada kita tentang dengan ESSCOM dalam usaha
kepentingan menggembleng fikiran, tenaga memelihara keselamatan dan
dan usaha untuk membangunkan negara. kedaulatan negara.
lA
r!
KPM

4.4


Kekukuhan sistem Persekutuan di negara kita berkait rapat dengan konsep keluhuran Perlembagaan
Persekutuan serta penyelarasan yang baik antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.
Keluhuran Perlembagaan Mengukuhkan Persekutuan

Sejak negara mencapai kemerdekaan, Perlembagaan Persekutuan diangkat sebagai undang-undang
terlinggi bagi rnentakrifkan prinsip PersekLrtuan dan pentadbiran negara. Undang-undang yang
digubal oleh Parlirnen dan DUN tidak boleh bertentangan dengan peruntukan Perlembagaan
Persekutuan.
Parlimen dan DUN tidak boleh menggubal undang-undang yang bercanggah antara satu sama
lain. Perlembagaan Persekutuan menjadi rujukan utama apabila berlaku ketidakselarasan antara
undang-undang Persekutuan dengan undang-undang Negeri.
Perkara 75 Perlembagaan Persekutuan menyebutkan bahawa jika rnana-mana undang-
undang Negeri tidak selaras dengan sesuatu undang-undang Persekutuan, maka undang-undang
Persekutuan hendaklah mengatasi undang-undang Negeri.
Prinsip keluhr"rran Perlembagaan yang dijunjung ini mengukuhkan sistem persekutuan
di negara kita.

Penyelanasan Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
Penyelarasan pentadbiran dibuat antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri melalui
Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri serta nTajlis khas.


Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri
Mesyuarat dipengerusikan oleh Perdana Menteri serta dihadiri oleh Menteri Besar dan Ketua
Menteri. Mesyuarat membincangkan pelaksanaan sesuatu dasar yang diputuskan oleh kerajaan.






a _ffi I
W ) i





ffi Tan Sri Dato'Haji Muhyiddin
t9 Mohd. Yassin, Perdana Menteri
Malaysia kelapan (tiga dari kiri),
mempengerusikan Mesyuarat
Khas Menteri Besar dan Ketua
Menteri pada 17 Mac 2020 untuk
menyelaras Perintah Kawalan
Pergerakan (PKP)
di seluruh negara bagi mengawal
wabak Coronavirus atau
COVID-I9.

,A

KPM

Majlis yang Termaktub dalam Majlis Kewangan Negara
Perlembagaan Persekutuan Mentadbir hal ehwal berkaitan
dengan kewangan seperti pemberian
Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan wang, bayaran cukai dan pinjaman
penubuhan Majlis Negara untuk menyelaraskan Kerajaan Persekutuan kepada
pentadbiran Keraj aan Persekutuan dengan Keraj aan Kerajaan Negeri.
Negeri, iaitu:
. Majlis Kewangan Negara.
. Majlis Tanah Negara. Majtis Tanah Negara
Membentuk dasar dan mengawal
. Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan.
penggunaan tanah untuk kegiatan
i
pertanian, perlombongan, perhutanan
Majlis yang Ditubuhkan oleh Keraiaan dan sebagainya.

Perhubungan antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri juga dibuat melalui majlis yang Majlis Negara bagi Kerajaan
Tempatan
ditubuhkan oleh kerajaan seperli yang berikut:
. Majlis Keselamatan Negara. Perundingan Kerajaan Persekutuan
. Majlis Air Negara. dan juga Kerajaan Negeri untuk il
memban gunkan Keraj aan Tempatan.
. Majlis Perumahan Negara.


Keberkesanan penyelarasan dan hubungan
antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri dapat menjamin sistem
Persekutuan beroperasi dengan berkesan.
Hal ini membuktikan kepentingan Setiausaha Persekutuan bagi Sarall'ak dan
bermusyawarah dalam membuat keputusan Sabah
untuk kemajuan negara. . Jau,atan Setiausaha Persekutuan bagi Sarawak
dan Sabah diwLrjudkan pada taliLtn 1963.
' Tan'ggungjarvab Lltama adalah untttk
Sistern Persekutuan di negara kita terbentuk
mengeratkan hubungan antara Kerajaan
berdasarkan landasan sejarah tersendiri.
Persekutuan der.rgan Kerajaan Negeri.
Sejak merdeka, prinsip Persekutuan . Jawatan tersebut dihapuskan pada tahun
menyumbang kepada kestabilan hubungan 1982 dan dirvr"rjudkan semula pada tahun
antara negeri dan memberikan manfaat I 990 berikutan dengan keputusan .lemaah
kepada kesejahteraan negara. Menteri pada tahun 1989.
Pernbahagian kuasa pemerintahan
Kerajaan Negeri mewujudkan kerjasama Bq*
antara Kerajaan Persekutuan dengan

untuk mencapai kemajuan dalam pelbagai l. Dengan nrerujuk pelbagai sutnber, kenal pasti
bidang. Pembahagian kuasa merupakan majlis yang ditubuhkan untuk mengukuhkan
pendekatan terbaik untuk menjamin sistem Persekutuan.
kekuatan, kekuasaan dan kestabilan negara. 2. Sediakan laporan berdasarkan aspek yang
Rakyat dan pemimpin pada semua berikut:
peringkat perlu menunaikan tanggungiawab (a) Nama majlis.
masing-masing untuk memastikan sistem (b) Tarikh ditubuhkan.
Persekutuan membawa kemakmuran (c) Peranan majlis.
3. Bentangkan dapatan anda di dalam kelas.
kepada negara.

B4
KPM

Imbas Kembali


SISTEM PERSEKUTUAN






Latar Belakang Sistem Persekutuan
di Negara Kita
. Pembentukan Sistem Persekutuan di Malavsia
J

4

<f
@
E Kuasa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
Negeri
. Pembahagian Kuasa
. Kuasa Kerajaan Persekutuan
. Kuasa Kerajaan Negeri
. Peranan Kerajaan Tempatan


i
j


Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan
Kerajaan Negeri
. Kerjasama Pembangunan Sosioekonomi
. Kerjasama Pemuliharaan Khazanah Negara
. Kerjasama Penyediaan Perumahan Rakyat
. Kerjasama Menjamin Keselamatan dan Kedaulatan Negara


1
!



Faktor yang Mengukuhkan Sistem
Persekutuan
. Keluhuran Perlembagaan Mengukuhkan Persekutuan
. Penyelarasan Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri

Pembelajaran Abad Ke-21



Aktiviti 1: Saya Lihat, Saya Fikir, Saya Tanya (I See, I Think, I Wonder)


Arahan:
1. Senaraikan perkara yang anda lihat.
2. Fikirkan perkara yang dilihat.
3. Bertanyakan soalan yang relevan.
Gambar yang berikut berkaitan dengan wang kertas Malaysia siri keempat yang dikeluarkan
o'Keunikan
oleh Bank Negara Malaysia dengan tema Malaysia". Wang kertas tersebut memaparkan
kekayaan warisan di negara kita.


I
fl



'< -<;




t""'""'^''"'
t ... rr$'
ryF-;*l ,$%









#t









Mata u,ang Malaysia memaparkan keunikan rvarisan Malavsia.
Suntlrcr'. Dervan Bahasa dan Pr-rstaka.
Secara berkumpulan, bincangkan dan lakukan aktiviti yang beriktrt:
l. Ceritakan keunikan yang anda lihat dalam gambar di atas.
2. Mengapakah keunikan tersebut dipaparkan pada mata wang Malaysia'7
3. Jelaskan keunikan lain yang ada di negara kita.
4. Bincangkan langkah yang boleh diambil oleh Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri untuk
mernelihara keunikan tersebut sebagai warisan khazanah negara.
5. Bentangkan hasil perbincangan anda di hadapan kelas.

,*
KPM'

21


Aktiviti 2: hlan Galeri (Gallery Walk)

Arahan:
Murid bergerak dan berjalan di dalam kelas untuk melakukan aktiviti yang berikut
1. Melihat dan membaca hasil yang dipaparkan.
2. Berfikir tentang hasil tugasan tersebut.
3. Berbincang dengan rakan kumpulan.

Tajuk: Pembentukan Jata Negara Kita
Maklumat yang berikut berkaitan dengan pembentukan dan perubahan jata di negara kita.


l89s
<f v 1948 1963 1965
E
B






. Persekutuan terdiri . Persekutuan terdiri . Persekutuan
daripada empat buah daripada sembilan menggabungkan
negeri Melayu, iaitu buah negeri Melayu negeri di Tanah Melayu ng
Perak, Selangor, Negeri dan dua Negeri Selat, dengan Singapura, dengan
Sembilan dan Pahang. iaitu Pulau Pinang dan Sarawak dan Sabah. dan Sabah.
. Moto: "Dipelihara Allah". Melaka. . .
. Moto: "Bersekutu Moto: "Bersekutu Simbol Singapura
Bertambah Mutu".
Bertambah Mutu". digantikan dengan
lambang Bunga Haya.
. Moto: "Bersekutu
Bertambah Mutu".




Berdasarkan maklumat di atas, lakukan aktiviti yang berikut:
1. Murid dibahagikan kepada empat kumpulan.
Kumpulan 1895, Kumpulan 1948, Kumpulan 1963 dan Kumpulan 1965.
Setiap kumpulan berbincang dan mencatatkan maklumat berkaitan dengan perkara yang berikut:
(a) Mentafsir jata di negara kita dari aspek simbol, warna dan moto.
(b) Menghubungkaitkan jata tersebut dengan pembentukan Persekutuan di negara kita.
2. Tampalkan maklumat hasil perbincangan di dalam kelas.
3. Setiap kumpulan bergerak dan meneliti maklumat hasil perbincangan kumpulan.
4. Guru sebagai pemudah cara meminta murid membuat rumusan tentang pembentukan jata dan
hubung kait dengan pembentukan sistem Persekutuan di negara kita sehingga hari ini.







,8A
] .KPM

L Rajah yang
di negara kita.

Keraiaan Persekutuan


Keraiaan Negeri


Keraiaan Tempatan




(a) Senaraikan empat kuasa Kerajaan Persekutuan.
U
(b) Nyatakan tiga perkara di bawah kuasa Kerajaan Negeri.
E
(c) Kerajaan manakah yang paling hampir dengan rakyat? Berikan ulasan anda. F

(d) Sistem Persekutuan berjaya mewujudkan pentadbiran yang kukuh dan stabil di negara
kita. Buktikan.


2. Peta yang berikut menunjukkan rancangan Pembangunan Koridor Wilayah yang melibatkan
kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri.


Wilayah Ekonomi Wilayah Ekonomi Pantai Koridor Pembangunan
Koridor Utara (NCER) Timur (ECER) Sabah (SDC)





LAUT CHINA SELATAN
+

:i


INOONESIA (kllDdto)
Iskandar Malaysia (lM) Koridor Tenaga Diperbaharui
Sarawak (SCORE)


(a) Namakan negeri dan wilayah yang terlibat dalam rancangan pembangunan Wilayah

(b)
(c)



,A


KPM

-


L Maklumat yang berikut berkaitan dengan pembahagian kuasa dalam Perlembagaan persekutuan.
re
Senarai Senarai Negeri Senarai Bersama



Antara yang berikut, perkara manakah terletak di bawah Senarai Persekutuan?
I. Pertahanan
II. Pendidikan
III. Hal ehwal tanah
IV. Undang-undang Islam

A. I dan II
B. I dan IV
sf
o C. II dan III
o D. lll dan IV i 1
)
2. Jadual yang berikut berkaitan dengan ker.lasama Kerajaan persekutuan dengan Kerajaan Negeri i
I
untuk kesejahteraan rakyat. I I
I
I
Program Kerajaan Persekutuan Program Kerajaan Negeri j
. Perbadanan Perumahan lMalaysia (PR1MA) . Rumah Selangorku (Selangor) i
. Rumah Mesra Rakyat . Rumah Mampu Milik Johor (Johor) \
(
I
Mengapakah kerjasama tersebut dilakukan? I
I
A. Mengatasi masalah setinggan dibandar
B. Meningkatkan taraf hidup rakyat luar bandar
I
C. Menyelesaikan masalah perumahan golongan miskin I
I
D. Membantu golongan pertengahan memiliki kediaman I
i
{
'I
3. Struktur organisasi yang berikut berkaitan dengan pentadbiran Kawasan Keselamatan Khas I
I
di Sabah.
I
Jawatankuasa Pemantau ESSCOM Mengapakah pentadbiran tersebut diperkenalkan'7
t
Perdana Menteri Malaysia A. Mewujudkan Majlis Keselamatan Negara i
I
B. Menghapuskan ancarnan pengganas konruuis
I
Jawatankuasa C. Melaksanakan Pembangunan Koridor Wilayah I I
D. Meningkatkan kerjasama bagi menjamin
Ketua Menteri Sabah I
I
keselamatan
I
)
Komander I i
ESSCOM
i
\
I
\
i
I
I
i
I
I
I
t

ffi Cakna dan Cerminan Sejarah




Nilai, Patriotisme dan Iktibar
. Sistem Persekutuan yang diamalkan sejak merdeka berjaya mewujudkan kestabilan politik,
kemakmuran ekonomi dan kesejahteraan sosial.
. Sistem Persekutuan merupakan sistem terbaik untuk mentadbir negara yang terdiri daripada
gabungan negeri yang berdaulat.
. Usaha kerajaan pada setiap peringkat untuk rnewujudkan kesejahteraan rakyat dan
kemakmuran negara wajar dihargai.
. Kita hendaklah sentiasa menyokong dan rnelibatkan diri dalam usaha Kerajaan Persekutuan

dan Kerajaan Negeri bagi rnemakmurkan negara.

Diri dan Keluarga
Setiap ahli keluarga daripada semua peringkat mempuuyai tanggungiawab dan peranan untuk
membina kejayaan institusi keluarga yang boleh menjadi contoh kepada masyarakat sekeliling.

Negara {
,
Kepimpinan berwibawa berupaya untuk mewujudkan pemerintahan dan pentadbiran yang adil
serta berintegriti untuk kemajuan bangsa dan negara.















tr-
E
E
=-
6--,-i
h




#' + r+
A+l
,rfi# : =-2






o

Perdana Menteri Malaysia pertamahingga kelapan. Kerjasamapemimpin menjamin keutuhan sisternPersekutuan.
Sumber': Dcwan Bahasa dan Pustaka.
,A


KPM

E PEMBENTUKAN

M





SINOPSIS
Pembentukan Malaysia pada peringkat awalnya terdiri daripada Persekutuan Tanah Melayu,
Sarawak, Sabah dan Singapura. Pembentukan ini merupakan peristiwa penting dalarn sejarah
negara. Pembentukan Malaysia menimbulkan pelbagai reaksi daripada penduduk tempatan dan
negara jiran. Oleh itu, beberapa langkah dibuat untuk rnenjayakan usaha pembentukan Malaysia
termasuklah menangani konfi'ontasi.

































# ..:,.:% il 1
t:&;:::
WM ;?,:ttt:.r.
4';
W:lrt











a
1
!!.
YE


"k4
F
w
& W
@

I



lnti Pati Pembelajaran

1. Konsep gagasan Malaysia.
2. Perkembangan idea dan usaha pembentukan Malaysia.
3. Reaksi tempatan dan negara jiran terhadap pembentukan Malaysia
4. Langkah pembentukan Malaysia.
5. Perianjian Julai 1963 dan peristiwa Pengisytiharan Malaysia.
6. Konfrontasi dan usaha menangani.
















dan
Nilai Sivik

l. Kepentingan berfikiran strategik untuk berjaya
dalam kehidupan.
2. Kepentingan kesepakatan untuk kestabilan negara.
3. Sikap menerima dan meraikan idea serta pandangan
yang berbeza.
4. Kepentingan sikap berwaspada terhadap anasir luar.




Sejarah

l. Memahami kronologi tentang idea pembentukan
Malaysia.
2. Meneroka bukti reaksi tempatan dan negara jiran
terhadap pembentukan Malaysia.
3. Membuat interpretasi kandungan Perjanjian
Malaysia 1963 dan Pengisytiharan Malaysia 1963.
4. Membuat imaginasi langkah pembentukan
Malaysia.
5. Membuat rasionalisasi tentang usaha menangani
konfrontasi.


'l'unku AbduI Rahman Putra al-Haj me lautrgkan "merdeka"
sebanyak tLrjuh kali pada Petnasyhrtran Malaysia.
,\t r mb c r : Arkib Negara l\,talaysia.
,A


KPM

5.1



Kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu kemudiannya disusuli oleh pembentukan Malaysia
melahirkan negara ini sebagai sebuah negara yang berdaulat. Pembentukan Malaysia
memperlihatkan kerjasarna tokoh dari Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan Singapura
dalam rundingan dengan kerajaan British. Kesepakatan antara semua pihak ini menzahirkan
pembentukan Malaysia dan kemudiannya terbentuklah Perlembagaan Persekutuan Malaysia 1963.



ldea Gagasan Malaysia
Idea gagasan Malaysia ialah konsep yang menggabungkan beberapa bekas tanah jajahan British
di Asia Tenggara. Antara idea lain yang pernah dilahirkan termasuklah Melayu Raya oleh gerakan
nasionalis sebelum Perang Dunia Kedua yang mahu mendapatkan kemerdekaan wilayah Alam
Melayu daripada kuasa penjajah British, Belanda dan Amerika Syarikat. Walau bagaimanapun,
idea ini tidak berjaya dilaksanakan.
Bagi pihak pegawai British, mereka mengemukakan idea penyatuan wilayah penguasaan
British di Asia Tenggara dalam satu sistem pentadbiran dan ekonomi. Langkah ini bertujuan
memudahkan pentadbiran pihak British.
Idea gagasan Malaysia yang dicadangkan oleh Tunku Abdul Rahman putra al-Haj ialah
penggabungan Persekutuan Tanah Melayu dengan Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei untuk
merdeka dalam satu sistem Keraiaan Persekutuan.


Petunjuk
U
Negeri yang menyertai
Malaysia 1963




LAUT CHINA SELATAN
I
Sabah
Persekutuan
Tanah
Melayu 6

o 4
0 Sarawak
/
0 ta
L


Peta negeri yang menyertai Malaysia 1963.
Sumber: Dewan Bahasa dan Pustaka.

flffi Peta negara dalam Gugusan
tiiHiffi Malaysia l96l .

k4

KPM

5.2 .H.,,MalaYsia


Idea pembentukan Malaysia dikemukakan pada akhir abad ke-19 yang melibatkan pihak British
dan penduduk tempatan.
ldea Pegawai British
S
Cadangan terawal dikemukakan oleh Lord Brassey, Pengarah Syarikat Berpiagam
18A7 Borneo Utara di Dewan Parlimen Britain pada tahun 1887. Beliau mencadangkan
penggabungan Sarawak, Sabah, negeri Melayu dan NNS supaya menjadi tanah
jajahan yang besar. Cadangan ini dikernukakan kerana pegawai British melihat
potensi ekonomi melalui penggabungan wilayah ini.


J Setelah tamat Perang Dunia Kedua. Sir Malcolm

MacDonald, Gabenor Jeneral British di Asia
1 951 ,!;
Tenggara mencadangkan penggabungan tanah
jajahan British di Asia Tenggara bagi membentuk
satu entiti politik dan ekonomi. Langkah ini befiujuan @[
menyesuaikanlrya dengan rancangan dekolonisasi. >t
Pada tahun 1951. Sir Malcolrn MacDonald rDl
mengadakan perbincangan dengan Dato' Onn 1 aafar, :I
pemimpin United Malays National Organisation
(UMNO) dan ahli Majlis Perundangan Persekutuan
berkaitan dengan usaha menggabungkan Tanah Sir Malcolm MacDonald.
Melayu, SingapLrra dan wilayah Borneo.
Su m b e r: http://thekenyaonl ine.
com. Dicapai pada23 November
J 2020.
Sir Gerald Templer, Pesuruhjaya Tinggi British .(>
1 952 di Tanah Melayu meminta penggabungan wilayah
ini disegerakan bagi tujuan keselamatan. Pada
Januari 1960, mesyuarat pegawai tinggi British Dekolonisasi
Proses ke arah berkerajaan sendiri
di Borneo bersetuju dengan cadangan pertahanan
dan keselamatan.
Pesuruhjaya Tinggi ialah nama
J gelaran jawatan yang disandang
Sir Geofroy Tory, Pesumhjaya
1 960 Tinggi British di Persekutuan oleh ketua perwakilan negara
dalam kalangan negara
Tanah Melayu mencadangkan Komanwel. Jawatan ini setara
penyatuan Singapura dan dengan duta.
Persekutuan Tanah Melayu
atas kepentingan ekonomi. ...-
Sir Geofroy Tory.
Cadangan ini mendapat ,....,_,r -'
Sumber: hltp: I I
sokongan Pej abat Kolonial. ol dedward i an s. org. Mengapakah pegawai British
uk/. f)icapai pada mahu menggabungkan tanah
23 November 2020 jajahan di Asia Tenggara?
gA

KPM

ldea Penduduk Tempatan
,:l',


t 1 906 Majalah Al-Imqm menggesa penyatuan raja dan \t
orang Melayu dalam pendidikan dan pembangunan
ekonorni di Alam Melayu.


Majal ah Al-lmom


Konsep Melayu Raya diperjuangkan oleh nasionalis
t 1 938 Tanah Melayu. Antaranya termasuklah Ibrahim

t ,,.,.. Haji Yaakob, Harun Aminurrashid. Ahmad
,,, Boestamam, Ishak Haji Muhamrnad (Pak Sako)
,,, dan Dr. Burhanuddin al-Helmi sejak sebelum Perang
:l , '' Dunia Kedua. Idea mereka untuk menggabungkan
1 ' ,, Tanah Melayu dengan Indonesia. Idea ini tidak
w I
.:k .,:: berhasil apabila Presiden Soekamo mengisytiharkan
1,
, ,
, ;l kemerdekaan Indonesia pada tahun 1945 tanpa
ri) Dr. Burhanuddin al-Helmi ,,, ,r. tkan Tanah Melayu.
o ,. ,,
o
w



Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj dalarn ucapan
t 1 955 di Persidangan Agung UMNO pada bulan Oktober
1955 rnencadangkan Singapura, Sarawak, Sabah
dan Brunei menyefiai Persekutuan Tanah Melayu.

.6 1
-d.'.{ t,
Tunku Abdul Rahman
Putra al-Haj.


Datu Mustapha Datu Harun, pentirnpin Sabah
t dalarn satu pertemuan dengan Tunku Abdul
? 1 958
Rahman Putra al-Haj di Kuala Lumpur pada tahun
1958 menyatakan minat untuk membawa Sabah
bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu.


Datu Mustapha Datu Harun.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.


t 1 960 Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj memaklumi Lord Perth pada 10 Jun 1960
bahawa beliau benninat untuk bergabung dengan Sarawak. Sabah, Brunei
dan Singapura.

'A
KPM

Rasional ldea Pembentukan Malaysia
Rancangan petnbetttukan Malaysia mula berjalan apabila Tunku Abdul Rahrtran Putr-a al-l{aj
memberikan komitmen terhadap rancangan penggabungan semtta wilayah yang terlibat dan nlendapal
sokongan kerajaan British. Terdapat beberapa lak1or pernbentukan Malaysia' iaitLr keselarniltall,
keseimbangan kourtrrosisi penduduk. lnentpercepat kerllerdekaan dan petnbangltnarl wilayah.

Keselamatan

",
Ancaman komunis di negeri ini telali menggLl-sat keselamatan Persekutuan Tanah Melayu'
Tunku Abdul Rahtnan Putra al-Haj menganggap Singapura akan menjadi pusat kegiatan kot.t.ttttris.
Oleh itu, langkah penyatuan dengan Singapura ini dapat memberikan kuasa kepada Kerajaan
Persekutuan dalam bidang keselamatan dan pertahanan bagi membendung ancaman komunis
di Singapura.


Sarawak berhadapan dengan ancaman komunis rnelalui -Qerakan Clanclestine Commttnist
Organization (CCO). Dengan penyertaan Saraw'ak. kerajaan British berharap dapat membcndung
ancaman komunis.
Keseimbangan Komposisi Penduduk

Keputusan untuk menerima Singapura dalam Persekutuan akan mewujudkan ketidakseirnbangan
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj dan pemimpin UMNO. Penggabungan Sarawak. Sabah dan ffi
komposisi penduduk antara orang Melayu dengan orang Cina. Perkara ini dibimbangi oleh

Brunei akan menyeimbangkan komposisi antara kautn.

Mempercepat Kemerdekaan

Bagi pihak British, pembentukan Malaysia dapat merealisasikan rancangan dekolotrisasi serta
mempercepat kemerdekaanw'ilayah Borneo, terutamanya Sarawak dan Sabah' Walau bagaitttattrptttt.
kerajaan British perlu memastikan usaha ini mendapat sokongan penduduk di wilayah ini.

Pembangunan Wilayah
Cadangan penyertaan Persekutuan Tanah Melayu. Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunci
membentuk sebuah negara bertujuan agar wilayah ini dapat bersatu dalarn ttsaha ttlenlllercepat
pelbagai bidang pembangunan. Pembentukan Malaysia boleh meningkatkan taraf hicltrp pcribumi
dalam pelbagai aspek seperti infrastruktur, sosial dan ekonomi yang lebih seimbang.



Penduduk tempatan turut memainkan peranan
dalam usaha menyatupadukan negara. Pembentukan Hasilkan satu peta pemikiran yang
Malaysia membuktikan pemimpin dan rakyat sesuai bagi mer.rggambarkan rasional
mempunyai fikiran yang jauh untuk merancang idea pembentukan Malaysia.
masa hadapan yang baik. Pembentukan Malaysia
."';'-li3a.
juga sekali gus dapat mengekang anasir komunis tq.j Memahami Kronolosi
yang boleh mengancam keamanan negara untuk
mewujudkan keamanan serantau.
Galurkan idea pembentukan Malaysia.
gA

KPM

Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj mengumumkan pembentukan Malaysia pada 27 Mei 1961.
Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada pelbagai pihak. Terdapat pihak yang menerima
baik cadangan pembentukan dan ada juga pihak yang menentang. Reaksi tempatan terdiri daripada
penduduk dan pemimpin Persekutuan Tanah Melayu, Sarau,ak, Sabah. Singapura dan Brunei.
Reaksi negara jiran pula daripada Indonesia, Filipina dan Thailand.










TEMPATAN ek NEGARA JIRAN ,q,

Persekutuan Tanah Melayu lndonesia
Sarawak Filipina
.D Sabah
o Thailand
Singapura
Brunei
-

-



:l
*
?i%.:&




i
*
&,
Brunei dan Singapura dikategorikan &
m
dalam reaksi tempatan kerana W .1.:',r.. ".', trT
:
membincangkan konsep Malaysia x
yang sama. G 3 -'';;'!
W
*t
m ,tllw
. .*,
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
-
berucap kepada wartawarr asing -a h. Y
di Hotel Adelphi, Singapura pada - .:, w
-.
27 Mei 1961, rnengumumkan - ffi ,9. :n 'v,
&
cadangan pembentukan Malaysia. Wijr*.:")",",x & ., l: ek".'w*
Sumher: Arkib Negara Malaysia.
eA
,'{oqw|"
KPM ' t' -,.ti.. C-at.

Reaksi Tempatan
Pembentukan Malaysia mendapat reaksi daripada pemimpin dan penduduk di Persekutuan Tanah
Melayu, Sarawak, Sabah, Singapura dan Bmnei.



Pada umumnya, rancangan pembentukan Malaysia mendapat sambutan baik daripada penduduk dan
parti politik di Persekutuan Tanah Melayu. Parti politik secara prinsipnya bersetuju dan menerima
cadangan pembentukan Malaysia, walaupun wujud petbezaan pendapat dalam melaksanakannya.
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj mendapat sokongan UMNO berkaitan dengan rancangan
pembentukan Malaysia.



Di Sarawak pula terdapat pelbagai reaksi daripada pemimpin dan penduduk terhadap rancangan
pembentukan Malaysia.

Menyokong
BARJASA yang dipimpin oleh Datuk Patinggi Abdul Rahman Ya'kub dan Datu Tuanku
Haji Bujang Tuanku Othman menyokong pembentukan Malaysia. Sementara itu, PANAS
yang dipimpin oleh Datu BandarAbang Haji Mustapha, PESAKA pimpinan Temenggung
Jugah anak Barieng dan SCA turut menyokong Malaysia.


Menentang H
Pada peringkat awal, SUPP yang dipimpin oleh Ong Kee Hui dan SNAP yang diketuai
Eil oleh Stephen Kalong Ningkan menentang cadangan pembentukan Malaysia.



Menentang Kemudian Menyokong
Pada peringkat awal, SNAP turut menentang rancangan pembentukan Malaysia. Walau
tl bagaimanapun, SNAP kemudiannya menyokong berdasarkan cadangan Jawatankuasa
Setia Kawan Malaysia (JSKM).



Parti politik vang ditubuhkan di Sarawak
,@
Pada bulan Oktober 1962,
PANAS, SNAP, BARJASA, PartiPolitik Tahun Penubuhan
SCA dan PESAKA bergabung Sarawak United People's Party (SUPP) 1 959
membentuk Parti Perikatan
Sarawak untuk menyokong Parti Negara Sarawak (PANAS) 1 960
Malaysia. Parti politik Sarawak Sarawak National Party (SNAP) 1961
menubuhkan gabungan
menyokong Malaysia yang Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA) 1 961
dinamakan Sarawak Alliance Sarawak Chinese Association (SCA) 1 962
pada bulan Januari 1963.
Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) 1 962
I
Senaraikan tokoh di Sarawak dan Sabah yang
menyokong pembentukan Malaysia.

rt eA
KPM

Penduduk di Sabah turut memberikan pelbagai reaksi terhadap rancangan pembentukan Malaysia.
Pada peringkat awal, penduduk Sabah berasa curiga dan bimbang. Ketika itu, Sabah sedang
berkembang dalam kegiatan perdagangan manakala sistem perkhidmatan awam semakin baik.
Penduduk pula bebas menjalankan kegiatan harian mereka. Sementara itu, kehadiran pasukan
tentera British menjamin keselamatan mereka. Oleh itu, penduduk berpendapat bahawa tiada
keperluan untuk bergabung.

Menyokong
. Menjelang pembentukan Malaysia, terdapat parti politik urarra ditubuhkan. Antaranya
termasuklah UNKO, USNO, Pasok Momogun dan Sabah Chinese Association (SCA). USNO
yang dipimpin oleh Datu Mustapha Datu Harun menyokong idea pernbentukan Malaysia sejak
awal lagi.

. Parti politik di Sabah menubuhkan gabungan menyokong Malaysia yang dinarnakan Sabah
Alliance pada bulan Oktober 1962. Parti gabungan ini terdiri daripada UNKO, USNO, United
Pasok Momogun (UPKO), Democratic Party dan Sabah Indian Congress.

lllenentang
. Cadangan pembentukan Malaysia mengejutkan pemirnpin dan penducluk di Sabah. Mereka
melahirkan keinginan untuk mendapatkan kemerdekaan secara berasiugan atau merrbentuk
sebuah Kesatuan Negeri-negeri Bomeo yang merdeka.
.
Kebanyakan penduduk di Sabah menganggap Tanah Melayr_r rerasing seperli Indonesia dan
Filipina. Mereka mempersoalkan keadaan pemimpin tempatan perlu menyesuaikan
,,-ang
diri dengan kegiatan politik, pilihan raya dan berkerajaan sendiri vang sudah diamalkan
di Singapura dan Persekutuan Tanah Meiayu. Pada masa yang santa. iarak antara Sara*.ak.
Sabah dengan Kuala Lumpur yang jauh juga menimbulkan rnasalah.
. Disebabkan oleh kebimbangan tersebut, para pemimpin di Borneo mernbentuk Barisan Bersatu
(United Front) pada 9 Ogos l96l untuk mencabar rancangan penrbentukan Malaysia. Barisan
Bersatu ini dianggotai oleh Ong Kee Hui (Pengerusi SUPP), A.M. Azahari lparti Rak,var
Brunei) dan Donald Stephens (Fuad Stephens) daripada UNKO. Walau ba_eairnanapun, UNKO
kemudiannya menyokong pembentukan Malaysia.



Parti politik di Sabah n.rerrjelang pentbenrukan Vlalavsia.
Parti Politik Tahun Penubuhan
The United National Kadazan
Organization (UNKO) 1 961 Namakan parti politik
yang menubuhkan Sabah
Democratic Party 1 961
Alliance.
United Sabah National
Organization (USNO) 1 961
.*rll?,"
United National Pasok Momogun 1 962 -r Ktss i
i s, -; Meneroka Bukti
United Party 1962 'T.''"
Borneo Utara National Party (BUNAP). Pada awalnya, penduduk
Gabungan Democratic Party dan Sabah berasa curiga dengan
United Party 1962
pembentukan Malaysia.
Buktikan.
A

KPM

Singapura
Pemimpin dan penduduk Singapura turut memberikan reaksi terhadap pembentukan Malaysia.

I Menyokong
. People's Action Party (PAP) yang dipimpin oleh Lee Kuan Yew menyambut baik rancangan ini.
. Bagi golongan pedagang dan pengusaha industri pula, mereka menyokong pembentukan
Malaysia kerana membuka peluang pasaran yang lebih besar kepada industri mereka.
. Parti lain seperti Parti Buruh Singapura pada hakikatnya bersetuju tetapi menganggap gabungan ini
sebagai sttatu usaha yang sukar untuk dilaksanakan.
Menentang
. Parti Rakyat Singapura menentang gagasan Malaysia.
!
! . Barisan Sosialis juga menentang penggabungan kerana menganggap pembentukan Malaysia
i sebagai penjajahan baharu. Mereka mencadangkan agar pandangan rakyat diperoleh sebelum
i
Singapura menyerlai Malaysia.
Brunei
Terdapat pelbagai reaksi daripada penduduk Brr.tnei terhadap penrbentttkan Malaysia.
Menyokong
. Sultan Brunei, iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin mengalu-alukan cadangan pembentukan Malaysia.
. Rakyat Brunei juga pada peringkat awalnya berminat untuk menyertai gabungan ini. Namun
begitu, mereka ingin mencapai kemerdekaan terlebih dahulu. E
E
Menentang (,t
. Pafti Rakyat Brunei yang dipimpin oleh A.M. Azahari menentang cadangan tersebut kerana
beliau lebih benninat untuk menggabungkan Brunei, Sarawak, Sabah dan Kalimantan Utara
dalam satu kesatuan. A.M. Azahari berpendapat bahawa pembentukan Malaysia merupakan satu
cara kerajaan British untuk mengekalkan pengaruh agar dapat menguasai ekonomi dan menjamin
keselamatan. Selain itu, mereka juga khuatir Brunei akan kehilangan sebahagian besar kekayaan
sekiranya menyefiai gabungan ini.

Reaksi Negara Jiran
Negara jiran seperti Indonesia, Filipina dan Thailand turut memberikan pelbagai reaksi terhadap
rancangan pembentukan Malaysia.
M?S"ffihE&" ffi
ffi
Pada peringkat awal rancangan Presiden Diosdado Pangan Kerajaan Thailand memberikan
pembentukan Malaysia, keraj aan Macapagal (Macapagal) reaksi positif dan menerima
Indonesia tidak menentang. dari Filipina menentang idea pembentukan Malaysia.
Dr. Mohammad Hatta, iaitu pembentukan Malaysia kerana Pembentukan Malaysia
Naib Presiden Indonesia dan rnenuntut wilayah Sabah. dianggap memperkuat usaha
Dr. Subandrio, Menteri Luar Walau bagaimanapun, bagi ke arah keamanan di rantau
Indonesia mengalu-alukan kerajaan Persekutuan Tanah Asia Tenggara.
idea pembentukan Malaysia. MelayLr tuntutan ini adalah
di bawah urusan kerajaan British.


Pembentukan Malaysia mendapat reaksi Mengapakah A.N'1. Azahari menentang
daripada penduduk tempatan dan juga cadan gan pernbentukan Malaysia?
pembentukan ini tetap diteruskan demi ffi dan pengusaha industri di Singapura
negarajiran. Walaupun terdapat penentangan,
Pada pendapat anda, mengapakah pedagang
kebaikan rakyat. rnenyokong pembentukan Malaysia'/
A

KPM

,..#'!6i$!d6l*l*ffi
5.4


Usul pembentukan Malaysia dibentangkan di Dewan Rakyat pada
16 Oktober 1961 dan mendapat sokongan majoriti ahli dewan.
Sokongan ini membolehkan kerajaan Persekutuan Tanah
Melayu menggerakkan usaha membentuk Malaysia. Pelbagai
cara dilakukan untuk merealisasikan pembentukan Malaysia.
Antarunya termasuklah mengadakan lawatan ke negeri yang
terlibat, penubuhan Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM),
referendum Singapura, rundingan London, Suruhanjaya
Cobbold dan Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK).

Fail kerajaan British berkaitan
Siri Lawatan dengan pembentukan Malaysia.
q Sumber: National Archive United
Kingdom.

Julai l96l Tunku Abdul Rahman Putra
-
al-Haj mengadakan lawatan ke Sarawak Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu mengatur
dan Brunei. Lawatan ini untuk meninjau lawatan pemimpin Sarawak dan Sabah
ro dan bertemu dengan pemimpin ke Persekutuan Tanah Melayu. Pada bulan
o tempatan bagi menerangkan rancangan Ogos 1962, Datu Bandar Abang Haji Mustapha.
pembentukan Malaysia. Temenggung Jugah anak Barieng, Donald
@
Stephens dan Datu Mustapha Datu Harun
mengadakan lawatan untuk meninjau kemajuan
di Persekutuan Tanah Melalu.


/
-
November 1962 Lawatan Tunku
Abdul Rahman Putru al-Haj !
ke Sarawak dan Sabah.



Lawatan rombongan Dr. Burhanuddin al-Helmi
dan Ghafar Baba ke Sarawak dan Sabah. Lawatan t
ini menunjukkan terdapat kesepakatan dalam 3
kalangan ahli politik di Tanah Melayu untuk
PENYATA
menj elaskan gambaran sebenar tentang rancangan PI1NYIASA'I'
SUROHAN JAYA
Malaysia kepada penduduk Sarawak dan Sabah. UTARA
BORNEO
DAN SARAWAK
t



Penyata Suruhanjaya
Apakah kepentingan siri lawatan Penyiasat Bomeo Utara
para pemirnpin negara dalam dan Sarawak.
proses pembentukan Malaysia? Sumber: Arkib Negara
Malaysia.
,A H;A,A

KPM

Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia USKMI
Malaysia Solidarity Consultative Committee (MSCC) atau dikenali sebagai Jawatankuasa
Setia Kawan Malaysia (JSKM) ditubuhkan ketika Persidangan Ahli-ahli Parlimen Komanwel
di Singapura pada23 Julai 1961. Mesyuarat JSKM diadakan sebanyak empat kali, iaitu di Jesselton,
Kuching, Kuala Lumpur dan Singapura.

Tujuan Penubuhan

1. Meyakinkan penduduk Sarawak dan Sabah tentang
2. Menyediakan ruang perbincangan bagi mendapatkan kata sepakat
pembentukan Malaysia.
3. Mengumpulkan pandangan tentang pembentukan Malaysia.
4. Menyebarkan maklumat berkaitan dengan Malaysia.
5. Memupuk aktiviti penghebahan dan mempercepat pem
perkembangan
di Persekutuan

Jawatankuasa ini terdiri daripada wakil pemimpin dari Persekutuan Tanah Melayu, Singapura,
Sarawak dan Sabah. Donald Stephens dilantik nienjadi pengerusi JSKM. Dalam mes),uarat kedua,
JSKM membuat keputusan menyokong rancangan Malaysia. Jau'atankuasa ini memainkan peranan
penting dalam memberikan kefahaman kepada pemimpin tempatan dan mendapatkan sokongan
terhadap pembentukan Malaysia.

1' AUCsr ls2










T



Sebahagian ahli JSKM.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
*w*a ,,
ll
t '* Sebahagian teks dalam dokumen
Parliamentary Debates.
Sum ber: Pariiamentary Debates,
Dewan Rakyat 14 Ogos 1962.
.*
*

truer ,
T *h :xi JSKM turut dikenali sebagai
Jawatankuasa Perund ingan
Ahli JSKM bermesyuarat di Kuala Lumpur pada6-7 Jantari 1962
Perpaduan Malaysia (JPPM).
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
k4

KPM

l



Referendum Singapura -
bulan



bentuk



Tanah

i
I
I
Rundingan London
i
pembentukan Malaysia diadakan


bagi meninjau reaksi l l
I
I
i
lu,
G i
!
E Suruhanjaya Cobbold
Cobbold mengandungi i


I
Muhammad Ghazali I
I
dan l5pusatlarvatan

I
l
I
I
Menyatakan dua pertiga penduduk menyokong pembentukan Malaysia. Li
' Mengesyorkan agar Perlernbagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 diiadikan asas
Perlembagaan Persekutuan yang baharu.
l
,, Meucadangkan kuasa autonorri dan jaminan khas diberi kepada Sarawak dan
i
Sabah yang ticiak boleh dipinda atau dibatalkan oleh Kerajaan Persekutuan ranpa i
I
rnendapat persetujuan daripada Kerajaan Negeri berkenaan. i
I
I
I
I
1
\
{> l I
Referendum I
Pungutan suara rakyat berhubung dengan i
I
sesuatu dasar politik dan sebagainya. I
I
I
I I
,ozA \
KPM

qi.



I
1,,.. - .' - re .' r ,rta.t --
I :. ,r, r! L, 14, !t! !n," !llrr I rr!€in ,,sjr
lt,tti,
rrf i:.,.,r., ri.,.,t,i,1.! '1.,itr[t tlk r,r/1,! 1tr5 n,{d*t, tut
ls -.,:- j ir,,,inNrrr,.il,ai|i liilfif;e-rjtrr,ilr 0!.L1i,irlrt
i ,,,ri ,1 , , ir:a;I.,i, t', tu, i ttwr. rr)1d S,. {;aprerfr {er
.r .. ., ." I ! 1 Uli. rr,,* nr, !r,i {i trrlin rnd pallrbn
I t)t : i, t, .,r11.{!!a1rnll} &rprrr!llki. t#rri{#res_
I ,, . r, 1. .. t. I , rrr. rn1 rtrl*$ ni: ,i quif,iirf turd i$ rb
et!|tt tilrt il\*.
j,t\,. \tzah in yngla,d. t (
^kn
!i!L!"t !-t ,],!ng dl,rr in 6: plare,
,r i , r"].r!rr.rr:ir,i,!ib |'r,dr{ 1t1fiifirPr3'
. .,!.,. j d,. it: ,i,ir;t( ri r,,r!.ltrq
, {r,,j j,r, .,rt,.r t,:ir,,. \l,lrrtr.tr tr, !\r la.d:,11.
r., I . I i ,.r ri t: r,rj ,r ?t {llruBrr
;'##:,*. I !l -,rri, Li j , jir", ,,,,,i1 h .,r. 1,, !j*tnrE 1*tier
I ln{,- i,"i ?ri, t+tt *ut lrtr.at !!t,r $,1 1., Iida,1,
,r-xr ,h!,,!i 'l'i! l"r:R; 't1-trn,, 1, lts,1r-* 21 Irqrr ilr!!{*rt.
I ttNfit(a)!.! b tt.rry Xt* nql.rr, Brdt &nd r. grrfu,
-1/-
(ffiu
t:lr la i#nld*
ed&l&,
odqr aitr
Antara persatuan dari Sarawak yang
memberikan maklum balas kepada Surat Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj kepada Lord
Suruhanjaya Cobbold. Lansdowne pada September 1962.
Swrrber: National Archivc' United Kingdor.n. Sumber: National Archive United Kingdom.




-.*'
j
t #




@:
.:rru
*w
.il






Ahli Suruhanjaya Cobbold. Dari kiri Muharnmad Ghazali Shatle. Wong Poi.r,Nee" L.old ( obbold (P:rirrr't'Lisi I
Sir David Watherston dan Sir Anthony Abell.
Sumher: Arkib Negara Malaysia. 2015. Memorial Negarctwan. Kuala Lumptrr: Arkih Ncgara \'lalavsia.

AKT'Vfi'

Tandatangan maklum balas persatuan Dengan menggunakan pelbagai sumber, kaji
^d.E#tB
ffiE+*l*+ dari Sarawak dan Surat Tunku Abdul Laporan Suruhanjaya Cobbold. Nyatakan
EhTfi#i Rahman Putra al-Hai' kepentingan suruhanjaya ini dalarn menjal,akal
usaha pembentukan Malaysia.
1a


KPM

I

Pembentukan Jawatankuasa Antara Kerajaan UAKI
Kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melay,u mengumumkan penubuhan Inter-Governmental
Committee atau dikenali sebagai Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK) pada bulan Ogos 1962.
Jawatankuasa ini diwakili oleh kerajaan British, Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan
Sabah. Penubuhan JAK bertujuan menyediakan rangka perlembagaan dan membentuk keperluan
melindungi kepentingan Sarawak dan Sabah.

Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord JAK mempunyai lima jawatankuasa
Lansdowne, Menteri Tanah Jajahan. kecil:
Timbalan pengerusi ialah Tun Abdul Razak l. Perlembagaan.
Hussein. 2, Kewangan.
Wakil Sarawak ialah Ketua Setiausaha, 3. Perkhidmatan Awam.
Peguam Negeri, Setiausaha Kewangan. Datu 4. Perundangan dan Kehakiman.
Bandar Abang Haji Mustapha, Temenggong 5. Organisasi Jabatan.
Jugah anak Barieng, Pengarah Montegrai, Ling Jawatankuasa ini telah mengadakan
Beng Siew dan Chia Chin Sin. mesyuarat pertama di Jesselton (Kota
Wakil Sabah terdiri daripada Ketua Setiausaha, Kinabalu), Sabah pada 30 Ogos 1962.
Peguam Negeri, Setiausaha Kewangan, Datu Mesyuarat terakhir diadakan di Kuala
Mustapha Datu Harun, Donald Stephens dan Lumpur pada 18 -20 September I962.
Koo Siak Chiew.
E dimasukkan ke dalam Perlembagaan Persekutuan untuk menjamin liak serla kepentingan rak,vat
Jawatankuasa ini mengusulkan lB perkara bagi Sarawak dan 20 perkara bagi Sabah yang perlu

Sarawak dan Sabah. Antara perkara yang menjadi teras utama dalam perlembagaan tennasuklah:

Islam ialah agama Persekr.rtuan Malaysia tetapi
dikecualikan kepada Sarawak dan Sabah.
Bahasa Melayu ialah bahasa rasmi Persekutuan N{alaysia
tetapi bahasa Inggerr"s juga digunakan sebagai bahasa
rasmi di Sarawak dan Sabah.
& N I Sistem pendidikan dikekalkan di bawah kawalan
.:
I Kerajaan Persekutuan kecuali di Sarawak dan Sabah.
.i:::.::,
Sistem pendidikan di Sarau,ak dan Sabah kekal t
di bawah kawalan Kerajaan Negeri sehingga Majlis
Jarvatankuasa Antara Kerajaan Negeri membuat pindaan.
berkaitan dengan Malaysia.
Dalam Parlimen Malaysia. sebanyak 24 kerusi hendaklah
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
diperuntukkan kepada Sarawak, l6 kerusi kepada Sabah
dan 15 kerusi kepada Singapura.
) .r.l: ! ,.. 4 Kuasa inrigresen terletak di bau,ah Kerajaan
vL J'l Persekutuan tetapi Sarawak dan Sabah diberi kuasa
Nyatakan jawatankuasa tersendiri tintuk mengendalikan hal ehwal irnigresen.
kecil yang ditubuhkan
di bawah .lawatankuasa
Antara Kerajaan (JAK). Pelbagai langkah diambil bagi merealisasikan pembentukan
Malaysia. Langkah ini melibatkan semua pihak sama ada pemimpin
dffi'iff#:r* mahupun rakyat. Sikap toleransi yang ditunjukkan perlu diamalkan
oleh generasi muda bagi menjamin kesejahteraan negara.
gA

KPM