MODUL DCA2042 BASIC QUANTITY SURVEYING

Prakata

Salam sejahtera dan salam perpaduan kepada semua tenaga pengajar
Program Teknologi Pembinaan (DVM). Modul ini dibangunkan bertujuan untuk
membantu semua tenaga pengajar dalam melaksanakan PdPc. Malah, tujuan
modul ini juga untuk membantu dalam penyelarasan dan penyeragaman
PdPc. Pembangunan modul ini adalah berpandukan kandungan kursus
course outline yang telah dibangunkan oleh Jurulatih Utama Program
Teknologi Pembinaan. Untuk makluman, modul yang dibangunkan telah
disemak oleh Jurulatih Utama Program Teknologi Pembinaan untuk tujuan
kesahan, kebolehpercayaan serta ketekalan.

Kandungan modul adalah seperti berikut iaitu; pengenalan, objektif, nota serta
isi berkaitan (ringkas mengikut kompetensi), kesimpulan, latihan/penilaian dan
jawapan. Bagi pihak pembangun modul, saya ingin merakamkan setinggi-
setinggi penghargaan kepada semua yang terlibat secara langsung dan tidak
langsung dalam pembangunan modul ini. Sebarang kekurangan dan
kelemahan harap dapat diatasi dari masa ke masa. Semoga modul-modul yang
dibangunkan ini dapat dimanfaatkan serta membantu semua tenaga pengajar.

Sekian, terima kasih

Siva Rabindarang.
Penyelaras Panel Pembangun Modul
Program Teknologi Pembinaan
Kolej Vokasional
Kementerian Pendidikan Malaysia

2|DCA2042

Penghargaan
Salam sejahtera dan salam perpaduan kepada semua tenaga pengajar
Program Teknologi Pembinaan (DVM). Terima kasih kepada pihak BPLTV
untuk memberikan kepercayaan dan sokongan dalam pembangunan modul ini.
Pembangunan modul ini dilaksanakan merujuk Tatacara Pembangunan Modul
Vokasional yang telah dibangunkan. Setinggi-tinggi penghargaan kepada
semua pembangun modul daripada Kolej Vokasional seluruh Malaysia.

KURSUS KOD NAMA PENSYARAH
Rozianah Binti Hinnasir (K)
Green Building DCA 2012
Technology Hafizah Binti Khosran
Alwani Binti Adnan
Landscape DCA 2022
Nor Gayah Binti Mat Khan
Building DCA 2232 Irfahaizah Binti Saad
Construction-I Mazni Binti Kasbolah
Nor Aniza Binti Khori
Basic Quantity DCA 2042 Arnie Loretta Lagason
Surveying Nor Azura Binti Busu
Ajlaa Anis Binti Azmi
Zuraifah Binti Safiee
Norisah Binti Rasman

Atikah Binti Nasaha (K)
Sapiah Binti Rahman
Siti Nabilah Binti Mohd Sarlan
Ts. Aida Norlela Binti Mohamad (K)
Siti Nabilah Binti Mohd Sarlan
Fitriani Binti Abdul Hamid

Setinggi penghargaan juga kepada Ketua JU Puan Alwani binti Adnan serta
JU En. Dzul Helmi bin Arifin dan Puan Nur Ain binti Hashim yang menyemak
modul untuk tujuan kesahan, kebolehpercayaan serta ketekalan modul.
Ribuan terima kasih juga kepada Puan Wan Nuursufila Binti Salleh dan Puan
Nurazilla Binti Ahmad Bohari atas sumbangan untuk susun atur serta
mengedit modul ini.

Usaha murni dan sokongan semua amat dihargai.
Terima kasih.

3|DCA2042

Perancangan Kursus

KOLEJ VOKASIONAL
TEKNOLOGI PEMBINAAN
JABATAN TEKNOLOGI AWAM

PERANCANGAN KURSUS
COURSE OUTLINE

MAKLUMAT KURSUS (COURSE INFORMATION)

SEMESTER/SESI (SEMESTER/SESSION) : SEMESTER II / SESI 2022

KOD KURSUS (COURSE CODE) : DCA 2042

NAMA KURSUS (NAME OF COURSE) : BASIC QUANTITY SURVEYING

BEBAN AKADEMIK PELAJAR (STUDENT ACADEMIC :
LOAD)

Kategori Aktiviti Aktiviti Pembelajaran Jumlah Jam/Semester
(Category of Activities) (Learning Activity) (Total Hours/Semester)
Pembelajaran
berbantu Kuliah (Lecture) 11
(Guided learning) 28
Tutorial/Amali (Tutorial/Practical) 3
Pembelajaran kendiri
(Self -learning) Aktiviti pembelajaran bertumpukan pelajar 17
(Student centered learning activities)
Penilaian rasmi Persediaan untuk tugasan/projek 11
(Formal assessments) (Preparation for assignments/projects)
Pembelajaran kendiri/ulangkaji 5
(Independent study/revision)
Persediaan bagi penilaian 5
(Preparation for assessment)
Penilaian berterusan 0
(Continuous assessments)
Menduduki peperiksaan akhir (Theory) 0
(Final examination sitting)
Menduduki peperiksaan akhir (Practical) 80
(Final examination sitting)

JUMLAH JAM BELAJAR (JJB)
TOTAL STUDENT LEARNING TIME (SLT)

MATLAMAT (GOALS): : None
Kursus Pra-syarat (Pre-requisite Course)

This course is to provide the students with the knowledge and skills to the basic of quantity survey and
NacmonasPtreucntsioynarcaohn(trNaacmt. e of Lecturer :

SINOPSIS (SYNOPSIS):

DisTehdeiackoaunrsoeleishd(ePsriegpnaerdedtobpyr)o:vide knowledge on prDinicsiaphlekoafnqoulaenhtit(yAspuprrvoevye,dcobnys):truction and
Tanbduailtdainnggalanw(,Sciognntaratucrtea)n: d procurement, cost estimaTtaionndaantadntagkainng(Soifgf.nature):

NamHAa S(NILamPEeM): BELAJARAN (COURSE LEARNING ONUaTmCaO(MNaEmS)e:):

TarUikphon compl(eDtiaotne)o:f the course, students will be ablTeatroi:kh (Date):

1. Differentiate the principal of basic quantity survey, construction and building law. (C4, PLO3)

2. Produce taking-off sheet and cost estimation for building structure based on construction drawing

by using standard form. (C3, PLO1)

3. Prepare bill of quantity in a group based on project given. (A4, PLO6)

4|DCA2042

HASIL PEMBELAJARAN (CLO)BERSEMUK
THEORY + SCL A

TUTORIAL(FACE TO
PRACTICALFACE)

MINGGU KANDUNGAN TIDAK BERSEMUKA
(WEEK) (CONTENT) (NON FACE TO FACE)
JUMLAH SLT (TOTAL SLT)
PENTAKSIRAN (ASSESSMENT)

1-2 1.0 INTRODUCTION OF QUANTITY SURVEY CLO 1 24 28
1.1 Introduction of Quantity Survey 12 QUIZ
1.2 Construction And Building Law 48
36
1.2 1 Malaysia Contract Law 7 14
1.2 2 CIDB Act
1.2 3 Uniform Building by Law 1984
1.2 4 Housing Plan Approvals
1.2 5 Juru Ukur Bahan Malaysia

2.0 MEASUREMENT OF EARTHWORK AND

ROADWORK CLO 1

3 2.1 Cross-section Method
2.2 Grid Method

2.3 Taking Off Roadwork

4-7 3.0 COST ESTIMATION CLO 2 3 15 TEST
3.1 Factor influence estimating
3.2 Method Of Estimating
3.3 Schedule Of Materials Purchase
3.4 Estimation Of Materials And Costing
3.5 Estimation Of Man-Day Cost
3.6 Estimation Of Machinery Needed

4.0 TAKING OFF

4.1 Taking-Off of Foundation
● Concrete work
● Formwork
● Reinforcement

8-14 4.2 Taking-Off of Beam CLO 2 & CLO 3 25 46 PROJECT
● Concrete work & REPORT
● Formwork
● Reinforcement

4.3 Taking-Off of Slab
● Concrete work
● Formwork

● Reinforcement

4.4 Taking-Off of Column

5|DCA2042

● Concrete work 14 28 0 33 75 5
● Formwork
● Reinforcement

15 STUDY WEEK
16 -17 FINAL EXAMINATION / FINAL TEST

JUMLAH JAM

6|DCA2042

ISI KANDUNGAN
Prakata ............................................................................................................ 2
Penghargaan ................................................................................................... 3
Perancangan Kursus .......................................................................................4
BAB 1
PENGENALAN .............................................................................................. 10
OBJEKTIF .....................................................................................................10
1.1 PENGENALAN UKUR KUANTITI............................................................11

1.1.1 Pengenalan....................................................................................11
1.1.2 Definisi Ukur Bahan ......................................................................11
1.1.3 Senarai Kuantiti.............................................................................12
1.1.4 Prinsip-Prinsip Ukur Kuantiti...........................................................15
1.1.5 Tender / Tawaran...........................................................................19
1.1.6 Dokumen Tender / Dokumen Tawaran...........................................21
1.2 UNDANG – UNDANG PEMBINAAN DAN BANGUNAN ..........................23
1.2.1 Undang-Undang Kontrak Di Malaysia ............................................23
1.2.2 Akta CIDB ......................................................................................26
1.2.3 Uniform Building By Law 1984 .......................................................29
1.2.4 Housing Plan Approvals / Kelulusan Pelan Bangunan ...................31
1.2.5 Juru ukur bahan malaysia ..............................................................32
KESIMPULAN ...............................................................................................35
LATIHAN/PENILAIAN ...................................................................................36
JAWAPAN/SKEMA .......................................................................................39
BAB 2
PENGENALAN .............................................................................................. 43
OBJEKTIF .....................................................................................................43
2.0 PENGUKURAN KERJA TANAH DAN KERJA JALAN .............................44
2.1 Kaedah Keratan Rentas (Cross Section Method)..............................45
2.2 Kaedah Grid......................................................................................48
2.3 Ukuran Kuantiti bagi Kerja Pembinaan Jalanraya (Taking Off
Roadwork) ..............................................................................................56
LATIHAN/PENILAIAN ...................................................................................64
SKEMA JAWAPAN .......................................................................................66

7|DCA2042

BAB 3

PENGENALAN .............................................................................................. 73

OBJEKTIF .....................................................................................................73

3.0 COST AND ESTIMATION .......................................................................74

3.1 FACTOR INFLUENCE ESTIMATING ...............................................74

3.1.2 Kos Pengurusan .................................................................78

3.2METHOD OF ESTIMATING...............................................................79

3.3SCHEDULE OF MATERIALS PURCHASE........................................83

3.4 ESTIMATION OF MATERIALS AND COSTING................................90

3.5 ESTIMATION OF MAN-DAY COST ................................................ 103

3.6 ESTIMATION OF MACHINERY NEEDED ...................................... 112

LATIHAN/PENILAIAN ................................................................................. 128

SKEMA/JAWAPAN ..................................................................................... 132

BAB 4

PENGENALAN............................................................................................ 145

OBJEKTIF ................................................................................................... 145

4.0 TAKING-OFF......................................................................................... 146

4.0.1 Pengenalan.................................................................................. 146
4.0.2Jenis – jenis senarai kuantiti ......................................................... 150
4.0.3Unit – unit pengukuran kuantiti...................................................... 152

4.0.4 Kaedah pengukuran kuantiti......................................................... 162

4.0.5 Mengenali dan memahami lukisan sub struktur............................ 167

4.1 Taking-Off of Stump and Foundation (Footing) ................................... 174

4.1.1 Work Example ............................................................... 174

4.2 Taking-Off of Beam..................................................................... 183

4.3 Taking-Off of Slab..................................................................... 186

4.4 Taking-Off of Column..................................................................... 189

LATIHAN/PENGUKUHAN ........................................................................... 195

SKEMA/JAWAPAN ..................................................................................... 197
SENARAI RUJUKAN……………………………………………………………..202

8|DCA2042

NOTA KURSUS
KANDUNGAN 1
INTRODUCTION OF

QUANTITY SURVEY

9|DCA2042

PENGENALAN
Pengukuran adalah proses dimana ukuran bagi item-item binaan

diambil dari lukisan yang telah disediakan dan dicatitkan ke dalam kertas
khas. Ukuran-ukuran ini kemudian didarabkan dan dicampurkan untuk
mendapat kuantiti dalam unit yang ditetapkan.

Kegunaan utama kerja-kerja pengukuran ialah untuk menyediakan
senarai kuantiti, untuk menyediakan anggaran kasar kos pembinaan
sesebuah projek binaan, menyediakan rancangan kos bagi cadangan binaan,
menyediakan rancangan dan peruntukan sumber dan menilai laporan bayaran
kemajuan dan pindaan kerja binaan.

OBJEKTIF
Pada akhir unit ini pelajar akan dapat:

1) Mengenalpasti ukur kuantiti.
2) Mengenalpasti dan memahami undang – undang pembinaan dan

bangunan seperti Undang – Undang Kontrak Malaysia, Akta CIDB,
Undang – Undang Kecil Bangunan Seragam (1984), Kelulusan Pelan
Perumahan dan Juru Ukur Bahan Malaysia.

10 | D C A 2 0 4 2

NOTA PENERANGAN
1.1 PENGENALAN UKUR KUANTITI
1.1.1 Pengenalan

Pengukuran merupakan langkah pertama dalam proses penyediaan
Senarai Kuantiti. Ini melibatkan ukuran sesuatu item diukur atau diambil
daripada lukisan dan dipindahkan ke dalam kertas ukuran. Penerangan yang
lengkap dan tepat tentang item yang diukur membantu kontraktor
menghargakan kerja dengan mudah dan cepat.

Pengukuran adalah merangkumi mengukur atau menyukat luas,
isipadu bulatan, separuh bulatan, segiempat tepat dan lain-lain lagi. Oleh itu,
rumusan-rumusan tertentu bagi tujuan pengiraan adalah sangat perlu
diketahui oleh pelajar-pelajar. Senarai Kuantiti juga termasuk anggaran
amaun bahan dan buruh yang diperlukan untuk pelaksanaan sesuatu item
kerja bagi sesebuah bangunan dan jumlah item kerja tersebut menunjukkan
keperluan untuk menyiapkan bangunan berkenaan.

1.1.2 Definisi Ukur Bahan

Ukur Bahan adalah satu bidang tugas dalam industri pembinaan.
Kerjaya dalam bidang ini di panggil Juruukur Bahan. Anggaran kos
sesebuah projek pembinaan dilakukan oleh Juruukur Bahan.

Antara tugas-tugas Juruukur Bahan;
▪ Menyediakan dokumen tender dan dokumen kontrak, termasuk senarai

kuantiti
▪ Menjalankan analisis kos untuk kerja-kerja pembaikan dan

penyelenggaraan projek di masa hadapan
▪ Membantu dalam memenuhi keperluan pelanggan dan menjalankan

kajian kemungkinan
▪ Melaksanakan Value Management dan mengawal kos
▪ Memberikan nasihat tentang strategi perolehan
▪ Menyediakan laporan tender dan menganalisis tender

11 | D C A 2 0 4 2

1.1.3 Senarai Kuantiti

Senarai kuantiti atau Bill of Quantity (BQ) juga dikenali sebagai senarai

bahan, merupakan dokumen yang disediakan oleh Juruukur Bahan melalui

pengukuran yang dibuat ke atas lukisan dan spesifikasi yang disediakan oleh

Perunding Arkitek atau Jurutera Awam. Dokumen ini menyenaraikan kuantiti

untuk kerja di dalam urutan tertentu disusun dalam format yang diiktiraf untuk

memudahkan kontraktor menghargakan kerja-kerja yang terlibat. Semua

pengukuran kuantiti dibuat berdasarkan peraturan pengukuran.

Kandungan senarai kuantiti:-

Jadual 1.1: Kandungan Senarai kuantiti

BIL KANDUNGAN PENERANGAN

1 Kehendak permulaan Menerangkan jenis dan takat kerja,

(preliminaries) keperluan klien, kemudahan sementara di

tapak dan perkara-perkara lain yang

mempengaruhi pelaksanaan kerja.

Perkara-perkara terlibat tidak diukur dan

hanya memerlukan penerangan terperinci

Kontraktor akan menghargakan mana-mana

item yang melibatkan perbelanjaan untuk

pelaksanaannya dalam bentuk harga pukal.

Item-item di dalam kehendak permulaan ini

tidak akan menjadi sebahagian daripada

produk akhir tetapi diperlukan untuk

melicinkan proses pembinaan.

2 Spesifikasi Keterangan berkaitan kualiti bahan dan kerja

yang tidak praktikal untuk dimasukkan di

dalam lukisan dan ianya diperlukan untuk

pelaksanaan kerja serta maklumat-maklumat

lain yang diperlukan oleh kontraktor untuk

menghargakan senarai kuantiti.

3 Kuantiti Terukur Kuantiti yang diperoleh hasil daripada

pengukuran semua kerja-kerja binaan yang

12 | D C A 2 0 4 2

boleh diukur berpandukan dokumen Kaedah

Pengukuran Standard (SMM) yang

diluluskan. Kuantiti ini adalah dianggap

tetap. Pengukuran kuantiti hendaklah dibuat

dengan tepat supaya tiada pihak yang

mengalami kerugian semasa pelaksanaan

kerja.

4 Kuantiti Sementara Untuk kerja yang mana tidak boleh diukur

dengan tepat semasa penyediaan senarai

kuantiti disebabkan maklumat tidak lengkap

atau takat kerja yang tidak mungkin

diketahui sehinga kerja selesai.

5 Wang Kos Prima Peruntukan bagi kerja-kerja yang akan

dilaksanakan oleh kontraktor kecil yang

dilantik dan kebiasaannya untuk kerja-kerja

kemahiran tertentu atau oleh badan kerajaan

juga untuk barang-barang yang akan

dibekalkan oleh pembekal dilantik.

6 Wang Sementara Peruntukan yang disediakan untuk kerja-

kerja yang tidak dapat ditentukan jenis dan

takatnya semasa penyediaan senarai

kuantiti. Anggaran peruntukannya mestilah

mencukupi setelah arahan pelaksanaan

dikeluarkan oleh Arkitek.

7 Wang Luar Jangka Peruntukan yang disediakan untuk kerja-

kerja yang tidak dapat dijangkakan semasa

penyediaan senarai kuantiti. Jika tidak

digunakan ia merupakan satu penjimatan

kepada klien.

13 | D C A 2 0 4 2

Terdapat beberapa kegunaan hasil daripada senarai kuantiti yang
dihasilkan oleh Juruukur Bahan:-

Sebagai dokumen tender
Dokumen ini mengandungi senarai lengkap tentang kuantiti dan
penerangan semua item buruh, bahan dan perkhidmatan. Disediakan
menggunakan kaedah Pengukuran Standard.

Sebagai dokumen kontrak
Dokumen ini mengandungi maklumat lengkap yang menerangkan
dengan jelas tanggungjawab semua pihak yang terlibat di dalam
kontrak. Dokumen ini akan menjadi panduan untuk pentadbiran kontrak
sepanjang pelaksanaan kerja.

Menjadi asas kepada perakuan interim
Semasa pelaksanaan kontrak, kontraktor akan dibayar untuk kerja-
kerja yang telah siap dari semasa ke semasa. Pengiraan kuantiti kerja
siap dibuat berdasarkan peratusan ke atas kuantiti di dalam senarai
kuantiti dan penilaiannya menggunakan kadar harga kontrak.

Menjadi asas penilaian kerja perubahan
Penilaian perubahan kerja, sama ada pertambahan, pengurangan atau
penggantian, dikira berdasarkan kadar harga kontrak atau kadar harga
kontrak yang dilaraskan atau butiran kerja harian yang terdapat di
dalam dokumen kontrak.

Membantu pengurusan kerja kontraktor
Pihak kontraktor tidak perlu mungukur kuantiti sendiri dalam masa
tender, suatu jangka masa yang amat terhad, yang boleh
membebankannya selain menaikkan kos penyediaan tender.
Kontraktor juga dapat manfaat daripada kuantiti yang diberi dalam
perancangan dan pengurusan bahan, buruh dan jentera di tapak
binaan. Berpandukan senarai kuantiti, kontraktor boleh merancang
amaun dan masa sumber-sumber tertentu diperlukan.

14 | D C A 2 0 4 2

Menjadi asas maklum balas kepada kontraktor
Kontraktor dengan mudah dapat menyemak kerja-kerja yang telah siap
dan perbelanjaan yang telah dibuat untuk setiap bahagian kerja.

Menjadi punca data kos kepada Juruukur Bahan

Maklumat yang ada pada senarai kuantiti berguna kepada Juruukur
Bahan untuk tujuan membuat anggaran kos projek masa depan. Daripada
harga tender ditukarkan kepada kos unit, kos per meter persegi keluasan
llantai contohnya, untuk membuat anggaran projek baru dan analisis kos dari
kos-kos elemen boleh digunakan sebagai asas kerj-kerja perancangan kos.
Kadar harga kontrak pula boleh dijadikan asas untuk menghargakan kerja
pada masa depan.

Senarai kuantiti disediakan dengan menggunakan kaedah tertentu
untuk mengukur dan menyenaraikan item-item binaan. Bagi menyeragamkan
dan mengelakkan kekeliruan pengguna, senarai kuantiti yang disediakan oleh
kontraktor, arkitek, jurutera, juruukur bahan adalah berdasarkan Kaedah
Pengukuran Setara (Standard Method of Measurement – SMM).

1.1.4 Prinsip-Prinsip Ukur Kuantiti

Senarai Kuantiti (BQ) yang disediakan oleh Juruukur Bahan (QS)
adalah bersandarkan kepada Malaysia Standard Method Measurement of
Building Works (SMM) keluaran Pertubuhan Juruukur Malaysia (ISM) bagi
kerja-kerja Bangunan atau berasaskan kepada Malaysia Standard Method of
Measurement for Civil Engineering Works (CESMM) yang dikeluarkan oleh
Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (CIDB) untuk kerja-
kerja kejuruteraan sivil.

15 | D C A 2 0 4 2

1.1.4.1 SMM

Pengukuran kerja-kerja bangunan hendaklah berdasarkan kepada

prinsip-prinsip pengukuran yang dinyatakan di dalam dokumen Kaedah

Pengukuran Standard yang diiktiraf.

Dokumen yang digunakan buat masa ini untuk pengukuran kerja-kerja

bangunan ialah Malaysian Standard Method of Measurement of Building

Works (SMM) (Second Edition) yang diterbitkan oleh Pertubuhan Juruukur

Malaysia (ISM).

SMM adalah dokumen yang mengandungi hampir kesemua kerja yang

terdapat dalam pembinaan sesuatu bangunan dan menyediakan asas

seragam untuk pengukuran kerja-kerja tersebut dengan menetapkan cara

mengukur sesuatu item dan cara menerangkan kerja-kerja yang diukur.

Namun begitu, maklumat tambahan melebihi dari apa yang ditetapkan bagi

huraian yang lebih jelas adalah dibenarkan.

Kandungan SMM disusun mengikut bahagian kerja seperti berikut:

1. Kerja Pendahuluan

2. Kerja Meroboh

3. Penggalian dan kerja tanah

4. Kerja cerucuk dan dinding diaphragm

5. Kerja konkrit

6. Kerja bata dan blok

7. Underpinning

8. Kerja batu

9. Kerja pengkalisan air asphalt

10. Kerja bumbung

11. Kerja kayu

12. Kerja struktur keluli

13. Kerja logam

14. Pemasangan paip dan kerja mekanik

15. Pemasangan elektrik

16. Kemasan lantai, dinding dan siling

17. Kerja kaca

18. Kerja cat dan perhiasan

16 | D C A 2 0 4 2

19. Kerja saliran
20. Pagar, penanaman rumput dan pokok
Di dalam bahagian Prinsip Am menyatakan, senarai kuantiti hendaklah
dihuraikan dengan tepat dan terperinci untuk kerja-kerja yang akan dijalankan.
Mana-mana bahagian yang tidak boleh diukur dengan tepat hendaklah
dimasukkan ke dalam bahagian Provisional serta diberi anggaran kasar.
(SMM;Fasal A1).
Kaedah pengukuran standard menerangkan cara-cara membuat
pengukuran dan penerangan kerja sahaja dan kaedah menyediakan senarai
kuantiti adalah terpulang kepada juruukur bahan menentukannya.

Foto 1.1 : Malaysian Standard Method of Measurement of Building
Works
1.1.4.2 CESMM

Kerja-kerja pengukuran dirujuk kepada satu dokumen yang dinamakan
CESMM disediakan bertujuan untuk memudahkan semua pihak terlibat
memahami kandungan dan skop sesuatu projek tersebut. Dengan bentuk
jadual serta rujukan-rujukan yang boleh dikenalpasti, kerja pengukuran

17 | D C A 2 0 4 2

menjadi lebih mudah dan kemungkinan item-item yang tertinggal dari diukur
adalah minimum. Ini bersesuaian dengan sifat kerja kejuruteraan awam yang
melibatkan skala dan kos yang besar dan memerlukan kaedah pengukuran
yang sistematik, mudah difahami oleh kedua-dua pihak iaitu kontraktor dan
klien.

Berdasarkan CESMM, jurutera atau juruukur bahan yang menyediakan
senarai kuantiti perlu mempertimbangkan sanaada perkara-perkara nyata dan
juga perkara-perkara yang tidak jelas tetapi terkandung dalam proses
penyiapan kerja-kerja tersebut. Kontraktor perlu menjangkakan kesukaran
yang mungkin wujud dalam pelaksanaan kerja di tapak bina seperti membina
struktur di dalam air atau pembinaan yang memerlukan keperluan khusus.

Terdapat beberapa pendekatan bagaimana CESMM mempengaruhi
ketepatan berdasarkan kaedah pengukuran, iaitu;

i. CESMM, peraturan 2.5 dalam bab General Items menyatakan sebagai
‘kerja perlu diperincikan di dalam dokumen Senarai Kuantiti setepat
mungkin bagi membezakan antara;
- Kelas yang berbeza
- Kerja yang sama dan mempunyai perbezaan dari lokasi atau
keadaan yang akan memberikan kesan terhadap kos.

ii. Satu kaedah yang agak inovatif dalam kaedah pengukuran
berdasarkan CESMM ialah penggabungan antara ‘method-related
charges’ yang membenarkan kontraktor menggunakan pendekatan
menyatakan harga elemen berdasarkan kaedah perlaksanaan
sesuatu kerja tersebut dan tidak semestinya berdasarkan kuantiti
kerja semata-mata.

Beberapa prinsip pengukuran berdasarkan CESMM yang ketara
perbezaannya berbanding kaedah pengukuran untuk kerja-kerja bangunan
adalah CESMM memperuntukkan satu format yang standard, sama ada
dalam bentuk item-item komponen dan juga bagaimana ianya harus diukur.
Selain itu juga, CESMM memperkenalkan pelbagai peringkat klasifikasi atau
ruang daripada keterangan kerja yang boleh dibangunkan. Kaedah

18 | D C A 2 0 4 2

pengukuran CESMM juga menggunakan konsep method-related

charges bagi mempersembahkan kos pembinaan di tapak bina dengan

lebih jelas lagi, seperti merangkumi kos penyediaan tapak bina dan kos

operasi jentera, pasukan buruh dan sebagainya.

1.1.5 Tender / Tawaran

Tender atau tawaran adalah satu kenyataan yang ikeluarkan bagi

mempelawa pihak yang berminat untuk melaksanakan suatu kerja sama ada

kerja pembinaan atau pembekalan disamping mendapat persetujuan

pihak berkenaan. Tender dikeluarkan oleh pemaju manakala penerima

tender adalah kontraktor atau pemborong.

Jenis-jenis Tender / Tawaran
Bagi kerja-kerja yang melebihi nilai RM50,000.00, pemanggilan
dan pemilihan kontraktor dilakukan melalui tawaran. Di antara
jenis-jenis tawaran tersebut adalah:
i. Tawaran terbuka
ii. Tawaran terhad
iii. Tawaran terpilih
iv. Tawaran pra kelayakan
v. Tawaran perundingan

i. Tawaran terbuka

Merupakan tawaran yang biasa diamalkan oleh pihak kerajaan dan

badan-badan berkanun. Tawaran jenis dibuka kepada semua

kontraktor yang memenuhi syarat yang ditetapkan. Bilangan penender adalah

tidak terhad. Tawaran ini digunakan bagi mendapatkan harga tawaran yang

baik kerana bilangan kontraktor yang memasuki tawaran maka lebih banyak

rangkaian harga yang diperolehi oleh majikan. Ini membolehkan majikan

membuat pemilihan yang tepat berdasarkan harga yang sesuai dan

munasabah. Pihak majikan akan mengeluarkan iklan tawaran melalui akhbar-

akhbar tempatan atau mempamerkan di papan kenyataan di pejabat majikan.

19 | D C A 2 0 4 2

ii. Tawaran Terhad
Tawaran ini hanya terhad kepada kontraktor-kontraktor yang tertentu

sahaja. Biasanya dikhaskan kepada kontraktor bumiputra sahaja. Hanya
bumiputra yang memenuhi syarat-syarat yang ditentukan boleh menyertai
tawaran dan bilangannya adalah terhad. Ini merupakan langkah kerajaan
dalam DEB untuk memberi sekurang-kurangnya 30% daripada jumlah kontrak
tahunan kepada bumiputra. Biasanya diiklankan melalui akhbar tempatan
atau dipamerkan di papan kenyataan tawaran di pejabat majikan.

iii. Tawaran Terpilih
Merupakan tawaran yang dikemukakan kepada kontraktor yang dipilih

oleh majikan. Pertandingan dalam merebut tawaran berlaku di antara
kontraktor yang terpilih sahaja. Tawaran ini dilaksanakan berdasarkan
keperluan-keperluan yang berikut:

Projek-projek khas yang memerlukan kepakaran tertentu.
Projek yang perlu disiaapkan segera di mana hanya kontraktor
yang berkemampuan sahaja dibenarkan menyertai tawaran.
Pihak majikan akan mendapatkan senarai kontraktor yang layak dan
akan mempelawa mereka memasuki tawaran. Pemilihan kontraktor adalah
berdasarkan organisasi, kemampuan, pengalaman serta jumlah projek yang
sedang dilaksanakan. Surat akan dihantar kepada kontraktor yang dipilih
untuk menyertai tawaran tersebut.

iv. Tawaran Pra Kelayakan
Tawaran dibuka hanya kepada kepada kontraktor yang dipilih melalui

proses pra kelayakan. Sesuai untuk projek yang tertentu dank has yang
memerlukan kepakaran yang tinggi dan bertaraf antarabangsa. Majikan akan
mengiklankan notis tawaran pra kelayakan di akhbar tempatan bagi
mengetahui kelayakan kontraktor yang ingin menyertai tawaran tersebut.
Kontraktor yang ingin menyertai tawaran ini perlu mengisi boring khas yang
mengandungi maklumat-maklumat kewangan, pengurusan serta pengalaman
kontraktor dan dikembalikan kepada pemaju. Kehendak asas dalam pemilihan
agak ketat di mana pengalaman, kemahiran, kepakaran kerja, modal

20 | D C A 2 0 4 2

pusingan yang besar dan penggunaan teknik-teknik moden adalah antara
syarat-syarat kelayakan yang diperlukan.

v. Tawaran Perundingan
Tawaran ini dijalankan atas sebab-sebab tertentu selalunya atas

arahan pihak-pihak tertentu. Tawaran jenis ini tidak diiklankan. Ianya
dilaksanakan dengan pihak majikan menghantar surat kepada kontraktor yang
dipilih untuk membuat perbincangan mengenai projek yang akan
dilaksanakan. Antara perkara-perkara yang dibincangkan adalah aspek-aspek
reka bentuk, anggaran kos, jadual kadar harga, pengurusan dan keuntungan.
Pada keseluruhannya tawaran perundingan dilaaksanakan sebelum
penyediaan lukisan dan senarai bahan. Tawaran ini dipraktikkan atas sebab-
sebab berikut:

Projek yang memerlukan penyiapan segera
Projek yang memerlukan kepakaran kerja
Projek yang berterusan dan berfasa-fasa
Pembiayaan projek dibuat oleh kontraktor
Projek yang mempunyai bidang kerja yang sama

1.1.6 Dokumen Tender / Dokumen Tawaran

Dokumen yang disediakan adalah untuk kegunaan kontraktor binaan
bagi meletak harga tawarannya. Panggilan tawaran selalunya dilakukan oleh
pihak JKR atau majikan dengan mempamerkan kenyataan tawaran tersebut
di dalam akhbar. Dalam kenyataan tawaran dinyatakan jenis kerja yang
ditawarkan, kelas kontraktor dan pecahan kepala serta perkara-perkara lain
yang bersangkutan dengan tawaran. Perkara lain yang dinyatakan
termasuklah:

i. Masa dan tempat untuk mengambil borang.
ii. Tarikh tawaran ditutup.

21 | D C A 2 0 4 2

Jadual 1.2: Kandungan Dokumen Tawaran

Berdasarkan Senarai Kuantiti Berdasarkan Lukisan dan Spesifikasi

Surat mempelawa tawaran Surat mempelawa tawaran

Borang tawaran Borang tawaran

Arahan kepada penender Arahan kepada penender

Senarai kerja pendahuluan, Senarai kerja pendahuluan, keterangan

keterangan bahan dan mutu kerja bahan dan mutu kerja

Senarai semakan mengemukakan Senarai semakan mengemukakan

tawaran tawaran

Spesifikasi Spesifikasi

Borang maklumat latar belakang Borang maklumat latar belakang

kontraktor kontraktor

Senarai kuantiti Ringkasan tawaran

Lampiran Jadual kadar harga

Lukisan Lampiran

Lukisan

1.1.7.1 Proses penyediaan senarai kuantiti

Kaedah tradisional dan kaedah pengukuran standard.
Penyediaan senarai kuantiti kaedah tradisional boleh dibahagikan
kepada empat peringkat:
1. Pengukuran

Mengambil ukuran dari lukisan dan memasukkannya, termasuk
menuliskan penerangan ke atas kertas ukuran oleh juruukur.
2. Pendaraban ukuran
Mengira sama ada jumlah bilangan, panjang, keluasan atau isipadu
bagi setiap set ukuran dan mendapatkan jumlah kuantiti untuk
setiap item yang diukur di dalam kertas ukuran.
3. Penyarian
Memindahkan setiap item beserta kuantitinya yang telah dikira
daripada kertas ukuran ke kertas abstrak dan menyusunkan item-
item tersebut dalam urutan senarai kuantiti, mengumpulkan semua

22 | D C A 2 0 4 2

kuantiti untuk item yang sama untuk dijumlahkan dan menukar
jumlah ke unit pengukuran yang dikehendaki seperti yang
dinyatakan di dalam Kaedah Pengukuran Standard.
4. Penulisan bil
Menulis balik semua item untuk keseluruhan projek yang diambil
daripada kertas abstrak, termasuk kuantiti ke dalam kertas bil
dalam bentuk senarai kuantiti yang diiktiraf supaya
mudah dihargakan oleh kontraktor.

1.2 UNDANG – UNDANG PEMBINAAN DAN BANGUNAN

Sektor pembinaan di Malaysia semakin maju dan merupakan salah
satu penyumbang utama pembangunan negara. Walau bagaimanapun,
sistem pengurusan yang berkaitan dengan undang – undang pembinaan perlu
diberikan perhatian, khususnya bagi pengurus projek dan pihak – pihak
terlibat. Bagi memastikan pihak yang berkaitan dilindungi untuk keselamatan
semua pihak oleh itu undang-undang, kontrak diwujudkan.

1.2.1 Undang-Undang Kontrak Di Malaysia

Undang-undang kontrak di Malaysia merujuk kepada elemen-elemen
serta pembentukan satu kontrak yang sah di sisi undang-undang. Undang-
undang dan pembentukan satu kontrak di Malaysia diperintah oleh satu Akta
Parlimen iaitu Akta Kontrak 1950. Selain dari itu elemen-elemen yang tidak
disentuh di dalam provisi kontrak diaplikasi melalui peruntukan dalam seksyen
3 dan 5 Akta Undang-undang Sivil 1956.

1.2.1.1 Akta Kontrak

Akta Kontrak 1950 melalui seksyen 2(h) mentakrifkan satu kontrak
sebagai “satu persetujuan yang boleh dikuatkuasakan undang-undang”.

Satu kontrak mesti memenuhi beberapa syarat dalam sifatnya untuk

membolehkan dirinya diiktiraf dan dikuatkuasakan undang-undang. Ketiadaan
23 | D C A 2 0 4 2

mana-mana elemen akan menghilangkan terus sifat kebolehkuasaannya
seperti termaktub dalam seksyen 2(g) Akta kontrak. Rumusannya; semua
kontrak merupakan persetujuan tetapi bukan semua persetujuan merupakan
kontrak.

1.2.1.2 Definisi Kontrak

Kontrak ialah perjanjian yang boleh dikuatkuasakan oleh undang-undang.

Ia adalah perjanjian yang akan mengikat pihak-pihak yang berkontrak dan

mempunyai implikasi undang-undang. Jika ada pihak yang tidak menepati

perjanjian ini, maka pihak lain boleh dan berhak mengambil tindakan undang-

undang

Bagaimana pun bukan semua perjanjian merupakan kontrak, tetapi semua

kontrak adalah perjanjian. Perjanjian akan menjadi kontrak sekiranya ia

memenuhi elemen-elemen kontrak yang ditetapkan. Jika di dalam mana-

mana perjanjian terdapat sesuatu yang tidak mematuhi atau bertentangan

dengan mana-mana elemen tersebut, perjanjian itu bukanlah kontrak dan

tidak boleh dikuatkuasakan.

1.2.1.3 Syarat-syarat satu perjanjian diiktiraf
Syarat-syarat yang perlu dipenuhi sebelum satu perjanjian diiktiraf dan
dikuatkuasakan merupakan;
i. Tawaran
ii. Penerimaan
iii. Tukaran
iv. Niat mewujudkan perhubungan yang sah dan diiktiraf undang-undang
v. Kebolehan memasuki perjanjian kontrak
vi. Kepastian syarat dan terma kontrak
vii. Kehendak bebas (bukan dipaksa)

1.2.1.3 Jenis Kontrak Pembinaan

Jenis-jenis kontrak di JKR , diantaranya adalah:

a) Konvensional ( siri JKR 203 )

• Perancangan,Rekabentuk dan Perolehan dilakukan oleh

kerajaan

24 | D C A 2 0 4 2

• Pembinaan oleh kontraktor
• Operasi dan Selenggara oleh kerajaan

b) Design and Build / Turnkey
Pihak klien menyerahkan sepenuhnya tanggungjawab penyiapan
projek kepada pihak kontraktor.dimana
• Perancangan,Rekabentuk dan Perolehan dilakukan oleh
kontraktor
• Pembinaan oleh kontraktor
• Operasi dan Selenggara oleh kerajaan

c) B.O.T (Build, Operate and Transfer)
• Perancangan,Rekabentuk dan Perolehan dilakukan oleh
kontrakktor
• Pembinaan oleh kontraktor
• Operasi dan Selenggara oleh kontraktor

d) Kontrak Lump Sum - dilaksanakan berdasarkan kepada:

• Lukisan spesifikasi yang disertakan dengan spesifikasi.
Biasanya kontrak ini digunakan untuk kerja yang memerlukan
projek disiapkan cepat dan lukisan spesifikasi yang disertakan
adalah kurang memuaskan untuk mendapatkan ukuran yang
tepat

• Lukisan dan jadual kadar harga digunakan jika masa tidak
mencukupi untuk menyediakan dokumen-dokumen lain dan
kebanyakan projek ini mengikut harga yang ditetapkan
kontraktor. Ia juga kadangkala digunakan dalam kerja
penyelenggaraan bangunan.

25 | D C A 2 0 4 2

1.2.2 Akta CIDB

Akta 520 adalah satu tindakan untuk membentuk Lembaga
Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (CIDB) pada tahun 1994. Ia
dilaksanakan untuk menawarkan kepakaran CIDB dalam industri pembinaan
tempatan dan lain-lain perkara yang berkaitan dengan pembinaan. Dalam
Akta 520, kualiti dan keselamatan pembinaan merupakan tunggak utama
yang diwartakan penguatkuasaannya.
Akta 520 melibatkan tiga perkara utama iaitu:

i. Peningkatan kualiti pembinaan melalui pendaftaran personel binaan,
pemerakuan kemahiran dan kompetensi

ii. Jaminan kualiti bahan binaan melalui penetapan dan pematuhan
kepada standard; dan

iii. Perletakan tanggungjawab mengurus dan memastikan keselamatan
bangunan dan kerja pembinaan semasa atau selepas kerja pembinaan
ke atas kontraktor dan pengurus tapak.

1.2.2.1 Pendaftaran Personel Binaan

Pindaan Baru Akta CIDB mewajibkan Pendaftaran Personel Binaan, bagi
membolehkan CIDB memperolehi data yang mencukupi dan tepat untuk
membuat unjuran mengenai keperluan tenaga kerja, kesesuaian bidang
latihan dengan keperluan negara dan tahap kemahiran tenaga kerja yang
sedia ada.

Pindaan tersebut juga mewajibkan kesemua penyelia tapak binaan atau
pekerja binaan mahir di dalam tred yang disenaraikan di dalam Jadual ketiga,
Akta 520 diakreditkan, iaitu mendapatkan pentauliahan sebagai perakuan
kepada bidang kemahiran mereka. Ini kerana hanya personel binaan yang
telah diperakui kemahirannya dapat menghasilkan kerja-kerja yang berkualiti,
kompeten dan berproduktiviti tinggi. Ini seterusnya dapat menaikkan imej
personel binaan agar ianya lebih menarik sebagai kerjaya pilihan.

CIDB juga menetapkan sesiapa yang didapati menjalankan kerja-kerja
pembinaan tanpa pendaftaran dan yang sah dan tanpa diakreditkan, boleh

26 | D C A 2 0 4 2

dikenakan penati tidak melebihi RM5,000. Penalti yang sama juga dikenakan
kepada sesiapa yang mengambil pekerja yang tidak diakreditkan untuk
melaksanakan kerja-kerja pembinaan.

1.2.2.2 Jaminan Kualiti Bahan Binaan

Perkara kedua yang yang ditekankan di dalam pindaan Akta 520 ini
adalah pematuhan terhadap standard bahan binaan yang telah ditetapkan. Ini
menjadikan CIDB salah satu agensi kerajaan yang memantau dan
menguatkuasakan bahan-bahan binaan yang berada di pasaran.

Pematuhan standard juga dapat mengurangkan lambakan bahan
binaan yang tidak berkualiti di Malaysia. Tanpa kawalan melalui perundangan
tempatan (domestic laws), negara-negara pengeluar boleh melambakkan
bahan-bahan binaan mereka yang berharga murah dan berkualiti rendah di
Malaysia. Walaupun Malaysia mempunyai undang-undang anti-lambakan
tetapi tiada kerangka perundangan (legal framework) untuk mengawal
standard dan memantau mutu bahan binaan.

Pada masa kini, Kastam DiRaja Malaysia melalui Perintah Kastam
(Larangan Mengenai Import) 1998 di bawah Akta Kastam 1967 telah
melarang import bahan binaan yang tidak mematuhi standard yang ditetapkan
oleh CIDB. Walau bagaimanapun, peruntukan ini tidak terpakai bagi bahan
binaan keluaran tempatan. Ekoran daripada dua standard yang berbeza ini,
pindaan ini penting untuk mengelakkan Malaysia daripada melanggar
perjanjian World Trade Organization (WTO) kerana memberikan layanan yang
berbeza terhadap barangan import dan tempatan.

Kesemua bahan binaan yang kualitinya di kawal selia di bawah Pindaan
Akta 520 adalah disenarai di dalam Jadual Keempat (dalam Akta 520).
Sesiapa yang didapati menggunakan bahan binaan yang dinyatakan dalam
Jadual Keempat tanpa pemerakuan kualiti daripada CIDB, apabila disabitkan,
boleh didenda tidak kurang daripada RM10,000 tetapi tidak melebihi
RM500,000.

27 | D C A 2 0 4 2

1.2.2.3 Keselamatan Bangunan dan Kerja Pembinaan

Melalui Pindaan Akta 520 ini, keselamatan bangunan dan kerja
pembinaan semasa ataupun selepas pembinaan diletakkan di bawah
tanggungjawab kontraktor. Undang-undang ini terpakai kepada semua
kontraktor, sama ada ia berdaftar atau tidak dengan CIDB. Selain itu, individu
yang mengurus atau mengawal selia tapak bina juga wajib memastikan tapak
pembinaan dan kemasukan ke tapak pembinaan adalah selamat dan tidak
membahayakan nyawa dan kesihatan awam.

Antara lain, pindaan akta ini memperuntukkan bahawa jika sesuatu
kerja pembinaan di dapati boleh membahayakan nyawa dan kesihatan, CIDB
diberi kuasa untuk mengarahkan kerja-kerja pembinaan diberhentikan,
menjalankan pemeriksaan terperinci di tapak binaan dengan kos kepada
kontraktor dan mengarahkan pembinaan apa-apa struktur yang perlu dan juga
memusnahkan atau mengarahkan struktur yang didapati cacat dimusnahkan.
Mereka yang didapati bersalah apabila disabitkan boleh didenda tidak
RM500,000 dan berkenaan dengan ketidakpatuhan yang berterusan,
dikenakan denda tambahan tidak melebihi RM10,000 bagi setiap hari atau
sebahagian daripada sehari yang kesalahan itu berterusan selepas sabitan.

Mana-mana kontraktor yang melanggar kewajipannya sehingga
menyebabkan kematian, adalah melakukan suatu kesalahan dan boleh
apabila disabitkan didenda tidak melebihi RM500,000 atau dipenjara selama
tempoh yang tidak melebihi dua tahun, atau kedua-duanya sekali.

Selain daripada itu, pindaan Akta 520 memperuntukkan penalti yang
lebih tinggi untuk kontraktor yang melakukan kerja-kerja pembinaan tanpa
perakuan kontraktor yang sah. Penalti yang dikenakan adalah daripada
RM10,000 hingga RM100,000, berbanding maksimum RM10,000 sebelum ini.
Bagi kontraktor yang tidak mengisytiharkan projek-projek pembinaan, mereka
boleh di denda tidak melebihi RM50,000 dan kontraktor yang tidak membayar
levi pula boleh didenda tidak melebihi RM50,000 atau empat kali jumlah levi
yang boleh dikenakan, yang mana lebih tinggi.

28 | D C A 2 0 4 2

1.2.3 Uniform Building By Law 1984

Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 yang ditulis sebagai
UKBS adalah satu undang-undang yang diterbitkan daripada olahan dibawah
akta 133, Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974. Akta Jalan, Parit dan
Bangunan 1974 adalah satu undang-undang yang menyeragamkan undang-
undang bangunan sedia ada. Akta ini yang di dalamnya terdapat satu seksyen
yang menyebut berkenaan Undang-Undang Kecil iaitu seksyen 133. Seksyen
133 ini yang merupakan seksyen yang meletakkan 11 pihak berkuasa
tempatan sebagai pihak yang berkuasa menguatkuasa undang-undang di
dalam UKBS dan membuat sebarang tambahan dan pindaan di dalam UKBS.

1.2.3.1 Objektif UKBS 1984 (Malaysia)

Objektif Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam, 1984 [UBBL] yang dibuat

adalah untuk:

i. Penetapan peraturan piawaian bangunan di seluruh Malaysia dan ianya

perlu terpakai kepada semua Pihak Berkuasa Tempatan dan profesional

bangunan.

ii. Bagi memperjelaskan tanggungjawab undang-undang bangunan dengan

definisi yang jelas mengenai tanggungjawab utama bagi setiap pembinaan.

iii. Mengatur dari segi rekabentuk bangunan, rekabentuk struktur, kesihatan

dan keselamatan, keupayaan perlindungan kebakaran dan keperluan

pembinaan bangunan; dengan rujukan jelas berdasarkan piawaian yang

diluluskan.

iv. Mempercepatkan proses kelulusan bangunan dan pendudukan bangunan.

v. Untuk mencapai keseragaman dalam prosedur dan proses mengemukakan

pelan bangunan untuk kelulusan dan keperluan mengawal reka bentuk dan

pembinaan bangunan.

vi. Untuk menggabungkan keperluan baru yang timbul daripada inovasi baru

dalam teknologi binaan.

vii. Untuk mengemaskini semua prosedur dan keperluan yang berkaitan

pembinaan bangunan dan reka bentuk bangunan.

29 | D C A 2 0 4 2

1.2.3.2 Fungsi UKBS

Fungsi UKBS 1984 (Malaysia) Bangunan yang dibina seharusnya
mengikut undang-undang sebagai panduan untuk memastikan bahawa
peraturan dan undang-undang pembinaan bangunan atau struktur diikuti dan
dipatuhi. Antara fungsi UKBS:
i. Mengawasi struktur bangunan untuk memastikan pembinaannya berada

pematuhan dengan pelan yang diluluskan dan keperluan peruntukan Akta
ini atau mana-mana undang-undang kecil yang dibuat di bawahnya.
ii. Memastikan bahawa bangunan telah dibina dan disiapkan dengan
sewajarnya dalam pematuhan dengan pelan yang diluluskan dan kehendak
akta ini atau apa-apa undang-undang yang dibuat di bawahnya dan
bahawa semua syarat teknikal yang dikenakan oleh pihak berkuasa
tempatan telah dipatuhi dengan sepatutnya;
iii. Akta Jalan, Saliran dan Bangunan 1974 telah dipinda untuk disesuaikan
dengan CCC sistem bagi memastikan bahawa bangunan itu selamat dan
sesuai untuk diduduki.

Bangunan yang menggunapakai Undang-Undang Bangunan ini
terpakai bagi mana-mana bangunan berikut atau mana-mana bahagiannya:
a)Pejabat, bank, pejabat pos, kedai, gedung, pasar raya dan bangunan

pentadbiran dan komersial lain; kecuali rumah kedai yang wujud pada
permulaan undang-undang.
b)Hospital, pusat perubatan, klinik dan bangunan kesihatan dan kebajikan.
c)Restoran, dewan konsert, teater, pawagam, bangunan persidangan,
bangunan masyarakat, kolam renang, bangunan sukan dan kafe, gedung
hiburan dan rekreasi.
d)Bangunan keagamaan.
e)Sekolah, kolej, universiti, zoo, muzium, galeri seni, perpustakaan, bangunan
pameran dan bangunan pendidikan dan kebudayaan.
f) Asrama, hotel dan bangunan kediaman lain selain rumah kediaman
persendirian keluarga tunggal.

30 | D C A 2 0 4 2

1.2.4 Housing Plan Approvals / Kelulusan Pelan Bangunan

Kelulusan pelan bangunan adalah di bawah peruntukan seksyen 70
Akta Jalan Parit & Bangunan 1974 ( Akta 133) Pihak Berkuasa Tempatan
diberi kuasa bahawa :-
i. Tanpa kebenaran bertulis, sesuatu bangunan tidak boleh didirikan
ii. Pelan, penentuan bahan & penentuan berkenaan pembetungan perlu

dikemukakan dalam mematuhi mana-mana undang-undang kecil yang
dibuat di bawah akta tersebut.

1.2.4.1 Akta Yang Digunapakai Dalam Industri Pembinaan

Penentuan kepada Akta yang digunapakai:-
i. Akta Jalan Parit dan Bangunan ( Akta 133 )
ii. Undang- undang Kecil Bangunan Seragam
iii. Malaysian Standard – Code of Practice for access for Disabled People to
Public Buildings
iv. Malaysian Standard – Specification for Fire Precautions in the Design and
Construction of Buildings
v. Malaysian Standard – Code of Practice for Sanitary System in buildings

1.2.4.2 Definisi mendirikan bangunan

Mendirikan bangunan itu bermaksud:-
i. Memulakan kerja di atas tapak bangunan
ii. Menambah atau mengubah mana-mana bahagian bangunan PBT
meluluskan pelan-pelan dan seterusnya memberi kelulusan mendirikan
bangunan.

Kegagalan mematuhi syarat boleh dikenakan denda tidak lebih daripada
RM10,000.00 dan denda tambahan sebanyak RM 250.00 bagi tiap-tiap hari
kesalahan itu diteruskan. Ia adalah mengikut seksyen 70 (13 ) Undang-
undang Malaysia Akta Jalan, Parit dan Bangunan Akta 133.

31 | D C A 2 0 4 2

1.2.4.3 Tujuan mendapatkan kelulusan pelan

Tujuan permohonan mendapatkan kelulusan pelan bangunan adalah :
• Untuk kawalan pembangunan dan perancangan yang teratur di sekitar
Majlis Perbandaran bagi jangkamasa panjang.
• Penyeragaman sebarang kerja pembinaan atau tambahan / ubahsuai
bagi pemilik-pemilik bangunan di kawasan Majlis Perbandaran.

Pelan cadangan hendaklah disediakan oleh:
• Arkitek berdaftar
• Jurutera berdaftar
• Pelukis Pelan Yang berdaftar dengan Majlis perbandaran

1.2.5 Juru Ukur Bahan Malaysia
1.2.5.1 Sejarah Penubuhan

Lembaga Juruukur Bahan Malaysia (LBJM) atau Board of Quantity
Surveyor Malaysia merupakan badan berkanun yang ditubuhkan melalui Akta
Parlimen yang dengan nama Registration of Quantity Surveyor Act 1967
(yang juga dikenali sebagai Quantity Surveyor Act 1967). Tanggungjawab
lembaga ini ialah :

i.Pendaftaran Juruukur Bahan dan firma serta badan korporat yang
mengamalkan praktis perkhidmatan ukur bahan.

ii.Menggubal undang-undang profesion Juruukur Bahan di Malaysia.

Matlamat yang ingin dicapai oleh lembaga ini ialah untuk melindungi
kepentingan awam terhadap amalan tidak beretika dan salah laku Juruukur
Bahan dalam memberi perkhidmatan Juruukur Bahan.

LJBM dikenali sebagai Lembaga Juruukur di mana ianya di bawah Akta
Pendaftaran Juruukur 1967 sebelum tahun 1982. Tanggungjawab lembaga ini
ialah menggubal undang-undang terhadap profesion Juruukur Bahan dan
Penilai (Valuers).

32 | D C A 2 0 4 2

Pada tahun 1989, perubahan telah dibuat kepada Akta Juruukur Bahan
menjadi Peraturan Juruukur Bahan (1995) yang bertujuan untuk
menambahkan kuasa penyediaan peraturan mengenai profesion Juruukur
Bahan.

Hanya Juruukur Bahan yang mempunyai kelayakan bersesuaian
diterima berdaftar dengan Lembaga untuk memberikan perkhidmatan
Juruukur Bahan untuk mengelakkan salah laku dan amalan praktis bagi
melindungi kepentingan awam. Ia juga akan mengambil tindakan terhadap
aduan yang diterima mengenai Juruukur Bahan berdaftar yang melanggar kod
profesional sebagai Juruukur Bahan sebagaimana yang telah dinyatakan di
dalam Peraturan Juruukur Bahan,merujuk kepada Seksyen 26 Akta Juruukur
Bahan 1967.

Dengan adanya Lembaga ini, pandangan awam mengenai perkhidmatan
yang disediakan oleh Juruukur Bahan di Malaysia memuaskan dan
melindungi kepentingan awam serta profesion Juruukur Bahan sendiri.

1.2.5.2 Akta Juruukur Bahan 1967

Pada 26 September 1967, Akta Pendaftaran Juruukur 1967 telah
diluluskan oleh Parlimen. Akta ini merangkumi Profesion Ukur Bahan dan
Penilaian. Tujuan Akta pada masa itu adalah agar mereka yang bertauliah
sahaja yang berhak membuat dan memberi perkhidmatan Ukur Bahan dan
Penilaian kepada pelanggan.

Dengan itu semua Juruukur Bahan dan Penilai yang sedang menjalani
amalan Perunding dan mereka yang berkelulusan yang telah ditetapkan
hendaklah berdaftar dengan Lembaga Juruukur. Pindaan-pindaan telah dibuat
ke atas Akta ini pada tahun 1973, 1974 dan 1975.

Pada tahun 1981, Akta ini telah dipinda lagi agar kedua-dua profesion
Ukur Bahan dan Penilaian mempunyai Akta sendiri. Dengan itu lahirlah Akta
Pendaftaran Juruukur Bahan 1967. Pindaan telah dibuat ke atas Akta ini pada
tahun 1984 dan 1986.Pada tahun 1989, Akta Pendaftaran Juruukur Bahan
1967 telah ditukar menjadi Akta Juruukur Bahan 1967 (Pindaan).

Tujuan Akta adalah untuk memperuntukkan penubuhan Lembaga
Juruukur Bahan; untuk mendaftar Juruukur Bahan dan firma serta Pertubuhan

33 | D C A 2 0 4 2

Perbadanan yang beramal sebagai Juruukur Bahan Perunding; dan
seterusnya untuk menyelaraskan serta menetapkan peraturan amalan Ukur
Bahan dan yang berkaitan dengannya.

Akta ini terbahagi kepada beberapa Bahagian iaitu:

Bahagian I – Permulaan
Bahagian II - Lembaga Juruukur Bahan
Bahagian III - Pendaftaran Juruukur Bahan dan firma serta
Pertubuhan Perbadanan
Bahagian IV - Pembatalan, mengeluar dan kemasukan semula
Bahagian V - Peruntukan-peruntukan Am

1.2.5.3 Fungsi lembaga juruukur bahan malaysia

Terdapat banyak fungsi Lembaga Juruukur Bahan Malaysia. Antaranya ialah:

a. Sebagai badan bertanggungjawab untuk pendaftaran Juruukur Bahan dan
firma yang ingin mengamalkan praktis dan perundingan ukur bahan.

b. Meluluskan atau menolak permohonan untuk pendaftaran di bawah Akta
mengikut prosedur dan kelayakan yang telah ditetapkan.

c. Membuat pembatalan, pindaan atau pemasukan semula mengenai
pendaftaran Juruukur Bahan sekiranya seseorang Juruukur Bahan
melakukan perkara yang tidak diingini atau mengaibkan Lembaga.

d. Menentukan skala bayaran terhadap perkhidmatan atau nasihat profesional
dari Juruukur Bahan berdaftar dari masa ke masa dengan kelulusan
Menteri.

e. Mendengar dan menentukan perselisihan yang berkaitan dengan amalan
atau etika profesional Juruukur Bahan;atau melantik satu jawatankuasa
atau Arbitrator untuk mendengar dan menentukan pertikaian tersebut.

f. Menentukan dan menyelaraskan amalan atau etika profesional Juruukur
Bahan.

g. Secara umumnya,untuk melaksanakan segala tindakan dan perkara yang
diperlukan untuk pelaksanaan Akta Pendaftaran Juruukur Bahan 1967.

34 | D C A 2 0 4 2

KESIMPULAN
Pada akhir unit ini pelajar akan dapat mengenalpasti senarai kuantiti,

ukur bahan, prinsip pengukuran dan tender. Selain itu dapat mengenalpasti
dan memahami undang – undang pembinaan dan bangunan seperti undang –
Undang Kontrak Malaysia, Akta CIDB, Undang – Undang Kecil Bangunan
Seragam (1984), Kelulusan Pelan Perumahan Dan Juru Ukur Bahan
Malaysia.

35 | D C A 2 0 4 2

LATIHAN/PENILAIAN

1. Senaraikan tugas juru ukur bahan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Apakah dokumen SMM?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

3. Senaraikan jenis – jenis tawaran yang ada di Malaysia.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

36 | D C A 2 0 4 2

4. Berikan definisi kontrak dalam undang – undang pembinaan.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

5. Kelulusan pelan bangunan adalah di bawah peruntukan seksyen 70 Akta
Jalan Parit & Bangunan 1974 ( Akta 133) Apakah kuasa yang diberikan
kepada Pihak Berkuasa Tempatan?

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
6. Senaraikan semua fungsi Lembaga juru ukur bahan malaysia
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

37 | D C A 2 0 4 2

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

7. Apakah tujuan permohonan mendapatkan kelulusan pelan bangunan?

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

8. Akta CIDB melibatkan 3 perkara utama. Senaraikan perkara tersebut?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

38 | D C A 2 0 4 2

JAWAPAN/SKEMA

1. Senaraikan tugas juru ukur bahan?

Antara tugas-tugas Juruukur Bahan;
▪ Menyediakan dokumen tender dan dokumen kontrak, termasuk senarai

kuantiti
▪ Menjalankan analisis kos untuk kerja-kerja pembaikan dan

penyelenggaraan projek di masa hadapan
▪ Membantu dalam memenuhi keperluan pelanggan dan menjalankan

kajian kemungkinan
▪ Melaksanakan Value Management dan mengawal kos
▪ Memberikan nasihat tentang strategi perolehan
▪ Menyediakan laporan tender dan menganalisis tender

2. Apakah dokumen SMM?

SMM adalah dokumen yang mengandungi hampir kesemua kerja yang
terdapat dalam pembinaan sesuatu bangunan dan menyediakan asas
seragam untuk pengukuran kerja-kerja tersebut dengan menetapkan cara
mengukur sesuatu item dan cara menerangkan kerja-kerja yang diukur.

3. Senaraikan jenis – jenis tawaran yang ada di Malaysia.

Di antara jenis-jenis tawaran tersebut adalah:
i. Tawaran terbuka
ii. Tawaran terhad
iii. Tawaran terpilih
iv. Tawaran pra kelayakan
v. Tawaran perundingan

39 | D C A 2 0 4 2

4. Berikan definisi kontrak dalam undang – undang pembinaan.

Definisi Kontrak : Kontrak ialah perjanjian yang boleh dikuatkuasakan oleh
undang-undang. Ia adalah perjanjian yang akan mengikat pihak-pihak yang
berkontrak dan mempunyai implikasi undang-undang. Jika ada pihak yang
tidak menepati

5. Kelulusan pelan bangunan adalah di bawah peruntukan seksyen 70 Akta
Jalan Parit & Bangunan 1974 ( Akta 133) Apakah kuasa yang diberikan
kepada Pihak Berkuasa Tempatan?
ii. Tanpa kebenaran bertulis, sesuatu bangunan tidak boleh didirikan

iii. Pelan, penentuan bahan & penentuan berkenaan pembetungan perlu
dikemukakan dalam mematuhi mana-mana undang-undang kecil yang
dibuat di bawah akta tersebut.

vi. Senaraikan semua fungsi Lembaga juru ukur bahan malaysia

Terdapat banyak fungsi Lembaga Juruukur Bahan Malaysia. Antaranya ialah:

a. Sebagai badan bertanggungjawab untuk pendaftaran Juruukur Bahan dan
firma yang ingin mengamalkan praktis dan perundingan ukur bahan.

b. Meluluskan atau menolak permohonan untuk pendaftaran di bawah Akta
mengikut prosedur dan kelayakan yang telah ditetapkan.

c. Membuat pembatalan, pindaan atau pemasukan semula mengenai
pendaftaran Juruukur Bahan sekiranya seseorang Juruukur Bahan
melakukan perkara yang tidak diingini atau mengaibkan Lembaga.

d. Menentukan skala bayaran terhadap perkhidmatan atau nasihat profesional
dari Juruukur Bahan berdaftar dari masa ke masa dengan kelulusan
Menteri

e. Mendengar dan menentukan perselisihan yang berkaitan dengan amalan
atau etika profesional Juruukur Bahan;atau melantik satu jawatankuasa
atau Arbitrator untuk mendengar dan menentukan pertikaian tersebut.
40 | D C A 2 0 4 2

f. Menentukan dan menyelaraskan amalan atau etika profesional Juruukur
Bahan.

g. Secara umumnya,untuk melaksanakan segala tindakan dan perkara yang
diperlukan untuk pelaksanaan Akta Pendaftaran Juruukur Bahan 1967.

vii. Apakah tujuan permohonan mendapatkan kelulusan pelan bangunan?
• untuk kawalan pembangunan dan perancangan yang teratur di sekitar
Majlis Perbandaran bagi jangkamasa panjang
• Penyeragaman sebarang kerja pembinaan atau tambahan / ubahsuai
bagi pemilik-pemilik bangunan di kawasan Majlis Perbandaran.

viii. Akta CIDB melibatkan 3 perkara utama. Senaraikan perkara tersebut?
- Peningkatan kualiti pembinaan melalui pendaftaran personel binaan,
pemerakuan kemahiran dan kompetensi
- Jaminan kualiti bahan binaan melalui penetapan dan pematuhan
kepada standard; dan
- Perletakan tanggungjawab mengurus dan memastikan keselamatan
bangunan dan kerja pembinaan semasa atau selepas kerja pembinaan
ke atas kontraktor dan pengurus tapak.

41 | D C A 2 0 4 2

NOTA KURSUS
KANDUNGAN 2
MEASUREMENT OF EARTHWORK

AND ROADWORK

42 | D C A 2 0 4 2

PENGENALAN

Pengukuran bagi kerja tanah dan kerja jalan ini perlu diperincikan bagi
mendapatkan nilai yang tepat supaya kos tidak melebihi atau mengurangi dari
kos yang dicadangkan.

Kerja tanah dilakukan untuk mendapatkan aras pembentukan
sebagaimana dikehendaki di dalam lukisan/pelanggan dan juga untuk kerja-
kerja pengorekan. Bagi kawasan yang melibatkan pihak berkuasa ia perlu
dimaklumkan dahulu sebelum kerja dilaksanakan. Kecuaian akan melibatkan
kerugian masa, kos, dan mungkin nyawa. Penggunaan jentera digalakkan
kerana mampu mengurangkan kos dan mempercepatkan kerja. Perincian
bagi kerja berikut perlu dibuat terlebih dahulu untuk mengetahui kos sebenar.

Manakala bagi kerja jalan pula, setiap negara di dunia amat
memerlukan kepada struktur jalan kerana ia memainkan peranan yang
penting dalam perhubungan di antara satu kawasan ke kawasan yang lain
dan juga ia adalah pemangkin kepada ekonomi setempat. Jalan di Malaysia
ada beberapa jenis jalan yang digunapakai mengikut kesesuaian keadaan
tempat iaitu jalan tanah, jalan batu kelikir, jalan berturap bitumen, jalan konkrit
(turapan tegar) dan jalan turapan blok saling mengunci.

OBJEKTIF

Pada akhir unit ini pelajar akan dapat:
1) Melakukan pengukuran kerja tanah dan kerja jalan dengan kaedah keratan
rentas, kaedah grid dan ukur kuantiti kerja jalan

43 | D C A 2 0 4 2

NOTA PENERANGAN
2.0 PENGUKURAN KERJA TANAH DAN KERJA JALAN

Kerja tanah dilakukan untuk mendapatkan aras formasi sebagaimana
dikehendaki di dalam lukisan dan juga untuk kerja-kerja pengorekan. Bagi
kawasan yang melibatkan pihak berkuasa ia perlu dimaklumkan dahulu
sebelum kerja dilaksanakan. Kecuaian akan menyebabkan kesan buruk
terhadap masa, kos dan mungkin nyawa. Penggunaan jentera amat
digalakkan kerana ia mampu menjadikan kerja lebih efisien dan sistematik.

Berpandukan Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, kerja tanah adalah
kerja yang berkaitan dengan pemotongan dan penambakan dari aras bumi
sedia ada (existing level) kepada platform / cadangan (proposed level) untuk
membangunkan sesuatu projek. Elemen utama yang perlu dipertimbangkan
adalah:
a. Aras cadangan yang akan menentukan isipadu potongan atau

tambakan
b. Kecerunan potongan atau tambakan dari aspek kestabilan tanah
c. Sistem saliran sementara / kekal untuk menyalirkan air larian

permukaan kepada saloran sedia ada atau sungai

Rajah 2.1 : Ilustrasi aras pembentukan, penambakan dan pemotongan

Selepas kerja menentukan dan mencadangkan aras pembentukan
dibuat, isipadu korekan dan tambakan perlu dikira. secara amnya, terdapat
banyak kaedah pengiraan isipadu antaranya menggunakan Kaedah Keratan
Rentas (Cross Section Method) dan Kaedah Grid (Grid Method).

44 | D C A 2 0 4 2

2.1 Kaedah Keratan Rentas (Cross Section Method)

Merupakan satu kaedah yang melibatkan kerja memplot keratan rentas
sedia ada dengan keratan rentas yag dicadangkan pada sela jarak yang tetap
di seluruh tapak projek. Isipadu pada setiap dua keratan rentas boleh
dianggarkan dengan mendarab purata keluasan pemotongan / penambakan
dengan jarak antara keratan rentas tersebut. Keratan rentas kerja tanah di
lakar dalam bentuk trapezium. Kecerunan di kiri kanan diperlukan untuk
mengekalkan dan meningkatkan kestabilan tanah tersebut. Kebiasaannya
pada cerun akan ditanam dengan rumput atau tumbuhan penstabil cerun atau
dikonkrit bagi menambahkan lagi kekuatan dan kestabilan. Ia dikenali juga
sebagai kawasan yang akan dilapisi (area to be turfed).

100

00
Rajah 2.2 : Lakaran trapezium mewakili keratan rentas tanah

Fromula yang digunakan dalam kaedah ini adalah :
Luas permukaan / Surface area = bd + sd²
Isipadu / Volume = (bd + sd²) x L
Cerun tepi / Side slope= d x √ s² + 1
Rantaian (chainage) = Merujuk kepada jarak, L. Contoh, ia boleh
dilabel sebagai ch.00 dan ch.L
dp = Purata d, sekiranya nilai d tidak sama. Sebagai contoh,
d1 + d2 maka nilai purata d diperolehi

2
45 | D C A 2 0 4 2

Maka, formula nya menjadi Isipadu / Volume = (bdp + sdp²) x L
Kaw. cerun yang distabilkan / Area to be turfed = davg x √ s² + 1 x L

Rajah 2.3 : Keratan rentas kerja pemotongan dan penambakan
Contoh 1
Rajah 2.4 menunjukkan 100m panjang sebuah jalanraya dengan aras tanah
yang sekata. Lebar formasinya adalah 10m manakala cerun tepi adalah 3 : 1.
Tinggi tambak di rantaian ch.00 dan ch.100 adalah 1.0m dan 1.5m masing-
masing. Kira kuantiti tanah untuk diisi pada kawasan tersebut serta jumlah
luas kawasan yang akan dilapisi pada jalanraya tersebut.

Rajah 2.4 Lakaran trapezium mewakili keratan rentas tanah
Penyelesaian :
Dapatkan maklumat seperti b = 10m d = 1m L = 100m s : 1 = 3 : 1
(maka, s = 3)

46 | D C A 2 0 4 2

Luas permukaan / Surface area = bd + sd²
A00 = bd00 + sd ²00
= (10 x 1) + (3 x [1]²)
= 13 m²

A100 = bd100 + sd ²100
= (10 x 1.5) + (3 x [1.5]²)
= 21.75 m²

Maka, purata luas permukaan, A = A00 + A100
2

= 13 + 21.75 = 17.375 m²
2

Isipadu, V = Purata luas permukaan x Panjang
= 17.375 x 100
= 137.5 m³

Kaw. cerun yang distabilkan / are to be turfed :

Dengan menggunakan formula = dp x √ s² + 1 x 2L
= d00 + d100 X √ s² + 1 x 2L
2
= 1 + 1.5 X √ 3² + 1 x 2(100)
2
= 790.57 m²

47 | D C A 2 0 4 2

2.2 Kaedah Grid

Keadah pengiraan grid melibatkan lukisan grid diletak pada pelan kerja
tanah. Bagi setiap grid, aras tanah sedia ada, yang dicadangkan dapat
ditentukan serta kiraan bagi kerja pemotongan dan penambakan dapat
dihasilkan. Setelah kuantiti penambakan dan pemotongan dikira, ia perlu
didarabkan dengan nilai luas grid. Isipadu diperolehi dengan cara
mendarabkan kedalaman dengan luas grid. Seperti kaedah pengiraan keratan
rentas, kaedah grid mengambil masa yang lama untuk dilaksanakan.
Tambahan lagi, ketepatan kaedah grid bergantung kepada saiz grid. Semakin
besar grid masa yang diambil untuk pengiraan adalah lebih cepat namun dari
segi ketepatan berkurang. Manakala, grid yang kecil lebih tepat namun proses
pengiraan perlu mengambil masa yang lebih lama.

Contoh 2

Tentukan isipadu kerja tanah seperti yang ditunjukan pada Rajah 2.5 dengan
mengaplikasikan Kaedah Grid.

Rajah 2.5 : Isipadu kerja tanah
Penyelesaian :

Menggunakan formula Isipadu = Panjang X Lebar X Kedalaman
= 5m x 5m x 3m
= 75m³

48 | D C A 2 0 4 2

Apabila menggunakan Kaedah Grid, rajah kiub dipindah ke rajah grid dengan
keluasan 5m x 5m. Setiap penjuru grid ditulis dengan nombor 3 menandakan
nilai kedalaman adalah 3m.

Menggunakan kaedah grid, Isipadu = Purata Kedalaman x Luas
= (3 + 3 + 3 + 3) x (5 x 5)
4

Maka, Isipadu tanah adalah 75 m³
Contoh 3
Tentukan isipadu kerja tanah pada Rajah 2.6 dengan menggunakan Kaedah
Grid.

Rajah 2.6 : Isipadu kerja tanah
49 | D C A 2 0 4 2

Penyelesaian
Berpandukan gambarajah, didapati kedalaman, D setiap penjuru
adalah berbeza.

Apabila menggunakan Kaedah Grid, rajah kiub dipindah ke rajah grid
dengan keluasan 5m x 5m. Setiap penjuru grid ditulis dengan nombor
5, 3, 4 dan 2 menandakan nilai kedalaman yang berbeza.
Daripada rajah kiub akan ditukar kepada rajah grid dengan keluasan
5m x 5m. Pada penjuru grid dilabel dengan kedalaman yang berbeza
itu.

Menggunakan kaedah grid, Isipadu = Purata Kedalaman x Luas
= (5 + 3 + 2 + 4) x (5 x 5)
4

Maka, Isipadu tanah adalah 87.5 m³
Boleh juga menggunakan kaedah penyelesaian segitiga / separuh
segiempat seperti :

Isipadu = Purata kedalaman X Luas

50 | D C A 2 0 4 2