SEJARAH TINGKATAN 5

I


5.5





Perjanjian Julai 1963 yang turut dikenali sebagai Perlanjian Malaysia atau Malaysia Agreement
(MA63) ialah scbuah dokumen yang ditandatangani oleh kerajaan British, Persekutuan Tanah
Melayu, Sarawak, Sabah dan Singapura. Perjanjian ini ditandatangani pada9 Julai 1963 di London.
Kandungan perjanjian ini adalah seperti yang dikemukakan oleh JAK. Prinsip utanla perjanjian ini
mengiktiraf hak yang sama kepada semua negeri dalarn Malaysia.


lnti Pati Perjanjian Malaysia
Antara inti pati Perjanjian Malaysia tennasuklah:
1. Tarikh pembentukan Malaysia adalah pada 3l Ogos i 963.
2. Sarawak, Sabah dan Singapura akan menjadi ahli dalam Persekutuan Malaysia bersama-sama
Persekutuan Tanah Melayu.
3. Kerajaan British akan mengiktiraf kedaulatan Sarawak, Sabah dan Singapura dalam Malaysia.
4. Memberikan kelebihan kepada Sarawak dan Sabah menubuhkan kabinet negeri.
5. Memperuntukkan tempoh masa peralihan, contohnya dalam bidang pentadbiran awarn serta
pendidikan kepada Sarawak dan Sabah.
6. Kerusi Parlimen diberikan kepada Singapura sebanyak l5 kerusi; Sarawak 24 kerusi; dan Sabah il
l6 kerusi.
7. Penduduk bumiputera di Sarawak dan Sabah mendapat pengiktirafan sama seperti orang
Melayu dalam Perlembagaan Persekufuan.

,@
,)&
Sabah bersetuju mengiktiraf bahasa Melayu sebagai
bahasa kebangsaan dan sebagai balasan dibenarkan
menggunakan bahasa Inggeris dalam tempoh
ati;:yl
l0 tahun selepas tahun 1963. Pada tahun i970,
Datu Mustapha Datu Harun menjadikan bahasa
Melayu sebagai bahasa pengantar pendidikan
* sebagaimana mengikut Dasar Pendidikan
* Kebangsaan. Pada tahun 1971, Dewan Undangan
Sabah meluluskan untuk menjadikan bahasa
Melayu sebagai bahasa dalam urusan rasmi
negeri Sabah.
Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj mengadakan
sidang akhbar pada 6 Julai 1963 di Kuala Lumpur _{+.tr:. i
mengumumkan akan ke London bagi menghadiri
majlis menandatangani Perjanjian Pembentukan Huraikan kepentingan Perjanjian Malaysia 1963
Malaysia.
Sumber: Arkib Negara Malaysia. ,".:1liJ,i Meneroka Bukti
r'-.j$
..f
.d Eit#EI . Pembentukan Malaysia berasaskan rundingan
4ffi,ffi ill,lSl'.,0,, dan keputusan bersama penduduk yang terlibat.
idffiEH+'S+ 2o perkara. Buktikan.
1A

KPM

Misi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu IPBB]
Indonesia membuat bantahan rasmi pembentukan Malaysia di Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersattt
(PBB). Oleh itu, U Thant, Setiausaha Agung PBB mengurnlrnkan penLrbuhan sebuah jawatankuasa.
iaitu United Nations Malaysia Mission (UNMM) pada l2 Ogos I963 untuk tnenilai dan t.nctlbuat
laporan. Laurence Michelrr,ore, Duta Amerika Syarikat di PBB tlctrgctuai rot.ubotrgatr melakukan
tinjauan di Sarawak dan Sabah. Pembentukan Malaysia yanu scpatutnya diisytiharkan pada
31 Ogos 1963 ditangguhkan kcrana laporan Setiausaha Pefiubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu lian1,'a
dapat disiapkan pada l4 Septernber 1963. Pada l4 September I963. misi ini menerbitkan laporan
penduduk Sarawak dan Sabah yang menerima pembentukan Malavsia.

Peristiwa PengisyEiharan Malaysia
Malaysia diisytiharkan pada 16 Septenrber 1963. lstiadat pengisytiharan diadakan serentak
di Kuala Lumpur, Sarawak dan Sabah.
Sarawak
Datu Abang Haji Openg Abang Sapiee
mengangkat sumpah jawatan Yang di-Pertua
Kuala Lumpur Negeri Sarar.r,ak. Pengisytiharan Malaysia
Yang di-Pertuan Agong membacakan dibaca oleh Khir Johari wakil Kerajaan
Pengisytiharan Malaysia di Stadium Persekutuan di Kuching. Sarawak. Turut
Merdeka dan disaksikan oleh Tunku hadir ialah anggota kabinet negeri.
Abdul Rahman Putra al-Haj.
s
#rQp
*

,
,
, 'W"'',


t
.,:g
.a
.:4

L
il




t t
tt Peristiwa Pengisytiharan Malaysia
di Kuala Lumpur, Sarawak dan Sabah.
Sumber'. Arkib Negara Malaysia.


Stephen Kalong Ningkan dilantik menjadi Ketua Menteri
Sarawak pada 22.lulai 1963. Tarikh 22 Julai diisytiharkarr
sebagai Hari Sarawak dan cuti umurn negeri ini.
gA

KPM

*E&d#e
-its-r4lid!$'€J<- .-+&**6vipirl +:Jr
. -514+ .:::tirts-,ifi$sJi rJ:]F. &
"{'l\J,i9---r-a


Laporan
Suruhanjaya
PBB tentang
Malaysia. +, <': t .'--L.f Jr <-p r y r4-.i+-'n- iF.-r,;:;t _, r
Sumber: Koleksi
penulis.



Sabah
Datu Mustapha Datu Harun mengumumkan +ri+_+a';";'i;,Ja=+...1*r:*--=:_+*
Pengisytiharan Malaysia di Kota Kinabalu,
Sabah serta menandatangani surat sutnpah
I jawatan sebagai Yang di-Pertua Negeri Sabah
yang pertama. Tun Abdul Razak Hussein :,.t4;?
@
mewakili Keraj aan Persekutuan. -,;_l>:,|>i
'.JrF,,.'E-
. r961-o+:ir,{*al t!
i *++* € ut
I
I Dokumen Pemasyhuran Malaysia.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.



frc" Aktiviti Drama
icol [Drama Activity]
Arahan:
l. Secara berkunrpulan. murid
menrbuat perbincangan untuk
mempersembahkan drama
bertajuk "Rundingan ke Arah
Pembentukan Malaysia".
2. Murid perlu mencari nraklumat
tentang perkara yang berikut
untuk menulis skrip:
(a) Tokoh-tokoh yang terlibat
dalam rundingan.
(b) Bandar diadakan mesyuarat.
(c) Hasil cadangan JSKM.
3. Berdasarkan maklumat yang
Pembentukan Malaysia dilakukan dengan cara
diperoleh, tulis skrip dan buat
yang teratur melibatkan semua pihak. Penduduk latihan sebelum dipersembahkan
yang terlibat diberi peluang untuk menyuarakan dalam bentuk drama.
pandangan mereka bagi rnenjaga kepentingan bersama. 4. Rakamkan drama tersebut untuk
Oleh itu, kita perlu menjaga kepentingan kesepakatan tujuan dokun.rentasi.
untuk memastikan kestabilan negara terpelihara.

9A
KPM

Kerajaan lndonesia tidak menentang pada peringkat au,al rancaugan pembentukan Malaysia.
Penentangan mula muncul selepas Pemberontakan Brunei 7 Disenrber 1962, apabila Tunku Abdul
Rahman Putra al-Haj rnembuat kenyataan baltarva Indclnesia terlibat membantu pemberontakan.
Partai Komunis Indonesia menggunakan kesenrpatarr ini nrcnlelar rancangan Malaysia sebagai
penerusan dasar neokolonialisrne yang dirancang oleh kcrajaan British.




Konfrontasi Peristiwa Penentangan
Pada 20 Januari 1963, Dr. Subandrio,
Menteri Luar lndonesia mengumumkan INDONESIA
dasar konfrontasi terhadap Malaysia
20 Januari 1963
dengan alasan mengancam kedudukan o Melancarkan dasar konfrontasi
Indonesia. terhadap Tanah Melayu
"Ganyang Malaysia".


16 Januari 1963 - 27 Mac 1963
o Tentera lndonesia melancarkan
serangan gerila di Sarawak.

Ogos - Disember 1964
o Pendaratan gerila di Johor.






Keratan akhbar berkaitan dengan konfrontasi
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
lAdDOrvg
d,{,{C",C},!r,3
rr'AL4
Poster
.%,.::.
mengingatkan
rakyat
agar tidak
terpengaruh
dengan khabar
angin.
Sumber'.
Arkib Negara
Malaysia.
.u Fail kerajaan British tentang sikap kerajaan

Indonesia terhadap Malaysia.
Sumber: National Archive United Kingdom.
Neokolonialisme ialah peluasan pengaruh
politik oleh sesebuah kuasa besar terhadap
negara lain.
1A

KPM

I











I
i
*--a- _i 'llt*
."*ffi *

Anggota keselamatan Malaysia bersama-sama Komando Tun Abdul Razak Hussein sedang tnemberikan
Marin British meronda di sepanjang sungai di Serudong. taklirnat kepada penduduk di Sabak Bernam,
Sabah semasa konfrontasi. Selangor tentang konfrontasi.
Sumber'. Arkib Negara Malaysia. .Sunht'r: Arkib Negara Malaysia.

Tindakan ketenteraan terawal berlaku apabila pendaratan tentera dan separa
tentera Indonesia di Tebedu, Sarawak pada 12 April 1963.



. Pada 29 Disember 1963, berlaku peristirva berbalas tembakan afltara tentera
Malaysia dengan Indonesia di Kalabakan, Sabah.
H

. Pada 2 Septernber 1964, berlaku peristiwa pendaratan seramai 30 orang gerila

lndonesia di Labis, Johor. Gerila Indonesia yang masuk ke Johor ditahan oleh
pasukan tentera Malaysia.


. Dr. Ismail Abdul Rahman membawa isu serangan ini ke dalam Majlis

Keselamatan PBB. Kaedah provokasi tidak mengubah pendirian Malaysia
untuk bertindak selain cara diplomatik.

itr * * *
q@






"#
,G .,t

Dr. Ismail Abdul Rahman
(duduk di depan.ldan Omar
Ong Yoke Lin (di belakang)
dalam Majlis Keselamatan
Bii','
*J PBB untuk membenlangkan
aduan tentang konfronras].
Sumber: Arkib Negara Malaysia.

q 1A
eL. *f,
KPM

Langkah Menamatkan Konfnontasi

Malaysia menggunakan pendekatan diplomatik dalam usaha menangani konfrontasi. Tanggungjawab
menlusun strategi diserahkan kepada Kementerian Luar Negeri yang diketuai oleh Muhammad
Ghazali Shafie. Tugas utama kementerian ini adalah untuk mematahkan kempen propaganda dan
mendapatkan sokongan negara luar.


1

Usaha awal menamatkan
konfrontasi dilakukan oleh
U Thant, Setiausaha Agung Presiden Macapagal Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
PBB. Beliau mengutus menganj urkan rr.urdingan menerima undangan Presiden Soekarno
wakilnya C.V. Narasimhan peringkat pegawai untuk bertemu di Tokyo pada 1963.
pada bulan Februari 1963
di Manila pada 9 April 1963 Dalam pertemuan ini, Tunku Abdul
untuk berunding dengan Negara kita diwakili oleh Rahman Putra al-Haj menerangkan
pemimpin kerajaan tujuan pembentukan Malaysia.
Muhammad Ghazali Shafie.
Indonesia dan Persekutuan
Tanah Melayu.


lo
B 1 963 1 964 -:-.-.-:,- -;:;*1fl .g
o




Tun Abdul Razak Hussein Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
menghadiri mesyuarat peringkat menghadiri mesyuarat bersama-sama
Menteri Luar di Manila pada Presiden Soekarno dan Presiden Macapagal
di Manila pada 31 Julai - 5 Ogos 1963. Hasil
penting ialah penerimaan kerajaan lndonesia
dan Filipina terhadap pembentukan Malaysia
hadir bagi pihak selepas penilaian dibuat oleh PBB terhadap
Sarawak dan Sabah.
a
Rundingan Malaysia, Indonesia dan
Filipina berlangsung pada tahun
1964 melibatkan dua persidangan
peringkat menteri di Bangkok dan
satu sidang kemuncak di Tokyo.
!
I I Peranan utama dimainkan oleh Thanat
Khoman, Menteri Luar Thailand yang
menganj urkan pertemuan dengan
Menteri Luar Indonesia.


Muhammad Ghazali Shafie
nT enyambut kedatangan Jeneral
Ali Moertopo (kiri) di Lapangan
Terbang Antarabar.rgsa Subang.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
,o}A

KPM

Peraiihan kepimpinan di Indonesia pada
30 September 1965 menamatkan konfrontasi
Jeneral Suharto melantik Jeneral Ali
Moertopo dan Adam Malik untuk berunding
menamatkan konfrontasi





1 966






Tun Abdul Razak Hussein
menandatangani perj anj ian
Persetuj uan Normal isasi
Hubungan Indonesia - Malaysia
di Jakartapada 11 Ogos 1966.

(D
E
l+'* Perjanjian Bangkok
dan Persetujuan
Indonesia-Malaysia oleh Tun Abdul Razak Hussein (duduk di kiri) d Norrnalisasi flr.rbungan
Majlis menandatangani perjanjian Persetujuan Normalisasi Hubungan
lndonesia Malaysia.
dan Adam Malik (duduk di kanan) disaksikan oleh Jeneral Suharto yang
diadakan di Jakarta, Indonesia.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
l. Nyatakan faktor yang
Konfrontasi memberikan pengalaman kepada negara kita un[uk rrrenyebabkan I ndonesia
mengurus krisis pada peringkat serantau dan antarabangsa. menentang pembentukan
Komitmen tinggi yang diberikan oleh pemimpin dan pegawai Malaysia.
kerajaan berjaya mengelakkan masalah ini menjadi konflik 2. Huraikan usaha yang
yang lebih besar. Oleh itu, penting bagi rakyat Malaysia bersatu dilakukan oleh Malaysia
padu untuk memastikan kestabilan negara dan mengelakkan bagi menghadapi konfrontasi
Indonesia.
ancaman luar.

Pembentukan Malaysia merupakan usaha menggabungkan Persekutuan Tanah Melayu,
Sarawak, Sabah dan Singapura dalam Persekutuan Malaysia. Usaha pembentukan Malaysia
menghadapi cabaran terbesar untuk mendapatkan sokongan dan kerjasarna daripada semua
rakyat. Pembentukan Malaysia turut menghadapi cabaran pada peringkat antarabangsa apabila
negara jiran, iaitu Indonesia dan Filipina menentang pembentukan ini. Sokongan yang diberikan
oleh rakyat mernbolehkan pembentukan Malaysia diisytiharkan dengan iayanya. Keterlibatan
pemimpin, pegawai kerajaan dan masyarakat tempatan rnenghasilkan satu persetujuan melalui
Perjanjian Malaysia 1963. Malaysia berjaya diisytiharkan pada 16 Septernber 1963. Pengajaran
utama yang boleh diambil daripada pembentukan Malaysia ialah kepentingan kesepakatan
untuk kestabilan negara.


1 A
KPM

u''
b
PEMBENTUKAN MALAYSIA




Konsep Gagasan
. Idea Gagasan Malaysia
Malaysia






Perkembangan ldea dan Idea Pegarvai British
Usaha Pembentukan I Idea Penduduk Tempatan
Malaysia Rasional Idea Pernbentukan Malaysia






Reaksi Tempatan dan . ReaksiAwal terhadap Gagasan Malaysia
Negara Jiran terhadap . ReaksiTempatan
H Pembentukan Malaysia . Reaksi Negara Jiran


- /


Siri Lawatan
Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM)
Langkah Pembentukan Referendum Singapura
Malaysia I Rundingan Londdn

Suruhanjaya Cobbold
Pembentukan Jawatankuasa Antara Kerajaan
(JAK)




Perjanjian Julai
peristiwa
1s6s dan : ili:3:":,Tll}T,Hffffigsa Bersatu (pBB)
PengisytiharanMalaysia . peristiwapengisytiharanMalaysia






Konfrontasi dan Konfiontasi
Usaha Menangani Peristiwa Penentangan
Langkah Menamatkan Konfrontasi
I re

,14

KPM

T



Pembelajaran Abad Ke-Z1


Aktiviti: Fail Edar (Travelling File)


Arahan:
1. Murid dikehendaki berada dalam kumpulan. Setiap kumpulan diberi satu fail yang
mengandungi soalan untuk dibincangkan dan dicatatkan.
2. Setelah 15_20 minit, soalan dan catatan jawapan dimasukkan semula ke dalam fail lalu
diedarkan kepada kumpulan lain.
3. Setiap kumpulan yang mendapat fail baharu daripada kumpulan lain akan membaca jawapan
yang diberikan. Mereka boleh menambah, membaiki atau menyatakan pandangan pada
jawapan dalam fail.
4. Setiap kumpulan akan memberikan maklum balas pada jawapan dan guru akan mengadakan
perbincangan serta membuat rumusan.






E
E
(,l





I

I
&
Gambar I Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM)




.:!i€
**-i4


ffi
si re




Gambar 2 Suruhanjaya Cobbold.
Soalan
1. Nyatakan peranan kedua-dua jawatankuasa ini.
2. Mengapakah JawatankLrasa Setia Kawan Malaysia dan Suruhanjaya Cobbold penting dalam
menj ayakan pembentukan Malaysi a'?
3. Mengapakah amalan muaf-akat penting dalam menjayakan sesuatu misi'l

1A

KPM

Pemahaman dan CB'inikiran Kritis


1. Apakah matlamat Malcolm MacDonald mencadangkan penggabungan semua tanah jajahan
British di Asia Tenggara?
A. Memajukan ekonomi
B. Memudahkan pentadbiran
C. Melaksanakan dekolonisasi
D. Mengelakkan ancaman komunis


2. Mengapakah Indonesia melancarkan konfiontasi'l
A. Menuntut wilayah Sabah
B. Mengancam kedudukan Indonesia
C. Mengurangkan kuasa politik Melayu
D. Menggagalkan gagasan Melayu Raya


3. Faktor yang menamatkan konfrontasi Indonesia dan Malaysia ialah
A. penubuhan ASEAN
B. resolusi Majlis Keselamatan PBB
C. peralihan kepimpinan di Indonesia
D. amaran Amerika Syarikat kepada Indonesia

4. Ganrbar rnenunjukkan ahli rombongan nrewakili Sarawak yang ntenandatangani perjanjian
Malaysia. Berdasarkan gambar ini, jawab soalan yang berikut:







*t



1#
t.
s, I I
a
?
t A x A
j
&
G
& w ,4 3,
*
tr 8
?:ffi 2 M '& fi g
Wl bW I &
ffi
B
Sumber: The Borneo Post
(a) Apakah peranan penting yang dimainkan oleh r.vakil dari Sarawak?
(b) Nyatakan inti pati utarna Perjanjian Malaysia 1963.
(c) Jelaskan kepentingan Perjanjian Malaysia 1963.

I
triry
KPM

Cakna dan Cerminan Sejarah


Nilai. Patriotisme dan Iktibar
. Kepentingan untuk berf kiran strategik bagi mencapai kejayaan dalam kehidupan.
. Kesepakatan adalah penting bagi mewujudkan kestabilan negara.
. Sikap menerima dan meraikan idea sefta pandangan yang berbeza penting bagi kesejahteraau
negara.
. Sikap sentiasa beru,aspada kepada anasir luar penting bagi menjaga keselarnatan dan
kedaulatan negara.


Diri dan Keluarga
Kita hendaklah sentiasa berfikiran positif dan menerima pandangan yang membina bagi
membolehkan kita mencapai cita-cita.

Negara
Kemerdekaan dan bebas daripada kuasa luar membolehkan proses pembangunan dan pemodenan
dilakukan dengan jayanya.









.;',
I i;; i


"}i
aI
fl! g,
ET
4
a I
*
A {
{
,, ,, t a
z
g
n











L::



Bangunan pencakar Iangit yang menghiasi bandar raya Kota Kinabalu, Sabah.
na

*

I FT tr CABAHAN SELEPAS
I Y IY
PEMBENTUKAN


MAI-AYSIA




SINOPSIS
Pembentukan Malaysia memberikan kesan besar terhadap proses pembinaan negara bangsa.
Selepas pembentukan Malaysia, negara menghadapi pelbagai cabaran. Antara cabaran utama
termasuklah pemisahan Singapura, ancaman komunis, isu pembangunan dan ekonomi serta
tragedi hubungan antara kaum.










$o, I believe the riecond coursc oi action whiclt u
tlrat is the breakawav, is the best and the right one, s
be. We had pledged to form llalarsia with Singap
viug given it a trial u'c found that if rve persist in gr
it, in the long run there rvill be more trouble to l\l
what Singaporc is rvorth to us. The separation will
the understanding that wc shall co-operatr closelr
of tlefence, trade and comtnercc.
'lhis matter rvas tliscussed rvith the Governtne
porer alt a result of which we haut drarvn up an Agre
srts out the terms agreed upon and contains thosen
SI}{GAPORE lected memhers of th* Central Gnvernment and '
I nrcntioned just now. This Agreenrent has been s:

Statc (iovernrnent of Singaporr:.
BREAKAWAY Agteement


'I'hc Agrecrnent is to grant Singaport indepr
cstablish it as a sovereign State. [i<lr the henefit of
llenrbers, I *'oulcl like to refer to somt of the ci
.{qreemtrtt.
Artieie \: reads:-
'fhe partics hcreto will tnter into a treat)' on
tence and tnututl assigtlncc providing that:-
Full text of $peech by (l) tlie partics hertto rvill estahlish ;r .ioint det
A the Hoa'ble the Prime Miabter,
1 Tuntu Abdul Rahnan, litr purptsts o{' r.xtcrllal dtftnce 3nd ntutul
KPM iu tbe Hou*e of &epre*entetives (2) the (jor'*rnmrttt r:f illalirvsia rvill alfortl tt;
on 9th Augu*t, 1965.
O ?t *

1




1. Cabaran dalaman Malaysia.
2. Pemisahan Singapura.
3. Menangani ancaman komunis.
4. Isu pembangunan dan ekonomi.
5. Tragedi hubungan antara kaum.


















t are t*king, mefit of Singrpore *rr:lr aS$l$tiln!:{
a*l a* it n:ar
sre hut hs-
ring nrr rvitlr
irlaxsi* tharr I Kepentingan lnenve lesaikarr konfl ik secara rundingan
hr mildc on 2 Kewibawaan pemi mpin dalam memperJ uan gkan marua h ban gsa.
k
n
' t}n ilratters 3 Kepenti gan kestab lan pol ltl da lam mengekalkan keamanan egara
{. 4 Kepentingan menJ aga keharmon lan kaum.
nt of .{iinga- lxrsts and +tlier
,:mtnt which Siag*pore arid
iretttrs n hith
{xps
rgrrerl bv *c- s
rh*se of th,:,
1. Memahami kronologi pemisahan Singapura daripada Malaysia.
t.
2. Meneroka bukti cabaran pembentukan Malaysia.
3. Membuat interpretasi keberkesanan perang saraf.
4. Membuat imaginasi langkah mengatasi isu pembangunan dan ekonomi.
i
In.t.r,** snrl 5. Membuat rasionalisasi usaha memulihkan hubungan antara kaum.
thr *Inn-Lrh:
ArticL- \"I prrrirk"* for th* s$tr&r-x$i,r ;.r:'..., .
au*e* in thr -l-hr
t!!f t$o roUntrirs- trt'o tt"rr;toriri , ,1i
nne an"$ther, ffi)re' s$ fcrr Singap,orr. '1';11[r:':,,,:
Dokumen Singapura keluardaripada Malaysia.
vide f:r{:i!itir$ fnr tradr al;d fnnrr:rerrt he{r''rr. r
f *t*r,r"l dr:- Suntber: Arkib Negara Malaysia.
It is no! prxsiblc lbr mr to strr Arr"! !rh,'( q
-l'lx'
I hrrsinr:x*mrn of tlrtlif tqo trrfl{ori. -
entc urun*il {t:+ to do ll'hatr rtt, car* tn gite them al! eht ll.,.l''
d il*$istarwr; rvill hdp t$ rnsintain ror*rurrei*l *fir! t".r:i, :14
the {.}oyrr** tlrc' ti,t"o tcrrit*ri*s" ArticXr YI rcsds .:.., rr..': KPM

Pembentukan Malaysia mernbuktikan kejayaan
Persekutuan yang terdiri daripada l3 buah negeri.
Walau bagairnanapun, negara terpaksa berhadapan
dengan cabaran dalaman kerana mempunyai
penduduk yang terdiri daripada pelbagai latar belakang
kaum dan etnik. Pada masa yang sama, negara perlu
rner,vujudkan keseimbangan pembangunan dan
sosi oekonomi. Cabaran utama bagi Malaysia adalah
dalam bidang pembangunan dan ekonomi terutama
di Sarawak dan Sabah. Selain itu, Malaysia juga
menghadapi cabaran dalam persaingan politik F$
yang boleh menggugat perpaduan kaum. Ancaman
komunis turut menjadi cabaran bagi mewujudkan
keamanan dan keselamatan negara. Kerajaan ffi
IE
B e X3
Persekutuan telah memainkan peranan utama
H t
dan bertanggungjawab dalam menghadapi
cabaran berkenaan.
I

Buku Strategv /br Action
merupakan koleksi ucapan
Tun Abdul Razak Hussein.
Srllho :Arkib Negara Malaysia.
B Halaman 119 buku
Strategtfor Action.







Negara kita menghadapi pelbagai cabaran selepas pembentukan Malaysia. Antara cabaran yang
dihadapi termasuklah pembangunan dan sosioekonomi di Sarawak dan Sabah, krisis politik
di Sarawak dan perpaduan kaum.


Gabaran Pembangunan dan
,@ r@ di Sarawak dan Sabah
Pembenfukan Malaysia menawarkan peluang ekonomi yang lebih
Dalam buku Strateg,, Jor Action. luas kepada semua negeri. Hasil bahan asli yang disumbangkan
Tun Abdul Razak Hussein meminta
oleh Sarawak dan Sabah rneningkatkan jumlah eksport negara.
semua rakyat Malaysia agar
Pengeluaran ekonomi negara bertarnbah daripada getah dan
lebih berdedikasi dalam usaha
bijih tirnah kepada lada hitam, petroleum, minyak kelapa sawit,
rnembangunkan negara menjadi
tanah air yang gembira dan makmur kayu balak dan koko. Walau bagaimanapun, negara menghadapi
bagi diri sendiri dan anak-arrak cabaran bagi menyeimbangkan pembangunan dan ekonomi
(masa depan). di kedua-dua negeri ini.
M


KPM

Mempelbagaikan Kegiatan Ekonomi



Sarawak dan Sabah mempunyai kekayaan hasil bumi yang banyak, namun rakyat masih mengamalkan
pertanian sara diri. Bagi melibatkan rakyat dengan aktiviti ekonomi komersial, maka kerajaan perlu
menyusun bidang pekerjaan. Dalam usaha menghadapi cabaran ini, kerajaan mempelbagaikarr
pertanian komersial seperti kelapa sawit, getah dan koko. Kerajaan juga membuka peluang kepada
penduduk menyeftai kegiatan ekonomi berkaitan dengan petroleum.



Memajukan Sistem Perhubungan dan Pengangkutan



Saiz negeri yang besar bagi Sarawak dan Sabah menjadi cabaran dalam bidang perhubungan dan
pengangkutan. Kedua-dua negeri masih bergantung pada sistem pengangkutan air (sungai dan laut)
bagi tujuan perhubungan. Oleh itu, tugas Lrtalxa kerajaan adalah untuk membina sistem perhubungan
dan pengangkutan terutama kepada penduduk di kawasan pedalaman. Sejak pembentukan
Malaysia, usaha menyeimbangkan pembangunan dilakukan melalui Rancangan Pembangunan Lima
Tahun Malaysia. Sarawak dan Sabah dirnasukkan dalam Rancangan Malaysia Pertama bermula
pada tahun 1966.



Memajukan Sistem Pendidikan
il
Kebanyakan sekolah yang wujudpadazaman British ialah sekolah vemakular Inggeris dan Cina yang
berada di kawasan bandar. Penduduk di kawasan pedalaman tidak rnendapat peluang secukupnya
untuk bersekolah. Oleh itu, usaha ditumpukan untuk membina sekolah dan nrelatih tenaga guru bagi
memberikan pendidikan kepada penduduk, khususnya kaum burniputera.






Nyatakan cabaran pembangunan dan sosioekonomi yang dihadapi
oleh negara selepas pembentukan Malaysia.

F#iq f$
Hffi! EA
Gambar buah koko. lada hitam.
I "S.Uif, negara akan menikmati kemerdekaannya jika mempunyai
kayu balak dan kelapa sawit.
kestabilan ekonomi dan kesejahteraan serta berkongsi kemakmuran
dengan sebahagian besar rakyatnya."
YB Abdul Taib Mahmud, Menteri Komunikasi dan Kerja Raya dlm.
The Sarawak Gazette,3l Ogos 1963.
Bincangkan usaha negara kita yang mempunyai latar belakang
penduduk pelbagai kaum untuk berkongsi kemakmuran negara.

M


KPM

(@ Cabanan Politik di Sarawak



Krisis perlembagaan berlaku di Sarawak pada bulan Jun 1966, apabila 2l orang
ahli Council Negri tidak berpuas hati dengan kepimpinan Stephen Kalong Ningkan
sebagai Ketua Menteri Sarawak. Beliau dipecat oleh Ciabenor pada
bulan Jun 1966. Stephen Kalong Ningkan mencabar tindakan I
ini di Mahkamah Tinggi Sarawak dan rnemenangi kes ini
pada bulan September 1966. Beliau kernbali menjadi Ketua
Menteri, namun beliau mendapat undi tidak percaya
daripada Council Negri. Krisis politik ini rnenyebabkan
berlaku ketidakstabilan di Sarawak yang mengancanr
b-
keselamatan dan keamanan. Pada bulan September 1966,
darurat diisytiharkan di Sarawak. Stephen Kalong Ningkan
Tawi Sli. digantikan dengan Tawi Sli Stephen Kalong Ningkan.
Sumber: The Borneo Post. Sumber: Arkib Negara Malaysia


t@ cabaran Perpaduan Kaum

ru
Usaha mew'ujudkan perpaduan kaum dan
integrasi nasional merupakan cabaran a
besar yang dihadapi oleh Malaysia.
{
PendudLrk negara kita mempunyai ,L
E
pelbagai kaum antaranya termasuklah ,L &
"g
Melayu, Cina. India. Melanau, Iban, * w,
'#
Bidayuh. Kadazandusun, Murut dan
Bajau. Den-ean pcnduduk yang pelbagai rs* .\
budaya ini, perpaduan sentiasa rnenjadi tw
agenda bagi pengunrsan lnasyarakat dan a
pemerintahan negara in i. ilg:
Selain itu. jarak antara Semenanjung *\
Malaysia dengan Sarawak dan Sabah
yang jauh menjadi cabaran kepada tutr;.:.
*
integrasi nasional serta sukar memupuk
serlaugat satu negara. Kabipet Pertar.na Sarar.l'ak.
.
Dari kiri:Awans Hipni Pengiran Annu. Dunstan Entlauie anak
Flnchana. Stephen Kalong Ningkan. AbdLrl Taib Mahnrud. Teo
Kui Seng dan Janres Wong Kirn N4irr.
Strtrthcr Sanib Said" l0l(r. -'l .ltrlui 196-l [)ulurrt .\,'lurult .\ttnnruk.
Kuching: Sanih Saicl.

Negara kita menghadapi pelbagai cabaran dalam usaha mewujudkan keseimbangan
pembangunan dan ekonomi. Sebagai rakyat Malaysia, perpaduan yang sedia terjalin
antara kaum dan integrasi nasional di negara ini perlu diperkukuh dan dipertahankan bagi
mewujudkan suasana negara yang lebih aman.

t,.i,t:i::+rr

Mengapakah perpadr.ran menjadi agenda penting dalarn scse hLralr ncuilra.'
1A

KPM

6.2



Pemisahan Singapura menjadi cabaran utama selepas per-nbentukan Malaysia. Masalah hubungan
antara pemimpin Persekutuan dengan Singapura disebabkan faktor politik, ekonorni dan sosial yang
telah ada sebelum Singapura menyertai Malaysia.


ffi






Pemyataan
Politik Tunku Abdul
*M Rahrnan Putra tu-
. Lee Kuan Yew tidak berpuas hati dengan pefiman al-Haj tentang
konsep Malaysian
Malavsia
kerajaan Singapura yang terhad.
. Konfl ik antara pemimpin PAP dengan Perikatan. Sumber: Berita
. Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Harion, l0 Ogos
196s
Kuan Yew menuntut hak sama rata untuk
semua kaum menimbulkan keresahan dalam
kalangan penduduk.



Ekonomi ollo tr
E

. Singapura menuntut pembukaan pasaran
bersama (common market) disegerakan.
. Singapura tidak berpuas hati dengan cadangan

tambahan cukai yang perlu diberikan kepada
Kerajaan Persekutuan. &1&e {Btll.
. Singapurajuga mahu mengenakan kadar faedah
terhadap sebahagian daripada pinjaman sebanyak
RM I 50 juta kepada Kerajaan Persekutuan untuk Pernyataan Tunku Abdul Rahman
Putra al-Haj terhadap sikap kerajaan
pembangunan Sarawak dan Sabah.
Singapura memberikan pinjaman.
Sumber'. Berita Hariun. l0 Ogos I965.
ri+;r
Masalah Perkauman .
E \...i,-.. *
ri,-'-,-'i
. Telah berlaku rusuhan kaurr di Singapura pada Nyatakan faktor ekonon.r i yang nrendorong pemisahan
Singapura daripada Malaysia.
21 Julai 1964 yang menimbulkan ketegangan
antara kaum. w
. Rusuhan ini berlaku ekoran daripada usaha
menuntut percamaan hak yang sama rata bagi Pasaran bersama ialah beberapa negara yang
semua kaum. Perkara ini menjadi isu antara kaurn. rnenghapuskan cukai antara lrereka dan mengenakan
cukai import yang sama terhadap negara lain.
1A

KPM

Pemisahan Singapura daripada Malaysia


29 Jun 1965


1 Julai 1965



Kegagalan rundingan Tun
Razak Hussein dengan Lee Kuan Yew Setelah rundingan tidak berjaya. TunkuAbdul
Rahman PLrtra al-Haj mengarahkan Tun
Abdul Razak Hussein bermesyuarat dengan
beberapa rnenteri seperti Dr. Ismail Abdul
Rahman. Tan Sieu,Sin dan V.T. Sarnbanthan
untLrk berbincang tentang pemisahan.



Mesyuarat Khas Kabinet Malaysia
bersetuju dengan rancangan pemisahan.





Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj
dan Lee Kuan Yew menandatangani
persetujuan untuk Singapura keluar
E Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj membawa usul daripada Malaysia.
pemisahan Singapura ke dalam Parlimen Malaysia.
Parli men meluluskan rang undang-undang pemisahan
I
Singapura.

Menurut Tunku Abdul Rahntan Putra al-Haj. pcrnisalrarr Sinu,apura nrcrLrpakan
1'rcrkanr r ung tirllrk rlapat rlirlirkkrrr.
.rrr,,Ir/r;t'i rr.'i'/il c{t)t!lti1it'l't i/,Utirr(i/rlt lttitiIit'L'!ti,i.\t}l!iliitii tr'll,;i.'lrt rtr rr?./j lirttrc iit
i,tiii "ti,,ttE tt,,tf liir'i .ttrLi lti )\'t)rl: /rr,gi/lti,i ;il !!tt iiti,,",,t! ,;111j i,;.ti!t,. t)itiir.t,, _t,t,,l,t! rtttt.
t';.'lrr t'.',, . ir l, | | t ri'.



Pemisahan Singapura daripada Malaysia tidak dapat
dielakkan. Kerajaan mengambil langkah mengeluarkan
Singapura daripada Malaysia bagi menjaga kepentingan
rq3 Membuat Rasionalisasi kedua-dua negara dan kemakmuran rakyat. Kedua-dua negara
menggunakan saluran rundingan untuk menyelesaikan isu ini.
Sebagai warganegara yang merdeka, kita perlu mengelakkan
Rasionalkan tindakan Tunku Abdul
Rahman Putra al-Haj memisahkan unsur kekerasan dalam menyelesaikan sebarang konflik.
Singapura daripada Malal sia.
gA


KPM

6.3
ry
Kegiatan komunis menjadi ancaman kepada keselamatan negara sejak sebelum merdeka- Antara
kegiatan yang dilakukan oleh komunis tennasuklah melakukan serangan berseniata terhadap
anggota pasukan keselamatan, menyerap masuk ideologi komttnis dan melakukan kegiatan sabotaj
terhadap kemudahan awaln. Kerajaan mengambil langkah yang serius untuk membanteras kegiatan
komunis di negara kita.


f& Ancaman Keselamatan di Sararar-ffi

Gerakan kon,unis di Sarawak bermula sejak pendudukan Jepun oleh CCO. Bahagian Pertama dan
Ketiga di Sarawak rnenjadi sasaran utama komunis. Komunis melakukan kegiatan serangan dan
subversif terhadap orang awam.




Komunis melakukan ancaman melalui gerakan politik dan serangan bersenjata.
Gerakan Politik
Gerakan komunis juga terlibat dalam politik. Mereka menentang gagasan Malaysia. Pelibatan
mereka menyebabkan kerajaan Sarawak memburu dan menangkap ahli yang terlibat. Mereka
melarikan diri ke Kalimantan dan membentuk Parti Komunis Kalimantan Utara (PKKU). PKKU
meneruskan penentangan melalui Pasukan Rakyat Kalimantan Utara (PARAKU) dan Pasukan
Gerila Rakyat Sarawak (PGRS) untuk membentuk republik komunis di Sarawak.
o
Serangan Bersenjata E
Pada 5 Ogos 1952, komunis menyerang kawasan Batu Kitang, Kuching, Sarawak yang
menandakan permulaan serangan komunis terhadap orang awam.


Usaha Mengatasi
Kerajaan melaksanakan dua kaedah, iaitu gerakan perang saraf dan operasi ketenteraan bagi mengatasi
ancaman komunis.

5 Penans saraf

Pihak berkuasa mengambil langkah yang berikut:
. Mengadakan perhirnpunan awam dengan memberikan kesedaran tentang bahayanya ancaman

komunis.
. Menyebarkan risalah untuk menyarnpaikan rnaklumat tentang bahaya ancaffIan komunis
dan menanamkan kebencian terhadap kontunis.
. Mengisytiharkan kawasan putih yang bebas daripada ancaman komunis.
. Tawaran program pengampunan kepada anggota komttnis.
. Pembangunan infrastrukturdengan
;..o.pnr,.
menyediakan kernudahan perhubungan f *o' i Meneroka Bukti
yang lebih baik kepada penduduk. ' 'i.nu
Buktikan usaha kerajaan dalarr menangani ancaman
kornunis selepas pembentukan Malaysia.
1A


KPM

Petunjuk
E operasi Kerenreraan fl Bahagian Pertama BR SABAH
E
Bahagian Kedua
LAUT
Beberapa operasi ketenteraan E Bahagian Ketiga CHINA
dijalankan, iaitu Operasi Hammer SEUTAN
1965 di Bahagian Pertama. Operasi
oleh RASCOM pula dilaksanakan
di Bahagian Ketiga. Seterusnya,
Operasi Sri Aman dilancarkan
di Bahagian Kedua. Sernua operasi A AWAK
ini berjaya melemahkan gerakan
kornunis di Sarawak.
KALIMANTAN
(TNDONESTa)
' Operasi Ketenteraan di Bahagian Pertama, Bahagian Kedua dan
Bahagian Ketiga di Sarawak.
Operasi Hammer Sarawak Sumber: Disesuaikan daripadaArkib Negara Malaysia.
Ancaman kornunis di Sarawak menrbangkitkan
semangat penentangan daripada penduduk
tempatan. Penentangan berlaku kerana
komunis membunuh orang awam. Kerajaan Bermula pada bulan Julai 1965, rancangan ini
menggunakan kaedah sama yang diguna pakai dilaksanakan dengan mendirikan petempatan
dalam Rancangan Briggs untuk dilaksanakan
baharu untuk seramai lebih kurang 7500 orang.
di Sarawak. Rancangan berbentuk memenangi
Dalam tempoh tiga hari, seramai 1200 keluarga
hati rakyat ini dinamakan Operasi Hammer.
yang kebanyakannya berketurunan Hakka diarahkan
tr#{E berpindah ke tiga kawasan petempatan baharu
HffiT sepanjang Jalan Kuching-Serian. Petempatan ini
dikawal sepanjang masa dan dikenakan perintah
Peraturan Operasi Hammer
berkurung dalam tempoh 24 jam sehari bagi
,@ melindungi penduduk daripada ancaman komunis.

l. Menurut Vernon L. Porritt, nama Operasi
Hammer diantbil bersempena dengan ucapan
Ketua Polis Malaysia, Sir Claude Fenner, Operasi Hammer menyebabkan gerakan komunis
We'll hammer them, let the operaticut be called di Sarawak mulai goyah. Langkah pembanterasan
Operation Hammet". yang berterusan menyebabkan komunis ditangkap.
2. Antara usaha penting rnenghalang komunis
Operasi Hammer tamat pada tahun 1970. Operasi
termasuklah Rancangan Penempatan Goodsir
Jala Raja pula dilancarkan di Nonok (Asajaya) di
yang dgalankan pada 30 Jun 1965. Narna
operasi ini diambil bersempena dengan Bahagian Pertama pada awal tahun 1970.
nama David Goodsir, Pemangku Komisioner
Polis Sarawak.
3. Menjelang akhir tahun 1965, kerajaan
membuka kawasan petempatan semula Pada 13 Oktober 1973, Bong Kee Chok, pemimpin
pendr"rduk Sarawak di Siburan, Beratok komunis menulis surat kepada Datuk Patinggi
dan Tapah. Abdul Rahman Ya'kub, Ketua Menteri Sarawak
4. Kerajaan juga melancarkan Operasi
bagi menyatakan hasrat untuk berunding. Selepas
Harapan. Tunku Abdul Rahn.ran Putra al-Haj
beberapa hari, seramai lebih kurang 500 anggota
rnenawarkan pengampunan kepada anggota
komunis. Walau bagaimanapr.rn, hanya komunis keluar dari hutan dan menyerah diri.
4l orang yang menyerah diri.
BA

I(PM

Langkah Membanteras Ancaman Komunis

Operasi Hammer dilancarkan" Tiga karnpung baru dibuka
6 Julai 1965 di Bahagian Pertama.



Operasi besar-besaran rampasan senjata di Bahagian
B Ogos 1969
Ketiga.



24 Febmari I970 Operasi Jala Raja di Nonok (Asajaya), Bahagian Peftama




8 Ogos 1971 Operasi Ngayau dilancarkan di Bahagian Ketiga.



Rajang Area Security Command (RASCOM) dibentuk
26 Mac 1972
di Bahagian Ketiga.



21 Oktober 1973 Operasi Sri Aman dilancarkan



Operasi Sri Arnan ditarnatkan. Anggota komunis menyerah
il
4 lulai 1974
diri.

Perlanjian darnai nrenamatkan ancallan konntnis yan{
I 7 Oktober 1990
diadakan antara pihak kornunis dengan kerajaan Sarau'ak.

Langkah membanteras komunis n-relalui
usaha ruremenangi hati rakyat menyebabkan
komunis tidak mendapat sokongan penduduk.
I . Selain Operasi Hammer. terdapat Operasi Letter
Pada 2l Oktober 1973, Datuk Patirrggi Abdul Box yang dilancarkan pada 22 Julai 1965 untuk
Rahman Ya'kub selaku Ketua Menteri Sarawak mendapatkan maklurnat tentang pergerakan
menandatangani mernorandum persefahaman komunis. Pada26 Mac 1972. Tun Abdul Razak
di Rumah Sri Aman. Arggota komunis CCO Hussein mengisytiharkan Bahagian Ketiga
sebagai RASCOM bagi rnempercepat usaha
menyerah diri. Peristiwa ini membawa kepada mernbanteras ancaman kornunis. Kawasan
berakhimya ancaman komunis di Sarawak.
tumpuan ialah Sibu. Mukah. Kanowit. Sarikei.
Keraj aan Malaysia bersetuj u untLrk membatalkan Binatang (Bintangor) dan Jular"r.
sekatan keselamatan di kawasan Operasi 2. Operasi Sri Aman pula diadakan pada bulan
Hammer di Kucliing-Serian pada 5 Mac I 980. Oktober 1973 bertu.luan membanteras ancaman
komunis di Sri Aman, Sarawak. Operasi ini
melibatkan pasukan keselamatan termasuk
tentera dan polis. Pergerakan kor.nunis telah
disekat menyebabkan komuuis mengalami
kesukaran untuk bergerak.

tsA
KPM

fffip Ancaman Keselamatan di Semenanjung Malry*

Parli Komunis Malaya (PKM) meneruskan kegiatan lnengancam keselamatan di Semenanjung
Malaysia. PKM bertindak agresif dengan menyerang an_qgota keselamatan dan orang awam serta
memusnahkan kemuclahan awatrI.

lf Pembunuhan Anggota Keselamatan dan Orang Awam

Komunis melakukan serang hendap terhadap pasukan keselamatan. Kemuncak ancallan komunis
ialah pembunuhan pegawai kanan polis.
. Pada l7 Jun 1968, PKM telah melakukan serang hendap terhadap

pasukan keselamatan di Kroh, Perak yang mengorbankan seramai
I 6 anggota keselamatan.
. Pada 7 Jun 1974, menembak mati Ketua Polis Negara, Tan Sri

Abdul Rahman Hashim di Kuala Lumpur.
. Pada l3 November 1975, menembak mati Ketua Polis Negeri EffIE
a#l-n
Perak, Tan Sri Khoo Chong Kong di Ipoh. t#t
{an 9-lmandunVa
Selain ihl. orang awam dan kemudahan awam turut rnenjadi sasaran komunis. Serangan komunis
. Pada bulan Julai 1969, seorang wanita diseksa sehingga mati terhadap pekerja
Jabatar.r Kerja Raya.
di Sintok, Kedah.
. Periuk api dipasang di sepanjang Jalan Changlun, Kedah.
. Jaf an dan jambatan kSreta api dif etupkan
laya

F*rm,iq, m Krffi x$ilffiffiffint{
Muzium Tentera Darat Ilgr{ff&r* ffiIJ*M
B F;d !l i-il1'-\!t r:
Lt,).1il



a,\
,
Muzium Tentera Darat terletak di Port Dickson,
Negeri Sembilan. Muziurn Tentera Darat nrerupakan
muzium tentera yang terbesar di Malaysia. Muzium
Tan Sri Abdul Rahrnan Hashim.
ini setanding dengan rnuzium tentera di luar negara
Sumber'. Utusan lthlo.t'sla, 8 Jun 1974.
berdasarkan kelengkapan infrastruktur dan bahan
pengisian di dalam nruziun.r ini. Cadangan mew Lrjudkan
Mr-rzium Tentera Darat diilhamkan oleh Panglima
Tentera Darat, Jeneral Tan Sri Md Hashirn bin Hussein.
Arahan:
.rl
l. Murid diagihkan kepada beberapa kumpulan *
kecil untuk membuat kajian yang berikut t w
di dua galeri utama. T
(a) Penubr.rhan Askar Melayu.
(b) Sumbangan Tentera Darat.
2. Setiap kumpulan dikehendaki rnenyiapkan tugasan ,,4 w
yang diberikan.
3. Selepas lawatan, setiap kumpulan dikehendaki
Tan Sri Khoo Chong Kong.
memhentangkan daparan masing-nrasing.
Sunber'. Muzium Polis Diraja Malaysia
A
1
KPM

E Pengeooman Tugu iuegara

Pada pagi 26 Ogos 1975, PKM rneletupkan Tugu
Negara di Kuala Lumpur. Tindakan mengebom tempat
awam menimbulkan kemarahan rakyat terhadap
komunis dan menuntut kerajaan mengambil tindakan
tegas termasuklah mengenakatr Akta Keselamatan
Dalarn Negeri. Pihak keselamatan telah mengantbil
langkah memperkuat perkhidrnatan perisikan untuk
menga\ asi kegiatan kotttunis. M uh an.u.t.rad Ghazal i S hafi e bersar.r-ra-sama Ketua
Polis Kuala Lurnpur. Mohd An-rin Osman melihat
kenrusnahan tugu yang dibom oleh PKM.
Stt m ber". Lttuson llu I ut's i u. 197 5.
Terdapat pelbagai langkah yang diambil bagi melindungi rakyat dan orang au'atn daripada ancaman
komunis. Antara langkah yang diambil termasuklah:
l. Strategi Counterinsurgency (COIN)
Langkah ini merupakan usaha keselamatan dan pembangunan untuk memenangihati dan fikiran
rakyat bagi menyokong agenda dan dasar kerajaan mernerangi komunis. Strategi yang digunakan
ialah kerjasama antara pasukan keselamatan, ahli politik dan agensi kerajaan untuk menjalankan
strategi COIN yang berkesan.
2. Perjanjian Kerjasama Sempadan
Usaha membanteras komunis menghadapi masalah kerana mereka mernbina khemah di luar
sempadan negara. Oleh itu, langkah utama yang diarnbil seperri mengadakan persefahaman
antara kerajaan Malaysia dengan kerajaan Thailand melalui Perlanjian Kerjasama Sernpadan
Memerangi Komunis 1916 di Thailand. Antara langkah yang drjalankan termasuklah rnembina il
pagar sempadan dan operasi bersama.
Perjanjian Hat Yai pula diadakan pada 2 Disember 1989 di Hat Yai, Thailand antara PKM.

Malaysia dan Thailand. PKM bersetuju membubarkan unit -.
bersenjata serta memusnahkan segala senjata api, bahan ,s'oJ?-.i Membuat Rasionalisasi
letupan dan jerangkap samar. 'q.''-
Kerajaan Malaysia bersungguh-sungguh
FJfriE menangani ancaman kornunis. Pada
&tt4ts,l Akta Keselamatan Dalam Negeri pendapat anda. wajarkah tindakan ini?
E--fiif-tfi
,@
Kerajaan melaksanakan usaha yang serius bagi menjamin
keselamatan negara. Usaha ini berjaya dilakukan melalui Tun Abdul Razak Hussein mengarahkan
pengorbanan yang diberikan oleh anggota keselamatan. agar kutipan dertna diadakan bagi
Rakyat juga memberikan kerjasama terhadap usaha yang nlenampung perbelanj aan rnernperbaik
dilakukan oleh keraj aan. Dengan termeterainya Perj anj i an Tugu Negara. Kerja membaik pulih
Hat Yai, maka tamatlah gerakan bersenjata PKM untuk Tr-rgu Negara telah disiapkan pada
merampas kuasa serta menubuhkan sebuah negara ll April 1977 oleh Christopher B.
republik komunis. Sebagai rakyat Malaysia, kita perlu Carney, Pensyarah Fakulti Seni Lukis
berbangga dan bersyukur kerana usaha menghapuskan dan Ser.ri Reka. Institut 1'eknologi
i\4ara. Bcberapa r.nociel rakyat ternpatan
ancaman komunis telah berjaya dan mengembalikan
digunakan sebagai wajah baharu pada
negara dalam keadaan aman dan makmur. Tugu Negara.
A
iJ
KPM

6.4 -


Kerajaan telah membentuk rancangan
pembangunan lima tahun bagi memastikan
usaha pembangunan dan ekonomi nasional
dapat dilaksanakan di semua negeri.
Kerajaan Persekutuan meneruskan usaha ffiffi
ini dengan melibatkan Sarawak dan
Uaeat**L
Sabah dalam Rancangan Pernbangunan
Lima TahLrn Malaysia sebaik-baik sahaja
pembentukan Malaysia.


{:
t
it
I
t:
F
$r
f;
{
{
!
E
t,
I
&i
i
*
*
Rancangan Malaysia Pertama (1966-l
$ rt
B 1i t; Sumber'. Arkib Negara Malaysia.







Di bawah rancangan FELDA,
rumali peneroka turut dibina.
Tun Abdul Razak Hussein
(berdiri di kanan) di sebuah
rumah di Lurah Bilut, Pahang,
&
,w 'w\
Sr r nt ltt' r'. Arkib \egara Maleysir. &
w
'*,,





Mengapakah usaha pembangunan
Pengumuman Rancangan Malaysia Pertama oleh TunAbdul Razak
negara menjadi agenda utarna
Hussein (duduk di tengah) dalam persidangan akhbar di bilik
kerajaan pada awal pembentukan
Gerakan Pembangunan Negara.
Malaysia?
Sumber; Arkib Negara Malaysia.
H4
KPM

Dalam usaha menangani isu pembangunan dan ekonomi negara, kerajaan memperkenalkan Rancangan
Malaysia Pertama. Antara isu yang dihadapi tennasuklah kedudukan sosioekonotni penduduk
berpendapatan rendah serta taraf pendidikan yang rnasih rendah. Pelbagai usaha dilaksanakan oleh
kerajaan bagi meningkatkan taraf hidup ekonomi rakyat rlelalui rancangan ini.





:',
Terdapat pelbagai isu yang perlu ditangani oleh kerajaan
dalam usaha meningkatkan taraf hidup penduduk.
Antaranya termasuklah kurangnya penyediaan bantuan
kewangan oleh institusi kewangan bagi pengusaha
bumiputera dalam kegiatan mereka. Selain itu,
kemudahan pengangkutan dan perhubungan terutama
di kawasan luar bandar juga perlu ditambah baik.



ISU

Terlalu bergantung pada eksport getah
Tun Abdul Razak Hussein. Timbalan Perdana
dan bijih timah.
Menteri merangkap Menteri Pembangunan
Kejatuhan harga bahan mentah.
Negara dan Luar Bandar sedang berucap
Penduduk yang terlibat dalam bidang dalan.r satu mesyuarat tentang usul Rancangan
pertanian masih ketinggalan terutama Malaysia Pertarna yang diadakan di bilik
penggunaan teknologi dan peralatan. Gerakan Pembangunan Negara, Kuala Lun.rpur.
Petani masih merupakan golongan Sumber: Arkib Negara Malaysia. cr)
berpendapatan rendah.
Pertanian komersial lain masih kurang
diusahakan oleh petani. -,**-f#-|#"*"
$
i
dT
Usaha Mengatasi

a Mempelbagaikan kegiatan ekonomi
pertanian dan industri pemprosesan.
,c
Mencari pasaran baharu bagi getah dan
bijih timah. s
Mempelbagaikan bidang pertanian
terutama kelapa sawit dan koko.
Mempelbagaikan pengeluaran komoditi
negara.


Setem Kenangan Malaysia berkaitan dengan
Rancangan Pembangunan 1966*197 0.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
A
1
KPM

ISU ISU
.
Taraf hidup y ang berbeza. Peluang pekerjaan yang terhad.
.
*rhq. Kadar pengangguran meningkat.
Usaha Mengatasi
ns*@*-.q@,++'wj4 Usaha Mengatasi ,:
"rl ut.,,",,r,'.'.e..;,.,s
a Melancarkan program pembangunan
Menubuhkan pusat latihan vokasional
negara berasaskan satu rancangan
dan teknikal.
bersepadu.
Meluaskan peluang pekerjaan kepada
a Menggerakkan aktiviti perkilangan dan
penduduk.
pembuatan negara dengan membuka
kawasan baharu.
o Mempercepat integrasi dalam kalangan
penduduk dan negeri di Malaysia.
@
Mendapatkan bantuan Bank Dunia.






ISU
. Masalah kesihatan dan sosial. t
. Keperluan asas dan hak wanita dari

segi kehamilan yang terhad untuk
memperoleh kesihatan terbaik.
E . Kurangnyakemudahanperkhidmatan *
kesihatan profesional kepada ibu-ibu
yang mengandung.
. Kadar kelahiran tidak normal dan

kematian yang tinggi.

Usaha Mengatasi

. Mengurangkan kadar kelahiran.
. MemperkenalkanprogramPerancang
Buku Dasar Pembangunan Luar Bandar.
Keluarga.
. Menambah baik perkhidmatan kesihatan Sumber'. Kementerian Pembangunan Luar Bandar.
di kawasan luar bandar.
Kandungan buku Dasar
t#H Pembangunan Luar Bandar.


Kerajaan melaksanakan pelbagai program dalam usaha mengatasi isu pembangunan dan
ekonomi. Kepimpinan dan kerjasama yang diberikan oleh ahli masyarakat telah membantu
mencapai matlamat yang disusun oleh kerajaan. Bagi mencapai matlamat ini, negara perlu
sentiasa berada dalam situasi aman dan makmur. Oleh itu, adalah penting bagi rakyat menjaga
kestabilan politik dalam mengekalkan keamanan negara.



=\A
KPM

6.5


Peristirva i'usuhan antara kaum berlaku pada 13 Mei 1969. bermula beberapa hari setelah diadakan
Pilihan Raya Umum Ketiga. Keputusan pilihan raya menyebabkan berlakunya ketegangan antara
penyokong parti politik yang memprovokasikan keadaan. Situasi ini mencetuskan rusuhan antara
kaum di negara kita. Rusuhan yang berlaku lebih terturr,pr-r di Kuala Lumpur, Selangor dan
kawasan di sekitarnya.

Kaum
f&orsuhan ffi
Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan berlakunya ruslthan kaum di negara kita. Antaranya
termasuklah:
. Kesan daripada ketidakseimbangan dalam ekonomi dan sosial di negara kita.
. Keadaan dan keputusan Pilihan Raya Umum Ketiga 1969 merupakan sebab utama tercetusnya
peristiwa ini. Ketegangan bermula dengan kernpen pilihan raya. Terdapat parti potitik
mengeksploitasi isu yang menyentuh sensitiviti sesuatu kaum seuasa berkempen.
. PKM mengambil kesempatan semasa pilihan raya untuk mempengaruhi penduduk supaya
bermusuhan antara kaum.
. Parti yang bertanding telah berkempen menggunakan sentimen perkauman dan keagamaan
untuk mendapat sokongan daripada pengundi.
. Perarakan kemenangan pilil-ran raya tidak terkawal menimbulkan kekacauan dan
perbuatan provokatif.

Langkah yang Diambil bagi Mengatasi Masalah Peristiwa 13 Mei
@
merebak ke bandar-bandar lain. Antara langkah yang diambil termasuklah pengisytiharan il
Peristiwa 13 Mei 1969 nienyebabkan berlaku ketegangan hubungan antara kaum. Langkah serta-merta
telah diambil bagi mengelakkan kekacauan dan menghentikan rusuhan sefta menghalang daripada

darurat, pembentukan Majlis Gerakan Negara (MAGERAN) dan peranan yang dimainkan oleh
Raja-raja Melayu. d EJflq
I Laporan Peristiwa 13 Mei 1969
A. Darunat ffi#ffi|

Pengisytiharan perintah danrat dibuat olehYang di-PertuanAgong pada 16 Mei 1969 ke seluruh
negara. Antara perkara yang diputuskan tetmasuklah:
. Perlembagaan digantung manakala Parlimen ditangguh.

. Mewujudkan pusat perlindungan di beberapa tempat sernasa darurat.
. Pihak polis menguatkuasakan perintah berkurung. Orang ramai tidak dibenarkan keluar dan
dikehendaki tinggal di kediarnan masing-masing.
. Penubuhan jawatankuasa bertugas untuk menyusrtn semula perkhidmatan penerangan kerajaan.
. Semua berita daripada pihak rnedia ditapis bagi tnemastikan kesahihannya.
. Kerajaanjuga memastikanbekalan makanan diperoleh penduduk terutalna dipusatperlindungan.
. Mangsa rusuhan dipindahkan ke pusat perlindungan di Stadiurn Merdeka dan Tiong Nam
Settlement. Semangat saling rTren,bantu ketika ketegangan dalarn kalangan anggota masyarakat
dapat dilihat di pusat perlindungan ini.
. Pihak berkuasa memagar kar.l'asan Kampung Baru dan menjadikannya kawasan perintah
berkurung yang besar. Sementara itu, tentera rnernberikan perlindungan kepada penduduk
yang berlindung di beberapa kem tentera.
H4
KPM

l
B. Mailis Gerakan Negara IMAGERANI - I {
.r
Yang di-Perluan Agong memperkenankan penubuhan Niajlis Gerakan Negara (MAGERAN) yang
dipengerusikan oleh Tun Abdul Razak Hussein. Ahlinya turut terdiri daripada pegawai perkhidmatan
awam. pegawai tinggi polis dan tentera. MAGERAN diberi kuasa memerintah semasa darurat dari
16 Mei 1969 hingga 23 Februari l91l dan berlanggungjawab mengawal ketenteraman negara.
Dua fokus utama yang perlu diselesaikan oleh MAGERAN ialah masalah perpaduan kaun, dan \
ketidakseimbangan ekonomi antara kaum. t
Antara tanggungjawab MAGERAN termasuklah:
. Mengernbalikan keamanan dan undang-undang.



Menentukan pentadbiran yang licin dalam negara

Mengembalikan keharmonian dan kepercayaan antara kaum dalam negara.


Menggantung sementara penerbitan semua akhbar sehingga keadaan negara kembali tenang...

Menguatkuasakan Akta Hasutan 1948

Jabatan Penerangan menapis berita palsu dan menerangkan usaha kerajaan







-
s
r













U

Ahli MAGERAN bergambar di pekarangan Parlimen padaT Februari 1971.
:Rfd,tq
;#ffiI Akta Hasutan 1948' pu6uL dari kiri: Aziz anZainal Abidin, Mohamad Salleh Ismail, Muhammad Ghazali
Shafie, V.T. Sambanthan, Dr. Ismail Abdul Rahman, Tun Abdul Razak Hussein,
.,tl Tan Siew Sin, Hamzah Abu Samah, Ibrahim Ismail, Abdul Kadir Shamsuddin,
Abdul Rahman Hamidon.
.. ....i'l
.:i / Berdiri dari kiri: Tun Abdullah Ahmad Badawi, C.C. Too, Yahya Yeop Ishak,
HaniffOmar,AmirYaakob, Wan Ismail Wan Salleh, GhazaliChe Mat, Yusuf Rashid
Nyatakan thngsi utama
dan SharifBuruk.
MAGERAN.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
Bg i

KPM

C. Peranan Raja


Raja-raja Melayu turut memainkan peranan n ;
dalam usaha memulihkan keadaan negara. Ti m
l. .t
Semasa berlakunya rusuhan kaum, Sultan Perak,
Sultan Idris Iskandar Shah II, menasihati rakyat I
agar menjaga keamanan.
Berikutan itu, pemimpin masyarakat dan , s
politik negeri Perak menubuhkan Jawatankuasa
Muhibah. Jawatankuasa ini menulis surat meralu
penduduk agar bertenang dan membantu negara ppg.r,
mengekalkan keamanan. a
Di negeri-negeri lain pula, raja turut
meminta rakyat agar bertenang dan mematuhi
& s
undang-undang. #
*n Psrnk




Keratan akhbar The Straits Times * loa hV
menunjukkan seruan Sultan Perak
dalan-r isu rusuhan.
Sumber: Arkib Negara Malaysia.
$ultam

il






Rusuhan kaum dapat dihentikan melalui usaha yang dilaksanakan oleh pihak berkuasa
dan kerjasamayan1 diberikan oleh rakyat. Keadaan negara mulai kembali normal. Walau
bagaimanapun, masih banyak usaha yang perlu dilakukan bagi membina perpaduan dan
keharmonian kaum.




Negara menghadapi pelbagai cabaran selepas pembentukan
Malaysia. Antara cabaran yang dihadapi termasuklah frE-
cabaran dari segi pembangunan, sosioekonomi, politik,
ancaman komunis dan keselamatan. Pelbagai usaha l. Bincangkan kesan Peristiwa l3 Mei
diambil bagi mengatasi cabaran berkenaan melalui dasar 1969 kepada kearnanan negara kita.
yang disusun oleh kerajaan. Cabaran ini berjaya ditangani 2. Mengapakah perlu ada persefahaman
melalui kesungguhan dan kerjasama yang ditunjukkan antara kaurn? Bentangkan dapatan
oleh pemimpin, pihak berkuasa dan masyarakat. Sebagai anda di dalam kelas.
rakyat Malaysia, kita harus bekerjasama bagi mengekalkan
keamanan yang dikecapi agar dapat hidup dalam suasana
aman dan makmur.


1A

KPM

CABAHAN SELEPAS PEMBENTUKAN MALAYSIA





Gabaran Dalaman Malaysia Cabaran yang Dihadapi
oleh Malaysia











Faktor Pemisahan
Pemisahan Singapura
daripada Malaysia









I Komunis Ancaman Keselamatan di Sarawak

Ancaman Keselamatan
ffi di Semenanjung Malaysia









lsu Pembangunan dan
Rancangan Malaysia Pertama
Ekonomi











Rusuhan Kaum
Langkah yang Diambil bagi
Mengatasi Masalah Peristiwa
13 Mei 1969


1A

.KT,M

(, Pembelajaran Abad Ke-21

\_,/
Aktiviti l: Meja Bulat Serentak (Simultaneous Round Table)

Arahan:
1. Murid berada dalam kumpulan. Setiap murid menulis maklum balas pada soalan yang diberikan.
2. Kemudian, mereka mengedarkan catatan yang dibuat mengikut pusingan jam supaya setiap ahli
pasukan dapat menambahkan atau membetulkan apa-apa yang dicatat.
3. Wakil kumpulan akan membentangkan jawapan masing-masing.


wiwzb y*n* mw&wa *xpdx ryr*xax ra'ayat pwda
bsn iw; ix wwyaw*xtt sW y*8* Maks We bed
ya*g wtp&*xg tr*@i zr,; &aa p{ren&r *fr**et$t
Ywesra daa Pdia &laa *q* ,x\xx ntcr,h%e dnxrorgr,*-
tux* Wen ixi k*rx&li kxw,*a, *rbffisb Wt& &W
&i&,rrrl&, rrxbxm txgax *leh Kcrxica*; d*x x'kh'x*y*,
'rx
xx*axbklt*a lxlaa *a"xrab rnorw Tlrytx kit* hs"t1l&
*rpxs..

Farg*jrrox yasg kitt &pali $nn kelsar}auw itu
xudah *yx**. Hegrua *ni ttdab ,e{xryltp nxag*kelhan
m*tu aif,w y*xg *nrbia,*xx w-Mra*g arang b*r-
*4*, ewv Wbdrk pg muxg*,i* rutd*Wa*sx **tu
kaun fu.nry kwm yqa&lale" Keleu g'nx*:** 13 M4,
i*i b** *i.&kkan danp&a turla'Va kgi: kalau
l4rprx mi k,rdol*, wlxwatl w&*-lah ke yx.sa}a&
xtry* W, yxxg w@ie wwtmbujfux k*,tryargw
katst tidak *i-prgwwkax *leh *alanp*z rypr$u$e'
yaxg t&hWexggaag-p,es,b,Y*ta hxaya dapt w"
jrruiu &d iai d*ga mlws&re$tfue wapay* ba# wi
t*dnk drrgxil &"gwlnkz d* rrx1gbNcw*"pxr**wr
&a* kawl*is 6u* wbvxwfz yaxglaiw" ffirk Lta, g:ks"
,*t *lW e'rff&,l3* $etz| Wel$?t$ y:li*1*, yang r*xbx-
tLh da* y*ae w*Wruwbaa$:e.* w4ds*2-r*ya &*
@e k&dew med&arek*t dw *k***mi r*ayat h,ta
d*n ymg bdrdaw*w pde ruxtu ax; Wg *t h dan
br,tiab*rlrr-.


Petikan Laporan Kertas Putih Tragedi 13 Mei I 969

1. Berdasarkan petikan teks di atas, jawab soalan yang berikut:
(a) Apakah usaha yang dilakukan oleh kerajaan bagi meredakan tragedi hubungan kaum?
(b) Mengapakah kita perlu mengekalkan keharmonian antara kaum?
(c) Huraikan pengajaran yang boleh dipelajari daripada peristiwa ini.
2. Perbincangan dalam kumpulan besar.
Dengan bimbingan guru sebagai pemudah cara, kongsikan hasil maklumatperbincangan dengan
kumpulan lain dalam bentuk perbincangan bebas.


13rl

KPM

@ Pembetaiaran Abad Ke-21


Aktiviti 2: Hentian Bas (Bus Stop)

Arahan:
1. Sebanyak lima buah hentian bas diwujudkan di dalamkelas. Setiap satu hentian disediakan satu
soalan oleh guru.
2. Murid bergerak secara kumpulan dari satu hentian ke hentian lain sambil berbincang soalan
yang berkenaan.
3. Murid berkongsipendapat dan mencatatkan maklumatyang diperoleh.
Murid diberi petikan ucapan Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj.



Menurut Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj, pemisahan Singapura
merupakan perkara yang tidak dapat dielakkan.
... so it does seem completely impossible to arrive at a solution
whereby we cqn hope to pull along together and to work togelher
in the interest and for the common good of our beloved countrv.
Ucapan Tunku Abdul Rahrnan Putra al-Haj dalam Penyata Perbahasan di
Dewan Rakyat, 9 Ogos 1965.



(o W*
o

m
a 0







*** 81-
gur






Hentian l: Mengapakah Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj menyatakan sedemikian?
Hentian 2: Jelaskan isu yang mendorong pemisahan Singapura daripada Malaysia.
Hentian 3: Berdasarkan petikan akhbar di atas, apakah sikap kerajaan Singapura yang mendorong
pemisahan Singapura daripada Malaysia?
Hentian 4: Secara kronologi, huraikan peristiwa pemisahan Singapura daripada Malaysia.
Hentian 5: Pada pendapat anda, mengapakah keharmonian hubungan antara sesebuah negara
perlu dipelihara?
akan bergerak dari satu hentian ke satu hentian sambil berbincang dan berkongsi maklumat.
tlA

rri{pf,4

Usaha yang diambil bagi menyeimbangkan hubungan antara Persekutuan Malaysia dengan
S ingapura termasuklah :
A. memajukan sistem kewangan
B. menyusun senrula rnasyarakat
C. menrpelbagaikan kegiatan ekonomi
D. membuka pejabat pentadbiran kerajaan

2. Apakah langkah yang diambil oleh Malaysia untuk mengatasi masalah Peristiwa l3 Mei?
A. Menghentikan pilihan raya
B. Meminta bantuan Indonesia
C. Membentuk Majlis Gerakan Negara
D. Meminta bantuan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu

3. Perjanjian damai telah diadakanantaraParti Komunis Malaya, kerajaan Malaysia dan Thailand,
iaitu Perjanjian Hat Yai pada 2 Disember 1989. Apakah kesepakatan yang diperoleh melalui
perjanjian ini?


4. Krisis perlembagaan di Sarawak berlaku pada 16 Jun 1966.

(a) Jelaskan peristiwa krisis tersebut sehingga darurat terpaksa diisytiharkan di Sarawak pada
bulan September 1966.
(b) Mengapakah kerajaan perlu memelihara kestabilan politik dalam sesebuah negara?

5. Gambar menunjukkan Ahli Mailis Gerakan Negara
* @
,i
.!:










$,.,
%, t"
* lr


l;'



(a) Nyatakan tugas Ahli Majlis Gerakan Negara.
(b) Mengapakah usaha memulihkan hubungan anlara kaum menjadi agenda penting
ketika itu?
I .,,4


,,KSIti

Kritis



berdasarkan pernyataan


Dalam usaha rnengatasi isu pembangunan dan ekonomi negara. kerajaan memperkenalkan
Rancangan Malaysia Pertanra. Antara rratlamat rancangan ini tennasuklah keharrnonian
kaum, perkembangar.r ekonclrni. pekerjaan dan kepelbagaian ekonomi.


(a) Huraikan fokus utama Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970).
(b) Nyatakan objektif Rancangan Malaysia Pertama yanu memberikan kesan positif kepada
Sarawak dan Sabah.

7. Jawab soalan berdasarkan keratan akhbar yang berikut:




v4Ve,id4,
il,&u I
H[6A&&
b







E









(a) Apakah yang dapat anda tafsirkan apabila membaca berita yang dipaparkan dalam keratan
akhbar ini?
(b) Apakah faktor yang menyebabkan rakyat menentang komunis?
(c) Sebagai rakyat Malaysia yang patriotik, apakah yang akan anda lakukan sekiranya negara
kita diserang oleh komunis?

8. Jawab soalan di bawah berdasarkan pemyataan yang berikut:

Majlis Gerakan Negara bertanggungau,ab mengarval ketenteraman negara. Dua
permasalahan utama yang perlu diselesaikan oleh majlis ini ialah rnasalah perpaduan kaum
dan ketidakseimbangan ekonorni antara kaum.

yang anda faham melalui pernyataan di atas?
berlakunya pada tahun 1969.
unsur penting di Malaysia?

ffi Cakna dan Germinan Sejarah




Nilai, Patriotisme dan Iktibar
. Kepentingan menghargai nikmat keamanan bagi memastikan kemakmuran negara.
. Mengamalkan sikap bertolak ansur bagi menyelesaikan masalah.
. Menjaga sensitiviti orang lain dalam tindakan, tutur kata dan penulisan demi kesejahteraan

masyarakat dan negara.

Diri dan Keluarga
Membina kehidupan yang aman, makmur dan bahagia dengan menghonnati setiap ahli keluarga.


Negara
Menyelesaikan sebarang permasalahan melalui perundingan dan bijak merancang bagi menghadapi
cabaran negara.

b.+* F, -t
{,:"




























Y


Rakyat Malaysia berarak sambil membawa bendera.lalur Gemilang.














,,24

KPM.

,
FI 7 MEMBINA
- KESEJAHTEHAAN





NEGARA



SINOPSIS

Perpaduan kaum dan integrasi nasional merupakan unsurpenting dalam membina kesejahteraan
negara, Unsur ini dipupuk melalui beberapa dasar pembangunan sosial yang merangkumi
aspek pendidikan, budaya, bahasa dan aktiviti sosial. Dasar ini termasuklah Dasar Pendidikan
Kebangsaan, memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu dan perpaduan, Dasar
Kebudayaan Kebangsaan dan sukan untuk perpaduan. Dasar ini diperkukuh lagi dengan
pembentukan Rukun Negara sebagai tonggak kesejahteraan negara.










f
lr








**

TPq







!s" t
.

ffi

I
fr
qE*
j*afsk
3a
II

lnti Pati Fembelaiaran
l. Perpaduan dan integrasi nasional.
2. Dasar Pendidikan Kebangsaan.
3. Bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu dan bahasa perpaduan.
4. Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
5. Sukan sebagai alatperpaduan.
6. Rukun Negara sebagai tonggak kesejahteraan negara.















M



Elernen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik


1. Kepentingan menjaga perpaduan dan keharmonian.
2. Peranan pemimpin dan rakyat dalam memastikan
kemakmuran negara.
3. Kepentingan pendidikan untuk mengukuhkan perpaduan.
4. Kepentingan menghayati Rukun Negara.




i KPS
i,n
i'.J* Kemahiran Pemikiran Sejarah
I. Membuat kronologi usaha yang dijalankan untuk mewujudkan
perpaduan kaum dan integrasi nasional.
2. Meneroka bukti sejarah pelaksanaan dasar pendidikan yang
telah dilaksanakan.
3. Membuat interpretasi tentang peranan bahasa Melayu dan Dasar
Kebudayaan Kebangsaan dalam memperkukuh perpaduan.
4
h
5





Rakyat Malaysia terdiri daripada pelbagai kaum.
1A
1
KPM

7.1


Pembinaan negara Malaysia berasaskan perpaduan kaum dan integrasi nasional. Elemen ini menjadi
asas kekuatan negara kita yang terdiri daripada rakyat berbilang kaum. Sejarah hubungan kaum )
di negara kita telah wujud sebelum zamanpenjajahan lagi. Hubungan kaum terus diperkukuh selepas i
negara mencapai kemerdekaan dan pembentukan Malaysia. Pelbagai langkah dilakukan oleh kerajaan
untuk memperkasakan perpaduan kaurn dan integrasi nasional dalarn membentuk rnasyarakat yang
1
bersatu padu, harmoni dan sejahtera.

P Maksud Perpaduan dan lntegrasi Nasional €
Perpaduan dan integrasi merupakan dua konsep yang saling berkait rapat melalui dua proses yang
berbeza. Kedua-dua konsep ini berteraskan Perlembagaan Persekutuan dan Prinsip Rukun Negara.



Perpaduan lntegrasi
Kaum Nasional






Perpaduan kaum ialah keadaan rakyat Integrasi nasional merupakan satu proses
daripada pelbagai etnik, agama dan wilayah dinamik yang merapatkan hubungan
hidup dengan aman dalam masyarakat yang masyarakat antara negeri dengan
bersatu. Mereka memberikan komitmen *,ilayah bagi membentuk satu bangsa.
yang penuh kepada identiti kebangsaan Mereka ini mempunyai identiti sendiri
berlandaskan Perlembagaan Persekutuan berteraskan Perlembagaan Persekutuan dan
dan Rukun Negara. Rukun Negara.




E
Perkhidmatan Feri Malaysia
I
ditarnatkan pada tahun 1989 t
disebabkan kebakaran ruang ;
(
enjin dan kos penyenggaraan
yang tinggi. rr I
'llll
r./
ft*.It "i, Membuat sl
'"-*"na Rasionalisasi
Mengapakah perkhidmatan Feri
Malaysia perlu diperkenalkan l'rm,:
dan diperluas ke seluruh negara'?


Perkhidmatan Feri Malaysia yang dikenalijuga sebagai Cruise Muhibah
telah diperkenalkan pada 31 Ogos 1986 bertujuan mengintegrasikan
Bandingkan maksud perpaduan penduduk di Semenanjung Malaysia dengan Sarawak dan Sabah.
kaum dan integrasi nasional. Sumber: Portal rasmi Perpustakaan Negara Malaysia.
BA

KPM

|} Latar Belakang Hubungan Kaum,':.ffiil
I
Pentadbiran British menyebabkan pemisahan kaum dari segi kegiatan ekonomi dan petempatan'
Keadaan ini menyukarkan setiap kaum untuk memahami adat resam dan budaya kaum lain. Selepas
Perang Dunia Kedua, usaha dilakukan oleh para pemimpin pelbagai kaum untuk bekerjasama bagi
mewujudkan perpaduan. Beberapa faktor sejarah dikenal pasti menjadi punca kepada masalah
perpaduan. Antaranya termasuklah kesan pentadbiran, kegiatan ekonomi dan petempatan, sistem
pendidikan serta fahaman politik.
:' . .
;: ,., .. . -. tullklGllGElk:ffiffi*=


Pentadbiran Kegiatan Ekonomi dan
Pentadbiran British bermula pada tahun 1874 Petempatan
menerusi pengenalan Sistem Residen. Dasar
British yang mengutamakan sektor ekonomi British memberikan tumpuan kepada
menyebabkan pekerja dibawa masuk dari luar perkembangan ekonomi yang berasaskan
untuk bekerja dalam sektor perlombongan, perlombongan bijih timah dan perladangan
perladangan dan pemiagaan. Kaum bumiputera getah. Kegiatan ekonomi yang berbeza
pula bertumpu di kawasan luar bandar dan antara kaum menyebabkan pemisahan
menjalankan kegiatan ekonomi tradisional. dari segi petempatan. Rakyat juga
Keadaan ini menyebabkan mereka terpisah terpisah dengan petempatan yang wujud
dan berlaku kerenggangan hubungan kaum. di kawasan perlombongan, bandar, estet dan
Kesannya, masalah hubungan kaum berterusan perkampungan. Keadaan ini menyebabkan
sehingga selepas kemerdekaan dan menyebabkan setiap kaum kurang berinteraksi antara satu
peristiwa 13 Mei 1969. sama lain dan mewujudkan jurang ekonomi
yang tidak seimbang.


an
Dasar *r*-#
M -**re
s8@ British E
E
{

Sistem Pendidikan Fahaman Politik

Dasar pentadbiran British menyebabkan Fahaman politik berasaskan kaum bermula
munculnya sistem pendidikan vernakular dengan penubuhan parti politik sebelum
Melayu, Cina, India dan Inggeris di negara kemerdekaan hingga kini. Polarisasi kaum
kita. Sekolah vernakular pula berkembang disebabkan perbezaan kegiatan ekonomi
mengikut kaum masing-masing. Sistem dan petempatan menyebabkan parti politik
pendidikan vernakular diteruskan selepas ini memperjuangkan kepentingan kaum
kemerdekaan pada tahun 1957. Pendidikan masing-masing. Isu yang diperjuangkan
vemakular mewuj udkan perbezaan pemikiran berkaitan dengan bahasa, budaya, pendidikan
dalam kalangan rakyat berbilang kaum. dan ekonomi. Keadaan ini mempengaruhi
hubungan antara kaum di negara ini.







tsA
KPM

P Memperkasakan Perpaduan dan tntegrasi Nasional i*

Sejak mencapai kemerdekaan. usaha memperkasakan perpaduan dan integrasi nasional telah
dilaksanakan secara konsisten oleh kerajaan dan befierusan sehingga hari ini. Usaha ini merangkumi
bidang politik, ekonomi dan sosial.





. Menubuhkan Jabatan Perpaduan Negara yang terletak di bawah bidang kuasa MAGERAN.
Jabatan ini berperanan mendraf satu ideologi untuk negara yang dikenali sebagai Rukun Negara.
. Mewartakan pembentukan Majlis Muhibah Negara pada 18 Julai 1969. Majlis ini berhrjuan

menggalakkan perkembangan perasaan muhibah antara masyarakat berbilang kaum di Malaysia.
. Menubuhkan Majlis Perundingan Negara pada29 Januari 1970. Majlis ini ditubuhkan untuk
mengadakan garis panduan bagi kedasama antara kaum dan integrasi nasional antara negeri
dengan wilayah. Selain itu, majlis ini juga berrujuan memupuk identiti kebangsaan dalam
kalangan rakyat.
.
Membentuk gabungan parti politik pelbagai kaum untuk mewujudkan keharmonian dan
kestabilan politik selepas peristiwa 13 Mei 1969.
. Menyelaraskan perkhidmatan awam antara semua negeri. penyelarasan ini mewujudkan
integrasi antar a ne geri.





























Tun Abdul Razak Hussein berucap dalam perhimpunan Barisan Nasional dengan disertai oleh ketua parti
gabungan.
Sumber'.TmAbdullah Mohd Salleh(pengerusi),2006. TunAbdul Razak: potret dalam Kenangan.Kuala Lumpur: Lembaga
Pemegang Amanah Yayasan Tun Abdul Razak dan Utusan publications & Distributors SOn. ShO.
m

,Jw

Kerjasama politik parri pelbagai kaum sudah bermula sebelum merdeka. pada bulan Okrober 1954.
Parti Perikatan ditubuhkan untuk menyertai pilihan raya tahun 1955 dan menuntut kernerdekaan.
Pada I Januari 1973 pula. Barisan Nasional ditubuhkan sebagai pengganti kepada parti perikatan.
A
rLl
KPM

Ekonomi
. Meneruskan Rancangan Pembangunan Lima Tahun Malaysia yang memberikan tumpuan

kepada perlumbuhan ekonomi semua kaum.
. Memperkenalkan beberapa dasar pembangunan ekonomi seperti Dasar Ekonomi Baru (DEB)
dan Dasar Pernbangunan Nasional (DPN) untuk kemakmuran ekonomi rakyat dan negara.
. Memberikan tumpuan kepada pembangunan masyarakat luar bandar dan wilayah. Pembangunan
dilakukan melalui rancangan pembangunan tanah yang mampu menambah pendapatan rakyat
dan membasmi kemiskinan.
. Memajukan bidang perindustrian dan perdagangan dengan memperkenalkanZonPerindustrian
Bebas seperti di Bayan Lepas, Pasir Gudang dan Pelabuhan Klang.
. Penghijrahan penduduk luar bandar ke bandar berlaku disebabkan peluang pekerjaan yang
terbuka luas kepada semua kaum. Hal ini mempercepat proses integrasi.
. Mengintegrasi ekonomi melalui pembangunan ekonomi wilayah termasuk di Sarawak dan
Sabah. Pembangunan ekonomi wilayah membuka peluang kepada semua kaum bersaing dalam
ekonomi secara adil.






Sosial
. Menambah baik Dasar Pendidikan Kebangsaan yang sedia ada melalui Akta Pendidikan 1996

bertujuan mengukuhkan perpaduan kaum dan integrasi nasional.
. Mengukuhkan sistem pendidikan melalui pelaksanaan dasar pendidikan seperti Laporan
Rahman Talib, Laporan Jawatankuasa Kabinet dan Falsafah Pendidikan Kebangsaan' Sistem
pendidikan kebangsaan dapat melahirkan rakyat yang patriotik dan mempunyai semangat
cinta akan negara.
. Memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan melalui pengenalan Akta Bahasa
tp
Kebangsaan. Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) sebagai pusat ilmu dan
peranan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) bagi menyebar luas penggunaan bahasa kebangsaan. ID
Langkah ini dapat melahirkan masyarakat yang mempunyai satu identiti bahasa yang sama.
. Menggalakkanpengamalan satu kebudayaan kebangsaan yang dapat membentuk identiti bangsa
Malaysia yang bersatu padu.
. Menggalakkan pelibatan dalam sukan sebagai medium untuk mer'r'ujudkan semangat kekitaan
dan perpaduan dalam kalangan rakyat pelbagai kaum.
. Memperkenalkan Rukun Negara sebagai tunjang kesetiaan rakyat berbilang kaum terhadap
bangsa dan negara.




Pelbagai usaha yang dilakukan secara berterusan dapat ,''";;J'i
memantapkan hubungan rakyat berbilang kaum di negara ini. i . or ."" Membuat Kronologi
Sebagai rakyat Malaysia, kita perlu menghargai kepentingan Susun secara kronologi setiap
menjaga perpaduan serta keharmonian kaum demi kestabilan
langkah yang dilaksanakan dari
politik, pembangun an ne gar a dan kesej ahteraan sosial. aspek politik, ekonomi dan sosial
untuk mernupuk perpaduan kaum.

tsE
KPM

..
-

Pendidikan merupakan saluran terbaik bagi merealisasikan matlamat membina perpaduan kaum
dan integrasi nasional. Matlamat ini terkandung dalam Laporan Rahman Talib, Kajian Arninucldin
Baki. Laporan Jawatankuasa Kabinet. Falsafah Pendidikan Kebangsaan dan Akta pendidikan 1996.


Latar Belakang Dasar Pendidikan Kebangsaa




Dasar Pendidikan Kebangsaan dibentuk
untuk memupuk perpaduan kaum.
Dasar ini dilaksanakan melalui Penyata
Jawatankuasa Pelajaran 1956 atau
dikenali sebagai Penyata Razak I 956 dan
{i
dimaktubkan dalam Ordinan Pelajaran
1957. Semua dasar pendidikan yang
terdapat sebelum ini disemak semula
&nI
pada tahun 1960 yang menghasilkan
Laporan Rahman Talib dan Laporan
[f#"'^lg{,m'
Jawatankuasa Kabinet 1979.

Buku Dasar Pendidikan
Sumber: Kementerian Pendidikan Malaysia.
;E@ulc!q+.xtq


Tuan-tuan dan puan-puan,
Matlamat Dasar Pendidikan Kebangsaan bertujuan i
Ir menyatupadukan ra.lyat dan menyediakan tenaga
l< kerja mahir yang terdiri daripada pelbagai kaum.
lm
Matlamat dasar ini adalah untuk mengadakan sistem
pendidikan yang dapat memenuhi keperluan negara
..-.'-,i
-]f:I -E# Ar;.* dan menggalakkan perkembangan kebudayaan,
lli ' -*dffi.,;
rl.
. ;lir i:l ekonomi, sosial dan politik.
iilir,i
.J*A








Dasar ini juga bermatlamat melahirkan rakyat yang
berilmu, seimbang dan harmoni serta menyumbang
kepada keharmonian dan kemakmuran negara.
W
Ilustrasi penerangan tentang matlamat Dasar pendidikan Kebangsaan
tsA
KPM

I


p LaPoran Bahman Talib ffi


Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Abdul Rahman
Talib pada tahun 1960 untuk menyemak semula dan
mengukuhkan Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1 956.
Laporan jawatankuasa ini menjadi asas penggubalan
Akta Pelajaran 1961 dan penyemakan Dasar Pendidikan
AbdulRahman
Kebangsaan seterusnya. Talib.
Laporan Rahman Talib masih mengekalkan teras Sumber: Arkib
sistem pendidikan kebangsaan untuk memupuk perpaduan Negara Malaysia.
dan integrasi.
. Menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
pada semua peringkat pendidikan. Penggunaan bahasa
yang seragam dapat mewujudkan perpaduan.
. Mengadakan kurikulum yang sama dan berorientasikan

negara kita bagi semuajenis sekolah. Kurikulum yang ,fu
berorientasikan negara mewujudkan perasaan cinta
i.
akan negara
i.
Laporan Rahman Talib mencadangkan beberapa b \
cadangan tambahan kepada Penyata Jarvatankuasa ffi *
M)
Pelajaran 1956. Cadangan tambahan ini bertujuan c't4f
memperkukuh semangat kekitaan dan kebersarnaan dalam Mesyuarat Jaw'atankuasa Perancangan
kalangan murid pelbagai kaum ke arah perpaduan. Pendidikan yang dipengerusikan oleh Abdul
Rahman Talib (duduk dua dari kiri).
. Penekanan kepada mata pelajaran Sejarah Sumber'. Arkib Negara Malaysia.

untuk menanam perasaan cinta dan kesetiaan
terhadap negara.
. Mewajibkan mata pelajaran Tatarakyat untuk Membuat lnterpretasi
membentuk sikap bertoleransi, bekerjasama dan ry}
persefahaman antara kaum. Bagainranakah sist,-'rn kurikulum yang sama {
dapat memupttk sctnangat perpaduan?

Kajian Aminuddin Baki
Laporan Rahman Talib kemudian dibuat penambahbaikan
dan dilaksanakan sepenuhnya melalui KajianAminuddin ANII\L]DDI\ BAKI
Baki, iaitu: Aminuddin Baki merupakan
. Memperkenalkan sistem persekolahan aneka jurusan Ketua Pcnasihat Pendidikan
untuk menampung pelajar yang gagal memasuki Nlalaysia (kini dikenali
sekolah menengah akademik. sebagai Ketua Pengarah
. Memperkenalkan kursus kemahiran untuk melahirkan Pe ndidikan ) yang paling
tenaga kerja mahir yang melibatkan pelbagai kaum rrudu. iaitLr kctika berusia
serta persediaan memenuhi permintaan pasaran kerja. -16 tuhun. Bcliau memainkan
. Mewujudkan sekolah kebangsaan yang menggabungkan pe ranan rrenvLlsun Dasar Pelajaran
Kcbangsaan urelelui Pcnl'ata Jawatankuasa
semua kaum untuk memupuk perpaduan.
Pelajiiran I 956 pada tahun I 956 dan Laporan
Rahman Talib pada tahun 1960.

1 A
KPM

n Laporan Jawatankuasa Kabinet $


'
:,.d
Jawatankuasa Kabinet ditubuhkan pada bulan Antara kandungan Laporan Jawatankuasa
September I 974. Fungsi jawatankuasa ini adalah Kabinet yang mempunyai matlamat bagi
untuk mengkaji semula pelaksanaan sistem memperkukuh perpaduan termasuklah seperti
pelajaran kebangsaan. Laporan Jawatankuasa yang berikut:
Kabinet diumumkan oleh 1. Bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan
padatahun 1979
dijadikan sebagai mata pelajaran wajib dalam
peperiksaan awam.
2. Penegasan kepada pendidikan kerohanian
melalui mata pelajaran Pendidikan Islam dan
KURTKULUM BAfiU SEKOLAH mND{H IKBSRI Pendidikan Moral.
Matlamat utama pembentukan KBSR yang perlu 3. Penekanan terhadap aktiviti kokurikulum
dicapai. Antaranya murid dapat: yang melibatkan semua kaum seperti
. Menguasai dan menghargai bahasa Melayu unit beruniform, sukan dan permainan
sebagai bahasa kebangsaan dan sebagai serta persatuan.
alat perpaduan.
. Menguasai tiga bidang asas, iaitu bidang
komunikasi, bidang kemanusiaan dan
alam sekitar serta bidang perkembangan
diri individu.
Memastikar.r matlamat pendidikan relevan I
".tr"'
dengan keperluan semasa bagi menghadapi ' Hasil daripada laporan
cabaran abad ke-2 1. Kemudiannya, Kurikulum .jawatankuasa ini
menghasilkan Kurikulum Baru Sekolah Rendah
Standard Sekolah Rendah ( KS SR) diperkenal kan.
(KBSR) yang diperkenalkan pada tahun 1982.
KSSR dilaksanakan sepenuhnya kepada
Kurikulum Baru Sekolah Menengah (KBSM)
murid Tahun I di sernua sekolah bennula pada
tahun 201 l. dan Falsafah Pendidikan Negara pula digubal
pada tahun l!88.
KURTKULUM BAPU SEKOLA+r MENEf\|GAH [KBSIdl
E Kurikulum Baru Sekolah Menengah (KBSM) mula
dilaksanakan di sekolah mulai rahun 1989. KBSM
digubal berdasarkan matlamat Falsafah Pendidikan
Kebangsaan untuk melahirkan :
. Generasi yang berilmu. p
. Generasi yang berkemahiran. Falsafah Pendidikan t
. Generasi yang bersatu padu. Kebangsaan
KBSM digantikan dengan Kurikulum Standard
Sekolah Menengah (KSSM) bermula dengan murid Falsafah Pendidikan Negara (FPN) digubal pada
Tingkatan I mulai tahun 2017. Pembaharuan
tahun 1988 untuk memperteguh hala tuju dan
kurikulum yang dilaksanakan ini selaras dengan
matlamat pendidikan negara ke arah perpaduan.
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia
FPN ditukar kepada Falsafah Pendidikan
(2013-2025) dengan memberikan fokus kepada
Kebangsaan pada tahun 1996. Falsafah ini
penguasaan kemahiran abad ke-21.
menekankan pendidikan yang menyeluruh
dan bersepadu bagi membentuk pelajar yang
seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani dan
juga intelek.
Apakah matlamat KBSR diperkenalkan?
LA
KPM

p Akta Pendidikan l ee6
, ,.aP'ffn"
€4 r,b[ Fail Edar [Travelling file)
Kedudukan bahasa kebangsaan diperkukuh dengan
memperuntukkannya sebagai bahasa pengantar O.rnurt
utama dalam sistem pendidikan kebangsaan melalui l. Murid dikehendaki berada dalar-n
Akta Pendidikan 1996. Kedudukan ini diperkuat lagi kurnpulan. Setiap kurnpulan diberi satu
dengan menjadikan bahasa tersebut sebagai mata fail yang mengar.rdungi soalan untuk
pelajaran yang wajib diajarkan di semua sekolah dibincangkan dan dicatatkan.
2. Setelah 15 minit, soalan dan jau'apan
dan institusi pendidikan. lnstitusi pendidikan swasta dimasukkan semula ke dalarn tail lalu
pula dikehendaki mengadakan pengajaran bahasa diedarkan kepada kumpulan lain.
kebangsaan, Pengajian Malaysia dan Pendidikan 3. Setiap kurnpulan digalakkan menambah.
Islam atau Moral untuk memupuk semangat cinta membaiki atau menyatakan pendapat pada
akan negara ser-ta nilai murni. jawapan dalam tail tersebut.
4. Setelah setiap kumpulan mer.nberikan
maklum balas pada jawapan" guru akan
Ar..t.t
I rix , t96 mengendalikan perbincangan kelas dan
membuat nrmusan.
rffi;e,n s;*
'sg1*L,ry*k; Soalan:


k;:l;fl:?
Falsafah
Pendidikan
Kebangsaan
Pendidikan di Malaysia adalah suatu
usaha berterusan ke arah lebih
# menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan
memperkembangkan potensi individu secara
insan yang seimbang dan harmonis dari
segi intelek, rohani, emosi dan jasmani
,!^':."..,,
berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan
kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertuiuan II
melahirkan warganegara Malaysia yang
berilmu pengetahuan, berketerampilan, TD
Akta Pendidikan 1996 (Akta 550) berakhlak mulia, bertanggungjawab dan {
berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri
Sumber: Lembaga Penyelidikan Undang-Undan g, 2019 . Akta serta memberikan sumbangan terhadap
Pendidikan 1996 (Akta 550): Peroturon-Peraturan dan keharmonian dan kemakmuran keluarga,
Kaetlah-Kaedah Terpilih. Petaling Jaya: lnternational Larl' masyarakat dan negara.
Book Services.



Sumber'. www.moe.gov.myiindex. Dicapai pada
12 Julai2020.
(a) Apakah yang dimaksudkan dengan
potensi individu'l
(b) Mengapakah potensi indiviclu perlu
dikembangkan secara met.ryeluruh
dan bersepadu?
(c) Bagaimanakah insan yang berakhlak
mulia dan berilmu pengetahuarr dapat
menyumbang ke arah keharmonian
dan perpaduan?
WA
KPM

.3 Bahasa Melayu sebagai Bahasa llmu dan
ffi


Seiring dengan kemerdekaan negara, bahasa Melayu diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dan
bahasa rasmi. Beberapa langkah dilaksanakan untuk memartabatkan bahasa kebangsaan. Antaranya
termasuklah pengenalan Akta Bahasa Kebangsaan, memperkasakan bahasa Melayu dalam sistem
pendidikan, penubuhan UKM sebagai pusat keilmuan dan peranan DBP sebagai pusat perkembangan
, bahasa kebangsaan. UNDAHG.UNDANG MAIAYSIA
DAkta Bahasa Kebangsaan g Akt 32
t
Buhrru Melayu merupakan bahasa rasmi yang digunakan sebagai
Sstu i& bqi My&h udn .&A btunl!$
dq.nro6&iMt*Effi
alat untuk memupuk perpaduan kaum. Kedudukan bahasa Melayu
lS*Ft I hiqe 11 - llhb Aod 1fi9
YW H'e-
lfi **der1*7.|
dimartabatkan melalui penggubalan undang-undang yang dikenali
1.(1) &idffiM&hMK.kE6s
sebagai Akta Bahasa Kebangsaan. Akta Bahasa Kebangsaan 1ffi7 &n b'lM, leM lq.& ri&p (2),
dig&idMM*Ft!.
- (2)edffimeffikd{qft{.96
diperkenalkan pada tahun 1967 . Akta ini dikenali juga sebagai Wh @n S!,M pd, ts#bffi wdffi *h
PiBqb* gd8$ N€lS mdn9{B.hq, detM
kr hep ihgaMt*,llw 6 ffi-btr
Akta 32. Akta Bahasa Kebangsaan telah digubal di bawah H tuffi elbprs bg eturhld
tsr!'1lM#&rr€noffiM&ktrd
Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan Malaysia. Akta ini mula N$d&sd h. 'te7A7..111
2. K@di sb.sillw dfduft,n ffi &t! tr dan
bde! L.p4i pgdndqsflwry rc *Een!
6bn osl@ 1* (1) P6mb{& ktuhx{s o.F
mE.fu.lgh&&tull@*MM
@Em ietAEtu eltp ll€d* d{ffi Egl
mk@Emi
IMT87a.zl
d,#ir;ffi'i[1].;% an araunsur 3. k3 ryF iE dffi A& id M m@6 Mt @i..
rd
@a@PM@6n&dKtumMfrMl{.#
*-'
sta frmfrsb
upimn* tq ror:*-
ry
penggerak jentera pentadbiran negara. Bahasa Melayu juga (M^[email protected]@sn[sfumnEffi
M b b{i roarpa @B*)6119 dffiln p! e
merupakan alat komunikasi rasmi dalam pelbagai urusan le ?/G7r.3l
di kementerian dan jabatan kerajaan. Bahasa Melayu digunakan
, sepenuhnya dalam urusan mahkamah pada tahun 1990. SeksYen 2
MeraYu da ram$
f) I?g:tr[XXlSan,Bahasa Akta Bahasa Kebangsaan
Pembukaan sekolah menengah kebangsaan yang menggunakan menetaPkan bahawa
segala urusan rasmi
bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dipergiat di seluruh negara. " kerajaan harus
Antaranya Sekolah Alam Shah, Sekolah Seri Puteri dan Kolej
menggunakan bahasa
SultanAbdul Halim menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
E pengantar. Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar MelaYu sebagai bahasa
dapat memupuk semangat kekitaan dan bersatu dalam kalangan
murid. Bilangan guru terlatih bahasa Melalu ditambah di sekolah I
menengahkebangsaan dan guru khas untuk sekolah menengahjenis
kebangsaan. Langkah ini bermatlamat untuk memperkasakan bahasa
Melayu sebagai bahasa ilmu dan bahasa perpaduan.
*(>
Bahasa ilmu: Merujuk bahasa yang mampu menjadi peranraraan bagi
penyampaian ilmu pengetahuan sehingga peringkat tinggi.
Bahasa rasmi: Memjuk bahasa yang digunakan dalam situasi rasnti.
iaitu dalam urusan pentadbiran. sistem pendidikan, umsan perdagangan
dan kehakiman. Akta Bahasa Kebangsaan.
Su rn be r'. Lembaga Penyel idikan Undang-
Undang^ 2019. Akto Pendidikan 1996
Bagaimanakah penggunaan bahasa kebangsaan dapat men.rupuk (Aktd 550) ; Peraturan-Peraturan dan
perpaduan rakyat? Koedah-Kaedah Terpilih. Petaling Jaya:
Interttational Lan Book Serr ices.
tRA
KPM

Universiti Kebangsaan Malaysia [UKMI
sebagai Pusat Keilmuan Bahasa Melayu plar+lrra a


Penubuhan UKM merupakan usaha untuk memafiabatkan bahasa
Melayu sebagai bahasa ilmu. UKM ditubuhkan pada 18 Mei 1970-
Universiti ini muncul sebagai pusat pengajian tinggi arn am pertama
yang berjaya memperkenalkan pengajian pelbagaijurusan dan bidang
kursus dalam bahasa Melayu.
Penubuhan Institut Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Logo ATMA.
Melayu (IBKKM) pada I Disember 1972 menjadikan UKM sebagai Sumber: https://wu'w.ukm.mv/atrna/en/
prrui p.ry"lidikan dan rujukan dalam bahasa, kesusasteraan dan Dicapai pada 23 oktober 2020'
kebudayaan tamadun Melayu. Institut ini kemudian bertukar nama
kepada Institut Alam dan Tamadun Melayu (ATMA) pada tahun 1992. Institut ini menjadi tumpuan
I
para penyelidik, sasterawan, karyawan dan budayawan daripada pelbagai kaum dari dalam dan luar
negara. Pengiktirafan terhadap tokoh UKM seperti Muhammad Haji Salleh dan Siti Zainon Ismail
sebagai Sasterawan Negara rnembuktikan kejayaan UKM sebagai pusat keihnuan bahasa Melayu.


Peranan Dewan Bahasa dan Pustaka [DBP|

Penubuhan DBP pada 22 Jun 1956 di Bukit Timbalan. Johor Bahru, Johor, hasil
daripada resolusi Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga. Penubuhannya
bertujuan memartabatkan bahasa Melayu sebagaibahasa rasmi dan bahasa ilmu.
Nama asal DBP ialah Balai Pustaka. Pengarah pertama DBP ialah Ungku Abdul
Azizbin UngkuAbdul Hamid (awatan ini kini dikenali sebagai Ketua Pengarah).
Pembukaan pejabat di wilayah dan cawangan di Pulau Pinang. Johor. Kelantan.
Sarawak dan Sabah berlujuan mengembangkan aktiviti bahasa dan sastera sebagai
medium untuk memupuk perpaduan.
DBP memainkan peranan penting dalam mengembangkan bahasa dan il
sastera Melayu melalui penerbitan.buku dan majalah.
risalah, menganjurkan seminar dan bengkel serta
pelbagai aktiviti bersempena dengan Minggu dan {
Bulan Bahasa Kebangsaan. Peranan DBP ini
adalah untuk memupuk perpaduan dalam
kalangan masyarakat berbilang kaum di
negara ini. Slogan "Bahasa .liwa Bangsa"
Dewan Bahasa dan Pustaka. dilancarkan pada tahun 1960, agar dapat
Sutnber'. Dewan Bahasa clan mengukuhkan pernbinaan masyarakat
Pustaka. yang bersatu padu melalui bahasa.
Buhasu Jilt'o
Logo slogan
"Bahasa Jiwa Bangsa"


Pengenalan Akta Bahasa Kebangsaan, penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa rasmi dalam
pentadbiran, pelaksanaan sistem pendidikan berasaskan bahasa Melalu serta peranan UKM dan
DBP sebagai pusat ilmu memastikan kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan negara.
Pemimpin dan rakyat wajar memainkan peranan bagi memartabatkan bahasa kebangsaan untuk
kesejahteraan dan kemakmuran negara kita.

tsE

KPM

I



Dasar Kebudayaan Kebangsaan dibentuk bagi mewujudkan perpaduan negara dan integrasi nasional
nrelalui aspek kesenian dan kebudayaan. Dasar ini menjadi garis panduan masyarakat bagi membentLrk
dan mengekalkan identiti sebagai warganesara Malaysia.
p Seiarah Pembentukan l 0'


"Kita mesti menggubal satu identiti
Dasar Kebudayaan Kebangsaan telah bangsa Malaysia dengan mengambil
digubal dan diperakui melalui Kongres kira semua kaum dan agama. Saya I
Kebudayaan Kebangsaan pada tahun menegaskan bahawa sudah sampai b &
197 1 . Kongres ini boleh dianggap sebagai ketikanya bagi kita menentukan
E
lanjutan daripada Kongres Rakyat 1956, identiti atau keperibadian kebangsaan I
iaitu Kongres Kebudayaan Melayu. sebagai satu bangsa yang mempunyai maruah
I
Kongres ini dirasmikan oleh Perdana dan martabat seperti bangsa-bangsa lain yang
Menteri Malaysia kedua, Tun Abdul merdeka dan berdaulat di dunia ini". 1
Razak Hussein di Dewan Tunku Canselor, Petikan ucapan Tun Abdul Razak Hussein ketika
Universiti Malaya, Kuala Lumpur. merasmikan Kongres Kebudayaan Kebangsaan.
Kongres ini dianjurkan oleh Kementerian
Sumber: Abdul Latiff Abu Bakar, 1987. Kebudayaon I
Kebudayaan, Belia dan Sukan. Kebangsoan dolam Pembinactn Negara Bang.scr Malay.sia. t
& I
Kuala Lumpur: Biro Pendidikan Umno Malaysia.
I
1
IL"rraian tentang tiga prinsip r"rtama i
dsm Dasar Ke'br-rclayaan Kebangsaan. Prinsip Utama :
Pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan I
I
berteraskan tiga prinsip utama.
r*ili3-t Membuat Rasionatisasi
* t*\.n*
E Rasionalkan Dasar Kebudayaan Kebangsaan
ke arah memupuk keperibadian kebangsaan.

@ Berteraskan kebudayaan rakyat ;


Kongres Kebudayaan Kebangsaan Kali Kedua asal rantau Melayru sebagai tunjang
Dasar Kebudayaan Kebangsaan.
cliadakan di UKM pada 15 April 201 J . Antara fi
resolusi kongres tersebut termasuklah: '\
. Memperkasakan KebudayaanNasional r* v
Unsur kebudayaan lain yang
sebagai identiti bangsa.
. Menyemarakkan bahasa Melayu sesuai dan wajar diterima sebagai
elemen penting.
sebagai bahasa kebangsaan.
. Mernpertai.rankan Perlembagaan r\ fx
Persekutuan.
. Mengukuhkan Rukun Negara sebagai Islam menjadi unsur yang penting
dalam pembentukan Dasar
tiar.rg seri negara bangsa.
. Pendidikan sebagai alat penyatuan bangsa. Kebudayaan Kebangsaan.

ts4

KPM

|) Mailamat Pembentukan ffi
I
Pembentukan Dasar Kebudayaan Kebangsaan bertujuan mencapai tiga matlamat utama, iaitu:
. Mengukuhkan perpaduan bangsa dan negara melalui kebudayaan.
. Memupukdanmemeliharakeperibadiankebangsaanyangterhasildaripadakebudayaankebangsaan.
. Memperkaya dan mempertingkatkan kualiti kehidupan kemanusiaan dan kerohanian yang
seimbang dengan pembangunan sosioekonomi.


Hm ; ":-:':I:il:,, *.0 u,*. *R I ib atka n

selnua kementerian, agensi dan jabatan yang berkaitan
dengannya. Dasar ini dilaksanakan oleh Kementerian
Pelancongan, Kesenian dan Kebudayaan (kini dikenali
sebagai Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya
Malaysia), Jabatan Kesenian dan Kebudayaan Negara,
Majlis Kebudayaan Negeri. Istana Budaya sefiaAkademi
Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan (ASWARA).
Istana Budaya.
b cimawarna Maraysia $ gi:.l,.J,,:[:iffiil;:1Tii3:va so\ n]v
t
Duru. Kebudayaan Kebangsaan dijelmakan melalui program seperti Citrawarna Malaysia yang
melibatkan pelbagai kaum dan budaya. Program ini mula dianjurkan pada tahun 1999 yangmerupakan
promosi pelancongan. Antara program yang dijalankan termasuklah memperagakan kebudayaan,
pakaian, tarian dan nyanyian rakyat Malaysia.
Program Citrawarna diadakan di Dataran
Merdeka pada bulan Mei setiap tahun dengan
melibalkan rakyat pelbagai kaum dan budaya.


Azah Aziz Hamzah Dolmat, Lim Swee Tin. E
rur, *ffi (Mak Ungku), Tokcih Seni Muzik Kesusasteraan.
H,:*:il,1: 1|ffi .uun -" Budayawan. Tradisional. [p
ramai tokoh dan penggiat budaya yang tersohor. {
Tokoh ini memberikan sumbangan yang besar
terhadap proses membudayakan masyarakat *, i E
.it
dan kebudayaan bangsa. Sumbangan mereka
juga penting dalam menggalakkan penghasilan
karya seni tempatan yang bermutu tinggi dan
memafiabatkan khazanah asli negara. Samuel Dass, Shuhaibun Yussuf, Mathew Ngau Jau,
Muzik Tradisional Budaya dan Muzik Tradisional
India. Kesusasteraan (Sape) Sarawak.
Sabah.
Pelaksanaan Dasar Kebudayaan Kebangsaan ryIT"E
dapat membentuk bangsa yang bersatu padu
serta mengekalkan identiti negara. Sebagai l. Dengan menggunakan pelbagai sumber,
rakyat Malaysia, kita mestilah berbangga kumpulkan maklumat lanjut berkaitan dengan
dengan keunikan budaya masyarakat. Hal ini tokoh di atas:
.
disebabkan budaya tersebut memperlihatkan . Latar belakang kehidupan.
Kejayaan yang dicapai.
keperibadian kebangsaan Malaysia sebagai . Sumbangan.
sebuah negara yang merdeka dan berdaulat.
2. Bentangkan dapatan anda di hadapan kelas.
B4

KPM

I
I
7.5 ffikan sehagai, Alat Per$duan i -



Sukan merupakan satu rnedium untuk memupuk perpaduan kaum dan integrasi nasional
di Malaysia. Sukan dapat men-eeratkan hubungan muhibah dan menerapkan rasa saling hormat dalam
kalangan peserta. Sclain itu. sukan mampu mewujudkan masyarakat yang sanggup memberikan
sumbangan demi kesejahtcraan sosial dan kecemerlangan sukan negara.
p Sukan dan Perpaduan Melalui Pendidikan ffi

Sukan merupakan aktiviti kokurikulum yang .ur*f,
digalakkan dalarn kalangan murid sekolah. Dasar I Murid I
I Sukan dan Rancangan Inte-urasi Murid untuk Perpaduan n
(RfMUP) meng_ealakkan murid pelbagai kaurn melibatkan
diri dalam sukan yang digcmari. Dasar ini juga merrberikan
peluang kepada nTurid pelbagai kaum untuk rnenccburi
bidang sukan serta dapat memupuk semangat setia kau'an
dan berpasukan. Selain itu. dasar ini juga mampu rnelahirkan
atlet yang berkaliber sehin-e-ra ke peringkat antarabangsa.
Kejohanan olahraea tahunan sekolah mel ibatkan mund
,tll\ Pusingan Robin yang terdiri daripada pelbagai kategori umur dan kaum.
{f,'}T IHound Robin) Tiada acara sukan yang dipertandingkan mengikut kaum.
Rakan-rakan penyokong serta guru penasihat rumah
Murid secara berkurnpulan. ber-eilir-gilir
sukan akan bersorak memberikan sokongan kepada atlet I
memberikan maklurn balas terhadap gar.nbar
rumah sukan masing-masing tanpa mengira kaurn.
yang berikut:
W'





-1
E




Perbarisan rumah sukan bcrser.npcna clcngan
kejohanan olahraga tahunan sekolah.
Sumber: Ihsan daripada Tuan [{aji Ahntacl Kerjasama
Ali. 2019.
; dan semangat
l. Apakah perasaan anda sete-lah dipilih \ bersatu warga
sebagai salah seorarrg altli ircrbarisan sekolah yang
rumah sukan'.' berbilang kaum
2. Bagain-ranakalr anda memainkan diperlihatkan
melalui pelibatan
peranan dalanr pe-rbarisan rumah sukan
dalam kejohanan
yang terdiri daripada pelba-uai kaunt'.) olahraga tahunan
daripada kegiatarr sukan ini bagi I rcT sekolah.
3. Jelaskan rnarrfirat viinq boleh didapati
mengukuhkarr hubungan derrgan rakan Sranber: Ihsan
daripada Tuan Haji
i,4 .1
kaum lain. I Ahrnad Ali. 2019.
trA
KPM